› Lesson Plan › มัธยมศึกษา › 03 Science › pdf › 05 53-01-0367... · คู่มือครูแผนการจัดการเร ียนรู้

ก

คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1

ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

ฉบบปรบปรงใหม 2559

คมอคร แผนการจดการเรยนร ออกแบบการจดการเรยนรมงเนน • ยดหลกวาผเรยนมความสาคญมากทสด • ใชแนวคด Backward Design ผสมผสานกบแนวคด ทฤษฎการเรยนรตาง ๆ อยางหลากหลาย • ใชมาตรฐานการเรยนร และตวชวดชนปเปนเปาหมาย • เสรมสรางสมรรถนะสาคญของผเรยนในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะชวต และการใชเทคโนโลย • สรางเสรมพหปญญาและความเขาใจทคงทนตอผเรยน • สรางเสรมทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร • แบงแผนการจดการเรยนรเปนรายชวโมง สะดวก ในการใช • แนวทางการจดทาแผนการจดการเรยนรของสถานศกษา ทมองคประกอบครบถวน • นาไปพฒนาเปนผลงานทางวชาการเพอเลอนวทยฐานะได

ผลตและจดจาหนายโดย บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด วฒนาพานช สาราญราษฎร

216-220 ถนนบารงเมอง แขวงสาราญราษฎร เขตพระนคร กรงเทพฯ 10200 โทร. 02 222 9394 • 02 222 5371-2 FAX 02 225 6556 • 02 225 6557

email: [email protected]

ผเรยบเรยง ดร.บญชา แสนทว กศ.บ., ค.ม., กศ.ด.

ชนกานต นมมชย กศ.บ., กศ.ม. วาร โตพนธ วท.บ.

บรรณาธการ สระ ดามาพงษ กศ.บ., กศ.ม.

นรสรา ศรเคลอบ วท.บ., วท.ม. วระพงษ กาอนตา วท.บ., วท.ม.

ขคมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 1 เลม 1

ชนมธยมศกษาปท 3 กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ฉบบปรบปรงใหม 2559 สงวนลขสทธตามกฎหมาย หามละเมด ทาซา ดดแปลง เผยแพร สวนหนงสวนใด เวนแตจะไดรบอนญาต ผเรยบเรยง ดร.บญชา แสนทว ชนกานต นมมชย วาร โตพนธ บรรณาธการ สระ ดามาพงษ นรสรา ศรเคลอบ วระพงษ กาอนตา ISBN 978–974–18–6396–9

พมพท บรษท โรงพมพวฒนาพานช จากด นายเรงชย จงพพฒนสข กรรมการผจดการ

สอการเรยนร ระดบมธยมศกษาตอนตน ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ฉบบ ศธ. อนญาตใหใชในสถานศกษา หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1–2 ………………………………….….........ดร.บญชา แสนทว และคณะ หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1–2 ..................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1–2....................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ

แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน กจกรรมหลากหลาย เนนผเรยนเปนสาคญ แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1–2 .................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1–2 .................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1–2 .................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ

คมอคร แผนการจดการเรยนร เนนผเรยนเปนสาคญ ดวยวธการสบเสาะหาความรทางวทยาศาสตร คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1–2...................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1–2.................................................................. ดร.บญชา แสนทว และคณะ คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1–2 ................................................................. ดร.บญชา แสนทว และคณะ

สอการเรยนร สมบรณแบบ รวมเนอหา–กระบวนการเรยนร สมบรณในเลมเดยว สอการเรยนร วทยาศาสตร สมบรณแบบ ม. 1 เลม 1–2.................................................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ

แบบฝกหดตรงตามหนงสอเรยนสาระการเรยนรพนฐานของ สสวท. แบบฝกหด แรงและการเคลอนท พลงงาน ม. 1.............................................................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ แบบฝกหด สารและสมบตของสาร ม. 1........................................................................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ แบบฝกหด โลก ดาราศาสตร และอวกาศ ม. 2...............................................................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ แบบฝกหด ชวตกบสงแวดลอม สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ม. 3......................................................................ดร.บญชา แสนทว และคณะ

สอการเรยนรสาหรบการประเมนผลคณภาพการศกษา ระดบเขตพนทการศกษาและระดบชาต (National Test: NT) และแบบประเมนคณภาพการศกษาแหงชาตขนพนฐาน (Ordinary National Educational Testing: O-Net) เตรยมสอบ NT วทยาศาสตร ม. 1–2–3............................................................................................................................................ ฝายวชาการ วพ.

ค คานา

คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 นเปนสอการเรยนรทจดทาขนโดยยดแนวการจดการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 โดยออกแบบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลางผสมผสานกบแนวคดของ Backward Design (BwD) โดยถอวาผเรยนสาคญทสด คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร เลมนสงเสรมใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทงเปนรายบคคลและรายกลม เนนกระบวนการคดวเคราะห สงเคราะห และสามารถสรางองคความรไดดวยตนเอง สงเสรมใหนกเรยนเชอมโยงความรทงในและตางกลมสาระการเรยนรในเชงบรณาการดวยวธการทหลากหลาย สรางสถานการณการเรยนรทงในและนอกหองเรยน โดยครมบทบาทหนาทในการเอออานวยความสะดวกใหแกนกเรยน เพอใหนกเรยนมคณภาพตามสาระ มาตรฐานการเรยนร และตวชวด รวมทงพฒนานกเรยนใหมสมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพงประสงคตามทหลกสตรกาหนด เพอใหนกเรยนสามารถดารงชวตอยรวมกบผอนในสงคมไทยและสงคมโลกไดอยางมความสข การจดทาคมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 เลมน ไดจดทาตรงตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงครอบคลมทกสาระการเรยนร ภายในเลมไดนาเสนอแผนการจดการเรยนรเปนรายชวโมงตามหนวยการเรยนร เพอครนาไปใชในการจดการเรยนรไดสะดวก นอกจากนแตละหนวยการเรยนรยงมการวดและประเมนผลการเรยนรทง 3 ดาน ไดแก ดานความร ดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร และดานทกษะ/กระบวนการ ทาใหทราบผลสมฤทธของนกเรยนแตละหนวยการเรยนรไดทนท คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 นนาเสนอเนอหาแบงเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 แนวทางการจดแผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 ประกอบดวย แนวทางการใชแผนการจดการเรยนรแนวคด หลกการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design แนวทางการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตารางวเคราะหความสอดคลองของเนอหาในหนวยการเรยนรกบสาระ มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร และตวชวดชนป และโครงสรางการแบงเวลารายชวโมงในการจดการเรยนร ตอนท 2 แผนการจดการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 ไดเสนอแนะแนวทางการจดการเรยนรแตละหนวยการเรยนรในสอการเรยนร สมบรณแบบ และหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน ซงแบงเปนแผนยอยรายชวโมง แผนการจดการเรยนรแตละแผนมองคประกอบครบถวนตามแนวทางการจดทาแผนการจดการเรยนรของสถานศกษา ตอนท 3 เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร ประกอบดวยแบบทดสอบตาง ๆและความรเสรมสาหรบครซงบนทกลงในซดรอม (CD-ROM) หวงเปนอยางยงวาคมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 นจะเปนประโยชนตอการนาไปประยกตใชในการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมของนกเรยนตอไป คณะผจดทา

งสารบญ

ตอนท 1 แนวทางการจดแผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร...............................1 แนวทางการใชแผนการจดการเรยนร............................................................................................2 แนวคด หลกการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design (BwD).................................8 แนวทางการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551.......................................................................................21 � ตารางวเคราะหความสอดคลองของเนอหาในหนวยการเรยนรกบสาระ

มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร และตวชวดชนป กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1...........................................................................................................28

โครงสรางการแบงเวลารายชวโมงในการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1...........................................................................................................29

ตอนท 2 แผนการจดการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1...........................................31 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ.................................................................32 ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน...................................................................32 ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward design ...............................................................33 ตอนท 1 การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม...........................................................................................38 แผนการจดการเรยนรท 1 ลกษณะทางพนธกรรม...........................................................................38 แผนการจดการเรยนรท 2 ทฤษฎของเมนเดล..................................................................................43 แผนการจดการเรยนรท 3 โครโมโซม ยน และดเอนเอ...................................................................48 แผนการจดการเรยนรท 4 จานวนโครโมโซมในสงมชวต...............................................................53 แผนการจดการเรยนรท 5 การสรางอสจและไข..............................................................................58 แผนการจดการเรยนรท 6 โรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกต ของโครโมโซมและยน………………………………………..............63 แผนการจดการเรยนรท 7 การปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกต ทางพนธกรรม........................................................................................68 แผนการจดการเรยนรท 8 ประโยชนของความรดานพนธศาสตร...................................................73 แผนการจดการเรยนรท 9 เทคโนโลยชวภาพ..................................................................................78 แผนการจดการเรยนรท 10 การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ...............................................83 แผนการจดการเรยนรท 11 ผลของเทคโนโลยชวภาพ.....................................................................88

จ ตอนท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ.............................................................................................93 แผนการจดการเรยนรท 12 ความหลากหลายทางชวภาพ................................................................93 แผนการจดการเรยนรท 13 ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ.......................................99 แผนการจดการเรยนรท 14 การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ............................................104 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม....................................................................................................110 ผงมโนทศนเปาหมายการเรยนรและขอบขายภาระงาน.................................................................110 ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward design..............................................................111 ตอนท 1 ระบบนเวศในทองถน...............................................................................................................118 แผนการจดการเรยนรท 15 องคประกอบในระบบนเวศ................................................................118 แผนการจดการเรยนรท 16 บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ...................................................123 แผนการจดการเรยนรท 17 ความสมพนธระหวางสงมชวต...........................................................127 แผนการจดการเรยนรท 18 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (1).............................132 แผนการจดการเรยนรท 19 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2).............................137 แผนการจดการเรยนรท 20 การหมนเวยนสารในระบบนเวศ........................................................142 แผนการจดการเรยนรท 21 การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ...................................................148 ตอนท 2 ประชากรและทรพยากรธรรมชาต...........................................................................................153 แผนการจดการเรยนรท 22 ประชากร............................................................................................153 แผนการจดการเรยนรท 23 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม..................................................158 แผนการจดการเรยนรท 24 ความสมดลของระบบนเวศ................................................................163 แผนการจดการเรยนรท 25 ปญหาสงแวดลอม..............................................................................168 แผนการจดการเรยนรท 26 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.................................173

แผนการจดการเรยนรท 27 การอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาต อยางย งยน..........................................................................................178 แผนการจดการเรยนรท 28 การใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง...................183

บรรณานกรม...............................................................................................................................................188 ตอนท 3 เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร......................................................................................................189 ตอนท 3.1 มาตรฐานการเรยนร...........................................................................................................190 – มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1............................................................................190

ฉ – กระบวนการจดการเรยนรทใชในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร...........................................193 – แฟมสะสมผลงาน (Portfolio).....................................................................................................205 – ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design..........................................................209 – รปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง....................................................................................210 ตอนท 3.2 ใบกจกรรม วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1..................................................................................211 ตอนท 3.3 แบบทดสอบกอนและหลงเรยน ประจาหนวยการเรยนร...................................................240 ตอนท 3.4 เครองมอวดและประเมนผล...............................................................................................248 – เครองมอวดและประเมนผลดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร.................................248 – เครองมอวดและประเมนผลดานทกษะ/กระบวนการ.................................................................251 – เครองมอวดและประเมนผลดานสมรรถนะสาคญของนกเรยน..................................................254 – เครองมอวดและประเมนสมรรถนะทางวทยาศาสตรและภาระงานของนกเรยน โดยใชมตคณภาพ (Rubrics).......................................................................................................256


1

ตอนท 1 แนวทางการจดแผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1


2

1. แนวทางการใชแผนการจดการเรยนร

1.1 องคประกอบของคมอคร แผนการจดการเรยนร คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตรเลมน จดทาขนเพอเปนแนวทางใหครใชประกอบการจดการเรยนรกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมนแบงเนอหาเปน 2 หนวย 4 ตอน ซงแตละหนวยจดแบงการจดการเรยนรเปนรายชวโมง สามารถใชควบคกบหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 ประกอบดวยหนวยการเรยนร ดงน หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ ตอนท 1 การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ตอนท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม ตอนท 1 ระบบนเวศในทองถน ตอนท 2 ประชากรและทรพยากรธรรมชาต

รปแบบของคมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 2 เลม 1 แบงเนอหาเปน 3 ตอน คอ ตอนท 1 แนวทางการจดแผนการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชน

มธยมศกษาปท 3 เลม 1 ตอนนเปนสวนทนาเสนอภาพกวาง ๆ ของคมอคร แผนการจดการเรยนรทงเลม ซงประกอบดวย 1) แนวทางการใชแผนการจดการเรยนร 2) แนวคด หลกการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design (BwD) 3) แนวทางการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลาง

การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 4) ตารางวเคราะหความสอดคลองของเนอหาในหนวยการเรยนรกบสาระ มาตรฐานการเรยนร

วทยาศาสตร และตวชวดชนป กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 5) โครงสรางการแบงเวลารายชวโมงในการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชน

มธยมศกษาปท 3 เลม 1 ตอนท 2 แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 2 เลม 1 ตอนนเปนสวนทนาเสนอแผนการจดการเรยนรรายหนวยการเรยนร ซงเปนแนวทางการจดการ

เรยนรอยางละเอยดตามเนอหาของแตละหนวยการเรยนร ซงแผนการจดการเรยนรแตละแผนมองคประกอบครบถวนตามแนวทางการจดทาแผนการจดการเรยนรของสถานศกษา

หนวยการเรยนรแตละหนวยมรายละเอยด ซงประกอบดวย 1. ผงมโนทศนเปาหมายการจดการเรยนรและขอบขายภาระงาน 2. ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design (Backward Design Template)

เปนกรอบแนวคดของการจดการเรยนรในแตละหนวยการเรยนร แบงเปน 3 ขน ไดแก ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน


3

ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนร ซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง ขนท 3 แผนการจดการเรยนร ซงใชแนวคดการจดการเรยนรแบบ WHERETO ผสมผสานกบการจดการเรยนรทสอดคลองกบธรรมชาตของกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ทงนไดระบวาในหนวยการเรยนรนแบงแผนการจดการเรยนรไวกแผน และแตละแผนใชเวลาในการจดกจกรรมกชวโมง

3. แผนการจดการเรยนรรายชวโมง เปนแผนการจดการเรยนรแบบเรยงหวขอ ซงประกอบดวย 3.1 ชอแผนการจดการเรยนร ประกอบดวยลาดบทของแผน ชอแผน เวลาเรยน สาระท ชน และหนวยการเรยนร เชน แผนการจดการเรยนรท 1 เรอง ลกษณะทางพนธกรรม เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ 3.2 สาระสาคญ เปนความคดรวบยอดของเนอหาทนามาใชจดการเรยนรในแตละแผนการจดการเรยนร 3.3 ตวชวดชนป เปนตวชวดทใชตรวจสอบนกเรยนหลงจากเรยนจบเนอหาทนาเสนอในแตละแผนการจดการเรยนรนน ๆ ซงสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรของหลกสตร 3.4 จดประสงคการเรยนร เปนสวนทบอกจดมงหมายทตองการใหเกดขนแกนกเรยนภายหลงจากการเรยนจบในแตละแผน ทงในดานความร (K) ดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร (A) ดานทกษะ/กระบวนการ (P) ซงสอดคลองสมพนธกบตวชวดชนปและเนอหาในแผนการจดการเรยนรนน ๆ 3.5 การวดและการประเมนผลการเรยนร◌◌ เปนการตรวจสอบผลการจดการเรยนรวาหลงจากจดการเรยนรในแตละแผนการจดการเรยนรแลว นกเรยนมพฒนาการ มผลสมฤทธทางการเรยนตามเปาหมายทคาดหวงไวหรอไม และมสงทจะตองไดรบการพฒนาปรบปรงสงเสรมในดานใดบาง ดงนนในแตละแผนการจดการเรยนรจงไดออกแบบวธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนรดานตาง ๆ ของนกเรยนไวอยางหลากหลาย เชน การทาแบบทดสอบ การตอบคาถามสน ๆ การตรวจผลงาน การสงเกตพฤตกรรมทงทเปนรายบคคลและกลม โดยเนนการปฏบตใหสอดคลองและเหมาะสมกบตวชวดและมาตรฐานการเรยนร วธการและเครองมอในการวดและประเมนผลการเรยนรเหลาน ครสามารถนาไปใชประเมนนกเรยนไดทงในระหวางการจดการเรยนรและการทากจกรรมตาง ๆ ตลอดจนการนาความรไปใชในชวตประจาวน 3.6 สาระการเรยนร เปนหวขอยอยทนามาจดการเรยนรในแตละแผนการจดการเรยนร ซงสอดคลองกบสาระการเรยนรแกนกลาง

3.7 แนวทางการบรณาการ เปนการเสนอแนะแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรในเรองทเรยนรของแตละแผนใหเชอมโยงสมพนธกบสาระการเรยนรอน ๆ ไดแก ภาษาไทย คณตศาสตร สงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม สขศกษาและพลศกษา ศลปะ การงานอาชพและเทคโนโลย และ


4

ภาษาตางประเทศ ทงนเพอใหนกเรยนไดศกษาคนควาอยางกวางขวางและสรางองคความรไดเตมตามศกยภาพของแตละคน 3.8 กระบวนการจดการเรยนร กระบวนการจดการเรยนรเปนการเสนอแนวทางการจดกจกรรมการเรยนรแตละเรอง มขนตอนหลก 3 ขน ไดแก 1. ขนนาเขาสบทเรยน 2. ขนจดกจกรรมการเรยนร และ 3. ขนสรป โดยขนจดกจกรรมการเรยนรใชการจดการเรยนรโดยการสบเสาะหาความร (Inquiry Process) รวมกบแบบกลบดานชนเรยน (flipped classroom) แตจะเนนการจดการเรยนรโดยการสบเสาะหาความรทประกอบดวยขนตอนหลก 5 ขนตอน ไดแก ขนสรางความสนใจ ขนสารวจและคนหา ขนอธบายและลงขอสรป ขนขยายความร และขนประเมน ซงรายละเอยดของการจดการเรยนรดงกลาว ครสามารถศกษาไดจากแนวทางการจดการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 1 เลม 1ในตอนตอไป 3.9 กจกรรมเสนอแนะ เปนกจกรรมเสนอแนะสาหรบใหนกเรยนไดพฒนาเพมเตมในดานตาง ๆ นอกเหนอจากทไดจดการเรยนรมาแลวในชวโมงเรยน กจกรรมเสนอแนะม 2 ลกษณะ คอ กจกรรมสาหรบผทมความสามารถพเศษและตองการศกษาคนควาในเนอหานน ๆ ใหลกซงกวางขวางยงขน และกจกรรมสาหรบผทยงไมเขาใจเนอหาหรอยงไมเกดการเรยนรตามเปาหมาย ซงมลกษณะเปนการเรยนซาหรอซอมเสรม 3.10 สอ/แหลงการเรยนร เปนรายชอสอการเรยนรทกประเภททใชในการจดการเรยนร ซงมทงสอธรรมชาต สอสงพมพ สอเทคโนโลย และสอบคคล เชน หนงสอ เอกสารความร รปภาพ เครอขายอนเทอรเนต วดทศน และปราชญชาวบาน 3.11 บนทกหลงการจดการเรยนร เปนสวนทใหครบนทกผลการจดการเรยนรวาประสบความสาเรจหรอไม มปญหาหรออปสรรคอะไรเกดขนบาง ไดแกไขปญหาและอปสรรคนนอยางไร และขอเสนอแนะสาหรบการจดการเรยนรครงตอไป ตอนท 3 เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร

ประกอบดวยแบบทดสอบตาง ๆ และความรเสรมสาหรบครไดบนทกลงในซดรอม โดยมไดพมพไวในเลมคมอคร เพอความสะดวกของครในการนาไปใชประกอบการจดกจกรรมการเรยนร ซงประกอบดวย

1) มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 ประกอบดวย (1) มาตรฐานการเรยนร เปนขอกาหนดคณภาพของนกเรยนดานความร ความคด ทกษะ/กระบวนการ คณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร เมอจบการศกษาขนพนฐาน (2) ตวชวดชนป เปนตวระบสงทนกเรยนพงรและสามารถปฏบตได รวมถงคณลกษณะของนกเรยนในแตละระดบชน ซงสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรของหลกสตร (3) สาระการเรยนรแกนกลาง ประกอบดวย องคความร ทกษะ/กระบวนการเรยนรและคณลกษณะอนพงประสงค ซงกาหนดใหนกเรยนทกคนในระดบการศกษาขนพนฐานจาเปนตองเรยนร ซงกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรแบงเปน 8 สาระ


5

2) กระบวนการจดการเรยนรทใชในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เปนวธการหรอเทคนคทนามาใชในกระบวนการเรยนรวทยาศาสตร

3) แฟมสะสมผลงาน (Portfolio) เปนการเกบรวบรวมผลงานของนกเรยน โดยแสดงขนตอนในการจดทาแฟมสะสมผลงาน และวธการคดเลอกผลงานเพอเกบในแฟมสะสมผลงาน

4) ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design เปนแบบฟอรมเพอใหครสามารถปรบปรงแผนการจดการเรยนรใหสอดคลองกบสภาพความพรอมของนกเรยนและสถานการณเฉพาะหนา รวมทงใชเปนผลงานเพอเลอนวทยฐานะได แผนการจดการเรยนรนไดอานวยความสะดวกใหคร โดยไดพมพโครงสรางแผนการจดการเรยนรทออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design ใหครเพมเตมเฉพาะสวนทครปรบปรงเองไวดวยแลว

5) รปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง เปนรปแบบการเขยนแผนการจดการเรยนรทบอกรายละเอยดในแตละหวขอทปรากฏอยในแตละแผนการจดการเรยนรรายชวโมง

6) ใบกจกรรม วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 เปนกจกรรมทฝกใหนกเรยนไดปฏบตจรง เพอใหเกดการเรยนรดวยตนเอง ซงแบงเปน กจกรรมการทดลอง กจกรรมสงเกต กจกรรมสารวจ กจกรรมสบคนขอมล กจกรรมสรางแบบจาลอง และกจกรรมวเคราะหขอมล

7) แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ประจาหนวยการเรยนร เปนแบบทดสอบแบบปรนย เพอใชวดความรของนกเรยนกอนเรยนและหลงเรยน

8) เครองมอประเมนผลการเรยนรดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร เปนเครองมอทใชประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการและแบบมาตรประมาณคา โดยใชวธสงเกต สอบถาม หรอสมภาษณ ซงครสามารถนาไปใชประเมนคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนได ทงในระหวางการจดการเรยนรและการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ซงไดใชตวบงชคณลกษณะอนพงประสงคของจตวทยาศาสตร

9) เครองมอประเมนผลการเรยนรดานทกษะ/กระบวนการ เปนเครองมอทใชประเมนดานทกษะ/กระบวนการ มลกษณะเปนแบบตรวจสอบรายการและแบบมาตรประมาณคา โดยใชวธการสงเกต สอบถาม หรอสมภาษณ ซงครสามารถนาไปใชประเมนทกษะ/กระบวนการของนกเรยนได ทงในระหวางการจดการเรยนรและการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ซงไดใชตวบงชคณลกษณะอนพงประสงคของจตวทยาศาสตร

10) เครองมอประเมนสมรรถนะสาคญของนกเรยน เนนการวดสมรรถนะสาคญของนกเรยนทง 5 ประการ ทเกดจากการเรยนรหลงจบหนวยการเรยนร ใชเครองมอประเภทมาตรประมาณคา โดยใหนกเรยนประเมนตนเอง

11) เครองมอประเมนสมรรถนะทางวทยาศาสตรและภาระงานของนกเรยนโดยใชมตคณภาพ (Rubrics) เปนเครองมอในการประเมนผลตามสภาพจรง ทประกอบดวยรายการทใชในการประเมนหรอเกณฑในการพจารณาและคาอธบายระดบคณภาพ มตวอยางเครองมอหลายประเภท เชน แบบประเมนการสงเกต แบบประเมนการสารวจ แบบประเมนการทดลอง แบบประเมนการสบคนขอมล แบบประเมนโครงงานวทยาศาสตร (โครงงานทวไป) และแบบประเมนแฟมสะสมผลงาน


6

1.2 วธการใชแผนการจดการเรยนร การจดการเรยนรครควรศกษาคมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 และศกษา

สอการเรยนรทจะใชประกอบการจดการเรยนร หลงจากนนจงวางแผนเตรยมจดกจกรรมการเรยนรกจะชวยใหการจดการจดการเรยนรของครเปนไปอยางมประสทธภาพ

การจดการเรยนรตามแนวทางของคมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 เลมนจะมประสทธภาพและประสทธผลอยางสงสดกตอเมอครไดเตรยมการลวงหนา และเลอกวธการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบนกเรยน ทสาคญสถานศกษาแตละแหงมสภาพแวดลอมการเรยนรและสภาพนกเรยนทแตกตางกน จงเปนไปไมไดทคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมใด ๆ จะเหมาะสมและดเยยมสาหรบสถานศกษา คร และนกเรยนทกคน ดงนนจงเปนหนาทของครทจะตองเตรยมการจดการเรยนร พจารณาปรบและเลอกสรรแผนการจดการเรยนรใหเหมาะสมกบสภาพการเรยนรจรงของนกเรยนและสถานศกษา

1.3 สญลกษณกระบวนการเรยนร สญลกษณตาง ๆ ทกาหนดไวทกจกรรมนนมจดมงหมายและจดเนนทแตกตางกนตามลกษณะ

ของกระบวนการเรยนรทตองการใหนกเรยนไดเรยนร ซงมความสอดคลองกบธรรมชาตของกลมสาระการเรยนรและจดเนนของหลกสตร ดงนนสญลกษณจงเปนแนวทางทเออประโยชนตอนกเรยนทจะศกษาหาความรตามรายละเอยดของกจกรรม ในคมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตรเลมนไดกาหนดสญลกษณไวเปน 2 กลม ดงน

สญลกษณหลกของกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

การสบคนขอมล เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนสบคนขอมลจากแหลงการเรยนรตาง ๆ แลวใชทกษะ/กระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

การสารวจ เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนสารวจปรากฏการณตาง ๆ ตามความคดรวบยอดของแตละหวเรอง แลวใชทกษะ/กระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การสงเกต การจดกระทาและสอความหมายขอมล การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

การทดลอง เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดปฏบตการทดลองเพอพสจนความคดรวบยอดทเรยนร โดยการออกแบบการทดลอง ดาเนนการทดลอง และสรปผลการทดลอง แลวใชทกษะ/กระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การสงเกต การพยากรณ การจดกระทาและสอความหมายขอมล การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง


7

การสงเกต เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนสงเกตปรากฏการณตาง ๆ ตามความคดรวบยอดของแตละหวเรอง แลวใชทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร เชน การจาแนก การลงสรปขอมล เพอใหเกดองคความรดวยตนเอง

สญลกษณเสรมของกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร

โครงงาน เปนกจกรรมโครงงานคดสรรทนาหลกการ แนวคดของความคดรวบยอดในหวเรองทเรยนรมาใชแกปญหา

การพฒนากระบวนการคด เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดใชกระบวนการคดเพอเพมพนทกษะการคดของตนเอง การประยกตใชในชวตประจาวน เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนตองนาหลกการแนวคดของความคดรวบยอดในหวเรองทเรยนรมาใชแกปญหาในสถานการณจรงของชวตประจาวน การทาประโยชนใหสงคม เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนนาความรทไดจากการเรยนรไปปฏบตเพอใหตระหนกในการทาประโยชนใหสงคม การปฏบตจรง/ฝกทกษะ เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดฝกปฏบตเพอใหเกดและเพมพนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ความคดสรางสรรค เปนกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนไดใชความคดสรางสรรคในการสรางสรรคภาระงานเพอเพมพนทกษะการคดของตนเอง


8

2. แนวคด หลกการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design (BwD)

การจดการเรยนรหรอการสอนเปนงานทครทกคนตองใชกลวธตาง ๆ มากมาย เพอใหนกเรยนสนใจทจะเรยนรและเกดผลตามทครคาดหวง การจดการเรยนรจดเปนศาสตรทตองใชความรความสามารถตลอดจนประสบการณอยางมาก ครบางคนอาจจะละเลยเรองของการออกแบบการจดการเรยนรหรอการออกแบบการสอน ซงเปนงานทครจะตองทากอนการเขยนแผนการจดการเรยนร

การออกแบบการจดการเรยนรทาอยางไร ทาไมจงตองออกแบบการจดการเรยนร ครทกคนผานการศกษาและไดเรยนรเกยวกบการออกแบบการจดการเรยนรมาแลว ในอดตการ

ออกแบบการจดการเรยนรจะเรมตนจากการกาหนดจดประสงคการเรยนร การวางแผนการจดการเรยนร การดาเนนการจดการเรยนร และการวดและประเมนผลการเรยนร ปจจบนการเรยนรไดมการเปลยนแปลงไปตามสภาพแวดลอม เศรษฐกจ และสงคม รวมทงการเปลยนแปลงดานวทยาศาสตรและเทคโนโลยทเขามามบทบาทตอการเรยนรของนกเรยน ซงนกเรยนสามารถเรยนรไดจากสอและแหลงการเรยนรตาง ๆ ทมอยรอบตว ดงนนการออกแบบการจดการเรยนรจงเปนกระบวน การสาคญทครจาเปนตองดาเนนการใหเหมาะสมกบศกยภาพของนกเรยนแตละบคคล

วกกนสและแมคไท นกการศกษาชาวอเมรกนไดเสนอแนวคดเกยวกบการออกแบบการจดการเรยนร ซงเขาเรยกวา Backward Design ซงเปนการออกแบบการจดการเรยนรทครจะตองกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนกอน โดยเขาทงสองใหชอวา ความเขาใจทคงทน (Enduring Understandings) เมอกาหนดความเขาใจทคงทนไดแลว ครจะตองบอกใหไดวาความเขาใจทคงทนของนกเรยนนเกดจากอะไร นกเรยนจะตองมหรอแสดงพฤตกรรมอะไรบาง ครมหรอใชวธการวดอะไรบางทจะบอกวานกเรยนมหรอแสดงพฤตกรรมเหลานนแลว จากนนครจงนกถงวธการจดการเรยนรทจะทาใหนกเรยนเกดความเขาใจทคงทนตอไป

แนวคดของ Backward Design Backward Design เปนการออกแบบการจดการเรยนรทใชผลลพธปลายทางเปนหลก ซงผลลพธ

ปลายทางนจะเกดขนกบนกเรยนกตอเมอจบหนวยการเรยนร ทงนครจะตองออกแบบการจดการเรยนรโดยใชกรอบความคดทเปนเหตเปนผล มความสมพนธกน จากนนจงจะลงมอเขยนแผนการจดการเรยนรขยายรายละเอยดเพมเตมใหมคณภาพและประสทธภาพตอไป

กรอบความคดหลกของการออกแบบการจดการเรยนรโดย Backward Design มขนตอนหลกทสาคญ 3 ขนตอน คอ

ขนท 1 กาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน ขนท 2 กาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนร ซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผล

การเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง ขนท 3 วางแผนการจดการเรยนร


9

ขนท 1 กาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน กอนทจะกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนนน ครควรตอบคาถามสาคญ

ตอไปน – นกเรยนควรจะมความร ความเขาใจ และสามารถทาสงใดไดบาง – เนอหาสาระใดบางทมความสาคญตอการสรางความเขาใจของนกเรยน และความเขาใจท

คงทน (Enduring Understandings) ทครตองการจดการเรยนรใหแกนกเรยนมอะไรบาง เมอจะตอบคาถามสาคญดงกลาวขางตน ใหครนกถงเปาหมายของการศกษา มาตรฐานการ

เรยนรดานเนอหาระดบชาตทปรากฏอยในหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 รวมทงมาตรฐานการเรยนรระดบเขตพนทการศกษาหรอทองถน

การทบทวนความคาดหวงของหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 เนองจากมาตรฐานแตละระดบจะมความสมพนธกบเนอหาสาระตาง ๆ ซงมความแตกตางลดหลนกนไป ดวยเหตนขนท 1 ของ Backward Design ครจงตองจดลาดบความสาคญและเลอกผลลพธปลายทางของนกเรยน ซงเปนผลการเรยนรทเกดจากความเขาใจทคงทนตอไป

ความเขาใจทคงทนของนกเรยน ความเขาใจทคงทนคออะไร ความเขาใจทคงทนเปนความรทลกซง ไดแก ความคดรวบยอด

ความสมพนธ และหลกการของเนอหาและวชาทนกเรยนเรยนร หรอกลาวอกนยหนงเปนความรทองเนอหา ความรนเกดจากการสะสมขอมลตาง ๆ ของนกเรยน และเปนองคความรทนกเรยนสรางขนดวยตนเอง

การเขยนความเขาใจทคงทนในการออกแบบการจดการเรยนร ถาความเขาใจทคงทนหมายถงสาระสาคญของสงทจะเรยนรแลว ครควรจะรวาสาระสาคญ

หมายถงอะไรคาวา สาระสาคญ มาจากคาวา Concept ซงนกการศกษาของไทยแปลเปนภาษาไทยวา สาระสาคญ ความคดรวบยอด มโนทศน มโนมต และสงกป ซงการเขยนแผนการจดการเรยนรนยมใชคาวา สาระสาคญ

สาระสาคญเปนขอความทแสดงแกนหรอเปาหมายเกยวกบเรองใดเรองหนง เพอใหไดขอสรปรวมและขอแตกตางเกยวกบเรองใดเรองหนง โดยอาจครอบคลมขอเทจจรง กฎ ทฤษฎ ประเดน และการสรปสาระสาคญและขอความทมลกษณะรวบยอดอยางอน

ประเภทของสาระสาคญ 1. ระดบกวาง (Broad Concept) 2. ระดบการนาไปใช (Operative Concept หรอ Functional Concept) ตวอยางสาระสาคญระดบกวาง

– สขภาพของตวออนในครรภขนอยกบการปฏบตตนของมารดา – พชมหลายชนด มประโยชนตางกน

ตวอยางสาระสาคญระดบการนาไปใช – สขภาพของตวออนในครรภขนอยกบการปฏบตตนของมารดาในดานการรบประทานอาหาร การเคลอนไหว และการรกษาสขภาพจต


10

– พชม 2 ประเภท คอ พชลมลก และพชยนตน พชมประโยชนในการทาใหมความสมดลทางธรรมชาต เปนทอยอาศย เปนยารกษาโรค เปนเครองนงหม และทาใหโลกสวยงาม

แนวทางการเขยนสาระสาคญ 1. ใหเขยนสาระสาคญของทกเรอง โดยแยกเปนขอ ๆ (จานวนขอของสาระสาคญจะเทากบ

จานวนเรอง) 2. การเขยนสาระสาคญทดควรเปนสาระสาคญระดบการนาไปใช 3. สาระสาคญตองครอบคลมประเดนสาคญครบถวน เพราะหากขาดสวนใดไปแลวจะทาให

นกเรยนรบสาระสาคญทผดไปทนท 4. การเขยนสาระสาคญทจะใหครอบคลมประเดนสาคญวธการหนงคอ การเขยนแผนผง

สาระสาคญ ตวอยางการเขยนแผนผงสาระสาคญ

ลกษณะของสตวทนามาใชแรงงาน

ตวอยางสตวท

นามาใชแรงงานแตละดาน สวนตาง ๆ ของสตวท

นามาใชเปนอาหาร

คณคาทางอาหารท ไดรบจาก

การบรโภคเนอสตว

ลกษณะของสตวท เลยงไวดเลน

ตวอยางของสตวท เลยงไวดเลน

สาระสาคญของประโยชนของสตว: ประโยชนของสตวแบงเปน 3 ดาน ไดแก ดานการใช

แรงงาน ดานการใชเปนอาหาร และดานการเลยงไวดเลน 5. การเขยนสาระสาคญเกยวกบเรองใดควรเขยนลกษณะเดนทมองเหนไดหรอนกไดออกมาเปน

ขอ ๆ แลวจาแนกลกษณะเหลานนเปนลกษณะจาเพาะและลกษณะประกอบ 6. การเขยนขอความทเปนสาระสาคญ ควรใชภาษาทมการขดเกลาอยางด เลยงคาทมความหมาย

กากวมหรอฟมเฟอย

ประโยชนของสตว

ดานการใชแรงงาน

ดานการใชเปนอาหาร

ดานการเลยงไวดเลน


11

ตวอยางการเขยนสาระสาคญเรอง แมลง แมลง ลกษณะจาเพาะ ลกษณะประกอบ

มส –

ม 6 ขา – มพษ –

รองได –

มปก –ลาตวเปนปลอง – มหนวดคลาทาง 2 เสน – เปนอาหารได –

ไมมกระดกสนหลง – สาระสาคญของแมลง: แมลงเปนสตวไมมกระดกสนหลง ลาตวเปน 3 ปลอง ม 6 ขา มหนวด

คลาทาง 2 เสน มปก 2 ปก ตวมสตางกน บางชนดรองได บางชนดมพษ และบางชนดเปนอาหารได ขนท 2 กาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผล

การเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง เมอครกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนแลว กอนทจะดาเนนการขน

ตอไปขอใหครตอบคาถามสาคญตอไปน – นกเรยนมพฤตกรรมหรอแสดงออกในลกษณะใด จงทาใหครทราบวานกเรยนบรรลผลลพธ

ปลายทางตามทกาหนดไวแลว – ครมหลกฐานหรอใชวธการใดทสามารถระบไดวานกเรยนมพฤตกรรมหรอแสดงออกตาม

ผลลพธปลายทางทกาหนดไว การออกแบบการจดการเรยนรตามหลกการของ Backward Design เนนใหครรวบรวมหลกฐาน

การวดและประเมนผลการเรยนรทจาเปนและมหลกฐานเพยงพอทจะกลาวไดวา การจดการเรยนรทาใหนกเรยนเกดผลสมฤทธแลว ไมใชเรยนแคใหจบตามหลกสตรหรอเรยนตามชดของกจกรรมการเรยนรทครกาหนดไวเทานน วธการของ Backward Design ตองการกระตนใหครคดลวงหนาวา ครควรกาหนดและรวบรวมหลกฐานเชงประจกษอะไรบางกอนทจะออกแบบหนวยการเรยนร โดยเฉพาะอยางยงหลกฐานดงกลาวควรเปนหลกฐานทสามารถใชเปนขอมลยอนกลบทมประโยชนสาหรบนกเรยนและคร ไดเปนอยางดนอกจากนครควรใชวธการวดและประเมนผลแบบตอเนองอยางไมเปนทางการและเปนทางการ ตลอดระยะเวลาทครจดกจกรรมการเรยนรใหแกนกเรยน ซงสอดคลองกบแนวคดทตองการใหครทาการวดและประเมนผลการเรยนรระหวางการจดกจกรรมการเรยนรทเรยกวา สอนไปวดผลไป


12

จงกลาวไดวาขนน ครควรนกถงพฤตกรรมหรอการแสดงออกของนกเรยน โดยพจารณาจากผลงานหรอชนงานทเปนหลกฐานเชงประจกษ ซงแสดงใหเหนวานกเรยนเกดผลลพธปลายทางตามเกณฑทกาหนดไวแลวและเกณฑทใชประเมนควรเปนเกณฑคณภาพในรปของมตคณภาพ (Rubrics) อยางไรกตาม ครอาจจะมหลกฐานหรอใชวธการอน ๆ เชน การทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน การสมภาษณ การศกษาคนควา การฝกปฏบตขณะเรยนรประกอบดวยกได

การกาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามผลลพธปลายทางทกาหนดไวแลว

หลงจากทครไดกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนแลว ครควรกาหนดภาระงานและวธการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามผลลพธปลายทางทกาหนดไวแลว

ภาระงาน หมายถง งานหรอกจกรรมทกาหนดใหนกเรยนปฏบต เพอใหบรรลตามจดประสงคการเรยนร/ ตวชวดชนป/มาตรฐานการเรยนรทกาหนดไว ลกษณะสาคญของงานจะตองเปนงานทสอดคลองกบชวตจรงในชวตประจาวน เปนเหตการณจรงมากกวากจกรรมทจาลองขนเพอใชในการทดสอบ ซงเรยกวา งานทปฏบตเปนงานทมความหมายตอนกเรยน (Meaningful Task) นอกจากน งานและกจกรรมจะตองมขอบเขตทชดเจน สอดคลองกบจดประสงคการเรยนร/ตวชวดชนป/ มาตรฐานการเรยนรทตองการใหเกดขนกบนกเรยน ทงนเมอไดภาระงานครบถวนตามทตองการแลว ครจะตองนกถงวธการและเครองมอทจะใชวดและประเมนผลการเรยนรของนกเรยนซงมอยมากมายหลายประเภท ครจะตองเลอกใหเหมาะสมกบภาระงานทนกเรยนปฏบต

ตวอยางภาระงานเรอง อาหารหลก 5 หม และสารอาหารในอาหารหลก 5 หม รวมทงการกาหนดวธการวดและประเมนผลการเรยนรของนกเรยน ดงตาราง


13

ตวอยางภาระงาน/ผลงาน แผนการจดการเรยนรเรอง อาหารหลก 5 หมและสารอาหารในอาหารหลก 5 หม สาระท 1: สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต มาตรฐาน ว 1.1: เขาใจหนวยพนฐานของสงมชวต ความสมพนธของโครงสรางและหนาทของระบบตาง ๆ ของสงมชวตททางานสมพนธกน มกระบวนการสบเสาะหาความร สอสารสงทเรยนร และนาความรไปใชในการดารงชวตของตนเองและดแลสงมชวต

ตวชวดชนป สาระ

การเรยนร

ภาระงาน/ ผลงาน/ ชนงาน

การวดและการประเมนผลกจกรรม การเรยนร

สอการเรยนร วธการ เครองมอ เกณฑ

วเคราะหสารอาหารและอภปรายความจาเปนทรางกายตองไดรบสารอาหารในสดสวนทเหมาะสมกบเพศและวย

อาหารหลก 5 หม ความหมายและประเภทของสารอาหาร

รายงานเรองอาหารหลก 5 หม และสารอาหารในอาหารหลก 5 หม

– ซกถาม ความร – ตรวจ ผลงาน – สงเกตการ รายงาน – สงเกตการ ทางาน กลม

– แบบสมภาษณ – แบบตรวจ สอบผลงาน – แบบสงเกต การทางานกลม – แบบประเมน พฤตกรรม การปฏบต กจกรรมเปน รายบคคล และเปนกลม

– เกณฑ คณภาพ 4 ระดบ – เกณฑ คณภาพ 4 ระดบ – เกณฑ คณภาพ 4 ระดบ – เกณฑ คณภาพ 4 ระดบ

การสารวจสารอาหารทไดในแตละวน

1. ภาพอาหารตาง ๆ 2. ภาพเดกทมสขภาพรางกายแขงแรงและไมแขงแรง 3. แผนภมพระมดอาหาร 4. แบบบนทกขอมลการสรางคาถามของนกเรยนจาก ประเดนปญหาทศกษา 5. แบบบนทกขอมลการอภปรายจากประเดนปญหาทศกษา 6. แบบบนทกความร 7. ใบงานท 1 สารวจสารอาหารทไดในแตละวน 8. ใบกจกรรมท 1 เรอง สารอาหารในอาหารหลก 5 หม 9. ใบกจกรรมท 2 การสารวจสารอาหารในอาหารหลก 5 หม 10. แบบทดสอบ เรอง สารอาหารในอาหารหลก 5 หม


14 ความเขาใจทคงทนจะเกดขนได นกเรยนจะตองมความสามารถ 6 ประการ ไดแก 1. การอธบาย ชแจง เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการอธบายหรอชแจงในสงท

เรยนรไดอยางถกตอง สอดคลอง มเหตมผล และเปนระบบ 2. การแปลความและตความ เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการแปลความและ

ตความไดอยางมความหมาย ตรงประเดน กระจางชด และทะลปรโปรง 3. การประยกต ดดแปลง และนาไปใช เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการนาสงทได

เรยนรไปสการปฏบตไดอยางมประสทธผล มประสทธภาพ และคลองแคลว 4. การมมมมองทหลากหลาย เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการมมมมองท

นาเชอถอ เปนไปได มความลกซง แจมชด และแปลกใหม 5. การใหความสาคญใสใจในความรสกของผอน เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการ

มความละเอยดรอบคอบ เปดเผย รบฟงความคดเหนของผอน ระมดระวงทจะไมใหเกดความกระทบกระเทอนตอผอน

6. การรจกตนเอง เปนความสามารถทนกเรยนแสดงออกโดยการมความตระหนกร สามารถประมวลผลขอมลจากแหลงทหลากหลาย ปรบตวได รจกใครครวญ และมความเฉลยวฉลาด

นอกจากนหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดสมรรถนะสาคญของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรไว 5 ประการ ดงน

1. ความสามารถในการสอสาร เปนความสามารถของนกเรยนในการถายทอดความคด ความร ความเขาใจ ความรสก และทศนะของตนเอง เพอแลกเปลยนขอมลขาวสารและประสบการณ อนจะเปนประโยชนตอการพฒนาตนเองและสงคม รวมทงการเจรจาตอรองเพอประนประนอม การเลอกทจะรบและไมรบขอมลขาวสารดวยหลกเหตผลและความถกตอง ตลอดจนการเลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพ โดยคานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

2. ความสามารถในการคด เปนความสามารถของนกเรยนในการคดวเคราะห การคดสงเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ การคดอยางสรางสรรค การคดเชงคณธรรม และการคดอยางเปนระบบ เพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ เพอการตดสนใจเกยวกบตนเองและสงคมไดอยางเหมาะสม

3. ความสามารถในการแกปญหา เปนความสามารถของนกเรยนในการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ ทเผชญไดอยางถกตองเหมาะสมบนพนฐานของหลกเหตผล คณธรรมและขอมลสารสนเทศ เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม ประยกตความรมาใชในการปองกนและแกไขปญหา และมการตดสนใจทมประสทธภาพโดยคานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคม และสงแวดลอม


15 4. ความสามารถในการใชทกษะ/กระบวนการและทกษะในการดาเนนชวต เปนความสามารถ

ของนกเรยนในดานการนากระบวนการตาง ๆ ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน การทางานและการอยรวมกนในสงคมดวยการสรางเสรมความสมพนธอนดระหวางบคคล การจดการและหาทางออกทเหมาะสมดานความขดแยงและความแตกตางระหวางบคคล การปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม การสบเสาะหาความร และการรจกหลกเลยงพฤตกรรมทไมพงประสงคซงจะสงผลกระทบตอตนเองและผอน

5. ความสามารถในการใชเทคโนโลย เปนความสามารถของนกเรยนในการเลอกใชเทคโนโลยดานตาง ๆ ทงดานวตถ แนวคด และวธการในการพฒนาตนเองและสงคมดานการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหา และการอยรวมกบผอนไดอยางถกตองเหมาะสมและมคณธรรม

นอกจากสมรรถนะสาคญของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรทกลาวแลวขางตน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ไดกาหนดคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรไว 8 ประการ ดงน 1. รกชาต ศาสน กษตรย เปนคณลกษณะในฐานะพลเมองไทย ตองรคณคา หวงแหน และเทดทนสถาบนสงสดของชาต 2. ซอสตยสจรต เปนคณลกษณะทนกเรยนมจตสานก คานยม และมคณธรรม จรยธรรมในการอยรวมกนกบผอนในสงคมอยางมความสข

3. มวนย เปนคณลกษณะของนกเรยนดานการประพฤตปฏบตตามกฎระเบยบของสงคมอยางมความรบผดชอบและความซอสตยตอตนเองและผอน

4. ใฝเรยนร เปนคณลกษณะของนกเรยนดานความกระตอรอรนในการแสวงหาความร อยากร อยากเรยน รกการอาน การเขยน การฟง รจกตงคาถามเพอหาเหตผล ทงดวยตนเองและรวมกบผอนดวยความขยนหมนเพยร และอดทน และเปดรบความคดใหม ๆ

