1

สภาพจตในครอบครว

ความนำาครอบครวจดวาเปนสถานทมความสำาคญทสดตอสขภาพจต

เพราะครอบครวเปนพนฐานของชวต การศกษาเรองสขภาพจตไดใหความสำาคญตอครอบครว ในฐานะทครอบครวเปนแหลงของการอบรมเลยงดและการพฒนาบคลกภาพแหงแรกของชวต มนษยตองใชเวลาตลอดชวตอยกบครอบครว เมอพดถงครอบครว เรามความหมาย 2 อยาง อยางแรกหมายถงโครงสรางของครอบครวซงประกอบดวยบคคล 3 ฝาย คอ พอแมลกเปนพนฐานของครอบครว และประการท 2 หมายถงกระบวนการตาง ๆ ทมอยในครอบครว ซงโดยภาพรวมแลวหมายถงบรรยากาศของครอบครว สมพนธภาพระหวางบคคลทงสาม คอ พอแมลก และวธการอบรมเลยงด การศกษาเรองครอบครวนตองอาศยหลกวชาทางสงคมวทยาเปนพนฐาน และหลกวชาทางจตวทยาเปนสวนทสงเสรมใหการศกษานนสมบรณยงขน ดงนน การกลาวถงสขภาพจตในครอบครวน จะไดกลาวถงครอบครวในแงสงคมวทยากอน จากนนจะไดกลาวถงครอบครวในแงจตวทยา โดยใหมความสมพนธกบสขภาพจต

โครงสรางของครอบครวการกลาวถงลกษณะโครงสรางของครอบครวนนมความแตก

ตางกนไปในแตละสงคม เมอไรกตามทเราพดถงคำาวา ครอบครว “ ”เรามกหมายรวมถงสมาชกในครอบครวนน ๆ ซงประกอบดวย พอแมและลก อยางไรกตาม เราพบวา ในบางสงคมครอบครว จะประกอบดวยบคคลทมมากกวาน เชน จะรวมเอาพอแมของฝายชายหรอพอแมของฝายหญง หรอ เครอญาตของฝายชาย หรอ เครอญาตของฝายหญงหรอ เครอญาตของทงสองฝายรวมเขาดวยกน ในลกษณะ

2

เชนนกจะเปนครอบครวขนาดใหญ คอมจำานวนสมาชกในครอบครวมากทงในแงของตำาแหนงและจำานวน และตองการพนททางกายภาพสำาหรบชวตความเปนอยในครอบครวมากกวาครอบครวประเภทแรก ในปจจบนไดมการจำาแนกโครงสรางของครอบครววา ม 4 ประเภท คอ ครอบครวเดยว (nuclear family) ครอบครวขยาย (extended family) ครอบครวพอหรอแมคนเดยว (single parent family) และครอบครวผสม (mixed family) โดยทครอบครวเดยวนนมสมาชกในครอบครวประกอบดวย พอ แม ลก แยกอยเปนเอกเทศ ไมรวมกบครอบครวอน ๆ เปนครอบครวทมขนาดเลก สภาพครอบครวมอสระในการดำาเนนกจกรรมของครอบครว เมอลก ๆ ของครอบครวนเจรญเตบโตถงวยทจะมครอบครวไดแลวกจะแยกตวออกไปสรางครอบครวใหม ในลกษณะทางจตวทยา ครอบครวประเภทน พอแมลก จะตองอยใกลชด มการสอสารตดตอกนอยตลอดเวลา หากฝายใดฝายหนงขาดหายไปกจะมการรบรอยางทนท และมผลตอพฤตกรรมของอกฝายหนงยากทจะหาสงมาทดแทนได เชน กรณบดาถงแกกรรม หรอบดามารดาตองแยกทางกน การสญเสยนจะถกรบรไดอยางชดเจน และมผลกระทบโดยตรงทางจตวทยาของผทยงเหลออยในครอบครวเปนอยางมาก

ลกษณะของโครงสรางครอบครวประเภททสอง หรอ ครอบครวขยายนนกคอครอบครวทมครอบครวเดยวตงแต 2 ครอบครวขนไปมาอยรวมกนในพนทเดยวกน เมอสมาชกคนใดคนหนงในครอบครวตองแตงงาน กมกจะนำาเอาคสมรสของตนเขามาอยรวมชายคาเดยวกบพอแม โดยสวนมาก มกจะเปนการเขามาอยรวมกบครอบครวของฝายชาย ในครอบครวนจะยกยองใหปยา เปนหวหนาใหญของครอบครว เปนผมอำานาจสงสดสมาชกในครอบครวตองเชอฟง ครอบครวของลก ๆ จะตองพงพาการตดสนใจจากผอาวโส ผอาวโสทำาหนาทปกครอง ใหความคมครองใหคำาปรกษาตอ

