ส าหรับ เด็กเล็ก - มูลนิธิหมอชาว ... · 2016-04-26 · สํารวจภาวะโภชนาการเด็กไทยอายุ

จดท าโดย

โครงการจดการความรสขภาพ

ผานสอและเทคโนโลยออนไลนมลนธหมอชาวบาน

สนบสนนโดย

ส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ

(สสส.)

ส าหรบ เดกเลก

อยาก สขภาพด ตองม 3อ.

บรรณาธการ นายแพทยสรเกยรต อาชานานภาพ

จดพมพและเผยแพรโดย โครงการจดการความรสขภาพผานสอและเทคโนโลยออนไลน มลนธหมอชาวบาน 36/6 ซอยประดพทธ 10 ถนนประดพทธ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0-2618-4710 โทรสาร 0-2271-1806 www.doctor.or.th

พมพครงท 1 ธนวาคม พ.ศ. 2558

สงวนลขสทธตาม พ.ร.บ.ลขสทธ พ.ศ. 2558

ขอมลทางบรรณานกรมของส านกหอสมดแหงชาต National Library of Thailand Cataloging in Publication Data อยากสขภาพด ตองม 3อ. : สาหรบเดกเลก.-- กรงเทพฯ : มลนธหมอชาวบาน,

2558. 88 หนา.

1. เดก--สขภาพและอนามย. I. สรเกยรต อาชา-นานภาพ, บรรณาธการ. II. รจน รจนเวชช, ผวาดภาพประกอบ. III. ชอเรอง.

613.0432 ISBN 978-616-90550-9-9

ภาพประกอบ รจน รจนเวชช รปเลม นฤมล ลมปโชตพงษ

ออกแบบโดย บรษท ส านกพมพหมอชาวบาน จ ากด

36/6 ซอยประดพทธ 10 ถนนประดพทธ แขวงสามเสนใน เขตพญาไท กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0-2618-4710, 0-2278-5533 โทรสาร 0-2271-1806, 0-2271-0170 www.thaihealthbook.com

ส าหรบเดกเลก อยาก สขภาพด ตองม 3อ.

http://www.doctor.or.th/

http://www.thaihealthbook.com/

สขภาพด เปนสงททกคนปรารถนาทจะม แตทาไมบางคนม บางคน

ไมม เปนคาถามทเราตองมาชวยกนหาคาตอบ การมสขภาพด มความสมพนธเกยวของกบปจจยตางๆ หลายอยาง เชน

ปจจยทางดานเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม รวมทงพฤตกรรมการใชชวต ปจจยทสาคญมากตอการมสขภาพดหรอไมดของเราแตละคนในทก

เพศและทกวย คอ พฤตกรรมการใชชวตหรอดาเนนชวตใน 3 เรอง คอ อาหาร ออกกาลงกาย และอารมณ หรอเรยกยอๆ วา “3 อ.”

อาหาร เปนสงสาคญในการดาเนนชวตของมนษย ชวยใหรางกายเจรญเตบโต แขงแรง ใหพลงงาน ความอบอนตอรางกาย และชวยควบคมการทางานของอวยวะตางๆ ในรางกายใหเปนปกต ดงนน จงควรเลอกกนอาหารทสะอาด ปลอดภย ถกหลกโภชนาการครบ 5 หม สดสวนทเหมาะสม ปรมาณเพยงพอกบความตองการของรางกาย และลดอาหารทมน หวาน และเคมดวย

ออกก าลงกาย ชวยการสรางเสรมสขภาพ ปองกนโรค และชวยฟนฟสภาพรางกาย ทาไดทกคน ทาดวยความพอด ไมมากเกนไป ไมนอยเกนไป ทาอยางสมาเสมอทกวน หรออยางนอยวนเวนวน วนละ 30 นาท ทาไดตามความสะดวก ทงในบาน นอกบาน และททางาน

อารมณ ทเปนสข มนคง มสมพนธภาพทดกบบคคลอน สามารถปรบตวใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอม แมมอารมณเครยดหรออารมณดานลบ แตรจกการดแลอารมณนนๆ ไดอยางถกตองและเหมาะสม

การมพฤตกรรมสขภาพทง 3 อ. จงเปนเรองทสามารถทาได ถาเรามฉนทะและวรยะ กลาวคอมความรกความมงมนทจะทา การมสขภาพดจะเกดไดไมยากกบทกคน

ผชวยศาสตราจารยเนตรนภา ขมทอง ผจดการโครงการจดการความรสขภาพผานสอและเทคโนโลยออนไลน

มลนธหมอชาวบาน

ค าน า

ดร.อรวรรณ แยมบรสทธ สถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล

จรรตน หอเกยรต ผเชยวชาญดานความปลอดภยของอาหารและการบรโภคอาหาร สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

มยร ดษยเมธาโรจน นกวชาการอาหารและยาชานาญการ สานกอาหาร สานกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)

ณฐวรรณ เชาวนลลตกล นกโภชนาการชานาญพเศษ สานกโภชนาการ กรมอนามย

รศ.ดร.ศรรตน หรญรตน วทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยการกฬา มหาวทยาลยมหดล

ดร.ชนากานต บญนช วทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยการกฬา มหาวทยาลยมหดล

พญ.นลน เชอวณชชากร กมารแพทยดานพฒนาการและพฤตกรรม ศนยการแพทย โรงพยาบาลกรงเทพ

ผเรยบเรยง

ค าน า ผเรยบเรยง

การบรโภคอาหารส าหรบทารกแรกเกดถงอาย 5 ป 2 ทารกและเดกมความตองการสารอาหารมากนอยแคไหน 4 มาเลยงลกดวยนมแมกนเถด 5 เทคนคการเลยงลกดวยนมแม 6 อาหารสาหรบทารก 7 อาหารสาหรบเดกอาย 3-5 ป 10 แนวทางการดแลและการจดอาหารสาหรบเดกอาย 3-5 ป 11 จะรไดอยางไรวาลกเตบโตดสมวย 13 วธการใชกราฟเพอประเมนภาวะโภชนาการทารกและเดก 14 ถาม-ตอบปญหาโภชนาการทพบบอย 20

การบรโภคอาหารส าหรบเดกระดบประถมศกษา (อาย 6-12 ป) 25 สารอาหารสาคญตอการเจรญเตบโตของเดก 27 ชนดและปรมาณอาหารทเดกวยเรยนควรบรโภคทกวน 27 จานวนมออาหารทเดกวยเรยนควรกน 32 อาหารวางแบบไหน...จงจะมคณคาทางโภชนาการ 33

ประเภทของอาหารวางทแนะนา 33 อาหารแบบไหน...ทาลายสขภาพเดก 36 ถาม-ตอบปญหาโภชนาการทพบบอย 38

สารบญ

ออกก าลงกายในเดกเลก 44 วยอนบาล-เดกเลก (อายประมาณ 2-6 ป) 44 เดกวยประถม (อายประมาณ 7-10 ป) 45 กจกรรมออกกาลงกายในเดกเลก 47 เคลอนไหวรางกาย/ออกกาลงกายเปนประจามประโยชนอยางไร 55

พฒนาอารมณและปลกฝงทกษะทางสงคมใหลกนอย 58 เดกแรกเกดถงอาย 6 เดอน 58 เดกอาย 6 เดอนถง 1 ป 60 เดกอาย 1 ปถง 1 ป 6 เดอน 62 เดกอาย 1 ป 6 เดอนถง 2 ป 63 เดกอาย 2 ปถง 2 ป 6 เดอน 65 เดกอาย 2 ป 6 เดอนถง 3 ป 67 เดกอาย 3 ปถง 4 ป 68 เดกอาย 4 ปถง 5 ป 70 เดกอาย 5 ปถง 6 ป 71

ภาคผนวก 74 นอนเทาไหรจงจะเพยงพอ 74 นาหนกและสวนสงอยในเกณฑดและเพมขนดหรอไม 74

บรรณานกรม 78

สารบญ (ตอ)

ส าหรบทารกแรกเกดถงอาย 5 ป ดร.อรวรรณ แยมบรสทธ* จรรตน หอเกยรต** มยร ดษยเมธาโรจน***

ระยะแรกเกดถงอาย 2 ป เปนชวงทรางกาย เจรญเตบโตอยางรวดเรว โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาสมองของทารก ซงคดเปนรอยละ 70-80 ของนาหนกสมองผใหญ ทารกและเดกเลกจงตองการสารอาหารมากกวาวยอนเมอคดตามนาหนกตว

นมแมเปนอาหารทดทสดสาหรบทารก แมควรเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน

ทอาย 6 เดอนขนไป ทารกควรไดรบอาหารตามวย (comple-mentary foods) ควบคไปกบการไดรบนมแมจนถงอาย 1 ½ - 2 ป

เตรยมอาหารทปรงสกและสะอาดแกทารกทกครง เพอปองกนโรคอจจาระรวง

เดกอาย 3-5 ป มความตองการพลงงานและสารอาหารตางๆ เพมขน โดยเฉพาะโปรตน แคลเซยม วตามนเอ ธาตเหลก และไอโอดน เดกควรไดรบอาหารหลก 3 มอ และอาหารวางไมเกน 2 มอตอวน

ควรฝกใหเดกกนผก ผลไม จนเปนนสย และใหเดกไดดมนมรสจดทกวนๆ ละ 2-3 แกว

* สถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล ** ผเชยวชาญดานความปลอดภยของอาหารและการบรโภคอาหาร อย. *** นกวชาการอาหารและยาชานาญการ สานกอาหาร อย.

อยากสขภาพด ตองม 3 อ. 2

ไมใหขนมกรบกรอบ/ขนมหวานและนาหวานทกชนดแกเดกกอนมออาหารหลก

ไมประกอบอาหารรสจดหรอเตมสารปรงแตงใดๆ ในอาหารเดก

ในเวลามออาหาร ใหเดกกนอาหารพรอมสมาชกในครอบ -ครว เพอใหเรยนรประโยชนของอาหารและฝกความมวนย

การททารกและเดกเลกจะเจรญเตบโตไดอยางเตมศกยภาพและม

สขภาพแขงแรง ตองไดรบการดแลเอาใจใสจากพอแมและผเลยงดเดกอยางตอเนอง อาหารเปนปจจยหนงทชวยสงเสรมการเจรญเตบโตดานนาหนกและสวนสงรวมทงใหสารอาหารหลายชนดทชวยสรางเสรมภมคมกนโรคและพฒนาการดานเชาวนปญญา แตถาหากทารกและเดกไดอาหารไมเพยงพอจะทาใหเกดโรคขาดสารอาหารสงผลใหการเตบโตหยดชะงก เจบปวยงายและสตปญญาบกพรอง ในทางตรงขาม ถาไดรบอาหารทใหพลงงาน ไขมนหรอนาตาลมากเกนไปในระยะยาวกอใหเกดปญหาโรคอวนและภาวะแทรก-ซอนตางๆ ตามมาเมอเขาสวยรนและวยผใหญ เชน เบาหวาน ไขมนในเลอดสง ความดนโลหตสง โรคหวใจและหลอดเลอด เปนตน

ในป พ.ศ. 2554 สถาบนโภชนาการ มหาวทยาลยมหดล ไดทาการสมสารวจภาวะโภชนาการเดกไทยอาย 6 เดอนถง 12 ปจาก 7 จงหวดของทกภาคของประเทศ จานวน 3,119 คน พบการขาดสารอาหารททาใหเดกอาย 6 เดอน–2.9 ป มนาหนกตวตากวาเกณฑ รอยละ 2.5-6.7 และเตยแคระรอยละ 6.4-10.6

เดกอาย 3-5.9 ป พบนาหนกตวตากวา เกณฑรอยละ 3.0-7.9 และเตยแคระรอยละ 2.2-7.0 ในทางตรงขาม เดกอาย 6 เดอน-2.9 ปทอวนพบรอยละ 1.1-2.2 และเดกอาย 3-5.9 ปทอวนพบรอยละ 5.0-8.2 ดงนน นอกจากการ

3 สาหรบเดกเลก

สงเสรมใหผปกครองดแลสขภาพเดกอยางตอเนองแลว การใหความรดานอาหารและโภชนาการกมความสาคญอยางยงทจะชวยใหพอแมและผเลยงดเดกรจกเลอกและจดเตรยมอาหารทมคณคาทางโภชนาการสาหรบทารกและเดก ซงจะชวยใหเขาเจรญเตบโตดและมสขภาพแขงแรง

ทารกและเดกมความตองการสารอาหารมากนอยแคไหน โดยทวไป การกาหนดความตองการพลงงานและสารอาหารตางๆ ใน

ทารกและเดก ขนกบอาย เพศ นาหนกตวและระดบกจกรรมการใชพลงงานของรางกาย ในชวงแรกเกดถงอาย 6 เดอน ปรมาณความตองการสารอาหารจะอางองจากปรมาณนมแมททารกไดรบและทอาย 6 เดอนขนไป ทารกตอง การสารอาหารตางๆ เพมขน จงควรไดรบอาหารตามวยควบคไปกบนมแม ตารางท 1 แสดงปรมาณความตองการพลงงานททารกและเดกเลกควรได รบใน 1 วน และตารางท 2 แสดงปรมาณความตองการโปรตนและสดสวนของพลงงานจากคารโบไฮเดรตและไขมนทควรไดรบจากอาหารตามวยสาหรบทารกและเดกเลกใน 1 วน

ตารางท 1 ความตองการพลงงานตอวนของทารกแรกเกดถงอาย 2 ป

อาย พลงงานทตองการ

(กโลแคลอร)

พลงงานทควรไดจากนมและอาหารตามวย นมแม

(กโลแคลอร) อาหารตามวย (กโลแคลอร)

แรกเกด–2 เดอน 512 595* 0 3–5 เดอน 575 634* 0 6–8 เดอน 632 413 219 9–11 เดอน 702 379 323 12–17 เดอน 797 346 451 18-24 เดอน 902 346 556

* นมแมปรมาณมาก แหลงอางอง : องคการอาหารและเกษตรแหงสหประชาชาต ค.ศ. 2004.

องคการอนามยโลก ค.ศ. 1998


ตารางท 2 ปรมาณความตองการโปรตน และสดสวนพลงงานจากไขมนและคารโบ-ไฮเดรตทควรไดรบจากอาหารตามวยสาหรบทารกและเดกเลกใน 1 วน

อาย (เดอน)

โปรตน (กรมตอวน) สดสวน พลงงาน จากไขมน ในอาหาร ตามวย

สดสวน พลงงานจากคารโบไฮเดรตในอาหาร ตามวย

ความตองการ ของทารก*

โปรตน จาก นมแม**

โปรตนจากอาหาร ตามวย

6-8 12.5 7.1 5.4 30-45 45 9-11 14.4 6.5 7.9 30-45 45 12-17 14.0 5.8 8.2 30-45 45-55 18-23 14.3 5.8 8.5 30-45 45-55

* ความตองการโปรตนตอวนของทารก คานวณจากคาความตองการโปรตนตอนาหนกตว 1 กโลกรมตอวน ตามขอแนะนาขององคการอนามยโลก ค.ศ. 2007

** คานวณโดยใชปรมาณนมแมในประเทศทกาลงพฒนาจากขอมลขององคการอนามยโลก คอ อาย 6-8 เดอน ไดรบ 674 กรมตอวน อาย 9-11 เดอน ไดรบ 616 กรมตอวน และอาย 12-23 เดอน ไดรบ 549 กรมตอวน และปรมาณเฉลยของโปรตน ไขมน คารโบไฮเดรต เทากบ 10.5+2.0, 39+4.0 และ72.0+2.5 กรมตอลตร ตามลาดบ

องคการอนามยโลกไดใหคาแนะนาวา ทารกควรไดรบการเลยงดวยนม-

แมอยางเดยว 6 เดอน หลงจากนนจงใหเรมอาหารตามวยควบคไปกบนมแมจนเดกอาย 2 ป

มาเลยงลกดวยนมแมกนเถด แมจาเปนทจะตองดแลตนเองตงแตเรมตงครรภเพอเตรยมรางกายให

สามารถสรางนานมไดพอกบความตองการของทารกในนานมแม 100 มลลลตร ใหโปรตน 1.1 กรม ไขมน 4-4.5 กรม และ พลงงาน 67-75 กโลแคลอร มวตามน และแรธาตตางๆ ซงเพยงพอกบความ ตองการของทารกในชวง 6 เดอนแรก และทแตกตางจากนมผสม (นมกระปอง)


คอ นมแมใหสารทเสรมสรางภมคมกนโรคดวย ชวยพฒนาเยอบทางเดนอาหารของทารก ทารก จงปองกนการเกดโรคอจจาระรวง และพบวาทารกทไดนมแมไมคอยเปนโรค

ภมแพ นอกจากน การเลยงลกดวยนมแม ใหผลดตอสขภาพแมดวย คอ ชวยใหมดลก

เขาสภาวะปกตไดเรว ชวยการคมกาเนดโดยผลของฮอรโมนทเกยวของกบการสรางนานมจะชวยยดเวลาการตกไข ปองกนการเกดมะเรงเตานม แมและลกมโอกาสใกลชดกน และเปนการประหยดคาใชจายโดยไมตองซอหานมผสมมาใช ทกลาวมานจงเปนขอดเดนของนมแม

เทคนคการเลยงลกดวยนมแม 1. หลงคลอด ควรใหแมไดอยกบลกและใหลกไดดดนมแมเรวทสดภาย

ใน 1 ชวโมง ใน 1-2 วนแรกหลงคลอด นานมแมจะมลกษณะเปนนานมเหลองทเรยกวา “หวนานม” (colostrum) ไมควรบบทง แตสามารถใหลกกนไดเนองจากมสารทใหภมคมกนโรคในปรมาณสง

2. ในวนแรกๆ ควรใหลกดดนมทเตานมขางละ 4-5 นาท เพอกระตนใหฮอรโมนโพรแลกทน (prolactin) จากตอมใตสมองสวนหนา (anterior pitui-tary gland) ในสมองหลงเพมขนและฮอรโมนนเองจะไปกระตนใหเตานมแมสรางนานมเพมขน ขณะเดยวกนฮอรโมนออกซโทซนจากตอมใตสมองสวนหลง (posterior pituitary gland) ในสมอง จะหลงเพมและไปกระตนใหทอนานมในเตานมแมบบตวเพอขบนานมออกมา

3. หลงคลอด 2-3 วน นานมจะเปลยนเปนสขาวขนควรใหลกดดนมนานขน เพอกระตนใหเตานมแมสรางนานมอยางตอเนอง ในทางปฏบตแนะนาใหทารกดดนมแมทก 2-3 ชวโมงตอไป จงคอยปรบตามความตองการของทารก


4. กอนใหนมลกทกครง แมตองลางมอใหสะอาด ใชสาลสะอาดชบนาตมสกเชดเตานมใหสะอาด แมนงในทาทสบาย อาจ ใชหมอนหรอเบาะรองทตกแม เพอชวยพยงใหลก สามารถดดนมไดอยางสะดวก เมอลกดดนมอม แลว ซงจะสงเกตไดวาลกมกจะเคลมหลบใหแม อมลกพาดบาหรอตบทหลงเบาๆ เพอไลลมจาก กระเพาะอาหาร ชวยใหทองไมอด

