8SEL_ALZH_6

AAllzzhheeiimmeerrΕνημέρωσηγια τη νόσο

ΔΔΙΙ ΑΑΝΝΕΕΜΜΕΕΤΤΑΑΙΙΔΔΩΩΡΡΕΕ ΑΑΝΝ

ΤΤρριιμμηηννιιααίίαα ΠΠεερριιοοδδιικκήή ΈΈκκδδοοσσηη ττηηςς ΕΕτταα ιιρρεε ίίααςς ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerr κκαα ιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώνν ΑΑθθηηννώώννΤεύχος 7 • Αθήνα • Σεπτέμβριος 2007

21 Σεπτεμβρίου 2007

Παγκόσμια ΗμέραΠαγκόσμια ΗμέραΝόσου Alzheimer 2007

8SEL_ALZH_7_N:8SEL_ALZH_6.QXD 8/31/07 11:34 AM Page 1

Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών ΑθηνώνΜάρκου Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33 • Αθήνα • Τ.Κ. 116 36 • 210-7013271, -266, -291 • e-mail: [email protected] & [email protected]�

Aγαπητές Φίλες – Αγαπητοί Φίλοι,

Οι γνώσεις μας για τη νευροβιολογία της νόσου Αλτσχάιμερ και των ανοϊκών συνδρόμων γενικότερα έχουν αυξηθεί τρομακτικά τα τελευταία 30 χρόνια:

• Η διάγνωση σε πρώιμα κλινικά στάδια είναι εφικτή . Η παθολογική διεργασία στον εγκέφαλο των ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ αρχίζει δεκαετίες πριν την εμφάνιση των κλινικών συμπτωμάτων. Σήμερααναζητούνται εντατικά τρόποι αναγνώρισης των υποψήφιων ασθενών και διερευνάται η πιθανότητα μηειδικοί παράγοντες (όπως ορμόνες, αντιοξειδωτικοί παράγοντες ή αντιφλεγμονώδεις ουσίες) να μπορούννα αναστρέψουν ή να καθυστερήσουν την παθογόνο διεργασία.

• Ειδικά σχεδιασμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η συνεχιζόμενη εκπαίδευση, η πνευματική άσκηση, οι κοι-νωνικές δραστηριότητες και τα χόμπι αυξάνουν τις νοητικές εφεδρείες των υγιών ηλικιωμένων και πιθα-νά προστατεύουν από την άνοια με τη δημιουργία νέων νευρωνικών δικτύων, αλλά και νέων εγκεφαλι-κών κυττάρων.

• Καινούριες θεραπευτικές προσεγγίσεις της νόσου Αλτσχάιμερ όπως η ανοσοθεραπεία, η γενετική τρο-ποποίηση και κυρίως, η αναστολή της συσσώρευσης του β-αμυλοειδούς έχουν περάσει από το στάδιοτης θεωρίας στην κλινική πράξη. Πάνω από 100 φάρμακα βρίσκονται σε αυτή τη στιγμή σε διάφορεςφάσεις κλινικών δοκιμών και μεταξύ αυτών, τα αντιαμυλοειδικά φάρμακα είναι τα περισσότερο υποσχό-μενα.

Σήμερα η πρόληψη της νόσου Αλτσχάιμερ είναι εφικτή και η ριζική θεραπεία μια πολύ κοντινή προοπτική!Οι επιστήμονες, οι ασθενείς, οι φροντιστές και οι οργανώσεις Alzheimer ενώνουμε τις προσπάθειές μαςγια να πετύχουμε αυτούς τους στόχους.

Δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο!

Η Πρόεδρος της ΕταιρείαςΔρ Παρασκευή Σακκά

Νευρολόγος - ψυχίατρος

ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ ΑΘΗΝΩΝ

Η Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών,είναι ένας μη κερδοσκοπικός οργανισμός που ιδρύθηκε το 2002από συγγενείς ανοϊκών ασθενών, γιατρούς, ψυχολόγους καιλοιπούς επαγγελματίες υγείας που ασχολούνται με τη νόσοΑλτσχάιμερ. Έχει σκοπό να προωθήσει την ενημέρωση, τηνκατανόηση και την υποστήριξη όλων όσων έχουν οποιαδήπο-τε σχέση με τη νόσο αυτή. Σε συνεργασία με εθελοντές-ειδικούςεπιστήμονες οργανώνει ομάδες ενημέρωσης, εκπαίδευσης και ψυ-χολογικής υποστήριξης φροντιστών και προγράμματα νοητικής ενδυ-νάμωσης και άλλων θεραπειών ασθενών. Εκδίδει και διανέμει δωρεάν έντυπο πληρο-φοριακό υλικό. Τέλος, ενθαρρύνει την επιστημονική έρευνα, όπως επίσης και την ε-φαρμογή νέων θεραπευτικών μεθόδων.

Η Εταιρεία διοικείται από επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο, που επανεκλέγεται κάθε 2χρόνια και 8μελή επιστημονική επιτροπή. Σήμερα αριθμεί 850 μέλη. Βάσει των εκλο-γών που πραγματοποιήθηκαν στις 21.03.07, το Δ.Σ. συγκροτούν οι:

Πρόεδρος: Παρασκευή Σακκά

Αντιπρόεδρος: Δημήτρης Ζαννίδης

Γενική Γραμματέας: Όλγα Λυμπεροπούλου

Ταμίας: Κώστας Νικολάου

Σύμβουλοι: Κώστας Σιδερίδης, Κωστής Προύσκας, Αγγελική Ανδριανάκη

Αναπληρωματικά μέλη: Ελένη Σπυράντη, Ειρήνη Νοτιά, Ευαγγελία Μπουρμά, Ολυμπία Σκέντζου

Η Γραμματεία της Εταιρείας λειτουργεί καθημερινά 09.00 - 17.00 στα τηλέφωνα 210 7013271 -266 και -291, όπου μπορούν να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι για πλη-ροφορίες.Το Web Site της Εταιρείας είναι: www.alzheimerathens.gr

Τριμηνιαία περιοδική έκδοση

της Εταιρείας Νόσου Alzheimer

και Συναφών Διαταραχών Αθηνών

ΙδιοκτησίαΕταιρεία Νόσου Alzheimer καιΣυναφών Διαταραχών ΑθηνώνΜάρκου Μουσούρου 89 καιΣτίλπωνος 33, Αθήνα, Τ.Κ. 116 36Τηλ. 210-7013271, -266 και -291.

e-mail: [email protected] και

[email protected]

Εκδότρια - ΔιευθύντριαΠαρασκευή Σακκά

Διευθύντρια ΣύνταξηςΌλγα Λυμπεροπούλου

Συντακτική ΕπιτροπήΑρετή ΕυθυμίουΝομική ΚαρπαθίουΔήμητρα ΚολοβούΕυδοξία ΛύκουΒασιλική ΜαράτουΚώστας ΝικολάουΕιρήνη ΝοτιάΚωστής ΠρούσκαςΠαρασκευή Σακκά

Τιράζ3.000 τεύχη

Δημιουργικό – ΕπιμέλειαΠαραγωγήςΜάριος Αυγουστάτος Media Link ABEE. Τηλ. 210-9421900

Διανέμεται Δωρεάν

Η Εταιρεία μας ενδιαφέρεταιπολύ για τις απόψεις τωναναγνωστών του περιοδικού.Μη διστάσετε να μοιραστείτε τιςγνώσεις, τις εμπειρίες και τιςαπορίες σας μαζί μας! Στείλτε τακείμενά σας στη διεύθυνση τηςΕταιρείας μας ή στα e-mail μας:[email protected] [email protected]

AAllzzhheeiimmeerrΕνημέρωσηγια τη νόσο


Σύμφωνα με πρόσφατη ανακοίνωση (Διεθνές Συνέδριο για την Πρό-ληψη της Άνοιας - Ουάσιγκτον, Ιούνιος 2007) η παγκόσμια επίπτω-ση της νόσου Αλτσχάιμερ για το έτος 2007 είναι �6,6 εκατομμύριαασθενείς. Οι ερευνητές προβλέπουν ότι μέχρι το 2050 η επίπτωσηθα τετραπλασιαστεί: 1 στους 85 ανθρώπους σε όλο τον κόσμο θαπάσχει από τη νόσο. Περισσότερο από το 40% των ασθενών αυτώνθα βρίσκεται στο τελικό στάδιο και θα χρειάζεται αυξημένη ιατρικήκαι φαρμακευτική φροντίδα και νοσηλεία σε ειδικά κέντρα και μονά-δες. Τα συστήματα υγείας, οι ασφαλιστικοί οργανισμοί και οι κυβερ-νήσεις γενικότερα πόσο είναι προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουντην επερχόμενη «επιδημία» της νόσου Αλτσχάιμερ;

100+1 χρόνια μετά την πρώτη περιγραφή της νόσου από τον AloisAlzheimer, οι ανοϊκοί ασθενείς παραμένουν χωρίς ριζική θεραπεία.Επιστήμονες, ασθενείς και φροντιστές, ας ενώσουμε όλοι τις προ-σπάθειές μας για καλύτερες μεθόδους διάγνωσης, αποτελεσματικό-τερες θεραπείες και πάνω απ’ όλα, για ποιότητα ζωής των ασθενώνκαι των οικογενειών τους.

Η 21η Σεπτεμβρίου έχει καθιερωθεί παγκοσμίως σαν Παγκόσμια ΗμέραΝόσου Alzheimer. Το σύνθημα για την 21η Σεπτεμβρίου 2007 είναι :

«Δεν υπάρχει καιρός για χάσιμο!»

