Visual Art ElementsAesthetic Appreciation 2709201

ByAssoc. Dr.Poonarat Pichayapaiboon

Department of Art Mucis and Performance EducationFaculty of Educaiton

Chulalongkorn University(สงวนลขสทธ)

องคประกอบทศนศลปVisual Art Elements

เสน (Lines)

พนผว (Texture)

ชองวาง (Spaces)รปราง (Shapes)

ส (Colors) โดย รองศาสตราจารย ดร. ปณณรตน พชญไพบลยวชาสนทรยศกษา(Aesthetic Appreciation)ภาควชาศลป ดนตร นาฏศลปศกษา คณะครศาสตรจฬาลงกรณมหาวทยาลย

ประเภทของเสน

เสน (Lines)การสอความหมายขนาด (Size)

ทศทาง (Direction)ความเรว (Velocity)

แสดงขอบเขต เนอท (Boundary)แสดงความตอเนอง (Countinutity)

เสนตง (Vertical line)

เสนนอน (Holizontal Line)เสนทแยง (Diagonal Line)

เสนโคง (CurveLine)

อทธพลของเสนทะแยงทใหความรสกเคลอนไหว ในภาพโฒษณา

เสนทะแยง

ฉากหนงใน The Fairy’s Kiss (จมพศจากนางฟา) เปนการแสดงBallet การเคลอนไหวของนกแสดง ทแสดงถงอทธพลของ เสน และปรมาตรอยางชดเจน ภาษาทาทางและการเคลอนไหว นจะตองมความสมพนธกบจงหวะและท านองของบทเพลงทบรรเลงอยในขณะนน และบทเพลงทประพนธกไดรบแรงบนดาลใจจากเนองราวในบทประพนธนยาย ศลปะการแสดงนจงไมจ าเปนตองใชการพดแตอยางใด

เสนในการแสดง

ภาพจ าหลกหนทรายของชาวแอสซเรยน ซงตงรกรากในดนแดนเมโสโปเตเมย ชนเผานนยมกฬาการลาสงหโต ซงแสดงถงความกลาหาญของผลาประตมากรรมนนสงนใหความรสกของเสนไดเปนอยางด ทงเสนตงทแสดงถงการยนหยด ทระนง สงางาม ในขณะทเสนทะแยงแสดงถงการคบคลานไปขางหนา เสนทะแยงของลกศรทพงแทงเสยดใหความรสกทเจบปวด กดมวลของพญาสงหใหทรดตวลง และเสนนอนของขาหลงทงสองทราบเรยบไปกบพนดนแสดงถงความตาย

Wounded Lioness Assyrian Art

บานน าตก หรอ บานคฟแมน (KAUFMAN HOUSE) ออกแบบโดยสถาปนก แฟรงครอยไรด มองจากมมทศตะวนออก ประกอบดวยเสนนอนเปนหลก ท าใหเกดความรสกมนคงแขงแรง พกผอน และ กลมกลนกบธรรมชาตแวดลอม Bear Run Pennsylvania 1936

ภาพถาย (Photography) เปนศลปะแขนงหนงทถายทอดอารมณ ความรสกผานองคประกอบทางทศนะภายในภาพ สงทเปนจดเดนของศลปะภาพถายคอการหยดเวลาในขณะหนงไดอยางหนาอศจรรย ซงจตรกรรมไมสามารถบนทกเวลาเหลานได แตเดมภาพถายไมไดมคณสมบตดงกลาวเนองจากสอทใชในการบนทกภาพยงขาดคณสมบตดงกลาว จนกระทงEastman `Kodark ไดเสนอฟลมถายภาพทมความไวแสงสงขนจนสามารถบนทกเหตการณในเสยววนาทซงเกดขนในสงแวดลอมและชวตผคนได ศลปะภาพถายนอกจากจะมคณคาในตวภาพซงใชหลกแหงความงามเชนเดยวกบศลปะแขนงอน ๆ รวมทงศลปะแหงกระบวนการสรางสรรคภาพทซบซอน หลากหลาย แลวยงชวยขยายขอบเขตการรบรของผชมใหกวางไกลขนกวาแตกอน

ชางภาพหนงสอพมพจบภาพความยนดของผคนบนถนนยานจตรตไทมสแควร นครนวยอรค ในวนท 14สงหาคม 1945 เมอรฐบาลกลางสหรฐฯ ประกาศสงครามโลกครงท 2 ไดยตลงแลว ยงความตนเตนใหแกผคนจนลมตว

นสตลองวเคราะหองคประกอบของเสนในภาพนด

เสนในสงกอสราง สะพานอลามโล(Allamilo) ประเทศสเปญ เมองSeville ในป 1987 - 1992 สถาปนก Santiago Calatrava ไดน าเอาเสนนอน เสนโคง และเสนทะแยงไดอยางเดนชด เพอใชเปนองคประกอบของสะพานแขวน โครงสรางคอนกรตเสรมเหลกขามแมน าแหงน โดยไดรบแรงดลบนดาลใจจากโครงสรางของสงมชวต ท าใหเกดความผสมผสานระหวางความมชวต - นวตกรรมเทคโนโลย และ ความสงบมนคงแขงแรง - การเคลอนทไมหยดนง ไดอยางกลมกลน

Gerrit Rietveld'sexperimental Red-bluechair of 1917.

