12
รรรรรรรรรรรรรรรรร รรรร ร 42102 รรรรรรรรรร รรรรรรรรร รรร 8.3 รรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรร 8 รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรร รรรรรร RS รรรร รรรรรรรรรรรร รรร 5 RS (Remote Sensing Techniques) ข ขข ข ขข ข ข ข ข ข ข ข ขข ข ข ข ข ข ข ข ข ข ข (RemoteSensing) รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรร รรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรร รรรรรรรร รรรรรรรรร รรร รรรรรรรร รรรรรรรรรรรร รรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร รรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรรร 1

ใบความรู้8.3 Remote Sensing

Embed Size (px)

DESCRIPTION

3S

Citation preview

Page 1: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

รายวิ�ชาสั�งคมศึ กษา รหั�สั สั 42102 ภู�ม�ศึาสัตร�

ใบควิามร� �ที่�� 8.3 แผนการจั�ดการเร�ยนร� �ที่�� 8

เที่คโนโลย�ก�บการสั$ารวิจัสั��งแวิดล�อมที่างภู�ม�ศึาสัตร�

เร&�อง RS ช�'นม�ธยมศึ กษาปี*ที่�� 5

RS (Remote Sensing Techniques)ข้� อ มู� ล จ า ก ก า ร สำ�า ร ว จ ร ะ ย ะ ไ ก ล (RemoteSensing)

การสั$ารวิจัระยะไกลเปี-นการสั$ารวิจัจัากระยะไกล โดยเคร&�องม&อวิ�ดไม.ม�การสั�มผ�สัก�บสั��งที่��ต�องการตรวิจัวิ�ดโดยตรง กระที่$าการสั$ารวิจัโดยใหั�เคร&�องวิ�ดอย�.หั.างจัากสั��งที่��ต�องการตรวิจัวิ�ด โดยอาจัต�ดต�'งเคร&�องวิ�ดเช.น กล�องถ่.ายภูาพ ไวิ�ย�งที่��สั�ง บนบอลล�น บนเคร&�องบ�น ยาวิอวิกาศึ หัร&อดาวิเที่�ยม แล�วิอาศึ�ยคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��แผ. หัร&อสัะที่�อนมาจัากสั��งที่��ต�องการสั$ารวิจัเปี-นสั&�อในการวิ�ด การสั$ารวิจัโดยใช�วิ�ธ�น�'เปี-นการเก1บข้�อม�ลที่��ได�ข้�อม�ลจั$านวินมาก ในบร�เวิณกวิ�างกวิ.าการสั$ารวิจัภูาพสันาม จัากการใช�เคร&�องม&อสั$ารวิจัระยะไกล โดยเคร&�องม&อสั$ารวิจัไม.จั$าเปี-นที่��ต�องสั�มผ�สัก�บวิ�ตถ่6ต�วิอย.าง เช.น เคร&�องบ�นสั$ารวิจัเพ&�อถ่.ายภูาพในระยะไกล การใช�ดาวิเที่�ยมสั$ารวิจัที่ร�พยากรที่$าการเก1บข้�อม�ลพ&'นผ�วิโลกในระยะไกล

จัากภูาพเปี-นการแสัดงภูาพถ่. ายที่างอากาศึบร�เวิณจั6ฬาลงกรณ�มหัาวิ�ที่ยาล�ย และที่$าการซ้�อนที่�บก�บข้�อม�ลข้อบเข้ตอาคารและการใช�ปีระโยชน�ข้องที่��ด�น ซ้ �งเม&�อเปีร�ยบเที่�ยบระหัวิ.างข้�อม�ลระยะไกลก�บข้�อม�ลภูาคสันามแล�วิจัะเหั1นได�วิ.า ข้�อม�ลจัากการสั$ารวิจัระยะไกลจัะใหั�รายละเอ�ยดข้องข้�อม�ลน�อยกวิ.าการสั$ารวิจัภูาคสันาม แต.จัะใหั�ชอบเข้ตข้องการสั$ารวิจัที่��กวิ�างกวิ.า และข้�อม�ลที่��ได�จัะเปี-นข้�อม�ล

