ค ำน ำ

รายงานวเคราะหสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทจงหวดน เปนรายงานสถานการณทส านกงานสถตจงหวดเชยงราย ไดจดท าขนเพอรวบรวมประมวลขอมล ทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป และวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวดดงกลาว ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทมศกยภาพ (Product Champion) และ หวงโซมลคา (Value Chain) และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศตามประเดนตาง ๆ

ส านกงานสถตจงหวดเชยงราย ไดด าเนนการวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรตามแผนพฒนาจงหวด ใน 3 ประเดน คอ ยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม ประเดนยทธศาสตรท 5 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน และยทธศาสตรท 6 การรกษาความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสน

ในโอกาสน ส านกงานสถตจงหวดเชยงราย ขอขอบคณคณะกรรมการสถตระดบจงหวด และหนวยงานตาง ๆ ทไดอนเคราะหขอมล ซงเปนผลท าใหการวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมของยทธศาสตรจงหวดส าเรจลลวงไปดวยด และหวงเปนอยางยงวารายงานฉบบนจะเปนประโยชนตอผบรหารพนท และผสนใจ

1

รายงานวเคราะหสถานการณการจดท าขอมลเชงพนท

จงหวดเชยงราย

ตามแผนพฒนาจงหวดเชยงราย ป พ.ศ. 2558 - 2561 ไดก าหนดวสยทศน เพอก าหนดทศทางการพฒนา ดงน

วสยทศน : เมองแหงการคา การลงทน การเกษตร และการทองเทยว รงเรองดวยวฒนธรรมลานนา ประชาชนอยเยนเปนสข

เปาประสงค : 1. เพอสรางการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ โดยเนนการเพมขดความสามารถใน

การแขงขนดานการคาการลงทน บรการโลจสตกส การเกษตร การทองเทยว และวฒนธรรมเชอมโยงกลมจงหวด กลมอาเซยน + 6 และ GMS

2. เพอยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหดขน โดยการนอมน าหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางหลกในการสรางภมคมกนในการสรางคน สงคมทมคณภาพ

3. เพอสรางสมดลของระบบนเวศและการพฒนาเมองใหนาอย เพอใหประชาชนอยในสงแวดลอมทดและมคณภาพ

4. เพอเสรมสรางความปลอดภยในชวตและทรพยสนของประชาชนในพนทปกตและแนวชายแดน

ประเดนยทธศาสตรจงหวด : ประเดนยทธศาสตรท 1 การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนดานการคา

การลงทน และบรการโลจสตกส เชอมโยงกลมจงหวด กลมอาเซยน+6 และ GMS ประเดนยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพมาตรฐาน

สากล และเปนมตรกบสงแวดลอม ประเดนยทธศาสตรท 3 การด ารงฐานวฒนธรรมลานนา เพอเพมมลคาการ

ทองเทยวเชงวฒนธรรมเชงนเวศ และเชงสขภาพ

2

ประเดนยทธศาสตรท 4 การพฒนาทรพยากรมนษยและคณภาพชวตเพอใหประชาชนอยเยนเปนสข

ประเดนยทธศาสตรท 5 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน

ประเดนยทธศาสตรท 6 การรกษาความมนคงความปลอดภยในชวตและทรพยสน

ขอมลทวไป จงหวดเชยงรายมพนททงหมด 7,298,981 ไร พนทถอครองเพอการเกษตรในป

พ.ศ. 2554 มจ านวน 3,015,264 ไร คดเปนรอยละ 41.31 โดยพนทถอครองเพอการเกษตรสวนใหญ ใชในการปลกขาว นยมปลกอยในเขตอ าเภอเมอง อ าเภอพาน อ าเภอเชยงของ และอ าเภอเทง สภาพภมประเทศจงหวดเชยงรายจดอยในเทอกเขาสง ในตอนเหนอสวนใหญเปนทราบสง เหมาะส าหรบปลกขาว มอาณาเขตตดกบชายแดนพมาและลาว พชเศรษฐกจทส าคญ ประกอบดวย ขาว ขาวโพดเลยงสตว ถวเหลอง ล าไย ลนจ ยางพารา และพชผก นอกจากน ยงมพชเศรษฐกจใหมทจงหวดมงพฒนาใหเปนพชเศรษฐกจเฉพาะถน ไดแก ชา กาแฟ และสบปะรด

จงหวดเชยงรายประกอบดวย 18 อ าเภอ มผถอครองท าการเกษตรทงสน 146,368 ราย (รอยละ 30.2 ของครวเรอนทงจงหวด) มเนอทถอครองท าการเกษตรทงสน 2,548,575 ไร (เฉลย 17.4 ไร/ราย) เมอพจารณาในรอบ 10 ปทผานมาจากป 2536 - 2556 พบวา จ านวนผถอครองท าการเกษตรลดลง ในขณะทเนอทถอครองท าการเกษตรเพมขน โดยมผถอครองท าการเกษตร จ านวน 155,500 ราย ในป 2536 ลดลงเปน 164,400 ราย ในป 2556 และเนอทถอครองจาก 2 ,125,600 ไร ในป 2536 เพมขนเปน 2,548,600 ไร ในป 2556

3

แผนภมท 1 เปรยบเทยบจ านวนผถอครองและเนอทถอครองท าการเกษตร ป พ.ศ. 2536 - 2556

การวเคราะหภาวะเศรษฐกจของจงหวดเชยงราย

จงหวดเชยงราย ในป พ.ศ. 2556 มผลตภณฑภาคการเกษตรทส าคญของจงหวดประกอบไปดวย ขาว ขาวโพดเลยงสตว ยางพารา กาแฟ ล าไย ขง ชา มนส าปะหลง ไก และสกร ท งนจากการ BCG Matrix ของจงหวดเชยงราย พบวา ไมมผลตภณฑใดเลยท เปนผลตภณฑดาวเดน (Star) แตมผลตภณฑทท าเงน (Cash Cows) คอ ขาวและขาวโพดเลยงสตว ผลตภณฑทมปญหา (Question Mark) คอ ยางพารา มนส าปะหลง และกาแฟ และผลตภณฑตกต า (Dog) คอ ไก ล าไย สกร ชา และขง

0

300

600

900

1,200

1,500

1,800

2,100

2,400

2,700

0153045607590

105120135150165

2536 2546 2556

ผถอครอง (พนราย)

เนอทถอครอง (พนไร)

155.5 153.6 146.4

2,125.6 2,164.1

2,548.6

13.7 14.1 17.4

จ านวนผถอครอง เนอทถอครอง เนอทถอครองเฉลย (ไร)

ทมา : ส านกงานสถตจงหวดเชยงราย

4

แผนภมท 2 BCG Matrix จงหวดเชยงราย

จาก BCG Matrix จงหวดเชยงรายไดเลอกขาวหอมมะลปลอดภย/GAP เปนผลตภณฑทส าคญทางเศรษฐกจของจงหวด ตามแผนพฒนาจงหวดเชยงราย พ.ศ. 2558 – 2561

ในดานแนวทางการพฒนาทส าคญ (Positioning) จงหวดเชยงรายมแนวทางการพฒนาทส าคญ อย 3 ดาน คอ เมองการคาการลงทนระหวางประเทศในกลม GMS และ AEC เมองเกษตรกรรมสเขยวและอาหารปลอดภย และเมองทองเทยวเชอมโยงส GMS และ AEC โดยในดานเมองเกษตรกรรมสเขยวและอาหารปลอดภย ประเดนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดเชยงราย ประเดนยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม เปนประเดนยทธศาสตรทใช ขอมลสถตรวมกนในหลายๆ ดาน ทงทางดานการเกษตร เศรษฐกจ สงแวดลอม โดยก าหนดเปาประสงคเชงยทธศาสตร คอ “เพอเพมมลคาผลผลตทางการเกษตรส าคญของจงหวด และเพมสดสวนสนคาเกษตรทไดคณภาพ มาตรฐานสากลและเปนมตรกบสงแวดลอม” ซงม 4 กลยทธท ส าคญ และ 2 ตวชวดหลก ก าหนดให ขาวหอมมะลปลอดภย/GAP เปนผลตภณฑทส าคญในประเดนยทธศาสตร

5

กลยทธทส าคญของประเดนยทธศาสตรท 2 ประกอบไปดวย 4 กลยทธ ดงน 1. พฒนาคณภาพเกษตรกร 2. พฒนาขดความสามารถในการผลต การจดการสนคาเกษตร และความมนคง

ของอาหาร 3. พฒนาทรพยากรการเกษตรอยางมประสทธภาพสมดลและยงยน 4. เพมผลผลตพฒนาคณภาพ ลดตนทน การแปรรปและสรางมลคาเพมและการ

พฒนาระบบตลาด

ในขณะทตวชวดในประเดนยทธศาสตรท 2 ไดมการระบการด าเนนการใหเพมมลคาผลผลตการเกษตรทส าคญ ทงขาวทเปนผลตภณฑทท าเงน (Cash Cows) ของจงหวด และกาแฟทเปนผลตภณฑทมปญหา (Question Mark) นอกจากนยงมชาและล าไย ทเปนผลตภณฑทตกต า (Dogs) และลน จ ซงเปนผลตภณฑท ไมไดอย ใน 10 อนดบแรกของ ผลตภณฑมวลรวมจงหวดเชยงราย อยางไรกตาม ชา ล าไย และลนจกเปนผลตภณฑทส าคญ เปนผลตภณฑทสรางชอเสยง และมแนวโนมทจะเปนผลตภณฑทจะสรางรายไดใหกบเกษตรกรชาวเชยงราย ทงนทางจงหวดยงไดมการก าหนดใหมการสงเสรม ใหผลตภณฑทางการเกษตรทง 5 ผลตภณฑผานการรบรองการผลตทางการเกษตรทดและเหมาะสม หรอ Good Agriculture Practices (GAP) เพ อ ให บ รรล ผ ล ตามป ระ เด น ย ท ธศ าสตร ท ว า การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม และตอบรบความตองการของตลาดตางประเทศในดานคณภาพและมาตรฐาน ทงน ตวชวดของประเดนยทธศาสตรประกอบไปดวย 2 ตวชวด คอ

ตวชวดท 1 เพมมลคาผลผลตการเกษตรทส าคญ ขน รอยละ 10 ตอป ตวชวดท 2 จ านวนแปลงทไดรบการรบรอง GAP เพมขน รอยละ 10 ตอป

ทงน ตามทศทางการพฒนาจงหวดเชยงราย ตามกลยทธและแนวทางการพฒนาฯ ในประเดนยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม มความสอดคลองกบหวงโซคณคา (Value Chain : VC) และปจจยสความส าเรจ (Critical Success Factors : CSF) ดงแผนภาพท 1

6

แผนภาพท 1 หวงโซคณคา ของ Product Champion: ขาวหอมมะลปลอดภย/GAP

สรปมทงหมด 6 Value Chain และ 28 Critical Success Factors

4.1 โรงสชมชน โรงสสหกรณมจ านวนเพยงพอและไดรบการเตรยมความพรอมเขาสมาตรฐานส าหรบการสขาวหอมมะลปลอดภยชนดตางๆ 4.2 ใชเทคโนโลยการบรรจหบหอเพอรกษาคณภาพและยดอายขาวหอมมะลปลอดภย 4.3 โรงสชมชนในกระบวน การผลตขาวปลอดภยของจงหวดสวนใหญเปน Zero Waste Industry (เชน โรงสขาวสามารถควบคมการปลอยของเสยได/แกลบสามารถขายไปท าเชอเพลง/ร าขาวสามารถน าไปท าน ามนร าขาว) 4.4 สงเสรมการแปรรปผลผลตขาวใหเปนผลตภณฑเอกลกษณของเชยงราย (เชน ผลตภณฑเสรมสขภาพ และสนคา OTOP ทหลากหลายและไดมาตรฐานระดบดาว OTOP 5 ดาว / มผช. /GMP/HACCP เปนตน) 4.5 การท าตราสนคา (Branding) และตรารบรองคณภาพ (Quality Mark) ผลตภณฑจากขาวหอมมะลปลอดภยทดงดด และเปนเอกลกษณของจงหวดเชยงราย

