6 sigma örnekleri

7/31/2019 6 sigma rnekleri

1/106

T.C.

ZONGULDAK KARAELMAS NVERSTESSOSYAL BLMLER ENSTTSLETME ANABLM DALI

BR YNETM SSTEM OLARAK ALTI SGMA:DNYADA ve TRKYEDE UYGULAMA

RNEKLER

(Yksek Lisans Tezi)

Hasan zgr ZEN

Zonguldak, 2005


2/106

T.C.ZONGULDAK KARAELMAS NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTSLETME ANABLM DALI

BR YNETM SSTEM OLARAK ALTI SGMA:DNYADA ve TRKYEDE UYGULAMA

RNEKLER

(Yksek Lisans Tezi)

Hazrlayan: Hasan zgr ZEN

Danman: Prof. Dr. Gven MURAT

Zonguldak, 2005


3/106


4/106

NDEKLER

NDEKLER............................................................................................................i

TABLOLAR LSTES................................................................................................iv

EKLLER LSTES...................................................................................................v

1. GR......................................................................................................................1

2. ALTI SGMANIN KAVRAMSAL EREVES.................................................42.1. Alt Sigmann Tanm......................................................................................4

2.2.Alt Sigmann lm.....................................................................................62.3.Alt Sigmann Vizyonu..................................................................................102.4.Alt Sigma Stratejileri....................................................................................122.5.Alt Sigma lkeleri..........................................................................................152.6.ASnn Aralar..............................................................................................17

2.6.1. Kritik Kalite Aac................................................................................17

2.6.2. Sre Haritas........................................................................................19

2.6.3. Histogram..............................................................................................21

2.6.4. Pareto Grafii. ......................................................................................22

2.6.5. Sre zeti lem Tablosu....................................................................23

2.6.6. Neden-Sonu Diyagram.......................................................................24

2.6.7. Dank Diyagram................................................................................ 26

2.6.8. Benzerlik Diyagram.............................................................................27

2.6.9. lem izelgesi......................................................................................28

2.6.10. Kontrol izelgesi................................................................................30

2.7. Alt Sigma Uygulama Sreci.........................................................................33

2.7.1. Tanmlama Aamas.............................................................................37

2.7.2. lme Aamas.....................................................................................40

2.7.3. Analiz Aamas.....................................................................................44


5/106

2.7.4. yiletirme Aamas..............................................................................45

2.7.5. Kontrol Aamas...................................................................................47

2.8. Alt Sigmann Organizasyon Yaps..............................................................482.8.1. Kalite Konseyi......................................................................................48

2.8.2. Ynetim Temsilcisi...............................................................................51

2.8.3. Uzman Siyah Kuak..............................................................................52

2.8.4. Siyah Kuak..........................................................................................53

2.8.5. Yeil Kuak...........................................................................................55

2.9. AS Uygulamasnn Baarsn Etkileyen Kritik Faktrler.............................56

2.9.1. Ynetimin Katlm ve Destei.............................................................56

2.9.2. Kltrel Deiim...................................................................................57

2.9.3. letiim..................................................................................................58

2.9.4. rgtsel Altyap....................................................................................58

2.9.5. Eitim....................................................................................................60

2.9.6. Alt Sigmann Faydalar........................................................................63

3. ALTI SGMANIN DER KALTE GRMLERYLE

KARILATIRILMASI........................................................................................67

3.1. Alt Sigma ve ISO 9001.................................................................................68

3.2. Alt Sigma ve Toplam Kalite Ynetimi.........................................................69

3.3. Alt Sigma ve Yaln retim ........................................................................71

4. DNYADA VE TRKYEDE ALTI SGMA.....................................................73

4.1. Dnyada AS Uygulamalar............................................................................73

4.1.1. Motorola................................................................................................73

4.1.2. General Electrics...................................................................................75

4.2. Trkiyede Alt Sigma.....................................................................................79

4.2.1. Borusan ve Alt Sigma..........................................................................80

4.2.2. Arelik ve Alt Sigma...........................................................................81

4.2.3. Eczacba ve Alt Sigma......................................................................82

4.2.4. Aselsan ve Alt Sigma...........................................................................83


6/106

5. SONU..................................................................................................................85

KAYNAKA .....88

ZET

ABSTRACT


7/106

TABLOLAR LSTES

Tablo 2.1: Milyon Bana Hata Saylar ve Sigma Dzeyleri ..................................... 10

Tablo 2.2: Tipik AS Uygulamas Stratejilerinin Temel Boyutlar .............................. 14

Tablo 2.3: Pareto Grafii Veri Tablosu ...................................................................... 22

Tablo 2.4: AS Aamalarnda Gerekletirilen Grevler ve Kullanlan Ara veTeknikler... 32

Tablo 2.5: Tanmlama Srecinin Hedefleri ve ktlar ............................................. 40

Tablo 2.6: lm Aamasnn Hedefleri ve ktlar .................................................. 44

Tablo 2.7: yiletirme Aamasnn Hedefleri ve Sonular ......................................... 46

Tablo 2.8: AS Eitim Program Modeli .................................................................... 61

Tablo 4.1: General Electrick de AS Uygulamalarnn Sonular .............................. 78

Tablo 4.2: Arelikte AS Uygulama Sonular.............................................................. 82

iv


8/106

EKLLER LSTES

ekil 2.1: Normal Dalm Erisi ............................................................................... 8

ekil 2.2: 1.5 Sigma Kaymaya Sahip Normal Dalm Erisi..................................... 9

ekil 2.3: Salk Kuruluu Kritik Kalite Aac .......................................................... 18

ekil 2.4: Hastane Laboratuar Test Dzeni -Yksek Dzeyli Sre Haritas ............ 20

ekil 2.5: Laboratuar Test Sipari Zaman Histogram ............................................... 21

ekil 2.6: Pareto Grafii .............................................................................................. 23

ekil 2.7: Sebep-Sonu Diyagram Flebotomi Mdahale Zaman .......................... 25

ekil 2.8: Dank Diyagram Olumsuz Balant .................................................... 26

ekil 2.9: Benzerlik Diyagram ................................................................................. 28

ekil 2.10: Haftalara Gre Arlk lem izelgesi ..................................................... 29

ekil 2.11: Haftalara Gre Arlk Deiim lem izelgesi ....................................... 30

ekil 2.12: Diastolik Basn Kontrol izelgesi ........................................................... 31ekil 2.13: AS Organizasyon Yaps ............................................................................. 50

ekil 4.1: GEde Kalitenin Geliimi ......................................................................... 77


9/106

1. GR

Dnya mkemmele giden iyiletirmeleri ve gelitirmeleri gerekli klan bir

deiim srecinden gemektedir. nsanolu, tabiat gerei mevcut durumu koruyucu

statkocu bir davran sergilemekte ve deiime kar tepki gstermektedir.

letmelerin de insanolu gibi deiime kar igdsel olarak olumsuz bir tavr

taknabilir. Bu nedenle, hi kimse veya iletme iinde bulunduu pozisyonu riske

atmak istemez. Deiim risk alma anlamna gelmektedir. Risk de beraberinde baz

kazanmlar salamasnn yansra baz kayplar da ierebilir. Bu yzden iletmeler

risk sonucu kazanacaklarnn yannda kaybedeceklerini de dikkate almaktadr. Hzla

gelien piyasada yneticiler, ayakta kalmak ve rekabet artlarlarnda irketini iyi bir

pozisyona tamak iin risk ieren yeniliklere ak olmak zorundadr.

Dier taraftan, mterilerde faydalarn maksimize etme yolunda kusursuz ve

kaliteli retim anlayyla en hzl ekilde beklentilerine cevap verecek rnlere sahip

olmay istemektedirler. letmeler mteri beklentilerine cevap verebilecek yeni

sistemlere ve kavramlara gereksinim duymaya balamlardr.

Bu zorunluluk ve aray iletmeleri zellikle 1980li yllarn sonlarndan

itibaren pazar paylarn ykseltmek, cirolarn arttrmak, kar marjlarn, mterileri

memnun etmek ve sonuta paydalarn deerini iyiletirmek iin Alt Sigma (AS)

olarak adlandrlan yeni bir ynetim metodolojisiyle tantrmtr.

1980lerin ortasnda kaliteyi iyiletirme arac olarak Motorola tarafndan

gelitirilen AS, 1995de Jack Welchin bu yaklam General Electric (GE) in

v


10/106

2

iletme stratejisinin odak noktas yapmasndan sonra tannmaya balanmtr. AS

iletmelerin mteri beklentilerini karlayacak rnler ve sreler tasarlamasna

olanak salayan aralar, eitimi ve lmleri kullanan ve AS kalite dzeylerinigerekletirebilen sistematik bir metodolojidir.

Modern enformasyon teknolojisiyle birlikte, AS rgtlerin ncekinden daha

hzl bir ekilde iyiletirmeler elde etmesine imkan tanmaktadr. Gnmzn

bilgisayar ve yazlm teknolojileri daha geni bir igren grubunun AS

konulandrmasna katkda bulunmasna imkan tanmaktadr.

AS bugn pek ok rgtte gl istatistiksel aralar ve teknikler kullanarak

sapmay gidermede ve srelerdeki israf azaltmada popler bir yaklam olmutur.

statistiksel artlarda, sigmann sre ortalamasndaki sapmay ifade etmek iin

kullanld yerlerde AS milyon frsat bana 3.4 hata anlamna gelmektedir.

letmecilik artlarnda, AS iletmenin karlln arttrmak, israf nlemek, dk

kalitenin maliyetlerini azaltmak ve mterilerin ihtiyalarn ve beklentilerini

karlamak ve amak amacyla tm faaliyetlerde etkinlii ve etkililii iyiletirmek

iin kullanlan bir iletme iyiletirme stratejisi olarak grlmektedir.

AS iletmelerin mteri beklentilerini karlayacak rnler ve sreler

tasarlamasna olanak salayan aralar, eitimi ve lmleri kullanan ve AS kalite

dzeylerini gerekletirebilen sistematik bir metodolojidir ASnn amac en dk

hata oranlarna, alt sigma dzeyine ulamak ve rnlerin gelitirilme aamasnda

olumlu etkiyi en st dzeye karmaktr. Bu yaklam tketici gereksinimlerini

karlamada bir dizi kalite ynl aralar ve teknikler kullanmaktadr. AS

yaklamnn temeli tasarm kalitesini doru bir ekilde tahmin etmek, tasarmaamasnn balangcnda kalite lmn ve tahmin edilebilir iyiletirmeyi

salamaktr. Temel olarak AS metodu tasarm sreci daha yksek performans

dzeyine yol aan yeni veya yeniliki tasarmlar zerinde odaklanmaktadr.


11/106

3

AS metodolojisinin incelendii bu alma 4 balktan olumaktadr. Birinci

balkta ASnn kavramsal erevesi analiz edilmektedir. Kavramsal ereve bal

altnda AS tanm, lm, vizyonu, stratejileri, ilkeleri, aralar, uygulama sreci,organizasyon yaps ve uygulamann baarsn etkileyen kritik faktrler konularnda

bilgi verilmektedir. kinci balkta ASnn ISO 9001, Toplam Kalite Ynetimi ve

Yaln retim ile karlatrlmas yaplmaktadr. Son balkta ise dnyada ve

Trkiyede AS uygulamalar zerinde durulmaktadr.


12/106

2. ALTI SGMANIN KAVRAMSAL EREVES

2.1. Alt Sigmann Tanm

Sigma Yunan alfabesinde bir harfin addr. Byk harf sigma genellikletoplam simgesi olarak tannmaktadr. Kk harf sigma ise, zellikle istatistikte veistatistiksel sre kontrolnde ok nemli bir lt olan, standart sapmannsimgesidir. Standart sapmann karesi, varyans olarak adlandrlr. Varyansdeikenliin temel ltdr

letme ynetimi literatrnde deiik AS tanmlar yaplamaktadr.Bunlardan bazlar aada verilmektedir.

AS bir irketi mteri memnuniyeti, karllk ve rekabet gc alarndan daha

gl bir konuma tayacak kltr deiimini amalayan kapsaml bir aba olarak

tanmlanabilir (Pande vd., 2004:13).

AS mteriler iin nemli olan ktlar zerinde younlaarak iletmesrelerindeki yanllklarn, hatalarn veya baarszlklarn nedenlerini belirleme veortadan kaldrmay arzulayan bir iletme stratejisidir (Antony, 2004:303).