5. อยอยางพอเพยง เปนคณลกษณะของนกเรยนในการดารงชวตอยางมความพอประมาณ ใชสงของอยางประหยด พอใจในสงทตนมอยบนหลกเหตผล และมภมคมกนทด 6. มงมนในการทางาน เปนคณลกษณะของนกเรยนทมจตสานกในการใช บรหารงานและทรพยากรอยางคมคาและย งยน ในการทางานตามความคดสรางสรรค มทกษะและมงมนตอความสาเรจของงาน 7. รกความเปนไทย เปนคณลกษณะของนกเรยนทรจกหวงแหน อนรกษพฒนาวถชวตของคนไทย ประพฤตตามวฒนธรรมไทยใหคงอยคไทย 8. มจตสาธารณะ เปนคณลกษณะทนกเรยนไดทาประโยชนตามความสามารถ ความถนด และความสนใจในลกษณะอาสาสมคร เพอแสดงความรบผดชอบ ความเสยสละ มจตมงทาประโยชนตอครอบครว ชมชน สงคม


16 ดงนนการกาหนดภาระงานใหนกเรยนปฏบต รวมทงการเลอกวธการและเครองมอประเมนผล

การเรยนรนน ครควรคานงถงความสามารถของนกเรยน 6 ประการ ตามแนวคดของ Backward Design สมรรถนะสาคญ และคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษาตามหลกสตรทไดกลาวไวขางตน เพอใหภาระงาน วธการ และเครองมอวดและประเมนผลการเรยนรครอบคลมสงทสะทอนผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยนอยางแทจรง

นอกจากน การออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคดของ Backward Design ในขนท 2 น ครจะตองคานงถงภาระงาน วธการ เครองมอวดและประเมนผลการเรยนรทมความเทยงตรง เชอถอได มประสทธภาพ ตรงกบสภาพจรง มความยดหยน และใหความสบายใจแกนกเรยนเปนสาคญ

ขนท 3 วางแผนการจดการเรยนร เมอครมความรความเขาใจทชดเจนเกยวกบการกาหนดผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบ

นกเรยน รวมทงกาหนดภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนเกดการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรงแลว ขนตอไปครควรนกถงกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ทจะจดใหแกนกเรยน การทครจะนกถงกจกรรมตาง ๆ ทจะจดใหนกเรยนไดนน ครควรตอบคาถามสาคญตอไปน

– ถาครตองการจะจดการเรยนรใหนกเรยนเกดความรเกยวกบขอเทจจรง ความคดรวบยอด หลกการ และทกษะ/กระบวนการตาง ๆ ทจาเปนสาหรบนกเรยน ซงจะทาใหนกเรยนเกดผลลพธปลายทางตามทกาหนดไว รวมทงเกดเปนความเขาใจทคงทนตอไปนน ครสามารถจะใชวธการงาย ๆ อะไรบาง

– กจกรรมการเรยนรทจะชวยเปนสอนาใหผเรยนเกดความรและทกษะทจาเปนมอะไรบาง – สอและแหลงการเรยนรทเหมาะสมและดทสด ซงจะทาใหนกเรยนบรรลตามมาตรฐานของ

หลกสตรมอะไรบาง – กจกรรมการเรยนรตาง ๆ ทกาหนดไวควรจดกจกรรมใดกอน และควรจดกจกรรมใดภายหลง – กจกรรมตาง ๆ ออกแบบไวเพอตอบสนองความแตกตางระหวางบคคลของนกเรยนหรอไม

เพราะเหตใด การจดกจกรรมการเรยนรตาง ๆ เพอใหนกเรยนเกดผลลพธปลายทางตามแนวคดของ Backward

Design นน วกกนสและแมคไทไดเสนอแนะใหครเขยนแผนการจดการเรยนรโดยใชแนวคดของ WHERETO (ไปทไหน) ซงมรายละเอยดดงน

W แทน กจกรรมการเรยนรทจดใหนนจะตองชวยใหนกเรยนรวาหนวยการเรยนรนจะดาเนนไปในทศทางใด (Where) และสงทคาดหวงคออะไร (What) มอะไรบาง ชวยใหครทราบวานกเรยนมความรพนฐานและความสนใจอะไรบาง

H แทน กจกรรมการเรยนรควรดงดดความสนใจนกเรยนทกคน (Hook) ทาใหนกเรยนเกดความสนใจในสงทจะเรยนร (Hold) และใชสงทนกเรยนสนใจเปนแนวทางในการจดการเรยนร


17 E แทน กจกรรมการเรยนรควรสงเสรม และจดให (Equip) นกเรยนไดมประสบการณ

(Experience) ในแนวคดหลก/ความคดรวบยอด และสารวจ รวมทงวนจฉย (Explore) ในประเดนตาง ๆ ทนาสนใจ

R แทน กจกรรมการเรยนรควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดคดทบทวน (Rethink) ปรบ (Revise) ความเขาใจในความรและงานทปฏบต

E แทน กจกรรมการเรยนรควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดประเมน (Evaluate) ผลงานและสงทเกยวของกบการเรยนร

T แทน กจกรรมการเรยนรควรออกแบบ (Tailored) สาหรบนกเรยนเปนรายบคคลเพอใหสอดคลองกบความตองการ ความสนใจ และความสามารถทแตกตางกนของนกเรยน

O แทน การจดกจกรรมการเรยนรตาง ๆ ใหเปนระบบ (Organized) ตามลาดบการเรยนรของนกเรยน และกระตนใหนกเรยนมสวนรวมในการสรางองคความรตงแตเรมแรกและตลอดไป ทงนเพอการเรยนรทมประสทธผล

อยางไรกตาม มขอสงเกตวาการวางแผนการจดการเรยนรทมการกาหนดวธการจดการเรยนร การลาดบบทเรยน รวมทงสอและแหลงการเรยนรทเฉพาะเจาะจงนน จะประสบผลสาเรจไดกตอเมอครไดมการกาหนดผลลพธปลายทาง หลกฐานและวธการวดและประเมนผลทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรงแลว การจดกจกรรมการเรยนรเปนเพยงสอทจะนาไปสเปาหมายความสาเรจทตองการเทานน ดวยเหตนถาครมเปาหมายทชดเจนกจะชวยทาใหการวางแผนการจดการเรยนรและการจดกจกรรมการเรยนรสามารถทาใหนกเรยนเกดผลสมฤทธตามทกาหนดไวได

โดยสรปจงกลาวไดวา ขนนเปนการคนหาสอการเรยนร แหลงการเรยนร และกจกรรมการเรยนรทสอดคลองเหมาะสมกบนกเรยน กจกรรมทกาหนดขนควรเปนกจกรรมทจะสงเสรมใหนกเรยนสามารถสรางและสรปเปนความคดรวบยอดและหลกการทสาคญของสาระทเรยนร กอใหเกดความเขาใจทคงทนรวมทงความรสกและคานยมทดไปพรอม ๆ กบทกษะความชานาญ

เมอครไดเรยนรเกยวกบกระบวนการและขนตอนตามแนวคดแบบ Backward Design แลว วธการทจะชวยใหครสามารถตรวจสอบความคดโดยภาพรวมของตนเองเกยวกบขนตอนตาง ๆ ตามแนวคดแบบ Backward Design ไดกคอ การกาหนดผงการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคดแบบ Backward Design (Backward Design Template) ครจะใชผงนในการออกแบบการจดการเรยนรหนวยการเรยนรทจะเนนความเขาใจทคงทนของนกเรยนได

ผงการออกแบบการจดการเรยนร 1 หนา ประกอบดวยคาถามสาคญทแยกแยะตามขนตอนตามแนวคดแบบ Backward Design ผงนจะแนะนาใหครทราบถงองคประกอบทสาคญของการออกแบบการจดการเรยนรเพอความเขาใจทคงทนของนกเรยน ถงแมวาผง 1 หนาน จะไมไดแสดงรายละเอยดทงหมดของการจดการเรยนร แตผงนกมความสาคญหลายประการ คอ


18 1. บรรยายภาพรวมขนตอนทงหมดตามแนวคดแบบ Backward Design 2. ครสามารถตรวจสอบไดอยางรวดเรวเกยวกบขอบเขตการวดและการประเมนผลการเรยนร

ประจาหนวยการเรยนร กจกรรมการเรยนการสอน และเปาหมายการเรยนรทตองการ 3. ครสามารถใชผงนทบทวนสงตาง ๆ ทปรากฏในหนวยการเรยนร ซงครและหนวยงานใน

ทองถนสามารถนาไปปรบปรงและพฒนาได 4. ผงการออกแบบการจดการเรยนร 1 หนา เปนเพยงขอบเขตเรมตนของการออกแบบการ

จดการเรยนรเทานน ครสามารถขยายรายละเอยดของการวางแผนการจดการเรยนรใหมากขนหลาย ๆ หนาได

จดประสงคของการสรางแบบฟอรมของผงการออกแบบการจดการเรยนรกเพอนาเสนอการออกแบบหนวยการเรยนรทกะทดรด เพราะสวนประกอบของผงแตละสวนจะเปนแนวทางการออกแบบการจดการเรยนรใหคร เมอครออกแบบการจดการเรยนรตามผงนเสรจเรยบรอยแลว ครสามารถนาผงไปใชสาหรบการประเมนตนเองหรอใหเพอนครประเมนเกยวกบการจดการเรยนร รวมทงครสามารถนาผงการจดการเรยนรของหนวยการเรยนรทออกแบบไวอยางสมบรณแลวไปแลกเปลยนเพอเรยนรกบคน อน ๆ ไดอกดวย

วกกนสและแมคไทไดนาเสนอผงการออกแบบการจดการเรยนร (Backward Design Template) และคาถามสาคญสาหรบครทจะทาการออกแบบการจดการเรยนรโดยใชผงนไวเปนตวอยาง ดงน


19 ตวอยางผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design

หนวยการเรยนรท_____________________

ขนท 1 ผลลพธปลายทางทตองการใหเกดขนกบนกเรยน

ตวชวดชนป 1. __________________________________________________________________________ 2. __________________________________________________________________________

ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา... 1. ____________________________________ 2. ____________________________________

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. ____________________________________ 2. ____________________________________

ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะรวา... 1. ____________________________________ 2. ____________________________________ 3. ____________________________________

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. ____________________________________ 2. ____________________________________ 3. ____________________________________

ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนร ตามทกาหนดไวอยางแทจรง

1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต - ____________________________________________________________________________ - ____________________________________________________________________________

2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร

วธการประเมนผลการเรยนร เครองมอประเมนผลการเรยนร

- ___________________________________ - ___________________________________

- ___________________________________ - ___________________________________

3. สงทมงประเมน - ___________________________________________________________________________ - ____________________________________________________________________________

ขนท 3 แผนการจดการเรยนร

- ____________________________________________________________________________ - ____________________________________________________________________________


20 เมอครออกแบบการจดการเรยนรตามผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design

แลว ครสามารถเขยนแผนการจดการเรยนรเปนรายชวโมงไดโดยใชรปแบบของแผนการจดการเรยนรแบบเรยงหวขอ ซงมรายละเอยดดงน

ชอแผน...(ระบชอและลาดบทของแผนการจดการเรยนร) ชอเรอง...(ระบชอเรองทใชจดการเรยนร) สาระท...(ระบสาระทใชจดการเรยนร) เวลา...(ระบระยะเวลาทใชในการจดการเรยนรตอ 1 แผน) ชน...(ระบชนทจดการเรยนร) หนวยการเรยนรท...(ระบชอและลาดบทของหนวยการเรยนร) สาระสาคญ...(เขยนความคดรวบยอดหรอมโนทศนของหวเรองทจะจดการเรยนร) ตวชวดชนป◌...(ระบตวชวดชนปทใชเปนเปาหมายของแผนการจดการเรยนร) จดประสงคการเรยนร...กาหนดใหสอดคลองกบสมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพง

ประสงคของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงประกอบดวย ดานความร (Knowledge : K) ดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร (Affective : A) ดานทกษะ/กระบวนการ (Performance : P)

การวดและประเมนผลการเรยนร...(ระบวธการและเครองมอวดและประเมนผลทสอดคลองกบจดประสงคการเรยนรทง 3 ดาน)

สาระการเรยนร...(ระบสาระและเนอหาทใชจดการเรยนร อาจเขยนเฉพาะหวเรองกได) แนวทางการบรณาการ...(เสนอแนะและระบกจกรรมของกลมสาระอนทบรณาการรวมกน) กระบวนการจดการเรยนร...(กาหนดใหสอดคลองกบธรรมชาตของกลมสาระและการบรณา

การขามสาระ) กจกรรมเสนอแนะ...(ระบรายละเอยดของกจกรรมทนกเรยนควรปฏบตเพมเตม) สอ/แหลงการเรยนร...(ระบสอ อปกรณ และแหลงเรยนรทใชในการจดการเรยนร) บนทกหลงการจดการเรยนร...(ระบรายละเอยดของผลการจดการเรยนรตามแผนทกาหนดไว

อาจนาเสนอขอเดนและขอดอยใหเปนขอมลทสามารถใชเปนสวนหนงของ การทาวจยในชนเรยนได) ในสวนของการเขยนการจดกจกรรมการเรยนรนน ใหครเขยนโดยนาขนตอนหลกของเทคนค

วธการของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง เชน การเรยนแบบแกปญหา การศกษาเปนรายบคคล การอภปรายกลมยอย/กลมใหญ การฝกปฏบตการ การสบคนขอมล ฯลฯ มาเขยนในขนการจดการเรยนร โดยใหคานงถงธรรมชาตของกลมสาระการเรยนร

การใชแนวคดของการออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคดของ Backward Design จะชวยใหครมความมนใจในการจดการเรยนรและใชแผนการจดการเรยนรของ วพ. ในการจดการเรยนรไดอยางมประสทธภาพตอไป


21 3. แนวทางการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตามหลกสตรแกนกลาง การศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551

วทยาศาสตรทาใหคนไดพฒนาชวต ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะทสาคญในการคนควาหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลายและประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหม ซงเปนสงคมแหงความร (knowledge based society) ทกคนจงจาเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร (scientific literacy for all) เพอทจะมความรความเขาใจโลกธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน และนาความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค มคณธรรม ความรวทยาศาสตรไมเพยงแตนามาใชในการพฒนาคณภาพชวตทด แตยงชวยใหคนมความรความเขาใจธรรมชาตอยางสมดลและย งยน และทสาคญอยางยงคอ ความรวทยาศาสตรชวยเพมขดความสามารถในการพฒนาเศรษฐกจ สามารถแขงขนกบนานาประเทศและดาเนนชวตอยรวมกนในสงคมโลกไดอยางมความสข การทจะสรางความเขมแขงทางดานวทยาศาสตรนน องคประกอบทสาคญประการหนงคอ การจดการศกษาเพอเตรยมคนใหอยในสงคมวทยาศาสตรและเทคโนโลย เปนทงผผลตและผบรโภคทมประสทธภาพ

วทยาศาสตรเปนกลมสาระการเรยนรหลกในโครงสรางหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 หลกสตรและการจดการเรยนร ตลอดจนการวดและประเมนผลการเรยนรมความสาคญอยางยงในการวางรากฐานการเรยนรวทยาศาสตรของนกเรยนแตละระดบชนใหตอเนองเชอมโยงตงแตชนมธยมศกษาปท 1 ถงมธยมศกษาปท 6 ดงนน จงจาเปนทจะตองจดหลกสตรแกนกลางทมการเรยงลาดบความยากงายของเนอหาสาระในแตละระดบชน การเชอมโยงความรกบกระบวนการการจดกจกรรมการเรยนรทจะทาใหนกเรยนพฒนาความคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะหวจารณ มทกษะทสาคญในการคนควา และสรางองคความรดวยกระบวนการสบเสาะหาความร สามารถแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลหลากหลายและประจกษพยานทตรวจสอบได มทกษะในการใชเทคโนโลยในการสบคนขอมลและการจดการ รวมถงมการพฒนาทกษะสาหรบการดารงชวตในโลกแหงศตวรรษท 21 ทเรยกวา ทกษะในศตวรรษท 21 โดยเนนการคดวเคราะห การแกปญหา การรวมมอ และการสอสาร ซงผเรยนจะไดฝกฝนและเรยนรการลงมอทางานเปนทมมากกวาการทองจาขอมล และยงไดฝกฝนเกยวกบการสอสารโดยการรบฟงผอนและถายทอดความคดใหผอนเขาใจไดอยางชดเจน การอานขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ รวมทงการเขยนหรออธบายผานวธการตาง ๆ ทหลากหลายไดอยางชดเจน ซงเปนทกษะทผเรยนจาเปนตองมสาหรบการทางานใหประสบความสาเรจ

การจดการเรยนรกลมสาระวทยาศาสตร เนนกระบวนการทนกเรยนเปนผคดลงมอปฏบต ศกษาคนควาอยางมระบบดวยกจกรรมทหลากหลาย ทงการปฏบตกจกรรมภาคสนาม การสงเกต การสารวจตรวจสอบ การทดลองในหองปฏบตการ การสบคนขอมลจากแหลงขอมลปฐมภมและทตยภม การทาโครงงานวทยาศาสตร การศกษาจากแหลงการเรยนรในทองถน โดยคานงถงวฒภาวะ ประสบการณเดม สงแวดลอม และวฒนธรรมทตางกนทนกเรยนรบรมาแลวกอนเขาสหองเรยน การเรยนรของนกเรยนจะ


22 เกดขนระหวางทนกเรยนมสวนรวมโดยตรงในการทากจกรรมการเรยนเหลานน จงจะมความสามารถในการสบเสาะหาความร มความสามารถในการแกปญหาดวยวธการทางวทยาศาสตร ไดพฒนากระบวนการคดขนสง และคาดหวงวากระบวนการเรยนรดงกลาวจะทาใหนกเรยนไดรบการพฒนา จตวทยาศาสตร มคณธรรม จรยธรรมในการใชวทยาศาสตรอยางสรางสรรค มเจตคตและคานยมทเหมาะสมตอวทยาศาสตร รวมทงสามารถสอสารและทางานรวมกบผอนไดอยางมประสทธภาพ

การจดการเรยนรครตองศกษาเปาหมายและปรชญาของการจดการเรยนรใหเขาใจอยางถองแท ทาความเขาใจหลกการ ทฤษฎการเรยนรตาง ๆ ตลอดจนกระบวนการเรยนรทเนนกระบวนการและถอวานกเรยนมความสาคญทสด แลวพจารณาเลอกนาไปใช ออกแบบกจกรรมทหลากหลายใหเหมาะสมกบเนอหาสาระ เหมาะกบสภาพแวดลอมของโรงเรยน แหลงการเรยนรทองถน และทสาคญคอศกยภาพของผเรยนดวย ดงนน ในเนอหาสาระเดยวกน ครแตละโรงเรยนยอมจดการเรยนการสอนและใชสอการเรยนการสอนทแตกตางกนไดดวยเหตผลทกลาวขางตน

วธการหรอเทคนคการจดการเรยนรทใชในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วธการหรอเทคนคทนามาใชในกระบวนการเรยนรวทยาศาสตรมอยมากมายหลายวธ ซงแตละ

วธจะมประสทธผลในการสรางความร ทกษะ ประสบการณ และการใหโอกาสนกเรยนไดแสดงบทบาทแตกตางกนออกไป ดงนนในการพจารณาเลอกวธการใดมาใช ครตองวเคราะหผลการเรยนรกอนวาตองการใหนกเรยนเกดพฤตกรรมใด ในระดบใด จงจะนามาปรบใชใหเหมาะสมกบนกเรยน ทงนเพอใหการเรยนรของนกเรยนบรรลตามจดประสงคการเรยนรทกาหนด

ในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมน เปนการจดการเรยนรแบบบรณาการความรกบเทคนคการจดการเรยนรทหลากหลายเขาดวยกน ซงมรายละเอยดดงตอไปน

การจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐาน (Brain-based Learning: BBL) การจดการเรยนรโดยใชสมองเปนฐานเปนการจดการเรยนรทองผลการวจยทางประสาทวทยา

ซงไดเสนอแนะวา ตามธรรมชาตนนสมองเรยนรไดอยางไร โดยไดกลาวถงโครงสรางทแทจรงของสมองและการทางานของสมองมนษยทมการเปลยนแปลงไปตามขนของการพฒนา การจดการเรยนรแบบนจงเนนการเรยนรทตองใชทกสวนของรางกายไปพรอม ๆ กน ทงการคด ความรสก และการลงมอปฏบต ซงการจดการเรยนรสามารถออกแบบใหอยในรปของคาถามหรอกจกรรมทนาไปใชเปนกจกรรมนาเขาสบทเรยนหรอระหวางการจดการเรยนร เพอใหผเรยนเกดการเชอมโยงความรสการปฏบตจรง โดยมงพฒนาศกยภาพสงสดในการเรยนรของผเรยน

การจดการเรยนรแบบกลบดานชนเรยน (Flipped Classroom) การจดการเรยนรแบบกลบดานชนเรยนเปนการปรบรปแบบการเรยนการสอนซงจากเดมครเปน

ผบรรยายเนอหาในชนเรยน แลวใหผเรยนกลบไปทาสงทครมอบหมายทบาน เปลยนมาเปนผเรยนกลบไปคนควาความรดวยตนเองทบาน แลวนาขอสงสยตาง ๆ มาซกถามพรอมกบนาสงทไดรบมอบหมายใหไปทาทบานมาทาทชนเรยนโดยมครคอยแนะนาแทน การจดการเรยนการสอนแบบกลบดานชนเรยนน การบรรยายของครจะถกบนทกเปนวดโอเพอใหผเรยนนาไปศกษาลวงหนาทบาน เมอมาเขาชนเรยนในวนรงขนผเรยนจะซกถามขอสงสยตาง ๆ จากการดวดโอกบคร แลวจงใหผเรยนทางานท


23 ไดรบมอบหมายและปฏบตกจกรรมโดยมครคอยตอบขอสงสยและแนะนาชวยเหลอ ซงการจดการเรยนการสอนแบบน เปนการปรบบทบาทและความสาคญในชนเรยนจากครผสอนไปใหความสาคญทตวผเรยนมากขน และทาใหครไดใชเวลาในการมปฏสมพนธกบผเรยนแทนการบรรยายหนาชนเรยนเพยงอยางเดยวอกดวย

จากหลกการดงกลาว เพอเปนการชวยใหครไดนาหลกการจดการเรยนการสอนแบบกลบดานชนเรยนไปใชไดสะดวกยงขน และเปนการสนองนโยบาย “ลดเวลาเรยน เพมเวลาร” ในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมน จงไดมการประยกตการจดการเรยนการสอนแบบกลบดานชนเรยน โดยไดปรบการบรรยายของครโดยการบนทกเปนวดโอ มาเปนการมอบหมายงานใหผเรยนไปอานและศกษาคนควา หรอปฏบตกจกรรมตาง ๆ ดวยตนเองลวงหนาทบานแทน แลวในวนรงขนจงใหผเรยนนาขอสงสยทไดจากการอาน ศกษาคนควา หรอจากการปฏบตกจกรรมมาซกถาม อภปรายแลกเปลยนเรยนรกนในชนเรยน จากนนจงใหผเรยนทางานทไดรบมอบหมายและปฏบตกจกรรมในชนเรยน เพอใหเกดการเรยนรรวมกนอยางย งยนตอไป

กระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry Process) นอกจากการจดการเรยนรในรปแบบตาง ๆ ทกลาวมาแลว ในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลม

น ยงเนนวธการหรอเทคนคทนามาใชในกระบวนการเรยนรวทยาศาสตร โดยมการจดการเรยนรทเนนกระบวนการสบเสาะหาความรทสอดคลองกบแนวทางของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตรและเทคโนโลย (สสวท.) กระทรวงศกษาธการ ซงกระบวนการสบเสาะหาความรเปนเทคนคการจดการเรยนรทกระตนใหนกเรยนไดสบคนหรอคนหาคาตอบในเรองหรอประเดนทกาหนดขน เนนใหนกเรยนรจกรบผดชอบกระบวนการเรยนรของตนเอง โดยทครมบทบาทในการใหความกระจางและเปนผอานวยความสะดวก ซงจะชวยใหนกเรยนสามารถคนพบขอมลและจดระบบความหมายของขอมลของตนเอง นกเรยนตองผานการฝกทกษะและกระบวนการสบเสาะหาความรจากคร กอนทจะทาการสบคนขอความร หวขอหรอประเดนทนกเรยนศกษานนควรสมพนธกบหลกสตรและสอดคลองกบพฒนาการของนกเรยน ครตองตระหนกเสมอวาตองเนนกระบวนการมากกวา “ผลทไดจากกระบวนการ” และตองตรวจสอบวาไดจดสงอานวยความสะดวก สอ และแหลงการเรยนรทเหมาะสมทจะเอออานวยใหนกเรยนประสบความสาเรจในการเรยน ขนตอนกระบวนการสบเสาะหาความร ประกอบดวย 5 ขนตอนหลกดงน 1) สรางความสนใจ การสรางความสนใจเปนการนาเขาสบทเรยนหรอเรองทสนใจ โดยทครจดสถานการณหรอเรองราวทนาสนใจเพอกระตนใหนกเรยนสงเกต สงสยในเหตการณหรอเรองราว หรออาจเรมจากความสนใจของตวนกเรยนเอง เรองทนาสนใจอาจมาจากขอสงสยทไดจากการอาน ศกษาคนควา หรอจากการปฏบตกจกรรมทผเรยนไปปฏบตลวงหนาจากการจดการเรยนรแบบกลบดานชนเรยน หรอเหตการณทกาลงเกดขนในชวงเวลานน หรอเปนเรองทเชอมโยงกบความรเดมทเพงเรยนรมาแลว จะเปนตวกระตนใหนกเรยนสรางคาถาม กาหนดประเดนทจะศกษา เมอไดประเดนทตองการศกษา ทงครและนกเรยนรวมกนกาหนดขอบเขตและแจกแจงรายละเอยดของเรองทจะศกษาใหมความชดเจนยงขน


24 2) สารวจและคนหา หลงจากทาความเขาใจในประเดนหรอคาถามทสนใจจะศกษาแลว นกเรยนวางแผนกาหนดแนวทางการสารวจตรวจสอบ ตงสมมตฐาน และกาหนดทางเลอกทเปนไปไดแลวลงมอปฏบตเพอเกบรวบรวมขอมล ขอสนเทศ หรอปรากฏการณตาง ๆ วธการตรวจสอบอาจทาไดหลายวธ เชน การทดลอง การทากจกรรมภาคสนาม การศกษาหาขอมลจากเอกสารอางองหรอแหลงขอมลตาง ๆ เพอใหไดขอมลอยางเพยงพอ สรปสงทคาดวาจะเปนคาตอบของปญหาหรอสมมตฐานนน

3) อธบายและลงขอสรป นกเรยนนาขอมล ขอสนเทศทไดวเคราะห แปลผล สรปผล และนาเสนอผลในรปแบบ ตาง ๆ เชน การบรรยายสรป การสรางตาราง ซงการคนพบในขนนอาจสนบสนนหรอโตแยงกบสมมตฐานทตงไว หรอไมเกยวของกบประเดนทกาหนดไว แตไมวาผลจะอยในรปใดกตาม กสามารถสรางความรและชวยใหเกดความรไดเชนกน

4) ขยายความร เปนขนตอนทนกเรยนนาความรทสรางขนไปเชอมโยงกบความรเดม หรอแนวคดทไดคนควาเพมเตม หรอขอสรปทไดไปอธบายเหตการณอน ๆ 5) ประเมน ครประเมนการเรยนรดวยกระบวนการตาง ๆ วานกเรยนมความรอะไรบาง อยางไร และมากนอยเพยงใด จากขนนจะนาไปสการนาความรไปประยกตใชในเรองหรอสถานการณอน ๆ

ขนการจดการเรยนรในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมนไดบรณาการกระบวนการสบเสาะหาความรกบเทคนควธการจดการเรยนรอน ๆ ทนยมใชสาหรบจดการเรยนรตามธรรมชาตของกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร เชน กระบวนการทางวทยาศาสตร (Scientific Process) การทดลอง (Experiment) การฝกปฏบตการ (Practice) การอภปรายกลมยอย (Small Group Discussion) กระบวนการแกปญหา (Problem solving process) กระบวนการเรยนรแบบรวมแรงรวมใจ (Cooperative Learning) และโครงงาน (Project Work) ซงไดรวบรวมรายละเอยดบนทกไวในซดรอม

อยางไรกตาม ครควรศกษาธรรมชาตของวชาวทยาศาสตร ความยากงายของเนอหาสาระ ความรความสามารถนกเรยน สภาพความพรอมดานสออปกรณและแหลงการเรยนรตาง ๆ ของโรงเรยน เพอทจะไดนาวธการจดการเรยนรและเทคนคตาง ๆ ไปประยกตใชในการจดการเรยนร ครสามารถใชหลาย ๆ วธผสมผสานกนเพอสรางบรรยากาศในการเรยนร และทสาคญครควรประเมนผลการจดการเรยนรและบนทกขอมลไวเพอนาไปปรบปรง และพฒนาแผนการจดการเรยนรหรอทาวจยในชนเรยนตอไป


25 การวดและการประเมนผลการเรยนร การวดและการประเมนผลการเรยนร เปนขนตอนของการตรวจสอบผลการจดกจกรรมการ

เรยนรวากอนการจดกจกรรมการเรยนร ระหวางการจดกจกรรมการเรยนร และหลงจากจดกจกรรมการเรยนรแลว นกเรยนมพฒนาการมความสามารถ มความสาเรจทางการเรยนหรอบรรลผลการเรยนตามทคาดหวงหรอไม และมผลการเรยนรอยในระดบใด ในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมน ไดออกแบบวธการและเครองมอสาหรบการวดและการประเมนผลการเรยนรของนกเรยนไว ดงน

1. กจกรรมฝกทกษะ ไดออกแบบไวทงทเปนแบบทดสอบแบบปรนยและอตนย เพอพฒนาทกษะดานการคดวเคราะห การเขยน การอาน การแสดงความคดเหน ซงครสามารถเลอกกจกรรมทเหนวาสาคญมาเปนเครองมอในการประเมนผลการเรยนรของนกเรยนได

2. กจกรรมสะเตมศกษา (STEM Education) ไดออกแบบไวเปนกจกรรมเสนอแนะ ครสามารถนาไปใชจดกจกรรมเสรมนอกเวลาเรยนได สะเตมศกษาเปนแนวทางใหมในการจดการเรยนรทบรณาการวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตรเขาดวยกน เพอนาความรเหลานไปใชแกปญหา พฒนานวตกรรม และสรางสรรคชนงานทเปนประโยชนในชวตจรง ชวยใหผเรยนไดใชกระบวนการคด การแกปญหา การเชอมโยงความสมพนธกบสงตาง ๆ รอบตว และสงเสรมการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21

3. แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ไดออกแบบไวเปนแบบทดสอบแบบปรนยเพอความสะดวกของครในการตรวจสอบความกาวหนาทางการเรยนรของนกเรยน อนงแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยนน ครอาจนาไปใชสาหรบการวจยในชนเรยนได

4. การวดและการประเมนผลการเรยนร ไดออกแบบการวดและการประเมนผลการเรยนรไว 4 ดาน ดงน 4.1 ดานความร ไดออกแบบไวเปนแบบทดสอบแบบปรนยตามตวชวดชนปของแตละหนวยการเรยนรทสอดคลองกบมาตรฐานการเรยนรและสาระแกนกลาง ทงนเพอเปนการตรวจสอบความร ความคดของนกเรยนเกยวกบเรองทไดเรยนรไปแลว 4.2 ดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร ไดออกแบบไวเปนแบบตรวจสอบรายการและแบบมาตรประมาณคา โดยใชวธการสงเกต สอบถาม หรอสมภาษณ ซงครสามารถนาไปใชประเมนคณลกษณะอนพงประสงคของนกเรยนได ทงในระหวางการจดการเรยนรและการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ซงไดใชตวบงชคณลกษณะอนพงประสงคของจตวทยาศาสตร ซงแบงเปน 2 สวน คอ เจตคตทางวทยาศาสตร และเจตคตตอวทยาศาสตร 1) เจตคตทางวทยาศาสตร เปนลกษณะนสยของนกเรยนทคาดหวงวาจะไดรบการพฒนาในตวนกเรยนโดยผานกระบวนการเรยนรวทยาศาสตร คณลกษณะของเจตคตทางวทยาศาสตร ประกอบดวย (1) ความสนใจใฝรหรอความอยากรอยากเหน

(2) ความมงมน อดทน รอบคอบ (3) ความซอสตย


26 (4) ความประหยด (5) ความใจกวาง รวมแสดงความคดเหนและรบฟงความคดของผอน (6) ความมเหตผล (7) การทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค

2) เจตคตตอวทยาศาสตร เปนความรสกทนกเรยนมตอการทากจกรรมการเรยนรวทยาศาสตรดวยกจกรรมทหลากหลาย คณลกษณะของเจตคตตอวทยาศาสตร ประกอบดวย

(1) พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (2) ศรทธาและซาบซงในผลงานทางวทยาศาสตร (3) เหนคณคาและประโยชนของวทยาศาสตรและเทคโนโลย (4) ตระหนกในคณและโทษของการใชเทคโนโลย (5) เรยนหรอเขารวมกจกรรมทางวทยาศาสตรอยางสนกสนาน (6) เลอกใชวธการทางวทยาศาสตรในการคดและปฏบต (7) ตงใจเรยนวชาวทยาศาสตร (8) ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยอยางมคณธรรม (9) ใชความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยโดยใครครวญ ไตรตรองถงผลดและ

ผลเสย 3.3 ดานทกษะ/กระบวนการ ไดออกแบบไวเปนแบบตรวจสอบรายการ และแบบมาตรประมาณคา โดยใชวธการสงเกต สอบถาม หรอสมภาษณ ซงครสามารถนาไปใชประเมนทกษะ/กระบวนการของนกเรยนได ทงในระหวางการจดการเรยนรและการปฏบตกจกรรมตาง ๆ ตลอดจนการนาความรไปใชในชวตประจาวน ซงไดใชตวบงชทเกยวของกบทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะการคด ทกษะการเรยนร ทกษะการแกปญหา และทกษะกระบวนการทางานกลม ดงน

1) พฤตกรรมในการปฏบตกจกรรม (เปนรายบคคลหรอรายกลม) เชน ความรบผดชอบ ความรอบคอบ ความมระเบยบวนย ความขยนหมนเพยร ความซอสตย ความสนใจ ความตงใจ เปนตน

2) ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ไดแก ทกษะการสงเกต การลงความเหนจากขอมล การจาแนกประเภท การวด การใชตวเลข การสอความหมาย การพยากรณ การตงสมมตฐาน การกาหนด และควบคมตวแปร การทดลอง การกาหนดนยามเชงปฏบตการของตวแปร การหาความสมพนธระหวางสเปซกบเวลาและการตความหมายขอมลและลงขอสรป

3) ทกษะการคด ไดแก ความสามารถในการสรปความคด การแปลความ การวเคราะหหลกการ การนาไปใช และการคดอยางมวจารณญาณ

4) ทกษะการเรยนร ไดแก ความสามารถในการแสวงหาขอมลความรโดยการอาน การฟงและการสงเกต ความสามารถในการสอสารโดยการพด การเขยนและการนาเสนอ ความสามารถในการตความ การสรางแผนภม แผนท ตาราง เวลา และการจดบนทก ความสามารถในการใชเทคโนโลยและสารสนเทศตาง ๆ


27 5) ทกษะกระบวนการกลม ไดแก ความสามารถในการเปนผนาและผตามในการปฏบตงานกลม

การมสวนรวมในการกาหนดเปาหมายในการทางานกลม การปฏบตหนาทตามทไดรบมอบหมายจากกลมดวยความรบผดชอบ ความสามารถในการสรางสรรคผลงานกลมไดอยางมประสทธภาพ และความภาคภมใจในผลงานของกลม

6) ทกษะการแกปญหา ไดแก ความสามารถในการตงคาถามและการตงสมมตฐานอยางมระบบ การรวบรวมขอมล การวเคราะหขอมล การทดสอบสมมตฐาน การแปลความหมายของขอมล การนาเสนอขอมล และการสรปผล 4.4 ดานสมรรถนะสาคญของนกเรยน เนนการวดสมรรถนะทสาคญของนกเรยนทเกดจากการเรยนร หลงจากจบหนวยการเรยนร ใชเครองมอประเภทมาตรประมาณคา โดยใหนกเรยนประเมนตนเอง สมรรถนะสาคญของนกเรยมม 5 ดาน ดงน (1) การสอสาร (2) การคด (3) การแกปญหา (4) การใชทกษะกระบวนการและทกษะในการดาเนนชวต (5) การใชเทคโนโลย

อยางไรกตาม การจดการเรยนรและการวดและการประเมนผลการเรยนรจะเกดประสทธผลและมประสทธภาพไดกตอเมอครไดเตรยมการสอนลวงหนา การฝกทกษะในกจกรรมตาง ๆ ครควรเปดโอกาสใหนกเรยนไดสบคนขอมลดวยตนเอง ดาเนนการวดและการประเมนผลการเรยนรตามสภาพจรง ทงนเนองจากโรงเรยนแตละแหงมสภาพแวดลอมทางการเรยนรและสภาพนกเรยนทแตกตางกน ดวยเหตนครจงตองเตรยมการจดการเรยนรและเครองมอวดและประเมนผลการเรยนรใหเหมาะสมกบสภาพของนกเรยนและสภาพแวดลอมของโรงเรยนของตน


28 4. ตารางวเคราะหความสอดคลองของเนอหาในหนวยการเรยนรกบสาระ มาตรฐานการเรยนรวทยาศาสตร และตวชวดชนป

กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1

เนอหา

สาระท 1 2 8

มฐ. ว

1.2 2.1 2.2 8.1

ตวชวดชนป

1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 1 2 3 4 5 6 1 2 3 4 5 6 7 8 9หนวยการเรยนรท 1พนธกรรม และความหลากหลายทางชวภาพ

ตอนท 1 การถายทอดลกษณะ ทางพนธกรรม

ตอนท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ

หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

ตอนท 1 ระบบนเวศในทองถน

ตอนท 2 ประชากรและทรพยากรธรรมชาต

หมายเหต สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม สาระท 8 ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย


29

5. โครงสรางการแบงเวลารายชวโมงในการจดการเรยนร กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1

หนวยการเรยนร/ แผนการจดการเรยนร

เรอง จานวนชวโมง

ปฐมนเทศและขอตกลงในการเรยน

หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากลายทางชวภาพ 25

ตอนท 1 การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 20

แผนการจดการเรยนรท 1 ลกษณะทางพนธกรรม 2

แผนการจดการเรยนรท 2 ทฤษฎของเมนเดล 2

แผนการจดการเรยนรท 3 โครโมโซม ยน และดเอนเอ 2

แผนการจดการเรยนรท 4 จานวนโครโมโซมในสงมชวต 1

แผนการจดการเรยนรท 5 การสรางอสจและไข 2

แผนการจดการเรยนรท 6

โรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยน

2


การปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม

1

แผนการจดการเรยนรท 8 ประโยชนของความรดานพนธศาสตร 2

แผนการจดการเรยนรท 9 เทคโนโลยชวภาพ 2

แผนการจดการเรยนรท 10 การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ 2

แผนการจดการเรยนรท 11 ผลของเทคโนโลยชวภาพ 2

ตอนท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 5

แผนการจดการเรยนรท 12 ความหลากหลายทางชวภาพ 2

แผนการจดการเรยนรท 13 ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ 1

แผนการจดการเรยนรท 14 การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 2

สอบกลางภาค 1

หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม 23

ตอนท 1 ระบบนเวศในทองถน 12

แผนการจดการเรยนรท 15 องคประกอบในระบบนเวศ 1

แผนการจดการเรยนรท 16 บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ 2


30

หนวยการเรยนร/ แผนการจดการเรยนร

เรอง จานวนชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 17 ความสมพนธระหวางสงมชวต 2


ความสมพนธระหวางสงมชวต กบสงไมมชวต (1)

2


ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2)

2

แผนการจดการเรยนรท 20 การหมนเวยนสารในระบบนเวศ 1

แผนการจดการเรยนรท 21 การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ 2

ตอนท 2 ประชากรและทรพยากรธรรมชาต 11

แผนการจดการเรยนรท 22 ประชากร 2

แผนการจดการเรยนรท 23 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2

แผนการจดการเรยนรท 24 ความสมดลของระบบนเวศ 1

แผนการจดการเรยนรท 25 ปญหาสงแวดลอม 2


การจดการทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม

1


การอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน

2


การใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

1

สอบปลายภาค 1

รวม 50

คมอคร แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 31

ตอนท 2 แผนการจดการเรยนร วทยาศาสตร

ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1


หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ เวลา 25 ชวโมง

ผงมโนทศนเปาหมายการจดการเรยนรและขอบขายภาระงาน

พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

ความร1. ลกษณะทางพนธกรรม 2. การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 3. ประโยชนของความรทางดานพนธศาสตร 4. เทคโนโลยชวภาพ 5. การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ 6. ผลของเทคโนโลยชวภาพ 7. ความหลากหลายทางชวภาพ 8. ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ 9. การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

ทกษะ/กระบวนการ 1. การสงเกต 2. การอธบาย 3. การสบคนขอมล 4. การสารวจ 5. การนาความรไปใช ในชวตประจาวน

คณลกษณะอนพงประสงค1. ใฝเรยนร 2. มงมนในการทางาน 3. มเจตคตตอวทยาศาสตร 4. มเจตคตทางวทยาศาสตร 5. เหนคณคาของการนา ความรไปใชในชวตประจาวน

ภาระงาน/ชนงาน1. สงเกตลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม 2. สงเกตโอกาสการเขาคของยน 3. สงเกตโครโมโซม 4. สบคนขอมลการใชประโยชนจากความรทาง ดานพนธศาสตร 5. สบคนขอมลเทคโนโลยชวภาพในประเทศไทย 6. สารวจความหลากหลายทางชวภาพในโรงเรยน


ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ


ตวชวดชนป 1. สงเกตและอธบายลกษณะของโครโมโซมทมหนวยพนธกรรมหรอยนในนวเคลยส (ว 1.2 ม.3/1) 2. อธบายความสาคญของสารพนธกรรมหรอดเอนเอ และกระบวนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม (ว 1.2 ม. 3/2) 3. อภปรายโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของยนและโครโมโซม และนาความรไปใช ประโยชน (ว 1.2 ม. 3/3) 4. สารวจและอธบายความหลากหลายทางชวภาพในทองถนททาใหสงมชวตดารงชวตอยไดอยางสมดล (ว 1.2 ม. 3/4) 5. อธบายผลของความหลากหลายทางชวภาพทมตอมนษย สตว พช และสงแวดลอม (ว 1.2 ม.3/5) 6. อภปรายผลของเทคโนโลยชวภาพตอการดารงชวตของมนษยและสงแวดลอม (ว 1.2 ม. 3/6) ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา... 1. สงมชวตแตละชนดมลกษณะเฉพาะทแตกตาง กน ลกษณะเฉพาะดงกลาวจะถายทอดไปยง รนลกรนหลานตอ ๆ ไปได ทาใหสงมชวต ชนดนน ๆ มลกษณะเฉพาะทแตกตางไปจาก สงมชวตชนดอน 2. ในเซลลของสงมชวตมยนเปนตวควบคม ลกษณะทางพนธกรรม มสารเคมเปน สวนประกอบทสาคญเรยกวา ดเอนเอ (DNA) ยนเปนสวนหนงของโครโมโซม สงมชวตเมอม การแบงเซลลจะเหนโครโมโซมไดชดเจน 3. เมอมการสรางเซลลสบพนธ เซลลรางกายซงม จานวนโครโมโซมเปน 46 โครโมโซมจะลด จานวนลงครงหนงเหลอ 23 โครโมโซม และจะ เปลยนแปลงรปรางเปนอสจในเพศชาย หรอไขในเพศหญง เมอเกดการปฏสนธ

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. เหตใดสงมชวตแตละชนดจงมลกษณะ เฉพาะทแตกตางกน 2. อะไรเปนตวกาหนดลกษณะเฉพาะของ สงมชวตแตละชนด 3. สงมชวตมกระบวนการถายทอดลกษณะทาง พนธกรรมจากรนพอแมไปสรนลกรนหลาน ไดอยางไร 4. ความรเกยวกบกระบวนการถายทอดลกษณะ ทางพนธกรรมมประโยชนตอเราในเรองใด 5. เทคโนโลยชวภาพคออะไร มประโยชนตอเรา ในดานตาง ๆ อยางไร 6. ความหลากหลายทางชวภาพคออะไร ม ความสาคญตอมนษย สตว พช และ สงแวดลอมในลกษณะใด


ระหวางอสจกบไข โครโมโซม 23 โครโมโซมจะมารวมกนไดเซลลใหมซงม จานวนโครโมโซมเปน 46 โครโมโซมเทากบ เซลลรางกายเดม 4. เมอมยนหรอโครโมโซมทผดปกตจะทาใหเกด โรคทางพนธกรรมขน ประเทศไทยพบโรค ทางพนธกรรมซงเปนปญหาสาธารณสขของ ประเทศ ไดแก ผปวยกลมอาการดาวน โรคธาลสซเมย และภาวะตาบอดส 5. ปจจบนความรทางดานพนธศาสตรม ความกาวหนามากขน มการนาความรดงกลาว มาใชกนอยางแพรหลาย โดยเนนการใช เทคนคทางพนธวศวกรรมเขามาชวย เรยก ความรดงกลาววา เทคโนโลยชวภาพ ทาให สามารถนามาใชประโยชนไดในหลาย ๆ ดาน เชน ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานการแพทย และดานกฎหมาย 6. ความหลากหลายทางชวภาพมความเกยวของ สมพนธกนระหวางมนษย สตว และพช หาก มการคกคามทาลายความหลากหลายทาง ชวภาพใหเกดการเปลยนแปลง ประชากรและ ชนดพนธของพชและสตวในธรรมชาตจะม ปรมาณลดลง มนษยซงไดรบประโยชนจาก ธรรมชาตในการดารงชวต กจะไดรบ ผลกระทบจากการลดปรมาณของพชและ สตวในธรรมชาตลงดวย ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะรวา... 1. คาสาคญ ไดแก พนธกรรม ลกษณะเดน ลกษณะดอย ยน แอลลล ออโตโซม โครโมโซมเพศ ไซโกต เทคโนโลยชวภาพ พนธวศวกรรม ความหลากหลายทางชวภาพ

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปสความเขาใจทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. สงเกตลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม 2. สงเกตโอกาสการเขาคของยน 3. สงเกตโครโมโซม 4. สบคนขอมลการใชประโยชนจากความรทาง ดานพนธศาสตร 5. สบคนขอมลเทคโนโลยชวภาพในประเทศไทย 6. สารวจความหลากหลายทางชวภาพใน โรงเรยน


2. สงมชวตแตละชนดมลกษณะเฉพาะซงเปน ลกษณะทางพนธกรรมทถายทอดจากพอและ แมไปยงรนลกรนหลานตอ ๆ ไปได 3. เมนเดลเปนนกพนธศาสตรผคนพบทฤษฎการ ถายทอดลกษณะทางพนธกรรมในสงมชวต เมนเดลพบวามหนวยพนธกรรมหรอยน (gene) ททาหนาทกาหนดลกษณะตาง ๆ ใน สงมชวต โดยลกษณะทางพนธกรรมจะถก ถายทอดผานทางเซลลสบพนธของพอและแม (อสจและไข) ไปยงรนลกรนหลาน 4. ยนอยบนโครโมโซมในนวเคลยส โดยยน แตละยนจะปรากฏเปนคในตาแหนงทตรงกน บนคโครโมโซม 5. สงมชวตชนดเดยวกนจะมจานวนโครโมโซม เทากน ในขณะทสงมชวตตางชนดกนมกม จานวนโครโมโซมแตกตางกน 6. โครโมโซมหนง ๆ มยนทควบคมลกษณะ ตาง ๆ ของสงมชวตเปนพน ๆ ลกษณะ เชน สผม ลกษณะผม และสตา 7. เมอมการปฏสนธกนระหวางอสจของพอ และไขของแม ยนแตละคจะถายทอด ลกษณะตาง ๆ มายงลก โดยยนแตละคของ ลกนน ยนหนงไดรบจากพอและอกยนหนง ไดรบจากแม ทาใหลกทเกดมามความ แตกตางกนภายในครอบครว 8. ถาโครโมโซมและยนมความผดปกตจะทาให เกดโรคทางพนธกรรมขน เชน อาการดาวน โรคธาลสซเมย ซงเปนปญหาทางสาธารณสข ของประเทศ


