แนวความค�ดทั่�วไปเกี่��ยวกี่บนโยบายสาธารณะ

แนวความค�ดทั่�วไปเกี่��ยวกี่บนโยบายสาธารณะ

วิ�ชานโยบายสาธารณะมี�ปรากฏทั้��งในส�วินของร�ฐศาตร�และร�ฐประศาสนศาสตร�- น�กร�ฐศาสตร�ให้"ควิามีส$าค�ญก�บการศ&กษานโยบายสาธารณะในแง�ของกระบวินการ- น�กร�ฐประศาสนศาสตร�ให้"ควิามีสนใจศ&กษานโยบายสาธารณะในแง�ของผลผล�ต

แนวความค�ดทั่�วไปเกี่��ยวกี่บนโยบายสาธารณะ

จากบทั้ควิามีและวิรสารเก�+ยวิก�บนโยบายได้"สร.ปวิ�ธ�การศ&กษานโยบายไวิ"ด้�งน��1. เป/นการศ&กษาเช�งบรรยายและอธ�บายมีากกวิ�าการใช"ข"อมี0ลเช�งปร�มีาณ2. เสนอการวิ�จ�ยนโยบายโด้ยมี�ได้"ค$าน&งถึ&งวิ�ธ�ทั้�+ใช"ในการวิ�เคราะห้�3. มี.�งสนใจล�กษณะของกระบวินการนโยบายและศ&กษาเป/นรายกรณ�4. เป/นการศ&กษาวิ�จ�ยประเมี�นผลและวิ�เคราะห้�ผลล�พธ�ของนโยบาย

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

ต"องทั้$าควิามีเข"าใจควิามีห้มีายของค$าทั้�+มี�ควิามีเก�+ยวิข"องก�บค$าวิ�านโยบายสาธารณะ ได้"แก�1.1 อะไรค4อควิามีแตกต�างระห้วิ�าง ภาคร�ฐ ก�บค$าวิ�า ภาคเอกชน1.2 การทั้$าควิามีเข"าใจค$าวิ�า สาธารณะ ก�บค$าวิ�า นโยบาย 1.3 ควิามีห้มีายของค$าวิ�านโยบายสาธารณะ

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.1 ควิามีแตกต�างระห้วิ�างภาคร�ฐก�บภาคเอกชน มี� 10 ประการ ด้�งน��1) เป/นงานทั้�+มี�ควิามีคล.มีเคร4อและสล�บซั�บซั"อนมีากกวิ�า2) มี�ป7ญห้าในการน$าไปส0�การปฏ�บ�ต�มีากกวิ�า3) ใช"คนในการปฏ�บ�ต�มีากกวิ�า4) ค$าน&งถึ&งโอกาสและควิามีเสมีอภาคมี�+นคงมีากกวิ�า5) ค$าน&งถึ&งการชด้เชยควิามีล"มีเห้ลวิทั้างการตลาด้มีากกวิ�า

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

6) เก�+ยวิข"องก�บก�จกรรมีทั้�+มี�ควิามีส$าค�ญเช�งส�ญล�กษณ�มีากกวิ�า7) มี�สภาพบ�งค�บทั้�+เข"มีงวิด้กวิด้ข�นมีากกวิ�า8) ตอบสนองในประเด้8นควิามีย.ต�ธรรมีมีากกวิ�า9) ด้$าเน�นการตามีควิามีต"องการของสาธารณชนมีากกวิ�า10) ต"องค$าน&งถึ&งการยอมีร�บและการสน�บสน.นของสาธารณชนมีากกวิ�า

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.2 แนวิค�ด้เก�+ยวิก�บค$าวิ�า สาธารณะ ก�บ นโยบายสาธารณะ(public) ห้มีายถึ&ง - เร4+องทั้�+เก�+ยวิข"องก�บร�ฐบาลห้ร4อร�ฐห้ร4อก�จกรรมีต�างๆ ทั้�+ร �ฐด้$าเน�นการจ�ด้ทั้$าให้"ก�บประชาชน- ก�จกรรมีทั้�+ต"องการให้"ร�ฐบาลเข"าไปแทั้รกแซังห้ร4อจ�ด้ระเบ�ยบส�งคมี เช�น มีต�มีห้าชน ผลประโยชน�สาธารณะ เป/นต"น

