ง้ิวปกกิ่ง ถือเปนแบบฉบับมาตรฐานกวาง้ิวในพื้นที่อื่น

ไดรับการสนับสนนุจากราชสํานัก

ใชภาษาจีนกลาง (แมนดาริน)

เปนตัวแทนของศิลปะประจําชาติจีน

รสนิยมทางศิลปะของชาวจีน ไมเนนศิลปะในดานใดดานเดียว

ตองมี ระบํา / ดนตรี / การขับกวี / การเลานิทาน / กายกรรม

ฯลฯ

งิ้วปกก่ิง จึงมีทั้ง

การแสดงดนตรี

การขับรอง

การแสดงระบําและนาฏลีลา

การแสดงออกทางอารมณและทาทาง

การแสดงศิลปะการสูรบ การปองกันตัวและกายกรรม

มีแบบแผนปฏิบัติสืบตอมาเปนจารีต

เร่ิมต้ังแต ๗-๘ ขวบ

นักแสดงจะถูกคัดเลือกตามบุคลิกภาพ คุณภาพของเสียง

และความสามารถเฉพาะตัว

ฝกหัดในบทบาทใดบทบาทหนึ่งเพียงบทบาทเดียว

(นอยคนท่ีจะเลนไดหลายบทบาท)

การฝกตองอาศัยท้ังพรสวรรคและการฝกฝน

มีท้ังเวทีถาวรและเวทีชั่วคราว

เวทีถาวร เลนในโรงนํ้าชา หรือสวนนํ้าชา (มีโตะวาง หรือเกาอ้ียาววางเรียง ชั้นลางสําหรับผูชม

ท่ัวไป ชั้นบนสําหรับแขกผูมีเกียรติ ญาติๆ ของผูแสดงน่ังเหนือเวทีซึ่งดูไดไมชัด)

เวทีชั่วคราว สําหรับง้ิวท่ีเปนคณะเร สรางดวยไมไผ ไมแผน และเส่ือ (ใชเวลาสราง ๒-๓

ชั่วโมง) มีหลังคายึดดวยไม ๔ เสา ยกพื้นสูง

อุปกรณการแสดง ตองต้ังเกาอ้ี ๒ ตัวและโตะตัวหน่ึงคั่นกลางเสมอ และสมมติเปนฉากตางๆ

มีผาขึงเปนฉากหลัง และมานแขวนเปนทางเขา-ออก ของตัวง้ิวท้ัง ๒ ดาน (ออกขวา เขาซาย

เสมอ)