1

Page 2: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

ที่��ได�จัากการเก1บต�วิอย.างเพ�ยงคร�'งเด�ยวิ เม&�อกล.าวิถ่ งเที่คโนโลย�การสั$ารวิจัระยะไกล ม�องค�ปีระกอบที่��จัะต�องพ�จัารณาค&อ

คล��นแมู�เหล�กไฟฟ�า ซ้ �งเปี-นสั&� อที่�� ใช�เช&� อมระหัวิ.างเคร&�องวิ�ด ก�บวิ�ตถ่6ที่��ต�องการสั$ารวิจั

เคร��องมู�อว�ด ซ้ �งเปี-นต�วิก$าหันดช.วิงคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��จัะใช�ในการตรวิจัวิ�ด ตลอดจันร�ปีล�กษณะข้องข้�อม�ลที่��จัะตรวิจัวิ�ดได�

ยานที่!�ใช้�ติ%ดติ�&งเคร��องมู�อว�ด ซ้ �งเปี-นต�วิก$าหันดระยะระหัวิ.างเคร&�องม&อวิ�ด ก�บสั��งที่��ต�องการวิ�ด ข้อบเข้ตพ&'นที่��ที่��เคร&�องม&อวิ�ดสัามารถ่ครอบคล6มได� และช.วิงเวิลาในการตรวิจัวิ�ด

การแปลความูหมูายข้องข้�อมู�ลที่!�ได�จากการว�ด อ�นเปี-นกระบวินการในการแปีลงข้�อม�ลควิามเข้�ม และร�ปีแบบข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��วิ�ดได� ออกเปี-นข้�อม�ล ที่�� ต� อ ง ก า รสั$า รวิจัวิ�ด อ� กต. อหัน � งซ้ � ง จั ะ กล. าวิในบที่ถ่�ดไปี

คล��นแมู�เหล�กไฟฟ�า(ElectromagneticRadiation)

คล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าเปี-นร�ปีแบบหัน �งการถ่.ายเที่พล�งงาน จัากแหัล.งที่��ม�พล�งงานสั�งแผ.ร�งสั�ออกไปีรอบๆ โดยม�ค6ณสัมบ�ต�ที่��เก��ยวิข้�องก�บคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า ค&อ ควิามยาวิคล&�น (l) โดยอาจัวิ�ดเปี-น nanometer (nm) หัร&อ micrometer

(mm) และ ควิามถ่��คล&�น (f) ซ้ �งจัะวิ�ดเปี-น hertz (Hz) โดยค6ณสัมบ�ต�ที่�'งสัองม�ควิามสั�มพ�นธ�ผ.านค.าควิามเร1วิแสัง ในร�ปี c = fl

พล�งงานข้องคล&�น พ�จัารณาเปี-นควิามเข้�มข้องก$าล�งงาน หัร&อฟล�กซ้�ข้องการแผ.ร�งสั� (ม�หัน.วิยเปี-น พล�งงานต.อหัน.วิยเวิลาต.อหัน.วิยพ&'นที่�� = Joule s-1

m-2 = watt m-2) ซ้ �งอาจัวิ�ดจัากควิามเข้�มที่��เปีล.งออกมา (radiance) หัร&อ

2

Page 3: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

ควิามเข้�มที่��ตกกระที่บ (irradiance)

จัากภูาพเปี-นการแสัดงช.วิงควิามยาวิคล&�นข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า ซ้ �งเคร&�องม&อวิ�ด (Sensor) ข้องดาวิเที่�ยมหัร&ออ6ปีกรณ�ตรวิจัวิ�ดจัะออกแบบมาใหั�เหัมาะสัมก�บช.วิงควิามยาวิข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าในช.วิงคล&�นต.างก�น เช.น

ช.วิงร�งสั�แกมมา (gamma ray : l < 0.1 nm) และช.วิงร�งสั�เอ1กซ้� (x-

ray : 0.1 nm < l < 300 nm) เปี-นช.วิงที่��ม�พล�งงานสั�ง แผ.ร�งสั�จัากปีฏิ�ก�ร�ยาน�วิเคล�ยร� หัร&อจัากสัารก�มม�นตร�งสั�

