16
1 สสสสสสสสสสสสสสสสส สสสสสสส คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคค คคคคคคคค 2 คคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค 3 คคคค คคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคค คคค 2 คคคคคคคคคคคคคคคคคคคค ค คคคคคคคคคคค คคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคค คคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคค สสสสสสสสสสสสสสสสสสสส คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค คคคคคคค คคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคคค “คคคคคคคค” คคคคคค

สภาพจิตในครอบครัว

Embed Size (px)

DESCRIPTION

2 3 2 “” 4 (nuclear family) (extended family) (single parent family) (mixed family) 2 1 3 4 2 4 3 “” 4

Citation preview

Page 1: สภาพจิตในครอบครัว

1

สภาพจตในครอบครว

ความนำาครอบครวจดวาเปนสถานทมความสำาคญทสดตอสขภาพจต

เพราะครอบครวเปนพนฐานของชวต การศกษาเรองสขภาพจตไดใหความสำาคญตอครอบครว ในฐานะทครอบครวเปนแหลงของการอบรมเลยงดและการพฒนาบคลกภาพแหงแรกของชวต มนษยตองใชเวลาตลอดชวตอยกบครอบครว เมอพดถงครอบครว เรามความหมาย 2 อยาง อยางแรกหมายถงโครงสรางของครอบครวซงประกอบดวยบคคล 3 ฝาย คอ พอแมลกเปนพนฐานของครอบครว และประการท 2 หมายถงกระบวนการตาง ๆ ทมอยในครอบครว ซงโดยภาพรวมแลวหมายถงบรรยากาศของครอบครว สมพนธภาพระหวางบคคลทงสาม คอ พอแมลก และวธการอบรมเลยงด การศกษาเรองครอบครวนตองอาศยหลกวชาทางสงคมวทยาเปนพนฐาน และหลกวชาทางจตวทยาเปนสวนทสงเสรมใหการศกษานนสมบรณยงขน ดงนน การกลาวถงสขภาพจตในครอบครวน จะไดกลาวถงครอบครวในแงสงคมวทยากอน จากนนจะไดกลาวถงครอบครวในแงจตวทยา โดยใหมความสมพนธกบสขภาพจต

โครงสรางของครอบครวการกลาวถงลกษณะโครงสรางของครอบครวนนมความแตก

ตางกนไปในแตละสงคม เมอไรกตามทเราพดถงคำาวา ครอบครว “ ”เรามกหมายรวมถงสมาชกในครอบครวนน ๆ ซงประกอบดวย พอแมและลก อยางไรกตาม เราพบวา ในบางสงคมครอบครว จะประกอบดวยบคคลทมมากกวาน เชน จะรวมเอาพอแมของฝายชายหรอพอแมของฝายหญง หรอ เครอญาตของฝายชาย หรอ เครอญาตของฝายหญงหรอ เครอญาตของทงสองฝายรวมเขาดวยกน ในลกษณะ

Page 2: สภาพจิตในครอบครัว

2

เชนนกจะเปนครอบครวขนาดใหญ คอมจำานวนสมาชกในครอบครวมากทงในแงของตำาแหนงและจำานวน และตองการพนททางกายภาพสำาหรบชวตความเปนอยในครอบครวมากกวาครอบครวประเภทแรก ในปจจบนไดมการจำาแนกโครงสรางของครอบครววา ม 4 ประเภท คอ ครอบครวเดยว (nuclear family) ครอบครวขยาย (extended family) ครอบครวพอหรอแมคนเดยว (single parent family) และครอบครวผสม (mixed family) โดยทครอบครวเดยวนนมสมาชกในครอบครวประกอบดวย พอ แม ลก แยกอยเปนเอกเทศ ไมรวมกบครอบครวอน ๆ เปนครอบครวทมขนาดเลก สภาพครอบครวมอสระในการดำาเนนกจกรรมของครอบครว เมอลก ๆ ของครอบครวนเจรญเตบโตถงวยทจะมครอบครวไดแลวกจะแยกตวออกไปสรางครอบครวใหม ในลกษณะทางจตวทยา ครอบครวประเภทน พอแมลก จะตองอยใกลชด มการสอสารตดตอกนอยตลอดเวลา หากฝายใดฝายหนงขาดหายไปกจะมการรบรอยางทนท และมผลตอพฤตกรรมของอกฝายหนงยากทจะหาสงมาทดแทนได เชน กรณบดาถงแกกรรม หรอบดามารดาตองแยกทางกน การสญเสยนจะถกรบรไดอยางชดเจน และมผลกระทบโดยตรงทางจตวทยาของผทยงเหลออยในครอบครวเปนอยางมาก