Gerek mteri ihtiyalarnn doru ve tam olarak tespit edilmesi gerekse

i srelerinin ynetilmesi, iyiletirilmesi ve yeniden dzenlenmesi amacyla

verilerin ve istatistiksel analizlerin bir disiplin ierisinde kullanlmas Alt Sigma

almalarnn vazgeilmez unsurudur.


13/106

2

AS mkemmele yakn rnler ve hizmetler gelitirmede ve sunmada bize

yardmc olan son derece disipline edilmi bir sretir (Treichler,vd., 2002:34).

AS sreleri tanmlamada, lmede, analiz etmede, iyiletirmede ve kontrol

etmede formel ve disipline edilmi bir yaklamdr. AS rgtn temel srelerini

mteri ihtiyalarn karlayacak ekilde deerlendirmek ve iyiletirmek iin

mevcut ve gelecekte tm alanlarn bilgilerinin ve kantitatif metotlarn etkin olarak

kullanlmasdr (Ba, 2003:17).

AS istatistiksel boyut ve iletmecilik boyutu olmak zere iki nemli boyutasahiptir. ASnin kayna istatistik ve istatistikilerdir. statiksel adan, sreortalamasndaki sapmay ifade etmek iin kullanldnda, AS kavram milyonolaslkta 3.4 hatadan daha az bir hata oranna veya %99.9997lik bir baarya sahipolma eklinde tanmlanmaktadr. letmecilik dnyasnda AS iletmenin karllnykseltmek, tketicilerin beklentilerini karlamak ve amak iin tm faaliyetlerinetkinliini ve etkililiini arttrmak iin kullanlan bir iletme stratejisi olarakkullanlmaktadr (Kwak ve Anbari, 2004:1-2).

AS kantlanm kalite ilkelerinin ve tekniklerinin titiz, youn ve son derece

etkin bir ekilde uygulanmasdr. Bu yaklam iletme performansnn hatalardan

arndrlmasn amalamaktadr. Bir irketin performans srelerinin sigma dzeyi

ile llmektedir. Geleneksel olarak irketlerin 3 veya 4 sigma dzeyinde olduu

kabul edilmitir. Bu sigma dzeylerine sahip iletmelerin bile hata oran milyonda

6.200 67.000 arasnda gereklemektedir. Milyonda 3.4 hatalk AS standard

ykselen mteri beklentilerine ve modern rn ve srelerdeki artan karmakla

bir cevaptr (Pzydex, 2000).

Yukardaki tanmlardan da anlalaca zere, AS felsefesinin arka

planndaki fikir, iletme srelerindeki sapmay srekli olarak azaltmak ve her rn,

hizmet ve ilemsel sreten kaynaklanan hatalarn veya baarszlklarn ortadan

kaldrlmasn hedeflemektir. Ayrca, AS iletme problemlerinin temel nedenlerini


14/106

3

analiz etme ve zmeye dnk yksek performansl ve veri temelli bir yaklamdr.

letme ktlarn dorudan piyasa gereksinimleri ile ilikilendirmektedir.

Stratejik dzeyde AS irketlere stratejilerini, srelerini ve mterilerini

byk lekte entegre etmede, iletmenin verimliliini ve karlln maksimum

dzeye karmada ve srdrmede iin kullanabilecei bir sistem salamaktadr

(Smith ve Blakeslee, 2002:46).

2.2. Alt Sigmann lm

AS srekli baar iin gl bir ekilde l bilimi ve veri kullanmyla

ilikilendirilmektedir. Bu metodolojiyi kullanan iletmeler nsezilerden ok olgular

ve bilgi iletiimiyle ynetilmektedir. Bununla birlikte, bugn iletmelerin byk

blmnde kararlar hala fikirlere ve varsaymlara dayandrlarak alnmaktadr

Metrik (l bilim) bugn ve gelecekte mterilerin ihtiyalarn deerlendirmede

kullanlmaktadr. letme gerekten hangi bilgiye ve veriye ihtiya duyduunu vebunlar karlarn maksimize etmede nasl kullanacan renmeye ihtiya

duyulmaktadr. Metrik herhangi bir deere sahip olduunda, yneticiler sre ve

sitem unsurlarnn ve dier deikenlerin nihai sonucu etkilediini anlamaldr.

AS metodolojisini benimseyen irketler sre performansn

deerlendirmede Sigma birimi kullanmaktadr. Bu tr bir l birimini kullanma

iletmelere nemli avantaj sunmaktadr (Pande vd., 2004:59-60):

Sigma lmleri mteri taleplerinin tam olarak ne olduunutanmlamay gerektirmektedir. Bu tanmlama neyin gerekten nemli

olduunu anlamada hem iletmenin hem de mterinin faydasnadr.


15/106

4

AS lmleri bir iletme ierisinde veya iletmeler arasnda ok saydasrecin lmnde ve karlatrlmasnda kullanlabilir. Bu sreler

o Bir belgedeki yazm hatalar,o Mteri destek hattndaki uzun bekleme sreleri,o Geciken teslimatlar,o Eksik kalan gnderiler,o Reete hatalar,o Elektrik kesintileri,o Bilgisayar sistemindeki kmeler,o Yedek para sknts,o Sat sonras servis,o Harcama tutarszlklardr.

Tm iletmenin %99,9997 mkemmellik dzeyine odaklanmasiyiletirme yolunda nemli bir ivme kazandrmaktadr. AS lm

yaklam btn alanlarda ve srelerde kullanlabilecek ortak bir lm

dili oluturmaktadr.

Metrik bir irketin performansn deerlendirmeye yardmc olmaldr. kt

performansnda byk bir sapma var mdr? Organizasyon basit bir ekilde proaktif

moddan ok dzeltici modda mdr? Hedefler ne kadar yakndan karlanmaktadr?

Mteriler ne kadar tatmin edilmektedir? Performans ve rekabet gemie gre ne

kadar iyiletirilmitir? abalar irketin karna ne kadar katkda bulunmaktadr?

AS metrikleri organizasyonun gelecekteki anlalabilir, iddial ve gereki

hedefleri planlamasna yardmc olmak zorundadr. ASda metrikler organizasyonun

muhtemel olan en az belirsizlikle sonular deerlendirmesine ve faydal zmler

sunmasna yardmc olmaktadr. Metriklerin tketici ihtiyalarn analiz etmeye ve

nceliklendirmeye yardmc olmas ve tketici ihtiyalarn irket stratejisi ile

ilikilendirmesi nemlidir.


16/106

5

ASda sre performansn deerlendirmede kullanlan en genel

metriklerden biri lme dayal hatalarn hesaplanmasdr. Tipik bir irket 3-4 sigma

dzeyinde faaliyet gstermektedir. irketler genellikle 3 sigma dzeyinin altndafaaliyetlerini srdremez. 3 sigma dzeyinde kalitenin maliyeti sat gelirlerinin

yaklak %25-40dr. Buna karlk, 6 sigma dzeyinde kalite maliyeti sat gelirinin

%1inden daha dk olmaktadr (Harry ve Schroeder, 2000:15).

statiksel anlamda sigma bir veri dizisinin standart sapmasn

gstermektedir. Sigma istatiksel dalmdaki tm veri noktalarnn ortalama deerden

nasl sapma gsterdiini ortaya koyan bir deikenlik ls sunmaktadr. Normal

dalm iletmedeki pek ok veri dizisini temsil etmektedir. Veri normal dalm

takip ettiinde, veri noktalarnn %99.73nn 3 sigma ierisinde yer almaktadr

(Bkz. ekil 1).

ekil 2.1: Normal Dalm Erisi


17/106

6

Kaynak: S. Ravi Behara, Gwen, F. Fontenot ve Alicia Gresham, Customer SatisfactionMeasurement and Analysis Using Six Sigma, International Journal of Quality &Reliability

Management, Vol. 12, No. 3, 1995, :10.

Bir irketin ortalama deerin rnn ideal teknik zellii olduu bir rn

retmek iin ortalamadan doal bir sapmaya sahip tek aamal (tek adml) bir sre

kullandn dnelim. Tasarmn teknik zelliinin bu ideal ortalama deer

hakknda 4 sigma dzeyinde bir sapmaya izin verdiini dnelim. rnlerin

yaklak % 99.9937si bu ortalamann 4 sigma dzeyinde yer almaktadr. Geri

kalan =.0063 bu dzeyin dnda kalmaktadr. Bu milyon bana 63 hatal para

demektir. Milyon bana 63 hatal rn ok fazla sayda hata gibi grnmemektedir.

Fakat, sreteki normal sapmaya ilaveten ortalama deerin 1-1.5 sigma kadar

sapmaya duyarl olduu tespit edilmitir (Bkz. ekil 2). Bu gerekletiinde, tek

aamal sre iin rnlerin %99.379u 4 sigma dzeyine gerilemektedir. Bu

rnlerin %0.621ini veya yaklak milyon bana 6.210nu spesifikasyon snrlar

dnda brakmaktadr (Bkz. ekil 2). Hatal olmayan paralarn says nemli lde

azalmtr (Behara ve dierleri, 1995:10-11).

ekil 2.2: 1.5 Sigma Kaymaya Sahip Normal Dalm Erisi

Kaynak: S. Ravi Behara, Gwen, F. Fontenot ve Alicia Gresham, Customer Satisfaction


18/106

7

Measurement and Analysis Using Six Sigma, International Journal of Quality &Reliability

Management, Vol. 12, No. 3, 1995, :10.

reticilerin byk blm ok sayda hataya yol aan 4 sigma

spesifikasyonlarn karlamak iin 3 sigma srelerini kullanmaktadr. Bununla

birlikte, spesifikasyonlar sigma dzeyinde belirlendiinde, sfr hataya yakn

retim gerekletirilmektedir. Tablo 1de ok aamal veya ok unsurlu farkl sigma

dzeyleri (spesifikasyon snrlar) gsterilmektedir.

Tablo 2.1: Milyon Bana Hata Saylar ve Sigma Dzeyleri

Milyon Bana Hata Saylar Sigma Dzeyi691.500 1.0500.000 1.5308.500 2.0158.700 2.566.800 3.022.750 3.56.210 4.01.350 4.5233 5.032 5.5

3,4 6.0Kaynak: P.S. Pandae, R.P. Neuman ve R. R. Cavanagh; 2004, Six Sigma Yolu GE, Motorola ve

Zirvedeki Dier Firmalarn Performanslarn Ykseltme Yntemleri :42 (Trkesi Nafiz Gder veGne Tokan), KlanYaynlar, stanbul

2.3. Alt Sigma Vizyonu

Gnmzde mteri tatmini kesinlikle iletmeler iin yaamsal bir unsur

olmutur. Mteriler artk yksek kaliteli rnlerin, uygun fiyatta ve zamannda

retilmesi ile tatmin edilebilmektedir. letmelerin bymeleri ve yaamlarn

srdrebilmeleri byk bir oranda mteri tatminine baldr. Tm iletmeler bu

gerein farkndadr. Bu gerek zerinde odaklamann iletmelerin bymesinde ve

rekabeti hale gelmesinde itici bir faktr olduuna gerekten inanlp inanlmamas

da bir baka sorundur. Mteri tatmini fikri operasyonel mkemmellik kavramdr.

Mkemmellik kavramndan uzaklamak rekabet yarnda ikincilik veya ncl


19/106

8

kabul etmektir. En iyi olmann anlam, deiimi benimseyerek yeni yksek

performans seviyelerine ulamaktr.

phesiz bir organizasyonun operasyonel performans byk oranda

srelerin kabiliyetine baldr. Yksek kaliteli sreler, yksek kaliteli rnleri

zamannda ve dk maliyetlerde retebilmektedir. Bu nedenle, gerekletirilen her

faaliyette operasyonel mkemmellik zerinde younlamak sre kalitesinde

odaklamaya dnmektedir.

Operasyonel mkemmellie ulamada srelerin lm ve gelitirilmesikesinlikle byk bir nem arz etmektedir. rnlerin kalitesi srelerin kabiliyeti

hakknda gerekten birok fikir verebilmektedir. rnlerin kalitesinin lm

proseslerin kalitesinin lmdr, nk ikisi arasnda yksek bir korelasyon

mevcuttur.

