ค ำน ำ

รายงานฉบบนเปนสวนหนงของวชากฎหมายในชวตประจ าวน รหสวชา LW0102 โดยมวตถประสงค เพอใหรถงความส าคญของปาไม ปาสงวน และสตวสงวนซงรายงานเลมนมเนอหาเกยวกบความส าคญของปาไม ปาสงวน สตวปาสงวน ปญหาของทรพยากรปาไม เราสามารถน าความรนมาปรบกบการใชชวตประจ าวนของเราได

ผจดท าไดเลอกหวขอน ในการท ารายงานเนองมาจากเปนเรองทนาสนใจและเกยวของกบชวตประจ าวน และไดรถงคณประโยชนของปาไมในแตละวน มาเรยบเรยงใหผอานไดอานและเขาใจไดงายยงขน ผจดท าจงขอขอบคณ อาจารย สรชย อฬารวงศ ผใหความรและแนวทางการศกษา เพอนๆทกนใหความชวยเหลอมาโดยตลอด ทางคณะผจดท าหวงวา รายงานฉบบนจะใหความร และเปนประโยชนแกผอานทก ๆ ทาน โดยเฉพาะเจาของกจการ หากรายงานฉบบนมขอผดพลาดประการใด เราตองขออภยไวนะทนดวย

คณะผจดท า

กลม พ.ร.บ. ปาสงวน

สำรบญ

เรอง หนำ ๑. ทมาและความส าคญ ๑

๑.๑ ประเภทของปา ๑ ๑.๑.๑ ปาไมผลดใบ ๑-๒ ๑. ปาดบเมองรอน ๒ ๒. ปาดบชน ๒ ๓. ปาดบแลง ๒ ๔. ปาดบเขา ๓ ๕. ปาสน ๓ ๖. ปาพร ๓ ๗. ปาชายเลน ๔ ๘. ปาชายหาด ๔

๑.๒ สงมชวตในปาชายเลน ๔

๑.๓ ปจจยทกอใหเกดปาไม ๔-๖

๑.๔ ผลกระทบของการท าลายปา ๖

๑.๔.๑ ทรพยากรดน ๖

๑.๔.๒ ทรพยากรน า ๖

๑.๔.๓ ทรพยากรอากาศ ๗

๑.๕ การอนรกษปาไม ๗

๑.๖ ปาสงวน ๘-๑๐

๑.๗ พระราชบญญตเกยวกบปาสงวน ๘- ๒๒

๑.๘ สตวปาสงวน ๒๒-๒๘

๑.๙ ความส าคญของปา ๒๙

๑.๙.๑ ส าคญตอระบบนเวศ ๒๙

๑.๙.๒ ส าคญตอดานเศรษฐกจ ๒๙

๑.๙.๓ ส าคญดานนนทนาการ ๒๙

๑.๑o ภาคทมปาไมหนาแนนทสด ๒๙

๑.๑๑ ประโยชนของปา ๒๙

๑.๑๒ ปาไมมประโยชนและอทธพลตอการด ารงชวตของมนษย ๓o

๑.๑๒.๑ ประโยชนทางตรง ๓o

๑.๑๒.๒ ประโยชนทางออม ๓o

๑.๑๓ ทรพยากรปาไม ๓๑

๑.๑๓.๑ ประเภทของปาไมในประเทศไทย ๓๑ ๑. ปาประเภทไมผลดใบ (Evergreen) ๓๑-๓๓ ๒. ปาประเภทผลดใบ (Declduos) ๓๓-๓๔

๓. ประโยชนของทรพยากรปาไม ๓๔-๓๕

๔. สาเหตส าคญของวกฤตการณปาไมในประเทศไทย ๓๕-๓๖ ๕. การอนรกษปาไม ๓๖-๓๗

๑.๑๔ การสงวนและคมครองสตวปา ๓๘-๔o

๑.๑๔.๑ บทก าหนดโทษตามลกษณะของความผด ๔o-๔๑

๑.๑๔.๒ บญชสตวปาสงวน ๔๒-๔๓

๑.๑๔.๓ สตวปาคมครองชนดทใหเพาะพนธได ๔๓

๑.๑๔.๔ บญชปาคมครองชนดทเพาะพนธได ๔๓-๔๔

๑.๑๕ ปญหาทรพยากรปาไม ๔๕

ค ำนยำม

ทมำและควำมส ำคญ

ปาไม (องกฤษ: Forest, Jungle) ตามพระราชบญญตปาไม หมายถง ทดนทไมมบคคลใดบคคลหนงไดมาซงกรรมสทธครอบครองตามกฎหมายทดน โดยทวไป หมายถง บรเวณทมตนไมหลายชนด ขนาดตาง ๆ ขนอยอยางหนาแนนและกวางใหญพอทจะมอทธพลตอสงแวดลอมในบรเวณนน เชน ความเปลยนแปลงของลมฟาอากาศ ความอดมสมบรณของดนและน า มสตวปาและสงมชวตอนซงมความสมพนธซงกนและกน

ประเภทของปำไม

ในประเทศไทยเราสามารถแบงประเภทของปาออกไดเปน 2 ประเภทดวยกนไดแก

ปำไมผลดใบ (Evergreen Forest) ปาประเภทนมประมาณ 30% ของเนอทปาทงประเทศ สามารถแบงยอยออกไปไดอก 4 ชนด ดงน

- ปาดบเมองรอน (Tropical Evergreen Forest) - ปาสน (Coniferous Forest) - ปาพร (Swamp Forest) - ปาชายหาด (Beach Forest) - ปาผลดใบ (Deciduous Forest) แบงได 3 ชนด คอ

- ปาเบญจพรรณ (Mixed Deciduous Forest)

-ปาแพะ ปาแดง ปาโคก หรอปาเตงรง (Deciduous Dipterocarp Forest)

-ปาหญา (Savanna Forest)

ปำไมผลดใบ

ลกษณะของปาดงดบทวไป มกเปนปาทบ ประกอบดวยพนธไมมากมายหลายรอยชนด ตนไมชนบนซงสวนใหญเปนไมตระกลยาง (Dipterocarpaceae) มกมล าตนสงตงแต 30 ถง 50 เมตร และมขนาดใหญมาก ถดลงมากเปนตนไมขนาดเลกและขนาดกลาง ซงสามารถขนอยใตรมเงาของตนไมใหญได รวมทงตนไมในตระกลปาลม (Palmaceae) ชนดตางๆ พนปามกรกทบ และประกอบดวยไมพม ไมลมลก ระก า หวาย ไมไผตางๆ บนล าตนมพนธไมจ าพวก epiphytes เชน พวกเฟรน และมอส ขนอยทวไป เถาวลยในปาชนดนมากกวาในปาชนดอนๆ ไมพนลาง (undergrowth) ทมในปาชนดนม ไมไผ (bamboo) หลายชนด เชน ไมฮก (Dendrocalamus brandisii Kurz.) ไมเฮย (Cephalostachyum virgatum Kurz.) ไมไรเครอ ไมไผคลาน (Dinochloa macllelandi Labill.) เปนตน นอกจากนนกมไมในตระกลปาลมตางๆ เชน ตาวหรอลกชด (Arenga pinnata Merr.) เตาราง (Caryota urens Linn.) และคอ (Livistona speciosa Kurz.) เปนตน รวมทงเฟนหรอกด เฟนตนและหวาย (Calamus spp.)

ปำดบเมองรอน

เปนปาไมผลดใบ เปนปาทอยในเขตทมมรสมพดผานอยเกอบตลอดทงป มปรมาณน าฝนมาก ดนมความชนอยตลอดเวลา ขนอยทงในทราบและทเปนภเขาสง มกระจายอยทวไปตงแตภาคเหนอไปถงภาคใต ปาดบเมองรอนจะเกดขนไดตองมสภาพภมอากาศ คอนขางชนและฝนตกชก ไดรบอทธพลของลมมรสมอยางมาก แบงยอยตามสภาพความชมชนและความสงต าของภมประเทศ ไดดงน

ปำดบชน

ปาดบชน (Tropical Rain Forest) มอยทวไปในทกภาคของประเทศ และมากทสดแถบชายฝงภาคตะวนออก เชน ระยอง จนทบร และทภาคใต กระจดกระจาย ตามความสงตงแต 0 - 100 เมตรจากระดบน าทะเลซงมปรมาณน าฝนตกมากกวาภาคอน ๆ ลกษณะทวไปมกเปนปารกทบ ประกอบดวยพนธไมมากมายหลายรอยชนด ตนไมสวนใหญเปนวงศยาง ไมตะเคยน กะบาก อบเชย จ าปาปา สวนทเปนพชชนลางจะเปนพวกปาลม ไผ ระก า หวาย บกขอน เฟรน มอส กลวยไมปาและ เถาวลยชนดตางๆ

ปำดบแลง

ปาดบแลง (Dry Evergreen Forest) มอยทวไปตามภาคตาง ๆ ของประเทศ ตามทราบเรยบหรอตามหบเขา มความสงจากระดบน าทะเลประมาณ 500 เมตร และมปรมาณน าฝนระหวาง 1,000-1,500 ม.ม. พนธไมทส าคญ เชน ยางแดง มะคาโมง เปนตน พนทปาชนลางจะไมหนาแนนและคอนขางโลงเตยน

ปำดบเขำ

ปาดบเขา (Hill Evergreen Forest) เปนปาทอยสงจากระดบน าทะเล ตงแต 1,000 เมตรขนไป สวนใหญอยบนเทอกเขาสงทางภาคเหนอ และบางแหงในภาคกลางและภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เชนท อช.ทงแสลงหลวง และ อช.น าหนาว เปนตน มปรมาณน าฝนระหวาง 1,000 ถง2,000 ม. พชทส าคญไดแกไมวงศกอ เชน กอสเสยด กอตาหมนอย อบเชย มปาเบจพรรณดวย เปนตน บางทกมสนเขาขนปะปนอยดวย สวนไมพนลางเปนพวกเฟรน กลวยไมดน มอสตาง ๆ ปาชนดนมกอยบรเวณตนน าล าธาร

ปำสน

ปาสน (Coniferous Forest) มกระจายอยเปนหยอม ๆ ตามภาคเหนอ เชน จงหวดเชยงใหม แมฮองสอน ล าปาง เพชรบรณ และทภาคตะวนออกเฉยงเหนอทจงหวดเลย ศรสะเกษ สรนทร และอบลราชธาน มอยตามทเขาและทราบบางแหงทมระดบสงจากน าทะเลตงแต 200 เมตรขนไป บางครงพบขนปนอยกบปาแดงและปาดบเขา ปาสนมกขนในทดนไมอดมสมบรณ เชน สนเขาทคอนขางแหงแลง ประเทศไทยมสนเขาเพยง 2 ชนดเทานน คอสนสองใบและสนสามใบ และพวกกอตาง ๆ ขนปะปนอย พชชนลางมพวกหญาตาง ๆ

ปำพร

ปาพร (Swamp Forest, Peat Swamp Forest) เปนสงคมปาทอยถดจากบรเวณสงคมปาชายเลน โดยอาจจะเปนพนทลมทมการทบถมของซากพชและอนทรยวตถทไมสลายตว และมน าทวมขงหรอชนแฉะตลอดป จากรายงานของกองส ารวจดน กรมพฒนาทดน (2525) พนททเปนพรพบในจงหวดตาง ๆ ดงน นราธวาส 283,350 ไร นครศรธรรมราช 76,875 ไร ชมพร 16,900 ไร สงขลา 5,545 ไร พทลง 2,786 ไร ปตตาน 1,127 ไร และตราด 11,980 ไร สวนจงหวดทพบเลกนอย ไดแก สราษฎรธาน ตรงกระบ สตล ระยอง จนทบร เชยงใหม (อ.พราว) และจงหวดชายทะเลอน ๆ รวมเปนพนท 400,000 ไร อยางไรกตาม พนทสวนใหญถกบกรกท าลายระบายน าออกเปลยนแปลงสภาพเปนสวนมะพราว นาขาว และบอเลยงกงเลยงปลา คงเหลอเปนพนทกวางใหญในจงหวดนราธวาสเทานน คอ พรโตะแดง ซงยงคงเปนปาพรสมบรณ และพรบาเจาะ ซงเปนพรเสอมสภาพแลว (ธวชชย และชวลต, 2528) แบงเปนยอย ๆ ได 2 ชนดคอ

ปำชำยเลน

ปาชายเลน (Mangrove Swamp Forest) ปาชนดนจะขนอยตามชายฝงทะเลทมดนโคลนและน าทะเลทวมถง เชน ตามชายฝงตะวนตก ตงแตระนองถงสตลแถบอาวไทยตงแตสมทรสงครามถงตราด และจากประจวบครขนธลงไปถงนราธวาส ไมทส าคญเชน ไมโกงกางใบเลก โกงกางใบใหญ แสมล าพ โพทะเล เปนตน

ปำชำยหำด

ปาชายหาด (Beach Forest) เปนปาทมอยตามชายฝงทะเลทเปนดนกรวด ทรายและโขดหนพนธไมจะตางจากททน าทวมถง ถาชายฝงเปนดนทรายกมสนทะเล พชชนลางกจะมพวกตนนก และพนธไมเลอยอน ๆ อกบางชนด ถาเปนกรวดหรอหน พนธไมทขนสวนใหญกเปนพวกกระทง หกวาง เปนตน

สงมชวตในปำชำยเลน

สตวทอาศยอยตามพนปาโดยอาศยคบคลานหรอเกาะหรอขดรอยตามพนดนรวมทงพวกทอยในน าจะตองมการปรบตวอยางมากเพอการอยรอด เนองจากตองประสบกบสภาวะตางๆทเปลยนแปลงอยเปนประจ าหรอตองอยในสภาพทไมเหมาะสมตอการด ารงชวตโดยทวไป เชน สภาวะทท าใหมการสญเสยน าออกจากล าตวและสภาพอณหภมสงสภาพทมปรมาณออกซเจนคอนขางต าของดนเลน และการเปลยนแปลงความเคมของน า สภาพแวดลอมทางทะเล ปาชายเลนเปนแหลงทอดมไปดวยสตวน าและสตวบกนานาชนด นบตงแตสตว ไมมกระดกสนหลงชนต า ตงแต ฟองน า ซเลนเตอเรท หนอนตวแบน หนอนปลองหอยหมก กง กง ปตลอดจนสตวมกระดกสน หลงจ าพวก ปลา สตวเลอยคลาน นก และ สตวเลยงลกดวยนม สตวตางๆเหลาน สวนใหญมความส าคญ ทางเศรษฐกจและมความส าคญตอ ระบบนเวศทะเล เปนอยางยง