6.1 มระบบตลาดกลางสนคาขาวหอมมะลปลอดภยทไดมาตรฐาน 6.2 มระบบตลาดซอขายขาวหอมมะลปลอดภยลวงหนา 6.3 มกลไกการก าหนดราคาขาวหอมมะลปลอดภยทเหมาะสมตามคณภาพ 6.4 มการประชาสมพนธและการสงเสรมการขายทเหมาะสมกบแผนการผลตและแผนการเกบเกยว 6.5 การจดการขอมลการตลาด(Market Intelligence Unit) อยางมประสทธภาพ 6.6 พฒนาขดความ สามารถในการแขงขนทางการตลาด (เชน การสรางเครอขายความรวมมอในการสงเสรมการตลาดกบภาคสวนตาง ๆ การรวมกลมเกษตรกรเพอเพมอ านาจการตอรอง )

3.1 ใชเทคโนโลยเพอรกษาคณภาพขาวหอมมะลปลอดภยหลงการเกบเกยว (เชน การเกบรกษาขาวเปลอกใหมคณภาพและปลอดภยตามมาตรฐาน การใชเครองอบลดความชนขาว เปนตน) 3.2 ผลผลตขาวสารหอมมะลปลอดภยไดรบการรบรองคณภาพขาวเพอการคาในประเทศ ตามมาตรฐานขาวปลอดภยของจงหวด หรอในกรณทเปนเงอนไขการสงออกใหตองมมาตรฐาน GAP/ HACCP 3.3 เกษตรกรมแผนการผลต และแผนการเกบเกยวทเหมาะสม(Crop Zoning and planning) 3.4 เกษตรกรมความ สามารถในการจดการวตถดบเหลอใชจากการปลกขาวปลอดภยใหเกดประโยชน

1.1 วจยความตองการขาวหอมมะลปลอดภยของตลาดภายใน ประเทศและตางประเทศ (เชนราคา ชนดขาว ทเหมาะสมกบความตองการของผบรโภค เปนตน) 1.2 มการวจยและพฒนาพนธขาวทเหมาะสมและเปนแหลงผลตพนธขาวคณภาพด 1.3 พฒนาปจจยการผลตทมความปลอดภยจากการใชสารเคม (เชนการปรบปรงดน การบรหารจดการน าอยางมประสทธภาพ การบรหารระบบนเวศนในนาขาว เปนตน) 1.4 วจยและพฒนาระบบมาตรฐานการปลกขาวหอมมะลปลอดภยทเทยบเทามาตรฐาน GAP เชน เกณฑมาตรฐาน กลไกและผใหการตรวจรบรองพนธขาวและผลผลตขาวปลอดภยทรวดเรวและนาเชอถอเทยบเทามาตรฐาน GAP 1.5 การพฒนา ดดแปลงและเลอก ใชเทคโนโลยททนสมยและเหมาะสมกบการผลตขาวหอมมะลปลอดภยทงกระบวนการ

2.1 ขยายการสงเสรมการผลตขาวหอมมะลปลอดภย 2.2 สนบสนนเกษตรกรในระบบการผลตขาวหอมมะลปลอดภยทไดมาตรฐานอยางตอเนอง (เชน การอบรม สาธต ดงานดานการใชพนทเพาะปลก การพฒนาคณภาพดน แหลงน าทปลอดภยจากสารเคม การเพมผลผลต และการลดตนทน เปนตน) 2.3 เกษตรกรสามารถพฒนาคณภาพและเพมผลผลตขาวหอมมะลปลอดภยทไดมาตรฐานขาวปลอดภยของจงหวด และ/หรอมาตรฐาน GAP 2.4 สงเสรมการรวมกลมสหกรณการเกษตร กลมเกษตรกร หรอกลมวสาหกจชมชน เพอถายทอดความรดานการบรหารจดการธรกจการเกษตรตามหลกเศรษฐกจพอเพยง 2.5 พฒนาใหเปนศนยการเรยนรและการถายทอดเทคโนโลยการผลตขาวหอมมะลปลอดภยทงกระบวนการ 2.6 มเครอขายสถาบนการเงน/กองทนเพอชวยเหลอดานการเงนใหเกษตรกรทปลกขาวหอมมะลปลอดภย

5.1 สงเสรมศนยรวบรวมและกระจายสนคาขาวหอมมะลปลอดภยในระดบจงหวดและระดบกลมจงหวด เชน มยงฉาง หรอโกดง หรอสถานทรวบรวมสนคาขาวทไดมาตรฐาน(Warehouse) 5.2 ใชระบบการขนสงขาวหอมมะลปลอดภยทเหมาะสมมคณภาพและมประสทธภาพตงแตแหลงผลตไปโรงสชมชน และคลงเกบสนคาขาวทรวมในกระบวน การผลตขาวปลอดภยจนถงตลาด

7

ตารางท 1 สรปปจจยสความส าเรจ (Critical Success Factors)

หวงโซคณคา (Value Chain) ปจจยสความส าเรจ

(Critical Success Factors) VC1 : การวจยและพฒนา(R&D)และพฒนาปจจยพนฐาน

9

VC2 : การพฒนาเกษตรกรและสถาบนเกษตรกร 19 VC3: การเพมผลผลต พฒนาคณภาพและลดตนทน 8 VC4 : การแปรรป การเพมและสรางคณคา 8 VC5 : การขนสงสนคาและจดการบรหารสนคา(Logistics)

4

VC6 : การพฒนาระบบการตลาด 12 รวม 60

ดานเศรษฐกจการคา ในปรมาณการสงออกขาวของโลก ตงแต ป พ.ศ. 2551 -2555 ไทยเปนประเทศทมการสงออกขาวมากทสด ในป 2555 ไทยสงออกขาวประมาณ 7 ลานตน ในสดสวนทงหมด 31.88 ลานตน คดเปนรอยละ 21.96 โดยตลาดขาวสงออกทส าคญไดแก ขาวหอมมะลไทย ชน 1 ขาวหอมประทมธาน ขาวสารชนด 100% ชน 2 ขาวสารชนด 5% ขาวสารชนด 25% ขาวเหนยวขาว 10% และขาวนงชนด 100% จากการคาดการณการผลตและการคาโลก ป 2557 คาดวาไทยจะมการเตบโตดานผลผลตเพมขน 4.46% และมการเตบโตทางดานการคาเพมขน 14.29% ในภาวะเศรษฐกจทมปญหาดานการเมอง ทงนจากการวเคราะหจากขอมลการสงออกและมลคาขาว เวยดนามถอเปนคแขงทส าคญของตลาดขาวสงออกของไทย เนองจาก ราคาขาวถกกวา และมก าลงการผลตทสงกวา อยางไรกตาม ในตลาดขาวบางประเภท ไทยยงคงความเปนเอกลกษณ และคณภาพดกวา นนคอ ขาวหอมมะล โดยขาวหอมมะลจดเปนขาวนาป ปลกไดเพยงปละ 1 ครง เปนพนธขาวทนยมบรโภคอยางแพรหลายทงในประเทศและตางประเทศ กลยทธการคาขาวหอมมะลไทยเนนการแขงขนดานคณภาพเทานน และจะไมแขงขนดานราคา เนองจากคณภาพของขาวหอมมะลไทยเปนจดขายทส าคญ เพราะเมอหงเสรจแลว ขาวหอมมะลไทยจะมกลนมะลทหอมมากและมชอเสยงในเรองนมานานแลว

8

ในจงหวดเชยงรายขาวนบเปนพชเศรษฐกจทส าคญ โดยมพนทปลกทงสน 2,003,983 ไร คดเปนรอยละ 61.73 ของพนทการเกษตรของจงหวด โดยมพนทเพาะปลก ขาวนาป จ านวน 1,351,430 ไร เนอทเกบเกยว 1,297,890 ไร ผลผลต 740,923 ตน พนทเพาะปลกขาวนาปรง จ านวน 515,794 ไร เนอทเกบเกยว 514,245 ไร ผลผลต 365,823 ตน แหลงผลตทส าคญอยในเขตอ าเภอเมอง อ าเภอพาน อ าเภอเทง อ าเภอเชยงของ และอ าเภอแมจน ขาวทปลกสวนใหญเปนขาวเหนยว พนธ กข 6 นอกนนเปนขาวเจา พนธ ทนยมปลก ไดแก พนธ กข 15 และพนธขาวดอกมะล 105

ตารางท 2 แสดงขอมลการปลกขาวนาป ป พ.ศ.2552 – 2554

จงหวด เนอทเพาะปลก (ไร) เนอทเกบเกยว (ไร) ผลผลต (ตน)

พ.ศ.2552 พ.ศ.2553 พ.ศ.2554 พ.ศ.2552 พ.ศ.2553 พ.ศ.2554 พ.ศ.2552 พ.ศ.2553 พ.ศ.2554

เชยงราย 1,211,576 1,261,022 1,304,530 1,156,724 1,235,659 1,273,400 644,922 676,723 684,550

พะเยา 593,649 643,608 634,050 571,809 628,846 543,020 295,744 334,279 290,850 แพร 253,597 290,047 263,250 240,656 284,599 221,550 142,332 163,586 152,640 นาน 206,173 243,606 273,690 200,137 234,388 266,860 105,059 128,107 140,660 กลมฯ 2,264,995 2,438,283 2,475,520 2,169,326 2,383,492 2,304,830 1,188,057 1,302,695 1,268,700

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

ในกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 2 อนไดแก เชยงราย พะเยา แพร นาน จงหวดเชยงรายเปนจงหวดทมพนทปลกขาวนาปมากทสด ใน พ.ศ.2554 เชยงรายมเนอทเพาะปลกขาวนาปท งหมดประมาณ 1 ,304,530 ไร จากเนอทของกลมจงหวดท งหมดประมาณ 2,475,520 ไร มผลผลต ประมาณ 684,550 ตนจากผลผลตของกลมจงหวดทงหมดประมาณ 1,268,700 คดเปนรอยละ 53.96 ของผลผลตรวมทงหมด อกทงยงมแนวโนมของการปลกขาวเจาหอมมะลเพมขน เนองจากขาวเจาหอมมะลใหราคาทดกวาขาวเหนยวและขาวเจาทวไป

ส าหรบขาวนาป ผลผลต กโลกรมตอไรในระดบประเทศเปน 396 419 และ 433 ในป 2554 ป 2555 และป 2556 ตามล าดบ สวนผลผลต กโลกรมตอไร ของกลมจงหวดฯ เปน 470 586 และ585 ในป 2554 ป 2555 และป 2556 ตามล าดบ ซงสงกวาระดบประเทศ

9

ขาวนาปรง ในป พ.ศ. 2555 กลมจงหวดฯ มเนอทเพาะปลกขาวนาปรงประมาณ 607,360 ไร เนอทเกบเกยว ประมาณ 604 ,127 ไร ผลผลตประมาณ 406,970 ตน โดยมจงหวดเชยงรายเปนพนทปลกขาวนาปรงทส าคญ มผลผลตประมาณ 353,090 ตน คดเปน รอยละ 86.76 ของผลผลตรวมทงหมด

ส าหรบขาวนาปรง ผลผลต กโลกรมตอไรในระดบประเทศเปน 676 669 และ 673 ในป 2554 2555 และ2556 ตามล าดบ สวนผลผลต กโลกรมตอไรของกลมจงหวดฯ เปน 683 670 และ 685 ในป 2554 ป 2555 และป 2556 ตามล าดบ ซงสงกวาระดบประเทศ

แผนภมท 2 ผลผลตขาวนาปเฉลยตอไรของกลมจงหวดภาคเหนอตอนบน 1-2 จ าแนกรายจงหวด ป พ.ศ. 2554 - 2556

