124
ตำหรา...วิชชาปากพูน การอบรมเชิงปฏิบัติการ การบริหารจัดการของตำบลศูนย์เรียนรู้สุขภาวะสี่มิติ วันที่๒๙กุมภาพันธ์๒๕๕๕ณ ศูนย์นิทรรศการและการประชุมไบเทคบางนากรุงเทพฯ

ปากพูน

Embed Size (px)

DESCRIPTION

บทเรียนวิชาการศูนย์เรียนรู้ตำบลปากพูน

Citation preview

ตำหรา...วชชาปากพน

การอบรมเชงปฏบตการ การบรหารจดการของตำบลศนยเรยนรสขภาวะสมต

วนท ๒๙ กมภาพนธ ๒๕๕๕ ณ ศนยนทรรศการและการประชมไบเทค บางนา กรงเทพฯ

คณะทปรกษา นายชาญชยอรณ,นายอเสนอนนทขาล

นายประภาสจเรประพาฬ,นายปรญญาจนทรภกด

บรรณาธการอำนวยการ นายธนาวฒถาวรพราหมณ

บรรณาธการวชาการ นางอไรจเรประพาฬ,นางสาวภสราศรนวล

กองบรรณาธการ นางภญญดาศรรตน,นายเมาลดจตตประไพย

นางสาวมลฤดเพชรฤทธ,นางสาววนนาขวญคงดำ

นางสาวรฎฐาฤทธโชต,นางสาวนสากรจเรประพาฬ

นางสาวกญญณชเนตรไสว,นางสาวปารมยชางกลาง

นางสาวณฐาพรอดมรตน,นายสมเกยรตวราภรณ

นายวทวสหลหมาด,นางสาวจภานนทชวยช

นายประสทธกงรตน,นายอภสทธสดภกด

นายมานตจตตประไพย,นางสาวจรยามาลาส

นางสาวเกษฎาราชกจจา,นางสาวสายฝนสมใจ

นางสาววรรณาพนธพงศ,นางสาวกนกกรสดทองคง

นางสาวธนาภรณวชยยทธ,นางสาววนนาขวญคงดำ

นายเมาลดจตตประไพย

สถานทตดตอ กองทนสรางเสรมสขภาวะตำบลปากพน

เทศบาลเมองปากพนหมท๔

ตำบลปากพนอำเภอเมองจงหวดนครศรธรรมราช๘๐๐๐๐

หมายเลขโทรศพท๐๗๕–๗๗๔๑๓๐

e-mail:[email protected]

พมพและเผยแพร สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

สำนกสนบสนนสขภาวะชมชน(สน.๓)

ตำหรา...วชชาปากพน

ถอยแถลง

องคการบรหารสวนตำบลปากพนอำเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช เปนองคการ

บรหารสวนตำบลพนทแรกทบกเบกในการทำโครงการสขภาวะชมชน ภายใตชอ “โครงการ

พฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน”แผนการดำเนน

งานโครงการถกขบเคลอนไปอยางสมบรณทง๔แผนงานอนประกอบไปดวยแผนงานการ

พฒนาตำบลตนแบบแผนงานขบเคลอนตำบลเครอขายแผนงานการสรางและจดการองค

ความรและแผนงานการสอสารสาธารณะภาพความสำเรจทเกดขนไดเปนไปตามบรบทของคน

ปากพน โดยมรากเหงาและอตลกษณของคนปากพนทกองคาพยพ โดยเฉพาะในบทบาทของ

ผบรหารคณะทำงานและภาคสวนทเปนประชาชนทมสวนรวมในการขบเคลอนลวนแลวแต

เปนองคประกอบทมความสำคญยงยวดจะขาดสวนใดมไดเลย

“ตำหรา...วชชาปากพน” เปนการถายทอดประสบการณจรงจากการขบเคลอนทผานมา

ซงไดเรยนรและปฏบตกนมาภายใตนโยบายของผบรหารโครงการ จงเปนสงใหมๆ ในโครงการ

สขภาวะชมชนทองคการบรหารสวนตำบลปากพนไดเรยนรมา และเปนสงกอใหเกดสงคม

ทไมทอดทงกน ฉะนนบทเรยนร ท เกดข นจงเปนเร องท ถกปฏบตการมากอนจนเกดเปน

ประสบการณ สามารถนำใช “ตำหรา...วชชาปากพน” เพอเปนแนวทางการขบเคลอนตำบล

สขภาวะไดเปนอยางด โดยการนำไปปรบใชใหเหมาะกบบรบทของพนทและอตลกษณของ

ตนเอง

ตำหราฉบบนอาจเปนเพยงเศษเสยวหนงของประสบการณ๓ป ของการดำเนนงาน

โครงการตำบลสขภาวะตนแบบทสามารถถายทอดออกเปนลายลกษณอกษรยงมเรองราวอนๆ

ซงมอาจเรยบเรยงออกมาเปนตวอกษรผใดตองการกสามารถคนหาขอมลจากการสอบถาม

สมภาษณหรอพดคยแลกเปลยนประสบการณกบชาวตำบลปากพนได

คณะทำงานโครงการสขภาวะชมชนตำบลปากพน

กมภาพนธ๒๕๕๕

สารบญ

บทนำ: การขบเคลอนตำบลสขภาวะของ“โครงการพฒนาเครอขาย ๗

องคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน”

บทเรยนรท๑ แนวคดพนฐานการจดการสขภาวะโดยชมชน ๑๓

บทเรยนรท๒แนวทางการบรหารจดการเพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ ๒๕

๒.๑ คณะทำงานกลางกบการขบเคลอนตำบลสขภาวะ ๒๙

๒.๒ คณะทำงานโครงการกบการขบเคลอนตำบลสขภาวะ ๓๙

๑ผจดการโครงการ ๓๙

๒ฝายวชาการ ๔๒

๓ฝายประสานงาน ๔๘

๔ฝายการเงนและบญช ๕๑

๕ฝายจดกระบวนการ ๕๕

๖ฝายสอสารสาธารณะ ๕๘

๗ฝายวทยากรประจำกลม(ไกด) ๖๒

๘ฝายการจดการบานพกโฮมสเตย ๖๗

๙ฝายจดการฐานขอมล ๗๒

๒.๓ คณะทำงานภาคประชาชนและชมชน ๗๘

กบการขบเคลอนตำบลสขภาวะ

๑การบรหารจดการเรยนร ๘๐

๒การบรหารจดการบานพกโฮมสเตย ๘๑

๓การบรหารจดการกลมยานพาหนะ(รถ/เรอ) ๘๒

๔การบรหารจดการดานอาหาร(กลมแมครว) ๘๓

บทเรยนรท๓ปฎบตการ๔แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอน ๘๕

งานตำบลสขภาวะตนแบบ

แผนงานท๑การขบเคลอนตำบลตนแบบ ๘๖

แผนงานท๒การขบเคลอนตำบลเครอขาย ๑๐๑

แผนงานท๓การสรางและจดการองคความร ๑๐๙

แผนงานท๔การสอสารสาธารณะ ๑๑๒

บทสรป รปธรรมแหงความสำเรจการขบเคลอนงานตำบลสขภาวะ ๑๑๗

บทเรยนร : บทนำ - 7 -

๑. แนวคดพนฐานเพอสรางเปาหมายการขบเคลอนตำบลสขภาวะ การดำเนนโครงการ “พฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) เพอการ

จดการสขภาวะโดยชมชน” มเปาหมายเพอให อปท.เครอขาย ไดมการขบเคลอนตำบลของตน

ใหเปนตำบลสขภาวะ ทมกจกรรมตางๆ เพอสนองความตองการของประชาชนในพนทใหม

ความสขหรอมสขภาวะใน๔มต คอ ๑) สขภาวะทางกาย คอการมรางกายทสมบรณแขงแรง

มเศรษฐกจพอเพยงมสงแวดลอมทด๒)สขภาวะทางจตคอการมจตใจทเปนสขผอนคลาย

ไมเครยดคลองแคลวมความเมตตากรณามสตสมาธ๓)สขภาวะทางสงคมคอการอยรวม

กนดวยดในครอบครว ชมชน ในททำงาน ในสงคม ในโลก ซงรวมถงการมบรการสงคมทด

และมสนตภาพ๔)สขภาวะทางจตวญญาณคอความสขอนประเสรฐจากการมจตใจสง เขาถง

ความจรงทงหมด ลดละความเหนแกตวมงเขาถงสงสงสด ซงหมายถงพระนพพาน หรอพระ

ผเปนเจา หรอความดสงสดเปนมตทางคณคาทสงสดเหนอไปจากโลกหรอภพภมทางวตถ

ทำใหเกดความประณตลกลำ(ประเวศวะส,๒๕๕๑)

จะเหนไดวาสขภาวะคอสงททกคนในชมชนพงประสงค การจดการสขภาวะจงเปนการ

จดการทกเรองทเกยวกบคนตงแตในระดบตวบคคลครอบครวและชมชนเพราะปจจยทเปน

ตวกำหนดสขภาพ ไดแก พฤตกรรมของคน สภาพทางสงคม วฒนธรรม และสงแวดลอม ดงนน

การจดการสขภาวะโดยชมชนจงเปนการจดการทกเรองทเกยวกบคนโดยชมชนเปนผดำเนนการ

ดวยชมชนเองทงนเนองจากการทำงานสขภาพชมชนควรใชพนทเปนตวตง(ขนษฐานนทบตร,

บทนำ การขบเคลอนตำบลสขภาวะของ

“โครงการพฒนาเครอขาย องคกรปกครองสวนทองถน

เพอการจดการสขภาวะโดยชมชน”

ตำหรา...วชชาปากพน - 8 -

๒๕๕๐) และรปแบบกจกรรมทสอดคลองกบความตองการของชมชน คอการเปนเจาของและ

การมสวนรวมทกข นตอนขององคกรภาคและประชาชนผมสวนไดสวนเสยตอการดำเนน

กจกรรมทกคน (ศรอร สนธ, สายฝน เอกวรางกร, อไร จเรประพาฬและคณะ,๒๕๕๐) ซง

เปาหมายของการพฒนาสขภาพชมชนคอการทชมชนมความเขมแขง สามารถวเคราะหและวจย

เรองตางๆ ทเกดขนและมอยในชมชนตนเองได ทำใหสามารถทำแผนพฒนาชมชนซงเปน

แผนแมบทอยางบรณาการเพอพฒนาดานจตใจสงคมเศรษฐกจสงแวดลอมสขภาพเปนตน

เปนการสรางเสรมสขภาพพรอมกบการพฒนาทกดาน ทำใหการพฒนาประสบความสำเรจ

(ประเวศ วะส, ๒๕๕๐) กจกรรมทเปนรปธรรมแหงความสำเรจของตำบลปากพนทผานมา

เปนการเชอมโยงพฒนาแหลงเรยนรใน๑๑ระบบทมการรวมคนรวมคดรวมทำรวมรบผล

ประโยชนซงกนและกน และหนนเสรมความสำเรจ เชอมรอยความรวมมอตอกนไปสระดบ

เครอขายทกวางกระจายไปทวทงตำบล (อไร จเรประพาฬและคณะ,๒๕๕๒) ผานการนำใช

FAPMODEL๑ ทเปนเครองมอขบเคลอนใหคนทำงานมสวนรวมในทกขนตอน โดยใชขอมล

เปนเครองมอกระตนใหเกดการรบร เรยนร นำมาสการจดการโดยการนำทนทางสงคมในพนท

มาแกปญหาทพบอยางตอเนอง

ดงนน ตำบลสขภาวะจงเปนเปาหมายการพฒนาใหเกดชมชนสขภาวะในมตเชงพนทใน

ขอบเขตของตำบลการทคนในชมชนจะมสขภาวะทง๔มตไดนนศ.นพ.ประเวศวสไดระบวา

จะตองสรางใหเกดชมชนเขมแขงใน ๑๐ ประการและจะตองมการบรณาการซงกนและกน ถา

ทำไดทงหมดจะเกดสขภาวะของคนในตำบลดงน

๑. สรางจตสำนกใหม มการรณรงคสรางจตสำนกใหมอยางทวถง ใหตนจากจตสำนกท

หลบไหล คบแคบ ดถกตวเองวาเราเปนคนจน คนตำตอยไมมนำยา วาแทจรงแลวเราทกคน

เปนคนมศกดศรและคณคาความเปนคนเสมอกบคนอนๆ และมศกยภาพทจะทำอะไรดๆ

ความรไมไดมแตความรในตำราเทานน แตทกคนมความรในตวทไดมาจากประสบการณชวต

และการทำงาน ความรในตวคนนเอามาทำประโยชนไดมาก และควรนำมาแลกเปลยนเรยนร

กนในการพยายามทำอะไรรวมกนจตสำนกใหมจะเปนพลงสรางสรรคอยางมหาศาล

๑ FAP MODEL คอการบวนการกระตนใหชมชนเขามาจดการสขภาวะชมชนโดยใชระบบฐาน

ขอมล FAP (Family and Community Assessment Program : FAP ระบบฐานขอมลสขภาพ

ครอบครวและชมชน)

บทเรยนร : บทนำ - 9 -

๒. สรางสงคมเขมแขงความสำเรจของทองถนอยทการมสงคมเขมแขงนนคอมการรวม

ตวรวมคดรวมทำเรองตางๆ อยางหลากหลายเตมพนท ทองถนตองสงเสรมการรวมตวของ

ผคนในทองถนทกเพศ ทกวย เกดความเปนประชาสงคมในทองถน ความเปนประชาสงคมจะ

ทำใหเศรษฐกจดการเมองดและศลธรรมด

๓. สรางระบบเศรษฐกจชมชนทองถนทเขมแขง ระบบเศรษฐกจทนำไปสความรมเยน

เปนสขรวมกนคอระบบเศรษฐกจทสรางสมมาชพเตมพนท ชมชนควรมอาชพอนหลากหลายท

เรยกวาวสาหกจชมชน ซงรวมธรกจชมชน และการทองเทยวชมชน ตองจดใหมระบบการเงน

ของชมชนทองถนทเปนไปเพอความเขมแขงของชมชนทองถน

๔. สรางระบบสวสดการสงคม ทกชมชนทองถนมการสำรวจผตกทกขไดยากผถกทอดทง

เชนคนแกคนจนคนเจบคนพการ เดกกำพรามการจดหางานใหทำมอาสาสมครชวยดแล

เชอมโยงอาสาสมครกบแหลงความรเพอการดแลไดถกตองมกองทนสวสดการชมชนเปนตน

๕. มการอนรกษ และพฒนาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ทกชมชนทองถนตองม

การอนรกษและพฒนาสงแวดลอม และทรพยากรธรรมชาต ตองมตนไมเพมขนใหมากทสด

รกษาตนนำลำธาร อนรกษพนธพช พนธปลา พนธสตว ไมใชสารพษ มระบบรไซเคลขยะ เหลาน

เปนตน

๖. พฒนาโครงสรางทางกายภาพและพลงงานชมชน ทกครอบครวมทพกอาศย พยายาม

จดระบบการตงบานเรอนทนาอย ปลอดภย งดงาม มทางสญจรไปมาทเขากบชวตและ

ธรรมชาต ควรชวนผรมาทำวจยและพฒนาพลงงานชมชนโดยสามารถผลตพลงงานเพอใชใน

ชมชนเองใหไดมากทสด

๗. ความปลอดภย ความยตธรรม และสนตภาพ ทกชมชนทองถนควรตงเปาเรองความ

ปลอดภยโดยมมาตรการปองกนอาชญากรรมอบตเหตและภยนตรายตางๆมความยตธรรม

ชมชนมความสามารถไกลเกลยความขดแยงดวยสนตวธ

๘. ระบบการสอสาร ทกชมชนทองถนตองมระบบการสอสารทด โดยคำนงถงการสอสาร

ทกประเภททงเสยงตามสายสงพมพวทยโทรทศนอนเตอรเนตคนในชมชนทองถนตองฝก

เปนผสอสารทด

๙. ระบบสขภาพชมชน ชมชนสามารถดแลรกษาสขภาพดวยตนเองมากทสด สามารถ

ควบคมโรคและสรางเสรมสขภาพ มระบบบรการทสามารถใหบรการทจำเปนแกประชากรทง

ตำหรา...วชชาปากพน - 10 -

มวลในชมชนทองถน ทองถนสามารถตอรองกบสถาบนการศกษาใหรบคนของตนเขาไปเรยน

แลวกลบมาทำงานใหชมชนทองถนเชนพยาบาลของชมชนและอนๆ

๑๐. ระบบการศกษาของทองถน โดยทองถนและเพอทองถน ระบบการศกษาทมอยไม

สอดคลองกบชมชนทองถน ควรมระบบการศกษาของทองถน โดยทองถนและเพอทองถน ซง

อาจกลาวเปนอกหวขอหนงถดไป

๒. วตถประสงคและตวชวดเพอขบเคลอนตำบลสขภาวะ

จากเปาหมายดงกลาวนำมาสการดำเนนโครงการ “การพฒนาเครอขายองคกรปกครอง

สวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน” ซงมระยะเวลาในการดำเนนงาน๓ ป ซงมเปา

หมายเพอขบเคลอนใหเกดการขยายเครอขายตำบลสขภาวะขนในองคกรปกครองสวนทองถน

โดยมวตถประสงคคอ

๑) เพอพฒนาระบบการเรยนรเพอการจดการสขภาวะโดยชมชนขององคกรปกครองสวน

ทองถน โดยทกพนทไดพฒนาระบบการเรยนรรวมกนโดยเนนการแลกเปลยนประสบการณ

ทำงานของแตละพนท

๒) เพอจดการฝกอบรมใหแกองคกรปกครองสวนทองถนเครอขายในการจดทำหลกสตรและ

ใชหลกสตรการจดการสขภาวะชมชนตามบรบทของแตละพนท

๓) เพอสรางชดความรของการจดการสขภาวะของตำบลตนแบบและตำบลเครอขายรวม

ถงชดความรเรองการจดการเครอขาย

๔) เพอสนบสนนกจกรรมสรางสรรคในพนทรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถน

เครอขาย

๕)เพอสรางเครอขายผนำการเปลยนแปลงดานการจดการสขภาวะชมชน

วตถประสงค ๕ ขอดงกลาวประกอบไปดวย ๑๒ ตวชวดคอ

๑)มการจดการแลกเปลยนเรยนรการจดการสขภาวะโดยชมชนและการพฒนาในประเดน

ตางๆ

๒) มศนยเรยนรของตำบลตนแบบทมความพรอมในการถายทอดและแลกเปลยนชด

ความรกบตำบลเครอขาย

๓) มสอสำหรบใชในการแลกเปลยนเรยนรในแตละเรองและประเดนและทำใหเกดการจดทำ

สอตางๆเพอใชในการฝกอบรม

บทเรยนร : บทนำ - 11 -

๔)เกดองคความรรปแบบการจดการระบบการเรยนรรวมกนในชมชนของตำบลตนแบบ

๕) เกดกลไกประสานงานหรอทมงานระดบตำบลในการขบเคลอนงานสขภาวะชมชนของ

ตำบลเครอขาย๒๐ตำบล

๖)ตองมผนำการเปลยนแปลงดานการจดการสขภาวะชมชนอยางนอย๓๐คน

๗)ตำบลเครอขายมฐานขอมลสขภาวะชมชนไมนอยกวา๒๐แหง

๘) เกดกจกรรมสรางสรรคเพอสรางสขภาวะชมชนของตำบลเครอขายทเกดจากการใช

ฐานขอมลสขภาวะชมชนไมนอยกวา๖๐กจกรรม

๙) ตำบลเครอขายมระบบการจดการสขภาวะชมชนโดยชมชนหรอมการพฒนาสขภาวะใน

ชมชนประเดนตางๆไมนอยกวา๒๐แหง

๑๐)ตำบลเครอขายมศนยฝกอบรมหรอศนยเรยนรทสามารถถายทอดและแลกเปลยนชด

ความรไมนอยกวา๒๐แหง

๑๑)ตำบลเครอขายมการดำเนนนโยบายสาธารณะในพนทอยางนอย๓เรองตอพนท

๑๒)ตำบลเครอขายขยายผลทมารวมเรยนรกบตำบลเครอขายไมนอยกวา๔๐แหง

บทเรยนรท ๑ : แนวคดพนฐานการจดการสขภาวะโดยชมชน - 13 -

แนวคดพนฐานเพอการขบเคลอนตำบลสขภาวะ สถานการณความเปนมาของโครงการฯ การดำเนนโครงการ “การพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสข

ภาวะโดยชมชน” มเปาหมายเพอขบเคลอนองคกรปกครองสวนทองถนเครอขายใหดำเนน

กจกรรมเพอใหเกดเปนตำบลสขภาวะนน เกดจากกระบวนการพฒนาประชาธปไตยเพอสราง

การมสวนรวมของประชาชนในการปกครองประเทศเปนกระแสหลกในสงคมไทยและสงคมโลก

เปนทมาของรฐธรรมนญ พ.ศ.๒๕๕๐ ทกำหนดเงอนไขสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนใน

การพฒนาสงคม เชน เรองสทธชมชน เรองการดแลกลมผดอยโอกาส เรองการเมองภาค

พลเมอง เปนตน สงเหลานลวนแตจะสงผลตอการกำหนดระบบการจดการในระดบชมชน

ทองถน จงถอไดวาในทองถนจะตองทำความเขาใจและออกแบบระบบการทำงานใหสามารถ

ตอบสนองตอเจตนารมณของกฎหมายเพอการพฒนาคณภาพชวตประชากรในเขตพนทเพอให

ประชาชนมเกยรต มศกดศร และกำหนดการพฒนาไดดวยตนเอง ประกอบกบผลจากการ

ปฏรประบบหลกของประเทศ เชน ระบบการปกครองสวนทองถน ระบบหลกประกนสขภาพ

ถวนหนา และระบบสขภาพ การควบคมและการปองกนการบรโภคสราและยาสบ รวมถง

กฎหมายทมผลบงคบใชในเร องเฉพาะตางๆ ทำใหเกดการวางกรอบแนวทางตางๆ เพ อ

สนบสนนใหองคกรหลกในพนทสามารถทำงานรวมกนไดตามบทบาทหนาทโดยมเปาหมาย

เดยวกนคอ “เพอพฒนาคณภาพชวตของประชาชนในพนทเปาหมาย” ซงมโจทยรวมท

บทเรยนรท ๑ แนวคดพนฐาน

การจดการสขภาวะโดยชมชน

ตำหรา...วชชาปากพน - 14 -

สำคญของทกองคกรคอ วธการทำงานทเปนการเสรมพลงและเพมประสทธภาพดงนนองคกร

ในพนทจงพยายามสรางรปแบบและแนวทางในการทำงานรวมกน โดยเฉพาะอยางยง องคกร

ปกครองสวนทองถนทมความรบผดชอบตอ “ความอยดมสข” ของประชาชนทงระดบบคคล

ครอบครว และชมชนทจะตองมสวนรวมของประชาชนในการกำหนดนโยบายสาธารณะเพอให

เกดการปฏบตทสงผลตอ“คณภาพชวตทด”แกประชาชนในพนทจรงๆใหได

จากประสบการณและบทเรยนขององคการบรหารตำบลปากพนทไดตอบสนองและดำเนน

การตามทกฎหมายตางๆ กำหนด โดยการพฒนาระบบและสนบสนนใหเกดการปฏบตทสงผล

ตอคณภาพชวตของประชาชนในพนทตำบล จนเกดเปนระบบการทำงานรวมกนขององคกร

ปกครองสวนทองถน องคกรชมชน (อาสาสมคร กลมตางๆ) และสถาบนการศกษาในพนท

จนมกจกรรมทแสดงใหเหนถงรปธรรมแหงความสำเรจจากการพฒนาอยางตอเนองทหลากหลาย

ซงภาพสะทอนจากการทมผเขารวมการแลกเปลยนเรยนรจากภายนอก จนไดมขอเสนอให

องคการบรหารสวนตำบลปากพน๒ ทำหนาทเปน “ศนยฝกอบรม” ใหแกเครอขายองคกร

ปกครองสวนทองถนทสนใจงานพฒนาเชงระบบผานการดำเนนโครงการ “พฒนาเครอขาย

องคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน”ขน เพอจดกจกรรมตางๆททำให

เกดการขบเคลอนตำบลเครอขายทเขารวมใหเปนตำบลสขภาวะ โดยไดรบการสนบสนนงบ

ประมาณการดำเนนงานจากสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพใหองคการบรหาร

สวนตำบลปากพนเปนผรบผดชอบโครงการ โดยมภาคหลกในการดำเนนงานคอ ๑) องคกร

ปกครองสวนทองถนเครอขาย จำนวน๒๐ แหง ๒) สำนกวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลย

วลยลกษณ ๓) สถาบนการศกษาในพนทขององคกรปกครองสวนทองถนเครอขาย และภาค

ยทธศาสตรประกอบดวยกรมสงเสรมการปกครองทองถนสำนกงานประกนหลกสขภาพแหงชาต

หนวยงานภมภาคในสงกดกระทรวงสาธารณสขในเขตพนทขององคกรปกครองสวนทองถน

ตนแบบและเครอขายไดแกสำนกงานสาธารณสขจงหวด โรงพยาบาลศนย โรงพยาบาลชมชน

สถานอนามยเปนตน

คำนยามเชงปฏบตการในโครงการฯ จากการศกษาพบวาคณะทำงานโครงการฯ ไดกำหนดคำนยามเชงปฏบตการไวเพอใหทกคน

เขาใจและรวมขบเคลอนกจกรรมใหเปนไปในทศทางเดยวกนดงน

๒ ปจจบนยกฐานะเปน “เทศบาลเมองปากพน”

บทเรยนรท ๑ : แนวคดพนฐานการจดการสขภาวะโดยชมชน - 15 -

๑) เครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน หมายถง

องคกรปกครองสวนทองถนทแสดงความจำนงทจะเขารวมในโครงการ และมการนำใชผลจาก

การเขารวมฝกอบรมและกจกรรมทจดโดยองคการบรหารสวนตำบลปากพน โดย อปท.ท

สมครใจจะตองมคณสมบตดงน

- สนใจทจะเขารวมโครงการ

- มนกวชาการหรอบคคลทมสมรรถนะ ความรความสามารถดานงานวจย (เชน นก

วชาการนกวจย)หรอมภาคเครอขายทมบคลากรดานวชาการเขารวมโครงการ

- มภาคประชาชน กลม องคกรชมชน ทมความเขมแขงใหความรวมมอกบองคกร

ปกครองสวนทองถนในการขบเคลอนงานสขภาวะตำบล

- หากเปนองคกรปกครองสวนทองถนทมการถายโอนภารกจสถานอนามย จะไดรบ

การพจารณาเปนพเศษ

-มความมงมนในการนำผลการเรยนรไปขยายผลตอ

- กรณ อปท.ทยงไมไดรบการถายโอนสถานอนามยตองมสถานบรการในพนท

เขารวมเปนภาคเชนโรงพยาบาลชมชนหรอสถานอนามย

- ตองมการจดสรรงบประมาณสมทบในการดำเนนกจกรรมทกำหนด

๒) การจดการสขภาวะโดยชมชน หมายถง การจดการทกเรองทเกยวกบคนตงแตใน

ระดบบคคล ครอบครว และชมชน โดยชมชนเปนผดำเนนการเพอจดการกบปจจยทสงผลตอ

สขภาวะ เชนพฤตกรรมของคนสภาพทางสงคมวฒนธรรมและสงแวดลอม เปนตน โดยม

เปาหมายเพอใหคนมสขภาวะใน๔มต(กายจตสงคมจตวญญาณ)

๓) ตำบลสขภาวะ คอ ตำบลทมกจกรรมหลายรปแบบเพอตอบสนองความตองการของ

ประชาชนในพนทใหมความสขใน๔มต

๔) แหลงเรยนร หมายถง การจดใหเกดกระบวนการของการเรยนรในดานตางๆ ซงเปน

ทนทตำบลมอยโดยการถายทอดประสบการณการทำงานจากคนททำจรงใหกบตำบลอนๆ

ไดรบรและสามารถนำไปปรบใชใหเหมาะสมกบบรบทของแตละพนทได

ตำหรา...วชชาปากพน - 16 -

ฐานคดการดำเนนงานโครงการ การดำเนนงานโครงการฯ ครงนมฐานคดการดำเนนงาน ๕ ประเดนทมการเชอมโยงซงกน

และกน คอ๑) การกระจายอำนาจทประชาชนเปนผมอำนาจอยางแทจรง ผานกระบวนการท

องคกรปกครองสวนทองถนทำหนาท “อำนวยการ” ใหประชาชนไดกำหนดทศทางการพฒนา

และลงมอทำเอง และเปนการสงเสรมประชาธปไตยชมชนทเปนฐานของการพฒนาระบอบ

ประชาธปไตยของชาต ประกอบกบ๒) องคกรปกครองสวนทองถนมบทบาทในการกำหนด

นโยบายสาธารณะทสามารถวดผลทเกดตอคณภาพชวตประชาชนไดอยางเปนรปธรรม แตท

สำคญกวากคอนโยบายสาธารณะไดมาจากการมสวนรวมของประชาชนทจะไดรบผลประโยชน

หรอเสยประโยชนหรอไม ซงในตำบลปากพนไดมแหลงเรยนรทแสดงใหเหนถงรปธรรมแหง

ความสำเรจจากการจดการสขภาวะโดยชมชนสตำบลสขภาวะ เพอใหองคกรปกครองสวนทองถน

อนๆทสนใจเขารวมเรยนรและนำประสบการณทไดไปปรบใชอยางเหมาะสมกบบรบทพนทของ

ตนเพอขบเคลอนใหเกดตำบลสขภาวะในตำบลเครอขายอยางกาวกระโดดจากการเรยนร นำ

ความรทใชในปากพนไปพฒนาตอยอดใชใหเหมาะสมอนจะชวยลดระยะเวลาในการพฒนาลงได

ซงเปนการจดกจกรรมใหเกด๓) การรวมเรยนรกบเพอน โดยการรวมตวเปน “เครอขายองคกร

ปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน” ทงนสมาชกจะมาจากหลากหลาย

วฒนธรรม มความพรอมในดานระบบทแตกตางกน แตมใจพรอมทจะเรยนรและนำใชอยาง

รเทาทน เพอไปพฒนาตำบลของตนผาน๔) การสรางผนำการเปลยนแปลงจากประสบการณ

ของตำบลปากพนมขอมลเชงประจกษวา“ภาวะผนำจะนำพาไปสตำบลสขภาวะ”ไดจรงโดยใน

แตละตำบลจะตองมผนำทมบคลกภาพ มความเชยวชาญ และมความมงมนทหลากหลายและ

จำนวนทมากพอถงจะทำใหการแกปญหาหรอการขบเคลอนไปสตำบลสขภาวะเกดผลทเปน

รปธรรม ซงเปนหวใจสำคญของการจดการสขภาวะโดยชมชนเพอกาวไปสตำบลสขภาวะ

เปนการเปดโอกาสใหประชาชนรวมคด วเคราะห ตดสนใจ การวางแผน การปฏบตตามแผน

และการตดตามประเมนผลในกจกรรมโครงการของชมชน ซ งเปนการสรางและปลกฝง

จตสำนกในความเปนเจาของกจกรรมและโครงการนน อนจะสงผลใหโครงการเหลานนมความ

ยงยนเพมขน

ฐานคดการดำเนนงาน ๕ ประเดนทกลาวมานนสามารถดำเนนการใหลลวงไปไดเนองจาก

การมตนทนของตำบลปากพน๔ดานคอ

บทเรยนรท ๑ : แนวคดพนฐานการจดการสขภาวะโดยชมชน - 17 -

๑) มแหลงเรยนรการจดสขภาวะชมชนในแตละเรองแตละประเดนทครอบคลมสขภาวะ

๔ มต ประกอบดวย ๑๑ ระบบ ไดแก บรหารจดการขององคกรปกครองสวนทองถน ระบบ

ขอมลเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน ระบบบรการสาธารณสขขนพนฐาน ระบบอาสาพฒนา

สขภาพตำบลปากพนระบบการจดการศกษาเพอชวตและสงคมระบบบรณาการภมปญญาทองถน

เพอสขภาวะชมชน ระบบสวสดการเพอสขภาวะชมชน ระบบการปองกนและบรรเทาสาธารณภย

เพอความปลอดภยในชวตและทรพยสน ระบบเศรษฐกจชมชน ระบบการจดการสงแวดลอม

เพอสขภาวะชมชนและระบบการสอสารชมชน

๒) มบคลากรทมความพรอม และมจำนวนเพยงพอในการทำหนาท “ขบเคลอนเชง

ยทธศาสตร” “แกนนำทางความคดเพอการเปลยนแปลง” “นกจดการความร” “นกวชาการเพอ

สรางองคความร”“นกถายทอดประสบการณ”และ“นกสอสาร”เพอรวมในการออกแบบระบบ

การเรยนร รวมถงการรวมกระตนและผลกดนใหสมาชกเครอขายขบเคลอนงานพฒนาในพนท

ของตนเองและการพฒนาศกยภาพของตำบลเครอขาย

๓) มชดความรของทองถนเอง เรอง “FAPMODEL” เพอใชขอมลเปนเครองมอในการ

ขบเคลอนการพฒนาเชงพนทและเชงประเดนใหกบตำบลเครอขายนำใช โดยมการพฒนาท

เชอมโยงกบการวจยโดยนกวชาการจากภายนอก

๔) มการถายโอนสถานอนามย (โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพตำบลปจจบน) ทง ๒ แหง

ใหแกองคการบรหารตำบลปากพนเปนทเรยบรอยดวยความสมครใจ ซงทำใหการขบเคลอน

งานดานการพฒนาสขภาวะ โดยเฉพาะอยางยงระบบสขภาพในภาพรวมของตำบลมความ

คลองตวและเกดการบรณาการเขากบภารกจดานอนๆไดอยางเหมาะสม

กรอบแนวคดในการดำเนนงาน จากฐานคดในการดำเนนงานโครงการนำมาส การรวมกำหนดกรอบแนวคดเพ อเปน

แนวทางการดำเนนกจกรรมในโครงการใหมทศทางทชดเจน และใหทกคนไดรวมกนออกแบบ

กจกรรมจากกรอบแนวคดไดงายและเปนรปธรรมเพอตอบวตถประสงค และเปาหมายการ

ดำเนนโครงการเพอใหบรรลตามตวชวดทกำหนดไวใหมคณภาพ มประสทธภาพขนสงสด

โดยคณะทำงานไดกำหนดกรอบแนวคดเพอการดำเนนงานไว๓ประเดนดงรายละเอยด

ตำหรา...วชชาปากพน - 18 -

๑) การเรยนรรวมกนขององคกรปกครองสวนทองถนตนแบบและเครอขาย

การจดกระบวนการเรยนรรวมกนของตำบลตนแบบและตำบลเครอขาย คณะทำงาน

ไดนำแนวคดการจดรปแบบการเรยนการสอนแบบ๔MATของแมคคารธ (๑๙๘๐)ซงไดรบ

อทธพลทางความคดจากคอลบ(๑๙๗๖) ทเชอวาการเรยนรประกอบดวยสองมต คอ การรบร

(perception) และกระบวนการ (processing) คอการเรยนรเกดจากการทคนเรารบรแลวนำ

ขอมลขาวสารนนไปจดกระบวนการเสยใหมตามความถนดของตนเองโดยแมคคารธจงไดนำ

แนวคดดงกลาวของคอลบ มาประยกตและพฒนาเปนรปแบบการเรยนการสอนแบบใหมท

ตอบสนองการเรยนรของผเรยน๔แบบ (๔Typesof students)ทเรยกวา๔MATหรอ

การจดกจกรรมการเรยนใหมความสมพนธสอดคลองกบระบบการทำงานของสมองซกซายและ

ซกขวาของผเรยน ซงตำบลปากพนไดจดรปแบบการเรยนการสอนเพอพฒนาศกยภาพของ

ตำบลเครอขายดงภาพท๑

ภาพท ๑แสดงวธการจดรปแบบการเรยนรรวมกนของตำบลตนแบบและตำบลเครอขาย

กจกรรมการเรยนรรวมกนของตำบลตนแบบและตำบลเครอขาย

เรยนรรวมกน ผานการ ปฏบตจรง วเคราะหประสบการณ

วาอะไรเหมาะ

กบบรบทของตน

นำ

ประส

บการ

สควา

มคดร

วบยอ

ดเพ

อนำไ

ปใช

ไดความคด

รวบยอด

ในการนำไปใช

ทบทวน การปฏบต

วางแผน

การนำไปใช

ไดคว

ามคด

รว

บยอด

ในกา

รนำ

ไปใช

นำเสนอ

แลกเป

ลยน

รบร/รสก

จดการสขภาวะ โดยชมชนของ

อปท.