ปจจยทกอใหเกดปำไม

การทปาไมในแตละพนทมความแตกตางกนนนมอทธพลมาจากปจจยตางๆ ไดแก

- แสงสวาง (Light) - อณหภม (Temperature) - สภาพภมอากาศ (Climate) - ความชนในบรรยากาศ (Atmospheric Moisture) - ปรมาณน าฝน (Rainfall) - สภาพภมประเทศ (Topographic conditions) - สภาพของดน (Soil) - สงมชวต (Living organisms) - ความส าคญและประโยชนของปาไม[แก] - เปนสวนทส าคญมากสวนหนงของวฏจกรชวต - ปาชวยในการอนรกษดนและน า - ชวยปรบสภาพบรรยากาศ - ปาไมเปนแหลงตนน าล าธาร - ปาไมเปนแหลงปจจยส ปาไมเปนแหลงผลต/ผผลต - เปนทอยอาศยของสตวปา - เปนแนวปองกนลมพาย - ชวยลดมลพษทางอากาศ - การสญเสยทรพยากรปาไม[แก]

ตลอดเวลา 30 ปทผานมา อาจกลาวไดวาการสญเสยพนทปาหรอพนทปาไมเสอมโทรมลง สามารถสรปไดดงน

การท าไม ความตองการไมเพอกจการตางๆ ขาดระบบการควบคมทด ผทเกยวของทกฝายมงแตตวเลขปรมาตรทจะท าออก โดยไมระวงดแลพนทปา ไมตดตามผลการปลกปาทดแทน

การเพมจ านวนประชากรของประเทศ ท าใหความตองการจากภาคเกษตรกรรมมากขน ความจ าเปนทตองการขยายพนทเพาะปลกเพมขน พนทปาไมในเขตภเขาจงเปนเปาหมายของการขยายพนทเพอการเพาะปลก

การสงเสรมการปลกพชหรอเลยงสตวเศรษฐกจเพอการสงออก ท าใหมการขยายพนทเพาะปลกดวยการบกรกปาเพมมากขน

การก าหนดแนวเขตพนทปา กระท าไมชดเจนหรอไมกระท าเลยในหลายๆ ปา การบกรกพนทปากด าเนนไปเรอยๆ กวาจะรแพรชนะปากหมดสภาพไปแลว

การจดสรางสาธารณปโภคของรฐ อาท เขอน อางเกบน า เสนทางคมนาคม การสรางเขอนขวางล าน าจะท าใหสญเสยพนปา บรเวณทเกบน าเหนอเขอน

การท าเหมองแร แหลงแรทพบในบรเวณทมปาไมปกคลมอย มความจ าเปนทจะตองเปดหนาดนกอน จงท าใหปาไมทขนปกคลมถกท าลายลง

ผลกระทบของกำรท ำลำยปำไม

ทรพยำกรดน

การชะลางพงทลายของดน ปกตพชพรรณตางๆ มบทบาทในการชวยสกดกนไมใหฝนตกถงดนโดยตรง ความตานทานการไหลบาของน า ชวยลดความเรวของน าทจะพดพาหนา ดนไป มสวนของรากชวยยดเหนยวดนไว ท าใหเกดความคงทนตอการพงทลายมากยงขน แตหากพนทวางเปลาอตราการ พงทลายของดนจะเกดรนแรง การสญเสยดนจะเพมขน

ดนขาดความอดมสมบรณ บรเวณพนดนทไมมวชพชหรอปาไมปกคลม การพดพาดนโดยฝนหรอลมจะเกดขน ไดมาก โดยเฉพาะบรเวณผวหนาดน

ทรพยำกรน ำ

ความแหงแลงในฤดแลง การแผวถางท าลายปาตนน าเปนบรเวณกวาง ท าใหพนทปาไมไมตดตอกนเปนผนใหญ ท าใหเกดการระเหยของน าจากผวดนสง แตการซมน าผานผวดนต า ดนดดซบและเกบน าภายในดนนอยลง ท าใหน าหลอ เลยงล าธารมนอยหรอไมม

คณภาพน าเสอมลง คณภาพน าทงทางกายภาพ เคม และชวภาพลวนดอยลง ถามการเปลยนแปลง หรอท าลายพนทปา การปนเปอนของดนตะกอนทน าพดพาดวยการไหลบาผานผวหนาดนหรอในรปแบบอน ๆ นอกจากน การปราบวชพชหรออนทรยตางๆ ทอยในแนวทางเดนของน า กอใหเกดการปนเปอนและสรางความสกปรกตอน าได ไมมากกนอย

น าเสย การปลดปลอยของเสยหรอน าเสยลงสล าน าสาธารณะ จงหลกเลยงไมไดทจะท าใหเกดปญหาน าเสยโดยเฉพาะล าหวย ล าธาร ทน าไหลชาบรเวณทราบ สงมชวตในน าตายและสญพนธ ขาดน าดบท าการประปา

อำกำศ

อากาศเสย การหายใจของสงมชวตทกชนดจะปลดปลอยกาซคารบอนไดออกไซดออกมา หากมตนไมจ านวนมากหรอพนทปามากพอ ตนไมเหลานจะดดซบกาซคารบอนไดออกไซดไวในตอนกลางวนเพอการสงเคราะหดวยแสง หรอกาซทเกดจากการเผาไหมทไมสมบรณ เชน คารบอนมอนอกไซดจะดดซบไวโดยพชชนสงเหลาน อากาศเสยกจะไมเกดขน

โลกรอน หรอเกดปรากฏการณเรอนกระจก (Green house Effect) กาซเหลานยอมใหความรอนจากดวงอาทตยผานลงมายงพนโลกได ท าใหสามารถเกบความรอนจากการดดซบรงสไวมากขนโลกจงมอณหภมสงขน กลมกาซทรวมตวกนเปนเกราะก าบง ไดแก กาซมเทน ไนตรสออกไซด คลอโรฟลออโรคารบอน คารบอนเตตระคลอไรด คารบอนมอนอกไซด และทส าคญคอ คารบอนไดออกไซดซงมมากทสด

ทงหมดทกลาวมานนกวทยาศาสตรในประเทศไทยนนไดกลาววา"การทโลกมกาซคารบอนไดออกไซดเยอะนนไมไดมแตจะท าใหโลกรอนอยางเดยวแตยงมประโยชน ถาเราปลกตนไมใหมนเยอะๆกดแตตนไมมนกตองมใบทเหยวแหงรวงหลน ซงเมอใบไมทเหยวแหงรวงหลนมาสพนดนแลวทบถมกนไปเรอยๆกจะท าใหเกดกาซมเทนซงจะสงผลเสยแตอยางเดยว เพราะกาซคารบอนไดออกไซดยงมประโยชนทางออมอกคอ เมอกาซคารบอนไดออกไซดลอยขนเหนอฟามนกยงชวยบงแสงอาทตยเพอไมใหโลกรอนเชนเดยวกบฝนละอองตางๆ

กำรอนรกษปำไม

การอนรกษปาไมเปนแนวทางการแกไขปญหาดงกลาวกระท าไดดงน

ปาเพอการอนรกษ ก าหนดไวเพออนรกษสงแวดลอม ดน น า พนธพช พนธสตวทหายาก และปองกนภยธรรมชาตอนเกดจากน าทวมและการพงทลายของดน ตลอดทงเพอประโยชนในการศกษา การวจย และนนทนาการของประชาชนในอตรารอยละ 25 ของพนทประเทศ หรอประมาณ 80 ลานไร

ปาเพอเศรษฐกจ ก าหนดไวเพอการผลตไมและของปา เพอประโยชนในทางเศรษฐกจ ในอตรารอยละ 15 ของพนทประเทศ หรอประมาณ 48 ลานไร

"ปาสงวนแหงชาต" หมายความวา ปาทไดก าหนดใหเปนปาสงวน แหงชาตตามพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ.2507

"ปา" หมายความวา ทดนรวมตลอดถง ภเขา หวย หนอง คลอง บง บาง ล าน า ทะเลสาบ เกาะ และทชายทะเลทยงมไดมบคคลไดมาตาม กฎหมาย

ปาสงวนแหงชาต คอปาทพระราชบญญตสงวนและคมครองปา พ.ศ. ๒๔๘๑ ประกาศวาเปนปาสงวนและปาคมครอง สวนปาสงวน อกกรณหนงเปนปาซงรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรและสหกรณออกกฎกระทรวง ใหเปนปาสงวนแหงชาต โดยพจารณาจากความจ าเปนเพอการรกษาสภาพปาไม ของปาหรอทรพยากรธรรมชาตอน และในกฎ กระทรวงดงกลาวจะตองมแผนทแสดงแนวเขตของปาสงวนไวดวย อกทงเมอประกาศแลว ตองปดประกาศส าเนากฎกระทรวงไว ณ ทวาการอ าเภอหรอกงอ าเภอ ทท าการก านน และในหมบานในเขตทเกยวของ เพอใหประชาชนทราบ

การประกาศพนทปาสงวนแหงชาตนน มขอหามวาตองไมเปน ทดนของเอกชนทมสทธครอบครองอยแลวกอนทจะมการประกาศเปนเขตปา สงวนแหงชาต ซงโดยทวไปจะเปนทรกรางวางเปลา หรอเปนททอยในความครอบครองของรฐหรอทบวงการเมอง

เปนทนาสงเกตวา ในปจจบนชาวบานบางหมบานท ากนอยในเขตปาสงวนแหงชาตและมปญหาพพาท วา ตนเคยอาศยอยในบรเวณ ดงกลาวโดยชอบกอนทจะประกาศวาเขตนนเปนเขตปาสงวน ซงในกรณน เปนปญหาทจะตองน าสบพสจนวาเปนความจรงเชนไร ซงถาเปนความจรงอาจเปนเพราะขอบกพรองในชวงการส ารวจ ซงเจาหนาทไมสามารถส ารวจไดครบทกพนทได จงประกาศเขตปาสงวนแหงชาตทบทของราษฎร ซงทางแกกจะตองเพกถอนเขตดงกลาวออกจากเขตปาสงวนแหงชาต แตถาไมเปนความจรง ราษฎรหมบานนนจะตองอพยพออกจากพนทปาสงวนดงกลาวเวนแตจะเขา เงอนไข ทจะไดรบสทธท ากนตามพระราช-บญญตน

แนวคดในการอนรกษปาสงวนแหงชาต คอการสงวนและรกษาไวซงทรพยากรปาไม เพอประโยชนในดานการพฒนาเศรษฐกจอยางยงยน หรอกลาวอกนยหนงวาเปนปาสงวนไว เพอใชประโยชนจากปาในเชงเศรษฐกจ และน าผลประโยชนจากปาไมมาเพอการพฒนาอยางมประสทธภาพ และใหมการใชประโยชนนานทสดจนถงลกหลาน ดงนน กฎหมายจงมทงการหามมใหบกรก หรอหาของปา หรอเขาไปกอสรางในเขตปาสงวน แตถาเปนพนทปาดงกลาวในเขตทเรยกวา ปาเสอมโทรม ทางกรมปาไมกอาจอนญาตใหราษฎรทไมมทดนท ากนเขาท ากนไดโดยไม สามารถถอเอากรรมสทธหรอสทธครอบครองได หรออาจจะใหเอกชน เขามาปลกปาทดแทนไดเพอพฒนา ฟนฟสภาพปาไมใหดขน นอกจากน การศกษาทางวชาการอนจะน าไปสการพฒนาทางระบบนเวศน หรอการพฒนาพนธพช เจาพนกงานปาไมมสทธอนญาตใหบคคลเขาไปในปาเพอศกษาได

กรณทถอวาเปนการบกรก หรอท าลายสภาพปาสงวนแหงชาต มก าหนดไวในพระราชบญญตปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ มาตรา ๑๔-๒๐ มหลกส าคญดงน

๑) กระท าตอตนไม ดน หน กรวด ทราย แรและน ามน พช สตวตางๆ หรอซากสตว ซงอยในเขตปาสงวนนน

๒) ท าไม ซงรวมถง การตด ขด หรอชกลากไมทมอยในปา หรอน าไมทอยในปาออกมาจากปาสงวนแหงชาต ไมวาไมนนจะเปนไม หวงหามตามกฎหมายปาไมหรอไมกตาม เวนแตจะไดรบอนญาตจาก เจาพนกงาน

๓) เกบหาของปา ไดแก การเกบไมฟน เปลอกไม หน ซากสตว น าผง มลคางคาว เปนตน เวนแตจะไดรบอนญาตจากเจาพนกงาน

๔) เขาไปยดถอ ครอบครอง ท าประโยชน หรออาศยอย แผวถาง เผาปา หรอท าใหเกดการเสอมสภาพของปา โดยไมไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท

๕) กรณทราษฎรอาจไดรบการอนญาตใหเขาไปท ากนได ในเขตปาสงวนแหงชาต ไดแก การใหสทธท ากน การอนญาตใหปลกปา หรอท าสวนปา ในเขตปาเสอมโทรม หรอการอนญาตใหเขาท าประโยชนเกยวกบการท าเหมองแรหลงจากทสมปทาน ตามกฎหมายแร เปนตน

ผฝาฝน หลกการขางตน ตองระวางโทษจ าคก ตงแตหกเดอนถงหาป และปรบตงแตหาพนบาทถงหาหมนบาท แตผกระท าจะตองไดรบโทษจ าคกหนกขน โดยตองระวางโทษจ าคกตงแตสองปถงสบหาป และปรบตงแตสองหมนบาทถงหนงแสนหาหมนบาท ถาไดกระท าการบกรก มเนอทเกนยสบหาไร หรอกอใหเกดความเสยหายแกไมสก ไมยาง ไม สนเขา หรอไมหวงหามประเภท ข. ตามกฎหมายปาไม หรอกระท าตอไมอนๆ ซงมจ านวนตนหรอทอน รวมกนเกนยสบตนหรอทอน หรอมปรมาตรไมเกนสลกบาศกเมตร หรอกระท าตอตนน าล าธาร (พ.ร.บ. ปาสงวนแหงชาต มาตรา ๓๑)

กรณทจะถอวาเปนตนหรอทอนนน ตองมขนาดใหญพอสมควร ถาเปนเพยงเศษไมเลกไมนอยทมลกษณะเปนชนเลกชนนอย ไมถอวาเปน ตนหรอทอน (ฎกาท ๓๑๐๓/๒๕๓๒)