อาหารส าหรบทารก อาหารตามวยสาหรบทารก (complementary food) หมายถง อาหาร

อนๆ นอกเหนอจากนมแมทใหเพมเตมแกทารกทอาย 6 เดอนขนไป จดมง-หมายของการใหอาหารตามวย เพอชวยใหทารกมการเจรญเตบโตเตมตาม ศกยภาพ เนองจากเมอทารกอายเพมขน ความตองการสารอาหารตางๆ จะเพมขนดวย การใหอาหารตามวยทมลกษณะกงแขงกงเหลวเปนการชวยฝกการเคยวและการกลนอาหารของทารก ชวยใหเขาคนเคยกบอาหารอนๆ และเปนการฝกนสยการกนทดเมอทารกเขาสวยเดกเลก

อาหารตามวยควรมสารอาหารครบ 5 หม คอ มอาหารทเปนขาว แปง ไข เนอปลา เนอสตวตางๆ และตบบดหรอสบละเอยดสลบกนไป สวนเตาห ถวตมเปอยตางๆ สามารถใชแทนเนอสตวไดบาง ควรเตมผกใบเขยวตางๆ หรอผกสเหลอง สม โดยบดหรอสบละเอยดใสในสวนผสมอาหาร เพอใหทารก

คนเคยกบรสชาตของอาหารทมผก เมอทารก อาย 6 เดอนจะเรมมฟนขน สามารถใหผลไม

เนอนมตางๆ ในระหวางมออาหาร เชน สม กลวย มะละกอสก ฯลฯ ผกผลไมใหวตามน

แรธาตตางๆ และชวยใหขบถายสะดวก จงควรจดให ทกวน (ตารางท3)


ตารางท 3 แนวทางการใหนมแมและอาหารตามวยสาหรบทารกแรกเกดถงอาย 2 ป

ชวงอาย การใหนมแมและปรมาณอาหาร ททารกและเดกควรไดรบใน 1 วน

แรกเกด-6 เดอน แนะนาใหทารกกนนมแมอยางเดยว

6 เดอนขนไป

ใหอาหาร 1 มอ โดย 1 มอประกอบดวย ขาวบดละเอยด 3 ชอนกนขาว เพมไขแดงหรอเนอปลา 1 ชอนกนขาว หรอตบบด 1 ชอนกนขาว เนอสตวตางๆ และตบเปนแหลงทดของธาตเหลกและสงกะส เตมผกใบเขยวหรอผกสเหลอง สม เชน ตาลง ฟกทอง ½ ชอนกนขาว เตมนามนพช ½ ชอนชาในอาหารทปรงสก เพอชวยเพมความเขมขนของพลงงานในอาหาร ไขมนจากนามนพชจะชวยการดดซมวตามนบางตว เชน วตามนเอ วตามนด ฯลฯ ไปใชประโยชนในรางกาย ใหผลไมเสรม เชน กลวยสก มะละกอสก 1-2 ชน โดยบดละเอยด

7 เดอน

ใหอาหาร 1 มอ โดย 1 มอประกอบดวย ขาวบดละเอยด 4 ชอนกนขาว ใหไขตมสก ½ ฟองสลบกบตบบด 1 ชอนกนขาว หรอเนอสตวตางๆ เชน เนอปลา เนอหม หรอเนอไก 1 ชอนกนขาว เตมผกสก เชน ตาลง ฟกทอง 1 ชอนกนขาว เตมนามนพช ½ ชอนชาในอาหารทปรงสก เพอชวยเพมความเขมขนของพลงงานในอาหาร ใหผลไมเสรม เชน มะละกอสก มะมวงสก 2 ชน อาหารทเตรยมควรมลกษณะหยาบขน เพอฝกเดกใหเคยวอาหารไดดขน

8-9 เดอน

ใหอาหาร 2 มอ โดย 1 มอประกอบดวย ขาวสวยนมๆ 4 ชอนกนขาว ไขตมสก ½ ฟองสลบกบตบบด 1 ชอนกน-ขาว หรอเนอสตวตางๆ เชน เนอปลา เนอหม หรอเนอไก 1 ชอนกนขาว เตมผกสก เชน ตาลง ฟกทอง ผกหวาน ผกกาดขาว หรอแครอต 1 ชอนกนขาว เตมนามนพช


ตารางท 3 (ตอ)

ชวงอาย การใหนมแมและปรมาณอาหาร ททารกและเดกควรไดรบใน 1 วน

8-9 เดอน (ตอ)

½ ชอนชาในอาหารทปรงสก เพอชวยเพมความเขมขนของพลงงานในอาหาร ใหผลไมเสรมใน 1 มอ เชน มะละกอ 3 ชน หรอกลวยสก 1 ผล โดยบดหยาบๆ

10-12 เดอน

ใหอาหาร 3 มอ โดย 1 มอประกอบดวยขาวสวยนมๆ 4 ชอนกนขาว ใหไขตมสก ½ ฟองสลบกบตบบด 1 ชอนกนขาว หรอเนอสตวตางๆ เชน เนอปลา เนอหม หรอเนอไก 1 ชอนกนขาว เตมผกสก 1 ½ ชอนกนขาวเตมนามนพช ½ ชอนชาในอาหารทปรงสก เพอชวยเพมความเขมขนของพลงงานในอาหาร ใหผลไมเนอนมเปนอาหารวาง เชน มะมวงหรอมะละกอสก 3-4 ชน หรอสมเขยวหวาน 1 ผล

13-24 เดอน

ใหอาหาร 3 มอเปนอาหารหลก อาหารของเดกจะคลายอาหารของผใหญ แตเปนอาหารทรสไมจดและไมควรเตมสารปรงแตงใดๆ อาหาร 1 มอควรมขาวสวยนมๆ 1 ทพพ เพมโปรตนโดยเตมไขหรอเนอสตวตางๆ 1 ชอนกนขาว เตมผกใบเขยวหรอผกสสม เหลอง ½ ทพพ เพอเสรมวตามนและแรธาต ประกอบอาหารโดยวธผด ทอด หรอทาเปนแกงจด และยงแนะนาใหเดกดมนมรสจดวนละ 2-3 แกว (400–600 มลลลตร) เมออายได 1 ½ ถง 2 ป เดกจะเรมใชชอนตกอาหารกนไดดวยตนเอง จงควรฝกใหเดกกนอาหารทมประโยชน โดยสอนบอยๆ เชน ประโยชนของผก ผลไมทใหวตามนและแรธาต เนอปลาจะใหโปรตนทาใหรางกายแขงแรง เดกกจะเรมเรยนรและมบรโภคนสยทดตอไป ควรสรางบรรยากาศและจงใจเดกใหไดลองกนอาหารใหมๆ


อาหารส าหรบเดกอาย 3-5 ป เดกอาย 3-5 ป มความตองการสารอาหาร

ตางๆ เพมขน โดยทวไปในชวงอายน เดกจะมอตราการเพมนาหนก 2-3 กโลกรมตอป และสวนสงเพม 5-8 เซนตเมตรตอป เปนวยทมกจกรรมการเคลอนไหวและการเลนมากขน ซงทาใหรางกายตองการสารอาหารเพมขน

พลงงาน พลงงานจากอาหารทเพยงพอและจาเปนตอการเจรญเตบโตและเพอรกษาสภาพสมดลรางกายและมสารองใหรางกายใช เมอเดกมกจกรรมเคลอนไหวเพมขนหรอในยามเจบปวย เดกอาย 3-5 ปตองการพลงงานวนละ 1,000-1,300 กโลแคลอร อาหารทใหพลงงานจะไดจากหมวดขาว-แปง-ธญพชตางๆ นาตาลและไขมนจากพชและสตว

โปรตน อาหารโปรตนชวยการเจรญเตบโตและสรางกลามเนอตางๆ เดกวยนตองการโปรตนวนละ 1.2-1.4 กรมตอนาหนกตว 1 กโลกรมตอวน (18-22 กรมตอวน) อาหารทใหโปรตน คอ ไข นม เนอสตวตางๆ เชน เนอปลา หม ไก หรออาจใหอาหารทเปนถวตมเปอยตางๆ เตาห ฯลฯ ทใชทดแทนอาหารเนอสตวในบางมอ เดกควรไดรบไขวนละ 1 ฟองและไดดมนมรสจดทกวน ผปกครองสามารถใหอาหารทเสรมธาตเหลกโดยปรงอาหารจากเนอสตว ตบ เลอด ไขแดง ฯลฯ โดยจดใหสปดาหละ 2-3 ครง เพอปองกนปญหาโลหตจาง

ไขมน ชวยสรางพลงงานแกรางกายและชวยการ ดดซมวตามนบางตว เชน วตามนเอ ด อ และเคใน รางกาย เดกอาย 3-5 ป ไมควรไดรบไขมนเกนกวา รอยละ 30 ของพลงงานทงหมด (หรอเทยบเทา นามนพช 6-8 ชอนชาตอวน) เนองจากการได รบไขมนทมากเกนไป จะสงผลใหเกดโรคอวนได ดงนน จงควรหลกเลยงอาหารทใหไขมนอมตว ตางๆ เชน ไขมนจากเนอสตว นามนหม กะท


ตารางท 4 ปรมาณพลงงานและโปรตนทเดกกอนวยเรยนควรไดรบใน 1 วน

อาย (ป)

น าหนกตว (กโลกรม)

พลงงานทตองการ

(กโลแคลอรตอวน)

ปรมาณโปรตนทตองการ

กรมตอวน กรมตอน าหนกตว 1 กโลกรมตอวน

1-3 ป 10-16.6 1,000 18 1.4 4-5 ป 16.7-20.9 1,300 22 1.2

มาการน ฯลฯ เพราะในระยะยาวจะมผลทาใหระดบไขมนแอลดแอล-คอเลส-เตอรอล (ไขมนไมด) ในเลอดเพมขน นาไปสการเกดปญหาไขมนในเลอดสงและโรคไมตดตอเรอรงอนๆ

แนวทางการดแลและการจดอาหารส าหรบเดกอาย 3-5 ป พอแมและผเลยงดเดกตองใหความสาคญกบคณภาพและปรมาณ

อาหารตางๆ ทเตรยมใหเดก เลอกใชวตถดบอาหารทมคณภาพและวธการปรงอาหารทเหมาะสม หลกเกณฑการจดเตรยมอาหารสาหรบเดกวยน คอ

1. ใน 1 วน เดกควรไดรบอาหารหลก 3 มอ โดย 1 มอ ควรประกอบดวยขาวกลองหรอขาวสวยนมๆ 1-1 ½ ทพพ เนอสตวตางๆ 1 ชอนกนขาวสลบกบไขหรออาหารทะเล ผกใบเขยวตางๆ มอละ ¾-1 ทพพ ผลไมมอละ 1 สวน [ผลไม 1 สวน ใหพลงงาน 60 กโลแคลอร ไดแก สมขนาดกลาง 2 ผล หรอมะละกอสก (คา) 8 ชน หรอกลวยนาวาขนาดกลาง 1 ผล ฯลฯ] ควรใหเดกดมนมรสจดวนละ 2–3 แกว (400-600 มลลลตร)

2. เดกเลกมกปฏเสธการกนผก ดวยเหตผลวา ผกมรสขมหรอ กลนไมชวนกน ดงนน พอแม และผเลยงดเดกอาจเรม จากการเลอกผกทไมม กลนฉน เชน ผกกาดขาว ผกบง ฟกทอง ตาลง ฯลฯ


1 ชอนปรงอาหารใหเดก เมอเดกกนไดดจงคอยเพมปรมาณ บางครงอาจจดอาหารจานผกใหมสสนหรอเปนรปตางๆ เพอดงดดความสนใจและกระตนใหเดกอยากกนผกมากขน ผกทใชเตรยมอาหารเดกควรเปนผกสดตางๆ ทหาไดในทองถน ลางผกใหสะอาดโดยคลใบผกและใหนาไหลผานมากๆ และลาง 2-3 ครง

3. ปรงอาหารทรสชาตไมจดจานและปรงอาหารดวยวธการตม นง อบแทนการทอดบาง กจะชวยใหเดกไดรบไขมนไมมากเกนไป อาหารทปรงโดยการตมควรใหนมและตดอาหารเปนชนเลกๆ พอเหมาะกบปากเดก

4. ไมใหขนมกรบกรอบ ขนมหวาน และนาหวานทกชนด แกเดกกอนกนอาหารมอหลก เพราะจะทาให เดกไมอยากกนอาหาร ขนมหวานและอาหาร

แปงทมความเหนยวนมตดฟนมกจะกอให เกดปญหาฟนผไดงาย

5. อาหารวางระหวางมออาหาร เนนวาควรใหเปนผลไมแทนขนมกรบกรอบและขนมทอดตางๆ โดยทวไปสามารถจดอาหารวางใหได 2 มอ ซงรวมแลวใหพลงงานไมเกนรอยละ 20 ของพลงงานจากอาหารทงหมด หรอ 200-250 กโลแคลอรตอวน เชน มอวางเชาใหนมจด 1 แกว และขนมกลวย 1 ชน หรอนมจด 1 แกว และผลไม ฯลฯ

6. การทเดกไดวงเลนหรอมกจกรรมตางๆ ทาใหเดกอยากอาหารเพม ขน ขณะเดยวกนเดกวยนจะเรยนรสตางๆ จงมกนาเรองสมาสมพนธกบเรองอาหาร ดงนน เดกจงชอบอาหารทมสสนสดใส เชน แตงโม แครอต สม ไข มากกวาอาหารทไมมสสน ดงนน ผดแลเดกจงควรจดอาหารใหหลากหลายโดยเฉพาะผก ผลไม เพอใหเดกไดคนเคยและบรโภคไดด

7. บางครงอาจพบวาเดกอาย 3-5 ป สนใจการเลนมากกวาการกน และกนอาหารไมเปนเวลา จงเปนอปสรรคตอการดแลของพเลยงหรอผปกครอง ซงมกใชวธบงคบใหเดกกนอาหารหรอมขอตอรองโดยใหขนมหวานหรอลกกวาดเปนรางวลแลกเปลยนกบการกนอาหารของเดก วธแกไข คอ งดใหขนมหรอ


เครองดมหวานๆ กอนมออาหารหลก และเมอถงเวลาอาหารมอหลก ควรใหเดกไดนงรวมกบเดกอนหรอผใหญเพอกนอาหารพรอมๆ กน ทงนยงเปนการฝกวนยในการกนอาหารดวย

8. ฝกสขนสยโดยสอนใหเดกลางมอทกครงกอนกนอาหารแตละมอ สอนให

เดกกนอาหารพอประมาณ การตก ขาวและกบขาวควรตกพอกนและกน

ใหหมดจาน ถาไมอมจงคอยตกเพม และเมอกนอาหารเสรจแลว สอนให

เดกนาภาชนะไปเกบหรอลางใหสะอาดและแปรงฟน

จะรไดอยางไรวาลกเตบโตดสมวย การทจะทราบวาเดกไดรบอาหารเพยงพอและมการเจรญเตบโตด

หรอไมนน จาเปนตองมตวชวดภาวะโภชนาการ โดยใชตวชวดงายๆ และใหความหมาย คอ คาน าหนกและสวนสงของเดกทเปลยนแปลงไป โดยทวไป ในเดกทอายตากวา 1 ป แนะนาใหชงนาหนกและวดความยาว ตวทกเดอนและทก 1-3 เดอนในเดกกอนวยเรยนแลวนาคา นาหนกและสวนสงทชงวดได ไปจดลงในกราฟในสมดสขภาพ แมและเดก (สมดสชมพ) เพอประเมนวาเดกมการเจรญเตบโต เปนไปตามเกณฑปกตหรอไม

ในทางปฏบตจะแปลผลจากตวชวด 3 แบบคอ นาหนก ตามเกณฑอาย สวนสงตามเกณฑอาย และนาหนกตามเกณฑ สวนสง ผลภาวะโภชนาการทแสดงในกราฟจะใชเปนแนวทาง ใหผปกครองปรบปรงคณภาพอาหารใหเหมาะสมสาหรบเดก เพอโภชนาการและสขภาพทด


วธการใชกราฟเพอประเมนภาวะโภชนาการทารกและเดก 1. กอนการใชเครองชงนาหนก ใหตรวจสอบเครองชงใหอยในเกณฑมาตรฐาน

โดยกอนการชงนาหนก เขมหรอตวเลขบนหนาปดเครองควรอยตรงกบเลข 0 ควรเลอกใชเครองชงทอานไดละเอยดถง 100 กรม หรอ 0.1 กโลกรม เสอผาทเดกสวมใสขณะทชงควรเปนเสอผาเบาๆ ยนเทาเปลาบนเครองชง ในทารกหรอเดกทยงยนดวยตนเองไมได ใหใชเครองชงทเปนลกษณะทใหทารกนอนบนเครองชงได หรออาจใหผปกครองอมและชงนาหนกพรอมกน จากนนใหชงนาหนกผปกครองผเดยว และนาคาทงสองครงทอานไดหกลบกน กจะไดเปนคานาหนกของทารก ในการตดตามผลครงตอไปควรใชเครองชงเดม

2. การวดสวนสง ในเดกอายตากวา 2 ป จะใชไมวดความยาวตวในทานอน โดยใหเดกนอนในทาเหยยดตรงบนไมวด ศรษะชดไมวดดานหนงและอยนง ทาการเลอนไมวดสวนทอยปลายเทาใหชดกบสนเทาเดกในลกษณะตงฉาก อานความยาวตวละเอยดถง 0.1 เซนตเมตร ในเดกทอาย 2 ป ขนไปสามารถวดสวนสงโดยใชไมวด (stadiometer) ทตดผนง โดยใหเดกยนตรงบนพนราบ เทาชดกน ไหลและกนชดผนง เลอนไมวดขน -ลงใหสมผสพอดกบศรษะ อานคาสวนสงใหละเอยดถง 0.1 เซนตเมตร

3. นาคาอาย (หนวยเปนเดอนหรอป) มาจดลงในกราฟตามแกนแนวนอน และคานาหนก (หนวยเปนกโลกรม) หรอสวนสง (หนวยเปนเซนตเมตร) ของเดกจดลงกราฟตามแกนแนวตง ลากเสนจากตาแหนงทจดเครอง -หมายตามแนวแกนทงสองนนมาตดกน กจะทราบไดวาทารกหรอเดกนนมภาวะโภชนาการเปนอยางไร

4. ในสวนทเปนกราฟทแสดงคานาหนกตามเกณฑสวนสงนน แกนแนวนอนจะเปนคาความยาวตวหรอสวนสง สวนแกนตงจะเปนคานาหนกตว เมอทาการจดเครองหมายในทงสองแกนและลากเสนตามแนวแกนมาตดกน กจะทาใหทราบวาเดกคนนนมรปรางปกต ผอม ทวมหรออวน


กราฟแสดงคาน าหนกตามเกณฑอาย แบงการเจรญเตบโตเปน 5 ระดบ คอ 1. น าหนกนอยกวาเกณฑ (พนทสน าตาล) หมายถง ขาดสารอาหาร 2. น าหนกคอนขางนอย (พนทสเขยวออน) หมายถง เสยงตอการขาดสารอาหาร 3. น าหนกตามเกณฑอาย (พนทสเขยว) หมายถง การเจรญเตบโตทด ควรดแลเดกทมนาหนกตวอยในระดบนอยาง