3

กจกรรมของครอบครว เนองจากมคนอยเปนจำานวนมากในครอบครวประเภทน ดงนน การทบคคลใดบคคลหนงในครอบครวสญเสยไป หายหนาไป กจะเปนการงายมากทสมาชกคนอน ๆ ในครอบครวเปนผทำาหนาททดแทน การรบรเกยวกบการหายไปจะมนอย ไมรสกวามผลกระทบกระเทอนทางจตวทยาสำาหรบผทยงเหลออยมากนก เชน กรณทมารดาเสยชวตหรอหยารางไป จะมสมาชกคนอน ๆ ในครอบครวจะเขามาทำาหนาทดแลเดกแทนเดกทยงไมมผดแลอยางใกลชดและไดรบการเอาใจใส

ในครอบครวประเภทท 3 ซงเปนครอบครวทมพอหรอแมคนเดยวทตองรบภาวะดแลลก พอหรอแมตองทำาบทบาทหนาทในครอบครว คอ เปนทงพอและแมในคราวเดยวกน สวนมากของครอบครวประเภทนมกจะมการหยารางหรอแยกกนอย สวนครอบครวประเภทท 4 นนเปนครอบครวททงพอและแมตางกผานการหยารางมาแลวและมลกของตวเองทตองรบภาวะเลยงดตดตามมาในการสรางครอบครวใหม

ความสำาคญและความหมายของสขภาพจตครอบครวจากการทไดกลาวมาแลวในตอนตน แสดงใหเหนวา ครอบครว

คอหนวยยอยทสดของสงคม และในขณะเดยวกนกเปนหนวยทมความสำาคญทสดอกดวย การทสงคมจะเปนระเบยบเรยบรอย ประชากรอยกนอยางมความสข ปราศจากโรคภยไขเจบและปญหาพฤตกรรมตาง ๆ นนกขนอยกบกลไกของครอบครววาไดทำาหนาทอยางสมบรณเตมทหรอไม ทงนเพราะครอบครวมหนาทหลกในการใหกำาเนดประชากรและทำาใหประชากรนนมคณภาพ ครอบครวจงมความสำาคญตอสขภาพจต ดงน

1. ครอบครวเปนรากฐานของชวต ครอบครว อนไดแก พอแมเปนหลกถอวาเปนแหลงกำาเนดของชวตอนมรากฐานทสำาคญคอ

4

พนธกรรม ซงเปนมรดกทสบทอดกนมาจากบรรพบรษ สงถายมาสลกโดยผานทาง พอแมเปนสอกลาง จากพนฐานทางพนธกรรมน ทำาใหลกมลกษณะทเปนเอกลกษณทงในดานรางกายและจตใจ ทำาใหเดกแตละคนมความแตกตางกน ผลกระทบทางพนธกรรมบางอยางมผลตอสขภาพจตของเดก เชน ความผดปกตของรางกายและจตใจอนสงถายกนไดทางพนธกรรม ซงเมอเกดขนแลวกไมสามารถทจะเปลยนแปลงแกไขได

นอกเหนอจากพนธกรรมซงเปนรากฐานของชวตแลว รากฐานของชวตอกสวนหนงเกดจากสภาพแวดลอมภายในครอบครว อนไดแกกระบวนการเลยงดอบรมททำาใหลกไดมความเจรญเตบโตและมพฒนาการไปถงระดบใดระดบหนง ทำาใหมอปนสยและบคลกภาพทมลกษณะเฉพาะประจำาตวของบคคลจากพนฐานชวตของบคลกภาพนเองททำาใหคนเรามสขภาพจตทแตกตางกน ตอมาเมอไดพบกบปญหาชวตอน ๆ ทเกดขนภายหลง การแกปญหาชวตหรอการปรบตว กจะอาศยพนฐานของบคลกภาพทไดรบการหลอหลอมมาจากครอบครวเปนแนวทาง