นอกจากน ผนนจะตองถกสงใหออกจากพนทปาสงวนแหงชาต (รวมถงครอบครวและบรวารดวย) ถาศาลพพากษาวามความผด อก ทงยงถกรบเครองมอ ยานพาหนะ เครองจกร เครองกล เชน เลอย รถแมคโคร ขวาน มด เปนตน เวนแตทรพยสนดงกลาวจะเปนของผอนทไมรเหนเปนใจ เชน เปนรถทเชาซอมาจากบรษททเปนตวแทนจ าหนายรถยนต และบรษทดงกลาวไมรเหนถงการทจะน ารถไปกระท าความผด บรษทมสทธขอรถทถกรบไวคนได ภายใน ๑ ป นบแตวนทมค าพพากษา

พระราชบญญต

ปาสงวนแหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗ ภมพลอดลยเดช ป.ร. ใหไว ณ วนท ๑๖ เมษายน พ.ศ. ๒๕๐๗ เปนปท ๑๙ ในรชกาลปจจบน

พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช มพระบรมราช โองการโปรดเกลา ฯ ใหประกาศวาโดยทเปนการสมควรปรบปรงกฎหมายวาดวยการคมครองและ สงวนปา

จงทรงพระกรณาโปรดเกลา ฯ ใหตราพระราชบญญตขนไวโดย ค าแนะน า และยนยอมของสภารางรฐธรรมนญในฐานะรฐสภา ดงตอไปน

มาตรา ๑ พระราชบญญตนเรยกวา "พระราชบญญตปาสงวน แหงชาต พ.ศ. ๒๕๐๗"

มาตรา ๒ พระราชบญญตนใหใชบงคบตงแตวนถดจากวนประกาศ ในราชกจจานเบกษาเปนตนไป

มาตรา ๓ ใหยกเลก

(๑) พระราชบญญตคมครองและสงวนปา พทธศกราช ๒๔๘๑

(๒) พระราชบญญตคมครองและสงวนปา (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๔๙๖

(๓) พระราชบญญตคมครองและสงวนปา (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๔๙๗

บรรดากฎหมาย กฎ และขอบงคบอน ในสวนทมบญญตไวแลวใน พระราชบญญตน หรอซงขดหรอแยงกบบทแหงพระราชบญญตน ใหใชพระราช บญญตนแทน

มาตรา ๔ ในพระราชบญญตน

"ปา" หมายความวา ทดนรวมตลอดถง ภเขา หวย หนอง คลอง บง บาง ล าน า ทะเลสาบ เกาะ และทชายทะเลทยงมไดมบคคลไดมาตาม กฎหมาย

"ปาสงวนแหงชาต" หมายความวา ปาทไดก าหนดใหเปนปาสงวน แหงชาตตามพระราชบญญตน

"ไม" หมายความวา ไมทกชนดทงทเปนตน กอ หรอเถา ไมวา ยงยนตนหรอลมลงแลว และหมายความรวมตลอดถง ราก ปม ตอ หนอ กง ตา หว เหงา เศษ ปลายหรอสวนหนงสวนใดของไม ไมวาจะถกตด ฟน เลอย ผา ถาก ทอน ขด หรอกระท าโดยวธการอนใด

"ของปา" หมายความวา สงตาง ๆ ทเกดขนหรอมอยในปา เปนตนวา

(๑) ไมฟน ถาน เปลอกไม ใบไม ดอกไม เมลด ผลไม หนอไม ชนไม และยางไม

(๒) หญา ออ พง แขม ปรอ คา กก กระจด กลวยไม กด เหด และพชอน

(๓) ซากสตว ไข หนง เขา นอ งา กราม ขนาย กระดก ขน รงนก ครง รงผง น าผง ขผง และมลคางคาว

(๔) ดน หน กรวด ทราย แร และน ามน

"สตวเลยง" หมายความวา ชาง มา ลา ลอ โค กระบอ แพะแกะ และสกรทมเจาของ

"ท าไม" หมายความวา ตด ฟน กาน โคน ลด เลอย ผา ถาก ทอน ขด หรอชกลากไมทมอยในปา หรอน าไมทมอยในปาออกจากปาดวย ประการใด ๆ

"พนกงานเจาหนาท" หมายความวา ผซงรฐมนตรแตงตงให ปฏบตการตามพระราชบญญตน

"อธบด" หมายความวา อธบดกรมปาไม

"รฐมนตร" หมายความวา รฐมนตรผรกษาการตามพระราชบญญตน

มาตรา ๕ ใหรฐมนตรวาการกระทรวงเกษตรรกษาการตาม พระราชบญญตน และใหมอ านาจแตงตงพนกงานเจาหนาทและออกกฎกระทรวง ก าหนดคาธรรมเนยม คาภาคหลวง และคาบ ารงปาไมเกนอตราตามบญชทาย พระราชบญญตน และก าหนดกจการอนเพอปฏบตการตามพระราชบญญตน

กฎกระทรวงนน เมอไดประกาศในราชกจจานเบกษาแลวใหใช บงคบได

หมวด ๑

การก าหนดปาสงวนแหงชาต

มาตรา ๖ บรรดาปาทเปนปาสงวนอยแลวตามกฎหมายวาดวยการ คมครองและสงวนปากอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหเปนปาสงวนแหงชาต ตามพระราชบญญตน

เมอรฐมนตรเหนสมควรก าหนดปาอนใดเปนปาสงวนแหงชาต เพอ รกษาสภาพปา ไม ของปาหรอทรพยากรธรรมชาตอน ใหกระท าไดโดยออก กฎกระทรวงซงตองมแผนทแสดงแนวเขตปาทก าหนดเปนปาสงวนแหงชาตนน แนบทายกฎกระทรวงดวย

มาตรา ๗ การเปลยนแปลงเขตหรอการเพกถอนปาสงวนแหงชาต ปาใด ไมวาทงหมดหรอบางสวน ใหกระท าไดโดยออกกฎกระทรวง และ เฉพาะกรณทมการเปลยนแปลง หรอเพกถอนบางสวนใหมแผนทแสดงแนวเขต ทเปลยนแปลง หรอเพกถอนนนแนบทายกฎกระทรวงดวย

มาตรา ๘ ใหพนกงานเจาหนาทจดใหมหลกเขตและปายหรอ เครองหมายอนแสดงแนวเขตปาสงวนแหงชาตไวตามสมควรเพอใหประชาชน เหนไดวาเปนเขตปาสงวนแหงชาต

มาตรา ๙ ใหปดประกาศส าเนากฎกระทรวงและแผนททาย กฎกระทรวงตามมาตรา ๖ วรรคสอง หรอมาตรา ๗ ไว ณ ทท าการอ าเภอ หรอกงอ าเภอทองท ทท าการก านนทองท และทเปดเผยเหนไดงายใน หมบานทองทนน

มาตรา ๑๐ เมอไดก าหนดปาใดเปนปาสงวนแหงชาตแลว ใหม กรรมการส าหรบปาสงวนแหงชาตนนคณะหนง ประกอบดวยผแทนกรมปาไม ผแทนกรมการปกครอง ผแทนกรมทดน และกรรมการอนอกสองคนซงรฐมนตร แตงตง ใหคณะกรรมการดงกลาวมอ านาจหนาทดงตอไปน

(๑) ควบคมใหการเปนไปตามมาตรา ๘ และมาตรา ๙

(๒) ด าเนนการสอบสวนและวนจฉยค ารองตามมาตรา ๑๓

(๓) มหนงสอเรยกบคคลมาใหถอยค าหรอใหสงเอกสารทเกยวของ ในการสอบสวนตามมาตรา ๑๓

(๔) ตงอนกรรมการเพอพจารณาหรอปฏบตการอยางหนงอยางใด ตามทคณะกรรมการมอบหมาย

มาตรา ๑๑ การประชมคณะกรรมการ ตองมกรรมการมาประชม ไมต ากวากงจ านวนของกรรมการทงหมดจงเปนองคประชม และให คณะกรรมการเลอกกรรมการคนหนงเปนประธานแหงทประชม

การวนจฉยชขาดของทประชมใหถอเสยงขางมาก

กรรมการคนหนงใหมเสยงหนงในการลงคะแนน ถาคะแนนเสยง เทากน ใหประธานแหงทประชมออกเสยงเพมขนอกเสยงหนงเปนเสยงชขาด

มาตรา ๑๒ บคคลใดอางวามสทธ หรอไดท าประโยชนในเขต ปาสงวนแหงชาตใดอยกอนวนทกฎกระทรวงก าหนดปาสงวนแหงชาตนนใช บงคบ ใหยนค ารองเปนหนงสอตอนายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผ

เปนหวหนา ประจ ากงอ าเภอทองทภายในก าหนดเกาสบวน นบแตวนทกฎกระทรวงนน ใชบงคบ ถาไมยนค ารองภายในก าหนดดงกลาว ใหถอวาสละสทธหรอ ประโยชนนน

ค ารองดงกลาวในวรรคหนง ใหนายอ าเภอหรอปลดอ าเภอผเปน หวหนาประจ ากงอ าเภอทองทสงตอไปยงคณะกรรมการส าหรบปาสงวน แหงชาตนนโดยไมชกชา

ความในวรรคหนงมใหใชบงคบแกกรณสทธในทดนทบคคลมอยตาม ประมวลกฎหมายทดน

มาตรา ๑๓ เมอคณะกรรมการส าหรบปาสงวนแหงชาตไดรบ ค ารองตามมาตรา ๑๒ แลว ใหสอบสวนตามค ารองนน ถาปรากฏวาผรอง ไดเสยสทธหรอเสอมเสยประโยชน ใหคณะกรรมการพจารณาก าหนดคา ทดแทนใหตามทเหนสมควร

ถาผรองไมพอใจในคาทดแทนทคณะกรรมการส าหรบปาสงวนแหงชาต ก าหนด ผรองมสทธอทธรณตอรฐมนตรภายในก าหนดสามสบวนนบแตวนทไดรบ แจงค าวนจฉยของคณะกรรมการ ค าวนจฉยของรฐมนตรใหเปนทสด

มาตรา ๑๓ ทว ในกรณทสวนราชการและองคการของรฐมความ ประสงคจะใชพนทบางแหงภายในเขตปาสงวนแหงชาตเปนสถานทปฏบตงาน หรอเพอประโยชนของรฐอยางอน ใหอธบดโดยอนมตรฐมนตรมอ านาจ ประกาศก าหนดบรเวณดงกลาวเปนบรเวณททางราชการใชประโยชนภายใน เขตปาสงวนแหงชาตได และในบรเวณดงกลาวมใหน ามาตรา ๑๔ และ มาตรา ๑๖ มาใชบงคบแกการทสวนราชการหรอองคการนน ๆ จ าเปนตอง กระท าเพอใหบรรลวตถประสงคในการปฏบตงานเพอใชประโยชนในพนทนน

การใชพนทตามวรรคหนง ถาทดนในบรเวณททางราชการใช ประโยชนมแนวเขตทบทดนซงบคคลไดรบประโยชนตามมาตรา ๑๔ อยแลวใหการรบประโยชนในทดนสวนทเปนบรเวณททางราชการใชประโยชนนน สนสดลงเมอพนก าหนดสามรอยหกสบวน นบแตวนทประกาศก าหนดบรเวณ ดงกลาวเปนบรเวณททางราชการใชประโยชน

การใชพนทตามวรรคหนง ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการ และ เงอนไขทอธบดก าหนด โดยอนมตรฐมนตร

(มาตรา ๑๓ ทว เพมเตมโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘/๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

หมวด ๒

การควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาต

มาตรา ๑๔ ในเขตปาสงวนแหงชาต หามมใหบคคลใดยดถอ ครอบครองท าประโยชนหรออยอาศยในทดน กอสราง แผวถาง เผาปา ท าไมเกบหาของปา หรอกระท าดวยประการใด ๆ อนเปนการเสอมเสยแกสภาพ ปาสงวนแหงชาต เวนแต

(๑) ท าไมหรอเกบหาของปาตามมาตรา ๑๕ เขาท าประโยชน หรออยอาศยตามมาตรา ๑๖ มาตรา ๑๖ ทว หรอมาตรา ๑๖ ตร กระท าการ ตามมาตรา ๑๗ ใชประโยชนตามมาตรา ๑๘ หรอกระท าการตามมาตรา ๑๙หรอมาตรา ๒๐

(๒) ท าไมหวงหามหรอเกบหาของปาหวงหามตามกฎหมาย วาดวยปาไม

(มาตรา ๑๔ แกไขโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

มาตรา ๑๕ การท าไมหรอการเกบหาของปาในเขตปาสงวน แหงชาตใหกระท าไดเมอไดรบใบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท หรอเมอ พนกงานเจาหนาทไดประกาศอนญาตไวเปนคราว ๆ ในเขตปาสงวนแหงชาต แหงหนงแหงใดโดยเฉพาะ

การอนญาตใหเปนไปตามแบบ ระเบยบ และวธการทก าหนดใน กฎกระทรวง

มาตรา ๑๖ อธบดโดยอนมตรฐมนตรมอ านาจอนญาตใหบคคลหนง บคคลใดเขาท าประโยชนหรออยอาศยในเขตปาสงวนแหงชาตได ในกรณ ดงตอไปน

(๑) การเขาท าประโยชนหรออยอาศยในเขตปาสงวนแหงชาต คราวละไมนอยกวาหาปแตไมเกนสามสบป ในกรณทผไดรบอนญาตเปน สวนราชการหรอรฐวสาหกจ ตามกฎหมายวาดวยวธการงบประมาณจะอนญาต โดยใหยกเวนคาธรรมเนยมทงหมดหรอบางสวนตามทเหนสมควรกได

(๒) การเขาท าประโยชนเกยวกบการท าเหมองแรตามกฎหมาย วาดวยแรคราวละไมเกนสบป โดยใหไดรบยกเวนไมตองขอรบใบอนญาต เกบหาของปาและไมตองเสยคาภาคหลวงของปาตามพระราชบญญตนส าหรบ แร ดนขาว หรอหน แลวแตกรณ

การขออนญาตและการอนญาตตามวรรคหนง ใหเปนไปตามหลกเกณฑ วธการและเงอนไขทอธบดก าหนด โดยอนมตรฐมนตร

