9ο Μάθημα15/12/2012

Δημόκριτος ο Αβδηρίτης

470/460-370 (περίπου) π.Χ.

Δημόκριτος ο Αβδηρίτης

Δημόκριτος ο Αβδηρίτης

Γεννήθηκε στα Άβδηρα της Θράκης.Ήταν μαθητής του Λεύκιππου.Κατάγονταν από αριστοκρατική γενιά. Ήταν ο πρώτος υλιστής.Ίδρυσε Σχολή στα Άβδηρα.Έζησε περίπου στα χρόνια του

Σωκράτη αν και συνηθίζουν να τον τοποθετούν στα χρόνια των προσωκρατικών φιλοσόφων.

Μια θεωρία αναφέρει ότι : Στα Άβδηρα ο Ξέρξης ξεκούρασε τον στρατό του πηγαίνοντας για την Μάχη των Θερμοπυλών και ο πατέρας του Δημόκριτου φιλοξένησε τον Ξέρξη.

Το ανέκδοτο αυτό κείμενο φαίνεται ότι αποτελεί μια προσπάθεια σύνδεσης της Αρχαίας Ελληνικής φιλοσοφίας με την Ανατολή, γιατί σύμφωνα με αυτό ο Ξέρξης άφησε στον πατέρα του μάγους για να μυήσουν τον μικρό Δημόκριτο στα δόγματα της φιλοσοφίας τους.

Η ζωή του Δημόκριτου:Από μικρός έδειξε την κλίση του προς την

μελέτη της φύσης.Είχε αφοσιωθεί στον στοχασμό.Έκανε πολλά ταξίδια σε όλο τον τότε γνωστό

κόσμο (Αίγυπτο, Περσία, Βαβυλώνα, Ινδία, Αιθιοπία, Αθήνα). Ερμηνεύοντας το κλίμα της κάθε περιοχής για 8 περίπου χρόνια.

Στην Μίλητο πρέπει να γνώρισε τον Λεύκιππο. Είχε δημοκρατικές πεποιθήσεις.Ονομάστηκε «Γελαστινός» (=γελαστός) διότι

αντιμετώπιζε με μεγάλη αισιοδοξία τις δυσκολίες της ζωής και περιγελούσε τις καθημερινές θλίψεις των άλλων.

Ο θεμελιωτής της ατομικής θεωρίας.

Υποστήριξε ότι το ον εκτός του ότι είναι αιώνιο- άφθαρτο- αναλλοίωτο, είναι και «πολλαπλούν». Κατά τον Δημόκριτο δηλαδή σύγκειται από απειροελάχιστα κομμάτια ύλης, τα άτομα, που είναι αιώνια-άφθαρτα-αναλλοίωτα και αδιάσπαστα και δημιουργούνται από την διαρκή και ακατάπαυστη κίνηση τους. Τα άτομα στροβιλίζονται στο άπειρο και καθώς συνωθούνται σχηματίζουν άπειρους κόσμους. Έτσι δημιουργήθηκε και η Γη κατά Τον Δημόκριτο.

Υποστήριξε πως και η ψυχή αποτελείται από λεία, λεπτά και στρογγυλά άτομα , που το σώμα τα εισπνέει

από τον αέρα, δίνοντας έτσι και στον ψυχικό βίο

υλιστική λειτουργία.

Το έργο του Δημόκριτου:Ασχολήθηκε με : μαθηματικά,

μουσική, γεωμετρία, μετεωρολογία, γλωσσολογία, τέχνη του πολέμου, κοσμολογία, αστρονομία, βιολογία, ηθική, αισθητική, ιστορία, παιδεία. Δεν ασχολήθηκε με την θρησκεία και την πολιτική.

Το σύνολο των έργων του είναι 70 κείμενα και είναι γραμμένα στην ιωνική διάλεκτο.

Μεταγενέστεροι μελετητές της αρχαιότητας χώρισαν το έργο του σε τετραλογίες εντεταγμένες σε 5 ομάδες έργων:

1. τα ηθικά- 2 τετραλογίες 2. τα φυσικά- 4 >> 3. τα μαθηματικά- 3 >>4. τα μουσικά- 2 >> 5. τα τεχνικά- 2 >> Συν 9 αταξινόμητα και 9 που έχουν τίτλο «Αιτίαι».Ο κατάλογος των έργων του μας παραδίδεται από τον Διογένη Λαέρτιο.

Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ ΟΦΕΛΕΙ

ΚΑΙ ΤΑ ΠΡΑΚΤΙΚΑ

ΖΗΤΗΜΑΤΑ!!

Σημαντικότερα αποφθέγματά του Δημόκριτου:

«’Έλεγε : βούλεσθαι μάλλον μίαν ευρείν αιτιολογίαν ή την Περσών βασιλείαν γενέσθαι» (= Έλεγε ότι προτιμούσε να βρεί μια ερμηνεία για ένα φαινόμενο παρά να γίνει ο βασιλιάς της Περσίας).

«ἐνιοί πόλεων μεν δεσπόζουσι, γυναιξί δε δουλεὐ σουσί» (=Μερικοί μπορεί να κυβερνούν ολόκληρες πολιτείες, κι όμως είναι δούλοι των γυναικών τους).

«ζην ουκ άξιος, ότω μηδείς εστί χρηστός φίλος» (= Η ζωή δεν έχει νόημα χωρίς καλούς φίλους).

«ισχύς και ευμορφίη νεότητος αγαθά, γήραος δε σωφροσύνη ἀνθος» (= Η σωματική δύναμη και η ομορφιά είναι τα καλά της νεότητας, η σωφροσύνη όμως είναι το άνθος των γηρατειών).

«ηδοναί άκαιροι τίκτουσιν αηδίας» (=Οι απολαύσεις που δεν έρχονται στην ώρα τους γενούν αποστροφή).

«λόγος έργου σκιή» (= Τα λόγια είναι απλώς η σκιά των έργων).

«μεγάλα βλάπτουσι τους αξυνέτους, οι επαινέοντες» (=Κάνουν μεγάλο κακό στους άμυαλους εκείνοι που τους επαινούν).

«ξενιτείη βίου αυτάρκειαν διδάσκει» (=Η ξενιτιά σε μαθαίνει πώς να είσαι αυτάρκεις).

«ο κόσμος σκηνή, ο βίος πάροδος. Ήλθες, είδες, απήλθες» (=Όλος ο κόσμος είναι σκηνή θεάτρου, όλη μας η ζωή σαν το πέρασμα του Χορού από την ορχήστρα : μπαίνεις, βλέπεις και βγαίνεις.

«οι εκούσιοι πόνοι την των ακουσίων υπομονήν ελαφροτέραν παρασκευάζουσι» (=Οι κόποι που αποφασίζουμε με την θέληση μας μας κάνουν να υπομένουμε ευκολότερα τους κόπους που δεν τους έχουμε επιλέξει).

«ομοφροσύνη φιλίην ποιέει» ( Η ταυτότητα των αντιλήψεων γεννά την φιλία).

«παιδεία ευτυχούσι μεν εστι κόσμος, ατυχούσι δε καταφύγιον» ( =Η παιδεία είναι κόσμημα για όσους ευτυχούν και καταφύγιο για όσους δυστυχούν).

«πολλοί δρώντες τα αίσχηστα λόγους τους αρίστους ασκέουσι» (=Είναι πολλοί εκείνοι που διαπράτουν αίσχη, αλλά στα λόγια είναι οι καλύτεροι).

«Μούνοι θεοφιλέες, όσοις εχθρόν το αδικέειν.» (= Είναι αγαπητοί στους θεούς μόνο όσοι εχθρεύονται την αδικία).

«Πλείονες εξ ασκήσεως αγαθοί γίνονται ή από φύσεως» (=Οι περισσότεροι γίνονται ικανοί με την άσκηση παρά από τη φύση τους)

«Ποθητός είναι μάλλον ή φοβερός κατά βίον προαιρού. Όν πάντες φοβούνται , πάντας φοβείτε». (= Σ’ ολη σου την ζωή, πποσπάθησε να κερδίζεις την αγάπη παρά τον φόβο. Όταν όλοι σε φοβούνται, τους φοβάσαι όλους κι εσύ.)

«Πόλλοί πολυμαθέες νόουν ουκ έχουσιν». (= Είναι πολλόι οι πολυμαθέις που δεν έχουν μυαλό.)

«Το αεί μέλλειν ἀτελέας ποιεί τας πρήξιας». (= Με το «θα» και το «θα» δεν ολοκληρώνεται καμία πράξη.)