2. พอแมเปนแหลงของความมนคงทางใจของลก พอแมมไดมความสำาคญเฉพาะในการใหกำาเนดชวตเทานน ชวตทถอกำาเนดขนมาไมสามารถชวยเหลอตวเองไดเปนเวลาหลายป ลกจงตองพงพาอาศยพอแมในฐานะทเปนแหลงของอาหารทจะตอบสนองความตองการทางรางกาย และเปนแหลงของความอบอนทางดานจตใจการขาดแม การไมไดรบการดแลเอาใจใสจากแมจงเปนวกฤตชวตทสำาคญของทารก ซงจะไดกลาวในตอนตอไปวาภาวะการขาดแมนนมผลกระทบระยะยาวตอสขภาพจตของลก และเปนสาเหตสำาคญของปญหาสขภาพจตทพบเหนในชวตประจำาวน

3. พอแมเปนผวางรากฐานชวตโดยการอบรมเลยงด จากหนาทของครอบครวทไดกลาวมาแลว จะเหนไดวา หนาททสำาคญยง

5

อกประการหนงของครอบครวหรอบทบาทของพอแมกคอการอบรมเลยงดลก การอบรมเลยงดลกจงเปนการวางเงอนไขพฤตกรรมใหแกลก ทำาใหอปนสย อารมณ และสภาพจตใจ ของลกกำาเนดขน การอบรมเลยงดทำาใหพอแมมความใกลชดผกพนกบลก การเลยงดลกนเองทมผลกระทบตอสขภาพจตอยางลกซง

4. การสรางบรรยากาศของครอบครว บรรยากาศของครอบครวกจดวาเปนองคประกอบทสำาคญยงของสขภาพจตของครอบครว บรรยากาศในครอบครวมผลกระทบตอสขภาพจตของพอแมและลก ในครอบครวทมบรรยากาศไมด พอแมไมปรองดองกน พอแมมสมพนธภาพไมดตอกน กจะเปนสาเหตสำาคญทจะใหมการกระทบกระทงระหวางพอแม เชน การกระทำารนแรงทางรางกายซงกนและกนของพอแม การกระทำารนแรงตอลกการละทงลก การแยกกนอย และหยา สวนบรรยากาศทดของครอบครวกไดแก การทพอแมมความรก ปรองดองกนด พอแมมสมพนธภาพทดตอกน ชวยเหลอกนสรางฐานะในครอบครว ชวยกนเลยงดลก สรางบรรยากาศทบานใหเตมไปดวยความรก ความเขาใจดตอกน บรรยากาศของบานจงเปนสงทสรางสรรคและทำาลายสขภาพจตในครอบครว

จากพนฐานทางจตวทยา ทง 4 ประการน ทำาใหเหนไดวา สขภาพจตทด เรมตนทบาน เปนคำากลาวทแสดงถงความสำาคญของสขภาพจตในครอบครวอยางแทจรง ดงนน เมอเราพดถงสขภาพจตในครอบครว จงหมายถง สขภาพของ พอแมและลก

สาระสำาคญของสขภาพจตในครอบครวสขภาพจตในครอบครวเนนสาระสำาคญ 3 ประการ คอ1. การศกษาสขภาพจตของพอแม หรอสามกบภรรยา

สมพนธภาพระหวางพอแมจดวาเปนองคประกอบทสำาคญทสดของบรรยากาศสขภาพจตในครอบครว ในจดเรมตนของครอบครวนน

6

พอแมแตงงานกนกเพราะดวยความรกของคนทงสอง จากความรกนทำาใหเกดเปนครอบครวขนมา หากพอแมยงมสมพนธภาพทดตอกนยงมความรกตอกนอยแลว บรรยากาศทดในครอบครวกจะเกดขน ในทางตรงกนขามสมพนธภาพระหวางพอแมเปลยนแปลงไป จะดวยเหตใดกตาม ทำาใหพอแมมความขดแยงกนไมสามารถปรบตวในทางสรางสรรคไดอกตอไป กจะมการทะเลาะววาทกน หรอมการหยารางกนในภายหลง บรรยากาศในลกษณะเชนนกมผลทำาใหสขภาพจตทง 3 ฝายไมด

