ความฉลาดทางอารมณ์ Emotion Quotient

โดย มย�ร� ยกตร� พั�ฒนาสั�งคมและความม��นคงของ

มน�ษย จั�งหว�ดเชี�ยงใหม$

ความฉลาดทางอารมณ์ (Emotion Quotient)

ความฉลาดทางอารมณ์ ค%อ ความสัามารถทางอารมณ์ ในการด'าเน(นชี�ว(ตอย$างสัร)างสัรรค และม�ความสั�ข การร*)จั�กความฉลาดทางอารมณ์ ของตนเอง เพั%�อการพั�ฒนา และการใชี)ศั�กยภาพัตนเองในการด'าเน(นชี�ว(ตครอบคร�ว การท'างานและการอย*$ร$วมก�บผู้*)อ%�นได)อย$างม�ความสั�ขและประสับความสั'าเร1จั

อ�ค(ว(E.Q.)ก�บ ไอค(ว (I.Q. ) ต$างก�นอย$างไร

•ไอค(ว(Intelligence Quotient ) หมายถ2งความฉลาดทางเชีาว ป3ญญา การค(ด การใชี)เหต�ผู้ล การค'านวณ์ การเชี%�อมโยง

•อ�ค(ว (Emotional Quotient) หมายถ2งความฉลาดทางอารมณ์ เป5นความสัามารถในการร�บร*)และเข)าใจัอารมณ์ ท�6งของต�วเอง และของผู้*)อ%�น ตลอดจันสัามารถปร�บ หร%อควบค�มได)อย$างเหมาะสัมก�บสัภาพัการณ์

ความแตกต$างระหว$าง (IQ ) และ (EQ) (IQ) EQ

เป5นค$าต�วเลข/ผู้ลล�พัธ์ ท��ได)จัากการประเม(นความฉลาดทางเชีาว ป3ญญา

ผู้ลล�พัธ์ ท��ได)จัากการประเม(นความฉลาดทางอารมณ์

ไม$สัามารถท'านายความสั'าเร1จัในการศั2กษา/การงานและความสั'าเร1จัในชี�ว(ตได)

สัามารถท'านายความสั'าเร1จัในการศั2กษา/การงานและความสั'าเร1จัในชี�ว(ตได)

พั�ฒนาสั*งสั�ดได)จันถ2งอาย� 25 ป8

พั�ฒนาได)ตลอดชี�ว(ต

เป5นประโยชีน ในการจั�ดการเร�ยนการสัอน

ประโยชีน ในการพั�ฒนาตนเอง

คนท��ม�อ�ค(วสั*งแตกต$างจัากคนท��ม�ไอค(วสั*ง

อย$างไร

ความสั�มพั�นธ์ ระหว$าง (IQ )และ (EQ) 1. IQ สั*งอย$างเด�ยว อาจัไม$ประสับความสั'าเร1จัเท$าท��ควร

2. IQ ธ์รรมดา + EQ สั*ง ท'าให)ประสับความสั'าเร1จั3. IQ สั*ง + EQ สั*ง ย(�งประสับความสั'าเร1จัมาก

4. EQ สั*ง ท'าให)การเร�ยนร*)ด�ข26น

การพั�ฒนาความฉลาดทางอารมณ์ ผู้ลท��ได) ผู้ลทางบวก

ต$อตนเอง ควบค�มตนเองสัร)างแรงจั*งใจัไปสั*ความสั'าเร1จั ป9องก�นความ ข�ดแย)งระหว$างบ�คคล ตนเอง และคนรอบข)างม�ความสั�ข

ต$อครอบคร�ว

ลดความข�ดแย)ง ท'าให)ครอบคร�วเป5นสั�ข เป5นแบบอย$างในการเล�6ยงด*สัมาชี(ก

ต$อการท'างาน

เก(ดความร$วมม%อ และสั�มพั�นธ์ภาพัท��ด�ในการท'างาน ม�ความค(ดด�และสัร)างสัรรค ไม$ม�อารมณ์ มารบกวนในการท'างาน

ต$อสั�งคม เสัร(มสัร)างและพั�ฒนาสั�งคม ป9องก�นป3ญหาต$างๆ ในสั�งคมเป5นแบบอย$างท��ด�แก$คนในสั�งคม