Sahip olunan bilgiler rakamlarla ifade edilemediinde, sz konusu durum

hakknda ok bilgi sahibi olduu sylenemez. Bu durumda, rakamlar ortaya koyacak

ve yorumlayacak bir metodolojiye ihtiya bulunmaktadr. Bu boyutta iletmelere

rehberlik ederek yol gsterecek bir ynetim ve iletme felsefesi olan AS karmza

kmaktadr. AS i srelerinin kalitesinin lm ve gelitirilmesinde uak motoru

retiminden, herhangi bir servis hizmetine kadar ok geni bir alanda

kullanlmaktadr. rnein, Motorola, ABB, Allied Signal, Texas Instrument, General

Electric gibi uluslararas iletmeler AS metodolojisini bir iletme stratejisi olarak

kabul etmilerdir. AS;

ncelikle istatistiksel bir lmdr. rnlerin, hizmetlerin ve srelerinne kadar iyi olduu hakknda bize bilgi veren bir lm tekniidir. AS

metodu bir iletmenin rnlerine, hizmetlerine ve srelerine benzeyen

veya benzemeyen dier rnleri, hizmetleri ve sreleri karlatrmaya

imkan tanmaktadr.. Bu durumda bize dierlerinden ne kadar ileride

veya geride olduumuzu gsterir. Baka bir ifadeyle AS toplam mteri

tatminini yarnda bize yolumuzu gsteren bir l aletidir. rnein, bir


20/106

9

srecin 6 sigma kalite dzeyinde olmas, onun snfnn en iyisi olduu

anlamn tamaktadr. Bu dzeydeki bir sre bir milyon rnde veya

hizmette sadece 3 adet hatal rn veya hizmet retme kabiliyetindedir.Dier taraftan, bir baka srecin 4 sigma kalite dzeyinde olmas, onun

ortalama kalite dzeyinde olduunu gsterir. Bu da bir milyon rn veya

hizmette 6200 hatal rn veya hizmetin retilmesi anlamn

tamaktadr. Bu hassasiyette sigma, rnlerimizin, hizmetlerimizin ve

proseslerimizin yeterliliklerini len ve karlatrma imkann salayan

bir lm skalasdr.

kinci olarak, AS bir iletme ve ynetim stratejisidir. letmelerinrekabet stnl kazandrmakta ve ierdii stratejiler ile rehberlik

yapmaktadr. Bunun nedeni de olduka basittir. Srelerin sigma

dzeyleri ykseldike, rn kalitesi ykselir ve maliyetler azalr. Doal

olarak sonuta mteri daha ok tatmin olmaya balar.

nc olarak, AS bir felsefedir. AS daha ok deil, daha akll almafelsefesidir. Bu felsefe yaplan her ite gittike daha az hata yapmaeklinde aklanabilir. Srelerde sapma yaratan kaynaklar tespit edip

zararsz hale getirdike, sigma dzeyi srekli artacaktr (Duman, 2000).

2.4. AS Stratejileri

AS metodolojisi bir rgtte farkl dzeylerde uygulanabilir. AS stratejileriolarak adlandrabilecek bu uygulama ekillerini

AS organizasyonu AS mhendislik organizasyonu Stratejik olarak seilmi projeler ve bireyler

eklinde balk altnda toplamak mmkndr (Ingle ve Roe, 2001:275)


21/106

10

En kapsaml uygulama ekli, AS organizasyonunda tm alanlarda bireylertemel kavramlar konusunda eitilmektedir. Bu yaklamn avantajlar tm irket iinortak bir dil oluturmasdr. Bununla birlikte, bu tr geni bir yaklam maliyetli veetkisi hafif olabilir. kinci AS stratejisi tasarm ve mhendislik departmanlarzerinde younlamay kapsamaktadr. Bu stratejinin avantaj benzer yetenek vevasflara sahip insanlar arasnda ortak bir yaklama imkan tanmasdr. Sz konusustratejinin en nemli dezavantaj bu departmanlarn ilgi alanlarnn iletmede genelolarak anlalmamasdr. nc strateji zel projelerde alacak igrenlerinstratejik seimidir. Bu ak bir ekilde kaynaklarn ve eitimin seilen projelereuygun olmas zerinde younlamaktadr. Bununla birlikte, genel alglamayetersizliinden dolay, bu yaklam proje gruplarnn iletmenin ger kalanndansoyutlanmasna yol aabilir. Her bir irket hedeflerine ve kltrne en uygun strateji

trn tercih etmek zorundadr (Ingle ve Roe, 2001:273-280).

Tablo 2de bu stratejilerin her birinin temel boyutlar zetlenmekte ve her

bir stratejinin gl ve zayf ynlerinin yansra eitilmi personel tr ve tipik

eitim program ierii alanlarnda karlatrmalar yaplmaktadr. Birinci strateji

AS organizasyonu AS uygulamasnda gerekli olan her alanda temel kavramlarda

ve aralarda tm bireylerin eitimine dnk bir metodoloji kullanmaktadr. Bu

metodu kullanarak bir organizasyonda batan baa yksek dzeyde bir AS bilinciyaratlabilir ve ortak bir dil ve problem zme yaklam benimsenebilir. Buna

karlk AS mhendislik organizasyon stratejisi firmann tasarm ve retim

mhendislii blmlerinde eitim ve gelitirme zerinde younlamaktadr. Bu

durumda kaynaklar daha ok proje uygulamalar zerinde odaklanmakta ve proje

uygulamalarna vurgu yaplmaktadr. nc kategori stratejik seim stratejik

olarak seilmi igrenlerin gelitirilmesini ifade etmektedir. Bu bireyler,

organizasyon iin nemli ihtiyalar ve hedefler tarafndan belirlenen karmak

projelerde grevlendirilmektedir. Burada nceki iki yaklama oranla eitimde dahafazla esneklik vardr (Ingle ve Roe, 2001:276).


22/106

Tablo 2.2: Tipik AS Uygulamas Stratejilerinin Temel Boyutlar

BOYUT AS ORGANZASYONU AS MHENDSLKORGANZASYONU

STRATEJK OSELM PROBREYLER

PersonelEitimi

Tm igrenler Firmann tm alanlarndan

kdemli ve alan yneticileri Mhendisler Operatrler

Mhendislik kadrosununbyk bir yzdesi

Tasarm / rn malat / Sre

Stratejik bireyler

Proje ynl nformel lid

TipikEitimProgramerii

Genel bak Felsefe ve Temel

Kavramlar Temel Aralar ve Metotlar Proje almas

Genel bak Felsefe ve Temel

Kavramlar Temel Aralar ve Metotlar leri temel aralar Proje almas

Genel bak Felsefe ve T Temel Ara Bireysel pr

duyulan sparalar

Proje alm

Gl

Noktalar

Yksek dzeyde bilinlilik Ortak dil Ortak ara seti ve problem

zme yaklam

Odaklanm kaynaklar Mhendisler iin daha

geni aralar seti Eitimdeki bireyler

arasnda benzer bilgialtyaps

Proje uygulamaya dahafazla nem verme

rgtsel dzenlenmi

Eitim iinaz maliyet g

htiya duyieriinde esneklik

Gl proje


23/106

Kaynak: S. Ingle ve W. Roe: 2001,Six Sigma: Black Belt Implementation, The TQM Magazine, Vol. 13, No.4:273-28


24/106

13

2.5. Alt Sigmann lkeleri

AS tanmlama, lme, analiz etme, iyiletirme ve kontrol (TAK)srelerini kullanan ve AS metodu tasarmndan faydalanan sistematik ve veriynelimli bir yaklamdr ASnin temel ilkesi doru istatiksel aralar ve tekniklerkullanmak suretiyle iletmeyi iyiletirilmi bir sigma yetenek dzeyine karmaktr.Bu temel ilkenin yansra ASnin dier ilkelerini aadaki gibi sralamakmmkndr (Ada vd., 2004; Pande vd.:45-48).

Gerek Mteri Oda: 1990l yllardaki kalite hareketi ile birlikte ok

sayda irket mteri beklenti ve artlarn karlamak ve amak benzeri politika

ve misyon ifadelerin sk sk kullanmaya balamtr. Bununla birlikte, ok azsayda irket mteri ihtiya ve beklentilerini anlamak ve bu bilgiyi arttrmak iin

youn aba harcamtr. Hatta bu abay gsteren irketler dahi mteri

ihtiyalarnn deien dinamik niteliini gzden kardklarndan elde edilen

faydalar ksa dnemli olmutur. ASda ilk ncelik mteri odakllktr.

Verilere Dayal Ynetim: Son yllarda bilgi ve bilgi ynetimine ve

biliim teknolojilerine byk lde nem verilmesine ramen, gemite ve

gnmzde yneticiler birok karar varsaymlara ve nsezilerine dayal olarak

alm ve almaya devam etmektedir. AS uygulamalarnn ilk basaman i

performansn tahmin etmek iin gerekli anahtar ltlerin belirlenmesi

oluturmaktadr. Belirlenen bu ltler daha sonra kritik deikenleri anlamada ve

sonular optimize etmede kullanlmaktadr. AS verilere dayal ynetim anlayn

gerekletirirken hangi veri/bilgilere gerekten ihtiya duyduunu ve bu veri /

bilgileri en fazla yarar salayacak ekilde nasl kullanabileceini belirlemelidir.


25/106

14

Sre Odakllk: ASda sre faaliyetin gerekletirildii yerdir. irket

ynetimi, rn ve hizmet tasarm, performans lm, etkinlik veya mteri

tatmini tm alanlarda baarnn anahtar srelerini oluturmaktadr. ASuygulamalarnda gnmze kadar elde edilen byk tasarruflar ve kazanlar,

srelerin mteriye deer salamak amacyla kullanlmasnn sonulardr.

Proaktif Ynetim Proaktif kavram olaylardan nce harekete geme

anlamnda kullanlmaktadr. dnyasnda ise, proaktif ynetim baar iin kritik

i alkanlklaryla ilgili olup; iddial hedefler oluturmak, bunlar sk sk gzden

geirmek, effaf politikalar gelitirmek, problemlerin nlenmesine odaklanmak,

yanllar savunmak yerine, yanllarn nedenini sorgulamaktr. AS dinamik,

ihtiyalara gerekten cevap veren proaktif bir ynetim tarzn gerekletirecek

ara / yntem ve uygulamalar kapsamaktadr..

Snrsz birlii: Snrszlk i baars iin GEnin Ceosu Jack

Welchin kulland deyilerden birisidir. irketin tedarikileri, mterileri ve

irket alanlarn karlkl olarak birbirleriyle kuracaklar ibirlii byk frsatlar

getirecektir. AS insanlarn byk resimdeki yerlerini grmelerini ve faaliyetlerarasndaki ilikileri anlamalarn salayarak ibirlii frsatlarn arttrmaktadr.

ASdaki snrsz ibirlii nihai kullanclarn gerek ihtiyalarnn ve sreler

arasndaki ilikilerin anlalmasn gerekli klmakta ve mteri ve proses bilgisinin

tm ilgili ahs ve birimlere yarar salayacak ekilde kullanlmasn

ngrmektedir.

Mkemmellii stemek ve Baarszla Tolerans Gstermek:

Mkemmellii isterken baarszla tolerans gstermek elikili bir ifade olarak

grlebilir. Fakat, birtakm riskler ieren fikir ve yaklamlar uygulamaya

koymakszn bir sonu elde etmek ve bir yerlere ulamak mmkn deildir.

nsanlar alacaklar kararlarn ya da yapacaklar uygulamalarn sonularndan

korkarlarsa, daha iyi hizmet, daha dk maliyet, daha yksek kalite vb. hedeflere

ulamay denemezler. Sonuta durgunluk, yozlama ve entropi ortaya


26/106

15

kmaktadr. Bunun yan sra, ASnn performans iyiletirmesinde kulland ara

ve yntemler nemli lde risk ynetimi iermektedir. ASy hedef edinmi bir

irket doal olarak mkemmele ulamak aba harcayacak, fakat bu abalarsonucunda ortaya karabilecek baarszlklar da belirli bir tolerans erevesinde

kabul edecektir.

2.6.ASnn Aralar

AS yukarda sralanan ilkeleri gerekletirmek amacyla bir dizi arakullanmaktadr. ok sayda AS arac vardr. Bu aralar sre iyiletirme takmlar

tarafndan belirlenen hedeflere ulamak iin kullanlmaktadr. Szkonusu aralar

Kritik Kalite Aac

Sre Haritas

Histogram

Pareto Grafii

Sre zeti lem Tablosu

Neden-Sonu Diyagram

Dank Diyagram

Benzerlik Diyagram

lem izelgesi

Kontrol izelgesi

eklinde sralamak mmkndr (Eckes, 2003:67-86).