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

10

แผนภมท 3 ผลผลตขาวนาปเฉลยตอไรจ าแนกตามภาค ป พ.ศ. 2554 - 2556

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

แผนภมท 4 แนวโนมของการผลตขาวนาป ระหวางป พ.ศ. 2553 -2555

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

พ.ศ.2553พ.ศ.2554

พ.ศ.2555

ผลผล

ตขาว

นาป

(ตน)

แนวโนมของผลผลตขาวนาป ระหวางป 2553-2555

ผลผลตขาวนาป ขาวเจา

ผลผลตขาวนาป ขาวเหนยว

11

แผนภาพท 2 พนทปลกขาวเจา นาป จงหวดเชยงราย ปพ.ศ. 2555

ทมา : ส านกงานเศรษฐกจการเกษตร

12

จงหวดเชยงราย เปนจงหวดหนงทมการผลตขาวหอมมะลทมคณภาพด เพราะนอกจากขาวหอมมะลจะเปนทนยมส าหรบผบรโภคแลว ราคารบซอยงมแนวโนมทสงขนเรอยๆ โดยในป 2556 มอตราการเพมสงขนถงรอยละ 23.85 จากป 2552 ทงน จงหวดเชยงรายไดสงเสรมใหเกษตรกรเขารวมโครงการปลกขาวในลกษณะ ขาวทมมาตรฐานรองรบ โดยในป 2549 ไดมเกษตรกรเขารวมโครงการ 4,000 ราย แบงเปน 160 กลม ปลกขาวหอมมะลในพนท 20,000 ไร ใชกระบวนการผลตตามหลกวชาการทเนนวธการผลตตามหลกการเกษตรดทเหมาะสม หรอ GAP และใชเมลดขาวพนธดน ามาปลก รวมทงมการลดการใชสารเคมใหนอยทสด ทงนเพอสรางจดเดน โดยดงเรองของความปลอดภย มาใชในการเพมมลคาผลตภณฑทางการเกษตร และเปนการรองรบมาตรฐานการสงออกผลตภณฑในอนาคต ซงสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรของจงหวดทวา การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม

แผนภมท 5 แนวโนมราคารบซอขาวเปลอกหอมมะล ทความชน 15% ป พ.ศ. 2552 - 2556

ขาวเปลอกหอมมะล (บาท : ตน)

13279

14663

10283

1585016446

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

ป 2552 ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556

บาท/ตน

13

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซคณคาและปจจยสความส าเรจทส าคญ พบวา ตนทนการผลต จ านวนเกษตรกรทปลกขาวหอมมะล ปรมาณขาวหอมมะลปลอดภยทผานการรบรองมาตรฐาน GAP และปรมาณการผลตขาวหอมมะล ท งน ทางจงหวดไมไดมขอมลการเพาะปลกขาวหอมมะลโดยตรง แตจะเปนไปในลกษณะ ขาวเจา นาป (พนธ กข 15 และพนธขาวดอกมะล 105 ซงเปนขาวหอมมะลทงค)

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ : ขาวหอมมะล

Y “ขาวหอมมะล”

X1 + X2 + X3 + X4

มลคาผลตภณฑขาวหอมมะล

ตนทนการผลตขาวหอมมะล

จ านวนเกษตรกรทปลกขาวหอมมะล

ปรมาณขาวหอมมะลปลอดภยทผานการรบรองมาตรฐาน GAP

ปรมาณการผลตขาวหอมมะล

สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพ (ขาวหอมมะลปลอดภย/GAP) เปน

การแสดงความสมพนธของการจดสรรงบประมาณตามประเดนยทธศาสตรท 2 โดยน าตวชวดระดบกลยทธมาเปนตวแปรเพอคนหาความสมพนธเพอสนบสนนและยนยนทศทางการจดสรรงบประมาณของจงหวด ทงน ขอมลตวแปรตนทนการผลตขาวหอมมะล จ านวนเกษตรกรทปลกขาวหอมมะล ปรมาณขาวหอมมะลปลอดภยทผานการรบรองมาตรฐาน GAP และ ปรมาณการผลตขาวหอมมะล เปนตวแปรทมผลในการตดสนใจเชงกลยทธรวมถงขอมลในการก ากบดแลแผนงาน/โครงการทส าคญของจงหวด อยางไรกตาม ตามการวเคราะหจะสามารถก าหนดทศทางหวงโซคณคา (Value Chain : VC) และปจจยสความส าเรจ (Critical Success Factors : CSF) ได

14

การวเคราะหความสมพนธของชดขอมล : พนทปลกขาวหอมมะล(ไร) , พนทเกบเกยวผลผลต (ไร), ผลผลตทเกบเกยวได (ตน)

การว เคราะหความสมพนธของชดขอมล : เปนการก าหนดสมมตฐานความสมพนธของตวแปรทมแนวโนมสมพนธกบมลคาขาวหอมมะล สมการความสมพนธผลตภณฑทมศกยภาพขาวหอมมะล Y = F (X1, X2, X3, …….. Xn) ซงพจารณารายการทางสถตทมขอมลเพอค านวณหาคาความสมพนธ ท าใหไดสมการและจดท าตวอยางกราฟแสดงความสมพนธของขอมล ไดดงน

คาสมประสทธในการศกษาความสมพนธของขาวหอมมะล ตามแผนภ มแสดงการวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : พนทปลกขาวหอมมะล , พนทเกบเกยวผลผลต และผลผลตทเกบเกยวได ระหวางป 2552 – 2556 พบวา สมการพนทเกบเกยวขาวหอมมะล (ไร) และ ผลผลตขาวหอมมะล (ตน) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงตามกนระหวางตวแปรดงกลาว โดยจ านวนพนทเกบเกยวขาวหอมมะล (ไร) Y = 26,418X + 65,473 ( X= 1, 2, 3…n กลาวคอ ในการแทนคา X ส าหรบป 2552 นน X มคา = 1 และเพมขนทละ 1 ตามอนกรมเวลา) และสมประสทธของสมการมคาเปนบวก 26,418 เปนการท านายแนวโนมการเพมขนของพนทเกบเกยวขาวหอมมะลในแตละป หรอสรปไดวาจ านวนพนทเกบเกยวขาวหอมมะลมแนวโนมเพมขนโดยเฉลยปละ 26,418 ไร ในขณะทสมการจ านวนผลผลตขาวหอมมะล Y = 38,798X + 33,966 ( X= 1, 2, 3…n กลาวคอ ในการแทนคา X ส าหรบป 2552 นน X มคา = 1 และเพมขนทละ 1 ตามอนกรมเวลา) และสมประสทธของสมการมคาเปนบวก 38,798 นนคอ จ านวนผลผลตขาวหอมมะล มแนวโนมเพมขนโดยเฉลยปละ 38,798 ตน ซงสอดคลองกบพนทเกบเกยวขาวหอมมะล ทเพมขน

สมการความสมพนธของขอมล มลคาผลตภณฑขาวหอมมะล = F ( พนทปลกขาวหอมมะล , พนทเกบเกยวผลผลต , ผลผลตทเกบเกยวได )

15

แผนภมท 6 การวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน: พนทปลกขาวหอมมะล พนทเกบเกยวผลผลต และผลผลตทเกบเกยวได ระหวาง ป พ.ศ. 2552 – 2556

ในดานเศรษฐกจ การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนดานการคาการลงทน และบรการ โลจสตกส เชอมโยงกลมจงหวด กลมอาเซยน+6 และ GMS การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม และการด ารงฐานวฒนธรรมลานนา เพอเพมมลคาการทองเทยวเชงวฒนธรรมเชงนเวศ และเชงสขภาพ เชอมโยงกบประเดนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดเชยงราย การสรางความเชอมโยงกบเศรษฐกจในภมภาคการสรางสมดลและความมนคงของอาหารและพลงงาน และการสรางเศรษฐกจฐานความรและการสรางปจจยสงแวดลอม

ในสวนของตวชวดการพฒนาของจงหวดเชยงรายจะเนนในการพฒนาดานสงคม ดานการพฒนาคณภาพชวต โดยเฉพาะคณภาพชวตดานการศกษาและสขภาพ รวมทง ดานเศรษฐกจและดานทรพยากรธรรมชาตซงมความสอดคลองกบตวชวดตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ อตราเงนเฟอ ผลตภาพการผลตรวม อนดบความสามารถในการแขงขนทางเศรษฐกจของประเทศ สดสวนมลค า

y = 26418x + 654734R² = 0.642

y = 38798x + 339666R² = 0.4512

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

900000

2552 2553 2554 2555 2556

พนททเกบเกยวผลผลตขาวเจา นาป (ไร) ผลผลตขาวเจา นาป (ตน)

เชงเสน (พนททเกบเกยวผลผลตขาวเจา นาป (ไร)) เชงเสน (ผลผลตขาวเจา นาป (ตน))

16

ผลตภณฑของวสาหกจขนาดกลางและขนาดยอมตอผลตภณฑมวลรวมในประเทศ โดยการพฒนาดานเศรษฐกจของจงหวดจะเนนในเรองการขยายตวของ GPP การขยายตวของรายไดเฉลยตอหวเพมขน และการลดลงของสดสวนคนจน โดยม 3 ประเดนยทธศาสตร ทส าคญดานเศรษฐกจคอ

1. การพฒนาขดความสามารถในการแขงขนดานการคาการลงทน และบรการ โลจสตกส เชอมโยงกลมจงหวด กลมอาเซยน+6 และ GMS

2. การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม

3. การด ารงฐานวฒนธรรมลานนา เพอเพมมลคาการทองเทยวเชงวฒนธรรมเชงนเวศ และเชงสขภาพ

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทระดบจงหวดดานเศรษฐกจน เปนรายงานสถานการณทส านกงานสถตจงหวดไดจดท าขนเพอรวบรวมประมวลขอมล ทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป และวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมตามแผนพฒนาจงหวดในประเดนทเกยวของในดานเศรษฐกจ ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญ หวงโซคณคา และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจย สความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศ

ชดขอมลทส าคญจ าเปนและเพยงพอตอการตดสนใจส าหรบการจดท าแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป รวมทงขอมลในมตดานเศรษฐกจ ประกอบดวย รายการสถต 11 สาขา คอ สาขาการเกษตร ปาไม และการประมง สาขาอตสาหกรรม สาขาพลงงาน สาขาราคา สาขาการขนสง สาขาเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สาขาการทองเทยว สาขาเงนตรา การเงนและการประกนภย สาขาการคลง สาขาสถตบญชประชาชาต และดานเศรษฐกจอนๆ

17

ซงในประเดนยทธศาสตรท 2 การสงเสรมการผลตสนคาเกษตรคณภาพ มาตรฐานสากล และเปนมตรกบสงแวดลอม ก าหนดใหมประเดนปญหาส าคญ/ผลตภณฑทมศกยภาพ คอ ขาวหอมมะลปลอดภย/GAP มการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานเศรษฐกจประกอบไปดวย 5 สาขาทส าคญ คอ สาขาการเกษตร ปาไม สาขาอตสาหกรรม สาขาราคา สาขาการขนสง และสาขาสถตบญชประชาชาต ซงมขอมลทตองจดเกบทงสน 60 ชดขอมล เปนรายการสถตทมการจดเกบเปนปกต 22 ชดขอมล เปนรายการสถตทจดเกบไมตอเนอง ไมครบถวน (อยระหวางการตรวจ) อก 2 ชดขอมล และเปนรายการสถตทยงไมมการจดเกบ ตองพฒนาการจดเกบตอไปอก 36 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบอย 20 หนวยงาน ดงน

1) ศนยวจยขาวเชยงราย 2) สนง.อตสาหกรรมจงหวด 3) สนง.เกษตรจงหวดเชยงราย 4) สนง.พฒนาชมชนจงหวด 5) สถานพฒนาทดนจงหวด 6) สนง.พาณชยจงหวด 7) โครงการชลประทานจงหวดเชยงราย 8) สนง.สาธารณสขจงหวด 9) สนง.พาณชยจงหวด โดยการคา