(มาตรา ๑๖ แกไขโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

มาตรา ๑๖ ทว ในกรณทปาสงวนแหงชาตทงหมดหรอบางสวน มสภาพเปนปาไรรางเกา หรอทงหญา หรอเปนปาทไมมไมมคาขนอยเลย หรอ มไมมคาทมลกษณะสมบรณเหลออยเปนสวนนอย และปานนยากทจะกลบฟนคนด ตามธรรมชาต ทงน โดยมสภาพตามหลกเกณฑและเงอนไขทรฐมนตรก าหนดโดยอนมตคณะรฐมนตร ใหถอวาปาสงวนแหงชาตในบรเวณดงกลาวเปนปา เสอมโทรม

ถาทางราชการมความจ าเปนตองปรบปรงฟนฟสภาพปาเสอมโทรม ใหรฐมนตรประกาศก าหนดเขตปาเสอมโทรมทงหมดหรอบางสวนเปนเขต ปรบปรงปาสงวนแหงชาต

ในเขตปรบปรงปาสงวนแหงชาต ถาบคคลใดไดเขาท าประโยชน หรออยอาศยในเขตดงกลาวอยแลวจนถงวนทประกาศก าหนดตามวรรคสอง

(๑) เมอบคคลดงกลาวรองขอ และอธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย เหนวาบคคลนนยงมความจ าเปนเพอการครองชพ อธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย มอ านาจอนญาตเปนหนงสอใหบคคลดงกลาวท าประโยชน

และอยอาศยตอไป ในททไดท าประโยชนหรออยอาศยอยแลวนนได แตตองไมเกนยสบไรตอหนง ครอบครว และมก าหนดเวลาคราวละไมนอยกวาหาปแตไมเกนสามสบป ทงน โดยไดรบการยกเวนคาธรรมเนยมส าหรบคราวแรก คราวตอ ๆไปตอง เสยคาธรรมเนยม

(๒) บคคลซงไดรบอนญาตตาม (๑) อาจขออนญาตปลกปาหรอ ไมยนตนในททตนเคยท าประโยชนหรออยอาศยในเขตปรบปรงปาสงวนแหงชาต เพมเตมจากทไดรบอนญาตแลว โดยพสจนใหเหนวาตนมความสามารถ และ มเครองมอหรออปกรณทจะปลกปา หรอไมยนตนตามทขอเพมนนได อธบดหรอ ผซงอธบดมอบหมายมอ านาจอนญาตเปนหนงสอใหปลกปาหรอไมยนตนไดแตตอง ไมเกนสามสบหาไรตอหนงครอบครวและมก าหนดเวลาคราวละไมนอยกวาหาปแตไมเกนสามสบป และตองเสยคาธรรมเนยมตามทกฎหมายก าหนดไว

การไดรบอนญาตตามวรรคสาม มใหถอวาเปนการไดมาซงสทธ ในทดนตามประมวลกฎหมายทดน

ใหบคคลซงไดรบอนญาตตามวรรคสาม (๑) และ (๒) ไดรบยกเวน คาภาคหลวงและคาบ ารงปา ส าหรบไมทไดปลกขนภายในทดนทไดรบอนญาต

บคคลซงไดรบอนญาตตองใชประโยชนในทดนตามหลกเกณฑและ เงอนไขในระเบยบทอธบดก าหนด และจะใหบคคลอนนอกจากบคคลในครอบครว เขาท าประโยชนในทดนดงกลาวมได

ในกรณทบคคลซงไดรบอนญาตละทงไมท าประโยชนหรอไมอยอาศย ในทดนทไดรบอนญาตตดตอกนเกนระยะเวลาสองป หรอยนยอมใหบคคลอน นอกจากบคคลในครอบครวเขาท าประโยชน หรอไมปฏบตตามหลกเกณฑ และ เงอนไขในระเบยบทอธบดก าหนด ใหอธบดหรอผซงอธบดมอบหมายมอ านาจ เพกถอนการอนญาตนน

(มาตรา ๑๖ ทว เพมเตมโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

มาตรา ๑๖ ตร ในกรณทบคคลซงไดรบอนญาตตามมาตรา ๑๖ ทว ถงแกความตาย ใหบคคลในครอบครวซงอาศยอยกบผไดรบอนญาตมสทธอยอาศย หรอท าประโยชนในทดนนนตอไปได แตไมเกนหนงรอยแปดสบวนนบแตวนท ผไดรบอนญาตถงแกความตาย

ถาสาม ภรรยา บตรคนหนงคนใดหรอบคคลในครอบครวซงอาศยอย กบผไดรบอนญาตและผไดรบอนญาตไดระบไวเปนหนงสอตามแบบทอธบดก าหนด ใหเปนผสบสทธและหนาทของตนประสงคจะอยอาศยหรอท าประโยชนในทดนนน ตอไป ใหยนค าขออนญาตตออธบดหรอผซงอธบดมอบหมาย ภายในหนงรอย แปดสบวนนบแตวนทผไดรบอนญาตถงแกความตาย

เมอไดยนค าขออนญาตตามวรรคสองแลว ใหบคคลตามวรรคหนง อยอาศยหรอท าประโยชนตอไปไดตามทอธบดหรอผซงอธบดมอบหมายอนญาต

(มาตรา ๑๖ ตร เพมเตมโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

มาตรา ๑๗ เพอประโยชนในการศกษาหรอวจยทางวชาการ อธบดมอ านาจอนญาตเปนหนงสอแกกระทรวง ทบวง กรมหรอบคคลอนใด ใหกระท าการอยางหนงอยางใดในเขตปาสงวนแหงชาตได ตามระเบยบ

ท อธบดก าหนดโดยอนมตรฐมนตร และเมอรฐมนตรเหนสมควรจะสงยกเวน คาธรรมเนยม คาภาคหลวงและคาบ ารงปากได

มาตรา ๑๘ อธบดมอ านาจออกระเบยบการใชประโยชนในเขต ปาสงวนแหงชาต โดยประกาศในราชกจจานเบกษา ในเรองดงตอไปน

(๑) การเขาไป การผานหรอการใชทาง

(๒) การน าหรอปลอยสตวเลยงเขาไป

ระเบยบตามวรรคหนง จะใชบงคบในเขตปาสงวนแหงชาตแหงใด ใหประกาศ ณ ทวาการอ าเภอ ทท าการก านน และทท าการผใหญบานใน ทองททปาสงวนแหงชาตแหงนนตงอย

(มาตรา ๑๘ แกไขโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

มาตรา ๑๙ เพอประโยชนในการควบคม ดแล รกษาหรอบ ารง ปาสงวนแหงชาต อธบดมอ านาจสงเปนหนงสอใหพนกงานเจาหนาทหรอ เจาหนาทของกรมปาไม กระท าการอยางหนงอยางใดในเขตปาสงวนแหงชาตได

มาตรา ๒๐ ในกรณปาสงวนแหงชาตแหงใดมสภาพเปนปา เสอมโทรมตามมาตรา ๑๖ ทว ใหอธบดโดยอนมตรฐมนตรมอ านาจอนญาตเปน หนงสอใหบคคลหนงบคคลใดท าการบ ารงปาหรอปลกสรางสวนปาหรอไมยนตน ในเขตปาเสอมโทรมไดภายในระยะเวลาและตามเงอนไขทก าหนดในหนงสอ อนญาต แตในกรณทจะอนญาตใหเกน ๒,๐๐๐ ไร ตองไดรบอนมตจาก คณะรฐมนตร

รฐมนตรอาจก าหนดใหผรบอนญาตเสยคาตอบแทนใหแกรฐบาลได ตามจ านวนทเหนสมควรโดยประกาศของกระทรวงเกษตรและสหกรณ

(มาตรา ๒๐ แกไขโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘ ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

มาตรา ๒๑ ใบอนญาตท าไมหรอเกบหาของปา ในเขตปาสงวน แหงชาตตามมาตรา ๑๕ ใหใชไดภายในระยะเวลาทระบไวในใบอนญาตตาม ระเบยบทอธบดก าหนด ซงตองไมเกนหนงปนบแตวนออกใบอนญาต

การตออายใบอนญาตใหเปนไปตามแบบ ระเบยบและวธการทก าหนด ในกฎกระทรวง

มาตรา ๒๒ ในกรณใบอนญาตสญหายหรอถกท าลาย ใหยนค าขอ ใบแทนใบอนญาตตอพนกงานเจาหนาท

การออกใบแทนใบอนญาต ใหเปนไปตามแบบ ระเบยบและวธการ ทก าหนดในกฎกระทรวง

มาตรา ๒๓ ใบอนญาตทออกใหตามมาตรา ๑๕ จะโอนกนไดตอเมอ ไดรบอนญาตจากพนกงานเจาหนาท

การโอนใบอนญาตใหเปนไปตามระเบยบและวธการทก าหนดใน กฎกระทรวง

มาตรา ๒๔ ผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาตตามพระราชบญญตน ตองจดใหคนงาน ผรบจางหรอผแทนของผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาตม ใบคมอส าหรบท าการตามทไดรบอนญาต ตามแบบ ระเบยบและวธการทก าหนด ในกฎกระทรวง

มาตรา ๒๕ เมอไดก าหนดปาใดเปนปาสงวนแหงชาตและรฐมนตร ไดแตงตงพนกงานเจาหนาทผควบคมและรกษาปาสงวนแหงชาตนนแลว ใหพนกงานเจาหนาทมอ านาจ ดงตอไปน

(๑) สงใหผหนงผใดออกจากปาสงวนแหงชาต หรอใหงดเวนการ กระท าใด ๆ ในเขตปาสงวนแหงชาต ในกรณทมขอเทจจรงปรากฏหรอเหต อนสมควรสงสยวา มการกระท าผดตามพระราชบญญตน

(๒) สงเปนหนงสอใหผกระท าผดตอพระราชบญญตนรอถอน แกไข หรอท าประการอนใดแกสงทเปนอนตราย หรอสงทท าใหเสอมสภาพในเขต ปาสงวนแหงชาตภายในเวลาทก าหนดให

(๓) ยด ท าลาย รอถอน แกไขหรอท าประการอนเมอผกระท าผด ไมปฏบตตาม (๒) ไมปรากฏตวผกระท าผดหรอรตวผกระท าผดแตหาตว ไมพบ

ถาพนกงานเจาหนาทไดปฏบตการอยางหนงอยางใดดงกลาว และ ไดเสยคาใชจายเพอการนน ใหผกระท าผดชดใชหรอออกคาใชจายนนทงหมดหรอใหพนกงานเจาหนาทน าทรพยสนทยดไวไดออกขายทอดตลาดหรอขายโดย วธอนตามทเหนสมควร เพอชดใชคาใชจายนน และใหน าความในมาตรา๑๓๒๗ แหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชยมาใชบงคบแกเงนทไดจากการ ขายทรพยสนนนโดยอนโลม

(๔) ด าเนนการอยางหนงอยางใดทเหนสมควร ทงนเพอปองกน หรอบรรเทาความเสยหายแกปาสงวนแหงชาตในกรณทมเหตฉกเฉน

มาตรา ๒๖ การจบกม ปราบปรามผกระท าผดตามพระราชบญญตน ใหพนกงานเจาหนาทเปนพนกงานฝายปกครองหรอต ารวจ ตามประมวลกฎหมาย วธพจารณาความอาญา

มาตรา ๒๗ เมอปรากฏวาผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาต คนงาน ผรบจาง หรอผแทนของผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาตกระท าผดตอพระราช บญญตนหรอกฎกระทรวง หรอเงอนไขในใบอนญาตหรอหนงสออนญาต ซงออก ตามพระราชบญญตน อนอาจเปนการเสยหายอยางรายแรง ใหพนกงาน เจาหนาทมอ านาจสงเปนหนงสอใหพกใชใบอนญาตหรอหนงสออนญาตไดมก าหนดไมเกนหกสบวนนบแตวนทออกค าสง

ค าสงพกใชใบอนญาตหรอหนงสออนญาตตามวรรคหนงอธบดมอ านาจ สงเพกถอนค าสงหรอเพมหรอลดระยะเวลาทสงพกใชใบอนญาตหรอหนงสอ อนญาตไดตามทเหนสมควร แตในกรณทมค าสงเพมระยะเวลาดงกลาวนนจะ เพมไดไมเกนหนงรอยยสบวน

มาตรา ๒๘ ค าสงพกใชใบอนญาตหรอหนงสออนญาตของพนกงาน เจาหนาท หรอค าสงของอธบดตามมาตรา ๒๗ ผรบใบอนญาตหรอหนงสอ อนญาตมสทธอทธรณตอรฐมนตรโดยยนอทธรณตอพนกงานเจาหนาทภายใน ก าหนดสามสบวนนบแตวนททราบค าสง

ค าวนจฉยของรฐมนตรใหเปนทสด

มาตรา ๒๙ ในกรณทมการสงพกใชใบอนญาตหรอหนงสออนญาตแลว ถารฐมนตรเหนสมควรกใหมอ านาจสงเพกถอนใบอนญาตหรอหนงสออนญาตนนได

มาตรา ๓๐ ในกรณมความจ าเปนเพอประโยชนแกราชการหรอ สาธารณประโยชน หรอเมอปรากฏวาไดมการอนญาตไปโดยมชอบ รฐมนตร มอ านาจสงเพกถอนการอนญาตรายหนงรายใดทงหมดหรอบางสวนได

ในกรณมใชเปนความผดของผถกสงเพกถอนการอนญาตใหจายคา ทดแทนดวยจ านวนเงนอนเปนธรรมแกผถกสงเพกถอนการอนญาตนน

หมวด ๓

บทก าหนดโทษ

มาตรา ๓๑ ผใดฝาฝนมาตรา ๑๔ ตองระวางโทษจ าคกตงแต หกเดอนถงหาปและปรบตงแตหาพนบาทถงหาหมนบาท

ในกรณความผดตามมาตราน ถาไดกระท าเปนเนอทเกนยสบหาไร หรอกอใหเกดความเสยหายแก

(๑) ไมสก ไมยาง ไมสนเขา หรอไมหวงหามประเภท ข. ตาม กฎหมายวาดวยปาไม หรอ

(๒) ไมอนเปนตนหรอเปนทอนอยางใดอยางหนง หรอทงสองอยาง รวมกนเกนยสบตน หรอทอน หรอรวมปรมาตรไมเกนสลกบาศกเมตร หรอ