2.6.1. Kritik Kalite Aac

Kritik kalite aac TAK tanmlama aamasnda kullanlmaktadr.

yiletirme iin hedef seilmi srecin mterisinin ihtiyalarn ve artlarn beyin

frtnas yaparak belirlemek ve dorulamak iin kullanlmaktadr. Kritik Kalite

Aac oluturmada atlacak admlar balk altnda toplanabilir (Eckes, 2003:68).


27/106

16

ekil 2.3: Salk Kuruluu Kritik Kalite Aac

Genel(htiya)

htiya 1. Dzey 2. Dzey

Odann Tr

Hastanenin Semti

Kayt

Zaman AsndanUygunluk

Nezaket

Davransal(art)


28/106

17

Kaynak:G. Eckes; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley & Sons Inc., New Jersey:68.

yiletirme iin hedef seilmi srecin mterisini belirleme,

Mterinin ihtiyacn hem rn hem de hizmet olarak tespit etme,

htiyacn birinci artlar dzeyini belirleme dier bir ifadeyle ihtiyacn

baz karakteristiklerinin mteriyi memnun edip etmediini tespit etme,

Gerekirse, artn daha ayrntl dzeylerini ortaya koyma.

ekil 3 hastann mterisi olduu bir salk kuruluunda hasta kaytsrecinin mterisi olduu bir salk kuruluu iin bir kritik kalite aac rneini

sunmaktadr. Burada hastann ihtiyac kayt olmaktr. Bununla birlikte, hastann

tatminkar bir ekilde kayt olup olmadn belirleyecek artlar bulunmaktadr. Bu

artlar odann tr, hastanenin bulunduu semt, zaman asndan uygunluk ve

nezakettir.

2.6.2 Sre Haritas

Tanmlama aamasnda, proje takm eitli sre haritalar izmektedir.

Sre haritas herhangi bir prosedrn akn gsteren grafiksel bir aratr. AS

projesinin ilk aamasnda gelitirilen etkin sre haritalamas herhangi bir kiiye

sistemin nasl ilediini aklayabilir. (Leathers, 1989; 29). Sre haritas

iyiletirme iin hedef olarak seilmi sreteki mevcut admlarn bir resmidir.


29/106

18

Sre haritas be temel alma kategorisine sahiptir. Bu kategoriler; srecin

tedarikilerinin tanmlanmas, tedarikilerin salad girdiler, srecin ad, srecin

kts ve srecin mterileridir. Ayrca, sre haritalamas drt aamadagerekletirilmektedir. Birinci aamas projenin tanmlama aamasnda proje

takmnn kurulmasdr. Sre haritalamasnda ikinci aama analiz aamasnda

karmza kmaktadr. Burada, daha detayl orijinal yksek dzeyli sre haritas

oluturulmaktadr. Bu ikinci sre haritas tr alt sre haritas olarak

adlandrlmaktadr. nc tr sre haritas TAKin iyiletirme aamasnda

uygulanmaktadr. Bu harita yeni srecin nasl olmas gerektiini gsteren

iyiletirilmi haritadr (Eckes, 2003:70).

ekil 2.4 bir hastanenin laboratuar testi sipari sreci iin yksek dzeyli

bir sre haritas rneini gstermektedir.


30/106

19

ekil 2.4: Hastane Laboratuar Test Dzeni -Yksek Dzeyli Sre Haritas

Kaynak: G. Eckes; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley & Sons Inc., New Jersey:70

Tedarikiler Girdiler ktlar Mteriler

FlebotomiBlm

Sipari LaboratuarSonucu

HastaDoktorunLaboratuara

Verdiisipariler

DoktorunLaboratuardan

AlSipariler

SipariVerme

Belirtileri Elde Etme

Belirtileri LaboratuarSiparileriyleKar la trma

Test

Rapor

TedaviEkibi


31/106

20

2.6.3. Histogram

TAK srecinin analiz aamasnda proje takm lm aamasndatoplanan verileri gzde n geirmektedir. Verilerin sre hakknda ne sylediini dahakolay anlayabilmek iin toplanan verilerin grafik ve emalarda dzenlenmesinerilmektedir. Veriler srekli ve kesik veriler eklinde ikiye ayrlmaktadr. Kesikveriler sreklilik arz etmeyen verilerdir. Histogram iin sreklilik arz eden srekli

veriler daha uygundur. Histogram veri bir olayn gzlem dizisinde grlme saysngsteren bir grafiktir. Ayrca, histogram bir zelliin sapmasn ve dalmngstermek iin de kullanlmaktadr. Bu aracn amac gzlem altndaki zelliintarzlarn tanmlayarak problemlerin ortaya konulmasna yardmc olmaktr(Guerrero, 2001:32). ekil 5 laboratuar testi sipari srecinin zaman asndanuygunluk histogramn gstermektedir.

ekil 2.5: Laboratuar Test Sipari Zaman Histogram


32/106

21

Kaynak:

Kaynak: G. Eckes; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley & Sons Inc., New Jersey:68

En yksek skla sahip ubuk grafik verinin merkez eiliminigstermektedir. Siyah kaln izgi mteri artn temsil etmektedir. Burada mteriart en alt dzeyde kabul edilebilir laboratuar test sipari sresidir. (rnek olarak busre iki saattir ). Erinin zirve noktas laboratuar testi raporlama ortalamasngstermektedir. Bazlar eklin grntsnden dolay histograma an erisi adnvermektedir. Bu eri tr sapmann genel nedenini gstermektedir. Sapmaya yolaan faktrler makineler, metotlar, materyaller, doal olaylar sreteki insanlarolabilir.

2.6.4. Pareto Grafii

Pareto grafii kesikli verileri analiz etmede kullanlmaktadr. Pareto grafiitalyan iktisat Wilfredo Paretodan almaktadr. Pareto grafii en bykten enke doru gzlemlenen karakteristiklerin skln gsteren bir grafiktir. Bu arasonularn %80inin nedenlerin %20si tarafndan belirlendiini ifade eden 80/20kural olarak da adlandrlmaktadr. Pareto grafii en iyi zm iin bir problemlenasl mcadele edileceinin kararlatrlmasna yardmc olmaktadr (Guerrero, 2001:32).

Tablo 2.3: Pareto Grafii Veri Tablosu

NEDEN SIKLIK YORUMLAR

Fiyat Kontrol 142


33/106

22

Parann Olmamas 14

Taycnn Olmamas 33

Kayt eridinin Bitmesi 44

Maln Unutulmas 12

Kuyruk Harici lem Yaplmas 86 Ynetici destei gereklidir.

Yanl mal 52

Dier 8

Kaynak: G. Eckes; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley & Sons Inc., New Jersey:75.

Kesikli verilerle ilgilendiinde, proje takm hatalara yol aan nedenler iinkodlar oluturmal ve verileri neden kodlarna gre gruplandrmaldr. ekil 6da birmarkette hesap demede uzun sre kuyrukta bekleme rnei ele alnmaktadr.

Market proje takm uzun sre bekleme nedenleri iin neden kodlar oluturmaktadr.Her zaman dilimi iin bir neden belirlendiinden takm kontrol izelgesinde uygunyere bir iaret koymaktadr. Bu iaretleme yapldktan sonra takm nce en oksklkla gerekleme deerlerini hesaplamakta ve ekil 6 da grlen Pareto Grafiioluturulmaktadr.

ekil 2.6: Pareto Grafii


34/106

23

2,2

3

3,6

8,4

11,2

13,3

22

36,30

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Dier

Maln Unutulmas

Parann Olmamas

Taycnn Olmamas

Kayt eridinin Bitmesi

Yanl mal

Kuyruk Harici lem Yaplmas

Fiyat Kontrol


2.6.5. Sre zeti lem Tablosu

AS projesinin hedefi etkinlii ve verimlilii iyiletirmektir. Verimlilik

maliyet, zaman, igc ve deer asndan llmektedir. Sre zeti ilem tablosu

srete katma deer yaratan ve yaratmayan admlar gsteren alt sre haritalarnn

toplamn vermektedir. Bundan baka, katma deer yaratmayan admlarn her biri

katma deer yaratmayan faaliyet trnde gruplandrlmaktadr. Katma deer

yaratmayan faaliyet gruplarn aadaki gibi sralamak mmkndr:

Admlar: rn ve hizmetlerin birinden dierine hareket ettirildii

srelerdeki admlardr.

Gecikmeler: rn ve hizmetin sreteki bir sonraki aamaya geme

iin bekleme sresidir.


35/106

24

Kurulum: rn veya hizmetin sreteki bir sonraki aama iin

hazrlanmasdr.

sel baarszlklar: Tekrar edilmesi gereken sreteki admlardr.

Dsal baarszlklar: Hatann mteriler tarafndan ortaya karld

sreteki admlardr.

Kontrol/denetim: Mteri tatmini salamak iin rnn ve hizmetin

gzden geirildii sreteki admlardr.

Deer yaratmaya imkan salama: Teknik olarak katma deeryaratmayan fakat rgtn ileyii iin gerekli olan sreteki admlardr.

2.6.6. Neden-Sonu Diyagram

Balk kl diyagram olarak da adlandrlan neden-sonu diyagram

temel sre kt deikenini etkileyen girdi deikenlerini tanmlamada

kullanlan bir aratr. Bu teknik herhangi bir srete kullanlabilmektedir. Balk

kl diyagram neden-sonu matriksi oluturmann ilk aamasdr Klklar alt

tartma faktr evre, materyaller, metotlar, lmler, makineler ve insan

faktrn tanmlamaktadr. Balk kl diyagramnn amac fikirleri kat

zerine dkmektir. Balk kl tamamlandktan sonra toplant talebinde bulunan

kii diyagram neden-sonu matriksine dntrmektedir (Leathers, 2002:33).


36/106


37/106

26

ekil 7de grlebilecei gibi, neden-sonu diyagramnn en sa

kutucuunda mikro problem durumu yer almaktadr. Bu kutucuun devamnda

birbirine bal 6 adet izgisi bulunan bir kegen izgi vardr. Bu alt izgi 5 m ve 1pyi temsil etmektedir.

2.6.7. Dank Diyagram

Dank diyagramlar deiken veri setleri arasndaki ilikiyi bulmak iin

kullanlmaktadr. Grafiin sonucu deikenlerin davran ve birbirleri arasndaki

bamllk konusunda bilgi vermektedir (Guerrro, 2001:33). Neden-sonu

diyagramnn kullanlmasndan sonra fikirler ncelik srasna konulunca, proje

ekibinin yapaca en nemli ey kalan fikirleri olgularla ve verilerle geerli hale

getirmektir. Proje ekibi yntemden bir tanesi ile fikirlerin geerliliini snayabilir.

Bu yntemler temel verileri toplama, tasarlanm bir deney ve dank diyagram

yntemidir. Dank diyagram temel nedene ilikin bir fikri ele alr ve bununla ilgili

verilerin izini srer ve buna cevaben ekip gelitirmeye alr.

ekil 2.8: Dank Diyagram Olumsuz Balant

Laboratuar Raporlar Zamanlamas

letiim

Kaynak: Eckes,George; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley &Sons Inc., New Jersey:81.


38/106

27

ekil 8 laboratuar siparileri zamanlamas dorultusunda iletiim sklln

takip eden bir dank diyagram grlmektedir. Diyagramda deerlerin ounun

soldan saa aaya doru gittiini gzlenmektedir. Bu taslak arasnda iletiim sklile laboratuar siparilerinin zamanlamas arasnda bir balant olduunu

gstermektedir. Bu eit balantlara olumsuzbalant denir. Olumsuz terimi kt

anlamda deildir. Sadece iletiim arttka (rnein dkten yksee) laboratuar

siparilerinin zamanlamasnn yksekten de doru indii anlamna gelmektedir.

Bu istenilen bir durumdur.

2.6.8. Benzerlik Diyagram

Benzeme diyagram ok sayda fikri balca konu veya kategorilerde

sralamaya ve gruplandrmaya yardmc olmak iin kullanlmaktadr. zellikle

TAK srecinin iyiletirme aamasnda proje takm beyin frtnas yapmaya hazr

olduunda, benzerlik diyagram nispeten kolay nispeten basittir. Bunlar:

Ekibin her yesi fikrini renkli bir kk kat parasna yazp rast gele

duvara yaptrmaktadr.

Fikirleri akla kavuturmak iin okurken benzer olanlar bir araya

toplamaktadr.

Her bir genel kategori iin bir balk yazlmaktadr.

ekil 9 proje ekibinin bir restorana gitme konusunda yaptklar beyin

frtnas rneini gstermektedir.