ภายในจงหวด 10) สภาเกษตรกร

11) สนง.สหกรณจงหวด 12) กรมสงเสรมการเกษตร 13) กรมการขาว 14) กรมสงเสรมสหกรณ 15) สภาการเกษตร 16) หอการคาจงหวดเชยงราย 17) สนง.เกษตรและสหกรณ 18) สภาอตสาหกรรม 19) ธกส. 20) สนง.ขนสงจงหวด

รายการขอมลสถตทส าคญและจ าเปนตอการขบเคลอนเปาหมายของยทธศาสตร ฐานขอมล “ขาวหอมมะลปลอดภย/GAP”ของจงหวดเชยงราย โดยสรปชองวางการพฒนาการจดเกบขอมล เพอใหมขอมลสนบสนนการบรหารยทธศาสตร ดงน

18

ตารางท 3 รายการขอมลสถตทส าคญ

รายการสถตทางการ

(ขอมลทส าคญและจ าเปน)

จ านวนขอมล

VC1 : การวจย

และพฒนา (R&D) และ

พฒนาปจจย พนฐาน

VC2 : การพฒนาเกษตรกร

และ สถาบน

เกษตรกร

VC3 : การเพม

ผลผลต พฒนาคณภาพ และลดตนทน

VC4 : การ

แปรรป การเพม

และสรางคณคา

VC5 : การขนสงสนคาและ จดการบรหารสนคา

(Logistics)

VC6 : การ

พฒนา ระบบ

การตลาด

(5CSFs, 7KPIs)

(6CSFs, 14 KPIs)

(4CSFs, 8KPIs)

(5CSFs, 8KPIs)

(2CSFs, 4KPIs)

(6CSFs, 9KPIs)

1. รายการสถตทมการจดเกบเปนปกต

22 (36.67%)

7 13 1 0 0 1

2. รายการสถตทจดเกบไมตอเนอง ไมครบถวน (อยระหวางการตรวจ)

2 (3.33%)

0 1 1 0 0 0

3. รายการสถตทยงไมมการจดเกบ ตองพฒนาการจดเกบตอไป

36 (60.00%)

2 5 6 8 4 11

รวม 60 (100%)

9 19 8 8 4 12

19

แนวทางการพฒนาขอมล 1. กรณ ขอมลส าคญทมการจดเกบอยางตอเนองและมหนวยงานจดเกบหลาย

หนวยงาน มแนวทางการพฒนา คอ จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยาม ค าอธบาย ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล ทบทวนและจดท าค าสงมอบหมายผรบผดชอบจดเกบขอมลใหเหมาะสม จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมล การ

ประมวลผลและการน าเสนอรวมทงการใชขอมล 2. กรณ ชดขอมลส าคญทจดเกบไมตอเนอง/ไมครบถวน ตองด าเนนการจดเกบ

เพมเตม มแนวทางการพฒนา คอ จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยามค าอธบายใหชดเจน ก าหนดผรบผดชอบการจดเกบขอมลส าหรบรายการขอมลตามตวชวดตาง ๆ

ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมลการ

ประมวลผลและการน าเสนอรวมทงการใชขอมล 3. กรณ ชดขอมลส าคญทยงไมมขอมล เนองจากการรเรมภารกจใหมตองมการ

มอบหมายผรบผดชอบและพฒนาระบบการจดเกบ มแนวทางการพฒนา คอ จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยามค าอธบายให ชดเจน ก าหนดผรบผดชอบการจดเกบขอมลส าหรบรายการขอมลตามตวชวดตาง ๆ

ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมลการ

ประมวลผลและการน าเสนอรวมทงการใชขอมล

20

2) การวเคราะหสถานการณขอมล : ดานสงคม

จงหวดเชยงรายตงอย เหนอสดของประเทศไทย อาณาเขตของจงหวดทาง ทศเหนอตดกบแควนเมองสาด และ แควนทาขเหลก ของ รฐฉาน ประเทศพมา มชายแดน ตดกบประเทศพมายาวประมาณ 130 กโลเมตร และ แขวงบอแกว ประเทศลาว ทศตะวนออกตดกบแขวงอดมไซ ประเทศลาว และมชายแดนตดตอกบลาวประมาณ 180 กโลเมตร ประชากรในเขตจงหวดเชยงราย แบงออกไดเปน 5 กลมหลก คอคนไทยพนราบ ชาวไทยภเขา ผพลดถนสญชาตพมา ชาวลาวอพยพ และชาวจน

สถานการณยาเสพตดในจงหวดเชยงราย ขอมลเชงพนท มจ านวนอ าเภอทมการแพรระบาดของยาเสพตด 18 อ าเภอ มจ านวนต าบลทมการแพรระบาดของยาเสพตด 124 ต าบล มจ านวนหมบาน/ชมชน ทมการแพรระบาดของยาเสพตดระดบรนแรง จ านวน 531 หมบาน/ชมชนระดบปานกลาง จ านน157 หมบาน/ชมชนระดบเบาบาง จ านวน 288 หมบาน/ชมชนไมมปญหา จ านวน 836 หมบาน/ชมชน ขอมลบคคล มจ านวนผเสพ/ผตดยาเสพตด (ทไดจากการประมาณการ) 4,142 คนจ านวนผคายาเสพตด จากการประมาณการ 918 คนตามหมายจบ 289 คน

ตารางท 4 ผลการด าเนนงานการสกดกนตามแนวชายแดน ป พ.ศ. 2552 - 2556

การด าเนนงาน ผลการด าเนนงาน

ป 2552 ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 คด 160 187 212 258 223

ยาบา 680,913 2,537,095 7,514,513 8,700,574 9,720,629 ไอซ 15,002.5 11,624 129,471.57 129,472 65,753.5

ทมา : ศนยอ านวยการ พลงแผนดนเอาชนะยาเสพตด จงหวดเชยงราย

21

ตารางท 5 ผลการด าเนนงานการสกดกนพนทตอนใน ป พ.ศ. 2552 - 2556

การด าเนนงาน ผลการด าเนนงาน

ป 2552 ป 2553 ป 2554 ป 2555 ป 2556 ผตองหารายส าคญ 493 541 903 1,385 912 จบกมตามหมายจบ

105 99 105 147 141

ตรวจสอบทรพยสน (ลานบาท)

- - - 64 ลาน 194 ลาน

ยาบา 1,704,856.5 2,681,475.5 15,639,543 11,630,170 13,568,196 ไอซ 17,004.5 29,604.19 339,172 127,425 145,160

ทมา : ศนยอ านวยการพลงแผนดนเอาชนะยาเสพตด จงหวดเชยงราย

ทงนจากการวเคราะห พบวา ปรมาณการจบกมยาเสพตดทง ตามแนวชายแดนจงหวดเชยงรายและการสกดกนพนทตอนใน การจบกมยาบามแนวโนมเพมขนอยางตอเนองในทกป สถานการณปญหายาเสพตด จงมความรนแรงขน อกทงยงมปรมาณผเสพยาเสพตดทเพมจ านวนขนอกดวย ปญหายาเสพตดจงเปนภยสงคมรายแรงทตองรบแกไขอยางเรงดวน เนองจากกระทบตอมนคงของชาต และสงผลกระทบตอเยาวชนผจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาชาตในอนาคต

ในประเดนยทธศาสตรท 6 “การรกษาความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสน” เปนประเดนยทธศาสตรการพฒนาดานสงคม โดยก าหนดเปาประสงคยทธศาสตร คอ “ เพอแกไขปญหายาเสพตด ลดปญหาอาชญากรรมและลดอบตเหตการจราจรทางบก” ซงม 3 กลยทธทส าคญ และ 3 ตวชวดหลก โดยจากการวเคราะห ก าหนดใหมประเดนปญหาส าคญ/ผลตภณฑทมศกยภาพ คอ การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด

22

กลยทธทส าคญของประเดนยทธศาสตรท 6 ประกอบไปดวย 3 กลยทธ ดงน 1. ด าเนนการตามยทธศาสตรพลงแผนดนโดยใชกลไกขบเคลอน 7 แผนหลก

อยางมประสทธภาพรองรบประชาคมอาเซยนป 2558 2. สนบสนนการปกครองระบอบประชาธปไตยและความมนคงของพนทภายใน

และตามแนวชายแดน 3. พฒนาระบบบรหารจดการดานความปลอดภยและลดอตราการเสยชวตจาก

อบตเหตทางถนน

โดยมเปาประสงคเชงยทธศาสตรหลก 3 ประเดน ดงน 1. เพอแกไขปญหายาเสพตด 2. เพอลดปญหาอาชญากรรม 3. เพอลดอบตเหตการจราจรทางบก

ในขณะทตวชวดในประเดนยทธศาสตรท 6 ไดมงเนนใหเกดความส าเรจตาม กลยทธและเปาประสงคเชงยทธศาสตร โดยใหความส าคญกบการปองกนและแกไขปญหา ยาเสพตด การลดปญหาอาชญากรรม และการลดอบตเหตจากการจราจรทางบก ทงน ตวชวดของประเดนยทธศาสตรท 6 ประกอบไปดวย 3 ตวชวด คอ

ตวชวดท 1 ระดบความส าเรจในการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ตวชวดท 2 ระดบความส าเรจในการจบกมผกระท าผดคดอาญา 3 กลม ตวชวดท 3 ระดบความส าเรจของการรกษาความปลอดภยโดยเนนการลดอบตเหต

จราจรทางบก ทงน ตามทศทางการพฒนาจงหวดเชยงราย ตามกลยทธ เปาประสงคเชง

ยทธศาสตร และตวชวดในการพฒนาฯ ในประเดนยทธศาสตรท 6 การรกษาความมนคงความปลอดภยในชวตและทรพยสน มความสอดคลองกบหวงโซคณคา (Value Chain : VC) และปจจยสความส าเรจ (Critical Success Factors : CSF) ดงแผนภาพท 3

23

การบรหารจดการ สรางเครอขายความรวมมอจากทกภาค

สวน

การปองกนและปราบปราม

การลกลอบขนยายและ การคายาเสพตด

การบ าบดผเสพ

ยาเสพตด 1 2 3 4

* ตวอกษรเอนหนา หมายถงประเดนความเหนเพมเตมของทประชม

แผนภาพท 3 หวงโซคณคา ของ Critical Issue : การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด

GVC:ความมนคงความปลอดภยในชวตและทรพยสน

VC: Critical Issue:การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด

ประเดนยทธศาสตรท 6 : การรกษาความมนคงความปลอดภยในชวตและทรพยสน

24

ตารางท 6 สรปปจจยสความส าเรจ (Critical Success Factors) การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด

หวงโซมลคา(Value Chain) จ านวนปจจยสความส าเรจ

(Critical Success Factors) VC1 : การบรหารจดการ 3 VC2 : สรางเครอขายความรวมมอจากทกภาคสวน 4 VC3 : การปองกนและปราบปรามการลกลอบขนยายและการคายาเสพตด

5

VC4 : การบ าบดผเสพยาเสพตด 3 รวม 15

จงหวดเชยงรายเปนพนทหลกทมการลกลอบน าเขายาเสพตดมาโดยตลอดและคาดวาจะยงคงเปนพนทหลกตอไปในอนาคต แตการท สปป.ลาว มการเปดบอนคาสโน ซงจากการขาวระบวาเปนพนททเออในการตดตอซอขายรวมทงเปนพนทพกยาเสพตด โครงการเปดสะพานมตรภาพ ไทย-ลาว แหงท 3 และแหงท 4 ทลวนเออตอการลกลอบน าเขา ดงนน พนททคาดวาจะเปนพนทส าคญทตองเผาระวงอยางใกลชด คอ อ าเภอเชยงแสน อ าเภอ เชยงของ จงหวดเชยงรายในชวงระยะเวลาทผานมา ผลจากการจบกมพบวากลมผผลต/นกคารายส าคญในพมามกจะมการวาจางชนกลมนอยเปนผล าเลยงยาเสพตดเขามาภายในประเทศ โดยเฉพาะกลมมเซอ และกลมมง และในปจจบนพบวากลมมง และมเซอทมความสมพนธเชงเครอญาตทงประเทศไทยและพมา มมากกวา 3 แสนคน