สมาเสมอ 4. น าหนกคอนขางมาก (พนทสเขยวเขม) หมายถง เสยงตอนาหนกมากเกนเกณฑ ควรดแลใหเดกไดรบอาหารครบ 5 หม

ในปรมาณพอเหมาะ 5. น าหนกมากเกนเกณฑ (พนทสขาว) หมายถง เปนคานาหนกทจะตองตรวจสอบเพมเตมดวยคานาหนกตามเกณฑสวน-

สงวาเปนเดกอวนหรอไม กราฟแสดงคาสวนสงตามเกณฑอาย แบงการเจรญเตบโตเปน 5 ระดบ คอ 1. เตย (พนทสน าตาล) หมายถง ขาดสารอาหารเรอรง ไดรบสารอาหารไมพอเปนเวลานานหรอปวยบอย ทาใหสวนสงไม

เพมหรอเพมนอย ควรไดรบการดแลโดยดวน 2. คอนขางเตย (พนทสเขยวออน) หมายถง เสยงตอการขาดสารอาหารเรอรง เปนการเตอนใหดแลดานโภชนาการของเดก

เพมขน 3. สวนสงตามเกณฑอาย (พนทสเขยว) หมายถง เดกไดรบสารอาหารเพยงพอและมการเจรญเตบโตด 4. คอนขางสง (พนทสเขยวเขม) หมายถง การเจรญเตบโตดมาก ควรดแลเดกใหมคาสวนสงตามอายในระดบน 5. สงกวาเกณฑอาย เกณฑ (พนทสขาว) หมายถง การเจรญเตบโตดมาก ควรดแลเดกใหมคาสวนสงตามอายในระดบน


กราฟแสดงคาน าหนกตามเกณฑอาย แบงการเจรญเตบโตเปน 5 ระดบ คอ 1. น าหนกนอยกวาเกณฑ (พนทสน าตาล) หมายถง ขาดสารอาหาร 2. น าหนกคอนขางนอย (พนทสเขยวออน) หมายถง เสยงตอการขาดสารอาหาร 3. น าหนกตามเกณฑอาย (พนทสเขยว) หมายถง การเจรญเตบโตทด ควรดแลเดกทมนาหนกตวอยในระดบนอยาง

สมาเสมอ 4. น าหนกคอนขางมาก (พนทสเขยวเขม) หมายถง เสยงตอนาหนกมากเกนเกณฑ ควรดแลใหเดกไดรบอาหารครบ 5 หม

ในปรมาณพอเหมาะ 5. น าหนกมากเกนเกณฑ (พนทสขาว) หมายถง เปนคานาหนกทจะตองตรวจสอบเพมเตมดวยคานาหนกตามเกณฑสวน-

สงวาเปนเดกอวนหรอไม กราฟแสดงคาสวนสงตามเกณฑอาย แบงการเจรญเตบโตเปน 5 ระดบ คอ 1. เตย (พนทสน าตาล) หมายถง ขาดสารอาหารเรอรง ไดรบสารอาหารไมพอเปนเวลานานหรอปวยบอย ทาใหสวนสงไม

เพมหรอเพมนอย ควรไดรบการดแลโดยดวน 2. คอนขางเตย (พนทสเขยวออน) หมายถง เสยงตอการขาดสารอาหารเรอรง เปนการเตอนใหดแลดานโภชนาการของเดก

เพมขน 3. สวนสงตามเกณฑอาย (พนทสเขยว) หมายถง เดกไดรบสารอาหารเพยงพอและมการเจรญเตบโตด 4. คอนขางสง (พนทสเขยวเขม) หมายถง การเจรญเตบโตดมาก ควรดแลเดกใหมคาสวนสงตามอายในระดบน 5. สงกวาเกณฑอาย เกณฑ (พนทสขาว) หมายถง การเจรญเตบโตดมาก ควรดแลเดกใหมคาสวนสงตามอายในระดบน


กราฟแสดงคาน าหนกตามเกณฑสวนสง แบงการเจรญเตบโตเปน 6 ระดบ คอ 1. ผอม (พนทสน าตาล) หมายถง ภาวะขาดสารอาหารระยะสน 2. คอนขางผอม (พนทสเขยวออน) หมายถง ภาวะเสยงตอการขาดสารอาหาร เปนระดบทเตอนใหผปกครองดแลและให

อาหารเดกครบ 5 หมอยางเพยงพอ 3. สมสวน (พนทสเขยว) หมายถง ภาวะทมนาหนกตวทเหมาะสมกบสวนสง และควรดแลเดกทมนาหนกตวอยในระดบน

อยางสมาเสมอ 4. ทวม (พนทสเขยวเขม) หมายถง ภาวะทเรมมนาหนกตวเกน เปนระดบเตอนใหระวงม ใหเดกกนอาหารมากเกนซง

เสยงตอโรคอวน 5. เรมอวน (พนทสมวงออน) หมายถง ภาวะนาหนกตวมากเกนทเพมขน หากไมควบคม จะมโอกาสเปนวยรนและผใหญ

ทอวนในอนาคต 6. อวน (พนทสมวงเขม) หมายถง ภาวะอวนทมความรนแรงเพมขน หากไมควบคมนาหนกตว เดกจะมโอกาสเสยงตอการ

เกดโรคเบาหวาน ไขมนในเลอดสง ความดนโลหตสง และโรคแทรกซอนอนๆ ตามมา


กราฟแสดงคาน าหนกตามเกณฑสวนสง แบงการเจรญเตบโตเปน 6 ระดบ คอ 1. ผอม (พนทสน าตาล) หมายถง ภาวะขาดสารอาหารระยะสน 2. คอนขางผอม (พนทสเขยวออน) หมายถง ภาวะเสยงตอการขาดสารอาหาร เปนระดบทเตอนใหผปกครองดแลและให

อาหารเดกครบ 5 หมอยางเพยงพอ 3. สมสวน (พนทสเขยว) หมายถง ภาวะทมนาหนกตวทเหมาะสมกบสวนสง และควรดแลเดกทมนาหนกตวอยในระดบน

อยางสมาเสมอ 4. ทวม (พนทสเขยวเขม) หมายถง ภาวะทเรมมนาหนกตวเกน เปนระดบเตอนใหระวงมใหเดกกนอาหารมากเกนซง

เสยงตอโรคอวน 5. เรมอวน (พนทสมวงออน) หมายถง ภาวะนาหนกตวมากเกนทเพมขน หากไมควบคม จะมโอกาสเปนวยรนและผใหญ

ทอวนในอนาคต 6. อวน (พนทสมวงเขม) หมายถง ภาวะอวนทมความรนแรงเพมขน หากไมควบคมนาหนกตว เดกจะมโอกาสเสยงตอการ

เกดโรคเบาหวาน ไขมนในเลอดสง ความดนโลหตสง และโรคแทรกซอนอนๆ ตามมา


ตารางท 5 เกณฑอางองคานาหนกและสวนสงปกตของเดกไทยอายแรกเกดถงอาย 6 ป

อาย เดกชาย เดกหญง

น าหนก (กโลกรม)

สวนสง (ซม.)

น าหนก (กโลกรม)

สวนสง (ซม.) แรกเกด 2.8-3.9 47.6-53.1 2.7-3.7 46.8-52.9

3 เดอน 4.8-6.4 55.7-61.9 4.4-6.0 54.4-61.8 6 เดอน 6.3-8.4 62.4-69.2 5.8-7.9 60.9-69.1

1 ป 8.3-11.0 71.5-79.7 7.7-10.5 68.8-78.9 1 ป 3 เดอน 8.9-12.0 74.6-83.6 8.3-11.3 71.9-82.5

1 ป 6 เดอน 9.4-12.9 77.2-86.9 8.8-12.1 75.0-85.3 1 ป 9 เดอน 9.9-13.8 79.6-90.5 9.3-12.9 78.1-88.0

2 ป 10.5-14.4 82.5-91.5 9.7-13.7 80.0-89.9 2 ป 3 เดอน 10.9-15.1 84.3-94.0 10.1-14.4 82.2-92.3

2 ป 6 เดอน 11.4-15.8 86.0-96.4 10.6-15.1 84.2-94.6 2 ป 9 เดอน 11.8-16.6 87.7-98.7 11.1-15.9 86.2-97.0

3 ป 12.1-17.2 89.4-100.8 11.5-16.5 88.1-99.2 3 ป 3 เดอน 12.5-18.0 91.1-102.7 11.9-17.3 89.9-101.3 3 ป 6 เดอน 12.8-18.6 92.7-104.6 12.3-17.9 91.6-103.3 3 ป 9 เดอน 13.2-19.3 94.3-106.4 12.7-18.6 93.3-105.1 4 ป 13.6-19.9 95.9-108.2 13.0-19.2 95.0-106.9 4 ป 3 เดอน 13.9-20.6 97.5-109.9 13.3-19.8 96.5-108.6 4 ป 6 เดอน 14.2-21.2 99.0-111.7 13.7-20.3 98.0-110.4 4 ป 9 เดอน 14.7-21.9 100.6-113.4 14.0-21.0 99.5-112.1 5 ป 15.0-22.6 102.0-115.1 14.4-21.7 101.1-113.9 5 ป 3 เดอน 15.4-23.3 103.5-116.7 14.9-22.5 102.7-115.7 5 ป 6 เดอน 15.8-24.0 104.9-118.2 15.3-23.3 104.3-117.4 5 ป 9 เดอน 16.2-24.6 106.3-119.8 15.7-24.0 105.8-119.2 6 ป 16.6-25.4 107.7-121.3 16.1-24.7 107.4-120.8

แหลงทมา : คมอแนวทางการใชเกณฑอางอง นาหนก สวนสง เพอประเมนภาวะการเจรญเตบโตของเดกไทย กรมอนามย พ.ศ. 2543


ถาม-ตอบปญหาโภชนาการทพบบอย 1. ค าถาม นานมแมไมพอ ควรทาอยางไร

ตอบ คณแมบางคนโดยเฉพาะผท คลอดบตรคนแรกมกกงวลวา จะมนมแมไมเพยงพอใหลก ประกอบกบการขาดความมนใจ และไมไดใหลกดดนมแมหลงคลอดทนท ทาใหนานมแมมานอย หรอมเตานมคดตง เจบเตานมและลกดดนมลาบาก ซงขอบงชวาลกไดนมแมไมพอ คอ นาหนกตวทารกเพมนอยกวา 500-600 กรมใน 1 เดอน การใหการชวยเหลอ คอ ควรสนบสนนใหแมเลยงลกดวยนมแมอยางตอเนอง โดยเฉพาะหลงคลอด ถาแมไมมภาวะแทรกซอนใดๆ แนะนาแมใหนมลกเรวทสดภายใน 1-2 ชวโมง และใหแมนวดเตานมใหลกดดนมแมบอยขน และดดเตานมทง 2 ขางในแตละมอ ไมใชขวดนมหรอจกยางทกชนด

2. ค าถาม อาหารตามวยสาหรบทารกนนควรใหเมอไหร หากใหเรวไปจะมปญหาหรอไม

ตอบ องคการอนามยโลกแนะนาวาควรเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน และใหเรมอาหารตามวยทอาย 6 เดอนขนไป เนองจากทารกทอายนอยกวา 4-6 เดอน จะยงมระบบการเคยวและกลนอาหารทยงพฒนาไมเตมท รวมทงนายอยในกระเพาะอาหาร ในลาไสเลก และนายอยจากตบออนทชวยยอยอาหารตางๆ มนอย เมอทารกไดอาหารกงแขงกงเหลวเรวเกนไปทกอนอายอนควร ทาใหไมสามารถยอยอาหารได เกดอาการทองอดหรออจจาระรวงตามมา เปนผลใหไดรบนมแมนอยลงดวย ทาใหขาดสารอาหารและนาหนกตวตากวาเกณฑ


จงไมควรเรมใหอาหารตามวยเรวเกนไป หรอบางครงการไดรบอาหารตามวยบางอยางเรวเกนไป กอาจทาใหแพอาหารได สวนมากจะพบวาแพโปรตนในอาหาร เชน แพไขขาว อาจทาใหเกดผนตามตวหรอถายปนเลอด ฯลฯ ในทางตรงขาม ถาเรมอาหารตามวยชาไป เดกกจะไดพลงงานจากอาหารไมพอ สงผลใหเตบโตชา นาหนกตากวาเกณฑหรอมตวเตยแคระ คาแนะนา คอ ควรเรมอาหารตามวยทอาย 6 เดอนขนไป อาหารทจดใหควรมครบ 5 หม และจดปรบอาหารใหมลกษณะหยาบขนเมอเดกมฟนขน เพอฝกการเคยวและพฒนาการการกนอาหารของเดก

3. ค าถาม เมอมความจาเปนตองใชนมผสม (นมกระปอง) ทดแทนนมแม จะมวธเลอกอยางไร

ตอบ หลกเกณฑการเลอกใชนมผสมใหพจารณาจากอายทารกเปนหลก โดยทวไปนมผสมม 3 ประเภท คอ

3.1 นมดดแปลงสาหรบทารก เปนสตรนมทดดแปลงใหมสวนประกอบใกลเคยงนมแม ในนม 100 มลลลตร ใหโปรตนประมาณ 1.5 กรม ไขมน 3.5-4 กรม และใหพลงงาน 65-67 กโลแคลอร เตมวตามนและแรธาตครบ เหมาะสาหรบทารกแรกเกดถง 1 ป

3.2 นมสตรตอเนอง ใชในทารกอาย 6 เดอนถง 3 ป ในนม 100 มลลลตร ใหโปรตน 2.5-3.5 กรม มวตามนและแรธาตครบ

3.3 นมครบสวน อาจมลกษณะเปนนมผงหรอของเหลว เชน นมพาสเจอไรซ นมยเอชท ฯลฯ ในนม 100 มลลลตร ใหโปรตนมากกวา 3 กรม


การใชนมผสมควรเลอกใชใหถกตองตามอายเดก จดจานวนมอนมและชงนมในสดสวนทพอเหมาะสาหรบทารก โดยอานคาแนะนาทฉลากขางกระปอง ควรเลอกชนดทเปนนมจดใหเดกเพอปองกนปญหาเดกตดรสหวาน ควรฝกใหลกเลกดดนมจากขวดเมอเดกอาย 1-1 ½ ป หรออยางชาไมเกนอาย 2 ป

4. ค าถาม เดกกนแตนมอยางเดยว ไมคอยยอมกนอาหารอนและนาหนกตวไมคอยเพม จะแกไขอยางไร

ตอบ เดกกนแตนมอยางเดยวเปนปญหาทพบบอย เนองจากพอแมบางทานเขาใจผดคดวาใหลกกนนมมากๆ แลวเดกจะเตบโต แขงแรงด ขอเทจจรงคอ เมอทารกอายตงแต 6 เดอนขนไป มความตองการสารอาหารเพมขน ขณะเดยวกนในวยนเรมมฟน

ขน รวมทงนายอยอาหารตางๆ ทางานดขน ฉะนน ผปกครองจงควรใหอาหารอนเพมเตมจากนมแม เพอฝกใหทารกรจกวธเคยวและกลนอาหาร การ เคยวจะทาใหเดกสามารถทดสอบความสามารถ สามารถของตนเองไปดวย ซงเปนสงสาคญ เชน ในชวงอาย 6-8 เดอน เดกควรไดอาหาร 2 มอ

ผปกครองสามารถกาหนดการใหอาหารในมอเชาและ มอกลางวนหรอมอเยน และปรบเปลยนการใหนมแม เปนใหในระหวางมออาหาร

ระยะแรกของการใหอาหารเสรมอาจมอาหารเพยง 1-2 ชนดเปนสวนประกอบกอนเพอใหเดกคนเคย เมอเดกกนไดมากขนในสปดาหถดไป จงคอยใหลองอาหารชนดใหม ถาเดกตวผอม สามารถเตมนามนพช หรอเหยาะงาควสก ½ -1 ชอนชา ในสวนผสมอาหาร 1 มอ กจะชวยเพมความเขมขนของพลงงานในอาหาร เปนการชวยใหเดกมนาหนกตวเพมขนตามเกณฑ


5. ค าถาม เดกเลกทเรมอวน พอแมควรดแลอยางไร ตอบ ปจจบนมแนวโนมทจะพบเดกอวนมจานวนเพมขนมาก ทง

เดกกอนวยเรยนและเดกวยเรยน โรคอวนอาจมสาเหตจากพนธกรรม คอ ครอบครวททงพอและแมอวน ลกกมกจะอวนดวย และสาเหตจากสงแวดลอมทไมเหมาะสม สงผลใหเดกมพฤตกรรมการบรโภคอาหารไมถกตองและกจกรรมทางกายลดลง จะเหนไดวาครอบครวยคใหมมแนวโนมเปนครอบครวเดยวมากขน ผปกครองทางานและไมคอยมเวลาดแลในเรองอาหาร เดกมกอยกบพเลยง บางครงทาใหไดรบอาหารทดอยคณคา มพลงงานมากเกน

เนองจากโรคอวนทาใหเกดปญหา โรคแทรกซอนตางๆ ตามมาเมอ เขาสวยรนและผใหญ เชน เบาหวาน ไขมนในเลอดสง ความดนโลหตสง ซงเปนโรค ทรกษายาก ดงนน การปองกน โรคอวนจงเปนวธทดทสด สงสาคญคอ การปรบปรงพฤตกรรมการกนและกจกรรมทางกายของเดกใหถกตอง ซงเปนเรองทใชระยะเวลาและความอดทน ในเดกทเรมอวนพอแมควรเสย-สละเวลาในการเตรยมอาหารทเหมาะสมยงคงเนนใหอาหารครบ 5 หม แตตองลด/งดอาหารทอดและขนมหวาน รวมทงนาอดลมและนาหวานตางๆ ฝกเดกใหกนอาหารครบ 3 มอ ใหนมจดและผลไมเปนอาหารวาง พาลกออกกาลงกายหรอใหลกวงเลนกลางแจงสปดาหละ 3-5 ครง และชงนาหนก วดสวนสงของลกสปดาหละ 1 ครง เพอตดตามผลการเปลยน-แปลงนาหนกตว ควรใหกาลงใจลกเมอเขาปฏบตและพฒนาตนเองดขน


6. ค าถาม เดกทกนอาหารยาก จะดแลอยางไร ตอบ ปญหาทพบบอยคอ ความคาดหวงของพอแมมกไมสมพนธกบ

ความตองการอาหารของลก พอแมสวนใหญมกจะคาดหวงวา ถาลกกนไดดนาหนกขนด นนหมายถงวาพอแมเลยงลกประสบความสาเรจ แตถาลกไมกนหรอกนไดนอย เดกกมกจะถกดและบงคบใหกน หรอตดสนบนใหกน ทาใหลกเรยนรวาพฤตกรรมการกนของตนในแตละมออาหารนนมอทธพลตอพฤตกรรมของคนในครอบครว และใชควบคมพอแมได