Στα πλαίσια του εορτασμού της Παγκόσμιας Ημέρας NόσουAlzheimer, η Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών ΔιαταραχώνΑθηνών οργανώνει μια σειρά εκδηλώσεων που περιλαμβάνουν:

• Μεγάλη συγκέντρωση ασθενών, φροντιστών και επαγγελματιώνυγείας στην Αίγλη Ζαππείου στις 20 Σεπτεμβρίου 2007, στις 7.00το απόγευμα

• Εβδομάδα δωρεάν εξέτασης μνήμης από ειδικούς επαγγελματίες υγείας

στο Πολεμικό Μουσείο, από 17 έως �1 Σεπτεμβρίου, 10.00 πμ - 7.00 μμ.

• Περίπτερο στο σταθμό του ΜΕΤΡΟ στο Σύνταγμα όπου εθελοντές-μέλη της Εταιρείας μας θα διανείμουν δωρεάν έντυπο ενημερωτικόυλικό

• Ενημερωτικά τηλεοπτικά και ραδιοφωνικά μηνύματα

• Εκτεταμένη αφισοκόλληση σε όλη την Αθήνα

ΣΣααςς ππρροοσσκκααλλοούύμμεε νναα σσυυμμμμεεττέέχχεεττεε!!

100+1 χρόνια με τη νόσο Αλτσχάιμερ

Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών ΑθηνώνΜάρκου Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33 • Αθήνα • Τ.Κ. 116 36 • 210-7013271, -266, -291 • e-mail: [email protected] & [email protected]

ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΝΟΣΟΥ ALZHEIMER� 1 Σ Ε Π Τ Ε Μ Β Ρ Ι Ο Υ � 0 0 7

A Al lz zh he ei im me er r

Ενημ

έρω

σηγι

α τη

νόσ

ο


Ο ι γ ι α τ ρ ο ί γ ρ ά φ ο υ ν . . .

Ήπια νοητική διαταραχή

Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών ΑθηνώνΜάρκου Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33 • Αθήνα • Τ.Κ. 116 36 • 210-7013271, -266, -291 • e-mail: [email protected] & [email protected]�

ΕισαγωγήΤα τελευταία χρόνια εκδηλώνεται όλο και μεγαλύ-τερο ενδιαφέρον για τα πρόδρομα στάδια της ά-νοιας. Υπάρχουν ηλικιωμένοι οι οποίοι, χωρίς ναπληρούν τα κριτήρια για κάποιο ανοϊκό σύνδρο-μο, παρουσιάζουν νοητική διαταραχή μεγαλύτερηαπό την αναμενόμενη για την ηλικία τους. Ο όρος «Ήπια Νοητική Διαταραχή» (ΗΝΔ) εισή-χθη για να περιγράψει μια οριακή κατάσταση α-νάμεσα στον υγιή ηλικιωμένο και τον πάσχοντα α-πό άνοια, η οποία μπορεί να είναι ένα πρόδρομοστάδιο της νόσου Αλτσχάιμερ. Η δυνατότητα αναγνώρισης της συγκεκριμένης ο-μάδας ηλικιωμένων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον γιατους ερευνητές που ασχολούνται με την άνοια,γιατί η διάγνωση της Αλτσχάιμερ σε πολύ πρώιμοστάδιο και η άμεση θεραπευτική παρέμβαση μπο-ρεί να καθυστερήσει σημαντικά την εξέλιξή της.Παρόλα αυτά, ο ορισμός της ΗΝΔ είναι ακόμαδύσκολος και η διάγνωση τίθεται υπό αμφισβήτη-ση, καθώς τα κριτήρια που χρησιμοποιούνται στιςμελέτες συνεχώς αλλάζουν.

ΔιάγνωσηΓια να τεθεί η διάγνωση της ΗΝΔ, θα πρέπει να ι-σχύουν τα παρακάτω:i) Έκπτωση της πρόσφατης επεισοδικής μνήμης(π.χ. ο ασθενής ξεχνά πρόσφατα γεγονότα, συζη-τήσεις, ραντεβού, ονόματα, δε θυμάται πού βάζειτα πράγματά του ή αναγκάζεται να χρησιμοποιείλίστες και σημειώματα).ii) Διατήρηση ανέπαφων των υπόλοιπων γνωστι-κών λειτουργιών και της λειτουργικότητας. Πα-ρότι μπορεί να υπάρχει ήπια έκπτωση και σε άλλανοητικά πεδία εκτός της μνήμης δεν είναι τέτοιουβαθμού ώστε να επηρεάζονται ουσιωδώς οι κα-θημερινές δραστηριότητες.iii) Απουσία διάγνωσης ανοϊκού συνδρόμου.iv) Η πιστοποίηση έκπτωσης της μνήμης γίνεται α-πό πληροφορίες τόσο του ίδιου του ασθενούς, ό-σο και των οικείων του. v) Η έκπτωση επιβεβαιώνεται από μία τουλάχι-στον ψυχομετρική δοκιμασία (νευροψυχολογικότεστ). Στην πιο γνωστή ψυχομετρική δοκιμασία,το Mini Mental State Examination, βαθμολογίεςσυμβατές με τη διάγνωση ΗΝΔ θεωρούνται αυτέςαπό 24 έως 27 (κλίμακα βαθμολογίας: 0-30). Στη διεθνή βιβλιογραφία περιγράφονται 4 υπότυ-ποι της ΗΝΔ, με πιο συχνό τον αμνησικό τύπο(διαταραχή μόνο της πρόσφατης επεισοδικής μνή-μης). Κάθε ένας από τους υπότυπους της ΗΝΔσχετίζεται ενδεχομένως με διαφορετικό τύπο ά-νοιας.Φαίνεται λοιπόν ότι τα κριτήρια για την ΗΝΔ εί-ναι σε μεγάλο βαθμό υποκειμενικά και η διάγνωσηεξαρτάται από την εμπειρία του γιατρού και τοπόσο καλά γνωρίζει τον ασθενή. Ο γιατρός πρέ-πει να μπορεί να αναγνωρίσει το άγχος και άλλους

κοινωνικούς παράγοντες που μπορεί να εξηγή-σουν μια αναφερόμενη νοητική έκπτωση. Προσο-χή χρειάζεται και στην αξιολόγηση των ψυχομε-τρικών δοκιμασιών, η οποία θα πρέπει να γίνεταιπάντα σε συνδυασμό με τη γενικότερη εικόνα καιτο ιστορικό του ασθενούς.

Συσχετισμός της ΗΝΔ με τη νόσο ΑλτσχάιμερΠαρόλο που ΗΝΔ μπορεί να είναι το πρώιμο στά-διο διαφόρων τύπων άνοιας, αφορά κυρίως άτο-μα με μεγάλη πιθανότητα να αναπτύξουν νόσοΑλτσχάιμερ. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι στο50-67% των ατόμων που έπασχαν από ΗΝΔ δια-γνώστηκε άνοια μέσα σε μια χρονική περίοδο 4 ε-τών, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό σε υγιείς ηλικιω-μένους ήταν μόλις 12%.

Σε σχέση με την αμνησικού τύπου ΗΝΔ ειδικότε-ρα, διαπιστώθηκε ότι μέσα σε χρονικό διάστημαενός έτους, το 15% των ασθενών που εμφάνιζαντο συγκεκριμένο υπότυπο προσβλήθηκαν από νό-σο Αλτσχάιμερ. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ υ-ψηλότερο από το αντίστοιχο ποσοστό που συνα-ντάται στο γενικό πληθυσμό.

Κατά την παθολογοανατομική εξέταση εγκεφά-λων πασχόντων από ΗΝΔ εντοπίστηκαν, κυρίωςστον ιππόκαμπο, αμυλοειδικές πλάκες και νευροϊνι-διακοί σωροί, δηλαδή οι ιστοπαθολογικές αλλοιώ-σεις που χαρακτηρίζουν τη νόσο Αλτσχάιμερ. Σε ογκομετρικές μετρήσεις από μαγνητικές τομο-γραφίες εγκεφάλου διαπιστώθηκε μείωση του ό-γκου στον κροταφικό λοβό και ιδίως στον ιππό-καμπο, περιοχή που πλήττεται στα αρχικά στάδιατης νόσου Αλτσχάιμερ και σχετίζεται άμεσα με τηλειτουργία της μνήμης. Οι μετρήσεις στους δείκτες του εγκεφαλονωτιαί-

ου υγρού που χρησιμοποιούνται για τη διάγνωσητης νόσου Αλτσχάιμερ δίνουν παρόμοια αποτελέ-σματα στους ασθενείς με ΗΝΔ, αλλά σε μικρότε-ρη έκταση. Συνεπώς, η διαφορά είναι κυρίως πο-σοτική. Η παρουσία του αλληλόμορφου ε4 γονιδίου της

απολιποπρωτεϊνης Ε είναι συχνή στα άτομα μεΗΝΔ (όχι όμως τόσο συχνή όσο στα άτομα με νό-σο Αλτσχάιμερ).Όλα τα παραπάνω δείχνουν ότι η ΗΝΔ και η νό-σος Αλτσχάιμερ έχουν αρκετά κοινά χαρακτηρι-στικά.

