ขัอสัญญาไม่เป็นธรรม

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา




















พระราชบญญต วาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม

พ.ศ. ๒๕๔๐

ภมพลอดลยเดช ป.ร.

ใหไว ณ วนท ๑๔ พฤศจกายน พ.ศ. ๒๕๔๐ เปนปท ๕๒ ในรชกาลปจจบน

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราชโองการโปรดเกลาฯ

ใหประกาศวา โดยทเปนการสมควรใหมกฎหมายวาดวยขอสญญาทไมเปนธรรม จงทรงพระกรณาโปรดเกลาฯ ใหตราพระราชบญญตขนไวโดยคาแนะนาและยนยอม

ของรฐสภา ดงตอไปน มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา “พระราชบญญตวาดวยขอสญญาทไมเปน

ธรรม พ.ศ. ๒๕๔๐” มาตรา ๒๑ พระราชบญญตนใหใชบงคบเมอพนกาหนดหนงรอยแปดสบวนนบแต

วนประกาศในราชกจจานเบกษาเปนตนไป มาตรา ๓ ในพระราชบญญตน “ขอสญญา” หมายความวา ขอตกลง ความตกลง และความยนยอมรวมทงประกาศ

และคาแจงความเพอยกเวนหรอจากดความรบผดดวย “ผบรโภค” หมายความวา ผเขาทาสญญาในฐานะผซอ ผเชา ผเชาซอ ผก ผเอา

ประกนภย หรอผเขาทาสญญาอนใดเพอใหไดมา ซงทรพยสน บรการ หรอประโยชนอนใดโดยมคาตอบแทน ทงน การเขาทาสญญานนตองเปนไปโดยมใชเพอการคา ทรพยสน บรการ หรอประโยชนอนใดนน และใหหมายความรวมถงผเขาทาสญญาในฐานะผคาประกนของบคคลดงกลาวซงมไดกระทาเพอการคาดวย

“ผประกอบธรกจการคาหรอวชาชพ” หมายความวา ผเขาทาสญญาในฐานะผขาย ผใหเชา ผใหเชาซอ ผใหก ผรบประกนภย หรอผเขาทาสญญาอนใดเพอจดใหซงทรพยสน บรการ หรอประโยชนอนใด ทงน การเขาทาสญญานนตองเปนไปเพอการคา ทรพยสน บรการ หรอประโยชนอนใดนนเปนทางคาปกตของตน

๑ ราชกจจานเบกษา เลม ๑๑๔/ตอนท ๗๒ ก/หนา ๓๒/๑๖ พฤศจกายน ๒๕๔๐

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา - ๒ -






















“สญญาสาเรจรป” หมายความวา สญญาททาเปนลายลกษณอกษรโดยมการกาหนดขอสญญาทเปนสาระสาคญไวลวงหนา ไมวาจะทาในรปแบบใด ซงคสญญาฝายหนงฝายใดนามาใชในการประกอบกจการของตน

มาตรา ๔ ขอตกลงในสญญาระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจการคา หรอ

วชาชพ หรอในสญญาสาเรจรป หรอในสญญาขายฝากททาใหผประกอบธรกจการคา หรอวชาชพ หรอผกาหนดสญญาสาเรจรป หรอผซอฝากไดเปรยบคสญญาอกฝายหนงเกนสมควร เปนขอสญญาทไมเปนธรรม และใหมผลบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณเทานน

ในกรณทมขอสงสย ใหตความสญญาสาเรจรปไปในทางทเปนคณแกฝายซงมไดเปนผกาหนดสญญาสาเรจรปนน

ขอตกลงทมลกษณะหรอมผลใหคสญญาอกฝายหนงปฏบตหรอรบภาระเกนกวาทวญญชนจะพงคาดหมายไดตามปกต เปนขอตกลงทอาจถอไดวาทาใหไดเปรยบคสญญาอกฝายหนง เชน

(๑) ขอตกลงยกเวนหรอจากดความรบผดทเกดจากการผดสญญา (๒) ขอตกลงใหตองรบผดหรอรบภาระมากกวาทกฎหมายกาหนด (๓) ขอตกลงใหสญญาสนสดลงโดยไมมเหตผลอนสมควร หรอใหสทธบอกเลกสญญา

ไดโดยอกฝายหนงมไดผดสญญาในขอสาระสาคญ (๔) ขอตกลงใหสทธทจะไมปฏบตตามสญญาขอหนงขอใด หรอปฏบตตามสญญาใน