2. การศกษาอทธพลของพอแมทมตอลก ถงแมวาในหลกการทางสงคมวทยาและในหลกการทางนตศาสตรจะใหความสำาคญแกพอวาเปนผใหกำาเนดทสำาคญกวาแม แตในทางจตวทยานนจะเหนไดวาแมมความสำาคญเปนทสด นกจตวทยาสวนใหญมความเหนตรงกนวา ในชวงวยพฒนาการภายในครรภ ในวยทารก วยเดก แมจดวาเปนบคคลทมความสำาคญยงตอความเจรญเตบโตและพฒนาการของชวต ชวตของคนเราตองผกพนอยกบแมเปนเวลานานตงแตจดปฏบตสนธจนถงชวชวต จนสามารถวาไดวาไมมความรกอะไรจะยงใหญไปกวาความรกของแมทมตอลก นกจตวทยาบางทานคดวา ความรกของแมเปนสญชาตญาณ บางทานบอกวาเปนการเรยนร บางทานบอกวาเปนเรองของศลธรรม ตางฝายตางกหาเหตผลมาอางสนบสนน แตไมวาจะดวยเหตใดกตาม ในสวนทศนะทางจตวทยานน ความรกระหวางแมกบลกเปนสงทสำาคญยง มงานวจยทางจตวทยามากมายทจะไดกลาวในตอนตอไป ทแสดงใหเหนวา การททารกขาดแม หรอกรณทความสมพนธระหวางแมกบลกไมด มผลกระทบตอสขภาพจตของลกอยางรนแรง

อยางไรกตาม พอกมอทธพลตอสขภาพจตของลกไมนอยไปกวาแม โดยเฉพาะในชวงของพฒนาการหลงการคลอดแลว ทงน ขนอยกบทาทของพอทมตอลก การขาดพอมกจะไมมผลกระทบตอ

7

สขภาพจตของลกในวยทารก แตจะมผลในวยเดกตอนตนไปจนถงวยรน เพราะเดกมความตองการพอทจะมานำาแบบอยางทางเพศทเหมาะสม เปนการเปรยบเทยบระหวางความเปนผชายและหญงเปนการยนยนถงการเปนครอบครวทสมบรณ และพอเปนแหลงของความภาคภมใจของลก จากการทลกไดเหนพอเปนผนำาอยางแทจรงของครอบครว

3. ศกษาเกยวกบสขภาพจตของลก หวใจสำาคญของการศกษาสขภาพจตครอบครวอกประการหนงคอการศกษาเกยวกบสขภาพจตของลก หรอสขภาพจตเดก ในปจจบนนไดมการศกษาพบวาเดกเปนจำานวนมากทมสขภาพจตไมด ทงทมปญหาในการปรบตวอยางเลกนอยนอกเหนอไปจากปญหาอนเปนธรรมดาของชวต ไปจนถงการมปญหาทางจตเวชอยางแทจรงทตองอาศยการบำาบดจากจตแพทย เดกทมปญหาทางสขภาพจตอยางรนแรงถงขนเปนโรคจต โรคประสาทในเดกหรอการมพฤตกรรมอปกตทงหลายสวนใหญมาจากการเปนโรคขาดความรกจากพอแม การทมรากฐานของชวตไมด เชน การมความผดปกตอนเนองมาจากพนธกรรม เดกทมปญหาพฤตกรรมในระดบตาง ๆ กยอมกอเหตปญหาในครอบครว เมอมาโรงเรยนกนำาเอาปญหาเหลานนมาดวย และเกบปญหาตอเนองไปเมอเจรญเตบโตเปนผใหญในสงคม ปญหาสขภาพจตของเดกจงเปนปญหาทตอเนองระยะยาว

จากสภาพปญหาและความสำาคญของสขภาพจตในครอบครวดงไดกลาวไวแลวน การศกษาสขภาพจต ครอบครวจงมความสำาคญตอทกคน เพราะตอไปแตละคนกจะตองแตงงาน มชวตอยในครอบครว จะตองทำาหนาทในครอบครวตามกรอบแหงบทบาทและหนาทของครอบครวทสงคมกำาหนดไว การมความรความเขาใจการไดตระหนกในความสำาคญและความจำาเปนของการสงเสรมสขภาพจตในครอบครวจงมความสำาคญยง และหากไดมการศกษาในเรองนกน

8

อยางจรงจงแลว กจะนำาไปสการปฏบตเพอสงเสรมสขภาพจตในครอบครว ในขณะเดยวกนกจะไดหาทางปองกนมใหทงหลายเกดขน ซงทงน กเทากบวาทกคนตางกไดชวยกนสงเสรมคณภาพชวตอยางแทจรง