ΘεραπείαΜέχρι σήμερα δεν υπάρχουν φαρμακευτικές θε-ραπείες για την ΗΝΔ, αλλά πολλοί θεωρούν ότι ε-φόσον η αμνησικού τύπου ΗΝΔ εξελίσσεται σενόσο Αλτσχάιμερ, θα μπορούσαμε να χρησιμο-ποιήσουμε τα αντιχολινεστερασικά φάρμακα. Τααποτελέσματα της χρήσης δονεπεζίλης (Aricept)σε άτομα με ΗΝΔ είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά

για τη μείωση του ρυθμού εξέλιξης σε νόσοΑλτσχάιμερ. Αναμένονται αποτελέσματα για ταάλλα αντιχολινεστερασικά (γαλανταμίνη -Reminyl, ριβαστιγμίνη - Exelon).Τόσο στη νόσο Αλτσχάιμερ, όσο και στην ΗΝΔ,εκτός από το χολινεργικό σύστημα εμπλέκονταικαι άλλα συστήματα. Μελέτες σε πειραματόζωαδείχνουν ότι οι εκλεκτικοί αναστολείς επαναπρό-σληψης σεροτονίνης (νεότερα αντικαταθλιπτικά)προάγουν τη δημιουργία νέων νευρώνων στον ιπ-πόκαμπο. Επομένως, αποτελούν μια ακόμα θερα-πευτική επιλογή, η οποία θα μπορούσε να συμ-βάλλει στη βελτίωση της μνήμης, αλλά και στημείωση του άγχους και των καταθλιπτικών συ-μπτωμάτων που βιώνουν συχνά οι ασθενείς μεΗΝΔ. Επίσης, εκχυλίσματα από το δέντρο GinkgoBiloba χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπισητων διαταραχών μνήμης και συγκέντρωσης, κα-θώς δρουν μέσω μηχανισμού αγγειοδιαστολήςστον εγκέφαλο και ελάττωσης ελευθέρων ριζών.Σε άτομα με ΗΝΔ που έλαβαν Ginkgo βρέθηκεβελτίωση των νοητικών λειτουργιών σε αρκετάψυχομετρικά τεστ.Ο συνδυασμός βιταμίνης Β12 και φυλλικού οξέ-ως φαίνεται ότι ελαττώνει τα επίπεδα της ομοκυ-στεϊνης (παράγοντας κινδύνου για εγκεφαλικά ε-πεισόδια και άνοια) και ενδεχομένως βοηθά.Άλλα φάρμακα που έχουν δοκιμαστεί, όπως τα α-ντιοξειδωτικά και τα οιστρογόνα, δεν έχουν δώ-σει ικανοποιητικά αποτελέσματα στην ΗΝΔ.Τέλος, πρόσφατες έρευνες δίνουν ιδιαιτέρως εν-θαρρυντικά αποτελέσματα από την εφαρμογήπρογραμμάτων γνωστικής αποκατάστασης σε α-σθενείς με ΗΝΔ. Η επιτυχία των προγραμμάτωνστηρίζεται στο γεγονός ότι οι ασθενείς με ΗΝΔ α-ντιμετωπίζουν μεμονωμένες γνωστικές διαταρα-χές. Μέσω ειδικών ασκήσεων, τα προγράμματαγνωστικής αποκατάστασης ενισχύουν τις γνωστι-κές λειτουργίες που έχουν ατονήσει και προστα-τεύουν τις υπόλοιπες από την αποδυνάμωση.Έτσι, οι γνωστικές λειτουργίες και η λειτουργικό-τητα του ασθενούς παραμένουν σε καλό επίπεδογια μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Δήμητρα ΚολοβούΝευρολόγος


Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε εξοικειωμένοι με την εικόναμιας γιαγιάς που ξεχνά, χάνει το δρόμο της για το σπίτι και χρει-άζεται βοήθεια για να κάνει ακόμα και απλές, καθημερινές δρα-στηριότητες. Άλλωστε, λόγω της αύξησης του μέσου όρου ζωής,η άνοια είναι πλέον αρκετά συχνή στο γενικό πληθυσμό των ηλι-κιωμένων και συνεπώς, δεν είναι σπάνιο σε μια οικογένεια να υ-πάρχουν ένας ή και περισσότεροι ανοϊκοί ασθενείς. Τι θα σκε-φτόσασταν όμως εάν βλέπατε μία γυναίκα 50 ετών να εμφανίζειτα ίδια ακριβώς συμπτώματα;

Αν και οι διάφορες μορφές άνοιας προσβάλλουν κατά κύριο λό-γο τα άτομα τρίτης ηλικίας, υπάρχουν σπάνιες περιπτώσεις αν-θρώπων που νοσούν στα 50, στα 40 ή ακόμα και στα 30 τους.Στις περιπτώσεις που τα συμπτώματα εμφανίζονται σε ηλικία μι-κρότερη των 65 θεωρούμε ότι πρόκειται για προγεροντική μορφήάνοιας. Η συχνότητα της άνοιας στον πληθυσμό των ατόμων κά-τω των 65 ετών είναι περίπου 1/1000. Από αυτούς, το 1/3 πά-σχει από νόσο Αλτσχάιμερ, ενώ οι υπόλοιποι προσβάλλονται α-πό άλλες μορφές άνοιας όπως είναι η αγγειακή άνοια (αποτέλε-σμα αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων), η μετωποκροταφική ά-νοια, η άνοια με σωμάτια Lewy και το σύνδρομο Korsakoff (συν-δέεται με την κατάχρηση αλκοόλ). Επιπλέον, ασθενείς που πά-σχουν από άλλες νευρολογικές παθήσεις, όπως π.χ. από νόσοΠάρκινσον ή πολλαπλή σκλήρυνση, ενδέχεται να εμφανίσουν ά-νοια ως δευτερογενές σύμπτωμα της νόσου.

Παρά τα υπάρχοντα στατιστικά στοιχεία, πολλοί ειδικοί πιστεύουνότι οι εκτιμήσεις σχετικά με τον αριθμό των πασχόντων από προγε-ροντικές μορφές άνοιας είναι παραπλανητικά χαμηλές. Η πιθανότη-τα αυτή δεν μπορεί να αποκλειστεί καθώς συχνά γίνονται λάθη κα-τά τη φάση της διάγνωσης. Ακόμα και αν τα συμπτώματα που εμ-φανίζει ο ασθενής παραπέμπουν σε ανοϊκό σύνδρομο, ενδέχεται ταάτομα του οικογενειακού περιβάλλοντος, αλλά ακόμα και ο ίδιος ογιατρός να τα παραβλέψουν ή να τα ερμηνεύσουν στα πλαίσια μιαςάλλης, περισσότερο πιθανής για την ηλικία του παθολογικής κατά-στασης όπως είναι η κατάθλιψη ή το γενικευμένο άγχος.

Αν και τα συμπτώματα της άνοιας είναι όμοια ανεξάρτητα απότην ηλικία του ατόμου που νοσεί, οι νεώτεροι άνθρωποι με άνοιακαι οι οικογένειές τους έχουν να αντιμετωπίσουν μια κατάστασηπολύ διαφορετική από αυτή που αντιμετωπίζουν οι ηλικιωμένοι α-νοϊκοί ασθενείς. Η αποδοχή της οδυνηρής πραγματικότητας είναιεξαιρετικά δύσκολη, τόσο για τον ίδιο τον ασθενή, όσο και για

τον ευρύτερο οικογενειακό και φιλικό του κύκλο. Κανείς δεν μπο-ρεί να αποδεχτεί με ευκολία το γεγονός ότι μια νόσος των ηλι-κιωμένων προσβάλλει τον εγκέφαλο και αλλοιώνει το πνεύμα ε-νός κατά τα άλλα υγιούς, σε πλήρη δραστηριότητα, νέου αν-θρώπου. Στις περισσότερες περιπτώσεις, τη στιγμή της διάγνω-σης ο ασθενής είναι σε καλή φυσική κατάσταση, μεγαλώνει τηνοικογένειά του, εργάζεται και προφανώς, είναι σε θέση να κατα-νοήσει –μερικώς ή πλήρως, ανάλογα με το στάδιο της νόσου– τηβαρύτητα και τις συνέπειες μιας τέτοιας διάγνωσης.

Τα συναισθήματα οδύνης για τον ασθενή και τους οικείους του εί-ναι συντριπτικά. Ο ίδιος ο ασθενής βιώνει την απώλεια της ζωήςτου όπως την ήξερε μέχρι τώρα: συνειδητοποιεί ότι στο εξής, ηκαθημερινότητα, οι δραστηριότητες, οι ικανότητές του και τασχέδιά του για το μέλλον, θα αλλάξουν οριστικά και θα περιορί-ζονται σταδιακά, ακολουθώντας την πορεία εξέλιξης της νόσου.Από την πλευρά τους, οι οικείοι αισθάνονται ότι εξαιτίας της νό-σου χάνουν τον σύντροφο, τον γονιό ή ένα φίλο, καθώς οι δια-ταραχές των γνωστικών λειτουργιών (μνήμη, κρίση, λόγος, προ-σοχή κλπ) και/ή της συμπεριφοράς αλλοιώνουν την προσωπικό-τητά του. Το φορτίο είναι ιδιαίτερα βαρύ για τον/τη σύζυγο τουατόμου που ασθενεί, καθώς σε πρακτικό επίπεδο, αναλαμβάνει ε-κτός από την απαιτητική φροντίδα του ασθενούς, την αποκλει-στική ευθύνη της ανατροφής των παιδιών, της οικονομικής στή-ριξης της οικογένειας και της διαχείρισης των καθημερινών προ-βλημάτων. Το ψυχικό φορτίο όμως φαίνεται να είναι αυτό πουδρα καταλυτικά στην ψυχολογία του/της συντρόφου: ο/η άλλο-τε υγιής και δραστήριος/α σύζυγος είναι γίνεται ασθενής και α-δύναμος/η και η συντροφική σχέση χαλαρώνει και μετατρέπεταιαπό αμφίδρομη σε μονόδρομη.