สาเหตของการทเดกกนอาหารยากนน ถาหากไมไดมสาเหตจากการเจบปวยตางๆ หรอความผดปกตของการยอย การดดซมอาหารทสงผลใหเดกไมอยากอาหาร กอาจเกดจากสงแวดลอม เชน เดกถกบงคบใหกน ทาใหตอตานมากขน หรอเดกกาลงสนใจการเลนและไมอยากกนในขณะนน หรอบอกวาไมหว พอแมควรหาสาเหตกอนวาเปนเพราะเหตใด เมอเดกปฏเสธอาหารในครงแรก พอแมควรใจเยน อาจลองปรบเปลยนสงแวดลอมใหดขน เชน อาจตกแตงจานอาหารใหมสสนดนากน ใหลกและพอแมนงรวมโตะอาหารและกนอาหารไปพรอมๆ กน ซงจะชวยสรางบรรยายกาศทดและเดกกนอาหารไดมากขน ถาลกกาลงสนใจกบการเลน พอแมควรฝกใหลกทากจวตรใหเปนเวลา เชน หากใกลถงเวลาอาหารแตลกกาลงเลนอย กควรบอกเดกอยางนอยลวงหนา 5-10 นาท วาใกลจะตองหยดเลนเพอกนอาหารแลว เพอใหเดกไดเตรยมตนเอง เมอเดกบอก

วายงไมหว อาจตองพจารณาวากอนหนาน เดกไดกนขนมหรอเครองดมรสหวาน

หรอไม ถาเปนเชนนนพอแมควร กาหนดตารางเวลาการกนอาหาร

ของเดกใหม และอนญาตใหเดกกน ขนมหลงมออาหารเทานน


ส าหรบเดกระดบประถมศกษา (อาย 6-12 ป)

ณฐวรรณ เชาวนลลตกล*

เดกวยเรยนควรตองไดรบพลงงาน โปรตน วตามน และแรธาต เพอเสรมสรางการเจรญเตบโต การเรยนร จดจา การสรางภมตานทานโรค การทากจกรรมตางๆ อยางมประสทธภาพ หากรางกายไดรบพลงงานและสารอาหารตางๆ ไมเพยงพอจะสงผลใหเดกมการเจรญเตบโตไมเตมศกยภาพ เดกตวเลก เตย แคระแกรน กลามเนอลบ ภมตานทานตา สตปญญาตา เรยนรชา แตถาไดรบพลงงานมากเกนไปตดตอกนนานจะทาใหมนาหนกมากเกน เกดเปนโรคอวนและโรคอนๆ ตามมาทมผลเสยตอสขภาพมากมาย

ในแตละวนเดกๆ ตองกนอาหารใหครบ 5 กลม ไดแก กลมขาว-แปง ควรกนขาวกลองหรอขาวซอมมอ วนละ 7-8 ทพพ รวมกบเนอสตววนละ 4-6 ชอนกนขาว และผกวนละ 4 ทพพ และผลไมหลงมออาหารหรอเปนอาหารมอวาง 3 สวนตอวน ทสาคญควรดมนมเปนประจาทกวน วนละ 2-3 แกว (200 มลลลตรตอ 1 แกว)

เดกควรกนอาหารมอหลก 3 มอ ไดแก มอเชา มอกลางวน และมอเยน และอาหารวางทมคณคาทางโภชนาการ ไมหวานจด ไมเคมจด และไมมไขมนสง จานวน 2 มอ ไดแก อาหารวางเชาและบาย หากกนอาหารมอเชากลมใดมาก มอกลางวนตองกนกลมนนนอยลง เพอใหไดรบสารอาหารทครบถวนอยางเพยงพอ

อาหารกลมโปรตน เดกควรกนเนอสตวตางๆ เปนประจาทกวน ควรกนปลาอยางนอยสปดาหละ 3 วน เนองจากปลาเปนอาหารทใหโปรตนคณภาพด ยอยงาย และมกรดไขมนทสาคญตอการพฒนาสมอง และควร

* นกโภชนาการชานาญพเศษ สานกโภชนาการ กรมอนามย


เลก

กนตบ เลอด เนอสตวโดยเฉพาะเนอแดง สปดาหละ 1-2 วน เพอใหไดธาตเหลกซงชวยในการสรางเมดเลอดแดง พฒนาสมองและการเรยนร และสรางภมตานทานโรค และกนไขสปดาหละ 3-7 วน เพอใหไดโปรตนคณภาพด และยงใหวตามนและแรธาตทสาคญหลายชนด

อาหารวางทมคณคาทางโภชนาการไมควรมพลงงานเกนรอยละ 10 ของพลงงานทควรไดรบทงหมดตอวน คอ ประมาณมอละ 140-170 กโล-แคลอร ควรเนนอาหารตามธรรมชาตในกลมอาหารตางๆ เชน นมสดรสจด 1 แกว ผลไมสด 1 สวน ถวเมลดแหง 2 ชอน กนขาวหรอพชหว เชน ขาวโพดเหลองตม มนเทศตม เผอกตม มอละ 1 ทพพ เปนตน

เดกวยประถมศกษา (อาย 6-12 ป) เปนวยทมการเจรญเตบโตตอจากเดกปฐมวย แบงออกเปน 2 ชวงวย คอ อาย 6-8 ป เปนชวงเตรยมความพรอมเขาสวยรน และอาย 9-12 ป เปนชวงวยรน ในชวงชนประถมตอนตนอตราการเจรญเตบโตดานความสงคอนขางคงทและใกลเคยงกนทงเดกหญงและเดกชาย คอ สวนสงเพมปละประมาณ 4-5 เซนตเมตร สดสวนของไขมนและกลามเนอใกลเคยงกนทงเดกหญงและเดกชาย เมอเขาสวยรนซง เปนชวงชนประถมตอนปลาย อตราการเจรญเตบโตเพมสงขนอกครง เดกหญงจะเขาสวยรนกอนเดกชายประมาณ 2 ป คอ เดกหญงเรมเขาสวยรนอาย 9-10 ป และมสวนสงเพมมากทสดปละประมาณ 6-7 เซนตเมตร และ นาหนกเพมขนสงสดประมาณ 4.5 กโลกรม เดกหญงจะเรมม ประจาเดอนและมการสะสมไขมนเพมขน สวน เดกชายเรมเขาสวยรนเมออาย 11-12 ป และมสวนสงเพมมากทสดปละประมาณ 8-9 เซนตเมตร และนาหนกเพมขน สงสดประมาณ 5.0 กโลกรมทอาย 13-14 ป เดกวยนจงเปนชวงทมการ เจรญเตบโตอยางมาก การไดอาหารทด มประโยชนจงมความสาคญมาก


สารอาหารส าคญตอการเจรญเตบโตของเดก เดกวยเรยน เปนชวงของการเปลยน-

แปลงโครงสรางของรางกาย อารมณ และ สงคม ซงมผลตอพฤตกรรมการบรโภค อาหารของเดกอยางมาก เปนสาเหตให เดกมปญหาโภชนาการทงดานขาดและ เกน ปญหาทพโภชนาการทสาคญ คอ

ภาวะการขาดโปรตนและพลงงาน ภาวะ โลหตจางจากการขาดธาตเหลก โรคขาดสารไอโอดน และภาวะอวน ดงนน เดกวยเรยนจงจาเปนตองไดรบพลงงาน โปรตน วตามน และแรธาต เพอเสรมสรางการเจรญเตบโต การเรยนร จดจา การสรางภมตานทานโรค การทากจกรรมตางๆ อยางมประสทธภาพ และลดความเสยงตอการเกดโรคไมตดตอเรอรง หากรางกายไดรบพลงงานและสารอาหารตางๆ ไมเพยงพอ จะสงผลใหเดกมการเจรญเตบโตไมเตมศกยภาพ เดกตวเลก เตย แคระแกรน กลามเนอลบ ภมตานทานตา สตปญญาตา ทาใหการเรยนรชา

เดกวยเรยนมความตองการพลงงาน โปรตน วตามน และแรธาต เพมขนจากเดกปฐมวย เพอเตรยมความพรอมเขาสชวงวยรนและชวงวยรน โดยแตละกลมวยมความตองการไมเทากน จงแบงปรมาณสารอาหารทควรไดรบประจาวนเปน 2 กลมอาย คอ อาย 6-8 ป และอาย 9-12 ป ดงรายละเอยดตามตารางท 5

ชนดและปรมาณอาหารทเดกวยเรยนควรบรโภคทกวน เดกวยเรยนมกจกรรมตางๆ มากมาย และเปนชวงเตรยมความพรอม

เขาสวยรน การกนอาหารของเดกจงไมใชเพยงแคใหอมทองเทานน แตตองคานงดวยวา อาหารทกนนนมคณคาทางโภชนาการเพยงพอตอความตองการของเดกหรอไม ดงนน ในแตละวนเดกๆ ควรเลอกกนอาหารใหเหมาะสม โดย


ตารางท 5 ปรมาณสารอาหารทควรไดรบประจาวน แยกตามกลมอาย*

พลงงานและสารอาหาร อาย 6-8 ป อาย 9-12 ป

พลงงาน (กโลแคลอร) 1,400 1,700 ไขมน (กรม) 47 57 โปรตน (กรม) 28 40 วตามนเอ (มคก.) 500 600 วตามนบ 1 (ไทอะมน) (มก.) 0.6 0.9 วตามนบ 2 (ไรโบฟลาวน) (มก.) 0.6 0.9 วตามนบ 12 (มคก.) 1.2 1.8 วตามนซ (มคก.) 40 45 แคลเซยม (มก.) 800 1000 ไอโอดน (มคก.) 120 120 เหลก(2) (มก.) 8.1 11.8 สงกะส (มก.) 4 5 ใยอาหาร (กรม) 12 16

* ปรมาณสารอาหารอางองทควรไดรบประจาวนสาหรบคนไทย พ.ศ. 2546

กนอาหารใหครบ 5 กลม ไดแก กลมขาว-แปง กลมผก กลมผลไม กลมเนอสตว และกลมนม เพอไดรบพลงงาน โปรตน วตามน และแรธาต ทครบถวน ดงน

1. กลมขาว-แปง ใหพลงงาน ชวยใหมเรยวแรงทากจกรรมตางๆ ประกอบดวยขาวสวย ขาวเหนยว กวยเตยว ขนมจน ขนมปง ขาวโพด เผอก มนเทศ เปนตน ควรกนขาวเปนประจาโดยเฉพาะขาวกลองหรอขาวซอมมอ เพราะเปนอาหารขดสนอย จะมโปรตน แรธาต วตามน และใยอาหารในปรมาณมากกวา และสลบกบอาหารประเภทกวยเตยว ขนมจน บะหม เผอก มน ควรกนอาหาร กลมขาว-แปงวนละ 7-8 ทพพ


2. กลมผก ใหวตามน แรธาต และใยอาหาร ควรกนใหหลากหลายส เชน สเขยวเขม สเหลองสม สแดง สมวง สขาว เปนตน โดยเฉพาะสเขยวเขม สเหลอง-สม สแดง โดยใน 1 วน เดกควรกนผกได 4 ทพพ เพอใหผวพรรณด มเลอดฝาด

3. กลมผลไม ใหวตามน แรธาต และใยอาหาร ควรกนผลไมสดดกวาผลไมตากแหงหรอนาผลไม เพราะจะทาใหไดรบวตามนซมากกวา และนาผลไมมกจะมนาตาลมาก ผลไมอาจกนหลงมออาหารกลางวนทนท หรอเปนอาหารมอวาง โดยเฉลยควรกนผลไม 3 สวนตอวน

4. กลมเนอสตว ประกอบดวยเนอหม เนอไก เนอวว เนอปลา เครอง-ในสตว อาหารทะเล สตวตวเลก เชน กบ องอาง เปนตน รวมทงไข ถวเมลดแหงและผลตภณฑ เชน เตาห เปนตน เพอใหไดโปรตน กรดไขมนจาเปน แคลเซยม ธาตเหลก วตามนเอ ซงจาเปนตอการสรางเนอเยอตางๆ รวมทงการเจรญเตบโตของเซลลสมองของเดก เดกจงมสวนสง เพมขน มการสรางกลามเนอ พฒนาสมอง จง ควรกนอาหารกลมเนอสตว เพอใหเดกไดรบ สารอาหารสาคญ ดงน

กนปลา อยางนอยสปดาหละ 3 วน เนองจากปลาเปนอาหารทใหโปรตนคณภาพด ยอยงาย ไขมนตา และมกรดไขมนดเอชเอ (Docosahexaenoic acid, DHA) สง ซงมความสาคญตอการพฒนาสมอง เปนผลตอความจาและการเรยนรของเดก

กนตบ เลอด เนอสตวโดยเฉพาะเนอแดง สปดาหละ 1-2 วน เพอ ใหไดธาตเหลกซงชวยในการสรางเมดเลอดแดง พฒนาสมองและการเรยนร และสรางภมตานทานโรค และควรกนอาหารทมวตามนซสงรวมดวย เชน ฝรง มะขามปอม มะปรางสก มะละกอสก สม เปนตน เพอชวยในการดดซมธาตเหลก

กนไข สปดาหละ 3-7 วน เพอใหไดโปรตนคณภาพด และยงใหวตามนและแรธาตทสาคญหลายชนด เชน วตามนเอ วตามนบ


และเลซทน ชวยในการทางานของระบบประสาท ทาใหมความ จาและความสามารถในการเรยนรดขน อยางไรกตาม ไขแดงมคอเลสเตอรอลสง (ไข 1 ฟอง มคอเลสเตอรอล 200 มลลกรม) ปรมาณทแนะนา คอ ควรไดรบคอเลสเตอรอลไมเกนวนละ 300 มลลกรม ดงนน จงควรบรโภคไขไมเกนวนละ 1 ฟอง

เนอสตวชนดอนๆ เชน หม ไก กง ปลาหมก เปนตน โดยกนสลบผลดเปลยนหมนเวยนในแตละวน

กลมเนอสตวเปนกลมอาหารทเดกสวนใหญบรโภคมากเกนไป ทาใหไดรบไขมนอมตวสง เสยงตอการมไขมนในเลอดสง มภาวะอวน และหลอด-เลอดตบ นอกจากนน การไดรบโปรตนมากเกนไปเปนประจาจะเพมการสลายแคลเซยมออกจากกระดกมากขน มผลตอการสะสมมวลกระดก เสยงตอการเกดโรคกระดกพรน ดงนนเดกทบรโภคอาหารกลมเนอสตวมากเกนไปจงควรลดปรมาณใหใกลเคยงกบทแนะนา

5. กลมนม ควรบรโภคเปนประจาทกวน เพอใหไดรบแคลเซยมเพยงพอสาหรบการเจรญเตบโตของเดกการสะสมมวลกระดกทาใหกระดกแขงแรง สวนสงเพมขน ควรดมนมรสจดวนละ 2-3 แกว หากไดรบไมเพยงพอจะทาใหเดกตวเตย และมความเสยงเปนโรคกระดกพรนเมอมอายมากขน แตหากบรโภคมากเกนไปจะทาใหไดรบไขมนอมตวมาก เกดการสะสมในเนอเยอและหลอดเลอด สงผลใหมภาวะอวนและ/หรอหลอดเลอดตบในอนาคตได

การดมนมควรดมในมออาหารวาง ไมควรดมนมหลงอาหารทนท เพราะแคลเซยมในนมจะขดขวางการดดซมธาตเหลก แหลงแคลเซยมจากอาหารอนๆ ทสามารถเลอกกนได เชน โยเกรต เนยแขง กะป เตาหแขง เตาหออน ปลาเลกปลานอย สตวตวเลก เชน กบ เขยด องอาง เปนตน นอกจากน นมยงเปนแหลงของโปรตน วตามนเอ และวตามนบ 2 อกดวย


ตารางท 6 ปรมาณอาหารทเดกวยเรยนอาย 6-12 ป ควรไดรบใน 1 วน*

กลมอาหาร ปรมาณ

หนวย สารอาหารหลก อาย 6-8 ป อาย 9-12 ป

ขาว แปง 7 8 ทพพ คารโบไฮเดรต

ผก 4 4 ทพพ วตามนและแรธาต

ผลไม 3 3 สวน วตามนและแรธาต

เนอสตว 4 6 ชอนกนขาว โปรตน นม (รสจด)** 2-3 3 แกว

(200 มลลลตร) แคลเซยม

* ประยกตจากขอมลจาก DRI คมอธงโภชนาการ และหนงสอแคลเซยมและสขภาพ, สานกโภชนาการ กรมอนามย.

** เดกอวนควรดมนมพรองมนเนยหรอนมขาดมนเนย

6. กลมไขมน เปนกลมทตองไดรบใหพอเหมาะ ไมมากและไมนอย

เกนไป จงจะมประโยชนตอรางกาย ไขมนชวยสรางความอบอนใหแกรางกาย เปนสวนประกอบสาคญของสมอง ชวยดดซมวตามนเอ วตามนอ วตามนด และวตามนเค เขาสรางกาย หากไดรบในปรมาณมากเกนไปจะเกดการสะสมไขมนในเนอเยอ เกดภาวะอวนซงมอนตรายมาก เนองจากเดกกาลงเจรญเตบโต การไดพลงงานมากเกนไปจะทาใหเซลลไขมนเพมจานวนขน ทาใหการลดนาหนกตอไปทาไดยาก เพราะไมสามารถลดจานวนของเซลลไขมนได แตถาไดรบนอยไปจะทาใหขาดวตามนเอ วตามนอ วตามนด วตามนเค และมภาวะผอม ไขมนมอยในรปของนามน เนย กะท และยงแทรกอยในอาหารกลมเนอสตวดวย โดยเฉลยเดกควรไดนามนไมเกนวนละ 5 ชอนชา โดยกระจายอาหารทใชนามน กะท หรอเนย ในการประกอบอาหารโดยวธผด ทอด ตมทใชกะท (ทงคาวและหวาน) มอละ 1 อยาง

อยางไรกตาม สารอาหารบางชนดอาจไดรบจากอาหารไมเพยงพอ ไดแก ไอโอดนและธาตเหลก จงจาเปนตองเสรมเพมเตมจากอาหารทบรโภค


ทงนไอโอดนเสรมในรปของเกลอหรอเครองปรงรสเคมเพอใชปรงอาหารทกครงในครอบครวและโรงเรยน โดยปรงดวยเกลอไมเกนวนละ ½ ชอนชาตอคน หรอนาปลาไมเกนวนละ 2 ชอนชาตอคน เพอปองกนโรคขาดสารไอโอดน และไดรบโซเดยมไมเกนปรมาณทกาหนด สวนธาตเหลกอยในรปของยาเมดธาตเหลกกนสปดาหละ 1 ครง ครงละ 1 เมด

จ านวนมออาหารทเดกวยเรยนควรกน เดกวยนจาเปนตองกนอาหารมอหลก 3 มอ

ไดแก มอเชา มอกลางวน และมอเยน และอาหาร วางทมคณคาทางโภชนาการ ไมหวานจด ไมเคม จดและไมมไขมนสง จานวน 2 มอ ไดแก อาหาร วางเชาและบาย หากกนอาหารมอเชากลมใดมาก มอกลางวนตองกนกลมนนนอยลง ในทางตรงกนขาม กนอาหารมอเชากลมใดนอย ตองกนอาหารกลมนนในมอกลางวนมากขน เพอใหไดตามปรมาณทแนะนา อยางไรกตาม เดกทกนอาหารไมครบ 3 มอ มกจะอดอาหารเชาซงมผลเสยตอสขภาพ

