1

ภาพรวมของการสุ�ขาภ บาลอาหาร

วั�นอั�งคาร ที่�� 26 ตุ�ลาคม 2553 บรรยายโดย: สุ�เวช พ มน้ำ��าเย�น้ำ

อัาจารย์�ประจ�าคณะวั�ที่ย์าศาสตุร�ส�ขภาพวัที่.บ.(วั�ที่ย์าศาสตุร�ส�ขภาพ ) ม.ธรรมศาสตุร�

ส.บ.(อัาชี�วัอันาม�ย์และควัามปลอัดภ�ย์ ) ม.ส�โขที่�ย์ธรรมาธ�ราชี

วัที่.ม.(การจ�ดการส��งแวัดล%อัม ) สถาบ�นบ�ณฑิ�ตุพ�ฒนบร�หารศาสตุร�

National Institute of Development Administration: NIDA

ว ชาการจั�ดการอน้ำาม�ยสุ �งแวดล�อม 2

2

Environmental health ม�มมองของ WHO ณ ปั"จัจั�บ�น้ำ

Environmental health addresses all the physical, chemical, and biological factors external to a person, and all the related factors impacting behaviours. It encompasses the assessment and control of those environmental factors that can potentially affect health. It is targeted towards preventing disease and creating health-supportive environments. This definition excludes behaviour not related to environment, as well as behaviour related to the social and cultural environment, and genetics.

(WHO http://www.who.int/topics/environmental_health/en / วั�นที่�� 5 ตุ�ลาคม 2553)

ทบทวน้ำความหมายของ “อน้ำาม�ยสุ �งแวดล�อม” และ “การ

สุ�ขาภ บาล”

3

Sanitation ม�มมองของ WHO ณ ปั"จัจั�บ�น้ำ

Sanitation generally refers to the provision of facilities and services for the safe disposal of human urine and faeces. Inadequate sanitation is a major cause of disease world-wide and improving sanitation is known to have a significant beneficial impact on health both in households and across communities. The word 'sanitation' also refers to the maintenance of hygienic conditions, through services such as garbage collection and wastewater disposal.

(WHO http://www.who.int/en / วั�นที่�� 5 ตุ�ลาคม 2553)

4

งาน้ำอน้ำาม�ยสุ&งแวดล�อมหร'อการสุ�ขาภ บาลจั(ง สุ�าค�ญต่&อสุ�ขภาพ กล&าวค'อ

1) เปั+น้ำงาน้ำท,�ม�&งเน้ำ�น้ำการควบค�มค�ณภาพสุ �งแวดล�อมให�ม,ค�ณภาพท,�เหมาะสุมต่&อการด�ารงช,ว ต่

ของมน้ำ�ษย/ เช&น้ำ การควบค�มสุ�ต่ว/และแมลงน้ำ�าโรค2. เปั+น้ำงาน้ำท,�ม�&งเน้ำ�น้ำการปั0องก�น้ำม ให�เช'�อโรคหร'อ

สุารเคม,ท,�เปั+น้ำพ ษเข�าสุ1&ร&างกายมน้ำ�ษย/ โดยการ ปั0องก�น้ำไม&ให�สุ �งแวดล�อมเปั+น้ำพ ษ เช&น้ำ การสุ�ขาภ บาล

อาหารและน้ำ��าด'�ม3. ม�&งเน้ำ�น้ำการแก�ไขปั"ญหาท,�ม,ผลกระทบต่&อ

สุ�ขภาพอน้ำาม�ยของมน้ำ�ษย/ เช&น้ำ การก�าจั�ดน้ำ��าเสุ,ยและ สุ �งปัฏิ ก1ล การก�าจั�ดขยะม1ลฝอย ขยะอ�น้ำต่ราย ขยะ

ต่ ดเช'�อ เปั+น้ำต่�น้ำ

5

ภาพรวมของการสุ�ขาภ บาลอาหารว�ต่ถุ�ปัระสุงค/หล�ก: อธิ บายความหมาย

ความสุ�าค�ญ ขอบเขต่ของงาน้ำสุ�ขาภ บาลอาหารได�ว�ต่ถุ�ปัระสุงค/ย&อย

1. อธิ บายความหมายของค�าศั�พท/ท,�เก,�ยวข�องก�บการสุ�ขาภ บาลอาหารได�

2. ร�บร1�และเข�าใจัปัระเด�น้ำปั"ญหาด�าน้ำการสุ�ขาภ บาลอาหารท,�เก ดข(�น้ำใน้ำปั"จัจั�บ�น้ำ