9. ความรทางดานพนธศาสตรมความกาวหนา มากขน นกวทยาศาสตรใชความรและเทคนค ทางชววทยาทเรยกวา เทคโนโลยชวภาพ มา ใชประโยชนในดานตาง ๆ ไดอยาง หลากหลาย เชน ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม และดานการแพทย รวมถง การพสจนบคคลทางดานกฎหมาย 10. แมวาเทคโนโลยชวภาพจะสามารถ ตอบสนองความตองการของมนษยไดอยาง หลากหลาย แตการใชเทคโนโลยชวภาพ กจาเปนตองคานงถงผลกระทบตอสงมชวต และสงแวดลอมควบคไปดวยเสมอ 11. ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง สงมชวตนานาชนดซงมองคประกอบของ พนธกรรมทแตกตางกน มาอยรวมกนใน ระบบนเวศทมความซบซอนแตกตางกน ในแตละทองถน ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการ เรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง

1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต – สงเกตลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม – สงเกตโอกาสการเขาคของยน – สงเกตโครโมโซม – สบคนขอมลการใชประโยชนจากความรทางดานพนธศาสตร – สบคนขอมลเทคโนโลยชวภาพในประเทศไทย – สารวจความหลากหลายทางชวภาพในโรงเรยน2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร

วธการประเมนผลการเรยนร เครองมอประเมนผลการเรยนร – การทดสอบ – การวดเจตคต

– การวดทกษะ – การสนทนาซกถาม

– แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน – แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรและ เจตคตตอวทยาศาสตร – แบบวดทกษะ/กระบวนการทางวทยาศาสตร – แบบบนทกการสนทนา


– การเขยนรายงาน – การประเมนตนเอง – การประเมนการปฏบตงานเปนรายบคคล และรายกลม

– แบบประเมนการเขยนรายงาน – แบบประเมนตนเองของนกเรยน – แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตงานเปน รายบคคลและรายกลม

3. สงทมงประเมน – ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะ/กระบวนการ เชน ทกษะ

กระบวนการวทยาศาสตร ทกษะในการดาเนนชวต และการใชเทคโนโลย – เจตคตทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรเปนรายบคคล – พฤตกรรมการปฏบตงานเปนรายบคคลหรอรายกลม

ขนท 3 แผนการจดการเรยนร

ตอนท 1 การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม 20 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 1 ลกษณะทางพนธกรรม 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 2 ทฤษฎของเมนเดล 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 3 โครโมโซม ยน และดเอนเอ 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 4 จานวนโครโมโซมในสงมชวต 1 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 5 การสรางอสจและไข 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 6 โรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกต ของโครโมโซมและยน 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 7 การปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกต ทางพนธกรรม 1 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 8 ประโยชนของความรทางดานพนธศาสตร 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 9 เทคโนโลยชวภาพ 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 10 การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 11 ผลของเทคโนโลยชวภาพ 2 ชวโมง ตอนท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ 5 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 12 ความหลากหลายทางชวภาพ 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 13 ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ 1 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 14 การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ 2 ชวโมง


ตอนท 1 การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม เวลา 20 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 1 ลกษณะทางพนธกรรม เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ การจดการเรยนการสอนวทยาศาสตร เพอใหบรรยากาศการเรยนการสอนชวโมงท 1 มประสทธภาพ ครผสอนสามารถจดการเรยนการสอนโดยใหมการปฐมนเทศ เพอชวยสรางความเขาใจอนดตอกนระหวางครกบนกเรยน เปนการตกลงกนในเบองตนกอนทจะเรมการเรยนการสอน ครไดรจกนกเรยนดยงขน ในขณะเดยวกนนกเรยนไดทราบความตองการของคร แนวทางในการจดการเรยนการสอน และการวดและประเมนผล สงตาง ๆ ดงกลาวจะนาไปสการเรยนการสอนทมประสทธภาพ และครสามารถจดกจกรรมการเรยนการสอนตามเนอหาไดอยางตอเนองและเหมาะสมตอไปได

สงมชวตแตละชนดมลกษณะเฉพาะทแตกตางกน ลกษณะเฉพาะดงกลาวจะถายทอดไปยงรนลกรนหลานตอ ๆ ไปได ทาใหสงมชวตชนดนน ๆ มลกษณะเฉพาะทแตกตางไปจากสงมชวตชนดอน

2. ตวชวดชนป

อธบายความสาคญของสารพนธกรรมหรอดเอนเอ และกระบวนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม (ว 1.2 ม. 3/2)

3. จดประสงคการเรยนร

1. สรปสาเหตสาคญททาใหสงมชวตมลกษณะเหมอนหรอแตกตางกนได 2. ยกตวอยางไดวาลกษณะใดบางเปนลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม 3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองลกษณะทางพนธกรรมไปใชในชวตประจาวนได (P)


4. การวดและการประเมนผลการเรยนร

ดานความร (K) ดานคณธรรม จรยธรรมและจตวทยาศาสตร (A)

ดานทกษะ/กระบวนการ (P)

1. ซกถามความรเรอง ลกษณะทางพนธกรรม 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบกอนเรยน

1. ประเมนเจตคตทางวทยาศาสตร เปนรายบคคล 2. ประเมนเจตคตตอวทยาศาสตร เปนรายบคคล

1. ประเมนทกษะ/กระบวนการ ทางวทยาศาสตร 2. ประเมนทกษะการคด 3. ประเมนทกษะการแกปญหา 4. ประเมนพฤตกรรมในการ ปฏบตกจกรรมเปน รายบคคลหรอรายกลม

5. สาระการเรยนร

ลกษณะทางพนธกรรม

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบลกษณะทางพนธกรรมและเลาประสบการณท เกยวกบลกษณะทางพนธกรรมตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบลกษณะทาง พนธกรรมทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 1 1) ครอธบายเนอหาและตวชวดชนป เวลาเรยน การเกบคะแนน การสอบ การตดสนผลการเรยน

และขอตกลงในการเรยนรายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 วามอะไรบาง (ในสอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด)

2) ครดาเนนการทดสอบกอนเรยนโดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยน เพอตรวจสอบความ พรอมและพนฐานของนกเรยน แลวแจงจดประสงคการเรยนรใหนกเรยนทราบกอนการจดกจกรรมการเรยนร ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครนารปคนในครอบครวเดยวกน มาใหนกเรยนด แลวตงประเดนคาถามดงน – นกเรยนมหนาตาคลายกบญาตพนองคนใดมากทสด – เพราะเหตใดคนในครอบครวเดยวกนจงมหนาตาหรอลกษณะบางอยางทคลายคลงกน


2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง ลกษณะทางพนธกรรม ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรรวมกบแบบกลบดานชนเรยน ซงมขนตอนดงน

1) ขนสรางความสนใจ (1) ครแบงกลมนกเรยนแลวเปดโอกาสใหนกเรยนในกลมนาเสนอขอมลเกยวกบลกษณะทาง

พนธกรรม ทครมอบหมายใหไปเรยนรลวงหนาใหเพอน ๆ ในกลมฟง จากนนใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอขอมลหนาหองเรยน

(2) ครตรวจสอบวานกเรยนทาภาระงานทไดรบมอบหมายไปหรอไม โดยตรวจสอบจากการจดบนทกของนกเรยน และถามคาถามเกยวกบภาระงาน ดงน

– เพราะเหตใดคนเชอชาตตางกนจงมรปรางหนาตาหรอสผวแตกตางกน (แนวคาตอบ เพราะไดรบการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมทแตกตางกน)

– ลกษณะทปรากฏของนกเรยน มลกษณะใดบางทเหมอนพอ แม ป ยา ตา และยาย (แนวคาตอบ ผมหยกศก)

(3) ครเปดโอกาสใหนกเรยนตงประเดนคาถามทนกเรยนสงสยจากการทาภาระงานอยางนอยคนละ 1 คาถาม ซงครใหนกเรยนเตรยมมาลวงหนา และใหนกเรยนชวยกนตอบและแสดงความคดเหน

(4) ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบภาระงาน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตเมอมการสบพนธจะถายทอดลกษณะตาง ๆ ไปสลกหลานโดยอาศยเซลลสบพนธ

2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาลกษณะทางพนธกรรมจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวย อธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตแตละชนดมลกษณะเฉพาะทแตกตางกน สงมชวตเมอมการ สบพนธจะมการถายทอดลกษณะตาง ๆ จากบรรพบรษไปสลกหลานไดโดยอาศยเซลลสบพนธ การ ถายทอดลกษณะจากรนหนงไปยงอกรนหนงนเรยกวา พนธกรรม (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สงเกตลกษณะทถายทอดทาง พนธกรรม ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต ดงน – ศกษาและเปรยบเทยบลกษณะตาง ๆ ทสงเกตไดของนกเรยนกบคนในเครอญาตทใกลชดกบนกเรยน ซงมความสมพนธกนทางสายเลอดตามรายการในตาราง หรอเพมเตมจากรายการในตาราง

– บนทกผลทไดลงในสมด หมายเหต คนในเครอญาต หมายถง คนทมความสมพนธทางสายเลอด ซงรวมไปถงพนองคนละพอหรอคนละแม (สาหรบพอเลยง แมเลยง หรอพอบญธรรม แมบญธรรมไมใชคนในเครอญาต)

(3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม


(4) ครคอยแนะนาชวยเหลอนกเรยนขณะปฏบตกจกรรม โดยครเดนดรอบ ๆ หองเรยนและเปดโอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา

ชวโมงท 2 3) ขนอธบายและลงขอสรป

(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – นกเรยนมลกษณะทางพนธกรรมแตละลกษณะเหมอนคนในครอบครวคนใดบาง (แนวคาตอบ พอ แม และยาย) – นกเรยนคดวาลกษณะทนกเรยนไดรบการถายทอดมาจากพอแมหรอบรรพบรษสามารถถายทอดตอไปสลกหลานไดทกรนหรอไม เพราะอะไร (แนวคาตอบ ไมทกรน เพราะบางลกษณะอาจแฝงอย ซงจะแสดงออกในรนตอ ๆ ไป) – ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ ลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมจะปรากฏในสมาชกของครอบครวหรอคนในเครอญาตมากกวาในคนอน และลกษณะบางอยางทไมแสดงออกในรนลก กอาจแสดงออกในรนหลานหรอรนตอ ๆ ไปได)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา ลกษณะของสงมชวตสามารถถายทอดไดทางพนธกรรม สงมชวตชนดเดยวกนจะมลกษณะทางพนธกรรมทคลายคลงกน และถาเปนสมาชกในครอบครวเดยวกนความคลายคลงกนกจะยงมากขน ทาใหสงมชวตชนดนน ๆ มลกษณะทแตกตางไปจากสงมชวตชนดอน

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบลกษณะทางพนธกรรมจาก หนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – สงมชวตชนดเดยวกนมลกษณะแตกตางกนเนองจากอะไร

– ลกษณะตาง ๆ ของสงมชวตทถายทอดจากพอแมไปยงลกเรยกวาอะไร


ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบลกษณะทางพนธกรรม โดยรวมกนเขยนเปนแผนท ความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบลกษณะทางพนธกรรมจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมา จดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. แบบทดสอบกอนเรยน 2. รปคนในครอบครวเดยวกน 3. ใบกจกรรมท 1 สงเกตลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม

4. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา

พานช จากด 6. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพ

วฒนาพานช จากด 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพ

วฒนาพานช จากด

10. บนทกหลงการจดการเรยนร 1. ความสาเรจในการจดการเรยนร ………………………………………………………….… แนวทางการพฒนา ………………………………………………………………………… 2. ปญหา/อปสรรคในการจดการเรยนร …………………………………………………….… แนวทางแกไข …………………………………………………………………………..…. 3. สงทไมไดปฏบตตามแผน ………………………………………………………………..… เหตผล ………………………………………………………………………………...…… 4. การปรบปรงแผนการจดการเรยนร …………………………………………………………

(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 2 ทฤษฎของเมนเดล เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ เมนเดลเปนนกพนธศาสตรผคนพบทฤษฎการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมในสงมชวต เมนเดลพบวามหนวยพนธกรรมหรอยน (gene) ททาหนาทกาหนดลกษณะตาง ๆ ในสงมชวต โดยลกษณะทางพนธกรรมจะถกถายทอดผานทางเซลลสบพนธของพอและแม (อสจและไข) ไปยงรนลกรนหลาน 2. ตวชวดชนป

อธบายความสาคญของสารพนธกรรมหรอดเอนเอ และกระบวนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม (ว 1.2 ม. 3/2)


1. อธบายความหมายของคาวา ลกษณะเดน ลกษณะดอย ยน แอลลลเดน และแอลลลดอยได 2. เขยนแผนภาพแสดงการถายทอดยนทควบคมลกษณะทางพนธกรรมตามหลกการของ

เมนเดลได 3. คาดคะเนโอกาสทรนลกจะไดรบการถายทอดลกษณะตาง ๆ ทางพนธกรรมได

4. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 5. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 6. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 7. สอสารและนาความรเรองทฤษฎของเมนเดลไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ทฤษฎของเมนเดล 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม – ทฤษฎของเมนเดล

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบทฤษฎของเมนเดลและเลาประสบการณท เกยวกบทฤษฎของเมนเดลตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบทฤษฎของ เมนเดลทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 3 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครทบทวนความรเดมเกยวกบลกษณะทางพนธกรรมทไดเรยนรมาแลว โดยครตงประเดนคาถามดงน – การถายทอดลกษณะทางพนธกรรมจากรนหนงไปยงอกรนหนงเรยกวาอะไร – ยกตวอยางลกษณะทางพนธกรรมของนกเรยน – ลกษณะทางพนธกรรมเหลานถายทอดมาสนกเรยนไดอยางไร 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ทฤษฎของเมนเดล ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ

(1) ครใหนกเรยนสงเกตลกษณะตาง ๆ ทปรากฏในแตละคน เชน สผม สตา หรอ ลกษณะหนงตา จากนนครตงประเดนคาถาม ดงน

– สผม สตา หรอลกษณะหนงตาของนกเรยนแตละคนเหมอนกนหรอไม ลกษณะใด – ลกษณะทางพนธกรรมทปรากฏเหลานมกระบวนการถายทอดมาสตวเราไดอยางไร – สงมชวตชนดอน ๆ มกระบวนการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมแตกตางจากการ

ถายทอดลกษณะทางพนธกรรมในมนษยหรอไม ลกษณะใด (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาทฤษฎของเมนเดลจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวย อธบายใหนกเรยนเขาใจวา เมนเดลเปนบคคลแรกทคนพบและอธบายหลกการถายทอดลกษณะทาง


พนธกรรมในสงมชวตจากการทดลองผสมพนธตนถวลนเตาโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรใน การสบเสาะหาความร ซงผลการทดลองของเมนเดลไดขอสรปวา ลกษณะทง 7 ลกษณะ เปนการถายทอด ลกษณะอยางมแบบแผนแนนอนเหมอน ๆ กน กลาวคอ ลกรนท 1 แสดงลกษณะของรนพอแมเพยง แบบเดยว สวนลกรนท 2 แสดงลกษณะของรนพอแมทง 2 แบบในอตราสวน 3:1 (2) ครอธบายความหมายของคาวา ลกษณะเดน ลกษณะดอย ยน แอลลลเดน และแอลลลดอย เพอใหนกเรยนสรปไดวา สงมชวตมหนวยทควบคมลกษณะแตละลกษณะทเรยกวา ยน ซงลกษณะทปรากฏในลกรนท 1 เปนลกษณะเดน สวนลกษณะทแฝงอยและยงไมปรากฏในลกรน ท 1 แตมาปรากฏในลกรนท 2 ในอตราสวนทนอยกวาเปนลกษณะดอย

(3) ครอธบายถงการแยกตวเมอมการสรางเซลลสบพนธและการรวมตวกนของยนหลงการ ปฏสนธ โดยโอกาสของการเขาคกนของยนหลงการปฏสนธเปนไปตามทฤษฎของเมนเดล จากนนครตงประเดนคาถามเพอเชอมโยงเขาสกจกรรม ดงน – นกเรยนคดวาการเขาคกนของยนในรนลกมโอกาสเขาคแบบใดไดบาง (4) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สงเกตโอกาสการเขาคของยน ตาม ขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต ดงน – นาลกปดสดาและสขาวอยางละ 50 เมด ใสลงไปในโหลพลาสตกใบท 1 และ 2 – ใชมอคนหรอเขยาลกปดสในภาชนะแตละใบใหเขากน แลวหยบลกปดสขนมาจากโหลพลาสตก – กาหนดใหลกปดสแตละเมดแทนยนในเซลลสบพนธ โดยลกปดสดาแทนยนทควบคมลกษณะเดน เชน ความสงของตนถวลนเตา ลกปดสขาวแทนยนทควบคมลกษณะดอย เชน ความเตยแคระของตนถวลนเตา

(5) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม (6) ครคอยแนะนาชวยเหลอนกเรยนขณะปฏบตกจกรรม โดยครเดนดรอบ ๆ หองเรยนและ

เปดโอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา ชวโมงท 4 3) ขนอธบายและลงขอสรป

(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – เพราะเหตใดในการทากจกรรมจงตองใชลกปดสจานวนมาก และตองหยบหลายครง (แนวคาตอบ เพราะตองการลดความผดพลาด โดยใหลกปดสแตละเมดมโอกาสไดรบการเลอกเทากนหมด)

– จากการทากจกรรม อตราสวนของลกปดสทหยบไดแตละกลมเปนอยางไร (แนวคาตอบ ไดอตราสวน 1:2:1 โดยไดคดา–ดา ดา–ขาว และขาว–ขาว)


–จานวนครงทหยบลกปดสมผลตออตราสวนทเกดขนหรอไม เพราะเหตใด (แนวคาตอบ มผล เพราะถาจานวนครงทหยบมากเทาใด ยอมทาใหผลทไดมคาความนาเชอถอสง และมความ ผดพลาดนอยลง)

– ถาใหลกปดสแตละเมดแทนยนในเซลลสบพนธ ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ ยนทควบคมลกษณะใดลกษณะหนงอย เปนค จะแยกตวออกจากกนในขณะทสรางเซลลสบพนธ และจะจบคกนอกเมอเซลลสบพนธจากพอรวมกบเซลลสบพนธจากแม โดยมอตราสวนการเขาค กนของยนในรนลกเปน 1:2:1)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา เมอใชแบบจาลองจากลกปดสเลยนแบบการแยกตวและการเขาคกนของยนสามารถอธบายไดวา ขณะมการสรางเซลลสบพนธจะมการแยกตวของยนทควบคมลกษณะซงอยกนเปนค ๆ เขาไปอยในเซลลสบพนธแตละเซลล และเมอเกดการปฏสนธระหวางเซลลสบพนธเพศผกบเซลลสบพนธเพศเมย ยนจะมารวมกนเปนคอกครงหนง ซงโอกาสการเขาคกนของยนเปรยบไดกบการหยบลกปดสจากโหลพลาสตกแตละใบมาเขาคกน ซงโอกาสการเขาคกนของลกปดสสามารถแสดงลกษณะได 3 แบบ ในอตราสวน 1:2:1 ตามทฤษฎของเมนเดล

4) ขนขยายความร (1) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการใชตวอกษรเปนสญลกษณแทนยน ซงนยมใชอกษร

ภาษาองกฤษตวพมพใหญแทนยนทควบคมลกษณะเดน และใชตวอกษรภาษาองกฤษตวพมพเลกแทนยนทควบคมลกษณะดอย (2) ครนารปการผสมพนธระหวางถวลนเตาตนสงกบถวลนเตาตนเตยแคระทเปนรนพอแม และระหวางลกรนท 1 (F1) มาใหนกเรยนด และอธบายถงการผสมพนธในรนพอแมและรนลกในรนท 1 (F1) โดยใชสญลกษณตวอกษรภาษาองกฤษตวพมพใหญและตวอกษรภาษาองกฤษตวพมพเลกแทนยนทควบคมลกษณะเดนและลกษณะดอย ตามลาดบ จากนนครอาจยกตวอยางตวอกษรภาษาองกฤษตวอน ๆ แทนยนทควบคมลกษณะอน ๆ ของตนถวลนเตา เชน ตวอกษร W แทนยนทควบคมลกษณะเมลดกลม และตวอกษร w แทนยนทควบคมลกษณะเมลดขรขระ แลวใหนกเรยนลองเขยนแผนภาพแสดงการผสมพนธระหวางตนถวลนเตาเมลดกลมกบตนถวลนเตาเมลดขรขระตามทฤษฎของเมนเดล (3) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบทฤษฎของเมนเดลจากหนงสอ เรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง


(3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – จากการทดลองของเมนเดล ลกษณะของตนถวลนเตาลกษณะใดเปนลกษณะดอย

– ถาผสมตนถวลนเตาพนธแท 2 ตน โดยตนหนงมเมลดกลม (WW) อกตนหนงมเมลดขรขระ (ww) จงเขยนคยนและลกษณะทปรากฏในลกผสมรนท 2

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบทฤษฎของเมนเดล โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอ

ผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ

แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบทฤษฎของเมนเดลจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปการผสมพนธระหวางถวลนเตาตนสงกบถวลนเตาตนเตยแคระทเปนรนพอแม และระหวางลกรนท 1 (F1)

2. ใบกจกรรมท 2 สงเกตโอกาสการเขาคของยน 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

5. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

6. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 10. บนทกหลงการจดการเรยนร

1. ความสาเรจในการจดการเรยนร ………………………………………………………….… แนวทางการพฒนา ………………………………………………………………………… 2. ปญหา/อปสรรคในการจดการเรยนร …………………………………………………….… แนวทางแกไข …………………………………………………………………………..…. 3. สงทไมไดปฏบตตามแผน ………………………………………………………………..… เหตผล ………………………………………………………………………………...…… 4. การปรบปรงแผนการจดการเรยนร …………………………………………………………

(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 3 โครโมโซม ยน และดเอนเอ เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ ในเซลลของสงมชวตมยนเปนตวควบคมลกษณะทางพนธกรรม มสารเคมเปนสวนประกอบทสาคญเรยกวา ดเอนเอ (DNA) ยนเปนสวนหนงของโครโมโซม สงมชวตเมอมการแบงเซลลจะเหนโครโมโซมไดชดเจน 2. ตวชวดชนป

สงเกตและอธบายลกษณะของโครโมโซมทมหนวยพนธกรรมหรอยนในนวเคลยส (ว 1.2 ม.3/1)

3. จดประสงคการเรยนร 1. สรปความสมพนธของโครโมโซม ยน และดเอนเอได 2. อธบายความสาคญของยนและโครโมโซมในสงมชวตได

3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองโครโมโซม ยน และดเอนเอไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง โครโมโซม ยน และดเอนเอ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน



5. สาระการเรยนร การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม – โครโมโซม ยน และดเอนเอ


6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบโครโมโซม ยน และดเอนเอและเลา ประสบการณทเกยวกบโครโมโซม ยน และดเอนเอตามทนกเรยนได ประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบโครโมโซม ยน และดเอนเอทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 5

ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครนารปสวนประกอบของเซลลมาตดบนกระดาน จากนนครทบทวนความรเดมเกยวกบ

สวนประกอบของเซลลทนกเรยนเรยนรผานมาแลว โดยสมนกเรยนมา 2–3 คน จากนนครตงประเดนคาถามดงน

– เซลลประกอบดวยสวนประกอบทสาคญกสวน อะไรบาง (แนวคาตอบ 3 สวน คอ 1. เยอหมเซลล 2. นวเคลยส และ 3. ไซโทพลาซม)

– สวนประกอบของเซลลสวนใดทาหนาทเกยวของกบการควบคมการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมในสงมชวต (แนวคาตอบ นวเคลยส)

– นวเคลยสควบคมลกษณะทางพนธกรรมไดอยางไร (แนวคาตอบ ภายในนวเคลยสมโครโมโซมซงทาหนาทในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมในสงมชวต)

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง โครโมโซม ยน และดเอนเอ ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปโครโมโซมภายในเซลลปลายรากหอมมาตดบนกระดานจากนนครตง ประเดนคาถาม ดงน

– นกเรยนเคยเหนโครโมโซมของสงมชวตหรอไม – จากรป เปนโครโมโซมของสงมชวตชนดใด – โครโมโซมของสงมชวตดงกลาวนาจะพบทบรเวณใดของเซลล

(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาโครโมโซม ยน และดเอนเอจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ภายในนวเคลยสพบโครงสรางทมลกษณะเปนเสนใยเลก ๆ ขดพนกนอย


ไมจมฟน

รากหอม

นา

การเพาะรากหอม

เรยกโครงสรางดงกลาววา โครมาทน โครมาทนประกอบดวยโมเลกลของดเอนเอ (DNA) ขดจบตวกบโปรตน เมอมการแบงเซลล โครมาทนจะขดแนนและหดสนเขาจนมลกษณะเปนแทง ๆ เรยกวาโครโมโซม (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สงเกตโครโมโซม ตามขนตอนทาง วทยาศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต ดงน

– สงเกตเซลลปลายรากหอมจากสไลดสาเรจรปดวยกลองจลทรรศน โดยใชเลนสใกลวตถทมกาลงขยายตาสด เลอกเซลลในสไลดทเหนนวเคลยสมลกษณะเปนเสนตดสมวงเขม และบรเวณทเซลลเปนทอนสน ๆ ตดสมวงเขมอยในไซโทพลาซม

– ใชเลนสใกลวตถกาลงขยายสงสองดนวเคลยส ปรบความชดเจนของภาพ สงเกตลกษณะของโครโมโซมในแตละเซลล

– วาดรปและอธบายลกษณะโครโมโซมของเซลลปลายรากหอมทสงเกตเหนลงในตารางบนทกผล

ขอเสนอแนะเพมเตม ในกรณทไมมสไลดถาวรของเซลลปลายรากหอม

ครสามารถเตรยมสไลดไดดงวธการตอไปน – รากหอม เตรยมไดโดยการเพาะหอมแดง

ทมเปลอกสคอนขางแดง (อาจใชหอมหวใหญกได) วางบน ปากขวดปากกวาง หรอปากถวยพลาสตกหรอถวยกระดาษ หรอปากบกเกอรทมน าอยประมาณ 2 ใน 3 โดยวางหอมแดงใหแตะผวน าเลกนอย ดงรป ตงทงไว 3–4 วน ใหรากงอกยาวประมาณ 1–2 เซนตเมตร จากนนตดปลายรากหอมยาวประมาณ 0.5 เซนตเมตร แชในสารละลายคลารกฟลอด เปนเวลา 1 คนในตเยน แลวนาปลายรากหอมดงกลาววางบนกระจกสไลด ลางดวยนากลนโดยหยดนากลนใหทวมราก ตงทงไวประมาณ 5 นาท แลวซบน าออกดวยกระดาษเยอ จากนนหยดกรดไฮโดรคลอรกเขมขน 1 โมล/ลตร ใหทวม ตงทงไวเปนเวลาประมาณ 5 นาท ระวงอยาใหกรดไฮโดรคลอรกแหง แลวซบกรดไฮโดรคลอรกออกดวยกระดาษเยอและลางดวยน ากลน ตงทงไวประมาณ 5 นาทแลวซบนาออก ทาซาเชนนอก 2–3 ครง

– หยดสแอซโตคารมนลงบนสไลด แลวนาสไลดไปผานเปลวไฟ ระวงอยาใหสเดอดหรอแหง จากนนปดทบดวยกระจกปดสไลด

– ใชปลายดนสอดานทมยางลบกดเบา ๆ บนกระจกปดสไลดเพอใหเซลลกระจาย จากนนใชกระดาษเยอซบสสวนทเกนออกมาทบรเวณดานขางกระจกปดสไลด แลวนาไปสองดดวยกลองจลทรรศน

– สารละลายคลารกฟลอด เตรยมไดโดยนาเอทลแอลกอฮอล 95% ปรมาตร 75 ลกบาศกเซนตเมตร มาผสมกบกรดแอซตกเขมขน จานวน 25 ลกบาศกเซนตเมตร แลวคนใหเขากน

– สารละลายแอซโตคารมน เตรยมไดโดยนากรดแอซตกเขมขน 45 ลกบาศกเซนตเมตร มาผสมกบนากลน 55 ลกบาศกเซนตเมตร แลวใสสคารมน 2 กรม ลงไปคนใหเขากน นาไปอนใหรอน แตอยาใหเดอด ทงไวใหเยนแลวกรองใสขวดไว ถาสยงไมเขมใหใชเขมหรอเหลกทเปนสนมแกวงในสารละลายแอซโตคารมน

(3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม




(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – โครโมโซมทเหนภายใตกลองจลทรรศนมลกษณะใดบาง (แนวคาตอบ บางเซลลโครโมโซมมลกษณะเปนเสนยาวอยภายในนวเคลยส บางเซลลไมมนวเคลยสจะเหนโครโมโซมเปนทอนสน ๆ หลายทอนเรยงตวอยกลางเซลล และบางเซลลเหนโครโมโซมทอนสน ๆ แยกเปน 2 กลม)

– การเปลยนแปลงโครโมโซมในเซลลปลายรากหอมเปนอยางไร (แนวคาตอบ โครโมโซมมการเปลยนแปลงเปนระยะ ๆ โดยเรมจากโครโมโซมขดกนแนนและหดสนเขา โครโมโซมเรยงตวอยกลางเซลล โครโมโซมเรมแยกตวออกจากกน โครโมโซมแยกตวออกจากกนมากขน และโครโมโซมแบงเปน 2 กลม กลายเปนนวเคลยสใหม 2 เซลล)

– เซลลทมการเปลยนแปลงโครโมโซมเปนระยะตาง ๆ แตกตางกน เปนเซลลทอยใน ระยะใด (แนวคาตอบ ระยะทเซลลกาลงแบงตว) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา เมอใชกลองจลทรรศนสองดนวเคลยสของเซลลปลายรากหอม จะพบโครงสรางทมลกษณะเปนเสนบาง ๆ พนกน เมอเกดการแบงเซลลเสนเหลานจะขดตวมากขนจนมลกษณะเปนทอนสน ๆ เรยกวา โครโมโซม ซงทาหนาทในการถายทอดลกษณะทางพนธกรรมในสงมชวต

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบโครโมโซม ยน และดเอนเอจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน


(4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – หากนกเรยนตองการสงเกตโครโมโซมในพช นกเรยนควรสงเกตจากเซลลบรเวณใด เพราะเหตใด

– โครมาทนมยนหรอไม เพราะเหตใด ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบโครโมโซม ยน และดเอนเอ โดยรวมกนเขยนเปน แผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ

แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบโครโมโซม ยน และดเอนเอจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลท คนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปสวนประกอบของเซลล 2. รปโครโมโซมภายในเซลลปลายรากหอม 3. ใบกจกรรมท 3 สงเกตโครโมโซม




วฒนาพานช จากด 10. บนทกหลงการจดการเรยนร


(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 4 จานวนโครโมโซมในสงมชวต เวลา 1 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ สงมชวตชนดเดยวกนจะมจานวนโครโมโซมเทากน ในขณะทสงมชวตตางชนดกนมกมจานวนโครโมโซมแตกตางกน 2. ตวชวดชนป


3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายลกษณะของโครโมโซมของสงมชวตได 2. สรปเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวตได

3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองจานวนโครโมโซมในสงมชวตไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง จานวนโครโมโซมใน สงมชวต 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน



5. สาระการเรยนร การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม – จานวนโครโมโซมในสงมชวต


6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวตและเลา ประสบการณทเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวตตามทนกเรยน ไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบจานวน

โครโมโซมในสงมชวตทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ 7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 7

ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน

– เราพบโครโมโซมทบรเวณใดของเซลลสงมชวต – โครโมโซมทาหนาทอะไรภายในเซลล

– สงมชวตนาจะมจานวนโครโมโซมกโครโมโซมและสงมชวตควรมจานวนโครโมโซมเทากนหรอไม เพราะเหตใด

– นกเรยนและเพอนมจานวนโครโมโซมเทากนหรอไม 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง จานวนโครโมโซมในสงมชวต

ขนจดกจกรรมการเรยนร จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน

1) ขนสรางความสนใจ (1) ครใหนกเรยนสงเกตจานวนโครโมโซมในสงมชวตชนดตาง ๆ จากตารางท 1.2 จานวน

โครโมโซมในสงมชวตชนดตาง ๆ ในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 จากนนครตงประเดนคาถาม ดงน

– สงมชวตแตละชนดมจานวนโครโมโซมเปนเทาใด – สงมชวตตางชนดกนมจานวนโครโมโซมเทากนหรอไม

(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาจานวนโครโมโซมในสงมชวตจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดย ครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตแตละชนดมจานวนโครโมโซมแตกตางกน และสงมชวตตางชนดกนจะมจานวนโครโมโซมตางกน

(2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวต โดยดาเนนการตามขนตอนดงน


– แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน โครโมโซมในสงมชวต โครโมโซมของมนษย – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวต (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม


3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – มนษยมจานวนโครโมโซมเปนเทาใด (แนวคาตอบ 46 โครโมโซม)

– จานวนโครโมโซมมความสมพนธกบขนาดของสงมชวตหรอไม ลกษณะใด (แนวคาตอบ ไมมความสมพนธกน สงมชวตทมขนาดใหญอาจมจานวนโครโมโซมนอยกวาสงมชวตทมขนาดเลก เชน มนษยมจานวนโครโมโซมเปน 46 โครโมโซม ในขณะทสนขซงมขนาดเลกกวามจานวนโครโมโซมเปน 78 โครโมโซม)

– ถาสงมชวตตางชนดกนแตมจานวนโครโมโซมเทากนจะมลกษณะทางพนธกรรมเหมอนกนหรอไม เพราะเหตใด (แนวคาตอบ ไม เพราะนอกจากจานวนโครโมโซมแลว ลกษณะทางพนธกรรมยงมปจจยอนควบคม เชน ขนาดของโครโมโซมและชนดของโครโมโซม)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม 4) ขนขยายความร (1) ครอธบายเพมเตมเกยวกบจานวนโครโมโซมของมนษย โดยครนารปตวอยางโครโมโซม

เพศชายและโครโมโซมเพศหญงจากเซลลรางกายของมนษยมาตดบนกระดาน จากนนแบงนกเรยนเปน 2 กลม ใหนกเรยนศกษาตวอยางโครโมโซมเพศชายและโครโมโซมเพศหญงจากเซลลรางกายของมนษย แลวใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาอภปรายเกยวกบจานวน ขนาด รปราง และความแตกตางของโครโมโซมทง 2 ชนด จากนนใหนกเรยนแตละกลมเขยนรายงานสรปความแตกตางของโครโมโซมทง 2 ชนด แลวนามาอภปรายรวมกนในชนเรยน


(2) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการจดเรยงคโครโมโซมของมนษย ซงเมอจดเรยงคโครโมโซมแลวจะได 23 ค จดเปนโครโมโซมทไมเกยวของกบการกาหนดเพศ 22 ค เรยกวา ออโตโซม สวนโครโมโซมทเหลออก 1 คเปนโครโมโซมซงเปนตวกาหนดเพศในมนษย เรยกวา โครโมโซมเพศ (3) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวตจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – โครโมโซมของสงมชวตมจานวน ขนาด และรปรางแตกตางกนหรอไม ลกษณะใด

– ออโตโซมและโครโมโซมเพศคออะไร แตกตางกนในเรองใด – เซลลรางกายของนกเรยนมโครโมโซมทงหมดกค – เพศหญงและเพศชายมจานวนโครโมโซมเทากน แตมลกษณะบางลกษณะแตกตางกน

เพราะเหตใด ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวต โดยรวมกนเขยนเปน แผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ

แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบจานวนโครโมโซมในสงมชวตจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. ตารางท 1.2 จานวนโครโมโซมในสงมชวตชนดตาง ๆ ในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1

2. รปตวอยางโครโมโซมเพศชายและโครโมโซมเพศหญงจากเซลลรางกายของมนษย 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด




6. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

10. บนทกหลงการจดการเรยนร


(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 5 การสรางอสจและไข เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ เมอมการสรางเซลลสบพนธ เซลลรางกายซงมจานวนโครโมโซมเปน 46 โครโมโซมจะลดจานวนลงครงหนงเหลอ 23 โครโมโซม และจะเปลยนแปลงรปรางเปนอสจในเพศชายหรอไขในเพศหญง เมอเกดการปฏสนธระหวางอสจกบไข โครโมโซม 23 โครโมโซมจะมารวมกนไดเซลลใหมซงมจานวนโครโมโซมเปน 46 โครโมโซมเทากบเซลลรางกายเดม 2. ตวชวดชนป


3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความสาคญของยนโครโมโซม และตาแหนงของยนทยบนโครโมโซมได 2. สรปเกยวกบการปฏสนธกนระหวางอสจกบไขได

3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองการสรางอสจและไขไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง การสรางอสจและไข 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม – การสรางอสจและไข

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการสรางอสจและไขและเลาประสบการณท เกยวกบการสรางอสจและไขตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการสรางอสจ และไขทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 8 ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – สงมชวตแตละชนดมจานวนโครโมโซมเหมอนหรอแตกตางกนในลกษณะใด

– เซลลทกเซลลในรางกายของนกเรยนมจานวนโครโมโซมเทากนหรอไม เพราะเหตใด 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง การสรางอสจและไข ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครตงประเดนคาถามใหนกเรยนอภปรายรวมกนดงน – ถาเซลลรางกายของสงมชวตมจานวนโครโมโซมเปนเลขค ในเซลลสบพนธของ

สงมชวตจะมจานวนโครโมโซมเปนเทาใดของเซลลรางกาย เหตใดจงเปนเชนนน (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการสรางอสจและไขจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดย ครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา เซลลสบพนธจะมจานวนโครโมโซมเปนครงหนงของเซลลรางกาย เนองจากขณะทมการแบงเซลลเพอสรางเซลลสบพนธ เซลลจะลดจานวนลงครงหนงแลวเปลยนแปลง รปรางไปเปนอสจหรอไข และเมออสจและไขเกดการปฏสนธกน โครโมโซมจากพอและแมจะมาเขาคกน ไดเซลลใหมทมจานวนโครโมโซมเทากบเซลลรางกายตามเดม (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการสรางอสจและไข โดยดาเนนการตามขนตอนดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน


สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน การสรางเซลลสบพนธเพศชาย การสรางเซลล สบพนธเพศหญง – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการสรางอสจและไข (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม



(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – เพราะเหตใดเซลลรางกายจงมจานวนโครโมโซมมากกวาเซลลสบพนธ (แนวคาตอบ เพราะเซลลรางกายและเซลลสบพนธมการแบงเซลลทแตกตางกน โดยเซลลสบพนธจะแบงเซลลไดเซลลใหม 4 เซลล ทมโครโมโซมจานวนครงหนงของเซลลรางกาย) – เมอมการแบงเซลลเพอสรางเซลลสบพนธในมนษย อสจหรอไขทไดมจานวนโครโมโซมเปนเทาใด เพราะเหตใด (แนวคาตอบ อสจหรอไขทไดมจานวนโครโมโซมเทากบ 23 โครโมโซม เพราะมการลดจานวนโครโมโซมลงครงหนงขณะแบงเซลล โดยเซลลในอณฑะและเซลลในรงไขลดจานวนโครโมโซมลงครงหนงของเซลลรางกายจาก 46 โครโมโซม เปน 23 โครโมโซม)

– เมอเกดการปฏสนธกนระหวางอสจกบไข จานวนโครโมโซมเกดการเปลยนแปลงหรอไม ลกษณะใด (แนวคาตอบ เมอเกดการปฏสนธกนระหวางอสจกบไข จานวนโครโมโซมเกดการเปลยนแปลง กลาวคอ โครโมโซมจากอสจของพอ 23 โครโมโซม และโครโมโซมจากไขของแม 23 โครโมโซมจะมาเขาคกน ไดเซลลใหมทมจานวนโครโมโซม 46 โครโมโซมเทากบเซลลรางกายตามเดม)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม 4) ขนขยายความร

(1) ครใชรปยนบนโครโมโซมทแสดงลกษณะทางพนธกรรมของแตละบคคลใน หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 ชวยอธบายเพมเตมเกยวกบตาแหนงของยนบนโครโมโซม เพอใหนกเรยนเขาใจวา เนองจากโครโมโซมอยกนเปนค ๆ จงทาใหยน


ซงมตาแหนงอยบนโครโมโซมปรากฏเปนคดวย โดยยนทควบคมลกษณะทางพนธกรรมเดยวกนจะอย บนคโครโมโซมในตาแหนงทตรงกน โครโมโซมคหนง ๆ อาจมยนทควบคมลกษณะทางพนธกรรม หลายรอยหลายพนลกษณะ ทาใหสงมชวตแตละชนดมลกษณะแตกตางกนออกไป (3) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการสรางอสจและไขจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – เซลลสบพนธของมนษยมกระบวนการสรางในลกษณะใด – เซลลรางกายของมนษย 1 เซลล จะสรางเซลลสบพนธไดทงหมดกเซลล – เพราะเหตใดลกทเกดมาจงไดรบหนวยพนธกรรมจากพอครงหนงและจากแมครงหนง ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการสรางอสจและไข โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ

แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการสรางอสจและไขจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอนไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปยนบนโครโมโซมทแสดงลกษณะทางพนธกรรมของแตละบคคลในหนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1








(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 6 โรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกต ของโครโมโซมและยน เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ เมอมยนหรอโครโมโซมทผดปกตจะทาใหเกดโรคทางพนธกรรมขน ประเทศไทยพบโรคทางพนธกรรมซงเปนปญหาสาธารณสขของประเทศ ไดแก ผปวยกลมอาการดาวน โรคธาลสซเมย และภาวะตาบอดส 2. ตวชวดชนป

อภปรายโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของยนและโครโมโซม และนาความรไปใช ประโยชน (ว 1.2 ม. 3/3) 3. จดประสงคการเรยนร

1. อธบายสาเหตของความผดปกตของโรคทางพนธกรรมได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยน

ไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง โรคทางพนธกรรมทเกด จากความผดปกตของ โครโมโซมและยน 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม – โรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยน

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของ โครโมโซมและยน และเลาประสบการณทเกยวกบโรคทาง พนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยนตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบโรคทาง พนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยนทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ


1) ครนารปโครโมโซมของมนษยทมจานวนโครโมโซมเกนมา 1 แทง มาใหนกเรยนด จากนนครตงประเดนคาถามดงน – โครโมโซมในภาพเปนโครโมโซมของเพศใด – โครโมโซมในภาพมลกษณะใดผดปกต และผทมโครโมโซมดงภาพจะมลกษณะทางพนธกรรมผดปกตหรอไม อยางไร 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง โรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยน


1) ขนสรางความสนใจ (1) ครแบงนกเรยนเปน 2 กลม ใหนกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายเปรยบเทยบ

ลกษณะภายนอกทปรากฏของผปวยทเปนโรคทางพนธกรรม รวมทงสาเหตททาใหผปวยมลกษณะภายนอกทแตกตางจากคนปกต

(2) นกเรยนแตละกลมรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของ แตละคน จากนนครใหนกเรยนสงตวแทนของแตละกลมออกมานาเสนอผลการอภปรายหนาชนเรยน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยนจาก


ใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา โรคทางพนธกรรมในมนษยเกด จากยนหรอโครโมโซมทมความผดปกตถายทอดผานทางเซลลสบพนธ ทาใหเกดโรคทางพนธกรรมซง ปรากฏในลกหลานตอไปได

(2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบโรคทางพนธกรรมทเกดจากความ ผดปกตของโครโมโซมและยน โดยดาเนนการตามขนตอนดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน ผปวยกลมอาการดาวน โรคธาลสซเมย ภาวะ ตาบอดส – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยน (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม



(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – โรคทางพนธกรรมทนกเรยนศกษา (สบคน) เกดจากสาเหตใด (แนวคาตอบ กลมอาการดาวน เกดจากความผดปกตของโครโมโซมคท 21 โรคธาลสซเมย เกดจากความผดปกตของยนทควบคมการสรางเฮโมโกลบน ภาวะตาบอดส เกดจากความผดปกตของยนบนโครโมโซม X) – โรคทางพนธกรรมทพบในประเทศไทยมอะไรบาง และโรคดงกลาวเกดจากสาเหตใด (แนวคาตอบ โรคทางพนธกรรมทพบในประเทศไทย เชน ผปวยกลมอาการดาวน โรคธาลสซเมย และภาวะตาบอดส ซงผปวยกลมอาการดาวนเกดจากสาเหตของความผดปกตของโครโมโซมคท 21 เกนจากปกต ทาใหมโครโมโซมทงหมด 47 โครโมโซมซงเกนจากคนปกต สวนโรคธาลสซเมยเกดจากความผดปกตของยนทควบคมการสรางเฮโมโกลบน ทาใหผปวยมภาวะโลหตจางและซด และภาวะตาบอดสเกดจากความผดปกตของยนทเกยวเนองกบโครโมโซม X ทาใหผปวยมองเหนสผดไปจากความเปนจรง)

– ผทจดอยในกลมภาวะตาบอดสไมเหมาะกบการประกอบอาชพใด (แนวคาตอบ อาชพทตองเกยวของกบการขบขยวดยานพาหนะทงรถยนต เรอ และเครองบน เชน พนกงานขบรถ)


(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม 4) ขนขยายความร (1) ครใหนกเรยนทากจกรรมฝกเพมพนทกษะ โดยครนาแผนภาพสาหรบทดสอบภาวะตาบอด

สมาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนแตละคนทดสอบความสามารถในการมองเหนสจากแผนภาพดวยการอานตวเลขในแผนภาพวาเปนเลขใด จากนนครและนกเรยนรวมกนอภปรายและสรปผลการทากจกรรม

(2) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยนจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – ผปวยกลมอาการดาวนนอกจากจะเกดจากสาเหตของความผดปกตของโครโมโซม แลว ยงเกดจากสาเหตใด

– เพราะเหตใดผปวยโรคธาลสซเมยจงมอาการโลหตจาง – หากพอตาปกตแตแมตาบอดส ลกเพศใดมโอกาสตาบอดสมากกวา เพราะเหตใด

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยน โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ

แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของโครโมโซมและยนจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอนไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปโครโมโซมของมนษยทมจานวนโครโมโซมเกนมา 1 แทง 2. แผนภาพสาหรบทดสอบภาวะตาบอดส 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด







(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 7 การปองกนการเกดโรคทเกดจาก ความผดปกตทางพนธกรรม เวลา 1 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ โรคทางพนธกรรมมสาเหตและปจจยมากมายททาใหเกดโรค ในทางการแพทยสามารถปองกนและหลกเลยงเพอไมใหเกดโรคทางพนธกรรมขนได 2. ตวชวดชนป

อภปรายโรคทางพนธกรรมทเกดจากความผดปกตของยนและโครโมโซม และนาความรไปใช ประโยชน (ว 1.2 ม. 3/3) 3. จดประสงคการเรยนร

1. อธบายการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรมได 2. ตระหนกถงความสาคญของการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม

3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรมไปใช

ในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง การปองกนการเกดโรคท เกดจากความผดปกตทาง พนธกรรม 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม – การปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกต ทางพนธกรรมและเลาประสบการณทเกยวกบการปองกนการเกด โรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรมตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการปองกน การเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรมทเรยนร หรอท นกเรยนสนใจ


ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – โรคทางพนธกรรมสงผลกระทบตอการดารงชวตของผปวยและครอบครวหรอไม

ลกษณะใด – นกเรยนมญาตหรอบคคลใกลชดทเปนโรคทางพนธกรรมหรอไม ถาม นกเรยนจะแนะนาใหบคคลเหลานหลกเลยงการเกดความผดปกตของโรคนอยางไร

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง การปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนาสอมลตมเดยเกยวกบผปวยทมความผดปกตของโรคทางพนธกรรม เชน ผปวยกลม อาการดาวน ผปวยทเปนโรคธาลสซเมย และผทมภาวะตาบอดสมาฉายใหนกเรยนด จากนนครตง ประเดนคาถามดงน

– ถานกเรยนไมอยากใหครอบครวหรอบคคลใกลชดเปนโรคทางพนธกรรม นกเรยน จะมวธปองกนการเกดโรคทางพนธกรรมนอยางไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน


2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรมจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา โรคทางพนธกรรมมสาเหตและปจจยมากมายททาใหเกดโรค ในทางการแพทยสามารถปองกนและหลกเลยงเพอไมใหเกดโรคทางพนธกรรมขนได (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม โดยดาเนนการตามขนตอนดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน การปองกนการเกดโรคทางพนธกรรม ความ ผดปกตของโรคทางพนธกรรม – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม


3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – ยกตวอยางสาเหตและปจจยทสนบสนนใหเกดโรคทางพนธกรรม (แนวคาตอบ สาเหตและปจจยทสนบสนนใหเกดโรคทางพนธกรรม เชน 1. การแตงงานระหวางเครอญาต 2. การอยในสงแวดลอมทอาจทาใหรางกายไดรบสารเคมทไปกระตนใหเกดความผดปกตทางพนธกรรม) – ถาสามภรรยาคหนงเปนพาหะของโรคธาลสซเมยทงค เพอหลกเลยงการมลกเปน โรคน สามภรรยาคนควรปฏบตตนอยางไร (แนวคาตอบ สามภรรยาคนควรไปพบแพทยเพอขอรบคาปรกษาจากแพทยกอนการตงครรภ เพราะแพทยเมอทราบวาพอและแมเปนพาหะของโรค ลกทคลอดออกมายอมมโอกาสทจะเปนโรค แพทยจะไดชวยแนะนาในการตดสนใจยตการตงครรภไดอยางทนทวงท) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม


4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรมจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – จงยกตวอยางปจจยทสนบสนนใหเกดความผดปกตทางพนธกรรม

– เพราะเหตใดจงตองมการปองกนการเกดความผดปกตทางพนธกรรม – นกเรยนควรปฏบตตนในลกษณะใดเพอหลกเลยงการเกดโรคทางพนธกรรม – เพราะเหตใดจงควรหลกเลยงการแตงงานระหวางเครอญาต – สงแวดลอมมผลตอการเกดโรคทางพนธกรรมในลกษณะใด ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรม โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ

แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการปองกนการเกดโรคทเกดจากความผดปกตทางพนธกรรมจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. สอมลตมเดยเกยวกบผปวยทมความผดปกตของโรคทางพนธกรรม เชน ผปวยกลมอาการดาวน ผปวยทเปนโรคธาลสซเมย และผทมภาวะตาบอดส


พานช จากด






(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 8 ประโยชนของความรทางดานพนธศาสตร เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ ปจจบนความรทางดานพนธศาสตรมความกาวหนามากขน มการนาความรดงกลาวมาใชกนอยางแพรหลาย โดยเนนการใชเทคนคทางพนธวศวกรรมเขามาชวย เรยกความรดงกลาววา เทคโนโลยชวภาพ ทาใหสามารถนามาใชประโยชนไดในหลาย ๆ ดาน เชน ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานการแพทย และดานกฎหมาย 2. ตวชวดชนป

อภปรายผลของเทคโนโลยชวภาพตอการดารงชวตของมนษยและสงแวดลอม (ว 1.2 ม. 3/6)

3. จดประสงคการเรยนร 1. ยกตวอยางความกาวหนาและอธบายการนาความรทางดานพนธศาสตรไปใชประโยชนได

2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองประโยชนของความรทางดานพนธศาสตรไปใชในชวตประจาวนได

(P)




1. ซกถามความรเรอง ประโยชนของความร ทางดานพนธศาสตร 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ประโยชนของความรทางดานพนธศาสตร

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบประโยชนของความรทางดานพนธศาสตรและ เลาประสบการณทเกยวกบประโยชนของความรทางดานพนธศาสตร

ตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบประโยชน ของความรทางดานพนธศาสตรทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ สงคม ศาสนาและ อภปรายเกยวกบความรวมมอทางดานเทคโนโลยชวภาพในประเทศ

วฒนธรรม สมาชกอาเซยน


ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครสนทนากบนกเรยนเกยวกบการผสมพนธพชและสตวเพอการดารงชวตของมนษยในอดต

โดยครตงประเดนคาถามดงน – ในอดตมนษยมวธการคดเลอกและผสมพนธพชและสตวดวยวธใด (แนวคาตอบ ผสมพนธ

พชหรอสตวกอนแลวจงคดเลอกพนธทมลกษณะตามทตองการภายหลง) – วธการดงกลาวมความยงยากหรอไม ลกษณะใด (แนวคาตอบ มความยงยาก เนองจากเปนวธทตองใชเวลานานและใหผลผลตไมแนนอน)

– นกเรยนคดวามวธการใดอกหรอไมทจะชวยใหเราสามารถผลตผลผลตทมคณภาพตามท เราตองการไดภายในเวลาอนจากด

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง ประโยชนของความรทางดานพนธศาสตร ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนาขาวความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการผลตผลผลตทางดานการ เกษตร เชน ขาว ขาวโพด ผก และผลไมมาเลาใหนกเรยนฟง จากนนครตงประเดนคาถาม ดงน – นอกจากผลผลตทางดานการเกษตรแลว นกเรยนคดวายงมผลผลตทางดานใดอก บางทเราไดอาศยความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการนาไปใชประโยชน

(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน


2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาประโยชนของความรทางดานพนธศาสตรจากใบความรหรอในหนงสอ เรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ปจจบนความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในดาน พนธศาสตรมความกาวหนาไปมาก นกวทยาศาสตรไดนาความรทเรยกวา เทคโนโลยชวภาพ เขามาชวยในการผลตผลตภณฑเพอตอบสนองความตองการของมนษยในดานตาง ๆ มากมาย (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สบคนขอมลการใชประโยชนจาก ความรทางดานพนธศาสตร ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต ดงน

– ใหสบคนขอมลเกยวกบการนาความรทางดานพนธศาสตรไปใชประโยชนในดานตาง ๆ เชน ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานอาหาร ดานการแพทย และดานกฎหมาย

– นาขอมลทไดมาอภปรายรวมกนแลวนาเสนอผลการปฏบตกจกรรม (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม (4) ครคอยแนะนาชวยเหลอนกเรยนขณะปฏบตกจกรรม โดยครเดนดรอบ ๆ หองเรยนและ

เปดโอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา


(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – การนาความรทางดานพนธศาสตรมาใชประโยชนในดานการแพทยทเปนทยอมรบในปจจบนคออะไร (แนวคาตอบ การผลตอนซลนเพอใชรกษาโรคเบาหวาน)

– การปรบปรงพนธพช พนธสตวใหมลกษณะตรงตามทตองการเปนการใชประโยชน จากความรดานพนธศาสตรในดานใด (แนวคาตอบ ดานการเกษตร)

– นกเรยนมวธการนาความรทางดานพนธศาสตรมาใชประโยชนควบคไปกบการรกษาสงแวดลอมในทองถนไดโดยวธใด (แนวคาตอบ ในดานการเกษตรมการใชปยหมก ปยคอกแทนปยเคม เพอลดมลพษสงแวดลอม นอกจากนการใชจลนทรยในการควบคมและกาจดแมลง และการใชจลนทรยในการกาจดนาเสยกชวยรกษาสภาพแวดลอมไดอกทางหนง)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา ความรทางดานพนธศาสตรสามารถนาไปใชประโยชนไดมากมาย เชน ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานอาหาร ดานการแพทย และดานกฎหมาย

4) ขนขยายความร (1) ครเพมเตมความรใหแกนกเรยนวา เพอใหประเทศในกลมสมาชกอาเซยนมความกาวหนาทางเทคโนโลยชวภาพทเทาเทยมกน ศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (BIOTEC) ประเทศไทยจงไดรเรมโครงการพฒนาบคลากรดานเทคโนโลยชวภาพสาหรบเพอนบานขนในป พ.ศ. 2544 โดย


โครงการนเปนการใหความชวยเหลอประเทศเพอนบานในภมภาคเดยวกนเพอตอบสนองนโยบาย “อาเซยนชวยอาเซยน” อกทงยงสนบสนนและสงเสรมการพฒนาเศรษฐกจอยางยงยนรวมกบประเทศเพอนบานเพอลดชองวางทางเศรษฐกจระหวางกนอกดวย

ในแตละปศนยพนธวศวกรรมและเทคโนโลยชวภาพแหงชาต (BIOTEC) ไดจดสรรทนเพอใหนกวจยจากประเทศสมาชกอาเซยนไดเขารบการฝกอบรมทเนนการใหความรและการฝกปฏบตจรง ซงเปนการเตรยมความพรอมสาหรบการศกษาในระดบสงตอไป และยงเปนการสรางเครอขายการวจยใหกบนกวจยในกลมประเทศสมาชกอาเซยนอกดวย (2) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบประโยชนของความรทางดานพนธศาสตรจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – มนษยนาความรทางดานพนธศาสตรมาใชประโยชนในดานใด

– การปรบปรงพนธพชใหมคณสมบตตานทานแมลงศตรพชเปนการใชประโยชน จากความรทางดานพนธศาสตรในดานใด – ความรทางดานพนธศาสตรใชประโยชนในการรกษาสงแวดลอมไดในลกษณะใด ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบประโยชนของความรทางดานพนธศาสตร โดยรวมกนเขยน เปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบประโยชนของความรดานพนธศาสตรจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน


9. สอ/แหลงการเรยนร 1. ขาวความกาวหนาทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยในการผลตผลผลตทางดานการเกษตร เชน

ขาว ขาวโพด ผก และผลไม 2. ใบกจกรรมท 4 สบคนขอมลการใชประโยชนจากความรทางดานพนธศาสตร 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 9 เทคโนโลยชวภาพ เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ มนษยนาเทคโนโลยชวภาพมาทาใหสงมชวต ไดแก พช สตว หรอจลนทรยเกดการเปลยนแปลง เพอผลตสงตาง ๆ ทเปนประโยชนตอมนษย ปจจบนเทคโนโลยชวภาพทเปนทรจกกนอยางแพรหลาย ไดแก พนธวศวกรรม (genetic engineering) 2. ตวชวดชนป


3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายกระบวนการทางพนธวศวกรรมได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองเทคโนโลยชวภาพไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง เทคโนโลยชวภาพ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร เทคโนโลยชวภาพ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบเทคโนโลยชวภาพและเลาประสบการณท เกยวกบประโยชนของความรทางดานพนธศาสตรตามทนกเรยนได ประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบ

เทคโนโลยชวภาพทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ 7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 15 ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – เทคโนโลยชวภาพสามารถชวยเพมผลผลตในดานตาง ๆ ไดอยางไร

– ปจจบนนกวทยาศาสตรนาความรสาขาใดมาชวยในการเพมผลผลตใหเปนทยอมรบกนอยางแพรหลาย

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง เทคโนโลยชวภาพ ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครแบงนกเรยนเปน 2 กลม ใหนกเรยนแตละกลมอภปรายรวมกนเกยวกบ เทคโนโลยชวภาพทพบเหนในชวตประจาวนหรอในทองถนทนกเรยนอาศยอย จากนนครใหนกเรยน แตละกลมรวบรวมขอมลทได แลวสงตวแทนกลมออกมารายงานหนาชนเรยน (2) ครและนกเรยนรวมกนสรปผลการทากจกรรม จากนนครตงประเดนคาถามดงน – นกเรยนทราบหรอไมวา เทคโนโลยชวภาพประกอบดวยกระบวนการและขนตอน อะไรบาง (3) นกเรยนแตละคนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของ แตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาเทคโนโลยชวภาพจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวย อธบายใหนกเรยนเขาใจวา มนษยนาเทคโนโลยชวภาพทเรยกวา พนธวศวกรรม มาใชประโยชนในดาน


ตาง ๆ มากมาย พนธวศวกรรมเปนกระบวนการนาพช สตว หรอจลนทรยมาทาใหเกดการเปลยนแปลง เพอผลตสงตาง ๆ ทเปนประโยชนตอมนษย สงมชวตทไดจากกระบวนการทางพนธวศวกรรมเรยกวา สงมชวตดดแปรพนธกรรม (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ โดยดาเนนการ ตามขนตอนดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน เทคโนโลยชวภาพ กระบวนการทาง พนธวศวกรรม – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ

(3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม (4) ครคอยแนะนาชวยเหลอนกเรยนขณะปฏบตกจกรรม โดยครเดนดรอบ ๆ หองเรยนและเปด

โอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา ชวโมงท 16 3) ขนอธบายและลงขอสรป

(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – อธบายความหมายของพนธวศวกรรมมาพอเขาใจ (แนวคาตอบ พนธวศวกรรม หมายถง กระบวนการทเกยวของกบการตดตอยนจากสงมชวตชนดหนงเขากบยนของสงมชวต อกชนดหนง เพอใหไดยนทมคณสมบตตามตองการ)

– สงมชวตทไดจากกระบวนการทางพนธวศวกรรมเรยกวาอะไร ยกตวอยางสงมชวต ทไดจากกระบวนการทางพนธวศวกรรม (แนวคาตอบ สงมชวตทไดจากกระบวนการทางพนธวศวกรรมเรยกวา สงมชวตดดแปรพนธกรรม ตวอยางสงมชวตทไดจากกระบวนการพนธวศวกรรม ไดแก ฝาย ถวเหลอง พรก และมะละกอ) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม


4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบเทคโนโลยชวภาพจากหนงสอ

เรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – อธบายความหมายของพนธวศวกรรมมาพอเขาใจ

– เพราะเหตใดกระบวนการทางพนธวศวกรรมจงตองนาเซลลทมดเอนเอสายผสม (recombinant DNA) ไปเพาะเลยง

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบเทคโนโลยชวภาพ โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบเทคโนโลยชวภาพจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร







(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 10 การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ ความกาวหนาของเทคโนโลยชวภาพสมยใหมทาใหมนษยใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในดานตาง ๆ ไดแก ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานการแพทย และดานกฎหมาย 2. ตวชวดชนป


3. จดประสงคการเรยนร 1. สรปการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในดานตาง ๆ ได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพไปใชในชวตประจาวนได

(P)




1. ซกถามความรเรอง การใชประโยชนจาก เทคโนโลยชวภาพ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ – ดานการเกษตร – ดานอตสาหกรรม – ดานการแพทย – ดานกฎหมาย

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพและเลา ประสบการณทเกยวกบการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการใช ประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 17 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครทบทวนความรเดมเกยวกบเทคโนโลยชวภาพทไดเรยนรมาแลว โดยครตงประเดนคาถามดงน – เทคโนโลยชวภาพหมายถงอะไร – วธการทางพนธวศวกรรมประกอบดวยขนตอนอะไรบาง – ผลผลตทไดจากกระบวนการทางพนธวศวกรรมเรยกวาอะไร – ผลผลตจากกระบวนการทางพนธวศวกรรมสามารถนาไปใชประโยชนในชวตประจาวนของเราไดหรอไม ลกษณะใด

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนาขาวเกยวกบการพสจนความเปนพอแมลกของดารานกแสดงหรอประชาชนทวไป จากหนาหนงสอพมพมาเลาใหนกเรยนฟง จากนนครตงประเดนคาถามดงน

– ประโยชนทไดรบจากการพสจนความเปนพอแมลกดงกลาวเปนการนาความร เกยวกบเทคโนโลยชวภาพมาใชประโยชนในดานใด (แนวคาตอบ ดานกฎหมาย)


– นอกจากการนาเทคโนโลยชวภาพมาใชในดานกฎหมายแลว เราสามารถนา เทคโนโลยชวภาพไปใชประโยชนในดานใดไดอกบาง (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ความกาวหนาของเทคโนโลยชวภาพสมยใหมโดยเฉพาะกระบวนการทางพนธวศวกรรมสามารถนาไปใชประโยชนในดานตาง ๆ มากมาย เชน ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานการแพทย และดานกฎหมาย (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ โดยดาเนนการตามขนตอนดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน การใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานการแพทย และดานกฎหมาย – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ


โอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา ชวโมงท 18 3) ขนอธบายและลงขอสรป

(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – ยกตวอยางการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพทนกเรยนศกษา (สบคน) (แนวคาตอบ การสรางเนอสตวสงเคราะห โดยเพาะเลยงเซลลตนกาเนดของสตวใหมรปรางเปนแถบยาวแลวนามารวมกน)


– ยกตวอยางประโยชนทไดรบจากเทคโนโลยชวภาพในดานการแพทยมา 1 ตวอยาง (แนวคาตอบ ประโยชนจากการนาเทคโนโลยชวภาพมาใชในดานการแพทย เชน การใชจลนทรยในการผลตยาปฏชวนะเพอยบยงการเจรญเตบโตของแบคทเรย การใชจลนทรยในการผลตวคซนโดยการใช ดเอนเอสายผสม (Recombinant DNA) ในการตดตอยนในจลนทรย ตวอยางวคซนทใชปองกนโรค ไดแก วคซนปองกนโรคไวรสตบอกเสบ) – มนษยไดรบประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในดานใดมากทสด (แนวคาตอบ ดานการเกษตร) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – “สงมชวตทไดจากเทคโนโลยชวภาพจะตองใชกระบวนการทางพนธวศวกรรม เสมอ” คากลาวนเปนจรงหรอไม อยางไร – ดานอตสาหกรรมมการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในลกษณะใด ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพ โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการใชประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน


9. สอ/แหลงการเรยนร 1. ขาวเกยวกบการพสจนความเปนพอแมลกของดารานกแสดงหรอประชาชนทวไป 2. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 3. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 11 ผลของเทคโนโลยชวภาพ เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ แมวาเทคโนโลยชวภาพจะสามารถตอบสนองความตองการของมนษยไดอยางหลากหลาย แตการใชเทคโนโลยชวภาพกจาเปนตองคานงถงผลกระทบตอสงมชวตและสงแวดลอมควบคไปดวยเสมอ 2. ตวชวดชนป


3. จดประสงคการเรยนร 1. ตระหนกถงความสาคญของการนาเทคโนโลยชวภาพไปใชประโยชนในการดารงชวต 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองผลของเทคโนโลยชวภาพไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ผลของเทคโนโลยชวภาพ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบหลงเรยน




5. สาระการเรยนร ผลของเทคโนโลยชวภาพ – ความปลอดภยทางชวภาพ – แนวทางในการปฏบตเพอความปลอดภยทางชวภาพ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบผลของเทคโนโลยชวภาพและเลาประสบการณ ทเกยวกบผลของเทคโนโลยชวภาพตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบผลของ เทคโนโลยชวภาพทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ

สงคม ศาสนาและ พช GMO กบการเปดตลาดการคาของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน วฒนธรรม


ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน

– เทคโนโลยชวภาพทางดานพนธวศวกรรมสามารถนาไปใชประโยชนไดในดานใด – ยกตวอยางสงมชวตดดแปรพนธกรรมทเกดจากการปรบปรงพนธพชมา 1 ตวอยาง – นกเรยนคดวาสงมชวตดดแปรพนธกรรมทเกดจากเทคนคทางพนธวศวกรรมมขอด ขอเสย

หรอไม อะไรบาง 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ผลของเทคโนโลยชวภาพ ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครแบงนกเรยนเปน 2 กลม ใหนกเรยนแตละกลมอภปรายรวมกนเกยวกบขอดและขอเสยของเทคโนโลยชวภาพ จากนนครใหนกเรยนแตละกลมรวบรวมขอมลทได แลวสงตวแทนกลมออกมารายงานหนาชนเรยน (2) ครและนกเรยนรวมกนสรปผลการทากจกรรม จากนนครตงประเดนคาถามดงน

– เนองจากกระบวนการทางพนธวศวกรรมเปนการตดแตงยนซงไมใชวธทเกดขนเอง ตามธรรมชาต นกเรยนคดวาถาหากเราปลอยสงมชวตดดแปรพนธกรรมเหลานสสงแวดลอม จะสงผลกระทบตอสมดลธรรมชาตหรอไม ลกษณะใด (3) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน


(4) ครถามนกเรยนวา นกเรยนทราบหรอไมวามประเทศใดในสมาชกอาเซยนทไดรบอนญาตใหปลกพช GMO และสาหรบประเทศไทยแลวมมมมองตอพช GMO อยางไร จากนนครใหความรแกนกเรยนวา ประเทศฟลปปนสเปนประเทศทไดรบอนญาตใหปลกพช GMO โดยสาหรบประเทศไทยแลวยงไมยอมรบสนคา GMO และกาหนดใหเปนสงหามนาเขาตาม พรบ. กกพช ดงนนกอนการเปดตลาดการคาภายใตกรอบความตกลงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนในวนท 31 ธนวาคม พ.ศ. 2558 กระทรวงเกษตรและสหกรณจะตองเตรยมมาตรการใหพรอมเพอปองกนไมใหสนคาดงกลาวเขามาปนเปอนพชปลกของไทย เพราะอาจมการลกลอบนาเขาสนคาพช GMO มาจาหนายในไทยหลงการเปดตลาดการคาของประชาคมเศรษฐกจอาเซยน

2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาผลของเทคโนโลยชวภาพจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดย ครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา แมวาเทคโนโลยชวภาพจะสามารถตอบสนองตอความตองการของ มนษยไดอยางมากมาย แตการนาเทคโนโลยชวภาพไปใชประโยชนอาจนาไปสความเสยงทจะทาให เกดผลในทางลบได ดงนนจงจาเปนอยางยงทจะตองคานงถงความปลอดภยทางชวภาพในการอยรวมกน ระหวางสงมชวตและสงแวดลอม ประเทศไทยมหนวยงานทเรยกวา ศนยพนธวศวกรรมและ เทคโนโลยชวภาพแหงชาต ทาหนาทวจย พฒนา และกาหนดมาตรการการนาพชตดแตงยนเขามาใน ประเทศ (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สบคนขอมลเทคโนโลยชวภาพ ในประเทศไทย ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต ดงน

– แบงกลมนกเรยนออกเปน 3–5 คนตอ 1 กลม – ใหแตละกลมสบคนขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ เชน หนงสอเรยน หนงสอ

อางอง หนงสออานประกอบ หนงสอพมพ วารสารตาง ๆ หรอทางอนเทอรเนตทมเวบไซตทเกยวของกบหวขอเรองตอไปน

1) เทคโนโลยชวภาพ 2) ผลของเทคโนโลยชวภาพ – นาขอมลทไดมาอภปรายรวมกนแลวนาเสนอผลการปฏบตกจกรรม



(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน


– ประเทศไทยไดรบประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในการอนรกษและรกษาสงแวดลอมในเรองใด (แนวคาตอบ 1. ชวยลดการใชปยเคมของเกษตรกรจากการทเกษตรกรนาปยชวภาพมาใชในการเพมผลผลต 2. ชวยลดปรมาณการใชสารเคมจากการปรบปรงพนธพช ทาใหพชมคณสมบตตานทานโรคและแมลง)

– นกเรยนเหนดวยหรอไมกบการนาเทคโนโลยชวภาพมาใชประโยชนในประเทศไทย (แนวคาตอบ เหนดวย) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา เทคโนโลยชวภาพมบทบาทและเปนประโยชนตอมนษยอยางมากมาย แตการนาเทคโนโลยชวภาพไปใชประโยชนจาเปนตองคานงถงผลกระทบในระยะยาวตอสงมชวตและสงแวดลอมดวย

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบผลของเทคโนโลยชวภาพจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – ในอนาคตถามการนาเทคโนโลยชวภาพมาใชประโยชนในดานตาง ๆ มากขน นกเรยนคดวาเราควรมแนวทางในการควบคมการใชประโยชนในลกษณะใด – จงยกตวอยางผลเสยของสงมชวตดดแปรพนธกรรมเกยวกบความปลอดภยทางชวภาพ – หากนกเรยนตองการนาพชดดแปรพนธกรรมเขามาปลก นกเรยนจะตองขออนญาตจากองคกรใด ขนสรป

1. ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบผลของเทคโนโลยชวภาพ โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

2. ครดาเนนการทดสอบหลงเรยน โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเพอวดความกาวหนา/ผลสมฤทธทางการเรยน หนวยการเรยนรท 1 ตอนท 1

3) ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาคนควาเนอหาของบทเรยนชวโมงหนา เพอจดการเรยนรครงตอไป โดยใหนกเรยนศกษาคนควาลวงหนาในหวขอความหลากหลายทางชวภาพ


4) ครใหนกเรยนเตรยมประเดนคาถามทสงสยมาอยางนอยคนละ 1 คาถาม เพอนามาอภปรายรวมกนในชนเรยนครงตอไป 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบผลของเทคโนโลยชวภาพจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. ใบกจกรรมท 5 สบคนขอมลเทคโนโลยชวภาพในประเทศไทย 2. แบบทดสอบหลงเรยน 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


ตอนท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ เวลา 5 ชวโมง แผนการจดการเรยนรท 12 ความหลากหลายทางชวภาพ เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง สงมชวตนานาชนดซงมองคประกอบของพนธกรรมทแตกตางกน มาอยรวมกนในระบบนเวศทมความซบซอนแตกตางกนในแตละทองถน 2. ตวชวดชนป

สารวจและอธบายความหลากหลายทางชวภาพในทองถนททาใหสงมชวตดารงชวตอยไดอยางสมดล (ว 1.2 ม. 3/4)


1. อธบายความหมายและประเภทของความหลากหลายทางชวภาพได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองความหลากหลายทางชวภาพไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ความหลากหลายทาง ชวภาพ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบกอนเรยน




5. สาระการเรยนร ความหลากหลายทางชวภาพ – ประเภทของความหลากหลายทางชวภาพ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพและเลา ประสบการณทเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพตามทนกเรยนได ประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความ หลากหลายทางชวภาพทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 21 ครดาเนนการทดสอบกอนเรยน โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนเพอตรวจสอบความพรอมและพนฐานของนกเรยน ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครนารปทงหญา ทะเลทราย ปาชายเลน น าตก หรอแนวปะการงทมสงมชวตอาศยอยมาตดบนกระดานดา จากนนครตงประเดนคาถามดงน

– สถานททนกเรยนเหนอยนมชนดและจานวนของสงมชวตอะไรบาง ชนดและจานวนของสงมชวตทอาศยอยนแตกตางกนหรอไม ลกษณะใด

– นอกจากสถานทเหลานแลว นกเรยนคดวาสถานทอน ๆ บนโลกนจะมชนดและจานวนของสงมชวตแตกตางจากสถานทตวอยางทครนามาใหนกเรยนดหรอไม เพราะอะไร

– นกเรยนคดวาสถานทลกษณะใดจงจะม ชนดและจานวนของสงมชวตอาศยอยในปรมาณมากและหลากหลาย

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง ความหลากหลายทางชวภาพ ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรรวมกบแบบกลบดานชนเรยน ซงมขนตอนดงน

1) ขนสรางความสนใจ (1) ครแบงกลมนกเรยนแลวเปดโอกาสใหนกเรยนในกลมนาเสนอขอมลเกยวกบความหลากหลาย

ทางชวภาพ ทครมอบหมายใหไปเรยนรลวงหนาใหเพอน ๆ ในกลมฟง จากนนใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอขอมลหนาหองเรยน


(2) ครตรวจสอบวานกเรยนทาภาระงานทไดรบมอบหมายไปหรอไม โดยตรวจสอบจากการจดบนทกของนกเรยน และถามคาถามเกยวกบภาระงาน ดงน – นกเรยนคดวาทองถนทนกเรยนอาศยอยมชนดและจานวนของสงมชวตอยในปรมาณท

เหมาะสมหรอไม นกเรยนดจากอะไร (แนวคาตอบ เหมาะสม โดยดจากความหลากหลายของชนดและจานวนของสงมชวตในทองถน) (3) ครเปดโอกาสใหนกเรยนตงประเดนคาถามทนกเรยนสงสยจากการทาภาระงานอยางนอยคนละ 1 คาถาม ซงครใหนกเรยนเตรยมมาลวงหนา และใหนกเรยนชวยกนตอบและแสดงความคดเหน

(4) ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบภาระงาน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ชนดและจานวนของสงมชวตทแตกตางกนกอใหเกดความหลากหลายทางชวภาพ 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาความหลากหลายทางชวภาพจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดย ครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง สงมชวตนานาชนดซงม องคประกอบของพนธกรรมทแตกตางกน มาอยรวมกนในระบบนเวศทมความซบซอนแตกตางกน ในแตละทองถน

(2) ครอธบายเพมเตมในหวขอประเภทของความหลากหลายทางชวภาพ โดยครเนนไปท ความหมายขององคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพแตละประเภท เพอใหนกเรยนสามารถสรปไดวา ความหลากหลายทางชวภาพประกอบดวยองคประกอบทสาคญ 3 ประเภท ไดแก 1. ความหลากหลายของชนดพนธ 2. ความหลากหลายทางพนธกรรม และ 3. ความหลากหลายของระบบนเวศ โดยบรเวณตาง ๆ บนพนโลกจะมความหลากหลายทางชวภาพทแตกตางกนเนองจากมสงมชวตอาศยอยแตกตางกนทงชนดและจานวน (3) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สารวจความหลากหลายทางชวภาพ ในโรงเรยน ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต ดงน

– แบงนกเรยนเปนกลม ใหแตละกลมคาดคะเนวาบรเวณโรงเรยนมพชและสตวอยทงหมดกชนด

– กาหนดขอบเขตพนทในการสารวจของแตละกลม วางแผนเพอสารวจวามพช และสตวอยกชนดในบรเวณโรงเรยน โดยแตละกลมรวมกนรวบรวมรายชอพชและสตวทสารวจพบใหไดมากทสด บนทกชนดและลกษณะเฉพาะของพชและสตวทพบ

– นารายชอพชและสตวทไดมาเปรยบเทยบกบรายชอพชและสตวทเพอนกลมอน สารวจพบ นาขอมลของทกกลมมารวมกน แลวเขยนรายงาน

– เลอกพชและสตวทนกเรยนสนใจมาอยางละ 1 ชนด เพอสบคนขอมลวาพช และสตวชนดนมลกษณะเฉพาะเปนแบบใด และสามารถใชประโยชนอะไรจากพชและสตวชนดน บนทกผลการสารวจ

– นาขอมลทไดมาสรปและอภปรายรวมกนในชนเรยน (4) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม




(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – นกเรยนรวบรวมชนดของสงมชวตทสารวจพบไดมากนอยเพยงใด ตรงตามทคาดคะเนไวหรอไม (แนวคาตอบ รวบรวมชนดของสงมชวตได 4 ชนด คอ เขม ดาวกระจาย หางนกยง และนกเอยง ซงไมตรงกบทคาดคะเนไว เนองจากไมคาดวาจะพบไสเดอนดน) – แหลงทอยทมสภาพแวดลอมทเหมาะสมสงเกตไดจากสงใด (แนวคาตอบ มชนดและจานวนของสงมชวตอาศยอย เปนจานวนมากกวาบรเวณอน) – ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ แหลงทอยแตละแหงจะมชนดและจานวนสงมชวตแตกตางกน แหลงทอย ทมสงแวดลอมทเหมาะสมจะมสงมชวตหลายชนดอยรวมกนเปนจานวนมาก บรเวณนนจงเปนบรเวณทมความหลากหลายทางชวภาพมากเชนกน)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา ในแหลงทอยแบบตาง ๆ จะมสงมชวตอาศยอยแตกตางกนท งชนดและจานวน หากแหลงทอยใดมสงแวดลอมทเหมาะสม จะมสงมชวตหลายชนดอยรวมกน และแตละชนดจะมเปนจานวนมาก การทบรเวณใดมชนดและจานวนของสงมชวตอาศยอยมาก บรเวณนนจะมความหลากหลายของระบบนเวศมาก บรเวณใดทมความหลากหลายของระบบนเวศมาก กจะมความหลากหลายทางชวภาพมากดวยเชนกน

4) ขนขยายความร (1) ครอธบายเพมเตมเกยวกบการทาลายความหลากหลายทางชวภาพจากกจกรรมตาง ๆ ของ

มนษย เพอใหนกเรยนสรปไดวา ปจจบนปาดบชนซงเปนระบบนเวศทเปนแหลงทอยอาศยของสงมชวตทมความอดมสมบรณทสดในโลก ถกบกรกทาลายเปนจานวนมากจากกจกรรมตาง ๆ ของมนษย เชน การตดไมทาลายปา การบกรกพนทปาเพอทาการเกษตร ซงกจกรรมเหลานเปนการทาลายความหลากหลายทางชวภาพลงดวย จากนนครสมนกเรยน 2–3 คน ใหนกเรยนแสดงความคดเหนจากคาถามตอไปน

– ถาความหลากหลายทางชวภาพถกทาลายลง มนษยซงเปนสวนหนงของความหลากหลายทางชวภาพ จะไดรบผลกระทบจากทาลายความหลากหลายทางชวภาพนหรอไม ลกษณะใด

(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน (3) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความหลากหลายทาง

ชวภาพจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร


5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – ความหลากหลายทางพนธกรรมมผลกระทบตอสงมชวตอยางไร

– ความหลากหลายของชนดพนธแตกตางจากความหลากหลายทางพนธกรรมอยางไร – เพราะเหตใดการตดไมทาลายปาจงเปนการทาลายความหลากหลายทางชวภาพ ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ โดยรวมกนเขยนเปน แผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบความหลากหลายทางชวภาพ จากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. แบบทดสอบกอนเรยน 2. รปทงหญา ทะเลทราย ปาชายเลน นาตก หรอแนวปะการงทมสงมชวตอาศยอย 3. ใบกจกรรมท 6 สารวจความหลากหลายทางชวภาพในโรงเรยน 4. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา






(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 13 ความสาคญของความหลากหลาย ทางชวภาพ เวลา 1 ชวโมง

สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ ความหลากหลายทางชวภาพมความเกยวของสมพนธกนระหวางมนษย สตว และพช หากมการคกคามทาลายความหลากหลายทางชวภาพใหเกดการเปลยนแปลง ประชากรและชนดพนธของพชและสตวในธรรมชาตจะมปรมาณลดลง มนษยซงไดรบประโยชนจากธรรมชาตในการดารงชวต กจะไดรบ ผลกระทบจากการลดปรมาณของพชและสตวในธรรมชาตลงดวย 2. ตวชวดชนป

อธบายผลของความหลากหลายทางชวภาพทมตอมนษย สตว พช และสงแวดลอม (ว 1.2 ม.3/5) 3. จดประสงคการเรยนร

1. สรปความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพได 2. อธบายความสมพนธของความหลากหลายทางชวภาพทมผลตอมนษย สตว พช และ

สงแวดลอมได 3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพไปใชในชวตประจาวน

ได (P) 4. การวดและการประเมนผลการเรยนร



1. ซกถามความรเรอง ความสาคญของความ หลากหลายทางชวภาพ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ

และเลาประสบการณทเกยวกบความสาคญของความหลากหลายทาง ชวภาพตามทนกเรยนไดประสบมา

ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสาคญ ของความหลากหลายทางชวภาพทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ

สงคม ศาสนาและ จดปายนเทศเกยวกบโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร ดานการวฒนธรรม อนรกษทรพยากรธรรมชาตตามหลกเศรษฐกจพอเพยง


1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – ความหลากหลายทางชวภาพคออะไร แบงเปนกประเภท อะไรบาง

– ความหลากหลายทางชวภาพมประโยชนตอมนษยและสงมชวตชนดอนอยางไร – การทธรรมชาตมความหลากหลายของชนดพนธ ความหลากหลายทางพนธกรรม และความ

หลากหลายของระบบนเวศ นกเรยนคดวามประโยชนตอมนษย สตว และพชอยางไร 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปการตดไมทาลายปาของมนษยมาใหนกเรยนด จากนนครตงประเดนคาถามดงน – ถาความหลากหลายทางชวภาพถกคกคามทาลายจากการกระทาของมนษย เชน

การตดไมทาลายปา นกเรยนคดวาจะเกดการเปลยนแปลงของความหลากหลายทางชวภาพไปลกษณะใด – เมอความหลากหลายทางชวภาพเกดการเปลยนแปลง สงมชวตทอาศยอยในระบบ

นเวศจะไดรบผลกระทบตอการดารงชวตในลกษณะใด (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา มนษยไดรบประโยชนจากความหลากหลายทาง


ชวภาพมาเปนเวลาชานานแลว เชน การนาพชสมนไพรจากธรรมชาตมาสกดตวยาเพอใชรกษาโรค การนาพชปามาปรบปรงพนธเพอใชเปนอาหาร แตปจจบนมการเพมขนของประชากร ทาใหเกดการคกคามทาลายความหลากหลายทางชวภาพมากขน สงผลใหระบบนเวศเสยสมดล มนษยซงอาศยอยรวมกนในระบบนเวศจงไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงของความหลากหลายทางชวภาพอยางหลกเลยงไมได (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพโดยดาเนนการตามขนตอนดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน ความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ การเปลยนแปลงของความหลากหลายทางชวภาพ สมดลของระบบนเวศ – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ


เปดโอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา 3) ขนอธบายและลงขอสรป

(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – ความหลากหลายทางชวภาพมความสาคญตอมนษยและสงแวดลอมในลกษณะใด (แนวคาตอบ ความหลากหลายทางชวภาพมความสาคญตอมนษยและสงแวดลอมเปนอยางมาก เนองจากความหลากหลายทางชวภาพเกยวของสมพนธกบการดารงชวตของมนษยและสงแวดลอม มนษยไดรบ ประโยชนมากมายจากความหลากหลายทางชวภาพ เชน การนาพชและสตวจากปามาเปนอาหาร การใช วตถดบจากธรรมชาตมาผลตเปนสนคาสงออกในภาคอตสาหกรรม ถาความหลากหลายทางชวภาพถก ทาลายลง กเทากบเปนการทาลายแหลงทอยของสงมชวตซงเปนกลไกสาคญของการพงพากนใน ระบบนเวศ ทาใหระบบนเวศเสยสมดล สงแวดลอมเกดการเปลยนแปลง การเปลยนแปลงของสงแวดลอมนเองจะสงผลกระทบตอการดารงชวตของมนษย เนองจากมนษยกเปนสวนหนงของระบบ นเวศดวยเชนกน) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม


4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – ความหลากหลายทางชวภาพมความสาคญตอมนษย สตว และสงแวดลอม ในลกษณะใด – ถามนษยยงคงหาประโยชนจากธรรมชาตโดยขาดความยงคดตอไปจะเกดปญหาและสงผลกระทบตอมนษยในเรองใดมากทสด – จงยกตวอยางการใชประโยชนจากความหลากหลายทางชวภาพในชวตประจาวนของนกเรยน ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบความสาคญของความหลากหลายทางชวภาพ โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบโครงการอนเนองมาจากพระราชดาร ดานการอนรกษทรพยากรธรรมชาต จากหนงสอ วารสาร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดเปนปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน โดยครชวยสรปความสาคญของการอนรกษทรพยากรปาไมตามหลกเศรษฐกจพอเพยงเพอใหนกเรยนไดตระหนกวาการรกษาปาเปนการรกษาความหลากหลายทางชวภาพเชนกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปการตดไมทาลายปาของมนษย 2. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด







(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 14 การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ เวลา 2 ชวโมง สาระท 1 สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

1. สาระสาคญ ปจจบนโลกของเรากาลงสญเสยพนธพชและสตวในปาไปอยางรวดเรว เนองมาจากการทาลายปาของมนษย และนอกจากปาไมจะถกทาลายแลวระบบนเวศอน ๆ กถกทาลายไปดวย 2. ตวชวดชนป

อธบายผลของความหลากหลายทางชวภาพทมตอมนษย สตว พช และสงแวดลอม (ว 1.2 ม.3/5)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายเกยวกบผลของการเปลยนแปลงความหลากหลายทางชวภาพได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพไปใชในชวตประจาวนได

(P)




1. ซกถามความรเรอง การสญเสยความ หลากหลายทางชวภาพ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบหลงเรยน




5. สาระการเรยนร การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ – ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพและเลา ประสบการณทเกยวกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการสญเสย ความหลากหลายทางชวภาพทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ


ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครนารปการตดไมทาลายปาหรอการบกรกพนทปาชายเลนเพอทาการเกษตรของมนษยมาใหนกเรยนด จากนนครตงประเดนคาถามดงน – ถาปาไม ปาชายเลน หรอพนทอน ๆ ทนอกเหนอจากทครนามาเปนตวอยางถกบกรกทาลาย เราจะตองสญเสยสงมชวตอะไรไปบาง – ถาพนทเหลานถกบกรกทาลายเพมขนเรอย ๆ ภายในเวลาอนสน นกเรยนคดวาสงทจะเกดขนตามมาในอนาคตคออะไร 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปสตวปาทสญพนธไปแลว เชน สมน กระซ กปร มาตดบนกระดาน จากนนครตงประเดนคาถามดงน

– นกเรยนรจกสตวปาเหลานหรอไม เรยกวาอะไรบาง – การทสตวปาเหลานสญพนธไปจากปาไมของประเทศไทย โดยไมสามารถสรางขนมา

ทดแทนไดอกตอไป นกเรยนมความคดเหนตอการสญพนธของสตวปาเหลานอยางไร – การสญพนธของสตวปาเหลานสงผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพใน

ลกษณะใด


(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การทาลายความหลากหลายทางชวภาพของมนษย ทาใหปจจบนเราตองสญเสยพนธพชและสตวไปอยางรวดเรว และหากยงเรงใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพใหเรวขนอก นอกจากจะสงผลกระทบตอความอยรอดของมนษยแลว ยงสงผลไปถงความอยรอดของคนรนหลงตอไปอกดวย (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพโดยดาเนนการตามขนตอนดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน การสญเสยความหลากหลายทางชวภาพและ การสญพนธของสงมชวต – สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ



(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – สงทนาวตกทสดสาหรบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพคออะไร (แนวคาตอบ การสญพนธของสงมชวต) – “ปจจบนมการเรงใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพมากขน” การเรงใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพหมายถงการกระทาในลกษณะใด (แนวคาตอบ การคกคามทาลายแหลงทอยอาศยของสงมชวต เชน การตดไมทาลายปา)


– จงยกตวอยางเหตการณททาใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ (แนวคาตอบ การคกคามแหลงทอยอาศยหรอการเปลยนแปลงระบบนเวศ เชน การตดไมทาลายปาหรอบกรกปา เพอทาการเกษตรหรอแหลงทองเทยว) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร (1) ครอธบายเพมเตมในหวขอความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย เพอใหนกเรยน

สามารถสรปไดวา ประเทศไทยเปนแหลงหนงของโลกทมความหลากหลายทางชวภาพทสมบรณ เนองจากมสภาพอากาศทอานวยตอการเจรญเตบโตของพชและสตว แตปจจบนพนทปาซงเปนทอยอาศยของพชและสตวปาถกทาลายไปอยางรวดเรว ทาใหพชและสตวปาหลายชนดสญพนธไปจากปาในประเทศไทยแลว (2) แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน (3) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – จงยกตวอยางสงมชวตทสญพนธไปแลว 1 ชนด – ถาสงมชวตชนดใดชนดหนงเกดการสญพนธไปในธรรมชาต จะสงผลกระทบตอ สมดลของความหลากหลายทางชวภาพในลกษณะใด

– เพราะเหตใดภมภาคอาเซยนจงมความหลากหลายของสงมชวตสง ขนสรป

1) ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพโดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

2) ครดาเนนการทดสอบหลงเรยน โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเพอวด ความกาวหนา/ผลสมฤทธทางการเรยน หนวยการเรยนรท 1 ตอนท 2


3) ครเชอมโยงเนอหาจากบทเรยนนกบบทเรยนชวโมงหนา เพอใหนกเรยนเตรยมความพรอมในการเรยนชวโมงตอไป โดยการใชคาถามกระตน ดงน

– นกเรยนคดวา ชมชนหรอบรเวณรอบชมชนของนกเรยนเปนระบบนเวศแบบใด (แนวคาตอบ ระบบนเวศชมชนเมอง ระบบนเวศแหลงเกษตรกรรม)

4) ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาคนควาเนอหาของบทเรยนชวโมงหนา เพอจดการเรยนรครงตอไป โดยใหนกเรยนศกษาคนควาลวงหนาในหวขอสงแวดลอมและระบบนเวศ

5) ครใหนกเรยนเตรยมประเดนคาถามทสงสยมาอยางนอยคนละ 1 คาถาม เพอนามาอภปรายรวมกนในชนเรยนครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ ชวโมงท 26

1) ครประเมนดานความรของนกเรยนตามตวชวดชนป โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบกลางภาค เพอวดความกาวหนา/ผลสมฤทธทางการเรยน หนวยการเรยนรท 1 ของนกเรยน

2) ครใหนกเรยนปฏบตกจกรรมการเรยนรตามแนวคดสะเตมศกษา (STEM Education) ในหวขอโครโมโซม ยน และดเอนเอ จากสถานการณเรอง แบบจาลองยนบนโครโมโซม โดยใชแนวการสอนในคมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด

9. สอ/แหลงการเรยนร 1. รปการตดไมทาลายปาหรอการบกรกพนทปาชายเลนเพอทาการเกษตรของมนษย 2. รปสตวปาทสญพนธไปแลว เชน สมน กระซ กปร 3. แบบทดสอบหลงเรยน 4. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 6. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 7. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด



ลงชอ ....................................................... ผสอน .........../....................../..........


หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม เวลา 23 ชวโมง

ผงมโนทศนเปาหมายการจดการเรยนรและขอบขายภาระงาน

ชวตและสงแวดลอม

ทกษะ/กระบวนการ 1. การสงเกต 2. การสบคนขอมล 3. การทดลอง 4. การอภปราย 5. การนาความรไปใชใน ชวตประจาวน

คณลกษณะอนพงประสงค1. ใฝเรยนร 2. มงมนในการทางาน 3. มเจตคตตอวทยาศาสตร 4. มเจตคตทางวทยาศาสตร 5. เหนคณคาของการนาความรไปใช ในชวตประจาวน

ความร1. สงแวดลอมและระบบนเวศ 8. ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2. บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ 9. ความสมดลของระบบนเวศ 3. ความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกน 10. ปญหาสงแวดลอม 4. ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต 11. การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 5. การหมนเวยนของสารในระบบนเวศ 12. การอนรกษสงแวดลอมและการใช 6. การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ ทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน 7. ประชากร 13. การใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญา

เศรษฐกจพอเพยง

ภาระงาน/ชนงาน1. สารวจอาหารสตว 2. สบคนขอมลความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกน 3. ทดลองสงแวดลอมมผลตอพชอยางไร 4. สงเกตความสมพนธของสงมชวตกบแกสในสงแวดลอม 5. สารวจจานวนประชากร 6. โครงงานรวมใจพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถน


ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม


ตวชวดชนป 1. สารวจระบบนเวศตาง ๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/1) 2. วเคราะหและอธบายความสมพนธของการถายทอดพลงงานของสงมชวตในรปของโซอาหารและ สายใยอาหาร (ว 2.1 ม. 3/2) 3. อธบายวฏจกรนา วฏจกรคารบอน และความสาคญทมตอระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/3) 4. อธบายปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงขนาดของประชากรในระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/4) 5. วเคราะหสภาพปญหาสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตในทองถน และเสนอแนวทางในการแกไข ปญหา (ว 2.2 ม. 3/1) 6. อธบายแนวทางการรกษาสมดลของระบบนเวศ (ว 2.2 ม. 3/2) 7. อภปรายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน (ว 2.2 ม. 3/3) 8. วเคราะหและอธบายการใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (ว 2.2 ม. 3/4) 9. อภปรายปญหาสงแวดลอมและเสนอแนะแนวทางการแกปญหา (ว 2.2 ม. 3/5) 10. อภปรายและมสวนรวมในการดแลและอนรกษสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน (ว 2.2 ม. 3/6) ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา... 1. สงแวดลอม คอ สงตาง ๆ ทอยรอบตวมนษย แบงเปน สงมชวตหรอสงแวดลอมทางชวภาพ และสงไมมชวตหรอสงแวดลอมทางกายภาพ โดยเรยกสงมชวตและสงไมมชวตทอาศยอยใน บรเวณเดยวกนวา ชมนมสงมชวตหรอสงคม ของสงมชวต 2. ระบบทกลมสงมชวตในแหลงทอยเดยวกนม ความสมพนธซงกนและกน และมความสมพนธ กบสงไมมชวตในแหลงทอยนน เรยกวา ระบบ นเวศ 3. ระบบนเวศมองคประกอบทสาคญ 2 สวน คอ องคประกอบทางชวภาพ ซงประกอบดวย ผผลต ผบรโภค และผสลายสารอนทรย และ องคประกอบทางกายภาพ ซงเปนองคประกอบ

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. สงแวดลอมทอยรอบตวเราประกอบดวย อะไรบาง 2. ระบบนเวศคออะไร ประกอบดวยองคประกอบ อะไรบาง และแตละองคประกอบแตกตางกน อยางไร 3. ผบรโภคในระบบนเวศสามารถจาแนกตาม ลกษณะอาหารทกนไดกประเภท อะไรบาง 4. ความสมพนธระหวางสงมชวตในรปแบบของ โซอาหารและสายใยอาหารมลกษณะเปน อยางไร 5. การถายทอดพลงงานในระบบนเวศเกดขนใน ลกษณะใด 6. สงมชวตทอาศยอยรวมกนในระบบนเวศม ความสมพนธกนในลกษณะใดบาง


ทไมมชวต เชน แสงสวาง อณหภม นา และแกส ตาง ๆ 4. ผบรโภคในระบบนเวศจาแนกตามลกษณะ อาหารทกนได 4 ประเภท คอ สงมชวตกนพช สงมชวตกนสตว สงมชวตกนทงพชและสตว และสตวกนซากสตว 5. โซอาหารในระบบนเวศ เปนความสมพนธ ระหวางสงมชวตโดยการกนตอกนเปนทอด ๆ และมการถายทอดพลงงานไปตามลาดบขนของ การกน ซงพลงงานทถายทอดในโซอาหารถก ถายทอดไปยงผบรโภคลาดบถดไปเพยงรอยละ 10 สวนพลงงานอกรอยละ 90 ถกใชไปใน กระบวนการดารงชวตของสงมชวตแตละชนด เรยกการถายทอดพลงงานในลกษณะนวา กฎ 10 เปอรเซนต 6. โซอาหารในธรรมชาตมความสมพนธกนอยาง ซบซอน โดยสงมชวตทเปนสวนของโซอาหาร หนงอาจเปนอกสวนของโซอาหารหนงหรอเปน สวนของอกหลาย ๆ โซอาหารได เรยก ความสมพนธทเกดขนนวา สายใยอาหาร 7. นอกจากความสมพนธในลกษณะของโซอาหาร ในระบบนเวศแลว สงมชวตทอาศยอยรวมกน ยงมความสมพนธกนในรปแบบตาง ๆ เชน ภาวะ องอาศย ภาวะปรสต และภาวะการไดประโยชน รวมกน 8. ภายในระบบนเวศมการหมนเวยนสาร หรอเรยก อกยางหนงวา วฏจกรของสาร เชน วฏจกร นา และวฏจกรคารบอน ทมการหมนเวยน เปนวฏจกรโดยผานสงมชวตและไมผาน สงมชวตในระบบนเวศ 9. สงมชวตชนดเดยวกนทอาศยอยในบรเวณ เดยวกน ณ ชวงเวลาหนง ๆ เรยกวา ประชากร สาเหตททาใหขนาดของประชากรในระบบนเวศ เปลยนแปลง คอ การเกด การตาย การอพยพเขา

7. การหมนเวยนของสารในระบบนเวศเกดขนได อย◌างไร และมความสาคญตอสงมชวตในระบบ นเวศหรอไม 8. การเปลยนแปลงของประชากรในระบบนเวศ เกดจากสาเหตใด 9. ทรพยากรธรรมชาตทมในทองถนมความสาคญ ตอคนในทองถนอยางไร 10. การลดลงของทรพยากรธรรมชาตและการ เพมขนของปญหามลพษสงแวดลอมในแตละ ทองถนเกดจากสาเหตใด 11. การปองกนและแกไขปญหาสงแวดลอมท เหมาะสมและไดผลดทสดคอวธการใด


และการอพยพออก 10. ทรพยากรธรรมชาตแบงเปนทรพยากร หมนเวยนได ทรพยากรททดแทนได และ ทรพยากรทใชแลวหมดไป โดยทรพยากรใน แตละทองถนมความแตกตางกน ขนอยกบ สภาพภมประเทศของแตละทองถนนน 11. การเพมจานวนประชากรมนษยอยางรวดเรว และการใชทรพยากรธรรมชาตอยางไม ระมดระวงเปนสาเหตใหสมดลของระบบนเวศ ลดลง และเกดปญหามลพษในสงแวดลอม ตามมา 12. แนวทางสาคญในการลดปญหา ทรพยากรธรรมชาตและมลพษสงแวดลอม แนวทางหนง คอ การรวมมอกนดแลและ อนรกษสงแวดลอมในทองถน โดยการจดการ ทรพยากรธรรมชาตอยางมประสทธภาพ นา ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการดาเนน ชวต เพอใหคนในทองถนมทรพยากรธรรมชาต ใชไดอยางย งยนตลอดไป ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทนนกเรยนจะรวา... 1. คาสาคญ ไดแก สงแวดลอม ชมนมสงมชวตหรอ สงคมของสงมชวต แหลงทอย ระบบนเวศ ผผลต ผบรโภค ผสลายสารอนทรย โซอาหาร สายใยอาหาร ประชากร อตราการเกด อตราการ ตาย 2. สงแวดลอม คอ สงตาง ๆ ทอยรอบตวมนษย แบงเปน 2 กลมใหญ ๆ คอ สงมชวต หรอสงแวดลอมทางชวภาพ ไดแก มนษย สตว พช สงมชวตขนาดเลก และสงไมมชวตหรอ สงแวดลอมทางกายภาพ เชน ดน นา อากาศ และ แสง โดยเรยกสงมชวตและสงไมมชวตทอาศย อยในบรเวณเดยวกนวา ชมนมสงมชวตหรอ สงคมของสงมชวต และเรยกบรเวณทกลม

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทนาไปส ความเขาใจทคงทน นกเรยนจะสามารถ... 1. สารวจอาหารสตว 2. สบคนขอมลความสมพนธระหวางสงมชวตท อาศยอยรวมกน 3. ทดลองสงแวดลอมมผลตอพชอยางไร 4. สงเกตความสมพนธของสงมชวตกบแกสใน สงแวดลอม 5. สารวจจานวนประชากร 6. โครงงานรวมใจพฒนาสภาพแวดลอมและ ทรพยากรธรรมชาตในทองถน


สงมชวตอาศยอยวา แหลงทอย 3. ระบบนเวศ เปนระบบความสมพนธทางกายภาพ และชวภาพของสงมชวตในแหลงทอยแหลงใด แหลงหนง ซงโลกของเราจดเปนระบบนเวศท ใหญทสด เรยกวา ชวภาค สามารถจาแนกไดเปน 2 ระบบใหญ ๆ คอ ระบบนเวศตามธรรมชาต เชน ระบบนเวศบนบก ระบบนเวศแหลงนาจด ระบบนเวศน าเคม และระบบนเวศทมนษย สรางขน เชน ระบบนเวศชมชนเมอง แหลง เกษตรกรรม 4. ระบบนเวศมองคประกอบทสาคญ 2 สวน คอ องคประกอบทางชวภาพซงเปนองคประกอบทม ชวต และองคประกอบทางกายภาพซงเปน องคประกอบทไมมชวต เชน แสงสวาง อณหภม นา และแกสตาง ๆ 5. องคประกอบทางชวภาพในระบบนเวศเปน องคประกอบทมชวตจะประกอบดวยผผลต ซงเปนสงมชวตทสรางอาหารเองได ผบรโภค (สงมชวตกนพช สงมชวตกนสตว สงมชวตกน ทงพชและสตว และสตวกนซากสตว) ทตอง บรโภคอาหารเพอใหไดรบสารอาหารและ พลงงานจากสงมชวตชนดอน และผสลาย สารอนทรย ทยอยสลายซากสงมชวตทตาย แลวใหเนาเปอยผพงกลายเปนแรธาต 6. ผผลตและผบรโภคในระบบนเวศม ความสมพนธกนโดยการกนตอกนเปนทอด ๆ ในลกษณะของผลาเหยอและเหยอ ซงมการ ถายทอดพลงงานตามลาดบขนของการกน เรยกความสมพนธนวา โซอาหาร 7. ในระบบนเวศธรรมชาต โซอาหารมความสมพนธ กนอยางซบซอน โดยสงมชวตทเปนสวนของ โซอาหารหนงอาจเปนอกสวนของโซอาหารหนง หรอเปนสวนของอกหลาย ๆ โซอาหารได เรยก ความสมพนธทเกดขนนวา สายใยอาหาร โดย


ระบบนเวศทสมดลจะมผผลต ผบรโภค และ ผสลายสารอนทรยในจานวนทเหมาะสม 8. พลงงานทถายทอดไปในโซอาหารและสายใย อาหารจะลดลงตามลาดบ โดยพลงงานสวน ใหญถกเกบสะสมอยในสวนตาง ๆ ของสงมชวต และมพลงงานสวนหนงกลบคนสสงแวดลอม พลงงานจงถกถายทอดไปยงผบรโภคลาดบ ถดไปเพยงรอยละ 10 สวนพลงงานอกรอยละ 90 จะถกใชไปในกระบวนการดารงชวตของ สงมชวตแตละชนด เรยกการถายทอดพลงงาน ในลกษณะนวา กฎ 10 เปอรเซนต 9. สงมชวตทอาศยอยรวมกนในระบบนเวศยงม ความสมพนธกนในรปแบบตาง ๆ ทาให สงมชวตบางชนดไดประโยชน สงมชวตบาง ชนดเสยประโยชน และสงมชวตบางชนดไมได และไมเสยประโยชน 10. ภายในระบบนเวศสงมชวตมความสมพนธกบ สงไมมชวตในระบบนเวศดวย เชน แสง นา อณหภม และอากาศ ซงเปนสงทจาเปนตอการ ดารงชวตของสงมชวตทอยในระบบนเวศนน 11. แรธาตและสารตาง ๆ ในระบบนเวศมปรมาณ คอนขางคงทและสมดล เนองจากมการ หมนเวยนสารเปนวฏจกร เชน วฏจกรนา และวฏจกรคารบอน ทมการหมนเวยนเปน วฏจกรโดยผานสงมชวตและไมผานสงมชวต ในระบบนเวศ 12. ประชากร หมายถง สงมชวตชนดเดยวกนท อาศยอยในบรเวณเดยวกน ณ ชวงเวลาหนง ๆ การเปลยนแปลงขนาดของประชากรในระบบ นเวศเกดขนไดจากการเกด การตาย การอพยพ เขา และการอพยพออก 13. ทรพยากรธรรมชาต เชน ทรพยากรปาไม ทรพยากรสตวปา และทรพยากรน า ในแตละ ทองถนมความแตกตางกน ขนอยกบสภาพภม


ประเทศของแตละทองถนนน 14. ปญหาสงแวดลอม เปนปญหาทเกดขนจากการ ทมนษยบรโภคทรพยากรธรรมชาตในปรมาณ ทสง และมการปลอยของเสยสสงแวดลอมใน ปรมาณทกอใหเกดอนตรายตอสงมชวตและ สภาพแวดลอม 15. การเพมจานวนของประชากรอยางรวดเรว การ ขยายตวของเมอง การใชเทคโนโลยสมยใหมท เปนพษตอสงแวดลอม และการขาดความ รบผดชอบตอสงแวดลอมเปนสาเหตใหสมดล ของระบบนเวศลดลง และเกดปญหามลพษใน สงแวดลอม ทงมลพษทางนา มลพษทางเสยง มลพษทางอากาศ และมลพษทางดน ซงเปน ปญหาทสงผลกระทบตอสขภาพและการ ดารงชวตของมนษย 16. แนวทางสาคญในการลดปญหาการใช ทรพยากรธรรมชาตและมลพษสงแวดลอม แนวทางหนง คอ การรวมมอกนดแลและ อนรกษสงแวดลอมในทองถน โดยการจดการ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางม ประสทธภาพ และนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยง มาใชในการดาเนนชวต เพอใหคนในทองถนม ทรพยากรธรรมชาตใชไดอยางย งยนตลอดไป ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนร ตามทกาหนดไวอยางแทจรง

1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต – สารวจอาหารสตว – สบคนขอมลความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกน – ทดลองสงแวดลอมมผลตอพชอยางไร – สงเกตความสมพนธของสงมชวตกบแกสในสงแวดลอม – สารวจจานวนประชากร – โครงงานรวมใจพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถน


2. วธการและเครองมอประเมนผลการเรยนร

วธการประเมนผลการเรยนร เครองมอประเมนผลการเรยนร – การทดสอบ – การวดเจตคต

– การวดทกษะ – การสนทนาซกถาม – การเขยนรายงาน – การประเมนตนเอง – การประเมนการปฏบตงานเปน รายบคคลและรายกลม

– แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน – แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตรและ เจตคตตอวทยาศาสตร – แบบวดทกษะ/กระบวนการทางวทยาศาสตร – แบบบนทกการสนทนา – แบบประเมนการเขยนรายงาน – แบบประเมนตนเองของนกเรยน – แบบประเมนพฤตกรรมการปฏบตงานเปน รายบคคลและรายกลม

3. สงทมงประเมน – ความสามารถในการสอสาร การคด การแกปญหา การใชทกษะ/กระบวนการ เชน ทกษะกระบวนการ วทยาศาสตร ทกษะในการดาเนนชวต และการใชเทคโนโลย – เจตคตทางวทยาศาสตรและเจตคตตอวทยาศาสตรเปนรายบคคล – พฤตกรรมการปฏบตงานเปนรายบคคลหรอรายกลม ขนท 3 แผนการจดการเรยนร

ตอนท 1 ระบบนเวศในทองถน 12 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 15 องคประกอบในระบบนเวศ 1 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 16 บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 17 ความสมพนธระหวางสงมชวต 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 18 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (1) 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 19 ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2) 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 20 การหมนเวยนสารในระบบนเวศ 1 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 21 การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ 2 ชวโมง ตอนท 2 ประชากรและทรพยากรธรรมชาต 11 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 22 ประชากร 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 23 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 24 ความสมดลของระบบนเวศ 1 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 25 ปญหาสงแวดลอม 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 26 การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 1 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 27 การอนรกษสงแวดลอม และการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน 2 ชวโมง – แผนการจดการเรยนรท 28 การใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 1 ชวโมง


ตอนท 1 ระบบนเวศในทองถน เวลา 12 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 15 องคประกอบในระบบนเวศ เวลา 1 ชวโมง

สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ ระบบนเวศมองคประกอบทสาคญ 2 สวน คอ องคประกอบทางชวภาพ ซงประกอบดวย ผผลตผบรโภค และผสลายสารอนทรย และองคประกอบทางกายภาพ ซงเปนองคประกอบทไมมชวต เชน แสงสวาง อณหภม นา และแกสตาง ๆ 2. ตวชวดชนป

สารวจระบบนเวศตาง ๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/1) 3. จดประสงคการเรยนร

1. บอกองคประกอบทางกายภาพและองคประกอบทางชวภาพของระบบนเวศในทองถนได 2. อธบายความสมพนธระหวางองคประกอบตาง ๆ ภายในระบบนเวศทองถนได

3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรององคประกอบในระบบนเวศไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง องคประกอบในระบบนเวศ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบกอนเรยน




5. สาระการเรยนร สงแวดลอมและระบบนเวศ – สงแวดลอม – ระบบนเวศ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบองคประกอบในระบบนเวศและเลา ประสบการณทเกยวกบองคประกอบในระบบนเวศตามทนกเรยนได ประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบองคประกอบ ในระบบนเวศทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 27 ครดาเนนการทดสอบกอนเรยน โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนเพอตรวจสอบความ

พรอมและพนฐานของนกเรยน ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครทบทวนความรเดมของนกเรยน โดยอภปรายความหมายของ “สงแวดลอม” ซงหมายถง

สงตาง ๆ ทอยรอบตวมนษย มทงสงมชวตและสงไมมชวต แลวใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน – สงแวดลอมทนกเรยนอาศยอยเปนอยางไร

– ในทองถนของนกเรยนมสงแวดลอมทมชวตและสงแวดลอมทไมมชวตอะไรบาง มความสมพนธกนในลกษณะใด – ตวของนกเรยนเองเปนสงแวดลอมของสงอน ๆ ในทองถนหรอไม

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง ไปสการเรยนรเรอง องคประกอบในระบบนเวศ ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรรวมกบแบบกลบดานชนเรยน ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ

(1) ครแบงกลมนกเรยนแลวเปดโอกาสใหนกเรยนในกลมนาเสนอขอมลเกยวกบสงแวดลอมและระบบนเวศ ทครมอบหมายใหไปเรยนรลวงหนาใหเพอน ๆ ในกลมฟง จากนนใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอขอมลหนาหองเรยน



– สงแวดลอมแตละบรเวณประกอบดวยสงมชวตอะไรบาง (แนวคาตอบ คน พช และสตว) – ในบรเวณทสงแวดลอมแตกตางกนจะพบกลมสงมชวตแตกตางกนหรอไม (แนวคาตอบ

แตกตางกน) (3) ครเปดโอกาสใหนกเรยนตงประเดนคาถามทนกเรยนสงสยจากการทาภาระงานอยางนอย

คนละ 1 คาถาม ซงครใหนกเรยนเตรยมมาลวงหนา และใหนกเรยนชวยกนตอบและแสดงความคดเหน (4) ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบภาระงาน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา

สงแวดลอม (environment) คอ สงตาง ๆ ทอยรอบตวเรา ทงสงมชวตและสงไมมชวต 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาองคประกอบในระบบนเวศจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดย ครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ในสงแวดลอมหนง ๆ นอกจากจะประกอบไปดวยสงไมมชวตแลว ยงประกอบไปดวยสงมชวตชนดตาง ๆ ทงพชและสตวทอาศยอยในบรเวณเดยวกน เรยกวา ชมนมสงมชวต หรอสงคมของสงมชวต (community) โดยบรเวณทกลมสงมชวตอาศยอยนเรยกวา แหลงทอย (habitat) ซงกลมสงมชวตไดรบประโยชนจากแหลงทอยแตกตางกนตามสภาพแวดลอมของแหลงทอยนน เชน อาจไดรบประโยชนในดานเปนแหลงอาหาร ทหลบภย แหลงผสมพนธหรอวางไข หรอเปนแหลงเลยงดตวออน

กลมสงมชวตทอาศยอยรวมกนในแหลงทอยแตละแหลงมความสมพนธซงกนและกน และมความสมพนธกบสภาพแวดลอมหรอสงไมมชวตทอยในแหลงทอยนนดวย เรยกความสมพนธทเกดขนนวา ระบบนเวศ (ecosystem) ภายในระบบนเวศประกอบไปดวย องคประกอบทางชวภาพ ไดแก ผผลต ผบรโภค ผสลายสารอนทรย และองคประกอบทางกายภาพหรอองคประกอบทไมมชวต ไดแก อนนทรยสาร แสงสวาง อณหภม แกสชนดตาง ๆ และความชน (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบองคประกอบในระบบนเวศ โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน ระบบนเวศตามธรรมชาต ระบบนเวศทมนษยสรางขน องคประกอบทางชวภาพในระบบนเวศ และองคประกอบทางกายภาพในระบบนเวศ

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบองคประกอบในระบบนเวศ (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม



3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน

– จงยกตวอยางระบบนเวศทนกเรยนพบในชวตประจาวน (แนวคาตอบ ระบบนเวศชมชนเมอง แหลงเกษตรกรรม ตลอดจนระบบนเวศจาลอง เชน ตปลาและอางเลยงปลา)

– กลมสงมชวตตางชนดกนทอาศยอยในแหลงทอยเดยวกนไดรบประโยชนจาก แหลงทอยแตกตางกนหรอไม ในลกษณะใด (แนวคาตอบ แตกตางกน โดยกลมสงมชวตบางชนดอาจไดรบประโยชนจากแหลงทอยในดานเปนแหลงอาหาร แตกลมสงมชวตบางชนดอาจไดรบประโยชนจากแหลงทอยในดานเปนทหลบภยแทน) – ภายในระบบนเวศประกอบดวยองคประกอบทางชวภาพอะไรบาง (แนวคาตอบ ผผลต ผบรโภค และผสลายสารอนทรย) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบองคประกอบในระบบนเวศ จากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวม คาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– ในทองถนทนกเรยนอาศยอยมสงแวดลอมทไมมชวตอะไรบาง – องคประกอบทางกายภาพของระบบนเวศบนบกแตกตางจากระบบนเวศแหลงน าจด

อยางไร – ผผลตสามารถสรางอาหารเองไดดวยกระบวนการใด

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบองคประกอบในระบบนเวศ โดยรวมกนเขยนเปนแผนท

ความคดหรอผงมโนทศน


8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบองคประกอบในระบบนเวศ จากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมา จดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. แบบทดสอบกอนเรยน 2. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 3. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 16 บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ ในระบบนเวศธรรมชาต โซอาหารมความสมพนธกนอยางซบซอน โดยสงมชวตทเปนสวนของ โซอาหารหนงอาจเปนอกสวนของโซอาหารหนง หรอเปนสวนของอกหลาย ๆ โซอาหารได เรยกความสมพนธทเกดขนนวา สายใยอาหาร โดยระบบนเวศทสมดลจะมผผลต ผบรโภค และผสลายสารอนทรยในจานวนทเหมาะสม 2. ตวชวดชนป

วเคราะหและอธบายความสมพนธของการถายทอดพลงงานของสงมชวตในรปของโซอาหารและสายใยอาหาร (ว 2.1 ม. 3/2)


1. สารวจและระบแหลงทมาของอาหารสตวไดวามาจากพชหรอสตว 2. จาแนกประเภทของผบรโภคตามลกษณะการกนอาหารได 3. อธบายความสมพนธของโซอาหารและสายใยอาหารในระบบนเวศได

4. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 5. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 6. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 7. สอสารและนาความรเรองบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง บทบาทของสงมชวตใน ระบบนเวศ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศและเลา ประสบการณทเกยวกบบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบบทบาทของ สงมชวตในระบบนเวศทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร

ชวโมงท 28 ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – ผผลต ผบรโภค และผสลายสารอนทรยไดรบอาหารโดยวธการใด 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง บทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปหรอสอมลตมเดยทเกยวกบระบบนเวศปาไม หรอระบบนเวศทงหญาทมสงมชวตหลายชนดอาศยอยรวมกนมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปรายโดยครใชคาถามกระตนดงน

– นกเรยนสงเกตเหนสงมชวตชนดใดบางในระบบนเวศ – สงมชวตใดทาหนาทเปนผผลต ผบรโภค และผสลายสารอนทรยในระบบนเวศ

(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา

(1) ใหนกเรยนศกษาบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตทอยในระบบนเวศจะดารงชวตอยไดจาเปนตองกนอาหาร เพอสรางพลงงานในการทากจกรรมตาง ๆ รวมทงใชในการเจรญเตบโต โดยสงมชวตจาพวกพช สาหราย รวมทงสงมชวตเซลลเดยวทมคลอโรฟลลสามารถสรางอาหารเองไดดวยกระบวนการสงเคราะห ดวยแสง สวนสงมชวตชนดอน ๆ ตองกนพชหรอสตวอนเปนอาหารเพอใชในการเจรญเตบโตและ การดารงชวต เราจงสามารถจาแนกผบรโภคเปนประเภทตาง ๆ ไดตามลกษณะอาหารทกน


(2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สารวจอาหารสตว ตามขนตอนทางวทยาศาสตร ดงน

– นกเรยนออกแบบตารางบนทกขอมลอาหารสตว – ดาเนนการบนทกอาหารของสตวแตละประเภท พรอมจาแนกแหลงทมาของอาหาร

วาอาหารนนมาจากพชหรอสตว – สรปขอมลทไดและอภปรายรวมกน


โอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา ชวโมงท 29 3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว

คาถามตอไปน – การบนทกลกษณะอาหารหรอทมาของอาหารสตวทเปนสตวเลยงมแนวทางอยางไร

(แนวคาตอบ บนทกสงทเจาของสตวให และใหนกเรยนคดถงอาหารทสตวนนกนตามธรรมชาตไวดวย) – สตวชนดใดทกนเฉพาะพชเปนอาหาร (แนวคาตอบ ชาง วว กระตาย ตกแตน ตวตอ – สตวชนดใดทกนเฉพาะสตวเปนอาหาร (แนวคาตอบ เสอและง) – สตวชนดใดทกนทงพชและสตวเปนอาหาร (แนวคาตอบ สนข นกกระจอก และไก) – ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ อาหารของสตวแตละชนดจะแตกตางกน

สตวสามารถกนพช กนสตว และกนทงพชและสตวสตวทกนสงมชวตอนเปนอาหาร เราเรยกวา ผบรโภค) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา อาหาร

ของสตวแตละชนดแตกตางกน สตวสามารถกนพช กนสตว และกนทงพชและสตวเปนอาหารได โดยเรยกความสมพนธทเกดขนในลกษณะการกนกนเปนทอด ๆ นวา โซอาหารและสายใยอาหาร ทมความเกยวของสมพนธกน ทาใหระบบนเวศเกดความสมดล

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง


(3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– โซอาหารและสายใยอาหารแตกตางกนอยางไร – ถาในระบบนเวศไมมผสลายสารอนทรย จะเกดผลกระทบตอระบบนเวศนนหรอไม

– ผสลายสารอนทรยมความสาคญในระบบนเวศอยางไร ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศ โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปหรอสอมลตมเดยทเกยวกบระบบนเวศปาไม หรอระบบนเวศทงหญาทมสงมชวตหลายชนดอาศยอยรวมกน

2. ใบกจกรรมท 7 สารวจอาหารสตว 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 17 ความสมพนธระหวางสงมชวต เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ นอกจากความสมพนธในลกษณะของโซอาหารในระบบนเวศแลว สงมชวตทอาศยอยรวมกน ยงมความสมพนธกนในรปแบบตาง ๆ เชน ภาวะองอาศย ภาวะปรสต และภาวะการไดประโยชนรวมกน 2. ตวชวดชนป



1. สบคนขอมลและอธบายความสมพนธของสงมชวตทอาศยอยรวมกนได 2. ยกตวอยางความสมพนธของสงมชวตตางชนดทอาศยอยรวมกนในรปแบบตาง ๆ ได

3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A) 4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองบทบาทของสงมชวตในระบบนเวศไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ความสมพนธระหวาง สงมชวต 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกน

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตและเลา ประสบการณทเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสมพนธ ระหวางสงมชวตทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ


ชวโมงท 30 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – ผผลต ผบรโภค และผสลายสารอนทรยมความสมพนธกนในลกษณะใด – นกเรยนคดวาสงมชวตทอาศยอยรวมกนมความสมพนธกนในลกษณะใดบาง 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ความสมพนธระหวางสงมชวต ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ (1) ครนารปหรอสอมลตมเดยการออกลาเหยอของสงโต ผเสอทกาลงดดน าหวานจากดอกไม และการอยรวมกนของดอกไมทะเลกบปลาการตนมาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนตอบคาถามตอไปน – สงมชวตแตละชนดมความสมพนธกนในลกษณะใด – นกเรยนคดวาความสมพนธทเกดขนของสงมชวตแตละชนดมประโยชนหรอมผลกระทบตอสงมชวตนนในลกษณะใดบาง – นกเรยนเคยสงเกตเหนตวอยางสงมชวตอน ๆ ในทองถนทแสดงความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกนหรอไม ในลกษณะใด (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดย ครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตทอาศยอยในระบบนเวศมความสมพนธกนทงทางตรงและ


ทางออม เมอพจารณาการไดรบประโยชนหรอเสยประโยชนของฝายใดฝายหนงแลว เราสามารถแบง ความสมพนธระหวางสงมชวตในรปแบบตาง ๆ ไดหลายลกษณะ เชน ภาวะพงพากนของไลเคน ภาวะการไดประโยชนรวมกนของดอกไมกบแมลง ภาวะแขงขนของตนไมในปาใหญ และภาวะลา เหยอของเสอกบกระตาย (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สบคนขอมลความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกน ตามขนตอนทางวทยาศาสตร ดงน

– แบงนกเรยนเปนกลม กลมละ 3–5 คน ใหแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบความสมพนธแบบตาง ๆ ระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกนในระบบนเวศทองถน – สรปผลการวเคราะหและอภปรายผลรวมกน


โอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา


(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – จากกจกรรมเราสามารถจดความสมพนธระหวางสงมชวตเปนแบบใดบาง (แนวคาตอบ ภาวะการไดประโยชนรวมกน ภาวะลาเหยอ)

– ความสมพนธของสงมชวตทอาศยอยรวมกนเกยวของกบระบบนเวศในลกษณะใด (แนวคาตอบ สงมชวตตองอาศยอย รวมกนในระบบนเวศ สงมชวตชนดหนงอาจเปนประโยชนตอสงมชวตอกชนดหนง หรอเปนประโยชนรวมกนทง 2 ฝาย ดงนน การมรปแบบของความสมพนธในลกษณะตาง ๆ กเพอใหระบบนเวศเกดความสมดล ไมเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและรนแรง ซงจะสงผลตอการดารงชวตของสงมชวตเปนอยางมาก)

– ยกตวอยางและอธบายความสมพนธของสงมชวตอน ๆ ในรปแบบตาง ๆ มา 1ตวอยาง (แนวคาตอบ กลวยไมทเกาะบนตนไมใหญ กลวยไมจะไดทอยอาศยบนตนไม สวนตนไมใหญกไมเสยประโยชน เปนรปแบบของภาวะองอาศย)

– ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ สงมชวตในระบบนเวศมความสมพนธซงกนและกนในรปแบบตาง ๆ ทงนเปนไปเพอการดารงชวตในระบบนเวศรวมกน) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา สงมชวตทอาศยอยรวมกนในระบบนเวศมความสมพนธกนหลายรปแบบ ความสมพนธดงกลาวสงผลตอการดารงชวตของสงมชวตในระบบนเวศนน ๆ


4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวต จากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– จงยกตวอยางความสมพนธของสงมชวตทฝายหนงไดประโยชน ฝายหนงเสยประโยชน พรอมบอกวาเปนความสมพนธรปแบบใด

– ความสมพนธระหวางสงมชวตมความสาคญตอสงมชวตอยางไร ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวต โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวต จากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปหรอสอมลตมเดยการออกลาเหยอของสงโต ผเสอทกาลงดดนาหวานจากดอกไม และการอยรวมกนของดอกไมทะเลกบปลาการตน

2. ใบกจกรรมท 8 สบคนขอมลความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกน 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา







(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 18 ความสมพนธระหวางสงมชวต กบสงไมมชวต (1) เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ ภายในระบบนเวศสงมชวตมความสมพนธกบสงไมมชวตในระบบนเวศดวย เชน แสง นา อณหภม และอากาศ ซงเปนสงทจาเปนตอการดารงชวตของสงมชวตทอยในระบบนเวศนน 2. ตวชวดชนป

สารวจระบบนเวศตาง ๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/1)


1. ทดลอง และบอกความสมพนธระหวาง แสง นา (ความชน) และพนททมผลตอการเจรญเตบโตของพชได 2. บอกความสมพนธระหวางพชกบสงไมมชวตในระบบนเวศได 3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (1) ไปใชใน

ชวตประจาวนได (P) 4. การวดและการประเมนผลการเรยนร



1. ซกถามความรเรอง ความสมพนธระหวาง สงมชวตกบสงไมมชวต (1) 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (1) และเลาประสบการณทเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบ สงไมมชวต (1) ตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสมพนธ ระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (1) ทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 32 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน

– สงมชวตชนดใดททาหนาทเปนผผลตในระบบนเวศ – เพราะเหตใดผผลตจงสามารถสรางอาหารเองได – ผผลตสามารถสรางอาหารไดดวยวธการใด

– นกเรยนสามารถพบผผลตไดในบรเวณใดบาง 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (1) ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปหรอสอมลตมเดยหรอทมเนอหาเกยวกบการสรางอาหารของพชโดยกระบวนการสงเคราะหดวยแสงมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปรายถงขนตอนการสงเคราะหดวยแสง วตถดบทใช และผลตภณฑทได โดยครใชคาถามกระตนดงน

– การสงเคราะหดวยแสงของพชจะตองใชวตถดบอะไรบาง – การสรางอาหารของพชสงผลตอสงมชวตชนดอนในระบบนเวศหรอไม

(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตจากใบความรหรอใน หนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตททาหนาทเปนผผลตในระบบนเวศ คอ พชทมสเขยว แพลงกตอนพช และแบคทเรยบางชนด ซงจะสามารถสรางอาหารไดเอง จงมความสาคญ


ตอการดารงชวตของสงมชวตชนดอน ๆ ททาหนาทเปนผบรโภคในระบบนเวศ โดยทาใหเกดการกน ตอกนเปนทอด ๆ เกดเปนโซอาหารและสายใยอาหารในระบบนเวศ (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม ทดลองสงแวดลอมมผลตอพชอยางไร ตามขนตอนทางวทยาศาสตร ดงน

ขนท 1 กาหนดปญหา – แสง นา (ความชน) และเนอททใชปลกมผลตอการเจรญเตบโตของตนผกบงหรอไม ขนท 2 กาหนดสมมตฐาน – ตนผกบงทไดรบแสง นา (ความชน) ในปรมาณทพอเหมาะและปลกลงในบรเวณ

เนอททไมเบยดกนแนน จะเจรญเตบโตไดดกวาตนผกบงทไมไดรบแสง นา (ความชน) และปลกลงในบรเวณเนอททจากด

ขนท 3 ทดสอบสมมตฐาน – คดเลอกเมลดผกบงจานวน 140 เมลด และเตรยมดนรวนตากแหงทบละเอยดไว

สาหรบปลก – นาเมลดผกบงจานวน 120 เมลด แชน าทงไว 1 คน โดยใสนาใหทวมเมลด หรออาจแช

เมลดผกบงในนาอนเปนเวลา 2 ชวโมง สวนอก 20 เมลด ไมตองแชนา

– นาดนทเตรยมไวบรรจลงในกระปองนม 4 กระปอง ปรมาณกระปองละประมาณ 43

ของกระปอง โดยตดหมายเลข 1, 2, 3 และ 4 ทกระปองแตละใบ จากนนรดนากระปองท 1 ถง 3 ปรมาณกระปองละ 10 ลกบาศกเซนตเมตร โดยกระปองท 4 ไมตองรดน า

– นาเมลดผกบงทแชน าไวมาเพาะในกระปองท 1 และ 2 กระปองละ 20 เมลด โดยเวนระยะระหวางเมลดเทา ๆ กน สวนเมลดผกบงอก 80 เมลดทเหลอนาไปเพาะในกระปองท 3 สาหรบเมลดผกบงทไมไดแชน าจานวน 20 เมลด นาไปเพาะในกระปองท 4 จากนนใชดนกลบเมลดผกบงหนาประมาณ 1 เซนตเมตรทกกระปอง

– นากระปองท 1 ไปใสไวในกลองทบ สวนทเหลออก 3 กระปอง นามาตงไวในบรเวณทมแสงแดดสองถง

– รดนาปรมาณ 10 ลกบาศกเซนตเมตร ลงในกระปองท 1–3 ทกวน แตกระปองใบท 4 ไมตองรดนา

– สงเกตการเจรญเตบโตของตนผกบงหลงจากเพาะไดประมาณ 1 สปดาห โดยบนทกขอมลเกยวกบลกษณะใบ ลาตน ลกษณะความสงของลาตนโดยเฉลย และเปรยบเทยบจานวนตนทงอกในแตละกระปอง

ขนท 4 วเคราะหผลการทดลอง – แปลความหมายขอมลทไดจากตารางบนทกผลการทดลอง – นาขอมลทไดมาพจารณา เพออธบายวาเปนไปตามทนกเรยนตงสมมตฐานหรอไม


ขนท 5 สรปผลการทดลอง – นกเรยนรวมกนสรปผลการทดลอง แลวเขยนเปนรายงานสรปผลการทดลองสงคร


เปดโอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา ชวโมงท 33 3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว

คาถามตอไปน – เพราะเหตใดการทดลองนจงใชทงเมลดผกบงทแชนาและไมแชน า (แนวคาตอบ เพอทดสอบวานามสวนชวยในการงอกของเมลดพชดขนจรงหรอไม)

– การเพาะเมลดผกบงในกระปองท 4 ตองควบคมสงใดบาง (แนวคาตอบ ชนดของดน ปรมาณดน ขนาดของกระปอง ปรมาณนา ปรมาณแสงสวาง และจานวนเมลดผกบง) – เมอตนผกบงเจรญเตบโตขนแลว นกเรยนมวธการวดความสงของตนผกบงดวยวธการใด (แนวคาตอบ การวดความสงของตนผกบง ใหวดจากผวดนถงยอดของตนผกบงทกตน แลวหาคาเฉลยหรอเลอกตนผกบงทมขนาดสง ปานกลาง เตย อยางละประมาณ 5–10 ตน แลวหาคาเฉลย) – เพราะเหตใดตนผกบงในกระปองท 3 จงไมเจรญเตบโตเหมอนผกบงในกระปองท 2 (แนวคาตอบ ตนผกบงในกระปองท 3 มพนทนอย แตมจานวนเมลดผกบงมาก ตนผกบงจงตองแยงอาหาร นา แรธาตตาง ๆ ในดน ทาใหไมเจรญเตบโตเทาทควร) – ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ พชตองการสงแวดลอมทเหมาะสมทงปรมาณแสงสวาง นา (ความชน) และเนอททใชเพาะปลก) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต จากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน

(1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ

(2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน


(4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – แสงสวางมความสาคญตอพชอยางไร – แรธาตมความสาคญตอสงมชวตอยางไร

– ถาในระบบนเวศไมมพชจะมผลตอระบบนเวศนนหรอไม อยางไร – คนและสตวจะมความสมพนธกบสงไมมชวตในระบบนเวศหรอไม ในลกษณะใด ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (1) โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปหรอสอมลตมเดยหรอทมเนอหาเกยวกบการสรางอาหารของพชโดยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง

2. ใบกจกรรมท 9 ทดลองสงแวดลอมมผลตอพชอยางไร 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 19 ความสมพนธระหวางสงมชวต กบสงไมมชวต (2) เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ สงมชวตทงพชและสตวลวนมความเกยวของสมพนธกบสงไมมชวตในระบบนเวศทงสน โดยสงไมมชวตหรอองคประกอบทางกายภาพในระบบนเวศจะมความสาคญตอสงมชวตในระบบนเวศไมเทากน 2. ตวชวดชนป

สารวจระบบนเวศตาง ๆ ในทองถนและอธบายความสมพนธขององคประกอบภายในระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/1)


1. สงเกตและบอกความสมพนธของสงมชวตกบแกสในสงแวดลอมได 2. บอกความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตในระบบนเวศได 3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2) ไปใชใน

ชวตประจาวนได (P) 4. การวดและการประเมนผลการเรยนร



1. ซกถามความรเรอง ความสมพนธระหวาง สงมชวตกบสงไมมชวต (2) 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2) และเลาประสบการณทเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบ สงไมมชวต (2) ตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสมพนธ ระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2) ทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ


ชวโมงท 34 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน

– การสรางอาหารของพชตองอาศยองคประกอบทางกายภาพใดในระบบนเวศบาง – ถาพชไดรบปจจยตาง ๆ ในการสงเคราะหดวยแสงไมเพยงพอ พชจะสรางอาหารไดหรอไม

– นอกจากนา แสงสวาง และแรธาตแลว สงมชวตตองการปจจยอน ๆ ในการดารงชวตหรอไม 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2) ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปหรอสอมลตมเดยหรอทมเนอหาเกยวกบการดารงชวตของสงมชวตชนดตาง ๆ ทงคนและสตวในระบบนเวศตามธรรมชาตและระบบนเวศทมนษยสรางขนมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามกระตนดงน

– ระบบนเวศทนกเรยนสงเกตเหนเปนระบบนเวศตามธรรมชาตหรอระบบนเวศทมนษยสรางขน

– ระบบนเวศทนกเรยนสงเกตเหนมสงมชวตและสงไมมชวตอะไรบาง (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต จากใบความรหรอใน หนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สงมชวตทงพชและสตวลวนมความเกยวของ สมพนธกบสงไมมชวตในระบบนเวศทงสน โดยสงไมมชวตหรอองคประกอบทางกายภาพในระบบนเวศ


จะมความสาคญตอสงมชวตในระบบนเวศไมเทากน (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สงเกตความสมพนธของสงมชวตกบแกสในสงแวดลอม ตามขนตอนทางวทยาศาสตร ดงน ตอนท 1 ความสมพนธของคนกบแกสในสงแวดลอม – นาสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด (นาปนใส) จานวน 5 ลกบาศกเซนตเมตร ใสลงในหลอดทดลองขนาดกลาง สงเกตลกษณะของสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด แลวบนทกผล – เปาลมออกจากปากผานหลอดกาแฟลงไปในสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขน แลวบนทกผล

ตอนท 2 ความสมพนธของพชกบแกสในสงแวดลอม – นากระดาษชาระจานวน 10–15 แผน ใสลงในขวดปากแคบ ขนาด 500 ลกบาศกเซนตเมตร โดยใหกระดาษชาระอยทบรเวณกนขวด แลวคอย ๆ ใสนาลงไปเพอใหกระดาษชาระชมน า – นาเมลดถวเขยวทแชนาไวแลว 1 คน จานวน 30 เมลด ใสลงไปในขวดแกว ตงไวในบรเวณทมแสงแดดสองถง 3 วน – นาจกยางทมหลอดนาแกสและทอพลาสตกตดอยปดปากขวดแกว แลวพบทอพลาสตก ใชลวดเสยบกระดาษหนบบรเวณทพบไว จากนนนาขวดไปไวในถงกระดาษทบแสง ปดปากถงไมใหแสงเขา ตงไวประมาณ 1 วน – นาสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด จานวน 5 ลกบาศเซนตเมตร ใสลงในหลอดทดลองขนาดกลาง แลวสงเกตลกษณะของสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด บนทกผล – นาขวดแกวออกจากถงกระดาษ นาลวดเสยบกระดาษทหนบทอพลาสตกออก แลวรบควาขวดลง โดยใหปลายทอพลาสตกอยในหลอดทดลอง เขยาขวด สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขน แลวบนทกผลการสงเกต

หมายเหต สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด เตรยมไดโดยใชแคลเซยมไฮดรอกไซด 3–4 ชอนเบอร 2 ละลายในน า 100 ลกบาศกเซนตเมตร คนแลวกรองเอาสารละลายสวนทใสใสขวด ปดจกใหแนน ควรเตรยมสารนใหมทกครงเมอจะใช (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม





– สารละลายทใชทดสอบแกสคารบอนไดออกไซดคออะไร (แนวคาตอบ สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดหรอนาปนใส)

– สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดกอนเปาลมหายใจลงไปมลกษณะใด (แนวคาตอบ ใส ไมมส ไมขน) – เพราะเหตใดจงทราบวาลมหายใจออกของเรามแกสคารบอนไดออกไซดปนอย (แนวคาตอบ เพราะเมอเปาลมหายใจลงไปในสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด แลวทาใหสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดขน) – เมอเขยาขวดแกวทมตนถว สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดจะเกดการเปลยนแปลงหรอไม ในลกษณะใด (แนวคาตอบ เกดการเปลยนแปลง คอ สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดขน) – ผลสรปของกจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ คนและพชหายใจใหแกสคารบอนไดออกไซดออกมาดวย) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต จากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – การดารงชวตของนกเรยนเกยวของกบองคประกอบทางกายภาพหรอไม จงยกตวอยาง

– เมอขาดสงไมมชวต สงมชวตจะดารงชวตไดหรอไม อยางไร ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต (2) โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวต จากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน


9. สอ/แหลงการเรยนร 1. รปหรอสอมลตมเดยหรอทมเนอหาเกยวกบการดารงชวตของสงมชวตชนดตาง ๆ ทงคนและ

สตวในระบบนเวศตามธรรมชาตและระบบนเวศทมนษยสรางขน 2. ใบกจกรรมท 10 สงเกตความสมพนธของสงมชวตกบแกสในสงแวดลอม 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 20 การหมนเวยนสารในระบบนเวศ เวลา 1 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ แรธาตและสารตาง ๆ ในระบบนเวศมปรมาณคอนขางคงทและสมดล เนองจากมการหมนเวยนสารเปนวฏจกร เชน วฏจกรนาและวฏจกรคารบอน ทมการหมนเวยนเปนวฏจกรโดยผานสงมชวตและ ไมผานสงมชวตในระบบนเวศ 2. ตวชวดชนป

อธบายวฏจกรนา วฏจกรคารบอน และความสาคญทมตอระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/3)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายความสมพนธระหวางการหมนเวยนของสารตาง ๆ กบสงมชวตในระบบนเวศได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองการหมนเวยนสารในระบบนเวศไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง การหมนเวยนสารในระบบ นเวศ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การหมนเวยนของสารในระบบนเวศ – วฏจกรน า – วฏจกรคารบอน

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการหมนเวยนสารในระบบนเวศและเลา ประสบการณทเกยวกบการหมนเวยนสารในระบบนเวศตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการ หมนเวยนสารในระบบนเวศทเรยนรหรอทนกเรยนสนใจ สงคม ศาสนาและ อภปรายถงความสาคญของพชตอวฏจกรคารบอนและการรวมกน

วฒนธรรม รกษาผนปาของประเทศในสมาชกอาเซยน 7. กระบวนการจดการเรยนร

ชวโมงท 36 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครทบทวนความรเกยวกบความสมพนธระหวางสงมชวตกบสงไมมชวตในระบบนเวศท

นกเรยนไดเรยนรมาแลว โดยครตงประเดนคาถามดงน – ผผลตมความสมพนธกบสงไมมชวตอะไรบางในระบบนเวศ – ผบรโภคและผสลายสารอนทรยมความสมพนธกบสงไมมชวตอะไรบางในระบบนเวศ – ในการดารงชวตประจาวนของนกเรยนจะตองเกยวของสมพนธกบสงไมมชวตอะไรบางใน

ระบบนเวศ 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง การหมนเวยนสารในระบบนเวศ ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ (1) ครนารปหรอสอมลตมเดยทมเนอหาเกยวกบการหมนเวยนนาในระบบนเวศ และการหมนเวยนคารบอนในระบบนเวศมาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนตอบคาถามตอไปน – การหมนเวยนของสารเกยวของกบการดารงชวตของนกเรยนหรอไม อยางไร

– การหมนเวยนน าในระบบนเวศเกดขนไดอยางไร – การหมนเวยนคารบอนในระบบนเวศจะตองผานสงมชวตและสงไมมชวตอะไรบาง