39/106

28

ekil 2.9: Benzerlik Diyagram

Kaynak: G. Eckes; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley & Sons Inc., New Jersey:82 .

2.6.9. lem izelgesi

Daha nce incelenen histogram ve Pareto grafii bir srecin enstantane

fotorafn eken bir kamera olarak dnlebilir. ou insanda hem fotoraf

makinesi hem de zaman ierisinde olaylar kaydeden video kamera vardr. Bu

benzetmeyi kullanarak, ilem izelgesi, video kamera gibi kabul edilebilir. lem

izelgesi zaman ierisinde baz sre unsurlarn kaydetmektedir.

ekil 10 baz kiilerin kilolarn takip ettikleri bir ilem izelgesi rneini

gstermektedir. Aadaki ekilden de grld gibi, her ne kadar zaman ierisinde

baz deiiklikler olsa da, rnek kapsamndaki kiilerin kilolar tutarl grnmektedir.

PapaJohns

P.F.Changs

RedRobin

in Karayip Amerikan Diertalyan

BahamaBreeze

Dons

Vittorios

Trattoria

Giorgios

Sid

Yellow

Flower

SilkGarden

Walnut

Brewery

KarensKitchen


40/106

29

lem izelgesinden kiilerin 9. haftadan sonra rejime balad grlmektedir.

Rejime balayan kiilerin kilolarnda d gzlenmektedir. Teknik olarak, aa

doru bir eilim grebilirsiniz. Teknik terim eilim bir yrtme izelgesinin aa veyukar giden bir srada yedi adet noktas olduu durumdaki sre iin

kullanlmaktadr. Deiim ilem izelgesinde ortalama dorusunun zerinde veya

altnda bir sradaki yedi nokta ilem izelgesinin ortalama izgisinin aasnda

veya yukarsnda olduu durumda ortaya kmaktadr.

ekil 2.10: Haftalara Gre Arlk lem izelgesi

139

141

138

140

145

140

137

140

146

120

130

140

150

160

1 2 3 4 5 6 7 8 9

Haftalar

Pound


ekil 2.11: Haftalara Gre Arlk Deiim lem izelgesi


41/106

30

Kaynak: Eckes, George; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley &Sons Inc., New Jersey:84.

2.6.10 Kontrol izelgesi

lem izelgesi gibi, kontrol izelgesi st ve alt kontrol snrlarn tespit

etmek iin ilem izelgesindeki verileri kullanmaktadr. Kontrol snrlar verilerin

ortalamasnn stnde ve altnda beklenen sapmalarn snrlardr. Bu snrlar

matematiksel olarak hesaplanr ve noktal izgilerle belirtilir. ekil 10da verinin

ortalamasn gsteren dz bir izgi grebilirsiniz. Noktal izgi ile gsterilen st ve

alt kontrol snrlar proje ekibine srecin artk ne zaman tutarl ve tekrar edilebilir

olmadn sylemektedir.

ekil 12de dk tansiyon sahibi bir kiinin kontrol izelgesini gryoruz.

130un zerindeki gsterge hastann kalp krizi geirmedii ancak ak bir ekilde

normal kan basncnn deimi olduu ve daha ciddi sorunlar meydana gelmeden

nlem alnmas gerektii anlamna gelmektedir.

120

130

140

150

160

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

Haftalar

Pound


42/106

31

ekil 2.12: Diastolik Basn Kontrol izelgesi

Kaynak: Eckes, George; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley &Sons Inc., New Jersey:85.

Tablo 4 AS metodolojisi aamalarnn her birindeki grevlerigerekletirmede kullanlan ara ve teknikler gsterilmektedir. Tablo incelendiinde,tanmlama, lme, analiz, iyiletirme ve kontrol aamalarnda takm artndan neden-sonu matriksine, yetenek analizinden standart operasyon prosedrne kadar deiikAS ara ve teknikleri kullanlmaktadr.

104

107

113

120

113

107

98

110

113

117

115

110

113

115

129

117

107

113

115115

111

104

102

90

100

110

120

130

Pazartesi

Sal

aramba

Perembe

Cuma


43/106

32

Tablo 2.4: AS Aamalarnda Gerekletirilen Grevler ve Kullanlan Ara ve

Aama Grevler Ara ve Teknikler

1 Proje kapsam ve snrntanmlama

2 Hatalar tanmlama

3 Takm artn ve liderinitanmlama

4 Tahmini finansal etkileribelirleme

Tanmlama

5 Liderliin onaylanmas

Takm art: paretodiyagram, kritik maliyetarac; alt-sreharitalamas; sreharitalamas; beyinfrtnas, alma haritas;neden-sonu analizi

6 Sre haritalama vegirdileri ve ktlar

belirleme

7 Neden ve sonumatriksini oluturma

8 lm sistemi kurma

lme

9 Sre iin lmstandard tespit etme.

Neden-sonu matriksi;FMEA; R&R lei;process capability; dpmohesaplamas; almaemalar; box plots.

10 FMEAy tamamlama Capability analysis;multi-vari study; hipoteztesti; grafik analizi

11 Multi-vari analizgerekletirme

12 Potansiyel kritik girdileritanmlama

Analiz

13 Bir sonraki aama iinplan gelitirme

14 Kritik girdileri snamak

yiletirme 15 Kritik girdileri en iyiekilde kullanmak

statiksel toleranslama,analitik hiyerari sreci;fayda/maliyet analizi;ANOVA; riskdeerleme; rasyonel altgruplama

16 Kontrol plan uygulamak

17 Uzun dnemli yeteneisnama

Kontrol

18 Srekli olarak sreciniyiletirilmesi.

Response plan; kontrolplanlar; hata kantlamaoperasyonu; standartoperasyon prosedr


44/106

33

TekniklerKaynak: Ricardo Banuelas ve Fiju Antony, Six Sigma or Design For Six Sigma, The TQMMagazine, Volume 16, Number 4, 2004:253.

2.7. Alt Sigma Uygulama Sreci

AS uygulamas yukardan aaya bir sreci iermektedir. (Lucas, 2002:28)

letme CEOsu genellikle ynlendirici ve itici gtr. crac ynetim takm her bir

proje iin ampiyon bulmaktadr. ampiyon projenin baarsndan, gerekli

kaynaklarn salanmasndan ve rgtsel engellerin kaldrlmasndan sorumludur.

ampiyonlarn primlerinin AS hedeflerine ulama baarsna balanmas tipiktir.

Proje seimine daha st dzeydeki ampiyonlarn dahil edilmesi projelerin iletme

zerinde daha byk etkilere sahip olmasna yardmc olmaktadr.

Proje lideri siyah kuak olarak adlandrlmaktadr. Projeler ok geni bir alan

kapsadndan siyah kuaklarn farkl tecrbe dzeylerinden ve cret kademelerinden

seilmesi nemlidir. Bununla birlikte, tm siyah kuak adaylar baarl bir gemie

sahip olmaldr. Siyah kuak eitimi iin seilen igrenler hzl bir ekilde yolalmaldr. Bir siyah kuak grevi tipik olarak 2 yl srmekte, bu sre ierisinde siyah

kuak 8 12 projeye liderlik yapmakta ve her bir projenin sresi yaklak aylk bir

zaman kapsamaktadr. Projeler farkl iletmecilik alanlarnda gerekletirilmekte ve

siyah kuaa daha geni bir iletmecilik bak as kazandrmaktadr. Projeleri

raporlama ve etkilerini belgelendirme siyah kuak tecrbesinin nemli boyutlardr.

Proje takm yeleri yeil kuaklar olarak adlandrlmaktadr. Yeil kuaklarzamanlarnn tamamn projelere harcamamaktadr. Yeil kuaklar siyah kuaklara

benzer fakat daha ksa sreli bir eitim almaktadr. Yeil kuaklar eitimlerini tipikolarak iletmelerindeki nemli bir projeye katlarak almaktadr. Siyah kuaklar veyeil kuaklar gibi AS proje katlmclarn srekli deiim gsteren yeni iletmecilikortamna uyum salayan deiim birimleri olma eiliminde olduklarn ifade etmeknemlidir. Siyah ve yeil kuaklar yeni fikirlere ak olmal ve yeni fikirleri ciddi birekilde deerlendirmelidir. Bu nedenle bir iletme ok sayda igreni eitmelidir.


45/106

34

Uzman siyah kuaklar proje takmlarnn kaynaklardr. Uzman siyahkuaklar genellikle pek ok projede alm tecrbeli siyah kuaklardanolumaktadr. Uzman siyah kuaklar genellikle ileri dzeyde ara bilgisine,iletmecilik ve liderlik eitimine ve retim deneyimine sahiptir. Uzman siyahkuaklarn balca sorumluluu iletmedeki yeni siyah kuaklar eitmek ve onlararehberlik etmektir.

letme AS projesi uygulamaya karar verdiinde iletme iinden veyadndan bir ampiyon belirlenmelidir. ampiyon tecrbeli bir ynetici olmaldr.ampiyon ASy gerekletirme arzusuna, yetkisine ve sorumluluuna sahipolmaldr. ampiyonun ilk faaliyeti bir uygulama takm kurmak olacaktr. Bu takmiletmede birlikte grev yapt i arkadalarn ve iletme dnda danmanlarkapsamaktadr. Bu uygulama takm AS uygulamas iin bir yol haritasgelitirecektir. Sz konusu yol haritas (Gross, 2001:26-29);

Bir ampiyon belirleme

apraz fonksiyonel bir takm oluturma

llebilir hedefler gelitirme,

Uygulama plan gelitirme

Yol haritasn koordine etme

admlarndan olumaktadr.

Uygulama takm takm oluturma srecini ve eitimini tamamladktansonra yol haritas ilemeye balayacaktr. Yol haritas 3-5 yllk bir zaman diliminikapsayacaktr. Yol haritas eitim, gerekli aralar ve kaynaklar zerinde durmak

zorundadr. Yol haritasnn iletme yneticileri iin performans hedefleri ve ASdagerekli yapy oluturmak amacyla zaman izelgesi belirleme ihtiyac vardr.

Yol haritasn oluturmak iin ilk nce iletmenin AS araclyla ulaacaak kantitatif hedefler belirlenmektedir. Bu hedeflerden ilki, AS kalite dzeyine(milyonda 3-4 hataya) ulamak olmaldr. Dier hedefler satlarn bir yzdesi olarakretim maliyetlerini drmek, hurda oranlarn azaltmak, hatasz retim ilemlerinin


46/106

35

saysn arttrmak ve tketici tatmin dzeyini ykseltmek olabilir. Bu aamada,ayrca, eitim zerinde odaklalmaktadr. Programn hedeflere ulamas iinadaylara kantitatif metotlar, ilem analizi veya her ikisinin karm bir eitim mi

verileceinin kararlatrlmas gerekmektedir. Bu karar iletmenin lei veeitliliinin yan sra temel ticari faaliyetten (retim veya hizmet) etkilenmektedir.Yol haritasnn tm boyutlarna gelince her bir iletme kendi gereksinimlerinideerlendirme ihtiyac duymakta ve israf nlemede ve kaliteyi arttrmada en iyiyntemleri karara balamaktadr. O halde, bu karar eitim materyali, proje seimi ve

programn revize edilmesi konularnda gelecee dnk yol haritas kararlar almakamacyla kullanlmaldr.

Takm programn hedeflerini aka belirledikten sonra yol haritasnn

uygulanma planna geilebilir. Yol haritasnn uygulanma aamas ana unsuruiermelidir. Bunlar (1) tm takm yelerinin AS metodolojileri konularndaeitilmesi, (2) veri toplama metotlarnn gelitirilmesi ve (3) programn revizeedilmesidir. yi bir yol haritas plan zamanlama, kaynak, beklenen sonular vemaliyetler zerinde durmaldr.

Yol haritasnn ikinci ksm veri toplama zerinde younlamaktadr.letme veri ynl bir kltre doru gittike etkin veri toplama metotlar ihtiyac okdaha ak hale gelecektir. Veri toplama ve analizi AS projelerinin odak noktasnoluturacaktr. Veri toplama sistemlerinin bulunmad iletmelerde veri toplamasreci adaylar iin ok moral bozucu hale gelebilir. Ayrca, bu durum srekliaralarn kullanmn ciddi bir ekilde engelleyecektir.