(๓) ตนน าล าธาร

ผกระท าความผดตองระวางโทษจ าคกตงแตสองปถงสบหาป และ ปรบตงแตสองหมนบาทถงหนงแสนหาหมนบาท

ในกรณทมค าพพากษาชขาดวาบคคลใดกระท าความผดตามมาตราน ถาปรากฏวาบคคลนนไดยดถอครอบครองทดนในเขตปาสงวนแหงชาต ศาลม อ านาจสงใหผกระท าผด คนงาน ผรบจาง ผแทน และบรวารของผกระท าผด ออกจากเขตปาสงวนแหงชาตไดดวย

(มาตรา ๓๑ แกไขโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๒ ใชบงคบตงแตวนท ๒๕ เมษายน ๒๕๒๒)

มาตรา ๓๒ ผใดฝาฝนมาตรา ๒๔ ตองระวางโทษปรบไมเกน หนงพนบาท

มาตรา ๓๓ ผใดท าใหเสยหาย ท าลาย ซงหลกเขต ปาย หรอเครองหมายอนใดทจดใหมขนตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษจ าคก ไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ

(มาตรา ๓๓ แกไขโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๒ ใชบงคบตงแตวนท ๒๙ เมษายน ๒๕๒๒)

มาตรา ๓๓ ทว ผใดไมปฏบตตามระเบยบทอธบดก าหนด ตามมาตรา ๑๘ หรอขดค าสงพนกงานเจาหนาทซงสงตามมาตรา ๒๕ (๑)หรอ (๒) ตองระวางโทษจ าคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหาพนบาทหรอทงจ าทงปรบ

(มาตรา ๓๓ ทว เพมเตมโดยพระราชบญญตฯ (ฉบบท ๓ พ.ศ. ๒๕๒๘ ใชบงคบตงแตวนท ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

มาตรา ๓๔ ผใดรบไวดวยประการใด ซอนเรน จ าหนาย หรอ ชวยพาเอาไปเสย ซงไมหรอของปาทตนรอยแลววา เปนไมหรอของปาทม ผไดมาโดยการกระท าผดตามพระราชบญญตน ตองระวางโทษเสมอนเปน ตวการในการกระท าผดนน

มาตรา ๓๕ บรรดาไม ของปา เครองมอ เครองใช อาวธ สตวพาหนะ ยานพาหนะ หรอเครองจกรกลใด ๆ ซงบคคลใชหรอไดมาโดย การกระท าผดตามพระราชบญญตน ใหรบเสยทงสนโดยไมค านงวาเปนของ ผกระท าผดและมผถกลงโทษตามค าพพากษาของศาลหรอไม

บทเฉพาะกาล

มาตรา ๓๖ บรรดาปาทเปนปาคมครองอยแลวตามกฎหมายวาดวย การคมครองและสงวนปากอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหถอวาเปนปาสงวน แหงชาตตามพระราชบญญตนจนกวาจะมกฎกระทรวงออกตามมาตรา ๖ วรรคสองหรอมาตรา ๗ ซงตองออกภายในหาป นบแตวนทพระราชบญญตนใชบงคบ

มาตรา ๓๗ ใบอนญาตทออกใหแกบคคลกระท าการใด ๆ ตาม กฎหมายวาดวยการคมครองและสงวนปากอนวนทพระราชบญญตนใชบงคบ ใหใชไดตอไปจนสนอายตามทระบไวในใบอนญาตนน

มาตรา ๓๘ ภายในระยะเวลาหนงปนบแตวนทพระราชบญญตนใช บงคบ บรรดากฎกระทรวง ประกาศ ขอก าหนด และระเบยบการตาง ๆทไดออกตามกฎหมายวาดวยการคมครองและสงวนปาและใชอยในวนประกาศ พระราชบญญตนในราชกจจานเบกษา ใหคงใชบงคบตอไปเทาทไมขดหรอ แยงกบพระราชบญญตน ทงนจนกวาจะมกฎกระทรวง ประกาศ ขอก าหนด หรอระเบยบการตาง ๆ ยกเลก หรอมความอยางเดยวกน หรอขด หรอ แยงกน หรอกลาวไวเปนอยางอน

ผรบสนองพระบรมราชโองการ จอมพล ถนอม กตตขจร นายกรฐมนตร

(ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม ๘๑ ตอนท ๓๘ หนา ๒๖๓ วนท ๒๘ เมษายน ๒๕๐๗)

บญชอตราคาธรรมเนยม คาภาคหลวงและคาบ ารงปา

ค าขอ ฉบบละ ๑ บาท

ใบอนญาตท าไม หรอเกบหาของปา ฉบบละ๒๐ บาท

ใบคมอคนงาน ผรบจางหรอผแทนของ ผรบใบอนญาตหรอหนงสออนญาต

ฉบบละ ๕ บาท

ใบแทนใบอนญาต

ฉบบละ ๕ บาท

การโอนใบอนญาต

ครงละ๑๐ บาท

หนงสออนญาตใหบคคลเขาท าประโยชน หรออยอาศย

ไรละ ๕๐๐ บาท

คาภาคหลวงไม

ลกบาศกเมตรละ ๔๐ บาท

คาภาคหลวงของปา

ลกบาศกเมตรละ๔ บาท

ในกรณไมอาจค านวณเปนลกบาศกเมตรรอยละสบของราคาตลาด คาบ ารงปา สองเทาคาภาคหลวงไมหรอคาภาคหลวงของปาทผรบอนญาตจะตอง ช าระ เนองจากการท าไมและเกบหาของปาจากปาสงวนแหงชาต

หมายเหต

เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ เนองจาก ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญยงของชาต และรฐบาลไดก าหนดจดหมาย ไวในแผนพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตวา จะสงวนปาไมไวเปนเนอทประมาณ รอยละ ๕๐ แหงเนอทประเทศไทย คอ เปนเนอทปาสงวนรวมประมาณ ๒๕๐,๐๐๐ ตารางกโลเมตร หรอ ๑๕๖ ลานไร

บดน ปรากฏวาปาไมทสงวน คมครองไวแลว และทยงมไดสงวน คมครองไดถกบกรกและถกท าลายไปเปนจ านวนมาก แมปาไมในบรเวณตนน า ล าธารกถกแผวถางเผาท าลายไปเปนอนมาก ซงอาจเปนเหตใหเกดความ แหงแลง พนดนพงทลาย ล าน าตนเขน หรอเกดอทกภยอนเปนผลเสยหายแก การเกษตรและเศรษฐกจของประเทศอยางรายแรง ทงน เนองจากกฎหมาย วาดวยการคมครองและสงวนปาทใชบงคบอย มวธการไมรดกมเหมาะสม ตองเสยเวลาด าเนนการเปนเวลานาน จงจะประกาศก าหนดเปนปาสงวน หรอเปนปาคมครองได เปนเหตใหบคคลบางจ าพวกฉวยโอกาสท าลายปา ไดกวางขวางยงขน นอกจากนน ไดก าหนดโทษผฝาฝนไวไมเหมาะสมกบ กาลสมย ผกระท าผดไมเขดหลาบ เปนชองทางใหมการบกรกท าลายปามากขน รฐบาลจงเหนเปนการจ าเปนอนรบดวนทจะตองด าเนนการปรบปรงกฎหมาย เรองนเสยใหม เพอใหสามารถด าเนนการคมครองปองกน เพอรกษาไว ซงทรพยากรธรรมชาตอนมคาของชาต และเพอมใหอาชพเกษตรกรรมของ ประชาชนสวนใหญและเศรษฐกจของประเทศถกกระทบกระเทอนจากผลของ การท าลายปา

พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๒๒ (ใชบงคบ ๒๙ เมษายน ๒๕๒๒)

(ประกาศในราชกจจานเบกษา เลม ๑๐๒ ตอนท ๑๒๔ ฉบบพเศษ หนา ๑ วนท ๑๑ กนยายน ๒๕๒๘)

หมายเหต เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยท บทบญญตในสวนทเกยวกบการก าหนดโทษตามกฎหมายวาดวยปาสงวน แหงชาตไมเหมาะสมกบสภาวการณปจจบน สมควรแกไขเพมเตมอตราโทษ ใหสงขน และโดยทไดมการแกไขเพมเตมอตราโทษตามกฎหมายวาดวย ปาไมใหสงขนดวย สมควรแกไขเพมเตมอตราโทษใหสอดคลองกน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตนขน

พระราชบญญตปาสงวนแหงชาต (ฉบบท ๓) พ.ศ. ๒๕๒๘ (ใชบงคบ ๑๒ กนยายน ๒๕๒๘)

(ประกาศในราชกจจานเบกษา เลมท ๙๖ ตอนท ๖๔ ฉบบพเศษ หนา ๑๔ วนท ๒๘ เมษายน ๒๕๒๒)

หมายเหต เหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ โดยท รฐบาลมนโยบายทจะชวยเหลอราษฎรทมความจ าเปนในการครองชพ สามารถเขาท ากนในเขตปาสงวนแหงชาตไดโดยไมเดอดรอนและโดยม ทอยเปนหลกแหลงจงไดแกไขกฎหมายใหทางราชการมอ านาจอนญาต ใหบคคลเขาท าประโยชนหรออยอาศยในเขตปาสงวนแหงชาตไดเปน คราว ๆ ทงในระยะสนและระยะยาว โดยก าหนดวาในระยะสนอนเปน การชวยเหลอชวคราวตามความจ าเปน อนญาตไดคราวละไมเกนหาป นอกจากนนไดแกไขบทบญญตอน ๆ ทยงไมเหมาะสมกบสภาพความเปนจรง และสะดวกแกการปฏบตราชการ เชน อนญาตใหทางราชการและ องคการของรฐใชประโยชนในเขตปาสงวนแหงชาตเปนการชวคราวได โดยคลองตวยงขน จงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

สตวปาสงวน หมายถง สตวปาทหายาก ก าหนดตามบญชทายพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2503 จ านวน 9 ชนด เปนสตวปาเลยงลกดวยนมทงหมด ไดแก แรด กระซ กปร ควายปา ละองหรอละมง สมน เนอทราย เลยงผา และกวางผา

สตวปาสงวนเปนสตวหายาก, ใกลจะสญพนธ หรออาจจะสญพนธไปแลว จงจ าเปนตองมบทบญญตเขมงวดกวดขน เพอปองกนไมใหเกดอนตรายแกสตวปาทยงมชวตอยหรอซากสตวปา ซงอาจจะตกไปอยยงตางประเทศดวยการซอขาย ตอมาเมอสถานการณของสตวปาในประเทศไทยเปลยนแปลงไป สตวปาหลายชนดมแนวโนมถกคกคามเสยงตอการสญพนธมากยงขน ประกอบกบเพอใหเกดความสอดคลองกบความรวมมอระหวางประเทศในการ ควบคมดแลการคาหรอการลกลอบคาสตวปาในรปแบบตาง ๆ ตามอนสญญาวาดวยการคาระหวางประเทศวาดวยชนดสตวปาและพชปาหรอ CITES ซงประเทศไทยไดรวมลงนามรบรองอนสญญาในป พ.ศ. 2518 และไดใหสตยาบน เมอวนท 21 มกราคม พ.ศ. 2526 นบเปนสมาชกล าดบท 80 จงไดมการพจารณาแกไขปรบปรงพระราชบญญตฉบบเดมและตราพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา พ.ศ. 2535 ขนใหมเมอวนท 19 กมภาพนธ พ.ศ. 2535

สตวปาสงวนตามในพระราชบญญตฉบบใหม หมายถง สตวปาทหายากตามบญชทายพระราชบญญตฉบบนและตามทก าหนดโดยตราเปนพระราชกฤษฎกา ท าใหสามารถเปลยนแปลงชนดสตวปาสงวนไดโดยสะดวกโดย

ออกเปนพระราชกฤษฎกาแกไขหรอเพมเตมเทานน ไมตองถงกบตองแกไขพระราชบญญตอยางของเดม ทงนไดมการเพมเตมชนดสตวปาทมสภาพลอแหลมตอการสญพนธอยางยง 7 ชนด และตดสตวปาทไมอยในสถานะใกลจะสญพนธ เนองจากการทสามารถเพาะเลยงขยายพนธไดมาก 1 ชนด คอ เนอทราย รวมกบสตวปาสงวนเดม 8 ชนด รวมเปน 15 ชนด[1] ไดแก

1. นกเจาฟาหญงสรนธร (Pseudochelidon sirintarae)

2. แรด (Rhinoceros sondaicus)

3. กระซ (Dicerorhinus sumatrensis)

4. กปรหรอโคไพร (Bos sauveli)

5. ควายปา (Bubalus bubalis)

6. ละอง หรอละมง (Rucervus eldi)

7. สมน หรอเนอสมน (Rucervus schomburki)

8. เลยงผา หรอเยอง หรอกร า หรอโคร า (Capricornis sumatraensis)

9. กวางผาจน (Naemorhedus griseus)

10. นกแตวแรวทองด า (Pitta gurneyi)

11. นกกระเรยนไทย (Grus antigone)

12. แมวลายหนออน (Pardofelis marmorata)

13. สมเสรจ (Tapirus indicus)

14. เกงหมอ (Muntiacus feai)

15. พะยน หรอหมน า (Dugong dugon)

ควำมส ำคญของปำไม

1.ส ำคญตอระบบนเวศวทยำ ปาไมชวยปองกนการชะลางพงทลายของดน ท าใหดนอดมสมบรณ เปนตนน าล าธาร เปนทอยอาศยของสตวปา เปนตน

2.ส ำคญดำนเศรษฐกจ ปาไมใหผลผลตทน ามาใชประโยชนตอมนษยไดอยางมากมาย

3.ส ำคญดำนนนทนำกำร ปาไมเปนแหลงพกผอนหยอนใจของมนษย เปนแหลงศกษาธรรมชาต

ภำคทมปำไมหนำแนนมำกเรยงตำมล ำดบ คอ

1.ภาคเหนอ

2.ภาคตะวนตก

3.ภาคตะวนออก

4.ภาคใต

5.ภาคกลาง

6.ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

ประโยชนของปำไม

ปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทส าคญอยางยงตอสงมชวต เพราะเปนแหลงวตถดบทใหปจจยส ไดแก อาหาร เครองนงหม ทอยอาศย และยารกษาโรค นอกจากนยงเปนทอยอาศยของสตวปา เปนแหลงตนน าล าธาร เปนแหลงของอนทรยสารและแรธาตทส าคญ กลาวไดวาปาไมเปนระบบนเวศทรวบรวมความหลากหลายทางชวภาพเอาไว