ประโยชีน ของ EQ•พั�ฒนาการด)านอารมณ์ และบ�คล(กภาพัเด1ก - ก'าหนดบ�คล(กภาพัท��พั2งปรารถนา - สัร)างว�ฒ(ภาวะสัมว�ย การปร�บต�ว การแก)

ป3ญหาความเคร�ยดและความกดด�นในชี�ว(ต - ควบค�มอารมณ์ ในภาวะของการแข$งข�นได)ด� - อย*$ในสั�งคมท��ม�การเปล��ยนแปลงได)เป5น

อย$างด�

•พั�ฒนาการสั%�อสัาร และการแสัดงความร*)สั2กในอารมณ์ ของตน

- ก'าหนดแสัดงอารมณ์ ได)ถ*กกาละเทศัะ - เข)าอกเข)าใจัความร*)สั2กของคนอ%�น - สัามารถจัะย(6มได) แม)ในใจัจัะร*)สั2กเศัร)า

ทรมาณ์ - ร�บฟั3งป3ญหาของผู้*)อ%�นได) อย$างต�6งใจั - ไม$ร*)สั2กแปลกแยกจัากเพั%อนมน�ษย

สั�งคม ธ์รรมชีาต( และชี�ว(ตของคน

•การปฏิ(บ�ต(งาน EQ ชี$วยให) - ยอมร�บความค(ดร(เร(�ม ก$อให)เก(ดการ

สัร)างสัรรค - ยอมร�บการเปล��ยนแปลง - ลดการลา ขาดงาน ย)ายงาน - ม�ปฏิ(สั�มพั�นธ์ ร*)จั�กการประสัานงาน สัาน

สั�มพั�นธ์ มน�ษย สั�มพั�นธ์ ด� - เคารพัความค(ดเห1นของคนอ%�น - ปร�บต�วในสัถานการณ์ ต$าง ๆ ในท��ท'างาน

ได)ด�

•การบร(หาร EQ ชี$วยให) - ร*)จั�กผู้*)ท��ม�ค�ณ์ประโยชีน ต$อตน ล*กค)า ผู้*)มา

ร�บบร(การ - ร�บฟั3งความต)องการ และตอบสันองได)ด� - สัามารถท��จัะชี�กจั*งผู้*)อ%�นให)เป5นประโยชีน ท��

จัะได)ร�บจัากตนได)ด� - สัามารถท'าให)คนอ%�นม�ความอยากท��จัะมา

ใชี)บร(การต$อไป หร%อมาท'าความร*)จั�ก ล2กซึ้26งต$อไป

- ร*)จั�กใชี)คนและครองใจัคนได) - เร�ยนร*)และพั�ฒนาตนเองอย*$เสัมอ - โน)มน)าวผู้*)อ%�นให)ท'าตามท��ตน

ต)องการได)สั'าเร1จั - สัามารถท'าให)คนเก(ดความสั�ขใน

การท'างาน - สัามารถท'าให)คนร�กงาน องค กร - พั*ดและด'าเน(นการตามท��พั*ด - กล)าแสัดงออก และถ*กต)องตามกา

ละเทศัะ

•การเข)าใจัชี�ว(ตตนและคนอ%�น - ร*)จั�กมองเข)าไปในจั(ตใจัของตน เข)าใจัตน

อย$างถ$องแท) - เข)าใจัคนอ%�น เม%�อม�ปฏิ(สั�มพั�นธ์ ก�น - ม�$งใชี)ศั�กยภาพัของตนเต1มท��ต$อ

ก(จักรรมต$างๆ ใน การด'ารงชี�ว(ตประจั'าว�น

- ม�ความสั�ขก�บชี�ว(ตและครอบคร�ว

จัะท'าให) ต�วเรา

ความสั'าค�ญของความฉลาดทางอารมณ์

อย*$ก�บ คนอ%�น ได)ด�ม�ความสั�ข และประสับความ

สั'าเร1จัในชี�ว(ต

1

เป5นคนด�

ความสั'าค�ญของความฉลาดทางอารมณ์

ร*)จั�กอารมณ์ ม�น'6าใจั ร*)ว$าอะไรผู้(ดถ*ก

2

เป5นคนเก$ง

ความสั'าค�ญของความฉลาดทางอารมณ์

กระต%อร%อร)น สันใจัใฝ่@ร*)