Bir iletme AS dzeyini hesaplamaya kalktnda, mevcut veri toplamasistemlerinin kullanllnn ve uygunluunun lm kolaylaacaktr. retimilemleri iin sigma dzeyinin belirlenmesi,retilen rnlerin israf ve hatadzeylerinin llmesiyle balamaktadr. Hizmet iletmeleri iin sigma dzeyinin

belirlenmesi hizmetlerinin veya fonksiyonlarnn bir paras olarak sre hatalarnn(veya eksikliklerinin) llmesiyle balamaktadr. Sonra her rn iin hata

olaslklar hesaplanmaktadr. Son olarak iletmenin sigma dzeyini elde etmek iintm bu saylar bir eitlikte toplanmaktadr.

Yol haritasnn son unsuru programn revize edilmesi vezenginletirilmesi- planlama srecinin en nemli unsurudur. letmeler insanlarneitim grdkten sonra ne olaca konusunda iyimser bir gr benimsemektedir.


47/106

36

ok sayda iletme yeni eitilmi siyah kuaklarn ve yeil kuaklarn tam gnlilerine dneceklerini, projelerde almaya balayacaklarn ve milyonlarca $tasarruf salayacaklarn mit etmektedir.

AS programn baarl bir ekilde srdrmek iin bireylerin yenikazandklar vasflar ileriyle nasl btnletirecei konusu zerinde durulmaihtiyac vardr. Bu deiim, baz grevlerin yeniden datlmas anlamna gelebilir.Tam gnl siyah kuaklar ve yeil kuaklar fabrikalarda veya iletme birimlerindegrevlendirilebilir.

Yol haritasnn revize edilmesi blm adaylarn srekli eitimi zerindedurmaktadr. Srekli eitimin hedefi, problem zclerin ve deiim birimlerininvasflarn arttrmak ve revize etmek olmaldr. Srekli eitim alanlar ileri istatikselmetotlar, yaln retimi, retim tasarmn ve arz zinciri ynetimini kapsamaktadr.Ayrca, eitim ikincil bir faydaya sahiptir. Bu da iletme iinde informel bir akurulmasna yardmc olmasdr.

AS programna balamadan nce atlacak son adm yol haritasnniletmenin st dzey yneticileriyle koordine edilmesi ve daha sonra plann herkese

anlatlmasdr. letmenin st yneticileri plana ortak olmal ve herkes yneticilerinprogram desteklediini bilmelidir. st ynetimin destei olmadnda, AS bir eitimprogram olmaktan teye gitmeyecektir.

AS metodolojisi hem taktik hem de stratejik uygulamalara sahiptir (Holtz veCampbell 2004:321-322) Taktik olarak AS herhangi bir sreci arzu edilen

performansa ulatrmada deil iyiletirmede gl bir aratr. AS ilkeleri ve aralarkonularnda son derece eitimli, yeil kuakl, siyah kuakl ve uzman siyah kuaklolarak adlandrlan bireylerden faydalanarak rgtler daha iyi sonulara ulamak iinkaynaklar dk performansl sreler zerinde younlatrabilir. Fikirlerden,duygulardan ve irket politikalarndan ok objektif verileri kullanan sre iyiletirmemetodolojisine ulamak bir amatr. Sapmay azaltma sre performansnn ve

dolaysyla retimin istikrarnda dorudan iyiletirmeye yol amaktadr.

Operasyonel ve ilemsel dzeyde ASnin hedefi rn ve hizmet niteliklerinimterilerin zelliklerini dikkate alarak retmek ve mterileri olumsuz yndeetkileyen hatalarn yol at sre sapmasn nemli lde drmektir. AS hatalarazaltmak, mteri memnuniyetini arttrmak ve maliyetleri drmek amacyla


48/106

37

sreleri iyiletirmede sre analizi, istatiksel analiz, yaln teknikler ve temel nedenanalizi methodslar kullanmaktadr (Smith and Blakeslee, 2002:46).

AS metodolojisi bir ynetim sistemi olarak taktik ve stratejikuygulamalarn gerekletirirken tanmlama, lme, analiz, iyiletirme ve kontrol(TAK) aamalarndan gemektedir. AS uygulamasnda TAK srecininkullanlmas bu srecin dier potansiyel s Aada srasyla bu aamalar elealnmaktadr.

2.7.1. Tanmlama Aamas

Tanmlama aamas szleme (charter), mteriler, bunlarn ihtiyalar vegereksinimleri ile yksek dzeyli sre haritasn kapsamaktadr (Eckes 2003:30-36).

Szleme: i yapacak AS takm iin ama ve motivasyon salayan

dokmanlarn toplanmasdr. Sz konusu dokmanlar

AS projesinin uygulanma nedenine

Problemin aklanmasna,

AS projesinin kapsamna,

AS projesinin ama ve hedeflerine,

AS projesinin aamalarna,

Proje takmnn rollerine ve sorumluluklarna ilikin bilgilerden

olumaktadr.

Mteriler, htiyalar ve Beklentiler: Her bir projenin mterileri vardr.Mteri iyiletirilmesi hedeflenen srecin rnlerinin veya hizmetlerinin satn

alcsdr. Her mteri tedarikisinden bir veya ok sayda ihtiya talep etmektedir.

Her bir ihtiyac karlayabilmek iin de gereksinimlerin giderilmesi gereklidir.

Gereksinimler mterinin sunulan rnden veya hizmetten mutlu olup olmamasn

belirleyen ihtiya karakteristikleridir.


49/106

38

Yksek Dzeyli Sre Haritas: Sre girdilerin alnd, katma deerin

yaratld ve ktnn retildii admlar ve faaliyetler serisi olarak tanmlamak

mmkndr. Sre haritas oluturmak iin;

Srecin isimlendirilmesi,

Srecin balang ve biti noktalarnn belirlenmesi

Srecin kt/ktlarnn belirlenmesi

Srecin mteri(ler)inin belirlenmesi,

Srecin tedarikilerinin belirlenmesi,

Srecin balang ve biti noktalar arasnda gerekleen be alt adm

zerinde anlamann salanmas gereklidir.

Tanmlama aamas iyiletirme faaliyetlerinin hedeflerini tanmlamaktadr. st dzeyde hedefler daha yksek bir kar payve pazar pay gibi stratejik olacaktr. Operasyonel dzeyde retim blmnde gerekletirilen i miktarn arttrmak birhedef olabilir. Proje dzeyinde ise hedef hata dzeyini azaltmak ve gerekletirilen i miktarn arttrmaktr. Potansiyeliyiletirme frsatlarn belirlemek amacyla veri madencilii metodu kullanlmaktadr (Pzydek, 2000).

Tanmlama aamanda projenin ama ve kapsam tanmlanmaktadr. Buaamada seilen projenin olanak ve yeteneklere uygunluuna, daha yksek bir kalite

yaratma ve maliyetleri azaltma olaslnn yksekliine ve problemlerin net,

mmkn olduunca saysal olarak tanmlanabilirliliine dikkat edilmelidir. Seilen

problemin irket iin nemli bir sknt kayna olduuna ve dzeltilmesi durumunda

byk yarar salayacana inanlmaldr. Ayrca, problemin daha ayrntl ve herkes

tarafndan anlalacak ekilde tanmlanmas gerekmektedir. Bunun iin yaplacak

tanmn ak ve mmkn olduunca saysal olmasna zen gsterilmelidir. Problem

ne kadar ayrntl tanmlanrsa, hedefler o kadar kesin olmakta ve baar olaslartmaktadr (Procen, 2004).

Tanmlama aamasnda ulalacak bilgiler mteriler hakknda bilgi toplamaalmalarnn yrtlecei ikinci aamaya temel oluturma iin nemlidir. Buaamann hedefler ve ktlar Tablo 5de zetlenmektedir.


50/106

39


51/106

40

Tablo 2.5: Tanmlama Srecinin Hedefleri ve ktlar

Hedefler ktlar

Sre etkinlii/yeterliliinin hassasolarak llebilecei ve mterimemnuniyetinin ncedengarantilenecei gerek mterideerlendirmeleri zerine kurulu

performans standartlar oluturmak, Srekli uygulanan mterini sesi

veri toplama programna hizmetedecek sistem ve stratejilerioluturmak ve gelitirmek

Her bir kt ve sre iin mterimemnuniyeti ni belirleyen etkenlerin ikiana kategoride ak ve eksiksiz olaraktanmlanmas:

Mterinin iine yarayacak nihairn ya da hizmetle dorudan

balantl (kalite gurularnnkullanma uygunluk olarakadlandrd) ktgereksinimleri,

letmenin mterilerleilikilerini nasl yrtmesigerektiini tanmlayan hizmetgereksinimleri

Kaynak: P.S. Pandae, R.P. Neuman ve R.R. Cavanagh; 2004, Six Sigma Yolu GE, Motorola veZirvedeki Dier Firmalarn Performanslarn Ykseltme Yntemleri (Trkesi Nafiz Gder ve GneTokan), KlanYaynlar, stanbul, 103.

2.7.2. lme Aamas

lme aamas AS projelerinin en nemli aamalarndan birisidir. lme

aamasnda ncelikle proje durum raporu doldurularak sponsor, temin ve hedefler

belirlenir. Daha sonra proje ekibi seilmekte ve ekipte sre, tedariki ve mteri

temsilcilerinin bulunmasna dikkat edilmektedir (Grsakal ve Ouzlar, 2003:56).

lme aamas iki boyutludur. Birinci boyut veri toplama plannn

oluturulmas, ikinci boyut veri toplama plannn uygulanmasdr. ASda alanda

lm gerekletirilmektedir. Bu alanlar kt, girdi ve fiili sre lmdr (Eckes,

2003:36-42).

Veri Toplama Plannn Oluturulmas: Veri toplama plannda yer alan

stunla ve bunlarn tanmlar aada verilmektedir.


52/106

41

llecek Unsur: Veri toplama plannda birinci stunda AS takm

TAK srecinin tanmlama aamasnda belirlenen gereksinimleri

almal ve bunlar birinci stuna yerletirmelidir.

lmn Tr: Takmlar veri toplamda iki tr hata yapmaktadr. Birinci

hata lmn yetersizliinden ikinci hata da lmn fazlalndan

kaynaklanmaktadr. kinci stun proje takmnn az m yoksa ok mu

veri toplayacan belirlemektedir. Tipik olarak iki veya kt ls,

bir veya iki girdi ls ve en azndan bir sre ls olmaldr.

Verinin Tr: Kesikli veri ve srekli veri olmak zere iki tr veri

bulunmaktadr. Kesikli veri ikili, kapal/ak, iyi/kt ve kadn/erkek

eklindeki veridir. Srekli veri ise ykseklik, arlk dakika, gn,

uzunluk gibi sreklilik arz eden verilerdir. Sre hakknda daha fazla

bilgi saladndan srekli veriler kesikli verilere tercih edilmektedir.

Operasyonel Tanmlar: Operasyonel tanm bir olgunun ilgili tmtaraflarn nasl tanmlanaca konusunda pheye dmeyecekleri

ekilde tanmlanmasdr. Toplanan verilerin sbjektifliini an az dzeye

indireceinden operasyonel tanmlar bulma proje takm iin nemlidir.

Hedefler/Nitelikler: Hedef lm mteri asndan ideal rn veya

hizmet performansdr. Nitelik ise, tketici asndan en az kabul

edilebilir rn veya hizmettir.

Veri Toplama Formlar: ki tr veri toplama formu vardr. Formlardan

biri kesikli veri dieri de srekli veri toplamada kullanlmaktadr.

Kesikli veri toplama formu kullanlrken, hatann tr, neden kodlar

veya hata kategorileri ve toplanacak veri iin zaman aral


53/106


54/106


55/106

44

Tablo 2.6: lm Aamasnn Hedefleri ve ktlar

Hedefler ktlar

Tanmlanabilir mterigereksinimlerini dikkate alarak her

bir srecin performansn doruolarak deerlendirmek, kilit ktlarve hizmet zelliklerini lmek

Referans lleri Mevcut sreperformansnn nicelikseldeerlendirmeleri,

Yeterlilik lleri Gereksinimlerikarlamak iin mevcut sre/ktnnyeterliliinin deerlendirilmesi: Builem birbirinden farkl srelerin

kyaslanabilmesi iin her bir srecinsigma puannn belirlenmesini dekapsamaktadr.

lm Sistemleri: Mteri odaklperformans standartlarndeerlendirmeye ynelik mevcutlm programlar iin yeni ya dazenginletirilmi yntem vekaynaklar.