ช.วิงอ�ลตราไวิโอเลต เปี-นช.วิงที่��ม�พล�งงานสั�ง เปี-นอ�นตรายต.อเซ้ลสั��งม�ช�วิ�ต ช.วิงคล&�นแสัง เปี-นช.วิงคล&�นที่��ตามน6ษย�ร�บร� �ได� ปีระกอบด�วิยแสังสั�ม.วิง ไล.ลง

มาจันถ่ งแสังสั�แดง ช.วิงอ�นฟราเรด เปี-นช.วิงคล&�นที่��ม�พล�งงานต$�า ตามน6ษย�มองไม.เหั1น จั$าแนก

ออกเปี-น อ�นฟราเรดคล&�นสั�'น และอ�นฟราเรดคล&�นควิามร�อน o Near Infrared (NIR) ควิามยาวิคล&� นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 0.7

ถ่ ง 1.5 µm.

o Short Wavelength Infrared (SWIR) ควิามยาวิคล&�นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 1.5 ถ่ ง 3 µm.

3

Page 4: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

o Mid Wavelength Infrared (MWIR) ควิามยาวิคล&� นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 3 ถ่ ง 8 µm.

o Long Wavelength Infrared (LWIR) ควิามยาวิคล&�นจัะอย�.ในช.วิงระหัวิ.าง 8 ถ่ ง 15 µm.

o Far Infrared (FIR) ควิามยาวิคล&�นจัะมากกวิ.า 15 µm.

ช.วิงคล&� นวิ�ที่ย6 (radio wave) เปี-นช.วิงคล&� นที่��เก�ดจัากการสั��นข้องผล กเน&�องจัากได�ร�บสันามไฟฟ3า หัร&อเก�ดจัากการสัล�บข้�'วิไฟฟ3า สั$าหัร�บในช.วิงไมโครเวิฟ ม�การใหั�ช&�อเฉพาะ เช.น

o P band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 0.3 - 1 GHz (30 - 100 cm)

o L band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 1 - 2 GHz (15 - 30 cm)

o S band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 2 - 4 GHz (7.5 - 15 cm)

o C band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 4 - 8 GHz (3.8 - 7.5 cm)

o X band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 8 - 12.5 GHz (2.4 - 3.8 cm)

o Ku band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 12.5 - 18 GHz (1.7 - 2.4 cm)

o K band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 18 - 26.5 GHz (1.1 - 1.7 cm)

o Ka band ควิามถ่��อย�.ในช.วิง 26.5 - 40 GHz (0.75 - 1.1 cm

ควิามยาวิช.วิงคล&�นและควิามเข้�มข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า ข้ 'นอย�.ก�บอ6ณหัภู�ม�ข้องแหัล.งก$าเน�ดคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า เช.น ดวิงอาที่�ตย� ม�อ6ณหัภู�ม� 6,000 K จัะแผ.พล�งงานในช.วิงคล&� นแสังมากที่��สั6ด วิ�ตถ่6ต.างๆ บนพ&' นโลกสั.วินมากจัะม�อ6ณหัภู�ม�ปีระมาณ 300 K จัะแผ.พล�งงานในช.วิงอ�นฟราเรดควิามร�อนมากที่��สั6ด คล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าเม&�อเด�นที่างผ.านช�'นบรรยากาศึ จัะถ่�กโมเลก6ลอากาศึ และฝุ่6=นละอองในอากาศึด�ดกล&น และข้วิางไวิ�ที่$าใหั�คล&�นกระเจั�งคล&�นออกไปี คล&�นสั.วินที่��กระที่บถ่�กวิ�ตถ่6จัะสัะที่�อนกล�บ และเด�นที่างผ.านช�'นบรรยากาศึมาตกสั�.อ6ปีกรณ�วิ�ดคล&�น