ในดานความรวมมอระหวางประเทศ โดยจากการด าเนนงานประสานงานความรวมมอระหวางประเทศ กไดรบความรวมมอจากประเทศเพอนบาน ทงประเทศลาวและพมาเปนอยางด ผานชายแดน 3 แหงทมอาณาเขตตดกบประเทศเพอนบาน

25

ตารางท 7 เปาหมาย ผลการด าเนนงาน ความสมพนธประเทศเพอนบาน

ประเภท เปาหมาย ผลการด าเนนการ รอยละ BLO แมสาย 12 12 100.00 BLO เชยงแสน 12 12 100.00 BLO เชยงของ 12 12 100.00

สถานการณยาเสพตดในประเทศไทย นอกจากนกคาชาวไทยยงมกลมนกคาชาวตางประเทศทถอเปนตวจกรส าคญทเขามาเกยวของ ขอมลในชวง 5 ปทผานมา พบวา กลมชาวแอฟรกนตะวนตก เปนกลมทมบทบาทส าคญมาอยางตอเนอง นอกจากนในชวง 2 - 3 ปหลงปรากฏชาวอหรานถกจบดวยคดยาเสพตดทมแนวโนมสงอยางตอเนองเชนเดยวกน ปจจบนพบวาเครอขายชาวแอฟรกนตะวนตก มเครอขายการคาอยในทกทวปทวโลก ซงจากการขาวระบวาประเทศไทยเปนเปาหมายหนงของเครอขายนในการทจะใชเปนฐานทางการคา เนองจากประเทศไทยมปจจยท เออในหลายๆ ดาน ไดแก สามารถหายาเสพตดไดงาย เปนศนยกลางคมนาคม หาคนล าเลยงไดงายรวมทงคาครองชพไมแพง

ในดานการปราบปรามยาเสพตดและบงคบใชกฎหมายทผานมา มเปาหมายทชดเจน โดยผลการด าเนนงานการปราบปรามยาเสพตด ถอวาประสบความส าเรจในการด าเนนงาน ส าหรบการขยายผลจบกมผคารายส าคญ มเปาหมายอยท 918 ราย สามารถด าเนนการขยายผลจบกมผคารายส าคญไดทงหมด 1,290 ราย คดเปนรอยละ 140.52 ในสวนของการตรวจสอบยดทรพย มเปาหมายอยท 47,000,000 บาท สามารถด าเนนการตรวจสอบยดทรพยไดทงหมด 198,120,129 บาท คดเปนรอยละ 421.53 และในสวนของการตดตามหมายจบคางเกา มเปาหมายอยท 289 คด สามารถด าเนนการตดตามหมายจบคางเกาไดเพยง 147 คดเทานน คดเปนรอยละ 50.87 แมผลการด าเนนงานจะออกมาเปนทนาพงพอใจ แตขอเทจจรงทปรากฏ คอ มผคายาเสพตดเพมขน ทงจากการลกลอบขนยาเสพตดตามแนวชายแดน และการคายาเสพตดในพนทจงหวดเชยงราย โดยกลมเสยงส าคญยงเปนเดกและเยาวชน ทงนทางจงหวดเชยงรายยงไดมมาตรการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ดวยการหาแนวรวม ทงหมบาน/ชมชน การปองกนและแกปญหายาเสพตดของจงหวดชายแดน ซงควร

26

มการบรณาการการด าเนนการจากประเทศทมอาณาเขตตดตอกน โดยขอความรวมมอและท างานรวมกนทงในระดบประเทศ และหนวยงานทองถนของจงหวด/เขตการปกครองทอยตดชายแดนของทง 2 ประเทศ รวมทงตดตามบ าบดผทเคยเสพยาเสพตด และส าหรบผตดยาเสพตดทผานการบ าบดแลว ควรมการสงเสรมอาชพ และการใชชวตอยรวมกนในสงคม เพอไมใหกลบไปตดยาเสพตดอก โดยเฉพาะในจงหวดเชยงรายซ งเปนจงหวดชายแดน ท าใหมสภาพแวดลอมในสงคมเตมไปดวยยาเสพตด คอ มทงแหลงผลต แหลงขาย และแหลงมวสมเสพยา

แผนภมท 7 เปาหมาย ผลการด าเนนงาน การปราบยาเสพตดจงหวดเชยงราย

ทมา: ต ารวจภธรจงหวดเชยงราย

ทงนจากการวเคราะห พบวา ปรมาณการจบกมยาเสพตด ตามแนวชายแดนจงหวดเชยงราย การจบกมยาบามแนวโนมเพมขนอยางตอเนองในทกป จากป 2552 ทมการจบกมยาบาตามแนวชายแดนได 680,913 จนถงป 2556 ทมการจบกมยาบาตามแนวชายแดนได 9,720,629 เพมขนจากป 2552 สงถง 14 เทาตว สถานการณปญหายาเสพตด จงมความรนแรงขน อกทงยงมปรมาณผเสพยาเสพตดทเพมจ านวนขนอกดวย ปญหายาเสพตดจงเปนภยสงคมรายแรงทตองรบแกไขอยางเรงดวน เนองจากกระทบตอมนคงของชาต และสงผลกระทบตอเยาวชนผจะเปนก าลงส าคญในการพฒนาชาตในอนาคต

918 47,000,000289

1,290 198,120,129147

0%

50%

100%

ขยายผลรายส าคญ ตรวจสอบยดทรพย หมายจบคางเกา

ราย เปาหมาย ผลการด าเนนงาน การปราบปรามยาเสพตด

เปาหมาย ผลการด าเนนการ

27

แผนภมท 8 แนวโนมปรมาณการจบกมยาเสพตดตามแนวชายแดนจงหวดเชยงราย ป พ.ศ. 2552 -2556

ทมา: ต ารวจภธรจงหวดเชยงราย

แผนภมท 9 แนวโนมจ านวนผคายาเสพตดและจ านวนผเขารบการบ าบดจากสารเสพตด ป พ.ศ. 2552 - 2556

ทมา: ต ารวจภธรจงหวดเชยงราย

680,913

2,537,095

7,514,513

8,770,574

9,720,629

15,002 11,624 129,472 473,15565,754

0

2,000,000

4,000,000

6,000,000

8,000,000

10,000,000

12,000,000

พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555 พ.ศ. 2556

ปรมาณจบกมยาเสพตด ตามแนวชายแดน

ยาบา ไอซ

265 286 317 405 364

3,040 3,181

5,359

7,5568,252

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555 พ.ศ. 2556

แนวโนมจ านวนผคายาเสพตดและจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด

จ านวนการจบกมผคายาเสพตด (คด) จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด (คน)

28

จากแนวโนมจ านวนผคายาเสพตดและจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด เหนไดชดวามจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตดเพมขนในทกป จากป พ.ศ. 2552 ถงป พ.ศ. 2556 พบวามจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตดเพมขนเปน 3 เทาตว ในขณะทจ านวนผคายาเสพตดมแนวโนมเพมขนเชนกน

และจากการส ารวจปญหาและความตองการของประชาชน พบวา ควรมการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ทส าคญตองปองกนและลดปจจยสาเหตของการเกดปญหาอาชญากรรม และควรมการปองกนและลดปจจยอบตภยทางถนน สนบสนนใหมระบบการปองกนและบรรเทาสาธารณภยทรวดเรว มประสทธภาพ เพอความอยเยนเปนสขของประชาชนชาวจงหวดเชยงราย

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซคณคาและปจจยสความส าเรจ ทส าคญ พบวา การจบกมผตองหาในพนท การจบกมสกดกนตามแนวชายแดน จ านวนผตองหารายส าคญและจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตดเปนตวแปรทส าคญ ในการเลอกหวงโซคณคา จงมการก าหนดสมการความสมพนธของการปองกนและแกไขปญหายาเสพตด ดงน

สมการความสมพนธประเดนปญหาทส าคญ : การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด Y “ยาเสพตด” X1 + X2 + X3 + X4 ปองกนและแกไขปญหายาเสพตด

จ านวนการจบกมผตองหาในพนท

จ านวนการจบกมสกดกนตามแนวชายแดน

จ านวนผตองหารายส าคญ

จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด

การวเคราะหความสมพนธของชดขอมล เปนการก าหนดสมมตฐานความสมพนธของตวแปรทมแนวโนมสมพนธกบการปองกนและปราบปรามยาเสพตด สมการความสมพนธประเดนปญหาทส าคญ การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด Y = F (X1, X2, X3, …….. Xn) ซงพจารณารายการทางสถตทมขอมลเพอค านวณหาคาความสมพนธ ท าใหไดสมการและจดท าตวอยางกราฟแสดงความสมพนธของขอมล ไดดงน

29

คาสมประสทธในการศกษาความสมพนธของการปองกนและแกไขปญหายาเสพตดตามแผนภมแสดงการวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : จ านวนการจบกมผคายาเสพตด จ านวนผตองหาทส าคญ จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด ระหวางป 2552 – 2556 พบวา สมการจ านวนการจบกมผคายาเสพตด (คด) และจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด (คน) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงตามกนระหวางตวแปรดงกลาว โดยจ านวนการจบกมผคายาเสพตด (คด) Y = 31.7X + 232.3 ( X= 1, 2 , 3…n กลาวคอ ในการแทนคา X ส าหรบป 2552 นน X มคา = 1 และเพมขนทละ 1 ตามอนกรมเวลา) และสมประสทธของสมการมคาเปนบวก 31.7 เปนการท านายแนวโนมการเพมขนของการจบกมผคายาเสพตดในแตละป หรอสรปไดวาจ านวนการจบกมผคายาเสพตด มแนวโนมเพมขนโดยเฉลยปละ 31.7 คด ในขณะทสมการจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตดY = 1,479.9X + 1,037.9 ( X= 1, 2, 3…n กลาวคอ ในการแทนคา X ส าหรบป 2552 นน X มคา = 1 และเพมขนทละ 1 ตามอนกรมเวลา) และสมประสทธของสมการมคาเปนบวก 1,479.9 นนคอ จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด มแนวโนมเพมขนโดยเฉลยปละ 1,480 คน ซงสอดคลองกบจ านวนการจบกมผคายาเสพตดทเพมขน

สมการความสมพนธของขอมล ปองกนและแกไขปญหายาเสพตด = F (จ านวนการจบกมผตองหาในพนท, จ านวนการจบกม

สกดกนตามแนวชายแดน ,จ านวนผตองหาทส าคญ ,จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด)

30

แผนภมท 10 แสดงการวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : จ านวนการจบกมผคายาเสพตด(ผตองหาในพนท,การสกดกนตามแนวชายแดน) ,จ านวนผตองหาทส าคญ, จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตดระหวางป พ.ศ. 2552 – 2556

จากความสมพนธจะเหนไดวาทงการด าเนนการจบกมทงในพนทและการสกดกนตามแนวชายแดนและจ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด มแนวโนมเพมขนในทกป แมจะมมาตรการการปองกนและแกไขออกมาเพอทจะลดปญหาการคายาเสพตดกตาม ปญหาดงกลาวกไมไดลดลงเลย ทางจงหวดเชยงรายจงไดเหนความส าคญและหาแนวทาง ในการเรงแกไขปญหายาเสพตด เพอพฒนาคณภาพชวตของคนในพนทใหมความปลอดภย หางไกลจากยาเสพตด

ทศทางการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ในประเดนยทธศาสตรการพฒนาของจงหวดเชยงรายมความสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรของแผนพฒนาจงหวด 4 ป (พ.ศ. 2558 -2561) ใน 3 ดาน คอดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดานทรพยากรธรรมชาตละสงแวดลอม

y = 31.7x + 232.3

y = 1479.9x + 1037.9

0102030405060708090

พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555 พ.ศ. 2556

คด/คน

จ านวนการจบกมผคายาเสพตด (คด)

จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด (คน)

เชงเสน (จ านวนการจบกมผคายาเสพตด (คด))