Kaynak: P.S. Pandae, R.P. Neuman ve R.R. Cavanagh; 2004, Six Sigma Yolu GE, Motorola veZirvedeki Dier Firmalarn Performanslarn Ykseltme Yntemleri (Trkesi Nafiz Gder ve GneTokan), KlanYaynlar, stanbul:104-105.

2.7.3. Analiz Aamas

Analiz aamas pek ok kiiye gre TAK metodolojisinin en nemliaamasdr. Bu nem pek ok proje takmnn srecin iyiletirilmesinde nyarglarlahareket etmesinden kaynaklanmaktadr. ASda analiz aamas veri analizi, sreanalizi ve temel neden analizi olmak zere ekilde ele alnmaktadr (Eckes,2003:42-60).

Veri Analizi: Proje takm baz mterilerin gereksinimlerinin etkinliiniiyiletirme hedefine sahip ise, TAK srecinde toplanan verileri analiz etmeyeihtiya vardr. Veri analiz tr, lme aamasnda toplanan verinin kesik veya srekliolmasna baldr. Kesik veri analizinde Pareto grafii ve dilimli grafikkullanlmaktadr. Srekli veri analizinde sklk dalm ve kontrol izelgesikullanlmaktadr.


56/106

45

Sre AnaliziHedefleri daha ok etkinlii iyiletirme zerinde odaklanmproje takmlarnda sre analizi projenin baars iin nemlidir. Sre analizidetayl bir sre haritas oluturmay ve en byk yetersizliklerin mevcut olduuyerler iin szkonusu haritay analiz etmeyi iermektedir. Sre analizinde alt sreharitalamasna gidilmekte ve almann nitelii irdelenmektedir.

Temel Neden Analizi: Analiz aamasnda nc ve en nemli sre TemelNeden Analizidir. Uygun bir ekilde gerekletirildiinde, AS proje takmalmasnn Temel Neden Analizi projenin baars iin nemli bir unsurdur. Projetakmlar Temel Neden Analizinde ak adm, snrl adm ve kapal adm eklinde admlk bir sreci gerekletirmektedir. Ak admda proje takm mevcut sigma

performans iin tm aklamalar beyin frtnas yoluyla ortaya koymaktadr. Snrladm da mevcut sigma performans iin muhtemel aklamalar listesinisnrlamaktadr. Kapal admda ise, proje takm sigma performansn aklayansnrl bir aklamalar listesini onaylamaktadr.

Yaplan lmler sonucunda elde edilen verilerin ve srelerin sre

haritalarn, hatalarn temel nedenlerini ve iyiletirme frsatlarn tespit etmek

amacyla gerekleen performans ile potansiyel performans arasndaki fark bu

aamada karlatrlmaktadr. Bu karlatrma esnasnda eitli istatistiksel aralarla

deiik analizler yaplmaktadr. Bu balamda, ortalama, standart sapma, medyan ve

oran gibi zetleyici istatistiksel deerler kullanlarak ana ktle parametreleri iin

gven aralklar hesaplanmakta ve anlamllk testleri yaplmaktadr (Grsakal ve

Ouzlar, 2003:58).

2.7.4. yiletirme Aamas

yiletirme aamas analiz aamasnda bulunan probleme yol aan temel

nedenler zerinde durmay amalamakta ve tanmlama aamasnda belirlenen

iyiletirme hedeflerine ulamak iin bu tr problemleri ortadan kaldrmay

hedeflemektedir (Banuelas ve Antony, 2004:253).


57/106

46

yiletirme aamasnda hedef sreci, teknoloji ve disiplin ile problemleri

zen ve problemlerin ortaya kmasn nleyen uygulama planlar tasarlanmakta,

gelitirilmekte ve yaygnlatrlmaktadr. Gerekli personel zamannda ve yerinde

minimum maliyette istihdam edilerek, hizmet ii eitim ve dl / ceza sistemi

yaplar deitirilerek iyiletirme kurumsallatrlmaya allmaktadr (Grsakal ve

Ouzlar, 2003:60).

Bu aamada uygulanacak olan iyiletirme almalarnn nemi hatalar

ortadan kaldrmak sre verimliliini ve kapasitesini arttrmada en iyi teknikleri

iermesidir Tablo 7de iyiletirme aamasnn hedefleri ve ktlar ana hatlaryla

ortaya konulmaktadr.

Tablo 2.7: yiletirme Aamasnn Hedefleri ve Sonular

Hedefler ktlar yileme potansiyeli yksek alanlar

belirlemek; gerek analizler veyaratc dncenin de yardmyla

sre esasl zmlergerekletirmek:;

Yeni zm ve sreleri etkinbiimde uygulamak, llebilir vesrdrlebilir kazanlar elde etmek.

yiletirme ncelikleri: Potansiyel ASprojelerinin etki ve olabilirlilikleridikkate alnarak deerlendirilmesi.

Sre yiletirmeleri Belli temelnedenlere ynelik zmler (srekliveya adm adm iyileme.

Yeni veya yeniden tasarlanmsreler: Yeni talepleri karlamak,yeni teknolojileri benimsemek veyaalma hznda hassasiyetinde vemaliyet performansnda artsalamak zere oluturulan yenialmalar ve i aklar.

Kaynak: P.S. Pandae, R.P. Neuman ve R.R. Cavanagh; 2004, Six Sigma Yolu GE, Motorola ve

Zirvedeki Dier Firmalarn Performanslarn Ykseltme Yntemleri (Trkesi Nafiz Gder ve GneTokan), KlanYaynlar, stanbul:106.


58/106

47

2.7.5. Kontrol Aamas

Bu aamann amac uygulanan iyiletirme plann ve elde edilen sonular

deerlendirmek ve elde edilen kazanlarn srdrlmesi ve arttrlmas iin yaplmas

gerekenleri ortaya koymaktr. yiletirmenin AS dzeyinde kalc olmas

srekliliinin salanmasn gerektirmektedir. Bu da gerekletirilen srelerin

standardizasyonuyla salanmaktadr. Kontrol aamasnn kts ise; iyiletirilen

srecin son durumu, salanan kazanlar ve ortaya kan frsatlardr. (Krcal, 2003)

Gnmz iletmelerinde de temel problem nasl baarl olunacandan ok

nasl baarl kalnacadr. ok sayda baar hikayesine ahit olunmutur. Bu baar

hikayelerinin sreklilii sorgulanacak olunursa, bunlarn pek ounun uzun vadeli

olmad hatrlanabilir. ok sayda irkette yldzlarn snmesi, parlamas kadar

doal karlanr. Ancak, ister farknda olunsun ister olunmasn, bunun irketlere

faturas byktr. Baarnn srdrlememesi, tm aba ve kaynaklarn boa

gitmesine yol aar. te bu nedenle kontrol, ASnn en nemli aamasdr. Bu

aamada zetle;

ilk drt aama sonunda salanan kazanlar deerlendirilir,

bu kazanlarn srdrlmesi ve arttrlmas iin neler yaplabilecei

karalatrlr ve

AS'nn gl aralarnn yardmyla en kk baarlarn dahi kalc

olmas salanr. (Procen, 2004)

zetle, TAK metodolojisi ile kurulan proje takmlar ilk olarak;mterilerini tanmal, istek ve ihtiyalar hakknda gerekli verileri toplayarakkusursuz bir sre yaratmaya almaldr. Daha sonraki aamada ise gerekliiyiletirme ve dzeltmeleri yapmak iin toplanan verileri kullanarak mevcut sigma


59/106

48

dzeyini lerek yollarna devam edebilmelidir. Mevcut sreler zerinde detaylalmalar yaplarak, en iyi sreci oluturma yolunda yaplmas gereken almalarkapsaml kalite aralar yardmyla analiz edilmektedir. Yaplan bu analizin baarl

sonular vermesi, iyiletirme aamasnn baarl bir ekilde sonulanmasna bykkatk salamaktadr. Sonuta yaplan kontrolle sre deien koullara baar ilecevap verebilir hale gelmektedir (Eckes, 2003:64).

2.8. Alt Sigmann Organizasyon Yaps

ASda irket alanlar alnan eitimlere ve tanmlanan projelere gre roller

stlenmektedir. Alt Sigmann baars herkesin oynayaca roln ok iyi

belirlenmesine baldr. Bu nedenle AS organizasyonlarnda tm alanlara aldklareitimlere gre unvanlar, yetki ve sorumluluklar verilmektedir. Bu unvanlar ASnn

uyguland organizasyonlarn yaps, uygulamann kapsam ve projelerin trne

bal olarak deiebilir. Bu rollerin bir ksm Uzakdou sava teknii olan karateden

gelmektedir.

Aada ekil 13de AS uygulamasnn organizasyon yapsgsterilmektedir. AS organizasyon piramidinin en st noktasnda Kalite Konseyi yer

almaktadr. Kalite Konseyinin alt kademelerinde kalite ampiyonu (ynetimtemsilcisi), uzman siyah kuaklar; siyah kuaklar ve yeil kuaklar yer almaktadr.

2.8.1. Kalite Konseyi

AS farkl projeleri kapsayan bir sistemdir. Bu projeler de, Kalite Konseyinin

desteini alan orta kademedeki siyah kuaklar tarafndan yrtlmektedir. Siyah

kuaklarn bu projelere baarl bir ekilde liderlik edebilmesi iin Kalite Konseyinin

tam desteini almas gerekmektedir. Genelde byk iletmelerde bulunan Kalite

Konseyi, ASnin iletme kltr olarak da benimsenmesine onay vermekte ve

ASnn kapsamn belirlemektedir. irket genelinde herkesin bir kltr olarak


60/106

49

benimsemesi ile baarya ulaacak AS, ilk olarak Kalite Konseyinin tam desteini

alarak irket geneline yaylacaktr. Kalite Konseyi ;

AS uygulamalarnn kapsamn belirlemek,

AS organizasyonunu ve bu organizasyonda yer alan kiilerin yetki,

sorumluluk ve grevlerini belirlemek,

AS uygulamalarnn kapsamn deien ihtiyalara ve iletmenin AS

konusunda ulat olgunluk dzeyine gre geniletmek ve organizasyon yapsnda

buna uygun dzenlemeler yapmak,

AS projeleri iin gerekli kaynaklar salamak, proje takmlarnn

karlatklar byk problemleri zmlemek,

Alt Sigma projelerini takip etmek ve gerektii durumlarda

mdahalelerde bulunmak,

Elde edilen olumlu sonular ve iyi uygulamalarn tm irkette

yaygnlamasn salamak gibi grevleri stlenmektedir ( Ba, 2003:5).

Kalite Konseyi toplanma skl AS uygulamalarnn bir btn olarak

ilerleme hz zerinde olumlu etkide bulunmaktadr. rnein, toplantlar ayda bir

yapmak yaygn bir uygulamadr. Fakat, iyiletirme ekiplerinin komitelere ilerleme

raporlar sunmasnn gerekli olduu durumlarda, toplantlar arasndaki boluklar

artmakta, almalar yavalamakta ve aciliyet duygusu azalmaktadr. zetle, daha sk

gerekletirilen toplantlar ilerleme hzn ve ilerlemenin geri planndaki enerjiyi

korumak asndan daha olumlu sonular vermektedir (Pande vd., 2004:153).


61/106

ekil 2.13: AS Organizasyon Yaps

KAYNAK: Eckes, George; 2003, Six Sigma For Everyone; John Wiley &Sons nc., New Jersey:88

Kalite ampiyonuYnetim Temsilcisi

Uzman Siyah Kuak

Siyah Kuak Siyah Kuak

Yeil Kuak Yeil Kuak Yeil Kuak


62/106


63/106

52

2.8.2. Ynetim Temsilcisi

Ynetim Temsilcisi, st ynetimin AS projelerine verdii nemi

vurgulamann yansra, st ynetim adna da karar verebilir. Ynetim temsilcisi AS

projelerinin uygulanmasnda bir sorunla karlald taktirde dorudan mdahale

hakkna sahiptir. st Ynetim Konseyi adna karar verebilir. AS projelerinde st

ynetimin baarsnn vizyonudur ve baarl almalar ile st ynetime puan

kazandrmaktadr. st ynetim ve AS proje gruplar arasndaki koordinasyonu

salamakta ve koordinatr gibi almaktadr. almalarnn genel kapsam ise

(Ba, 2003:26);

AS eitim planlarn hazrlamak ve eitimin plana uygun olarak

devamn salamak,

Gerektiinde AS konusunda eitim kurulular, danmanlk irketleri

ve dier ilgili kurululardan yardm almak,

AS konusunda yardm isteyen kurulular yantlamak,

Proje seimi ve takmlarn oluturulmasnda kalite ampiyonlarna

yardmc olmak,

Belirlenen projeleri ve bu projeler iin oluturulan takmlar onaylamak,

Takmlarn ihtiyalarn deerlendirmek, uygun grdklerinden yetkisi

dahilinde olanlar tedarik etmek, yetkisini aanlar st kalite konseyine

teklif etmek,

Kalite ampiyonlarna her konuda destek olmak,


64/106

53

Tm iyiletirme projelerini takip etmek ve elde edilen sonular st

kalite konseyine sunmaktr.