มีหองแตงตัวและหองเก็บอุปกรณการแสดงแยกตางหาก อยูดานหลังของเวที มีแทนต้ังปาย

และรูปเคารพท่ีเปนเทพเจาและครูอาจารย สําหรับนักแสดงสักการะ

อุปกรณประกอบฉาก มักเปนอาวุธ ท่ีใชมากคือ ดาบและหอก พรอมดวย หลาว ธนู เกราะ

แสมา นักบวชมักถือแสขนมาขนาดยาว ธงตางๆ ธงสีดําเม่ือวิ่งผานหมายถึง มีพายุ ธงรูปลอ

เกวียนมีคนยกทางขวาง ๒ คนและมีคนเดินหรือวิ่งอยูขางใน หมายถึงกําลังน่ังรถมาอยู

เพ่ือใหจังหวะประกอบการเคลื่อนไหว อิริยาบถของตัวละคร ประกอบ

ระบํา ใหคิว เปลี่ยนฉาก แสดงการเขา-ออกของตัวละคร

บรรเลงคลอตามเสียงรองของผูแสดง เรียกเฉพาะวา กั้วเหมิน

(Guo Men) แปลวา ขามประตู

เครื่องดนตรีในง้ิว แบงเปน ๒ ประเภท

เหวิน (Wen) / บุน เปนเครื่องดีด เครื่องสี และเครื่องเปา ทําหนาท่ีคลอเสียง

รอง เชน ซอปกกิ่ง ซอสองสาย ผีผา ขลุย ฯลฯ

อู (Wu) / บู เปนเครื่องตีและเครื่องกระทบ ทําหนาท่ีใหจังหวะและกําหนด

สัญญาณตางๆ เชน กรับ กลองหนัง กลองเต้ีย กลองใหญ ฆองชุด ฉาบ ฯลฯ

เปนหัวใจของการแสดงงิ้วปกกิ่ง คนจีนมักพูดวา "ฟงงิ้ว" มากกวา "ดูงิ้ว" แบงเปน ๔

ลักษณะ

การขับรองแท มีดนตรีคลอตลอด

การขับกวี ดวยคําคลองจอง มีกรับประกอบจังหวะ

การเจรจา ประกอบฆอง ฉาบ กลอง ผูแสดงใชสีหนาประกอบบทเจรจาพิเศษ

การเปลงเสียงเพ่ือบอกอารมณ เชน หัวเราะ ถอนหายใจ ตวาด ไอ เปนแบบแผนที่ตองฝกหัด

การขับรองตองผสานลงตัวกับดนตรี ผูรองจะลากเสียงคําทายใหยาวเพ่ือปรับปรับให

ตรงเสียงของดนตรีท่ีบรรเลงรับ และยังเปนการบอกสัญญาณใหนักดนตรีดวย (ซ่ึง

บางครั้งนักแสดงอาจแสดงดวยกิริยา เชน สะบัดแขนเสื้อ ยกแขนเสื้อ) ท้ังสองฝายจึง

ตองมีสมาธิตลอดเวลา

บทเกริ่นนํา เมื่อเปดฉาก พระเอกปรากฏตัวครั้งแรก เลาเรื่องแลวขับบท

กลอน ๔ วรรค กลาวถึงปรัชญาสําคัญของเรื่อง ตามรูปแบบของการเลา

นิทานจีนแตโบราณ และพระเอกจึงกลาวแนะนําตัวเอง

บทพูดกับผูชม เปนการกลาวความลับของเรื่อง เปนที่รูกันระหวางผูแสดง

และผูชมเทาน้ัน เปนการสรางมิติที่ลึกซึ้งใหกับตัวละคร

บทสะทอนความรูสึก เมื่อตัวละครประสบจุดหักเห จุดสุดยอด หรือ

เหตุการณที่สะเทือนใจ ก็จะระบายอารมณออกมาในรูปของการขับรอง

บทกวีปดฉาก กอนการแสดงแตละฉากจะจบลง ตัวละครเอกในฉากน้ัน

ขับบทกวี ๔ วรรค เพ่ือสรุปเน้ือหาของฉากน้ัน (หากมีตัวเอกในฉากน้ัน

หลายตัว ก็กลาวพรอมกัน)

นักแสดงจะฝกบทบาทใดบทบาทหนึ่งเทานั้น

(ยกเวนผูท่ีมีความสามารถสูง เชน เมย หลานฟาง แสดงไดหลายบท)

เชิง (Sheng) ตัวละครชาย

บู ▪ บทนายพล (สวมเสื้อเกราะ ปกธงขางละ 2 คัน เปนแมทัพ)

▪ บทนักรบอาวุโส (เคราขาว วัยชรา)

▪ บทนักรบทั่วไป (ชุดดํารัดรูป รองเทาหุมสนเต้ียๆ)

บุน ▪ บทขุนนางช้ันผูใหญ/ นักการเมือง (มีสายคาดเอวประดับหยก)

▪ พระเอกหนุม (เสียงสูงกวาเสียงชายธรรมดา ไมสวมเครา ถือพัด หากเปนนักรบมีขนนกยาว 2 เสน)

▪ บทชาวอาวุโส

ตั้น (Dan) ตัวละครหญิง

บทกุลสตรี

บทหญิงสาวโสด

บทหญิงเปรี้ยว

บทหญิงนักรบ

บทหญิงช่ัว

บทหญิงอาวุโส

จ้ิง (Jing) ตัวละครวาดหนา เปนตัวละครประเภทเดียวท่ีแตงหนาดวยลวดลายและสีสัน บงบอกถึงอุปนิสัย