4

Page 5: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

เน&�องจัากวิ�ตถ่6ต.างๆ ม�ค6ณสัมบ�ต�การสัะที่�อนคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ช.วิงคล&� นต.างๆ ไม.เหัม&อนก�น ด�งน�'นเราจั งสัามารถ่ใช�คล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าในการสั$ารวิจัจัากระยะไกลได� ร�ปีต.อไปีน�'แสัดงล�กษณะการสัะที่�อนแสังเปีร�ยบเที่�ยบระหัวิ.างวิ�ตถ่6ต.างชน�ดก�นที่��ช.วิงคล&�นต.างๆ ก�น ควิามสัามารถ่ในการสัะที่�อนแสังข้องวิ�ตถ่6ต.างๆ บนพ&'นโลกสัามารถ่สัร6ปีได�ด�งน�'

น$'าสัะที่�อนแสังในช.วิงแสังสั�น$'าเง�นได�ด� และด�ดกล&นคล&�นในช.วิงอ&�นๆ และใหั�สั�งเกตวิ.าน$'าจัะด�ดกล&นคล&�น IR ช.วิง 0.91 mm ในช.วิงน�'ได�ด�มาก

ด�นสัะที่�อนแสังในช.วิงคล&�นแสังได�ด�ที่6กสั� พ&ชสัะที่�อนแสังช.วิงสั�เข้�ยวิได�ด� และสัะที่�อนช.วิงอ�นฟราเรดได�ด�กวิ.าน$'าและ

ด�นมาก

เ ค ร�� อ ง มู� อ ติ ร ว จ ว� ด (Sensor)

เคร&� องม&อวิ�ด ในเที่คโนโลย�ร�โมที่เซ้นช�ง ค&อ เคร&� องม&อที่�� วิ�ดพล�งงานคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3า เคร&�องม&อซ้ �งเปี-นที่��ร� �จั�กก�นด�ค&อกล�องถ่.ายร�ปี กล�องถ่.ายวิ�ด�โอ และเรดาร� โดยเคร&� องม&อวิ�ดจัะปีระกอบด�วิยสั.วินสั$า ค�ญสัามสั.วินค&อ

สำ�วนร�บคล��นแมู�เหล�กไฟฟ�า (receiver) เปี-นสั.วินที่��ที่$าหัน�าที่��ร �บ และข้ยายคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าใหั�ม�ควิามเข้�มเพ�ยงพอที่��จัะที่$าใหั�อ6ปีกรณ�วิ�ดสัามารถ่ร�บร� �ได� ต�วิอย.างข้องสั.วินเคร&�องม&อน�'ค&อ เลนสั�ข้องกล�อง และสั.วินร�บคล&� นวิ�ที่ย6 (antenna) ซ้ �งอาจัเปี-นเสั�นเหัม&อนเสัาวิ�ที่ย6 หัร&อเปี-นจัานกลม (แบบจัานร�บ

5

Page 6: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

สั�ญญาณดาวิเที่�ยม) ที่�'งน�'ร�ปีแบบ ข้นาด และวิ�สัด6ที่��ใช�ข้องอ6ปีกรณ�สั.วินน�'จัะข้ 'นอย�.ก�บช.วิงคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ต�องการตรวิจัวิ�ด และรายละเอ�ยดข้องข้�อม�ลข้องสั��งที่��ต�องการสั$ารวิจั เช.นในช.วิงคล&� นแสัง สั.วินที่��ร �บม�กจัะเปี-นเลนสั�ที่��ที่$าจัากผล ก quartz โดยม�ข้นาดและร�ปีที่รงข้ 'นอย�.ก�บวิ.าต�องการก$าล�งข้ยายภูาพเที่.าใด ในช.วิงคล&�นวิ�ที่ย6 สั.วินที่��ร �บม�กจัะเปี-นจัานวิ�ที่ย6 หัร&อเสัาวิ�ที่ย6 โดยม�ข้นาดใหัญ.หัร&อเล1กข้ ' น อ ย�. ก� บ วิ. า สั�� ง ที่�� เ ล1 ก ที่�� สั6 ด ที่�� ต� อ ง ก า ร ใ หั� ม อ ง เ หั1 น ม� ข้ น า ด เ ที่. า ใ ด

สำ� ว น ที่!� ที่�า ก า ร ว� ด พ ล� ง ง า น ข้ อ ง ค ล�� น แ มู� เ ห ล� ก ไ ฟ ฟ� า (Detector)