การสงเสรมสขภาพจตครอบครวโดยสรปครอบครวคอหนวยงานยอยทสดของสงคม ประกอบ

ดวยบดา มารดา และบตร ชวตสงคมเรมตนทครอบครว ดงนน จงกลาวไดวา ความรกผกพนในครอบครวเปนรากฐานของความสขแหงชวต เปนรากฐานของความเปนปกแผนแหงสงคม ของประเทศชาตบานเมอง ถาครอบครวขาดความรกความผกพนกนแลว ชวตในหนวยยอยของสงคมนกจะแตกแยก สำาหรบเดกทกำาลงเจรญเตบโตเพอเปนกำาลงสำาคญของประเทศชาตตอไปนความสขในวยเดกจะสงเสรมใหเขามความเจรญเตบโตเปนผใหญทมจตใจมนคง สามารถตอสเอาชนะอปสรรคปญหาตาง ๆ ทงหลายได มความสามารถในการปรบตวเขากบสงคมทกำาลงเปลยนแปลงอยตลอดเวลาได ตรงกนขามกบเดกทขาดความรกความอบอนทางดานจตใจจากพอแม เมอโตขนกจะมความรสกวาขาดสงยดเหนยวจตใจ ขาดความมนคงทางจตใจ เปนโรคประสาท โรคจต เปนอาชญากร และตกเปนทาสของยาเสพตดตาง ๆ ดงนน จะเหนไดวาสขภาพจตของประชาชนในสงคมใดกตามสามารถพจารณาไดจากพนฐานของสงคมนน นนคอ สขภาพจตในครอบครวอนไดแก สขภาพของบดา มารดาและบตรรวมกน ดงคำากลาวทวา สขภาพจตดเรมทบาน ซงบานกหมายถงครอบครว“ ”นนเอง การศกษาเรองสขภาพจตในครอบครวจงเปนการศกษาเกยวกบชวตความเปนอยของคนในครอบครว นบตงแตเรมตนชวตสมรส บทบาทของการเปนสามภรรยา บทบาทของบดามารดาตอการเลยงดอบรมบตร บรรยากาศในบาน ตลอดจนพฒนาการของเดกและความ

9

เปลยนแปลงทเกดขนภายในครอบครวศกษาเพอใหเขาใจถงปจจยตาง ๆ ทจะสงเสรมสขภาพจตในครอบครวและเพอหาทางปองกนมใหสขภาพจตของบคคลในครอบครวตองเสยไป เพอใหทกคนในครอบครวมความสข ครอบครวจะตองมความมนคง เปนกำาลงสำาคญของสงคมตอไป

การปรบตวในชวตสมรสการมชวตสมรสจะประสบความสข สามภรรยาอยกนกนดวย

ความราบรน มฐานะทางเศรษฐกจและสงคมด มความสามารถทจะใหกำาเนดบตรไดเปนอยางดนน จะตองมาจากพนฐานของการเตรยมตวเขาสชวตครอบครวทดกอน การเลอกคครอง จดวาเปนสงสำาคญเปนอนดบแรกของความสำาเรจในชวตการครองเรอน ในสมยโบราณ พอแมมบทบาทสำาคญในการชวยเลอกคครองใหลก พอแมเปนผทมประสบการณในการใชชวตคมากอน เปนผเหนการณไกล จงสามารถคดเลอกคนดมาเปนคครองใหลกของตนได สวนใหญของการคดเลอกกมกจะดทความประพฤต อปนสย โอกาสของความกาวหนาในอนาคตมากกวาจะดเรองหนาตา ความสวยความหลอ ดงนน จงไดเหนวา การสมรสตามคำาแนะนำาของผใหญจงมกประสบความสำาเรจดวยด อยางไรกตาม ในการศกษาทางจตวทยานน มการศกษาเกยวกบองคประกอบตาง ๆ ทจะชวยผลกดนใหชวตการครองเรอนประสบความสำาเรจเกณฑตาง ๆ มดงน

องคประกอบสำาคญทชวยในการพจารณาเลอกคครอง1. ภมหลงกอนการแตงงาน กรณทชายและหญงตดสนใจจะใช

ชวตรวมกน ยอมจะตองเกดจากปจจยหลายอยางประกอบกน นบตงแตความรกความเขาใจซงกนและกน ยงพบวา ปจจยทเปนตวทำานายความสขในชวตสมรสไดอยางมากคอภมหลงของครอบครว