– นกเรยนเปนสวนหนงของการหมนเวยนนาและการหมนเวยนคารบอนในระบบนเวศหรอไม อยางไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการหมนเวยนของสารในระบบนเวศจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา แรธาตและสารตาง ๆ เปนองคประกอบทสาคญในระบบนเวศ ซงโดยปกตแลวในสภาพธรรมชาต สารเหลานจะมปรมาณคอนขางคงทและสมดล เพราะมการหมนเวยน กลบมาใชใหมเปนวฏจกรโดยกระบวนการตาง ๆ เพอการดารงชวตของสงมชวต แตถามการกระทา ททาใหการหมนเวยนของสารในระบบนเวศเกดการเปลยนแปลงไป เชน การตดไมทาลายปา หรอการเผา ไหมของเชอเพลงทเพมมากขน จะทาใหสมดลของสารเหลานตองเสยไป สงผลกระทบตอการดารงชวต ของสงมชวตในระบบนเวศ (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการหมนเวยนสารในระบบนเวศ โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน การหมนเวยนของนาในระบบนเวศ การหมนเวยนของคารบอนในระบบนเวศ และผลทเกดขนจากการกระทาของมนษยทมตอการหมนเวยนสารในระบบนเวศ

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการหมนเวยนสารในระบบนเวศ



(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – นกเรยนมความเกยวของกบวฏจกรน าอยางไร (แนวคาตอบ นกเรยนเกยวของกบวฏจกรนา โดยรบนาดวยการดมนาและขบนาดวยการขบถายหรอการหายใจ นาทถกขบออกจะไปรวมกบนาตามธรรมชาตตอไป)


– ถาไมมการหมนเวยนของน าในระบบนเวศ สงมชวตบนโลกจะเปนอยางไร (แนวคาตอบ ถาไมมการหมนเวยนของนา อาจทาใหนาหมดไปจากโลกได สงมชวตจะตายหมด เพราะนาเปนสงจาเปนตอกระบวนการตาง ๆ ในการดารงชวตอยของสงมชวตทกชนด)

– คารบอนในบรรยากาศมาจากแหลงใดบาง (แนวคาตอบ คารบอนในบรรยากาศอยในรปของแกสคารบอนไดออกไซด ซงมาจากการหายใจของสงมชวตทอยในระบบนเวศ และมาจากการเผาไหมของเชอเพลงตาง ๆ จากยานพาหนะและจากโรงงานอตสาหกรรม) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร (1) ครเชอมโยงความรอาเซยน โดยครถามนกเรยนวาปจจบนปรมาณแกสคารบอนไดออกไซดในบรรยากาศมปรมาณเพมมากขนจากการใชเชอเพลงในโรงงานอตสาหกรรมและยานพาหนะ ในขณะทพนทปาไมลดจานวนลง นกเรยนคดวาสาเหตดงกลาวมผลตอวฏจกรคารบอนในระบบนเวศหรอไม ในลกษณะใด

จากนนครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาตนไมเปนสวนสาคญในวฏจกรคารบอน เพราะพชใชแกสคารบอนไดออกไซดเปนวตถดบในกระบวนการสงเคราะหดวยแสงเพอสรางอาหารและสะสมในเนอเยอ พรอมกบสรางแกสออกซเจนทสงมชวตใชในการหายใจ การตดไมทาลายปาจงสงผลตอวฏจกรคารบอนและยงทาใหการสรางแกสออกซเจนลดลงดวย ดงนน ทก ๆ ประเทศในสมาชกอาเซยนจงทาการชวยกนอนรกษผนปาไวใหไดมากทสด โดยกาหนดใหเปนอทยานแหงชาต หรอในบางประเทศผนปาไดรบใหเปนแหลงมรดกโลก จากนนครใหนกเรยนสบคนความรเกยวกบความสาคญของผนปาในแตละประเทศในกลมประเทศสมาชกอาเซยน เชน

– บรไนดารสซาลามมอทยานแหงชาตอล เตมบรง (Ulu Temburong National park) ซงเปนแหลงทองเทยวเชงนเวศอยทางใตของเขตเตมบรง มลกษณะเปนปาดบชนขนาดใหญ สามารถพบพนธไมและสตวหายากหลายชนด เชน ลงจมกยาว หรอผเสอราชาบรกไดเพยงทนทเดยว

– อนโดนเซย ไดรบขนทะเบยนผนปาไมใหเปนมรดกโลกจากองคการการศกษาวทยาศาสตรและวฒนธรรมแหงสหประชาชาต หรอองคการยเนสโก (UNECO) ซงมรดกปาฝนเขตรอนของเกาะสมาตรานเปนแหลงอนรกษทางธรรมชาตแหงหนงของโลก มพนธพชหายากอยมากมาย รวมถงความหลากหลายทางชวภาพของสตวปานานาชนด เชน เสอสมาตรา และอรงอตง – ประเทศไทยมเขตรกษาพนธสตวปาทงใหญนเรศวร-หวยขาแขงเปนผนปาขนาดใหญทมอาณาเขตกวางทสดในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต และเปนหนงในมรดกโลกของไทย โดยมเนอทกวา 4 ลานไร และครอบคลม 3 จงหวด คอ อทยธาน กาญจนบร และตาก (2) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการหมนเวยนสารในระบบนเวศจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร


5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– ถาไมมการหมนเวยนของน าในระบบนเวศ สงมชวตจะเปนอยางไร เพราะอะไร – คารบอนในชนบรรยากาศมาจากแหลงใดบาง – การหมนเวยนของสารในระบบนเวศชวยใหระบบนเวศสมดลไดอยางไร

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการหมนเวยนสารในระบบนเวศ โดยรวมกนเขยนเปนแผนท

ความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการหมนเวยนสารในระบบนเวศจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. นารปหรอสอมลตมเดยทมเนอหาเกยวกบการหมนเวยนนาในระบบนเวศ และการหมนเวยนคารบอนในระบบนเวศ







(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 21 การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ พลงงานทถายทอดไปในโซอาหารและสายใยอาหารจะลดลงตามลาดบ โดยพลงงานสวนใหญถกเกบสะสมอยในสวนตาง ๆ ของสงมชวตและมพลงงานสวนหนงกลบคนสสงแวดลอม พลงงานจงถกถายทอดไปยงผบรโภคลาดบถดไปเพยงรอยละ 10 สวนพลงงานอกรอยละ 90 จะถกใชไปในกระบวนการดารงชวตของสงมชวตแตละชนด เรยกการถายทอดพลงงานในลกษณะนวา กฎ 10 เปอรเซนต 2. ตวชวดชนป



1. อธบายการถายทอดพลงงานในระบบนเวศได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองการถายทอดพลงงานในระบบนเวศไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง การถายทอดพลงงานใน ระบบนเวศ 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบหลงเรยน




5. สาระการเรยนร การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศและเลา ประสบการณทเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการถายทอด พลงงานในระบบนเวศทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 37 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เกยวกบโซอาหารและสายใยอาหารในระบบ

นเวศ เชน – โซอาหารและสายใยอาหารเปนความสมพนธระหวางสงมชวตในลกษณะใด – ผผลตสามารถสรางพลงงานไดโดยวธการใด – ผบรโภคไดรบพลงงานทเกบสะสมอยในผผลตไดดวยวธการใด – การทากจกรรมตาง ๆ ของนกเรยนตองใชพลงงานหรอไม นกเรยนไดรบพลงงานโดยวธการ

ใด – สงมชวตตาง ๆ ไดรบพลงงานในการเจรญเตบโตและการดารงชวตจากทใด

2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยงไปสการเรยนรเรอง การถายทอดพลงงานในระบบนเวศ ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ (1) ครนารปหรอสอมลตมเดยทมเนอหาเกยวกบโซอาหารและสายใยอาหารในระบบนเวศมาใหนกเรยนด แลวใหนกเรยนรวมกนตอบคาถามตอไปน – ผบรโภคในลาดบตาง ๆ ไดรบพลงงานจากผผลตไดดวยวธการใด – ถาในระบบนเวศไมมผผลตจะเกดการถายทอดพลงงานไดหรอไม เพราะอะไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการถายทอดพลงงานในระบบนเวศจากใบความรหรอในหนงสอเรยน


โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ผผลตในระบบนเวศจะเปลยนพลงงานแสงจากดวงอาทตยเปน พลงงานทเกบสะสมอยในโมเลกลของสารอาหารไดโดยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง เมอผบรโภคใน ลาดบท 1 ซงเปนผบรโภคพชมากน กจะไดรบการถายทอดพลงงานจากผผลต และจะสงตอไปเปน ลาดบขนโดยการกนตอกนเปนทอด ๆ ในลกษณะของโซอาหารและสายใยอาหาร

นกเรยนสามารถเขยนแสดงทศทางการถายทอดพลงงานไดเชนเดยวกบโซอาหารในระบบนเวศ โดยใหหวลกศรหนไปทางผบรโภคลาดบตาง ๆ ซงในการถายทอดพลงงานแตละครงจะมการสญเสยพลงงานไปทก ๆ ลาดบขน เพราะพลงงานสวนใหญถงรอยละ 90 ถกเกบสะสมอยในสวนตาง ๆ ของสงมชวต มพลงงานเพยงรอยละ 10 เทานนทถายทอดไปยงสงมชวตลาดบตอไปได เรยกการถายทอดพลงงานในลกษณะนวา กฎ 10 เปอรเซนต (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน การถายทอดพลงงานในโซอาหาร การถายทอดพลงงานในสายใยอาหาร และกฎ 10 เปอรเซนต

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ



(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – ความสมพนธระหวางผผลตกบผบรโภคเกยวของกบการถายทอดพลงงานในลกษณะใด (แนวคาตอบ ผบรโภคทกนผผลตเปนอาหารไดรบพลงงานถายทอดจากผผลต เพราะผผลตสามารถเปลยนพลงงานแสงจากดวงอาทตยเปนพลงงานเกบสะสมไวในโมเลกลของสารอาหารไดโดยกระบวนการสงเคราะหดวยแสง สวนผบรโภคลาดบขนตอไปไดรบพลงงานโดยการกนตอกนเปนทอด ๆ)

– เพราะเหตใดผบรโภคในแตละลาดบขนจงไดรบการถายทอดพลงงานเพยงบางสวน


(แนวคาตอบ เพราะการถายทอดพลงงานแตละครงจะมการสญเสยพลงงาน โดยพลงงานสวนใหญจะถกเกบสะสมและถกใชในการดารงชวตของสงมชวต) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดมการแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบตกจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– เพราะอะไรผบรโภคลาดบสดทายจงไดรบการถายทอดพลงงานนอยทสด – กฎ 10 เปอรเซนต คออะไร – การถายทอดพลงงานแตกตางจากการหมนเวยนของสารในระบบนเวศอยางไร

ขนสรป 1) ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศ โดยรวมกนเขยนเปน

แผนทความคดหรอผงมโนทศน 2) ครดาเนนการทดสอบหลงเรยน โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเพอวด

ความกาวหนา/ผลสมฤทธทางการเรยนหนวยการเรยนรท 2 ตอนท 1 3) ครมอบหมายใหนกเรยนไปศกษาคนควาเนอหาของบทเรยนชวโมงหนา เพอจดการเรยนรครง

ตอไป โดยใหนกเรยนศกษาคนควาลวงหนาในหวขอประชากร 4) ครใหนกเรยนเตรยมประเดนคาถามทสงสยมาอยางนอยคนละ 1 คาถาม เพอนามาอภปราย

รวมกนในชนเรยนครงตอไป

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการถายทอดพลงงานในระบบนเวศจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน


9. สอ/แหลงการเรยนร 1. รปหรอสอมลตมเดยทมเนอหาเกยวกบโซอาหารและสายใยอาหารในระบบนเวศ 2. แบบทดสอบหลงเรยน 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


ตอนท 2 ประชากรและทรพยากรธรรมชาต เวลา 11 ชวโมง

แผนการจดการเรยนรท 22 ประชากร เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ ประชากร หมายถง สงมชวตชนดเดยวกนทอาศยอยในบรเวณเดยวกน ณ ชวงเวลาหนง ๆ การเปลยนแปลงขนาดของประชากรในระบบนเวศเกดขนไดจากการเกด การตาย การอพยพเขา และการอพยพออก 2. ตวชวดชนป

อธบายปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงขนาดของประชากรในระบบนเวศ (ว 2.1 ม. 3/4) 3. จดประสงคการเรยนร

1. อธบายความหมายของประชากรได 2. บอกปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงขนาดของประชากรได 3. สารวจจานวนประชากรของสงมชวตในระบบนเวศภายในโรงเรยนได 4. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

5. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 6. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 7. สอสารและนาความรเรองประชากรไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ประชากร 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบกอนเรยน




5. สาระการเรยนร ประชากร

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบประชากรและเลาประสบการณทเกยวกบ ประชากรตามทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบประชากรท เรยนร หรอทนกเรยนสนใจ


ชวโมงท 39 ครดาเนนการทดสอบกอนเรยน โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบกอนเรยนเพอตรวจสอบความ

พรอมและพนฐานของนกเรยน ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครใหนกเรยนยกตวอยางประชากรทนกเรยนรจกตามความคดเหนของนกเรยน แลวคร ยกตวอยางประชากรของสงมชวต โดยระบขอบเขตหรอบรเวณทอยพรอมทงเวลาทพบประชากรนน เชน

– ประชากรแกะทอยในฟารมในเดอนมกราคม – ประชากรมดแดงบนตนมะมวงเมอวนอาทตยทผานมา – ประชากรหนทดลองทเลยงไวในหองปฏบตการ ในป พ.ศ. 2554 2) ใหนกเรยนชวยกนเปรยบเทยบตวอยางประชากรของสงมชวตทนกเรยนยกตวอยาง โดยครตง

ประเดนคาถามดงน – ประชากรทครยกตวอยางแตกตางจากประชากรในความคดเหนของนกเรยนหรอไม – เพราะเหตใดประชากรทครยกตวอยางจงตองระบขอบเขตและเวลาทพบประชากรนน 3) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ประชากร ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรรวมกบแบบกลบดานชนเรยน ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ

(1) ครแบงกลมนกเรยนแลวเปดโอกาสใหนกเรยนในกลมนาเสนอขอมลเกยวกบประชากรทครมอบหมายใหไปเรยนรลวงหนาใหเพอน ๆ ในกลมฟง จากนนใหแตละกลมสงตวแทนมานาเสนอขอมลหนาหองเรยน



– จงยกตวอยางประชากรทนกเรยนรจก (แนวคาตอบ ประชากรนกบนตนไมในเดอนธนวาคม) (3) ครเปดโอกาสใหนกเรยนตงประเดนคาถามทนกเรยนสงสยจากการทาภาระงานอยางนอยคน

ละ 1 คาถาม ซงครใหนกเรยนเตรยมมาลวงหนา และใหนกเรยนชวยกนตอบและแสดงความคดเหน (4) ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบภาระงาน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา

ประชากร คอ สงมชวตชนดใดชนดหนงหรอสงอนทรวมอยในแหลงทอยหรอสถานทเดยวกนภายในระยะเวลาใดเวลาหนง

2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาประชากรจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายให นกเรยนเขาใจวา ประชากร คอ สงมชวตชนดเดยวกน อาศยอยในแหลงทอยเดยวกน ภายในชวง ระยะเวลาใดเวลาหนง โดยปกตแลวจานวนประชากรจะมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เนองจาก สาเหตสาคญ คอ การเกด การตาย การอพยพเขา และการอพยพออก ซงเกดขนจากการเปลยนแปลง ปจจยทางกายภาพและปจจยทางชวภาพในระบบนเวศ มผลใหความหนาแนนของประชากรในระบบ นเวศเกดการเปลยนแปลง (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม สารวจจานวนประชากร ตามขนตอนทางวทยาศาสตร โดยใชทกษะการสงเกต ดงน

– แบงนกเรยนออกเปนกลม ใหแตละกลมเลอกพนททจะศกษาโดยรวมกนกาหนด บรเวณภายในโรงเรยน เชน ใตตนไม สนามหลงโรงเรยน และกาหนดประชากรสงมชวตทจะศกษามา 1 ชนด เชน หญาแหวหม หรอตนตอยตง

– ใชไมปกลงบนบรเวณทจะศกษา และใชเชอกขงรอบบรเวณใหไดพนทประมาณ 5 ตารางเมตร

– หาความหนาแนนของประชากรสงมชวตในบรเวณทสารวจ โดยใชกรอบไมนบ ประชากรขนาด 50 × 50 เซนตเมตร ซงทาไดโดยวางทาบกรอบไมนบประชากรลงบนพนททตองการนบ

จานวนสงมชวตแตละชองจนครบทงกรอบเปนจานวนประชากรในพนท 41 ตารางเมตร การนบจานวน

สงมชวตควรสมนบหลาย ๆ จด แลวหาคาเฉลย หลงจากนนคานวณหาพนททงหมดของบรเวณทสารวจ แลวคานวณหาความหนาแนนจากสตรตอไปน


โอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา

พนททงหมด (5 ตร.ม.) × จานวนประชากรสงมชวตทนบได พนทนบประชากร (0.52 ตร.ม. × 5 บรเวณ)


พนททงหมด จานวนประชากรสงมชวตทนบได พนทนบประชากร


(1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – ประชากรทนกเรยนศกษาคออะไร (แนวคาตอบ ประชากรหญาแหวหมบรเวณสนามหนาโรงเรยน เมอวนท 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2559)

– นกเรยนสามารถคานวณหาประชากรสงมชวตไดดวยวธการใด (แนวคาตอบ คานวณหาความหนาแนนของประชากร จากสตร พนททงหมด จานวนประชากรสงมชวตทนบได)

พนทนบประชากร – คาทไดจากการคานวณมความสอดคลองกบขนาดของพนททสารวจหรอไม ถาไมสอดคลองเกดจากอะไร อธบาย (แนวคาตอบ คาการคานวณจานวนประชากรมความสอดคลองกบขนาดของพนททสารวจ ซงถาลองนบจานวนประชากรทงหมดในพนทจะไดคาทใกลเคยงกบคาทคานวณได) – ผลสรปของการทากจกรรมนคออะไร (แนวคาตอบ การประมาณจานวนประชากร ทาไดโดยการสมตวอยางในพนทบางสวน แลวนามาคานวณหาความหนาแนนของประชากรทมอยในพนททงหมด)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา จานวน หรอขนาดของประชากรสามารถหาไดจากการประมาณ โดยใชการสมตวอยางในพนทบางสวน แลวจงนามาคานวณหาความหนาแนนของประชากรทมอยในพนททงหมด จากสตร

ทงนจานวนหรอขนาดของประชากรสงมชวตตาง ๆ ทอยในสถานทแตละแหงในแตละชวงเวลาจะมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา โดยสาเหตททาใหเกดการเปลยนแปลงคอ การเกด การตาย และการยายทอย

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบประชากรจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง


(3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน

– เพราะเหตใดการระบจานวนประชากรจงตองระบเวลา – ความหนาแนนของประชากรคออะไร – สาเหตอะไรบางททาใหขนาดของประชากรในระบบนเวศเกดการเปลยนแปลงได – การเปลยนแปลงจานวนประชากรของสงมชวตจะมผลตอระบบนเวศทสงมชวตนน

อาศยอยหรอไม ในลกษณะใด ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบประชากร โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบประชากรจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. แบบทดสอบกอนเรยน 1. ใบกจกรรมท 11 สารวจจานวนประชากร 2. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 3. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 23 ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ ทรพยากรธรรมชาต เชน ทรพยากรปาไม ทรพยากรสตวปา และทรพยากรนา ในแตละทองถนมความแตกตางกน ขนอยกบสภาพภมประเทศของแตละทองถนนน 2. ตวชวดชนป

อธบายแนวทางการรกษาสมดลของระบบนเวศ (ว 2.2 ม. 3/2)

3. จดประสงคการเรยนร 1. บอกประเภทของทรพยากรธรรมชาตทมอยในทองถนได 2. บอกความสาคญของทรพยากรปาไม ทรพยากรสตวปา และทรพยากรนาทมในทองถนได 3. มสวนรวมในการอนรกษทรพยากรในทองถน 4. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

5. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 6. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 7. สอสารและนาความรเรองทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอม 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม – ทรพยากรปาไม – ทรพยากรสตวปา – ทรพยากรนา

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และเลา ประสบการณทเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ


ชวโมงท 41 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครสนทนากบนกเรยนโดยสมนกเรยน 2–3 คน และใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน – ในทองถนของนกเรยนมทรพยากรธรรมชาตอะไรบาง – คนในทองถนมการนาทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชนหรอไม ในลกษณะใดบาง – นกเรยนเคยใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตในทองถนหรอไม ในลกษณะใด 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน 1) ขนสรางความสนใจ (1) ครนารปหรอสอมลตมเดยทเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตในทองถนตาง ๆ มาใหนกเรยนด และรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามกระตนดงน – ทรพยากรธรรมชาตทนกเรยนสงเกตเหนมอะไรบาง – มนษยไดนาทรพยากรธรรมชาตมาใชประโยชนในดานใดบาง – การนาทรพยากรธรรมชาตมาใชจะเกดผลกระทบตอสงแวดลอมในทองถนหรอไม อยางไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน


2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา ในทองถนตาง ๆ จะมทรพยากรธรรมชาตทแตกตางกนออกไป ตามลกษณะภมประเทศและภมอากาศทแตกตางกน ทรพยากรธรรมชาตทมความสาคญตอมนษยมอย หลายชนด เชน ทรพยากรปาไม ซงเปนแหลงตนนาลาธารใหกบระบบนเวศ ชวยรกษาใหระบบนเวศม ความสมดล ทรพยากรสตวปาททาใหเกดความหลากหลายในระบบนเวศ และทรพยากรน าทหมนเวยนเปนวฏจกรในระบบนเวศใหสงมชวตชนดตาง ๆ ไดใชในการดารงชวต (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน ทรพยากรปาไมในทองถน ทรพยากรสตวปาในทองถน และทรพยากรนาในทองถน

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม




– ทรพยากรปาไมในทองถนมความสาคญตอระบบนเวศในลกษณะใด (แนวคาตอบ ปาไมเปนแหลงตนนาลาธาร ชวยกกเกบนาตามธรรมชาตในทองถน ทาใหเกดการหมนเวยนสารในระบบนเวศ เปนแหลงทอยอาศยและแหลงเพาะพนธพชและสตวหลายชนดในระบบนเวศ)

– ทรพยากรสตวปามประโยชนตอระบบนเวศในทองถนอยางไร (แนวคาตอบ สตวปา ทาใหเกดความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศ เพราะสตวปามความสมพนธโดยตรงกบโซอาหารและสายใยอาหาร ตลอดจนการหมนเวยนของสารในระบบนเวศดวย)


– มนษยใชประโยชนจากทรพยากรนาในดานใดบาง (แนวคาตอบ ใชอปโภคบรโภค เปนแหลงอาหารใชในดานการเกษตร การอตสาหกรรม การคมนาคมขนสง การผลตกระแสไฟฟา และใชเปนสถานทพกผอน) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – ทรพยากรสตวปามประโยชนตอระบบนเวศอยางไร – การใชทรพยากรธรรมชาตอยางฟมเฟอยจะสงผลกระทบตอมนษยไดหรอไม ในลกษณะใด – ทองถนของนกเรยนใชประโยชนจากนาในลกษณะใด ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปหรอสอมลตมเดยทเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตในทองถนตาง ๆ 2. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด







(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 24 ความสมดลของระบบนเวศ เวลา 1 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ สมดลของระบบนเวศ หมายถง สภาวะทมปรมาณของสงมชวตอยในธรรมชาตอยางเหมาะสม เมอเกดการเปลยนแปลงโดยธรรมชาตททาใหจานวนสงมชวตชนดใดชนดหนงเปลยนแปลงไป กจะไมสงผลกระทบอยางรนแรงตอสงมชวตชนดอนในระบบนเวศนน 2. ตวชวดชนป

อธบายแนวทางการรกษาสมดลของระบบนเวศ (ว 2.2 ม. 3/2)

3. จดประสงคการเรยนร 1. บอกความหมายสมดลของระบบนเวศได 2. อธบายแนวทางการรกษาสมดลของระบบนเวศได 3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองความสมดลของระบบนเวศไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ความสมดลของระบบนเวศ2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ความสมดลของระบบนเวศ

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบความสมดลของระบบนเวศและเลา ประสบการณทเกยวกบความสมดลของระบบนเวศท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบ ความสมดลของระบบนเวศทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ


ชวโมงท 43 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครทบทวนความรเกยวกบความสมพนธของสงมชวตในระบบนเวศ โดยครตงประเดนคาถาม

ดงน – โซอาหารและสายใยอาหารในระบบนเวศเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร – ยกตวอยางโซอาหารและสายใยอาหารทนกเรยนรจกในระบบนเวศมา 1 ตวอยาง 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ความสมดลของระบบนเวศ


1) ขนสรางความสนใจ (1) ครนารปหรอสอมลตมเดยทมเนอหาเกยวกบการตดไมทาลายปาไม หรอการทาลาย

แหลงนาในทองถนมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปรายถงสาเหตและผลกระทบทเกดขน โดยครใชคาถามกระตนดงน

– การตดไมทาลายปาไมหรอแหลงนาในทองถนเกดจากสาเหตใด – การตดไมทาลายปาไมและแหลงนาจะมผลกระทบตอโซอาหารและสายใยอาหารในระบบ

นเวศหรอไม ในลกษณะใด – โซอาหารและสายใยอาหารในปาและแหลงนาทถกทาลายลง จะสามารถฟนคนกลบเปน

ปกตไดหรอไม เพราะอะไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน


2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาความสมดลของระบบนเวศจากใบความรหรอในหนงสอเรยน

โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา สมดลของระบบนเวศ หมายถง สภาวะทมปรมาณของสงมชวต อยในธรรมชาตอยางเหมาะสม เมอเกดการเปลยนแปลงโดยธรรมชาตททาใหจานวนสงมชวตชนดใด ชนดหนงเปลยนแปลงไป กจะไมสงผลกระทบอยางรนแรงตอสงมชวตชนดอนในระบบนเวศนน แต ความสมดลของระบบนเวศอาจลดลงหรอเสยสมดลไดจากการกระทาของมนษยททาลายระบบนเวศ เชน การตดไมทาลายปา การทาลายแหลงนา และการทาการเกษตรอยางผดวธ (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบความสมดลของระบบนเวศ โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน ปจจยทสงเสรมใหเกดความสมดลของระบบนเวศ สาเหตทความสมดลของระบบนเวศถกทาลาย แนวทางการรกษาสมดลของระบบนเวศ

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบความสมดลของระบบนเวศ (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม


3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว คาถามตอไปน – ระบบนเวศทมความสมดล เมอผบรโภคลาดบท 1 มจานวนมากขนจะเกดการเปลยนแปลงตอระบบนเวศนนหรอไม อยางไร (แนวคาตอบ ระบบนเวศทมความสมดล เมอผบรโภคลาดบท 1 มจานวนมากขน จะทาใหผผลตมจานวนลดลงจนเกดผลสะทอนกลบใหผบรโภคลาดบท 1 ขาดแคลนอาหาร สงผลใหตอมาผบรโภคลาดบท 1 มจานวนลดลงตาม) – การกระทาใดบางทมผลใหความสมดลของระบบนเวศถกทาลายลง (แนวคาตอบ การตดไมทาลายปา การทาการเกษตรอยางผดวธ เชน การปลกพชชนดเดยวซา ๆ ททาใหความหลากหลายของสงมชวตในบรเวณนนลดลง)


– ระบบนเวศทมความสมดลจะเกดผลดตอสงมชวตทอาศยอยในระบบนเวศนนอยางไร (แนวคาตอบ ระบบนเวศทมความสมดล เมอเกดการเปลยนแปลงในระดบหนงตอจานวนของสงมชวต กจะไมสงผลกระทบรนแรงตอสงมชวตอนในระบบนเวศ และระบบนเวศจะสามารถกลบคนสความสมดลไดเหมอนเดม)

(3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา ความสมพนธระหวางกลมสงมชวตทเปนไปตามโซอาหารและสายใยอาหารทาใหเกดภาวะสมดลของระบบนเวศขน ระบบนเวศทมความสมดลเมอเกดการเปลยนแปลงในระบบนเวศททาใหจานวนของสงมชวตเปลยนแปลงไป ระบบนเวศนนจะปรบสภาวะใหกลบคนสสภาพสมดลไดเหมอนเดม แตการกระทาของมนษย เชน การทาลายระบบนเวศ จะมผลใหความสมดลของระบบนเวศนนลดลงได

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบความสมดลของระบบนเวศจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน (1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ (2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง (3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน (4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – จงยกตวอยางการกระทาของมนษยททาใหความสมดลของระบบนเวศถกทาลาย

– ระบบนเวศทมความสมดลสงผลตอสงมชวตในระบบนเวศอยางไร ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบความสมดลของระบบนเวศ โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบความสมดลของระบบนเวศจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน


9. สอ/แหลงการเรยนร 1. รปหรอสอมลตมเดยทมเนอหาเกยวกบการตดไมทาลายปาไม หรอการทาลายแหลงน าใน

ทองถน 2. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 3. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 25 ปญหาสงแวดลอม เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ ปญหาสงแวดลอม เปนปญหาทเกดขนจากการทมนษยบรโภคทรพยากรธรรมชาตในปรมาณ ทสง และมการปลอยของเสยสสงแวดลอมในปรมาณทกอใหเกดอนตรายตอสงมชวตและสภาพแวดลอม 2. ตวชวดชนป

1. วเคราะหสภาพปญหาสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตในทองถน และเสนอแนวทางในการแกไขปญหา (ว 2.2 ม. 3/1)

2. อภปรายปญหาสงแวดลอมและเสนอแนะแนวทางการแกปญหา (ว 2.2 ม. 3/5)

3. จดประสงคการเรยนร 1. บอกสภาพปญหาสงแวดลอมและปญหาทรพยากรธรรมชาตในทองถนได 2. บอกสาเหตททาใหเกดปญหาสงแวดลอมและปญหาทรพยากรธรรมชาตในทองถนได 3. เสนอแนะแนวทางแกไขปญหาสงแวดลอมและปญหาทรพยากรธรรมชาตในทองถนได 4. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

5. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 6. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 7. สอสารและนาความรเรองปญหาสงแวดลอมไปใชในชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง ปญหาสงแวดลอม 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร ปญหาสงแวดลอม – มลพษทางนา – มลพษทางเสยง – มลพษทางอากาศ – มลพษทางดน

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบปญหาสงแวดลอมและเลาประสบการณท เกยวกบปญหาสงแวดลอมทนกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบปญหา

สงแวดลอมทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ

7. กระบวนการจดการเรยนร ชวโมงท 44 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – ในทองถนของนกเรยนมปญหาสงแวดลอมหรอไม ลกษณะใด – การใชทรพยากรธรรมชาตในทองถนของนกเรยนเกดผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตชนด

นนหรอไม 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง ปญหาสงแวดลอม ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปถายสอมลตมเดยทเกยวกบปญหาสงแวดลอม เชน มลพษทางนา มลพษทางเสยง และมลพษทางอากาศมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปรายโดยครใชคาถามกระตนดงน

– ปญหาสงแวดลอมเหลานเกดขนในทองถนของนกเรยนหรอไม – นกเรยนคดวาปญหาสงแวดลอมทเกดขน เกดมาจากสาเหตใดบาง

(2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาปญหาสงแวดลอมจากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวย


อธบายใหนกเรยนเขาใจวา ปญหาสงแวดลอม เปนปญหาทเกดจากมนษยบรโภคทรพยากรธรรมชาตสงขน และปลอยของเสยออกสสงแวดลอมในรปของสารพษและพลงงานทเปนอนตราย ปญหามลพษในสงแวดลอมทเกดขนนจะสงผลกระทบโดยตรงตอตวของมนษยเอง ตวอยางปญหาสงแวดลอมทเกดขน เชน ปญหามลพษทางนา มลพษทางเสยง มลพษทางอากาศ และมลพษทางดน (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบปญหาสงแวดลอม โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน ปญหาสงแวดลอมทเกดขนในทองถน สาเหตของปญหาสงแวดลอม และแนวทางในการแกปญหาสงแวดลอม

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบปญหาสงแวดลอม


เปดโอกาสใหนกเรยนทกคนซกถามเมอมปญหา



– ปญหาสงแวดลอมในทองถนของนกเรยนเกดจากสาเหตใด (แนวคาตอบ เกดจากการเพมจานวนของประชากรในทองถน จงมความตองการทรพยากรธรรมชาตและทอยอาศยมากขน ทาใหเกดการทาลายสงแวดลอม เชน การถมแมนาลาคลอง การทงขยะลงแมนา)

– มลพษทางนาทเกดขนในทองถนเกดจากสาเหตอะไร (แนวคาตอบ การปลอยนาเสยจากโรงงานอตสาหกรรมลงสแหลงนา การทาการเกษตรใกลแหลงนา การเทเศษอาหารและการทงขยะจากบานเรอนทตงอยใกลแหลงนาลงสแหลงนา) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม


4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบปญหาสงแวดลอมจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน

(1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจดใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ

(2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และได มการแกไขอยางไรบาง

(3) นกเรยนและครรวมกนแสดงความคดเหนเกยวกบประโยชนทไดรบจากการปฏบต กจกรรม และการนาความรทไดไปใชประโยชน

(4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – ภายในโรงเรยนมปญหาสงแวดลอมหรอไม อะไรบาง – หากชมชนของนกเรยนมปญหามลพษเนองจากการทงขยะ นกเรยนจะมวธแกปญหา

อยางไร ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบปญหาสงแวดลอม โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบปญหาสงแวดลอมจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปถายสอมลตมเดยทเกยวกบปญหาสงแวดลอม เชน มลพษทางนา มลพษทางเสยง และมลพษทางอากาศ








(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 26 การจดการทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอม เวลา 1 ชวโมง


1. สาระสาคญ การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถง การดาเนนงานตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ เพอใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสามารถเอออานวยประโยชนใหแกมนษยไดโดยไมขาดแคลน 2. ตวชวดชนป

อภปรายปญหาสงแวดลอมและเสนอแนะแนวทางการแกปญหา (ว 2.2 ม. 3/5)

3. จดประสงคการเรยนร 1. บอกหลกการจดการและแนวทางในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได 2. บอกกลยทธในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมได 3. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

4. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 5. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 6. สอสารและนาความรเรองการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไปใชใน

ชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง การจดการ ทรพยากรธรรมชาต และสงแวดลอม 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม – หลกการจดการ – แนวทางในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม – กลยทยในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

และเลาประสบการณทเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและ สงแวดลอมทนกเรยนไดประสบมา

ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการจดการ ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเรยนร หรอทนกเรยนสนใจ


ชวโมงท 46 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครทบทวนความรเกยวกบทรพยากรธรรมชาตและปญหาสงแวดลอม โดยครตงประเดน

คาถามดงน – ปญหาทเกดกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในปจจบนมอะไรบาง – ยกตวอยางวธการแกไขปญหาทเกดกบทรพยากรนาทนกเรยนรจก 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครนารปหรอสอมลตมเดยทเกยวกบทรพยากรประเภทหมนเวยนได ทรพยากรประเภททดแทนได และทรพยากรประเภททใชแลวหมดไปมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปรายโดยครใชคาถามกระตนดงน

– ปญหาทเกดจากการใชทรพยากรธรรมชาตแตและประเภทเหมอนหรอแตกตางกนในลกษณะใดบาง

– สาเหตททาใหเกดปญหาจากการใชทรพยากรธรรมชาตแตละประเภทเหมอนหรอแตกตางกนอยางไร


– เราสามารถใชวธการเดยวกนในการแกปญหาจากการใชทรพยากรธรรมชาตแตละประเภทไดหรอไม เพราะอะไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากใบความรหรอใน หนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม หมายถง การดาเนนงานตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ เพอให ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมสามารถเอออานวยประโยชนใหแกมนษยไดโดยไมขาดแคลน ทงน การกาหนดแนวทางในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตองทาใหสอดคลองกบชนด คณสมบต และเอกลกษณของทรพยากรธรรมชาตแตละประเภท (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกน สบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน หลกการการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แนวทางในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม และกลยทธในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเอง รบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทง รวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทา รายงานการศกษาคนควาเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม




– การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมคออะไร (แนวคาตอบ การดาเนนงานตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ ทงในดานการจดหา การเกบรกษา การซอมแซม การใชอยางประหยด และการสงวนรกษา เพอใหทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมนนสามารถเอออานวยประโยชนใหแกมนษยไดตลอดไป)


– หลกการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมมอะไรบาง (แนวคาตอบ การใช ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมตามความจาเปน การใชทรพยากรธรรมชาตทหายากหรอกาลง สญพนธไปอยางประหยด และการปรบปรงซอมแซมทรพยากรธรรมชาตทเสอมโทรมใหดขน) – นกเรยนมหลกการจดการทรพยากรธรรมชาตในทองถนของนกเรยนอยางไร (แนวคาตอบ ใชทรพยากรธรรมชาตอยางสมเหตสมผลตามความจาเปน เชน ลดปรมาณนาทใชรดนาตนไม และกนอาหารตามฤดกาล) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน

(1) ครใหนกเรยนแตละคนพจารณาวาจากหวขอทเรยนมาและการปฏบตกจกรรม มจด ใดบางทยงไมเขาใจหรอยงมขอสงสย ถาม ครชวยอธบายเพมเตมใหนกเรยนเขาใจ

(2) นกเรยนรวมกนประเมนการปฏบตกจกรรมกลมวามปญหาหรออปสรรคใด และไดม การแกไขอยางไรบาง


(4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – เพราะเหตใดจงตองมการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม – กลยทธในการจดการทรพยากรธรรมชาตใดทาใหเกดความยงยนมากทสด

ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม โดยรวมกน

เขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. รปหรอสอมลตมเดยทเกยวกบทรพยากรประเภทหมนเวยนได ทรพยากรประเภททดแทนได และทรพยากรประเภททใชแลวหมดไป


2. ใบกจกรรมท 9 ทดลองสงแวดลอมมผลตอพชอยางไร 3. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 4. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 27 การอนรกษสงแวดลอมและการใช ทรพยากรธรรมชาตอยางยงยน เวลา 2 ชวโมง สาระท 2 ชวตกบสงแวดลอม ชนมธยมศกษาปท 3 หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

1. สาระสาคญ การอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน เปนวธการทถกนามาใชแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและมลพษสงแวดลอมทเกดขนในปจจบน 2. ตวชวดชนป

1. อภปรายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน (ว 2.2 ม. 3/3) 2. อภปรายและมสวนรวมในการดแลและอนรกษสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน

(ว 2.2 ม. 3/6) 3. จดประสงคการเรยนร

1. เสนอแนะแนวคดในการดแลรกษาสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนได 2. มสวนรวมในการปองกนและรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถน 3. ทาโครงงานพฒนาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนได 4. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

5. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 6. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 7. สอสารและนาความรเรองการอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนไป

ใชในชวตประจาวนได (P) 4. การวดและการประเมนผลการเรยนร



1. ซกถามความรเรอง การอนรกษสงแวดลอมและ การใชทรพยากรธรรมชาต อยางย งยน 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน




5. สาระการเรยนร การอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน – แนวทางในการปฏบตทนาไปสการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน

6. แนวทางการบรณาการ ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและการใช ทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนและเลาประสบการณทเกยวกบการ อนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนท นกเรยนไดประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการอนรกษ สงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนทเรยนร หรอท นกเรยนสนใจ


ชวโมงท 47 ขนนาเขาสบทเรยน

1) ครถามคาถามนกเรยนเพอกระตนความสนใจ เชน – นกเรยนเคยพบปญหาสงแวดลอมหรอไม เพราะอะไรจงเกดปญหาสงแวดลอมนน 2) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง การอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน ขนจดกจกรรมการเรยนร


(1) ครเขยนคาวา “การหลกเลยง การลดการใช การใชซา การซอมแซม และการผลตใชใหม” ลงบนกระดานหนาชนเรยน แลวครใชคาถามกระตน ดงน

– คาตาง ๆ เหลานมความหมายวาอยางไร – นกเรยนเคยไดยนคาเหลานมากอนหรอไม จากทใด – คาตาง ๆ เหลานสามารถชวยแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดหรอไม

อยางไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน 2) ขนสารวจและคนหา

(1) ใหนกเรยนศกษาการอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน จากใบความรหรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การอนรกษสงแวดลอมและ


การใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน เปนวธการทถกนามาใชแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและมลพษ สงแวดลอมทเกดขนในปจจบน โดยในการแกปญหานนประชาชนและภาครฐตองรวมมอกน เชน ควบคมการปลอยของเสยสสงแวดลอมใหนอยลง ปรบเปลยนพฤตกรรมการบรโภคทรพยากรธรรมชาต อยางเหมาะสม กระจายรายไดใหแกประชาชนในทกกลมอาชพ และควบคมการเพมจานวนประชากร (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน ปฏบตกจกรรม โครงงานรวมใจพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถน ตามขนตอนทางวทยาศาสตร ดงน กาหนดปญหา

– เราสามารถทาการพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถนไดดวย วธการใด และการพฒนาจะสงผลตอสภาพแวดลอมในลกษณะใด เพราะเหตใด ขนตอนการทาโครงงาน

– วเคราะหปญหาสงแวดลอมทเกดขนในระบบนเวศของทองถนทนกเรยนอาศยอย แลวเลอกมา 1 ปญหาโดยไมใหซ ากบกลมอน เชน

– ปญหาน าทวมขงในชมชน – ปญหาเรองขยะมลฝอย – ปญหาภยแลงในพนทเกษตรกรรม – ปญหาการตดไมทาลายปา – ปญหาการปลอยน าเสยจากโรงงานอตสาหกรรม – ปญหาการปลอยควนพษและกลนจากโรงงานอตสาหกรรม – ปญหาอน ๆ

– วางแผนรวมกนในการดาเนนงาน ซงอาจเปนกลมยอยหรอกลมใหญขนอยกบ ประเภทของปญหา โดยอาจมขนตอนการวางแผนดงน

– ศกษาปญหาวาคออะไร – ศกษาสาเหตของปญหาวาเกดจากอะไรไดบาง – ศกษาคนควาทางเลอกตาง ๆ ในการแกปญหานน ๆ – เลอกแนวทางในการแกปญหาทเหมาะสม และปฏบตไดในระดบชมชนหรอ

ทองถน – ลงมอแกปญหาตามแนวทางทเลอกไว – นาเสนอขอมลการแกปญหาใหสาธารณชนทราบ

– ปฏบตตามขนตอนทวางแผนไว โดยเขยนนาเสนอในรปของโครงงาน – นาผลทไดมาอภปรายรวมกนในชนเรยน และเผยแพรโดยการจดปายนเทศหรอนทรรศการ (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม



ชวโมงท 48 3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว

คาถามตอไปน – เพราะเหตใดนกเรยนจงมความสนใจเลอกศกษาปญหาสงแวดลอมน (แนวคาตอบ เพราะนาเสยสงกลนเหมนรบกวนนกเรยนขณะเรยน) – ปญหาทนกเรยนศกษาเกดจากสาเหตอะไร (แนวคาตอบ ใบตนจามจรและใบไมอน ๆ หลนลงมาในคนา แลวเกดการผพงเนาเปอยทาใหนาเนาเสย) – นกเรยนมแนวทางในการแกไขปญหาทเกดขนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทศกษาอยางไร (แนวคาตอบ นาพชนา เชน บว กระจบ หรอผกตบชวามาปลก) – เพราะเหตใดนกเรยนจงตองศกษาและเรยนรทจะแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและมลพษสงแวดลอม (แนวคาตอบ เพราะปญหาทรพยากรธรรมชาตและมลพษสงแวดลอมเปนปญหาใกลตว ทเกดขนจากการใชทรพยากรธรรมชาตของคนทกคน ในฐานะทนกเรยนเปนสมาชกในทองถนจงควรมสวนรวมในการแกไขปญหาทเกดขน) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม โดยใหไดขอสรปวา ปญหาจากการใชทรพยากรธรรมชาตและมลพษสงแวดลอม เปนปญหาทเกดขนโดยมนษยและมความรนแรงมากขนเรอย ๆ การแกไขปญหาทเกดขนจงตองอาศยความรวมมอจากทกฝาย เราจงควรมสวนรวมในการพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถน เพอปองกนและแกไขปญหาทจะเกดขนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนดวย

4) ขนขยายความร นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน




(4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – การใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนมวตถประสงคเพออะไร – นกเรยนจะมสวนรวมในการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนไดอยางไร


ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยาง

ย งยน โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน

8. กจกรรมเสนอแนะ แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบการอนรกษสงแวดลอมและการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยนจากหนงสอ วารสาร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาเปนรายงาน หรอจดปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน 9. สอ/แหลงการเรยนร

1. ใบกจกรรมท 12 โครงงานรวมใจพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถน 2. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 3. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา





(ลงชอ) .............................................. ผสอน


แผนการจดการเรยนรท 28 การใชทรพยากรธรรมชาต ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เวลา 1 ชวโมง


1. สาระสาคญ การดาเนนโครงการตามพระราชดารโดยใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สวนใหญจะมงเนนวธการบารงรกษาและปรบปรงสภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหดขน โดยการนาทรพยากรหรอวสดทสามารถหาไดงายในทองถนมาใชแกปญหา 2. ตวชวดชนป

วเคราะหและอธบายการใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (ว 2.2 ม. 3/4)

3. จดประสงคการเรยนร 1. อธบายการใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงได 2. มความสนใจใฝรหรออยากรอยากเหน (A)

3. พอใจในประสบการณการเรยนรทเกยวกบวทยาศาสตร (A) 4. ทางานรวมกบผอนอยางสรางสรรค (A) 5. สอสารและนาความรเรองการใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงไปใชใน

ชวตประจาวนได (P)




1. ซกถามความรเรอง การใชทรพยากรธรรมชาต ตามปรชญาเศรษฐกจ พอเพยง 2. ประเมนกจกรรมฝกทกษะ ระหวางเรยน 3. ทดสอบหลงเรยน




5. สาระการเรยนร การใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

6. แนวทางการบรณาการ

ภาษาไทย เขยนบรรยายเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญา เศรษฐกจพอเพยงและเลาประสบการณทเกยวกบการใช ทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทนกเรยนได ประสบมา ภาษาตางประเทศ ฟง พด อาน และเขยนคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการใช ทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงทเรยนร หรอท นกเรยนสนใจ

สงคม ศาสนาและ จดปายนเทศเกยวกบทฤษฎใหมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว วฒนธรรม

กระบวนการจดการเรยนร

ชวโมงท 49 ขนนาเขาสบทเรยน 1) ครอธบายใหนกเรยนเขาใจวาปรชญาเศรษฐกจพอเพยง เปนปรชญาทสมเดจพระเจาอยหวทรง

มพระราชดารสชแนะแนวทางการดาเนนชวตใหกบพสกนกรชาวไทย เพอใหคนไทยดาเนนชวตอยางพอด พอประมาณ สามารถดารงชวตไดอยางมนคง และปลอดภยภายใตการเปลยนแปลงทเกดขนในสงคมโลก

2) ครยกตวอยางการปฏบตตนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงใหนกเรยนเขาใจ เชน ครอบครวททาอาชพทานาตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง กจะปลกขาวทใชบรโภค และเกบไวบรโภคไดตลอดป ถามพนทเหลอจงจะปลกขาวเพอขาย ทาใหครอบครวนสามารถอมชตวเองได ไมเปนหนเปนสน สามารถดาเนนชวตไดอยางมความสข แตถาไมปฏบตตนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง โดยการปลกแตขาวทจะขายในพนท เมอไดผลผลตมากสงขายทงหมด ทาใหตองเสยคาใชจายไปซอขาวเพอมาบรโภค เปนการสรางรายจายโดยไมจาเปน แลวครใชคาถามกระตน ดงน

– นกเรยนเคยไดยนขาวเกยวกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมากอนหรอไม จากทใด – นกเรยนคดวาการปฏบตตนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง จะสามารถทาใหคนไทยดารงชวต

ไดอยางมความสขไดอยางไร 3) นกเรยนรวมกนตอบคาถามและแสดงความคดเหนเกยวกบคาตอบของคาถาม เพอเชอมโยง