ลกษณะของโครงสรางครอบครวประเภททสอง หรอ ครอบครวขยายนนกคอครอบครวทมครอบครวเดยวตงแต 2 ครอบครวขนไปมาอยรวมกนในพนทเดยวกน เมอสมาชกคนใดคนหนงในครอบครวตองแตงงาน กมกจะนำาเอาคสมรสของตนเขามาอยรวมชายคาเดยวกบพอแม โดยสวนมาก มกจะเปนการเขามาอยรวมกบครอบครวของฝายชาย ในครอบครวนจะยกยองใหปยา เปนหวหนาใหญของครอบครว เปนผมอำานาจสงสดสมาชกในครอบครวตองเชอฟง ครอบครวของลก ๆ จะตองพงพาการตดสนใจจากผอาวโส ผอาวโสทำาหนาทปกครอง ใหความคมครองใหคำาปรกษาตอ

Page 3: สภาพจิตในครอบครัว

3

กจกรรมของครอบครว เนองจากมคนอยเปนจำานวนมากในครอบครวประเภทน ดงนน การทบคคลใดบคคลหนงในครอบครวสญเสยไป หายหนาไป กจะเปนการงายมากทสมาชกคนอน ๆ ในครอบครวเปนผทำาหนาททดแทน การรบรเกยวกบการหายไปจะมนอย ไมรสกวามผลกระทบกระเทอนทางจตวทยาสำาหรบผทยงเหลออยมากนก เชน กรณทมารดาเสยชวตหรอหยารางไป จะมสมาชกคนอน ๆ ในครอบครวจะเขามาทำาหนาทดแลเดกแทนเดกทยงไมมผดแลอยางใกลชดและไดรบการเอาใจใส

ในครอบครวประเภทท 3 ซงเปนครอบครวทมพอหรอแมคนเดยวทตองรบภาวะดแลลก พอหรอแมตองทำาบทบาทหนาทในครอบครว คอ เปนทงพอและแมในคราวเดยวกน สวนมากของครอบครวประเภทนมกจะมการหยารางหรอแยกกนอย สวนครอบครวประเภทท 4 นนเปนครอบครวททงพอและแมตางกผานการหยารางมาแลวและมลกของตวเองทตองรบภาวะเลยงดตดตามมาในการสรางครอบครวใหม

ความสำาคญและความหมายของสขภาพจตครอบครวจากการทไดกลาวมาแลวในตอนตน แสดงใหเหนวา ครอบครว

คอหนวยยอยทสดของสงคม และในขณะเดยวกนกเปนหนวยทมความสำาคญทสดอกดวย การทสงคมจะเปนระเบยบเรยบรอย ประชากรอยกนอยางมความสข ปราศจากโรคภยไขเจบและปญหาพฤตกรรมตาง ๆ นนกขนอยกบกลไกของครอบครววาไดทำาหนาทอยางสมบรณเตมทหรอไม ทงนเพราะครอบครวมหนาทหลกในการใหกำาเนดประชากรและทำาใหประชากรนนมคณภาพ ครอบครวจงมความสำาคญตอสขภาพจต ดงน

1. ครอบครวเปนรากฐานของชวต ครอบครว อนไดแก พอแมเปนหลกถอวาเปนแหลงกำาเนดของชวตอนมรากฐานทสำาคญคอ