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.2 แนวิค�ด้เก�+ยวิก�บค$าวิ�า สาธารณะ ก�บ นโยบายนโยบาย - มี�ผ0"ให้"ค$าจ$าก�ด้ควิามีไวิ"อย�างห้ลากห้ลาย- Heclo นโยบายเป/นมีากกวิ�าแนวิทั้างการด้$าเน�นการทั้�+จงใจห้ร4อต��งใจห้ร4อมี�เป:าห้มีาย นโยบายค4อบางส�+งทั้�+มี�ขนาด้ให้ญ�กวิ�าการต�ด้ส�นใจทั้�+เฉพาะเจาะจง แต�เล8กวิ�าการเคล4+อนไห้วิทั้างส�งคมีโด้ยทั้�+วิไป

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.2 แนวิค�ด้เก�+ยวิก�บค$าวิ�า สาธารณะ ก�บ นโยบาย- ช.ด้ของควิามีค�ด้ ห้ร4อแผนของส�+งทั้�+จะทั้$าในสถึานการณ�บางสถึานการณ�ซั&+งแผนด้�งกล�าวิจะถึ0กต�ด้ส�นใจห้ร4อวิางแผนโด้ยกล.�มีภาคประชาชน องค�กรธ.รก�จ ร�ฐ ห้ร4อพรรคการเมี4อง- นอกจากควิามีห้มีายทั้�+ระบ.ถึ&งการกระทั้$าห้ร4อการต�ด้ส�นใจ - - ย�งรวิมีถึ&งการด้$าเน�นการและเล4อกทั้�+จะไมี�ต�ด้ส�นใจห้ร4อด้$าเน�นการ

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.2 แนวิค�ด้เก�+ยวิก�บค$าวิ�า สาธารณะ ก�บ นโยบายค$าจ$าก�ด้ควิามีของนโยบาย 10 ล�กษณะ (Hogwood and Gunn)

1.2.1 ห้มีายถึ&งก�จกรรมีด้"านห้น&+งห้ร4อก�จกรรมีทั้�+ร �ฐจ�ด้ทั้$า - - เป/นค$าแถึลงกวิ"างๆ ของร�ฐบาลเก�+ยวิก�บนโยบายด้"านต�างๆ - - มี�ล�กษณะเป/นนามีธรรมี - - ร�ฐสามีารถึแทั้รกแซังได้"

1.2.2 นโยบายเป/นการแสด้งออกถึ&งเป:าห้มีายห้ร4อภาวิะการทั้�+ร �ฐปรารถึนาจะให้"เป/น - - ค$าแถึลงนโยบาย - - เป/นเร4+องของการใช"วิาทั้ศ�ลป<มีากกวิ�าจะปฏ�บ�ต�ได้"จร�ง - - ละเลยทั้�+มีา - - กระบวินการของนโยบาย1.2.3 นโยบายเป/นข"อเสนอทั้�+เฉพาะเจาะจง 1.2.4 นโยบายเป/นการต�ด้ส�นใจของร�ฐบาล - - สนใจการต�ด้ส�นใจทั้�+เฉพาะเจาะจงของร�ฐบาล - - จากการเล4อกทั้างเล4อก

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.2.5 นโยบายในฐานะการมีอบอ$านาจ / การให้"อ$านาจอย�างเป/นทั้างการ1.2.6 นโยบายในฐานะแผนงานห้ร4อโครงการโครงการห้มีายถึ&ง ขอบข�ายก�จกรรมีของร�ฐทั้�+ค�อนข"างเฉพาะเจาะจง ในล�กษณะช.ด้ของกฎห้มีาย - - มีองข"ามีวิ�ตถึ.ประสงค�ทั้�+แทั้"จร�งของนโยบาย แต�กล�บให้"ควิามีสนใจก�บวิ�ตถึ.ประสงค�ของโครงการย�อยแทั้น1.2.7 นโยบายทั้�+เป/นผลผล�ต out put - - ส�+งทั้�+ร �ฐบาลส�งมีอบการบร�การให้"ก�บประชาชน