เปี-นสั.วินที่��แปีลงพล�งงานข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ต�องการวิ�ด ใหั�อย�.ในร�ปีแบบที่��เคร&�องม&อวิ�ดจัะเปีร�ยบเที่�ยบค.าได� ซ้ �งการวิ�ดพล�งงานอาจัใช�

ปีฏิ�ก�ร�ยาเคม� โดยการเคล&อบสัารที่��ที่$า ปีฏิ�ก�ร�ยาก�บแสัง (เช.น silver

nitrate) ลงบนแผ.นฟ?ล�ม ซ้ �งข้นาดข้องปีฏิ�ก�ร�ยาเคม�ที่�� เก�ดก�บสัารที่��เคล&อบจัะแปีรผ�นตามควิามเข้�มข้องแสังที่��ตกกระที่บ

การเปีล��ยนพล�งงานเปี-นสั�ญญาณไฟฟ3า โดยใช�อ6ปีกรณ�ปีระเภูที่สัารก �งต�วิน$า (semiconductor) ซ้ �งจัะใหั�ควิามเข้�มข้องสั�ญญาณไฟฟ3าแปีรผ�นตามควิามเข้�มแสังที่��ตกกระที่บ

นอกจัากน�'นสั.วิน detector อาจัเปี-นแผ.นม�ม�ต�กวิ�าง-ยาวิ เช.นแผ.นฟ?ล�ม ซ้ �งสัามารถ่บ�นที่ กภูาพได�ที่�'งภูาพในคร�'งเด�ยวิ หัร&ออาจัเปี-น scanner ซ้ �งม�กจัะปีระกอบข้ 'นจัากแถ่วิข้องอ6ปีกรณ�ร�บแสัง ที่��จัะบ�นที่ กภูาพด�วิยการกวิาดอ6ปีกรณ�ร�บแสังน�'ไปีที่��ละสั.วินข้องภูาพ (คล�ายก�บการที่$างานข้องเคร&�องถ่.ายเอกสัาร ที่��จัะค.อยๆ กวิาดภูาพจัากหั�วิกระดาษไปีย�งที่�ายกระดาษจั งจัะได�ภูาพที่�'งภูาพ)

สำ� ว น ที่!� ที่�า ก า ร บ� น ที่* ก ค� า พ ล� ง ง า น ที่!� ว� ด ไ ด� (Recorder)

อาจัเปี-นต�วิแผ.นฟ?ล�มเองในกรณ�การใช�แผ.นฟ?ล�มเปี-นสั.วินที่$าการวิ�ดพล�งงาน แต.ถ่�าเปี-นการวิ�ดโดยแปีลงเปี-นสั�ญญาณไฟฟ3าสั.วินน�'อาจัจัะเปี-นแถ่บแม.เหัล1ก (เช.นเด�ยวิก�บที่��ใช�ในกล�องถ่.ายวิ�ด�โอ) หัร&ออาจัใช�หัน.วิยเก1บควิามจั$าอ&� น เช.นฮ า ร� ด ด� สั ก� หั ร& อ RAM เ ช. น เ ด� ย วิ ก� บ ที่�� ใ ช� ใ น เ ค ร&� อ ง ค อ ม พ� วิ เ ต อ ร�

ในสั.วินข้องเคร&�องม&อวิ�ดย�งม�สั.วินที่��จัะต�องพ�จัารณาอ�กสั.วินหัน �งค&อแหัล.งก$าเน�ดข้องคล&�นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��ใช�ในการสั$ารวิจั โดยจั$าแนกได�เปี-นสัองกล6.มค&อ

6

Page 7: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

Active sensor เ ปี- น ร ะ บ บ ที่�� เ ค ร&� อ ง ม& อ วิ� ด เ ปี- น แ หั ล. ง ก$า เ น� ดคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าเองด�วิย ในระบบร�โมที่เซ้นซ้�งที่��วิ�ดจัากระยะไกลมาก คล&�นก$าเน�ดไฟฟ3าที่��ใช�จัะจั$าก�ดอย�.ในช.วิงคล&�นวิ�ที่ย6เที่.าน�'น เน&�องจัากปีAญหัาข้องแหัล.งพล�งงาน