เชงเสน (จ านวนผเขารบการบ าบดจากการเสพสารเสพตด (คน))

31

ในดานสงคม การพฒนาทรพยากรมนษยและคณภาพชวตเพอใหประชาชนอยเยนเปนสข และการรกษาความมนคงความปลอดภยในชวตและทรพยสน เชอมโยงกบประเดนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดเชยงรายการ พฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยนและการสรางความเปนธรรมในสงคม

ในสวนของตวชวดการพฒนาของจงหวดเชยงรายจะเนนในการพฒนาดานสงคม ดานการพฒนาคณภาพชวต โดยเฉพาะคณภาพชวตดานการศกษาและสขภาพ รวมทง ดานเศรษฐกจและดานทรพยากรธรรมชาตซงมความสอดคลองกบตวชวดตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 จ านวนปการศกษาเฉลยของคนไทย ผเรยนทกระดบการศกษา มคณธรรม จรยธรรม สดสวนประชากรทเขาถงโครงขายคมนาคมและอนเตอรเนตความเรวสง จ านวนบคลากรดานการวจยและพฒนา อตราการปวยดวยโรคไมตดตอ และดชนความอบอนของครอบครว โดยการพฒนาดานสงคมของจงหวดจะเนนในเรองจ านวนเมอง (ระดบเทศบาล) ทผานเกณฑประเมนเมองอยเยนเปนสข (Green City) เพมขน 5 แหง/ป สดสวนคดยาเสพตด/ประชากรแสนคนทลดลงเหลอ 200 คด ในป 2561 และรอยละการจบกมผกระท าผดในคดอาญา 3 กลม เพมขนเปนรอยละ 75 ในป 2561 โดยม 2 ประเดนยทธศาสตร ทส าคญดานสงคมคอ

1. ประเดนยทธศาสตรท 4 การพฒนาทรพยากรมนษยและคณภาพชวตเพอใหประชาชนอยเยนเปนสข

2. ประเดนยทธศาสตรท 6 การรกษาความมนคงความปลอดภยในชวตและทรพยสน

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทระดบจงหวดดานสงคมน เปนรายงานสถานการณทส านกงานสถตจงหวดไดจดท าขนเพอรวบรวมประมวลขอมลทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ป และวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมตามแผนพฒนาจงหวดในประเดนท เกยวของในดานสงคม ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญ หวงโซคณคา และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญ ทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศ

32

ซงในประเดนยทธศาสตรท 6 การรกษาความมนคงความปลอดภยในชวตและทรพยสนก าหนดใหมประเดนปญหาส าคญ/ผลตภณฑทมศกยภาพ คอ การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด มขอมลทตองจดเกบทงสน 27 ชดขอมล เปนรายการสถตทมการจดเกบเปนปกต 12 ชดขอมล เปนรายการสถตทจดเกบไมตอเนอง ไมครบถวน (อยระหวางการตรวจ) อก 7 ชดขอมล และเปนรายการสถตทยงไมมการจดเกบ ตองพฒนาการจดเกบตอไปอก 8 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบอย 9 หนวยงาน ดงน

1. ส านกงานปองกนและปราบปรามยาเสพตดภาค 5 2. ต ารวจภธรจงหวดเชยงราย 3. ศนยอ านวยการ พลงแผนดนเอาชนะยาเสพตด จงหวดเชยงราย 4. ส านกงานพฒนาชมชนจงหวด 5. ส านกงานพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวดเชยงราย 6. องคกรปกครองสวนทองถน 7. ส านกงานการทองเทยวและกฬาจงหวด 8. สถานศกษา 9. ส านกงานสาธารณสขจงหวด

รายการขอมลสถตทส าคญและจ าเปนตอการขบเคลอนเปาหมายของยทธศาสตร ฐานขอมล “การปองกนและแกไขปญหายาเสพตด” ของจงหวดเชยงราย โดยสรปชองวางการพฒนาการจดเกบขอมล เพอใหมขอมลสนบสนนการบรหารยทธศาสตร ดงน

33

ตารางท 8 รายการสถตทางการ (ขอมลส าคญและจ าเปน)

รายการสถตทางการ (ขอมลทส าคญและ

จ าเปน)

จ านวนขอมล

รายการ(%)

VC1 : การบรหาร

จดการ

VC2 : สราง

เครอขายความรวมมอจากทกภาค

สวน

VC3 : การปองกน

และปราบปรามการลกลอบขนยายและ

การคา ยาเสพตด

VC4 : การบ าบด

ผเสพ ยาเสพตด

(3CSFs, 5KPIs)

(4CSFs, 5KPIs)

(5CSFs, 5KPIs)

(3CSFs, 4KPIs)

1. รายการสถตทมการจดเกบเปนปกต

12 (44.44%)

4 2 5 1

2. รายการสถตทจด เกบไมตอเนอง ไมครบถวน (อยระหวางการตรวจ)

7 (25.93%)

2 4 0 1

3. รายการสถตทยงไมมการจดเกบ ตองพฒนาการจดเกบตอไป

8 (29.63%)

0 2 3 3

รวม 27 (100%)

6 8 8 5

34

แนวทางการพฒนาขอมล 1. กรณ ขอมลส าคญ ทมการจดเกบอยางตอเนองและมหนวยงานจดเกบหลาย

หนวยงาน มแนวทางการพฒนา คอ จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยาม ค าอธบาย ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล ทบทวนและจดท าค าสงมอบหมายผรบผดชอบจดเกบขอมลใหเหมาะสม จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมล การประมวลผล

และการน าเสนอ รวมทงการใชขอมล

2. กรณชดขอมลส าคญ ทจดเกบไมตอเนอง/ไมครบถวน ตองด าเนนการจดเกบเพมเตม มแนวทางการพฒนา คอ

จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยามค าอธบายใหชดเจน ก าหนดผรบผดชอบการจดเกบขอมลส าหรบรายการขอมลตามตวชวดตาง ๆ

ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมลการประมวลผล

และการน าเสนอ รวมทงการใชขอมล

3. กรณชดขอมลส าคญทยงไมมขอมล เนองจากการรเรมภารกจใหม ตองมการมอบหมายผรบผดชอบและพฒนาระบบการจดเกบ มแนวทางการพฒนา คอ

จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยามค าอธบายให ชดเจน ก าหนดผรบผดชอบการจดเกบขอมลส าหรบรายการขอมลตามตวชวดตาง ๆ

ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมลการประมวลผล

และการน าเสนอ รวมทงการใชขอมล

35

3) การวเคราะหสถานการณขอมล : ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

จงหวดเชยงรายมภมประเทศเปนเทอกเขาสงในทวปตอนเหนอ (North Continental Highland) มพนทราบสงเปนหยอม ๆ บรเวณเทอกเขาจะมความสงประมาณ 1,500– 2,000 เมตรจากระดบน าทะเล บรเวณสวนทราบตามลมแมน าส าคญในตอนกลางของพนท มความสงประมาณ 410–580 เมตร จากระดบน าทะเล พนทปาในเขตจงหวดเชยงราย มแนวโนมเพมขน หลงจากเคยลดลงอยางตอเนองทกป โดยกรมปาไมไดมการปรบเปลยนวธการค านวณพนทปา จากเดมทเคยค านวณจากการส ารวจ โดยใชแผนทประเทศ 1:50,000 เปนการค านวณโดยการแปลภาพถายทางอากาศ ประกอบกบภาครฐไดมการจดสรรงบประมาณเพอการปลกปา และมอบใหชมชนชวยดแลรกษาท าใหพนทปา ของจงหวดเชยงรายเพมขน เปน 5 ,871.57 ตารางกโลเมตร คดเปนรอยละ 50.28 ของพนท จงหวดเพมขน 66.62 ตารางกโลเมตร หรอ 41 ,637 ไร จงหวดเชยงรายมพนทปาไม 5 ,164.62 ตารางกโลเมตร หรอ 3,227,887 ไรคดเปนรอยละ 44.22 ของพนททงหมด

จากสถตการเกดไฟปา มการเกดไฟในพนทเกษตร ในป 2555 เกดไฟในพนททงสน 420 ครง อ าเภอทเกดไฟมากทสด 3 ล าดบแรก ไดแก อ าเภอแมจน อ าเภอพาน และอ าเภอเชยงแสน

การเกดไฟในพนทปาสงวนแหงชาต ในป 2555 เกดไฟในพนททงสน 1,339 ครง อ าเภอทเกดไฟมากทสด 3 ล าดบแรก ไดแก อ าเภอเวยงปาเปา อ าเภอแมสรวย และอ าเภอเวยงแกน

การเกดไฟในพนทปาอนรกษ ในป 2555 เกดไฟในพนททงสน 527 ครง อ าเภอทเกดไฟมากทสด 3 ล าดบแรก ไดแก อ าเภอแมสรวย อ าเภอเมองเชยงราย และอ าเภอพาน ตามล าดบ

36

ตารางท 9 จ านวนครงของการเกดไฟปา ป พ.ศ. 2551 - 2555

ลกษณะการเกดไฟปา ปงบประมาณ พ.ศ.

2551 2552 2553 2554 2555 การเกดไฟในพนทเกษตร 45 201 284 167 420 การเกดไฟในพนทปาสงวนแหงชาต 376 624 1,017 340 1,339 การเกดไฟในพนทปาอนรกษ 162 246 364 107 527

รวม 583 1071 1665 614 2286 ทมา : ส านกงานปาไมจงหวดเชยงราย

จากการเกดไฟปาในจงหวดเชยงรายพบวา มการเกดไฟปาในเขตพนทปาสงวนแหงชาตมากทสด ในป พ.ศ. 2555 เกดไฟปาในพนททงสน 1,339 ครง และมแนวโนมจะเพมขนในปตอไป ในดานของการเกดไฟในพนทการเกษตร เปนปญหาทตองเรงแกไข วธการหลกคอการดงประชาชนเขามามสวนรวมในการแกไขปญหา ใหความรความเขาใจทถกตองในการท าการเกษตรและลดการเผาในพนทการเกษตร

แผนภมท 11 จ านวนครงของการเกดไฟในพนทจงหวดเชยงราย ป พ.ศ. 2551 - 2555

ทมา : ส านกงานปาไมจงหวดเชยงราย

พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555

45

201284

167

420376

624

1,017

340

1,339

162246

364

107

527

การเกดไฟในพนทเกษตร การเกดไฟในพนทปาสงวนแหงชาต การเกดไฟในพนทปาอนรกษ

37

และสถตการเกดไฟปาทผานในพนท 9 จงหวดภาคเหนอตอนบนระหวางป 2556-2557 พบวา จงหวดเชยงใหมเปนจงหวดทเกดไฟปามากทสด โดยมการดบไฟปาสงสดถง 1,361 ครง มพนทเสยหายมากทสดถง 14,541.35 ไร ในสวนของจงหวดเชยงรายมการดบไฟปาสงสดถง 98 ครง มพนทเสยหายมากทสดถง 913.25 ไร

ตารางท 12 เปรยบเทยบการเกดไฟไหมปาและหมอกควน พนท 9 จงหวดภาคเหนอ ระหวางปงบประมาณ 2556 และ 2557

จงหวด ขอมลวนท 1 ต.ค. 55 - 23 ก.ย. 56 ขอมลวนท 1 ต.ค. 56 - 23 ก.ย. 57

ดบไฟปา (ครง) พนทถกไฟไหม

(ไร) ดบไฟปา (ครง)

พนทถกไฟไหม(ไร)

1. เชยงใหม 1,361 14,541.35 1,073 10,323 2. แมฮองสอน 508 2,954.50 432 2,932.50 3. ล าปาง 310 1,994 374 1,727 4. ล าพน 166 1,449 125 926 5. เชยงราย 98 690.01 92 913.25 6. พะเยา 38 194 31 294 7. แพร 147 1,010.50 111 927 8. นาน 123 1,259.50 88 972 9. ตาก 95 1,131 117 1,275 รวม 9 จงหวด