คด

สงเกต

เรยนรอยาง

มความสข สนก

ประทบใจ ผานการ

ปฏบตจรง โดย

ตำบลตนแบบเปน

ผจดกระบวนการ

ใหเกดการเรยนร

รวมกนใหตำบล

เครอขายนำ

ประสบการณทได

ไปปรบใชในบรบท

ของตน

ทำ

บทเรยนรท ๑ : แนวคดพนฐานการจดการสขภาวะโดยชมชน - 19 -

จากภาพท๑ตำบลตนแบบเปนผจดกระบวนการเรยนรทเอออำนวยใหเกดการสรางความ

รมากกวาการถายทอดความรจากวทยากรสผเรยนแตเพยงอยางเดยว การเรยนรลกษณะน

จงยำถงลกษณะทางสงคมของการเรยนรทเกดจากปฏสมพนธระหวางผเรยนดวยกนเองและ

ระหวางผเรยนกบผสอน ผลกคอ เกดการขยายตวของเครอขายความรททกคนมอยออกไป

อยางกวางขวาง โดยอาศยการแสดงออกไดแก การพดและการเขยนเปนเครองมอในการแลก

เปลยนการวเคราะหและสงเคราะหความรโดยจดใหม๘กจกรรมไดแก(๑)การเรยนรรวม

กนผานการปฏบตจรง (๒) วเคราะหประสบการณทไดวา เหมาะสมกบบรบทของตนอยางไร

(๓) นำประสบการณสความคดรวบยอดเพอนำไปใช (๔) ไดความคดรวบยอดในการนำไปใช

(๕) ทบทวนปฏบต (๖) วางแผนการนำไปใช (๗) ไดความคดรวบยอดในการนำไปใช (๘) นำ

เสนอแลกเปลยน โดยยดหลกการใหผเรยนเรยนรอยางมความสข สนก ประทบใจ ผานการ

ปฏบตงานจรงโดยตำบลตนแบบเปนผจดกระบวนการใหเกดการเรยนรรวมกนใหตำบลเครอ

ขายนำประสบการณทไดไปปรบใชในบรบทของตน

๒) การขบเคลอนเครอขายเพอการจดการสขภาวะชมชน

ในการดำเนนการเพอพฒนาตำบลเครอขายใหมศกยภาพในการจดการสขภาวะชมชน

ดวยตนเองนนจะกอใหเกดการทำงานในลกษณะของเครอขายอยางนอย๓เครอขายไดแก

๑) เครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน มหนาท

กระตนหนนเสรมใหชมชนไดจดการสขภาวะดวยตวของชมชนเอง โดยการประสานกบเครอขาย

นกวชาการนำความรทไดจากการศกษาวจยและการจดการความรมาจดกระบวนการการเรยนร

รวมกนของชมชนเพอใหชมชนไดจดการสขภาวะขน อนจะนำไปสการพฒนานโยบายสาธารณะ

ของพนท ตลอดจนสรางกระบวนการสอสารในชมชนและนอกชมชนเพอปลกกระแสทางสงคม

เพอใหชมชนเขามามสวนรวมในการจดการสขภาวะชมชนของตนอยางตอเนองดงนน เครอขาย

นจงไดแกบคลากรททำงานในอปท.เครอขายเชนเครอขายนายกอปท.เครอขายนกวเคราะห

นโยบายและแผนเครอขายนกพฒนาชมชนเครอขายเจาหนาทสาธารณสขเปนตน

๒) เครอขายนกวชาการเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน ทำหนาทศกษาวจย และ

จดการความรเพอสรางความรเรองการจดการสขภาวะโดยชมชนมาเสนอ สะทอนใหกบเครอขาย

องคกรปกครองสวนทองถ นและเครอขายการจดการเฉพาะประเดนเพ อสขภาวะชมชน

ตำหรา...วชชาปากพน - 20 -

ไดนำใชในการจดการสขภาวะโดยชมชนอยางเปนระบบดงนนเครอขายน ไดแกนกวชาการทมา

จากสถาบนการศกษาหรอคนในพนทแตมความรและทกษะในการวจยและจดการความร

๓) เครอขายการจดการเฉพาะประเดนเพอสขภาวะชมชนของแตละพนท โดยเครอขายน

ทำหนาทในการเกบรวบรวมวเคราะหและจดทำฐานขอมลสขภาวะชมชนจดเวทและเขารวม

ประชาคมเพอพฒนาแผนและนโยบายจากขอมล ดำเนนกจกรรมเพอแกปญหาและตอบสนอง

ความตองการ เฉพาะพนท และการพฒนาคณภาพการจดการประเดนปญหาของพนทอยางตอ

เนองดงนนเครอขายนจงไดแกแกนนำหรอผทปฏบตการเรองตางๆใน๑๐ระบบหลก เชน

เครอขายอาสาพฒนาผสงอาย เครอขายนกจดการระบบฐานขอมล เครอขายนกจดการสง

แวดลอมเปนตน

การทจะดำเนนโครงการพฒนาศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถนใหสามารถ

จดการสขภาวะโดยชมชนเพอใหดำเนนกจกรรมใหเกดตำบลสขภาวะไดนน จำเปนตองอาศย

การทำงานท เขมแขงของสามเครอขายดงท กลาวมาแลว แตละเครอขายมการเช อมโยง

มปฏสมพนธซงกนอยางตอเนอง โดยใชกระบวนการแลกเปลยนเรยนร ยอมรบความหลากหลาย

ทางวฒนธรรมและความจำเพาะของแตละพนทคดเชงบวกในการขบเคลอนเพอใหกำลงใจแก

สมาชกเครอขาย ชวยเหลอใหกำลงใจกนเมอพบปญหา โดยทตำบลตนแบบเปนทปรกษาและ

ใหคำแนะนำ และใชวธการสอสารทหลากหลายชองทาง เชน อนเตอรเนต สถานวทยชมชน

หอกระจายขาว วารสาร หนงสอพมพทองถน เปนตน เพอขบเคลอนการทำงานรวมกน

ใหเกดตำบลสขภาวะตามทตงเปาหมายไวซงแสดงไดดงภาพท๒

บทเรยนรท ๑ : แนวคดพนฐานการจดการสขภาวะโดยชมชน - 21 -

การข

บเคล

อนเค

รอขา

ยการ

จดกา

รสขภ

าวะโ

ดยชม

ชน

ตำบล

สขภา

วะ

ตำบล

ตนแบ

เปนท

ปรกษ

าและ

ใหคำ

แนะน

ใชวธ

การส

อสาร

ทหลา

กหลา

ย เช

น in

tern

et ว

ทย เป

นตน

เครอขายการจดการเฉพาะประเดน

ของแตละพนทโดยชมชน

๑.เกบรวบรวมวเคราะหและจดทำฐานขอมลสขภาพชมชน

๒.จดเวทประชาคมเพอพฒนาแผนและนโยบายสขภาพวะชมชน

๓.ดำเนนกจกรรมเพอแกปญหา/ตอบสนองความตองการเฉพาะพนท

๔.การพฒนาคณภาพการจดการประเดนปญหา

ของพนทอยางตอเนอง

เครอขายอปท.การจดการสขภาวะโดยชมชม

๑.จดกระบวนการการเรยนรรวมกน

ของชมชนในการจดการสขภาวะ

๒.พฒนานโยบายสาธารณะของพนท

๓.สรางกระบวนการสอสารในชมชนและ

นอกชมชนเพอปลกกระแสสงคม

เครอขายนกวชาการ

เพอการจดการสขภาวะโดยชมชน

๑.ศกษาวจยรปแบบการจดการ

สขภาวะโดยชมชม

๒.สงเคราะหองคความรเพอนำไป

ใชในการจดการสขภาวะ

โดยชมชน

ชวยเ

หลอใ

หกำล

งใจเ

มอเก

ดปญ

หา

คดเช

งบวก

ใน

การข

บเคล

อน

เพอใ

หกำล

งใจ

แกสม

าชกเ

ครอข

าย

ใช

กระบ

วน

การแ

ลกเป

ลยน

เรยน

ร ยอมร

บควา

มหลา

กหลา

ยทา

งวฒ

นธร

รมแล

ะมคว

ามจำ

เพาะ

ของแ

ตละพ

นท ภา

พท

๒แสดงการขบเคลอนเครอขายการจดการสขภาวะโดยชมชน

ตำหรา...วชชาปากพน - 22 -

๓) ผลจากการดำเนนงานโดยภาพรวม

การพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนทมการจดการสขภาวะโดยชมชนเปนทนเดม

อยแลว (ตำบลปากพน) ใหเปนแหลงเรยนร รวมถงการพฒนาผนำใหมศกยภาพในการ

ถายทอดองคความรทเกยวกบรปแบบการจดการสขภาวะโดยชมชน โดยใชชดความรเฉพาะ

ของชมชนทพฒนามาอยางตอเนอง ผานสอตางๆ ทไดพฒนาขน ใหกบแกนนำของ อปท.เครอขาย

ทสมครใจเขารวมเรยนร เพอใหองคกรปกครองสวนทองถนเครอขายไดมการนำความรทได

ผานการปฏบตจรงในพนทตำบลตนแบบไปประยกตใชในการจดการสขภาวะชมชนทเหมาะสม

กบบรบทของพนท และสามารถขยายผลการปฏบตสตำบลเครอขายขยายผลโดยการพฒนา

ศกยภาพของผนำการเปลยนแปลงในการเกบรวบรวมขอมล วเคราะหขอมล จดทำฐานขอมล

สขภาวะชมชน นำขอมลทไดเขาสการจดเวทพฒนาแผนและนโยบาย ตลอดจนออกแบบและ

ขบเคลอนกจกรรมสรางสรรคเพอสขภาวะชมชน โดยผานกระบวนการการจดการความร การ

สรางองคความรเฉพาะของแตละพนทการสรปสงเคราะหองคความรจากแตละพนทการขยาย

ผลการเรยนรดงกลาวสสาธารณะผานการสอสารในชองทางตางๆสงผลใหมกระบวนการในการ

ขบเคลอนใหเกดตำบลสขภาวะเพมขนไดอยางรวดเรวซงแสดงไดดงภาพท๓

ตำบลเครอขายขยายผล ตำบลเครอขายขยายผล ตำบลเครอขายขยายผล ตำบลเครอขายขยายผล ตำบลเค

รอขายข

ยายผล ตำบลเครอขายขยายผ

ล ต

ำบลเคร

อขายขยายผล

ตำบล

เครอขายขยายผล

ตำบลเค

รอขายขยายผล

ตำบลเครอขายขยายผล ตำบลเครอขายขยายผ

ล ตำบลเครอขายขยายผล ตำบลเครอขายขยายผล ต

ำบล

เครอขายขยายผล

ตำบล

เครอ

ขายขยายผ

ล ต

ำบลเครอข

ายขยายผล

ตำบลเค

รอขาย

ขยายผล ตำบลเครอขายขยายผล

บทเรยนรท ๑ : แนวคดพนฐานการจดการสขภาวะโดยชมชน - 23 -

ภาพ

ท ๓แสดงกรอบแนวคดการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน

การพ

ฒนาเ

ครอข

ายอง

คกรป

กครอ

งสวน

ทองถ

นเพ

อการ

จดกา

รสขภ

าวะโ

ดยชม

ชม

การ

จดกา

ร คว

ามร

พฒนาแหลงงเรยนร

(คนสถานทกระบวนการ

ถายทอดสอการสอน)

-การจดการสขภาวะชมชน

อยางตอเนอง

-รปแบบการจดการสขภาวะ

โดยชมชน

-ศกยภาพของผนำการ

เปลยนแปลง

-ชดความรเฉพาะพนทเพอการ

จดการสขภาวะชมชน

ตำบลสขภาวะ

การส

อสาร

สาธา

รณะ

การส

ราง

องคค

วาม

พฒ

นา

ผนำก

ารเป

ลยนแป

ลง

ตำหรา...วชชาปากพน - 24 -

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 25 -

การขบเคลอนงานสขภาวะชมชนตำบลปากพน เปนกระบวนการขบเคลอนชมชนโดย

อาศยพลงสามเหลยมเขยอนภเขา ซงประกอบดวยพลง๓ภาคสวน ไดแกภาคราชการและ

การเมองภาควชาการและวชาชพภาคประชาชนและชมชน โดยปรบรปแบบการบรหารจดการ

อยางเปนรปธรรมเสมอนเครองยนตทมระบบและกลไกการขบเคลอนไปควบคกน

ในการดำเนนโครงการฯไดกำหนดโครงสรางการดำเนนงานเพอขบเคลอนใหการทำงานม

ประสทธภาพภายใตคณะทำงาน๓คณะไดแก๑)คณะทำงานกลาง๒)คณะทำงานโครงการ

และ๓)คณะทำงานภาคประชาชนและชมชนดงแสดงในแผนภาพท๔

บทเรยนรท ๒ แนวทางการบรหารจดการ

เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ

ตำหรา...วชชาปากพน - 26 -

แผนภา

พท

๔การขบเคลอนงานตำบลสขภาวะของคณะทำงานตำบลสขภาวะตำบลปากพน

องคก

รภาย

นอก

: สส

ส./ส

ปสช.

/

ม.วล

ยลกษ

ณ /

พม.

/พช.

ฯลฯ

ผจดก

ารโค

รงกา

ร/

นกว

ชากา

ร/

นกจ

ดกระ

บวนกา

ร/

ผประ

สานงา

น/

การเ

งนแล

ะ บญ

ช คณ

ะทำง

าน

โครง

การ

ตำบล

สข

ภาวะ

คณะท

ำงาน

ภา

คประ

ชาชน

และช

มชน

วทยา

กรฐา

นเร

ยนร/

เจ

าของ

บานโฮ

มสเต

ย/

คนขบ

รถ-เร

อ /แ

มครว

นาย

ก อบ

ต./

นกว

ชากา

ร หว

หนาส

วนรา

ชการ

/

ตวแท

น /

จนท.

ตว

แทน ส

อบต.

คณะท

ำงาน

กล

าง

องคก

รภาย

ใน :

โรงเ

รยน/ว

ด/มส

ยด

/กลม

ตางๆ

/รพ

.ต./ศ

นยส

ามวย

ฯลฯ

พฒนาระบบการจดการสขภาวะโดยชมชน

มการพฒนาศกยภาพของผนำชมชน/แกนนำชมชน

พฒนาตำบลเครอขายสตำบลตนแบบ

เกดเครอขายความรวมมอทเขมแขง

เกดกจกรรม-นวตกรรมใหมๆในพนท

สรางการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาตำบล

มการจดระบบแหลงเรยนรทเขมแขงในตำบล

ชมชนมความตนตวในการรวมสรางสขภาวะชมชน

คนในตำบลมความรสกภาคภมใจในตนเองม

ความรกทองถนและพรอมจะทำงานเพอตำบล

รปธร

รมกา

รพฒ

นาต

ำบลป

ากพ

รปธร

รมกา

รพฒ

นาต

ำบลเ

ครอข

าย

สรางสงคมเขมแขงเกดความรกความสามคคในชมชน

มการพฒนาระบบสวสดการสงคมแบบกาวกระโดด

มการพฒนาระบบการจดการสงแวดลอม

พฒนาโครงสรางทางกายภาพและพลงงานชมชน

มการพฒนาระบบการสอสารสารเชอมโยงกบระบบอนๆ

มการพฒนาระาบบสขภาพชมชนโดยเพมแหลงปฏบตการ

ระบบการศกษามการขบเคลอนแบบเชอมโยง

ชวยสงเสรมระบบเศรษฐกจของตำบล

มแน

วคดห

ลกปฏ

บตทชด

เจน ว

สยทศ

นทกว

างไก

ลของ

ผน

ำ คว

ามเข

มแขง

ของท

มบรห

าร

ความ

สามค

คของ

คนใน

ชมชน

กลย

ทธใน

การร

วมคน

มารว

มคด

รวมท

ำ กา

รใหค

ณคา

ในตว

คนทก

คน ก

ารจด

สรรผ

ลประ

โยชน

ใหกบ

บคคล

ทเกย

วของ

อยาง

ลงตว

การ

สราง

คนตน

แบบ

ในตำ

บล

มการจดทำขอมลเรองระบบความปลอดภยในชวตและ

ทรพยสน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 27 -

คณะทำงานกลาง คณะทำงานกลางมอำนาจหนาทหลกในการกำกบดแลการขบเคลอนงานทงหมดของโครง

การฯ ควบคม กำหนดทศทางและวธการการดำเนนงานใหเปนไปตามวตถประสงคและ

เปาหมายทกำหนดไวรวมถงการวเคราะหผลการดำเนนการการใหคำปรกษาและแกไขปญหาท

เกดขนระหวางการดำเนนโครงการฯกำหนดวธการรายงานผลการดำเนนงานและวธการสอสาร

สาธารณะบรหารจดการในเรองของคนเงนวสดอปกรณและใหคำปรกษากำกบทศทางการ

ดำเนนงานใหกบคณะทำงานโครงการและคณะทำงานภาคประชาชนอยางตอเนอง

คณะทำงานกลางเปนคณะทมาจากตวแทนภาคทองถนและการเมองเปนหลกประกอบดวย

๑)นายกองคการบรหารสวนตำบลปากพน เปนประธานคณะทำงาน๒) รองนายกองคการ

บรหารสวนตำบลปากพน๓)นกวชาการทมความสามารถในการศกษาวจยและการจดการความ

รการพฒนาหลกสตรและการเรยนการสอนซงในโครงการนไดแกอาจารยจากสำนกวชาพยาบาล

ศาสตรมหาวทยาลยวลยลกษณ๔)หวหนาสวนราชการในองคการบรหารสวนตำบลปากพน

เชนปลดองคการบรหารสวนตำบลปากพนหวหนาสำนกปลดหวหนากองคลงหวหนากองชาง

หวหนากองสาธารณสขและสงแวดลอม๕)ตวแทนผปฏบตงานในแตละดาน เชนหวหนา

สถานอนามย พยาบาลวชาชพ นกวชาการสาธารณสข เจาพนกงานสาธารณสขชมชน

นกกายภาพบำบด เจาหนาทการเงนนกพฒนาชมชน เปนตน๖)ตวแทนสมาชกสภาองคการ

บรหารสวนตำบลปากพนและ๗)ตวแทนภาคประชาชนและชมชน

คณะทำงานโครงการ คณะทำงานโครงการในชวงเรมตนการดำเนนโครงการฯคณะทำงานโครงการเกดขนตาม

แผนโครงสรางการดำเนนงานของโครงการภายใตการสนบสนนของกองทนสนบสนนการสราง

เสรมสขภาพ(สสส.)โดยมเพยง๕ตำแหนงไดแก๑)ผจดการโครงการ๒)นกวชาการ๓)ผ

ประสานงาน๔)การเงนและบญช๕)นกจดกระบวนการ

คณะทำงานโครงการ เปนคณะทอยในสวนปฏบตการ คณะทำงานกลางไดเลงเหนความ

สำคญของคณะทำงานโครงการรวมถงภาระงานภายใตโครงการทไมสามารถดำเนนงานไดโดย

เจาหนาทผรบผดชอบเพยง๕ตำแหนงดงกลาวจงมการดำเนนการเพมเตมตำแหนงงานฝาย

ตางๆตามภาระงานทโครงการตองรบผดชอบโดยมตำแหนงอนๆเพมเตมขนมาไดแกผชวย

ตำหรา...วชชาปากพน - 28 -

นกวชาการผจดการบานพกโฮมสเตย วทยากรประจำกลม(ไกด)นกสอสารสาธารณะและ

นกจดการฐานขอมล

การไดมาของคณะทำงานโครงการตามโครงสรางตำแหนงดงกลาว เกดจากการระดม

ความคดของคณะทำงานกลางเพอออกแบบกลยทธในการขบเคลอนงานใหประสบความสำเรจ

ตามวตถประสงคและตวชวดของโครงการฯจงไดมการกำหนดคณสมบตและคณลกษณะ

เฉพาะของคณะทำงานโครงการซงตำบลปากพนใชวธคดสรรคนทำงานกลมนจากคนในพนท

เปนหลกเพอใหสามารถทำงานเตมทเตมเวลาอยางเขาใจ เขาถงประชาชน เจาหนาทภาครฐ

และนกวชาการไดอยางกลมกลน เนองจากคนพนทจะเขาใจบรบทของพนท เขาใจวถชวต

วฒนธรรมและจรตของคนทตนทำงานดวยนอกจากนยงเนนคนทวางงานในพนทเขามาทำงาน

เพอแกปญหาคนวางงานในพนทไปพรอมๆกนดวยเนองจากนายกอบต.และคณะผบรหารม

ความเชอมนวาศกยภาพของคนสามารถพฒนาได และคนสามารถเรยนรไดเทาทนกนหมด

ทงนขนอยกบใจของคนทำงานวามความเตมรอยกบงานททำมากนอยเพยงใดการเลอกคนวาง

งานในพนทจงเปนการ“ยงปนนดเดยวไดนกสองตว”คอจะไดคนททำงานเตมทเตมเวลาทมเท

กบงานและชวยลดปญหาคนวางงานในพนทดวย

คณะทำงานโครงการ เปนเสมอนตวแทนจากภาคประชาชนทเขามาทำงานขณะเดยวกนก

ทำหนาทเสมอนภาควชาการและวชาชพควบคไปดวย เนองจากคณะทำงานโครงการมการเกบ

รวบรวมขอมลเรองราวตางๆ เพอสะทอนขอมลสคณะทำงานอนดวย โดยคณะทำงานโครงการ

มบทบาทหนาทหลกในการรบและตอบสนองนโยบายจากคณะทำงานกลางเพอนำมาปฏบต

ใหงานสำเรจลลวงไปตามวตถประสงคและเปาหมายทกำหนดไวภายใตแผนงานของโครงการ

พฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน

การทำงานของคณะทำงานโครงการ ไดรบการดแลจากคณะทำงานกลางในการใหคำ

ปรกษาในเรองราวกระบวนการทำงานถายทอดประสบการณตลอดรวมถงการชวยเหลอใน

ภาระงานทคณะทำงานโครงการไมสามารถดำเนนการเองได โดยคณะกรรมการกลางไดมการ

แตงตงหวหนาภาคสวนตางๆ ในองคการบรหารสวนตำบลและเจาหนาทองคการบรหารสวนตำบล

เปนทปรกษา เพอใหเปนเสมอนพเลยงใหกบคณะทำงานโครงการ เชนฝายการเงนและบญช

จะมหวหนากองคลงเปนทปรกษาฝายจดกระบวนการมหวหนากองชางเปนทปรกษาเปนตน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 29 -

คณะทำงานภาคประชาชนและชมชน คณะทำงานภาคประชาชนและชมชน เปนคณะทำงานทเปนพลงสำคญในการขบเคลอน

โครงการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน ซงได

เขามามสวนรวมในโครงการฯผานบทบาทหนาทตางๆตามความสมครใจความชนชอบความ

ถนดและความเชยวชาญเฉพาะดาน โดยในแตละบทบาทหนาทมความเกยวเนองเชอมโยงกน

อยางเปนเอกภาพแหงชมชน

คณะทำงานภาคประชาชนและชมชนประกอบดวยผนำทองท (กำนน ,ผใหญบาน)นก

ถายทอดประสบการณหรอวทยากรประจำแหลงเรยนร เจาของบานพกโฮมสเตยคนขบรถ / เรอ

แมครวกลมแมบานปราชญชาวบานฯลฯ

๒.๑ คณะทำงานกลางกบการขบเคลอนตำบล สขภาวะ

๑ แนวทางการดำเนนงานคณะทำงานกลางเพอขบเคลอนตำบลสขภาวะ

คณะทำงานงานกลาง หรอคณะผบรหารโครงการฯ เปนกลมทมบทบาทสำคญทจะ

ทำใหโครงการดำเนนไปไดอยางตอเนองและมความยงยนมการพฒนางานในทกดานเกดจาก

การมผนำทมวสยทศนกวางไกล มองเหนถงปญหาและความตองการของคนในชมชนเปนสง

สำคญ ผบรหารจงถอเปนตวหลกในการทำงาน เปนแบบอยางทดใหกบทมงาน ทำใหงานททำ

ประสบความสำเรจลลวงไปดวยด ดงนนสรปบทเรยนรจากคณะทำงานกลางในประเดนตางๆ

ประกอบดวย๑)แนวคดและหลกปฏบตในการบรหารจดการ๒) เปาหมายการดำเนนงาน๓)

บทบาทหนาทของผทเกยวของ๔) กระบวนการและวธการทำงาน๕)ผลผลตและผลลพธจาก

การดำเนนงาน ๖) ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน และ ๗)

ปจจยเงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงานดงรายละเอยดตอไปน

๑.๑ แนวคดและหลกปฏบตในการบรหารจดการ

แนวคดหลกของคณะทำงานกลางสวนใหญเกดจากวธคดของนายก อบต. (นาย

ธนาวฒ ถาวรพราหมณ) ทคดวา “การใชแนวคดและจนตนาการเปนหลกการบรหารงานท

ตำหรา...วชชาปากพน - 30 -

สำคญทสด” และนำเสนอความคดใหกบคณะทำงานไดคดรวม เพอนำไปสการออกแบบวธการ

ทำงานโครงการฯ โดยผบรหารเปนผท เอ ออำนวยใหคนทเกยวของทำงานไดจนสำเรจตาม

เปาหมายเกดผลผลตและผลลพธตามทจนตนาการเอาไวซงมแนวคดหลกในการบรหารจดการ

คอ ๑) การบรหารจดการความสมพนธสการจดการสขภาวะโดยชมชน และ ๒) แนวคดการ

บรหารองคกรสมยใหม จากแนวคดดงกลาวนนำมาสหลกการปฏบตสำหรบใชในการบรหารจด

การโครงการฯดงน

แนวคดทใชในการบรหารจดการ ๑) แนวคดการบรหารจดการความสมพนธ เปนการรอยเรยงทกองคาพยพทมอยใน

ทองถนมาบรณาการเขาดวยกน เพอเชอมรอยแตละองคกรในชมชนใหมาทำงานรวมกนใหได

ซงผททำหนาทเชอมรอยจะตองเขาใจวาทนทตนเองมในชมชนมองคกรใดบางทำงานเรอง

อะไรและเชยวชาญเฉพาะทางในเรองใดองคประกอบขององคกรนนมใครทำงานอยเปาหมาย

หลกของแตละองคกรคออะไร เพอหาเปาหมายรวมในการทำงานรวมกนใหไดและการสงเสรม

สนบสนนใหกบองคกรชมชนไดทำงานตามเปาหมายรวมเหลานนไปพรอมกนได โดยการทคน

จะทำงานรวมกนไดนนจะตองทำใหเกดความเชอและศรทธารวมกนซงตำบลปากพนใชFAP

MODEL เปนเครองมอททำใหเกดความเชอเพราะมการใชขอมลของพนทจากการจดเกบจรง

มการตรวจสอบความถกตองมการวเคราะห และนำใชโดยคนในตำบล ใชขอมลเปนเหมอน

กระจกเงาใหคนในชมชนไวสองตวเอง สองครอบครวและสองชมชน เพราะระบบฐานขอมล

FAPชใหเหนความเชอมโยงไปสระบบตางๆทเกยวของกนทงหมด เชน ระบบเศรษฐกจ

ระบบสวสดการ ระบบการสอสาร ระบบสขภาพ เปนตนทำใหเกดการทำงานรวมโดยการใช

ขอมลเปนหลกฐานเชงประจกษ

๒) แนวคดการบรหารองคกรสมยใหม ทยดประชาชนเปนศนยกลางยดประโยชนของ

ประชาชนเปนหลก คดมงไปขางหนาเชงยทธศาสตร ใชการจดการความรในการบรหารจดการ

องคกรโดยการบรหารคนงานและเงนใหมความสมดลโดย

๒.๑) การบรหารคน ผบรหารใชหลกการยดคนเปนศนยกลางการพฒนา เนนการ

ทำงานทเช อมโยง สมดลระหวางการพฒนาการบรหารและการบรหารการพฒนา ซ งการ

พฒนาการบรหารเปนการสรางบคลากรของทองถนใหพรอมในการทำงาน โดยสรางความเขาใจ

แนวคดพนฐานทเปนทไปทมาของโครงการ เปาหมาย และผลทตองการ การออกแบบวธการ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 31 -

ทำงาน กจกรรมทควรเกดขน เพอใหใชความรความเขาใจนมาบรหารการพฒนาในการทำงาน

โดยสามารถทำงานไดอยางเขาใจ สามารถทำงานไดอยางยดหยน ปรบเปลยนกจกรรมไดอยาง

เหมาะสมกบสถานการณโดยอธบายเหตผลททำกจกรรมตางๆนนไดเพอเกดคณลกษณะของ

คนทสามารถทำงานไดอยางมประสทธภาพตองพฒนาคนทงกายจตสตปญญาและสงคมเพอ

ใหพรอมสำหรบการทำงาน

ในการบรหารคนของผบรหารใชกระบวนการ“พฒนาคนเพอสรางทมพฒนาทมเพอ

สรางงาน พฒนางานเพอสรางคณภาพ และพฒนาคณภาพเพอสรางมาตรฐาน” ซงถอเปน

แนวคดททำใหมองเหนเปาหมายสำคญของการบรหารคนอยางชดเจน

การจดคนใหเหมาะกบงาน (put the rightmanon the right job)คณะทำงาน

กลางหรอคณะผบรหารโครงการนำมาใชเปนแนวคดหลกในการบรหารคนและจดการงานใหถก

ตองเหมาะสมในตำแหนงตามบทบาทหนาทของคนแตละคน ผบรหารจะตองทำความเขาใจ

เนอหาสาระของงานทตองการทำและผลลพธทตองการใหเกดขนนนวามอะไรบางแลวจดหาคน

ทมคณสมบตเหมาะสมมาทำงาน และตองมการพฒนาศกยภาพคนทำงานเหลานนใหเขาใจ

เนอหาสาระของงาน โดยรปธรรมทมองเหนไดอยางชดเจนในการคดจดวางคนใหเหมาะกบ

งานน จะเหนไดจากการวางคนเพอเปนคณะทำงานโครงการ เชน ตำแหนงการเงนและบญช

มอบหมายให นางสาวมลฤด เพชรฤทธ ซงจบทางดานการเงนและบญชและมประสบการณ

ดานดงกลาวเปนผรบผดชอบ ตำแหนงนกจดกระบวนการและสอ มอบหมายใหนายเมาลด

จตตประไพย ซงจบทางดานเทคโนโลยการศกษาและมประสบการในการจดกระบวนการและ

การทำงานดานสอสารมวลชนเปนผรบผดชอบเปนตน

ผบรหารโครงการ(นายก อบต.) มการนำแนวคดและคำสงสอนของผเฒาผแกหรอ

บรรพบรษ มาใชในการบรหารงานบคคลดวย เชน “ดคนใหออก บอกคนใหได ใชคนใหเปน

และเหนใจคนดวยกน” เปนตน และนอกจากนยงรวมถงการนำพทธธรรมตางๆ มาใชในการ

บรหารดวย เชน เรองของการมองโลกในแงด ดงททานพทธทาส กลาววา “เขามสวน เลวบาง

ชางหวเขา จงเลอกเอา สวนด เขามอย เปนประโยชน ตอโลกบาง ยงนาด สวนทเลว อยาไปร

ของเขาเลย จะหาคน มด เพยงดานเดยว อยามวเทยว มองหาเลย สหายเอยเหมอนเทยวหา

หนวดเตา ตายเปลาเอย ฝกใหเคย มองแตด มคณจรง” เพอนำไปสการออกแบบกจกรรมการ

ทำงานทยดหยนไมตายตวปรบเปลยนกจกรรมไดตามสถานการณ

ตำหรา...วชชาปากพน - 32 -

แนวคดทใชในการจดการองคความรในการบรหารจดการองคกรและบรหารจดการ

คนเพอการเปนผนำทดอกอยางหนงคอหลกการเลอกใชคนทำงานใหไดดทสดคอการรจกใช

ปราชญ ระดบทสอง คอ รจกใชผร ระดบทสามคอ รจกใชเพอนฝง ระดบทส คอใชไดแค

ญาตมตร ระดบทหา ใชไดแคผใตบงคบบญชา ซงถาไดเชอมโยงใหปราชญ ผรจากชมชนและ

นอกชมชนเขารวมในการทำงานจะชวยเสรมพลงการขบเคลอนงานไดมากขน และเมอพบปญหา

ในการทำงาน ผบรหารตองรบรและหาทางออกใหกบผปฏบตโดยการใช “ทฤษฎรพงเหย” ๓

เพราะการหาทางออกมหลากหลายขนอยกบผบรหารทจะเลอกใชใหเหมาะสม

๒.๒) การบรหารงานโดยใชการบรณาการทไรพรหมแดนตองบรณาการงานเขาดวย

กนทงหมด เนนเปาหมายในการทำงาน ลดรายละเอยดขนตอนกระบวนการ คดไปขางหนา

อยางเปนระบบภายใตการเรยนรตลอดชวต ร จกแสวงหาและใชประโยชนจากเทคโนโลย

สมยใหม เปนการบรหารงานทคำนงถงสภาพแวดลอมและเงอนไขของการยดหยนเปนหลก จง

ตองออกแบบผงการจดการองคกรชมชนแบบ “เพนพานอานเอ” ๔ เพอเออใหเกดการทำงานท

รวดเรวคลองตว สามารถตอบสนองความตองการของประชาชน และผทมสวนทเกยวของได

อยางรวดเรว

๒.๓) การบรหารเงน ตองโปรงใส ใชใหคมคาเพอใหเกดประสทธภาพในการทำงาน

ขนสงสด โดยผบรหารโครงการใหความสำคญกบความโปรงใสของเรองงบประมาณเปนสำคญ

จงมการมอบหมายใหคณะทำงานโครงการปฏบตงานดานการเงนดวยความโปรงใส สามารถ

ตรวจสอบไดตลอดเวลา

หลกปฏบตในการบรหารจดการ ๑) หลกปฏบต ๕ ส เพอพฒนาแบบบรณาการโดยการเขาถงเขาใจและพฒนาไดแก

๑.๑) สกปรก เปนหลกในการการเขาถงพนท เขาถงคน เพราะองคกรปกครองสวน

ทองถนตองทำงานกบชาวบาน ทำงานกบชมชน ดงนนคณะทำงานทกฝายจงตองเขาถงพนท

เขาถงคนประเพณวฒนธรรมวถชวตของคนองคกรทเขารวมในโครงการทงในตำบลปากพน

๓ “ทฤษฎรพงเหย” คอทฤษฎของการหาทางออกของปญหาทเกดขนโดยดจากธรรมชาตของ

สตวตวแยทมกจะทำทางออกจากรไดหลายๆ ทาง ซงทางออกนภาษาถนใตเรยกวา “รพงเหย” ๔ “เพนพานอานเอ” เปนภาษาถนใตหมายถง ไมมรปแบบทชดเจนหรอตายตว

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 33 -

และตำบลเครอขาย เพอใหเขาใจวาแตละพนทมลกษณะบรบทเปนอยางไร และตองเขาถง

อยางไรเพอใหสามารถเขารวมการทำงานได

๑.๒) สวม คอการเปนทระบายทกข เปนการปรบองคกรใหเปนเสมอนสวม ทพรอม

จะรองรบทกสงทกอยาง เชน การรบฟงเรองราวปญหาขอของใจของชาวบานและใหคำปรกษา

คำแนะนำในการหาทางออกเพราะฉะนนคณะทำงานตองเปนทระบายทกขใหกบบคคลองคกร

ทเกยวของได

๑.๓) เสอก คอการพยายามรขอมล เปนเรองของการเขาถง ทตองเสอกเพราะคณะ

ทำงานตองรขอมล เพอใชเปนฐานในการทำงาน เชน การพฒนาตำบลปากพนซงเปนตำบล

ตนแบบนนจะตองรวบรวมองคความรเรองการจดการสขภาวะโดยชมชน เพอนำมาพฒนาเปน

หลกสตรการแลกเปลยนเรยนรระหวางตำบลตนแบบ และตำบลเครอขาย ตองเสรมศกยภาพ

ผนำ เสรมความเขมแขงของแหลงเรยนร สงเหลานคณะทำงานตองเรยนรสงทมอยเพอการ

พฒนาตอยอดทถกทศทางเพราะตองเสอกใหถกประเดนจากการใชขอมลเปนฐานในการทำงาน

๑.๔) สนเทา เปนการแบกภาระ พอคณะทำงานรขอมลแลวเทากบวารภาระหนาท

เปนผแบกภาระในการทำงานตามบทบาทหนาททไดมการรวมออกแบบการทำงานไว

๑.๕) สงคงเปนลกษณะการทำงานทตรงประเดนเหมอนคำวา“เกาใหถกทคน”สงคง

มสองนยยะนยยะแรกหมายถงองคกรตองแกปญหาถกทอกนยยะหมายถงเปนผเผยแพรคอ

ตองรรวมกนแลวสอสารในองคกรสอสารในชมชนใหดเพราะการสอสารเปนเรองทสำคญทสด

โดยองคประกอบของการสอสารมอย ๓ อยาง ผสงสาร ตวสาร และผรบสาร ทง ๓ อยางน

ตองไปดวยกน

๒) หลกปฏบต ๕ ให ในชมชนประกอบดวย

๒.๑) ใหเกยรต การใหเกยรตเปนหลกปฏบตหนงทผบรหารใชในการบรหารจดการ

องคกร โดยถอปฏบตเปนแบบอยางใหแกผใตบงคบบญชาปฏบตตาม ซงผบรหารไดใหเกยรต

แกคนทกระดบชนไมวาจะเปนชาวบานเจาหนาทหรอแมกระทงผทมาแลกเปลยนเรยนรในพนท

๒.๒) ใหโอกาส ผบรหารมการนำแนวคดเรองการใหโอกาสมาใชในการบรหารงาน

โดยเปดโอกาสใหกบทกคนไดรวมคดรวมทำรวมนำเสนอและรวมตดสนใจในการดำเนนงาน

กจกรรมตางๆทถกตองและเหมาะสม

๒.๓) ใหอภย ถอเปนสงสำคญอยางหนงทผบรหารนำมาใชในการบรหารงานบคคล

ซงเมอผใตบงคบบญชามการปฏบตงานผดพลาดอยางสดวสย ผบรหารจะมการใหอภยและ

แนะนำแนวทางแกไขในการปฏบตงานใหดวย

ตำหรา...วชชาปากพน - 34 -

๒.๔) ใหความรกและนำใจ เปนอตลกษณของผบรหารทแสดงออกอยางสมำเสมอ

ตอคณะทำงานดานตางๆ

๒.๕) ใหสงของและการแบงปนโดยการใหตองคำนงถงผรบเสมอ

๓) หลกปฏบตวาดวย ๑๐ ช ประกอบดวยชกชวนเชอมชงชนวนชอนเชคชมเชยร

แชรและชำเราหลก๑๐ชนผบรหารใชเพอใหคณะทำงานทำความเขาใจและใชในการทำงาน

กบผทมสวนเกยวของเพอใหเขามามสวนรวมในโครงการใหมากทสดโดยหลกการใชควรใช

ตามลำดบกอนหลงและเลอกใชใหเหมาะกบจรตของคนทตองการทำงานดวย เพราะแตละคน

นนมความแตกตางกน

๔) หลกปฏบต ๕ ค ประกอบดวยคยคบคดคานคนเคยยงคยกนยงลกในเนอหา

มากขนซงวธการทำเนนในเวทประชาคมและเชอมโยงกจกรรมใหเขากบวถชวตซงมการเชอม

โยงกนในหลากหลายมต การทจะหาคนหรออปท. เขามาเปนเครอขายในโครงการใหไดนน

ตองใช๕ค เพราะตองเรมดวยการมานงคยเมอคยเขาใจกเรมคบหาสมาคมคดทจะทำงาน

รวมและเกดการคานจนคนเคยตามมาสงผลใหเขาใจซงกนและกนสามารถทำงานรวมกนใน

การขบเคลอนเครอขายฯใหขบเคลอนไปขางหนาได

๑.๒ เปาหมายการดำเนนงาน

คณะทำงานกลางมเปาหมายใหโครงการในภาพรวมดำเนนการไปไดอยางราบรน

โดยมความสมดลกนระหวางคนทำงาน งาน และเงนทใช เพอใหคนในตำบลมความเปนอยทด

ขนทงสขภาพกาย จต สงคม และวญญาณ มความเขมแขงสามารถจดการตนเองไดอยางตอ

เนองและยงยน ประชาชนในตำบลภาคภมใจ และไดรบการยอมรบในระดบทองถนและระดบ

ประเทศ และใชรปธรรมแหงความสำเรจของตำบลแลกเปลยนเรยนรกบตำบลเครอขายให

สามารถนำแนวคดไปปรบใชกบตำบลของตนเพอขบเคลอนสตำบลสขภาวะตอไป

๑.๓ บทบาทหนาท/ผเกยวของ ๑.๓.๑) คณะผบรหารของ อบต.ปากพนประกอบดวยนายกองคการบรหารสวน

ตำบลปากพน รองนายกองคการบรหารสวนตำบลปากพน ประธานสภาองคการบรหารสวน

ตำบลปากพน โดยนายกฯ เปนประธานคณะทำงาน เปนผนำในการออกแบบวธคด วธการ

ทำงานเพอใหผบรหารรวมดวยชวยคดชวยทำจนโครงการฯประสบความสำเรจ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 35 -

๑.๓.๒) นกวชาการ ทำหนาทในการใหขอคดเหนทางดานวชาการ เปนทปรกษาให

กบนกวชาการในคณะทำงานโครงการตงแตการออกแบบการดำเนนกจกรรมของโครงการฯ

การจดการความร การแลกเปลยนเรยนร การพฒนาหลกสตร การพฒนาศกยภาพของตำบล

ในบทบาทและมมมองของนกวชาการ ออกแบบการศกษาวจยในโครงการฯ เพอนำใชผลการ

ศกษามาพฒนาโครงการฯ อยางตอเนอง และมทศทางการทำงานทเกดจากการนำใชขอมลจาก

การศกษาวจย สะทอนขอมลการดำเนนกจกรรม ขอมลจากการศกษาวจย ใหกบคณะทำงาน

โครงการทกคณะไดรบทราบเพอนำใชขอมลในการดำเนนงาน

๑.๓.๓) หวหนาสวนราชการในองคการบรหารสวนตำบลปากพน เชน ปลด

องคการบรหารสวนตำบลปากพนหวหนาสำนกปลดหวหนากองคลงหวหนากองชางหวหนากอง

สาธารณสขและสงแวดลอมทำหนาทใหขอคดเหนในมมมองของผปฏบตงานเปนพเลยงใหกบ

คณะทำงานโครงการฯและเปนผเชอมประสานระหวางเจาหนาทของอบต.กบคณะทำงานอนๆ

ทเกยวของและทสำคญคอการบรณาการการทำงานในโครงการฯใหเขากบภาระงานหลกของอบต.