Σε όλη την πορεία εξέλιξης της νόσου, αλλά κυρίως στο χρονικόδιάστημα αμέσως μετά τη διάγνωση, ο ασθενής και η οικογένειάτου έχουν ανάγκη ενημέρωσης, εκπαίδευσης και υποστήριξης. Ση-μαντική βοήθεια μπορεί να προσφέρει τόσο ο θεράπων γιατρός,όσο και οι επαγγελματίες υγείας που στελεχώνουν τις ΕταιρείεςΑλτσχάιμερ. Η υπεύθυνη ενημέρωση σχετικά με τα συμπτώματα,την πορεία της ασθένειας και τις διαθέσιμες θεραπευτικές προ-σεγγίσεις επιτρέπει το ξεκαθάρισμα παρανοήσεων, την πρόληψηπροβλημάτων και την αξιοποίηση των όποιων δυνατοτήτων προςόφελος του ασθενούς. Για παράδειγμα, πολλοί ασθενείς που πά-σχουν από προγεροντικές μορφές άνοιας μπορούν να επωφελη-θούν από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα νοητικής ενδυνά-

μωσης, τα οποία ασκούν και ενισχύουν τις γνωστικές τους λει-τουργίες και τους επιτρέπουν να διατηρήσουν την αυτονομία καιτη λειτουργικότητά τους για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Επιπλέον, η σφαιρική ενημέρωση δίνει τη δυνατότητα στον α-σθενή να προγραμματίσει με το μέλλον και να πάρει αποφάσειςσχετικά με τις προσωπικές του υποθέσεις. Έτσι, μπορεί να συζη-τήσει και να αποφασίσει μαζί με το γιατρό και την οικογένειά τουτην ανάγκη αλλαγών στην καθημερινή του ζωή (π.χ. περιορισμόςτης οδήγησης, πρόωρη συνταξιοδότηση), τη διευθέτηση νομικώνκαι οικονομικών ζητημάτων, τον τρόπο με τον οποίο θα ενημε-ρωθούν τα παιδιά της οικογένειας σχετικά με την ασθένεια κ.ά.

Η συμμετοχή σε προγράμματα υποστήριξης (ατομικά ή ομαδι-κά) μπορεί να αποτελέσει ακόμα μία πηγή βοήθειας για τον α-σθενή και τους οικείους του. Τα προγράμματα αυτά δίνουν τηνευκαιρία στους συμμετέχοντες να εκφράσουν τα συναισθήματάτους, να μοιραστούν τις σκέψεις και τις ανησυχίες τους και νασυζητήσουν με ανθρώπους που αντιμετωπίζουν καθημερινά α-ντίστοιχες καταστάσεις - ειδικούς, φροντιστές ή ασθενείς. Ταπρογράμματα υποστήριξης βοηθούν τους συμμετέχοντες να α-ναγνωρίσουν ότι αυτά που νιώθουν είναι μια φυσιολογική αντί-δραση στην κατάσταση που βιώνουν και να προσαρμοστούν ό-σο το δυνατόν καλύτερα στα νέα δεδομένα.

Πάντως, θα πρέπει να δοθεί έμφαση στο γεγονός ότι ο βασικόςπαράγοντας καθορίζει το βαθμό στον οποίο ο ασθενής και οι οι-κογένειά του θα προσαρμοστούν ομαλά στη νέα πραγματικότηταείναι η έγκαιρη διάγνωση. Εάν η διάγνωση γίνει στα πρώτα στά-δια της νόσου, ο ασθενείς και οι οικείοι του θα έχουν τα χρονικάπεριθώρια να αποδεχθούν την κατάσταση, να τακτοποιήσουν τιςπροσωπικές τους υποθέσεις και να προγραμματίσουν με ψυχραι-μία το μέλλον. Πολλοί ασθενείς αποφασίζουν να πραγματοποιή-σουν κάποια σχέδια που ανέβαλλαν για την περίοδο της συντα-ξιοδότησης, όπως ένα μακρινό ταξίδι με το/τη σύντροφό τους.Άλλοι φροντίζουν να διευθετήσουν τα οικονομικά και νομικά ζη-τήματα που βρίσκονται σε εκκρεμότητα, ώστε αυτά να μην επι-βαρύνουν στο μέλλον τα υπόλοιπα μέλη της οικογένειας. Σε κάθεπερίπτωση, ο χρόνος που κερδίζεται από την πρώιμη διάγνωσηείναι πολύτιμος και δρα καταλυτικά στη διαδικασία προσαρμο-γής της οικογένειας στα καινούρια δεδομένα.

Όλγα ΛυμπεροπούλουΓνωστική νευροψυχολόγος

Το ζήτημα της αυτονομίας ενός ασθενή με άνοιαπροϋποθέτει την αξιολόγηση του κατά πόσον αυτόςείναι ικανός να κατανοεί επαρκώς ένα ζήτημα και νακρίνει σχετικά, γνωρίζοντας όλες τις εναλλακτικέςδυνατότητες όπως και τις πιθανές συνέπειες τους. Ηαξιολόγηση της ικανότητας κάποιου να κρίνει οφεί-λει να γίνεται κατά περίπτωση. Ανεπίσημα, μπορεί ναγίνει από το φροντιστή, το οικογενειακό περιβάλλονκαι τον θεράποντα γιατρό. Η κοινή λογική είναι συ-νήθως ένας ασφαλής οδηγός. Εντούτοις, υπάρχουνπεριπτώσεις που η ικανότητα κάποιου να κρίνει καινα αποφασίζει για τον εαυτό του δεν είναι δεδομένηή σταθερή: ακόμα και ασθενείς με προχωρημένη ά-νοια έχουν περιόδους διαύγειας που τους επιτρέπουννα αποφασίζουν ορθά.

Συνήθως, για ζητήματα που αφορούν την ιατρική φρο-ντίδα οι σχετικές αποφάσεις μπορούν να παρθούν χω-ρίς την ανάγκη νομικών διαδικασιών. Μπροστά σε έναθέμα που αφορά τη φροντίδα του κάθε ασθενή ιδανικάθα πρέπει εκείνος :1. να κατανοεί το ιατρικώς ζητούμενο, την πρόγνωση,

τους κινδύνους αλλά και τα οφέλη της όποιας παρέμ-βασης2. να είναι ενήμερος τυχόν εναλλακτικών επιλογών3. να παραμένει σταθερός στην άποψη του αφού την έ-χει εκφράσει

Γενικά, ο έμπρακτος σεβασμός της αυτονομίας κάθε α-σθενούς με άνοια είναι μεγάλης σημασίας, τόσο πρα-κτικά όσο και συμβολικά. Θεράποντες και συγγενικόπεριβάλλον οφείλουν να δίνουν στους ασθενείς τη δυ-νατότητα να αξιοποιήσουν την όποια κριτική ικανότη-τα τους, ανεξαρτήτως σταδίου της νόσου. Όσο σημα-ντικό είναι το να προστατευτεί ο ασθενής από βλάβεςστη σωματική και ψυχική του υγεία, άλλο τόσο είναι α-παραίτητο να γίνεται σεβαστή η επιθυμία του.

1. Η διάγνωση άνοιας δε σημαίνει αυτόματα και ανι-κανότητα λήψης αποφάσεων.2. Κι όταν ακόμα ένας ασθενής αδυνατεί να αποφασίσειγια κάτι, δε σημαίνει ότι δεν πρέπει να ερωτάται για τίποτα.3. Κάθε πρόσωπο σε θέση να κρίνει έστω και στοιχει-ωδώς, έχει το ηθικό και νομικό δικαίωμα να αποφασί-

ζει σχετικά με τα θέματα που το αφορούν άμεσα.4. Η αναποφασιστικότητα ή ο δισταγμός μπροστά σεμιαν απόφαση δε σημαίνουν απαραιτήτως αδυναμίακάποιου να κρίνει.5. Οι όποιες παρεμβάσεις, πρακτικές ή νομικές, καλόείναι να αφορούν συγκεκριμένα ζητήματα και μόνον ό-ταν υπάρχει πραγματική ανάγκη σχετικά. Κάποιος πουείναι σε επιμέλεια σχετικά με τη διαχείριση περιουσια-κών θεμάτων μπορεί να εξακολουθεί να αποφασίζει γιαάλλα, μικρά και μεγάλα, θέματα της ζωής του.6. Η αξιολόγηση της ικανότητας ή της ανικανότηταςκάποιου να αποφασίζει οφείλει να γίνεται με βάση τηνψυχοδιανοητική του κατάσταση και όχι με γνώμονα τιςανάγκες ή τις δυσκολίες των γύρω.7. Τυχόν ακατάλληλες ή προβληματικές κοινωνικά συ-μπεριφορές δεν θα πρέπει να θεωρούνται ως ένδειξημειωμένης κριτικής ικανότητας γενικώς.

Πρακτικές συμβουλές για την επικοινωνία φροντιστώνκαι θεραπόντων με τους ανοϊκούς ασθενείς πάνω σε ια-τρικά ζητήματα:• Συζητήστε με τον ασθενή τι τον απασχολεί. Δώστε

του αρκετό χρόνο να μιλήσει. Αν τα προβλήματα τουείναι πολλά, προσπαθήστε να συμφωνήσετε σε μια ιε-ράρχηση.

• Η πλήρης δική σας ενημέρωση σχετικά θα βοηθήσει.• Εξηγείστε σε απλή γλώσσα. Η συνδρομή κάποιου

που ο ασθενής γνωρίζει και εμπιστεύεται είναι συχνάκαταλυτική.