Passive sensor เปี-นระบบที่��อาศึ�ยคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าจัากแหัล.งก$า เน�ดอ&� น เช.นใช�แสังจัากดวิงอาที่�ตย� หัร&อคล&� นแม.เหัล1กไฟฟ3าที่��สั��งที่��ต�องการสั$ารวิจัแผ.ร�งสั�ออกมาเอง (ม�กจัะเปี-นช.วิงอ�นฟราเรดควิามร�อน) ในกรณ�ที่��ใช�แสังจัากดวิงอาที่�ตย� เคร&�องม&อวิ�ดจัะที่$างานได�เฉพาะในเวิลากลางวิ�นเที่.าน�'น นอกจัากการศึ กษาร�ปีแบบข้องเมฆในที่างอ6ต6น�ยมวิ�ที่ยา การตรวิจัวิ�ดย�งต�องการที่�องฟ3าที่��ปีลอดโปีร.ง ไม.ม�เมฆ หัร&อฝุ่นในช.วิงที่��ที่$าการตรวิจัวิ�ดด�วิย

ยานสำ�ารวจ (Platform)

เพ&�อใหั�เคร&�องม&อวิ�ดอย�.หั.างจัากสั��งที่��ต�องการสั$ารวิจั จั งม�กต�ดต�'งเคร&�องม&อวิ�ดไวิ�ในที่��สั�ง ซ้ �งอาจัเปี-นการต�ดต�'งเคร&�องม&อไวิ�บนเสัาสั�ง ยอดต ก หัร&อบนภู�เข้า ซ้ �งการต�ดต�'งในล�กษณะน�'จัะม�ข้�อด�ค&อสัามารถ่ตรวิจัวิ�ดเฝุ่3าระวิ�งสั��งที่��สันใจัได�อย.างต.อเน&�อง แต.ม�ข้�อจั$าก�ดที่��การตรวิจัวิ�ดจัะม�ข้อบเข้ตพ&'นที่��คงที่��ตามต$าแหัน.งที่��ต�ดต�'งเคร&�องม&อวิ�ดเที่.าน�'น การ

7

Page 8: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

ต�ดต�'งเคร&�องม&อสั$ารวิจัด�วิยเที่คโนโลย�ร�โมที่เซ้นซ้�งม�กต�ดต�'งบนพาหันะที่��ลอยได� ซ้ �งอาจัเปี-นบอลล�น เคร&�องบ�นบ�งค�บ เคร&�องบ�นข้นาดเล1ก เคร&�องบ�นที่��ม�พ�สั�ยการบ�นสั�ง ยานอวิกาศึ หัร&อดาวิเที่�ยม

นอกจัากดาวิเที่�ยมแล�วิ ยานสั$ารวิจัที่��เหัล&อจัะเปี-นการบ�นสั$ารวิจัตามภูารก�จัที่��ต�องม�การก$าหันดเสั�นที่างบ�น และระด�บควิามสั�งการบ�นเฉพาะ ช.วิงเวิลาในการสั$ารวิจัจัะจั$าก�ดตามควิามจั6เช&'อเพล�งข้องยานพาหันะที่��เล&อกใช� ด�งน�'นช.วิงเวิลา และพ&'นที่��สั$ารวิจัม�กครอบคล6มบร�เวิณใดบร�เวิณหัน �งตามที่��ก$าหันดโดยภูารก�จัการสั$ารวิจัเที่.าน�'น

สั.วินการใช�ดาวิเที่�ยมเปี-นยานสั$ารวิจั จัะม�ข้�อด�ค&อดาวิเที่�ยมอาศึ�ยหัล�กการสัมด6ลระหัวิ.างแรงหัน�ศึ�นย�กลางและแรงด งด�ดข้องโลกมาเปี-นต�วิร�กษาวิงโคจัรข้องดาวิเที่�ยม (แที่นที่��จัะใช�เช&'อเพล�งมาข้�บเคล&�อนไม.ใหั�ยานตกลงสั�.พ&'นโลก) ดาวิเที่�ยมจั งไม.ม�ข้�อจั$าก�ดในด�านควิามจั6เช&'อเพล�งเพ&�อใช�ในการเคล&�อนที่��ข้องดาวิเที่�ยม และที่$าใหั�ดาวิเที่�ยมสัามารถ่โคจัรรอบโลกอย�.ได�นานที่$าใหั�การสั$ารวิจัสัามารถ่ครอบคล6มเวิลาได�นานเปี-นปี*ๆ และสัามารถ่เล&อกพ&'นที่��ที่��จัะใหั�ดาวิเที่�ยมบ�นสั$ารวิจัได�ครอบคล6มพ&'นที่��กวิ�าง โดยข้ 'นอย�.ก�บวิงโคจัรที่��จัะใหั�ดาวิเที่�ยมเคล&�อนที่��

จัากภูาพเปี-นการแสัดงล�กษณะข้องยานสั$ารวิจัชน�ดต.าง ๆ ที่��ใช�ในการต�ดต�'งเคร&�องม&อตรวิจัวิ�ด ซ้ �งม�หัลายปีระเภูที่ น�บต�'งแต. การใช�รถ่กระเช�าเพ&�อถ่.ายภูาพในที่��สั�ง การใช�บ�ลล�นเพ&�อต�ดต�'งเคร&�องม&อตรวิจัวิ�ดอากาศึ การใช�เคร&�องบ�นในระด�บควิามสั�งต.าง ๆ ที่$าการถ่.ายภูาพ จันถ่ งการใช�ดาวิเที่�ยมเพ&�อที่$าการสั$ารวิจัที่ร�พยากรในด�านต.าง ๆ ซ้ �งยานสั$ารวิจัในล�กษณะต.างก�น ย.อมม�ข้�ดควิามสัามารถ่ในการสั$ารวิจัที่��แตกต.างก�น เช.น ปีระเภูที่ข้องข้�อม�ลที่��ที่$าการตรวิจัวิ�ด ข้อบเข้ตข้องพ&'นที่��ที่��สัามารถ่ที่$าการตรวิจัวิ�ด ตลอดจันลายละเอ�ยดข้องสั��งที่��ตรวิจัวิ�ด เปี-นต�น การสั$ารวิจัด�วิยร�โมที่เซ้นช�งม�การใช�วิงโคจัรข้องดาวิเที่�ยม 2 ล�กษณะสั$าค�ญค&อ

วงโคจรแบบค�างฟ�า (geostationary orbit)

ดาวิเที่�ยมจัะปีรากฏิเหัม&อนอย�.

8

Page 9: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

น��งเม&�อสั�มพ�ที่ธ�ก�บต$าแหัน.งบนพ&'นโลก ดาวิเที่�ยมโคจัรในที่�ศึเด�ยวิก�บการหัม6นรอบต�วิเองข้องโลก ม�ระนาบการโคจัรอย�.ในแนวิเสั�นศึ�นย�สั�ตร และม�ควิามสั�งปีระมาณ 36,000 ก�โลเมตร

ต$าแหัน.งข้องดาวิเที่�ยมสั�มพ�ที่ธ�ก�บต$าแหัน.งบนพ&'นโลกจัะเสัม&อนวิ.าดาวิเที่�ยมอย�.น��งค�างอย�.บนฟ3าตลอดเวิลา จั งเร�ยกดาวิเที่�ยมที่��ม�ล�กษณะวิงโคจัรเช.นน�'วิ.า ดาวิเที่�ยมค�างฟ3า (Geostationary satellite)

ดาวิเที่�ยมด�านอ6ต6น�ยมวิ�ที่ยาที่��ใช�ศึ กษา และสั�งเกตการเปีล��ยนแปีลงข้องสัภูาพอากาศึโดยด�จัากร�ปีที่รงและการเคล&�อนต�วิข้องเมฆ จัะใช�วิงโคจัรล�กษณะน�' ต�วิอย.างเช.น ดาวิเที่�ยม GMS ข้องปีระเที่ศึญ��ปี6=น นอกจัากน�'นดาวิเที่�ยมสั&�อสัารจั$านวินมาก เช.น ดาวิเที่�ยมปีาลาปี3า ดาวิเที่�ยมข้อง StarTV รวิมที่�'ง ดาวิเที่�ยม