เสนตรงถกน ามาใชเปนโครงสรางของเฟอรนเจอร ท าใหเกดความรสกแขงแรงมนคง เสนทแยงของไมกระดานใหความรสกลนไหล ตดกบความรสกหยดนงของเสนตงและเสนนอน แนวคดของ ไรตเวลด เปนการน าภาพจตรกรรมสน ามนของModrian ทมชอวาBroadway Boogie-Woogie

ศลปนแสดงออกถงอารมณโดยผานทางลายเสนทเขยนผานดนสอ ลงบนกระดาษความหนก เบาของเสนทกดลงบนถาน แสดงถงอารมณทแตกตางกนไปในแตละครงทลากเสน ศลปนโคลลวทซสรางสรรคภาพพมพหน ทแสดงถงมจจราชก าลงพรากชวตลกนอยจากอกมารดาลกษณะของเสนทผกมนกนเหมอนปมเชอกเชนนท าใหเกดความรศกทกดดน และหวาดกลวKath Kollwitz, DeathSeizing a Woman, 1934Lithograph 20x14.5 .The Museum of ModernArt New York

รปราง (Shape)คอ พนทของ ส (area of Colors)

ประเภทของรปราง

2 มต

3 มต

รปรางประเภทเดยวกนอาจถกน ามาจดวางใหสอถงความหมายตาง ๆ กนได

เพมขน คบแนน

คบแนนเพมขน

ความเครยด ขเลน

ความเครยด

มวนย

มวนย

แนน, แออด ขเลน

แนน, แออด

รปราง 2 มต (2 Dimensional Shape)เปนรปรางทเกดบนพนระนาบ หรอพนราบ ผชมสามารถรบรไดในลกษณะ 2 มต 3มต

Nekar Cube

?

ความหมายของรปราง

อนทรยวตถ สงมชวตอบอนออนนม

อนนทรยวตถ ผลผลตของมนษย เครองจกรเยอกเยน แขงกระดาง

1. รปรางโคงมน

2. รปรางเหลยมสน

พพธภณฑศลปะ Goggeinham กรงนยอรค ออกแบบโดยสถาปนกแฟรงคลอยด ไรด (Frank Lloyd Wright) ซงน าเอารปทรงอนทรยวตถของสงมชวตมาเปนแนวคด สรางเปนเกรยววงกลม ท าใหรสกความมชวตชวา เชอเชญ

บาน FARNSWORTH HOUSE ทรฐอลลนอยส สรางเมอป 1948-1950โดย Mies van der Rohe ซงแสดงโครงสรางของบานอยางชดเจน โดยการใชเสาและคานยน ซงองคประกอบของเสนนอนท าใหเกดความรสกสงบพกผอน ลกษณะของเหลยมสนทเทยงตรงแมนย า แสดงถงความเปนวตถซงมนษยสรางสรรคขน ตดกนกบสงแวดลอมทเปนตามธรรมชาต

รปทรงในงานสถาปตยกรรม

เกาอ แบบไหน นาจะนงไดนานกวากน

Gerrit Rietveld (ไรเอทเวลด) ในป 1918 ไดรบแรงดลบนดาลจากจตรกรรมของทชอ Broadway Boogie-Woogie โดย Piet Mondrian จตรกรศลปะสมยใหมในชวงเวลาไลเลยกน เรยทเวลด สถาปนกชาวเนเธอรแลนด ผทน าตารางกรดมาเปนเครองมอก าหนดต าแหนงขององคประกอบของรปทรงภายนอก เชนเดยวกบ Mondrient ซงอาศยกรดจดภาพในจตรกรรม เกาอเทาแขน Red and Blue นใหคณคาดานภาษาทศนะมากกวาการน ามาใชเพอประโยชนใชสอย ภาพขวาคอSchroder House ซง เรยทเวอลด เปนสถาปกผออกแบบ ส าทอนใหเหนถงความทนสมยดวยรปทรงอนนทรย ทเปนเหลยมสน

เกาอ Ant Chair ในป 1955 โดย ArmeJacobsen ซงเปนการออกแบบเพอสนองหนาทใชสอย โดยเปนงานออกแบบอตสาหกรรมศลปทประสบความส าเรจอยางมาก ซงมรปทรงอนทรยเนองจากไดน าเอาสรระสภาพของมนษย ซงมลกษณะโคงมน เปนตวก าหนดรปรางของเกาอเกาอ Ant นในปจจบนยงไดรบความนยมอยางกวางขวาง

เราจะรบรรปราง 2 มต เปนรปทรง3 มต

ไดไหม ? ? ? และท าไม ?

สามารถอธบายดวยทฤษฏ เกสตอลต (Gestalt)

หลกการ

Color Constancy

Shape Constancy

Size Constancy

Figure - Ground

ตวภาพ มขนาดเลกกวา พนภาพ เสมอตวภาพ ถกลอมรอบดวย พนภาพเสมอตวภาพ จะตองวางอยบน พนภาพเสมอผลทเกดกบความรสก 1. เกดการรบรถงระยะวตถ 2. เกดความเดนขนบนพนระนาบ

ตวภาพ - พนภาพหลกการน แบงรปราง สองมต เปน 2สวน คอFigure ตวภาพGround พนภาพ

Figure - Ground

Figure - Ground

ตวภาพ มขนาดเลกกวา พนภาพ เสมอตวภาพ ถกลอมรอบดวย พนภาพเสมอตวภาพ จะตองวางอยบน พนภาพเสมอผลทเกดกบความรสก 1. เกดการรบรถงระยะวตถ 2. เกดความเดนขนบนพนระนาบ

ตวภาพ - พนภาพหลกการน แบงรปราง สองมต เปน 2สวน คอFigure ตวภาพGround พนภาพ

ภาพทผดจากหลกการตวภาพ-พนภาพ จะท าใหเกดความก ากวมในการรบรเชนภาพน นสตรไหมวาภาพนคออะไร ?