• Δώστε του να καταλάβει ότι θα προσπαθήσετε μαζί.• Φανταστείτε τη θέση του και εκφράστε την κατανόη-

ση σας των δυσκολιών του.• Αφήστε περιθώριο να εκφράσει τα συναισθήματα του.• Ενθαρρύνετε την προσπάθεια του δίνοντας χρόνο.• Ανακεφαλαιώστε, ζητώντας του να σας επαναλάβει

τα σχετικά με το πρόβλημα, τις θεραπευτικές επιλο-γές κοκ.

Κώστας ΝικολάουΨυχίατρος

Νεότεροι ασθενείς με άνοια

Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών ΑθηνώνΜάρκου Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33 • Αθήνα • Τ.Κ. 116 36 • 210-7013271, -266, -291 • e-mail: [email protected] & [email protected]��


Ο σεβασμός της αυτονομίας των ανοϊκών ασθενών σε θέματα που αφορούν την φροντίδα τους

Ο ι ψ υ χ ο λ ό γ ο ι γ ρ ά φ ο υ ν . . .

A Al lz zh he ei im me er r

Ενημ

έρω

σηγι

α τη

νόσ

ο


Η συμβολή της μοριακής βιολογίας και της γενετικής στη διάγνωση της νόσου Αλτσχάιμερ

Μοριακοί μηχανισμοίΟ μοριακός μηχανισμός που οδηγεί στο φαινότυπο της Αλτσχάιμερ οφείλεται στην δράση της με-ταλλαγμένης πρεσενιλίνης 1 (Εικόνα 3). Μέχρι σήμερα έχουν εντοπιστεί 160 μεταλλαγές στο γονί-διο αυτό που οδηγούν στη νόσο Αλτσχάιμερ και κληρονομούνται με αυτοσωμικό επικρατή τρόπο.Αυτή τη στιγμή υπάρχουν φάρμακα που βελτιώνουν τα συμπτώματα και επιβραδύνουν την εξέλιξητης νόσου. Η κατανόηση των μηχανισμών που εμπλέκονται στη νόσο Αλτσχάιμερ μπορεί να οδηγή-σει στην σύνθεση νέων «έξυπνων» φαρμάκων.Στο εργαστήριο μοριακής βιολογίας του νοσοκομείου ΥΓΕΙΑ εξετάζουμε το γονίδιο της πρεσενιλίνης1 γιατί παρουσιάζει τις περισσότερες μεταλλαγές. Η μέθοδος που χρησιμοποιούμε για να ελέγξουμεαυτές τις μεταλλαγές είναι η PCR και ακολουθεί ανάγνωση του DNA. Η εξέταση ξεκινάει από το μέ-λος της οικογένειας που εμφανίζει συμπτώματα της νόσου και στη συνέχεια οι μεταλλαγές που έχουνβρεθεί αναζητούνται στα υπόλοιπα μέλη. Ας σημειωθεί ότι προληπτικός γενετικός έλεγχος για την άνοια δεν συνιστάται πουθενά στον κόσμο.Προτείνεται κατά περίπτωση και υπό προϋποθέσεις και έχει ακόμα κυρίως ερευνητική και επιστημο-νική αξία.

1Μαρία Κουρέτα, 1Μαρία-Χριστίνα Χειμωνίδου, 2Σαρηγιάννη Ζωή - Ανδρομάχη 2Γεώργιος Νασιού-λας. 1Τμήμα Μοριακής βιολογίας και Γενετικής, Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης2Τμήμα Μοριακής βιολογίας, Διαγνωστικό και Θεραπευτικό Κέντρο Αθηνών «Υγεία»

Ηάνοια τύπου Αλτσχάιμερ είναι μία νευροεκφυλιστική νόσος η οποία αποτελεί ένα μεγάλο ιατρικό και κοινωνικοοικονομικό πρόβληματα τελευταία χρόνια . Η αιτιολογία της είναι πολυπαραγοντική, ενώ τα κρούσματά της γίνονται όλο και περισσότερα με την αύξησητου μέσου όρου ηλικίας. Κλινικά χαρακτηρίζεται από σταδιακή απώλεια μνήμης και άλλων γνωστικών λειτουργιών (συγκέντρωση,

λόγος, κρίση). Σε κυτταρικό επίπεδο, χαρακτηριστική είναι η εκτεταμένη συσσώρευση αμυλοειδούς στον εγκέφαλο σε σχηματισμούς πουονομάζονται αμυλοειδικές πλάκες (amyloid plaques) (Εικόνες 1,2).Τα τελευταία χρόνια με την ανάπτυξη της μοριακής βιολογίας έχουν εντοπιστεί διάφοροι γενετικοί παράγοντες που φαίνεται να επηρεάζουντην εκδήλωση και την εξέλιξη της νόσου (γονίδια: APP, PS1, PS2, ApoE) . Οι προσπάθειες της επιστημονικής κοινότητας επικεντρώνονταιστην ανεύρεση εύχρηστων και ευαίσθητων μεθόδων (βιοχημικών, απεικονιστικών και μοριακών) για την έγκαιρη και αξιόπιστη διάγνωσητης νόσου Αλτσχάιμερ.



Στη νόσο Αλτσχάιμερ παρατηρείται μια συνολική

συρρίκνωση του εγκεφάλου. Τα αρχικά συμπτώ-

ματα της νόσου περιλαμβάνουν έκπτωση κυρίως

της πρόσφατης επεισοδικής μνήμης. Καθώς η νό-

σος εξελίσσεται και οι βλάβες επεκτείνονται και

σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου, οι διαταραχές

στο λόγο και τις υπόλοιπες γνωστικές λειτουργίες

γίνονται εντονότερες, ενώ παράλληλα εμφανίζο-

νται διαταραχές συμπεριφοράς. Το στάδιο της α-

πόλυτης εξάρτησης από το φροντιστή μπορεί να

κρατήσει για χρόνια μέχρι ο ασθενής να φτάσει

στο θάνατο.

Οι αμυλοειδικές πλάκες αποτελούνται από το β-αμυλο-ειδές (Αβ), ένα πρωτεϊνικό κομμάτι μιας μεγαλύτερηςπρωτεΐνης που ονομάζεται πρόδρομη πρωτεΐνη του α-μυλοειδούς. Η πρόδρομη πρωτεΐνη πέπτεται φυσιολο-γικά κυρίως από την πρωτεΐνη α-σεκρετάση σε 2 μη-

παθογόνα κομμάτια (sAPPα , C83). Σε ελάχιστες περι-πτώσεις η πρόδρομη πρωτεΐνη πέπτεται από τις πρω-τεΐνες β-σεκρετάση και το σύμπλοκο της γ-σεκρετάσηςκαι τότε παράγονται 2 μη παθογόνα κομμάτια (sAPPβ,Αβ40) και ένα παθογόνο (Αβ42), που παράγεται σε χα-

μηλά ποσοστά. Η αυξημένη δράση του συμπλόκου τηςγ-σεκρετάσης έχει ως αποτέλεσμα την συσσώρευσητου παθογόνου τμήματος ,το οποίο είναι τοξικό γιατους νευρώνες και ευθύνεται για τη δημιουργία των α-μυλοειδικών πλακών στη νόσο Αλτσχάιμερ.

Οι αμυλοειδικές πλάκες σχηματίζονται στον εξωκυτ-ταρικό χώρο και καταστρέφουν τα νευρικά κύτταρα.

ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΤΗΣ ΠΡΟΔΡΟΜΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΤΟΥ ΑΜΥΛΟΕΙΔΟΥΣ

ΜΗ ΠΑΘΟΓΟΝΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣΤΗΣ ΠΡΟΔΡΟΜΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΤΟΥ ΑΜΥΛΟΕΙΔΟΥΣ

ΠΑΘΟΓΟΝΟΣ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΗΣ ΠΡΟΔΡΟΜΗΣ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ ΤΟΥ ΑΜΥΛΟΕΙΔΟΥΣ

ΜΕΣΩ ΑΥΞΗΜΕΝΗΣ ΔΡΑΣΗΣ ΤΗΣ γ-ΣΕΚΡΕΤΑΣΗΣ

ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣΧΩΡΟΣ

ΕΞΩΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣΧΩΡΟΣ

Πρόδρομηπρωτεΐνη τουαμυλοειδούς

Πρόδρομηπρωτεΐνη τουαμυλοειδούς

α-σεκρετάση β-σεκρετάση

Σύμπλοκογ-σεκρετάσης

sAPPαΜη παθογόνο

sAPPαΜη παθογόνο

Αβ40Μη παθογόνο

Μη παθογόνοπρωτεϊνικό κομμάτι

Αβ42ΠαθογόνοC83

Μη παθογόνο

KYTAΡΡΟΠΛΑΣΜΑ KYTAΡΡΟΠΛΑΣΜΑ

KYTAΡΡΙΚΗΜΕΜΒΡΑΝΗ KYTAΡΡΙΚΗ

ΜΕΜΒΡΑΝΗ

Πρόδρομη πρωτεΐνη τουαμυλοειδούς

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣΕΓΚΕΦΑΛΟΣ

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΙΝΕΥΡΩΝΕΣ

ΝΕΥΡΩΝΑΣ

ΙΝΩΔΕΙΣΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ

ΑΜΥΛΟΕΙΔΙΚΕΣΠΛΑΚΕΣ

ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΟΙΝΕΥΡΩΝΕΣ

ΗΠΙΑ ΜΟΡΦΗΝΟΣΟΥ ALZHEIMER

ΣΟΒΑΡΗ ΜΟΡΦΗΝΟΣΟΥ ALZHEIMER

Εγκεφαλικόςφλοιός

Ιππόκαμπος

Συρίκνωσηεγκεφαλικούφλοιού

Εκτεταμένησυρίκνωσηεγκεφαλικούφλοιού

Μεγέθυνσηκοιλίας

Εκτεταμένημεγέθυνσηκοιλίας

Συρρίκνωσηιππόκαμπου

Εκτεταμένησυρρίκνωσηιππόκαμπου

α-Σεκρετάσηβ-Σεκρετάση

Σύμπλοκογ-Σεκρετάσης

εικ. 1

εικ. 2 εικ. 2β εικ. 2γ

εικ. 3α εικ. 3β εικ. 3γ


Με δεδομένη την αύξηση της συχνότητας της άνοιαςστο γενικό πληθυσμό των ηλικιωμένων και την επιτακτι-κή ανάγκη παροχής εξειδικευμένης φροντίδας στους α-νοϊκούς ασθενείς, τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας έ-χουν αναπτυχθεί υπηρεσίες που απευθύνονται ειδικάστους ασθενείς με άνοια και τις οικογένειές τους. Οι υ-