ไปสการเรยนรเรอง การใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ขนจดกจกรรมการเรยนร

จดกจกรรมการเรยนรโดยใชกระบวนการสบเสาะหาความร ซงมขนตอนดงน


1) ขนสรางความสนใจ (1) ครเชอมโยงการปฏบตตนตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกบการจดการทรพยากรธรรมชาต

และสงแวดลอมเขาดวยกน โดยนารปหรอสอมลตมเดย ทเกยวกบโครงการแกปญหามลพษในสงแวดลอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เชน การบาบดนาเสยดวยผกตบชวา การบาบดนาเสยโดยใชกงหนนา ชยพฒนา และการปลกหญาแฝกเพอชวยแกปญหามลพษทางดนมาใหนกเรยนด และรวมกนอภปราย โดยครใชคาถามกระตนดงน

– นกเรยนเคยไดยนขาวเกยวกบโครงการแกปญหามลพษในสงแวดลอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวมากอนหรอไม

– การแกปญหามลพษในสงแวดลอมเกยวของกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอยางไร (2) นกเรยนรวมกนอภปรายหาคาตอบเกยวกบคาถามตามความคดเหนของแตละคน

2) ขนสารวจและคนหา (1) ใหนกเรยนศกษาการใชทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจากใบความร

หรอในหนงสอเรยน โดยครชวยอธบายใหนกเรยนเขาใจวา การใชทรพยากรธรรมชาตอยางผดวธกอใหเกดปญหามลพษในสงแวดลอมขนจานวนมาก ซงมผลกระทบตอการดารงชวตของประชาชนทกคน การดาเนนโครงการตามพระราชดารโดยใชปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สวนใหญจะมงเนนวธการบารงรกษาและปรบปรงสภาพทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมใหดขน โดยการนาทรพยากรหรอวสดทสามารถหาไดงายในทองถนมาใชแกปญหา เชน การบาบดน าเสยดวยผกตบชวา เพอใหผกตบชวาดดสารทเปนพษออกจากน า หรอการปลกหญาแฝกคลมดน เพอชวยยดเกาะหนาดน และลดปญหาการพงทลายของหนาดน (2) แบงนกเรยนกลมละ 5–6 คน สบคนขอมลเกยวกบการใชทรพยากรธรรมชาตตามเศรษฐกจพอเพยง โดยดาเนนการตามขนตอน ดงน – แตละกลมวางแผนการสบคนขอมล โดยแบงหวขอยอยใหเพอนสมาชกชวยกนสบคนตามทสมาชกกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย เชน โครงการบาบดนาเสยโดยใชกงหนนาชยพฒนา โครงการบาบดนาเสยดวยระบบบอบาบดและวชพชบาบด และโครงการแกปญหามลพษทางดนดวยหญาแฝก

– สมาชกกลมแตละคนหรอกลมยอยชวยกนสบคนขอมลตามหวขอยอยทตนเองรบผดชอบ โดยการสบคนจากใบความรทครเตรยมมาให หรอจากหนงสอ วารสารวทยาศาสตร สารานกรมวทยาศาสตร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต – สมาชกกลมนาขอมลทสบคนไดมารายงานใหเพอน ๆ สมาชกในกลมฟง รวมทงรวมกนอภปรายซกถามจนคาดวาสมาชกทกคนมความรความเขาใจทตรงกน – สมาชกกลมชวยกนสรปความรทไดทงหมดเปนผลงานของกลม และชวยกนจดทารายงานการศกษาคนควาเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (3) นกเรยนและครรวมกนตรวจสอบความถกตองของขอมลทไดจากการปฏบตกจกรรม



3) ขนอธบายและลงขอสรป (1) นกเรยนแตละกลมสงตวแทนกลมนาเสนอผลการปฏบตกจกรรมหนาชนเรยน (2) นกเรยนและครรวมกนอภปรายและหาขอสรปจากการปฏบตกจกรรม โดยใชแนว

คาถามตอไปน – ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคออะไร (แนวคาตอบ แนวทางในการดาเนนชวตท

พระบาทสมเดจพระเจาอยหวทรงมพระราชดารสชแนะใหกบพสกนกรชาวไทย เพอใหคนไทยไดศกษาเรยนร ใชเปนหลกในการดาเนนชวตอยางพอด ดวยความพอประมาณ สมดล และสรางภมคมกนภยทอาจเกดขนกบตนเองครอบครว และสงคม เพอใหประชาชนสามารถดารงชวตไดอยางมนคงภายใตการเปลยนแปลงของโลกาภวตนในปจจบน)

– ยกตวอยางการนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชแกปญหาสงแวดลอมทนกเรยนพบในทองถนมา 1 ตวอยาง (แนวคาตอบ ปลกหญาแฝกคลมดนเพอลดปญหาการพงทลายของหนาดน) (3) นกเรยนและครรวมกนสรปผลจากการปฏบตกจกรรม

4) ขนขยายความร (1) แบงนกเรยนเปนกลม สบคนขอมลเกยวกบ ทฤษฎใหม ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว จากหนงสอ วารสาร สารานกรมไทยสาหรบเยาวชน และอนเทอรเนต รวมทงนาขอมลทคนควาไดมาจดทาปายนเทศใหเพอน ๆ ไดทราบเพอแลกเปลยนเรยนรกน โดยครชวยสรปความสาคญของทฤษฎใหมวาเปนการใชทรพยากรทมอยในพนทของเกษตรกรอยางเหมาะสมและเกดประโยชนสงสด (2) นกเรยนคนควาบทความหรอคาศพทภาษาตางประเทศเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยงจากหนงสอเรยนภาษาตางประเทศหรออนเทอรเนต และนาเสนอใหเพอนในหองฟง พรอมทงรวบรวมคาศพทและคาแปลลงสมดสงคร 5) ขนประเมน




(4) ครทดสอบความเขาใจของนกเรยนโดยการใหตอบคาถาม เชน – ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงสามารถแกปญหาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมไดอยางไร – เพราะเหตใดเราจงควรนาปรชญาเศรษฐกจพอเพยงมาใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม


ขนสรป 1) ครและนกเรยนรวมกนสรปเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตตามปรชญาเศรษฐกจ

พอเพยง โดยรวมกนเขยนเปนแผนทความคดหรอผงมโนทศน 2) ครดาเนนการทดสอบหลงเรยน โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบหลงเรยนเพอวด

ความกาวหนา/ผลสมฤทธทางการเรยนหนวยการเรยนรท 2 ตอนท 2 8. กจกรรมเสนอแนะ

ชวโมงท 50 ครประเมนดานความรของนกเรยนตามตวชวดชนป โดยใหนกเรยนทาแบบทดสอบปลายภาค เพอวดความกาวหนา/ผลสมฤทธทางการเรยน หนวยการเรยนรท 2 ของนกเรยน 9. สอ/แหลงการเรยนร 1. โครงการแกปญหามลพษในสงแวดลอมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว เชน การบาบดน าเสยดวยผกตบชวา การบาบดนาเสยโดยใชกงหนน าชยพฒนา และการปลกหญาแฝกเพอชวยแกปญหามลพษทางดน

2. แบบทดสอบหลงเรยน 3. แบบทดสอบปลายภาค 4. คมอการสอน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนาพานช จากด 5. สอการเรยนร PowerPoint วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1 บรษท สานกพมพวฒนา



วฒนาพานช จากด 10. บนทกหลงการจดการเรยนร 1. ความสาเรจในการจดการเรยนร ………………………………………………………….… แนวทางการพฒนา ………………………………………………………………………… 2. ปญหา/อปสรรคในการจดการเรยนร …………………………………………………….… แนวทางแกไข …………………………………………………………………………..…. 3. สงทไมไดปฏบตตามแผน ………………………………………………………………..… เหตผล ………………………………………………………………………………...…… 4. การปรบปรงแผนการจดการเรยนร …………………………………………………………

ลงชอ ....................................................... ผสอน .........../....................../..........


บรรณานกรม

คณะกรรมการการศกษาแหงชาต, สานกงาน. หลากหลายวธการสอนของครตนแบบ 2541 วชาวทยา– ศาสตร. กรงเทพฯ: พมพด, 2542. ชยฤทธ ศลาเดช. คมอการเขยนแผนการสอนทเนนผเรยนเปนสาคญ ระดบมธยมศกษา. กรงเทพฯ: จนพบลชชง, 2545. ทศนา แขมมณ. 14 วธสอนสาหรบครมออาชพ. กรงเทพฯ: สานกพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2544. บญชา แสนทว. หนงสอเรยน รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1. กรงเทพฯ:

สานกพมพวฒนาพานช, 2553. บญชา แสนทว. แบบฝกทกษะ รายวชาพนฐาน วทยาศาสตร ชนมธยมศกษาปท 3 เลม 1.กรงเทพฯ:

สานกพมพวฒนาพานช, 2553. วฒนาพร ระงบทกข. เทคนคและกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ ตามหลกสตรการศกษา ขนพนฐาน พ.ศ. 2544. กรงเทพฯ: พรกหวานกราฟฟค, 2545. ศกษาธการ, กระทรวง. ตวชวดและสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ตาม

หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑. กรงเทพฯ: โรงพมพชมชนสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย, 2551.

สวทย มลคา และอรทย มลคา. 21 วธจดการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคด. พมพครงท 2, กรงเทพฯ: ภาพพมพ, 2545. Winggins, G., and McTighe, J. Understanding by Design. Expanded 2nd ed., Virginia : Association for Supervision and Curriculum Development (ASCD), 2005.


ตอนท 3 เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร

เอกสาร/ความรเสรมสาหรบคร ประกอบดวย สวนตาง ๆ ดงน มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนร วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 กระบวนการจดการเรยนรทใชในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร แฟมสะสมผลงาน (portfolio) ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design รปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง ใบกจกรรม วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ประจาหนวยการเรยนร เครองมอวดและประเมนผลดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร เครองมอวดและประเมนผลดานทกษะ/กระบวนการ เครองมอวดและประเมนผลดานสมรรถนะสาคญของนกเรยน เครองมอวดและประเมนสมรรถนะทางวทยาศาสตรและภาระงานของนกเรยนโดยใชมตคณภาพ (Rubics)


ตอนท 3.1 มาตรฐานการเรยนร

มาตรฐานการเรยนร ตวชวดชนป และสาระการเรยนรแกนกลาง กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 สาระท 1: สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต มาตรฐาน ว 1.2: เขาใจกระบวนการและความสาคญของการถายทอดลกษณะทางพนธกรรม ววฒนาการของสงมชวต ความหลากหลายทางชวภาพ การใชเทคโนโลยชวภาพทมผลกระทบตอมนษยและสงแวดลอม มกระบวนการสบเสาะหาความรและจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง 1. สงเกตและอธบายลกษณะของโครโมโซมทม หนวยพนธกรรมหรอยนในนวเคลยส

– เมอมองเซลลผานกลองจลทรรศนจะเหนเสนใย เลก ๆ พนกนอยในนวเคลยส เมอเกดการแบง เซลล เสนใยเหลานจะขดสนเขาจนมลกษณะเปน ทอนสน เรยกวา โครโมโซม – โครโมโซม ประกอบดวย ดเอนเอและโปรตน – ยนหรอหนวยพนธกรรมเปนสวนหนงทอยบน ดเอนเอ

2. อธบายความสาคญของสารพนธกรรมหรอ ดเอนเอ และกระบวนการถายทอดลกษณะ ทางพนธกรรม

– เซลลหรอสงมชวต มสารพนธกรรมหรอดเอนเอ ทควบคมลกษณะของการแสดงออก – ลกษณะทางพนธกรรมทควบคมดวยยนจากพอ และแมสามารถถายทอดสลกผานทางเซลล สบพนธและการปฏสนธ

3. อภปรายโรคทางพนธกรรมทเกดจากความ ผดปกตของยนและโครโมโซมและนาความร ไปใชประโยชน

– โรคธาลสซเมย ตาบอดส เปนโรคทางพนธกรรม ทเกดจากความผดปกตของยน – กลมอาการดาวนเปนความผดปกตของรางกาย ซงเกดจากการทมจานวนโครโมโซมเกนมา – ความรเกยวกบโรคทางพนธกรรมสามารถ นาไปใชในการปองกนโรค ดแลผปวย และ วางแผนครอบครว

4. สารวจและอธบายความหลากหลายทางชวภาพ ในทองถนททาใหสงมชวตดารงชวตอยไดอยาง สมดล

– ความหลากหลายทางชวภาพททาใหสงมชวตอย อยางสมดล ขนอยกบความหลากหลายของระบบ นเวศ ความหลากหลายของสงมชวต และความ หลากหลายทางพนธกรรม


ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง 5. อธบายผลของความหลากหลายทางชวภาพทม ตอมนษยสตว พช และสงแวดลอม

– การตดไมทาลายปาเปนสาเหตหนงททาใหเกดการ สญเสยความหลากหลายทางชวภาพ ซงสงผลตอ การดารงชวตของมนษย สตว พช และสงแวดลอม – การใชสารเคมในการกาจดศตรพชและสตว สงผลกระทบตอสงมชวตทงมนษย สตว และพช ทาใหเกดการเปลยนแปลงความหลากหลายทาง ชวภาพและสงผลกระทบตอสงแวดลอม

6. อภปรายผลของเทคโนโลยชวภาพตอการ ดารงชวตของมนษยและสงแวดลอม

– ผลของเทคโนโลยชวภาพ มประโยชนตอมนษย ทงดานการแพทย การเกษตร และอตสาหกรรม

สาระท 2: ชวตกบสงแวดลอม มาตรฐาน ว 2.1: เขาใจสงแวดลอมในทองถน ความสมพนธระหวางสงแวดลอมกบสงมชวต ความสมพนธระหวางสงมชวตตาง ๆ ในระบบนเวศ มกระบวนการสบเสาะหาความร และจตวทยาศาสตร สอสารสงทเรยนรและนาความรไปใชประโยชน

ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง 1. สารวจระบบนเวศตาง ๆ ในทองถน และอธบาย ความสมพนธขององคประกอบภายในระบบ นเวศ

– ระบบนเวศในแตละทองถนประกอบดวย องคประกอบทางกายภาพและองคประกอบทาง ชวภาพเฉพาะถน ซงมความเกยวของสมพนธกน

2. วเคราะหและอธบายความสมพนธของการ ถายทอดพลงงานของสงมชวตในรปของ โซอาหารและสายใยอาหาร

– สงมชวตมความเกยวของสมพนธกน โดยมการ ถายทอดพลงงานในรปของโซอาหารและ สายใยอาหาร

3. อธบายวฏจกรนา วฏจกรคารบอน และ ความสาคญทมตอระบบนเวศ

– นาและคารบอนเปนองคประกอบในสงมชวตและ สงไมมชวต – นาและคารบอนจะมการหมนเวยนเปนวฏจกร ในระบบนเวศ ทาใหสงมชวตในระบบนเวศ นาไปใชประโยชนได

4. อธบายปจจยทมผลตอการเปลยนแปลงขนาด ของประชากรในระบบนเวศ

– อตราการเกด อตราการตาย อตราการอพยพเขา และอตราการอพยพออกของสงมชวต มผลตอการ เปลยนแปลงขนาดของประชากรในระบบนเวศ


มาตรฐาน ว 2.2: เขาใจความสาคญของทรพยากรธรรมชาต การใชทรพยากรธรรมชาตในระดบทองถน ประเทศ และโลก นาความรไปใชในการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในทองถนอยางย งยน

ตวชวดชนป สาระการเรยนรแกนกลาง 1. วเคราะหสภาพปญหาสงแวดลอม ทรพยากรธรรมชาตในทองถน และเสนอ แนวทางในการแกไขปญหา

– สภาพปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาต ในทองถนเกดจากการกระทาของธรรมชาตและ มนษย – ปญหาสงแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตทเกดขน ควรมแนวทางในการดแลรกษาและปองกน

2. อธบายแนวทางการรกษาสมดลของระบบนเวศ – ระบบนเวศจะสมดลไดจะตองมการควบคม จานวนผผลต ผบรโภค ผสลายสารอนทรย ใหม ปรมาณ สดสวน และการกระจายทเหมาะสม – การใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน และการ ดแลรกษาสภาพแวดลอมเปนการรกษาสมดล ของระบบนเวศ

3. อภปรายการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน – การนาทรพยากรมาใชอยางคมคาดวยการใชซ า นากลบมาใชใหม ลดการใชผลตภณฑ ใชผลตภณฑชนดเดม ซอมแซมสงของเครองใช เปนวธการใชทรพยากรธรรมชาตอยางย งยน

4. วเคราะหและอธบายการใชทรพยากรธรรมชาต ตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง

– การใชทรพยากรธรรมชาตควรคานงถงปรชญา เศรษฐกจพอเพยงบนพนฐานของทางสายกลาง และความไมประมาท โดยคานงถงความ พอประมาณ ความมเหตผลและการเตรยมตว ใหพรอมทจะรบผลกระทบและการเปลยนแปลง ทเกดขน

5. อภปรายปญหาสงแวดลอมและเสนอแนะ แนวทางการแกปญหา

– ปญหาสงแวดลอม อาจเกดจากมลพษทางน า มลพษทางเสยง มลพษทางอากาศ มลพษทางดน – แนวทางการแกปญหามหลายวธ เรมจากการศกษา แหลงทมาของปญหา เสาะหากระบวนการในการ แกปญหา และทกคนมสวนรวมในการปฏบตเพอ แกปญหานน

6. อภปรายและมสวนรวมในการดแลและอนรกษ สงแวดลอมในทองถนอยางย งยน

– การดแลและอนรกษสงแวดลอมในทองถนให ย งยน ควรไดรบความรวมมอจากทกฝาย และตอง เปนความรบผดชอบของของทกคน


สาระท 8: ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย มาตรฐาน ว 8.1: ใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและจตวทยาศาสตรในการสบเสาะหาความร

การแกปญหา รวาปรากฏการณทางธรรมชาตทเกดขนสวนใหญมรปแบบทแนนอน สามารถอธบายและตรวจสอบได ภายใตขอมลและเครองมอทมอยในชวงเวลานน ๆ เขาใจวาวทยาศาสตร เทคโนโลย สงคม และสงแวดลอมมความเกยวของสมพนธกน

1. ตงคาถามทกาหนดประเดนหรอตวแปรทสาคญในการสารวจ ตรวจสอบ หรอศกษาคนควาเรองทสนใจไดอยางครอบคลมและเชอถอได

2. สรางสมมตฐานทสามารถตรวจสอบได และวางแผนการสารวจตรวจสอบหลาย ๆ วธ 3. เลอกเทคนควธการสารวจตรวจสอบทงเชงปรมาณและเชงคณภาพทไดผลเทยงตรงและ

ปลอดภยโดยใชวสดและเครองมอทเหมาะสม 4. รวบรวมขอมล จดกระทาขอมลเชงปรมาณและคณภาพ 5. วเคราะหและประเมนความสอดคลองของประจกษพยานกบขอสรปทงทสนบสนนหรอ

ขดแยงกบสมมตฐานและความผดปกตของขอมลจากการสารวจตรวจสอบ 6. สรางแบบจาลอง หรอรปแบบทอธบายผลหรอแสดงผลของการสารวจตรวจสอบ 7. สรางคาถามทนาไปสการสารวจตรวจสอบในเรองทเกยวของและนาความรทไดไปใชใน

สถานการณใหม หรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการและผลของโครงงานหรอชนงานทผอนเขาใจ 8. บนทกและอธบายผลการสงเกต การสารวจตรวจสอบคนควาเพมเตมจากแหลงความรตาง ๆ

ใหไดขอมลทเชอถอได และยอมรบการเปลยนแปลงความรทคนพบ เมอมขอมลและประจกษพยานใหมเพมขนหรอโตแยงจากเดม

9. จดแสดงผลงาน เขยนรายงาน และ/หรออธบายเกยวกบแนวคด กระบวนการ และผลของโครงงานหรอชนงานทผอนเขาใจ กระบวนการจดการเรยนรทใชในกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร วธการหรอเทคนคทนามาใชในกระบวนการเรยนรวทยาศาสตรมอยมากมายหลายวธ ซงแตละวธจะมประสทธผลในการสรางความร ทกษะ ประสบการณ และการใหโอกาสนกเรยนไดแสดงบทบาทแตกตางกนออกไป ดงนนในการพจารณาเลอกวธการใดมาใช ครตองวเคราะหผลการเรยนรกอนวาตองการใหนกเรยนเกดพฤตกรรมใด ในระดบใด จงจะนามาปรบใชใหเหมาะสมกบนกเรยน ทงนเพอใหการเรยนรของนกเรยนบรรลตามจดประสงคการเรยนรทกาหนด ในคมอคร แผนการจดการเรยนรเลมน นอกจากกระบวนการสบเสาะหาความร (Inquiry Process) แลวในแผนการจดการเรยนรรายชวโมงยงไดบรณาการเทคนควธการจดการเรยนรอน ๆ ทสอดคลองกบกลมสาระการเรยนรวทยาศาสตรไว ซงแตละเทคนควธการจดการเรยนร มสาระพอสงเขปดงน


1. กระบวนการทางวทยาศาสตร (Scientific Process) กระบวนการทางวทยาศาสตรเปนกระบวนการพนฐานทสามารถใชในการศกษา คนควา การตรวจสอบ และการลงขอสรป เปนกระบวนการทเนนใหนกเรยนดาเนนการหรอเรยนรดวยตนเอง เพอใหเกดทกษะการคด การแกปญหา และการแสวงหาความรดวยตนเอง ขนตอนของกระบวนการทางวทยาศาสตร มดงน

1) การกาหนดปญหาและการวเคราะหปญหา นกเรยนอาจยกปญหาหรอประเดนทนาสนใจมาเสนอตอกลม โดยปญหาทนามาศกษาน อาจจะนามาจากทตาง ๆ เชน ปญหาจากความสนใจของนกเรยนเอง เนอหาในบทเรยน พบเหนในชวตประจาวน และปญหาทกาหนดโดยคร

2) การตงสมมตฐาน นกเรยนพยายามใชความร ประสบการณ รวมไปถงความคดรวบยอด หลกการตาง ๆ ทไดเรยนมาแลว นามาอภปรายแลกเปลยนความคดเหนในกลมวา สาเหตของปญหาอาจเกดจากอะไร ซงเปนการทานายหรอคาดคะเนคาตอบ แลวจงหาแนวทางเพอพสจนวาคาตอบทกาหนดขนมานนมความถกตองอยางไร

3) การเกบรวบรวมขอมล นกเรยนลงมอปฏบตเพอพสจนวาคาตอบหรอสมมตฐานทกาหนดไวมความถกตอง

อยางไร โดยนกเรยนจะตองเกบรวบรวมขอมลจากแหลงตาง ๆ เชน ตาราเรยน งานวจย การทดลอง การสมภาษณ การสงเกต และสถตตาง ๆ รวบรวมขอมลใหเปนหมวดหม

4) การวเคราะหขอมล เปนขนตอนทนกเรยนนาขอมลทไดรวบรวมเปนหมวดหมแลว มาพจารณาวานาเชอถอ

หรอไมเพอนาขอมลนน ๆ ไปพสจนสมมตฐานอกครงหนง 5) การสรปผล

นกเรยนนาขอมลทวเคราะหแลวนามาตอบคาถามหรออธบายปญหาทกาหนดไว แลวตงเปนกฎเกณฑหรอหลกการตอไป 2. การทดลอง (Experiment)/การฝกปฏบตการ (Practice) วธการเรยนรโดยใชการทดลองหรอการฝกปฏบตการ เปนกระบวนการทนกเรยนสามารถเกดการเรยนรจากการเหนผลประจกษชดจากการคด และการปฏบตของตนทาใหการเรยนรนนตรงกบความเปนจรง มความหมายสาหรบนกเรยนและจาไดนาน ซงการจดการเรยนรโดยการทดลอง ครหรอนกเรยนตองกาหนดปญหาและสมมตฐานในการทดลอง และกระบวนการหรอขนตอนในการดาเนนการทดลองใหชดเจน รวมทงจดเตรยมวสดและอปกรณทจะใชในการทดลองใหพรอม ขนตอนของการทดลอง มดงน

1) กาหนดปญหาและสมมตฐานการทดลอง นกเรยนกาหนดปญหาและสมมตฐานการทดลอง หรอครอาจเปนผนาเสนอกได แตถา

ปญหามาจากตวนกเรยนเอง จะทาใหการเรยนรหรอการทดลองนนมความหมายยงขน


2) เสนอความรทจาเปนตอการทดลอง ครใหขนตอนและรายละเอยดของการทดลองแกนกเรยน โดยใชวธการตาง ๆ ตามความ

เหมาะสมซงขนตอนและรายละเอยดครอาจเปนผกาหนดหรออาจใหนกเรยนรวมกนวางแผนกาหนดกได แลวแตความเหมาะสมกบสาระ แตการใหนกเรยนมสวนรวมดาเนนการนนจะชวยใหนกเรยนพฒนาทกษะตาง ๆ และนกเรยนจะกระตอรอรนมากขน ครจาเปนตองคอยใหคาปรกษาและความชวยเหลออยางใกลชด

3) นกเรยนลงมอทดลองโดยใชวสดอปกรณทจาเปนตามขนตอนทกาหนดและบนทกขอมลการทดลอง

การทดลองทาไดหลายรปแบบ ครอาจใหนกเรยนลงมอปฏบตตามขนตอนทกาหนดไวแลวคอยสงเกตและใหคาแนะนา หรอครอาจลงมอทาการทดลองใหนกเรยนคอยสงเกตแลวทาตามคาแนะนาไปทละขน ครควรฝกฝนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรแกนกเรยนกอนทาการทดลอง หรอไมกฝกไปพรอม ๆ กน ซงทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตรประกอบดวย – ทกษะการสงเกต –ทกษะการกาหนดและควบคมตวแปร – ทกษะการลงความคดเหนขอมล – ทกษะการทดลอง – ทกษะการจาแนกประเภท – ทกษะการตงสมมตฐาน – ทกษะการวด – ทกษะการกาหนดนยามเชงปฏบตการ – ทกษะการใชตวเลข – ทกษะการหาความสมพนธระหวางสเปซ – ทกษะการจดกระทาและสอความหมาย กบสเปซและสเปซกบเวลา – ทกษะการพยากรณ – ทกษะการตความหมายขอมลและการลง ขอสรป 4) นกเรยนวเคราะหและสรปผลการทดลอง

ขนตอนนนกเรยนตองวเคราะหและสรปผลการทดลอง โดยทครคอยใหคาแนะนาแกนกเรยนเกยวกบวธการวเคราะหขอมลและการสรปผล ซงจะชวยใหนกเรยนไดพฒนาทกษะกระบวนการคดและทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ซงสามารถนาไปใชประโยชนในเรองอน ๆ ได

5) ครและนกเรยนอภปรายผลการทดลอง และสรปการเรยนร ขนตอนนทงครและนกเรยนตองรวมกนอภปรายผลทไดจากการทดลองและสรปการ

เรยนรในเรองนน ๆ 3. กระบวนการแกปญหา (Problem Solving Process) วธนเนนใหนกเรยนฝกการคดแกปญหาอยางมขนตอน มเหตผล ซงเปนแนวทางในการนาไปใชแกปญหาในชวตประจาวนได โดยอาศยแนวคดแกปญหาดวยการนาวธสอนแบบนรนย (Deductive) คอ การสอนจากกฎเกณฑไปหาความจรงยอยไปผสมผสานกบวธการสอนแบบอปนย (Inductive) คอ การสอนจากตวอยางยอยมาหาเกณฑ กระบวนการคดทงสองอยางนรวมกนทาใหเกดรปแบบการสอนแบบแกปญหา ซงมขนตอน ดงน


1) เตรยมการหรอทาความเขาใจปญหา ครเนนใหนกเรยนตงปญหาหรอคนหาวา ปญหาทแทจรงของเหตการณนน ๆ คออะไร แลวทาความเขาใจถงสภาพของปญหาวา ปญหาเกดจากอะไร มขอมลใดแลวบาง และมเงอนไขหรอตองการขอมลใดเพม 2) การวเคราะหปญหา เปนการพจารณาวาสงใดบางทเปนสาเหตทสาคญของปญหา หรอสงใดทไมใชสาเหตทสาคญของปญหา

3) วางแผนเสนอแนวทางแกปญหา เปนการหาวธการแกปญหาใหตรงตามสาเหตของปญหา แลวออกมาในรปของวธการสดทายทจะไดผลลพธออกมา ถาปญหานนตองตรวจสอบโดยการทดลอง ในขนวางแผนกจะประกอบดวยการตงสมมตฐาน กาหนดวธการทดลอง และกาหนดแนวทางในการประเมนผลการแกปญหา

4) ดาเนนการแกปญหาและประเมนผล นาขอมลทรวบรวมไดมาวเคราะหและทดสอบสมมตฐานและประเมนวาวธการแกปญหาหรอผลการทดลองเปนไปตามสมมตฐานทตงไวหรอไม อยางไร ถาพบวาผลลพธยงไมไดผลถกตอง กตองมการเสนอแนวทางในการแกปญหานใหมจนกวาจะไดแนวทางทดทสดหรอถกตองทสด รวมทงรวมกนตรวจสอบวธการแกปญหา และผลจากการแกปญหาวามผลกระทบตอสงอนหรอไม

5) การนาไปประยกตใช นาวธการแกปญหาทถกตองไปใชเมอพบกบเหตการณทคลายคลงกบปญหาทประสบมาแลว ขอด 1. นกเรยนไดฝกวธการแกปญหาอยางมเหตผล ฝกการคดวเคราะหและตดสนใจ 2. นกเรยนไดฝกการคนควาหาขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ 3. เปนการฝกการทางานรวมกนเปนกลมและฝกความรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย 4. ประสบการณทนกเรยนไดรบจะมประโยชนในการนาไปใชในชวตจรงทงในปจจบนและ

อนาคต ขอจากด 1. นกเรยนตองดาเนนการตามขนตอนทกาหนดไว ถาผดไปจะทาใหไดผลสรปทคลาดเคลอน

ไปจากความเปนจรง 2. นกเรยนตองมทกษะในการคนควาหาขอมลจงจะสรปผลการแกปญหาไดด 3. ถานกเรยนกาหนดปญหาไมดหรอไมคนเคยกบกระบวนการทางวทยาศาสตรจะทาใหผลการ

เรยนการสอนไมดเทาทควร ขอเสนอแนะ 1. ครควรทาความเขาใจปญหาและมขอมลสนบสนนทเพยงพอ 2. การวางแผนการแกปญหาควรใชวธการทหลากหลายและแยกแยะปญหาออกเปนสวนยอย ๆ

เพอสะดวกตอการลาดบขนตอนในการแกปญหา


4. วธสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย (Small Group Discussion) วธนเปนกระบวนการทครใชในการชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคทกาหนด โดยการจดนกเรยนเปนกลมเลก ๆ ประมาณ 4–8 คน ใหนกเรยนในกลมพดคยแลกเปลยนขอมล ความคดเหน และประสบการณในเรองหรอประเดนทกาหนด แลวสรปผลการอภปรายออกมาเปนขอสรปของกลม ซงการจดการเรยนรโดยใชการอภปรายกลมยอยน จะชวยใหนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรอยางทวถง มโอกาสแสดงความคดเหนและแลกเปลยนประสบการณ จะชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรในเรองทเรยนกวางขน ขนตอนของการจดการเรยนรโดยใชการอภปรายกลม มดงน

1) ครจดนกเรยนออกเปนกลมยอย ๆ ประมาณ 4–8 คน ควรเปนกลมทไมเลกเกนไปและไมใหญเกนไป เพราะถากลมเลกจะไมไดความคดทหลากหลายเพยงพอ ถากลมใหญสมาชกกลมจะมโอกาสแสดงความคดเหนไดไมทวถง ซงการแบงกลมอาจทาไดหลายวธ เชน วธสมเพอใหนกเรยนมโอกาสไดรวมกลมกบเพอนไมซ ากน จาแนกตามเพศ วย ความสนใจ ความสามารถ หรอเลอกอยางเจาะจงตามปญหาทมกได ทงนขนอยกบวตถประสงคของครและสงทจะอภปราย

2) ครหรอนกเรยนกาหนดประเดนในการอภปราย ใหมวตถประสงคของการอภปรายทชดเจน โดยทการอภปรายแตละครงไมควรมประเดนมากจนเกนไป เพราะจะทาใหนกเรยนอภปรายไดไมเตมท

3) นกเรยนเรมอภปรายโดยการพดคยแลกเปลยนความคดเหนและประสบการณกนตามประเดนทกาหนดในการอภปรายแตละครง ควรมการกาหนดบทบาทหนาททจาเปนในการอภปราย เชน ประธานหรอผนาในการอภปราย เลขานการ ผจดบนทก และผรกษาเวลา นอกจากนครควรบอกใหสมาชกกลมทกคนทราบถงบทบาทหนาทของตน ใหความร ความเขาใจ หรอคาแนะนาแกกลมกอนการอภปราย และควรย าถงความสาคญของการใหสมาชกทกคนในกลมมสวนรวมในการอภปรายอยางทวถง เพราะวตถประสงคหลกของการอภปรายคอ การใหนกเรยนมโอกาสแสดงความคดเหนอยางทวถง และไดรบฟงความคดเหนทหลากหลาย ซงจะชวยใหนกเรยนมความคดทลกซง และรอบคอบขน ในกรณทมหลายประเดน ควรมการจากดเวลาของการอภปรายแตละประเดนใหมความเหมาะสม

4) นกเรยนสรปสาระทสมาชกกลมไดอภปรายรวมกนเปนขอสรปของกลม ครควรให สญญาณแกกลมกอนหมดเวลา เพอทแตละกลมจะไดสรปผลการอภปรายเปนขอสรปของกลม หลงจากนนอาจใหแตละกลมนาเสนอผลการอภปรายแลกเปลยนกนหรอดาเนนการในรปแบบอนตอไป

5) นาขอสรปของกลมมาใชในการสรปบทเรยน หลงจากการอภปรายสนสดลง ครจาเปนตองเชอมโยงความรทนกเรยนไดรวมกนคดกบบทเรยนทกาลงเรยนร โดยนาขอสรปของกลมมาใชในการสรปบทเรยนดวย

5. กระบวนการเรยนรแบบรวมแรงรวมใจ (Cooperative Learning) วธการนเปนการผสมผสานหลกการอยรวมกนในสงคมและความสามารถทางวชาการเขาดวยกน โดยใหนกเรยนทมความรความสามารถแตกตางกนมาทางานรวมกน คนทเกงกวาจะตองชวยเหลอคนทออนกวา ทกคนตองมโอกาสไดแสดงความสามารถ รวมแสดงความคดเหนและปฏบตจรง โดยถอวาความสาเรจของแตละบคคล คอ ความสาเรจของกลม


ขนตอนของการเรยนแบบรวมแรงรวมใจ มดงน 1) ขนเตรยม

แบงนกเรยนออกเปนกลม แนะนาแนวทางในการทางานกลม บทบาทหนาทของสมาชกในกลมและแจงวตถประสงคของการทางาน

2) ขนสอน นาเขาสบทเรยน แนะนาเนอหาสาระ แหลงความร แลวมอบหมายงานใหนกเรยนแตละ

กลม 3) ขนทากจกรรม

นกเรยนรวมกนทากจกรรมในกลมยอย โดยสมาชกแตละคนมบทบาทหนาทตามทไดรบมอบหมายซงในการทากจกรรมกลมครจะใชเทคนคตาง ๆ เชน คคด เพอนเรยน ปรศนาความคด กลมรวมมอ การทากจกรรมแตละครงจะตองเลอกเทคนคใหเหมาะสมกบวตถประสงคในการเรยนแตละเรอง โดยอาจใชเทคนคเดยวหรอหลายเทคนครวมกนกได

4) ขนตรวจสอบผลงาน เมอทากจกรรมเสรจแลว ตองมการตรวจสอบการปฏบตงานวาถกตองครบถวนหรอไม

โดยเรมจากการตรวจภายในกลมและระหวางกลม เพอนาขอบกพรองในการปฏบตงานไปปรบปรงใหดขน

5) ขนสรปบทเรยนและประเมนผล ครและนกเรยนชวยกนสรปบทเรยน ครอธบายเพมเตมในสวนทนกเรยนยงไมเขาใจ และ

ชวยกนประเมนผลการทางานกลมวา จดเดนของงานคออะไร และอะไรคอสงทควรปรบปรงและแกไข ตวอยางเทคนคการเรยนแบบรวมแรงรวมใจ

1) เพอนเรยน (Partners) ใหนกเตรยมจบคกนทาความเขาใจเนอหาและสาระสาคญของเรองทครกาหนดให โดยคท

ยงไมเขาใจอาจขอคาแนะนาจากครหรอคอนทเขาใจดกวา เมอคนนเกดความเขาใจดแลว กถายทอดความรใหเพอนคอนตอไป

2) ปรศนาความคด (Jigsaw) แบงกลมนกเรยนโดยคละความสามารถ เกง−ออน เรยกวา “กลมบาน” (Home Groups) คร

แบงเนอหาออกเปนหวขอยอย ๆ เทากบจานวนสมาชกกลม ใหสมาชกในกลมศกษาหวขอทแตกตางกน นกเรยนทไดรบหวขอเดยวกนมารวมกลมเพอรวมกนศกษา เรยกวา “กลมผเชยวชาญ” (Expert Groups) เมอรวมกนศกษาจนเขาใจแลว สมาชกแตละคนออกจากกลมผเชยวชาญกลบไปกลมบานของตนเอง จากนนถายทอดความรทตนศกษามาใหเพอน ๆ ในกลมฟงจนครบทกคน

3) กลมรวมมอ (Co–op Co–op) แบงนกเรยนออกเปนกลมคละความสามารถกน แตละกลมเลอกหวขอทจะศกษาเมอได

หวขอแลวสมาชกในกลมชวยกนกาหนดหวขอยอย แลวแบงหนาทกนรบผดชอบ โดยศกษาคนละ 1 หวขอยอย จากนนสมาชกนาผลงานมารวมกนเปนงานกลม ชวยกนเรยบเรยงเนอหาใหสอดคลองกน


และเตรยมทมนาเสนอผลงานหนาหองเรยน เมอนาเสนอผลงานแลว ทกกลมชวยกนประเมนผลการทางานและผลงานกลม

4) กลมรวมกนคด (Numbered Heads Together : NHT) วธนเหมาะสาหรบการทบทวนความรใหนกเรยน ซงมขนตอนดงน (1) แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 4 คน คละความสามารถกน แตละคนมหมายเลข

ประจาตว (2) ครถามคาถามหรอมอบหมายงานใหทา (3) นกเรยนชวยกนอภปรายในกลมยอยจนมนใจวาสมาชกทกคนมนใจในคาตอบ (4) ครสมถามโดยเรยกหมายเลขประจาตวคนใดคนหนงในกลมตอบ (5) ครใหคาชมเชยแกสมาชกกลมทสามารถตอบคาถามไดมากทสด และอธบายขอ

คาถามทนกเรยนยงไมเขาใจ 6. การสอนแบบการคดวเคราะหวจารณ

การคดวเคราะหวจารณเปนการคดอยางพจารณารอบคอบในขอความทเปนปญหา โดยหาหลกฐานทมเหตผลหรอขอมลทเชอถอได มายนยนการตดสนใจตามเรองราวหรอสถานการณนน เพอใหไดมาซงขอสรปทถกตอง ในการจดการเรยนการสอนแบบการคดวเคราะห มงสรางนกเรยนใหมลกษณะของนกคดวเคราะหวจารณ กลาวคอ เปนบคคลทกระตอรอรนในการแสวงหาความรและขอมลตาง ๆ เพอนามาใชพจารณา ตดสนใจเกยวกบเรองราวหรอสถานการณทเปนปญหาไดถกตอง โดยมเหตผลและหลกฐานมาสนบสนน ซงมขนตอนดงน 1) เสนอสถานการณทกระตนใหคด ซงไดจากประสบการณตรงของนกเรยนหรอสงแวดลอมใกลตว 2) จดกจกรรมใหนกเรยนไดคดอยางเปนระบบและใชเหตผล เชน การศกษาคนควาหาความรความจรงดวยตนเอง การใชกจกรรมหรอสถานการณสมมตใหนกเรยนเกดความร ความเขาใจ มองเหนปญหาและพยายามคดคนการแกปญหา 3) นาขอมลตาง ๆ มาใชในกระบวนการคด โดยมการระดมสมอง การไตรตรองความคด การวเคราะหวจารณอยางมเหตผลของกลม 4) คดและตดสนใจ ลงมอปฏบต โดยการรวบรวมขอมลจากการคดวเคราะหวจารณมาเปนอยางดแลวมาเปนพนฐานในการตดสนใจ ลงมอปฏบตตามแนวทาง เพอใหบรรลวตถประสงคทกาหนด 5) ตรวจสอบวด และประเมนผล มทงการตรวจสอบ วดและประเมนผลของงาน การปฏบตกจกรรม ทงรายบคคลและรายกลม ขอด 1. นกเรยนไดใชความสามารถในการคดวเคราะห วจารณดวยตนเอง 2. นกเรยนมกระบวนการคดทเปนระบบ 3. นกเรยนสามารถนาผลงานทไดไปประยกตใชในชวตประจาวน


ขอจากด 1. ครใชเวลาในการเตรยมการสอนมากและตองยดหยนเวลาในการเรยนรใหแกนกเรยน 2. ถานกเรยนไมกระตอรอรนในการแสวงหาความรกไมสามารถนาขอมลมาคดวเคราะหประกอบการตดสนใจได 7. วธสอนแบบใชกระบวนการศกษาคนควา กระบวนการศกษาคนควาเปนวธการทนกเรยนทาการศกษาคนควาจากเอกสาร ตารา สงพมพ และสออเลกทรอนกส เพอใหทราบความร ความจรง ขอมลทางวทยาศาสตร ซงเปนเรองจาเปนทตองใชควบคกบวธสอนแบบอน ๆ กระบวนการศกษาคนความขนตอนดงน 1. กาหนดจดประสงคการศกษาคนควา โดยนกเรยนกาหนดกรอบการเรยนรของตนเองวาตองการศกษาคนควาเรองใด เพราะเหตใด 2. วางแผนการศกษาคนควา เพอกาหนดแนวทางการศกษาคนควาทกาหนดไว เชน กาหนดรายการหรอประเดนเนอหายอยทตองการศกษาคนควา แหลงขอมล และวธการบนทกขอมล 3. ศกษาคนควาตามแผนทกาหนดไว บนทกขอมล และระบแหลงอางอง 4. นาเสนอขอมล ขอคนพบทไดจากการศกษาคนควานาเสนอตอกลมหรอเพอนในหองเรยน ทาการวเคราะห อภปรายความเหมอนและความแตกตางกนของขอมลจากแหลงความรตาง ๆ ความสมบรณถกตอง ความนาเชอถอ และสรปความรทได 5. จดทารายงานสรปความร พรอมทงอางองแหลงขอมล ขอเสนอแนะในการสอนดวยกระบวนการศกษาคนควา 1. วธการสอนน ครจะตองจดเตรยม จดหาหนงสอ เอกสารทตองใชในการคนควาใหเพยงพอและตรงกบความตองการของนกเรยน 2. การคนควาของนกเรยนควรใชแหลงความรทหลากหลาย ระบแหลงอางองใหชดเจน 3. การสรปความรจะตองมกระบวนการวเคราะห อภปราย เปรยบเทยบ สรปรวมกนอยางกวางขวางของนกเรยน 8. โครงงาน (Project Work) โครงงานเปนการจดการเรยนรทสงเสรมใหนกเรยนไดแสวงหาความร เปดโอกาสใหนกเรยนมความคดรเรมสรางสรรค ลงมอปฏบต และศกษาคนควาดวยตนเอง ตามแผนการดาเนนงานทนกเรยนไดจดขน โดยครชวยใหคาแนะนาปรกษา กระตนใหคด และตดตามการปฏบตงานจนบรรลเปาหมาย โครงงานแบงออกเปน 4 ประเภท คอ

1) โครงงานประเภทสารวจ รวบรวมขอมล 2) โครงงานประเภททดลอง คนควา 3) โครงงานทเปนการศกษาความร ทฤษฎ หลกการหรอแนวคดใหม 4) โครงงานประเภทสงประดษฐ


การเรยนรดวยโครงงานมขนตอน ดงน (1) กาหนดหวขอทจะศกษา

นกเรยนคดหวขอโครงงาน ซงอาจไดมาจากความอยากรอยากเหนของนกเรยนเองหรอไดจากการอานหนงสอ บทความ หรอการไปทศนศกษาดงาน โดยนกเรยนตองตงคาถามวา “จะศกษาอะไร” “ทาไมตองศกษาเรองดงกลาว”

(2) ศกษาเอกสารทเกยวของ ศกษาทบทวนเอกสารทเกยวของและปรกษาคร หรอผทมความรความเชยวชาญในสาขา

นน ๆ (3) เขยนเคาโครงของโครงงานหรอสรางแผนผงความคด

โดยทวไปเคาโครงของโครงงานจะประกอบดวยหวขอตาง ๆ ดงน - ชอโครงงาน - ชอผทาโครงงาน - ชอทปรกษาโครงงาน - ระยะเวลาดาเนนการ - หลกการและเหตผล - วตถประสงค - สมมตฐานของการศกษา(ในกรณทเปนโครงงานทดลอง) - ขนตอนการดาเนนงาน - ปฏบตโครงงาน - ผลทคาดวาจะไดรบ - เอกสารอางอง/บรรณานกรม

(4) การปฏบตโครงงาน

ลงมอปฏบตงานตามแผนงานทกาหนดไว ในระหวางปฏบตงานควรมการจดบนทกขอมลตาง ๆ ไวอยางละเอยดวาทาอยางไร ไดผลอยางไร มปญหาหรออปสรรคอะไร และมแนวทางแกไขอยางไร

(5) การเขยนรายงาน เปนการรายงานสรปผลการดาเนนงาน เพอใหผอนไดทราบแนวคด วธดาเนนงาน ผลทไดรบ และขอเสนอแนะตาง ๆ เกยวกบโครงงาน ซงการเขยนรายงานนควรใชภาษาทกระชบ เขาใจงาย ชดเจน และครอบคลมประเดนทศกษา

(6) การแสดงผลงาน เปนการนาผลของการดาเนนงานมาเสนอ อาจจดไดหลายรปแบบ เชน การจดนทรรศการ

การทาเปนสอสงพมพ สอมลตมเดย หรออาจนาเสนอในรปของการแสดงผลงาน การนาเสนอดวยวาจา บรรยาย อภปรายกลม และสาธต


ขอด 1. นกเรยนไดรบความรในเนอหาของสาระการเรยนรทเปนผลจากการศกษาคนควาจากเอกสารตาง ๆ และขอคนพบจากการทาโครงงาน 2. นกเรยนไดฝกทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร ทกษะการแสวงหาความร และสามารถถายโยงการเรยนรกบกระบวนการแกปญหาไดดวยตนเอง 3. นกเรยนมเจตคตทดตอวทยาศาสตรทไดมโอกาสเลอกเรองทตนเองสนใจศกษาคนควาและคนพบคาตอบของปญหาดวยตนเอง ซงจะทาใหนกเรยนเกดความชอบและสนใจ มเจตคต และคานยมทางวทยาศาสตร เชน ความสงสย ใฝร มเหตผล มใจกวางในการทางาน มความรบผดชอบ และทางานรวมกบผอนไดอยางมความสข ขอจากด 1. โครงงานไมไดมาจากความสนใจและความตองการของนกเรยนอยางแทจรง 2. ถาแหลงความรมไมเพยงพอ จะทาใหเกดความยงยากในการแสวงหาความรและการจดประกายความคดในการทาโครงงาน

ตวอยาง ตาราง ความสมพนธระหวางวธสอน/เทคนค ทกษะ/พฤตกรรม คณลกษณะอนพงประสงค และเครองมอ

วดและประเมนผล

วธสอน/เทคนค ทกษะ/พฤตกรรม

คณลกษณะทพงประสงค เครองมอวดและประเมนผล

1. แบบสบเสาะหาความร – การหาความรดวยตนเอง – การมสวนรวม – การคนควา – การสารวจ – การวเคราะห – การลงสรป – การตดสนใจ – ความคดสรางสรรค