10

หมายความวา การทบดามารดาของคสมรสมชวตสมรสทมความสขจะกลายเปนคสมรสทมความสขดวยเชนกน เพราะคสมรสตางกมความรกผกพนตอบดามารดาและพนองของตน การมสมพนธภาพกบบดามารดาและพนองดวยความรกและความอบอน จะชวยใหบคคลสามารถสรางสมพนธภาพเชนนนในชวตสมรสของตนเองไดด (Pond, Ryle, and Halmilton, 1963 อางจาก สภาพรรณ โคตรจรส 2525 : 302)

2. ระยะเวลาทรจกกนกอนแตงงาน มการศกษาพบวาระยะเวลาของการทำาความรจกคนเคยมานานกวาและไมมความขดแยงกนกอนแตงงาน มกประสบความสขในชวตสมรสมากกวาคสมรสทรจกกนในเวลาอนสนเพราะเหตวาระยะเวลาททำาความรจกกนนานเทาไร โอกาสทจะไดรจกกนเปนอยางดกยอมมมากขน เพราะระยะนไดเปดโอกาสใหทงสองฝายไดตรวจสอบวาความตองการ ความสนใจ ทศนคต และคานยมของทงคจะไปดวยกนไดหรอไม อกทงยงเปนโอกาสใหไดพบคนทถกใจกอนการตดสนใจแตงงาน (Burgess et al. 1963 : Kirkpatrick, 1963 อางจาก สภาพรรณ โคตรจรส 2525 : 304) การหมนกนจงเทากบเปนการเปดโอกาสใหคแตงงานไดทำาความรจกอปนสยซงกนและกน และมความคนเคยกนกอนทจะอยรวมเปนสามภรรยา

3. อายเมอเรมตนชวตสมรส มขอมลจำานวนมากทชใหเหนวา การแตงงานเมออายยงนอย คอ ในระยะวยรน โดยเฉพาะอยางยง เมอชายอายตำากวา 21 ป และหญงมอายตำากวา 18 ป มกเสยงตอความลมเหลวของชวตสมรสมการหยารางสงกวาคสมรสทมอายมากกวา (Kepliart, 1961 ; Burgess and Catrell, 1939 ; Terman, 1938 อางจาก สภาพรรณ โคตรจรส 2525 : 305) ทงนเปนเพราะวา คสมรสทแตงานเมออายยงนอย มกมการศกษาทตำาไมมโอกาสเตรยมตวเพออาชพทด จงทำาใหมฐานะทางเศรษฐกจ

11

และสงคมตกตำา บางคนอาจจะแตงงานเพอหลกหนออกจากสภาพการถกบบบงคบจากบดามารดาของตน สวนคสมรสทมอายมากกวานนเปนการเปดโอกาสใหมวฒภาวะทางอารมณ มความสขมรอบคอบตอชวต การมโอกาสทางการศกษาและอาชพทดกวา จงทำาใหมสถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมในระดบทด เหลาน เปนปจจยทผลกดนใหชวตคมความมนคงขน

4. ฐานะทางเศรษฐกจ สงคม และวฒนธรรมของคสมรส คสมรสทมความแตกตางกนทางดานเศรษฐกจสงคมและวฒนธรรม ยอมตองการการปรบตวมากกวาคสมรสทมสงเหลานอยในระดบเดยวกนหรอคลายคลงกน ตวอยางเชน คสมรสทมฐานะตางกน ฝายทมฐานะตำากวา กจะมความรสกวาตนไมเหมาะสมกบการสมาคมในหมญาตมตรของคสมรสของตน รสกวาตนไมไดรบการยอมรบเทาทควร กอใหเกดความเครยดทางอารมณอน ๆ ตามมาเนองจากการปรบตว ซงจะนำาไปสการขดแยงของชวตสมรสได

5. สขภาพ ในชวตสมรสนน ถาฝายใดฝายหนงมสขภาพไมดกอาจทำาใหเกดความป นปวนขนมาในครอบครวไดมาก ปญหาตาง ๆ ทคสมรสผมสขภาพดสามารถแกไขไดโดยงายนนอาจจะกอความยงยากใหผมสขภาพไมดไดมาก ตวอยางเชน ในกรณทฝายใดเปนโรคปวดศรษะอยางรายแรง เปนตน ฉะนน จงควรพจารณาใหรอบคอบเกยวกบสขภาพของรางกายและจตใจของคครองใหดเสยกอน อยางไรกด ถาฝายทมสขภาพดเตมใจทจะเสยสละและปรบตวเพอเหนแกความรกและเสถยรภาพของครอบครว ชวสมรสกราบรนได แตถาการยอมเสยสละอยตลอดเวลากลายเปนการทำาใหฝายทมสขภาพสมบรณเกดความรำาคาญ กอาจจะทำาใหเกดความขดแยงกนขนได