กล)าพั*ด กล)าบอก

3

ปร�บต�วได)ด�

ม�ความสั�ข

ความสั'าค�ญของความฉลาดทางอารมณ์

ม�ความพัอใจั

สัน�กสันานร$าเร(ง

4

อบอ�$นใจั

กรมสั�ขภาพัจั(ตได)พั�ฒนาแนวค(ดเร%�องความฉลาดทางอารมณ์ ประกอบด)วยป3จัจั�ยสั'าค�ญ 3 ประการ ค%อ1. ด�

2. เก$ง3. สั�ข

ความสัามารถในการควบค�มอารมณ์ และความต)องการของตนเอง

ร*)จั�กเห1นใจัอ%�นม�ความร�บผู้(ดชีอบต$อสั$วนรวม

ด� หมายถ2ง

ความสัามารถในการควบค�มอารมณ์ และความต)องการของตนเอง

ร*)จั�กอารมณ์ และความต)องการของ ตนเองควบค�มอารมณ์ และความต)องการ

ได)แสัดงออกอย$างเหมาะสัม

ความสัามารถในการเห1นใจัผู้*)อ%�น

ใสั$ใจัผู้*)อ%�นเข)าใจัและยอมร�บผู้*)อ%�นแสัดงความเห1นใจัอย$าง

เหมาะสัม

ความสัามารถในการร�บผู้(ดชีอบร*)จั�กการให) ร*)จั�กการร�บ

ร*)จั�กร�บผู้(ด ร*)จั�กให)อภ�ยเห1นแก$ประโยชีน สั$วนร$วม

ความสัามารถในการร*)จั�กและสัร)างแรงจั*งใจัให)ตนเองเก$ง

หมายถ2ง

ความสัามารถในการต�ดสั(นใจัและแก)ป3ญหาความสัามารถในการม�สั�มพั�นธ์ภาพัก�บผู้*)อ%�น

ความสัามารถในการร*)จั�กและสัร)างแรงจั*งใจัให)ตนเอง

ร*)ศั�กยภาพัของตนเองสัร)างขว�ญและก'าล�งใจัให)ตนเองได)ม�ความม�$งม��นท��จัะไปให)ถ2งเป9าหมาย

ความสัามารถในการต�ดสั(นใจัและแก)ป3ญหา

ร�บร*)และเข)าใจัป3ญหาม�ข�6นตอนในการแก)

ป3ญหาได)อย$างเหมาะสัมม�ความย%ดหย�$น

ความสัามารถในการม�สั�มพั�นธ์ภาพัก�บผู้*)อ%�นร*)จั�กการสัร)างสั�มพั�นธ์ภาพัท��ด�ก�บผู้*)อ%�น

กล)าแสัดงออกอย$างเหมาะสัมแสัดงความเห1นท��ข�ดแย)งได)อย$าง

สัร)างสัรรค ความสัามารถในการด'าเน(นชี�ว(ต

อย$างม�ความสั�ขสั�ข หมายถ2ง

ภ*ม(ใจัในตนเองพั2งพัอใจัใน

ชี�ว(ตม�ความสังบทางใจั

ภ*ม(ใจัในตนเองเห1นค�ณ์ค$าในตนเอง

เชี%�อม��นในตนเองพั2งพัอใจัในชี�ว(ตร*)จั�กมองโลกใน

แง$ด�ม�อารมณ์ ข�นพัอใจัในสั(�งท��ตน

ม�อย*$

ม�ความสังบทางใจั

ม�ก(จักรรมท��เสัร(มสัร)างความสั�ข

ร*)จั�กผู้$อนคลายม�ความสังบทางจั(ตใจั

มน�ษย ใชี)อารมณ์

การพั�ฒนาอารมณ์ ความฉลาดทางอารมณ์ (Emotion Quotient)

แต$ ไม$ค$อยพั�ฒนาอารมณ์

การเสัร(มสัร)าง EQการเสัร(มสัร)าง EQ ด)วยการเร�ยนร*) 3ประการ1 .ละท(6งพัฤต(กรรมเด(ม (Unleaming ) ท(6งความค(ดเด(ม ความเชี%�อเด(ม พัฤต(กรรมท��สั�งคมไม$ยอมร�บหาทางปร�บพัฤต(กรรมของตน2. การเร�ยนร*)ใหม$ (Releaming) ฝ่Bกควบค�มตนเอง ฝ่Bกเอาใจัเขามาใสั$ใจัเรา ฝ่Bกฟั3ง ฝ่Bกแสัดงออกท��ด�

3.การเร�ยนร*)เพั(�ม (Leaming) ฝ่Bกการท'าความเข)าใจัภาวะอารมณ์ ของคนอ%�น ฝ่Bกท�กษะทางสั�งคม ท�กษะชี�ว(ต ฝ่Bกการพั(จัารณ์าเชี%�อมโยงผู้ลอ�นเน%�องมาจัากการกระท'าของตนเอง การว�ด EQ ม�การว�ดหลากหลายร*ปแบบ เชี$น แบบว�ดท��เป5นค'าถาม อ$านความร*)สั2กจัากสั�หน)า รายงานภาวะอารมณ์ จัากค'าค�รศั�พัท ต$างๆ เชี$น ด�ใจั เสั�ยใจั ห$อเห��ยว ว(ตก ฯลฯ รายงานอารมณ์ จัากภาพั

การพั�ฒนาความฉลาดทางอารมณ์

1. ร*)จั�กอารมณ์ ตนเอง2. การจั�ดการ (บร(หาร) อารมณ์

ตนเอง3. การสัร)างการจั*งใจัให)ตนเอง4. การหย��งร*)อารมณ์ ของผู้*)อ%�น5. การร�กษาความสั�มพั�นธ์ ท��ด�ต$อก�น

การร*)จั�กอารมณ์ ตนเอง

1. การให)เวลา ทบทวน พั(จัารณ์า คล)อยตาม สั(�งใด

2. ฝ่Bกการร*)ต�วบ$อย ๆ ม�สัต( ม�ผู้ลอย$างไรต$อ การแสัดงออก

การจั�ดการ(บร(หาร)อารมณ์ ตนเองล�กษณ์ะใดท��ควรกระท'า-ผู้ลตามมา

1. แสัดงออกท�นท�2. เก1บกดไว)3. โทษผู้*)อ%�น4. ระบายออกอย$างเหมาะสัม

การฝ่Bกจั�ดการอารมณ์ 1. ทบทวน ท'าอะไรได)บ)าง2. เตร�ยม ท'า - ไม$ท'า3. ร�บร*) ในด)านด�4. สัร)างความร*)สั2กท��ด�

ตนเอง รอบข)าง5. หาโอกาสั จัาก อ�ปสัรรค

ว(ธ์�ระง�บและควบค�มอารมณ์ 1. สั'ารวจัอารมณ์ ท��เก(ดข26น - ใชี)ว(ธ์�การฝ่Bกสัต(

2. คาดการณ์ ถ2งผู้ลด�-ผู้ลเสั�ยของการแสัดงอารมณ์ น�6นๆ3. พัยายามควบค�มอารมณ์ ด)วยว(ธ์�ต$าง ๆ

3.1 หายใจัเข)า-ออก ยาว ๆ3.2 น�บ 1-10 หร%อน�บต$อจันสังบ3.3 ปล�กต�วหล�กห$างจัากสัถานการณ์ น�6น ๆ

ชี��วคราว3.4 ก'าหนดลมหายใจั ให)สัต(อย*$ ม�การหายใจัเข)า-

ออก

ว(ธ์�ระง�บและควบค�มอารมณ์

4. สั'ารวจัความร*)สั2กของต�วเองอ�กคร�6ง และชี%�นชีมก�บการท��ตนเองสัามารถผู้$อนคลายอารมณ์ ได)5. ค(ดถ2งเร%�องอ%�นท��ไม$ใชี$เร%�องท��ท'าให)อารมณ์ ข�$นม�ว เศัร)าหมอง

อร(ยสั�จั 4

1. ท�กข ค(ดร*)และเข)าใจัป3ญหา2. สัม�ท�ย ค(ดพั(จัารณ์าถ2งสัาเหต�

ของป3ญหา3. น(โรธ์ ค(ดตร(ตรอง พั(จัารณ์าว(ธ์�แก)