Page 4: สภาพจิตในครอบครัว

4

พนธกรรม ซงเปนมรดกทสบทอดกนมาจากบรรพบรษ สงถายมาสลกโดยผานทาง พอแมเปนสอกลาง จากพนฐานทางพนธกรรมน ทำาใหลกมลกษณะทเปนเอกลกษณทงในดานรางกายและจตใจ ทำาใหเดกแตละคนมความแตกตางกน ผลกระทบทางพนธกรรมบางอยางมผลตอสขภาพจตของเดก เชน ความผดปกตของรางกายและจตใจอนสงถายกนไดทางพนธกรรม ซงเมอเกดขนแลวกไมสามารถทจะเปลยนแปลงแกไขได

นอกเหนอจากพนธกรรมซงเปนรากฐานของชวตแลว รากฐานของชวตอกสวนหนงเกดจากสภาพแวดลอมภายในครอบครว อนไดแกกระบวนการเลยงดอบรมททำาใหลกไดมความเจรญเตบโตและมพฒนาการไปถงระดบใดระดบหนง ทำาใหมอปนสยและบคลกภาพทมลกษณะเฉพาะประจำาตวของบคคลจากพนฐานชวตของบคลกภาพนเองททำาใหคนเรามสขภาพจตทแตกตางกน ตอมาเมอไดพบกบปญหาชวตอน ๆ ทเกดขนภายหลง การแกปญหาชวตหรอการปรบตว กจะอาศยพนฐานของบคลกภาพทไดรบการหลอหลอมมาจากครอบครวเปนแนวทาง

2. พอแมเปนแหลงของความมนคงทางใจของลก พอแมมไดมความสำาคญเฉพาะในการใหกำาเนดชวตเทานน ชวตทถอกำาเนดขนมาไมสามารถชวยเหลอตวเองไดเปนเวลาหลายป ลกจงตองพงพาอาศยพอแมในฐานะทเปนแหลงของอาหารทจะตอบสนองความตองการทางรางกาย และเปนแหลงของความอบอนทางดานจตใจการขาดแม การไมไดรบการดแลเอาใจใสจากแมจงเปนวกฤตชวตทสำาคญของทารก ซงจะไดกลาวในตอนตอไปวาภาวะการขาดแมนนมผลกระทบระยะยาวตอสขภาพจตของลก และเปนสาเหตสำาคญของปญหาสขภาพจตทพบเหนในชวตประจำาวน

3. พอแมเปนผวางรากฐานชวตโดยการอบรมเลยงด จากหนาทของครอบครวทไดกลาวมาแลว จะเหนไดวา หนาททสำาคญยง

Page 5: สภาพจิตในครอบครัว

5

อกประการหนงของครอบครวหรอบทบาทของพอแมกคอการอบรมเลยงดลก การอบรมเลยงดลกจงเปนการวางเงอนไขพฤตกรรมใหแกลก ทำาใหอปนสย อารมณ และสภาพจตใจ ของลกกำาเนดขน การอบรมเลยงดทำาใหพอแมมความใกลชดผกพนกบลก การเลยงดลกนเองทมผลกระทบตอสขภาพจตอยางลกซง

4. การสรางบรรยากาศของครอบครว บรรยากาศของครอบครวกจดวาเปนองคประกอบทสำาคญยงของสขภาพจตของครอบครว บรรยากาศในครอบครวมผลกระทบตอสขภาพจตของพอแมและลก ในครอบครวทมบรรยากาศไมด พอแมไมปรองดองกน พอแมมสมพนธภาพไมดตอกน กจะเปนสาเหตสำาคญทจะใหมการกระทบกระทงระหวางพอแม เชน การกระทำารนแรงทางรางกายซงกนและกนของพอแม การกระทำารนแรงตอลกการละทงลก การแยกกนอย และหยา สวนบรรยากาศทดของครอบครวกไดแก การทพอแมมความรก ปรองดองกนด พอแมมสมพนธภาพทดตอกน ชวยเหลอกนสรางฐานะในครอบครว ชวยกนเลยงดลก สรางบรรยากาศทบานใหเตมไปดวยความรก ความเขาใจดตอกน บรรยากาศของบานจงเปนสงทสรางสรรคและทำาลายสขภาพจตในครอบครว