ใบหนาของเดกหนมอายราว 17ป แสดงออกถงความกลาหาญและความหวาดกลวในเวลาเดยวกน เมอก าลงเผชญหนากบโกไลแอตแมทพศตร เดวดเปนสญลกษณของความรกชาต ซงไมเคลแองเจลโลไดแกะสลกขนเพอใหชาวฟลอเรนซ ตะหนกในหนาทของชาวเมองทจะปกปองนครอนงดงามจากพวกเวนเชยน

Shape Constancy เปนการน าประสบการณเรยนรรปรางของวตถ มาสอถงระยะและชองวางแมวารปรางของวตถจะเปลยนแปลงไปจากเดม (Foreshortening) แตผชมกเกดการรบรถงระยะความลกได

การเปลยนแปลงรปรางของปกสมดสเหลยมผนผา ในล าดบตาง ๆ จนกระทงกลายเปนเสนตรงบาง ๆของความหนาของปกสมด

หากรปรางในภาพไมมการหดตว การรบรของผชมจะมองเหนเปนภาพ 2 มตหรออาจเกดเปนภาพก ากวมได

Victor Vasarely . Vega, 195727” x 51" Collection of the Artist

ภาพ Vega โดยวกเตอร วาซาเรล สวนประกอบของภาพวางอยบนตารางกรด ซงประกอบดวยรปสเหลยมสด าและขาวการหดและยดของรปรางสเหลยมเหลานท าใหผชมรบรถงความขนาดและมตในภาพได โดยทภาพกรดทมขนาดเลกลงผชมจะรบรวากรดบรเวณวนหางออกไปและภาพกรดทมขนาดใหญขนจะรบรวาใกลเขามา

นสตลองจนตนาการให สเหลยมทงสอง เปนสเหลยมจตรส ?

ฟรานซส บอรรอมน (Francesco Borromini) ผออกแบบระเบยงโบสถ Palazzo Spada ในป 1652ในกรงโรม ดวยความยาวระเบยงทจ ากดเพยง 12 เมตรเขาสามารถสรางการลวงตาใหผชมเหนระเบยงทยงใหญโอโถง ดวยการลดความสงของเสาทเรยงเปนแถวในระเบยงนระเบยงและยกพนเปนทางลาดสง (ภาพลาง) ท าใหเกดแนวมองทศนยภาพทงดงาม

ภาพดานขาง

ภาพผงพน

หองนอนท Arles ภาพน VanGoghพยายามบรรจทกอยางใหอยภายในผนผาใบ อยางครบถวนลงในกรอบภาพทจ ากด จงท าใหดเหมอนกบการถายภาพดวยเลนซมมกวาง ผลคอการปรากฏภาพ Perspective อยางชดเจน วตถทอยใกลจะมขนาดใหญกวาวตถทอยไกลกวามาก

Size Constancy การรบรระยะของวตถในภาพ โดยอาศยองคประกอบความแตกตางของขนาดวตถชนดเดยวกนทปรากฏในระนาบแบน ทงนเพราะผชมรบรถงขนาดวตถทแทจรง เมอน ามาเปรยบเทยบกบวตถอน กลาวคอเรามประสบการณ เคยเหน เคยจบ วตถสงของในภาพมากกอน วตถทใชเนอทบนฉากรบภาพของตา (Retina) มากทสดสมองจะตความภาพวตถชนดเดยวกนนนวาวตถอยใกลทสด แทนทจะมองเหนวาวตถนนมขนาดใหญทสด

เรารบรวานกกาน าในภาพลอยอยในน า ทระยะตาง ๆกน ทงนเพราะเรารจกขนาด นกกาน า จรงทกตวมากอนท าใหภาพนดมระยะความลกขนมา

นางละครภาพสน ามน

จกรพนธ โปษยกฤตของ เสถยร สดประเสรฐ

Size Constancy

ภาพนางละคร ซงจตรกร จกรพนธ โปษยกฤต แสดงความลกของภาพโดยอาศยความคงตวของวตถในภาพ (นกแสดง) ซงอยในต าแหนงตางๆ กน

Dancing Class โดย Degas จตรกรฝรงเศส การรบรระยะโดยอาศยขนาดของนกเตนบลเลยทแตกตางไปตามต าแหนงตางๆบนภาพจตรกรรม จตรกรรมของศลปน Degas เปนจตรกรทเตบโตขนมาในกลนอายของการดนตร ภาพทตดตา Degas เสมอคอการซอมระบ าบลเลยและการแสดงอปกรากร ซงเปนวถชวตของคนฝรงเศสในกรงปารส ชวงศตวรรษท 19 ทชอชมการแสดงอปรากรอยาง Opera ละครบลเลย คนตรคลาสสก ท าใหสถาบนการดนตรและละคร ตองผลตนกแสดงทมความสามารถออกมาใหความบนเทงตอสงคมในเวลานนอยางไมขาดสาย

Size Constancy

Size Constancy จตรกรวนเซนต แวนโกะ น าหลกความคงตวของวตถมาใชลวงตากบภาพจตรกรรม ซงเปนระนาบแบน ขณะเดยวกนผชมมประสบการณกบขนาดของวตถทเปลยนแปลงไปตามระยะทาง ท าใหภาพจตรกรรม แลดเปนสามมต หากจตรกรขาดความเขาใจเกยวกบความคงตวของวตถแลว ภาพทปรากฏจะแลดแบนดงเชน จตรกรรมของอยปต

Fishing Boats on the Beach at Saintes/ mariesPainted Jun 1888, ArlesNational Museum Vincent van Gogh. Amsterdam25 3/8x31 7/8

เกดจากอทธพลของแสงสในธรรมชาต ทปรากฏความออนแกบนผวหนาวตถ ท าใหเกดการรบรระยะของวตถขน

ไมมอทธพลเงา ไดรบอทธพลแสง

Color Constancy

ไขไกฟองไหนดแบนทสด ?