ป3ญหา4. มรรค น'าความร*) ความเข)าใจั ความค(ด ท��ถ*กต)องไปใชี)แก)ป3ญหา

อ(ทธ์(บาท 4ทางแห$งความ

สั'าเร1จั1. ฉ�นทะ ค%อ ความม�ร�ก2. ว(ร(ยะ ค%อ ความเพั�ยรพัยายาม3. จั(ตตะ ค%อ จั(ตใจัฝ่3กใฝ่@4. ว(ม�งสัา ค%อ การใชี)สัต(ป3ญญา

หาเหต�ผู้ล

5 ย.ย(6ม = ย(6มแย)มแจั$มใสั เบ(กบานเย1น = ใจัเย1น ไม$ว* $วาม อดทนยอ = คนม�กชีอบการเย(นยอยอม = ไม$ด%6อด2งโอนอ$อนผู้$อนตาม

คนอ%�นบ)าง เสั�ยสัละ ย2ด = ย2ดม��นในหล�กการ

การพั�ฒนาวาจัา(Verbal

Development)พั*ดแต$ด�

อย$าด�แต$พั*ด

การบร(หารอารมณ์ ของตนเอง

(Managing emotion)การฝ่Bกจั�ดการอารมณ์ ของตนเอง

1. ทบทวนว$าม�อะไรบ)างท��เราท'าลงไปด)วยอารมณ์ 2. ฝ่Bกการสั��งตนเองว$าจัะท'า/จัะไม$ท'าอะไร3. ฝ่Bกการร�บร*) หร%อมองสั(�งต$างๆ ในด� สัร)างอารมณ์

แจั$มใสัเบ(กบาน4. ฝ่Bกการสัร)างความร*)สั2กท��ด�ต$อตนเอง ผู้*)อ%�นและสั(�ง

ต$างๆรอบต�ว5. มองหาประโยชีน โอกาสัจัากอ�ปสัรรค หร%อป3ญหา6. ฝ่Bกการผู้$อนคลายความเคร�ยดท��เก(ดจัากอารมณ์ ไม$ด�

การสัร)างแรงจั*งใจัให)ตนเอง1. ทบทวน สั(�งท��สั'าค�ญต$อ

ชี�ว(ต2. ต�6งเป9าหมาย3. ระว�ง ม�$งม��น4. ย%ดหย�$น ลดความสัมบ*รณ์

แบบ5. หาประโยชีน จัากอ�ปสัรรค6. มองโลกในแง$ด� เชี(งบวก7. สัร)างความหมายในชี�ว(ต

ภ*ม(ใจั8. ให)ก'าล�งใจัต�วเอง เราท'าได)

การหย��งร*)อารมณ์ ผู้*)อ%�น

1. สันใจัการแสัดงออก2. อ$านอารมณ์ 3. ท'าความเข)าใจัอารมณ์ 4. ตอบสันอง ให)ร*)ว$า

เข)าใจั เห1นใจั

การค�ดกรองความฉลาดทางอารมณ์ องค ประกอบความฉลาดทางอารมณ์ ใ

ชี$ไม$ใชี$

ด� 1.บอกความร*)สั2กของตนเองได)เม%�อถ*กถาม เชี$น ร*)สั2กด�ใจั เสั�ยใจั โกรธ์ ไม$ชีอบ ไม$พัอใจั2.เต1มใจัแบ$งบ�นสั(�งของให)คนอ%�นๆ เชี$น ขนม ของเล$น3.บอกขอโทษหร%อแสัดงอาการเสั�ยใจัได)เม%�อท'าผู้(ด

เก$ง

4.ม�กอยากร*)อยากเห1นก�บสั(�งแปลกใหม$5.ต�ดสั(นใจัและแก)ป3ญหาด)วยตนเองได)6.กล)าพั*ด กล)าค�ย ท�กทายตอบกล�บผู้*)อ%�น

สั�ข

7.เป5นต�วของต�วเองมากข26น ม�ความภ*ม(ใจัในตนเอง8.ร*)จั�กเผู้%�อแผู้$ความร�กให)ผู้*)อ%�น พัอใจัในสั(�งท��ตนเองเป5นอย*$9.แสัดงอารมณ์ สัน�กร$วมไปก�บบ�คคลอ%�นได)ตามความเหมาะสัม

สั�ขก�นเถอะเรา

ถ้�า EQ ดี�...ก็�มี�สุ�ข