อาหารเชาเปนมออาหารทสาคญทสด เพราะรางกายไมไดรบพลงงานและสารอาหารเปนเวลานานหลายชวโมง หากอดอาหารเชาจะทาใหสมองและกลามเนอทางานไมด เปนผลใหการเรยนรชา ขาดสมาธ เฉอยชา หงดหงดงาย และมความเสยงตอการเกดโรคสมองเสอมในอนาคต จงจาเปนตองกนอาหารเชาทมคณคาทางโภชนาการ ซงควรประกอบดวยกลมอาหารอยางนอย 2 กลม คอ กลมขาว แปงและกลมเนอสตว หรอกลมขาว แปง และกลมนมเพอใหไดพลงงานและสารอาหารครบถวนสาหรบบารงสมองเปนผลใหระบบความจา การเรยนร และอารมณดขน รวมทงการทางานของกลามเนอ เดกๆ จงสามารถทากจกรรมตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ

แมวาเดกวยเรยนจะตวโตขน กระเพาะอาหารใหญขน แตการกนอาหารมอหลก 3 มอ ไมสามารถไดรบสารอาหารเพยงพอ เนองจากเดกมความตองการ


สารอาหารมากขน ปรมาณอาหารจงเพมขน และนมเปนกลมอาหารท ไมแนะนาใหกนหลงอาหารทนท เพราะจะขดขวางการดดซมธาตเหลก จงจาเปนตองมอาหารวางวนละ 2 มอ

อาหารวางแบบไหน…จงจะมคณคาทางโภชนาการ อาหารวางทมคณคาทางโภชนาการ หมายถง อาหารทบรโภคระหวาง

อาหารมอหลก วนละไมเกน 2 มอโดยเนนอาหารตามธรรมชาตในกลมอาหารตางๆ และพลงงานทไดรบจากการกนอาหารวางแตละมอไมควรเกนรอยละ 10 ของพลงงานทควรไดรบทงหมดตอวน นนคอ

อาหารวางสาหรบเดกอาย 6-8 ป ควรมพลงงานไมเกนมอละ 140 กโลแคลอร

เดกอาย 9-12 ป พลงงานจากอาหารวางไมควรเกนมอละ 170 กโลแคลอร

และควรมสารอาหารทจาเปนตอรางกายไมนอยกวา 2 ชนด เชน โปรตน แคลเซยม เหลก วตามนเอ วตามนบ1 วตามนบ2 วตามนซ หรอใยอาหาร โดยแตละชนดมปรมาณไมตากวารอยละ 10 ของปรมาณทควรไดรบ ตอวน (ปรมาณโปรตนรอยละ 10 ของความตองการตอวน จะมปรมาณไมนอยกวา 3 กรมสาหรบเดกอาย 6-8 ป และ 4 กรม สาหรบเดกอาย 9-12 ป)

ประเภทของอาหารวางทแนะน า ไดแก 1. นมดมมอละ 1 แกว/ถง/กลอง

(200 มลลลตร) ควรเปนนมสดรสจด หากเปนเดกทวม เรมอวน หรออวน ใหดมนมพรองมนเนยหรอนมขาด มนเนยแทน


2. ผลไมสดกนมอละ 1 สวน หากเปนผลไมตากแหงตองไมเตมนาตาล เชน กลวยตากไมชบนาผง

3. พชหว กนมอละ 1 ทพพ เชน ขาวโพดเหลองตม (1 ฝก) มนเทศตม เผอกตม เปนตน

4. ถวเมลดแหง กนมอละ 2 ชอนกนขาว เชน ถวลสงตม เปนตน 5. ขนมไทยรสไมหวานจด กนมอละ 1 ถวยเลก โดยมอาหารกลมขาว

แปง (พชหว) กลมผก กลมผลไม กลมเนอสตว (ถวเมลดแหง) หรอกลมนม เปนสวนประกอบ เชน ฟกทองแกงบวด กลวยบวดช เตาสวน ขาวตมมด ถวเขยวตมนาตาล เปนตน

6. อาหารวางอนๆ กนมอละ 1-3 ชน (ขนกบขนาด) โดยมกลมผก กลมผลไม กลมเนอสตว (ถวเมลดแหง) หรอกลมนม เปนสวนประกอบ เชน ซาลาเปาไสหมแดง ขนมจบ แซนวชไสทนา ขนมปงไสหมหยอง เปนตน

นอกจากน อาหารวางจะตองไมหวานจด ไมเคมจด และไมมไขมนสง และควรกนอาหารวางกอนเวลาอาหารมอหลกประมาณ 1.5-2 ชวโมง

ในกรณทเปนผลตภณฑอาหาร ใหดจากฉลากโภชนาการ ซงแสดงขอมลโภชนาการ โดยระบพลงงาน ชนด และปรมาณสารอาหารตางๆ ตอการบรโภค 1 ครง ผลตภณฑแตละชนดจะมจานวนการบรโภคไมเทากน

ใหดขอความในบรรทด ท 2 จะระบจานวน หนวยบรโภคตอ ผลตภณฑนนๆ

การเลอกซอผลตภณฑอาหาร จงตองเลอกทมคณคาทางโภชนา-การมไขมน นาตาล และโซเดยมตา


ตวอยางฉลากโภชนาการทแสดงดานลางน ระบหนวยบรโภคเทากบ 2.5 หมายความวา จะตองแบงรบประทาน 2.5 ครง หากรบประทานหมดพลงงานและสารอาหารทไดรบจะเทากบ 2.5 เทาของปรมาณทระบในขอมลโภชนาการ

ขอมลโภชนาการ หนงหนวยบรโภค : 1/3 ถวยตวง (56 กรม) จ านวนหนวยบรโภคตอกระปอง : 2.5 คณคาทางโภชนาการตอหนงหนวยบรโภค พลงงานทงหมด 100 กโลแคลอร (พลงงานจากไขมน 50 กโลแคลอร)

รอยละของปรมาณทแนะน าตอวน* ไขมนทงหมด 6 ก. 9% ไขมนอมตว 1 ก. 5% โคเลสเตอรอล 20 มก. 7% โปรตน 12 ก. คารโบไฮเดรตทงหมด นอยกวา 0 ก. 0% ใยอาหาร 0 ก. 0% น าตาล 0 ก. โซเดยม 230 มก. 10%

รอยละของปรมาณทแนะน าตอวน* วตามนเอ 0% วตามนบ 1 0% วตามนบ 2 0% แคลเซยม 0% เหลก 4%

* รอยละของปรมาณสารอาหารทแนะน าใหบรโภคตอวนส าหรบคนไทยอายตงแต 6 ปขนไป (Thai RDI) โดยคดจากความตองการพลงงานวนละ 2,000 กโลแคลอร ความตองการพลงงานของแตละบคคลแตกตางกน ผทตองการพลงงานวนละ 2,000 กโลแคลอร ควรไดรบสารอาหารตางๆ ดงน ไขมนทงหมด นอยกวา 65 ก. ไขมนอมตว นอยกวา 20 ก. โคเลสเตอรอล นอยกวา 300 มก. คารโบไฮเดรตทงหมด 300 ก. ใยอาหาร 25 ก. โซเดยม นอยกวา 2,400 มก. พลงงาน (กโลแคลอร) ตอกรม ไขมน = 9 ; โปรตน = 4 ; คารโบไฮเดรต = 4

การแสดงฉลากโภชนาการอกแบบเรยกวา GDA (Guideline Daily Amounts) หรอฉลากหวาน มน เคม เปนรปแบบทอานไดงายขน โดยแสดงปรมาณพลงงาน นาตาล ไขมน และโซเดยมตอ 1 หนวยบรรจภณฑ เชน 1 ถง หรอ 1 ซอง หรอ 1 กลอง หรอ 1 กระปอง เปนตน ตามตวอยางดานลางน

บอกจ านวนครง ของการบรโภค

ปรมาณโปรตน ตอการบรโภค 1 ครง

ปรมาณวตามนและแรธาต ตอการบรโภค 1 ครง


อาหารแบบไหน…ท าลายสขภาพเดก อาหารทไมมประโยชนและ/หรอใหโทษกบรางกาย เปนอาหารทเดกๆ

ควรหลกเลยง เพราะหากกนเปนประจาจะเสยงตอการเกดเบาหวาน ความดนโลหตสง โรคไต โรคหวใจและหลอดเลอด และอาจถงขนตาบอด เปนอมพฤกษ อมพาต ในวยผใหญและวยสงอาย

ประเภทอาหารททาลายสขภาพเดก ไดแก 1. ขนมขบเคยว ขนมขบเคยวทขายในทองตลาด

สวนใหญไมมคณคาทางโภชนาการ แตอดมไปดวยแปง นาตาล ไขมน เกลอ และบางชนดยงมสารตะกว ซงมอนตรายตอสขภาพ นอกจากจะ ไมชวยเสรมสรางการเจรญเตบโตทาง รางกายและการ พฒนาสมองแลว ยงทาใหรางกายไดรบ สารอาหารสาคญจากอาหารมอหลกนอยลง และกอใหเกดการขาดสารอาหารและเกดโรคเรอรงตางๆ ตามมามากมาย เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง โรคไต โรคหวใจและหลอดเลอด

2. อาหารรสหวานจด การกนอาหารรสหวานจด เชน ขนมเคก ลกอม เยลล นาอดลม นาหวาน

นาปน กาแฟเยน ชาเขยวเยน เปนตน หรอการเตมนาตาลในอาหารทปรงสกแลว ทาใหไดรบพลงงานเพมขน เปนผลใหเกดภาวะอวนไดงาย ในเดกทขาดอาหารเมอไดรบอาหารรสหวานจด จะ ทาใหเบออาหาร กนอาหารมอหลกไดนอยลง สงผลใหเดกยงขาดอาหารมากขน นอกจากน อาหารทหวานจดยงทาใหฟนผและม ความเสยงตอการเกดโรคเบาหวานดวย อยากสขภาพด ตองม 3 อ. 36

3. อาหารรสเคมจด อาหารรสเคมจด เชน การเตมเครองปรงรสเคมในอาหารทปรงสกแลว

อาหารหมกดอง ขนมทมรสเคม เชน ปลาเสน ขนมขบเคยว เปนตน ทาใหเสยงตอการเกดความดนโลหตสง โดยเฉพาะคนทไมคอยกนผกผลไม และยงเสยงตอการเปนโรคไตและมะเรงกระเพาะอาหารดวย

4. อาหารทมไขมนสง อาหารทมไขมนสง มกจะมไขมนอมตวมากและบางชนดมไขมนชนด

ทรานสดวย ซงทงไขมนอมตวและไขมนชนดทรานสเปนไขมนทไมดตอสขภาพ ทาใหระดบคอเลสเตอรอลในเลอดสง และเกดหลอดเลอดอดตนไดงายเปนสาเหตทาใหเกดโรคหวใจขาดเลอด อมพฤกษ อมพาต

ชนดอาหารทมไขมนสง ไดแก เนอสตวตดมน เชน หมสามชน คอหม

หมตดมน หนงไก หนงเปด ไสกรอก เปนตน

อาหารทอดนามนทวม เชน ลกชนทอด มนฝรงทอด เปนตน

ขนมเบเกอรร เชน โดนท คกก เคก เปนตน อาหารฟาสตฟด เชน แฮมเบอรเกอร พซซา เปนตน 5. อาหารไมสะอาดมการปนเปอน อาหารปนเปอนเกดจากกระบวนการผลต ปรง ประกอบ และจาหนาย

อาหารทไมถกสขลกษณะ หรอมสงแวดลอมไมเหมาะสม เชน แผงลอยตามบาทวถ หรอการใชสารปรงแตงอาหารทไมไดมาตรฐาน ทาใหมเชอโรค พยาธตางๆ สารเคมทเปนพษหรอ โลหะหนกทเปนอนตราย อาหารทปนเปอนเหลา นเปนสาเหตของอาหารเปนพษและเกดการเจบ ปวยดวยโรคระบบทางเดนอาหาร ดงนน จง ควรเลอกกนอาหารทสดสะอาด ปรงสกใหมๆ


มการปดภาชนะเพอปองกนแมลงวนหรอบรรจในภาชนะทสะอาด และทสาคญ คอ ตองลางมอใหสะอาดกอนกนอาหารทกครง

6. เครองดมทมแอลกอฮอล การดมเครองดมทมแอลกอฮอลเปนประจา

มเปนอนตรายตอสขภาพ มผลเสยตอการเจรญ- เตบโต การพฒนาสมอง ความจา และมโอกาส เปนโรคความดนโลหตสง โรคตบแขง โรคแผลใน กระเพาะอาหารและลาไสมะเรงหลอดอาหาร ตลอดจนเกดอบตเหตไดงาย สญเสยชวตและทรพยสน เดกซงไมควรทดลองดมเครองดมทมสวนประกอบของแอลกอฮอล

ถาม-ตอบปญหาโภชนาการทพบบอย 1. ถาม เดกมโภชนาการด มประโยชนอยางไร

ตอบ การสงเสรมใหเดกวยเรยนมโภชนาการด โดยไดรบอาหารทมประโยชนและเพยงพอ เปนเรองสาคญเพราะเปนโอกาสทองอกครงของชวตทจะทาใหเดกมการเจรญเตบโตเตมศกยภาพ ทงทางดานสมองและรางกาย เดกจะมสวนสงระดบด และรปรางสมสวน มความสามารถในการเรยนร จดจา เพมภมตาน-

ทานโรค ทาใหเจบปวยนอย ลดความเสยง ตอการเกดโรคทเกยวของกบโภชนาการ

เชน โรคเบาหวาน โรคกระดกพรน โรคมะเรง โรคหวใจและหลอด-

เลอดและมการสะสมสารอาหาร ใหเพยงพอตอการตงครรภในอนาคต


2. ถาม อยากสงตองทาอยางไร ตอบ การเพมความสงใหเตมตามศกยภาพทางพนธกรรม ม 3 ปจจย

สาคญ คอ 1. กนอาหารทมประโยชน มคณคาทาง

โภชนาการ โดยในแตละวน กนอาหารใหครบทง 5 กลม คอ กลมขาว แปงประมาณ 7-8 ทพพ กลมผก 4 ทพพ กลมผลไม 3 สวน กลมเนอสตว 4-6 ชอนกนขาว และนมวนละ 2-3 แกว

2. ออกกาลงกายเปนประจา เชน วายนาวง เลนกฬา (เชน กระโดดเชอก บาส-เกตบอล ฟตบอล เปนตน)

3. นอนหลบพกผอนใหเพยงพอไมนอยกวาวนละ 8-10 ชวโมง 3. ถาม กนโปรตนมากๆ ชวยเพมความสงไดหรอไม

ตอบ การทใหเดกกนโปรตนมากๆ แตเพยงอยางเดยว โดยไดรบแคลเซยมไมเพยงพอ ความสงจะไมเพมขนเตมตามศกยภาพ

พนธกรรม เพราะแคลเซยมเปนองคประกอบสาคญในการ

สรางกระดกใหยาวขน นอกจากนน การไดรบโปรตนมากๆ ยงเกดผลเสย

ตอรางกาย เพราะการไดรบโปรตนมากๆ รางกายไมสะสมโปรตน ทาใหรางกายตองขบโปรตนสวนทเหลอจากความตองการออกทางปสสาวะ ไตจงทางานหนก เสยงเปนโรคไตในอนาคต และโปรตนยงมผลทาใหแคลเซยมสลายออกจากกระดก มโอกาสเปนโรคกระ-ดกพรนเพมขนอกดวย


4. ถาม กนนาอดลมเปนประจา มผลตอสขภาพอยางไร ตอบ นาอดลมประกอบดวยกรดคารบอนกทาใหเกดแกสคารบอน-

ไดออกไซด กรดฟอสฟอรก และนาตาล (นาอดลม 1 ขวด มนาตาลประมาณ 11 ชอนชา) ทาใหไดรบพลงงานสง และไมมสารอาหารใดๆ นอกจากน นาอดลมประเภทโคลาจะมกาเฟอนดวย

การดมนาอดลมมากจะเกดผลเสยตอรางกายดงน 1. ทาใหกนอาหารมอหลกไดนอย เดกจะขาดสารอาหาร

เปนผลใหตวเตยแคระแกรน ผอม สตปญญาตา ประสทธภาพ ในการทากจกรรมตา

2. การดมนาอดลมและกนอาหารอนมาก ทาใหไดรบพลงงานสงเกน และจะสะสมเปนไขมนในรางกาย เดกจงมนาหนกเกนและอวน

3. การดมนาอดลมประเภทโคลามาก ทาใหรางกายไดรบกรดฟอสฟอรก สงผลทาใหเกดการสลายแคลเซยมออกจากกระดก ทาใหมวลกระดกนอย จะทาใหขาโกงและเสยงตอการเกดโรคกระดกพรนในอนาคต

4. ทาใหทองอด เพราะเกดแกสในกระเพาะอาหาร 5. ทาใหฟนผ เพราะมนาตาลมากและมสภาวะเปนกรด

กดกรอนเคลอบฟน 5. ถาม ดมนมถวเหลองแทนนมววไดหรอไม

ตอบ การสงเสรมใหดมนมวว เพอใหไดรบแคลเซยมเพยงพอ และยงเปนแหลงของสารอาหารอนทสาคญ เชน โปรตน วตามนเอ วตามนบ 2 และวตามนบ 12 สวนนมถวเหลองจะใหแคลเซยมนอย รวมทงมวตามนบ 2 และวตามนบ 12 นอย แมวาจะเปนแหลงของโปรตน และคณภาพของไขมนดกวานมวว


ถาหากดมนมถวเหลองแทนนมวว จะตองกนอาหารทเปนแหลงแคลเซยมอนๆ ทกมอ เชน เตาหแขง เตาหออน ปลาเลกปลานอย สตวตวเลกทกนไดทงกระดก เชน กบ เขยด เปนตน

อยางไรกตาม จากการสารวจพบวาปรมาณแคลเซยมทไดจากอาหารอนทไมใชนม ไดเพยง 300 มลลกรมตอวน ไมเพยงพอตอความตองการแคลเซยมของเดกในวยน ดงนน เดกวยนจงควรดมนมววทเปนนมสดรสจดทกวน วนละ 2-3 แกว (200 มลลลตรตอแกว)

6. ถาม สขภาพของเดกจะเปนอยางไร ถาไมกนผกและผลไม ตอบ เดกๆ ในวยน มกไมนยมกนผกและผลไม จงทาใหไดรบวตามน

และแรธาตไมเพยงพอทจะเสรมสรางการทางานของอวยวะตางๆ ใหมประสทธภาพ เบออาหาร อารมณแปรปรวน สายตามองในทสลวไมเหน ปากนกประจอก เหนบชา ผวพรรณไมสดใสสมวย และยงไดรบใยอาหารนอย ซงจะทาใหทองผกหรอขบถายไมสะดวก เสยงทจะเปนมะเรงลาไสในอนาคต

7. ถาม เกดอะไรขนหากเดกกนอาหารไมเพยงพอเปนระยะเวลานานๆ ตอบ เดกทกนอาหารไมเพยงพอเปนระยะเวลานาน (เปนเดอน เปน