πηρεσίες αυτές στοχεύουν στην έγκαιρη διάγνωση τηςνόσου, την υπεύθυνη ενημέρωση και υποστήριξη (ηθικήκαι πρακτική) των άμεσα ενδιαφερόμενων, την παροχήυψηλού επιπέδου φροντίδας στους ασθενείς και τη δια-σφάλιση μίας καλής ποιότητας ζωής για όλους. Στο κεί-μενο που ακολουθεί θα βρείτε μία σύντομη περιγραφή

των δραστηριοτήτων της κάθε υπηρεσίας και όλες τις α-παραίτητες πληροφορίες για να έρθετε σε επαφή και ναζητήσετε τη βοήθεια που χρειάζεστε. Το να μάθετε να δέχεστε βοήθεια μπορεί να είναι κάτι νέογια σάς. Μη διστάζετε να ζητάτε και να δέχεστε υποστήρι-ξη και συμπαράσταση.

Πρόκειται για ειδικά ιατρεία τα οποία συνήθως στελεχώνονται από διεπιστημονική ομάδα επαγγελ-ματιών υγείας και προσφέρουν υψηλού επιπέδου, εξειδικευμένες υπηρεσίες στα άτομα που επιθυμούννα εξετάσουν τη μνήμη τους, στους ασθενείς με άνοια και τους φροντιστές τους. Τα ιατρεία μνήμηςπαρέχουν τη δυνατότητα σφαιρικής αξιολόγησης των εξεταζομένων (ιατρική παρακολούθηση της

σωματικής και ψυχικής υγείας των ασθενών – εκτίμηση των νοητικών τους λειτουργιών), έγκυρης, έ-γκαιρης και ακριβούς διάγνωσης της νόσου Αλτσχάιμερ και των άλλων μορφών άνοιας και υπεύθυ-νης ενημέρωσης και υποστήριξης τόσο των ασθενών, όσο και των οικογενειών τους. Στον κατάλογοπου ακολουθεί θα βρείτε τα Ιατρεία Μνήμης που λειτουργούν αυτή τη στιγμή στην Αθήνα.

ΔΗΜΟΣΙΑΑΑΙΙΓΓΙΙΝΝΗΗΤΤΕΕΙΙΟΟ ΝΝΟΟΣΣΟΟΚΚΟΟΜΜΕΕΙΙΟΟΤηλ: 210-7251315

ΓΓΕΕΝΝΙΙΚΚΟΟ ΚΚΡΡΑΑΤΤΙΙΚΚΟΟ ΝΝΟΟΣΣΟΟΚΚΟΟΜΜΕΕΙΙΟΟ ΑΑΘΘΗΗΝΝΩΩΝΝΝΕΥΡΟΛΟΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗΤηλ: 210-7474536

ΝΝΑΑΥΥΤΤΙΙΚΚΟΟ ΝΝΟΟΣΣΟΟΚΚΟΟΜΜΕΕΙΙΟΟ ΑΑΘΘΗΗΝΝΩΩΝΝΤηλ: 210-7261613-15, 7261148

ΝΝΟΟΣΣΟΟΚΚΟΟΜΜΕΕΙΙΟΟ ‘‘’’ΑΑΤΤΤΤΙΙΚΚΟΟΝΝ’’’’Τηλ: 210-5831100

ΑΑ΄́ ΝΝΟΟΣΣΟΟΚΚΟΟΜΜΕΕΙΙΟΟ ΙΙΚΚΑΑ ((ΜΜΕΕΛΛΙΙΣΣΙΙΑΑ))Τηλ: 210 - 6138460

ΔΔΗΗΜΜΟΟΤΤΙΙΚΚΟΟ ΠΠΟΟΛΛΥΥΪΪΑΑΤΤΡΡΕΕΙΙΟΟΚΚΗΗΦΦΙΙΣΣΙΙΑΑΣΣΤηλ: 210-6232945

ΚΚΕΕΝΝΤΤΡΡΟΟ AALLZZHHEEIIMMEERR ΨΨΥΥΧΧΟΟΓΓΗΗΡΡΙΙ--ΑΑΤΤΡΡΙΙΚΚΗΗΣΣ ΕΕΤΤΑΑΙΙΡΡΕΕΙΙΑΑΣΣ ““ΟΟ ΝΝΕΕΣΣΤΤΩΩΡΡ”” Τηλ: 210-8235050, 8235620,3303678

ΚΚΕΕΝΝΤΤΡΡΟΟ ΗΗΜΜΕΕΡΡΑΑΣΣ ΑΑΝΝΟΟΪΪΚΚΩΩΝΝΑΑΣΣΘΘΕΕΝΝΩΩΝΝΕΕΤΤΑΑΙΙΡΡΕΕΙΙΑΑ ΝΝΟΟΣΣΟΟΥΥ AALLZZHHEEIIMMEERR &&ΣΣΥΥΝΝΑΑΦΦΩΩΝΝ ΔΔΙΙΑΑΤΤΑΑΡΡΑΑΧΧΩΩΝΝ ΑΑΘΘΗΗΝΝΩΩΝΝΤηλ: 210-7013271, -266, -291

ΙΔΙΩΤΙΚΑΝΝΟΟΣΣΟΟΚΚΟΟΜΜΕΕΙΙΟΟ ««ΥΥΓΓΕΕΙΙΑΑ»»Τηλ: 210-6867079, 6867099

Οι Εταιρείες Alzheimer παγκοσμίως αποτελούν σημαντική πηγή βοήθειας για τους ασθενείςκαι τους φροντιστές τους. Πρόκειται για μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς που στελεχώνονταιαπό συγγενείς ανοϊκών ασθενών και εθελοντές επαγγελματίες υγείας. Βασικός άξονας τωνδραστηριοτήτων των Εταιρειών Alzheimer είναι η ενημέρωση και η υποστήριξη των ασθενώνκαι των οικείων που εμπλέκονται στη φροντίδα τους. Επιπλέον, εργάζονται για την προώθησητων δικαιωμάτων των ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ, ενώ παράλληλα, μέσα από μία ποικιλία

δραστηριοτήτων, επιχειρούν να ενημερώσουν και να ευαισθητοποιήσουν το ευρύ κοινό σχετι-κά με τη νόσο. Στην Ελλάδα, η προσπάθεια αυτή ξεκίνησε το 1995 από τη Θεσσαλονίκη μετην ίδρυση της Ελληνικής Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών. Πλέον, ε-ταιρείες Alzheimer έχουν ιδρυθεί και λειτουργούν σε διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Αν καιαρκετές από αυτές βρίσκονται στα πρώτα τους βήματα, φιλοδοξούν να καλύψουν σταδιακάτις ανάγκες του αυξανόμενου αριθμού ανοϊκών ασθενών και των οικογενειών τους.

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ ΚΑΙ ΣΥΛΛΟΓΟΙ ΝΟΣΟΥ ΑΛΤΣΧΑΪΜΕΡ ΚΑΙ ΣΥΝΑΦΩΝ ΔΙΑΤΑΡΑΧΩΝ

ΚΕΝΤΡΑ ΗΜΕΡΗΣΙΑΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΝΟΪΚΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ

ΕΕλλλληηννιικκήή ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerrκκααιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώννΠ. Συνδικά 13 ,Τ.Κ:54643 ΘεσσαλονίκηΓραμμή Βοήθειας: 2310 909000

ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerrκκααιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώνν ΑΑθθηηννώώννΜάρκου Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33,Αθήνα, Τ.Κ. 11636210-7013271-266-291

ΣΣωωμμααττεείίοο ΑΑλλλληηλλοοββοοήήθθεειιααςς ΦΦρροοννττιισσττώώννΑΑσσθθεεννώώνν μμεε ΝΝόόσσοο AAllzzhheeiimmeerrΚάνιγγος 23 Αθήνα ,τ.κ 106 77210 3811612, 210 -3811604Γραμμή Βοήθειας: 210-3303678

ΨΨυυχχοοθθεερρααππεευυττιικκήή ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυAAllzzhheeiimmeerr κκααιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώννΜπουμπουλίνας 25 και Νοταρά 77Πειραιάς, Τ.Κ 18535210-4170546

ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerr κκααιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώννΕλ. Βενιζέλου 123 Κερατσίνι , Τ.Κ18534693 386161Γραμμή βοήθειας : 210 4623195

ΣΣωωμμααττεείίοο ΆΆρρττααςς ΣΣττήήρριιξξηηςς ΝΝόόσσοουυAAllzzhheeiimmeerr κκααιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώννΒ.Πύρρου 54 Άρτα, Τ.Κ.471 0026810 78595 ,6944 680586

ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerr κκααιι ΣΣυυννααφφώώννΔΔιιααττααρρααχχώώνν ΝΝοομμοούύ ΗΗμμααθθεείίααςςΚαρακωστή 15 Βέροια, Τ.Κ. 591 00Γραμμή Βοήθειας :23310 28344

ΙΙννσσττιιττοούύττοο AAllzzhheeiimmeerr ΒΒόόλλοουυ--ΚΚέέννττρροο ΗΗμμεερρήήσσιιααςς ΦΦρροοννττίίδδααςςΧατζηαργύρη 110 Βόλος, Τ.Κ. 383 3324210 43448

ΣΣωωμμααττεείίοο AAllzzhheeiimmeerr ΙΙωωααννννίίννωωννΝοσοκομείο ΧατζηκώσταΛεωφ. ΜακρυγιάννηΙωάννινα, Τ.Κ. 450 0126510 80420 ,6946 226589

ΠΠααγγκκύύππρριιοοςς ΣΣύύννδδεεσσμμοοςς ΣΣττήήρριιξξηηςςΑΑττόόμμωωνν ττηηςς ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerrΣταδίου 31 Α ΛάρνακαΤ.Κ. 6020 Κύπρος0035724 627104

ΣΣωωμμααττεείίοο AAllzzhheeiimmeerr ΛΛάάρριισσααςς2410 284235

ΣΣωωμμααττεείίοο AAllzzhheeiimmeerr ΠΠάάττρρααςςΓενικό νοσοκομείο ΠατρώνΝευρολογικό ΤμήμαΤσερτίδου 1 Πάτρα ,Τ.Κ. 263 352610 227969

ΕΕλλλληηννιικκήή ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυAAllzzhheeiimmeerr κκααιι ΣΣυυννααφφώώννΔΔιιααττααρρααχχώώνν ΠΠιιεερρίίααςςκ . Μπερεδήμας23510-46205, 23510-397276932341091

ΣΣωωμμααττεείίοο AAllzzhheeiimmeerr ΣΣεερρρρώώννΑ ΚΑΠΗ Δήμου ΣερρώνΑγίας Σοφίας,Σέρρες ,Τ.Κ.621 226976 860791

ΕΕλλλληηννιικκήή ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerr κκααιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώννΠΠααρράάρρττηημμαα ΧΧααννίίωωννΤέρμα Δημητρίου ΜπιμπλήΆγιος Ιωάννης, T.K. 731 34 Χανιά28210 42022

Ο ι κ ο ι ν ω ν ι κ ο ί λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ί γ ρ ά φ ο υ ν . . .


Δομές και υπηρεσίες για τους πάσχοντες από άνοια και τις οικογένειές τους

ΙΑΤΡΕΙΑ ΜΝΗΜΗΣ ΚΑΙ ΑΝΟΙΑΣ

Τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ανοϊκών Ασθενών είναι μονάδες ημε-ρήσιας παραμονής, απασχόλησης και φροντίδας ατόμων που πάσχουναπό νόσο Αλτσχάιμερ και άλλες μορφές άνοιας. Άμεσα επωφελούμενοιεκτός των ασθενών είναι οι φροντιστές τους, καθώς επίσης και το ευ-ρύτερο οικογενειακό τους περιβάλλον. Ανάλογα με τις ιδιαιτερότητεςκαι τις ανάγκες του κάθε ασθενούς, οι ειδικοί που στελεχώνουν τα Κέ-ντρα διαμορφώνουν ένα πρόγραμμα συμμετοχής στα θεραπευτικά προ-γράμματα (νοητική ενδυνάμωση, λογοθεραπεία, εργοθεραπεία, θερα-πεία τέχνης, γυμναστική κ.ά.). Παράλληλα, οι φροντιστές των ασθενώνέχουν τη δυνατότητα συμμετοχής σε ομάδες ενημέρωσης, εκπαίδευσηςκαι ψυχολογικής υποστήριξης.

Αυτή τη στιγμή, Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ανοϊκών Ασθενών υ-πάρχουν στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Βόλο και τα Χανιά. Μάλι-στα, από 1ης Φεβρουαρίου λειτουργεί το πρώτο Κέντρο Ημέρας τηςΕταιρείας μας στη διεύθυνση Μάρκου Μουσούρου 89 και Στίλπωνος33 στο Παγκράτι. Πρόκειται για μια μονάδα ημερήσιας φροντίδας, η ο-ποία φιλοξενεί 30 τακτικούς ασθενείς ημερησίως και προσφέρει δωρε-άν μια ποικιλία θεραπευτικών, ενημερωτικών και εκπαιδευτικών προ-γραμμάτων για τους ασθενείς και τους φροντιστές τους.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα Κέντρα Ημερήσιας Φρο-ντίδας Ανοϊκών Ασθενών, επικοινωνήστε με τις κατά τόπους ΕταιρείεςAlzheimer.

Τα τελευταία χρόνια αρκετοί Δήμοι της χώρας υποστηρίζουντη λειτουργία του Προγράμματος «Βοήθεια στο σπίτι». Γενι-κός σκοπός του προγράμματος είναι η κάλυψη των βασικώναναγκών κοινωνικής φροντίδας για την αξιοπρεπή διαβίωσητων ηλικιωμένων, η ανάπτυξη και αξιοποίηση των δεξιοτή-των τους και η υποστήριξη της οικογένειας.

Προτεραιότητα δίνεται στους ηλικιωμένους, οι οποίοι:α. Δεν αυτοεξυπηρετούνται πλήρωςβ. Ζουν μόνοι, χωρίς υποστήριξη από το οικογενειακό πε-

ριβάλλον γ. Δεν έχουν επαρκείς πόρους διαβίωσης

Στα πλαίσια του προγράμματος παρέχονται οι ακόλουθεςυπηρεσίες:

1) Συμβουλευτική και υποστήριξη σε ατομικό και οικογενεια-κό επίπεδο:

• Ψυχοκοινωνική υποστήριξη• Συμβουλευτική οικογένειας• Ενημέρωση και μέριμνα για τα προνοιακά δικαιώματα• Διασύνδεση με υπηρεσίες υγείας και πρόνοιας που κα-λύπτουν τις ανάγκες των ηλικιωμένων (ασφαλιστικοί οργα-

νισμοί, νοσοκομεία κ.α.)• Αξιοποίηση του δικτύου εθελοντών για την υποστήριξητου παρεχόμενου έργου

2) Παροχή οργανωμένης κοινωνικής, ψυχολογικής, νοση-λευτικής και οικιακής φροντίδας στους ηλικιωμένους και στιςοικογένειες τους από επαγγελματίες υγείας.

3) Διαρκής παρακολούθηση και αξιολόγηση των αναγκώντων ηλικιωμένων, έτσι ώστε να υποβάλλονται σχετικές ειση-γήσεις προς τους αρμόδιους φορείς προκειμένου να λαμβά-νονται μέτρα για τη κάλυψη των αναγκών αυτών.

Αναλυτικές πληροφορίες για τα προγράμματα αυτά μπορούννα πάρουν οι ενδιαφερόμενοι από το δήμο ή την κοινότηταόπου ανήκουν.

Από την πλευρά της, η Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συνα-φών Διαταραχών Αθηνών έχει θέσει ως άμεσο στόχο τηνοργάνωση υπηρεσίας «Βοήθεια στο σπίτι» για τους ασθενείςμε άνοια που για οποιονδήποτε λόγο δεν μπορούν να μετακι-νηθούν και να επωφεληθούν από τις υπάρχουσες υπηρεσίες.

Βασιλική ΜαράτουΚοινωνική λειτουργός

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ “ΒΟΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ”A Al lz zh he ei im me er r

Ενημ

έρω

σηγι

α τη

νόσ

ο


Κέντρο Ημέραςγια ανοϊκούς ασθενείςΣτα πλαίσια του Γ’ Κ.Π.Σ. και σε συνεργασία με τοΥπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης λειτουρ-γεί από 1ης Φεβρουαρίου Κέντρο Ημέρας για ανοϊκούςασθενείς στην οδό Μάρκου Μουσούρου 89 και Στίλ-πωνος 33, στο Παγκράτι. Το Κέντρο Ημέρας λειτουργείσαν μονάδα ημερήσιας θεραπευτικής φροντίδας ασθε-νών που πάσχουν από νόσο Αλτσχάιμερ και συναφείςδιαταραχές. Κατά μέσο όρο, εξυπηρετούνται 30 ανοϊ-κοί ασθενείς ημερησίως. Στους ασθενείς παρέχεται έναδομημένο εβδομαδιαίο πρόγραμμα ατομικών και ομα-δικών υπηρεσιών θεραπείας και δραστηριοτήτων πουοργανώνεται από τη Διεπιστημονική Ομάδα του Κέ-ντρου. Επιπλέον, ένας από τους βασικούς στόχους τουΚέντρου Ημέρας είναι η ψυχολογική υποστήριξη και ε-νημέρωση των φροντιστών των ασθενών και του ευρύ-τερου οικογενειακού περιβάλλοντός τους, καθώς και ηευαισθητοποίηση της κοινότητας. Στο Κέντρο Ημέραςστεγάζεται η Γραμματεία της Εταιρείας μας, στην οποίαμπορούν να απευθύνονται οι ενδιαφερόμενοι για οποια-δήποτε πληροφορία σχετικά με τη νόσο Αλτσχάιμερ καιτις δραστηριότητες της Εταιρείας.