3. อธิ บายหล�กการจั�ดการสุ�ขาภ บาลอาหารและน้ำ��าได�

6

การสุ�ขาภ บาลอาหาร (food sanitation): กระบวน้ำการจั�ดการและควบค�มอาหารให�สุะอาดปัลอดภ�ยจัากต่&อผ1�บร โภค

“ ”การท�าให�อาหารสุะอาดปัลอดภ�ย ก น้ำแล�วไม&เปั+น้ำโรค

7

Definition terms

Food Sanitation Sanitary food Foodborne diseases Foodborne illness Food poisoning / Food toxins Food additives : Food additives are substances

that are added to food or animal feed during processing or storage. They include antioxidants, preservatives, colouring and flavouring agents, and anti-infective agents. Most food additives have little or no nutritional value.

Food safety

8

- ว�ต่ถุ�ด บ- กระบวน้ำการผล ต่อาหาร- ผ1�สุ�มผ�สุอาหาร- สุถุาน้ำท,�ปัร�ง ปัระกอบจั�าหน้ำ&าย-ภาชน้ำะและอ�ปักรณ/-แมลงและสุ�ต่ว/น้ำ�าโรค

การจั�ดการและควบค�มอาหารให�สุะอาดท�าได�ด�วยการจั�ดการและความค�มปั"จัจั�ยด�งต่&อไปัน้ำ,�

9

ความสุ�าค�ญของการสุ�ขาภ บาลอาหาร• ท�าให�อาหารสุะอาดปัลอดภ�ย• ช&วยสุ&งเสุร มสุ�ขภาพอน้ำาม�ยของผ1�บร โภค• ช&วยปั0องก�น้ำและควบค�มการเก ดโรคต่ ดต่&อทางอาหาร

และน้ำ��า• ช&วยร�กษาค�ณค&าของอาหารให�คงอย1&• ช&วยสุ&งเสุร มให�ม,การผล ต่อาหารท,�ม,ค�ณภาพและ

มาต่รฐาน้ำ• ช&วยสุ&งเสุร มให�ม,ร�าน้ำจั�าหน้ำ&ายอาหารท,�ปัลอดภ�ย• ช&วยสุ&งเสุร มการสุ&งออกสุ น้ำค�าอาหาร• ช&วยสุงเสุร มการท&องเท,�ยวสุน้ำ�บสุน้ำ�น้ำเศัรษฐก จัไทย

10

ขอบเขต่ของงาน้ำสุ�ขาภ บาลอาหาร• การสุ�ขาภ บาลสุถุาน้ำท,�จั�าหน้ำ&ายอาหาร / ต่ลาดสุด• การสุ�ขาภ บาลอาหารทะเล / น้ำมและผล ต่ภ�ณฑ์/จัากน้ำม• การสุ�ขาภ บาลการผล ต่น้ำ��าบร โภค / น้ำ��าแข�ง / เคร'�องด'�ม• การสุ�ขาภ บาลการผล ต่อาการกระปั;อง / อาหารก(�ง

สุ�าเร�จัร1ปั• การสุ�ขาภ บาลการผล ต่เคร'�องรสุอาหาร / ว�ต่ถุ�เจั'อปัน้ำ

อาหาร• การสุ�ขาภ บาลการถุน้ำอมอาหาร• การสุ�ขาภ บาลการฆ่&าสุ�ต่ว/เพ'�อจั�าหน้ำ&ายอาหาร

11

ข�อเท�จัจัร งจัากองค/การอน้ำาม�ย

โลก10 facts on food safety (October 2009) ส*บค%น 24 ตุ.ค.53 จาก:http://www.who.int/features/factfiles/food_safety/en/index.html

Food safety is a public health priority; millions of people fall ill every year and many die as a result of eating unsafe food. Serious outbreaks of foodborne disease have been documented on every continent in the past decade, and in many countries rates of illnesses are increasing significantly.