การทวตถมปฏสมพนธกบแสง ท าใหเกดคณคาของแสงขนบนตววตถ คณคาของแสงนแสดงออกมาในลกษณะความออนแกของสพนผววตถ ตงแตบรเวณทมดทสดเปนสด าและบรเวณทสวางทสดเปนสขาว(ทเรยกวาHight light) แมวาจะมความแตกตางของสสรรพบนตววตถมากมาย แตผชมกยงรบรสของพนผวเดมไดอยด ผลทปรากฏจากความออนแกเหลานกลบกลายเปนการรบรระยะมตบนตววตถแทน

Color Constancy

แสงทแสดงความออนแกของสบนตววตถ เปนความคงตวของส ซงท าใหเรารบรมตและปรมาตรของวตถนนไดGeorges Seurat Seated Boy with Straw Hat 1883-84Conte' crayon on paper 9.5x117/8

ไพฑรย เมองสมบรณ.ลกมา" ขนาด 54 ซ.ม วสด ปลาสเตอรอยทพพธภณฑสถานแหงชาตหอศลป

ภาพรปรางเงาด า แสดงใหเหนทวางภายใน และชองวางภายนอกทวางภายนอกภาพแสดงตวเองเปนพนภาพสขาว

ชองวาง คอรปรางโปรงใส มองไมเหนแตเรารสกหรอรบรได

นสตพจารณาดวาภาพนมชองวางภายในไหม ?

ชองวางภายในใหความรสก แตกตางจากชองวางภายนอกอยางไร ?

การรบรชองวางเรารบรทวางไดเชนเดยวกบการรบรรปราง รปทรง โดยใชประสาทสมผส ซงอาจเปนการใชมอลบ คล า ไปตามรปราง หรอทวางเหลานน การรบรโดยการใชประสาทตาสามารถท าไดโดยการมองหาขอบเขตของรปราง หรอทวางนน วธส ารวจหาขอบเขตของทวาง เรยกอกอยางหนง Kinesthetic

ค าถาม

หากนสตเขาไปอยในโรงภาพยนตรท มดสนท นสตมวธหา ขนาดชองวาง ในหองนนไดอยางไร ? ก. ตะโกน ฟงเสยงสะทอน ข. มอคล า ไปตามฝาผนง ค. เดนตรง จนชนฝาหองแต ละดาน

George Ingram, Snow ground & Oak tree

อทธพลของเสนและทวางเสนทมความหนามากจนกลายเปนรปรางของล าตนในขณะทปลายกงทแตกแขนงเปน เสน ฝอยทแทรกซมลงในทวางของทองฟา ชองวาง กวางใหญ ใหความรสกโลง ปลอดโปรง แลดเบา ไมอดอด ใหการพกผอน ตนโอคปรากฏเปนรปรางเดยวในทวางทใหญเกนกวา 1 เทาใหความรสกโดดเดยว เงยบสงบ

ทวางมลกษณะเปนทงสองมต และสามมต

อทธพลของ….

รปรางททบซอนกนจนลดขนาดของชองวาง แตไดรบอทธพลของแสงเงา ท าใหเรารบรปรมาตรของชองวาง

บนพนราบ

รปรางททบซอนกน มผลตอการลดขนาดของตวอกษร ท าใหปรากฏชองวางแนวลกมากยงขน

1

2

3

4

จตรกรรม ชองวางภายใน (Negative Space) ชองวางภายนอก (Positive Space)

ประตมากรรม ชองวางเปด (Open Space) ชองวางปด (Close Space)

สถาปตยกรรม นยมเรยกอกอยางวา ทวาง ทวางใชสอย (Functional Space)

นอกจากนยงพจารณาในแงความงานเชนเดยวกบประตมากรรม

ชองวาง ในงานศลปะ

พนทวางทเปนสฟาคอ ชองวางเปด โมนาลซา ลโอนาโด ดาวนช

ชองวางในจตรกรรม

โมนาลซา ลโอนาโด ดาวนช

ชองวาง

The creation โดย ไมเคลแองเจลโล

ชองวางในจตรกรรม

The creation โดย ไมเคลแองเจลโล

ชองวางภายนอก

ชองวางภายนอก

ชองวางภายใน

ผลของชองวางทเกดกบระยะ ในภาพจตรกรรมจตรกรสามารถสรางการลวงตา ใหภาพจตรกรรมแลดเปนสามมตโดยอาศยผลของระยะทมตอทศนยภาพ หรอการเหนของผชมทขนอยกบต าแหนงของการมองวตถสามมตทศนยภาพแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

1. ทศนยภาพเชงเสน หรอ Linear Perspective

ทศนยภาพเชงเสน เปนความสมพนธระหวางต าแหนงวตถกบผสงเกตการณ โดยภาพสามมตจะถกฉายอยบนระนาบสองมตทกนระหวางวถตกบผสงเกตการณ ภาพทเกดจากทศนยภาพเชงเสนจงเปนภาพสามมตทปรากฏบนระนาบสองมต ซงชางในสมยฟนฟศลปะวทยาไดคนหาวธเขยนใหไดเหมอนจรงทสด ทงนวตถทอยใกลระนายกรดมากทสดจะมขนาดใหญทสด และวตถทอยไกลสดจากระนาบกรดจะมขนาดเลกทสด

ภาพทศนยภาพเชงเสน แบงออกเปน 3 ลกษณะคอทศนยภาพ 1 จด

เปนภาพทเกดจากการลากเสนวถออกจากจดรวมสายตา (Vanishing Point) ทมเพยงจดเดยว และอยในบรเวณตวภาพ