ΕνημέρωσηΣυνεχίζοντας την προσπάθεια ενημέρωσης του ευρύ-τερου κοινού που ξεκίνησε το 2004, η Εταιρεία μαςοργανώνει και πραγματοποιεί ομιλίες στις Λέσχες Φι-λίας και τα ΚΑΠΗ της Αττικής, αλλά και των άλλωνΝομών της Ελλάδας. Οι ομιλίες γίνονται από τη ΔρΠαρασκευή Σακκά, νευρολόγο-ψυχίατρο και τη Δήμη-τρα Κολοβού, νευρολόγο. Σκοπός των εκδηλώσεωναυτών είναι αρχικά η ενημέρωση για την άνοια, αλλάκαι η παραπομπή σε ειδικούς γιατρούς, όσων ηλι-κιωμένων κρίνεται απαραίτητο, ύστερα από τη διε-ξαγωγή μίας σύντομης νευροψυχολογικής αξιολόγη-σης για την ανίχνευση διαταραχών μνήμης από εθε-λοντές ειδικούς ψυχολόγους.

Ομάδες νοητικής ενδυνάμωσηςΣε συνεργασία με τη Λέσχη Φιλίας Αγ. Αρτεμίου,πραγματοποιούμε 2 ομάδες ασθενών σε εβδομαδιαίαβάση. Ειδικοί ψυχολόγοι με ασκήσεις νοητικής ενδυ-νάμωσης, θεραπείες τέχνης και θεραπεία δι’ αναμνή-σεων προσπαθούν να κινητοποιήσουν τους ανοϊκούςασθενείς όλων των σταδίων, να βελτιώσουν ή να δια-τηρήσουν σταθερή τη γνωστική τους κατάσταση καινα προάγουν την ψυχολογική τους.Υπεύθυνοι Ομάδων: Όλγα Λυμπεροπούλου, γνωστική νευ-ροψυχολόγος – Ελένη Μαργιώτη, ψυχολόγος

Ομάδες μνήμηςΕπιπλέον, στη Λέσχη Φιλίας Αγ. Αρτεμίου πραγμα-τοποιούνται με μεγάλη επιτυχία ομάδες ενδυνάμω-σης της μνήμης υγιών ηλικιωμένων. Κατά τη διάρ-κεια των συναντήσεων με την ψυχολόγο, οι συμμε-τέχοντες έχουν την ευκαιρία να ενημερωθούν σχετι-κά με τη λειτουργία της μνήμης, να μάθουν τρόπουςδιαχείρισης και αντιμετώπισης των προβλημάτωνμνήμης που αντιμετωπίζουν στην καθημερινή τουςζωή και να ενδυναμώσουν τη μνήμη τους μέσω ειδι-κών ασκήσεων. Υπεύθυνη Ομάδας: Όλγα Λυμπεροπούλου, γνωστι-κή νευροψυχολόγος

Υποστήριξη συγγενώνΣε συγκεκριμένη ημέρα και ώρα που καθορίζεται απότη Γραμματεία της Εταιρείας μας, τα μέλη, αλλά και ό-λοι όσοι ενδιαφέρονται για την άνοια, μπορούν νασυμμετέχουν στις μηνιαίες συναντήσεις που γίνονταιστο Κέντρο Ημέρας για ανοϊκούς ασθενείς. Εκεί θα έ-χουν την ευκαιρία να μοιραστούν τις σκέψεις και τουςπροβληματισμούς τους, να ενημερωθούν για θέματαπου αφορούν την άνοια και να εκπαιδευτούν, ώστε νααντεπεξέλθουν με μεγαλύτερη ευκολία και αποτελε-σματικότητα στις αυξημένες ανάγκες φροντίδας τωνασθενών τους. Οι συναντήσεις αυτές αποτελούν συ-νέχεια των αντίστοιχων συναντήσεων που έως τώραφιλοξενούνταν στο νοσοκομείο. Ν.Ι.Μ.Τ.Σ.

Εκπαίδευση Επαγγελματιών ΥγείαςΗ Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διατα-ραχών Αθηνών πραγματοποιεί εκπαιδευτικά προ-γράμματα για γιατρούς και άλλους επαγγελματίες υ-γείας με στόχο την καλύτερη διάγνωση και θεραπείατων ανοϊκών ασθενών.Τα προγράμματα αυτά διεξάγονται με την συνεργα-σία Ιατρικών Συλλόγων, της «ΕΛΕΓΕΙΑ» και άλλωνΦορέων, σε διάφορα μέρη της Ελλάδος (Χαλκίδα,Λαμία, Λάρισα, Καλαμάτα,Αθήνα) Επιπλέον, η Εταιρεία μας σε συνεργασία με τον Όμι-

λο UNESCO για τον Πολιτισμό της Ειρήνης πραγ-ματοποιεί Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Ειδίκευσηςστα Ανοϊκά Σύνδρομα. Ο πρώτος κύκλος μαθημά-των πραγματοποιήθηκε την περίοδο Ιανουαρίου-Μαρτίου 2007, ενώ ο επόμενος κύκλος θα ξεκινήσειτον Οκτώβριο και θα διαρκέσει μέχρι το Δεκέμβριο.Το περιεχόμενο αυτής της προσπάθειας απευθύνεταισε επαγγελματίες υγείας, στοχεύει στην παροχή εξει-δικευμένων γνώσεων στον τομέα της άνοιας και ο-δηγεί στην απόκτηση Πιστοποιητικού από τους συμ-μετέχοντες. Το διδακτικό προσωπικό αποτελείται α-πό ομάδα ακαδημαϊκών καθηγητών ΕυρωπαϊκώνΠανεπιστημίων και διακεκριμένους Έλληνες Καθηγη-τές και λοιπούς επιστήμονες. Το πρόγραμμα και οι δι-δακτικές ενότητες του μεταπτυχιακού προγράμμα-τος είναι το εξής:• Η Μνήμη και οι διαταραχές της• Άνοια: Επιδημιολογία - Παράγοντες κινδύνου - κλινική εικόνα• Διάγνωση ανοϊκών συνδρόμων• Νόσος Alzheimer - Η αρχετυπική μορφή της άνοιας• Θεραπεία (φαρμακευτική - μη φαρμακευτική)• Κοινωνική διάσταση της άνοιας - Υπηρεσίες - Δομές• Συμπεριφορικά συμπτώματα - Διαχείριση ανοϊκού α-

σθενούς κατά στάδια• Μεθοδολογία Έρευνας στα Ανοϊκά Σύνδρομα• Μαθήματα μεθοδολογίας σε κλειστές ομάδες • Περίοδος έρευνας (επίβλεψη από καθηγητές)• Εκπόνηση ΔιατριβήςΣχετικές πληροφορίες δίνονται από τον Τομέα Εκπαί-δευσης του Ομίλου UNESCO για τον Πολιτισμό τηςΕιρήνης (Βασ. Σοφίας 47 Κολωνάκι, 10676 Αθήνα1ος όροφος, τηλέφωνο επικοινωνίας / φαξ: 210-7228678, 6977227035) και από την Εταιρεία Νό-σου Alzheimer & Συναφών Διαταραχών Αθηνών.

Εκδοτική ΔραστηριότηταΗ Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διατα-ραχών Αθηνών εξέδωσε το 2005 και διανέμει δω-ρεάν το Εγχειρίδιο των Φροντιστών και μικρά φυλ-λάδια με οδηγίες για την αντιμετώπιση των προβλη-ματικών καταστάσεων και συμπεριφορών των ανοϊ-κών ασθενών. Τον Ιανουάριο του 2006 η Εταιρεία ε-ξέδωσε ένα νέο εγχειρίδιο με τίτλο «Νοητική ενδυ-νάμωση ασθενών με νόσο Αλτσχάιμερ: ένας οδηγόςγια τους φροντιστές». Το εγχειρίδιο περιλαμβάνει ο-δηγίες σχετικά με τους τρόπους με τους οποίουςμπορούν οι φροντιστές να ενθαρρύνουν και να ενι-σχύσουν την πνευματική δραστηριότητα του αγαπη-μένου τους προσώπου που πάσχει από άνοια, όπωςεπίσης και μία σειρά ασκήσεων νοητικής ενδυνάμω-σης με τις οποίες μπορούν να ασχοληθούν ασθενείςμε ήπιας έως μέτριας βαρύτητας άνοια.

Η Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών πραγματοποιεί ένα μεγάλο αριθμό ενημερωτικών, εκπαι-δευτικών και άλλων εκδηλώσεων για τους φροντιστές, τους ασθενείς , αλλά και το ευρύτερο κοινό. Σκοπός των εκδηλώσε-ων αυτών είναι η ενημέρωση της κοινότητας και η προαγωγή της ποιότητας ζωής των ασθενών και των οικογενειών τους.

Δραστηριότητες 2007

ΔΔΕΕΛΛΤΤΙΙΟΟ ΕΕΓΓΓΓΡΡΑΑΦΦΗΗΣΣ ΜΜΕΕΛΛΟΟΥΥΣΣΕπιθυμώ να γίνω μέλος / να ανανεώσω την ετήσια συνδρομή μου

στην ΕΕττααιιρρεείίαα ΝΝόόσσοουυ AAllzzhheeiimmeerr κκααιι ΣΣυυννααφφώώνν ΔΔιιααττααρρααχχώώνν ΑΑθθηηννώώνν..Ποσό ετήσιας συνδρομής 25 €

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ

ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ ΑΡΙΘΜΟΣ Τ.Κ.

ΠΟΛΗ ΤΗΛ.

e-mail ΔΔιιεεύύθθυυννσσηη ααπποοσσττοολλήήςς::Εταιρεία Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών

Μάρκου Μουσούρου 89 & Στίλπωνος 33, Αθήνα, Τ.Κ. 116 36Τηλ. 210 - 7013271 -266 -291, e-mail: [email protected] & [email protected]


Documents

8SEL_ALZH_6