จากพนฐานทางจตวทยา ทง 4 ประการน ทำาใหเหนไดวา สขภาพจตทด เรมตนทบาน เปนคำากลาวทแสดงถงความสำาคญของสขภาพจตในครอบครวอยางแทจรง ดงนน เมอเราพดถงสขภาพจตในครอบครว จงหมายถง สขภาพของ พอแมและลก

สาระสำาคญของสขภาพจตในครอบครวสขภาพจตในครอบครวเนนสาระสำาคญ 3 ประการ คอ1. การศกษาสขภาพจตของพอแม หรอสามกบภรรยา

สมพนธภาพระหวางพอแมจดวาเปนองคประกอบทสำาคญทสดของบรรยากาศสขภาพจตในครอบครว ในจดเรมตนของครอบครวนน

Page 6: สภาพจิตในครอบครัว

6

พอแมแตงงานกนกเพราะดวยความรกของคนทงสอง จากความรกนทำาใหเกดเปนครอบครวขนมา หากพอแมยงมสมพนธภาพทดตอกนยงมความรกตอกนอยแลว บรรยากาศทดในครอบครวกจะเกดขน ในทางตรงกนขามสมพนธภาพระหวางพอแมเปลยนแปลงไป จะดวยเหตใดกตาม ทำาใหพอแมมความขดแยงกนไมสามารถปรบตวในทางสรางสรรคไดอกตอไป กจะมการทะเลาะววาทกน หรอมการหยารางกนในภายหลง บรรยากาศในลกษณะเชนนกมผลทำาใหสขภาพจตทง 3 ฝายไมด

2. การศกษาอทธพลของพอแมทมตอลก ถงแมวาในหลกการทางสงคมวทยาและในหลกการทางนตศาสตรจะใหความสำาคญแกพอวาเปนผใหกำาเนดทสำาคญกวาแม แตในทางจตวทยานนจะเหนไดวาแมมความสำาคญเปนทสด นกจตวทยาสวนใหญมความเหนตรงกนวา ในชวงวยพฒนาการภายในครรภ ในวยทารก วยเดก แมจดวาเปนบคคลทมความสำาคญยงตอความเจรญเตบโตและพฒนาการของชวต ชวตของคนเราตองผกพนอยกบแมเปนเวลานานตงแตจดปฏบตสนธจนถงชวชวต จนสามารถวาไดวาไมมความรกอะไรจะยงใหญไปกวาความรกของแมทมตอลก นกจตวทยาบางทานคดวา ความรกของแมเปนสญชาตญาณ บางทานบอกวาเปนการเรยนร บางทานบอกวาเปนเรองของศลธรรม ตางฝายตางกหาเหตผลมาอางสนบสนน แตไมวาจะดวยเหตใดกตาม ในสวนทศนะทางจตวทยานน ความรกระหวางแมกบลกเปนสงทสำาคญยง มงานวจยทางจตวทยามากมายทจะไดกลาวในตอนตอไป ทแสดงใหเหนวา การททารกขาดแม หรอกรณทความสมพนธระหวางแมกบลกไมด มผลกระทบตอสขภาพจตของลกอยางรนแรง

อยางไรกตาม พอกมอทธพลตอสขภาพจตของลกไมนอยไปกวาแม โดยเฉพาะในชวงของพฒนาการหลงการคลอดแลว ทงน ขนอยกบทาทของพอทมตอลก การขาดพอมกจะไมมผลกระทบตอ

Page 7: สภาพจิตในครอบครัว

7

สขภาพจตของลกในวยทารก แตจะมผลในวยเดกตอนตนไปจนถงวยรน เพราะเดกมความตองการพอทจะมานำาแบบอยางทางเพศทเหมาะสม เปนการเปรยบเทยบระหวางความเปนผชายและหญงเปนการยนยนถงการเปนครอบครวทสมบรณ และพอเปนแหลงของความภาคภมใจของลก จากการทลกไดเหนพอเปนผนำาอยางแทจรงของครอบครว