ป) เดกจะขาดอาหารชนดเรอรง ทาใหขาดพลงงาน โปรตน วตามน และแรธาต สงผลใหมภาวะเตย โรคขาดสารไอโอดน ภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลก สงผลกระทบตอสขภาพ

และคณภาพชวตทงปจจบนและอนาคต ดงนคอ ภมตานทานโรคตา เจบปวยบอย หรอเจบปวย

ตดตอกนเปนเวลานาน ประสทธภาพการทากจกรรม/การทางานไมด ทา

ใหผลผลตตา


สตปญญาตา เดกทมปญหาการขาดสารไอโอดนมภาวะโลหตจางจากการขาดธาตเหลก และ/หรอภาวะเตย จะมระดบสตปญญาตา

มความเสยงเปนโรคเรอรงเมอเตบโตเปนผใหญ เชน ภาวะอวน เบาหวาน ความดนโลหตสง กระดกพรน เปนตน

ถายทอดการขาดอาหารไปยงรนลกรนหลาน เดกหญงทมภาวะเตยและมนาหนกตวนอย เมอเตบโตขนและตงครรภ จะมความเสยงทลกเกดมาตวเลก มนาหนกแรกเกดนอยกวา 2,500 กรม

8. ถาม เกดอะไรขนหากเดกกนอาหารมากเกนไป ตอบ เดกทกนอาหารมากเกนไป ทาใหเดกอวน เกดภาวะนอนกรน

และหยดหายใจขณะนอนหลบ เดกจะหลบไมสนท สงผลตอการเรยนรและสมาธในการเรยนของเดก และมความเสยงตอการเกดโรคเรอรง เชน เบาหวาน ความดนโลหตสง โรคมะเรง เปนตน


ในเดกเลก

รศ.ดร.ศรรตน หรญรตน* ดร.ชนากานต บญนช*

หลกสาคญสาหรบการออกกาลงกายในเดกเลก คอ ตองใหเดกๆ รสกสนกกบกจกรรมทางกายนนๆ เหมอนเปนการเลน การออกกาลงกายในเดกจงตาง จากการออกกาลงกายในผใหญ เดกๆ จะคดแตเรองการเลนสนก จงควรจดกจกรรมใหเดกรสกชอบ รสกสนกสนาน และเลอกกจกรรม หรอการเลนตามความเหมาะสมกบวย และพฒนาการของเดก

เดกจะไมอยากออกกาลงกายหรอไมตองการเขารวมในกจกรรม ถาเดกไมมความชอบกบกจกรรมนนๆ หรอรสกวาถกบงคบ การออกกาลงกายในวยเดกจงตองมความเหมาะสมตามพฒนาการทางรางกาย

วยอนบาล-เดกเลก (อายประมาณ 2-6 ป) เดกในวยนมพฒนาการทางกลามเนอดขนตามลาดบ ชอบวง (เชน การ

วงเลนไลจบ วงเกบของ เปนตน) ชอบการกระโดด (เชน กระโดดจงโจสองขา กระโดดกระตายขาเดยว กระโดดเชอก เปนตน) ชอบการโยน การขวาง (เชน ขวางลกบอล เลนโยน-รบลกบอล) และชอบเตะลกบอล ชอบกลงมวนตว หรอการปนปายเครองเลนตางๆ ชอบเลนนา วายนา ขจกรยานสามลอ ฯลฯ

* วทยาลยวทยาศาสตรและเทคโนโลยการกฬา มหาวทยาลยมหดล


สาหรบเดกในวยนไมควรใหออกกาลงกายทตงกฎ กตกา หรอมระเบยบ ตองแนะนาเดกเสมอวา เปนการเลน และเลอกทเหมาะสมกบพฒนาการ อาจคานงถงความสนกสนานและความตองการของเดกแตละคนทแตกตางกนไปแตควรระวงเรองอบตเหต เชน หกลม (แมเดกวยนจะมสายตา กลามเนอ การรบร พฒนาการดขน แตชวงเดกวยน การประสานงานระหวางสมอง ตา กลามเนอ อาจจะยงไมดเพยงพอ)

เดกวยประถม (อายประมาณ 7-12 ป)

เดกสวนใหญในวยประถมนจะมพฒนาการทางกลามเนอ การเคลอนไหวทสมบรณขน สามารถจดการเลนทมความซบซอนเพมกวาเดกวยอนบาล มระเบยบ กตกา กฎการเลนไดบาง โดยกฎกตกาตองเขาใจงาย ไมยงยาก หรอมกตกามากไป จดกจกรรมทเดกมประสบการณอยบางแลวหรอถามตามความตองการของเดกวาสนใจอะไรบาง และจดกจกรรมสนองความตองการเพอฝกทกษะใหดขน เชน จากกจกรรมงายๆ ทเคยเลน จากการโยน/การขวางลกบอลในวยอนบาล ใหเปนการโยนลกบอลใหลงหวงหรอตะกรา หรอการเตะลกบอลใหเขาประต โดยปรบลกบอลใหขนาดเลกลงกวา


เดมทวยอนบาลเคยใชลกบอลใบใหญ เปลยนมาใชลกบอลขนาดใหญกวาวยประถมนนเอง

ควรสงเสรมใหเดกวยประถมเลนกฬาหลากหลายประเภท เปนการกระตนพฒนาการทางรางกายทกสวน โดยใชการเคลอนไหวรางกายหลาก-หลายสลบกนไป เชน ฟตบอล ยมนาสตก แบดมนตน กระโดดเชอก หรอวายนา เปนตน

ยมนาสตกเปนตวอยางกฬาประเภทหนงทเหมาะสมกบเดกวยประถม เนองจากเปนพนฐานกฬาทกประเภท ซงมทงการกระโดด การยน การกาวเดน การกลง หมนตวและบดตว ชวยใหมพฒนาการทชวยสงเสรมทางดานการทรงตว และชวยปรบรปทรงของกระดกทรองรบนาหนกตวไดอยางด เชน ความสามารถในการทรงตวดวยการยนเทาเดยว กใหใชกจกรรมการกระโดดกระตายขาเดยว ชวยเพมความแขงแรงและกาลงของขา

ควรใชกจกรรมการละเลนเพอสงเสรมพฒนาการเดกวยน ใหสามารถใหใชกลามเนอมดใหญ เดกจะชอบเคลอนไหวมากกวาอยเฉยๆ หากจกรรมทชวยใหมการทรงตวด คลองแคลว และมกาลงมากขน สวนกลามเนอมดเลกสามารถใชงานไดดขน ระบบประสาทและการเคลอนไหวจะทางานสอด-คลองกนไดเปนอยางด


กจกรรมออกก าลงกายกจกรรมออกก าลงกายกจกรรมออกก าลงกาย ในเดกเลก

เลนกระโดดขามขอนไม

ผ ใ ห ญ น ง บ น พ น เหยยดขาสองขาง (สมมตเปนขอนไม) แยกเทาทงสองขางประมาณ 1 ฟต ใหเดกกระโดดขาม

ผลทไดรบ ฝกใหเดกใชความสมพนธระหวางขากบสายตาในการกาว โดยฝกการประมาณความสงของขาทยกขามไป

เลนลอดใตสะพาน

ผใหญครอมตวบนพน เหยยดแขนขาสองขางเปนสะพาน ใหเดกวง รอบตว พอจะลอดใตสะพาน ให ยอตวลง หรอจะคลาน

ลอดใตสะพานไปกได

ผลทไดรบ ชวยสงเสรมใหเดกฝกใชความสมพนธระหวางแขนขาทงสองขางกบการประมาณระยะความสง


เลนกระโดดขามไม

ผใหญคกเขา ถอไม แลวใหเดกกระโดดขามไมโดยคอยๆ ปรบไมขนใหมความสงทระดบตางๆ กน

ผลทไดรบ ชวยสงเสรมใหเดกไดเรยนรจงหวะการกาวในระดบตางๆ

เลนกระโดดขามหวย นาเทปกาวหรอชอลกขด

เสน ตรงไวเพอกาหนดขอบเขตบนพน (ทาเสมอนเปนเขตหวยหรอลาธาร) แลวใหเดกกระโดดขาม อาจจะใหเดกกระโดดขามโดยการเปลยนความกวางของเทปกาวออกทละนด แตตองคอยระวงเดกจะลนลม

ผลทไดรบ ฝกการเหวยงแขนทงสองขางเพอกระโดดโดยใชสองขา จะสงเกตพฒนาการของเดกจากการแกวงแขนและยอขาเพอกระโดด


เลนยดกลามเนอ

ใหเดกยดกลามเนอโดยใหเดกนงลงบนพน สองแขนยกเทาทละขางขน โดยนาเทาไปแตะทคางหรอหของเดกเอง

ผลทไดรบ เพอฝกใหเดกมการยดกลามเนอ เนนทาการยดเหยยดกลามเนอแบบงายๆ ไมซบซอน

เลนแซมซนทรงพลง ให เด กยนห างจากก าแพง

เลกนอย ลาตวตรงและสนเทาอยตดพน แลวใชมอสองขางยนกาแพง ดนและคอยๆ ผอนลง เอาจมกแตะกาแพงทาสลบกน ในขณะเดยวกนบอกเดกวาเนนการยดเหยยดแขน อก นอง ขอเทา ถามเดกวา รสกตงทขาและนองใชไหม

ผลทไดรบ เพอฝกใหเดกหดมการยดกลามเนอ เนนการทายดเหยยดกลามเนอแบบงายๆ ไมซบซอน


เลนจงโจกระโดด

ผใหญจบมอสองขางของเดกไว

แลวใหเดกกระโดด (อาจจะกระโดดเรวชาสลบกนกได)

แนะนาเดกวา เหนอยกหยด หายเหนอยกกระโดดใหม

ผลทไดรบ เพอฝกการใชขาทงสองขางใหสมพนธกน เมอหายใจแรง หอบ แสดงวา เหนอย ใหหยดกระโดดเปนชวงๆ


เลนฝกทรงตว

ใหเดกนาหนงสอหรอสงของวางไวบนศรษะ แลวเดนโดยทของบนศรษะไมตกหลน

ผลทไดรบ เพอฝกการทรงตว ซงตองมทงความสมพนธของกลามเนอในการเดนและประสาทสมพนธ มการเกรงตนคอ การถายนาหนกมาดานซายและขวาของแตละสวนของรางกาย

เลนโยกเยกเอย

ผใหญนงบนพน เหยยดเทาแยกขาออก เดกนงระหวางขา มอ

จบกบผใหญ ใหเดก นอนขณะจบมอ

แลวดงมอใหเดกนง แลวปลอยนอนลงอก รองเพลง “โยกเยกเอย นาทวมเมฆ กระตายลอยคอ หมาหางงอ ขคอโยกเยก”

ผลทไดรบ เพอฝกความแขงแรงของกลามเนอสวนลาตว หนา ทอง โดยการชวยดงตวเดกขนในขนแรกๆ


เลนไถนา

ใหเดกนอนความอยนพน ผใหญคอยๆ จบขอเทาของเดกยกขน พอใหแขนตง แลวใหเดกเดนโดยใชแขนของเดกเอง โดยผใหญคอยเดนตาม

ผลทไดรบ เพอฝกความแขงแรงของแขนทงสองขางทตองรองรบนาหนกตวของตวเองและเรยนรการถายนาหนกทแขนซาย-ขวาสลบกน เดกทไมแขงแรงจะไมสามารถยกตวขนได

เลนยนกระตายขาเดยว

ใหเดกยนเทาเดยว ยกขาไปขางหลง แลวนบ 1-5 ชาๆ แลวคอยๆ นบเพม สลบกบใหยนทรงตวทาอนบาง เชน ยนแลวยกขาไปขางหนาบาง

ผลทไดรบ เพอฝกการสรางสมดล โดยการถวงนาหนกตว และการใชแขนและลาตวสวนบนชวยในการถายนาหนก


เลนเดนเขยง ใหเดกเดนเขยงปลาย

เทา (จะแกวงแขนหรอเอาของวางไวบนศรษะดวยกได) เปนการฝกในขนตอนกาวหนาขน หลงจากททา ทาฝกการทรงตวไดแลว

ผลทไดรบ เพอฝกใหมความพรอมในการเคลอนทในรปแบบทแตกตางกน ซงการเขยงทาใหพนทในการรองรบนาหนกตวแคบลง

เลนตงไขลม

เดกนงบนพน กางขาออกแลวงอเขาสองขางใหฝาเทาประกบเขาหากน (คลายทานง ขดสมาธ) มอเดกจบขอเทาไว จากนนใหเดกโยกตวซาย-ขวาสลบกน

ผลทไดรบ เพอฝกการยดเหยยดกลามเนอ และการทรงตว โดยใชการโยกตวไป-มา


เลนกายภรรม

ใหเดกนอนหงายบนทนอน ตองใหคางเดกอยชดอก แลวยกขาขนลงพรอมกน ใหไหลเปนตวรบนาหนก

ผลทไดรบ เพอฝกความสามารถในการถายนาหนกตว เกรงกลามเนอทอง และตนคอ

เลนบอลกน ขนแรกใหโยนบอลใกลๆ ใหเดกรบได ตอมา ทาทาใหยากขนตามลาดบ เชน ใหลกบอล

ตกพนเพอกระดอน 1 ครง จงใหเดกรบลกบอล แลวประยกต

ทาอนๆ ใหยากขนตามลาดบ

ผลทไดรบ เพอฝกความสมพนธของมอทงสองขางกบสายตา


เคลอนไหวรางกาย/ออกก าลงกายเปนประจ า...มประโยชนอยางไร การนงๆ นอนๆ เชน การดทว การใชคอมพวเตอร มความสมพนธกบ

ภาวะอวน งานวจยพบวาการดทวมกจะมพฤตกรรมบรโภคขนมกรบกรอบ ไดรบพลงงานมากเกนความตองการ จงแนะนาใหดทวไมเกนวนละ 2 ชวโมง และสงเสรมใหเดกเคลอนไหวรางกายและ/หรอออกกาลงกายเปนประจาทกวน เชน ทางานบาน เดน วงเลน กจกรรมเขาจงหวะ กระโดดเชอก วายนา เลนกฬา เปนตน การเคลอนไหวเหลานชวยกระตนใหรางกายสรางฮอรโมนการเจรญเตบโตเพมขน การยอยอาหารและการขบถายดขน สรางมวลกระดกมากขน กลามเนอแขงแรง เปนผลใหเดกมการเจรญเตบโตดความสงเพมขน นาหนกตวเหมาะสม


และปลกฝงทกษะทางสงคมใหลกนอย

พญ.นลน เชอวณชชากร*

สงหนงทพอแมและผใหญหลายคนตองการ คอ อยากใหเดกทตนเลยงดเตบโตขนเปนคนทมอารมณมนคง รบมอกบความเครยดในชวตประจาวนได และสามารถอยรวมกบผอนในสงคมได แตจะทาอยางไรทจะชวยใหเดกมพฒนาการดานอารมณและสงคมทดได ครงนมคาตอบใหคะ

เพอใหงายตอการทาความเขาใจ คณหมอจงใครแนะนาแนวทางสงเกตลกและวธเลยงดเพอสงเสรมพฒนาการดานอารมณ -สงคมใหแกเดก ดงตอไปน

เดกแรกเกดถงอาย 6 เดอน ทารกใชวธรองไหเพอสอความหมายใหรวาเขาหวและไมสบายตว

มกจะหยดรองไหเมอคณปลอบโยน ชอบจองหนาและสบตาคณ แตเพยงแค 2-3 วนาท จะสงเสยงในลาคอเวลาสบายใจ เมออาย 2–3 เดอน จะยม หวเราะและทาเสยงเอกอากเมอมความสข และชอบใหผใหญทคนเคยอม โอบกอดและเหกลอม เขาเลนกบเดกหรอคนแปลกหนาได แตกอาจงอแงเปนบางครงเวลาทอยากใหคณสนใจ เมออายประมาณ 5 เดอนเขาจะหยดรองไหไดเวลาทคณคยดวย เขามกปนบนตวคณ ชอบใหคณกอด ชอบเลนมอ

* กมารแพทยดานพฒนาการและพฤตกรรม ศนยการแพทย โรงพยาบาลกรงเทพ


เทา นวมอและนวเทาของตวเอง จาเสยงคนทคนเคยได ทารกอมนวหรอมอของเขาเพอทาใหตนเองสบายใจขน

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกแรกเกดถงอาย 6 เดอน

รองเพลงกลอมเดก พดคยกบเขาดวยนาเสยงทออนโยน ใหทารกฟงเสยงทออนโยนหลากหลายชนด เชน ของเลนทมเสยง

ดนตรหรอกรงกรง อมทารกใหหนหนามาหาคณ สบตา ยม และพดคยกบเขา เชน เขา

เปนเดกนารกและคณกรกเขามาก ในขณะเดยวกนกสมผสเขาอยางออนโยน

คณควรอมและปลอบโยนเวลาทเขารองไห เพราะเขาอาจจะหวหรอรสกไมสบายตว

พดคยกบเขา ถงสงทเขามองเหน ไดยนและสมผสดวยเสยงทเบาและออนโยนระหวางทดแลเขา เชน ปอนนม เปลยนผาออม พดคยกบเขา ถงสงทเขาชอบหรอไมชอบ เชน หนไมชอบเสยงดง หนชอบนมอนๆ

พาเขาไปสถานทใหมๆ หรอพบสงตางๆ โดยมคณคอยดแลความปลอด-ภยใหเขา

ชมเชยเขาบอยๆ โดยพดกบเขาวา เขาชางเปนเดกทนารกและแขงแรง และคณกรกเขามาก

เลนเกมสงายๆ กบเขา เชน เลนจะเอ โดยคณอาจใชผาบงหนา

ใหเขาไดเลนของเลนทหลากหลาย และปลอดภย เชน ภาชนะพลาสตก และชอนไมเพอเรยนรสงตางๆ

วยนไมถอวาเรวเกนไปทจะเรมอานหนงสอกบเขา โดยหาหนงสอภาพและพดคยเกยวกบภาพทเขาเหนในขณะทคณกอดเขาอย


วยนไมถอวาเรวเกนไปทจะเรมอานหนงสอกบเขา โดยหาหนงสอภาพและพดคยเกยวกบภาพทเขาเหนในขณะทคณกอดเขาอย

เรยนรภาษาของเขา เมอเขาพยายามพดและแสดงทาทางใหคณรวากาลงรสกอยางไร เชน มความสข หว หรอไมสบายตว

โอบกอดและเหกลอมเขาเบาๆ ตามจงหวะของเสยงเพลง เขาชอบถกเหกลอมและไดใกลชดกบคณ

เดกอาย 6 เดอนถง 1 ป เดกวยนเรมตอบสนองเวลาทคณยมใหและหวเราะเวลาจองมองคณ

เรมออกเสยง 2 เสยงตดกน เชน “มามามา” “บาบาบา” “ดาดาดา” เขาตอบ-สนอง เชน หยดงอแง เมอคณเหกลอม เขาชอบทถกสมผสและโอบกอด เขาตอบสนองตอการแสดงความรกของคณ และเรมแสดงสญญาณวาเขาเองกรกคณ ชอบจองมองทารกและเดกๆ พยายามสงเสยงพดคยกบคณและสนใจเสยงของคณโดยหนไปหาเสยงคน และบางครงอาจหนไปหาคณ เวลาถกเรยกชอ อาจกลวเสยงทดงหรอไมคนเคย เวลาปลอบโยนใหเขาหยดงอแง บางครงเขาตองการความเงยบสงบ แตบางครงเขากอยากใหคณคยและเลนกบเขา สนกกบเกมส เชน เลนจะเอ สวนใหญแลวเขาตองการคณ (พอแมหรอผเลยงด) ไมใชผใหญคนอน