VP

ภาพทศนยภาพเชงเสนแบงออกเปน 3 ลกษณะคอ

ทศนยภาพ 2 จด

เปนภาพทเกดจากการลากเสนวถออกจากจดรวมสายตา ทมสองจดA และ

ทศนยภาพ 1 จด

A B

VP

ภาพทศนยภาพเชงเสนแบงออกเปน 3 ลกษณะคอ

นยมน ามาใชกบภาพวตถขนาดใหญ ทมมตความสงเขามาเกยวของมาก

เปนภาพทเกดการลากเสนวถเขาหาจดรวมสายตา (Vanishing Point) ทมสองจด

ทศนยภาพ 2 จดทศนยภาพ 1 จด A

B C

ทศนยภาพ 3 จด

Andrew Wyeth , Christina's World1948Tempera on gesso panel32 1/4 x 47 3/4

ครสตนา เปนหญงสาวขาพการทงสองขาง พลดตกจากเกวยนและมากเตลดหนหายไป ไมมใครชวยเธอไดนอกจากพยายามใชมอทงสองลากตวเองใหไปถงบานกอนพายใหญจะมา ภาพนศลปนสะทอนใหเหนถงสงคมชวตชนบทอเมรกนทตางคนตางอยบนทราบกวางใหญในภาคกลางสหรฐ ทตองชวยเหลอตวเอง

ชองวางในภาพน มความส าคญทงในแงของความงาม หรอชองไฟระหวางรปราง 3 รป ทวางอยอยางพอเหมาะ นอกจากนยงมผลตอความรสกของผชมในแงของความรระยะทางทหญงสาวจะตองใชแขนทงสองคบไปขางหนา เพอไปใหถงบานซงอยหางไกลเหลอเกน

ชองวางในประตมากรรม

August Rodin, The Thinker (Infront of the PantheonC. 1902 Broze height 79" Musee Rodin, Paris(Since 1922)

ประตมากรรมเปนงานศลปะทมปรมาตร ชองวางทอยในตวประตมากรรมกมปรมาตรเชนกน และเนองจากรปรางของแตละดานของประตมากรรมจะแตกตางไปตามมมมอง ดงนนการรบรชองวางในงานประตมากรรมจงแตกตางออกไปดวย The Thinker เกดขนจากการสรางสรรคโดยประตมากรฝรงเศส ออกส โรแดง (August Rodin)ทตองการสรางประตมากรรมมนษยทแสดงถงอารมณความเปนมนษย โดยทในเวลานนความนยมของงานศลปะยงคงไดรบความนยมไปในเชงอดมคตและความเหมอนจรงคอนขางกวางขวาง โรแดงจงไดเลอกเอาทหารนายหนงทเดมมอาชพเปนชางไม มรางกายทก าย าแขงแรงมาเปนแบบซงประตมากรรมชนแรกทเสรจสมบรณเปนปนพลาสเตอร หลอขนาดเทาของจรง ในปค.ศ. 1877 การแสดงผลงานของโรแดงครงแรก ทกรงปารส ไดสรางเสยงวพากษวจารณในหมศลปนอยางกวางขวาง ซงค ากลาวต าหนทรายแรงทสดคอ ความเขาใจทโรแดงสรางประตมากรรมชนนดวยการหลอสวนตาง ๆ ขนจากนายแบบ ซงภายหลง August Negt ผเปนแบบไดอาสาเดนทางไปปารสเพอขจดขอสงสยใหหมดไปจากวงการศลปะในปารส ซงภายหลงสาธารณะชนไดคนพบอจฉรยภาพของประตมากรเอกผนในทสด

ค าถาม นสตคดวา ประตมากรรม The Thinker มองจากมมไหนใหคณคาแกการมองมากทสด ? ท าไม ?

1 2 3 4

ชองวางภายนอก เปนชองวางทแสดงใหเหนถงรปทรงของตวประตมากรรมทงหมด ชองวางชนดนจะแลดซบซอนยงขนหากประตมากรรมแตละชนถกน ามาวางรวมกนกนเปนกลม ท าใหเกดชองวางทเลกลงไป ชองวางภายนอกยงมขนาดตาง ๆ กน ชองวางภายนอกทเกอบถกปดกนจะใหคณคาใกลเคยงกบชองวางภายในชองวางภายใน เปนชองวางทสรางคณคาแกการมองประตมากรรม ผชมสามารถมองทะลตวประตมากรรมไปเหนบรเวณดานหลงตวประตมากรรมได ชองวางประเภทนท าใหประตมากรรมแลดโปรงเบา การสรางสรรคประตมากรรมทมชองวางภายในจะท าไดยากกวากวาประตมากรรมทบทงหมด จงเปนชองวางทใหคณคาในแงของทกษะและเทคนคในตวประตมากรรมอกดวย

ชองวางในประตมากรรม

เขยน ยมศรขลยทพย 60 ซม. ทองแดงพพธภณฑสถานแหงชาต หอศลป

ค าถาม ประตมากรรม ใดมชองวางมากกวากน? แบบไหนใหคณคาการมองมากกวา ? ท าไม ?

ประตมากรรมลอยตว ทฐานของอนสาวรยชยสมรภม ขนาด 1 1/2 เทาส ารด เมอปพ.ศ. 2485

ชองวางในสถาปตยกรรมชองวางในงานสถาปตยกรรม อาจเรยกอกอยางหนงวา ทวาง เนองจากมความเกยวของกบประโยชนใชสอยตวชองวาง พอๆ กบความงาม งานสถาปตยกรรมมลกษณะคลายประตมากรรมททงสองเปนผลงานทมปรมาตรเชนเดยวกน ซงชองวางภายในและภายนอกมสวนส าคญตอความงามภายนอกสถาปตยกรรม

FARNSWORTH HOUSE Plano Illinois1948-50 Mies van der Rohe

บานฟรานสเวอธ(Fransworth house) ออกแบบโดย สถาปนก มสแวนเดอรโรฮ ออกแบบใหมชองวางภายในและภายนอกแลดเปนสดสวนเดยวกน ท าใหอาคารโปรงเบาเนนโครงสราง และดงสงแวดลอมภายนอกเขามาเปนสวนหนงภายในอาคารดวย