12

Millions of people fall ill every year and many die as a result of eating unsafe food. Diarrhoeal diseases alone kill an estimated 1.5 million children annually, and most of these illnesses are attributed to contaminated food or water. Proper food preparation can prevent most foodborne diseases.

1. More than 200

diseases are

spread through food

13

2. Foodborne diseases are increasing worldwide

Disease-causing organisms in food are transmitted far and wide by today's interconnected global food-chains - escalating how often and where foodborne illnesses occur. Rapid urbanization worldwide is adding to risks, as urban dwellers eat more food prepared outside the home that may not be handled or prepared safely - including fresh foods and fish, meat and poultry.

14

3. Food safety is a global concern

Globalization of food production and trade increases the likelihood of international incidents involving contaminated food. Imported food products and ingredients are common in most countries. Stronger food safety systems in export countries can reinforce both local and cross-border health security.

15

4. Emerging diseases are tied to

food production

About 75% of the new infectious diseases affecting humans over the past 10 years were caused by bacteria, viruses and other pathogens that started in animals and animal products. Many of these diseases in people are related to the handling of infected domestic and wild animals during food production - in food markets and at slaughter houses.

16

5. Minimize the risk of avian influenza

The vast majority of H5N1 avian influenza cases in people follow direct contact with infected live or dead birds. There is no evidence that the disease is spread to people by eating properly cooked poultry. To avoid risk of foodborne illnesses in poultry:

• separate raw meat from other foods • keep clean and wash your hands • cook thoroughly (until meat is 70 °C in all parts,

with no pink areas).

17

6. Preventing disease starts at the farm Preventing animal infections at the farm

level can reduce foodborne illnesses. For example, reducing the amount of Salmonella in farm chickens by 50% (through better farm management) results in 50% less people getting sick from the bacteria. Salmonella-free chicken herds are becoming more common in some countries.

18

Acrylamide, which may cause cancer, is formed from natural ingredients during the cooking of some foods at high temperatures (generally above 120 °C), including fried potato products, baked cereal products and coffee. The food industry is working to find methods to lower exposure to such chemicals. Avoid overcooking when frying, grilling or baking food.

7. Chemical hazards can contaminate food

19

8. Everyone plays a role in food safety

Food contamination can occur at any stage from farm to table. Everyone on the food delivery chain must employ measures to keep food safe-farmer, processor, vendor and consumer. Safety at home is just as vital to prevent disease outbreaks. Women are primary targets for food safety education as they are responsible for household meals in many societies.

20

9. School is a place for food safety

Educating children on safe food handling behaviors is key to preventing foodborne diseases today and in the future. Integrating food safety lessons into school curricula gives children essential life skills that can help to keep them and their families healthy.

21

WHO and Member States are promoting the benefits of food safety, healthy diets and physical activity. The five keys to safer food are:

1) keep clean 2) separate raw and cooked 3) cook all foods thoroughly 4) keep food at safe temperatures 5) use safe water and raw materials.

10. Five keys to food safety

22

Key global food safety concerns include:

• spread of microbiological hazards (including such bacteria as Salmonella or Escherichia coli, e. coli);

• chemical food contaminants;

• assessments of new food technologies (such as genetically modified food); and

• strong food safety systems in most countries to ensure a safe global food-chain.

23

พ ษภ�ยใน้ำอาหารต่�วอย&างพ ษจัาก จั�ล น้ำทร,ย/ (Microorganism)

ได�แก&  ไวร�สุ  แบคท,เร,ย  ย,สุต่/  รา ต่�วอย&างเช'�อโรคสุ�าค�ญและชน้ำ ดอาหารท,�ม�กพบว&าก&อให�เก ดการปั=วย   1. Salmonella  อาจัพบใน้ำ เน้ำ'�อสุ�ต่ว/  สุ�ต่ว/ปั?ก  ไข&  น้ำมด บ และน้ำ��า       2 . Staphylococcus aureus อาหารท,�ม,ผ1�บร โภคแล�วเก ดพ ษ  ได�แก&  เน้ำ'�อว�ว  ไก&  ปัลา   ขน้ำมจั,น้ำ  น้ำมและผล ต่ภ�ณฑ์/น้ำมจัากว�วและแพะท,�เปั+น้ำโรคเต่�าน้ำมอ�กเสุบ  ขน้ำมและอาหารท,�ใช�ม'อหย บจั�บ 3. Clostridium perfringens  อาหารท,�ม,ผ1�บร โภคแล�วเก ดพ ษ  ได�แก&  เน้ำ'�อว�ว  ไก&ปัร�งสุ�ก  อาหารแห�ง  เช&น้ำ  กะปั@  น้ำ��าพร กต่&าง ๆ