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.2.8 นโยบายทั้�+เป/นผลล�พธ� out come

out come ห้มีายถึ&ง ผลกระทั้บของก�จกรรมี (ผลผล�ต) ทั้�+ได้"ด้$าเน�นการมีาแล"วิ1.2.9 นโยบายค4อทั้ฤษฎ�ห้ร4อต�วิแบบ - - เก�+ยวิข"องก�บสมีมี.ต�ฐาน วิ�าอะไรค4อส�+งทั้�+ร �ฐบาลทั้$าได้" และอะไรค4อผลทั้�+จะตามีมีา1.2.10 นโยบายทั้�+เป/นกระบวินการ

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.3 ควิามีห้มีายของนโยบายสาธารณะThomas R. Dye

นโยบายสาธารณะ ค4อ อะไรก8ตามีทั้�+ร �ฐบาลต�ด้ส�นใจเล4อกกระทั้$าห้ร4อไมี�กระทั้$า

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.3 ควิามีห้มีายของนโยบายสาธารณะDavid Easton

นโยบายสาธารณะเป/นเร4+องของการจ�ด้สรรค.ณค�าและผลประโยชน�ต�างๆ อย�างเป/นทั้างการ

1.3 ควิามีห้มีายของนโยบายสาธารณะHarold Lasswell และ Abraham Caplan

แผนงานและโครงการทั้�+ก$าห้นด้ข&�น ประกอบไปด้"วิยเป:าห้มีาย ค.ณค�า และการปฏ�บ�ต�ต�างๆ

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.3 ควิามีห้มีายของนโยบายสาธารณะสร.ป นโยบายสาธารณะ ค4อ นโยบายทั้�+ถึ0กก$าห้นด้ข&�นโด้ยร�ฐบาล ห้ร4ออาจจะเป/นองค�กรห้ร4อต�วิบ.คคล ทั้�+มี�อ$านาจโด้ยตรงตามีกฎห้มีายภายใต"ระบบการเมี4องน��นๆ ทั้��งน��นโยบายสาธารณะจะครอบคล.มีต��งแต�ส�+งทั้�+ร �ฐบาลต��งใจวิ�าจะกระทั้$าห้ร4อไมี�กระทั้$า การแบ�งสรรทั้ร�พยากรห้ร4อส�+งทั้�+มี�ค.ณค�าต�างๆ ในส�งคมี ก�จกรรมีห้ร4อการกระทั้$าต�างๆ ของร�ฐบาล รวิมีถึ&งผลผล�ตและผลล�พธ�ทั้�+เก�ด้ข&�นจร�ง ทั้�+เก�ด้จากการด้$าเน�นงานของร�ฐ

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

1.3 ควิามีห้มีายของนโยบายสาธารณะข"อส�งเกตเก�+ยวิก�บควิามีห้มีายของนโยบายสาธารณะ1) เป/นเร4+องของการต�ด้ส�นใจทั้�+เป/นกระบวินการ2) แสด้งออกถึ&งการต�ด้ส�นใจอย�างต�อเน4+อง3) นโยบายเปล�+ยนแปลงตลอด้เวิลา4) นโยบายมี�ควิามีเก�+ยวิโยงส�มีพ�นธ�ก�น5) นโยบายอาจเป/นการไมี�ต�ด้ส�นใจห้ร4อไมี�กระทั้$า

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

ค.ณล�กษณะพ�เศษของนโยบายสาธารณะทั้�+แตกต�างจากนโยบายอ4+นๆ 1. มี�ควิามีชอบด้"วิยกฎห้มีายและมี�ฐานะเห้น4อนโยบายอ4+นๆ ทั้�+มี�ใช�นโยบายสาธารณะ2. ถึ0กบ�งค�บใช"โด้ยสถึานบ�นของร�ฐ - - ให้"ควิามีชอบด้"วิยกฎห้มีาย - - มี�พ�นธผ0กพ�นทั้างกฎห้มีาย - - มี�อ$านาจบ�งค�บใช"ในส�งคมี

1. ความหมายของนโยบายสาธารณะ

2.1 เป/นควิามีต��งใจของร�ฐบาลทั้�+จะกระทั้$าห้ร4อไมี�กระทั้$าบางส�+งบางอย�างควิามีต��งใจของร�ฐบาลอาจเป/นทั้างการ ห้ร4อไมี�เป/นทั้างการก8ได้"

2.2 เป/นการต�ด้ส�นใจของร�ฐบาลโด้ยเฉพาะการต�ด้ส�นใจในการแบ�งสรรทั้ร�พยากรห้ร4อค.ณค�าต�างๆ ในส�งคมี