3. ศกษาเกยวกบสขภาพจตของลก หวใจสำาคญของการศกษาสขภาพจตครอบครวอกประการหนงคอการศกษาเกยวกบสขภาพจตของลก หรอสขภาพจตเดก ในปจจบนนไดมการศกษาพบวาเดกเปนจำานวนมากทมสขภาพจตไมด ทงทมปญหาในการปรบตวอยางเลกนอยนอกเหนอไปจากปญหาอนเปนธรรมดาของชวต ไปจนถงการมปญหาทางจตเวชอยางแทจรงทตองอาศยการบำาบดจากจตแพทย เดกทมปญหาทางสขภาพจตอยางรนแรงถงขนเปนโรคจต โรคประสาทในเดกหรอการมพฤตกรรมอปกตทงหลายสวนใหญมาจากการเปนโรคขาดความรกจากพอแม การทมรากฐานของชวตไมด เชน การมความผดปกตอนเนองมาจากพนธกรรม เดกทมปญหาพฤตกรรมในระดบตาง ๆ กยอมกอเหตปญหาในครอบครว เมอมาโรงเรยนกนำาเอาปญหาเหลานนมาดวย และเกบปญหาตอเนองไปเมอเจรญเตบโตเปนผใหญในสงคม ปญหาสขภาพจตของเดกจงเปนปญหาทตอเนองระยะยาว

จากสภาพปญหาและความสำาคญของสขภาพจตในครอบครวดงไดกลาวไวแลวน การศกษาสขภาพจต ครอบครวจงมความสำาคญตอทกคน เพราะตอไปแตละคนกจะตองแตงงาน มชวตอยในครอบครว จะตองทำาหนาทในครอบครวตามกรอบแหงบทบาทและหนาทของครอบครวทสงคมกำาหนดไว การมความรความเขาใจการไดตระหนกในความสำาคญและความจำาเปนของการสงเสรมสขภาพจตในครอบครวจงมความสำาคญยง และหากไดมการศกษาในเรองนกน

Page 8: สภาพจิตในครอบครัว

8

อยางจรงจงแลว กจะนำาไปสการปฏบตเพอสงเสรมสขภาพจตในครอบครว ในขณะเดยวกนกจะไดหาทางปองกนมใหทงหลายเกดขน ซงทงน กเทากบวาทกคนตางกไดชวยกนสงเสรมคณภาพชวตอยางแทจรง

การสงเสรมสขภาพจตครอบครวโดยสรปครอบครวคอหนวยงานยอยทสดของสงคม ประกอบ

ดวยบดา มารดา และบตร ชวตสงคมเรมตนทครอบครว ดงนน จงกลาวไดวา ความรกผกพนในครอบครวเปนรากฐานของความสขแหงชวต เปนรากฐานของความเปนปกแผนแหงสงคม ของประเทศชาตบานเมอง ถาครอบครวขาดความรกความผกพนกนแลว ชวตในหนวยยอยของสงคมนกจะแตกแยก สำาหรบเดกทกำาลงเจรญเตบโตเพอเปนกำาลงสำาคญของประเทศชาตตอไปนความสขในวยเดกจะสงเสรมใหเขามความเจรญเตบโตเปนผใหญทมจตใจมนคง สามารถตอสเอาชนะอปสรรคปญหาตาง ๆ ทงหลายได มความสามารถในการปรบตวเขากบสงคมทกำาลงเปลยนแปลงอยตลอดเวลาได ตรงกนขามกบเดกทขาดความรกความอบอนทางดานจตใจจากพอแม เมอโตขนกจะมความรสกวาขาดสงยดเหนยวจตใจ ขาดความมนคงทางจตใจ เปนโรคประสาท โรคจต เปนอาชญากร และตกเปนทาสของยาเสพตดตาง ๆ ดงนน จะเหนไดวาสขภาพจตของประชาชนในสงคมใดกตามสามารถพจารณาไดจากพนฐานของสงคมนน นนคอ สขภาพจตในครอบครวอนไดแก สขภาพของบดา มารดาและบตรรวมกน ดงคำากลาวทวา สขภาพจตดเรมทบาน ซงบานกหมายถงครอบครว“ ”นนเอง การศกษาเรองสขภาพจตในครอบครวจงเปนการศกษาเกยวกบชวตความเปนอยของคนในครอบครว นบตงแตเรมตนชวตสมรส บทบาทของการเปนสามภรรยา บทบาทของบดามารดาตอการเลยงดอบรมบตร บรรยากาศในบาน ตลอดจนพฒนาการของเดกและความ