ปำไมมประโยชนและอทธพลตอกำรด ำรงชวตของมนษยดงน

1.ประโยชนทางตรง ไดแก การน าวตถดบจากปามาใชประโยชนดานปจจยส ไดแก การน าเหด หนอไม น าผง หรอสงทไดจากปามาเปนอาหาร ยาสมนไพร น าไมมากอสรางบานเรอน ท าเฟอรนเจอร ฟน และใชเสนใยจากเปลอกไม ผล หรอเถาวลยมาถกทอเปนเครองนงหม เชอก เปนตน

2.ประโยชนทางออม ปาไมเปนระบบนเวศทใหประโยชนอยางยงตอสงมชวตทกชนดโดยเฉพาะมนษย ดงน

1) เปนแหลงตนน าล าธาร เพราะปาไมในเขตภเขาสงจะชวยชะลอการไหลของน าฝนกอนตกลงสดนและซมซบลงไปในดนกลายเปนน าใตดนใหมใชตลอดป

2) ชวยปองกนการชะลางพงทลายของดนของดน โดยลดแรงปะทะของน าฝนทจะตกลงสดนโดยตรง ท าใหหนาดนทอดมสมบรณไมถกชะลางพงทลายไป

3) ปองกนน าทวมฉบพลนและน าปาไหลหลาก โดยปาไมจะชวยชะลอการไหลของน าใหชาลง ท าใหน าฝนทตกลงพนไมไหลลงสทต าทนท

4) เปนแหลงพกผอนหยอนใจและสถานศกษาหาความร เชนภมประเทศทสวยงามในปาเปนทดงดดใจของนกทองเทยว และปาไมทเปนทรวมพนธและพนธสตวจ านวนมากจงเปนแหลงศกษาหาความรของมนษย

ทรพยำกรปำไม อยางปาไมเปนทรพยากรธรรมชาตทมความส าคญอยางยงตอสงมชวต ไมวาจะเปนมนษย

หรอสตวอน ๆ เพราะปาไมมประโยชนทงการเปนแหลงวตถดบของปจจยส คอ อาหาร เครองนงหม ทอยอาศยและยารกษาโรคส าหรบมนษย และยงมประโยชนในการรกษาสมดลของสงแวดลอม ถาปาไมถกท าลายลงไปมาก ๆ ยอมสงผลกระทบตอสภาพแวดลอมทเกยวของอน ๆ เชน สตวปา ดน น า อากาศ ฯลฯ เมอปาไมถกท าลาย จะสงผลไปถงดนและแหลงน าดวย เพราะเมอเผาหรอถางปาไปแลว พนดนจะโลงขาดพชปกคลม เมอฝนตกลงมากจะชะลางหนาดนและความอดมสมบรณของดนไป นอกจากนนเมอขาดตนไมคอยดดซบน าไวน ากจะไหลบาทวมบานเรอน และทลมในฤดน าหลากพอถงฤดแลงกไมมน าซมใตดนไวหลอเลยงตนน าล าธารท าใหแมน ามน านอย สงผลกระทบตอมาถงระบบเศรษฐกจและสงคม เชน การขาดแคลนน าในการการชลประทานท าใหท านาไมไดผลขาดน ามาผลต

ประเภทของปำไมในประเทศไทย

ประเภทของปาไมจะแตกตางกนไปขนอยกบการกระจายของฝน ระยะเวลาทฝนตกรวมทงปรมาณน าฝนท าใหปาแตละแหงมความชมชนตางกน สามารถจ าแนกไดเปน 2 ประเภทใหญ ๆ คอ 1. ปาประเภททไมผลดใบ (Evergreen) 2. ปาประเภททผลดใบ (Deciduous)

ปำประเภททไมผลดใบ (Evergreen)

ปาประเภทนมองดเขยวชอมตลอดป เนองจากตนไมแทบทงหมดทขนอยเปนประเภททไมผลดใบ ปาชนดส าคญซงจดอยในประเภท น ไดแก

1. ปาดงดบ (Tropical Evergreen Forest or Rain Forest)

ปาดงดบทมอยทวในทกภาคของประเทศ แตทมมากทสด ไดแก ภาคใตและภาคตะวนออก ในบรเวณนมฝนตกมากและมความชนมากในทองทภาคอน ปาดงดบมกกระจายอยบรเวณทมความชมชนมาก ๆ เชน ตามหบเขารมแมน าล าธาร หวย แหลงน า และบนภเขา ซงสามารถแยกออกเปนปาดงดบชนดตาง ๆ ดงน

1.1 ปาดบชน (Moist Evergreen Forest)

เปนปารกทบมองดเขยวชอมตลอดปมพนธไมหลายรอยชนดขนเบยดเสยดกนอยมกจะพบกระจดกระจายตงแตความสง 600 เมตร จากระดบน าทะเล ไมทส าคญกคอ ไมตระกลยางตาง ๆ เชน ยางนา ยางเสยน สวนไมชนรอง คอ พวกไมกอ เชน กอน า กอเดอย

1.2 ปาดบแลง (Dry Evergreen Forest) เปนปาทอยในพนทคอนขางราบมความชมชนนอย เชน ในแถบภาคเหนอและภาคตะวนออกเฉยงเหนอมกอยสงจากระดบน าทะเลประมาณ 300-600 เมตร ไมทส าคญไดแก มะคาโมง ยางนา พยอม ตะเคยนแดง กระเบากลก และตาเสอ 1.3 ปาดบเขา (Hill Evergreen Forest) ปาชนดนเกดขนในพนทสง ๆ หรอบนภเขาตงแต 1,000-1,200 เมตร ขนไปจากระดบน าทะเล ไมสวนมากเปนพวก Gymonosperm ไดแก พวกไมขนและสนสามพนป นอกจากนยงมไมตระกลกอขนอย พวกไมชนทสองรองลงมา ไดแก เปง สะเดาชาง และขมนตน

2. ปาสนเขา (Pine Forest) ปาสนเขามกปรากฏอยตามภเขาสงสวนใหญเปนพนทซงมความสงประมาณ 200-1800 เมตร ขนไป

จากระดบน าทะเลในภาคเหนอ ภาคกลาง และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ บางทอาจปรากฎในพนทสง200-300 เมตร จากระดบน าทะเลในภาคตะวนออกเฉยงใต ปาสนเขามลกษณะเปนปาโปรง ชนดพนธไมทส าคญของปาชนดนคอ สนสองใบ และสนสามใบ สวนไมชนดอนทขนอยดวยไดแกพนธไมปาดบเขา เชน กอชนดตาง ๆ หรอพนธไมปาแดงบางชนด คอ เตง รง เหยง พลวง เปนตน 3. ปาชายเลน (Mangrove Forest)

บางทเรยกวา "ปาเลนน าเคม”หรอปาเลน มตนไมขนหนาแนนแตละชนดมรากค ายนและรากหายใจ ปาชนดนปรากฏอยตามทดนเลนรมทะเลหรอบรเวณปากน าแมน าใหญ ๆ ซงมน าเคมทวมถงในพนทภาคใตมอยตามชายฝงทะเลทงสองดาน ตามชายทะเลภาคตะวนออกมอยทกจงหวดแตทมากทสดคอ บรเวณปากน าเวฬ อ าเภอลง จงหวดจนทบร พนธไมทขนอยตามปาชายเลน สวนมากเปนพนธไมขนาดเลกใชประโยชนส าหรบการเผาถานและท าฟนไมชนดทส าคญ คอ โกงกาง ประสก ถวขาว ถวข า โปรง ตะบน แสมทะเล ล าพนและล าแพน ฯลฯ สวนไมพนลางมกเปนพวก ปรงทะเลเหงอกปลายหมอ ปอทะเล และเปง เปนตน 4. ปาพรหรอปาบงน าจด (Swamp Forest)

ปาชนดนมกปรากฎในบรเวณทมน าจดทวมมาก ๆ ดนระบายน าไมดปาพรในภาคกลาง มลกษณะโปรงและมตนไมขนอยหาง ๆ เชน ครอเทยน สนน จก โมกบาน หวายน า หวายโปรง ระก า ออ และแขม ในภาคใตปาพรมขนอยตามบรเวณทมน าขงตลอดปดนปาพรทมเนอทมากทสดอยในบรเวณจงหวดนราธวาสดนเปนพท ซงเปนซากพชผสลายทบถมกน เปนเวลานานปาพรแบงออกได 2 ลกษณะ คอ ตามบรเวณซงเปนพรน ากรอยใกลชายทะเลตนเสมดจะขนอยหนาแนนพนทมตนกกชนดตาง ๆ เรยก "ปาพรเสมด หรอ ปาเสมด" อกลกษณะเปนปาทมพนธไมตาง ๆ มากชนดขนปะปนกน ชนดพนธไมทส าคญของปาพร ไดแก อนทนล น าหวา จก โสกน า กระทมน าภนเกรา โงงงนกะทงหน ไมพนลางประกอบดวย หวาย ตะคาทอง หมากแดง และหมากชนดอน ๆ 5. ปาชายหาด (Beach Forest)

เปนปาโปรงไมผลดใบขนอยตามบรเวณหาดชายทะเล น าไมทวมตามฝงดนและชายเขารมทะเล ตนไมส าคญทขนอยตามหาดชายทะเล ตองเปนพชทนเคม และมกมลกษณะไมเปนพมลกษณะตนคดงอ ใบหนาแขง ไดแก สนทะเล หกวาง โพธทะเล กระทง ตนเปดทะเล หยน า มกมตนเตยและหญาตาง ๆ ขนอยเปนไมพนลาง ตามฝงดนและชายเขา มกพบไมเกตล าบด มะคาแต กระบองเพชร เสมา และไมหนามชนดตาง ๆ เชน ซงซ หนามหน ก าจาย มะดนขอ เปนตน

ปำประเภททผลดใบ (Declduous)

ตนไมทขนอยในปาประเภทนเปนจ าพวกผลดใบแทบทงสน ในฤดฝนปาประเภทนจะมองดเขยวชอมพอถงฤดแลงตนไม สวนใหญจะพากนผลดใบท าใหปามองดโปรงขน และมกจะเกดไฟปาเผาไหมใบไมและตนไมเลก ๆ ปาชนดส าคญซงอยในประเภทน ไดแก

1. ปาเบญจพรรณ (Mixed Declduous Forest)

ปาผลดใบผสม หรอปาเบญจพรรณมลกษณะเปนปาโปรงและยงมไมไผชนดตาง ๆ ขนอยกระจดกระจายทวไปพนทดนมกเปนดนรวนปนทราย ปาเบญจพรรณ ในภาคเหนอมกจะมไมสกขนปะปนอยทวไปครอบคลมลงมาถงจงหวดกาญจนบร ในภาคกลางในภาคตะวนออกเฉยงเหนอและภาคตะวนออก มปาเบญจพรรณนอยมากและกระจดกระจาย พนธไมชนดส าคญไดแก สก ประดแดง มะคาโมง ตะแบก เสลา ออยชาง สาน ยม หอม ยมหน มะเกลอ สมพง เกดด า เกดแดง ฯลฯ นอกจากนมไมไผทส าคญ เชน ไผปา ไผบง ไผซาง ไผรวก ไผไร เปนตน

2. ปาเตงรง (Declduous Dipterocarp Forest) หรอทเรยกกนวาปาแดง ปาแพะ ปาโคก ลกษณะทวไปเปนปาโปรง ตามพนปามกจะมโจด ตน

แปรง และหญาเพก พนทแหงแลงดนรวนปนทราย หรอกรวด ลกรง พบอยทวไปในทราบและทภเขา ในภาคเหนอสวนมากขนอยบนเขาทมดนตนและแหงแลงมากในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ มปาแดงหรอปาเตงรงนมากทสด ตามเนนเขาหรอทราบดนทรายชนดพนธไมทส าคญในปาแดง หรอปาเตงรง ไดแก เตง รง เหยง พลวง กราด พะยอม ตว แตว มะคาแต ประด แดง สมอไทย ตะแบก เลอดแสลงใจ รกฟา ฯลฯ สวนไมพนลางทพบมาก ไดแก มะพราวเตา ปมแปง หญาเพก โจด ปรงและหญาชนดอน ๆ

3. ปาหญา (Savannas Forest)

ปาหญาทอยทกภาคบรเวณปาทถกแผวถางท าลายบรเวณพนดนทขาดความสมบรณและถกทอดทง หญาชนดตาง ๆ จงเกดขนทดแทนและพอถงหนาแลงกเกดไฟไหมท าใหตนไมบรเวณขางเคยงลมตาย พนทปาหญาจงขยายมากขนทกป พชทพบมากทสดในปาหญากคอ หญาคา หญาขนตาชาง หญาโขมง หญาเพกและปมแปง บรเวณทพอจะมความชนอยบาง และการระบายนาไดดกมกจะพบพงและแขมขนอย และอาจพบตนไมทนไฟขนอย เชน ตบเตา รกฟาตานเหลอ ตวและแตว ประโยชนของทรพยำกรปำไม

หยอนใจไดด นอกจากนนปาไมยงเปนทรวมของพนธพชและพนธสตวจ านวนมาก จงเปนแหลงใหมนษย ปาไมมประโยชนมากมายตอการด ารงชวตของมนษยทงทางตรงและทางออม ไดแก.