ของตัวละคร มีมากถึง 400 แบบ

บทคนดี

บทคนเลว

บทโลดโผน ▪ สีแดง – ซื่อสัตย กลาหาญ มีคุณธรรม

▪ สีดํา – ดุราย หยาบคาย

▪ สีฟา – เห้ียมโหด แข็งกราว

▪ สีขาว – ทรยศ คดโกง

โฉว (Chou) ตัวละครตลก

บทบู – พลทหาร ตัวตลก

บทบุน – ผูคุมคุก ยาม คนรับใช

บทหญิงราย – แมสื่อเจาเลห แมยายหรือแมผัวใจราย

การเคลื่อนไหวของมือ

การเคลื่อนไหวของนิ้ว

การเคลื่อนไหวของเทา

การเคลื่อนไหวของขา

การเดิน

การเคลื่อนไหวของหนวด, เครา

การเคลื่อนไหวของชายเสื้อ

การเคลื่อนไหวของขนนกเคร่ืองประดับศีรษะ

แตงเลียนแบบยุคสมัยตาม

ประวัติศาสตรของจีน

ชุดพระราชพิธี – พระจักรพรรดิ

(ฮองเต) และออง ใชชุดสีเหลือง ขุน

นางใชชุดสีขาวหรือน้ําตาลแดง ขุนนาง

ท่ีมีคุณธรรมใชสีแดงหรือฟา

ชุดขุนนางขาราชการ

เสื้อนอก

เสื้อคลุม

เสื้อขันที

เข็มขัดหยก

กระโปรง

เสื้อสั้นและกางเกง

เสื้อคลุมไรแขน

เครื่องทรงราชสํานัก

ผาคลุมไหล

เสื้อเกราะ

ธงรบ

เสื้อคลุมเดินทาง

สีหลัก มี 5 สี คือ แดง เขียว เหลือง ขาว ดํา สีรอง มี 5 สี มวง ฟา ชมพู ฟา-เขียว แดงเลือดหมู สีแดง – ตัวละครดี มียศศักดิ์สูง

สีเขียว - ชายท่ีมีคุณธรรมสูง

สีเหลือง – จักรพรรด ิ

สีขาว – ชายหนุม วัยชราอยูระหวางไวทุกข

สีดํา – ชายเหี้ยมโหด กาวราว / หญิงมีคุณธรรม กําลังโศกเศรา กลัดกลุม โกรธแคน

สีมวง – สีของตัวละครวาดหนา

มีฟา – มียศตําแหนงสูง

สีชมพูและฟา-เขียว – หนุมสาว

สีแดงเลอืดหม ู– ความปาเถื่อน ฉอโกง ยึดอํานาจ ชิงราชบัลลังก

คางคาว – อายุยืน มีความสุข โชคดี

นกกระสา – อายุยืน

มังกร – พระจักรพรรดิ และผูเกี่ยวเนื่องในราชวงศ

เสือ – อํานาจ ความกลาหาญ

ดอกไม – สตรี ความสดชื่นของฤดูดอกไมผลิ

ฯลฯ

มงกุฎ

เคร่ืองทรงศีรษะ

มงกุฎหงสฟา

หมวกขุนนาง

หมวกนักรบ

รองเทา

เปนเอกลักษณของงิ้ว เริ่มมาต้ังแตสมัยราชวงศหมิง

เทคนิคการลงส ี

หนาแดง – ความซื้อสัตย กลาหาญ ใจดี

หนาเหลือง – ความฉลาดหลักแหลม ความสามารถ

หนาขาว – ความทรยศ คดโกง

หนาดํา – ความจริงใจ ตรงไปตรงมา รักษาสัตย

หนาเขียว – ความดุราย ชั่วราย

หนาฟา – ความหยิ่งทรนง ความภาคภูมิใจ

หนามวง – ความกตัญูรูคุณ ความมีสัตย

หนาชมพู – ความซื่อตรง ความชรา

เทคนิคการวาดเสน

นิยมความหลากหลาย นําเอาการแสดงทุกอยางมารวมไวในการ

แสดงเดียว เชน ง้ิว มีหลากเรื่อง หลากรส

ใชสัญลักษณส่ือความหมาย เชน สี ลวดลาย ปรากฏในแทบทุก

องคประกอบ

การแตงกายและแตงหนาใชสีสันฉูดฉาด สดใส

นิยมการแสดงที่ตองใชความสามารถสูง เชน บทชายที่เลนเปน

หญิง (โดยเฉพาะในบทบู)

ดนตรีมีความอึกทึก เสียงดัง เวนเสียใจในฉากที่ตองการความ

ออนหวาน

มาลินี ดิลกวาณิช, ระบําและละครในเอเชีย. (กรุงเทพฯ :

ธรรมศาสตร, 2537)