Page 9: สภาพจิตในครอบครัว

9

เปลยนแปลงทเกดขนภายในครอบครวศกษาเพอใหเขาใจถงปจจยตาง ๆ ทจะสงเสรมสขภาพจตในครอบครวและเพอหาทางปองกนมใหสขภาพจตของบคคลในครอบครวตองเสยไป เพอใหทกคนในครอบครวมความสข ครอบครวจะตองมความมนคง เปนกำาลงสำาคญของสงคมตอไป

การปรบตวในชวตสมรสการมชวตสมรสจะประสบความสข สามภรรยาอยกนกนดวย

ความราบรน มฐานะทางเศรษฐกจและสงคมด มความสามารถทจะใหกำาเนดบตรไดเปนอยางดนน จะตองมาจากพนฐานของการเตรยมตวเขาสชวตครอบครวทดกอน การเลอกคครอง จดวาเปนสงสำาคญเปนอนดบแรกของความสำาเรจในชวตการครองเรอน ในสมยโบราณ พอแมมบทบาทสำาคญในการชวยเลอกคครองใหลก พอแมเปนผทมประสบการณในการใชชวตคมากอน เปนผเหนการณไกล จงสามารถคดเลอกคนดมาเปนคครองใหลกของตนได สวนใหญของการคดเลอกกมกจะดทความประพฤต อปนสย โอกาสของความกาวหนาในอนาคตมากกวาจะดเรองหนาตา ความสวยความหลอ ดงนน จงไดเหนวา การสมรสตามคำาแนะนำาของผใหญจงมกประสบความสำาเรจดวยด อยางไรกตาม ในการศกษาทางจตวทยานน มการศกษาเกยวกบองคประกอบตาง ๆ ทจะชวยผลกดนใหชวตการครองเรอนประสบความสำาเรจเกณฑตาง ๆ มดงน

องคประกอบสำาคญทชวยในการพจารณาเลอกคครอง1. ภมหลงกอนการแตงงาน กรณทชายและหญงตดสนใจจะใช

ชวตรวมกน ยอมจะตองเกดจากปจจยหลายอยางประกอบกน นบตงแตความรกความเขาใจซงกนและกน ยงพบวา ปจจยทเปนตวทำานายความสขในชวตสมรสไดอยางมากคอภมหลงของครอบครว

Page 10: สภาพจิตในครอบครัว

10

หมายความวา การทบดามารดาของคสมรสมชวตสมรสทมความสขจะกลายเปนคสมรสทมความสขดวยเชนกน เพราะคสมรสตางกมความรกผกพนตอบดามารดาและพนองของตน การมสมพนธภาพกบบดามารดาและพนองดวยความรกและความอบอน จะชวยใหบคคลสามารถสรางสมพนธภาพเชนนนในชวตสมรสของตนเองไดด (Pond, Ryle, and Halmilton, 1963 อางจาก สภาพรรณ โคตรจรส 2525 : 302)