24

4.  Clostridium botulinum   ได�แก&  อาหารท,�ผล ต่แล�วเก�บใน้ำภาชน้ำะอ�บอากาศั  เช&น้ำ  อาหารกระปั;องบางชน้ำ ด 5.  Vibrio parahaemolyticus  ได�แก&  อาหารทะเล

ด บ 6.  Vibrio cholerae  ได�แก&  อาหารท��วไปั 7.  Bacillus cereus เช&น้ำ  เต่�าเจั,�ยว  ผล ต่ภ�ณฑ์/แปั0ง 

เน้ำ'�อสุ�ต่ว/  ซุ�ปั  ผ�กสุด  ขน้ำมหวาน้ำ  ซุอสุ  ข�าวสุ�ก และขน้ำมจั,น้ำ 8.  Shigella    พบใน้ำ  น้ำมและน้ำ��า 9.  Enteropathogenic Escherichia Coli

ได�แก&  เน้ำยแข�ง  หม1  ไก& และอาหารท,�ใช�ม'อเปัC� อน้ำหย บจั�บ

25

สุารพ ษจัากเช'�อรา (mycotoxin) เช&น้ำ Aflatoxins เช'�อราท,�สุร�างสุารพ ษ ได�แก& Aspergillus flavus

26

-บอแรกซุ/ (Borax ) เปั+น้ำพ ษต่&อเซุลล/ สุามารถุรวมต่�วก�บคาร/โบไฮเดรต่ ไกลโคโปัรต่,น้ำ หร'อไกลโคไลปั@ด ซุ(�งเปั+น้ำสุ&วน้ำปัระกอบของเย'�อห��มเซุลล/ท�กชน้ำ ด หากม,อาการแพ�จัะท�าให�ผ วหน้ำ�งแห�ง ม,ผ'�น้ำต่ามต่�ว ผ วหน้ำ�งเปั+น้ำจั��า คล�ายห�อเล'อด หมดสุต่ และต่ายได�

-โครเม,ยม  สุารปัระกอบของโครเม,ยมใช�ท�าสุ,ย�อม  พ ษของโครเม,ยมเปั+น้ำอ�น้ำต่รายต่&อผ วหน้ำ�งและปัอด

-แคดเม,ยม  ม,พ ษต่&อปัอดและไต่  ท�าให�เก ดโรคอ ไต่-อ ไต่

-สุารหน้ำ1  ท�าให�เก ดโรคไข�ด�า  ม,อาการเจั,ยน้ำ  ปัวดท�องร�น้ำแรง  เปั+น้ำต่ะคร ว

27

-ด น้ำปัระสุ ว Potassium Nitrate ม,สุ1ต่รเคม, KNO

3 น้ำ ยมใสุ&ใน้ำอาหารปัระเภทเน้ำ'�อหม1   เน้ำ'�อปัลา  เน้ำ'�อว�ว  ท�าเน้ำ'�อเปัC� อย  สุ,สุวย  รสุด,  และเก�บไว�ได�น้ำาน้ำ  ซุ(�งเปั+น้ำสุารท,�ก&อให�เก ดสุารไน้ำโต่รซุาม,น้ำ(nitrosamine ) เปั+น้ำสุารก&อให�เก ดมะเร�ง

-ปัรอท  พ ษของสุารปัรอทท,�ไปัสุะสุมใน้ำสุมอง   ท�าให�ปัระสุาทหลอน้ำ  ความจั�าเสุ'�อม  เปั+น้ำอ�มพาต่ ทารกใน้ำครรภ/ปัระสุาทจัะถุ1กท�าลาย  น้ำ �วม'อหง กงอ  ปั"ญญาอ&อน้ำ  และอาจัต่ายได�  อาการเช&น้ำน้ำ,�เร,ยกว&า  โรคม น้ำามาต่ะ