ประโยชนทางตรง (Direct Benefits)

ไดแก ปจจย 4 ประการ 1. จากการน าไมมาสรางอาคารบานเรอนและผลตภณฑตาง ๆ เชน เฟอรนเจอร กระดาษ ไมขดไฟ ฟน เปนตน 2. ใชเปนอาหารจากสวนตาง ๆ ของพชและผล 3. ใชเสนใย ทไดจากเปลอกไมและเถาวลยมาถกทอ เปนเครองนงหม เชอกและอน ๆ 4. ใชท ายารกษาโรคตาง ๆ

ประโยชนทางออม (Indirect Benefits)

1. ปาไมเปนเปนแหลงก าเนดตนน าล าธารเพราะตนไมจ านวนมากในปาจะท าใหน าฝนทตกลงมาคอย ๆ ซมซบลงในดนกลายเปนน าใตดนซงจะไหลซมมาหลอเลยงใหแมน า ล าธารมน าไหลอยตลอดป 2. ปาไมท าใหเกดความชมชนและควบคมสภาวะอากาศ ไอน าซงเกดจากการหายใจของพช ซงเกดขนอยมากมายในปาท าใหอากาศเหนอปามความชนสงเมออณหภมลดต าลงไอน าเหลานนกจะกลนตว

กลายเปนเมฆแลวกลายเปนฝนตกลงมา ท าใหบรเวณทมพนปาไมมความชมชนอยเสมอ ฝนตกตองตามฤดกาลและไมเกดความแหงแลง 3. ปาไมเปนแหลงพกผอนและศกษาความร บรเวณปาไมจะมภมประเทศทสวยงามจากธรรมชาตรวมทงสตวปาจงเปนแหลงพกผอนไดศกษาหาความร 4. ปาไมชวยบรรเทาความรนแรงของลมพายและปองกนอทกภย โดยชวยลดความเรวของลมพายทพดผานไดตงแต ๑๑-๔๔ % ตามลกษณะของปาไมแตละชนด จงชวยใหบานเมองรอดพนจากวาตภยไดซงเปนการปองกนและควบคมน าตามแมน าไมใหสงขนมารวดเรวลนฝงกลายเปนอทกภย 5. ปาไมชวยปองกนการกดเซาะและพดพาหนาดน จากน าฝนและลมพายโดยลดแรงปะทะลงการหลดเลอนของดนจงเกดขนนอย และยงเปนการชวยใหแมน าล าธารตาง ๆ ไมตนเขนอกดวย นอกจากนปาไมจะเปนเสมอนเครองกดขวางตามธรรมชาต จงนบวามประโยชนในทางยทธศาสตรดวยเชนกน

สำเหตส ำคญของวกฤตกำรณปำไมในประเทศไทย 1.การลกลอบตดไมท าลายปา

ตวการของปญหานคอนายทนพอคาไม เจาของโรงเลอย เจาของโรงงานแปรรปไม ผรบสมปทานท าไมและชาวบานทวไป ซงการตดไมเพอเอาประโยชนจากเนอไมทงวธทถกและผดกฎหมาย ปรมาณปาไมทถกท าลายนนบวนจะเพมขนเรอย ๆ ตามอตราเพมของจ านวนประชากร ยงมประชากรเพมขนเทาใด ความตองการในการใชไมกเพมมากขน เชน ใชไมในการปลกสรางบานเรอนเครองมอเครองใชในการเกษตรกรรมเครองเรอนและถานในการหงตม เปนตน

2. การบกรกพนทปาไมเพอเขาครอบครองทดน เมอประชากรเพมสงขน ความตองการใชทดนเพอปลกสรางทอยอาศยและทดนท ากนกอยสงขน เปนผลผลกดนใหราษฎรเขาไปบกรกพนทปาไม แผวถางปา หรอเผาปาท าไรเลอนลอย นอกจากนยงมนายทนทดนทจางวานใหราษฎรเขาไปท าลายปาเพอจบจองทดนไวขายตอไป

3. การสงเสรมการปลกพชหรอเลยงสตวเศรษฐกจเพอการสงออก เชน มนส าปะหลง ปอ เปนตน โดยไมสงเสรมการใชทดนอยางเตมประสทธภาพทง ๆ ทพนทปาบางแหงไมเหมาะสมทจะน ามาใชในการเกษตร

4. การก าหนดแนวเขตพนทปากระท าไมชดเจนหรอไมกระท าเลยในหลาย ๆ พนท ท าใหราษฎรเกดความสบสนทงโดยเจตนาและไมเจตนา ท าใหเกดการพพาทในเรองทดนท ากนและทดนปาไมอยตลอดเวลาและมกเกดการรองเรยนตอตานในเรองกรรมสทธทดน

5. การจดสรางสาธารณปโภคของรฐ เชน เขอน อางเกบน า เสนทางคมนาคม การสรางเขอนขวางล าน าจะท าใหพนทเกบน าหนาเขอนทอดมสมบรณถกตดโคนมาใชประโยชน สวนตนไมขนาดเลกหรอทท าการยายออกมาไมทนจะถกน าทวมยนตนตาย เชน การสรางเขอนรชชประภาเพอกนคลองพระแสงอนเปนสาขาของแมน าพมดวง-ตาป ท าใหน าทวม

บรเวณปาดงดบซงมพนธไมหนาแนนประกอบดวยสตวนานาชนดนบแสนไร ตอมาจงเกดปญหาน าเนาไหลลงล าน าพมดวง

6. ไฟไหมปา มกจะเกดขนในชวงฤดแลง ซงอากาศแหงและรอนจด ทงโดยธรรมชาตและจากการกระท าของมะมวงทอาจลกลอบเผาปาหรอเผลอ จดไฟทงไวโดยเฉพาะในปาไมเปนจ านวนมาก

7. การท าเหมองแร แหลงแรทพบในบรเวณทมปาไมปกคลมอย มความจ าเปนทจะตองเปดหนาดนกอนจงท าใหปาไมทขนปกคลมถกท าลายลง เสนทางขนยายแรในบางครงตองท าลายปาไมลงเปนจ านวนมาก เพอสรางถนน หนทาง การระเบดหนาดน เพอใหไดมาซงแรธาต สงผลถงการท าลายปา

กำรอนรกษปำไม

ปาไมถกท าลายไปจ านวนมาก จงท าใหเกดผลกระทบตอสภาพภมอากาศไปทวโลกรวมทงความสมดลในแงอนดวย ดงนน การฟนฟสภาพปาไมจงตองด าเนนการเรงดวน ทงภาครฐภาคเอกชนและ ประชาชน ซงมแนวทางในการก าหนดแนวนโยบายดานการจดการปาไม ดงน 1. นโยบายดานการก าหนดเขตการใชประโยชนทดนปาไม 2. นโยบายดานการอนรกษทรพยากรปาไมเกยวกบงานปองกนรกษาปาการอนรกษสงแวดลอมและสนทนาการ 3. นโยบายดานการจดการทดนท ากนใหแกราษฎรผยากไรในทองถน 4. นโยบายดานการพฒนาปาไม เชน การท าไมและการเกบหาของปา การปลก และการบ ารงปาไม การคนควาวจย และดานการอตสาหกรรม 5. นโยบายการบรหารทวไปจากนโยบายดงกลาวขางตนเปนแนวทางในการพฒนาและการจดการทรพยากรปาไมของชาตใหไดรบผลประโยชน ทงทางดานการอนรกษและดานเศรษฐกจอยางผสมผสานทงนเพอใหเกดความสมดลของธรรมชาตและมทรพยากรปาไมไวอยางยงยนตอไปในอนาคต

กำรสงวนและคมครองสตวปำ

ปจจบนน มการลกลอบจ าหนายสตวปา ซากสตวปาและผลตภณฑทท าจากซากสตวปาอยเสมอ ๆ บรเวณตลาดนด ศนยการคา สถานทคาสตวเลยง และรานอาหารปา ทพบเหนกนเปนประจ า ไดแก นกขนทอง นกปรอดหวโขน นกกะรางคอด า แมวดาว นางอาย ผเสอบางชนด เขาเกง เขากวาง หรอกระเปา รองเทาทท าจากซากของหนงตะกวด งเหลอม งหลาม งจงอาง เปนตน ซงไมวาจะเปนการซอ ขาย น าเขา สงออกสงดงกลาว เปนการท าผดกฎหมายเกยวกบการสงวนและคมครองสตวปา ผกระท าผดอาจจะไดรบโทษตามกฎหมาย จงมขาวการจบกมผกระท าความผดใหเหนตามหนาหนงสอพมพ โทรทศน ซงคนเหลานนมทงพวกตงใจกระท าผด และพวกทรเทาไมถงการณซงมกจะเปนผซอ

สรปยอสาระส าคญของ พระราชบญญตสงวนและคมครองปา พ.ศ.2535 ค าจ ากดความ และการกระท าทเปนขอหามตางๆ ตามกฎหมาย

สตวปา หมายความวา สตวทกชนด ไมวาสตวบก สตวน า สตวปก แมลง หรอแมง ซงโดยสภาพธรรมชาตยอมเกดและด ารงชวตอยในปาหรอในน า และใหหมายความรวมถงไขของสตวปาเหลานนดวย แตไมหมายความรวมถงสตวพาหนะทไดจดทะเบยนท าตวรปพรรณ ตามกฎหมายวาดวยสตวพาหนะ และสตวพาหนะทไดมาจากการสบพนธของสตวพาหนะดงกลาว

สตวปาสงวน หมายถง สตวปาทหายากตามบญชทายพระราชบญญตน คอ นกเจาฟาหญงสรนธร , แรด , กระซ, กปรหรอโคไพร , ควายปา , ละองหรอละมง , สมนหรอเนอสมน , เลยงผาหรอเยองหรอกร าหรอโคร า , กวางผา , นกแตวแรวทองด า ,นกกระเรยน , แมวลายหนออน , สมเสรจ , เกงหมอ , พะยนหรอหมน า และสตวทจะก าหนดเพม

สตวปาคมครอง หมายถง สตวปาทกฎกระทรวงก าหนดใหเปนสตวปาคมครอง เชน ชางปา , ชะน, ไกฟา, นกขนทอง, เสอดาว, เสอโครง, หมด า ฯลฯ สตวปาใดจะเปนสตวปาคมครองตองดตามบญชสตวปาคมครองในกฎกระทรวง

ลา หมายความวา เกบ ดก จบ ยง ฆา หรอท าอนตรายแกสตวปาทเจาของและอยอยางเปนอสระ รวมถงการลาไล การตอน การเรยก หรอการลอเพอการกระท าดงกลาวดวย

ซากของสตวปา หมายความวา รางกายหรอสวนของรางของสตวปาทตายแลว หรอเนอของสตวปา ไมวาจะไดปง ยาง รม ตากแหง หมก หรอท าเพอไมใหเนาเปอย ไมวาจะช าแหละ แยกออก หรออยในรางของสตวนน และรวมถง เขา หนง กระดก ฟน งา ขนาย นอ เกลด เลบ กระดอง เปลอก หรอสวนตางๆ ทแยกออกจากรางของสตวปาไมวาจะยงมชวตอยหรอตายแลว

เพาะพนธ หมายความวา ขยายพนธสตวปาทน ามาเลยงไวดวยการขยายพนธสตวปา และรวมถงขยายพนธสตวปาดวยวธผสมเทยม หรอยายฝากตวออนดวย

คา หมายความวา ซอ ขาย แลกเปลยน จ าหนาย จาย แจก หรอโอนกรรมสทธ เพอประโยชนทางการคา รวมถง มหรอแสดงไวเพอขายดวย

การลาสตวปา หามมใหผใดลาหรอพยายามลาสตวปาสงวนหรอ สตวปาคมครอง เวนแตเปนการกระท าโดยทางราชการเพอประโยชนในการส ารวจ การศกษาและการวจยทางวชาการ การคมครองสตวปา การเพาะพนธ ซงตองไดรบอนญาตเปนหนงสอจากอธบดกรมปาไม

ผใดลาสตวปาโดยฝาฝนตอกฎหมายนดวยความจ าเปน ผนนไมตองรบโทษ ถาเปนการท าเพอ ใหตนเองและผอนพนจากอนตราย หรอเพอเปนการรกษาทรพยสนของตนหรอผอน โดยการลานนไดกระท าพอสมควรแกเหต และกรณเปนสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครอง ตองมไดน าสตวปาหรอซากสตวเคลอนท และไดแจงเหต ใหพนกงานเจาหนาททราบทนท ใหสตวปาหรอซากของสตวปาทถกลาตามวรรคหนงตกเปนของแผนดน

การเพาะพนธสตวปา หามมใหผใดเพาะพนธสตวปาสงวนและสตวปาคมครอง ยกเวน เปนการเพาะพนธสตวปาคมครองบางชนดทไดรบใบอนญาตใหเพาะพนธจากอธบด หรอเปนการเพาะพนธสตวปาสงวน หรอสตวปาคมครองของผไดรบใบอนญาตในกจการสวนสตวสาธารณะ ซงไดรบอนญาตจากอธบดใหเพาะพนธสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครองทอยในการครอบครอง

การครอบครองสตวปา หรอซากของสตวปา หามมใหผใดครอบครองสตวปาสงวน สตวปาคมครอง ซากสตวปาสงวน หรอซากสตวปาคมครอง เวนแตจะเปนสตวปาคมครองชนดทก าหนดใหเพาะพนธไดตามกฎหมาย ทไดมาจากการเพาะพนธหรอซากของสตวปาดงกลาว และตองไดรบอนญาตจากอธบด

แตทงนไมรวมถง การครอบครองสตวปาคมครองของผไดรบใบอนญาตเพาะพนธ หรอไดมาจากการเพาะพนธ หรอซากของสตวปาดงกลาว หรอการครอบครองสตวปาสงวน สตวปาคมครองหรอซากของสตวปาดงกลาว ของผรบใบอนญาตใหจดตงและด าเนนกจการสวนสตวสาธารณะ

การคาสตวหรอซากของสตวปา และผลตภณฑทท าจากซากของสตวปาหามมใหผใดคาสตวปาสงวน สตวปาคมครอง ซากของสตวปาสงวน ซากของสตวปาคมครอง หรอผลตภณฑทท าจากซากของสตวปาดงกลาว ยกเวนเปนการคาสตวปาคมครองชนดทไดมาจากการเพาะพนธ ซากของสตวปาทไดมาจากการเพาะพนธ และไดรบอนญาตจากอธบด

บทก ำหนดโทษตำมลกษณะของควำมผด

1.โทษจ าคกไมเกนสป หรอปรบไมเกนสหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ส าหรบความผดดงตอไปน

1.1 ลา หรอพยายามลาสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครอง โดยทไมเปนขอยกเวน

1.2 มสตวปาสงวน สตวปาคมครอง ซากของสตวปาสงวน หรอสตวปาคมครองไวในครอบครอง ยกเวน เปนสตวปาชนดทไดรบอนญาตใหเพาะพนธไดตามกฎหมาย

1.3 คาสตวปาสงวน สตวปาคมครอง ซากของสตวปาสงวน หรอสตวปาคมครอง หรอผลตภณฑทท าจากซากของสตวปาดงกลาว ยกเวน เปนสตวปาชนดทไดรบอนญาตใหเพาะพนธไดตามกฎหมายน าเขาหรอสงออกสตวปา หรอซากของสตวปา หรอน าผานสตวปาสงวน สตวปาคมครอง หรอซากของสตวปาดงกลาว โดยไมไดรบอนญาตจากอธบด

2.โทษจ าคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนสามหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ส าหรบความผดดงตอไปน