ระยะเวลาทลาชาไดโดยไมมเหตผลอนสมควร (๕) ขอตกลงใหสทธคสญญาฝายหนงเรยกรองหรอกาหนดใหอกฝายหนงตอง

รบภาระเพมขนมากกวาภาระทเปนอยในเวลาทาสญญา (๖) ขอตกลงในสญญาขายฝากทผซอฝากกาหนดราคาสนไถสงกวาราคาขายบวก

อตราดอกเบยเกนกวารอยละสบหาตอป (๗) ขอตกลงในสญญาเชาซอทกาหนดราคาคาเชาซอ หรอกาหนดใหผเชาซอตอง

รบภาระสงเกนกวาทควร (๘) ขอตกลงในสญญาบตรเครดตทกาหนดใหผบรโภคตองชาระดอกเบย เบยปรบ

คาใชจายหรอประโยชนอนใดสงเกนกวาทควรในกรณทผดนดหรอทเกยวเนองกบการผดนดชาระหน (๙) ขอตกลงทกาหนดวธคดดอกเบยทบตนททาใหผบรโภคตองรบภาระสงเกนกวาท

ควร ในการพจารณาขอตกลงททาใหไดเปรยบคสญญาอกฝายหนงตามวรรคสาม จะเปน

การไดเปรยบเกนสมควรหรอไม ใหนามาตรา ๑๐ มาใชโดยอนโลม มาตรา ๕ ขอตกลงจากดสทธหรอเสรภาพในการประกอบอาชพการงาน หรอการ

ทานตกรรมทเกยวกบการประกอบธรกจการคาหรอวชาชพซงไมเปนโมฆะ แตเปนขอตกลงททาใหผถกจากดสทธหรอเสรภาพตองรบภาระมากกวาทจะพงคาดหมายไดตามปกต ใหมผลบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณเทานน

ในการวนจฉยวาขอตกลงตามวรรคหนงทาใหผถกจากดสทธหรอเสรภาพตองรบภาระมากกวาทจะพงคาดหมายไดหรอไม ใหพเคราะหถงขอบเขตในดานพนทและระยะเวลาของ

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา - ๓ -






















การจากดสทธหรอเสรภาพ รวมทงความสามารถและโอกาสในการประกอบอาชพการงานหรอการทานตกรรมในรปแบบอนหรอกบบคคลอนของผถกจากดสทธหรอเสรภาพ ประกอบกบทางไดเสยทกอยางอนชอบดวยกฎหมายของคสญญาดวย

มาตรา ๖ สญญาระหวางผบรโภคกบผประกอบธรกจการคาหรอวชาชพทมการ

ชาระหนดวยการสงมอบทรพยสนใหแกผบรโภค จะมขอตกลงยกเวนหรอจากดความรบผดของผประกอบธรกจการคาหรอวชาชพเพอความชารดบกพรองหรอเพอการรอนสทธไมได เวนแตผบรโภคไดรถงความชารดบกพรองหรอเหตแหงการรอนสทธอยแลวในขณะทาสญญา ในกรณนใหขอตกลงยกเวนหรอจากดความรบผดนนมผลบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณเทานน

มาตรา ๗ ในสญญาทมการใหสงใดไวเปนมดจา หากมกรณทจะตองรบมดจาถามด

จานนสงเกนสวน ศาลจะลดลงใหรบไดเพยงเทาความเสยหายทแทจรงกได มาตรา ๘ ขอตกลง ประกาศ หรอคาแจงความทไดทาไวลวงหนา เพอยกเวนหรอ

จากดความรบผดเพอละเมดหรอผดสญญาในความเสยหายตอชวต รางกาย หรออนามยของผอน อนเกดจากการกระทาโดยจงใจหรอประมาทเลนเลอของผตกลง ผประกาศ ผแจงความ หรอของบคคลอนซงผตกลง ผประกาศ หรอผแจงความตองรบผดดวย จะนามาอางเปนขอยกเวนหรอจากดความรบผดไมได

ขอตกลง ประกาศ หรอคาแจงความทไดทาไวลวงหนาเพอยกเวนหรอจากดความรบผดในกรณอนนอกจากทกลาวในวรรคหนง ซงไมเปนโมฆะ ใหมผลบงคบไดเพยงเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณเทานน

มาตรา ๙ ความตกลงหรอความยนยอมของผเสยหายสาหรบการกระทาทตองหาม

ชดแจงโดยกฎหมาย หรอขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน จะนามาอางเปนเหตยกเวนหรอจากดความรบผดเพอละเมดมได

มาตรา ๑๐ ในการวนจฉยวาขอสญญาจะมผลบงคบเพยงใดจงจะเปนธรรมและ

พอสมควรแกกรณ ใหพเคราะหถงพฤตการณทงปวง รวมทง (๑) ความสจรต อานาจตอรอง ฐานะทางเศรษฐกจ ความรความเขาใจ ความสนทด

จดเจน ความคาดหมาย แนวทางทเคยปฏบต ทางเลอกอยางอน และทางไดเสยทกอยางของคสญญาตามสภาพทเปนจรง

(๒) ปกตประเพณของสญญาชนดนน (๓) เวลาและสถานทในการทาสญญาหรอในการปฏบตตามสญญา (๔) การรบภาระทหนกกวามากของคสญญาฝายหนงเมอเปรยบเทยบกบคสญญาอก

ฝายหนง มาตรา ๑๑ ขอสญญาใดทมใหนาบทบญญตแหงพระราชบญญตนไปใชบงคบไมวา

ทงหมดหรอบางสวน ขอสญญานนเปนโมฆะ

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา - ๔ -






















มาตรา ๑๒ พระราชบญญตนไมใชบงคบแกนตกรรมหรอสญญาททาขนกอนวนท

พระราชบญญตนใชบงคบ มาตรา ๑๓ ในการดาเนนกระบวนพจารณาคดตามพระราชบญญตนเมอคความรอง

ขอ หรอศาลเหนสมควร ศาลอาจขอใหผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญมาใหความเหนเพอประกอบการพจารณาพพากษาได

มาตรา ๑๔ ใหผทรงคณวฒหรอผเชยวชาญทศาลขอใหมาใหความเหนไดรบคาปวย

การ คาพาหนะเดนทาง และคาเชาทพกตามระเบยบทกระทรวงยตธรรมกาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง

มาตรา ๑๕ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมรกษาการตามพระราชบญญตน

และใหมอานาจออกระเบยบเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน

ผรบสนองพระบรมราชโองการ พลเอก ชวลต ยงใจยทธ

นายกรฐมนตร

สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา - ๕ -






















หมายเหต :- เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจากหลกกฎหมายเกยวกบนตกรรมหรอสญญาทใชบงคบอยมพนฐานมาจากเสรภาพของบคคล ตามหลกของความศกดสทธของการแสดงเจตนา รฐจะไมเขาแทรกแซงแมวาคสญญาฝายหนงไดเปรยบคสญญาอกฝายหนง เวนแตจะเปนการตองหามชดแจงโดยกฎหมายหรอขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน แตในปจจบน สภาพสงคมเปลยนแปลงไป ทาใหผซงมอานาจตอรองทางเศรษฐกจเหนอกวาถอโอกาสอาศยหลกดงกลาวเอาเปรยบคสญญาอกฝายหนง ซงมอานาจตอรองทางเศรษฐกจดอยกวาอยางมาก ซงทาใหเกดความไมเปนธรรมและไมสงบสขในสงคม สมควรทรฐจะกาหนดกรอบของการใชหลกความศกดสทธของการแสดงเจตนาและเสรภาพของบคคล เพอแกไขความไมเปนธรรมและความไมสงบสขในสงคมดงกลาว โดยกาหนดแนวทางใหแกศาลเพอใชในการพจารณาวาขอสญญาหรอขอตกลงใดทไมเปนธรรม และใหอานาจแกศาลทจะสงใหขอสญญาหรอขอตกลงทไมเปนธรรมนนมผลใชบงคบเทาทเปนธรรมและพอสมควรแกกรณ จงจาเปนตองตราพระราชบญญตน

ศภสรณ/อภสทธ/ผจดทา ๒๑ มนาคม ๒๕๔๖

สญชย/ปรบปรง

๑๘ กรกฎาคม ๒๕๔๙

ฐตพร/ปรบปรง ๓๐ ตลาคม ๒๕๕๖

ปณตภร/ตรวจ ๖ พฤศจกายน ๒๕๕๖

Documents

ขัอสัญญาไม่เป็นธรรม