๑.๓.๔) ตวแทนผปฏบตงานในแตละดานเชนดานสาธารณสขเชนหวหนาสถาน

อนามยพยาบาลวชาชพนกวชาการสาธารณสขเจาพนกงานสาธารณสขชมชนนกกายภาพบำบด

เจาหนาทการเงน นกวชาการศกษา เปนตน เปนผใหขอคดเหนในมมมองผปฏบต ทงนเนองจาก

โครงการฯททำเปนการใชระบบสขภาพเปนฐานในการขบเคลอนระบบอนๆ

๑.๓.๕) ตวแทนสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำบลปากพน ทำหนาทใหขอคดเหน

ในมมมองของคณะบรหารและประสานงานเชอมตอเชอมโยงกบภาคประชาชนในเขตพนททตน

รบผดชอบ โดยการทำความเขาใจกบประชาชนในพนท เขารวมกจกรรมในโครงการฯ รวมทง

การทำหนาทเปนสอกลางในการประชาสมพนธกจกรรมขาวสารตางๆ ของโครงการฯ ใหแก

ชมชนตางๆไดรบทราบและเขารวมไดอยางทวถงเปนตน

๑.๔ กระบวนการและวธการทำงาน คณะทำงานกลางมวธการทำงานโดยใชหลก “จดการใหงานทกอยางลงตว โดยการ

แจกจายงานประสานตดตามกำกบหนนเสรม”ซงมรายละเอยดดงน

๑.๔.๑) ออกแบบแนวคด หลกปฏบตเพอทำงานโครงการฯ ใหชดเจน เขาใจงาย

โดยการทำงานนนผบรหารรวมกนคดหาแนวทางปฏบต นกวชาการในคณะทำงานทำหนาท

รวบรวมขอมลสะทอนคดใหกบทกคนในทมเขาใจตรงกนผานการจดทำโครงการขน

ตำหรา...วชชาปากพน - 36 -

๑.๔.๒) กำหนดคณสมบตของผททำงานโครงการ ทงเรองวฒการศกษา ทกษะท

ควรมเพอใชในการสรรหาบคลากร

๑.๔.๓) สรรหา คดเลอกผทำงานใหเหมาะสม ทงนตำบลปากพนใชหลกการเลอก

คนในตำบลปากพนเขาทำงานกอนเพอชวยแกปญหาเศรษฐกจอนเนองมาจากคนวางงานไดดวย

๑.๔.๔) แจกจายงานตามบทบาทหนาทตามโครงสรางการทำงานทกำหนดไว

๑.๔.๕) ตดตาม กำกบคณะทำงานโครงการโดยการประเมนผล ตรวจสอบการ

ทำงาน เพอใหกำลงใจคณะทำงาน ชวยแกไขปญหาเมอคณะทำงานโครงการไมสามารถแก

ปญหานนได

๑.๕ ผลผลต และผลลพธจากการดำเนนงาน

๑.๕.๑) โครงการ “พฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสข

ภาวะโดยชมชน”ในภาพรวมดำเนนการไปไดอยางราบรนตามเปาหมายและวตถประสงคและ

สามารถขบเคลอนโครงการใหบรรลตวชวดของโครงการไดครบ

๑.๕.๒) ทำใหคนในตำบลปากพนมสขภาวะในดานตางๆขน(อานรายละเอยดใน

บทเรยนรท๔)ดงน

ก) คนในตำบลมความรสกภาคภมใจในตนเองทเปนคนปากพน

ข) สรางใหสงคมเขมแขง

ค) ชวยสงเสรมระบบเศรษฐกจของตำบล

ง) มการพฒนาระบบสวสดการสงคมแบบกาวกระโดด

จ) มการพฒนาระบบการจดการสงแวดลอมและการอนรกษทรพยากร

ธรรมชาตในลกษณะทเชอมโยงกบระบบอนๆ

ฉ) พฒนาโครงสรางทางกายภาพและพลงงานชมชน

ช) มการจดทำขอมลเรองระบบความปลอดภยในชวตและทรพยสนท

ชดเจนเพมขน

ซ) การพฒนาการระบบการสอสารโดยการเชอมโยงกบระบบอนๆ

ฌ)การพฒนาระบบสขภาพชมชนโดยเพมแหลงปฏบตการ

ญ ระบบการศกษามการขบเคลอนแบบเชอมโยง

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 37 -

๑.๖ ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน การทำงานทกอยางยอมพบปญหาและอปสรรคเสมอแตคณะทำงานกลางมองสง

เหลานวาเปนการเรยนรหาวธขามผานเพอใหงานสามารถเดนตอไปไดอยางสวยงามและหนไป

มองสงทขามผานมาไดนนอยางภาคภมใจ เกบมาเลาเพอใหผทอยากมาเรยนรไดใชเพอการ

ตอยอดในงานของตนอยางสรางสรรคดงนนตำบลปากพนพบปญหาและอปสรรคและมวธ

การขามผานปญหาดงน

๑.๖.๑) ความไมเขาใจโครงการการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถน

เพอการจดการสขภาวะโดยชมชน เมอเรมตนการดำเนนโครงการฯ ทำใหเกดความคดทเหน

ดวยและเหนตางโดยเฉพาะอยางยงคนทเหนตางมประเดนทเปนปญหาอปสรรคดงน

เจาหนาทในองคการบรหารสวนตำบลปากพนบางคนเขาใจวาการดำเนนโครงการฯ

เปนงานใหมเปนการเพมภาระงานเดมของตนทำใหทกคนไมเขาใจบทบาทของตนเองไมเขาใจ

งานวชาการซงวธขามผานปญหาและอปสรรคคอคณะทำงานกลางจดประชมหาแนวทางโดย

การใชแนวคดการเชอมคน เชอมงาน โดยการ๑)แตงตงคณะทำงานกลางเพมโดยใหหวหนา

สวนขององคการบรหารสวนตำบลทกคนเขามาเปนคณะทำงานกลาง และอธบายทำความเขาใจ

โครงการฯ ใหตวแทนจากองคการบรหารสวนตำบลทกฝายทำหนาทเปนพเลยงในเรองทตน

ถนดใหกบคณะทำงานโครงการทงนเนองจากคณะทำงานโครงการทกคนมาจากภาคประชาชน

ยงไมเขาใจวธการทำงานภาครฐ ขอด คอทำใหคณะทำงานโครงการไดมความสนทสนมกบเจา

หนาทของ อบต.มากขน เกดการแลกเปลยนวธคดซงกนและกน ชวยเหลอเกอกลกนเมอเกด

ปญหาจนมความรสกเปนคนในองคกรเดยวกนในทสด๒)ปรบเปลยนวธคดโดยการทำความ

เขาใจกบคณะทำงานทงหมดวา “การดำเนนโครงการฯ ภายใตกองทนการสรางเสรมสขภาวะ

ตำบลปากพน”เปนกจกรรมหนงทมาเสรมงานหลกเหมอนเปนการ“ตอแขนตอขา”จงใหมอง

วาเปนงานเดยวกน สงททำจะเกดกจกรรมมากยงขน งานทเกดกบภาคประชาชนซงเปนกลม

เปาหมายหลกขององคกรปกครองสวนทองถน

๑.๗ ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

การดำเนนงานโครงการฯมาเปนระยะสามป สามารถดำเนนกจกรรมจนบรรลตาม

วตถประสงคและเปาหมายทกำหนดไวไดทงทมปญหาอปสรรคตางๆ เขามาทดสอบการทำงาน

ของคณะทำงานกลางอยตลอดเวลา การทคณะทำงานกลางขบเคลอนกจกรรมไดนนมปจจย

เงอนไขแหงความสำเรจดงน

ตำหรา...วชชาปากพน - 38 -

๑) การมวสยทศนทกวางไกลของผนำในการนำใชประโยชน เชอมโยงจากองคกร

ภายนอกตำบลมาใชประโยชนอยางบรณาการ

๒) การทำงานทมแนวคดหลกปฏบต ทชดเจน ใชเปนฐานในการออกแบบวธการ

ทำงานของนายกองคการบรหารสวนตำบลปากพน(นายธนาวฒถาวรพราหมณ)

๓) ความเขมแขงของทมบรหารทชวยเหลอ ดแล ชวยแกปญหา โดยเฉพาะอยาง

ยงมการเชอมงานกน

๔)ความรบผดชอบของผบรหารกระจายงานใหคณะทำงานแตเมอมขอผดพลาด

ผบรหารพรอมรบผดชอบสงผลใหคณะทำงานโครงการมขวญและกำลงใจในการทำงาน

๕) ความสามคคของคนในชมชน ความรวมมอรวมใจทจะทำเพอตำบลของตนเอง

จนมคำขวญประจำใจคนตำบลปากพนคอ “ปากพนของเรา” เปนคำท ทกคนยดถอ เปน

เปาหมายรวมกนของทกคนเพอทำงานอยาง“ฝนใหไกลแลวไปใหถง”

๖)กลยทธในการรวมคนมารวมคดรวมทำ“ตำบลสขภาวะ”คอการทำใหคนใน

ตำบลรสกม “ความฮกเหม” ในการขบเคลอนงานดวยการ “สรางความภาคภมใจ” ใหเกด

แกคนทำงาน และประชาชนทกคน ทเปนคนทอยในตำบลทไดรบการยอมรบวาเปนตำบล

ตนแบบในการจดการสขภาวะโดยชมชนสตำบลสขภาวะ ทำใหเกดความรสกอยากตอยอด

ใหดขนไปเรอยๆ

๗) การใหคณคาในตวคนทกคน การใหความสำคญแกผ ท เขามารวมทำงาน

โดยการชนชมงานททำแลวสำเรจ

๘) การจดสรรผลประโยชนใหกบบคคลทเกยวของอยางลงตว โดยการประเมน

ความตองการขนพนฐานตามทฤษฎของMaslowวาแตละคนควรไดรบการตอบสนองในขนใด

อยางไร อยางเหมาะสม เชน แกนนำบางคนมความพรอมทางดานปจจยพนฐานอยแลว จงม

ความตองการไดรบการยอมรบจากสงคมซงจะไดการตอบสนองโดยการยกยองชนชมและให

เปนวทยากรเปนตนสวนบางกลมยงมปญหาทางดานปจจยพนฐานจงไดเปนคณะทำงานทมคา

ตอบแทนการทำงานดวยในบางสวน แตทงนตองทำงานโดยการมสวนรวมบนพนฐานของความ

โปรงใสทกคนรบรขอมลรวมกนทงหมด

๙) การสรางคนตนแบบในตำบลทมลกษณะ “ทำเพอใหไมไดทำเพอเอา” ใหม

จำนวนมากทสด เพอใหมการขยายผลในตำบลจนเกดลกษณะของคนแบบนขนผานการทำ

กจกรรมตางๆมากมายเชนกลมอาสาพฒนาสขภาพกลมอสม.นอยกลมหอยทากเปนตน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 39 -

๒.๒ คณะทำงานโครงการกบการขบเคลอน ตำบลสขภาวะ แนวคด และหลกปฏบตในการบรหารจดการ

คณะทำงานโครงการเพอขบเคลอนสขภาวะชมชนมแนวคดสำคญในการจดตงเพ อ

เปนการสรางงานใหกบผวางงานในพนทสรางกระบวนการเรยนรชมชนใหคนในพนทไดทำงาน

ในพนทดวยความสำนกรกในทองถนและชมชนตนเองทงเปนเสมอนกลไกหลกในการขบ

เคลอนแนวคดของคณะทำงานกลางใหเกดเปนรปธรรมและประสานความรวมมอกบคณะ

ทำงานภาคประชาชนทเกยวของตามบทบาทหนาท เพอใหการขบเคลอนงานตำบลสขภาวะ

ประสบความสำเรจตามเปาหมายของโครงการ

การดำเนนงานของคณะทำงานโครงการฯเพอขบเคลอนตำบลสขภาวะมผ ดำเนนงาน

ประกอบดวย๑)ฝายจดการโครงการ๒)ฝายวชาการ๓)ฝายประสานงาน๔)ฝายการเงน

และบญช๕)ฝายสอสารสาธารณะ๖)ฝายจดกระบวนการ๗)ฝายวทยากรประจำกลม(ไกด)

๘)ฝายการจดการบานพกโฮมสเตย๙)ฝายจดการฐานขอมล

๑. ผจดการโครงการเปน ๑ ใน ๕ ตำแหนงภายใตโครงสรางหลกของคณะทำงานโครงการทไดรบการ

สนบสนนงบประมาณจากสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดย

ถอเปนหวหนางานหลกในการบรหารโครงการภาพรวมในคณะทำงานโครงการทงหมด

• แนวคด และหลกปฏบตในการบรหารจดการ

ฝายจดการโครงการ เปนการปฏบตงานของผจดการโครงการ เพอสนบสนนการ

ทำงานในภาพรวมทงหมด โดยใชกระบวนการเชอมโยงงานตางๆ เขาดวยกนไดอยางเหมาะสม

มการแจกแจงรายละเอยดของงาน/กจกรรมททำเปนแผนงานยอย เพออธบาย ทำความเขาใจ

กบคณะทำงานทกคนในโครงการฯใหสามารถรบผดชอบหนาทของตนเองไดอยางชดเจนรวม

ถงการกำกบ ตดตามการดำเนนงานของแตละฝาย ตลอดจนชวยเหลอในการแกไขปญหา

เฉพาะหนาทอาจจะเกดขนไดตลอดเวลา รวมทงการตดตอกบองคกรภายนอก การประสาน

เครอขายในการเขารวมแลกเปลยนเรยนร ตลอดจนการเปนตวแทนผบรหารในการประชมหรอ

ตำหรา...วชชาปากพน - 40 -

การเขารวมกจกรรมตางๆ กบ หนวยงานภายนอก ตามทไดรบมอบหมายจากผบรหาร เชน

การรวมประชมในเวทตางๆ ของสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)

การตดตามใหกำลงใจองคกรปกครองสวนทองถนเครอขายตำบลสขภาวะเปนตน

• เปาหมายการดำเนนงาน

๑)เพอสนองงานนโยบายของผบรหาร

๒)เพอดำเนนงานตามแผนงานโครงการฯทวางไวใหลลวงตามแผนงาน

• บทบาทของผทเกยวของ

ฝายการจดการโครงการมผทเปนผรบผดชอบหลกคอผจดการโครงการฯซง

ทำงานรวมกบ

๑) คณะทำงานกลาง : ฝายจดการโครงการ เปนเสมอนตวหลกในการรบมอบ

หมายงานหรอภารกจตางๆจากคณะทำงานกลางเพอนำสการปฏบตงาน

๒) คณะทำงานโครงการทกฝาย : คอยควบคม ดแล ตดตาม มอบหมายภารกจ

และการปฏบตงานใหแกคณะทำงานโครงการ

๓)คณะทำงานภาคประชาชน : เชอมโยงงานตางๆลงสชมชนประสานความรวม

มอในการจดประชมถอดบทเรยนปรกษาหารอตางๆ

๔)องคกรปกครองสวนทองถนเครอขายในโครงการฯ:เปนการประสานความรวม

มอในกจกรรมโครงการตางๆ ทงในโครงการและนอกโครงการ เชน การประชมระดมความคด

ตางๆการประสานความรวมมอในการชวยเหลอภยพบตในทองถนเครอขายดวยกนเปนตน

๕) หนวยงานราชการอนๆ ทเกยวของ : เปนการประสานเชอมโยงดานการจด

กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรในพนทตำบลปากพน โดยหนวยงานราชการตางๆ จะตดตอ

ประสานงานเพอกำหนดกจกรรมในการมาแลกเปลยนเรยนรผานทางฝายจดการโครงการ เพอ

กำหนดตารางการแลกเปลยนเรยนรทเหมาะสมใหกบแตละหนวยงาน

• กระบวนการและวธการทำงาน

ฝายจดการโครงการโดยผจดการโครงการมกระบวนการทำงานดงน

๑) รบนโยบายการทำงานจากคณะทำงานกลางมาออกแบบกจกรรมโดยการ

จดประชมระดมสมองกบทกฝายเพอแจกแจงรายละเอยดของงาน/กจกรรมททำเปนแผนงาน

ยอย(จดทำกจกรรมตามงาน,จดตามระยะเวลา,จดลำดบความสำคญของงาน)

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 41 -

๒) รวมกบฝายการเงนและบญช ประมาณการงบประมาณ วางแผนการใชเงนให

สอดคลองกบกจกรรมททำในแตละงวดบญชเพอความสมดลและราบรน

๓) อธบาย ทำความเขาใจกบคณะทำงานทกคนทอยในโครงการฯ เพอใหสามารถ

รบผดชอบหนาทของตนเองไดอยางชดเจน

๔) ตดตาม กำกบ ดแลกจกรรมในโครงการฯใหแลวเสรจตามวตถประสงคและ

เปาหมายในภาพรวมของโครงการทงหมดเพอเตมเตมในสวนทขาดภายในโครงการฯใหครบถวน

๕) ตดสนใจ ชวยเหลอ ใหการสนบสนน และแกปญหาทพบจากการทำงาน โดย

การแกปญหาเฉพาะหนา

๖) เปนตวหลกในการทำงานโดยเคยวเขญ/เนนยำ/ทำใหเกดการเรยนรทจะทำดวย

ตนเองแกคณะทำงานทกฝาย

๗) เชอมงานระหวางผบรหาร/โครงการ/ผรวมงานทกฝายเพอทำความเขาใจและ

ทำงานได

๘) ประสานงานภายนอก/ภายใน ตดตอเครอขาย ประสานเครอขาย และสรรหา

เครอขายเขารวมโครงการรวมกบคณะทำงานกลาง

• ผลผลต และผลลพธจากการดำเนนงาน

๑)ทำใหโครงการดำเนนไปไดอยางตอเนองและราบรน

๒)คณะทำงานทกฝายเกดความภมใจในงานและการไดรบการยกยองจากภายนอก

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน

สวนใหญแลวปญหาทพบคอจะเปนปญหาเรองงานทมความถและภาระมากมาย

จนทำใหบางครงรสกเหนอยและทอ จนถงขนอยากจะหยดหรอลาออก วธขามผานปญหานคอ

จะนกถงการทำงานของนายก อบต. หรอบางครงกจะไปพดคยหรอปรกษากบผบรหาร กได

ทางออกทด หรอบางครงเมอนกถงความเปนทมของคณะทำงานโครงการ ททกคนมความรบ

ผดชอบในงานของตนกรสกดและมกำลงใจคดวาตองทำตอไปเพอตำบลของเรา

ปญหาเรองความไมเขาใจกนในเรองการจดสรรผลประโยชน ซงจะพยายามแก

ปญหานโดยพยายามอธบายนำเสนอเอกสารและขอมลตางๆททางโครงการฯไดเกบรวบรวม

ไวแสดงใหทกคนไดเหน

ตำหรา...วชชาปากพน - 42 -

• ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

ปจจย/เงอนไขททำไดสำเรจ คอ ๑) ผททำงานเปนคนในพนท มจตสำนกรกใน

ทองถนตวเองตองการใหตำบลปากพนกาวไปขางหนาอยางภาคภมใจ๒)ผททำงานมความสข

ในสงททำ/เตรยมใจกบสงทเกดขนไมวาจะเปนอยางไรพรอมจะสและแกปญหา ๓) ความ

สามคคและรวมมอของทกฝายทรวมใจกนเปนอยางด และมความตองการตรงกนคอตองการ

ใหตำบลเดนตอไปได

๒. ฝายวชาการ

เปน ๑ ใน ๕ ตำแหนงภายใตโครงสรางหลกของคณะทำงานโครงการทไดรบการ

สนบสนนงบประมาณจากสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) โดย

ถอเปนหวหนางานหลกในดานวชาการของโครงการและอนๆทเกยวของทงหมด

ฝายวชาการมบทบาทหนาทและปฏบตงานภายใต๔แผนงานหลกซงไดแกแผนงาน

ท๑การพฒนาตำบลตนแบบแผนงานท๒การพฒนาศกยภาพตำบลเครอขายแผนงานท๓

การสรางองคความรและการจดการความร และแผนงานท ๔ การสอสารสาธารณะ ซงทง

๔ แผนงานหลกน นกวชาการมสวนสำคญทจะเปนคนขบเคลอนงานวชาการใหเปนไปตาม

กระบวนการทออกแบบไว และทำใหการดำเนนงานของโครงการเปนไปไดอยางมประสทธภาพ

ซงมรายละเอยดการดำเนนการดงน

• แนวคด และหลกปฏบตในการบรหารจดการ

ฝายวชาการเปนฝายทดำเนนงานเพอรวบรวมองคความรทไดจากกระบวนการ

ทำงานของโครงการผานการศกษาวจย การจดการความร การรวบรวมขอมล รายงานตาม

กจกรรมตางๆ ทดำเนนการในโครงการทงหมดเพอนำขอมลเหลานนมา วเคราะห สงเคราะห

เปนความรแลวสะทอนความรทไดนนใหกบคณะทำงานทกฝาย โดยเฉพาะอยางยงผบรหารใน

คณะทำงานกลางเพอใชประกอบการตดสนใจวางแผนพฒนา แกไขปญหาอยางถกตองตรง

ประเดนมากทสด

• เปาหมายการดำเนนงาน

ฝายวชาการมเปาหมายการดำเนนงานตามแผนงานท ๑ การพฒนาตนแบบ (ตำบล

ปากพน) ประกอบดวย ๑) เพ อตรวจสอบศกยภาพทนของพนท ตำบลปากพนวามความ

พรอมเพยงใดในการพฒนาเปนตำบลตนแบบ ๒) เพอใหผบรหารรบทราบขอมล และหา

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 43 -

แนวทางพฒนาตำบลปากพน ใหพรอมกบการเปนตำบลตนแบบอยางตอเนอง ๓) เพอเกบ

รวบรวมรายงานกจกรรมตางๆ ทดำเนนการอยางเปนระบบและจะไดนำเสนอผลการปฏบตงาน

ไดอยางครบถวน ครอบคลมงานทงหมด ๔) เพอรายงานผลการดำเนนงานในการขอรบงบ

ประมาณในงวดถดไป ๕) เพอพฒนาศกยภาพของตำบลใหมประสทธภาพมากยงขน ๖) เพอ

รายงานและหาแนวทางแกไขในปญหาทเกดข นจากการดำเนนงานอยางเปนระบบ และม

หลกฐานเชงประจกษจากการเกบรวบรวมขอมลอยางเปนระบบและนาเชอถอ๗)เพอใหแหลง

เรยนรและคณะทำงานมตารางการทำงานทแนนอนทำใหการทำงานมความเปนระบบ

เปาหมายการดำเนนงานตามแผนงานท๒การพฒนาตำบลเครอขายประกอบดวย

๑) เพอใหคณะทำงานของตำบลปากพนและตำบลเครอขายไดรบรทนทางสงคมของแตละพนท

เพอใชเปนขอมลเบองตนในการขบเคลอนเครอขายสตำบลสขภาวะ ๒) เพอใหตำบลเครอขาย

สามารถขบเคลอนตำบลของตนสตำบลสขภาวะได๓)เพอใหเกดกระบวนการแลกเปลยนเรยน

รระหวางตำบลตนแบบ (ตำบลปากพน) กบตำบลเครอขายเพอใหเกดการพฒนาอยางคขนาน

ตอไป๔)เพอกระตนและสงเสรมกระบวนการขบเคลอนตำบลสขภาวะของตำบลเครอขายโดย

การสรางความสมพนธเพอใหเกดความไววางใจเกดความเชอมนในตำบลตนแบบเพอจะนำไป

สการแนะแนวทางวธการขบเคลอนตำบลสขภาวะ

เปาหมายการดำเนนงานตามแผนงานท๓การสรางองคความรและการจดการความร

ประกอบดวย ๑) เพอสรางองคความรผานการศกษาวจยจากการดำเนนโครงการทงทางดาน

กระบวนการ และผลลพธทเกดขน ๒) เพอจดการความรทไดจากเวทการแลกเปลยนเรยนร

ตางๆ และสกดเปนความรในการจดการสขภาวะโดยชมชนสตำบลสขภาวะ๓.)เพอใหสงคมได

รบรและใชประโยชนจากการศกษาวจย และการจดการความรจากการดำเนนโครงการฯ โดย

การเผยแพรผานเอกสารหนงสอสอสาธารณะอนๆเปนตน

เปาหมายการดำเนนงานตามแผนงานท ๔ การสอสารสาธารณะ เพอใหสงคม

ไดรบรกระบวนการ ผลลพธจากการดำเนนโครงการฯ และใหแตละพนทไดนำใชชดขอมล

ความรไปใชในการสรางตำบลสขภาวะอยางกาวกระโดดไดโดยใชประสบการณจากการดำเนน

โครงการฯในการตอยอดกจกรรมประสบการณเพอการพฒนาอยางมประสทธภาพตอไป

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

ผทดำเนนงานหลกในฝายวชาการ คอ ๑) นกวชาการในโครงการฯ ๒) ทปรกษา

วชาการจากคณะทำงานกลาง ๓) ผชวยนกวจยในตำบลปากพน โดยการทำงานรวมกบ คณะ

ตำหรา...วชชาปากพน - 44 -

ทำงานกลาง คณะทำงานโครงการฝายอนๆ ทกฝาย เชน ฝายบรหารจดการ ฝายกระบวนการ

ฝายการเงนฝายวทยากรประจำกลม(ไกด)เปนตนคณะทำงานภาคประชาชน)เชนกลมวทยากร

แหลงเรยนร คนขบรถ/เรอ เปนตน) เครอขายนกวชาการในโครงการจากตำบลเครอขายผนำ

ทองท(กำนน,ผใหญบาน) แกนนำทองถน (ส.อบต.) แกนนำชมชน (เชน อสม.,กลมสตร

เปนตน)หนวยงานภายนอกเชนสสส.สปสช.เปนตน

• กระบวนการและวธการทำงาน

กระบวนการและวธการทำงานของฝายวชาการตามแผนงานท ๑ การพฒนาตำบล

ตนแบบมกจกรรมดงน ๑) ถอดบทเรยนเพอสงเคราะหเปนชดความรของตำบลปากพนและสง

ขอมลใหผท เก ยวของและคนในตำบลไดทราบ ๒) จดทำหลกสตรและออกแบบกจกรรม

กระบวนการแลกเปลยนเรยนร ๓) สรางแบบประเมนตางๆ เพอจดเกบขอมลการดำเนนงาน

การประเมนผล การปฏบตงาน นำมาวเคราะห สงเคราะห และสะทอนขอมลกลบสผบรหาร

และชมชนเพอการปรบปรงแกไขและพฒนา๔)จดเกบรวบรวมขอมลเปนระยะๆเพอจดทำ

รายงานความกาวหนาในแตละแผนงาน ๔) รายงานความกาวหนาของโครงการใหกบ สสส.ได

ทราบ๕)ออกแบบกจกรรมนอกเหนอจากแผนงานทมใหกบโครงการนำใชในกจกรรมตางๆ

กระบวนการและวธการทำงานของฝายวชาการตามแผนงานท ๒ การพฒนาตำบล

เครอขาย ประกอบดวย ๑) การออกแบบและจดทำแบบฟอรมเพอตดตอกบตำบลเครอขาย

๒) การออกแบบ และจดทำหนงสอสญญาการดำเนนโครงการระหวางตำบลตนแบบกบตำบล

เครอขาย ๓) การออกแบบและจดทำคมอแนวทางดำเนนงานภายใตโครงการ “การพฒนา

เครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน” ใหกบตำบลเครอขาย

ไดรบทราบแนวทางการดำเนนงานทเปนไปในทศทางเดยวกน ๔) จดเกบขอมลทนทางสงคม

เบองตนของตำบลเครอขายกอนทจะเดนทางมาแลกเปลยนเรยนรทตำบลปากพน เพอใชขอมล

ทนทางสงคมเหลาน เป นฐานในการจดกจกรรมแลกเปล ยนเร ยนร และสะทอนคดใน

กระบวนการแลกเปลยนเรยนร เพอใหตำบลเครอขายสามารถประยกตใชชดความรของตำบล

ตนแบบอยางเหมาะสมกบทนทางสงคมทแตละตำบลมอย ๕) ออกแบบ จดทำตารางการแลก

เปลยนเรยนรใหเหมาะสมกบสถานการณของแตละรน ๖) จดเกบขอมลการประเมนผลจาก

กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรแตละรนทผานการรวบรวมโดยวทยากรประจำกลม(ไกด)แลว

นำมาวเคราะห สงเคราะหขอมล เพอสะทอนขอมลใหกบผทเกยวของไดปรบปรงแกไขและ

พฒนา โดยผานการจดประชมประจำเดอน๗)ตดตามรายงานผลการขบเคลอนตำบลสขภาวะ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 45 -

จากตำบลเครอขายเพอนำเสนอคณะทำงานและจดทำรายงานเสนอตอสสส.๘) ใหคำปรกษา

และสนบสนนตำบลเครอขายในการขบเคลอนสตำบลสขภาวะ เชน การถอดบทเรยนร การจด

ทำเอกสารและการจดทำรายงานความกาวหนาการนำเสนอขอมลเปนตน

กระบวนการและวธการทำงานของฝายวชาการตามแผนงานท ๓ การสรางองค

ความร และการจดการความร ประกอบดวย ๑) ออกแบบกจกรรม ดำเนนการ และสรปผล

การจดทำเวทแลกเปลยนเรยนรใหกบเครอขายองคกรปกครองสวนทองถน เครอขายนกวชาการ

และเครอขายประชาชนในการจดการเฉพาะประเดน เชน ประเดนกลมอาสาพฒนาสขภาวะ

กลมวสาหกจชมชน เปนตน ๒) ประสานงานกบนกวจยเพอตดตามใหการวจยเปนไปตาม

แผนงานเชนตดตามประสานนกวจยในตำบลเครอขายใหสงรายงานวจยตามกำหนดเวลาไว

๓) พฒนาทกษะทางดานวชาการ การวจยเพอถอดบทเรยนใหกบคณะทำงานวชาการเพอการ

พฒนาทมทำงานใหมประสทธภาพยงขน ๔) เขารวมและจดทำงานวจยในโครงการเพอใหเขาใจ

ขอมล ชดความรทไดจากการดำเนนโครงการและสามารถถายทอดใหตำบล หรอผมาแลกเปลยน

ความรได

กระบวนการและวธการทำงานของฝายวชาการตามแผนงานท๔การสอสารสาธารณะ

ประกอบดวย๑)สนบสนนออกแบบการจดเวทวชาการ๒)สนบสนนขอมลทางวชาการในการ

จดทำสอใหกบฝายสอสารสาธารณะ๓) รวบรวมผลงานจากนกวชาการเครอขายซงกจกรรมท

กลาวมานนนกวชาการจะเปนผทออกแบบกจกรรม เพอสงตอใหฝายกระบวนการและคณะ

ทำงานฝายอนๆดำเนนงานตอไป

• ผลผลต และผลลพธจากการดำเนนงาน

ผลจากการดำเนนงานฝายวชาการ มขอสรปดงน ๑) เกดชดความรของตำบลปาก

พนเพอใชสำหรบการแลกเปลยนเรยนรใหกบตำบลเครอขายไดแกการจดการสขภาวะชมชนท

ตำบลปากพน, ตำบลปากพนกบการสรางสขภาวะโดยชมชน, FAPMODEL การนำใชขอมล

เพอสรางสขภาวะโดยชมชน,FAPMODELเครองมอเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน๒)ม

รายงานการศกษาวจยในโครงการฯ ไดแก การศกษานวตกรรมการจดการสขภาวะโดยชมชน

ของเครอขายกอนและหลงการพฒนา๒๑กรณศกษา,การสงเคราะหนวตกรรมการจดการสข

ภาวะโดยชมชนของเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน

กอนและหลงการพฒนา,การศกษารปแบบการจดการสขภาวะโดยชมชนของเครอขายกอนและ

หลงการพฒนา, การนำใช FAPMODEL ขบเคลอนเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอ

ตำหรา...วชชาปากพน - 46 -

การจดการสขภาวะโดยชมสตำบลสขภาวะ, รายงานการขบเคลอนเครอขายสตำบลสขภาวะ

๓)รายงานความกาวหนาประจำงวดเงน

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน

ปญหาและอปสรรคทพบของฝายวชาการในแผนงานท ๑ มดงน ๑) นกวชาการ

ไมรจกพนท (แหลงเรยนร) ผใหขอมลไมเขาใจในงานททำ สมพนธภาพของคนในพนทและ

นกวชาการยงไมเกด วธขามผาน ผบรหารเรยกประชมทำความเขาใจพาแกนนำและผทมสวน

เกยวของศกษาดงานนอกพนทเพอสรางสมพนธภาพ ๒) เกบรวบรวมเอกสารแบบประเมนได

นอยในบางรน วธขามผาน เนนยำใหวทยากรประจำกลม(ไกด) รบผดชอบรวบรวมใหไดมาก

ทสด๓)ขาดพนทในการเกบเอกสารเนองจากกจกรรมในพนทมบอยครงวธขามผานเคลอน

ยายเอกสารไปยงสถานททเตรยมไว และเตรยมกลองสำหรบใสเอกสารเพอการประหยดพนท

ในการจดเกบ๔)ผเขารวมกจกรรมในบางกจกรรมไมบรรลเปาหมายทวางไวเชนโฮมสเตยลง

ฐานเรยนรไมครบทกหลง วธขามผาน เปดโอกาสใหลงฐานเรยนรเพมในรอบถดไป ๕) การ

ประชมไมเปนไปตามแผนทวางไว เนองจากภาระงานมมาก วธขามผาน จดประชมและเพม

วาระการประชมของโครงการฯรวมกบการประชมประจำเดอนขององคการบรหารสวนตำบล

๖) ปญหาเรองเวลาทจะวางไมตรงกน ทำใหในการประชมหรอจดกจกรรมบางครงผเขารวมไม

บรรลตามเปาประสงค วธขามผาน ปรบเปลยนหรอจดใหเหมาะสมตามสถานการณเพอ

ใหมผเขารวมมากทสด

ปญหาและอปสรรคทพบของฝายวชาการในแผนงานท๒ปญหาและอปสรรคทพบ

มดงน ๑) เครอขายสงงานไมตรงตามเวลาทกำหนดและไดขอมลไมครบถวน วธขามผาน

ตดตามทวงถามเครอขายอยางตอเนอง ๒) ตำบลเครอขายเขารวมกจกรรมไมครบทำใหไมเกด

ประสทธผลตามเปาหมายทวางไวเทาทควรวธขามผานประสานและใหขอมลกจกรรมทดำเนน

การ ๓) คณสมบตของผเขารวมการแลกเปลยนเรยนร ไมตรงตามวตถประสงคของโครงการฯ

ทวางไว วธขามผาน ใหฝายประสานงานเนนยำคณสมบตของผเขารวมแลกเปลยนเรยนร

๔) ไมสามารถตดตามใหกำลงใจและลงพนทเครอขายไดอยางครบถวนเนองจากปญหาดาน

งบประมาณและระยะเวลาทจำกดวธขามผานประสานงานสอบถามความกาวหนาและใหกำลง

ใจทางโทรศพท ๕) เครอขายไมเขาใจในเนอหาของเอกสารตางๆ อยางถองแท วธขามผาน

เชญเขารวมประชมเชงปฏบตการหรอประสานงานทางโทรศพท ๖) ทมวชาการสวนใหญเปน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 47 -

เจาหนาทองคกรปกครองสวนทองถน ทำใหไมมความตอเนองในการเรยนร การวจยชมชน

(RECAP)๕ วธขามผาน สรางความเขาใจกบผบรหารใหเลงเหนถงความสำคญ เพอสรางทม

วชาการทมศกยภาพ

ปญหาและอปสรรคทพบของฝายวชาการในแผนงานท๓การสรางองคความรและ

การจดการความรพบปญหาและอปสรรคคอ๑)ตวแทนนกวชาการทเขารวมเครอขายนกวชา

การเพอศกษาวจยในแตละพนทมทกษะในการศกษาวจยนอยสงผลใหไมสามารถศกษาวจยใน

พนทไดอยางมประสทธภาพ วธการแกปญหา จดอบรมเพอเสรมศกยภาพใหกบนกวจยใน

เครอขายทกคน ๒) การศกษาวจยแตละพนทลาชากวาแผนงานทกำหนดไว วธการแกปญหา

โทรศพทตดตาม หรอการนดประชมเพอเตรยมนำเสนอผลงาน เปนวธการกระตนใหนกวชาการ

ทำงานใหรวดเรวยงขน ๓) บางพนทเปลยนตวนกวจยหลายครง จนไมสามารถสรางผลงานได

ตามทกำหนดไว วธการแกปญหา จดอบรมนกวจยใหกบผทจบปรญญาตรแตวางงานเพอให

สามารถลงพนทตดตามเพอถอดบทเรยนไดและตดตามเกบขอมลสวนทยงไมแลวเสรจ

ปญหาและอปสรรคทพบของฝายวชาการในแผนงานท๔การสอสารสาธารณะพบ

ปญหาและอปสรรค คอ ๑) ดวยภาระงานทมมาก ทำใหไมไดสงขอมลตางๆ ใหกบฝายสอ

สาธารณะจดทำสอเพอเผยแพรวธการแกปญหาการทวงถามจากฝายสอสาธารณะ

• ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

ปจจยททำฝายวชาการทำงานไดสำเรจประกอบดวยหลายปจจย ซงสามารถแบง

ตามแผนงานไดดงนแผนงานท ๑ไดแก๑)ผบรหารมเปาหมายทชดเจนและการสรางเปาหมาย

รวมระหวางคนในชมชนและคณะทำงาน ๒) นำขอมลทไดสะทอนกลบในทนท ทำใหทกภาค

สวนไดรบขอมลอยางทนทวงท ๓) มการสรางทมวชาการทเขมแขงและมการพฒนาศกยภาพ

นกวชาการตลอดเวลา ๔) ผบรหารเลงเหนความสำคญของการสะทอนขอมลเพอออกแบบ

กจกรรมและปรบปรงแกไขจดออนของพนท ๕) ผบรหารและคณะทำงาน มการตดตามความ

กาวหนาของการดำเนนงานโครงการฯตลอดเวลา ๖) การมสวนรวมของคณะทำงานโครงการ

และภาคประชาชนในพนทแผนงานท ๒มปจจยททำใหงานสำเรจไดแก๑) เครอขายมความ

๕ RECAP (Rapid Ethnographic Community Assessment Process : RECAP) การวจยชมชน

เชงชาตพนธวรรณาแบบเรงดวน

ตำหรา...วชชาปากพน - 48 -

ตงใจแนวแนทจะตองการเขารวมโครงการ ๒) คณะทำงานมความเขมแขงและเขาใจบทบาท

ของตนเองเปนอยางด ๓) มเปาหมายทชดเจนในกระบวนการแลกเปลยนเรยนร ๔) ความ

สมพนธทดตอกนระหวางพนทตำบลตนแบบกบพนทตำบลเครอขาย ในแผนงานท ๓ มปจจย

ททำใหงานสำเรจ ไดแก สมพนธภาพอนดของนกวชาการ สวนในแผนงานท ๔ ปจจยททำให

งานสำเรจ ไดแก คณะทำงานทมความเปนหนงเดยวกนมความเออเฟอตอกน สามารถทำงาน

แทนกนไดและการมฝายจดทำสอสาธารณะทมความสามารถ

๓. ฝายประสานงาน

เปน ๑ ใน ๕ ตำแหนงภายใตโครงสรางหลกของคณะทำงานโครงการทไดรบการ

สนบสนนงบประมาณจากกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.)โดยรบภารกจงานหลก

ในการประสานงานตางๆ ภายในโครงการทงหมด โดยนำแนวคดการสอสารมาใชโดยอาศย

เครองมอทหลากหลายเพอใหเกดประสทธภาพสงสดในภาระงานทรบผดชอบ

• แนวคด และหลกปฏบตในการบรหารจดการ

การประสานงานเปนฝายปฏบตงานทจะทำใหการทำกจกรรม และการประสานงาน

กบองคกร หนวยงานหรอบคคลจะสำเรจไปไดดวยด ทงนตองเกดจากการมขอมลทสมบรณ ม

ความพรอมและมเครองมอในการตดตอสอสารทด ซงจะชวยใหการทำงานมประสทธภาพมาก

ยงขน

• เปาหมายการดำเนนงาน

เปาหมายของการดำเนนงานของฝายประสานงาน เพอการประสานใหทกฝายเขาใจ

ถงรายละเอยดของการทำงานเชนใครทำอะไรกบใครทไหนอยางไรในกจกรรมตางๆโดย

เอออำนวยใหคณะทำงานฝายตางๆสามารถดำเนนกจกรรมใหเปนไปตามเปาหมายทกำหนดไว

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

ผทเกยวของกบการประสานงาน ประกอบดวยผดำเนนกจกรรม คอ ผประสาน

งานโครงการดำเนนการประสานงานรวมกบ ๑)คณะทำงานกลางเชนผบรหารนายกอบต.