2.8.3. Uzman Siyah Kuak

Bir irket ilk kez AS uygulamasna gitmeye karar verdiinde, iletme dndan gelen danmanlar uzman siyah kuakroln stlenmektedir. Bu danmanlar irketin yukardan aaya ileyi tarznda sreklilii salayc temel deiikliklerigerekletirmeden sorumludur. irket iinde eitilen bireyler hazr olduunda, dardan gelen danmanlar uzman siyahkuak roln bunlara devretmektedir (Chowdhury, 2001:11).

Teknik bilgi olarak AS hakknda en fazla bilgiye sahip liderlerdir. ASnn irket bnyesinde ilk faaliyetlerinde Uzmansiyah kuaklar, danmanlk firmalarndan teknik destek alma amac ile tutulmaktadr. lerleyen zamanlarda iletmede tamzamanl olarak almakta ve btn zamanlarn AS yntemleri ve bu yntemlerin uygulamas ile geirmektedir. Siyahkuaklara yol gstermekte ve danmanlk yapmaktadr. Siyah kuak adaylarna da AS alannda eitim vermektedir. Bunailave olarak; (Ba, 2003:27)

yiletirme takmlarna zellikle istatistik yntemlerin seimi ve

kullanm ile ilgili her konuda teknik destek salama,

Kalite ampiyonlarna projelerinin tamamlanma srelerinin

belirlenmesinde yardmc olma,

yiletirme projelerinden elde edilen sonular ynetim temsilcisi iin bir

araya getirme ve zetleme

alanlar bilgilendirme ve ASnn organizasyon ierisinde

benimsenmesini salama gibi ilevleri de yerine getirmektedir.

2.8.4. Siyah Kuak

AS aralarn kullanarak iletme sorunlarna kalc ve hzl zmler

bulabilecek projelerin oluturulmasnda ve sonulandrlmasnda lider

konumundadr. Siyah kuaklar aktif bir ekilde rgtsel deiim ve gelitirme

srecine katlmaktadr. Siyah kuak adaylar deiik disiplinlerden gelebilir ve


65/106

54

formel bir istatistik veya mhendislik eitimi alm olmas zorunlu deildir. Bununla

birlikte, nispeten ksa dnemde geni bir teknik ara grubunda uzmanlamas

beklendiinden, teknik lider adaylar muhtemelen yksekokul dzeyinde birmatematik bilgisine ve basit kantitatif analiz yeteneine sahip olacaktr. statistiksel

metotlarda yksek okul dzeyinde eitim alma bir n art olmaldr. AS teknik

liderleri bir rgtn bilgi deposundan kullanlabilir veriler karmaya almaktadr.

Baarl adaylar bir veya daha fazla ilem sisteminden, elektronik izelgeden, veri

taban yneticisinden sunum programndan ve kelime ileyicisinden anlamaldr.

Eitimlerinin bir paras olarak, siyah kuaklar bir veya daha fazla statiksel analiz

yazlm program paketleri kullanmnda yeterli olmak zorundadr (Pyzdek, 2000:22).

Proje devamllndan ve sonularndan birinci derece sorumludur. Siyah

kuaklar AS programnda genellikle tam zamanl almaktadr. Siyah kuak olmak

iin aadaki unsurlara sahip olmak gereklidir (DeFeo, 2000:26):

Alannda pratik deneyime sahip uzman eitmenler tarafndan desteklenen

youn seminerlere ve yazl grevlere katlmak,

Yazl ve szl snavlar baarmak,

letmenin karlar zerinde nemli etkiye sahip iki ve daha fazla projeyi

baaryla gerekletirmek,

llebilir sonularn kullann gsterebilmek iin her yl bir veya daha

fazla proje ynetmek,

Siyah kuak eitimi tamamlandnda, bu i grenler ;

apraz fonksiyonlu AS takmlar kurabilir, altrabilir ve

ynlendirebilir.

Projeleri neliklendirme, planlama ve yrtmede ynetime yol

gsterebilir ve tavsiyede bulunabilir.


66/106

55

AS aralar ve metotlar konusunda takm yelerine bilgi verebilir.

Finansal konular zerinde olumlu bir etkiye sahip irketin ticari

stratejileriyle uyumlu nemli sonulara ulaabilir.

Ayrca siyah kuaklar istatiksel aralar ve dier problem zme teknikleri

zerinde odaklaan yeil kuaklarn eitiminden sorumludur. Proje tamamlanana

kadar tam zamanl olarak proje ile ilgili almakta ve olaan ilerini proje sonuna

kadar bakalarna devretmektedir. 2-3 yllk tecrbe sahibi fonksiyonel ve teknik

uzmanlardan seilmekte ve ortalama 4 ay sreyle eitilmektedir.. AS sreciniyneterek irketin her yl st ynetim tarafndan belirlenen oranda kazan elde

etmesini salamaktadr. Ayrca, siyah kuaklar;

yiletirme projesini belirleyerek kalite ampiyonuna nermek,

yiletirme projelerinin konu ve kapsam deiikliklerini kalite

ampiyonuna teklif etmek,

Takm yelerini belirlemek ya da belirlenmesinde kalite ampiyonuna

yardmc olmak,

Takm yeleri arasnda grev dalmn yapmak,

yiletirme projesini ynetmek ve projenin zamannda bitmesini

salamak,

Bilgi ve kaynak ihtiyacn belirlemek ve bu talepleri kalite ampiyonuna

bildirmek,


67/106

56

Takm yelerine AS aralarnn kullanmn ve proje grevlerinin yerine

getirilmesi srasnda teknik destek salamak gibi sorumluluklara sahiptir

(Ba, 2003:28).

2.8.5. Yeil Kuak

AS temel ve teknik eitimlerini alm ve elde ettikleri bilgileri gnlk

ilerde kullanma becerisine sahip kiilerden olumaktadr. yiletirme projesi

yeleridir. Temel lm ve analiz yntemlerini iyi derecede bilmekte ve bilgisayar

yazlm yardm ile analiz yapabilmektedir. Yeil kuaklar kavram aamasndan

tamamlanma aamasna kadar AS projelerini yneten ve AS takmlarn kuran ve

bunlara yardmc olan AS takm liderleridir. Tipik olarak yeil kuak eitimi be

gnlk snf retiminden olumakta ve AS takm projeleri ile birlikte

yrtlmektedir. Eitim kolaylatrma tekniklerini, toplant ynetimini, proje

ynetimini, kalite ynetim aralarn, kalite kontrol aralarn, problem zmeyi ve

kefedici veri analizini kapsamaktadr (Pyzdek, 2000:22).

Yeil kuak siyah kuaklara proje gerekletirirken ihtiya duyduklar

destei salamaktadr. Yeil kuaklar ii arlara benzetilmektedir. Onlar ok iyi

eitildiklerinden, herkes ayn dili konumakta ve benzer hedeflere ulamak iin

almaktadr (Chowdhury, 2001:11).

Yeil Kuaklarn temel lm ve analiz yntemlerini iyi derecede bilmeleri

ve bilgisayar, yazlmlar yardmyla analizleri ok rahat yapabilecek yeterlilikte

olmalar gerekmektedir. Bunun iin Yeil Kuaklar proje takmlarnn belirlenmesini

mteakip ortalama iki hafta sre ile eitime tabii tutulmaktadr (Ba, 2003:28).

2.9. AS Uygulamasnn Baarsn Etkileyen Kritik Faktrler


68/106

57

AS projelerinin iletmelerde etkin bir ekilde uygulanmas iin, herkesinuygulamay baarl klacak kritik baar faktrlerini anlamas gerekmektedir. Kritik

baar faktrleri retim ve hizmet iletmelerinde yrtlen aratrmalardan elde

edilmektedir. AS uygulamasnn lider irketlerinden GEde yaplan bir aratrmasonucunda st ynetimin katlmnn ve desteinin, rgt alt yapsnn ve eitiministatistiksel aralarn baarl alt sigma uygulamasnda temel unsurlar olduu

belirlenmitir (Henderson ve Evans, 2000:269-275).

2.9.1. Ynetimin Katlm ve Destei

AS gerekletirmi ve uygulam olan iletmeler baarda en nemli

faktrn st ynetimin katlm ve destei olduunu kabul etmektedir. rgtn en stdzeyinde yer alan insanlar AS uygulamalarn tevik etmelidir. Motorola, GE veAlliedSignal gibi AS baar hikayelerinde CEOlar bu destei vermitir. Onlarntm irket genelindeki AS giriimlerine aktif bir ekilde katlm, zaman ve kaynakayrmtr. rnein GEnin CEOsu Welch haftalk ve aylk AS toplantlarnsrdrerek, zet raporlarla haftalk projenin geliimini izleyerek ve ASnn rgtkltrnde kkleme derecesini gzlemlemek amacyla retim birimlerinde blgeziyaretleri yaparak ok pratik bir yaklamda bu srece destek ve katlm salamtr.Ayrca, Welch her toplantda, koulda veya yllk raporda paydalara AS srecikonusunda bilgi aktarmtr (Coronado ve Antony, 2002:93).

st ynetimin AS uygulamasna katlmas ve destek vermesi rgttekihiyerarik dzeylerin azaltlmasn, denemeye ve deiime dnk engellerinkaldrlmasn ve misilleme korkusu olmakszn daha kolaylatrc yeni giriimleriin tasarlana bir dizi deiikliin gerekletirilmesini kapsamaktadr (Pyzdek, 2000).

st dzey yneticiler AS sre ynetim sisteminin kurulmasna veynetimine aktif bir ekilde katlmaldr. Ayrca, kendileri de bu projelerigelitirmelidir. AS st ynetim ve st dzey yneticileri (irket, iletme birimi, ve

hatta departman yneticileri) dahil herkesin ii olmaldr. st ynetimin taahhd vedestei olmadnda, AS giriiminin gerek nemi pheyle karlanacak vegiriimin geri planndaki enerji zayflayacaktr (Antony ve Banuelas, 2002:21).

2.9.2. Kltrel Deiim


69/106


70/106

59

2.9.3. letiim

letiim plan; AS projelerinin nasl ilediini, ileriyle ne kadar ilikili

olduunu ve ne kadar fayda salanacan gstererek alanlarn bu srece

katlmn salamada nemlidir. Bunu gerekletirmek suretiyle deiime dnk

diren azaltlabilir. Alt Sigma Sony Electronicte uygulandnda, iletiim plannn

bir paras olarak verilerini bana gster gibi sloganlar iletme ii dergilerde ve

igrenlerin yakalarna taktklar katlarda sk bir ekilde grlmtr. Buradaki

temel fikir, gerekler ve verilere dayandrlan yeni bir ynetim tarzn alanlara

iletmek olmutur. Kiminle ve ne sklkta iletiim kurulmas gerektiini

tanmlayabilen bir iletiim program kurmak nemlidir. Bu tr bir iletiim program

rgtlere iletme stratejisini, mteri gereksinimlerini ve alma takmn

konulandrmada yardmc olabilir. AS projeleri uygulandktan sonra, sonular

yaynlamak en iyisidir. Fakat, bunlar yalnzca baar hikayeleri ile snrl kalmamal,

ayn zamanda baarszlklar da kapsamal ve bildirmelidir. Bu, sradaki dier

projelerin benzer hatalardan kanmasna ve hatalardan dersler karlmasna

yardmc olabilir (Coronado ve Antony, 2002:94).

2.9.4. rgtsel Altyap

Herhangi bir rgtte st ynetimin yansra, ASy uygulamada ve

gelitirmede etkin bir rgtsel alt yapnn desteine ihtiya duyulmaktadr. ASy

uygulayan bir irkette alan igrenler genellikle iyi eitim alm, ciddi bir

istatistiksel eitimden geirilmi ve AS projelerini tanmlamada, yrtmede ve


71/106

60

y

Documents

6 sigma örnekleri