สถาปตยกรรมพระราชวงลฟร (Louvre) ปารส ฝรงเศสสถาปตยกรรมพระราชวงลฟร (Louvre) ฝรงเศส ประกอบดวยกลมอาคารทสรางขนในครสตศตวรรษท 12และใชเปนพระราชวงของกษตรยฝรงเศสเรอยมา จนกระทงหลงการปฏวตฝรงเศสในป 1793 พระราช วงแหงนไดถกเปลยนมาเปนพพฑภณฑสถานทจดแสดงพระคลงสมบตของพระเจาหลยสท 16พนทวางซงเปนสวนประกอบทางภมสถาปตยกรรมของพพฑภณฑลฟรมไดเปลยนแปลงไปนกจนกระทงในป 1981 รฐบาลฝรงเศสโดยประธานธบด ฟรงซวส มตเตอรรอนดมด ารใหมโครงการ Grand Louvre เพอสะทอนใหเหนวาลฟรยงคงเปนความส าคญของประเทศฝรงเศส และเพอเปนอนสรณแกประธานาธบดมตเตอรรอนด โดยสถาปนกอเมรกนเชอสายจน I M Pei ไดรบมอบหมายใหใชพนทบรเวณลานกวางดานหนาพพธภณฑ สรางสถาปตยกรรมทสอถงโลกยคโบราณและเทคโนโลยยคใหมในรปแบบของปรามดแกวโครงเหลกเขากบพพธภณฑลฟรไดอยางกลมกลน

ทวางในงานสถาปตยกรรม

พนทวางดานหนาพพธภณฑ ลฟร ถกน ามาคดค านวณอยางละเอยดโดยการพจารณาจากตวแปรส าคญหลายตวคอสดสวนพนทวาง สดสวนของสงของอาคารเดมต าแหนงสงเกตการณของผชม ฯลฯ โดยน าคอมพวเตอรมาใชค านวณก าหนดต าแหนงวางปรามดแกว

ทวางในงานสถาปตยกรรมLandscape: ชองวางภายในนอกสถาปตยกรรมเปนชองวางทเปนปรมาตรสามมตทใหพนทวางทพอเหมาะส าหรบ กลมอาคาร สงกอสราง และองคประกอบอน ๆในสถาปตยกรรม พนทโลงเหลานถกก าหนดขนเพอวตถประสงคดานหนาทใชสอยควบคไปกบความงาม

ศนยศลปะสรนธร โรงเรยนศรสงคราม จงหวดเลยผออกบบ Plan Achitec Co.

พนทโดยรอบอาคาร เปนชองวางทใหผลตอความนาอยอาศยหากทานพกอาศยปราศจากชองวาง เปนผลท าใหเกดความแออดคบแคบ ไมนาอยอาศย ขาดสนทรยภาพ ผอยอาศยกจะขาดความสขสบาย ชองวางทคบแคบยงสงผลไปสความรกรงรงดวย เนองจากองคประกอบทางทศนะอน ๆ ตางใชทวางและบดบงกน ทบกนไมสามารถแสดงจดเดนขององคประกอบหลกหรอประธานได เนองจากองคประกอบทกตวใชทวางไปจนหมด นสตคดวาบานในภาพไหนนาอยอาศยกวากน ?

ชองวางกบบานพกอาศย

คณสมบตของผวหนาวตถพนผวแบงออกเปน 2 ประเภท คอ

พนผว (Texture)

พนผวดาน พนผวมน

พนผวจะมความหมายมากเมอมการไดสมผสโดยตรง ซงผสมผสจะไดรบรถงความนมนวล แขงกระดาง เยน อน ลน มน สาก ความรสกเหลานถอเปนประสบการณของผชม ซงถกน าไปใชกบการใช จกษสมผส

ในการออกแบบเครองเรอน นอกจากการพจารณาถงรปรางทเหมาะสมกบสรระรางกายของผใชแลว สวนประกอบดานการสมผสยงเกยวของกบความนาใชของเครองเรอน โดยเฉพาะหนง และหวาย เปนวสดทมคณคาเหมาะแกการน ามาเปนวสดรองนงมากวา ไวนล และพลาสตก

ความแตกตางกนของพนผว ท าใหสถาปนกเลอกน าวสดตาง ๆมาใชตกแตงผวหนาอาคาร วสดเหลานใหคณคาของพนผวทแตกตางกนไปตามคณสมบตของตวเอง รวมทงการเลอกประเภทของพรรณไมทมลกษณะใบทหยาบเรยบ ละเอยดและสดสวนตางกน ท าใหเกดการสมผสพนผวในพนทวางของสถาปตยกรรมทงดงามเกดความสขทางกายและใจดวย

พนผวในงานสถาปตยกรรม

การรบรพนผว

รบรพนผวดวยตา

Textile

Texture Experience

Memory

Visual Perception

การรบรพนผว เรมจากการไดสมผสกบผวหนาวสดโดยตรง ท าใหเกดประสบการณตอพนผวนน ซงผชมจะไดเรยนรและเกดเปนทกษะการใช จกษสมผส ตอไป

หากเราเคยเหนหรอสมผสเปลอกผลสตรอเบอรจะพบวาผวของผลไมประกอบดวยตาและเมลดเลกๆ จ านวนมาก มสแดงสลบขาว ดงนนแมวาเราจะเหนผวของผลไมชนดนเปนบางสวน กอาจท าใหเรารถงลกษณะโดยภาพรวมได

พนผวเปน ความรจากประสบการณ

การแปลงพนผว พนผวสามารถแปลง หรอลวงความรสกของผชมได โดยอาศยทกษะความสามารถและจตวญญาณของศลปน ประตมากรไมเคล เองจโล สามารถเปลยนแปลงพนผวของหนทหยาบกระดางใหกลายเปนเลอดเนอ ความมชวตชวา ความออนนมของผนผา (บน) ThePieta