ภาคเหนอ 2,846 25,223.86 2,443 20,289.75

ทมา : ส านกงานปาไมจงหวดเชยงราย

จากขอมลจะเหนไดวาจงหวดเชยงราย มแนวโนมท คา PM10 จะเพมสงขนใน แตละป อกทงจะเกดหมอกควนปกคลมเปนระยะเวลาหลายวน และมความถของการเกดหมอกควนเพมขน ซงอาจจะสงผลกระทบตอเศรษฐกจ ดานการทองเทยว นอกจากน นยงสงผลเสยตอสขภาพอนามยและชวตของประชาชนในจงหวด

38

จากการส ารวจปญหาและความตองการของประชาชน พบวา ชมชนตองการมสวนรวมในการปองกนและรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ตลอดจนสงเสรมพฒนาเครอขายอนรกษฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทส าคญควรสรางจตส านกของประชาชนใหอนรกษฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวย ในการแกไขปญหาควรสงเสรมสนบสนนการบรหารจดการขยะ และปองกนและแกไขปญหาหมอกควนและภาวะมลพษทางอากาศ เชน รณรงคสงเสรม ใหประชาชนลดการเผาตอซงขาว การรณรงคใหประชาชนแยกขยะ การประหยดพลงงาน การสรางพนทสเขยวเปนตน

ในประเดนยทธศาสตรท 5 “การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน” เปนประเดนยทธศาสตรการพฒนาดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยก าหนดเปาประสงคยทธศาสตร คอ “เพอเพมพนทปา และยกระดบการพฒนาเมองใหมความสมดลและยงยนเพอลดปญหาความเดอดรอนของผประสบภยพบต” ซงม 3 กลยทธทส าคญ และ 4 ตวชวด โดยจากการวเคราะห ก าหนดใหมประเดนปญหาส าคญ/ผลตภณฑทมศกยภาพคอ การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน)

กลยทธทส าคญของประเดนยทธศาสตรท 5 ประกอบไปดวย 3 กลยทธ ดงน 1. การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและ

ยงยน 2. สงเสรมการพฒนาเมองเพอการจดการสงแวดลอมอยางยงยน 3. สงเสรมการเตรยมความพรอมรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและ

ภยธรรมชาตใหกบชมชน

โดยมเปาประสงคเชงยทธศาสตรหลก 3 ประเดน ดงน 1. เพอเพมพนทปา 2. เพอยกระดบการพฒนาเมองใหมความสมดลและยงยน 3. เพอลดปญหาความเดอดรอนของผประสบภยพบต

39

ในขณะทตวชวดในประเดนยทธศาสตรท 5 ไดมงเนนใหเกดความส าเรจตาม กลยทธและเปาประสงคเชงยทธศาสตร โดยใหความส าคญกบการเพอเพมพนทปา การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน โดยการสงเสรมการพฒนาเมองเพอการจดการสงแวดลอมอยางยงยนและการเตรยมความพรอมรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและภยธรรมชาตใหกบช มชน ท งน ตวชวดของประเดนยทธศาสตรท 5 ประกอบไปดวย 4 ตวชวด คอ

ตวชวดท 1 พนทปลกปาเพมขน 30,554 ไร - ปลกปาตามโครงการปลกปาและฟนฟปาตนน าเพมขน 11,074 ไร - ปลกปาลดภาวะโลกรอนโดยภาคเอกชนเพมขน 19,480 ไร

ตวชวดท 2 พนทปาไมไดรบการบรหารจดการโดยการมสวนรวม ตวชวดท 3 ระดบความส าเรจของการสงเสรมใหเมองเปน “เมองนาอย” ตวชวดท 4 รอยละทลดลงของการใชจายเงนชวยเหลอผประสบภยพบต รอยละ 5

ตอไป

ทงน ตามทศทางการพฒนาจงหวดเชยงราย ตามกลยทธ เปาประสงคเชงยท ธศาสตร และ ตวช วด ในการพฒ นาฯ ในประ เดนยท ธศาสตรท 5 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน มความสอดคลองกบ หวงโซคณคา (Value Chain : VC) และปจจยสความส าเรจ (Critical Success Factors : CSF) ดงแผนภาพท 4

40

แผนภาพท 4 หวงโซคณคา ของ Critical Issue : การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน)

สรปมทงหมด 5 Value Chain และ 22 Critical Success Factors

ประเดนยทธศาสตรท 5 : การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน

VC: Critical Issue: การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน)

GVC: ทรพยากรธรรมชาตและมลพษทางสงแวดลอม

พฒนาระบบการดการ การลดมลพษทาง

สงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน )

การปองกนการเกดไฟปา หมอกควน

การแกไข ปญหา

ไฟปา หมอกควน

การตดตาม และประเมนผล เพอการพฒนา

การจดการ

สงเสรมและสนบสนน ใหเกดความรวมมอ การปองกนและแกไข

ปญหาไฟปา หมอกควน

41

ตารางท 13 จ านวนปจจยสความส าเรจ (Critical Success Factors)

หวงโซคณคา(Value Chain) จ านวนปจจยสความส าเรจ

(Critical Success Factors) VC1: พฒนาระบบการจดการการลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน )

7

VC2: สงเสรมและสนบสนนใหเกดความรวมมอการปองกนและแกไขปญหาไฟปา หมอกควน

4

VC3: การปองกนการเกดไฟปา หมอกควน 5 VC4: การแกไขปญหา ไฟปา หมอกควน 4 VC5: การตดตามและประเมนผลเพอการพฒนาการจดการ 2

รวม 22

ปจจบนการเกดไฟปาและหมอกควนในจงหวดเชยงรายมความรนแรงมาก จนกลายเปนปจจยทรบกวนสมดลของระบบนเวศอยางรนแรง สงผลกระทบตอสงคมพช ดน น า สตว และสงมชวตตาง ๆ ตลอดจนชวตและทรพยสนของประชาชน รวมไปถงเศรษฐกจ สงคม และการทองเทยวในทกพนทของจงหวดเชยงราย นอกจากน ไฟปายงกอใหเกดวกฤตมลพษหมอกควนจนกลายเปนปญหาใหญสงผลกระทบตอสขภาพอนามยและชวตของประชาชนเปนวงกวาง ซงสงผลกระทบตอสงแวดลอมและระบบนเวศนตางๆ มากมาย โดยพนททเกดไฟปาขนเปนประจ า ท าใหความสามารถในการดดซบน าลดลง เมอฝนตกลงมาท าใหเกดการไหลบาของน าอยางรวดเรว เกดเปนน าทวมหรอน าปาอยางฉบพลน สวนในฤดแลงจะเกดภาวะภยแลงอนเนองมาจากปรมาณน าในแหลงน าและน าใตดนลดลง นอกจากน หมอกควนไฟปายงกอใหเกดฝนละอองขนาดเลก ซงสงผลกระทบตอระบบทางเดนหายใจ กอใหเกดปญหาตอสขภาพ อนามย และชวตของมนษยโดยตรง

และในการตรวจวดคณภาพอากาศในบรรยากาศ ไดมส านกงานทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดเชยงรายท าหนาทหลกในการรวบรวมขอมลการตรวจวดคณภาพอากาศ โดยสารมลพษทบงชถงภาวะหมอกควนไฟ ไดแก ปรมาณฝนละอองในบรรยากาศทมขนาดเลกกวา 10 ไมครอน ซงเปนหลกฐานทแสดงวา ภาวะของอากาศในขณะนนดหรอไม และไดจดท าฐานขอมลตงแตป พ.ศ.2550 เปนตนมา ดงตารางตอไปน

42

ตารางท 14 คา PM10 ทวดไดสงสด ป พ.ศ. 2550 – 2555

ปงบประมาณ พ.ศ.

ฝนละอองขนาดไมเกน 10 ไมครอน (PM10)

สถานตรวจวดคณภาพอากาศ ส านกงานทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมจงหวดเชยงราย อ.เมอง

ส านกงานสาธารณสข อ าเภอแมสาย อ.แมสาย**

2550 คาสงสด 211.9 - จ านวนครงทคาเกน

มาตรฐาน 15 -

2551 คาสงสด 137.9 - จ านวนครงทคาเกน

มาตรฐาน 3 -

2552 คาสงสด 288.0 - จ านวนครงทคาเกน

มาตรฐาน 27 -

2553 คาสงสด 291.9 337.90 จ านวนครงทคาเกน

มาตรฐาน 43 38

2554 คาสงสด 142.3 158.5 จ านวนครงทคาเกน

มาตรฐาน 2 1

2555 คาสงสด 290.3 470.8 จ านวนครงทคาเกน

มาตรฐาน 33 55

ทมา : ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควบคมมลพษ, 2555

43

0.0

50.0

100.0

150.0

200.0

250.0

300.0

350.0

400.0

450.0

500.0

พ.ศ. 2550 พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555

คา PM10 ทวดไดสงสดฝนละอองขนาดไมเกน10 ไมครอน (PM10)

คาสงสดจ านวนครงทคาเกนมาตรฐานคาสงสดจ านวนครงทคาเกนมาตรฐาน

สถานตรวจวดคณภาพอากาศในบรรยากาศ หนาส านกงานสาธารณสขอ าเภอแมสาย

แผนภมท 12 คา PM10ทวดไดสงสดกบจ านวนครงทเกนมาตรฐาน ป พ.ศ. 2550 - 2555

ทมา : ส านกจดการคณภาพอากาศและเสยง กรมควบคมมลพษ, 2555

สาเหตเปนผลจากสภาพภมประเทศเปนแองกระทะ ท าใหเปนอปสรรคตอการกระจายตวของมลพษหมอกควนทเกดขนนอกจากนยงมปจจยส าคญทกอใหเกดมลพษหมอกควนเพมขนอก ไดแก ไฟปาเปนสาเหตหลกทท าใหมปรมาณหมอกควนเพมขนสวนใหญเกดจากการกระท าของมนษย และการเผาตามวถชวตของคนในภาคเหนอทมมาตงแตอดต ไดแก เพอเปนแนวกนไฟ เผาวชพชเพอเตรยมพนทเพาะปลก เชน ท าไรขาวโพด การเผาเศษใบและกงไมขยะ และการเผา/อบวสดเพอใชประกอบอาชพเกยวกบสนคาหตถกรรม รวมทง การเผาเพอหาของปาโดยเฉพาะผกหวาน (หลงจากการเผายอดออนจะผลและแตกหนอ) และเหดเผาะหรอเหดถอบ (ชอบขนตามพนดนใตโคนไมทถกไฟเผา/เผาทใหเตยนเพอเกบงาย) ซงเปนพชผกตามธรรมชาตออกเพยงปละครงในชวงปลายฤดแลงถงตนฤดฝน เปนทนยมรบประทาน เพาะพนธไดยากมราคาสง (ผกหวานกโลกรมละประมาณ 200 -300 บาท เหดเผาะลตรละประมาณ 100-300 บาท)

สถานตรวจวดคณภาพอากาศในบรรยากาศ หนาส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดเชยงราย

44

ส าหรบการคาดการณสถานการณไฟปาป 2557 จากการเฝาตดตามปรากฏการณเอนโซ (ENSO) อนน ามาซงความแปรปรวนของภมอากาศในรปแบบของความแหงแลง ฝน และความหนาวเยน และการเกดพายหมนเขตรอน โดยคาดวาในชวงป 2557 สถานการณของปรากฏการณทางธรรมชาตในระยะนไปจนถงตนปหนา มความเปนไปไดวา จะอยในภาวะเปนกลางมากกวารอยละ 50 และโอกาสเกดปรากฏการณเอลนโญ/ลานญา ประมาณรอยละ 20 และรอยละ 25 ตามล าดบ ส าหรบสภาวะอากาศของประเทศไทยในระยะนขนอยกบตวแปรตาง ๆ ของฤดกาล ดงนน ในป 2557 จะตองเฝาระวงและตดตามสภาพภมอากาศอยางใกลชด และจดเตรยมความพรอมในการเฝาระวงปองกนและควบคมไฟปาพอสมควร รวมถงการตดตามและรวบรวมขอมลทเกยวของ ประกอบดวย ปรมาณฝนละออง จ านวนจดความรอน (Hotspot) ซงแปลผลไดจากภาพถายดาวเทยม ขอมลอตนยมวทยา อน ๆ ทเกยวของ เชน ทศทางและความเรวลม ปรมาณน าฝน ความชนสมพทธ และคาทศนวสย เปนตน