ไที่ยคม ข้องบร�ษ�ที่ช�นวิ�ตร ก1ใช�วิงโคจัรแบบ geostationary เช.นก�น

วงโคจรแบบใกล�แกนหมู,นข้องโลก (Near polar orbit)

ระนาบข้องวิงโคจัรข้องดาวิเที่�ยมจัะอย�.ในที่�ศึใกล�เค�ยงก�บแนวิแกนหัม6นข้องโลก โดยดาวิเที่�ยมอาจัอย�.ที่��ระด�บควิามสั�งใด

ก1ได�ที่��ควิามเสั�ยดที่านข้องบรรยากาศึม�น�อยจันไม.สัามารถ่ที่$าใหั�ควิามเร1วิข้องดาวิเที่�ยมลดลง

ดาวิเที่�ยมสั$ารวิจัสั.วินมากจัะม�วิงโคจัรในล�กษณะน�' โดยจัะม�การก$าหันดระด�บควิามสั�ง และม6มข้องระนาบวิงโคจัรเที่�ยบก�บแนวิเสั�นศึ�นย�สั�ตร ที่��เหัมาะสัม (โดยมากจัะม�ควิามสั�งปีระมาณ 700-1000 ก�โลเมตร และม�ม6มเอ�ยงปีระมาณ 95 -

100 องศึา จัากระนาบศึ�นย�สั�ตร) ต�วิอย.างเช.น ดาวิเที่�ยม Landsat

(สัหัร�ฐอเมร�กา) SPOT (ฝุ่ร��งเศึสั) ADEOS (ญ��ปี6=น) INSAT (อ�นเด�ย)

RADARSAT (แคนาดา)ดาวิเที่�ยมเพ&�อการสั&�อสัาร เช.น ดาวิเที่�ยมอ�ร�เด�ยม ใช�วิงโคจัรในล�กษณะน�' แต.จัะ

ม�ระนาบวิงโคจัรที่��เอ�ยงออกจัากแนวิแกนหัม6นข้องโลกมากกวิ.าน�'

9

Page 10: ใบความรู้8.3 Remote Sensing

ความูละเอ!ยด (Resolution)

จัากภูาพเปี-นการเปีร�ยบเที่�ยบข้นาดข้องข้�อม�ลที่��ได�จัากการตรวิจัวิ�ดจัากดาวิเที่�ยมดวิงต.าง ๆ ก�บพ&'นที่��สันามฟ6ตบอล เช.น ดาวิเที่�ยม SPOT ชน�ด panchromatic ใหั�ควิามละเอ�ยดที่�� 10 เมตร ดาวิเที่�ยม Landsat ใหั�รายละเอ�ยดที่�� 30 เมตร ผ��ใช�จั$าเปี-นที่��จัะต�องเล&อกข้�อม�ลจัากดาวิเที่�ยมใหั�เหัมาะสัมก�บการใช�งาน เน&�องจัากดาวิเที่�ยมที่��รายละเอ�ยดมาก ม�ราคาสั�ง และพ&'นที่��ในการตรวิจัวิ�ดแต.ละคร�'งม�ข้อบเข้ตค.อนข้�างแคบ ถ่�าผ��ใช�เล&อกชน�ดข้องข้�อม�ลดาวิเที่�ยมไม.เหัมาะสัม เช.น ผ��ใช�ที่$าการศึ กษาเก��ยวิก�บสั��งปีกคล6มด�น เพ&�อเปี-นต�วิแปีรในแบบจั$าลองที่างคณ�ตศึาสัตร�ที่��พ�ฒนาข้ 'นเพ&�อที่$านายการเก�ดน$'าที่.วิมในล6.มน$'าเจั�าพระยาตอนล.าง แต.ผ��ใช�เล&อกใช�ข้�อม�ลจัากดาวิเที่�ยม IKONOS ที่��ข้นาดรายละเอ�ยด 1

เมตร ที่$าใหั�เสั�ยเวิลา และงบปีระมาณในการแปีรควิามหัมายข้�อม�ลการใช�ปีระโยชน�ที่��ด�นมากเก�นควิามจั$าเปี-น

10