-ต่ะก��ว  พ ษต่ะก��วจัะท�าลายเซุลล/สุมอง  ท�าลายเม�ดเล'อดแดง  ปัวดศั,รษะและอาจัต่ายได�

28

สุถุาน้ำท,�ปัร�ง ปัระกอบ และจั�าหน้ำ&ายอาหาร          ควัรจ�ดให%สะอัาด เป-นระเบ�ย์บเร�ย์บร%อัย์ จ�ดให%ม�อั�ปกรณ� เคร*�อังใชี%ที่��จ�าเป-นอัย์.างครบถ%วัน สะดวักตุ.อัน�ามาใชี%ม�การ ด/แลที่�าควัามสะอัาดสถานที่��อัย์.างสม��าเสมอั ม�การป0อังก�นส�ตุวั�แมลงน�าโรคตุ.างๆ ไม.ให%ส�มผั�สอัาหารได% ม�การก�าจ�ดขย์ะม/ลฝอัย์ จ�ดที่�าที่.อัระบาย์น�5าที่�5งที่��เหมาะสมถ/กตุ%อังตุามหล�กวั�ชีาการ ม�บ.อัด�กไขม�น จ�ดที่�าห%อังส%วัม และที่��ป6สสาวัะให%พอัเพ�ย์ง และร�กษาให%สะอัาด จ�ดให%ม�การระบาย์อัากาศให%ม�การ ไหลเวั�ย์นเพ�ย์งพอั ม�ปล.อังระบาย์ควั�น-กล��นจากการประกอับอัาหาร

29

ภาชน้ำะอ�ปักรณ/          การเล'อกใช�ภาชน้ำะอ�ปักรณ/ให�ถุ1กต่�องเหมาะสุมก�บอาหารแต่&ละชน้ำ ด เปั+น้ำสุ �งสุ�าค�ญท,�จัะต่�องค�าน้ำ(งถุ(ง เพราะภาชน้ำะอ�ปักรณ/บางชน้ำ ดอาจัท�าให�เก ดอ�น้ำต่รายต่&อสุ�ขภาพอน้ำาม�ยได� ถุ�าน้ำ�ามาใช�ใสุ&อาหาร การล�าง การเก�บ และการใช�อย&างถุ1กว ธิ, ก�ม,สุ&วน้ำช&วยให�เก ดความปัลอดภ�ยใน้ำการบร โภคอาหารด�วย

30

สุ�ขภาพและสุ�ขปัฏิ บ�ต่ ของผ1�ปัระกอบการ ค�าอาหาร

31

กฎหมายเก,�ยวข�องก�บการสุ�ขาภ บาลอาหาร

และการค��มครองผ1�บร โภคกฎหมายท,�สุ�าค�ญ เช&น้ำพรบ . การสุาธิารณสุ�ข 2535 ม,หมวดท,�ว&าด�วย ต่ลาด สุถุาน้ำท,�จั�าหน้ำ&ายอาหารและสุถุาน้ำท,�สุะสุมอาหาร พรบ . อาหาร พ.ศั.2522 / พรบ . ยา พ.ศั.2510 สุ�าน้ำ�กงาน้ำการคณะกรรมการอาหารและยา

อ�าน้ำาจัเลขาธิ การคณะกรรมการอาหารและยาการข(�น้ำทะเบ,ยน้ำ การน้ำ�าเข�า การผล ต่ การโฆ่ษณา

ฯลฯ

32

พรบ . ค��มครองผ1�บร โภค พ.ศั.2522สุ ทธิ ของผ1�บร โภค ต่าม พรบ . ค��มครองผ1�บร โภค พ.ศั.2522

(1 ) สุ ทธิ ท,�จัะได�ร�บข&าวสุารรวมท��งค�าพรรณาค�ณภาพท,�ถุ1กต่�องและเพ,ยงพอเก,�ยวก�บสุ น้ำค�าหร'อบร การ

(2 ) สุ ทธิ ท,�จัะม,อ สุระใน้ำการเล'อกหาสุ น้ำค�าหร'อบร การ(3 ) สุ ทธิ ท,�จัะได�ร�บความปัลอดภ�ยจัากการใช�สุ น้ำค�าหร'อ