2. ระยะเวลาทรจกกนกอนแตงงาน มการศกษาพบวาระยะเวลาของการทำาความรจกคนเคยมานานกวาและไมมความขดแยงกนกอนแตงงาน มกประสบความสขในชวตสมรสมากกวาคสมรสทรจกกนในเวลาอนสนเพราะเหตวาระยะเวลาททำาความรจกกนนานเทาไร โอกาสทจะไดรจกกนเปนอยางดกยอมมมากขน เพราะระยะนไดเปดโอกาสใหทงสองฝายไดตรวจสอบวาความตองการ ความสนใจ ทศนคต และคานยมของทงคจะไปดวยกนไดหรอไม อกทงยงเปนโอกาสใหไดพบคนทถกใจกอนการตดสนใจแตงงาน (Burgess et al. 1963 : Kirkpatrick, 1963 อางจาก สภาพรรณ โคตรจรส 2525 : 304) การหมนกนจงเทากบเปนการเปดโอกาสใหคแตงงานไดทำาความรจกอปนสยซงกนและกน และมความคนเคยกนกอนทจะอยรวมเปนสามภรรยา

3. อายเมอเรมตนชวตสมรส มขอมลจำานวนมากทชใหเหนวา การแตงงานเมออายยงนอย คอ ในระยะวยรน โดยเฉพาะอยางยง เมอชายอายตำากวา 21 ป และหญงมอายตำากวา 18 ป มกเสยงตอความลมเหลวของชวตสมรสมการหยารางสงกวาคสมรสทมอายมากกวา (Kepliart, 1961 ; Burgess and Catrell, 1939 ; Terman, 1938 อางจาก สภาพรรณ โคตรจรส 2525 : 305) ทงนเปนเพราะวา คสมรสทแตงานเมออายยงนอย มกมการศกษาทตำาไมมโอกาสเตรยมตวเพออาชพทด จงทำาใหมฐานะทางเศรษฐกจ

Page 11: สภาพจิตในครอบครัว

11

และสงคมตกตำา บางคนอาจจะแตงงานเพอหลกหนออกจากสภาพการถกบบบงคบจากบดามารดาของตน สวนคสมรสทมอายมากกวานนเปนการเปดโอกาสใหมวฒภาวะทางอารมณ มความสขมรอบคอบตอชวต การมโอกาสทางการศกษาและอาชพทดกวา จงทำาใหมสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมในระดบทด เหลาน เปนปจจยทผลกดนใหชวตคมความมนคงขน

4. ฐานะทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของคสมรส คสมรสทมความแตกตางกนทางดานเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม ยอมตองการการปรบตวมากกวาคสมรสทมสงเหลานอยในระดบเดยวกนหรอคลายคลงกน ตวอยางเชน คสมรสทมฐานะตางกน ฝายทมฐานะตำากวา กจะมความรสกวาตนไมเหมาะสมกบการสมาคมในหมญาตมตรของคสมรสของตน รสกวาตนไมไดรบการยอมรบเทาทควร กอใหเกดความเครยดทางอารมณอน ๆ ตามมาเนองจากการปรบตว ซงจะนำาไปสการขดแยงของชวตสมรสได

5. สขภาพ ในชวตสมรสนน ถาฝายใดฝายหนงมสขภาพไมดกอาจทำาใหเกดความป นปวนขนมาในครอบครวไดมาก ปญหาตาง ๆ ทคสมรสผมสขภาพดสามารถแกไขไดโดยงายนนอาจจะกอความยงยากใหผมสขภาพไมดไดมาก ตวอยางเชน ในกรณทฝายใดเปนโรคปวดศรษะอยางรายแรง เปนตน ฉะนน จงควรพจารณาใหรอบคอบเกยวกบสขภาพของรางกายและจตใจของคครองใหดเสยกอน อยางไรกด ถาฝายทมสขภาพดเตมใจทจะเสยสละและปรบตวเพอเหนแกความรกและเสถยรภาพของครอบครว ชวสมรสกราบรนได แตถาการยอมเสยสละอยตลอดเวลากลายเปนการทำาใหฝายทมสขภาพสมบรณเกดความรำาคาญ กอาจจะทำาใหเกดความขดแยงกนขนได