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 6 เดอนถง 1 ป

เรยนรจงหวะชวตของเขา จดเปนตาราง เวลา และปฏบตอยางสมาเสมอทกวน เชน เวลากนนม เวลานอน เปลยนผาออม พด คยกบเขาขณะปอนนมหรอเหกลอม จะชวยใหเขารสกมนคงปลอดภยและมความสข


เดกชอบและสนใจทจะไดยนเสยงใหมๆ เชน เสยงกระดง เสยงกระซบ เสยง หมาเหา และบอกเขาวาเสยงทเขางกาลงไดยนคอเสยงของอะไร

นอนลงบนพนขางๆ เขา เลนของเลน อาน หนงสอและสนกสนานรวมกน สรางชวงเวลาทดระหวางกน

ควรตอบสนองเวลาทเขารองงอแง โดยอาจกระซบเบาๆ หรออมและปลอบโยนดวยเสยงทออนโยน เขาจะรสกมนคงทางอารมณและรวาคณจะคอยอยดแล ปกปองเขาตลอดเวลา

เลนจะเอและตบมอแผะๆ ยมและหวเราะอยางมความสขขณะเลน อานหนงสอกบเขา ในขณะทเขานอนในออมกอดคณ ใหชภาพและ

พดคยเกยวกบภาพนน เมอเขาโตขน ควรใหเขาเลอกหนงสอทเขาอยากอานกบคณ

ใหเขาฝกปอนตนเอง โดยใสอาหารจานวนเลกนอยลงในถวยพลาสตกและใหเขาใชชอนสาหรบเดก เขาจะรสกสนกเมอไดทาอะไรดวยตนเอง

ขณะกาลงแตงตวใหเขา หรอปอนขาวเขา คณควรพดวา “นขาของ....(ชอเขา)” “นปากของ.....” เปนตน

ใหเขาไดสารวจสงใหมๆ เพราะเขากาลงสนใจทกๆ อยางรอบตว เชน ใหเขาเลนถวยพลาสตก ชอนไม

พดคยโตตอบหรอทาเสยงเลยนแบบเขา เวลาทเขาสงเสยงใหนานทสดเทาททาได

รองเพลงและทองบทกลอนใหเขาฟง คณอาจแปลงเพลงโดยใสชอของเขา ทาใหเขารสกวาเปนคนพเศษและรบรถงความรกทคณมให

พาเขาไปบานเพอนทมลก ควรอยใกลเขาตลอดเพอใหเขารสกมนใจทจะไปทาความรจกคนใหมๆ (เดกบางคนอาจใชเวลาบาง)


เดกอาย 1 ปถง 1 ป 6 เดอน ลกหนหาเสยงเรยกชอของคณ มกสนใจทารกและเดกอน สามารถแสดง

อารมณไดหลากหลาย เชน ความสข เสยใจ โกรธ หรอหงดหงด เรมกลวหรออายเวลาเจอคนแปลกหนา และอจฉาถาคณไปสนใจคนอน เดกบางคนตองใชเวลาในการปรบตวเขากบสงแวดลอมใหมๆ หรอคนแปลกหนา เดกอาจกลวสงบางอยาง เชน นาตก ความมด สตวตวใหญ เสยงดง หรอการเปลยนกจวตรประจาวน เขาตอบสนองตอคนแปลกหนาไมเหมอนกบทแสดงกบคนคนเคย เขาตองการเหนคณตลอดเวลา และอาจโกรธถาเหนคณไปกบคนอน มกจะเลยนแบบคนอน เชน เลยนเสยง ทาทางหรอสหนา เขาแสดงความรกโดยการกอดและจบพอแม หรอสตวทเลยงหรอตกตา เวลาทเขาเหนคนอนไมสบายใจ เขาอาจรองไหหรอแสดงความไมสบายใจ เขาเรมแสดงใหรไดวาชอบและไมชอบ โดยอาจผลกสงทไมชอบออกไป และตดของเลนหรอผาหมทชอบ เขาเรมเปนตวของตวเอง และดเหมอนดอหรองอแงเวลาทเขาไมสามารถทาบางอยางดวยตนเอง

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 1 ปถง 1 ป 6 เดอน จดกจวตรประจาวนใหเปนตารางเวลา เชน กน นอน เลน อาบนา

พดคยกบเขาวาตอนนเขาทาอะไรอยและจะทาอะไรตอไป (เปนการสงเสรมความรสกมนคงปลอดภยทางจตใจ)

พดและแสดงใหเขารวาคณรกเขาและ เขาเปนคนพเศษสาหรบคณ ทกวน ทงเวลาตนนอนและกอนนอน

เลนบนพนกบเขา คลานไปรอบๆ กบเขา หรอเพยงแคนงลงกบเขา เขากจะรสกดใจทมคณอยใกล


คณอาจใหเขาชวยขณะทาอาหาร เชน ตวงขาวสาร

เลนเกมสถามชอ เชน คนไหนหนแดง คนไหนแมเลก

ชวนเขาเดนเลนในสวนหรอสนาม เดกเลน ใหเขาดเดกคนอนเลนโดย อาจรวมเลนดวยหรอไมกได

ชวนเขาเลนกบหนากระจกเงาถามเขาวาเขาเหนอะไรบาง

อานหนงสอกบเขาทกวนกอนเขานอน ใหลกไดเลอกหนงสอและนอนขดในออมกอดคณ

ใหลกไดเลอกสงทเกยวกบตวเขา เชน อาหาร เสอผา ของเลน เพราะเขาจะรสกสนกทไดเลอก

ชวนเพอนทมลกมาบาน และจดเตรยมของเลนใหพอ เพอฝกใหเขารจกแบงปนของเลนกบเดกอน

ขณะแตงตวหรอเปลยนผาออม ใหคยเกยวกบอวยวะของเขาหรอคณ เชน จมกแมอยตรงน นจมกของหน

เดกอาย 1 ป 6 เดอนถง 2 ป เดกวยนราเรง มความสขและมกยมใหคนอน โดยเฉพาะอยางยงกบ

เดกดวยกน ชางพดชางคย และมกพดคาใหมๆ ไดทกวน ชอบมากอดจบพอแมหรอผเลยงด เขาสามารถแสดงอารมณไดหลากหลาย เชน กลว เหนใจ สานกผด หรอกระอกกระอวน ชอบทาอะไรดวยตนเอง ทาใหดเหมอนดอ ซงถอวาเปนลกษณะปกต ชอบชวยเหลองานบานงายๆ เมอเผชญกบปญหาจะมาขอความชวยเหลอจากคณ ชอบเลนใกลๆ กบเดกคนอน แตยงไมเลนดวยกน เขาอาจยนของเลนใหเดกคนอน แตจรงๆ แลวเขายงไมรจกแบงปนและจะทวงของเลนชนนนกลบทนท เขาสามารถเลนตามลาพงคนเดยวไดในชวงเวลาสนๆ เขาแสดงความชอบและไมชอบอะไรอยางชดเจน เดกวยนมก


ชอบพดวา “ไม” และอารมณเสยหรองอแงไดงายเวลาทไมไดดงใจ ชอบทจะถกกอดและอานหนงสอกบคณ แตกจะอารมณเสยเวลาทตองแยกจากคณ เดกวยนชอบเลยนแบบคนอนและตองการการไดรบความสนใจจากคนอน เวลาสองกระจกหรอดรปถายของตนเอง เขารวานนคอตวเขา

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 1 ป 6 เดอนถง 2 ป เดกวยนชอบถกโอบกอด หอมแกม และบอกเขาวา “คณรกเขามาก

แคไหน”

จดงานเลยงสมมตขน โดยใหตกตาหลายๆ ตวเปน “แขกรบเชญ” และตดภาพจากนตยสารมาทาเปน “ของขวญ” และ “ขนมเคก” หาของเลนทเลยนแบบเครองเรอนภายในบานใหเขาไดเลน เชน เตาพลาสตก ชอนไม หรออาจใชกลองกระดาษมาสมมตเปนตเยน

เดกวยนชอบเคลอนไหวและออกกาลงกาย จงควรพาเขาไปเดนเลนทสนามเดกเลนหรอสวนสาธารณะหรอตลาด

วยนชอบชวยทางานบาน จงควรมอบ-หมาย “หนาท” ใหเขาภมใจในตนเอง เชน เชดโตะ เกบของเลน กวาดบาน เปนตน

ชวยเขาใหรจกอารมณของตนเอง โดยเลนเกมทายอารมณจากสหนา (เลนหนากระจกเงา) เชน มความสข หนาเศรา หนาโกรธ เปนตน

คณอาจใชผาหมหรอเสอมาทาเปน “มมสวนตว” ใหเขาไดเลนอยขางใน

ใหเขาเลนกบเดกคนอน เนองจากวยนยงไมรจกการแบงปน ดงนน จงควรจดหาของเลนใหพอสาหรบเดกทกคน คณควรอยใกลเขาเพอชวยใหเขาเรยนรวธทจะเลนกบเดกคนอน


เขาอยากทาสงตางๆ ดวยตวเอง ควรใหเขาไดกนอาหาร-ดมนาเอง ตองทาใจวาอาจจะหกเลอะเทอะบาง

การเลานทานกอนนอนเปนวธชวยลด ความตนเตนใหเขา ควรใหเขาเลอก หนงสอ พลกหนาหนงสอ และบอกชอ รปภาพในหนงสอ (โดยมคณคอยชวย)

เดกอาย 2 ปถง 2 ป 6 เดอน เดกวยนชอบเลยนแบบคณ ผใหญคนอนและเพอนของเขา ตองการทา

ทกอยางดวยตนเอง แมวาเขาจะไมสามารถทาได ชอบพดคาวา “ของหน” “ไม” “หนทาเอง” เขามอารมณหลากหลายและแสดงออกอยางเตมท จงไมนาแปลกใจหากเวลาทเขาโกรธแลวจะโวยวายมาก เชน นอนดนกบพน ชวงนจะชอบเลยนแบบงานบานและสามารถเกบของเลนของตวเองได (โดยมคณคอยชวย) ชอบลองทาสงใหมๆ ไปในทๆ ไมเคยไป แตจะรสกอนใจหากมคณอยใกลๆ เขาสนใจเดกคนอน และกาลงเรยนรวาจะเลนกบเดกอนอยางไร ชอบเลนใกลเดกคนอน แตยงไมไดเลนดวยกนและยงไมรจกการแบงปน ยงรอคอยไมเปน เวลาทอยากไดอะไรจะตองไดทนท ยงตองการใหผใหญหรอเดกคนอนทเขาคนเคยสนใจเขา ในขณะเดยวกนกอายคนแปลกหนา รวธแสดงความรสก เชน เมอถกกอดหรอหอมแกม เขาจะกอดและหอมแกมคนนน นอกจากนเขายงปลอบใจเวลาทคนคนเคยไมสบายใจ รจกชอของตนเอง และรวาตวเขาเองชอบหรอ ไมชอบอะไร เขาอาจจะตดสงของบางอยาง เชน ผาหม ตกตา เปนตน ของเลนสมมต เชน เลนทาครว หรอคยโทรศพทของเลน เรยนรกจวตรประจาวนของบาน แตยงไมเขาใจ กฎเกณฑเทาไหรนก


กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 2 ปถง 2 ป 6 เดอน ตงกฎสนๆ งายๆ และปฏบตตามกฎอยางสมาเสมอ (เขากาลงเรยนร

กฎระเบยบแตตองการใหคณคอยเตอนบอยๆ) กาหนดชวงเวลาทากจกรรมรวมกนกบเขา ไดขดตวนอนเลนดวยกน

หรออานหนงสอรวมกนกอนนอน ทาใหเขารสกวาเปน “คนพเศษ” และชมเวลาทเขาทาอะไรใหมๆ ได

ควรพดวา “หนทา...ไดเอง” “ขอบใจจะทชวยแมเกบของ” อยาลมบอกเขาวาคณรกเขามากในขณะทคณกอดและหอมเขา สมผสเขาอยางนมนวลจะชวยใหเขาเขาใจได

ควรอยใกลๆ ขณะทเขากาลงเลนกบเพอน เพอชแนะวธสลบกนเลน เพราะเดกวยนยงไมรจกแบงปน แตการสลบกนเลนจะชวยใหเขาเรยนรวธแบงปน

ใหทางเลอกงายๆ แกเขา เชน หนจะใสเสอสฟาหรอสแดง หนจะกนขาว หรอกวยเตยว

ใหเขาทาอะไรดวยตวเองมากขน เชน วางเกาอใกลอาง เพอใหเขาปนขนไปลางมอหรอแปรงฟน ใหเขาเลอกและหยบเสอผาดวยตวเขาเอง

เลนกบเขาบนพน ใหเขาเปนผนาวาอยากเลนของเลนอะไร ดวยวธไหน

กระตนใหเขาเลนสมมต โดยหาของเลนประเภทเครองครวของเดก และชวนเขาเลนทาครว อยาลมชมเวลาเขาเอามาใหคณกน

ชวยใหเขาไดเขาใจอารมณตวเองมากขน โดยสะทอนใหเขาฟง เชน หนดมความสข หนกาลงโกรธ

เวลาทเขารองงอแงหรอลงไปนอนดน กบพน คณควรสงบและพดกบเขาดวย นาเสยงนงๆ ถาหากทาได ใหเพกเฉย จนกวาเขาจะหยดไปเอง


เดกอาย 2 ป 6 เดอนถง 3 ป เขาชอบเลนขางๆ เดกคนอน เขามจนตนาการมากขน ดงนน หนมอ

ตกตา หรอของเลนสมมตเปนของเลนทเหมาะสาหรบวยน เรมเขาใจอารมณของคนอน เขาบอกไดวาเดกคนอนรสกโกรธ หรอมความสข เดกวยนเรมรจกแบงปนไดเปนบางครง มกสงเสยงดงและชอบบงการผอน เขาอาจจะพดดงและเรว เรมปฏบตตามคาสงงายๆ ททาอยเปนประจา เชน “ไปเอาเสอผาในหองหนมาซ” “ไปเอาถวยมาใหแมหนอย”เขาชอบฟงนทานและเพลงซาไปซามา เขาตองการเปนอสระจากคณ แตบางครงกตองการใหคณอยใกลๆ เขาสามารถแยกจากคณไดงาย ถาไปในททคนเคย เขาสามารถบอกไดวาเขาเปนเดกผชายหรอเดกผหญง อาจทกทายผใหญทคนเคยได และมกจะดใจเวลาไดพบกบเพอน อาจกรดรองและอาละวาดเวลาไมไดดงใจ เขาชอบถกโอบกอด แตตองไมใชตอนทกาลงเลนอย

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 2 ป 6 เดอนถง 3 ป ทาหนงสอ “พเศษ” สาหรบเขา โดยตดรปเขา คนในครอบครว และสง

ทพเศษเกยวกบตวเขา

เลาใหเขาฟงเกยวกบเรองสนกๆ ทเขาทาตอนทยงเปนทารก บางครงเลาเรองทเขาชอบไปสกพกแลวลองหยดดวาเขาสามารถเลาตอไดหรอไม

ใหเขาชวยคณทาอาหารและทาความสะอาดบาน เชน เดดผก เกบชอนเขาทเปนตน

เขาชอบเลยนแบบคณ คณจงควรพดคาใหมๆ ทาเสยงสตวตางๆ และทาเสยงหลายๆ แบบ และดวาเขาเลยนแบบทาทางและเสยงของคณไดหรอไม

วาดรปภาพทแสดงอารมณตางๆ เชน โกรธ หงดหงด มความสข และกระตนใหเขาใชภาพพวกนเวลาตองการบอกถงความรสกของเขา


กาหนดชวงเวลาพเศษอานหนงสอรวมกน อาจ นอนขดตวใกลๆ กนขณะอาน อานเปน ชวงกอนนอน)

ใหเขาทาอะไรดวยตวเองมากขน เชน วางเกาอใกลอาง เพอใหเขาปนขนไป ลางมอหรอแปรงฟน ใหเขาเลอกและ หยบเสอผาดวยตวเขาเอง

เลนกบเขาและฝกใหเขารจกแบงปน ชมเชย เมอเขาทาได แตอยาเพงคาดหวงวาเขาจะทาไดด

พาเขาไปสนามเดกเลน เลนกบเขาใกลๆ เดกอน เขาอาจเพยงจองมอง ด เมอพรอมเขาจงจะเลนกบคนอน

เดกอาย 3 ปถง 4 ป เดกวยนสามารถทาสงตางๆ ไดดวยตนเอง และมกจะพดวา “หนจะทา

มนเอง” แมวาเขาจะเปนตวของตวเองมากขน แตเขากาลงเรยนรการทาตามกฎเกณฑ และตองการใหคณเตอนเขาอยางนมนวล สามารถเลนกบเดกอนไดในชวงสนๆ เขากาลงเรยนรการแบงปนและสลบกนเลนกบเพอน อาจมเพอนทเขาชอบเลนดวยเปนพเศษ เดกวยนจะชอบเลนกบเพอนเพศเดยวกน เขาเปนตวของตวเองมากและไมเกาะมอคณตลอด (เพยงแคอยใกลๆ) เวลาออกไปนอกบาน อารมณของเขาสามารถเปลยนไปมาไดเรว เชน กาลงหวเราะเปลยนมารองไห เขากาลงเรยนรการควบคมอารมณของตวเอง บางครงเขาพดไดวาเขากาลงรสกอยางไร เรมเรยนรความรสกของคนอนและอาจบอกไดวาคนอนกาลงรสกอยางไร เขาใชจนตนาการแตงเรอง และเลนสมมตกบตกตาหรอของเลน เชน คยโทรศพทพรอมกบออกทาทาง เขาอาจทาตวเปนเจานายและออกคาสงกบคนรอบขาง เพราะเขาเปนตวของตวเองและใหคณคากบตวเอง เขาอาจทาตามทคนอนบอกแตเขาเตมใจทจะ


ทาในสงทเปนความคดของเขาเอง เขาอาจรสกกลวและฝนราย การดโทรทศนโดยเฉพาะอยางยงเรองทนากลวทาใหเขานอนฝนราย เขาจดจอในกจกรรมไดยาวนานขน (อยางนอย 5 นาท)

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 3 ปถง 4 ป เลาเรองสนกหรอนาสนใจเกยวกบตวเขา สงเกตวาเขาเลาเรองอนท

เกยวกบตวเองไดหรอไม ใหเขาไดเลนกบเดกอน อาจเปนเพอนบานหรอเดกทเลนในสนามเดก

เลน เดกวยนจะมเพอนในจนตนาการ ใหเขาไดพดคยและเลนกบเพอนทเขาสมมตขนมา (ถาม)

ใหเขาไดเลอกเสอผาหรออาหาร เชน “หนจะใสเสอสฟาหรอสเขยว” “หนจะกนไขเจยวหรอไขตม”