พนผวกบการตกแตง

สงทอ นมนวล อบอน ปลอดภย พกผอน เกบเสยง

ไม อบอน อนทรย พกผอน ไมเปนทางการ เปนกนเอง

หน เยน แขงกระดาง ทนทาน อนนทรย เสยงสะทอน หนออน ออนหวาน โออา ภมฐาน ผอนคลาย หนแกรนนต แขงแกรง เยอกเยน ทนทาน เฉยบคม หนทราย ธรรมชาต สาก หยาบกระดาง แขงแรง

คงทน หนกรวด เยน ชมชน ล าธาร ธรรมชาต

ไม มลวดลายสวยงาม เปนธรรมชาตใหความรสกออนโยน ใกลชดตนไม นยมใชกบเครองเรอน

หนใหความรสกแขงกระดาง เปนเหลยมสน เยน และมนคงหนแกรนตเหมาะกบการใชรวมกบวสดผวมน สะทอนความคมสน รปลกษณใหม เชนสเตนเลสตท

กระเบองเคลอบกระเบองดนเผา ใหความรเปนธรรมชาตและความเปนกนเองความเปนสวนตวเนองจากเปนงานทแสดงถงหตถกรรมจงสะทอนถงเอกลกษณของวฒนธรรมทองถนไดอกดวย

หนทรายและกรวดใหความรสกดบ หยาบเยน แตใกลชดธรรมชาต

พนหนแกรนนต ใหความรสกแขงแกรงและทนสมยจงเหมาะส าหรบใชรวมกบวสดทเปนโลหะมนวาว และรปลกษณททนสมย ความแขงกระดางของพนหนแกรนตสามารถลดลงไดดวยการใชวสดทออนนมเชนพรมปเปนบางสวน

พรม สงทอใหความรสกนมนวล อบอน และเงยบสงบ

พนหนออน ใหความรสกโออา ออนโยน จงเขากบพนผวไมได จงท าใหแลดเปนธรรมชาตโดยภาพรวม

พนไม ใหความรสกพกผอนอบอน จงเหมาะส าหรบบานเรอน เชนเดยวกบเครองเรอนซงเปนไม

หนแกรนนตใหความรสกทแขงกระดาง ความทนสมย ในขณะทลกกรงดดราวบนได ใชลวดลายโคงออนหวานและวสดสทองทดโออา ท าใหเกดความรสกขดแยง เนองจากคณสมบตของพนผวทไมเขากน

พนผวทไมเขากน

พนผวทเขากนหนแกรนนต ผวมน แกรง เหมาะกบวสดกระจกแผนมน ราวสแตนเลสขดมน ทงหมดใหภาพของความแขงแรง เปนเหลยมเปนสน ล าสมย เปนการเปนงาน

ก าแพงในภาพนมวสดอะไรบาง นสตลองแยกแยะด และวสดแตละประเภทใหความรสกและความหมายอยางไรอยรวมกนไดไหมอยางไร

ตวอยาง การใชพนผวทหลากหลาย ผดธรรมชาต จงเกดความขดแยง

ก าแพงวด ทใชวสดทหลากหลาย ท าใหปรากฏพนผวทลานตา สวนผนงใชกระเบองเคลอบใหความรสกแขงกระดาง มนวาว ผนงกออฐโปรง มพนผวอฐเผา ใหความรสกเปนธรรมชาต ดบ ดาน ซมน า ประหยดราคา ลกกรงและหวประดบสนก าแพง เปนหนออนเทาลาย ใหความรสกมคณคา หรหรา ผลทปรากฏจงเปนความสบสนของความรสกทสอออกมา ท าใหเสยคณคาของพนผววสด

ตวอยาง การใชพนผวทหลากหลาย ผดธรรมชาต จงเกดความขดแยง

เสน และรปรางเสน, รปราง, ชองวาง และพนผว

ส เปนองคประกอบฯทชวยใหเรามองเหนคณคาขององคประกอบทศนศลปตวอน ๆ และยงสามารถควบคมและเปลยนแปลงองคประกอบตวอน ทงนเพราะสเขาไปเกยวพนธกบองคประกอบทศนศลปเหลานน อกทงยงมผลตอจตใจของผชม

ส (Colors)

ส (Colors) : พนผวในระดบความถของแสง

มนษยมองเหนสในชวงจ ากดทเรยกวา Spectrum สทมนษยมองเหนไดชดเจนทสดคอสเหลอง ในขณะทสแดงแก และมวงแกจะมองเหนยากขนเปนล าดบ

ส (Colors)ประกอบดวย สสรร (Hue) ความอมตวของส (Saturation) และคณคา (Value)

ความอมตวของส เปนความบรสทธและความหมองของสสน

คณคาของส เปนความสวางและมดของสใดสหนง ท าใหเกดระดบออนแก เปนผลตอความคงตวของส

สสน เกดจากการผสมรวมกนของแมสเกดเปนสหลก 12 ส

ส (Colors)สสน (Hue)

Han Hofmann. TheGolden Wall. 1961 Oil on Canvas60 x 72 1/2” The Art Institute of Chicago

Ultrmarine Cobolt Blue Rose Wood Brick

VioletCrimson lake Lavender

วรรณะเยน

วรรณะรอน

วงลอส

Piet Mondrian. Broadway Boogie-Woogie. 1942-43. Oil on canvas, 50 x 50" (127 x 127 cm) . The Museum of Modern Art, New York.