รองนายกอบต.หวหนาภาคสวนตางๆ ในอบต. เปนตน๒)คณะทำงานโครงการทกฝาย๓)

คณะทำงานภาคประชาชน เชน วทยากรฐานเรยนร เจาของบานพกโฮมสเตย เปนตน ๔)

องคกรปกครองสวนทองถนเครอขายตำบลสขภาวะ๕)องคกรหรอหนวยงานราชการอนๆ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 49 -

• กระบวนการและวธการทำงาน

ฝายประสานงาน ดำเนนกจกรรมประสานทงภายในและภายนอกองคกร หรอ

ประสานงานจากผบงคบบญชาสผใตบงคบบญชาโดยมวธการทำงานประกอบดวย

๑)การรบขอมลทจะประสานจากฝายตางๆ

๒) ออกแบบวธการประสาน เชน การประสานงานโดยใชโทรศพท การพดคย

โดยตรงจดหมายราชการจดหมายอเลกทรอนกส

๓) จดหาขอมลผ ท ตองการประสานอยางครบถวน เชน ช อ-สกล หมายเลข

โทรศพทตำแหนงเปนตน

๔)วางแผนวนเวลาและรายละเอยดของการประสาน

๕)ดำเนนการประสานงานตามแผนการทกำหนดไว

• ผลผลตและผลลพธจากการดำเนนงาน

ผลทเกดจากการประสานงานทดคอ๑)ทำใหผทไดรบการประสานงานทราบขอมล

เบองตนของกจกรรม๒) เชอมตอระหวางผปฏบตงานกบบคคลทมสวนเกยวของในกจกรรม

นนๆ ๓) ชวยลดขนตอนในการทำงาน และชวยปองกนการทำงานทซำซอน ๔) สรางความ

สามคคและสรางสมพนธภาพตอคนทงในและนอกองคกร

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน

ปญหาในการปฏบตหนาทของฝายประสานงานคอ

๑)หลงการประสานงานเรยบรอยแลวมการเปลยนแปลงกำหนดการวนเวลาราย

ชอผทมา จำนวนคน ทำใหการประสานงานลาชา และซำซอน วธการแกไขปญหาและการขาม

ผานปญหาของฝายประสานงาน คอ การหารอและประชมกนอยางสมำเสมอเพอใหการปฏบต

งานมประสทธภาพและเขาใจตรงกน

๒) กรณทมหนวยงานอน ซงเปนองคกรนอกเครอขายมารวมแลกเปลยนเรยนร

ทำใหตองรบรองพรอมกบคณะทอยในพนทอยแลว สงผลใหเจาหนาทดแลไมทวถง วธการ

แกไขปญหาและการขามผานปญหาของฝายประสานงาน คอ กำหนดขนตอนวางแผนวธการ

ทำงานตามลำดบความสำคญ

๓) เจาหนาทประสานงานไมไดมการวางแผนและแนวทางในการปฏบต วธการ

แกไขปญหาและการขามผานปญหาของฝายประสานงาน คอ ตรวจสอบการทำงานของตนเอง

อยางสมำเสมอ

ตำหรา...วชชาปากพน - 50 -

๔) ไมไดตรวจสอบขอมลใหถกตองกอนประสานงานทำใหการประสานงานผด

พลาดวธการแกไขปญหาและการขามผานปญหาของฝายประสานงานคอตดตามการประสาน

งานและประเมนผลเปนระยะๆ

กรณทแกไขปญหาไมไดใหแจงผบรหารหรอคณะทำงานโครงการฝายอนๆ เพอขอ

คำปรกษา

• ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

การปฏบตงานของฝายประสานงานมปจจยและเงอนไขแหงความสำเรจดงตอไปน

๑) เจาหนาททกฝายทำงานประสานกนอยางด มการวางแผนงาน พดคย ปรกษา

หารอเพอใหเกดความเขาใจรวมกน

๒)มเครองมอการประสานงานทดเชนโทรศพทมอถออนเตอรเนต

๓)การสรางจตสำนกใหกบคนในองคกรมความรบผดชอบในหนาทของตนเอง

๔)ไดรบความรวมมอจากทกภาคสวนทเกยวของเปนอยางด

๕)มการใหคำปรกษาและไดรบการแนะนำจากผบรหารอยางสมำเสมอ

๖)ประสานงานดวยหลกมนษยสมพนธ

จากการปฏบตงานของฝายประสานงานนนมขอเสนอแนะเพมเตมเพอการทำงาน

อยางมประสทธภาพคอ ๑) ควรมการประชมเพอวางแผนการทำงานอยางสมำเสมอเพอให

สามารถประสานงานลวงหนาไดอยางมประสทธภาพและเปนระบบ ๒) กำหนดขอบขายการ

ทำงานอยางชดเจน ๓) สงการและมอบหมายงานตามหนาททจะตองรบผดชอบ๔) จดอบรม

เพมศกยภาพใหแกผประสานงาน ๕) ใหมการตดตามและประเมนผลการทำงาน ๖) จดระบบ

การสอสารทงภายในและภายนอกใหมประสทธภาพ ๗) เปดใจในการรบฟงขอคดเหนและ

ขอเสนอแนะของผอนเสมอ๘)ยอมรบและพจารณาเองในกรณประสานงานผดพลาด

คณลกษณะของผ ประสานงานท ดคอ ควรมลกษณะออนนอมถอมตนในการ

ประสานงาน ยอมรบความผดพลาดและแกไขอยางสมำเสมอ สามารถควบคมอารมณได ทงน

เนองจากผประสานงานตองตดตอกบคนหลายประเภท ตองมอารมณมนคงจงจะสามารถ

ประสานงานไดด นอกจากนนการจะประสานงานไดดจะตองมความรอบรในเรองขอมลของผท

จะประสานงานดวย และรจกใชเครองมอในการสอสารอยางเหมาะสม เชน การประสานงาน

ดวยวาจากอนเพอใหรบทราบขอมลเบองตน หลงจากนนจะจดสงหนงสอเชญเพอยนยนขอมล

อกครงเปนลายลกษณอกษร

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 51 -

๔ ฝายการเงนและบญช เปน ๑ ใน ๕ ตำแหนงภายใตโครงสรางหลกของคณะทำงานโครงการทไดรบการ

สนบสนนงบประมาณจากกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) โดยรบผดชอบภารกจ

งานหลกดานการเงนและบญชภายในโครงการทงหมด รวมทงการดแลควบคมดานวสด

ครภณฑดวย

• แนวคด และหลกปฏบตในการบรหารจดการ

การเงนและบญชมความสำคญตอการดำเนนงานของโครงการในทกกจกรรม

เนองจากทกกจกรรมตองใชเงนเปนตวขบเคลอนเพอใหเกดการทำงานทมความเชอมโยงซงกน

และกนการเงนและการทำบญชจะตองมความละเอยดรอบคอบเปนอยางมากเพอปองกนความ

ผดพลาดใหเกดขนนอยทสด ซงแสดงใหเหนถงความรบผดชอบของผททำหนาทตรงนไดเปน

อยางด

• เปาหมายการดำเนนงาน

๑)เพอสนบสนนการจดกจกรรมในแตละครง

๒)ควบคมการจายเงนในแตละกจกรรมอยในแผนงานทวางไว

๓) เพอใหการทำงานของแตละกจกรรมมประสทธภาพและประสทธผลโดยการใช

เครองมอทมประสทธภาพ

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

เจาหนาทการเงนโครงการ ผบรหาร ผจดการโครงการตำบลสขภาวะ เจาหนาทใน

โครงการทกคนวทยากรฐานเรยนร เจาของบานโฮมสเตย คนขบรถ คนขบเรอ คนทำอาหาร

นกแสดงฯลฯ

• กระบวนการและวธการทำงาน

ฝายการเงนและบญชมบทบาทหนาทในการทำงาน ดงน ๑) จดทำเชค/ทะเบยน

คมเชค ๒) เบกจายเงน ๓) รวบรวมเอกสารการเบกจายเงน ๔) ตดตามเงนจากลกหน/เงน

ทดรองจาย๕)จดหาวสด ๖) จดหาครภณฑ๗)จดซอ-จดจาง๘)จดคมวสดครภณฑ๙)

ตรวจสอบวสดและเชคครภณฑ๑๐)แทงจำหนายวสดครภณฑการศกษาแผนงานการปฏบต

งานดรายละเอยดงบประมาณในแผนงานแลวประมาณการใชเงนในแตละกจกรรม

๑. กอนการดำเนนงานกจกรรมตางๆ ฝายการเงนและบญชจะมการวางแผน

ดานการเงน ภายใตกรอบงบประมาณในแผนงานของโครงการโดยมการยมเงนทดรองจาย

ตำหรา...วชชาปากพน - 52 -

เพอใชในกจกรรมของแผนงานหลกโดยผยมเงนคอเผรบผดชอบแผนงานนน หลงจากนนจงม

การจดทำเชค โดยใหผมอำนาจลงนามเบกจายจำนวน ๓ ทาน คอ ๑) นายธนาวฒ ถาวร

พราหมณประธานกองทนฯ๒)นายประภาสจเรประพาฬคณะกรรมการกองทน๓)นางสาระภ

ศรพรคณะทำงานกลางซงสามารถลงนามในเชค๒ ใน๓ทานแลวนำเชคนนไปขนเงนเพอ

นำมาใชในแตละกจกรรมตามแผนงานและมการจดทำทะเบยนคมลกหนทดลองจายเปนการ

ดำเนนงานเมอไดรบเชค จะตองลงนามในใบยมเงนทดลองจาย เพอเปนลกหนของโครงการ

และจะมการทำทะเบยนคมลกหนทดลองจายโดยจะมการกำหนดระยะเวลาการคนเงนโดยจะ

ไดรบการอนมตจากประธานกองทนซงในการจดทำเชคจะมทะเบยนคมเชคเปนการระบหมายเลข

เชควนทเบกผเบกจำนวนเงนทเบกโดยจะเรยงลำดบการเบกตามหมายเลขเชค

๒. หลงจากดำเนนการกจกรรมโดยการแยกเงนออกตามรายละเอยดตามแผนงานท

กำหนดไวเชนคาวทยากรคาทพกคาอาหารคาวสด-อปกรณคาพาหนะ(รถ-เรอ)และคาใช

สอยอนๆ

คาวทยากร แยกออกเปน ๓ สวน คอ คาวทยากรหลกและคาวทยากรรวม จาย

เงนหลงจากการบรรยายโดยคาวทยากร ถาวงเงนเกน ๕,๐๐๐ บาท จะตองแนบสำเนาบตร

ประชาชนมาพรอมใบสำคญรบเงนโดยใบสำคญรบเงนระบวนทชอทอยเลขบตรประชาชนให

ชดเจน สวนคาวทยากรประจำฐานเรยนรตางๆ จะจายโดยตรงใหกบวทยากรทปฏบตงานจรง

โดยมกรอบกำหนดจำนวนวทยากรแตละฐานเรยนรไมเทากน โดยขนอยกบเนอหาและผมสวน

เกยวของในแตละฐานเรยนร คาวทยากรฐานเรยนรจะไดรบคาวทยากรคนละ ๓๐๐ บาท คา

วทยากรประจำฐานแตละวนจะแยกตามตารางการเรยนร โดยจะจายเงนใหกบวทยากรประจำ

กลม(ไกด) เพอจายใหกบวทยากรประจำฐาน โดยวทยากรประจำกลม(ไกด) แตละคนจะตอง

ตรวจใบสำคญรบเงนใหละเอยดและครบถวน เพอนำหลกฐานมามอบใหกบฝายการเงนและ

บญชดำเนนการตอไป

คาอาหาร ฝายการเงนและบญชจะประสานงานกบฝายประสานงาน วามจำนวนผ

เขารวมกจกรรมและแลกเปลยนเรยนรหรอกจกรรมตางๆ ของโครงการทงหมดกคน โดยรวม

กบบคลากรภายในองคกรดวย เพอทราบยอดจำนวนทแนชด จะจายเงนคาอาหารใหกบทม

แมครว โดยทมแมครวเซนตใบสำคญรบเงนและแนบสำเนาบตรประชาชน พรอมกรอก

รายละเอยดใหครบถวน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 53 -

คาทพก จายเงนตามจำนวนผเขาพกของบานแตละหลง โดยจะมการนดจายเงน

หลงจากผเขาพกโฮมสเตยเดนทางกลบ ซงเจาของบานจะตองนำสำเนาบตรประชาชนมารบเงน

พรอมกรอกรายละเอยดในใบสำคญรบเงนใหถกตองและครบถวน

คาพาหนะ แบงออกเปน ๒ ประเภทคอ คาเชาเหมารถลงฐานเรยนร ซงจะใชรถ

สองแถวในพนทโดยรถ๑คนจะสามารถบรรทกผโดยสารได๑๐–๑๒คนโดยมการตกลง

ราคากนไวลวงหนา การนดจายเงน จะจายเงนหลงจากคณะแลกเปลยนเรยนรเดนทางกลบ

โดยนำบตรประชาชนพรอมใบสำคญรบเงนและกรอกรายละเอยดใหครบถวน คาเชาเหมาเรอ

ลงพนทปาชายเลน ในการเชาเหมาเรอแตละครง จะคำนวณจากจำนวนคณะทจะลงพนทและ

ทมงานในพนททจะลงทงหมดดวยโดยเรอ๑ลำสามารถบรรทกผโดยสารไดจำนวน๙–๑๐

คน ซงจะมการตกลงราคากบทมเรอ การจายเงนคาเชาเหมาเรอ จะจายทนทหลงเสรจสน

กจกรรมการลงพนทศกษาระบบนเวศนปาชายเลน โดยใชใบสำคญรบเงน พรอมกรอกราย

ละเอยดใหครบถวน

คาวสด อปกรณ การคำนวณดวาการจดกจกรรมในแตละครง ใชวสด-อปกรณ

อะไรบาง จำนวนเทาไหร จดทำแบบฟอรมเพอขออนมตจดซอวสดอปกรณทใชในกจกรรม

หลงจากไดรบวสดอปกรณแลว จะตองทำการตรวจเชคอปกรณ และจะตองใหผเบกใชลงนาม

ในใบเบกวสดอปกรณโดยใหผจดการโครงการลงนามอนมต

คาใชสอยอนๆเปนคาใชจายนอกเหนอแผนงานในกจกรรมนนๆเชนคานำมนคา

การแสดงคานกดนตรเปนตนมการเบกจายตามคาใชจายจรงในแตละครง

๓. การรวบรวมเอกสารโดย๑แฟมจะเปน๑กจกรรมภายในแฟมประกอบดวยใบ

สำคญรบเงนใบเสรจรบเงนบลเงนสด(เอกสารตางๆจะตองมชอและทอยของผขายและมชอ

ทอยของผซอ) จะตองตรงกบแผนงานหรอโครงการทจายเงนไป โดยจะรวบรวมใหตรงกบงบ

ประมาณทไดรบอนมต เมอตรวจเอกสารครบถวน จะจดทำใบคนเงนทดรองจายและใบสำคญ

จาย ใหกบลกหนเงนทดรองจายลงนาม จากนนจงสงใหกบประธานกองทนลงนามเอกสาร

อนมตเพอปดแผนงาน

๔. การจดหาครภณฑ จะตองศกษาแผนงานใหญวาสามารถจดหาครภณฑอยางไร

ไดบาง แลวจดทำใบขอซอ-ขอจาง แตงตงคณะกรรมการจดหา แตงตงคณะกรรมการตรวจรบ

เพอจะขออนมตจากประธานกองทน หลงจากนนไดรบอนมตจากประธานกองทน จะจดทำ

ใบสงซอ สงจางครภณฑทรบอนมต โดยวธการตกลงราคา สำหรบการตงคณะกรรมการจดหา

ตำหรา...วชชาปากพน - 54 -

ตามระเบยบขอบงคบ สสส.วาดวยการพสด พ.ศ.๒๕๔๗ วธการคดเลอก วงเงนเกน

๕๐๐,๐๐๐ บาท ใหแตงตงคณะกรรมการดำเนนการไมนอยกวา ๓ คน สวนสำหรบแตงตง

คณะกรรมการตรวจรบตามระเบยบขอบงคบสสส.วาดวยพสดพ.ศ.๒๕๔๗วงเงน๕๐,๐๐๐

บาท ใหแตงตงคณะกรรมการตรวจรบอยางนอย ๓ คน หลงจากไดรบครภณฑแลว จะมการ

ทำทะเบยนคมครภณฑในแตละชนโดยจะใสรหสครภณฑนนๆไวหลงจากไดครภณฑมาจะม

การตรวจนบครภณฑทกๆ ๓ เดอน โดยจะมการทำหนงสอแตงตงผนบครภณฑ แตงตงโดย

ประธานกองทนโดยใชแบบฟอรมการควบคมภายในของโครงการ

๕. การบนทกบญช จะใชโปรแกรม Excel ทไดรบจากการฝกอบรม ซงในตว

โปรแกรมจะประกอบดวย(บน.๑)จะเปนการบนทกสมดเงนสดเงนฝากธนาคารและบญชแยก

ประเภทโดยระบวนทเอกสารใบสำคญจายรายละเอยดการจายเงนระบรหสกจกรรมโดยจะ

มการแยกยอยออกวาจะจายเปนเงนสดหรอเงนฝากธนาคาร ในสวนของบญชแยกประเภท

สามารถระบตามหวขอในโปรแกรมไดเลยตวโปรแกรมจะลงคไปยง (บน.๒) และ (บน.๓) ซง

เปนการแจกแจงในแตละกจกรรมจากนนจะตองกระทบยอดเงนสดและเงนฝากธนาคาร

• ผลผลต และผลลพธจากการดำเนนงาน

๑)เพอจะไดรบผลสำเรจตามแผนงานทวางไว

๒)การใชจายเงนในกจกรรมตางๆไมเกนวงเงนทวางไว

๓)การบนทกบญชตรงตามสตรทคำนวณไวในโปรแกรม

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน

๑) ปดเอกสารไมทนเวลาเนองจากชวงเวลาในการจดกจกรรมความตอเนอง แก

ปญหาโดยผรบผดชอบทำงานนอกเวลางานปกตเพอเรงใหทนตามเวลาทกำหนด โดยมการ

ระดมคณะทำงานโครงการฯมาชวยกนในบางครง

๒) งบประมาณไมเพยงพอในการจดกจกรรม โดยเฉพาะในกรณทคณะศกษาด

งานนอกเครอขายหรอกรณทมจำนวนผเขารวมมากจะตองมคาใชจายอนๆเพมเขามาเชนคา

เชาเตนท โตะ เกาอ มการแกปญหาโดยการเฉลยงบประมาณจากคาใชจายหมวดอนๆ มาใช

และบางครงจะมการเรยกเกบคาใชสวนเกนดงกลาวเพมเตมจากคณะทมา

๓) ใบสำคญรบเงนไมไดระบคาวทยากร ทำใหเกดความเคลอบแคลงใจสำหรบผ

ลงนามรบเงนแกไขโดยการทำใบสำคญรบเงนทระบคาวทยากรชดเจน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 55 -

๔)ในบางครงผรบผดชอบเตรยมเอกสารตางๆในการจายเงนไมทนแกปญหาโดย

ใหมการนดรบเงนสำหรบเจาของบานโฮมสเตย เจาของรถ เพอใหผรบผดชอบสามารถทำ

เอกสารไดทนเวลา

• ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

๑) ความซอสตย สจรต ความละเอยดรอบคอบ มความรบผดชอบตอหนาทและ

ภาระงานของผปฏบตงาน

๒)ผบรหารใหความไววางใจและคอยใหคำแนะนำเปนทปรกษาทด

๓)ไดรบความรวมมอจากทกฝายทเกยวของเปนอยางด

๕. ฝายจดกระบวนการ

เปน ๑ ใน ๕ ตำแหนงภายใตโครงสรางหลกของคณะทำงานโครงการทไดรบการ

สนบสนนงบประมาณจากกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) โดยรบภารกจงาน

หลกในการวางแผนการจดกระบวนการจดการงานบรหารคนในการจดกจกรรมตางๆภายใน

โครงการทงหมด

• แนวคดและหลกปฏบตฝายจดกระบวนการ

การจดกระบวนการเปนการดำเนนกจกรรมตามโครงการใหบรรลตามวตถประสงค

และเปาหมาย ใหสำเรจลลวงไปไดดวยด โดยการจดการตององกบบรบทของชมชนเปนหลก

โดยใชแนวคดสำคญในการทำงานคอ“วางแผนมากปญหานอยวางแผนนอยปญหามาก”ใน

การจดกจกรรมตางๆจงมการคดวางแผนงานอยางหนกเพอใหการดำเนนงานในแตละกจกรรม

ดำเนนไปไดดวยความราบรนมากทสดและเกดปญหานอยทสด

• เปาหมายการดำเนนงาน

ฝายกระบวนการมเปาหมายการดำเนนงานคอ๑)เพอวางแผนงานสนบสนนเออ

อำนวยใหทกฝายในโครงการ ทำงานไดอยางราบรน บรรลเปาหมายของแตละกจกรรม ๒)

ออกแบบสรางสรรคกจกรรมพรอมทงอำนวยความสะดวกใหกบหนวยงานตางๆทเขามาแลก

เปลยนเรยนรในพนท

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

ฝายกระบวนการประกอบดวย ผปฏบตงานหลก คอ นกจดกระบวนการ โดย

ดำเนนกจกรรมรวมกบ

ตำหรา...วชชาปากพน - 56 -

๑) คณะทำงานกลาง : รบนโยบายและแนวคดในการวางแผนกจกรรมตางๆ

พรอมทงขอคำปรกษาคำแนะนำและความชวยเหลอจากคณะทำงานกลาง

๒) ฝายจดการโครงการ ในการรวมคด / รวมวางแผน ในการจดกจกรรมและ

ดำเนนงานทกกจกรรมทกำหนดไวในแผนงาน

๓) ฝายวชาการ เปนการทำงานรวมโดยฝายวชาการสนบสนนเรองขอมล และจด

ทำกำหนดการในการเรยนรเพอสงตอใหฝายจดกระบวนการเพอดำเนนกจกรรมตอ

๔) ฝายประสานงาน โดยนกจดกระบวนการทำความเขาใจกบผประสานงานเรอง

ขอมลจากตารางกำหนดการในการแลกเปลยนเรยนร แลวมอบหมายงานใหประสานกบใครบาง

ใครบางมาทำ กจกรรมอะไร ประสานวทยากรจากฐานเรยนร ตลอดจนรถ เรอ โฮมสเตย

เปนตน

๕) ฝายการเงน โดยรวมกนคดวาจะควบคมคาใชจาย โดยยดตามกรอบและวงเงน

ทวางไวในการทำกจกรรมอยางไร

๖) องคการบรหารสวนตำบลปากพน โดยเปนองคกรหลกในการใหคำปรกษา

คำแนะนำ หรอความชวยเหลอตางๆ ททางคณะทำงานโครงการไมสามารถดำเนนการไดเอง

หรอมกำลงและอำนาจหนาทไมเพยงพอทจะทำได จะมการขอความรวมมอจากทางเจาหนาท

องคการบรหารสวนตำบล

๗)ฝายอนๆในคณะทำงานโครงการตามบทบาทและภาระงานในแตละกจกรรม

๘) คณะทำงานภาคประชาชน เปนการเกยวโยงทสำคญเนองจากกระบวนการ

ทดำเนนในพนทชมชนนน นกจดกระบวนการตองเขาใจบรบทและศกยภาพทแทจรงของชมชน

สามารถดงพลงและศกยภาพเหลานนมาใชเปนพลงขบเคลอนใหกจกรรมตางๆ ของโครงการ

ดำเนนไปไดอยางราบรนและประสบความสำเรจตามเปาหมาย

• วธการดำเนนงาน

๑) ประสานงานฝายวชาการ นำขอมลมาทำกำหนดการ แบงตารางการเรยนร

การแบงงาน แจกแจงงาน ซงดจากตารางกจกรรม (แรกเรมจากการมสวนรวมของหลายฝาย

ซงกจกรรมทเกดขนตององกบฝายวชาการซงตองดทเปาหมายของฝายวชาการตองการใหเกด

อะไรและเชอมกบฝายวชาการ และเปาหมายของวชาการตองการอะไร ทกๆ กจกรรมตององ

กบฝายวชาการ)

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 57 -

๒) การทำงานจะแบงเปนชวงระยะเวลา โดยกอนการดำเนนการกจกรรมจะตองม

การวางแผนเตรยมการในทกเรองเพอดำเนนกจกรรม ระหวางการดำเนนกจกรรม ทำหนาท

ดแลความราบรนและคอยแกปญหาเฉพาะหนาตางๆทเกดขนและหลงการดำเนนงานเปนการ

วางแผนรวมกน ในการสรปงานแตละครง ดงนนการดำเนนงานตองรเปาหมายทชดเจน ซงจะ

นำไปสการวางแผนจดกระบวนการไปสการวางกำหนดการและแผนการเตรยมงานไดด

ผลผลตและผลลพธทไดจากการจดกระบวนการ

ผลทไดจากการจดกระบวนการไดทงตวนกจดกระบวนการชมชนและทมทำงานดงน

๑)ผลทเกดกบนกจดกระบวนการเองพบวาไดมการพฒนาตนเองในดานการวางแผน

งานทเปนระบบมากขนและยงมการแกปญหาเฉพาะหนาไดดขนเพอใหงานบรรลผลตามทวางไวได

นอกจากนนยงชวยใหไดรจกชมชน พนทตำบลมากขน ไดรจกคนสงผลใหการจดการทำงาน

งายขน

๒) ผลทเกดตอชมชนพบวาทกคนในชมชนมความสขในการทำงานทำใหการทำงาน

เปนไปอยางราบรน

๓) ผลทเกดตอทมทำงานพบวาทกฝายในโครงการรวมมอกน เพราะทกคนรสกเปน

งานของทมสามารถชวยเหลอทำงานแทนกนไดในบางบทบาทหนาท

• ปญหาทพบและวธขามผาน

๑) การประสานทไมชดเจน ซงการประสานทง ๒ ฝาย (เจาหนาทโครงการกบ

เจาหนาทประสานงานของทมทมาศกษาดงาน) ทำใหการจดกระบวนการไมชดเจน วธขามผาน

ปญหาคอประชมพดคยกบฝายประสานงานโครงการเพอใหเกดความเขาใจในเนองานมากขน

๒) บางครงกำหนดการ/ตารางกจกรรมไมชดเจน จงทำใหเนอหาของกจกรรมทจด

กไมชดเจน วธขามผานปญหา คอการประชมพดคยกบฝายวชาการเพอใหเกดความเขาใจใน

เนองาน

๓) การจดกระบวนการในชมชน ซงบางครงวทยากรประจำฐาน มภารกจงาน

ประจำ ตรงกบการศกษาดงาน วธขามผานปญหา คอพดคยกบวทยากรประจำฐานในเบองตน

กอน บางครงกปรบเปลยนกจกรรมตามความเหมาะสมและบางครงใหฝายวชาการ หรอนกจด

กระบวนการใหความรแทนวทยากร

๔) จรตทแตกตางของผมาแลกเปลยนเรยนร ซงบางครงเอาตวเองเปนทตงมาก

เกนไป ไมเขาใจบรบทและกระบวนการของชมชน วธขามผานปญหา คอพยายามทำความ

ตำหรา...วชชาปากพน - 58 -

เขาใจใหกบคณะทมาและแกปญหาเฉพาะหนาโดยคำนงถงความพงพอใจรวมกนของทกฝาย

เปนสำคญ

• ปจจยเงอนไขทสำเรจ

๑) มผบรหารและฝายบรหาร ทมแนวคดในการทำงานทด ซงสามารถจดประกาย

ความคดหรอแนวทางใหกบฝายจดกระบวนการใชในการวางแผนงานดำเนนกจกรรมไดเปน

อยางด

๒)ความรวมมอของทกฝายทงคณะทำงานกลางคณะทำงานโครงการคณะทำงาน

ภาคประชาชน และทกภาคสวนท เก ยวของเพราะการจดกระบวนการท ดไมสามารถทำงาน

คนเดยวได

๖. ฝายสอสารสาธารณะ

ในชวงเรมตนโครงการผรบผดชอบฝายสอสารสาธารณะคอนกจดกระบวนการและสอ

ของโครงการโดยเปน๑ใน๕ตำแหนงภายใตโครงสรางหลกของคณะทำงานโครงการทไดรบ

การสนบสนนงบประมาณจากสำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ(สสส.) โดยการ

สอสารสาธารณะเปนเครองมอสำคญทจะทำใหสงคมไดรบรเรองราวและกจกรรมตางๆ ของ

โครงการอยางทวถงและมากทสดเพอสรางกระแสการขบเคลอนตำบลสขภาวะใหกบสงคมใน

ภาพรวม

• แนวคด และหลกปฏบตในการบรหารจดการ

การสอสารสาธารณะเปนการจดการเพอนำเสนอขอมลกจกรรมตางๆ และชดความ

รทไดจากการดำเนนงานโครงการฯ จดทำเปนเครองมอในการประกอบการแลกเปลยนเรยนร

และสอสารใหกบสงคมไดรบรโดยผานสอตางๆ เชน หนงสอพมพ อนเตอรเนต วทยชมชน

เอกสารแผนพบไวนลเปนตนทงยงเปนการสรางกระแสใหกบสงคมทงในพนทตำบลปากพน

พนทตำบลเครอขาย และสงคมของประเทศไดรบรเรองราวการสรางเสรมสขภาวะโดยชมชนและ

เพอชมชนกระตนใหเกดความสนใจและกระแสทจะเขามารวมเรยนรจรงในพนทตำบลตนแบบ

• เปาหมายการดำเนนงาน

เปาหมายในการดำเนนงานของการสอสาธารณะคอ

๑) เพอใชเปนสอในการแลกเปลยนเรยนรของผเขารวมกจกรรมแลกเปลยนเรยนร

ในพนทตำบลตนแบบ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 59 -

๒) เพอเปนศนยกลางการแลกเปลยนขาวสารของพนทเครอขายตำบลสขภาวะและ

ผสนใจทงยงเปนการนำเสนอขอมลขาวสารททนสมยอยเสมอ

๓)เพอเผยแพรขาวสารและกจกรรมตางๆของโครงการฯ

๔)เพอจดทำชดขอมลการนำเสนอในเวทตางๆของผบรหารและคณะทำงาน

๕)เพอเผยแพรกจกรรมของโครงการฯใหกบสงคมไดรบร

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

ผปฏบตการประกอบดวยทมงานฝายสอสารสาธารณะทำงานรวมกบ ๑) แกนนำ

ชมชน๒)แกนนำทองทเชนกำนนผใหญบาน๓)แกนนำทองถนเชนสมาชกอบต.เปนตน

๔) ผทเขารวมแลกเปลยนเรยนรทงจากพนทตำบลเครอขาย และจากหนวยงานอนๆ ๕) คณะ

ทำงานโครงการทกฝาย เชน ฝายการจดการ ฝายวทยากรประจำกลม(ไกด) เปนตน ๖) กลม

ผทใชอนเตอรเนต๗)คณะทำงานภาคประชาชนเชนวทยากรฐานเรยนร๘)คณะทำงานกลาง

เชน ผบรหาร หวหนาสวนตางๆ ของ อบต. ๙) หนงสอพมพตางๆ ทงในและนอกตำบล

๑๐)สถานวทยชมชน

• กระบวนการและวธการทำงาน

กระบวนการและวธการทำงานของฝายสอสารสาธารณะ สามารถแยกออกเปน ๒

สวนหลกๆซงประกอบไปดวย

๑) สอทใชในการแลกเปลยนเรยนร ซงถอเปนเครองมอในการประกอบการแลก

เปล ยนเรยนร ของตำบลปากพน ซ งชวยทำใหการแลกเปล ยนเรยนร มประสทธภาพและ

ประสทธผลมากยงขน เชน แผนพบประกอบการแลกเปลยนเรยนรของฐานเรยนร ไวนลฐาน

เรยนรบอรดกจกรรมตางๆภาพถายกจกรรมพาวเวอรพอยทเปนตน

๒) สอสาธารณะ เปนการสอสารหรอนำเสนอขอมล ขาวสาร เรองราว กจกรรม

และสงดๆ ทเกดขนในพนทตำบลสขภาวะ เผยแพรตอสงคมทงภายในและภายนอกตำบลรวม

ถงองคกรตางๆ ดวย เชน หนงสอพมพตำบลปากพน www.fappakpoon.com สอสปอรต

โฆษณาผานทางวทยชมชนตำบลปากพนเปนตน

วธการทำงานสอสาธารณะประกอบดวย

๑) การรวบรวมเนอหาสาระขอมลตางๆและกจกรรมของทางโครงการฯ รวมถง

ภาพถายดวย

ตำหรา...วชชาปากพน - 60 -

๒)นำเนอหาสาระ ขอมลตางๆ และภาพถาย จดทำเปนสอตางๆ เชน การเขยนขาว

หรอบทความตางๆ ลงหนงสอพมพปากพน การปรบปรงขอมลใหเปนปจจบนผานทางเวบไซต

การจดทำแผนพบสำหรบฐานเรยนรในตำบล

๓) ประเมนผลการสอสารประเภทตางๆ เชน จำนวนบทความทลงในหนงสอพมพ

จำนวนสมาชกในเฟสบคโครงการฯเปนตน

• ผลผลต และผลลพธจากการดำเนนงาน

ผลทไดจากการดำเนนงานฝายสอสารสาธารณะมดงตอไปน

๑) ชมชนตำบลปากพน พนทเครอขาย และองคกรภายนอก ไดรบทราบกจกรรม

ตางๆ ของโครงการฯ และรบรเรองราวของการขบเคลอนตำบลสขภาวะเพมขน เชน จากการ

อานหนงสอพมพปากพน

๒)ไดเผยแพรขาวสารตางๆทงกจกรรมและเหตการณทเกดในพนทตำบลปากพน

เชน เมอตำบลปากพนประสบอทกภย กมการรายงานสถานการณใหเพอนๆ เครอขายไดรบ

ทราบอยางทนทวงทและไดรบการชวยเหลอจากเพอนๆเครอขายเปนอยางด

๓) มสอทใชประกอบการแลกเปลยนเรยนรซงมความสำคญตอผเขารวมแลกเปลยน

เรยนรมาก เชน เมอผเขารวมแลกเปลยนเรยนรไมสามารถเกบขอมลตางๆ จากการลงฐาน

เรยนรไดครบถวน แตสนใจทจะตอยอดและตองการตดตอขอขอมลเพมเตมจากวทยากรหรอ

ฝายวชาการกสามารถหาขอมลไดจากแผนพบ

๔) สาธารณชนไดรบรกจกรรมความเคลอนไหวของการดำเนนโครงการตำบล

สขภาวะ

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน

ปญหาและอปสรรคจากการปฏบตหนาทของฝายสอสาธารณะไดแก

๑) บางครงขอมลในการเขยนขาวแตละฉบบ เนอหาคอนขางซำซากเนองจาก

กจกรรมหรองานของโครงการฯ เปนกจกรรมทเหมอนกน วธการแกไขปญหา คอการเปลยน

มาเปนการเขยนบทความตางๆ แทนโดยการหยบยกประเดนใดประเดนหนงทเกยวกบการ

ดำเนนงานของโครงการฯเชนโฮมสเตยปากพนเปนตน

๒) ปญหาเจาหนาทไมมเวลาในการปรบปรงขอมลขาวสารใหเปนปจจบนอยาง

สมำเสมอ เนองจากภาระงานอนๆ ทมมาก วธการแกไขปญหา คอการทำงานนอกเวลา เชน

การทำสอพาวเวอรพอยทนำเสนอตามเวทตางๆ ของนายก อบต. จะใชวธการถอดบทเรยน

ในชวงหลงเลกงานหรอชวงคำ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 61 -

๓) กรณสอขอมลขาวสารของโครงการผานหนงสอพมพภายนอกตำบลจะไมไดรบ

ความรวมมอลงขอมลใหถาไมมคาใชจายแตทางโครงการไมไดเขยนเพอเบกคาใชจายเหลานไว

วธการแกไขปญหาคอตองใชการฝากขาวกบหนงสอพมพทรจกเปนการสวนตว หรอพมพลงใน

หนงสอพมพปากพนแทน

๔) การปรบปรงขอมลใหเปนปจจบน เปนงานทตองใชเวลาในการจดการ แตเนอง

ดวยคณะทำงานจำเปนตองดำเนนกจกรรมฝาย“จดกระบวนการ” ทตองบรหารจดการกบงาน

เฉพาะหนา โดยเฉพาะอยางยงเมอมคณะรวมแลกเปลยนเรยนรหรอตำบลเครอขายเขามา

แลกเปลยนเรยนรในพนท สงผลใหไมมเวลาเพยงพอในการทำงานดงกลาว ดงนนควรแยก

คณะทำงานฝายสอสารสาธารณะออกจากฝายจดกระบวนการเพอใหมเวลาเพยงพอในการ

ทำงานใหมประสทธภาพ

• ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

ปจจยและเง อนไขททำใหการดำเนนงานของสอสาธารณะสำเรจและลลวงไปได

ประกอบดวย

๑) คณะทำงานโครงการเปนผดำเนนการจดทำสอตางๆ เอง ทำใหการจดทำสอ

ตางๆเปนไปไดอยางราบรนและคลองตว

๒) องคกรปกครองสวนทองถน เครอขายทเขามารวมแลกเปลยนเรยนรมสวนใน

การใหขอเสนอแนะ หรอขอคดเหนเพมเตมในการพฒนาสอตางๆ เชน สอแผนพบทใชในฐาน

เรยนรในระยะแรกจะไมมแผนทการเดนทางของฐานเรยนรนนๆ แตในระยะตอมามขอเสนอ

แนะจากผเขารวมแลกเปลยนเรยนรทางฝายจดทำสอจงไดเพมเตมแผนทลงในแผนพบดวย

๓)องคการบรหารสวนตำบลปากพนมสวนในการสนบสนนขอมลในการจดทำสอ

๔) สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ ไดสนบสนนใหเกดโครงการ

สรางตนแบบระบบการสอสารในชมชนซงทำใหเกดสอ“หนงสอพมพปากพน”ขน

๕) จำนวนผใชเฟสบคทงคณะทำงานและในเครอขายมจำนวนมากทำใหกระแสของ

เฟสบค“สขภาวะตำบลปากพน”เตบโตไปอยางรวดเรว

๖) การอานขอมลจากการถอดบทเรยนในพนท และการรวมถอดบทเรยนครงท

สองในพนท รวมถงการลงฐานเรยนรทกฐาน ทำใหเขาใจเนอหาสาระของฐานเรยนรทกฐานเปน

อยางด

๗)การสนบสนนขอมลตางๆจากฝายวชาการทำใหเกดสอทมประสทธภาพ

ตำหรา...วชชาปากพน - 62 -

จากการปฏบตงานของฝายสอสารสาธารณะมขอเสนอแนะเพมเตมดงน

๑) ควรใหคณะทำงานฝายอนๆ มสวนรวมในการเขยนบทความหรอขาวสารตางๆ

เพอจะไดมขอมลทหลากหลายมากยงขน

๒) ควรสรางเงอนไข หรอขอตกลงใหผทใชเฟสบคมสวนในการอพเดตขาวสารเปน

ประจำหรอเปดประเดนตางๆในเฟสบคอยางสมำเสมอ

๓)ควรเพมงบในการจดทำสอประชาสมพนธ

๔)ควรพฒนาใหคณะทำงานฝายตางๆมทกษะ และความสามารถในการจดรายการ

วทยชมชนเพอจะไดสอสารกจกรรมตางๆของทางโครงการฯใหกบสงคมไดรบรในหลากหลายมต

๕)ควรพฒนาทกษะดานการสอสาร เชน เสรมทกษะการจดรายการวทยชมชนใหกบ

วทยากรฐานเรยนรทตองการเพอใหไดมการสอสารหลายชองทางและหลากหลายมมมอง

๖) การพจารณาคณลกษณะของผปฏบตงานในฝายสอสารสาธารณะทด ควรเปนผท

มความรเฉพาะดานเชนจบการศกษาดานเทคโนโลยดานการสอสารเปนตนหรอมประสบการณ

การทำงานดานการสอสารมาบาง สวนทกษะทควรมไดแก ทกษะดานเทคโนโลยคอมพวเตอร

ขนพนฐานมทกษะในการเขยนอยางสรางสรรคทงยงควรมเครอขายในการทำงานดานสอเชน

เครอขายสอหนงสอพมพเปนตน

๗. ฝายวทยากรประจำกลม (ไกด) เปนกำลงสำคญทชวยหนนเสรมใหกระบวนการแลกเปลยนเรยนรเปนไปอยางราบรน

ซ งฝายวทยากรประจำกลม(ไกด) เปนตำแหนงท ทางคณะทำงานกลางไดเพ มเตมข นจาก

คณะทำงานทไดรบงบประมาณสนบสนนจากสสส.