การเลยงลกทด

Page 12: สภาพจิตในครอบครัว

12

บทบาททสำาคญทสดของพอแมคอการเลยงลก เพอใหลกมความเจรญเตบโตอยางสมบรณทงทางรางกายและจตใจ การสรางสงแวดลอมทดในการเลยงลกเพอสงเสรมพฒนาการและสขภาพจตทด มดงน

1. การใหความรกและการเอาใจใส ในตอนตนไดกลาวถงความตองการดานตาง ๆ ของเดกไวแลวอยางละเอยด จดสำาคญทเกยวกบพอแมกคอจะใหความรกและการเอาใจใสแกเดกไดอยางไร สงเหลานเปนสงทพอแมจะตองเรยนรและฝกฝน เดก ๆ เรยนรคานยมตาง ๆ จากพอแม เดกทรบรวาพอแมรกและไดรบการเอาใจใสจะเจรญเตบโตเปนเดกทมความสมบรณในทก ๆ ดาน

2. การยอมรบในภาวะเอกตบคคลของเดก เดกแตละคนจะมลกษณะทเปนตวของตวเองและมความแตกตางไปจากเดกอน ๆ ถงแมวาจะเปนพนองทองเดยวกนกตาม สงทพอแมเหนวาดหรอคาดหวงวาเดกจะทำาไดอาจจะเปนสงทเดกไมตองการและทำาไมได ดงนน การคาดหวงของพอแมหากไมตงอยบนพนฐานการยอมรบในภาวะเอกตบคคลของเดกแลวจะทำาใหเกดปญหาในการปรบตวของเดกตามมา

3. การสงเสรมใหเดกเปนตวของตวเอง สามารถพงตวเองได จากการทพอแมยอมรบในภาวะเอกตบคคลของเดกน พอแมกตองหาวธการเพอสงเสรมใหลกมความเปนตวของตวเอง สามารถตดสนใจไดดวยตวเองในการกระทำากจกรรมตาง ๆ และเปนการกระทำาทเปนไปในทางสรางสรรค เหมาะสม แสดงถงลกษณะของการปรบตวทด พอแมไมควรเปนผตดสนใจแทนเดกทงหมดหรอเปนสวนมาก หรอดำาเนนการทกอยางใหแกลกโดยทลกไมมโอกาสแสดงความคดเหนหรอจะกระทำาดวยตวเองเลย

4. การใหการคาดหวงทเปนจรงใหแกเดก พอแมยอมมการคาดหวงตอลกของตน อยากใหลกเปนอยางโนนอยางน อยากใหลก

Page 13: สภาพจิตในครอบครัว

13

เกง สงใดทพอแมไมมกทดแทนใหลกม พอแมถายความคาดหวงเหลานไปสเดก ซงในบางครงหากความหวงเหลานหางไกลจากความเปนจรง เพราะไมสอดคลองกบความตองการหรอความสามารถทแทจรงของเดก กจะกลายเปนแรงกดดนจตใจของเดกแทน ทำาใหเกดเปนผลเสยตอการปรบตวตามมา ทางทด พอแมควรเปดโอกาสใหลกไดทดลองทำาเพอสำารวจความสนใจ ความถนดและความสามารถกอน และสงเสรมใหเดกมความรบผดชอบตอกจกรรมเหลานเอง

5. การใหวนยทชดเจนและตอเนอง วนยเปนสงจำาเปนสำาหรบการสรางความประพฤตทถกตองตามวถชวตอนเปนทยอมรบของสงคม และเพอใหเดกเจรญเตบโตเปนผใหญทมความรบผดชอบ เปนผมศลธรรมวนยจงจำาเปนสำาหรบเดกทก ๆ คน โดยไมมขอยกเวนเปนกรณพเศษ การใหวนยแกเดกจงตองตงอยบนพนฐานของเหตผล ความชดเจน ความตอเนอง และไมขนอยกบอารมณของพอแม เมอไรกตามทจะมการลงโทษ การลงโทษขนอยกบการกระทำาผด ไมไดขนอยกบวาใครทำาผด