บร การ(4 ) สุ ทธิ ท,�จัะได�ร�บความเปั+น้ำธิรรมใน้ำการท�าสุ�ญญา(5 ) สุ ทธิ ท,�จัะได�ร�บการพ จัารณาและชดเชยความเสุ,ย

หาย

33

พรบ . ค��มครองผ1�บร โภค พ.ศั.2522การด�าเน้ำ น้ำคด,แบบกล�&ม Class Action

ต่�องอย1&ภายใต่�เง'�อน้ำไขท,�ว&า“Common Fact and Common

Law”พรบ . ความร�บผ ดต่&อความเสุ,ยหายท,�เก ดจัากสุ น้ำค�าไม&

ปัลอดภ�ย พ.ศั.2551

Product Liability ความร�บผ ดใน้ำผล ต่ภ�ณฑ์/Strict Liability ความร�บผ ดโดยเคร&งคร�ด

34

ช&วงต่�น้ำคร สุต่กาลได�พบข�อความใน้ำต่�าราสุ�น้ำสุกฤต่โบราณซุ(�งกล&าวว&า น้ำ��าท,�สุะอาดจัะต่�องเก�บไว�ใน้ำถุ�ง“ทองแดง น้ำ�าไปัต่ากแดด แล�วกรองผ&าน้ำช��น้ำถุ&าน้ำอ,กอ,กท,”

ปั? ค.ศั . 400 ฮ ปัโปัเครต่ สุ แพทย/ชาวกร,กซุ(�งเปั+น้ำบ ดาแห&งว ชาแพทย/ ได�แน้ำะน้ำ�าให�ท�าการต่�ม หร'อกรองน้ำ��าเพ'�อให�ได� น้ำ��าท,�สุะอาดข(�น้ำก&อน้ำน้ำ�ามาบร โภค

ปั? ค.ศั . 1500 ชาวอ,ย ปัต่/โบราณใช�สุารสุ�มเพ'�อต่กต่ะกอน้ำสุารแขวน้ำลอยใน้ำน้ำ��า

ปัระว�ต่ การจั�ดหาน้ำ��าสุะอาดเพ'�อการปัระว�ต่ การจั�ดหาน้ำ��าสุะอาดเพ'�อการอ�ปัโภคบร โภคอ�ปัโภคบร โภค

35

Water scarcity encourages people to transport water long distances and store supplies in their homes. This can increase the risk of household water contamination, causing illnesses.

ข�อเท�จัจัร งจัาก

WHODecember

200 9

จาก http://www.who.int/features/environmental_health/en/index.html

36

ค�ณสุมบ�ต่ ทางกายภาพ1.ความข�&น้ำ (Turbidity)2 .สุ, (Color)3.กล �น้ำ (Odor)4.รสุ (Taste)5.อ�ณหภ1ม (temperature)

ค�ณสุมบ�ต่ ของน้ำ��า (Properties of water)

ค�ณสุมบ�ต่ ทางเคม,1. ค&า DO

2. ค&า BOD3. ค&า COD

4 . ค&า pH 5. ความเปั+น้ำกรด-ด&าง7. ความกระด�าง

8.แร&ธิาต่�อ'�น้ำๆ / สุารพ ษ

ค�ณสุมบ�ต่ ทางช,วภาพ เช&น้ำ อาจัม,การปัน้ำเปัC� อน้ำ “Coli -

form Bacteria”

37

มาต่รการจั�ดหาน้ำ��าสุะอาด ภาชน้ำะเก�บน้ำ��าฝน้ำปัระจั�าครอบคร�ว เช&น้ำ ต่�&มน้ำ��า และ

ถุ�งเก�บน้ำ��าฝน้ำ สุ&งเสุร มให�ปัระชาชน้ำม,ความร1� ความ เข�าใจั ใน้ำการรองร�บน้ำ��าฝน้ำ ให�สุะอาด ปัลอดภ�ย

บ&อน้ำ��าต่'�น้ำ ม,ชาน้ำบ&อ ม,ฝาปั@ดปัากบ&อ ท,�ต่��งบ&อห&าง ไกลจัากสุ�วมและมลพ ษ ต่&าง ๆ

บ&อน้ำ��าบาดาล ค�ณภาพน้ำ��าอย1&ใน้ำเกณฑ์/ด, ระบบปัระปัา เปั+น้ำระบบท,�น้ำ��าผ&าน้ำกระบวน้ำการท�าให�

สุะอาด ปัราศัจัากเช'�อโรคและได�มาต่รฐาน้ำน้ำ��าด'�มแล�วจั&ายให�ปัระชาชน้ำด�วยระบบท&อ

38

มาต่รการต่รวจัสุอบค�ณภาพน้ำ��าด'�มมาต่รการต่รวจัสุอบค�ณภาพน้ำ��าด'�ม--น้ำ��าใช�น้ำ��าใช�

โดยการต่รวจัว เคราะห/ค�ณภาพน้ำ��า ด�าน้ำกายภาพ เคม, แบคท,เร,ย สุ&งเสุร มให�ปัระชาชน้ำม,สุ&วน้ำร&วมเฝ0าระว�งค�ณภาพน้ำ��า เพ'�อให�ทราบถุ(งสุถุาน้ำการณ/การปัน้ำเปัC� อน้ำ และก�าหน้ำดว ธิ,การแก�ไข ปัร�บปัร�ง ให�น้ำ��าสุะอาดปัลอดภ�ย เปั+น้ำน้ำ��าด'�ม และน้ำ��าใช�ปัระจั�าคร�วเร'อน้ำ ช�มชน้ำเม'อง หม1&บ�าน้ำ โรงเร,ยน้ำ โรงพยาบาล และศั�น้ำย/เด�กเล�ก เปั+น้ำต่�น้ำ

39

การผล ต่น้ำ��าปัระปัาการผล ต่น้ำ��าปัระปัา การผล ต่น้ำ��าปัระปัา จัะน้ำ�าน้ำ��าผ วด น้ำจัากแหล&งน้ำ��า

ธิรรมชาต่ ทะเลสุาบ แม&น้ำ��า ล�าคลองต่&าง ๆ หร'อน้ำ��าใต่�ด น้ำ (น้ำ��าบาดาล)

น้ำ��าผ วด น้ำม�กม,การปัน้ำเปัC� อน้ำของจั�ล น้ำทร,ย/ สุารอ น้ำทร,ย/และอน้ำ�ภาคต่&าง ๆ

น้ำ��าใต่�ด น้ำ (น้ำ��าบาดาล ) จัะม,การปัน้ำเปัC� อน้ำของสุารอ น้ำทร,ย/ ไอออน้ำของแร&ธิาต่�ต่&าง ๆ

ปัร มาณการปัน้ำเปัC� อน้ำของสุารต่&าง ๆ ใน้ำน้ำ��าข(�น้ำอย1&ก�บล�กษณะทาง ธิรณ,ว ทยา สุภาพภ1ม ปัระเทศัและภ1ม อากาศัรวมถุ(งฤด1กาลต่&างๆ

40

การบ�าบ�ดน้ำ��าเพ'�อผล ต่เปั+น้ำน้ำ��าปัระปัา

การบ�าบ�ดน้ำ��าเพ'�อผล ต่เปั+น้ำน้ำ��าปัระปัา ม,ข��น้ำต่อน้ำ ด�งน้ำ,�1 . ข��น้ำต่อน้ำการต่กต่ะกอน้ำ น้ำ��าท,�ผ&าน้ำเข�าสุ1&ระบบจัะได�

ร�บการเต่ ม สุารเคม, เช&น้ำ สุารสุ�ม (Alum) และท�าการกวน้ำน้ำ��าให�ต่ะกอน้ำจั�บ ต่�วก�น้ำเปั+น้ำ ขน้ำาดใหญ&ข(�น้ำเร,ยกว&า “flog” แล�วต่กลงสุ1&ก�น้ำถุ�งต่กต่ะกอน้ำ

2. น้ำ��าท,�ผ&าน้ำการต่กต่ะกอน้ำแล�ว จัะเข�าสุ1&ถุ�งกรอง ซุ(�งม,ช��น้ำกรองทรายและถุ&าน้ำด�กเศัษต่ะกอน้ำเล�ก ๆ และ flog ออก