โทนสอน ใหความรสก เคลอนไหว มชวตชวา ขยายตว

Oil on canvas, 1942; 84.1 x 152.4 cm

จตรกรรมภาพ 3มต Nighthawksโดย Edward Hopper แสดงถงความเงยบเหงา

ยามค าคนในรานอาหารแหงหนงบนถนนกรนนช นครนวยอรคในชวงป 1940

จตรกรรม 2มต Broadway Boogie-Woogie. 1942-43 แสดงถงความสบสนวนวายของถนนในนครนยอรคศลปนมอนเดรยนไดใชตารางกรดเปนเครองมอในการจดองคประกอบในภาพจตรกรรมนPiet Mondrian. Broadway Boogie-Woogie. 1942-43. Oil on canvas, 50 x 50" (127 x 127 cm) . The Museum of Modern Art, New York.

จตรกรรมทงสองมเนอหาเกยวกบเมองเดยวกน คอ นวยอรค แตแสดงออกมาตางเวลาและอารมณ ภาพNighthawks เปนภาพสามมตแลดลกวตถในภาพเปนรปทรงสามมต แสดงออกทสมจรง สโทนเยนในภาพท าใหเกดอารมณดสงบเยอกเยน ลกลบ

ความอมตวของส (Saturation)

อมตวสง สสดใส

อมตวสง สหมอง คล า

แสดงถงความสดใสทมในแตละสสน สทมความอมตวสงจะปราศจากการผสมกบสอน ๆ โดยเฉพาะสทอยตรงขามกนในวงลอส

สด

หมอง

คณคา (Value)คณคาในสสรร เปนระดบความออนแกทปรากฏในสสรรแตละส

12 Basic Colors1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

2

1

3

4

5

จากสขนปฐมภม และทตยภม ท าใหเราสามารท าใหเราสามารถผสมใหเกดสในระดบท 3 หรอสตตยภม ซงเพยงพอตอการเลอกมาใชสรางสรรคผลงาน ซงประกอบดวยสขนพนฐานจ านวน 12ส ซงหากผใชตองผสมสขนเองจากแมส กจะไดไมสดใสเทากบผลตจากโรงงาน สพนฐาน 12 สนหากผใชมทกษะทดกสามารถสรางน าหนกสไดตงแต 5 ระดบความเขม จนถง 9 ระดบ ซงกจะเกดสสรรมากขนไปอก

สสรรพทเรารบรมดวยกนจ านวนมาก จงมผจดระบบสใหเปนกลม เพอสะดวกตอการน าไปใช กลมแรกPastel หรอกลมสซด เกดจากการน าสขาวไปผสมในสสรรตาง ๆ เพอใหด โปรงเบา สะอาด แลดใหม เรยบงาย แลดจดชดแต ดไดนาน กลมPastel จงนยมใชงานสถาปตยกรรม สพนเสอผา เปนตน

จากสพนฐาน 12 ส ยงสามารถน าไปผสมเพอใหเกดกลมส กลมสนท าใหสะดวกตอการน าไปใช

กลม สออน หรอ Pastel Tone เกดจากการน าสขาวไปผสมในสสรรพตาง ๆ เพอใหด โปรงเบาสะอาด แลดใหม เรยบงาย แลดจดชดแต ดไดนาน กลมPastel จงนยมใชงานสถาปตยกรรม สพนเสอผาเปนตน

กลม สแก หรอ Dark Tone เปนกลมสทน าสด ามาผสมกบสพนฐาน ท าใหสเขมแก ใหความรสกมด หนก เหมอนกบเมษฝนกลมสแก เชน น าเงนแก หรอกรมทา แดงแก หรอน าตาล นยมใชกบเครองแตงกายของบรษทใหความรสกหนกแนน เขมแขง สแก ในกลมสแดงน าตาล กาก เขยวหมน เขยวแก เขยวกาก บางทเราเรยกเปน กลม Earth Tone

กลม สหมน หรอ Dull Tone เกดจากส ทน าไปผสมกบสในกลมเทา ท าใหสแลดหมนหมองลง นนคอลดความบรสทธของส(Desaturate) ลงจนกลายเปนสหมน หากเตมสเทาลงในปรมาณนอยจะท าใหเกดความนมนวลตอสทจดจาน แตหากปรมาณสเทามมากจะท าใหแลดหมน สหมนชวยท าใหเรารสกสบาย ผอนคลายสายตาไดด ลดความเคลยด

กลม สสด หรอ Vivid Tone เปนสทเกดจากการผสมกนในกลม Hue ในอตราสวนตาง ๆ กน สกลมนใหความรสกระตนอารมณใหตนตว และมพลง เรามกไมนยมใชสกลมนรวมกนในครงเดยวกน เหมอนกบการฟงดนตรทเครองดนตรทกชนเปลงเสยงดงออกมาพรอม ๆกนและเนองจากสกลมนเรยกความสนใจผชม และใหความรสกสนกสนาน ไดด จงนยมน ามาใชกบปายโฆษณา รวมทงเสอผาเดก ๆ และของเลน

กลม เปนกลาง หรอ Achromatic Colors เปนกลมทมไดมเนอสหรอ Hue ผสมอย กลมนเปนตวแทนของความมด สวางซงจะสงผลตอสทน าไปผสมดวย

กลม แมสพมพ หรอ Process Colors เปนแมสส าหรบการพมพ ประกอบดวย สเหลอง (Yellow) แดงบานเยน (Magenta) และฟาสด (Cyan) เปนแมสทจ าเปนส าหรบกระบวนการพมพ โดยเฉพาะการพมพในระบบออฟเซท ซงจะเตมสด าเพมอกหนงส เพอประหยดประมาณเนอสของแมสทงสาม

Vivid Tone

Vivide Tone

Dark Tone

Pastel Tone

Cool Tone

สวนใหญจะอยในกลมสฟามวง

พนผวใด เปนลกษณะลายไม

วตถในขอใด จะดใหญทสด

ขอใด ระนาบ A อยใกลทสด

เสอผาในขอใด ทเหมาะส าหรบผหญง ผวสเขม

1 2 3 4