ในการวเคราะหความสมพนธเพอก าหนดหวงโซคณคาและปจจยสความส าเรจ ทส าคญ พบวา จ านวนการใชองคความรในการจดการไฟปาการสนบสนนสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการแกปญหาไฟปาจ านวนครงของการเกดไฟปาและคา PM10 ทวดไดสงสดและ จ านวนครงทคา PM10 เกนมาตรฐาน เปนตวแปรทส าคญในการเลอกหวงโซคณคา จงมการก าหนดสมการความสมพนธของการลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน) ดงน

สมการความสมพนธประเดนปญหาทส าคญ : การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน) Y “ไฟปาหมอก

ควน” X1 + X2 + X3 + X4

การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน)

จ านวนการใชองคความรในการจดการไฟปา

จ านวนหมบานทไดรบการสนบสนนสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการแกปญหาไฟปา

จ านวนครงของการเกดไฟปา

คา PM10 ทวดไดสงสดและจ านวนครงทคา PM10 เกนมาตรฐาน

45

การวเคราะหความสมพนธของชดขอมล : เปนการก าหนดสมมตฐานความ สมพนธของตวแปรทมแนวโนมสมพนธกบการลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน) สมการความสมพนธประเดนปญหาทส าคญ การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน) Y = F (X1, X2, X3, …….. Xn) ซ งพจารณารายการทางสถตทม ขอมลเพอค านวณหาคาความสมพนธ ท าใหไดสมการและจดท าตวอยางกราฟแสดงความสมพนธของขอมล ไดดงน

คาสมประสทธในการศกษาความสมพนธของการลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน) ตามแผนภมแสดงการวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผน ตามกน :จ านวนครงของการเกดไฟปา, คา PM10ทวดไดสงสด และจ านวนครงทคา PM10

เกนมาตรฐาน ระหวางป 2551 – 2555 พบวา สมการจ านวนครงของการเกดไฟปา (ครง) และ จ านวนครงทคา PM10เกนมาตรฐาน (ครง) เปนการอธบายแนวโนมการเปลยนแปลงตามกนระหวางตวแปรดงกลาว โดยจ านวนครงของการเกดไฟปา (ครง) Y = 310.9X + 295.1 ( X= 1, 2, 3…n กลาวคอ ในการแทนคา X ส าหรบป 2552 นน X มคา = 1 และเพมขนทละ 1 ตามอนกรมเวลา) และสมประสทธของสมการมคาเปนบวก 310.9 เปนการท านายแนวโนมการเพมขนของจ านวนครงของการเกดไฟปาในแตละป หรอสรปไดวาจ านวนครงของการเกดไฟปา มแนวโนมเพมขนโดยเฉลยปละ 311 ครง ในขณะทสมการจ านวนครงทคา PM10

เกนมาตรฐาน Y = 2.6X + 22.6 ( X= 1, 2, 3…n กลาวคอ ในการแทนคา X ส าหรบป 2552 นน X มคา = 1 และเพมขนทละ 1 ตามอนกรมเวลา) และสมประสทธของสมการมคาเปนบวก 2.6 นนคอจ านวนครงทคา PM10 เกนมาตรฐานมแนวโนมเพมขนโดยเฉลยปละ 2.6 ครง ซงสอดคลองกบจ านวนครงของการเกดไฟปาทเพมขน

สมการความสมพนธของขอมล

การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปาหมอกควน) = F (จ านวนการใชองคความรในการจดการไฟปา , จ านวนหมบานทไดรบการสนบสนนสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการแกปญหาไฟปา, จ านวนครงของการเกดไฟปา , คา PM10ทวดไดสงสดและจ านวนครงทคา PM10 เกนมาตรฐาน)

46

แผนภมท 13 แสดงการวเคราะหความสมพนธของขอมลทมแนวโนมแปรผนตามกน : จ านวนการใชองคความรในการจดการไฟปา จ านวนหมบานทไดรบการสนบสนนสงเสรมการมสวนรวมของชมชนในการแกปญหาไฟปา จ านวนครงของการเกดไฟปา คา PM10 ท วดไดส งสดและจ านวนครงท คา PM10 เกนมาตรฐานระหวางป พ.ศ. 2551 – 2555

ทศทางการพฒนาตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 ในประเดนยทธศาสตรการพฒนาของจงหวดเชยงรายมความสอดคลองกบประเดนยทธศาสตรของแผนพฒนาจงหวดเชยงราย 4 ป (พ.ศ. 2558 – 2561) ใน 3 ดาน คอดานเศรษฐกจ ดานสงคม และดานทรพยากรธรรมชาตละสงแวดลอม

ในดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยนเชอมโยงกบประเดนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดเชยงราย การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน โดยพนทปาไมเพมขนเปน รอยละ 45 ในป 2561

y = 310.9x + 295.1

y = -2.6x + 22.60

5

10

15

20

25

พ.ศ. 2551 พ.ศ. 2552 พ.ศ. 2553 พ.ศ. 2554 พ.ศ. 2555

ครง

จ านวนครงของการเกดไฟปา(ครง)

จ านวนครงทคา PM10 เกนมาตรฐาน(ครง)

เชงเสน (จ านวนครงของการเกดไฟปา(ครง))

เชงเสน (จ านวนครงทคา PM10 เกนมาตรฐาน(ครง))

47

ในสวนของตวชวดการพฒนาของจงหวดเชยงรายจะเนนในการพฒนาดานสงคม ดานการพฒนาคณภาพชวต โดยเฉพาะคณภาพชวตดานการศกษาและสขภาพ รวมทงดานเศรษฐกจและดานทรพยากรธรรมชาตซงมความสอดคลองกบตวชวดตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน โดยการพฒนาดานสงคมของจงหวดจะเนนในเรองการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน โดยม 1 ประเดนยทธศาสตร ทส าคญดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม คอ ประเดนยทธศาสตรท 5 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหด ารงความสมบรณและยงยน

รายงานสถานการณการจดท าขอมลเชงพนทระดบจงหวดดานทรพยากร ธรรมชาตและสงแวดลอมน เปนรายงานสถานการณทส านกงานสถตจงหวดไดจดท าขนเพอรวบรวมประมวลขอมลทนาสนใจตางๆ ทเกยวของกบแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวด 4 ปและวเคราะหขอมลสถานการณ แนวโนมตามแผนพฒนาจงหวดในประเดนทเกยวของในดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ดวยการน าขอมลสารสนเทศมาประกอบการก าหนดผลตภณฑทส าคญ หวงโซคณคา และการวเคราะหความสมพนธระหวางประเดนยทธศาสตรกบตวแปรทส าคญทจะน าไปสการก าหนดปจจยสความส าเรจทเหมาะสมดวยขอมลสารสนเทศ

ซงในประเดนยทธศาสตรท 5 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหด ารงความสมบรณและยงยนก าหนดใหมประเดนปญหาส าคญ/ผลตภณฑทมศกยภาพ คอ การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปา หมอกควน) มการใชรายงานสถตทางการระดบจงหวดดานทรพยากรปาไม ซงมขอมลทตองจดเกบทงสน 37 ชดขอมล เปนรายการสถตทมการจดเกบเปนปกต 19 ชดขอมล เปนรายการสถตทจดเกบไมตอเนอง ไมครบถวน (อยระหวางการตรวจ) อก 11 ชดขอมล และเปนรายการสถตทยงไมมการจดเกบ ตองพฒนาการจดเกบตอไปอก 7 ชดขอมล โดยมหนวยงานทรบผดชอบอย 11 หนวยงาน ดงน

48

1. ส านกงานปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดเชยงราย 2. ส านกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดเชยงราย 3. ทองถนจงหวดเชยงราย 4. สถาบนอดมศกษาในพนท 5. ส านกบรหารพนทอนรกษท 15 6. ส านกจดการทรพยากรปาไมท 2 7. ส านกงานเกษตรจงหวดเชยงราย 8. ส านกงานพฒนาทดนจงหวดเชยงราย 9. ศนยส ารวจอทกวทยาท 5 10. ส านกงานพลงงานจงหวดเชยงราย 11. ส านกงานเกษตรและสหกรณจงหวดเชยงราย

รายการขอมลสถตทส าคญและจ าเปนตอการขบเคลอนเปาหมายของยทธศาสตร ฐานขอมล “การลดมลพษทางสงแวดลอม (ไฟปา หมอกควน)” ของจงหวดเชยงราย โดยสรปชองวางการพฒนาการจดเกบขอมล เพอใหมขอมลสนบสนนการบรหารยทธศาสตร ดงน

49

ตารางท 15 รายการสถตทางการการ (ขอมลทส าคญและจ าเปน)

รายการสถตทางการ

(ขอมลทส าคญและจ าเปน)

จ านวนขอมล

รายการ(%)

VC1: พฒนาระบบการจดการ

การลดมลพษทางสงแวดลอม

(ไฟปา หมอกควน )

VC2: สงเสรมและสนบสนน

ใหเกดความรวมมอการปองกนและแกไขปญหา

ไฟปา หมอกควน

VC3: การ

ปองกนการเกดไฟปา หมอกควน

VC4: การแกไขปญหา ไฟปา

หมอกควน

VC5: การตดตามและ

ประเมนผลเพอการ

พฒนาการจดการ

(7CSFs, 11KPIs)

(4CSFs, 4KPIs)

(5CSFs, 6KPIs)

(4CSFs, 4KPIs)

(2SFs, 2KPIs)

1. รายการสถตทมการจดเกบเปนปกต

19 (51.35%)

9 1 4 5 0

2. รายการสถตทจด เกบไมตอเนอง ไมครบถวน (อยระหวางการตรวจ)

11(29.73%)

3 3 4 0 1

3. รายการสถตทยงไมมการจดเกบ ตองพฒนาการจดเกบตอไป

7 (18.92%)

3 1 0 1 2

รวม 37 (100%)

15 5 8 6 3

50

แนวทางการพฒนาขอมล 1. กรณ ขอมลส าคญ ทมการจดเกบอยางตอเนองและมหนวยงานจดเกบหลาย

หนวยงาน มแนวทางการพฒนา คอ จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยาม ค าอธบาย ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล ทบทวนและจดท าค าสงมอบหมายผรบผดชอบจดเกบขอมลใหเหมาะสม จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมล การประมวลผล

และการน าเสนอ รวมทงการใชขอมล

2. กรณ ชดขอมลส าคญ ทจดเกบไมตอเนอง/ไมครบถวน ตองด าเนนการจดเกบเพมเตม มแนวทางการพฒนา คอ

จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนดค านยาม ค าอธบาย ใหชดเจน ก าหนดผรบผดชอบการจดเกบขอมลส าหรบรายการขอมลตามตวชวดตาง ๆ

ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมลการประมวลผล

และการน าเสนอ รวมทงการใชขอมล

3. กรณ ชดขอมลส าคญทยงไมมขอมล เนองจากการรเรมภารกจใหม ตองมการมอบหมายผรบผดชอบและพฒนาระบบการจดเกบ มแนวทางการพฒนา คอ

จดท าคมอการจดเกบขอมล ก าหนด ค านยาม ค าอธบายใหชดเจน ก าหนดผรบผดชอบการจดเกบขอมลส าหรบรายการขอมลตามตวชวดตาง ๆ

ใหชดเจน จดระบบและวธการรบสงเชอมโยงขอมลกบผรบผดชอบการจดเกบขอมล จดอบรม/ประชมชแจงท าความเขาใจเกยวกบการจดเกบขอมลการประมวลผล

และการน าเสนอ รวมทงการใชขอมล