• แนวคดและหลกปฏบตในการบรหารจดการ

วทยากรประจำกลม(ไกด)เปนฝายทอำนวยความสะดวกในระหวางการลงพนทเพอ

แลกเปลยนเรยนร ดแลใหคำปรกษาและใหขอมลตางๆสำหรบผทรวมแลกเปลยนเรยนรใน

พนทตำบลปากพน โดยมเปาหมายเพอใหผรวมแลกเปลยนเรยนรไดเขาใจถงความสำคญ เหน

กจกรรมทเปนรปธรรมแหงความสำเรจจากการขบเคลอนตำบลสขภาวะของตำบลปากพนทผาน

มาและสามารถประยกตหรอบรณาการแนวคดทไดเรยนรจากตำบลปากพนใหเขากบบรบท

พนทของตน โดยผานการสะทอนขอมลในระหวางการลงพนทหรอระหวางการเดนทางเพอ

แลกเปลยนเรยนรในแหลงเรยนรตางๆ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 63 -

• เปาหมายการดำเนนงาน

เพอใหผเขารวมกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรเขาใจถงแนวคด กลวธทตำบลปาก

พนใชในการจดการสขภาวะโดยชมชนเพอสรางตำบลสขภาวะผานกจกรรมแลกเปลยนเรยนร

จากแหลงเรยนรตางๆ ในตำบล รวมทงสรางความประทบใจแกผเขารวมจากการดแล ใหคำ

ปรกษาตอบคำถามอำนวยความสะดวกดานตางๆโดยวทยากรประจำกลม(ไกด)

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

วทยากรประจำกลม(ไกด) ทกคน เปนผปฏบตงานหลก และทำงานรวมกบ ๑)

คณะทำงานกลาง๒)คณะทำงานโครงการทกฝาย เชนฝายจดกระบวนการฝายการเงนฝาย

ประสานงานฝายการจดการฝายวชาการเปนตน๓)คณะทำงานภาคประชาชนเชนวทยากร

ฐานเรยนรคนขบรถ/เรอเปนตน

• กระบวนการและวธการทำงาน

วทยากรประจำกล ม(ไกด) มภาระหนาท หลกในการปฏบ ต งาน สวนของ

กระบวนการแลกเปลยนเรยนรระหวางตำบลตนแบบกบตำบลเครอขายในพนทตำบลปากพน

โดยสามารถแยกออกเปน๓ชวงหลกๆไดแก

๑.กระบวนการทำงานกอนกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรประกอบดวย

-จดเตรยมสถานทตางๆทใชในการแลกเปลยนเรยนรเชนหองประชมสถาน

ทจดเลยงสถานททำกจกรรมละลายพฤตกรรม(รอบกองไฟ)เปนตน

- จดเตรยมเอกสาร และอปกรณตางๆ ทใชในกระบวนการแลกเปลยนเรยนร

เชน ใบสำคญรบเงนเพอใหวทยากรฐานเรยนรลงลายมอชอแลวสงคนใหกบฝายการเงนของ

โครงการฯ เพอเกบไวเปนหลกฐานทางการเงน แบบประเมนดานตางๆ ผาประจำส อาหารวาง

เปนตน

- เตรยมเอกสารประกอบการแลกเปลยนเรยนร โดยจดใสกระเปาผาเตรยมให

กบผเขารวมกจกรรมการแลกเปลยนเรยนร

๒.กระบวนการทำงานในระหวางกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรประกอบดวย

- รอรบคณะผทเขารวมกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรเมอเดนทางมาถงตำบล

ปากพนเพอสรางความประทบใจแรกสรางความรสกอบอนใจไมวาจะมาถงในชวงเวลาใด

- เบกใบสำคญรบเงนจากฝายบญชเพอจายใหกบวทยากรประจำฐานเรยนรใน

แตละฐาน

ตำหรา...วชชาปากพน - 64 -

-แนะนำสถานทตางๆระหวางการเดนลงฐานเรยนรและทำความเขาใจกบผเขา

รวมแลกเปลยนเรยนร

-ประสานกบฝายโฮมสเตยเรองรายชอบานพกและคณะทมาพก

- จดอาหารวางใหกบผเขารวมแลกเปลยนเรยนรในขณะเดนทางไปฐานเรยนร

ตางๆ

-แนะนำวทยากรประจำฐานและกลาวเกรนนำฐานเรยนร

- อธบายการเชอมโยงของแตละฐานในขณะเดนทาง และเตมเตมสวนทยงไม

ครบถวนจากการลงฐานเรยนร

- เปนผรบผดชอบในเรองเวลานดหมาย ตามจดรบ-สง ผเขารวมแลกเปลยน

เรยนรกบบานพกโฮมเสตย

- สรางความประทบใจตอผเขารวมแลกเปลยนเรยนรจนกระทงวนาทสดทาย

โดยการรวมพธปดและกจกรรมอำลาในวนสดทาย

๓.กระบวนการทำงานเมอเสรจสนกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรประกอบดวย

- รวบรวมแบบประเมนดานตางๆ สรปเปนขอมลดบเพอสงใหฝายวชาการสรป

งานและวเคราะหสงเคราะหตอไป

- ในระหวางทไมมคณะตางๆเขาพนทเพอแลกเปลยนเรยนร วทยากรประจำ

กลม(ไกด)จะมหนาทเปนกำลงเสรมและชวยเหลองานตางๆของคณะทำงานฝายอนๆเพอให

งานสำเรจและรวดเรวขน

คณลกษณะทสำคญของวทยากรประจำกลม(ไกด) คอ การมมนษยสมพนธทด

“การมหวใจใฝบรการ” (service mind) สามารถควบคมอารมณของตนไดเปนอยางด

เนองจากตองอดทนอดกลนกบสภาวะตางๆ หรอความตองการทหลากหลายของผมาเยอน ม

ทกษะในการตอรองเพอสรางความสมดลใหเกดในกลมยอยขณะแลกเปลยนเรยนร เนองจาก

ตองมการแกไขปญหาเฉพาะหนาในเรองตางๆ อยตลอดเวลา ดงนนจงมการกำหนดขอตกลง

กนในกลมของวทยากรประจำกลม(ไกด) วาทกคนตองแตงกายสภาพเรยบรอย ใชถอยคำท

สภาพและจะตองทำใหผเขารวมแลกเปลยนเรยนรมความพงพอใจมากทสด

• ผลผลต และผลลพธจากการดำเนนงาน

ผลทเกดจากการดำเนนงานของฝายวทยากรประจำกลม(ไกด)ไดแก

๑. ผทเขามารวมแลกเปลยนเรยนรจากตำบลเครอขาย ไดเรยนรกจกรรมการ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 65 -

ทำงานเพอขบเคลอนตำบลสขภาวะทงดานแนวคดและแนวปฏบตเพอนำไปประยกตใชในตำบล

ของตน

๒. วทยากรประจำกลม(ไกด)ไดรบความรใหม หรอเสรมความรเดมในดานการ

ดำเนนกจกรรมตางๆ เพอสรางตำบลสขภาวะจากการแลกเปลยนเรยนรขอมลซงกนและกน

ระหวางวทยากรประจำกลม(ไกด)กบผมาเยอน

๓.ไดเพอนจากตางถนในการแลกเปลยนเรยนร

๔.ไดรจกสถานทในจงหวดตางๆทไปแลกเปลยนเรยนร

๕. ไดเรยนรวฒนธรรมวธคดวธปฏบตในดานตางๆจากพนทอนโดยไมตองเสย

เงนและเสยเวลาเดนทางไปถงท

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน

การดำเนนงานของวทยากรประจำกลม(ไกด) เปนการทำงานกบคนจำนวนมากหลาก

หลายวฒนธรรมและวถชวต ทงยงมวธคดทหลากหลาย นำมาซงปญหาและอปสรรคในการ

ทำงานแตคณะทำงานของตำบลปากพนสามารถจดการและกาวผานปญหามาไดดงรายละเอยด

๑. คณะผเขารวมแลกเปลยนเรยนรจากตำบลเครอขาย บางสวนไมพงพอใจใน

ทพก หรออาหาร วทยากรประจำกลม(ไกด)จะใชทกษะในการพดจาไกลเกลยหวานลอมดวย

คำพดกอน หากไมสามารถไกลเกลยได กจะมการประสานงานกบฝายจดกระบวนการ ฝาย

ประสานงานและฝายจดการเพอรวมตดสนใจแกปญหาโดยมวธการในการแกปญหาดงน

- ปญหาเรองคณะดงานไมพงพอใจเรองทพก วทยากรประจำกลม(ไกด) จะ

ประสานงานทมกระบวนการทดแลเรองทพก ใหพดคยสอบถามถงสาเหตของความไมพงพอใจ

แลวรวมพจารณาสาเหตอนแทจรงกนในทมงาน เพอแกปญหาแตละประเดนไป ยกตวอยาง

การขอยายทพกเพราะมปญหาสขภาพ เชน ผสงอายปวดเขาไมสามารถนงในหองนำทเปนแบบ

สวมซมได กจำเปนตองทำการยายไปบานพกโฮมสเตยทมสวมแบบชกโครกแทนแตถายายใน

กรณอยากอยรวมกบเพอนทมาดวยกนนนตองอธบายใหเขาใจวาไมสามารถยายใหไดเนอง

เจาของบานพกโฮมสเตยไดเตรยมการรบรองไวเปนทเรยบรอยแลวเปนตน

-ปญหาเรองอาหารซงมกจะเจอบอยครงคอประเดนการแพอาหารคณะทำงาน

จะแกปญหาโดยการใชแบบสอบถามเรองการแพอาหารไปยงตำบลเครอขาย ใหรายงานขอมล

การแพอาหารมากอนวามใครบาง และแพอาหารอะไร หลงจากนนเมอมาถงทประชมในวนแรก

จะมการสอบถามในหองประชมเรองการแพอาหารตาง เชน แพกง แพอาหารทะเล แลวนำ

ตำหรา...วชชาปากพน - 66 -

ขอมลทไดแจงไปยงบานพกโฮมสเตยเพอจดหาอาหารทเหมาะสมเปนรายบคคลไปพรอมทง

แจงขอมลไปยงแมครวสวนกลางททำอาหารเลยงทงคณะ เพอปรบอาหารใหเหมาะสม ซงวธ

การจดการคอ ถาคนทแพอาหารเปนคนสวนนอยใหจดอาหารแยกใหตางหาก แตถาคนสวน

ใหญทไมทานอาหารประเภทใดทงหมดกจดใหเหมาะสม เชน ถาคนสวนใหญเปนอสลามกไม

จดอาหารเปนประเภทหม เปนตน และบางครงผทมาเยอนไมเขาใจวถการรบประทานทาน

อาหารของคนใต ยกตวอยาง กรณการอนแกงใหทานเปนมอทสองผมาเยอนเขาใจวาโฮมสเตย

มการจดหาอาหารซำใหรบประทานแตในความเปนจรงแลว โดยวถคนใตอาหารบางประเภทจะ

ใหอรอยตองอนซำ เชน แกงไตปลา เปนตน ดงนนจงตองมการเรมตนอธบายตงแตวนแรกท

พบกนในหองประชมเพออธบายภาพรวมของการจดกจกรรม ซงนายกองคการบรหารสวน

ตำบลไดอธบายธรรมชาตอาหารของชาวใตวาอาหารทอ นแลวรบประทานเปนมอทสองจะม

รสชาตอรอยกวาเดมซงชวยทำความเขาใจไดดมาก

๒. คณะผเขารวมแลกเปลยนเรยนรจากตำบลเครอขาย บางสวนไมเขาใจภาพรวม

ของกระบวนการแลกเปลยนเรยนรในโครงการฯ ในการออกแบบตารางแลกเปลยนเรยนรจง

จำเปนตองจดรายวชา “การบรหารจดการความสมพนธสการจดการสขภาวะโดยชมชน” ซง

เปนการอธบายทำความเขาใจเรองแนวคดการบรหารจดการและการสรางตำบลสขภาวะในภาพ

รวมของนายกองคการบรหารสวนตำบลซงจะเชอมโยงใหเหนภาพการจดการสขภาวะทงตำบล

วาทำอยางไร และเชอมโยงไปสฐานเรยนรทจะไปแลกเปลยนเรยนรในวนถดไป ซงเปนการนำ

ไปเรยนรกจกรรมทแสดงใหเหนถงรปธรรมแหงความสำเรจจากการจดการสขภาวะตำบลใน

ภาพรวม ยกตวอยาง ตำบลปากพนเคยพบวาบางรนทเดนทางมาถงลาชาแลวไมไดเรยนรฐาน

คดของระบบการบรหารจดการสขภาวะโดยชมชน รายวชา “การบรหารจดการความสมพนธส

การจดการสขภาวะโดยชมชน” สงผลใหผทมาเรยนรไมเขาใจวาการลงฐานเรยนรเพออะไร ดง

นนตองพยายามจดใหฐานเรยนรนเปนฐานแรกของการแลกเปลยนเรยนร ถากรณทจำเปนไม

สามารถจดไดนกจดกระบวนการจะตองพยายามอธบายใหเหนภาพรวมใหไดเชนเดยวกน

๓. ปญหาเรองการรบ-สงของผมาแลกเปลยนเรยนร โดยเจาของบานไมคอยตรง

ตอเวลา ทำใหวทยากรประจำกลม(ไกด)ตองประสานไปยงเจาของบาน ซงมแกปญหาโดยการ

จดตารางการรบ-สงใหกบเจาของบานพกโฮมสเตยทราบขอมลลวงหนาแตจะประสบปญหาใน

เรองของการกลบเรว หรอกลบชากวากำหนดการ วทยากรประจำกลม(ไกด)ตองแจงใหฝาย

ประสานชวยประสานงานไปยงบานพกลวงหนาหรอบางครงตองใชวธการแกปญหาเฉพาะหนา

ในบางกรณ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 67 -

ในบางครงประสบกบปญหา รถรบ-สงคณะผเขารวมแลกเปลยนเรยนร จดใหนง

แนนเกนไป สงผลในเวลาฝนตกทำใหลำบากในการเดนทาง แกปญหาโดยการเพมจำนวนรถ

เปนหาคนและจด๑๒คนตอรถหนงคน

๔.วทยากรฐานเรยนรบางฐานใชเวลาเกนกำหนดแกปญหาโดยการประสานงานไป

ยงฐานเรยนรถดไปใหทราบเพอการปรบเปลยนทเหมาะสม

ในกรณทเปนประเดนเรองสวนตวของผเขารวมแลกเปลยนเรยนร เชน บนวา

อากาศรอนเขากบคนสวนใหญไมไดคณะทำงานจำเปนตองปลอยวางบางในบางครง

• ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

การดำเนนงานของวทยากรประจำกลม(ไกด) ทสามารถประสบความสำเรจไดนน

เนองจากทมงานทกคนรวมมอรวมใจกนในการทำงานอยางเตมท มความสามคคและการ

ประสานงานทดจงทำใหงานททำออกมาประสบความสำเรจและมประสทธภาพทำใหมคณะผท

ตองการเขารวมแลกเปลยนเรยนรกบตำบลปากพน มปรมาณทเพมมากขนอยางตอเนอง ซงเกด

จากผบรหารทมวสยทศนกวางไกลและไดมการพฒนาศกยภาพของคนในตำบลอยตลอดเวลา

๘. ฝายการจดการบานพกโฮมสเตย

การจดการบานพกโฮมเสตย เปนโครงสรางทคณะ กรรมการกลาง เหนชอบใหแตง

ตงเพมเตมจากโครงสรางหลก ๕ ตำแหนง เปนกจกรรมทเกดขนภายใตโครงการ การพฒนา

เครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน ใหมฝายดงกลาวเพอ

ดแลเรองทพกโฮมสเตย ทมแนวคดสำคญในการสรางรายไดเสรมใหแกชมชนทงสรางใหเกด

กระบวนการเรยนรระหวางคนตางพนทดวย

• แนวคด และหลกปฏบตในการบรหารจดการ

บานพกโฮมสเตย เปนการจดการเรองทพกอาศยเพอรองรบคณะศกษาดงานทเขา

มาแลกเปลยนเรยนรกบองคการบรหารสวนตำบลปากพน โดยการปรบปรงบานทเปนทอย

อาศยของคนในตำบลปากพนเพอเปนทพกสำหรบผมาเยอน มการบรหารจดการโดยคณะ

ทำงานขององคการบรหารสวนตำบลปากพนโดยการรบสมครผทสนใจเขารวมโครงการบานพก

โฮมสเตย คดเลอกบานพกจากทกหมบานของตำบลปากพน จดสรรใหไดรบผมาเยอนอยางทว

ถงในแตละหมบาน มการตรวจสอบตามเกณฑมาตรฐานเพอใหเปนทพกทมความพรอม

สะดวกสบาย ทำใหแขกทมาพกเกดความรสกประทบใจและมการบอกตอ ทำใหบานพกโฮม

สเตยในตำบลปากพนเปนทรจกและยอบรบจากผเขาพกทวประเทศ

ตำหรา...วชชาปากพน - 68 -

• เปาหมายการดำเนนงาน

เปาหมายในการจดการบานพกโฮมสเตยคอ

๑)เพอจดทพกในตำบลปากพนใหกบผมาศกษาดงานจากตำบลเครอขาย

๒) เพอใหผทมาพกในตำบลปากพนไดรบความสะดวกสบายจากการรบรองดแล

ของคณะทำงานโครงการและเจาของบานพกโอมเสตย

๓)เพอเปนการกระจายรายไดเขาสตำบลปากพนผานการจดบานพกโฮมเสตย

๔) เพ อสรางความสมพนธระหวางผ มาพกกบเจาของบานอนจะนำไปส การ

แลกเปลยนเรยนรเรองวถชวตวฒนธรรมของแตละพนท อนจะนำไปสการทำความเขาใจเรอง

กลไกวธการพฒนาตำบลสขภาวะของตำบลปากพนไดงายขน

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

การดำเนนกจกรรมบานพกโฮมเสตยผปฏบตการหลกคอคณะทำงานโครงการฯ

ฝายบานพกโฮมสเตยไดปฏบตงานรวมกบ๑)คณะทำงานกลาง๒)คณะทำงานโครงการทกฝาย

เชนฝายจดการฝายการเงนฝายจดกระบวนการฝายประสานงาน เปนตน๓) เจาของบาน

โฮมสเตย๔)คณะผมาพกในพนท

• กระบวนการและวธการทำงาน

การจดบานพกโฮมเสตยมกระบวนการและวธการทำงานคอ

๑) การจดเตรยมบานพกโฮมสเตยเพอตอนรบแขกผมาเยอน โดยเรมตนจากการ

จดประชมคณะกรรมการโฮมสเตยเพอกำหนดเงอนไขการเขารวมโครงการฯ ใหกบบานพกท

สนใจ เปดรบสมครบานพกทสนใจเขารวมโครงการฯคณะกรรมการบานพกตรวจประเมนบาน

พกทสนใจเขารวมโครงการตามเงอนไขทกำหนดไว ถาผานการประเมน จดใหผทมาเยอน

สามารถเขาพกได สวนถาไมผานเกณฑการประเมนใหพฒนาปรบปรงและยนขอประเมนใหม

อกครง

๒) การพฒนาปรบปรงบานพกอยางตอเนอง มการตรวจประเมนบานพกโดยคณะ

กรรมการจะทำการตรวจบานพกตามชวงเวลาทกำหนดแลวนำเสนอผลการประเมนตอผบรหาร

ตรวจสอบความเหมาะสม

๓)การตอนรบดแลเอาใจใสผมาพกใหไดรบความพอใจมากทสด

ซงทงหมดมกระบวนการทำงานดงน

- ฝายประสานงานตดตอขอขอมลผเขาพก ชอสกล, ตำแหนง, สงกด, อาย,

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 69 -

ศาสนา, โรคประจำตวและอาหาร,การจบคพกจากตำบลเครอขายกอนมาศกษาเรยนรทปากพน

เพอเตรยมจดผทมาเขาพกไดอยางเหมาะสมกบขอมลทได

- ฝายประสานงานสงขอมลทไดใหฝายโฮมสเตยเพอเตรยมการจดบานพก

ถาขอมลครบ จดทพกตามความเหมาะสม แตถาขอมลจากตำบลเครอขายใหมาไมครบ แจง

ฝายประสานงานขอขอมลเพม

- จดผเขาพกเขาทพกตามความเหมาะสมตามขอมลทไดรบ เชน ผเขาพกเปน

อสม. อาย ๔๐ ป ใหพกบานคณสมใจ ซงเปน อสม. เนองจากอายใกลเคยงกน เปน อสม.

เหมอนกนสามารถแลกเปลยนเรยนรระหวางกนไดงายเนองจากพนฐานดานอาย และความเปน

อาสาเหมอนกน

๔)ประเมนผลการดำเนนงานบานพกโฮมเตยตามแบบฟอรมทกำหนดไวนำขอมล

สงฝายวชาการเพอสรป และแจงผลการประเมนแกเจาของบานพกโฮมสเตยเพอการพฒนา

และปรบปรงอยางตอเนองตอไป

หลกเกณฑ/เงอนไขการเขารวมโครงการบานพกโฮมสเตย

การบรหารจดการโฮมสเตยตำบลปากพน มการตงหลกเกณฑและเงอนไขในการเขา

รวม เพอใหอยภายใตมาตรฐานเดยวกน อกทงยงมจดประสงคในการสรางความประทบใจแกผ

เขาพกซงมขอกำหนดดงตอไปน

๑)บานพกโฮมสเตยจะตองตงอยในพนทตำบลปากพน

๒)จะตองมยานพาหนะและบรการในการรบ-สงผเขาพก

๓)หองพกมขนาดกวางไมตำกวา๓เมตรและยาวไมตำกวา๓เมตร

๔) มเครองใชอำนวยความสะดวกภายในหองพก ไดแก โตะเครองแปง ผาเชดตว

พดลมถงขยะกระดาษชำระผาหมทนอนตเสอผาเปนตน

นอกจากนอาจจะมเครองอำนวยความสะดวกอนๆ เพมเตม เชน โทรทศน เตารด

คอมพวเตอรเครองซกผาสญญาณอนเตอรเนตเปนตน

๕)ภายในหองนำและหองสขาจะตองมของใชสวนตวไดแกสบยาสระผมยาสฟน

และมเครองใชอนๆไดแกถงขยะกระดาษชำระผาเชดเทาเปนตน

๖)จะตองมการปลกผกสวนครวทปลอดสารเคมอยางนอย๓ชนด

๗) มบอหมกปยชวภาพ เพอเปนการกำจดขยะเปยก เชน เศษอาหาร เปลอกผลไม

เปนตน

ตำหรา...วชชาปากพน - 70 -

๘)มการคดแยกขยะอยางงายเชนขยะเปยกขยะแหงขยะมพษเปนตน

๙) เจาของบานพกโฮมสเตย และสมาชกภายในบาน จะตองเปนสมาชกกองทน

สวสดการชมชนตำบลปากพน

๑๐) มสมดลงชอผเขาพก เพอใหผเขาพกไดแสดงความรสกตอเจาของบานพก

รวมทงสะดวกตอการเบกจายคาทพกกบทางโครงการฯ กรณเจาของบานจำไมไดวาผเขาพกม

จำนวนกทานหรอเขาพกจำนวนกคนเปนตน

๑๑) มเอกสารแนะนำตวเจาของบาน พรอมเบอรโทรศพทตดตอ กรณผเขาพกไม

กลาสอบถาม

๑๒) มเมนอาหารประจำบาน เพอใหผเขาพกสามารถบอกกลาวเจาของบานพกได

วาอยากรบประทานอะไร เพราะผเขาพกบางทานไมกลาบอกเจาของบานถามเมนประจำบานจะ

ชวยใหลดความรสกเกรงใจไดบาง

๑๓) เจาของบานพกโฮมสเตยจะตองผานการลงฐานเรยนรทกฐานภายในตำบล

ปากพนเพอใชเปนขอมลในการแลกเปลยนเรยนรกบผเขาพกได

สำหรบการบรหารจดการกรณบานพกโฮมสเตยไมปฏบตตามหลกเกณฑหรอ

เงอนไขรวมทงสรางความไมสบายใจหรอไมพงพอใจตอผเขาพกมการจดการดงน

๑. กรณบานพกโฮมสเตยไมปฏบตตามหลกเกณฑหรอเงอนไขอยางครบถวน เชน

ไมมผกสวนครวปลอดสารเคมบรเวณบาน ไมมสมดลงชอผเขาพก เปนตน คณะทำงาน

โครงการจะใชวธการพดคยเพอทำความเขาใจกบเจาของบานพกโฮมสเตยอกครงเปนกรณๆไป

เพอใหปรบปรงแกไข หลงจากนนจะใหแจงมาทางโครงการฯ เพอใหทางคณะทำงานเขาตรวจ

สอบความพรอมอกครงกอนการรบผเขาพก

๒. ในกรณมผเขาพกเกดความรสกไมสบายใจจากการเขาพก ทางคณะทำงาน

โครงการจะสอบถามผเขาพกกอนวาไมสบายใจในเรองใด หลงจากนนจะสอบถามเจาของบาน

พกโฮมสเตยและคนรอบขางดวยเพอใหไดขอมลอนแทจรงมากทสด เนองจากบางกรณสาเหต

อาจไมใชเกดจากความผดพลาดของเจาของบานพกโฮมสเตย ทางโครงการฯจะตองใหความ

ยตธรรมกบทงสองฝายมากทสด

๓. เมอมการสอบถามจนไดความเปนจรงแลวพบวาเจาของบานพกโฮมสเตยม

ความผดพลาด และสรางความไมสบายใจตอผเขาพก ทางคณะทำงานโครงการฯจะมการ

รายงานใหกบคณะทำงานกลางและผบรหารรบทราบเพอพจารณาซงจะมวธการในการจดการคอ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 71 -

- หากเปนความผดพลาดครงแรกทางโครงการฯ จะมการใหใบเหลองกบบานพก

หลงนนไว

- หากเปนความผดครงทสอง ทางโครงการฯ จะใหใบแดงกบบานพกหลงนน

ตอไป

- ในการใหใบเหลองหรอใบแดง ทางโครงการฯจะไมมการแจงใหเจาของบาน

ทราบ โดยจะใหเจาของบานไดพจารณาตนเอง ซงโดยสวนใหญเมอรสกถงความผดปกต

เจาของบานพกโฮมสเตยกจะมการสอบถามมายงโครงการฯ วาเกดอะไรขน และเพราะอะไร

บานพกของตน จงไมจดผเขาพกใหเลย ทำใหเกดการพดคยเพอทำความเขาใจ และทางโครง

การฯกจะแจงเหตผลกบเจาของบานพกเพอการปรบปรงแกไขตอไป

๔.เมอทางคณะทำงานโครงการไดทำการพดคยกบเจาของบานพกโฮมสเตยแลวก

จะมการรายงานใหกบคณะทำงานกลาง และผบรหารรบทราบอกครงเพอพจารณา และให

รบรองผเขาพกไดทงนในการบรหารจดการกลมบานพกโฮมสเตย และการตงหลกเกณฑหรอ

เงอนไขตางๆจะตองขนอยกบบรบทของแตละพนทดวย

• ผลผลต และผลลพธจากการดำเนนงาน

ผลทไดรบจากการจดบานพกโฮมสเตยคอ

๑) ผมาแลกเปลยนเรยนรในพนทตำบลปากพนไดพกในพนทตำบลปากพนสงผล

ใหมโอกาสแลกเปลยนเรยนรกบเจาของบานพก เหนวถชวตทเปนจรงของคนปากพนมากกวา

การเรยนรจากฐานเรยนรเพยงอยางเดยว

๒)ชาวบานในชมชนมรายไดเสรมเพมขน

๓)เกดมตรภาพระหวางเจาของบานกบผมาพกจนสานสมพนธกนตอเมอกลบไปแลว

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการกบปญหาในการดำเนนงาน

๑) ชวงเรมตนบานพกไมเพยงพอ แกปญหาโดยการประสานโรงแรมในพนทเพอ

เตรยมรองรบผทเขามาใหเพยงพอในขนตน

๒)เวลาไปตรวจประเมนตามมาตรฐานบานพกไมพบเจาของบานพกแกปญหาโดย

การโทรศพทนดหมายประสานลวงหนา

๓) ฝายประสานงานของคณะทจะมาแลกเปลยนเรยนรไมไดใหความรวมมอทด

สงผลใหไดรบขอมลจากประสานงานลาชา บางครงขอมลไมครบ ไมตรงตามความเปนจรง แก

ปญหาโดยการประสานงานขอขอมลใหม

ตำหรา...วชชาปากพน - 72 -

๔) บางคณะทมาดงานตองการจองหองพกทมแอรมากจนหองไมเพยงพอ จดการ

โดยการตอรองกบผเขาพกเพอใหพกตามบรบทของพนท

๕) ผเขาพก ขอพกบานเดยวกนเกนกำหนดจำนวนคน แกปญหาโดยการตอรอง

กบผเขาพกใหพกบานใกลกน

๖)การตรวจสอบขอมลบานพกไมละเอยดเพยงพอตองแกปญหาเฉพาะหนาเมอมา

ถงพนท

๗) คณะทมามการเปลยนแปลงแตไมไดแจง ประสานงาน สงผลใหตองแกปญหา

เฉพาะหนาเมอมาถงพนท

๘)เจาของบานไมอานกำหนดการรบสงใหละเอยด

๙) เจาของบานพกโฮมสเตยมารบผเขาพกลาชา จงตองแกปญหาโดยการเปลยน

บานพกกระทนหน

๑๐) เวลาทคณะมาถงไมแนนอน โดยทางคณะทำงานโครงการไดพยายามประสาน

งานตดตอสอบถามการเดนทางอยางตอเนอง

๑๑)ผเขาพกเปลยนคพกกนเองแกปญหาโดยขอความรวมมอใหแจงเจาหนาทดวย

• ปจจย เงอนไขแหงความสำเรจจากการดำเนนงาน

ในสวนของการปฏบตงานของการจดการบานพกโฮมสเตย ปจจย/เงอนไขแหง

ความสำเรจทไดคอการมสวนรวมจากทมงานโครงการฯและการมสวนรวมของคนในชมชนท

ทำใหงานประสบความสำเรจและเปนทรจกบานพกโฮมสเตยในตำบลปากพน

๙. ฝายจดการฐานขอมล • แนวคดหลกและการปฏบตการบรหารจดการ

เรมจากสำนกวชาพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณรวมมอกบอนามยบาน

ศาลาบางป รพ.ทาศาลาและอบต.ปากพนจดทำโครงการ “FacultyPractice” ในพนทบาง

สวนของตำบลปากพน มเปาหมายเพอพฒนาตำบลใหเกดสขภาวะดวยการนำใชขอมลเพอสราง

การมสวนรวมโดยชมชน ตอมาไดมการขยายผลการดำเนนการสรางสขภาวะชมชนใหเตมพนท

กจกรรมดงกลาวผลสงใหกระบวนนำใชขอมลเพอการพฒนาไดยกระดบเปนแหลงเรยนร

กจกรรมการดำเนนงานประกอบไปดวยกจกรรมดงตอไปน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 73 -

๑. กจกรรมการสรางการมสวนรวมผานกระบวนการ FAPMODEL ๙ ขนตอน

คอ๑)การสรางทมงานซงประกอบไปดวยทมผจดการโครงการทมนกวชาการทมปฏบตงาน

ในพนทและทมทปรกษา๒) การจดเกบขอมล ระดบบคคล ระดบครอบครว ระดบชมชน๓)

การจดการฐานขอมล ๔) การบนทกขอมล ๕) การวเคราะหและตรวจสอบขอมล ๖) การทำ

ประชาคมดำเนนการโดยเจาหนาท อบต. รวมกบภาคประชาชนและองคกรทมสวนเกยวของ

๗)การจดทำแผน๘)การดำเนนโครงการ๙)การนำเสนอผลงาน

๒.กจกรรมพฒนาระบบฐานขอมล

๓. กจกรรมแลกเปลยนเรยนรกบตำบลเครอขายผานการนำใชกระบวนการ FAP

MODEL กระบวนการนำใชขอมลเพอการพฒนาการมสวนรวมจดเปนเครองมอทชวยให

ประชาชนเหนขอมลทเปนปญหาความตองการของชมชนและทนทางสงคมนำมาออกแบบ

กจกรรมการสรางสขภาวะชมชนสงผลใหชมชนเกดการตนตวรสกเปนเจาของโครงการทพฒนา

หมบานของตนเองกลาพดกลาแสดงออกรบรกจกรรมตางๆขององคกรภาครฐและเอกชนท

เขามาในพนทของตำบลเพมขน มการพฒนาศกยภาพในการดำเนนการพฒนาสขภาพชมชนตง

แตกระบวนการประเมนชมชนการวนจฉยปญหาสขภาพชมชนการเขยนแผนงานและโครงการ

การดำเนนโครงการ การประเมนผลและนำเสนอผลการดำเนนโครงการใหเพมมากขน และม

การยกระดบการพฒนาระบบฐานขอมลอยางตอเนอง ตลอดจนมขยายผลการนำใชขอมล

สองคกรปกครองสวนทองถนตางๆอกดวย

• เปาหมายการดำเนนงาน

ระดบชมชน

๑) เพอสรางกระบวนการการเรยนรรวมกนของชมชนโดยผานนำใชขอมล (FAP

MODEL)

๒) เพอใหชมชนไดใชขอมลเปนเครองมอประกอบการตดสนใจกำหนดแผนและ

นโยบายอยางเขาถงและเขาใจชมชน

๓)เพอใหชมชนมกระบวนการเกบขอมลทคลอบคลมในการจดการสขภาวะ

ระดบฐานขอมลและระดบการนำใชของเครอขายอปท.

๑)เพอพฒนาระบบฐานขอมลใหมประสทธภาพมากขน

๒)เพอยกระดบฐานขอมลใหมการพฒนาอยางตอเนอง

ตำหรา...วชชาปากพน - 74 -

๓)เพอขยายผลระบบฐานขอมล

๔) เพอปรบปรงและพฒนาระบบฐานขอมลของพนทเครอขายใหมประสทธภาพ

มากขน

• บทบาทหนาทของผทเกยวของ

การจดการฐานขอมลมผทเกยวของหลากหลายฝายอนมดงตอไปน

๑) ระดบผกอการ คอ นางอไร จเรประพาฬ (อาจารยพยาบาลสำนกพยาบาล

ศาสตร มหาวทยาลยวลยลกษณ) มบทบาทในการคดคนกระบวนการจดเกบขอมลและพฒนา

ระบบฐานขอมลเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน สงเสรมใหชมชนไดเกดการสรางการมรวม

รบร เรยนร ผานการนำใชกระบวนการ FAP MODEL๖ ๙ ข นตอน สรางผนำแหงการ

เปลยนแปลงในพนทในการจดการปญหา จดทำเครองมอสรางองคความรชใหเหนถงขอมลท

สำคญในการพฒนาในพนท ผลกดนใหเกดการพฒนาระบบฐานขอมลเพอตอบสนองความ

ตองการของผนำใชอยางตอเนองโดยดำเนนการใหจดทำโครงการ IT Professional เพอนำ

เยาวชนในพนทพฒนาฐานขอมลอยางตอเนอง ตลอดจนพฒนาคนในชมชนใหมจตสาธารณะ

กอการด

๒)ระดบผเรมสานไดแกผบรหารอบต.ปากพนมบทบาทสงเสรมและผลกดนให

เกดการพฒนาระบบฐานขอมล รวมทงกำหนดนโยบายและโครงการจากระบบฐานขอมล

ตลอดจนสนบสนนงบประมาณในการพฒนาระบบฐานขอมลและกจกรรมทเกยวของกบระบบ

ฐานขอมลเพอใหระบบฐานขอมลเกดการตอยอด

๓)ระดบผจดการตอไดแกเยาวชนในพนทจากโครงการITProfessionalซงได

มบทบาทสานงานตอจากอาจารยอไรจเรประพาฬในการพฒนาระบบฐานขอมลและกระบวนท

เกยวของกบการนำใชระบบฐานขอมล

๖ FAP MODEL ๙ ขนตอนประกอบดวยขนตอนท ๑) การสรางทมงานเพอการนำใชระบบฐาน

ขอมล ๒) การใชแบบสอบถามประเมนชมชน ๓) การจดการฐานขอมล ๔) การบนทกขอมล ๕)

การวเคราะหและประมวลผล ๖) การนำประชาคม ๗) การจดทำแผนสขภาพชมชน ๘) ดำเนน

งานโคางการ ๙) เสนอผลการดำเนนงานโครงการ ซงในปจจบนนไดปรบเปน ๑๐ ขนตอน ไดเพม

ขนท ๑๐) การนำเสนอผลการดำเนนงาน

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 75 -

๔) ระดบผ รบผล ไดแกทกฝายท เก ยวของกบการนำใชระบบฐานขอมลซ ง

ประกอบไปดวย ทกคนในชมชนตำบลปากพน หนวยงานและองคกรทกภาคสวนในตำบลปากพน

ตลอดจนอปท.เครอขายทเกดการนำใชระบบฐานขอมล

• กระบวนการดำเนนการ

ระดบชมชนซงจะมการปฏบตตามขนตอนดงตอไปน ๑) สรางทมงาน ซงประกอบ

ไปดวย๔ทมตงแตทมผจดการโครงการ(นายกอบต.),ทมนกวชาการ(คนในชมชน), ทมปฏบต

งานในพนท(คนในชมชน)และทมทปรกษาผทมศกยภาพในและนอกพนท๒)การจดเกบขอมล

ซงประกอบดวยการจดเกบมาระดบอนไดแกระดบบคคล,ระดบครอบครว,ระดบชมชนในการ

จดเกบจะมอสม.เปนแกนนำหลกคนในชมชนเปนแกนนำรวมและผนำชมชนเปนแกนนำเสรม

๓) การจดการฐานขอมลซงจะมคนในชมชนเปนผรบผดชอบพฒนาระบบ๔) การบนทกขอมล

จะรบผดชอบโดยนกจดการชมชนตนกลาอาชพ(นกศกษาวางงาน)เปนแกนนำหลก เจาหนาท

อบต.เปนแกนนำรวมและเดกนกเรยนเยาวชนในพนทเปนแกนนำเสรม ๕) การวเคราะหและ

ตรวจสอบขอมลจะรบผดชอบโดยตวแทนกลมใหขอมล ตวแทนกลมเกบขอมล ตวแทนกลม

บนทกขอมลผนำชมชนเจาหนาททมสวนเกยวของ๖)การทำประชาคมดำเนนการโดยเจาหนา

ทอบต. รวมกบภาคประชาชนและองคกรทมสวนเกยวของ ๗) การจดทำแผนไดจากการ

ตวแทนของแตละหมบานมาจดแผน ๘) การดำเนนโครงการรบผดชอบโดยแกนนำภาค

ประชาชนในแตละหมบาน๙)การนำเสนอผลงานรบผดชอบโดยทกภาคสวนทมความเกยวของ

พฒนาระบบฐานขอมล ซงมการปฏบตดงตอไปน ๑) นำปญหาและความตองการ

เพมของพนทมาพฒนาและออกแบบระบบฐานขอมลใหใหมความสอดคลองกบความตองการ

ของชมชน ๒) จ ดทำฐานขอมลใหก บหนวยองคกรในพ นท ท ม ความตองการนำใช

๓)ดแลจดการระบบใหมประสทธภาพและมการพฒนาอยางตอเนอง

ระดบ อปท.เครอขายมการปฏบตดงตอไปน ๑) ถายทอดกระบวนการนำใชขอมล

ผานแลกเปลยนเรยนรกบตำบลเครอขาย ๒) หนนเสรมการดแลและพฒนาระบบฐานขอมล

ของอปท.เครอขาย๓)ตดตามกระบวนการการนำใชระบบฐานขอมลของอปท.เครอขาย

ผลผลตผลลพธทเกดจากการดำเนนงาน

๑)มชดเครองมอทใชในการจดการสขภาวะโดยชมชนทตอบสนองความตองการของ

คนในชมชนอยางแทจรง ตลอดจนเปนเคร องมอท ใชประกอบการตดสนใจวางแผนและ

นโยบายอยางเขาถงและเขาใจบรบทชมชน

ตำหรา...วชชาปากพน - 76 -

๒) การพฒนาศกยภาพผนำแหงการเปลยนแปลงและผทมสวนเกยวกบการใช

ระบบฐานขอมลแกนนำในชมชนอาสาสมครกลมตางๆเชนอสม.อสม.นอยเจาหนาท/ผนำ

ชมชน ระดบทองทและทองถน องคกรภายในและภายนอก ตลอดจนกลมมนษยทองคำจาก

กลมทผานการแลกเปลยนรระบบฐานขอมล

๓) มแบบแผนในการสรางการมสวนรวมจากทกฝายอยางเปนรปธรรมจากการนำ

ใชกระบวนการFAPMODEL

๔)มการพฒนาระบบฐานขอมลใหมประสทธภาพและประสทธผลอยางตอเนอง

๕) เกดการบรณาการงานดานแผนและนโยบายจากการนำทนในชมชนมาแกไข

ปญหาและความตองการของคนในชมชนผานเวทประชาคม

๖)เกดการยกระดบเปนแหลงเรยนรเพอการพฒนาเครอขาย

๗)เกดเครอขายระบบฐานขอมลในพนททมการนำใชระบบฐานขอมล

• ปญหา อปสรรค และวธการจดการปญหา

ระดบชมชน

ปญหา ๑. ขาดทมงานสนบสนนกระบวนการ ๒. ขอมลบางสวนไมสมบรณไม

สามารถออกรายงานได โดยใชวธการแกปญหาคอ ใชชองทางการส อสารทำความเขาใจ

กระบวนการจดหาทมเพมนำปญหามาออกแบบแกไขโปรแกรมในลำดบตอไป

ระดบการจดการฐานขอมล

ปญหา ๑. ผพฒนายงขาดทกษะในการพฒนาระบบฐานขอมล ๒. ขาดบคลากร

ชวยพฒนาระบบเนองจากตองใชความสามารถเฉพาะทางโดยใชวธการแกปญหาคอ๑.เชญผ

ทมความรและเชยวชาญมาเปนทปรกษาในการพฒนาระบบ๒.นำกระบวนการตางๆคนหาทน

ในชมชนคนหาบคลากรเยาวชนในพนทไดเขามาชวยเหลอ

ระดบการนำใชของเครอขาย อปท.