การเลยงลกทด

12

บทบาททสำาคญทสดของพอแมคอการเลยงลก เพอใหลกมความเจรญเตบโตอยางสมบรณทงทางรางกายและจตใจ การสรางสงแวดลอมทดในการเลยงลกเพอสงเสรมพฒนาการและสขภาพจตทด มดงน

1. การใหความรกและการเอาใจใส ในตอนตนไดกลาวถงความตองการดานตาง ๆ ของเดกไวแลวอยางละเอยด จดสำาคญทเกยวกบพอแมกคอจะใหความรกและการเอาใจใสแกเดกไดอยางไร สงเหลานเปนสงทพอแมจะตองเรยนรและฝกฝน เดก ๆ เรยนรคานยมตาง ๆ จากพอแม เดกทรบรวาพอแมรกและไดรบการเอาใจใสจะเจรญเตบโตเปนเดกทมความสมบรณในทก ๆ ดาน

2. การยอมรบในภาวะเอกตบคคลของเดก เดกแตละคนจะมลกษณะทเปนตวของตวเองและมความแตกตางไปจากเดกอน ๆ ถงแมวาจะเปนพนองทองเดยวกนกตาม สงทพอแมเหนวาดหรอคาดหวงวาเดกจะทำาไดอาจจะเปนสงทเดกไมตองการและทำาไมได ดงนน การคาดหวงของพอแมหากไมตงอยบนพนฐานการยอมรบในภาวะเอกตบคคลของเดกแลวจะทำาใหเกดปญหาในการปรบตวของเดกตามมา

3. การสงเสรมใหเดกเปนตวของตวเอง สามารถพงตวเองได จากการทพอแมยอมรบในภาวะเอกตบคคลของเดกน พอแมกตองหาวธการเพอสงเสรมใหลกมความเปนตวของตวเอง สามารถตดสนใจไดดวยตวเองในการกระทำากจกรรมตาง ๆ และเปนการกระทำาทเปนไปในทางสรางสรรค เหมาะสม แสดงถงลกษณะของการปรบตวทด พอแมไมควรเปนผตดสนใจแทนเดกทงหมดหรอเปนสวนมาก หรอดำาเนนการทกอยางใหแกลกโดยทลกไมมโอกาสแสดงความคดเหนหรอจะกระทำาดวยตวเองเลย

4. การใหการคาดหวงทเปนจรงใหแกเดก พอแมยอมมการคาดหวงตอลกของตน อยากใหลกเปนอยางโนนอยางน อยากใหลก

13

เกง สงใดทพอแมไมมกทดแทนใหลกม พอแมถายความคาดหวงเหลานไปสเดก ซงในบางครงหากความหวงเหลานหางไกลจากความเปนจรง เพราะไมสอดคลองกบความตองการหรอความสามารถทแทจรงของเดก กจะกลายเปนแรงกดดนจตใจของเดกแทน ทำาใหเกดเปนผลเสยตอการปรบตวตามมา ทางทด พอแมควรเปดโอกาสใหลกไดทดลองทำาเพอสำารวจความสนใจ ความถนดและความสามารถกอน และสงเสรมใหเดกมความรบผดชอบตอกจกรรมเหลานเอง

5. การใหวนยทชดเจนและตอเนอง วนยเปนสงจำาเปนสำาหรบการสรางความประพฤตทถกตองตามวถชวตอนเปนทยอมรบของสงคม และเพอใหเดกเจรญเตบโตเปนผใหญทมความรบผดชอบ เปนผมศลธรรมวนยจงจำาเปนสำาหรบเดกทก ๆ คน โดยไมมขอยกเวนเปนกรณพเศษ การใหวนยแกเดกจงตองตงอยบนพนฐานของเหตผล ความชดเจน ความตอเนอง และไมขนอยกบอารมณของพอแม เมอไรกตามทจะมการลงโทษ การลงโทษขนอยกบการกระทำาผด ไมไดขนอยกบวาใครทำาผด