2.3 เป/นการกระทั้$าห้ร4อก�จกรรมีของร�ฐบาล2.4 ต"องมี�ผลจากการด้$าเน�นก�จกรรมีห้ร4อการกระทั้$าของร�ฐบาล

2. องค�ประกี่อบของนโยบายสาธารณะ

มี� 3 ประเภทั้ด้"วิยก�น3.1 ภารก�จของร�ฐบาลในด้"านต�างๆ 3.2 แนวิทั้างการมีองเช�งวิ�เคราะห้�ทั้างเศรษฐศาสตร�3.3 แนวิทั้างการมีองเช�งวิ�เคราะห้�ทั้างร�ฐศาสตร�

3. ประเภทั่ของนโยบายสาธารณะ

3.1 ภารก�จของร�ฐบาลในด้"านต�างๆเป/นการจ�ด้ประเภทั้โด้ยใช"ภารก�จด้"านต�างๆ ของร�ฐบาลเป/นต�วิแบ�ง - - จากค$าแถึลงนโยบาย - - แบ�งตามีควิามีจ$าเป/นเร�งด้�วิน

3. ประเภทั่ของนโยบายสาธารณะ

3.2 แนวิทั้างการมีองเช�งวิ�เคราะห้�ทั้างเศรษฐศาสตร�เป/นการมีองเช�งวิ�เคราะห้�ทั้างเศรษฐศาสตร� โด้ยการจ$าแยกควิามีส�มีพ�นธ�ระห้วิ�างร�ฐก�บตลาด้ - - ร�ฐควิรมี�บทั้บาทั้แทั้รกแซังห้ร4อไมี�อย�างไร- การแทั้รกแซังของร�ฐมี�แนวิค�ด้ทั้�+อธ�บายสาเห้ต.ของควิามีจ$าเป/นในการแทั้รกแซังในร0ปของนโยบายโด้ยภาคร�ฐ 4 ประการ ค4อ

3. ประเภทั่ของนโยบายสาธารณะ

3.2 แนวิทั้างการมีองเช�งวิ�เคราะห้�ทั้างเศรษฐศาสตร� การแทั้รกแซังของร�ฐมี�แนวิค�ด้ทั้�+อธ�บายสาเห้ต.ของควิามีจ$าเป/นในการแทั้รกแซังในร0ปของนโยบายโด้ยภาคร�ฐ 4 ประการ ค4อ1) ผลกระทั้บภายนอกห้ร4อผลข"างเค�ยงทั้�+เก�ด้ข&�น (externalities) - - มี�ทั้��งด้"านบวิก(เก�ด้ free riders ค4อ พวิกทั้�+ได้"ร�บประโยชน�บางอย�างโด้ยไมี�ต"องเข"าไปลงทั้.นห้ร4อเร�ยกร"อง) - - ด้"านลบ เช�น โรงงานทั้$าให้"เก�ด้ป7ญห้าส�+งแวิด้ล"อมีร�ฐต"องเข"ามีาร�กษาผลประโยชน�ของส�งคมี

3. ประเภทั่ของนโยบายสาธารณะ

2) ควิามีล"มีเห้ลวิของระบบตลาด้ เก�ด้สภาพตลาด้ทั้�+ไมี�สมีบ0รณ� - - ร�ฐต"องเข"ามีาด้0แลเพ4+อให้"เก�ด้ควิามีสมีด้.ลระห้วิ�าง Demand และ Supply เช�น การประก�นราคาข"าวิ3) การผ0กขาด้4) ควิามีไมี�เป/นธรรมีในการกระจายรายได้"

3. ประเภทั่ของนโยบายสาธารณะ

3.3 การแบ�งประเภทั้ของนโยบายสาธารณะเช�งวิ�เคราะห้�ทั้างร�ฐศาสตร� แบ�งเป/น 4 ประเภทั้1) นโยบายเก�+ยวิก�บการจ�ด้ระเบ�ยบกฎเกณฑ์� Regulatory Policy

2) นโยบายเก�+ยวิก�บการกระจายทั้ร�พยากร Distribution Policy

3) นโยบายเก�+ยวิก�บการจ�ด้สรรทั้ร�พยากรให้มี� Redistribution Policy

4) นโยบายต"นแบบ Constituent Policy

3. ประเภทั่ของนโยบายสาธารณะ