ปญหา ๑. อปกรณเครองคอมพวเตอรไมเพยงพอกบผทอบรม ๒. ขาดบคลากร

ชวยฝกอบรม ๓. มปญหาเกดขนในพนท อปท.เครอขายนำใชระบบฐานขอมล โดยใชวธการ

แกปญหา คอ จำกดจำนวนผทอบรมใหเหมาะสมกบเครองคอมพวเตอร นำกระบวนการตางๆ

คนหาทนในชมชนเพอพฒนาเปนบคลากรชวยฝกอบรม เปดชองทางในการสอสารแกไขปญหา

ใหกบ อปท.เครอขาย (เชนการจดทำเวบบอรด, FACEBOOK, E-MAIL) เพอเปดโอกาสให

อปท.เครอขายไดใชเปนชองทางในการสอสารไดอยางสะดวกรวดเรว

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 77 -

ปจจยและเงอนไขแหงความสำเรจ

๑.มกลมบคคลทมจตสำนกทด ตงแตผกอการผเรมสานและผจดการตอ สงผลให

ระบบฐานขอมลมการพฒนาอยางตอเนอง

๒.ทศทางในการพฒนาเปนไปอยางมแบบแผนและตรงตอความตองการของชมชน

๓.ไดรบผลเปนรปธรรมจากการนำใชขอมลอยางแทจรง

๔.เกดมตของการพฒนาการจดการสขภาวะโดยชมชนจากการนำใชระบบฐานขอมล

๕.ระบบฐานขอมลเปนเครองมอทครอบคลมการจดการสขภาวะและสามารถยดหยน

เขากบบรบทของแตละพนทได

ตำหรา...วชชาปากพน - 78 -

แนวคดและหลกปฏบต คณะทำงานภาคประชาชนถอไดวาเปนกลมเปาหมายหลกทสำคญของคณะทำงานกลาง

และคณะทำงานโครงการฯนนคอการเสรมความเขมแขงใหกบภาคประชาชน โดยการพฒนา

ศกยภาพของแกนนำในชมชน ใหมความรความสามารถและทกษะในการถายทอดองคความร

ทมอยของตนเอง โดยการรวมแลกเปลยนเรยนรกบผอนได ทงยงเกดการพฒนาตนเองอยาง

ตอเนองตลอดจนการนำองคความรทไดจากการแลกเปลยนเรยนรมาพฒนาปรบปรงตนเอง

และชมชนไดอยางด

เปาหมายการดำเนนงาน ๑)ตองการใหภาคประชาชนเขามามสวนรวมกบโครงการ โดยการรวมคดรวมตดสนใจ

รวมวางแผนงานและการดำเนนงาน

๒)จำนวนผเขารวมโครงการภาคประชาชนมจำนวนเพมขนเรอยๆ

๓)สรางความภาคภมใจใหกบภาคประชาชนและใหรสกมคณคาในตวเองโดยไดรบการ

ยอมรบจากชมชนและบคคลภายนอก

บทบาทหนาทของผทเกยวของ

๑) วทยากรประจำแหลงเรยนร : เปนแกนนำชมชนและผรวมปฏบตมบทบาทในการ

รวมพฒนาหลกสตรแตละแหลงเรยนรใหมคณภาพถายทอดองคความร ประสบการณใหกบ

ผทมารวมแลกเปลยนเรยนร

๒) เจาของบานพกโฮมสเตย : เปนเจาบานทด ในการดแลเรองทพกอาศยรวมพฒนา

รวมถายทอดองคความรทงยงเปนเสมอนญาตสนทมตรสหายของผเขารวมแลกเปลยนเรยนร

๓)คนขบรถ/เรอ:อำนวยความสะดวกในการเดนทางเพอลงพนท/ลงฐานเรยนรรวม

ทงการแลกเปลยนประสบการณ

๒.๓ คณะทำงานภาคประชาชนและชมชม กบการขบเคลอนตำบลสขภาวะ

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 79 -

๔)แมครว:ดแลเรองอาหาร/เครองดมในการจดเลยงอาหารและอาหารวางใหเหมาะ

สมกบบรบทของพนทและผเขารวมแลกเปลยนเรยนร

๕)ปราชญชาวบาน : เปนแกนนำชมชนทมความรในเรองภมปญญาของทองถนมองค

ความรของทองถน ไดเขามารวมในการพฒนาหลกสตรฐานเรยนร เพมเตมขอมลใหกบฐาน

เรยนรและบางครงเปนผถายทอดใหกบผทมารวมแลกเปลยนเรยนร

๖)ผนำทองท (กำนน ,ผใหญบาน) : เปนฝายสนบสนนหนนเสรมและผลกดนในการ

พฒนาศกยภาพของคณะทำงานภาคประชาชน

วธการดำเนนงาน ๑)ทกกลมมการพดคยเพอแลกเปลยนเรยนรกนเองภายในและเปนการทำความเขาใจใน

บทบาทหนาทของตนเองเพอการดำเนนงานโครงการ

๒)มการสะทอนขอมลจากแบบประเมนผลของผเขารวมแลกเปลยนเรยนร เพอการ

ปรบปรงแกไขของทกภาคสวน

ผลทไดรบ ๑)คณะทำงานภาคประชาชนและชมชนมความรความสามารถและเพมพนประสบการณ

ไดจากการทำงาน

๒) ไดพฒนาตนเองอยางตอเนอง เชนการอบรมสมมนาพฒนาศกยภาพ เพมทกษะใน

ดานการพดการเขยนและการคยในทชมชนเปนตน

๓)ไดพบปะพดคยไดเพอนไดแลกเปลยนประสบการณกบผทมาแลกเปลยนเรยนร

๔)ไดรจกการทำงานเปนทม

ปญหาทพบและวธขามผาน

คณะทำงานภาคประชาชนและชมชนจะมงานประจำของตนเองหรอมภารกจทจะตองทำ

สงผลใหบางครงจะมเวลาวางทไมตรงกน วธการแกไขคอการปรบเปลยนตารางเวลาของ

กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรใหเหมาะสมกบคณะทำงานทกทาน

ตำหรา...วชชาปากพน - 80 -

ปจจยเงอนไขทสำเรจ ๑)ความมจตอาสาของทกคนในชมชนทเขามารวมในกจกรรม

๒)คณะทำงานภาคประชาชนและชมชมตงใจทำงานเพอชมชนอยางแทจรง

๓)ความรสกเปนเจาของชมชนรวมกน

๔)เกดความภาคภมใจในทองถนของตนเองจงรวมทำงานเพอชมชน

การบรหารจดการเรยนร ฐานเรยนรถอเปนเครองมอทสำคญในการขบเคลอนกจกรรมการแลกเปลยนเรยนร ซงใน

ทนรวมถงวทยากรฐานเรยนรดวยวทยากรฐานเรยนรสามารถจดแบงไดเปน๒ประเภทไดแก

วทยากรเดยวและวทยากรทม

กระบวนการแลกเปลยนเรยนรของวทยากรฐานเรยนร ๑) การบรรยายเนอหาในการบรรยายจะตองสอดคลองกบหลกสตร

๒) ระยะเวลาในการบรรยาย จะตองมการจดสรรเวลาไวสำหรบการบรรยาย และการ

แลกเปลยนเรยนรตามความเหมาะสมและความสนใจของผเขารวม

๓) เนอหาในการนำเสนอของวทยากรประกอบดวย

๓.๑)แนวคดทมาของแหลงเรยนร

๓.๒) วธการจดการของแหลงเรยนร เชน มใครรวมทำหรอรวมสนบสนน ทำอะไร

ทำอยางไร

๓.๓)เกดประโยชนขนกบใครบางตนเองผอนและสงคม

๓.๔)มการทำงานเชอมโยงกบใครกลมใดบาง

๓.๕)เชอมโยงกบระบบอนหรอแหลงเรยนรอนอยางไร

๓.๖)แนวโนมการทำงานในอนาคตมการตอยอดหรอพฒนาอะไรบาง

๔) สอทใชในการแลกเปลยนเรยนร เชนแผนพบ ไวนล วดทศนพาวเวอรพอยท ฯลฯ

ทงนสอเหลานตองมโลโกของสสส.

๕) กลยทธการนำเสนอมหลายแบบ เชนการบรรยายแลวสาธต/การสาธตแลวบรรยาย /

การบรรยายควบคกบการสาธต รวมทงการสอดแทรกกจกรรมสนทนาการ มกตลก หรอคต

แงคดตางๆตามความถนดของวทยากร

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 81 -

สงทสำคญในการบรหารจดการฐานเรยนร คอการพฒนาศกยภาพของฐานเรยนรอยาง

ตอเนอง เชนการศกษาดงานพนทอนการแลกเปลยนเรยนรในพนท การแสวงหาความรเพม

เตมดวยตนเองการอบรมพฒนาศกยภาพดวยตนเองการฝกปฏบตเสมอนจรงฯลฯนอกจาก

นการออกแบบตารางแลกเปลยนเรยนรเปนสวนสำคญในกระบวนการแลกเปลยนเรยนร ซง

ตองคำนงถงปจจยตางๆเชนความเหมาะสมของจำนวนผทเขารวมแลกเปลยนเรยนรกบสภาพ

แวดลอมของฐานเรยนร ชวงเวลาทเหมาะสมของการลงฐานเรยนรแตละฐาน เชนฐานเรยนร

บรณาการภมปญญาทองถ น ชมชนคนรกษสขภาพ จะจดตารางอย ในชวงเชาเน องจาก

บรรยากาศจะรมรน เยนสบายสวนชวงบายแดดจะสองเขาในฐานเรยนรจงไมเออตอการแลก

เปลยนเรยนร

การบรหารจดการบานพกโฮมสเตย บานพกโฮมสเตย ถอเปนอกฐานเรยนรหนงของตำบลปากพน เนองจากผเขารวมแลก

เปลยนเรยนรจะมชวงเวลาอยกบเจาของบานพกโฮมสเตย ซงจะไดพดคยแลกเปลยนเรยนร

ระหวางกนดงนนเจาของบานพกโฮมสเตยจะตองมองคความรในเรองราวของพนทตนเองเพอ

แลกเปลยนเรยนรกบผเขาพก

ขนตอนการจดตงกลมโฮมสเตย ๑)การจดตงคณะกรรมการรบผดชอบโฮมสเตย

๒)ศกษาขอมลการจดตงโฮมสเตย

๓)การกำหนดหลกเกณฑหรอเงอนไขของโฮมสเตยทเขารวมโครงการ เชน เจาของบาน

ตองผานการลงฐานเรยนรในตำบลการเขารวมเปนสมาชกกองทนสวสดการชมชนการปลกพช

ผกสวนครวปลอดสารพษการคดแยกขยะเปนตน

๔)ประชาสมพนธเพอรบสมครและสรางการมสวนรวมของชมชน

๕)คดเลอกหรอตรวจสอบบานทสมครทกหลง โดยตองผานหลกเกณฑทกำหนดไวจงจะ

สามารถรบผเขาพกได

๖)บานพกโฮมสเตยทไมยงไมผานหลกเกณฑตองมการพฒนาและปรบปรง โดยใชหลก

การเพอนชวยเพอน

๗)จดผเขาพกใหเหมาะสมกบเจาของบานพกและบานพก

ตำหรา...วชชาปากพน - 82 -

๘)การพฒนาคณภาพบานพกโฮมสเตยอยางตอเนองโดยการนำขอมลจากแบบประเมน

ผลสะทอนใหเจาของบานพกโฮมสเตยไดรบทราบ

๙)การพฒนาใหเจาของบานพกโฮมสเตยใหสามารถเลาเรองราวของตำบลตนเองไดและ

นำสงทไดจากการแลกเปลยนเรยนรถายทอดในชมชน โดยการจดกจกรรมตางๆของโครงการ

เชนจดใหลงฐานเรยนรในตำบลจดกจกรรมเสรมพลงกายพลงใจแฝงการเพมพนองคความร

เพมเตมการจดประชมรวมของผเกยวของกบโครงการทกภาคสวน

การบรหารจดการกลมยานพาหนะ (รถ/เรอ)

กระบวนการแลกเปลยนเรยนรในตำบลปากพน จำเปนตองใชยานพาหนะซงเปนรถสอง

แถวในการลงฐานเรยนร เนองจากบรบทของพนททมเนอทกวางและสถานทตงของฐานเรยนร

ทกระจายตวอยทวตำบลอกทงบางฐานเรยนรไมสามารถใชยานพาหนะขนาดใหญเกนไปเดน

ทางเขาไปไดนอกจากนยงมฐานเรยนรการจดการสงแวดลอม(ปาชายเลน)ทจำเปนตองใชเรอ

เปนยานพาหนะในการเดนทางอกดวยซงกลมยานพาหนะเหลานนบเปนอกหนงกลมทมสวน

สำคญในการขบเคลอนกจกรรมการแลกเปลยนเรยนร ดงนนจงจำเปนจะตองมกฎเกณฑใน

การบรหารจดการดงน

๑)ตองเปนยานพาหนะของชาวตำบลปากพนเทานน

๒)ตองเรยนรขอมลของตำบลและสามารถพดคยแลกเปลยนขอมลกบผเขารวมกจกรรม

การแลกเปลยนเรยนรได

๓)การจดลำดบควกอนหลงของรถทใหบรการและเวยนตามลำดบไปเรอยๆสวนเรอท

ใหบรการจะมการแบงออกเปนสองกลมคอกลมทอยบรเวณทาปากนำปากพนหมท๔และ

กลมทอยบรเวณทามวงหมท๒โดยจะสลบกนหรอเรยกใชบรการตามสถานทลงเรอของแตละ

คณะทลงพนท

๔)การใหบรการยานพาหนะแตละครงจะตองแตงกายเรยบรอยและสวมเสอทเหมอนกน

ในแตละวนตามทไดตกลงกนในทประชม

๕)การสะทอนขอมลจากแบบประเมนยานพาหนะ(รถ/ เรอ)มความสำคญมากเนองจาก

เปนการปรบปรงและพฒนายานพาหนะนอกจากนทางทมทำงานโครงการจะไดรบทราบขอมล

ในการวางแผนงานหรอนำไปสการกำหนดหลกเกณฑใหเหมาะสมตอไป เชน การควบคม

ความเรวในการขบข

บทเรยนรท ๒ : แนวทางการบรหารจดการ เพอขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะ - 83 -

๖) เจาของยานพาหนะยงเปนกำลงทหนนเสรมของวทยากรประจำกลม(ไกด) ในการดแล

อำนวยความสะดวกหรอทปรกษาไขปญหาขอของใจตางๆของผขารวมแลกเปลยนเรยนรได

อกดวย

การบรหารจดการดานอาหาร (กลมแมครว)

การบรหารจดการดานอาหารถอวาเปนอกสวนหนงทมความสำคญตอการขบเคลอน

กระบวนการแลกเปลยนเรยนรทสงผลใหเกดความประทบใจกบผมาเยอนซงจะไดกลาวถงวธ

การสรรหาทมไดดงน

การสรรหาทมประกอบอาหาร

การสรรหาทมทำอาหารนน ในระยะแรกเปนการมอบหมายใหสถานอนามยสองแหงใน

ตำบลคอสถานอนามยบานปากพนและสถานอนามยบานศาลาบางป เปนผรบผดชอบซงใช

กำลงหลกคออาสาสมครสาธารณสข(อสม.) เปนผประกอบอาหารแตตองประสบกบปญหาคอ

อสม.บางทานไมมความชำนาญในการประกอบอาหารประกอบกบการขาดแคลนอปกรณใน

การประกอบอาหารจงตองมการแกไขปญหาดงกลาวโดยการสรรหากลมคนทมความสามารถ

ในการประกอบอาหารและมความพรอมในการเขารวมกบโครงการตำบลสขภาวะซงในระยะ

ตอมามการเขารวมโครงการของทมประกอบอาหารดงน ๑)ทมแมครวททำหนาทประกอบ

อาหารใหผเขารวมแลกเปลยนเรยนรรบประทานซงเปนกลมทรวมตวกนของชาวบานหรอ

อสม.ในพนทแตละหมบาน๒)ทมอาหารวางคอกลมทำขนมพนบานทกระจายอยในตำบล

การจดสรรงานอยางทวถงและเทาเทยม การสงอาหารจะเปนหนาทของคณะทำงานโครงการฯซงจะมการหมนเวยนกนตามลำดบ

ของกลมแมครวทเขารวม โดยมความทวถงและเทาเทยมกน เชนกลมแมครวของตำบลปากพน

ทเขารวมโครงการฯประกอบดวย๓กลมคอ๑)กลมแมครวหมท๙บานตลาดพฤหส๒)

กลมแมครวหมท๔บานปากพน๓)กลมแมครวหมท๘บานนอกไร โดยจะมการหมนเวยน

กนประกอบอาหารตามลำดบทกำหนดไวนอกจากนในกรณทกลมใดกลมหนงไมสะดวกกลม

อนๆกจะจดทำแทนได หรอบางครงทางคณะทำงานโครงการอาจจะใชบรการกลมแมครว

ตามความสะดวกของตารางแลกเปลยนเรยนรทออกแบบตามจดประสงคของคณะทเขารวม

กจกรรมการแลกเปลยนเรยนร

ตำหรา...วชชาปากพน - 84 -

สวนการเตรยมอาหารวางทางกลมทำขนมพนบานทมในตำบลจะนำเสนอขนมพนบาน

ททางกลมมความชำนาญและปรงไดรสชาตด โดยทางคณะทำงานโครงการ จะจดลำดบคว

การสงขนมพนบานจากกลมตางๆซงในแตละคณะทเขารวมแลกเปลยนเรยนรจะไดรบประทาน

อาหารวางหลากหลายชนดและไมซำกน โดยทางกลมทำขนมจะนำขนมพนบานของตนสงใหกบ

ผนำประจำกลมหรอไกดซงจะเปนผรบผดชอบในการบรการอาหารวางใหกบผเขารวมแลกเปลยน

เรยนร

เชนเดยวกนกบอาหารแตละมอทผรวมแลกเปลยนเรยนรจะไดรบประทานรวมกน(นอก

เหนอจากมอทรบประทานทบานพกโฮมสเตย) กลมแมครวจะมการนำเสนอรายการอาหารท

กลมตนเองมความชำนาญและประกอบอาหารชนดนนๆ ไดดทางคณะทำงานโครงการฯจะนำ

รายการอาหารของทกกลมมาจดเปนลำดบอกครง โดยในแตละมอผเขารวมแลกเปลยนเรยนร

จะไดรบประทานอาหารทไมซำซอนกน โดยรายการอาหารจะถกสงกลบไปใหกลมแมครว

ทกกลมรบทราบเชนกน

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 85 -

โครงการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน

เปนการขบเคลอนตำบลตนแบบสขภาวะชมชนเพอขยายผลสตำบลเครอขาย ภายใตการ

ขบเคลอนงานตาม๔แผนงานหลกทกำหนดไวในขอเสนอโครงการฯไดแกแผนงานท๑การ

ขบเคลอนตำบลตนแบบแผนงานท๒การขบเคลอนตำบลเครอขายแผนงานท๓การสราง

และจดการองคความร และแผนงานท ๔การสอสารสาธารณะซงในแตละแผนงานมการ

ดำเนนงานเพอขบเคลอนโครงการใหบรรลตามวตถประสงคของโครงการฯดงตอไปน

บทเรยนรท ๓ ปฏบตการ ๔ แผนงาน

บทเรยนรจากการขบเคลอนงาน ตำบลสขภาวะตนแบบ

ตำหรา...วชชาปากพน - 86 -

การขบเคล อนตำบลตนแบบ ในแผนงานท ๑ ของโครงการพฒนาเครอขายองคกร

ปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชนซงไดดำเนนงานมาโดยตลอดนน ไดม

กระบวนการบรหารจดการทเปนรปธรรมแหงความสำเรจ ไดแก๑)การเสรมสมรรถนะคน

ทำงาน๒)การพฒนาหลกสตร เพอใหทกคณะทำงานใชเพอความเขาใจรวมกนในการขบ

เคลอนกจกรรม๓)การเสรมการพฒนาอยางตอเนอง โดยการเกบรวบรวมวเคราะหทำฐาน

ขอมล เวทประชาคมเพอพฒนาแผนนโยบายสาธารณะจากขอมลสขภาพ และออกแบบและ

ขบเคลอนกจกรรมสรางสรรคเพอสขภาวะชมชนของตำบลโดยมรายละเอยดดงน

๑) การเสรมสมรรถนะคนทำงาน การเสรมสมรรถนะคนทำงานถอเปนภารกจสำคญของโครงการในการสรางเสรมและ

พฒนาศกยภาพของคนในพนท เพอใหคนทำงานไดมความรความสามารถตลอดจนเกดความ

ชำนาญการในงานททำสงผลใหเกดประโยชนแกตำบลปากพนในภาพรวม

๑.๑) การเตรยมคน สรางทมงานเพอการพฒนางานอยางตอเนอง

การเตรยมคนสรางทมงานเพอการพฒนางานอยางตอเนองมการนำใชแนวคดของ

คณะทำงานกลางมาใชในการดำเนนงาน คอ “พฒนาคนเพอสรางทม พฒนาทมเพอสรางงาน

พฒนางานเพอสรางคณภาพและพฒนาคณภาพเพอสรางมาตรฐาน”

การเตรยมคนในการดำเนนงานโครงการฯไดใชวธการบรหารจดการคนเรมตนตง

แตการเลอกสรรคนทำงาน การใหความรความเขาใจเกยวกบโครงการฯ เพอใหบคคลากรทรวม

ดำเนนงานไดมความรความเขาใจทถกตองและตรงกน มองเหนวตถประสงคและเปาหมายของ

โครงการเหมอนกนเพอใหทกคนไดมสวนรวมในการรวมคดรวมวางแผนและรวมดำเนนงาน

ไปดวยกนอยางเขาใจ

การเตรยมคนในภาคประชาชน ไดมการเตรยมความพรอมและพฒนาศกยภาพ

อยางสมำเสมอ เชน การอบรมทกษะการเปนวทยากรโดย องคการบรหารสวนตำบลปากพน

แผนงานท ๑ การขบเคลอนตำบลตนแบบ

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 87 -

ไดนำวทยากรฐานเรยนรไปแลกเปลยนเรยนรในพนทตำบลเครอขายการสงวทยากรฐานเรยนร

ไปรวมงานหรอรวมจดนทรรศการตางๆ หรอการสงเสรมใหเปนวทยากรชำนาญการในงานททำ

เปนตน

๑.๒) จดอบรมนกจดการความรและนกถายทอดประสบการณ

นกจดการความรและนกถายทอดประสบการณ ถอเปนบทบาทการมสวนรวมของ

ภาคประชาชน ทเดนชดในการรวมขบเคลอนโครงการฯ จงมความจำเปนอยางยงในการจดการ

อบรมเพอการพฒนาศกยภาพอยางตอเนอง

- การฝกเปนวทยากรผานการปฏบตจรง โดยนกถายทอดประสบการณทกฐาน

เรยนเรยนร รวมหมนเวยนผลดเปลยนกนเปนวทยากรและชวยกนวพากษ เสนอแนะซงกน

และกน โดยเมอลงฐานเรยนรใด ใหนกถายทอดประสบการณฐานเรยนรนนบรรยาย แลวให

นกถายทอดประสบการณฐานอ นๆ เปนเสมอนผเขารวมแลกเปล ยนเรยนร ท น งรบฟง

สอบถามและรวมเสนอแนะ

- การอบรมทกษะการเปนวทยากรมออาชพ โดยผบรหาร(นายก อบต.ปากพน)

เปนผใหความรและสาธตการเปนวทยากรทด และเปดโอกาสใหนกถายทอดประสบการณไดม

การฝกปฏบตจรงแลวมการวพากษใหขอเสนอแนะเพอการพฒนาทดขน

๑.๓) การจดอบรม IT Professional และ End user

การจดอบรม IT Professional และ End user เปนการพฒนาศกยภาพของ

บคลากรทมสวนรวมกบโครงการในทกภาคสวน เพอใหมความรเกยวกบระบบฐานขอมลสข

ภาวะชมชน (โปรแกรม FAP) โดยจดกล มเฉพาะตามศกยภาพในการอบรมเพ อพฒนา

ศกยภาพดงน

- การจดอบรม IT Professional เปนการจดอบรมนกจดการโปรแกรม ทอาศย

ความชำนาญเฉพาะทาง เพอใหบคลากรทผานการอบรมใหมความสามารถในการเขยนและ

ออกแบบโปรแกรมได กลมผเขาอบรม ไดแก คณะทำงานโครงการ เจาหนาทบนทกขอมล

กลมเยาวชนในพนทเจาหนาทอบต.ปากพน

-การจดอบรมEnduser เปนการจดอบรมผใชงานโปรแกรมระบบฐานขอมลสข

ภาวะชมชน (โปรแกรม FAP) เพอใหมความรความสามารถในการใชงานโปรแกรม เชน การ

บนทกขอมลลงโปรแกรม การดงขอมล เปนตน โดยกลมเปาหมายในการจดอบรม ไดแก

คณะทำงานโครงการ เจาหนาทบนทกขอมล กลมเยาวชนในพนท เจาหนาท อบต.ปากพน

อาสาสมครสาธารณสข(อสม.)อสม.นอยเดกนกเรยนโรงเรยนวยใสหวใจซกซนเปนตน

ตำหรา...วชชาปากพน - 88 -

การเสรมสมรรถนะคนทำงานในตำบลปากพน ไดมการดำเนนงานอยางตอเนอง เพอสราง

คนรนใหมใหมความรความสามารถเพอใหตำบลปากพนเกดคนทมศกยภาพเพมขนดงจะเหน

ไดชดเจนจากฐานเรยนรตางๆ ไดมการชกชวนหรอนำผทสนใจในตำบลรวมในกจกรรมแลก

เปลยนเรยนรและกจกรรมอนอยางตอเนอง เชนฐานเรยนรแมอาสา ไดนำนกเรยนอสม.นอย

เขารวมเปนวทยากรซงเปนการพฒนาศกยภาพเยาวชนใหสามารถเปนวทยากรไดในอนาคต

๒) การพฒนาหลกสตร การดำเนนโครงการ “การพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดย

ชมชน”ทผานมานนคณะทำงานตำบลปากพนสรปบทเรยนทไดจากการปฏบตจรงโดยอธบาย

ตามเสนทางการพฒนาหลกสตรดงภาพท๑

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 89 -

ภาพ

ท ๑

แสดงเสนทางการพฒนากลกสตรการอบรมตำบลปากพน

๒๕๕๒

๕๕๓

ผลลพธ กจกรรม

ศกษา/ทบทวนเปาหมาย

ของการจดการอบรม

พฒนาหลกสตร

นำใช

ประเมนผล

ปรบปรง

ถอดบ

ทเรย

นซำ

เพ

อดกา

รเปล

ยนแป

ลง

จดกา

รอบร

มตา

มหลก

สตร

พจา

รณาห

ลกสต

ร -ก

รรมก

ารบร

หารภ

ายใน

ตำบล

-ผ

ทรงค

ณวฒ

ภายน

อก

ศกษ

าดงา

นเพ

อพฒ

นาศ

กยภา

พทม

งาน

-คณ

ะอำน

วยกา

ร - น

กจดก

ระบว

นกา

ร -ว

ทยาก

แตงต

งกรร

มการ

บร

หารห

ลกสต

ร - ว

ชากา

ร - อ

ำนวย

การ

- ดำเ

นนกา

ถอดบ

ทเรย

ระบบ

การจ

ดการ

สข

ภาวะ

ทมใน

ตำ

บล

สรปบ

ทเรย

นจา

กการ

ศกษ

าดงา

เพอป

ระยก

ตใชก

บการ

จดอบ

รม

-ทำป

ระมว

ลการ

สอน

เอกส

ารกา

รสอน

แบบม

สวนรว

รางห

ลกสต

รและ

ตารา

งการ

จดอบ

รม

ประช

มครผ

สอน

- ปรบ

ปรงเ

อกสา

ร วธ

การส

อน

ทดลอ

งใชห

ลกสต

รผาน

การ

สมมต

สถาน

การณ

จรง

ปรบป

รงหล

กสตร

ใหพ

รอมใ

นำผ

ลการ

ประเ

มนปร

บปรง

หลกส

ตรอย

างตอ

เนอง

ปรบป

รงหล

กสตร

ตา

มควา

มเห

มาะส

ปรบป

รงหล

กสตร

เพอจ

ดอบ

รมรอ

บป ๒

๕๕๓

จดอบ

รมตา

มหลก

สตร

ป ๒

๕๕๓

แนวค

ดการ

จดกจ

จกรร

ม ลป

รร ๒

๕๕๓

แนวค

ดการ

จดกจ

จกรร

ม ลป

รร ๒

๕๕๒

ชดคว

ามรเ

รองก

ารจด

การส

ขภาว

ะโดย

ชมชน

ตำบล

ปากพ

หลกส

ตรกา

รจดก

าร

อบรม

ฉบบส

มบรณ

หลกส

ตรกา

รจดก

ารอบ

รมฉบ

บราง

ศกษ

าดงา

พฒนาครและ

นกจดกระบวนการ

เสนทา

งการ

พฒ

นาห

ลกสต

รปาก

พน

ตำหรา...วชชาปากพน - 90 -

จากภาพท๑แสดงใหเหนวาการพฒนาหลกสตรของตำบลปากพนมฐานะเปน๒มตคอ

๑) การพฒนาหลกสตรเปนกระบวนการประกอบดวย๑๒ขนตอนและ๒)การพฒนา

หลกสตรเปนผลลพธทเกดขนจากกระบวนการพฒนาหลกสตรเพอตอบสนองวตถประสงค

เปาหมายการพฒนาโครงการทงหมดทจดทำขนซงมรายละเอยดการดำเนนการดงน

๑) การพฒนาหลกสตรในฐานะเปนกระบวนการ ประกอบดวย ๑๒ ขนตอน ไดแก

๑.๑) การแตงตงคณะกรรมการการจดการหลกสตร ๑.๒) ศกษา/ทบทวนเปาหมาย

การจดการอบรม ๑.๓) ระบกจกรรมการจดการสขภาวะชมชนในตำบล ๑.๔) ศกษาเพอถอด

บทเรยนระบบการจดการสขภาวะชมชน ๑.๕) พฒนาศกยภาพทมงานใหพรอมสำหรบการจด

กจกรรมแลกเปลยนเรยนร ๑.๖) รางหลกสตรการจดการสขภาวะโดยชมชนตำบลปากพน

๑.๗)การพจารณาหลกสตร๑.๘)ปรบปรงหลกสตร๑.๙)ทดลองใชหลกสตร๑.๑๐) จดทำ

หลกสตรฉบบสมบรณและสรางแนวทางการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร ๑.๑๑) จดการ

อบรมจรงตามหลกสตร ๑.๑๒) ปรบปรงแนวทางการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรใหยดหยน

ซงมรายละเอยดดงน

๑.๑) แตงตงกรรมการจดการหลกสตร

ในการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรตามโครงการฯนนจะตองมผทรบผดชอบ

ทำงานใหแลวเสรจตลอดกระบวนการ ดงนนการระบคนทเขามาทำงานใหชดเจนจงมความ

สำคญเปนอนดบแรกเพอมอบหมายหนาท และรบมอบอำนาจในการทำงานเพอใหเกดความรบ

ผดชอบอยางสมดล ทงนพบวาควรมการแตงตงกรรมการทเปนคณะทำงานออกเปนสามฝาย

ไดแก คณะอำนวยการจดการอบรม เพอเปนผรเรม ผตดตามการทำงานของคณะทำงานให

แลวเสรจตามวตถประสงคและเปาหมายทกำหนดไว โดยทปากพนกำหนดใหนายกฯ เปน

ประธาน และแตงตงกรรมการจากหวหนาสวนตางๆในคณะดงกลาวเพอใหไดใชอำนาจหนาท

ในการตดตามดำเนนงานใหแลวเสรจ

๑)ทมวชาการทปรกษาทางวชาการเพอชนำวธปฏบตการเลอกแนวคดทฤษฎ

ทเหมาะสมมาใชใหเหมาะสมกบบรบทของพนท นอกจากนควรมนกวชาการประจำโครงการท

คอยดำเนนงานทางวชาการแบบเตมเวลาเพอคอยรวบรวมขอมลทางวชาการเพอสะทอนใหกบ

ผดำเนนงานและผบรหารใชขอมลประกอบการตดสนใจในการจดการอบรมทเหมาะสมตาม

สถานการณ

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 91 -

๒)ทมดำเนนงานหรอทปากพนใชคำวานกจดกระบวนการอบรมทำหนาทนำ

นโยบายของคณะอำนวยการและขอมลทไดจากการสะทอนจากนกวชาการมาปฏบตเพอใหการ

จดอบรมแลวเสรจ

๑.๒) ศกษา/ทบทวนเปาหมายการจดการอบรม

ขนตอนนเปนขนตอนทสำคญมากเพราะเปนจดเรมตนใหทมงานทงสามทมได

รวมคด คดรวมในการเรมดำเนนกจกรรมการอบรมไปดวยกนตงแตตนการจดกจกรรมอนจะ

นำไปสการทำงานทมความรสกเปนเจาของ เปนการทำงานทรสกภาคภมใจในตนเองตงแตตน

โดยเรมจากการนำโครงการ “การพฒนาองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะ

โดยชมชน”มาทำความเขาใจรวมกนนำตวชวดมาพจารณาเพอแนวทางปฏบตรวมกนตงแตตน

วาภายใตโครงการดงกลาวนนตองการใหเกดอะไรขนบาง ซงโครงการทกลาวมานนตองการให

เกดการแลกเปลยนเรยนรรวมกนระหวาง องคการบรหารสวนตำบลปากพนกบอปท.เครอขาย

ทเขามารวมเรยนรเพอใหสามารถนำสงทไดจากการเรยนรไปประยกตใชในการพฒนาพนทของ

ตนเพอใหเกดการขยายเครอขายการจดการสขภาวะชมชนใหกวางขวางขนในสามเครอขายคอ

เครอขายองคกรปกครองสวนทองถน เครอขายนกวชาการ เครอขายประชาชนทดำเนน

กจกรรมสขภาวะเฉพาะเรองเฉพาะประเดนดงภาพท๒

ตำหรา...วชชาปากพน - 92 -

ภาพ

ท ๒แสดงเปาหมายการจดการอบรมของตำบลปากพน

การจ

ดกจก

รรม

-ขนเต

รยมก

าร

-ขนดำ

เนนกา

-ขนปร

ะเมน

ผล

การจ

ดการ

แหลง

เรยน

กจกร

รมใน

ภาพ

รวม

ทำไม

ตองท

ำแนวท

างกา

รจดก

จกรร

มแลก

เปลย

นเร

ยนร

ความเขาใจตรงกนของทกฝาย

อปท.

ตนแบ

บ...ผ

บรหา

ร วท

ยากร

นกว

ชากา

ร นกจ

ดกระ

บวนกา

ร ปร

ะชาช

อปท.