เลนเกมสทตองสลบกนเลน เชน โยนบอล

เลนสมมตกบตกตา 2 ตวททะเลาะกน พด คยกบเขาวาอะไรเกดขน แตละตวรสกอยางไร และจะแกปญหานอยางไร

มชวงเวลา “พเศษ” ทกวน นอนขดตวใกลกนแลวอานหนงสอรวมกน คอยๆ เพมระยะเวลาขนทละนอยเทาทเขาสนใจฟงได เลาเรองตลกทเขาใจงายใหเขาฟง เพราะจะเปนชวงเวลาทดทจะไดหวเราะรวมกน

วาดภาพใบหนาแสดงอารมณตางๆ และ ตดภาพไปตดกบไมไอศกรม และใหเขา ใชประกอบเวลาเขามอารมณตรงกบ ภาพนนๆ

บอกใหเขารวาคณรกเขาและเขาเปนเดกทนารกมาก พรอมกบกอดและหอม


เดกอาย 4 ปถง 5 ป เดกวยนชอบเลนกบเดกอน และมกมเกมสและเพอนท “ถกใจ” เรม

แบงปนและสลบกนเลนกบเพอนได แตยงหวงของเลนทเปน “ชนโปรด” เขาบอกไดวารสกอยางไร เรมเขาใจกฎระเบยบงายๆ สนๆ ทงทบานและโรงเรยน เรมเขาใจถงอนตรายและรวาจะตองอยหางจากสงทอาจกอใหเกดอนตราย ชอบเรองตลกและเขาใจมขตลก เขาเรมควบคมความรสกอดอดคบของใจได ชวงนเขาใชจนตนาการอยางมากมาย และมความคดสรางสรรค เวลาเลน เขามกใชสถานการณทเกดขนจรงกบตนเอง เชน ไปซอของ ไปโรงเรยน มกมเพอนในจนตนาการมาเลนกบเขา เขานอนพรอมกน และไปโรงเรยนดวยกน เขาเปนตวของตวเองมากขนและชอบการผจญภย ดงนน เขาจะสนใจและพยายามทาสงใหม เขามความเหนอกเหนใจและใสใจในปญหาของผอนมากขน สามารถแสดงความเหนใจเวลาทนองหรอเพอนอารมณไมดหรอไดรบบาดเจบ

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 4 ปถง 5 ป แนะนาใหเขารจกกบอารมณความรสกใหมๆ โดยใชภาพ ทาทางและ

ภาษาพด กระตนใหเขาพดถงความรสกของตนเอง กระตนใหเขาทากจกรรมทตองแบงปน เชน ดนสอส แปงโดว หรอ

หนงสอนทาน ใหเขาไดเลนกบเดกอนมากๆ ใหเขาใชความคดสรางสรรคผานการประดษฐของเหลอใช เชน

กลองเปลา กาว กระดาษ หนงยางรดของ และนตยสาร

พาเขาไปรานขายของหรอรานอาหาร ใหเขาสงเกตสถานทใหมๆ ผคนใหมๆ วามความเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร

ใหเขาชวยทางานบานหรอทาสวน โดยแบงเปนพนทสวนตวของเขา รวมถงใหเขาชวยเทขยะหรอปดฝนออกจากโตะ


พดคยกบเกยวกบอนตรายทอาจเกดขนภายในบาน เชน ปลกไฟ เตา รวมถงภายนอกบาน เชน เวลาเดนขามถนน การพดคยกบคนแปลกหนา

กระตนใหเขาเปนตวของตวเอง โดยใหเตรยมอาหารดวยตนเอง เชน ไปหยบนมมาเทใสแกว เลอกเสอผาทจะใสเอง

แตงเรองวาตกตา 2 ตวกาลงเถยงกน พดถงความรสกของตกตาแตละตว และปรกษากบเขาวาควรจะแกขอขดแยงนอยางไร

จดใหตกตามาเลนกนเปนกลม และใหแตละตวแตงตวเลนเปนคนททางานตางกน เชน คร ตารวจ หมอ และใหเขาลองพากยเปนตวละครตางๆ

เขาเขาใจกฎกตกามากขน แตกยงตองการใหเตอนอยบาง คณควรตงกฎทสน เขาใจงาย และปฏบตตามกฎอยางสมาเสมอ

อยาลมกอดเขา ชมเชยในสงทเขาทาไดใหมๆ (ความคดสรางสรรค) การพดแสดงความ รสก (แทนการตหรอแสดงพฤตกรรม ไมเหมาะสม) และการแบง ปนของเลนกบคนอน

เดกอาย 5 ปถง 6 ป

เขาชอบเลนเปนกลมทงทสนามเดกเลนและทโรงเรยน และสามารถเลนไดกบเพอนทกคนทอยหองเรยนเดยวกน แตบางครงกเลนไดดกบเพอนเพยง 1-2 คน มกเลอกเพอนสนทดวยตวเอง ชอบเลนเกมทมกฎกตกางายๆ ได เชน งตกบนได บงโก โดมโน เขาใจและปฏบตตามกฎ ระเบยบได ทงทบานและโรงเรยน สามารถแสดงอารมณความรสกไดหลากหลาย บางครงกอาจอจฉานองทไดรบความสนใจจากพอแม เปนตวของตวเอง และชอบทจะ


เลอกสงตางๆ ดวยตวของเขาเอง ไมวาจะเปนเสอผา อาหาร หรอกจกรรม

ทสนใจ เขาไวตอความรสกของเดกคนอนและสามารถบอกไดวาคนอนรสกอยางไร เชน เพอนหนกาลงเศรา ชอบพดคยกบผใหญและเดกทคนเคย เขาใจและรจกการแบงปนและสลบกนเลน แต

อาจยงไมสามารถปฏบตไดตลอด เรมเขาใจถงความ“ถกตอง” และ “ไมถกตอง”แตยงไมสามารถปฏบตตนได “ถกตอง” ทกครง

การไดรบอนญาตจากผใหญเปนสงสาคญสาหรบเขา ดงนน เขาตองการใหผใหญสนใจและรบรสงทเขาปฏบต เขาเรมควบคมตนเองไดมากขนในสถานการณทอยกบกลมเพอนและยนในแถวเพอรอคอยใหถง “คว” ของตนเองได สามารถตอบสนองตอคาขอเชน พดเบาๆ หรอเดนททางเทาเขามสมาธหรอความสนใจจดจอยาวนานขน ทาใหทาสงทไดรบมอบหมายจนเสรจหรอฟงนทานไดจนจบ

กจกรรมสงเสรมพฒนาการทางสงคม-อารมณ ส าหรบเดกอาย 5 ปถง 6 ป เดกทกคนมกรสกดทเขาไดชวยงานบาน คณควรชมเชยวาเขาเกงและ

ชวยคณไดมาก

กระตนใหเขาเลอกสงตางๆ ดวยตวเอง ไมวาจะเปนเสอผาหรออาหาร โดยใหทางเลอกสก 2-3 ขอ

เขาอาจตองการความชวยเหลอจากคณบางเมอมปญหา โดยเฉพาะอยางยงเวลาททะเลาะกบเพอน คณควรบอกใหเขาพดดวยตนเอง (โดยมคณคอยชแนะ)


พดคยเรองตลกหรอใหทายคาถาม “อะไรเอย”

ทองโคลงสาหรบเดกทเขาชอบ โดยเนนเรองทเกยวกบความ “ถกตอง” และ “ไมถกตอง” และถกเถยงกบเขาวาอะไรเปนลกษณะทเรยกวา “คนด” และ “คนไมด”

ใหเขาดรปในนตยสารทเกยวกบคนตางวฒนธรรม พดคยถงความแตกตางระหวางครอบครวของเขากบคนอน

ฝกใหเขาจา “วนเกดของเขา” “เบอรโทรศพท” “ชอ-นามสกลของเขา” เผอเวลาทเขาพลดหลง

เลนเกมสทมกฎตงแต 3 ขอขนไป เชน งตกบนได บงโก

ใชภาพจากนตยสารมาพดคยกบเขาถงสงทเปนอนตราย “ของจรง” เชน ปน ไฟไหม และสงทไมจรง เชน ผ ความมด

ใชกลองเปลาสรางเปนรานคา บาน หรอสถานดบเพลง และใหเขาชวนเพอนมาเลนโดยใชสงเหลาน เชน ขายของ ดบเพลง หรอเลนหนมอ

เวลาทเขาอยกบเพอน คณควรใหพวกเขาไดเลนเกมสทตองชวยกน เชน ชวยสรางบาน (จากผาหมเกา) หรอเตะบอล

กระตนใหเขาเปรยบเทยบความแตกตางระหวางกฎทบานกบโรงเรยน และอธบายเหตผลทตองมกฎเหลาน


ภาคผนวก

นอนเทาไหร...จงจะเพยงพอ การนอนหลบมความสาคญตอการ

เจรญเตบโต การพฒนาสมองและ สขภาพของเดก โดยเวลานอนทาให รางกายหลงฮอรโมนการเจรญเตบโต (growth hormone) มากขน สงผล กระตนการเจรญเตบโตและควบคมสดสวนของไขมนในกลามเนอ เดกทนอนไมเพยงพอจะเกดปญหาการเจรญเตบโตไมด การเรยนรชาลง ความจาลดลง การสรางภมตานทานโรคลดลง ทาใหตดเชอไดงาย จงตองสงเสรมใหเดกนอนหลบพกผอนเพยงพอ อยางนอยวนละ 8-10 ชวโมง

น าหนกและสวนสงอยในเกณฑดและเพมขนดหรอไม

นาหนกและสวนสงเปนเครองบงชถงการเจรญเตบโต เดกๆ ควรเฝาระวงการเจรญเตบโตดวยตนเอง โดยตดตามนาหนกและสวนสงทก 6 เดอน เพอประเมนวาไดรบอาหารเพยงพอตอการเจรญเตบโตหรอไม โดยการจดนาหนกและสวนสงบนกราฟสวนสงตามเกณฑอายและกราฟนาหนกตามเกณฑสวนสง ทาใหทราบทงภาวการณเจรญเตบโตและแนวโนมการเจรญ-เตบโต โดยทกราฟสวนสงตามเกณฑอายควรอยในระดบ “สวนสงตามเกณฑ คอนขางสง และ สง” และกราฟนาหนกตามเกณฑสวนสงควรอยในระดบ “สมสวน” หากนาหนกและสวนสงไมอยในระดบทกลาวไวขางตน เดกควรสารวจการกนอาหารของตนวาเปนไปตามทแนะนาหรอไม ตองปรบปรงการกนอาหารใหถกตองตามทแนะนา เพอใหนาหนกและสวนสงกลบมาอยในระดบตามเกณฑคอนขางสง หรอสง และนาหนกกลบมาอยในระดบสมสวน เพอจะไดมภาวการณเจรญเตบโตด ปกต มรปรางสมสวน


เทคนคการชงน าหนก 1. ไมควรชงนาหนกหลงกนอาหารทนท 2. ควรชงนาหนกในชวงเวลาเดยวกน เพอตดตามการเปลยนแปลงนาหนก

หรอภาวะโภชนาการเปนรายบคคล 3. ควรถอดเสอผาออกใหเหลอเทาทจาเปนโดยเฉพาะเสอผาหนาๆ รวมทง

รองเทา ถงเทา และนาสงของออกจากตว 4. ในกรณทใชเครองชงนาหนกแบบยนชนดเขม

- ผททาการชงนาหนกจะตองอยในตาแหนงตรงกนขามกบเดก ไมควร อยดานขางทงซายหรอขวา เพราะจะทาใหอานคานาหนก มากไปหรอนอยไปได

- เขมทชไมตรงกบตวเลยหรอขดแบงนาหนกตอง อานคานาหนกอยางระมดระวง เชน 10.1 หรอ 10.2 หรอ 10.8 กโลกรม

5. อานคาใหละเอยดมทศนยม 1 ตาแหนง เชน 10.6 กโลกรม

6. จดนาหนกใหเรยบรอยกอนลงจากเครองชง

เทคนคการวดสวนสง 1. ถอดรองเทา ถงเทา 2. ผหญง ถามกบ ทคาดผม หรอมดผม ควรนาออกกอน 3. ยนบนพนราบ เทาชด 4. ยดตวขนไปขางบนใหเตมท ไมงอเขา 5. ศรษะ หลง กน สนเทา สมผสกบไมวด 6. ตามองตรงไปขางหนา ศรษะไมเอยงซาย-เอยงขวา ไม

แหงนหนาขน หรอกมหนาลง 7. ใชไมฉากในการอานคาสวนสง 8. อานคาสวนสงใหอยในระดบสายตาผวด โดยอานคาให

ละเอยดมทศนยม 1 ตาแหนง เชน 118.4 เซนตเมตร




บรรณานกรมบรรณานกรมบรรณานกรม

กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. คมอการบนทกและประเมนการบรโภคอาหารทวไปและอาหารทเปนแหลงแคลเซยม. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก, 2548.

กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. คมอแนวทางการใชเกณฑอางองนาหนก สวนสง เพอประเมนภาวะการเจรญเตบโตของเดกไทย. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก, 2543.

คณะกรรมการจดทาขอกาหนดความตองการสารอาหารทควรได รบประจาวนสาหรบคนไทย. อาหารทารก อายแรกเกด-12 เดอน. กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. ม.ป.ท.: ม.ป.พ., 2555.

คณะกรรมการจดทาหนงสอแคลเซยมและสขภาพ. แคลเซยมและสขภาพ.กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2545.

คณะทางานจดทาเกณฑอางองนาหนก สวนสง และเครองชวดภาวะโภชนาการของประชาชนไทย. เกณฑอางองนาหนก สวนสง และเครองชวดภาวะโภชนาการของประชาชนไทยอาย 1 วน -19 ป. กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2542.

คณะทางานจดทาขอกาหนดสารอาหารทควรไดรบประจาวนสาหรบคนไทย.ปรมาณสารอาหารอางองทควรไดรบประจาวนสาหรบคนไทย พ.ศ. 2546. พมพครงท 3. กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ, 2546.

คณะทางานจดทาขอปฏบตการกนอาหารเพอสขภาพทดของคนไทย. คมอธงโภชนาการ. พมพครงท 2. กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ , 2552.


คณะทางานจดทาคมอแนวทางการใชเกณฑอางองนาหนก สวนสงเพอ

ประเมนภาวะการเจรญเตบโตของเดกไทย. คมอแนวทางการใชเกณฑอางองนาหนก สวนสงเพอประเมนภาวะการเจรญเตบโตของเดกไทย. กองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. พมพครงท 2 กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก, 2547.

ลดดา เหมาะสวรรณ. พฒนาการดานกายของเดกไทย : การเจรญเตบโต ภาวะโภชนาการ และสมรรถภาพทางกาย. ในโครงการวจยพฒนาการแบบองครวมของเดกไทย. หาดใหญ: เอกสารหาดใหญ, 2547.

วทยา กลสมบรณ. ปญหาสขภาพเดกจากขนมขบเคยวและแนวทางการแกไข (ออนไลน). สบคนขอมลจาก: http://www.noasbestos.org/hcp/ images/mydata/work/food_child/healthproblemfromsnack.pdf.

สมพล สงวนรงศรกล. ขอแนะนาการออกกาลงกายสาหรบเดก (อาย 2-12 ป). กองออกกาลงกายเพอสขภาพ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. 2546.

สาคร ธนมตต. ผลกระทบของภาวะทพโภชนาการตลอดวงจรชวตมนษย. การประชมวชาการโภชนาการ 44 เรองอาหารและโภชนาการเพอการสรางเสรมสขภาพ วนท 21-23 มกราคม 2545.

สานกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข. รายงานสขภาพโลก 2002 ลดปจจยเสยงสรางเสรมสขภาวะ (The World Health Report 2002 Reducing Risks, Promoting Healthy Life). กรงเทพฯ: โรงพมพสามเจรญพาณชย, 2546.

สานกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. คมอการพฒนาสองคกรสงเสรมเดกไทยเตบโตเตมศกยภาพ. ฉบบปรบปรงครงท 1 . กรงเทพฯ: โรงพมพสามเจรญพาณชย. 2556.

สานกโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข. แนวทางการดาเนนงานเฝาระวงการเจรญเตบโตของเดกอาย 6-18 ป. กรงเทพฯ: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย. 2556.


http://www.noasbestos.org/hcp/%20images/mydata/work/food_child/healthproblemfromsnack.pdf

http://www.noasbestos.org/hcp/%20images/mydata/work/food_child/healthproblemfromsnack.pdf

http://oldweb.pharm.su.ac.th/library2004/Admin/ByPublisherDetail.asp?PublisherID=554

http://oldweb.pharm.su.ac.th/library2004/Admin/ByPublisherDetail.asp?PublisherID=554

อมาพร สทศนวรวฒ, สภาพรรณ ตนตราชวธร, สมโชค คณสนอง. คมอ

อาหารตามวยสาหรบทารกและเดกเลก สนบสนนโดยสานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ. กรงเทพฯ: บยอนด เอนเตอรไพรซ, 2552.

Black RE, Allen LH, Bhutta ZA, Caulfield LE, Onis M de, Ezzati M,

Mathers C, Rivera J. Maternal and child undernutrition: global and regional exposures and health consequences. Lancet 2008; 371: 243-60.

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Fact Sheets-Underage Drinking (Online). Available: http://www. cdc.gov/ alcohol/fact-sheets/underage-drinking.htm.

Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Fact Sheets-Underage Drinking (Online). Available: http://www. cdc.gov/ alcohol/fact-sheets/underage-drinking.htm.

Food Agriculture Organization. Human energy requirements. Re-port of a joint FAO/WHO/UNU Expert Consultation. Rome, 17-24 October 2001. Rome: FAO, 2004.

Lucas BL, Escott-Stump S. Nutrition in childhood. In: Mahan LK, Escott-Stump S. Krause’s Food & Nutrition Therapy. St. Louis: Saunders Elsevier 2008; 222-245.

Rojroongwasinkul N, Kijboonchoo K, Wimonpeerapattana W, Purtti-ponthanee S, Yamborisut U, Boonpraderm A, et al. SEANUTS: The nutritional status and dietary intakes of Thai children 0.5-12 years old. Br J Nutr 2013; 110: S36-S44.

The Academy of Breastfeeding Medicine Protocol Committee. ABM clinical protocol #7: Model of breastfeeding policy (revision 2010). Breastfeeding Medicine 2010; 5: 173-177.


http://www.thelancet.com/search/results?fieldName=Authors&searchTerm=Robert%20E+Black

http://www.thelancet.com/search/results?fieldName=Authors&searchTerm=Lindsay%20H+Allen

http://www.thelancet.com/search/results?fieldName=Authors&searchTerm=Zulfiqar%20A+Bhutta

World Health Organization. Complementary feeding of a young

children in developing countries: a review of current scientific knowledge. WHO/UNU/98.1. Geneva: World Health Organiza-tion, 1998.

World Health Organization. The optimal duration of exclusive breast-feeding. Report of an expert consultation. Geneva, Switzerland, 28-30 March 2001. World Health Organization, 2002.


Documents

ส าหรับ เด็กเล็ก - มูลนิธิหมอชาว ... · 2016-04-26 · สํารวจภาวะโภชนาการเด็กไทยอายุ