2.1 เพาะพนธสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครองโดยไมไดรบอนญาต

2.2 น าเขาหรอสงออกสตวปาสงวน สตวปาคมครอง หรอซากของสตวปาดงกลาว โดยมใชกรณการน าเขาหรอสงออกสตวปาคมครองทไดมาจากการเพาะพนธ และไดรบอนญาตจากอธบด

2.3 จดตงและด าเนนกจการสวนสตวสาธารณะโดยไมไดรบใบอนญาตจากอธบด

3. โทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท ส าหรบความผดดงตอไปน มไวในครอบครอง สตวปาคมครองทไดมาจากการเพาะพนธ หรอซากของสตวปาทไดมาจากการเพาะพนธ โดยไมไดรบอนญาต

4. โทษจ าคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสองหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ส าหรบความผดดงตอไปน ท าการคาสตวปาคมครองทไดมาจากการเพาะพนธ ซากของสตวปาทไดมาจากการเพาะพนธ หรอผลตภณฑทท าจากซากสตวดงกลาวโดยมไดรบอนญาต

5. โทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ส าหรบความผดดงตอไปน

5.1 เกบ ท าอนตราย มรงของสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครองไวในครอบครอง

5.2 ยงสตวนอกเวลาอาทตยตกและพระอาทตยขน

5.3 ลาสตวปาสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครองหรอสตวปาอนๆ หรอเกบ หรอท าอนตรายแกรงของสตวปา ในบรเวณวดหรอในบรเวณสถานทประกอบพธกรรมทางศาสนา

6. โทษปรบไมเกนหาพนบาท ส าหรบความผดดงตอไปน น าสตวปาคมครอง หรอซากของสตวปาคมครองเคลอนทเพอการคา โดยไมไดรบใบอนญาตจากอธบด น าสตวปาสงวน สตวปาคมครอง หรอซากสตวปาดงกลาวเคลอนทผานดานตรวจสตวปา โดยไมแจงหรอแสดงใบอนญาตตอเจาหนาทประจ าดานตรวจสตวปา

7. โทษจ าคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหาหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ส าหรบความผดดงตอไปน ลาสตวปาใดๆ เกบหรอท าอนตรายแกรงของสตวปา ในเขตรกษาพนธสตวปา

8. โทษจ าคกไมเกนเจดป หรอปรบไมเกนหนงแสนบาท หรอทงจ าทงปรบ ส าหรบความผดดงตอไปน

8.1 ยดถอ ครอบครองทดน ปลกสรางสงใด แผวถาง ท าลายตนไม พรรณพช ฯลฯ ในเขตรกษาพนธสตวปา

8.2 ลาสตว เกบรง ยดถอครอบครองทดน ท าลายตนไม พนธพช ฯลฯ ในเขตก าหนดหามลาสตวปา

9.โทษจ าคกไมเกนหนงป หรอปรบไมเกนหนงหมนบาท หรอทงจ าทงปรบ ส าหรบความผดดงตอไปน "ชวยซอนเรน ชวยจ าหนาย ชวยพาเอาไปเสย ซอ รบจ าน า หรอรบสตวปาหรอซากของสตวปาทไดมาจากการกระท าความผดตามกฎหมายน"

10. กรณนตบคคลเปนผกระท าความผดตามพระราชบญญตน กรรมการผจดการ หรอผแทนนตบคคลนนตองรบโทษตามความผดนนๆ ดวย เวนแตจะพสจนไดวาการกระท านนตน มไดมสวนรเหนหรอยนยอมดวย

บญชสตวปำสงวน

1. นกเจาฟาหญงสรนธร 2. แรด 3. กระซ 4. กปรหรอโคไพร 5. ควายปา 6. ละองหรอละมง 7. สมนหรอเนอสมน 8. เลยงผาหรอเยองหรอกร าหรอโคร า 9. กวางผา 10. นกแตวแรวทองด า 11. นกกระเรยน 12. แมวลายหนออน 13. สมเสรจ 14. เกงหมอ 15. พะยนหรอหมน า

พระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา (ฉบบท 2) พ.ศ. 2546 และ กฎกระทรวง เรองการก าหนดชนดสตวปาคมครองทใหเพาะพนธได พ.ศ. 2546

ยอนไปเมอวนท 30 มนาคม 2544 กรมปาไมไดมประกาศ เรอง การตรวจสอบและท าเครองหมายสตวปาสงวน สตวปาคมครอง ซากของสตวปาสงวน และซากของสตวปาคมครอง ซงประกาศดงกลาว ก าหนดใหผครองครองมาแจงการครอบครองตอกรมปาไมเพอตรวจสอบ และท าเครองหมายประจ าตวสตวปา หรอซากของสตวปาและจะออกใบอนญาตใหครองครองสตวปาคมครองชวคราว (สป.2) หรอใบรบรองใหครอบครองซากสตวปาคมครองชวคราว (สป.3) และหนงสอมอบใหคมครองซากสตวปาสงวนหรอซากของสตวปาคมครองชวคราวแทนกรมปาไม (อญ./สป.1) แตคนทวไปยงไมเขาใจรายละเอยดดพอ จงมไดไปด าเนนการแจงตามแบบและวธการของกรมปาไม

เพอแกไขปญหาน ทางราชการจงไดออกพระราชบญญตสงวนและคมครองสตวปา (ฉบบท 2) พ.ศ. 2546 ดวยเหตผลทในปจจบนมผครอบครองสตวปาคมครองโดยไมชอบดวยกฎหมายจ านวนมาก ทไมไดน าสตวปาคมครองมามอบใหแกพนกงานเจาหนาท หรอไมไดมาแจงรายการเกยวกบชนดและจ านวนของสตวปาคมครอง ท าใหเจาหนาทไมสามารถควบคมดแล ใหผครอบครองสตวปาคมครองปฏบตใหถกตองตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขของการครอบครองสตวปาคมครองได สมควรก าหนดใหผครอบครองสตวปาคมครอง โดยไมชอบดวยกฎหมายมาแจง การครอบครองและขออนญาตมไวในครอบครองซงสตวปาคมครองดงกลาว ตอพนกงานเจาหนาทไดภายในระยะเวลาทก าหนด โดยไมตองรบโทษ

ผใดมไวในครอบครองซงสตวปาคมครองโดยยงไมไดรบอนญาตโดยชอบดวยกฎหมาย หากมาแจงรายการเกยวกบชนด และจ านวนของสตวปาคมครองทอยในความครอบครองของตนตอพนกงานเจาหนาท ภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทพระราชบญญตนใหบงคบ ผนนไมตองรบโทษ

หากผครอบครองสตวปาคมครองนน ตองการจะเลยงดสตวปาคมครองนนตอไป ใหเจาหนาทตรวจสอบสภาพการเลยงดสตวปาคมครองของผนน วาอยในสภาพทดและปลอดภยเพยงใด หากเหนวาสตวปาคมครองนนไดรบการเลยงดดวยความเอาใจใส และปลอดภย ใหอธบดอนญาตใหผนนครอบครองสตวปาคมครองนนตอไปได โดยออกใบอนญาตครอบครองสตวปาคมครองชวคราวไวใหแกเจาของหรอผครอบครอง ใบอนญาตดงกลาวใหมอายเพยงเทาอายของสตวปาคมครองนน และเมอสตวปาคมครองนนตายหรอเพมจ านวนขนโดยการสบพนธ ผรบใบอนญาตตองแจงใหเจาหนาททราบภายในสามสบวนนบแตวนทมการเพมจ านวนหรอตาย

หากผเปนเจาของหรอผครอบครองสตวปาคมครองนน ไมตองการจะเลยงดสตวปาคมครองนนตอไป หรอเมอเจาหนาทไดตรวจสอบเหนวาสตวปาคมครองนน ไดรบการเลยงดทไมดพอและไมปลอดภย ใหเจาของหรอผครอบครองจ าหนายสตวปาคมครองนนใหแกผรบใบอนญาต ด าเนนกจการสวนสตวสาธารณะ หรอจ าหนายสตวปาคมครองชนดทตองไดรบอนญาตใหแกผรบใบอนญาตเพาะพนธ ใหเสรจสนภายในหนงรอยยสบวนนบแตวนทไดแจงตอเจาหนาท หรอวนทไดรบแจงค าสงไมอนญาต แลวแตกรณ และเมอสนระยะเวลาดงกลาวแลว ยงมสตวปาคมครองเหลออยเทาใดใหสตวปาคมครองนนตกเปนของแผนดน

สตวปำคมครองชนดทใหเพำะพนธได

เมอวนท 16 มถนายน 2546 กระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดออก กฎกระทรวงก าหนดชนดของสตวปาคมครองใหเปนสตวปาชนดทเพาะพนธได พ.ศ. ๒๕๔๖ โดยใหเหตผลวาควรสงเสรมใหมการเพาะพนธเพมเตม เพอปองกนมใหสญพนธ และเพออนญาตใหบคคลมไวในครอบครอง คา และเพาะพนธไดโดยชอบดวยกฎหมาย จงควรทจะก าหนดสตวปาคมครองชนดทเพาะพนธไดตามบญชขางทายน

บญชสตวปำคมครองชนดทเพำะพนธได

สตวปาจ าพวกสตวเลยงลกดวยนม กระจงเลก กวางปา ชะมดเชดหรอชะมดเชยง ทรายหรอเนอทรายหรอตามะแน ลงกง ลงวอก ลงแสม อเกงหรอ เกงหรอฟาน

สตวปาจ าพวกนก ไกจก ไกปา ไกฟาพญาลอ ไกฟาหนาเขยว ไกฟาหลงขาว ไกฟาหลงเทา ไกฟาหางลายขวาง นกกระทาดงแขงเขยว นกกระทาดงคอสแสด นกกระทาดงจนทบรณ นกกระทาดงปกษใต นกกระทาดงอกสน าตาล นกกระทาทงนกกะรางคอด าหรอนกซอฮ นกกะรางสรอยคอเลก นกกะรางสรอยคอใหญ นกกะรางหวหงอก นกกะรางอกสน าตาลไหม นกกะลงหรอนกกะแล นกกางเขนดง หรอ นกบนหลาดง หรอ นกบนหลาควน หรอ นกจงปย นกกางเขนบาน หรอ นกบนหลาบาน หรอนกอแจบ หรอนกจจ นกกงโครงคอด า นกแกวโมง นกแกวหวแพร นกขนทอง นกแขกเตา นกปรอดหวโขน หรอ นกกรงหวจก นกยง นกแวนสเทา หรอ นกแวนเหนอ นกแวนสน าตาล หรอ นกแวนใต นกหกเลกปากด า นกหกเลกปากแดง นกหกใหญ นกหวา นกเอยงสารกา หรอ นกเอยงสาลกา นกเอยงหงอน เปดคบแค เปดแดง เปดเทา เปดลาย เปดหงส เปดหางแหลม

สตวปาจ าพวกสตวเลอยคลาน งสง งสงหางลาย หรอ งสงลาย งหลาม งเหลอม จระเขน าเคม จระเขน าจด

สตวปาจ าพวกสตวสะเทนน าสะเทนบก กบทด หรอ เขยดแลว

สตวปาจ าพวกปลา ปลาตะพด หรอ ปลาอโรวานา ปลาเสอตอ ปลาเสอ หรอปลาลาด

เปนอนวาจบเรองของการสงวนและคมครองสตวปา ซงอนทจรงเรองราวของสตวปาสงวนหรอสตวปาคมครอง ยงมอกมากมาย แตทางราชการเองกใหขอมลในเรองขอหาม ขอควรปฏบตแกประชาชนนอยมาก จงเปนเหตท าใหเกดปญหาในการเลยงดหรอมไวในครอบครอง ตอไปหากมการแกไข เปลยนแปลงกฎ ระเบยบใดๆ ทนาสนใจ ผมจะน ามาเลาสกนฟงในโอกาสตอไป

ปญหำทรพยำกรปำไม

ปาไมจ านวนมหาศาลทถกท าลายไปนนเกดจากนนมอของมนษยเรา เราไมไดใหความส าคญในระยะยาว เเตใชความสขสวนตวเเละเขามาท าลายปาไมซงเปรยบเสมอนการท าลายชวตของลกหลานรนตอๆไป สาเหตส าคญของวกฤตการณปาไมคอ

การลกลอบตดไมท าลายปา

นายทนพอคาไม เจาของโรงเลอย เจาของโรงงานแปรรปไม ปรมาณปาไมทถกท าลายนนบวนจะเพมขนเรอย ๆ ตามอตราเพมของจ านวนประชากร ยงมประชากรเพมขนเทาใด ความตองการในการใชไมกเพมมากขน เชน ใชไมในการปลกสรางบานเรอนเครองมอเครองใชในการเกษตรกรรมเครองเรอนและถานในการหงตม เปนตน

การบกรกพนทปาไมเพอเขาครอบครองทดน

เมอประชากรเพมสงขน ความตองการใชทดนเพอปลกสรางทอยอาศยและทดนท ากนกอยสงขน เปนผลผลกดนใหราษฎรเขาไปบกรกพนทปาไม แผวถางปา หรอเผาปาท าไรเลอนลอย นอกจากนยงมนายทนทดนทจางวานใหราษฎรเขาไปท าลายปาเพอจบจองทดนไวขายตอไป

การจดสรางสาธารณปโภคของรฐ

เชน เขอน อางเกบน า เสนทางคมนาคม การสรางเขอนขวางล าน าจะท าใหพนทเกบน าหนาเขอนทอดมสมบรณถกตดโคนมาใชประโยชน สวนตนไมขนาดเลกหรอทท าการยายออกมาไมทนจะถกน าทวมยนตนตาย

ไฟไหมปา

มกจะเกดขนในชวงฤดแลง ซงอากาศแหงและรอนจด ทงโดยธรรมชาตและจากการกระท าของมะมวงทอาจลกลอบเผาปาหรอเผลอ จดไฟทงไวโดยเฉพาะในปาไมเปนจ านวนมาก

การท าเหมองแร

แหลงแรทพบในบรเวณทมปาไมปกคลมอย มความจ าเปนทจะตองเปดหนาดนกอนจงท าใหปาไมทขนปกคลมถกท าลายลง เสนทางขนยายแรในบางครงตองท าลายปาไมลงเปนจ านวนมาก เพอสรางถนน หนทาง การระเบดหนาดน เพอใหไดมาซงแรธาต สงผลถงการท าลายปา