ตนแบ

บ...ผ

บรหา

ร วท

ยากร

นกว

ชากา

ร นกจ

ดกระ

บวนกา

ร ปร

ะชาช

ความเขาใจตรงกนของทกฝาย in

put

proc

ess

outp

ut

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 93 -

จากการทบทวนขอมลดงกลาวทำใหคณะทำงานพบวาทกคนจะตองมความเขาใจ

เหมอนกนในเร องการพฒนาตำบลปากพนใหมแหลงเร ยนร มครท สามารถถายทอด

ประสบการณใหตำบลเครอขายจนเกดแรงบนดาลใจอยากไปพฒนาพนทของตนตอโดยเฉพาะ

อยางยง การจดอบรมแตละครงจะตองมมนษยทองคำจากเครอขายอยางนอยสามสบคนเขามา

รวมเรยนรแลวทำอยางไรใหตำบลเครอขายสามารถนำใชกระบวนการนำใชขอมลประกอบการ

ตดสนใจในการดำเนนกจกรรมเพอสขภาวะในพนทของตนและสามารถพฒนาตำบลใหเปนตน

แบบ เปนแหลงเรยนรทขยายผลใหกบตำบลอนตอไป จากการทตำบลปากพนตองเปนแหลง

เรยนรนนแลวจะเปนแหลงเรยนรเรองอะไรบาง เรยนทไหน ใครเปนผสอน สอนอยางไร เหลา

นคอจดตงตนใหคณะทำงานชวยกนคดวาจะตองทำอยางไร ซงไดมมตรวมกนวาจะตองเรมตน

ดวยการคนหาทนทางสงคมทมอยในตำบลปากพนกอนวามกจกรรมอะไรบางทสามารถบอกเลา

ไดวาเปนรปธรรมแหงความสำเรจทบอกวาเปนกจกรรมททำใหคนในตำบลเปนสข ใหนกวชา

การคนหาความหมายของคำวาสขภาวะแลวตกลงรวมกนวาคำวาตำบลสขภาวะคอภาวะททำให

คนมความสขในสมตคอ๑)สขทางกาย๒)สขทางจตใจ๓)สขทางสงคมและ๔)สขทางจ

วญญาณ ซงใชแนวคดคดของนายแพทยประเวศ วะสทกลาวไววา ชมชนจะเขมแขงนนจะ

ตองมกจกรรมดงน ๑) ๑.สรางจตสำนกใหม ๒.สรางสงคมเขมแขง ๓.สรางระบบเศรษฐกจ

ชมชนทองถนทเขมแขง ๔.สรางระบบสวสดการสงคม๕.มการอนรกษ และพฒนาสงแวดลอม

และทรพยากรธรรมชาต๖.พฒนาโครงสรางทางกายภาพและพลงงาน๗.ความปลอดภยความ

ยตธรรมและสนตภาพ๘.ระบบการสอสาร๙.ระบบสขภาพชมชนและ๑๐.ระบบการศกษา

๑.๓) ระบกจกรรมการจดการสขภาวะชมชนในตำบล

จากขนตอนทสองททกคนทำความเขาใจตรงกนแลวจงชวยกนระบวามกจกรรม

อะไรบางทตำบลปากพนทำอยแลวทสอดคลองกบลกษณะชมชนเขมแขงโดยในขนตอนน

เปนการรวมกนหาขอมลวากจกรรมทระบนนใครทำบางทำอยางไรทำทไหนใครเปนผประสาน

ซงพบวาทตำบลปากพนมทงหมด ๒๖ กจกรรม ในปท ๑ และเพมจำนวนเพมขนในปท สอง

และปทสามการระบกจกรรมเหลานเปนเรองของการคนหาทนทางสงคมในตำบลหรอเปนการ

คนหาสมรรถนะของตำบลทจะใชสำหรบเปนแหลงเรยนรอยางรวดเรว ซงวธการระบกจกรรม

ใหไดรวดเรวและครอบคลมคอการจดประชมกลมในตำบลจากผทมสวนเกยวของทกฝาย เพอ

ชระบใหเหนถงกลมคนองคกรทเขมแขงในตำบล

ตำหรา...วชชาปากพน - 94 -

๑.๔) ศกษาเพอถอดบทเรยนระบบการจดการสขภาวะชมชน

จากขนตอนทสามเมอไดขอมลกจกรรมทมอยในตำบลแลว นกวชาการทำ

หนาทในการถอดบทเรยนตอไปเพอคนหาขอมลเชงลกใน ๕ ประเดน และไดเปนชดความร

เรองการจดการสขภาวะโดยชมชนตำบลปากพน โดยการสนทนกลม สมภาษณเชงลก เฝา

สงเกตกจกรรมทแหลงเรยนรไดทำ โดยการตอบคำถาม คอ ๑) ทำเรองอะไร(ชอระบบ) ๒)

ทำไมจงไดทำ (เสนทางการพฒนาของระบบภายใต สถานการณทเกด กจกรรม ผลผลต และ

ผลลพธทได๓)ใครเปนคนทำ(คนตนคดคนปฏบตคนทรบผลประโยชนคนสนบสนน)๔)

ทำอยางไร(กจกรรมททำมอะไรบาง)๔)ผลทไดจากการทำ(รปธรรมแหงความสำเรจ)๕)แลวทำ

ตอไปอยางไร(ทศทางการพฒนาระบบ)

การศกษาเพอถอดบทเรยนนทมทำงานโครงการฝายวชาการจะตองทำงานใน

ตำบลโดยการเฝาตดตามการเปลยนแปลงของแหลงเรยนรตลอด และนำขอมลทเปลยนแปลง

มาสะทอนคดใหกบคณะทำงานเพ อการพฒนาตอยอด โดยการตอบคำถามวา มการ

เปลยนแปลงในดาน สถานการณทเกด กจกรรม ผลผลต และผลลพธทได ผปฏบต และ

กจกรรมททำอยางไรบาง และผลทเกดขนเปนอยางไรบาง ควรมการปรบปรงและพฒนาอะไร

บางเพมเตมและสรปผลเปนชดความรในแตละป

๑.๕) พฒนาศกยภาพทมงานใหพรอมสำหรบการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร

ในปแรกเมอเรมดำเนนโครงการ จากการปรกษารวมกนมความเหนตรงกนวา

ควรไดนำคณะทำงานตงแต คณะอำนวยการ นกวชาการ นกจดกระบวนการ ศกษาดงานจาก

พนทตางๆในประเทศทมไดดำเนนกจกรรมแลกเปลยนเรยนร เปนศนยเรยนรมากอนเพอนำ

ประสบการณจากทตางๆ มาปรบใชกบตำบลปากพน โดยในการศกษาดงานครงนมประเดนการ

ทำงานรวมกนอยดงน

๑.กอนเดนทางวทยากรทกคนตรวจสอบและทำความเขาใจเนอหาทไดจากการ

ถอดบทเรยนทงทเปนของตนเองของเพอนวทยากรฐานอนและภาพรวมทงหมดของตำบล

๒. จดกจกรรมการทดลองแลกเปลยนเรยนรกนในรถตอนเชาของทกวนกอน

การศกษาดงาน ผทนำเสนอจะไดรบคำตชม ขอเสนอแนะจากทมงานเพอปรบเปลยนวธการ

แลกเปลยนใหงายและสนกตามหลกคดของการแลกเปลยนเรยนรทกำหนดไว

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 95 -

๓. จดกจกรรมระดมความคดเหนหลงการศกษาดงานแตละพนทจะมกจกรรมแลก

เปลยนในรถ หรอสถานทพกตอนเยน หรอตอนคำของทกวนเพอระดมความคดเหนวาแตละ

แหลงเรยนรนนมวธการจดการแหลงเรยนรอยางไร ผานแนวคำถามททกคนไดรบไวตงแตกอน

ออกเดนทางดงน

-แหลงเรยนรทำกจกรรมเกยวกบอะไร ใครเปนคนทำทำอะไรบางแลวทำ

อยางไร ใครไดรบผลประโยชน มวธการสอน หรอแลกเปลยนอยางไร ใชสอในการสอนอะไร

บางมวธการประเมนผลอยางไรมวธการสนบสนนผททำงานอยางไร

- แลวประสบการณท ไดจากแหลงเรยนร นำมาประยกตใชกบการจด

กจกรรมแลกเปลยนเรยนรและพฒนาตำบลไดอยางไร

๔. ทมวชาการสรปบทเรยนทไดจากทงหมดเพอเตรยมประชมรางหลกสตรของ

ตำบลหลงจากนนในปทสองและปทสาม ไดมการนำคณะทำงานทงสามคณะศกษาดงานเพอ

พฒนาและตอยอดดานทกษะและความรทกป

นอกจากนจะตองพฒนาทกษะการจดกจกรรมการแลกเปลยนเรยนรอย

ตลอดเวลาโดยการใชแบบประเมนดานการจดกจกรรม การแลกเปลยนเรยนรใหตำบลเครอขาย

ทเขารวมกจกรรมไดประเมน และทมวชาการนำขอมลมาประมวลผล นำผลเขาทประชมเพอ

ดำเนนการแกปญหาและพฒนาตอยอดทกครง

๑.๖) รางหลกสตรการจดการสขภาวะโดยชมชนตำบลปากพน

ในการรางหลกสตรครงน เปนการจดทำเอกสารเบองตนเพอใชในการพจารณา

รวมกนในทประชม โดยทมวชาการรบผดชอบในการทำ วธการรางหลกสตรนนจะตองดำเนน

การประชมคณะทำงานทงหมดเพอระดมสมองเพอตอบคำถามตอไปนใหไดวา

๑) ตองการใหคนในตำบลปากพนและผเขามาเรยนรไดอะไร และกลบไปทำอะไร

ไดบางซงสงททมงานตองการคอ

๑.๑) ตำบลเครอขายไดเรยนรวธคดทนำไปสการปฏบตของตำบลปากพน

เพอนำไปประยกตใชใหเหมาะกบบรบทของแตละพนททมความไมเหมอนกน

๑.๒) คนตำบลปากพนไดเรยนรจากการเลา แลกเปลยนประสบการณจาก

ผมาเยยมเพอปรบปรงและประยกตใชในตำบลตนเอง

ตำหรา...วชชาปากพน - 96 -

๒)กจกรรมทจดควรเปนอยางไรซงทมงานไดนำชดความรทไดจากการถอดบท

เรยน และขอมลทไดจากการระดมความคดจากการศกษาดงานมาประมวลเพอจดเปนตาราง

การจดอบรมเพอใหทกคนเขาใจงายขนโดยมวธการดงน

๒.๑) จดเรยงลำดบเนอหาการแลกเปลยนกอนหลงเพอใหผเขาอบรมเขาใจ

ภาพรวมทงหมดและรายละเอยดกจกรรมดงนนจงเรมเรยงเนอหาการสอนจากแนวคดลงสการ

ปฏบตโดยเรมตนใหเหนวธคดของคนปากพนทงทเปนผบรหาร นกวชาการและผปฏบตกอน

แลวจงใหดกจกรรมแหงความสำเรจทมอยในตำบล

๒.๒) วธการแลกเปลยนควรเปนแบบไหนททำใหทกคนเขาใจงายทสด ใน

แตละแหลงเรยนรซงเปนการกำหนดวธการสอนสอทใชในการสอน

๒.๓) รไดอยางไรวาผทเขาอบรมเขาใจและนำกลบไปประยกตใชไดจรงซง

เปนวธการเลอกใชการประเมนผลการอบรมวาควรใชวธการอยางไร

การจดทำตารางการจดการอบรมซงหลกการในการจดคอ(หนา๑๒๓)

๑) จดลำดบเนอหาทใชในการจดอบรมใหทกคนเขาใจในภาพรวมทงหมด

กอนแลวจงใหเหนกจกรรมทเปนรปธรรมแหงความสำเรจทเกดขน ดงนนจะเหนไดวาเนอหาท

เรมตนในวนแรกจงเปนระบบการจดการองคกรชมชนตำบลปากพนกอน แลวตามดวยการนำ

ใชขอมลประกอบการตดสนใจทำงานโดยการนำใชกระบวนการFAPMODELเพอสรางการม

สวนรวมใหกบภาคประชาชน หลงจากนนจงเปนการลงไปศกษากจกรรมทเกดขนในตำบลซง

อาจไมตองเรยงเนอหารายวชาตามลำดบกไดแตจะจดเรยงตามความสะดวกในการการเดนทาง

ของผเขาอบรม และรนระยะเวลาในการเดนทางจากฐานตางๆใหนอยทสดเพอใหมเวลาแลก

เปลยนในแตละฐานใหมากขน

๒) การจดเวลาใหเหมาะกบแตละเนอหานนพจารณาจากสงทผเขารบการ

อบรมตองนำไปประยกตใชและขบเคลอนกจกรรมใหเกดตามตวชวดทกำหนดไว ดงนนจะเหน

ไดวา เวลาทตองใชในการคดรวบยอดเพอไปประยกตใชในภาพรวมเชน เนอหาเกยวกบการจด

ระเบยบองคกรชมชนอยางไรเพอใหเกดตำบลสขภาวะนน จะตองจดใหทกคนเขาใจเหมอนกน

พรอมๆกน จงจดตารางใหมการบรรยายในตอนเชาของวนแรก และตามดวยการบรรยาย

สาธต ปฏบตการเรอง FAPMODEL ในตอนบายวนเดยวกนเพอใหทกคนเขาใจภาพรวมใน

เนอหาเหมอนๆ กน สวนรปธรรมทเปนความสำเรจแตละฐานเรยนรน นจดเวลาใหเทากน

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 97 -

ยกเวนการฝกปฏบตการนำใชFAPMODELซงเปนวธปฏบตทตำบลเครอขายจะตองนำไปใช

ขบเคลอนใหเกดกจกรรมสรางสรรคใหไดตอไปนนจะมเวลาในการแลกเปลยนมากวากจกรรม

อนๆ

๓) จดกจกรรมการประเมนผลเพอใหทราบวาตำบลเครอขายสามารถกลบ

ไปขบเคลอนงานตวชวดไดหรอไม จงจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรในวนสดทายกอนเดนทาง

กลบเพอใหทกคนจากพนทเดยวกนรวมคดวาในตำบลของตนนนมตนทนทเกยวกบสขภาวะ

อะไรอยแลวบาง แลวจะนำสงทไดจากการแลกเปลยนทตำบลปากพนไปประยกตใชไดอยางไร

ใครเปนคนเรม ใครเปนคนทำบาง เพอสรางขอตกลงรวมกนใหเกดขนระหวางตำบลปากพนกบ

ตำบลเครอขายไดมขอตกลงรวมคดรวมกอนเดนทางกลบ

๑.๗) การพจารณาหลกสตร

เปนขนตอนทนำหลกสตรฉบบรางเขาทประชมเพอพจารณาวาเปนไปไดหรอไม

ในการนำใชตองปรบปรงเปลยนแปลงอะไรอยางไรบางโดยมการพจารณาดงน

๑)การพจารณาจากคณะอำนวยการทมวทยากรและนกจดกระบวนการแลว

นำขอมลขอเสนอแนะมาปรบปรงแกไข

๒) พจารณาจากผ ทรงคณวฒภายนอก ซ งไดรบการพจารณาจาก รอง

ศาสตราจารย ดร.ขนษฐา นนทบตร จากคณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน และ

นางสาวดวงพร เฮงบณยพนธ ผอำนวยการสำนก ๓ จากสำนกงานกองทนสนบสนนการสราง

เสรมสขภาพ(สสส.)

๑.๘) ปรบปรงหลกสตร

เปนขนตอนการปรบปรงหลกสตรตามขอเสนอแนะโดยการจดประชมทมงาน

วทยากรเพอปรบเนอหาสงเขปทใชแลกเปลยนวธการสอนจดทำเอกสารประกอบการจดอบรม

การปรบปรงหลกสตรของตำบลปากพนมการปรบปรงใหเหมาะสมโดยการ

วเคราะหจากผลการประเมนผเขาอบรมดงนน การปรบปรงวธการแลกเปลยนจงมทกครง แต

จะมการปรบปรงครงใหญปละครงเมอสนการอบรมใหกบเครอขายในแตละป โดยทมวชาการ

ไดนำผลการประเมนทงหมดมาวเคราะห ถอดบทเรยนรจากทมทำงานทงหมดแลวปรบปรงตว

หลกสตรใหยดหยนทกป

ตำหรา...วชชาปากพน - 98 -

๑.๙) ทดลองใชหลกสตร

เปนขนตอนการทดลองจดอบรมจรงๆเพอศกษาความเปนไปไดในวธการตางๆ

เพอปรบปรงใหเหมาะกบสถานการณอกครง ซงการทดลองใชหลกสตรจรงเปนการจดกจกรรม

แลกเปลยนเรยนรเสมอนจรงขนเพอใหทกคนไดทดลองเปนวทยากร และทมทำงานทเหลอเปน

ผวพากษ เพอการพฒนา โดยทกคนจะตองวพากษตงแต วทยากรฐานเรยนรวามทกษะการ

แลกเปลยนเรยนรเพยงพอแลวหรอไม ตองปรบปรงอะไร เนอหาสาระเปนอยางไร เวลาทใช

เหมาะสมหรอไม มการประเมนและสะทอนกลบถงวธการนำไปประยกตใชกบผทมาจากตำบล

เครอขายหรอไมเปนตน

๑.๑๐) จดทำหลกสตรฉบบสมบรณและสรางแนวทางการจดกจกรรมแลกเปลยน

เรยนร

เปนขนตอนการนำปญหา อปสรรคทพบจากการทดลองจดอบรม เชน ระยะ

เวลาทใชขอเสนอแนะการทดลองมาปรบปรงหลกสตรใหสมบรณพรอมแกการนำใช แตตว

หลกสตรทพฒนามาอยางสมบรณนนมความยากตอการทำความเขาใจสำหรบวทยากรและ

บคคลทวไป คณะทมงานจงไดสรางแนวทางจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรขนเพอใชสอในการ

ทำงานดวยกนทงภายในและนอกตำบล

๑.๑๑) จดการอบรมจรงตามหลกสตร

ในการจดอบรมจรงตามหลกสตรนนจะตองมการประเมนผลการจดทกรนตง

แตกระบวนการจดอบรมและผลลพธทไดจากการจดเพอนำขอมลเหลานนมาพจารณาใชปรบ

แนวทางการจดการอบรมใหเหมาะสมตอไป

๑.๑๒) ปรบปรงแนวทางการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรใหยดหยน

จากการพบวาแตละรนทอบรมนนมบรบทของผมาเรยนไมเหมอนกนทำให

คณะทำงานไดเรยนรวาควรปรบปรงอะไรบางสงทไดเรยนรคอ

๑)จดสงขอมลผเขาอบรมใหทมงานทกคนทราบกอนวามใครบางจากตำบล

อะไรทนทางสงคมของพนทนนมอะไรบางผเขาอบรมมตำแหนงเปนอะไรตองพจารณากอนวา

แตละตำบลนนมนษยทองคำทมารวมแลกเปลยนนนเปนใครบาง เพอทมวทยากรไดปรบ

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 99 -

เปลยนวธการแลกเปลยน เทคนคทใชใหเหมาะสมกบบคคลเหลานน ทำใหวธการแลกเปลยน

อาจไมแขงและตายตวแตขนอยกบบรบทผทเขามาอบรมในแตละครงนนๆไป

๒) นกจดกระบวนการตองนำขอมลจากการประเมนเขาทประชมเพอแจงใหกบ

ผมสวนเกยวของทราบและปรบปรงในครงตอๆไป

๒) การพฒนาหลกสตร

เพอตอบสนองวตถประสงค เปาหมายการพฒนาโครงการทงหมดทจดทำขน ซงม

รายละเอยดการดำเนนการดงน

๒.๑) การแตงตงคณะกรรมการการจดการหลกสตร ผลลพธทตองการคอ คณะ

ทำงานทรบผดชอบในการจดทำกำกบตดตามประเมนผลการนำใชหลกสตร

๒.๒) ศกษา/ทบทวนเปาหมายการจดการอบรม ผลลพธทตองการคอ การเขาใจท

ตรงกนของคณะทำงานเพอรางหลกคดและกจกรรมการประเมนผลหลกสตร

๒.๓) ระบกจกรรมการจดการสขภาวะชมชนในตำบล ผลลพธทตองการคอ ขอมล

ทนทางสงคมในตำบลทพรอมจะเปนแหลงเรยนรวามทใหนบางเพอใชในการศกษาเชงลก และ

ถอดบทเรยนตอไป

๒.๔) ศกษาเพอถอดบทเรยนระบบการจดการสขภาวะชมชน ผลลพธทตองการคอ

ชดความรเรองการจดการสขภาวะโดยชมชนตำบลปากพน

๒.๕) พฒนาศกยภาพทมงานใหพรอมสำหรบการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร

ผลลพธทตองการคอ คณะทำงานโครงการทกฝายมความร เขาใจ มทกษะในการจดกระบวน

การเรยนรเพอเอออำนวยใหคณะทำงานภาคประชาชนไดมทกษะ ความร เขาใจ สามารถแลก

เปลยนเรยนรไดอยางมประสทธภาพ

๒.๖) รางหลกสตรการจดการสขภาวะโดยชมชนตำบลปากพน ผลลพธทตองการคอ

เพอใชเปนตกตาใหคณะทำงานทกฝายไดพจารณา ปรบปรง เพอเตรยมเขาสการพจารณาโดย

คณะกรรมการทแตงตงขน

๒.๗) การพจารณาหลกสตร ผลลพธทตองการคอ เพอใหหลกสตรมคณภาพ ได

มาตรฐาน

๒.๘) ปรบปรงหลกสตร ผลลพธทตองการคอ เพอใหหลกสตรมความครบถวน

สมบรณพรอมใชงานไดจรง

ตำหรา...วชชาปากพน - 100 -

๒.๙) ทดลองใชหลกสตร ผลลพธทตองการคอ เพอใหทกคนเขาใจรวมกนในเรอง

การจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรตามบทบาทหนาทของตน มองเหนภาพรวม สามารถเชอม

โยงงานไดทงระบบ

๒.๑๐) จดทำหลกสตรฉบบสมบรณและสรางแนวทางการจดกจกรรมแลกเปลยน

เรยนร ผลลพธทตองการคอ เพอใชเปนเอกสาร คมอททกคนใชในการทำความเขาใจรวมกน

เพอดำเนนการโครงการทมประสทธภาพ

๒.๑๑) จดการอบรมจรงตามหลกสตร ผลลพธทตองการคอ เพอใหผเขาอบรมจาก

ตำบลเครอขายมแรงบนดาลใจทจะกลบไปสรางสขภาวะโดยชมชนใหกบตำบลของตน

๒.๑๒) ปรบปรงแนวทางการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนรใหยดหยน ผลลพธท

ตองการคอผเขาอบรมมความพงพอใจขนสงสดและบรรลตามเปาหมายตวชวดทกำหนดไว

๓) การเสรมการพฒนาอยางตอเนอง ตำบลปากพนไดใหความสำคญกบการเสรมการพฒนาอยางตอเนอง ดงจะเหนไดจาก

การนำใชระบบฐานขอมลเพอสขภาวะชมชน ทมการดำเนนกระบวนการ FAPModel ๙ ขน

ตอนในทกๆ ป เพอเปนการปรบปรงขอมลใหมความเปนปจจบนมากทสด เพอนำสการนำใช

ขอมลในการวางแผนการดำเนนนโยบายขององคการบรหารสวนตำบล โดยผบรหารของ

องคการบรหารสวนตำบลไดใชขอมลทไดจากโปรแกรมมาใชในการทำเวทประชาคม มการนำ

ขอมลทไดในแตละปนำเขาสเวทประชาคมในแตละหมบานเพอใหประชาชนไดรบรขอมลอยาง

ท วถงและเทาเทยมกนทกคน เพ อใชขอมลท ไดรบในการนำเสนอโครงการหรอกจกรรม

ส องคการบรหารสวนตำบลเพอรวมกำหนดแผนและนโยบายในการแกปญหาและพฒนา

ความเปนอยของประชาชนใหดขนอยางยงยนจนเกดเปนนโยบายสาธารณะของชมชน

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 101 -

การขบเคลอนตำบลเครอขายเพอใหเกดการจดการสขภาวะโดยชมชนนน ในแผนการ

ดำเนนงานการพฒนาศกยภาพของตำบลเครอขายนนตำบลศนยเรยนรตนแบบอยางตำบลปาก

พนกมแนวทางการดำเนนงานทผานมาอยางเปนระบบ และภาพความสำเรจของการขยายงาน

เครอขายกเปนไปอยางเหนไดชด ซงกระบวนการกเรมตงแตการสรรหาตำบลทจะเขารวมเปน

เครอขายการจดการสขภาวะโดยชมชนและหลงจากนนกนำเขาสกระบวนการแลกเปลยนเรยน

ร ระหวางตำบลตนแบบและตำบลเครอขาย โดยนำตวแทนแกนนำแตละตำบล เขาส

กระบวนการแลกเปลยนทยดหลกการผเรยนไดเรยนรอยางมความสขรสกสนกและประทบใจ

โดยผานการปฏบตจรง และการเรยนรรวมกนน ทำใหตำบลเครอขายไดนำแนวคดน ไป

ประยกตใชกบบรบทของตนอยางมแรงบนดาลใจ และหวงผลสำเรจทเกดขน ตอจากนนตำบล

ตนแบบอยางตำบลปากพนกสรางกระบวนการหนนเสรมใหเกดแรงกระเพอมในการขบ

เคลอนตำบลเครอขายทจะนำตำบลตนเองเขาสการจดการสขภาวะโดยชมชนอยางเตมรปแบบ

ตอไปซงขนตอนในแตละกระบวนการนนขออธบายรายละเอยดจากการปฏบตจรงไดดงน

๑) การสรรหาและชกชวนเขารวมเปนตำบลเครอขายฯ

การสรรหาองคกรปกครองสวนทองถนทมาเขารวมเครอขายในโครงการพฒนาเครอขาย

องคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน นนมวธการสรรหา และการ

ชกชวนเขารวมโครงการโดยมขนตอนการดงตอไปน

วธการสรรหาเครอขายฯ ก) การสรรหาจากความสมพนธระหวางผบรหารทองถนดวยกน

ความสมพนธของผบรหารทองถนดวยกนเกดขนจาก เชน ความสมพนธจากภารกจ

งานทตองทำรวมกน เวทการแลกเปลยนตางๆ และจากอยรวมสมาคมเดยวกนเปนตน สงผล

ใหเกดความสนทสนมและเหนศกยภาพซงกนและกน ทำใหเกดความเชอมน เชอใจทจะรวม

ทมทำงานดวยกน

แผนงานท ๒ การขบเคลอนตำบลเครอขาย

ตำหรา...วชชาปากพน - 102 -

ข) การสรรหาจากความโดดเดนของทนทางสงคมในแตละพนท การคนหาความ

โดดเดน จากกจกรรมเดน หรอนวตกรรมเดนทเปนทนของแตละพนท เนองจากแนวความคด

ทวาหากพนททมกจกรรมเดน ชมชนเขมแขงอยแลวถอวาเปนทนทดของการทำตำบล สขภาวะ

และจะพยายามใหกระจายอยทวทกจงหวด เพอทจะใหเกดความหลากหลายทางวฒนธรรม

และเหนผลของการแลกเปลยนเรยนรทชดขน เชน การทพนทไกลๆ อยางภาคอสาน หรอ

ภาคเหนอกจะกระตอรอรนและตงใจทจะเรยนรอยางเตมทเนองจากความเปนอย วฒนธรรม

ทตาง และสถานทท แปลกแตกตางทำใหเกดความตนเตน และเกดการกระตนเศรษฐกจ

ของชมชนไดเปนอยางด

ค) การสรรหาจากขอมลขาวสาร การสรรหาขอมลจากการบอกกลาวของคณะทำงาน

กลาง ไมวาจะเปนจากหวหนาสวนตางๆ ของ อบต.หรอเจาหนาททมขอมล หรอจากการคนหา

จากอนเตอรเนท เอกสารทเกยวของกบขอมลของทองถนตางๆ และขอมลจากสำนกงานทอง

ถนจงหวดเปนตน

วธการชกชวนเขารวมเปนเครอขายฯ เมอไดขอมลและรายชอของทองถนตำบลตาง ๆ จากการสรรหามาแลว ผประสานกคอผ

จดการโครงการฯจะทำหนาทประสานงานเปนหลกโดยมขนตอนของการชกชวนเขารวมเครอ

ขายคอ

ขนตอนท๑)การบอกถงวตถประสงคของการชกชวนเขารวมโครงการฯวธการดำเนนงาน

ทจะตองไปขบเคลอนตอและผลประโยชนทตำบลจะไดรบจากการเปนเครอขายฯ

ขนตอนท๒)สงรายละเอยดทเปนคณสมบตของผทจะเขามาฝกอบรมและรายละเอยดท

เปนภารกจทพนทเครอขายฯจะตองทำ

ขนตอนท ๓) ประสานขอคำตอบการเขารวมอกครง พรอมกบขอรายชอผทจะตองมาลง

นามทำบนทกขอตกลงรวมกน

ขนตอนท ๔) หลงจากนนมการตดตอสอสารกนอยางสมำเสมอสรางความคนเคยและ

สมพนธภาพทด และคอยแกไขสถานการณทเกดการเปลยนแปลงอยางกระหนของตำบล

เครอขายฯ ในการเขารวมเปนเครอขายตำบลสขภาวะ อยางเชน บางพนททตกปากรบคำแลว

เกดเปลยนใจไมมาเนองจากตดขดบางประการ ถาหากทมงานไมประสานอยางตอเนองจะทำให

แกไขสถานการณไมทนอาจเกดความเสยหายได

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 103 -

๒) การแลกเปลยนเรยนรระหวางตำบลตนแบบและตำบลเครอขาย กระบวนการถดไปหลงจากทโครงการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการ

จดการสขภาวะโดยชมชน ไดสรรหาเครอขายครบตามจำนวน และมคณสมบตตามทกำหนด

แลวกจะนำเครอขายเขาสกระบวนการถดไปกคอการเปดเวทใหตำบลตนแบบอยางตำบลปาก

พนกบตำบลเครอขายไดมาพบเจอกน รวมสรางความเขาใจทตรงกน รบทราบบทบาทและ

หนาทของการเปนเครอขายฯการเปดเวทเพอเจอกนปละ๓ครงจะขอกลาวรายละเอยดดงน

เวทครงท ๑ การคนหาทนในพนท มวตถประสงคเพอเปนเวททเปดใหตำบลตนแบบได

ชแจงรายละเอยด สรางความเขาใจ สงผลใหตำบลเครอขายไดรบทราบบทบาทของตนเอง

รบทราบภาระงานในการเปนเครอขายตำบลสขภาวะ เมอรบทราบกจะเขาสพธการลงนามบนทก

ความรวมมอ รวมกนทกพนท เพอเปนพนธสญญาในการขบเคลอนไปในทศทางเดยวกน และ

รวมกนทำกจกรรมทสงเสรมการคดคนหาศกยภาพทนของตนเองในเบองตน หลงจากนนก

กำหนดวนทจะสงตวแทนแกนนำทละ ๓๐ ทานเขามาฝกอบรมแลกเปลยนเรยนรในตำบล

ปากพนเปนรนๆดงตารางท๑แสดงไวในภาคผนวก

ผลลพธท ไดจากการเปดเวทคร งท ๑ นทำใหเกดการพบเจอกนของเครอขายตำบล

สขภาวะ และทสำคญคอตำบลตนแบบไดสรางความเขาใจรวม เพอใหเกดกจกรรมขบเคลอน

ตอไป โดยการทเครอขายสงทนคน คอ สงแกนนำมาแลกเปลยนเรยนรในพนทตนแบบตอไป

ตามตารางการจดฝกอบรม ในหลกสตรการจดการสขภาวะโดยชมชนตำบลปากพน ทได

กำหนดไวเปนเวลา๕วนซงจะไดอธบายไดดงน

การจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร ตามตารางการจดฝกอบรม ของโครงการพฒนา

เครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน เปนเวลา๕วนตำบล

เครอขายฯจำนวน๑๐รนรนละ๒พนทพนทละ๓๐คน(รวมจำนวน๖๐คนตอหนงรน)

ดงตารางท๒แสดงไวในภาคผนวก

ผลลพธท เกดข นจากการจดกจกรรมแลกเปลยนเรยนร สงผลใหแกนนำของตำบล

เครอขาย ไดรบรวาการขบเคลอนตำบลสขภาวะนนเปนอยางไรมอะไรบางสงผลใหเกดความ

รสกวาสงทเหนมานนทผานการสงเกตและผานการปฏบตจรงมาแลวนนมาทบทวนกจกรรมใน

พนทของตนเอง แลวสงผลใหเกดแนวความคดทอยากจะกลบไปทำทพนทของตนเองบาง จน

ทำใหเกดการสรางกจกรรมสรางสรรในพนทตอไป

ตำหรา...วชชาปากพน - 104 -

เวทครงท ๒ การพฒนาแหลงเรยนรมวตถประสงคเพอตดตามความกาวหนาของตำบล

เครอขายในการพฒนาพนทของตน หลงจากผานการแลกเปลยนเรยนรจากตำบลตนแบบไป

แลวไดนำแนวคด หรอหลกปฏบตจากตำบลตนแบบไปปรบใชในพนทใหเหมาะสมกบบรบท

ของตน เมอถงชวงระยะเวลาทเครอขายไดเขารวมแลกเปลยนเรยนรครบทกรนแลว หนาทของ

ตำบลตนแบบจะตองเปดเวทครงทสองเพอจะใหตำบลเครอขายไดมาแลกเปลยนวธการจดการ

สขภาวะโดยชมชนทตนไดไปปรบใช และแตละพนทเกดกจกรรมสรางสรรคอะไรขนบาง ม

ปญหาอปสรรค อะไรทเจอ หาวธแกไขปญหาเพอขามผานอยางไร กจะไดบทสรปการพฒนา

และกจกรรมสรางสรรคสงผลใหเกดแหลงเรยนรโดยชมชน

ผลลพธทไดจากการเปดเวทครงท ๒ คอพนทตำบลเครอขายทไดกลบไปพฒนาสราง

กจกรรมทสรางสรรคเกดขนในพนทกจะนำประสบการณทตนเองไปกระทำมาเลาสกนฟง และ

ตำบลตนแบบกจะไดรบรถงความกาวหนาในการขบเคลอนงาน และสามารถวางแผนงานตอไป

ทจะรกขยายแผนการดำเนนงานตอเพอใหเกดความเขมแขงตอไป

เวทครงท ๓ การจดการสขภาวะโดยชมชน วตถประสงคในการเปดเวทครงนเพอหาขอ

สรปรวมกนในการสรางกระบวนการพฒนาตำบลสขภาวะและแสดงศกยภาพทนทางสงคม

เฉพาะประเดนของแตละพนทโดยทมชมชนเปนแกนหลกในการจดการ

การแลกเปลยนเรยนรระหวางตำบลตนแบบอยางปากพนกบตำบลเครอขายฯ นนการ

ออกแบบกจกรรมทสงเสรมใหเกดการเรยนร สามารถปรบไดตลอดเวลาเพอรองกบสภาวะ

การณทเปลยนแปลง ไดตลอดเวลา เพอเปาหมายสงสดทหลงจากการแลกเปลยนเรยนรแลว

เครอขายเขาใจ สนก ประทบใจและเกดแรงบนดาลใจทอยากกบไปพฒนาพนทตนอยางม

ความหวงและเหนรวมตรงกนทกฝาย

ผลลพธทไดจากการจดเวทครงท ๓ เปนการเจอกนเพอแสดงพลงของภาคประชาชนทขบ

เคลอนใหเหนถงความเขมแขงของชมชนทองถน และภาคประชาชนทเปนแกนหลกของชมชน

ทองถนไดเจอกนแลกเปลยนถายทอดองคความรสกน ทำใหเกดเครอขายของคนททำเรองด

เพอบานตนเองมากขน

๓) การหนนเสรมตำบลเครอขายใหขบเคลอนสตำบลสขภาวะ

การหนนเสรมตำบลเครอขายฯใหขบเคลอนสตำบลสขภาวะนน เปนกระบวนการทตำบล

ตนแบบจะตองออกแบบเพอใหเกดการเชอมประสานระหวางทองถนในลกษณะของการเปน

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 105 -

“พเลยงใหนอง” ๗กระบวนการหนนเสรมจะเกดขนหลงจากทพนทเปาหมายไดตกลงใจเขารวม

เปนตำบลเครอขายกบโครงการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสข

ภาวะโดยชมชนแนวทางและวธการหนนเสรมของตำบลตนแบบทเกดขนแบงไดเปน๓ระยะ

คอ ระยะกอนการแลกเปลยนเรยนร ระยะระหวางการแลกเปลยนเรยนร และระยะหลงจาก

การแลกเปลยนเรยนร

๓.๑ ระยะกอนการแลกเปลยนเรยนร

การหนนเสรมใหกบตำบลเครอขายฯในชวงกอนเกดกระบวนการแลกเปลยน

เรยนรนนทำไดในลกษณะของการใหคำแนะนำ เชน ๑) การออกแบบเอกสารใหการแนะนำใน

เรองการคนหาคณสมบตของผเขารวมทเปนแกนนำ จำนวน๓๐ คน เอกสารทำความเขาใจโค

รงการฯ บทบาทและหนาทของตำบลเครอขายฯทจะตองเขามาสกระบวนการแลกเปลยนเรยน

รในหลกสตรตำบลสขภาวะ๒)การสรางขอตกลงในเรองการสนบสนนงบประมาณเพมเตมจาก

เครอขายฯในการอบรม๓)การนำใชเครองมอปฏบตการคนหาทนทางสงคมของพนทเครอขาย

ในเบองตน ๔) ประสานงานสรางความเขาใจ สรางสายสมพนธ และตรวจสอบขอมลความ

พรอมเปนระยะๆ ๕) สรปผลของทนจากการนำใชเครองมอฯในแตละพนทเพอเปนขอมล

เตรยมความพรอมกอนเปดเวทแลกเปลยนเรยนรในครงแรก(เวทคนหาทนในพนท)

ผลลพธทไดจากการหนนเสรมตำบลเครอขายฯในระยะกอนการแลกเปลยน

เรยนรนน ทำใหเกดการเตรยมความพรอมและรทศทางของการเตรยมทนคนทมศกยภาพตรง

ตามคณสมบตทจะสงมาแลกเปลยนกบตำบลตนแบบ

๓.๒ ระยะระหวางการแลกเปลยนเรยนร หลงจากการเปดเวทในครงแรก(เวทคนหาทนในพนท) ตำบลเครอขายมหนาท

คดเลอกแกนนำมาแลกเปลยนเรยนรทตำบลปากพนจำนวน๓๐คนเปนเวลา๕วนในระยะ

เวลาระหวางการแลกเปลยนเรยนรตำบลตนแบบมหนาทดงน

๑)สนบสนนการจดกจกรรมการเรยนรรวมกนในรปแบบของ๔MAT(ของ

แมคคารธ: ๑๙๘๐) ทตำบลตนแบบจะเปนผสรางกระบวนการใหเกดการสรางความรมากกวา

๗ “พเลยงใหนอง” เปนกระบวนการหนนเสรมของตำบลปากพนทกระทำกบตำบลเครอขายเพอ

ใหเกดแรงขบเคลอนในการจดการตนเองสตำบลสขภาวะ

ตำหรา...วชชาปากพน - 106 -

การถายทอดความรจากวทยากรเพยงอยางเดยว ทำใหเกดความสมพนธระหวางผเรยนและ

ผถายทอด โดยผเรยนผานการรบร / รสก ผานการสงเกต แลวสงผลใหเกดแนวความคด

และกอใหเกดการกระทำตามมา โดยแนวทางการเรยนรไดยดหลกผเรยนเรยนรอยางมความสข

รสกสนก มความประทบใจ โดยผานการปฏบตจรงและนำประสบการณทเกดขนไปปรบใชกบ

พนทตอไป โดยกระบวนการวนสดทายของหลกสตร จะเปนสอทบงบอกถงพนธะสญญาและ

ภารกจทตำบลเครอขายจะตองกลบไปดำเนนการในพนท เชน วนสดทายจะมกจกรรมของการ

ระดมสมองใน๓ประเดนคอ๑)ทนทางสงคมในพนทของทานมอะไรบาง เชนชอกลมอะไร

อยในระบบใดแกนนำมใครบางสถานทอยหมไหน๒)จากการแลกเปลยนเรยนรผานการปฏบต

จรงในพนทตำบลปากพนทานเหนอะไรและสงใดทจะสามารถนำไปพฒนาหรอตอยอดใชไดใน

พนทของทานได มวธการพฒนาอยางไร ๓) จากการแลกเปลยนเรยนรผานการปฏบตจรงใน

พนทตำบลปากพนทานเหนวาพนทปากพนควรปรบปรงและแกไขในดานใดบางซงผลของการ

จดกจกรรมในวนสดทายนจะเปนแนวทางใหเกดกระบวนการตดตามใหกำลงใจอยางมทศทาง

๒) การบรการและอำนวยความสะดวกเพอสรางความประทบใจ ทงในเรอง

อาหาร ทพก(โฮมสเตย) การบรการรบ-สง ของเจาของบานพก เชน ตำบลตนแบบจะเปนผท

ตองใหการบรการ อยางเตมทโดยยดความพอใจของแขกทมาพกเปนอนดบแรกอยางเชนเรอง

การบรการรบสงของเจาของบานพก ถาหากแขกตองการออกไปไหนกจะมหนาทรบสงให หรอ

เรองของการบรการอาหาร แขกตองการรบประทานอะไรเปนพเศษเจาของบานพกกจะจดสรร

มาให(โดยยดหลกทวาฉบหายไมวาเอาหนาไวกอน๘)

ผลลพธทไดจากการหนนเสรมตำบลเครอขายฯในระยะระหวางการแลกเปลยน

เรยนร นน เกดองคความรใหมทงผใหและผรบจากการไดเกดการเปลยนความรซงกนและกน

มการเรยนรกระบวนการสรางตำบลสขภาวะ และตำบลเครอขายมแรงบนดาลใจกลบไปขบ

เคลอนงานอยางบรณาการมากขน

๓.๓ ระยะหลงจากการแลกเปลยนเรยนร กจกรรมการแลกเปลยนเรยนรในพนทตำบลตนแบบ จะเสรจสนในระยะเวลา

๕ วน หลงจากนน แนวทางการหนนเสรมของตำบลตนแบบจะทำไดโดยผานกจกรรมตาม

ลำดบเหตการณดงตอไปน

๘ “ฉบหายไมวา เอาหนาไวกอน” เปนอตลกษณของคนตำบลปากพน ในการบรหารเพอสราง

ความประทบใจใหกบแขกทมาเยอน

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 107 -

๑) การเปดเวทแลกเปลยนเรยนรในครงท ๒(การพฒนาแหลงเรยนร)

หลงจากแลกเปลยนเรยนรในพนทตำบลตนแบบไปแลว การสนบสนนของ

ตำบลตนแบบทจะตองดำเนนการตอ คอการจดสงเอกสารทเกดจากการระดมสมองของทมใน

วนสดทายของการแลกเปลยน เพอเปนแนวทางและเหนขอมลของตนเอง เพอไปดำเนนการขบ

เคลอนตอไปในพนท และหลงจากนนการประสานงานจะตองทำอยางตอเนอง เพอตดตามและ

กระตนอยางเปนระยะ โดยทมวชาการ เพอเปนการเตรยมความพรอมในการจดการเปดเวท

แลกเปลยนในครงท๒ตอไป

๒) การลงพนทตดตามใหกำลงใจตำบลเครอขายฯ

การลงพนทเพอตดตามใหกำลงใจกบเครอขายฯ เกดขนหลงจากเปดชวง

เวลาใหกบตำบลเครอขายฯไดจดกระบวนการเพอนำสงทเรยนรจากตำบลตนแบบไปปรบใชกบ

พนท เปนชวงเวลาทพนทกำลงเกดแรงกระเพอมชมชนกำลงรวมกนจดกจกรรมสรางสรรค

ประโยชนของการตดตามใหกำลงใจเปนการสรางแรงกระตนอกระลอกใหกบเครอขายฯเพอ

เตรยมความพรอมพนทในการตอนรบพเลยง ประโยชนในดานงานวชาการ คอการไดเหน

ศกยภาพทนในพนทจรง เพอเปนองคประกอบหนงในการตดสนใจสนบสนนการสรางทมวชา

การของพนทใหมศกยภาพรองรบการจดการคนหาทนทางสงคมในพนทของตนเอง อยางกรณ

เชน การลงตดตามใหกำลงใจในพนทอบต.วงนำค อำเภอเมอง จงหวดพษณโลก และไดเหน

ทนทเปนแหลงเรยนรทเขมแขงเชนชมรมผสงอาย ศนยเรยนรวม หรอปาชมชน เปนตน ทม

งานคดวานาจะเปนตำบลศนยฝกได จงไดวางแนวทางของการสรางทมวชาการเครอขายฯให

เขมแขงตอไป

๓) การเปดเวทครงท ๓(การจดการสขภาวะโดยชมชน)