41

3. น้ำ��าท,�ผ&าน้ำการกรอง จัะได�ร�บการเต่ มปั1น้ำขาว คลอร,น้ำ ฟล1ออร,น้ำ ฟอสุเฟต่ หร'อผ&าน้ำร�งสุ, UV หร'อโอโซุน้ำ เพ'�อฆ่&าเช'�อโรค จั�ล น้ำทร,ย/ต่&างๆ ท,�ก&อให�เก ดโรค

4. น้ำ��าท,�ผ&าน้ำกระบวน้ำการท��งหมด ต่��งแต่&ข��น้ำท,� 1-3 แล�วจัะเปั+น้ำน้ำ��าสุะอาด ซุ(�งจัะเก�บไว�ใน้ำถุ�งพ�กน้ำ��าสุะอาด เพ'�อรอการจั&ายออกกระจัายสุ1&แหล&งช�มชน้ำโดยระบบปัระปัา

การบ�าบ�ดน้ำ��าเพ'�อผล ต่เปั+น้ำน้ำ��า ปัระปัา (ต่&อ)

42

43

คลอร,น้ำอ สุระต่กค�าง (Free Residual Chlorine)สุ�าหร�บน้ำ��า บร โภคท,�ม,การปัร�บปัร�งค�ณภาพ

โดยใช�คลอร,น้ำใน้ำการฆ่&าเช'�อโรคควรท,�จัะให�ม,ปัร มาณคลอร,น้ำอ สุระต่กค�างอย1&ใน้ำ ระหว&าง

02 05. – . มก./ลบ.เมต่ร หร'อต่ามท,�หน้ำ&วยงาน้ำท,�ร�บผ ดชอบก�าหน้ำดไว�เปั+น้ำอย&างอ'�น้ำ

เช&น้ำ น้ำ��าปัระปัาท,�ม,ท&อสุ&งยาวอาจัต่�องเต่ ม คลอร,น้ำ ให�ม,คลอร,น้ำเหล'ออย1&ใน้ำท&อต่�น้ำทางปัระมาณ 1 มก./ล ต่ร เพ'�อให�ปัลายท&อม,คลอร,น้ำไม&น้ำ�อยกว&า 02. มก./ล ต่ร หร'อกรณ,ท,�เก ดโรคระบาดอาจัเต่ มคลอร,น้ำเปั+น้ำ 2 เท&าของปักต่ ก�ได�

44

10 facts on preventing disease through healthy environments

Fact 1Worldwide, 13

million deaths could be prevented every year by making our environments healthier.

WHO http://www.who.int/features/factfiles/environmental_health/environmental_health_ facts /en/index.html วั�นที่�� 5 ตุ�ลาคม 2553

45

Fact 2

In children under the age of five, one third of all disease is caused by the environmental factors such as unsafe water and air pollution.

46

Fact 3

Every year, the lives of four million children under 5 years – mostly in developing countries – could be saved by preventing environmental risks such as unsafe water and polluted air.

47

Fact 4

In developing countries, the main environmentally caused diseases are diarrhoeal disease, lower respiratory infections, unintentional injuries, and malaria.

48

Fact 5Better environmental management could prevent

40% of deaths from malaria, 41% of deaths from lower respiratory infections, and 94% of deaths from diarrhoeal disease – three of the world's biggest childhood killers.

49

Fact 6In the least developed countries, one third of death

and disease is a direct result of environmental causes.

50

Fact 7

In developed countries, healthier environments could significantly reduce the incidence of cancers, cardiovascular diseases, asthma, lower respiratory infections, musculoskeletal diseases, road traffic injuries, poisonings, and drownings.

51

Fact 8Environmental factors influence 85 out of the

102 categories of diseases and injuries listed in The world health report.

52

Fact 9

Much of this death, illness and disability could be prevented through well targeted interventions such as promoting safe household water storage, better hygiene measures and the use of cleaner and safer fuels.

53

Fact 10Other interventions that can make environments

healthier include: increasing the safety of buildings; promoting safe, careful use and management of toxic substances at home and in the workplace; and better water resource management.

54

SPECIFIC CHEMICAL ISSUES

1. Bisphenol A (BPA)

2. Melamine

3. Acrylamide

4. PCBs and dioxins in salmon

(Polychlorinated biphenyls)

5. Bio of Human Milk for

Persistent Organic Pollutants (POPs)

(สุารมลพ ษท,�ต่กค�างยาวน้ำาน้ำ)