การเปดเวทครงท ๓ (การจดการสขภาวะโดยชมชน) เกดขนหลงจากท

ตำบลตนแบบไดลงพนทตดตามใหกำลงใจตำบลเครอขายแลว ไดนำขอมลมารวบรวมดความ

กาวหนาของตำบลเครอขายเพอสงผลใหเกดประโยชนในการออกแบบกจกรรม ในการเปดเวท

ครงท๓ทสะทอนการจดการสขภาวะโดยชมชนเปนแกนหลกในการแสดงพลง

๔) การสรางทมและหนนเสรมศกยภาพเครอขายวชาการ

การสนบสนนเครอขายฯ อกประการทตำบลตนแบบอยางตำบลปากพนได

กระทำไว คอ การสรางเครอขายงานวชาการใหเกดขนในทกพนททเปนตำบลเครอขาย เหตผล

ของการสรางทมเครอขายวชาการนนเนองมาจาก หลายๆพนทพบอปสรรคในการขบเคลอน

ตำหรา...วชชาปากพน - 108 -

ตำบลสขภาวะ คอการขาดนกวชาการในชมชนทองถน ดงนนตำบลปากพนจงไดวางแนวทางใน

การขามผานปญหานโดยการสรางแนวทาง ในการสรางทมวชาการเครอขายขนมารองรบการ

ขยายตวของตำบลศนยฝกวธการสรางทมและการหนนเสรมศกยภาพมลำดบดงตอไปน

๔.๑)มองหาเครอขายทมศกยภาพของทนทางสงคมมความพรอม

๔.๒) ศกษาผบรหารทมวสยทศนและเหนชอบในแนวทางการจดการสข

ภาวะโดยชมชน

๔.๓) ขอความรวมมอผบรหารทองถนในการจดการหานกวชาการพนทสง

เขารวมฝกกระบวนการRecap

๔.๔) จดสงเอกสารคมอปฏบตการคนหาทนใหศกษาและทดลองนำใชใน

พนทกอน

๔.๕) สรางเวทใหเกดกระบวนการฝกนำใชเครองมอ คอการนำทมวชาการ

ลงฝกการทำRecapในพนทเครอขายดวยกน

๔.๖) ฝกความเชยวชาญและสรางสมพนธภาพทดตอกนดวยการหมนเวยน

การคนทนสลบกนไป เชน ทมวชาการของ อบต.ดงมลเหลก และอบต.ไกรนอก ไปชวยถอด

องคความรใหกบอบต.วงนำค เพราะฉะนน อบต.วงนำคจะตองไปชวยถอดองคความใหกบทง

อบต.ไกรนอกและอบต.ดงมลเหลกเชนกน

๔.๗) การสรางความสำคญในตวบคคล และยกยองขนมาเปนแกนนำของทม

เชนเมอนกวชาการทานใดมความเชยวชาญเพมขนกจะถกแตงตงขนมาเปนแกนหลกของทม

๔.๘) เปนทปรกษาและอำนวยความสะดวกในทกๆ ดานของการจดการ

สขภาวะโดยชมชน

กระบวนการหนนเสรมตำบลเครอขายจะสำเรจไดนนตองอาศยสายสมพนธ

ทดองการเปนทปรกษาใหกบเครอขายไดในทกๆดานตองมการตดตอประสานงานในทกระยะ

และทสำคญผบรหารจะตองเอาใจใส และเขาใจในกระบวนการขบเคลอนตำบลสขภาวะอยาง

เปนระบบพรอมกบการไววางใจทมคณะทำงานใหทำงานอยางเตมท

ผลลพธทไดจากการหนนเสรมตำบลเครอขายในระยะหลงการแลกเปลยน

เรยนรกอใหเกดกระบวนการตดตามผลอยางใกลชดเปนแรงสงใหเกดการกระเพอมของกระแส

การสรางตำบลสขภาวะ และยงสงผลใหตำบลเครอขายเกดการสรางทมงานรองรบงานทจะ

ดำเนนการตอไปอยางเชนการสรางทมวชาการในพนทเปนตน

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 109 -

การสรางองคความรและการจดการความรนนตำบลปากพนไดมการดำเนนการ๒สวนคอ

๑)การจดการความรและ๒)การสรางองคความรผานการศกษาวจยซงมรายละเอยดดงน

๑.การจดการความรมการดำเนนงานผานกจกรรมดงตอไปน

๑.๑ จดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางตำบลตนแบบและตำบลเครอขาย

วตถประสงคในการจดกจกรรม

๑) เพอคนหาทนทางสงคมและศกยภาพทมของอปท.เครอขาย

๒)เพอใหอปท.เครอขายไดมวธการพฒนาแหลงเรยนรของตนเอง

๓)เพอใหอปท.เครอขายไดเขาใจกระบวนการการแลกเปลยนเรยนร

๔) เพอใหอปท.เครอขายไดรวธการแกไขปญหาทอาจจะเกดขนไดตลอดเวลา

การจดกจกรรมจดเวทแลกเปลยนเรยนรระหวางตำบลตนแบบและตำบลเครอ

ขาย เปนเวททเปดใหตำบลตนแบบ ไดชแจงรายละเอยดและสรางความเขาใจกบตำบลเครอ

ขาย ทำใหตำบลเครอขายไดเขาใจบทบาทของตนเอง รบทราบภาระงานในการเปนเครอขาย

ตำบลสขภาวะ หลงจากนนกจะเขาสพธการลงนามบนทกความรวมมอของทกพนท เพอเปน

พนธสญญาในการขบเคลอนใหเปนไปในทศทางเดยวกน และรวมกนทำกจกรรมทสงเสรมการ

คดคนหาศกยภาพทนของตนเองในเบองตน กำหนดวนทจะสงตวแทน/แกนนำอปท.ละ ๓๐

ทานเขามาฝกอบรมแลกเปลยนเรยนรในตำบลปากพน เพอใหเกดแกนนำทเขาใจกระบวนการ/

วธการทำงาน สามารถนำความรทไดกลบไปใชในพนทของตนเองไดอยางถกตอง ผลจากการ

จดกจกรรมครงน สงแรกทมองเหนไดอยางชดเจนคอความกระตอรอรนในการคนควาหา

ขอมลทมอยของตำบลตนเองเพอใหเหนถงศกยภาพทมอยและพรอมทจะพฒนาพนทใหเปน

ตำบลตนแบบเหมอนกบองคการบรหารสวนตำบลปากพน

๑.๒ จดกจกรรม “การศกษาดงานเรยนรผานการปฏบตจรง” ใหกบ อปท. เครอขาย

การจดกจกรรม “การศกษาดงานเรยนรผานการปฏบตจรง” ใหกบ อปท.เครอ

ขาย เปนการดำเนนกจกรรมเพอใหอปท.เครอขายไดเขารวมเรยนรขนตอนกระบวนการทำงาน

แผนงานท ๓ การสรางและจดการองคความร

ตำหรา...วชชาปากพน - 110 -

โดยการลงพนทปฏบตจรงตามตาราง ๕ วนทตำบลตนแบบเปนผกำหนดให ซงในขนตอนแรก

จะมการประสานงานกบอปท.เครอขายทจะเขารวมแลกเปลยนเรยนรกบตำบลตนแบบวาจะมผ

เขารวมเปนจำนวนเทาใด ดรายละเอยดของผทมาวานบถอศาสนาอะไร เปนใครบาง เพอทจะ

จดบานพกโฮมสเตยใหกบผทมาไดตรงตามความตองการ หลงจากนนกจะเตรยมการตอนรบ

มการเชคเวลาทแขกมาถงเพอจะจดคนไปรบไดถก การจดเตรยมอาหารไวตอนรบแขก เตรยม

สถานทในการเลยงตอนรบ เตรยมรถในการลงพนทฐานเรยนร เตรยมอาหารวาง เตรยม

วทยากรประจำกลม(ไกด) ในการแนะนำเสนทางและใหความรกบแขกในระหวางการเดนทาง

สงเหลานเปนกระบวนการในการแลกเปลยนเรยนรทงหมดขององคการบรหารสวนตำบลปาก

พนทเรมตนขนมาจากการเรยนรคอยคดคอยทำของนายกอบต.ผนวกกบการมสวนรวมของ

คนในตำบลดงคำกลาวทวา “ทำอะไรทำดวยชวยกน” จงทำใหตำบลปากพนไดขนเปนตำบล

นำรองในการจดการสขภาวะโดยชมชนในทสด

๑.๓ การจดประชมเครอขายนกวชาการเพอสรปการศกษาวจย

โครงการการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสข

ภาวะโดยชมชน มทศทางการดำเนนงานภายใตกรอบการศกษาวจยทางวชาการเพอสรปบท

เรยน และถอดองคความรทไดเพอนำใชในการขบเคลอนงานใหเกดเปนตำบลสขภาวะ งานวชา

การจงมความสำคญในทกขนตอนการดำเนนโครงการ ดงนนในแผนงานทสามในเรองการสราง

องคความรและการจดการความร จงไดกำหนดใหมการจดประชมนกวชาการเครอขายปละ ๒

ครง เพอสรางความเขาใจรวมกนใหเกดแกนกวชาการพนทและนกวชาการเครอขายในการ

ทำงานรวมกน ทำใหเกดการประสานงานทดมความเชอมโยง ตวนกวชาการไดมปฏสมพนธทด

ตอกน เกดเปนการทำงานเปนทม มความคดสรางสรรคสงใหมๆ เพอนำมาปรบใชในงานท

ทำใหเกดผลสมฤทธ

ผลลพธทเกดจากการสรางองคความรและการจดการความรนน สงผลใหเกด

กระบวนการทเชอมตอองคความรทไดนำไปพฒนาในสวนของคน ทประกอบไปดวยเชน เกดการ

สรางความเขาใจรวมกนผานการคนหาขอมลทนของตนทมอย โดยผานกระบวนการฝกปฏบตจรง

อยางเชนการทำRECAPหรอการใชเครองมอFAPMODELและยงไดผานการฝกปฏบต

จรงในการแลกเปลยนเรยนรจากพนทตนแบบ สงผลใหเกดการจดการความรและพฒนางานททำ

อยางเปนกระบวนการ เชน การวางโครงสรางของทมงานวชาการเพอรองรบงานคนหาทนใน

พนทเปนตนหรอการฝกคนทมใจรกงานทองถนใหมาเขารวมงานกระบวนการตางๆของตำบล

สขภาวะ

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 111 -

๒. การสรางองคความรผานการศกษาวจย การสรางองคความรผานการศกษาวจยในโครงการฯ คณะทำงานโครงการไดประสานกบ

คณะพยาบาลศาสตรมหาวทยาลยวลยลกษณเพอจดทำขอเสนอแผนการศกษาวจยและเสนอ

แผนการศกษาวจยใหกบคณะทำงานในโครงการทงสามคณะ แลวดำเนนการศกษาวจยภายใต

แผนงานวจย ชอ “การศกษาการจดการสขภาวะโดยชมชนขององคกรปกครองสวนทองถน”

ซงแผนงานวจยดงกลาวประกอบดวยแผนงานวจยยอย๔แผนคอ๑)การศกษารปแบบการ

จดการสขภาวะโดยชมชนขององคการบรหารสวนทองถน๒๑ กรณศกษา ๒) การสงเคราะห

องคความรเรอง“รปแบบการจดการสขภาวะชมชนโดยชมชนขององคกรปกครองสวนทองถน”

๓) วจยประเมนผลโครงการ “การพฒนาเครอขายองคกรปกครองทองถน เพอการจดการสข

ภาวะโดยชมชน”๒๑กรณศกษา๔)การสงเคราะหองคความรเรอง “รปแบบการพฒนาระบบ

จดการสขภาวะชมชนโดยชมชนขององคกรปกครองสวนทองถน”

วตถประสงคหลกของแผนงานวจย คอ ๑) เพอศกษารปแบบการจดการสขภาวะโดย

ชมชนขององคกรปกครองสวนทองถน๒๑ กรณศกษา ๒) เพอสงเคราะหองคความรเรองรป

แบบการจดการสขภาวะโดยชมชนขององคกรปกครองสวนทองถน ๓) เพอประเมนผลการ

ดำเนนการโครงการ “การพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนการจดการสขภาวะโดย

ชมชนในเชงประสทธภาพ (Efficiency) และประสทธผล (Effectiveness) ตลอดจนผลผลต

(Output)ผลลพธ (Outcome)และผลกระทบ(Impact)ของโครงการและ๔)เพอสงเคราะห

องคความรเรอง“รปแบบการพฒนาระบบจดการสขภาวะชมชนโดยชมชนขององคกรปกครอง

สวนทองถน”

ซ งการศกษาท ง ๔ แผนงานไดดำเนนการศกษาเกอบแลวเสรจ และอย ในชวงการ

สงเคราะหขอมลเพอเตรยมนำเสนอผลการวจยตอไป

ตำหรา...วชชาปากพน - 112 -

ตามทองคการบรหารสวนตำบลปากพนโดยกองทนสรางเสรมสขภาวะตำบลปากพน ได

ดำเนนโครงการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดยชมชน

ภายใตการสนบสนบสนนของสำนกงานการสรางเสรมสขภาพ หรอ สสส. นน ผลการดำเนน

กจกรรมตามแผนงานท๔แผนงานสอสารสาธารณะนนคณะทำงานไดดำเนนการตามแผนงาน

โดยแบงเปนสอตางๆดงน

๑) สอวทยชมชน การสอสารชมชนผานสอวทยชมชน คณะทำงานไดมการผลตสปอตวทย จำนวน ๒ ตว

ผานทางสถานวทยชมชนตำบลปากพน ความถ ๑๐๔ เมกกะเฮรต เพอรณรงค เชญชวนและ

ประชาสมพนธ ขาวสารใหประชาชนทวไปไดรบทราบเกยวกบการดำเนนงานของโครงการ ตลอด

ถงเชญชวนใหเขารวมกจกรรมของโครงการฯ โดยมรายละเอยดเนอหาของสปอต แตละตว

ดงน

สปอตวทยตวท ๑ “องคการบรหารสวนตำบลปากพนขอเชญชาวตำบลปากพน รวมสราง

สขภาวะชมชนเพอคนปากพน โดยทกคนรวมสรางสขภาวะทางกาย กายเขมแขง เศรษฐกจพอ

เพยง สงแวดลอมด สขภาวะทางจต ใจเปนสข ไมเครยด เมตตากรณา มสต มสมาธ สขภาวะ

ทางสงคม อยรวมกนดวยความสามคคทงครอบครว ชมชนเอออาทรตอกน สขภาวะจต

วญญาณคอความสขประเสรฐ จตใจสงลดความเหนแกตว เพอชวยเหลอสงคม เพอบรรลเปา

หมายรวมกนกบองคการบรหารสวนตำบลปากพน ภายใตวสยทศน พลเมองมความร อยอยาง

ไมยากจน สขภาพคนแขงแรง จงเชญชวนชาวตำบลปากพน โปรดใหความรวมมอกบคณะ

ทำงานโครงการสขภาวะชมชน ในการทำประชาคม เกบขอมล และอ นๆ สนบสนนโดย

สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ หรอ สสส. รวมกบองคการบรหารสวนตำบล

ปากพน โดยนายธนาวฒ ถาวรพราหมณ นายกองคการบรหารสวนตำบลปากพน”

สปอตวทยตวท ๒ “ขอเชญลกๆหลานๆและพนองประชาชนชาวตำบลปากพน รวม

กจกรรมนนทนาการ สนทนาการ ทโรงสสขภาวะ สแยกตลาดพฤหส หม ๙ ตำบลปากพน รวม

แผนงานท ๔ การสอสารสาธารณะ

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 113 -

กจกรรมตางๆ สงเสรมความรและทกษะทวไป สงเสรมสขภาพรางกาย สงเสรมสขภาพจตใจ

ในมมตางๆมกจกรรมใหเลอก เชน กจกรรมเรยน เลน ดนตรสากลและดนตรไทย จากผ

ชำนาญมประสบการณเรองดนตร มอนเตอรเนตไรสายใหทองโลกไซเบอร หรอจะเลอกดหนง

ฟงเพลง กจกรรมรองเพลงคาราโอเกะ มลานกฬาใหรวมออกกำลงกาย ลานเปตอง ลานเตนแอ

โรบค ยงมบรการอาหารและเครองดมเนนสขภาพในราคาถก เปดบรการทกวน สนบสนนโดย

สำนกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ หรอ สสส. รวมกบองคการบรหารสวนตำบล

ปากพน โดยนายธนาวฒ ถาวรพราหมณ นายกองคการบรหารสวนตำบลปากพน”

๒) สอสงพมพ

การสอสารชมชนผานสอสงพมพ คณะทำงานไดมการดำเนนงาน เพอรณรงค เชญชวน

และประชาสมพนธ ขาวสารใหประชาชนทวไปไดรบทราบเกยวกบการดำเนนงานของโครงการ

ตลอดถงเชญชวนใหเขารวมกจกรรมของโครงการฯผานทางหนงสอพมพปากพน

ตำหรา...วชชาปากพน - 114 -

ตวอยางการเผยแพรผานสอหนงสอพมพปากพนฉบบเดอนกมภาพนธ๒๕๕๔

บทเรยนรท ๓ : ปฏบตการ ๔ แผนงานบทเรยนรจากการขบเคลอนงานตำบลตนแบบสขภาวะ - 115 -

๓) สอประชาสมพนธผานเวบไซต คณะทำงานไดมการดำเนนงาน เพอรณรงค เชญชวนและประชาสมพนธ ขาวสารให

ประชาชนท วไปได ร บทราบการดำเน นงานของโครงการ ผ านทางเวบไซท http://

www.fappakpoon.comและมการเปดเวบไซท http://www.healthy.pakpoon.com เพอ

รองรบการพฒนาในอนาคตโดยใชแขวนไวบนเวบไซทหลกของอบต.ปากพน

ปจจบนไดมการอพเดทขอมลตางๆ มการปรบแตงหวเวบไซทเปนไฟลแอนนเมช น

(FLASH) ปรบแตงไอคอนและแกไขเนอหาบางสวนในเวบไซท และไดมการเพมพนทเวบไซท

เพอใหสามารถลงรปภาพกจกรรมไดมากขนรวมถงการตอสญญาอายเชาโดเมนดวย

ภาพตวอยางหนาเวบไซต

๔) สอนำเสนอแลกเปลยนเรยนร (PowerPoint) สอนำเสนอแลกเปลยนเรยนร (PowerPoint) ทมการผลตเพอใชในกระบวนการแลก

เปล ยนเรยนร ในพ นท ตำบลปากพน ซ งเพ มเตมจากท ผานมา จำนวน ๔ เร อง ไดแก

PowerPoint ระบบสอสารชมชนPowerPoint การบรหารจดการความสมพนธ PowerPoint

การบรหารจดการศนยแลกเปลยนเรยนรPowerPointการศกษาดงานเพอพฒนาศกยภาพ

ตำหรา...วชชาปากพน - 116 -

ปญหาและอปสรรคของการสอสารสาธารณะ ๑. ปญหาและอปสรรค ของสอวทยชมชน

๑.๑)การสอสารผานทางสถานวทยชมชนตำบลปากพนความถ๑๐๔เมกกะเฮรตม

ปญหาคอ ไมสามารถกระจายขาวสารไดไกลมากนก เนองดวยขอจำกดในการสงสญญาณได

ไมไกลนกเพราะเปนวทยชมชน

๑.๒) ขาดงบประมาณในการประชาสมพนธขาวสาร ทางวทยชมชน เนองจากการ

สงขาวสารเพอประชาสมพนธไปยงสถานวทยตางๆ ตองมคาใชจาย แตในโครงการไมไดตงงบ

ประมาณไว

๒. ปญหาและอปสรรค ของสอสงพมพ

ทางคณะทำงานสงขาวสารไปยงสำนกขาวตางๆ เพอเผยแพรประชาสมพนธการสง

ขาวสารไปยงหนงสอพมพทองถน การไดลงขาวหรอไมนน เปนการตดสนใจของบรรณาธการ

และกองบรรณาธการของหนงสอพมพ

๓. ปญหาและอปสรรค ของสอเวบไซต

ทางคณะทำงานเปดเวบไซตhttp://www.fappakpoon.comเพอเปนแหลงขาวสาร

ประชาสมพนธโครงการ แตดวยเจาหนาทโครงการทรบผดชอบ คอ นกจดกระบวนการโครงการ

ตองทำหนาทในการจดกระบวนการเมอมคณะมาศกษาดงานในพนทตำบลปากพน ซงทผานมา

มคณะมาศกษาดงานจำนวนมาก จงทำใหไมสามารถดแลเวบไซตใหดเทาทควร รวมถงในการ

อพเดทขอมลตางๆ การตกแตงรปภาพและตกแตงหนาเวบไซตใหนาสนใจ จำเปนตองใชเวลา

และการอพโหลดรปภาพลงในเวบไซตจำนวนมากแตพนทของเวบไซตมนอย

การแกปญหา เจาหนาทผรบผดชอบ ไดใชเวลานอกเหนอจากเวลาทำงานปกตในการ

อพเดทขอมล และตกแตงเวบไซต มการเพมพนทเวบไซท รวมถงประสานฝายวชาการเพอขอ

ขอมลบทความทางวชาการทเชอถอไดเพอนำมาลงในเวบไซตเพอประชาสมพนธตอไป

บทสรป : รปธรรมแหงความสำเรจ การขบเคลอนงานตำบลสขภาวะ - 117 -

จากการดำเนนงานโครงการสขภาวะ ไดเกดรปธรรมในดานตางๆ ทเหนเดนชดเปน๒ สวน

คอ ๑) รปธรรมทเกดขนในตำบลปากพน และ ๒) รปธรรมในตำบลเครอขาย โดยมราย

ละเอยดดงน

๑) รปธรรมความสำเรจทเกดขนในตำบลปากพน ไดแก ๑.๑)คนในตำบลมความรสกภาคภมใจในตนเองทเปนคนปากพนซงไดจากการเกบ

รวบรวมขอมลพบวากลมวทยากรในฐานเรยนรคณะทำงานโครงการผบรหารและประชาชน

ในพนท บอก เหมอนกนวาร สกภาคภมใจในความเปนปากพนทไดรบการยอมรบจากคน

ภายนอกและเปนทศกษาดงาน เปนสถานทแลกเปลยนเรยนร และทำใหคนในตำบลไดมความ

เขาใจในเรองตำบลสขภาวะมากขนจากการพฒนาระบบการสอสารสาธารณะสงผลใหคนมความ

รกทองถน และพรอมจะทำงานเพอตำบล โดยการเขารวมกจกรรมมการพฒนาตนเองใน

ทกดาน โดยดไดจากจำนวนแกนนำในดานตางๆ เพมขนจากกอนดำเนนโครงการมอย๒๔๐คน

เพมเปน๘๗๑คน

๑.๒)จากการดำเนนกจกรรมโครงการฯชวยสรางใหสงคมเขมแขงเพราะกจกรรมเหลานน

ทำใหมการรวมคนในทองถนทกเพศทกวยมารวมคด รวมทำเรองตางๆอยางหลากหลาย

เปนการสรางความสมพนธอนดเกดความรกความสามคคในชมชนจนสามารถสรางกตกาขอ

ตกลงนโยบายสาธารณะในตำบลขน

บทสรป รปธรรมแหงความสำเรจ

การขบเคลอนงานตำบลสขภาวะ

ตำหรา...วชชาปากพน - 118 -

๑.๓)ชวยสงเสรมระบบเศรษฐกจของตำบลดงน

-ผวางงานในตำบลไดมงานทำจากการดำเนนโครงการ๓๔คนสงผลใหบคคลและ

ครอบครวมอาชพ/รายไดเพมขนสงผลใหระบบเศรษฐกจของตำบลในภาพรวมเพมขน

-ประชาชนไดรบรายไดเพมขนจากการเปนวทยากรการเปนแมครวทำอาหารการเปน

สมาชกบานพกโฮมสเตยการคมนาคมขนสง เชนคนขบรถคนขบเรอและการไดขายของท

ระลกและสนคาทองถนตลอดจนการใชจายในดานสนคาอปโภคบรโภคเมอตำบลเครอขายเขา

มารวมแลกเปลยนเรยนรในตำบล

๑.๔)มการพฒนาระบบสวสดการสงคมแบบกาวกระโดดซงเดมมไวเพอชวยเหลอผตก

ทกขไดยากถกทอดทง เชนคนแกคนจนคนเจบคนพการ เดกกำพรา โดยเชอมโยงระบบ

สวสดการทมอยผานการทำกจกรรมเรอง ธนาคารความดธนาคารเวลาเขากบระบบอาสาสมคร

ทเพมขยายไปสคนทกวยตงแตเดก เชนกลมเดกวยใสกลมอสม.นอยกลมหอยทากกลม

คนทำงานกลมผสงอาย เชนกลมบานไมรโรยกลมรำไมพลองกลมดนตรพนบาน เปนตน

และมการเชอมโยงกบแหลงความรเพอการดแลไดอยางหลากหลายและตอเนองสงผลใหม

สมาชกในกองทนสวสดการเพมขน

๑.๕)มการพฒนาระบบการจดการสงแวดลอมและการอนรกษทรพยากรธรรมชาตใน

ลกษณะทเชอมโยงกบระบบอนๆและกาวกระโดด เชนการพฒนากจกรรมปาชายเลนมการ

ปลกปาชายเลนเพมขนการรกษาตนนำลำธารอนรกษพนธพชพนธปลาพนธสตว ไมใชสาร

พษในเขตพนท เชนกจกรรมนกสบสายนำของเดกวยใสมการจดการขยะทเปนรปธรรมและ

เกดโดยประชาชนเปนคนตนคดดำเนนกจกรรมเองเชนการสำรวจแหลงขยะการจดเกบขยะ

ของเดกกลมหอยทากทเกดจากการรเรมของกลมผกผาทตองการใหเดกใชเวลาวางใหเปน

ประโยชน จงชวนกนทำกจกรรมเกบขยะจากหมท๒ขยายผลไปทกหมบานผานการทำงาน

ของกลมหอยทากขยายผลไปสกลมเดกวยใสและอสม.นอย

๑.๖)พฒนาโครงสรางทางกายภาพและพลงงานชมชน โดยครอบครวมทพกอาศยจด

ระบบการตงบานเรอนทนาอยปลอดภยงดงามมทางสญจรไปมาทเขากบชวตและธรรมชาตม

การผลตพลงงานเพอใชในชมชนเองพฒนาระบบพลงงานทดแทนโดยใชมลววและมลมามาทำ

แกสชวภาพทผลตเองในฟารมสาธต เชอมตอระบบใหชาวบานในชมชนใกลเคยงไดใชฟรและ

มขยายผลการทำและใชนำมนไบโอดเซล

บทสรป : รปธรรมแหงความสำเรจ การขบเคลอนงานตำบลสขภาวะ - 119 -

๑.๗)มการจดทำขอมลเรองระบบความปลอดภยในชวตและทรพยสนทชดเจนเพมขน

ทำขอมลกลมเสยงสถานทเสยงตอภยธรรมชาตและอบตเหตมทมชวยเหลอเพมขนโดยเฉพาะ

อยางย งคอการมอาสาสมครเขารวมเพ มข น ท งมกระบวนการปฏบตงานดแลความสงบ

เรยบรอยในพนทอยางเปนรปธรรม โดยเกดขนภายใตภารกจตรวจเยยมบานพกโฮมสเตยใน

ยามคำคนเมอมคณะพกโฮมสเตยในพนท โดยระหวางการลงพนทการตรวจเยยมบานพกโฮม

สเตยจะมการตรวจตราความสงบเรยบรอยทวทงตำบลดวย

๑.๘)การพฒนาการระบบการสอสารโดยการเชอมโยงกบระบบอนๆสงผลใหประชาชน

ในตำบลไดรบรขอมลขาวสารอยางรวดเรวและครบทกประเภทเชนเสยงตามสายสอสงพมพ

วทยชมชนโทรทศนอนเตอรเนตตลอดจนคนในตำบลเปนผสอสารขอมลของชมชนผานวทย

ชมชนเองเพมขน

๑.๙)การพฒนาระบบสขภาพชมชนโดยเพมแหลงปฏบตการ เชนวารบำบดอาชาบำบด

การบำบดดวยกวาซาเพอใหประชาชนในตำบลมทางเลอกในการดแลสขภาพและเพมกจกรรม

ของแตละกลม เชนศนยศสมช.ทเพมกจกรรม เชนสบตรแสดงทางดวนการดแลการเพม

ขยายฐานของภมปญญาทองถนทนำพชสมนไพรมาเพมและพฒนาสตรยาสมนไพรเพม ใน

ขณะทประชาชนหนมาดแลสขสขภาพดวยตนเองมากขนจากการรบรขอมลผานกระบวนการ

FAPMODELจนพบขอมลจากการสำรวจวาประชาชนมการดแลสขภาพตนเองและครอบครว

เพมขน

๑.๑๐) ระบบการศกษามการขบเคลอนแบบเชอมโยงระบบการศกษาผานการทำงาน

โรงเรยนวยใสหวใจซกซนและมหาวทยาลยชวตทเนนการศกษาเรยนรตลอดชวตของคนทก

กลมวย จดระบบการศกษาทเออตอคนทกกลม ทกวยมระบบการเรยนการสอน เนอหาท

เหมาะสมกบบรบทของทองถนอยางชดเจน เหนเปนรปธรรมมากขน เพราะมคนทกกลมเขามา

มสวนรวมในกจกรรมเชนการสอนการทำสมนไพรใหเดกวยใสโดยวทยากรจากกลมภมปญญา

ทองถนกลมผกผาสอนการผกผาการบายศรใหกบศนยสามวย โดยสงเหลานมการพฒนามา

จนสามารถยกระดบมาสการเชยวชาญเฉพาะดานไดในปจจบนและการพฒนาในศนยเดกเลก

ทใชหลกสตรการเรยนการสอนเพอใหเดกไดเรยนรวถของทองถนอยางชดเจน นอกจากนการท

ตำบลปากพนเปนแหลงเรยนร มคนเขามาศกษาในพนททำใหคนในชมชนไดรบความรใหมๆ

จากการทมเครอขายเขามาแลกเปลยนเรยนรสามารถนำมาพฒนาตนเองครอบครวสงคมได

ตำหรา...วชชาปากพน - 120 -

เปนอยางดในหลายดานเชนการทำขาวกลองงอกของกลมชมชนคนรกษสขภาพแมอาสาไดนำ

ความรเรองอาหารเพมนำนมโดยการทานไพลเพมจากการกนปลกลวยซงเปนความรเดมของ

ปากพนเปนตน

๒) รปธรรมความสำเรจทเกดขนในตำบลเครอขายฯ

การดำเนนโครงการเครอขายองคกรปกครองสวนทองถนเพอการจดการสขภาวะโดย

ชมชน ไดสงผลใหเกดการพฒนาทเปนรปธรรมอยางหลากหลายขนในพนทองคกรปกครอง

สวนทองถนเครอขายฯไดแก

๒.๑) เกดการพฒนาระบบการจดการสขภาวะโดยชมชน ซ ง อปท.ท เปนเครอขาย

อบต.ปากพน ไดมการพฒนาระบบการจดการสขภาวะโดยชมชนในหลากหลายรปแบบ เชน ม

การนำใชระบบฐานขอมลสขภาวะชมชนมนโยบายสาธารณะเพอสขภาวะชมชนเปนตน

๒.๒)มการพฒนาศกยภาพของผนำ/แกนนำชมชนโดยอปท.เครอขายไดมการสงผนำ/

แกนนำชมชนมารวมแลกเปลยนเรยนรทตำบลปากพน สงผลใหผนำ/แกนนำชมชน มการ

พฒนาทงดานแนวคดและศกยภาพในการทำงานมากยงขน

๒.๓) พฒนาตำบลเครอขายสตำบลตนแบบ องคกรปกครองสวนทองถนเครอขาย อบต.

ปากพนหลายพนทหลงผานการแลกเปลยนเรยนรทตำบลปากพนแลวไดมการกลบไปพฒนา

อยางตอเนองจนสามารถยกระดบขนเปนตำบลตนแบบสขภาวะชมชนได เชน เทศบาลตำบลปรก

จ.สงขลาเทศบาลตำบลหนองแวงจ.บรรมยองคการบรหารสวนตำบลหวไผจ.สงหบรเปนตน

๒.๔) เกดเครอขายความรวมมอทเขมแขง ดงจะเหนไดจากการจดกจกรรมตางๆ ไดรบ

ความรวมมอจากเครอขายดวยดทกครง เชน การรวมเวทสมชชาปฏรปประเทศไทย เปนตน

ทงยงเกดเปนเครอขายเฉพาะดาน เชน เครอขายนกวชาการ ทมการทำงานรวมกนเปนทมเพอ

ชวยเหลอกนและกนเปนตน

๒.๕) เกดกจกรรม-นวตกรรมใหมๆ ในพนท ตำบลเครอขายไดมพฒนาการในการสราง

เสรมสขภาวะในพนท โดยมการนำแนวคดทไดจากตำบลปากพน ไปบรณาการกบบรบทของ

พนทของตนเองจนเกดเปนนวตกรรมสรางสรรคในพนท เชน องคการบรหารสวนตำบล

ไกรนอก จ.สโขทย ไดนำใชระบบฐานขอมลสขภาวะชมชน จนเกดนวตกรรมปนแดงกำจด

ลกนำยงลายเปนตน

บทสรป : รปธรรมแหงความสำเรจ การขบเคลอนงานตำบลสขภาวะ - 121 -

๒.๖) สรางการมสวนรวมของชมชนในการพฒนาตำบล ผเขารวมแลกเปลยนเรยนรจาก

อปท.เครอขาย ไดเกดแรงบนดาลใจในการทำงานเพอสรางเสรมสขภาวะชมชน จงไดมการ

ถายทอดแนวคดสสมาชกในพนทและเกดการมสวนรวมในการดำเนนกจกรรมสรางสรรคเพอ

ชมชนรวมกน

๒.๗) มการจดระบบแหลงเรยนรทเขมแขงในตำบล จากการแลกเปลยนเรยนรในพนท

ตำบลปากพน สงผลให อปท.เครอขาย ซงแตเดมมแหลงเรยนรในชมชนอยแลว มการจดการ

เรองฐานเรยนรอยางเปนระบบเกดขน โดยกจกรรมแลกเปลยนเรยนรทตำบลปากพนไดเปน

แบบอยางการจดการระบบฐานเรยนรใหกบอปท.เครอขาย

๒.๘) ชมชนมความต นตวในการรวมสรางสขภาวะชมชน จากการมสวนรวมใน

กระบวนการแลกเปลยนเรยนรในพนทตำบลปากพน ทำใหผนำ/แกนนำชมชนเกดแรงบนดาล

ใจในการรวมสรางสขภาวะชมชนและถายทอดสชมชนจนเกดความตนตวมากขน

ตำหรา...วชชาปากพน - 122 -

ตารางท ๑ กำหนดการแลกเปลยนเรยนร

รนท ๑–๑๐ ของ อปท.เครอขายในปท ๓ (พ.ศ.๒๕๕๔)

โครงการพฒนาเครอขายองคกรปกครองสวนทองถน เพอการจดการสขภาวะโดยชมชน

ณ องคการบรหารสวนตำบลปากพน อำเภอเมอง จงหวดนครศรธรรมราช

รน วน/ เดอน/ปทฝกอบรม รายชอ อปท.เครอขาย ในปท ๓

๑. ๑๔–๑๘มนาคม๒๕๕๔ เทศบาลตำบลครงอ.เชยงของจ.เชยงราย

อบต.โพนทองอ.เมองจ.ชยภม

๒. ๒๕-๒๙เมษายน๒๕๕๔ ทต.กนตรวจระมวลอ.ปราสาทจ.สรนทร

ทต.วงขนายอ.ทามวงจ.กาญจนบร

๓. ๙-๑๓พฤษภาคม๒๕๕๔ อบต.หนอมอ.อาจสามารถจ.รอยเอด

ทต.ปอภารอ.เมองจ.รอยเอด

๔. ๒๓-๒๗พฤษภาคม๒๕๕๔ ทต.ลำนำพองอ.นำพองจ.ขอนแกน

ทต.หนคาอ.หนคาจ.ชยนาท

๕. ๓๐พฤษภาคม๒๕๕๔- อบต.อาวนอยเมองจ.ประจวบครขนธ

๓มถนายน๒๕๕๔ อบต.พระแกวอ.ภาชจ.พระนครศรอยธยา

๖. ๑๓-๑๗มถนายน๒๕๕๔ อบต.วดพรกอ.เมองจ.พษณโลก

ทม.สควอ.สควจ.นครราชสมา

๗. ๒๐-๒๔มถนายน๒๕๕๔ อบต.นาแขมอ.กบนทรบรจ.ปราจนบร

อบต.ออมเกรดอ.ปากเกรดจ.นนทบร

๘. ๒๗มถนายน๒๕๕๔- อบต.เสนางคนคมอ.เสนางคนคมจ.อำนาจเจรญ

๑กรกฏาคม๒๕๕๔ อบต.ทงแตอ.เมองจ.ยโสธร

๙. ๔-๘กรกฏาคม๒๕๕๔ อบต.อนครอ.พรหมครจ.นครศรธรรมราช

เทศบาลนครแหลมฉบงอ.ศรราชาจ.ชลบร

๑๐. ๑๘-๒๒กรกฏาคม๒๕๕๔ อบต.ปทมวาปอ.สองดาวจ.สกลนคร

ทน.ปากเกรดอ.ปากเกรดจ.นนทบร

*** กำหนดการอาจมการเปลยนแปลงไดตามสถานการณและความเหมาะสม

ภาคผนวก - 123 -

ตารา

งท ๒

ตา

รางก

ารแล

กเปล

ยนเร

ยนร

โครง

การพ

ฒนาเ

ครอข

ายอง

คกรป

กครอ

งสวน

ทองถ

น เพ

อการ

จดกา

รสขภ

าวะโ

ดยชม

ชน

องค

การบ

รหาร

สวนตำ

บลปา

กพน อ

ำเภอ

เมอง

จงห

วดนคร

ศรธร

รมรา

วนท

เน

อหาก

ารจด

การอ

บรม

ณ ห

องปร

ะชมป

าชาย

เลน อ

บต.ป

ากพ

จนทร

๑๓ม.ย.

๕๔

องคาร

๑๔ม.ย.

๕๔

พธ

๑๕ม.ย.

๕๔

ศกร

๑๗ม.ย.

๕๔

พฤหสบด

๑๖ม.ย.

๕๔

๐๘.๐๐-๐๙.๐๐

๐๙.๐๐-๑๐.๓๐

๑๐.๔๕-๑๒.๐๐

๑๓.๐๐-๑๔.๐๐

๑๔.๐๐–๑๕.๐๐

๑๕.๑๕-๑๖.๔๐

๑๘.๓๐-๒๒.๐๐

ทานอาหารวาง

ทานอาหารวาง

ลงทะเบยน

อพมก.และจตเวช

*ร.ร.วดวสทธยาราม

ศนยพฒนาเดก

เลก

*ศพด.ม.๙

การบรการสาธารณสข

ขนพนฐาน

*รพต.ปากพน

(บานตลาดพฤหส)

การบรณาการภม

ปญญาทองถน

ชมชนคนรกษสขภาพ

*บานคณปราณ

การบรณาการภม

ปญญาทองถน

รานนำชาเพอสขภาพ

หมท๑๒

อสม.นอยและอผส.

*บานคณกระจาย

โรงเรยนวยใส

หวใจซกซน

*ศพด.ม.๙

วสาหกจการ

แกะหนงตะลง

*บานคณทว

การสงเสรมอาชพฯ

*ฟารมโคนมสาธต

*บานคณทว

อาชาบำบด

*คอกมาปากพน

พลงงานทดแทน

*โรงกลนนำมน

ไบโอดเซล

ศนยสามวยสาน

สายใยรก/

พพธภณฑตำบล/

*วดมะมวงทอง

การจดการสง

แวดลอมฯ

(ลงพนทปาชายเลน)

สขภาวะทางจตใจ

(วดพระมหาธาตฯ)

วสาหกจชมชน

*บานคณธนวฒน

กจกรรมงานเลยงทโรงส

การบรณาการภม

ปญญาทองถน

ศนยสมนไพร

*บานคณบญรวม

แมอาสา

*รพต.ปากพน

(บานศาลาบางป)

การบรณาการการ

สอสาร

*หองประชมปาชายเลน

ระบบบรการในศนยศสมช.

และระบบอาสาพฒนาสขภาพ

ต.ปากพน

*บานคณราตร

การสงเสรมอาชพฯ

การผกผาและจดดอกไม

(กลมเกลยวทอง)

*บานคณชวนพศ

ชมฉำธรรมชาต

เมองนครฯ

(นำเทยวนำตก

หรอทะเล)

การบรรยายสรปการ

จดการสขภาวะโดย

ชมชน

การดำเนนงานแตละ

สวนงานของอบต.

โดยหวหนาสวนทกฝาย

การบรรยายสรปการนำ

ใชกระบวนการ

FAPModel_๗

การบรรยายสรป

การนำใชกระบวนการ

FAPModel_๗

กจกรรมรอบกองไฟ

สวสดการชมชน

*อบต.ปากพน

๐๘.๓๐-๐๙.๔๐

๐๘.๓๐-๐๙.๒๐

๐๘.๓๐-๐๙.๔๐

๐๙.๕๐-๑๐.๕๐

๐๙.๐๐-๑๒.๐๐

๑๑.๐๐-๑๒.๐๐

๑๓.๐๐-๑๓.๕๐

๑๔.๐๐-๑๔.๕๐

๑๕.๐๐–๑๗.๐๐

๑๘.๓๐-๒๒.๓๐

๐๙.๒๐-๑๐.๐๐

๑๐.๑๐-๑๑.๐๐

๑๑.๑๐–๑๒.๐๐

๑๓.๐๐-๑๓.๔๐

๑๓.๔๐-๑๔.๒๐๑๔.๒๐–๑๕.๐๐๑๕.๐๐-๑๕.๕๐

๑๖.๐๐-๑๘.๐๐

๐๙.๕๐-๑๑.๐๐

๑๑.๑๐-๑๒.๐๐

๑๓.๐๐-๑๓.๕๐

๑๔.๐๐-๑๔.๕๐

๑๕.๐๐-๑๘.๐๐

อาหารเทยงอบต. ๑๒.๐๐-๑๓.๐๐น.ทานอาหารกลางวนทโรงส อาหารเทยง