– แบบประเมนกระบวนการแสวงหาความร – แบบประเมนกระบวนการแกปญหา – แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

2. กระบวนการทางวทยาศาสตร

– การกาหนดปญหา – การวเคราะหปญหา – การตงสมมตฐาน – การเกบรวบรวมขอมล – การวเคราะหขอมล – การลงขอสรป – การตดสนใจ

– แบบประเมนกระบวนการแสวงหาความร – แบบประเมนกระบวนการแกปญหา – แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร




3. การทดลอง/การฝกปฏบตการ

– การวางแผนการการทดลอง – การดาเนนการทดลอง – การรายงาน – ความรวมมอ – การตรงตอเวลา – การยอมรบฟงความคดเหนของผอน

– แบบประเมนความสามารถในการทดลอง – แบบประเมนกระบวนการกลม – แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

4. กระบวนการแกปญหา – การคดวเคราะห – การตดสนใจ – การทางานเปนกลม

– แบบประเมนกระบวนการแกปญหา – แบบประเมนกระบวนการกลม

5. วธสอนโดยใชการอภปรายกลมยอย

– กระบวนการกลม – การวางแผน – การแกปญหา – การตดสนใจ – ความคดระดบสง เชน การนาไปใช วเคราะห สงเคราะห ประเมนผล – การแกไขขอขดแยง – การสอสาร – การประเมนผลงาน – การสรางบรรยากาศการเรยนร

– แบบประเมนกระบวนการแกปญหา – แบบประเมนกระบวนการกลม – แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร

6. กระบวนการเรยนรแบบรวมแรงรวมใจ

– กระบวนการกลม – การสอสาร – ความรบผดชอบรวมกน – ทกษะทางสงคม – การแกปญหา – การสรางบรรยากาศการเรยนรและการทางานรวมกน

– แบบประเมนกระบวนการแกปญหา – แบบประเมนกระบวนการกลม – แบบวดเจตคตทางวทยาศาสตร




7. การสอนแบบการคดวเคราะหวจารณ

– การสะสมผลงาน – การคนควา – ทกษะการปฏบต – การวเคราะห วจารณ – การตดสนใจ – การประยกตความรไปใชในชวตประจาวน

– แบบประเมนรายงานการศกษาคนควา – แบบประเมนกระบวนการแกปญหา

8. วธสอนแบบใชกระบวนการศกษาคนควา

– การวเคราะห – การอภปรายและลงสรป – การวางแผน – ความร ความเขาใจ – ความสามารถในการปฏบตงาน – ความคดสรางสรรค – ความรวมมอ – ความรบผดชอบ – การยอมรบความคดเหนของกลม

– แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร – แบบประเมนการแกปญหา – แบบประเมนกระบวนการศกษาคนควา

9. โครงงาน – การสะสมผลงาน – การกาหนดประเดนปญหา – การวางแผนขนตอนการดาเนนงาน – ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร – การแกปญหา – การรายงาน – ความคดสรางสรรค

– แบบประเมนแฟมสะสมผลงาน – แบบประเมนโครงงาน – แบบประเมนทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร – แบบประเมนการแกปญหา


แฟมสะสมผลงาน (Portfolio) แฟมสะสมผลงาน หมายถง แหลงรวบรวมเอกสาร ผลงาน หรอหลกฐาน เพอใชสะทอนถงผลสมฤทธ ความสามารถ ทกษะ และพฒนาการของผเรยน มการจดเรยบเรยงผลงานไวอยางมระบบ โดยนาความร ความคด และการนาเสนอมาผสมผสานกน ซงผเรยนเปนผคดเลอกผลงานและมสวนรวมในการประเมน แฟมสะสมผลงานจงเปนหลกฐานสาคญทจะทาใหนกเรยนสามารถมองเหนพฒนาการของตนเองไดตามสภาพจรง รวมทงเหนขอบกพรองและแนวทางในการปรบปรงแกไขใหดขนตอไป ลกษณะสาคญของการประเมนผลโดยใชแฟมสะสมผลงาน

1. ครสามารถใชเปนเครองมอในการตดตามความกาวหนาของนกเรยนเปนรายบคคลไดเปนอยางด เนองจากมผลงานสะสมไว ครจะทราบจดเดน จดดอยของนกเรยนแตละคนจากแฟมสะสมผลงาน และสามารถตดตามพฒนาการไดอยางตอเนอง

2. มงวดศกยภาพของนกเรยนในการผลตหรอสรางผลงาน มากกวาการวดความจาจากการทาแบบทดสอบ 3. วดและประเมนโดยเนนนกเรยนเปนศนยกลาง คอ นกเรยนเปนผวางแผน ลงมอปฏบตงาน รวมทงประเมนและปรบปรงตนเอง ซงมครเปนผชแนะ เนนการประเมนผลยอยมากกวาการประเมนผลรวม 4. ฝกใหนกเรยนรจกการประเมนตนเอง และหาแนวทางปรบปรงพฒนาตนเอง 5. นกเรยนเกดความมนใจและภาคภมใจในผลงานของตนเอง รวาตนเองมจดเดนในเรองใด 6. ชวยในการสอความหมายเกยวกบความร ความสามารถ ตลอดจนพฒนาการของนกเรยนใหผ ทเกยวของทราบ เชน ผปกครอง ฝายแนะแนว ตลอดจนผบรหารของโรงเรยน ขนตอนการประเมนผลโดยใชแฟมสะสมผลงาน การจดทาแฟมสะสมผลงานม 10 ขนตอน ซงแตละขนตอนมรายละเอยด ดงน

1. การวางแผนจดทาแฟมสะสมผลงาน การจดทาแฟมสะสมผลงานตองมสวนรวมระหวางคร นกเรยน และผปกครอง

คร การเตรยมตวของครตองเรมจากการศกษา และวเคราะหหลกสตร คมอคร คาอธบายรายวชา วธการวดและประเมนผลในหลกสตร รวมทงครตองมความรและเขาใจเกยวกบการประเมนโดยใชแฟมสะสมผลงาน จงสามารถวางแผนกาหนดชนงานได

นกเรยน ตองมความเขาใจเกยวกบจดประสงคการเรยนร เนอหาสาระ การประเมนผลโดยใชแฟมสะสมงาน การมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร การกาหนดชนงาน และบทบาทในการทางานกลม โดยครตองแจงใหนกเรยนทราบลวงหนา

ผปกครอง ตองเขามามสวนรวมในการคดเลอกผลงาน การแสดงความคดเหน และรบรพฒนาการของผเรยนอยางตอเนอง ดงนนกอนทาแฟมสะสมผลงาน ครตองแจงใหผปกครองทราบหรอขอความรวมมอ รวมทงใหความรในเรองการประเมนผลโดยใชแฟมสะสมผลงานแกผปกครองเมอมโอกาส


2. การรวบรวมผลงานและจดระบบแฟม ในการรวบรวมผลงานตองออกแบบการจดเกบหรอแยกหมวดหมของผลงานใหด เพอสะดวกและงายตอการนาขอมลออกมาใช แนวทางการจดหมวดหมของผลงาน เชน – จดแยกตามลาดบ วน เวลา ทสรางผลงานขนมา – จดแยกตามความซบซอนของผลงาน เปนการแสดงถงทกษะหรอพฒนาการของผเรยนทมากขน – จดแยกตามวตถประสงค เนอหา หรอประเภทของผลงาน ผลงานทอยในแฟมสะสมผลงานอาจมหลายเรอง หลายวชา ดงนนผเรยนจะตองทาเครองมอในการชวยคนหา เชน สารบญ ดชนเรอง จดส และแถบสตดไวทผลงานโดยมรหสทแตกตางกน 3. การคดเลอกผลงาน ในการคดเลอกผลงานนนควรใหสอดคลองกบเกณฑหรอมาตรฐานทโรงเรยน คร หรอนกเรยนรวมกนกาหนดขนมา และผคดเลอกผลงานควรเปนนกเรยนเจาของแฟมสะสมผลงาน หรอมสวนรวมกบคร เพอน และผปกครอง ผลงานทเลอกเขาแฟมสะสมผลงาน ควรมลกษณะดงน

– สอดคลองกบเนอหาและวตถประสงคของการเรยนร – เปนผลงานชนทดทสด มความหมายตอนกเรยนมากทสด – สะทอนใหเหนถงพฒนาการของนกเรยนในทกดาน – เปนสอทจะชวยใหนกเรยนมโอกาสแลกเปลยนความคดเหนกบคร ผปกครอง และเพอน ๆ สวนจานวนชนงานนนใหกาหนดตามความเหมาะสม ไมควรมมากเกนไป เพราะอาจจะทาให

ผลงานบางชนไมมความหมาย แตถามนอยเกนไปจะทาใหการประเมนไมมประสทธภาพ 4. สรางสรรคแฟมสะสมผลงานใหมเอกลกษณของตนเอง โครงสรางหลกของแฟมสะสม

ผลงานอาจเหมอนกน แตนกเรยนสามารถตกแตงรายละเอยดยอยใหแตกตางกนตามความคดสรางสรรคของแตละบคคล โดยอาจใชภาพ ส สตกเกอร ตกแตงใหสวยงามเนนเอกลกษณของเจาของแฟมสะสมผลงาน 5. การแสดงความคดเหนหรอความรสกตอผลงาน ในขนตอนนนกเรยนจะไดรจกการวพากษวจารณ หรอสะทอนความคดเกยวกบผลงานของตนเอง ตวอยางขอความทใชแสดงความรสกตอผลงาน เชน – ไดแนวคดจากการทาผลงานชนนมาจากไหน – เหตผลทเลอกผลงานชนนคออะไร – จดเดน จดดอยของผลงานชนนคออะไร – รสกพอใจกบผลงานชนนมากนอยเพยงใด – ไดขอคดอะไรจากการทาผลงานชนน


6. ตรวจสอบความสามารถของตนเอง เปนการเปดโอกาสใหนกเรยนไดประเมนความสามารถของตนเอง โดยพจารณาตามเกณฑยอย ๆ ทครและนกเรยนชวยกนกาหนดขน เชน นสยการทางาน ทกษะทางสงคม การทางานเสรจตามระยะเวลาทกาหนด การขอความชวยเหลอเมอมความจาเปน นอกจากนการตรวจสอบความสามารถตนเองอกวธหนง คอ การใหนกเรยนเขยนวเคราะหจดเดน จดดอย ของตนเอง และสงทตองปรบปรงแกไข

7. การประเมนผลงาน เปนขนตอนทสาคญเนองจากเปนการสรปคณภาพของงานและความสามารถหรอพฒนาการของนกเรยน การประเมนแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ การประเมนโดยไมใหระดบคะแนน และการประเมนโดยใหระดบคะแนน

การประเมนโดยไมใหระดบคะแนน ครกลมนมความเชอวา แฟมสะสมผลงานมไวเพอศกษากระบวนการทางาน ศกษาความคดเหน ความรสกของนกเรยนทมตอผลงานของตนเอง ตลอดจนดพฒนาการหรอความกาวหนาของนกเรยนอยางไมเปนทางการ คร ผปกครอง และเพอนสามารถใหคาชแนะแกนกเรยนได ซงวธการนจะทาใหนกเรยนไดเรยนรและปฏบตงานอยางเตมท โดยไมตองกงวลวาจะไดคะแนนมากนอยเทาไร

การประเมนโดยใหระดบคะแนน มทงการประเมนตามจดประสงคการเรยนร การประเมนระหวางภาคเรยน และการประเมนปลายภาค ซงจะชวยในวตถประสงคดานการปฏบตเปนหลก การประเมนแฟมสะสมผลงานตองกาหนดมตการใหคะแนน (scoring rubrics) ตามเกณฑทครและนกเรยนรวมกนกาหนดขน การใหระดบคะแนนมทงการใหคะแนนเปนรายชนกอนเกบเขาแฟมสะสมผลงาน และการใหคะแนนแฟมสะสมผลงานทงแฟม ซงมาตรฐานคะแนนนนตองสอดคลองกบวตถประสงคการจดทาแฟมสะสมผลงาน และมงเนนพฒนาการของนกเรยนแตละคนมากกวาการนาไปเปรยบเทยบกบบคคลอน

8. การแลกเปลยนประสบการณกบผอน มวตถประสงคเพอเปดโอกาสใหนกเรยนไดรบฟงความคดเหนจากผทมสวนเกยวของ ไดแก เพอน คร และผปกครอง อาจทาไดหลายรปแบบ เชน การจดประชมในโรงเรยนโดยเชญผทมสวนเกยวของมารวมกนพจารณาผลงาน การสนทนาแลกเปลยนระหวางนกเรยนกบเพอน การสงแฟมสะสมผลงานไปใหผทมสวนเกยวของชวยใหขอเสนอแนะหรอคาแนะนา

ในการแลกเปลยนประสบการณนนนกเรยนจะตองเตรยมคาถามเพอถามผทมสวนเกยวของ ซงจะเปนประโยชนในการปรบปรงงานของตนเอง ตวอยางคาถาม เชน

– ทานคดอยางไรกบผลงานชนน – ทานคดวาควรปรบปรงแกไขสวนใดอกบาง – ผลงานชนใดททานชอบมากทสด เพราะอะไร 9. การปรบเปลยนผลงาน หลงจากทนกเรยนไดแลกเปลยนความคดเหน และไดรบคาแนะนา

จากผทมสวนเกยวของแลว จะนามาปรบปรงผลงานใหดขน นกเรยนสามารนาผลงานทดกวาเกบเขาแฟมสะสมผลงานแทนผลงานเดม ทาใหแฟมสะสมผลงานมผลงานทด ทนสมย และตรงตามจดประสงคในการประเมน


10. การประชาสมพนธผลงานของนกเรยน เปนการแสดงนทรรศการผลงานของนกเรยน โดยนาแฟมสะสมผลงานของนกเรยนทกคนมาจดแสดงรวมกน และเปดโอกาสใหผปกครอง คร และนกเรยนทวไปไดเขาชมผลงาน ทาใหนกเรยนเกดความภาคภมใจในผลงานของตนเอง

ผทเรมตนทาแฟมสะสมผลงานอาจไมตองดาเนนการทง 10 ขนตอนน อาจใชขนตอนหลก ๆ คอ การรวบรวมผลงานและการจดระบบแฟม การคดเลอกผลงาน และการแสดงความคดเหนหรอความรสกตอผลงาน

องคประกอบสาคญของแฟมสะสมผลงาน มดงน

1. สวนนา ประกอบดวย – ปก – คานา – สารบญ – ประวตสวนตว – จดมงหมายของการ ทาแฟมสะสมผลงาน

2. สวนเนอหาของแฟม ประกอบดวย – ผลงาน – ความคดเหนทมตอผลงาน – Rubrics ประเมนผลงาน

3. สวนขอมลเพมเตม ประกอบดวย – ผลการประเมนการเรยนร – การรายงานความกาวหนาโดยคร – ความคดเหนของผทมสวน เกยวของ เชน เพอน ผปกครอง


ผงการออกแบบการจดการเรยนรแบบ Backward Design หนวยการเรยนรท......


ตวชวดชนป...............................................................................................................ความเขาใจทคงทนของนกเรยน นกเรยนจะเขาใจวา… 1. ................................................ 2. ...............................................

คาถามสาคญททาใหเกดความเขาใจทคงทน 1. .................................................................... 2. ....................................................................

ความรของนกเรยนทนาไปสความเขาใจทคงทนนกเรยนจะรวา… 1. ................................................. 2. ................................................. 3. .................................................

ทกษะ/ความสามารถของนกเรยนทจะนาไปสความเขาใจทคงทนนกเรยนจะสามารถ... 1. .................................................................. 2. .................................................................. 3. ...................................................................

ขนท 2 ภาระงานและการประเมนผลการเรยนรซงเปนหลกฐานทแสดงวานกเรยนมผลการเรยนรตามทกาหนดไวอยางแทจรง

1. ภาระงานทนกเรยนตองปฏบต –........................................................................................................................... –..........................................................................................................................2. วธการวดและเครองมอประเมนผลการเรยนร

วธการวดและประเมนผลการเรยนร เครองมอวดและประเมนผลการเรยนร –............................................... –...............................................

–............................................... –...............................................

3. สงทมงประเมน –............................................................................................................................... –............................................................................................................................... ขนท 3 แผนการจดการเรยนร –.......................................................................................................................–.......................................................................................................................


รปแบบแผนการจดการเรยนรรายชวโมง เมอครออกแบบการจดการเรยนรตามแนวคดของ Backward Design แลว ครสามารถเขยน

แผนการจดการเรยนรรายชวโมงโดยใชรปแบบของแผนการจดการเรยนรแบบเรยงหวขอ ซงมรายละเอยดดงน

ชอแผน...(ระบชอและลาดบทของแผนการจดการเรยนร) ชอเรอง...(ระบชอเรองทใชจดการเรยนร) สาระท...(ระบสาระทใชจดการเรยนร) เวลา...(ระบระยะเวลาทใชในการจดการเรยนรตอ 1 แผน)

ชน...(ระบชนทจดการเรยนร) หนวยการเรยนรท...(ระบชอและลาดบทของหนวยการเรยนร) สาระสาคญ...(เขยนความคดรวบยอดหรอมโนทศนของหวเรองทจะจดการเรยนร) ตวชวดชนป...(ระบตวชวดชนปทใชเปนเปาหมายของแผนการจดการเรยนร) จดประสงคการเรยนร...กาหนดใหสอดคลองกบสมรรถนะสาคญและคณลกษณะอนพง

ประสงคของนกเรยนหลงจากสาเรจการศกษา ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ซงประกอบดวย

ดานความรความคด (Knowledge: K) ดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร (Affective: A) ดานทกษะ/กระบวนการ (Performance: P) การวดและการประเมนผลการเรยนร...(ระบวธการและเครองมอวดและประเมนผลทสอดคลอง

กบจดประสงคการเรยนรทง 3 ดาน) สาระการเรยนร...(ระบสาระและเนอหาทใชจดการเรยนร อาจเขยนเฉพาะหวเรองกได) แนวทางการบรณาการ...(เสนอแนะและระบกจกรรมของกลมสาระอนทบรณาการรวมกน) กระบวนการจดการเรยนร...(กาหนดใหสอดคลองกบธรรมชาตของกลมสาระและการบรณา

การขามสาระ) กจกรรมเสนอแนะ...(ระบรายละเอยดของกจกรรมทนกเรยนควรปฏบตเพมเตม) สอ/แหลงการเรยนร...(ระบสอ อปกรณ และแหลงการเรยนรทใชในการจดการเรยนร) บนทกหลงการจดการเรยนร...(ระบรายละเอยดของผลการจดการเรยนรตามแผนทกาหนดไว

อาจนาเสนอขอเดนและขอดอยใหเปนขอมลทสามารถใชเปนสวนหนงของการทาวจยในชนเรยนได)


ตอนท 3.2 ใบกจกรรม วทยาศาสตร ม. 3 เลม 1 หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ

ใบกจกรรมท 1 สงเกต ลกษณะทถายทอดทางพนธกรรม ปญหา ลกษณะทางพนธกรรมทถายทอดจากรนตาง ๆ ในครอบครวมอะไรบาง ขนตอน 1. ศกษาและเปรยบเทยบลกษณะตาง ๆ ทสงเกตไดของนกเรยนกบคนในเครอญาตทใกลชดกบนกเรยน ซงมความสมพนธกนทางสายเลอดตามรายการทในตาราง หรอเพมเตมจากรายการในตาราง

2. บนทกผลทไดลงในสมด หมายเหต คนในเครอญาต หมายถง คนทมความสมพนธทางสายเลอด ซงรวมไปถงพนองคนละพอหรอคนละแม (สาหรบพอเลยง แมเลยง หรอพอบญธรรม แมบญธรรมไมใชคนในเครอญาต)

หนงตา ผม

ชนเดยว

สองชน

ตรง

หยก

ตงห เชงผมทหนาผาก ม

ไมม

ตรง

แหลม

ตวอยางลกษณะทางพนธกรรมบางอยางทแตกตางกนของมนษย

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน

1. การสงเกต 3. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป

2. การจดกระทาและสอความหมายขอมล

อปกรณ

กจกรรมนไมตองใชอปกรณใด ๆ


บนทกผลการสงเกต

ลกษณะทศกษา

ลกษณะ ทปรากฏในตวนกเรยน

ลกษณะของคนในเครอญาต

พอ แม ป ยา ตา ยาย พชาย

พ สาว

นอง ชาย

นองสาว

หนงตา – ชนเดยว – สองชน

ผม – ตรง – หยก

ตงห – ม – ไมม

เชงผมทหนาผาก – ตรง – แหลม

หมายเหต : ถาลกษณะของคนในเครอญาตเหมอนกบลกษณะทปรากฏในตวนกเรยนใหทาเครองหมาย ถาม ลกษณะไมเหมอนกนใหทาเครองหมาย และถาไมทราบขอมลใหทาเครองหมาย – สรปผล ลกษณะตาง ๆ ทถายทอดทางพนธกรรมจะปรากฏในสมาชกทอยในครอบครวเดยวกนมากกวาในคนอน คาถามประกอบกจกรรม 1. นกเรยนมวธพจารณาคนในเครอญาตทจะศกษาลกษณะรวมกบนกเรยนอยางไร ตองเปนคนทมความสมพนธทางสายเลอด รวมไปถงพนองคนละพอหรอคนละแมดวย สวนพอบญธรรม แมบญธรรมไมจดเปนคนในเครอญาต 2. นกเรยนทราบไดอยางไรวาลกษณะใดเปนลกษณะทางพนธกรรม ทราบไดจากการสารวจลกษณะในแตละรน ถาพบวามการถายทอดลกษณะจากรนพอแมไปยงรนลกรนหลาน หรอแสดงออกในบางรน กจดวาลกษณะดงกลาวเปนลกษณะทางพนธกรรม


3. นกเรยนมลกษณะทางพนธกรรมใกลเคยงหรอแตกตางจากคนในเครอญาต มลกษณะทางพนธกรรมใกลเคยงกนกบคนในเครอญาต 4. นกเรยนคดวาลกษณะทนกเรยนไดรบการถายทอดมาจากพอแมหรอบรรพบรษสามารถ ถายทอดตอไปยงรนลกรนหลานไดทกรนหรอไม เพราะอะไร ไมทกรน เพราะบางลกษณะอาจจะแอบแฝงอย ซงจะแสดงออกในรนตอ ๆ ไปได 5. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร ลกษณะทถายทอดทางพนธกรรมจะปรากฏในสมาชกของครอบครวหรอคนในเครอญาต มากกวาในคนอน และลกษณะบางลกษณะทไมแสดงออกในรนลกกอาจแสดงออกในรนหลาน หรอรนตอ ๆ ไปได


ใบกจกรรมท 2 สงเกต โอกาสการเขาคของยน ปญหา โอกาสการเขาคกนของยนมกแบบ อะไรบาง ขนตอน

1. นาลกปดสดาและสขาวอยางละ 50 เมด ใสลงไปในโหลพลาสตกใบท 1 และ 2 2. ใชมอคนหรอเขยาลกปดสในภาชนะแตละใบใหเขากน แลวหยบลกปดสขนมาจากโหล

พลาสตก 3. กาหนดใหลกปดสแตละเมดแทนยนในเซลลสบพนธ โดยลกปดสดาแทนยนทควบคมลกษณะ

เดน เชน ความสงของตนถวลนเตา ลกปดสขาวแทนยนทควบคมลกษณะดอย เชน ความเตยแคระของตนถวลนเตา

รปท 1.5 การหยบลกปดสเพอศกษาการแยกตวและการรวมตวกนของยน

การหยบลกปดสเพอศกษาการแยกตว และการรวมตวกนของยน

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การสงเกต 3. การจดกระทาและสอความหมายขอมล 2. การใชตวเลข 4. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป

อปกรณ 1. ลกปดสดา 50 เมด 3. โหลพลาสตก 2 ใบ

2. ลกปดสขาว 50 เมด


บนทกผลการสงเกต สของลกปดสจากโหลพลาสตก

ใบท 1–ใบท 2 ทหยบได จานวนครงทหยบได

1 10 20 30 40 ดา–ดา 0 2 4 7 10 ดา–ขาว 1 5 11 15 19 ขาว–ขาว 0 3 5 8 11

สรปผล

ลกปดสทหยบไดในแตละครงเปนดา–ดา ดา–ขาว และขาว–ขาว มอตราสวนเปน 1:2:1 ซงอตราสวนของลกปดสทหยบไดจะเทากบ 1:2:1 เมอใชลกปดสจานวนมากมาทาการทดสอบจากการกาหนดใหลกปดสแตละเมดแทนยนในเซลลสบพนธ โดยลกปดสดาแทนยนทควบคมลกษณะเดน สวนลกปดสขาวแทนยนทควบคมลกษณะดอย คาถามประกอบกจกรรม 1. เพราะเหตใดในการทากจกรรมจงตองใชลกปดสจานวนมาก และตองหยบหลายครง

เพราะตองการลดความผดพลาด โดยใหลกปดแตละเมดมโอกาสไดรบการเลอกเทากนหมด 2. จากการทากจกรรม อตราสวนของลกปดทหยบไดแตละกลมเปนอยางไร

ไดอตราสวน 1:2:1 โดยไดคดา–ดา ดา–ขาว และขาว–ขาว 3. จานวนครงทหยบลกปดสมผลตออตราสวนทเกดขนหรอไม เพราะเหตใด

มผล เพราะถาจานวนครงทหยบมากเทาใด ยอมทาใหผลทไดมคาความนาเชอถอสง และมความผดพลาดนอยลง 4. ถาใหลกปดสแตละเมดแทนยนในเซลลสบพนธ ผลสรปของกจกรรมนคออะไร

ยนทควบคมลกษณะใดลกษณะหนงอย เปนค จะแยกตวออกจากกนในขณะทสรางเซลลสบพนธ และจะจบคกนอกเมอเซลลสบพนธจากพอรวมกบเซลลสบพนธจากแม โดยมอตราสวนการเขาคกนของยนในรนลกเปน 1:2:1


5. กาหนดใหลกปดสดาแทนยนทควบคมลกษณะตนสง ซงเปนลกษณะเดน สวนลกปดสขาวแทนยนทควบคมลกษณะตนเตยแคระ ซงเปนลกษณะดอย ถาการหยบลกปดสจากโหลพลาสตกแตละใบแลวมาเขาคกนเปรยบไดกบการเขาคกนของยน หลงจากมการรวมกนของเซลลสบพนธของพอกบของแม ตนถวลนเตารนลกทไดจะมลกษณะใดบาง คดเปนอตราสวนเทาใด อธบายเหตผลประกอบ

ถาเปรยบเทยบใหลกปดสดาและสขาวในโหลพลาสตกแตละถวยเปนยน 1 ค ทควบคมลกษณะของตนถวลนเตา ลกปดสดาหรอสขาวทหยบออกจากโหลพลาสตกแตละครงคอยนทแยกตวออกจากคในชวงทมการสรางเซลลสบพนธ ดงนนการหยบลกปดสในถวยแตละใบมาเขาคกนอก จงเปรยบไดกบการเขาคกนของยนตอนทมการปฏสนธ โดยการเขาคกนของลกปดสจะได 3 แบบ คอ ดา–ดา ดา–ขาว และขาว–ขาว ในอตราสวน 1:2:1 ถากาหนดใหลกปดสดาเปนยนควบคมลกษณะตนสง ซงเปนลกษณะเดน และลกปดสขาวเปนยนทควบคมลกษณะตนเตยแคระ ซงเปนลกษณะดอย ลกษณะของตนถวลนเตาทไดจากการผสมพนธจะมลกษณะตนสงและตนเตยแคระในอตราสวน 3:1


ใบกจกรรมท 3

สงเกต โครโมโซม ปญหา โครโมโซมของเซลลปลายรากหอมพบไดทบรเวณใด และมลกษณะเปนแบบใด ขนตอน

1. สงเกตเซลลปลายรากหอมจากสไลดสาเรจรปดวยกลองจลทรรศน โดยใชเลนสใกลวตถทมกาลงขยายตาสด เลอกเซลลในสไลดทเหนนวเคลยสมลกษณะเปนเสนตดสมวงเขม และบรเวณทเซลลเปนทอนสน ๆ ตดสมวงเขมอยในไซโทพลาซม

2. ใชเลนสใกลวตถกาลงขยายสงสองดนวเคลยส ปรบความชดเจนของภาพ สงเกตลกษณะของโครโมโซมในแตละเซลล

3. วาดรปและอธบายลกษณะโครโมโซมของเซลลปลายรากหอมทสงเกตเหนลงในตารางบนทกผล

บนทกผลการสงเกต ภาพโครโมโซม ลกษณะของโครโมโซมทสงเกตเหน

เปนเสนบางยาวพนกน

เสนบางเปนทอนสนลง เรยงตวอยกลางเซลล

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การสงเกต 3. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป 2. การจดกระทาและสอความหมายขอมล

อปกรณ 1. สไลดสาเรจรปของเซลลปลายรากหอม 1 แผน 2. กลองจลทรรศน 1 กลอง


ภาพโครโมโซม ลกษณะของโครโมโซมทสงเกตเหน

ทอนสน ๆ แยกออกเปน 2 กลม

เสนทง 2 กลมแยกตวหางกนมากขน

เสนบางแตละกลมพนกนเปนกอน 2 กอน

สรปผล

เมอใชกลองจลทรรศนสองดเซลลปลายรากหอม จะสงเกตเหนลกษณะของนวเคลยสในเซลล แตละเซลลแตกตางกน โดยภายในนวเคลยสของเซลลบางเซลลจะมเสนบางเลก ๆ พนกนเปนกอน และบางเซลลไมเหนนวเคลยส แตเหนทอนสน ๆ หลายทอนเรยงตวอยกลางเซลล หรอแยกเปน 2 กลมตรงตาแหนงทเคยเปนนวเคลยสเดม คาถามประกอบกจกรรม 1. โครโมโซมทเหนภายใตกลองจลทรรศนมลกษณะใดบาง

บางเซลลโครโมโซมมลกษณะเปนเสนยาวอยภายในนวเคลยส บางเซลลไมมนวเคลยสจะเหนโครโมโซมเปนทอนสน ๆ หลายทอนเรยงตวอยกลางเซลล และบางเซลลเหนโครโมโซมทอนสน ๆ แยกเปน 2 กลม 2. การเปลยนแปลงโครโมโซมในเซลลปลายรากหอมเปนอยางไร

โครโมโซมจะมการเปลยนแปลงเปนระยะ ๆ โดยเรมจากโครโมโซมขดกนแนนและหดสนเขา โครโมโซมเรยงตวอยกลางเซลล โครโมโซมเรมแยกตวออกจากกน โครโมโซมแยกตวออกจากกนมากขน และโครโมโซมแบงเปน 2 กลม กลายเปนนวเคลยสใหม 2 เซลล 3. เซลลทมการเปลยนแปลงโครโมโซมเปนระยะตาง ๆ แตกตางกน เปนเซลลทอยในระยะใด

ระยะทเซลลกาลงแบงตว



สบคนขอมล การใชประโยชนจากความรทางดานพนธศาสตร ปญหา ความรทางดานพนธศาสตรนาไปใชประโยชนในดานใดไดบาง ขนตอน

1. ใหสบคนขอมลเกยวกบการนาความรทางดานพนธศาสตรไปใชประโยชนในดานตาง ๆ เชน ดานการเกษตร ดานอตสาหกรรม ดานอาหาร ดานการแพทย และดานกฎหมาย

2. นาขอมลทไดมาอภปรายรวมกนแลวนาเสนอผลการปฏบตกจกรรม

บนทกผลการสบคนขอมล รายการบนทกผลการสบคนขอมล

วนท 22 เดอน สงหาคม พ.ศ. 2559ความรดานพนธศาสตรสามารถนาไปใชประโยชนดานตาง ๆ ดงน ดานการเกษตร ใชพนธวศวกรรมในการปรบปรงพนธพชและสตว เพอใหมคณสมบตตามท

ตองการ ดานอตสาหกรรม ใชพนธวศวกรรมในการปรบปรงคณภาพในการผลตสนคาประเภทเบยร ยา

และวตามน ดานการแพทย ใชผลตสารสาคญหรอตวยาบางชนดสาหรบรกษาโรค ใชผลตอนซลนเพอรกษา

โรคเบาหวาน ดานกฎหมาย สามารถใชในการพสจนหาหลกฐานในคดอาชญากรรมทซบซอน โดยใชลายพมพ

ดเอนเอเกบขอมลทางพนธกรรมในกรณทมผตองสงสยหลายคน


แหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน หนงสออางอง หนงสออานประกอบ และวารสารทเกยวของ 2. เวบไซตทเกยวของทางอนเทอรเนต


สรปผล แนวคาตอบ ความรดานพนธศาสตรสามารถนาไปใชประโยชนดานตาง ๆ ดงน ดานการเกษตร ใชพนธวศวกรรมในการปรบปรงพนธพชและสตว เพอใหมคณสมบตตามท

ตองการ เชน ปรบปรงพนธพชใหมความตานทานตอโรคและแมลงศตรพช ปรบปรงพนธโคเนอใหมความตานทานตอโรคไดด ใชผลตปยทชวยไมใหเกดปญหาดานสงแวดลอม และใชในการเพาะเลยงเนอเยอพชใหไดปรมาณมากในเวลาอนสน

ดานอตสาหกรรม ใชพนธวศวกรรมในการปรบปรงคณภาพในการผลตสนคาประเภทเบยร ยา และวตามน

ดานการแพทย ใชผลตสารสาคญหรอตวยาบางชนดสาหรบรกษาโรค ใชผลตอนซลนเพอรกษาโรคเบาหวาน

ดานกฎหมาย สามารถใชในการพสจนหาหลกฐานในคดอาชญากรรมทซบซอน โดยใชลายพมพดเอนเอเกบขอมลทางพนธกรรมในกรณทมผตองสงสยหลายคน คาถามประกอบกจกรรม 1. ในอดตมนษยนาความรทางดานพนธศาสตรมาใชประโยชนในการดารงชวตของมนษยในลกษณะใด และปจจบนความรทางดานพนธศาสตรชวยใหการดารงชวตของมนษยดขนไดอยางไร ในอดตมนษยตองใชพชและสตวในการผลตอาหาร มนษยใชความรทางดานพนธศาสตรในการผสมพนธพชและสตวกอนแลวจงคดเลอกลกผสมทมลกษณะตามทตองการภายหลง ตอมาความตองการของมนษยมเพมมากขน พชและสตวมไมเพยงพอตอความตองการ การผสมพนธพชและสตวแลวจงคดเลอกพนธภายหลงเปนวธทตองใชเวลานานและใหผลผลตไมแนนอน ปจจบนความรทางดานพนธศาสตรกาวหนามากขน มนษยจงนาเทคโนโลยชวภาพเขามาชวยในการขยายพนธและปรบปรงพนธพชและสตว ทาใหไดผลผลตทเพยงพอตอความตองการทเพมขนได เชน การถายฝากตวออน การผสมเทยมสตว และการตดตอยนจากสงมชวตชนดหนงเขากบยนของสงมชวตอกชนดหนง เพอใหไดยนทมคณสมบตตามทตองการทเรยกวา พนธวศวกรรม 2. การนาความรดานพนธศาสตรมาใชประโยชนในดานการแพทยทเปนทยอมรบในปจจบนคออะไร

การผลตอนซลนเพอใชรกษาโรคเบาหวาน 3. การปรบปรงพนธพช พนธสตวใหมลกษณะตรงตามทตองการเปนการใชประโยชนจากความรดานพนธศาสตรในดานใด

ดานการเกษตร


4. นกเรยนมวธการนาความรดานพนธศาสตรมาใชประโยชนควบคไปกบการรกษาสงแวดลอมในทองถนไดโดยวธใด

แนวคาตอบ ในดานการเกษตรมการใชปยหมก ปยคอกแทนปยเคม เพอลดมลพษสงแวดลอม นอกจากนการ

ใชจลนทรยในการควบคมและกาจดแมลง และการใชจลนทรยในการกาจดนาเสยกชวยรกษาสภาพแวดลอมไดอกทางหนง


ใบกจกรรมท 5 สบคนขอมล เทคโนโลยชวภาพในประเทศไทย ปญหา เทคโนโลยชวภาพในประเทศไทยมอะไรบาง ขนตอน

1. แบงกลมนกเรยนออกเปน 3–5 คนตอ 1 กลม 2. ใหแตละกลมสบคนขอมลจากแหลงขอมลตาง ๆ เชน หนงสอเรยน หนงสออางอง หนงสอ

อานประกอบ หนงสอพมพ วารสารตาง ๆ หรอทางอนเทอรเนตทมเวบไซตทเกยวของกบหวขอเรองตอไปน

1) เทคโนโลยชวภาพ 2) ผลของเทคโนโลยชวภาพ

3. นาขอมลทไดมาอภปรายรวมกนแลวนาเสนอผลการปฏบตกจกรรม

บนทกผลการสบคนขอมล รายการบนทกผลการสบคนขอมล

วนท 30 เดอน สงหาคม พ.ศ. 2559

เทคโนโลยชวภาพสามารถตอบสนองความตองการของมนษยไดเปนอยางด มนษยนาเทคโนโลยชวภาพมาทาใหสงมชวต ไดแก พช สตว หรอจลนทรยเกดการเปลยนแปลง เพอผลตสงตาง ๆ ทเปนประโยชนตอมนษย

แมวาเทคโนโลยชวภาพจะสามารถตอบสนองความตองการของมนษยไดอยางมากมาย หากการนาไปใชและการพฒนาไมไดรบการควบคมอยางระมดระวงอาจสงผลกระทบตอมนษย พช สตว และสงแวดลอมได

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การลงความคดเหนขอมล 3. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป 2. การจดกระทาและสอความหมายขอมล

แหลงการเรยนร 1. หนงสอเรยน หนงสออางอง หนงสออานประกอบ และวารสารทเกยวของ 2. เวบไซตทเกยวของทางอนเทอรเนต


สรปผล แนวคาตอบ

ผลงานวจยคนควาทางดานเทคโนโลยชวภาพทคดคนในประเทศไทย สรปไดดงน – การปรบปรงพนธพชทเหมาะกบเกษตรกรในทสง เชน สตรอวเบอรร มนฝรง – การปรบปรงพนธมะเขอเทศ พรก ถวฝกยาวดวยเทคนคการตดตอยน – การใชจลนทรยควบคมโรคและแมลงในแปลงมะเขอเทศ สตรอวเบอรร – การเพาะเลยงเนอเยอกลวย กลวยไม ไมดอกไมประดบ – การทาปยชวภาพ เชน ปยคอก และปยหมก – การพฒนาเทคโนโลยลายพมพดเอนเอ – การวนจฉยโรคไขเลอดออก และโรคทางเดนอาหาร – การพฒนาการเลยงเซลลมนษยและสตว จะเหนไดวา ประเทศไทยไดนาความรทางดานเทคโนโลยชวภาพมาประยกตใชประโยชนในดาน

ตาง ๆ มากมาย โดยเฉพาะการพฒนาดานการเกษตร เทคโนโลยชวภาพจงถอวามบทบาทและเปนประโยชนตอประเทศชาตอยางมาก คาถามประกอบกจกรรม 1. เทคโนโลยชวภาพถกนามาใชประโยชนกบพชในดานการเกษตรดวยวธการอยางไร

การใชเทคโนโลยชวภาพกบพชจะเนนการใชประโยชนในดานการผสมพนธ ปรบปรงพนธ และขยายพนธพช ซงจะทาใหพชมคณลกษณะพเศษ คอ ใหผลผลตมาก ทนแลง และทนตอโรคตาง ๆ ไดด 2. ถานกเรยนตองการขยายพนธพชใหไดจานวนมาก ๆ ในเวลาอนสน นกเรยนจะนาเทคโนโลยชวภาพวธการใดมาใชในการเพมผลผลตพชใหไดตามทตองการ

การเพาะเลยงเนอเยอพช 3. ประเทศไทยไดรบประโยชนจากเทคโนโลยชวภาพในการอนรกษและรกษาสงแวดลอมในเรองใด

1) ชวยลดการใชปยเคมของเกษตรกรจากการทเกษตรกรนาปยชวภาพมาใชในการเพม ผลผลต

2) ชวยลดปรมาณการใชสารเคมจากการปรบปรงพนธพช ทาใหพชมคณสมบตตานทานโรคและแมลง 4. ยกตวอยางเทคโนโลยชวภาพในประเทศไทยทมการนาจลนทรยมาใชประโยชน

1) การทาปยชวภาพ 2) การใชเชอราบางชนดในการควบคมและกาจดโรคพช



สารวจ ความหลากหลายทางชวภาพในโรงเรยน ปญหา บรเวณโรงเรยนของเรามความหลากหลายทางชวภาพหรอไม เพราะอะไร ขนตอน

1. แบงนกเรยนเปนกลม ใหแตละกลมคาดคะเนวาบรเวณโรงเรยนมพชและสตวอยท งหมดกชนด 2. กาหนดขอบเขตพนทในการสารวจของแตละกลม วางแผนเพอสารวจวามพชและสตวอยก

ชนดในบรเวณโรงเรยน โดยแตละกลมรวมกนรวบรวมรายชอพชและสตวทสารวจพบใหไดมากทสด บนทกชนดและลกษณะเฉพาะของพชและสตวทพบ

3. นารายชอพชและสตวทไดมาเปรยบเทยบกบรายชอพชและสตวทเพอนกลมอนสารวจพบ นาขอมลของทกกลมมารวมกน แลวเขยนรายงาน

4. เลอกพชและสตวทนกเรยนสนใจมาอยางละ 1 ชนด เพอสบคนขอมลวาพชและสตวชนดนมลกษณะเฉพาะเปนแบบใด และสามารถใชประโยชนอะไรจากพชและสตวชนดน บนทกผลการสารวจ

5. นาขอมลทไดมาสรปและอภปรายรวมกนในชนเรยน

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การลงความคดเหนขอมล 3. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป 2. การจดกระทาและสอความหมายขอมล

อปกรณ 1. สมด 1 เลม 2. ปากกา/ดนสอ 1 ดาม/แทง


บนทกผลการสารวจ ชนดของสงมชวต ลกษณะเฉพาะ การใชประโยชน เขม

ไมพมขนาดเลก ดอกมหลายส เชน ชมพ และขาว ดอกเปนหลอดเลก ๆ ปลายหลอดมกลบดอกแยกจากกน 4 กลบ

ปลกเปนไมดอกไมประดบเพอความสวยงาม

ดาวกระจาย

พชลมลก ดอกมสตาง ๆ กน ไดแก เหลอง ชมพ ขาว และมวง มกลบดอกใหญ กานชอดอกมขนาดยาว

ปลกเปนไมดอกไมประดบเพอความสวยงาม

หางนกยง

ไมยนตน ดอกขนาดใหญ สแดงอมสม กลบรองดอกม 5 กลบ มเกสรเพศผ และเกสรเพศเมยภายในดอกเดยวกน

ใหรมเงา ปลกเพอความสวยงาม

นกเอยง สตวปก ขนสนาตาลเขม ม 2 ขา จะงอยปากยาว ใหความเพลดเพลน สรปผล

ในบรเวณโรงเรยนซงมลกษณะของสงแวดลอมทแตกตางกน จะมพชและสตวแตกตางกนทงชนดและจานวน บางบรเวณมพชและสตวหลายชนดอยรวมกน แตละชนดมเปนจานวนมาก ทาใหบรเวณนนมความหลากหลายของชนดพนธของพชและสตวมาก บางบรเวณมพชและสตวนอยชนดอยรวมกน ทาใหบรเวณนนมความหลากหลายของชนดพนธของพชและสตวนอย พชและสตวบางชนดมประโยชนตอมนษย คอ ใหรมเงา เปนไมประดบ และใหความเพลดเพลน คาถามประกอบกจกรรม 1. การสารวจครงนนกเรยนสารวจบรเวณใดบาง

แนวคาตอบ สวนหยอมภายในโรงเรยน สวนพฤกษศาสตรภายในโรงเรยน

2. นกเรยนรวบรวมชนดของพชและสตวทสารวจพบไดมากนอยเพยงใด ตรงตามทคาดคะเนไวหรอไม รวบรวมชนดของสงมชวตได 4 ชนด คอ เขม ดาวกระจาย หางนกยง และนกเอยง ซงไมตรงกบท

คาดคะเนไว เนองจากไมคาดวาจะพบไสเดอนดน 3. แหลงทอยทมสภาพแวดลอมทเหมาะสมสงเกตไดจากสงใด

มชนดและจานวนของสงมชวตอาศยอย เปนจานวนมากกวาบรเวณอน 4. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร

แหลงทอยแตละแหงจะมชนดและจานวนสงมชวตแตกตางกน แหลงทอย ทมสงแวดลอมทเหมาะสมจะมสงมชวตหลายชนดอยรวมกนเปนจานวนมาก บรเวณนนจงเปนบรเวณทมความหลากหลายทางชวภาพมากเชนกน


หนวยการเรยนรท 2 ชวตและสงแวดลอม

ใบกจกรรมท 7 สารวจ อาหารสตว ปญหา อาหารของสตวแตละชนดเหมอนหรอแตกตางกน เพราะอะไร ขนตอน

1. นกเรยนออกแบบตารางบนทกขอมลอาหารสตว 2. ดาเนนการบนทกอาหารของสตวแตละประเภท พรอมจาแนกแหลงทมาของอาหารวาอาหาร

นนมาจากพชหรอสตว 3. สรปขอมลทไดและอภปรายรวมกน บนทกผลการสารวจ

ชอสตว อาหาร แหลงทมาของอาหาร พช สตว

ชาง ยอดไผ ออย วว หญา ฟางขาว

กระตาย ผกบง หวผกกาดตาง ๆ เสอ กวาง หมปา เกง แกะ สนข เนอสตว ขาว ผก

นกกระจอก แมลง เมลดพช ตกแตน ใบไม ใบหญา ไก หนอน แมลง ใบผก เมลดพช ตวตอ นาหวานจากดอกไม ง หน กบ เขยด ไก

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การสงเกต 3. การจดกระทาและสอความหมายขอมล 2. การจาแนกประเภท 4. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป

อปกรณ 1. สมด 1 เลม 3. เอกสารความรเกยวกบอาหารสตว 2. ปากกา/ดนสอ 1 ดาม/แทง


สรปผล สตวแตละชนดจะกนอาหารไมเหมอนกน สามารถจาแนกสตวออกเปน 3 กลมตามทมาของอาหารทกนไดเปน สตวกนพช สตวกนสตว และสตวกนทงพชและสตว คาถามประกอบกจกรรม 1. การบนทกลกษณะอาหารหรอทมาของอาหารสตวทเปนสตวเลยงมแนวทางอยางไร บนทกสงทเจาของสตวให และใหนกเรยนคดถงอาหารทสตวนนกนตามธรรมชาตไวดวย 2. สตวชนดใดทกนเฉพาะพชเปนอาหาร ชาง วว กระตาย ตกแตน ตวตอ 3. สตวชนดใดทกนเฉพาะสตวเปนอาหาร เสอและง 4. สตวชนดใดทกนทงพชและสตวเปนอาหาร สนข นกกระจอก และไก 5. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร อาหารของสตวแตละชนดจะแตกตางกน สตวสามารถกนพช กนสตว และกนทงพชและสตวสตวทกนสงมชวตอนเปนอาหาร เราเรยกวา ผบรโภค



สบคนขอมล ความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกน ปญหา ความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอย รวมกนในระบบนเวศมลกษณะทเหมอนหรอแตกตางกนในลกษณะใดบาง ขนตอน 1. แบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 3–5 คน ใหแตละกลมสบคนขอมลเกยวกบความ สมพนธแบบตาง ๆ ระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกนในระบบนเวศทองถน 2. สรปผลการวเคราะหและอภปรายผลรวมกน บนทกผลการสบคนขอมล

สงมชวตทมความสมพนธกน ลกษณะความสมพนธ รปแบบความสมพนธ 1. ตนจามจรกบผง

ผงดดนาหวานจากดอกจามจรเปนอาหาร สวนตนจามจรไดผงชวยใหเกดการผสมเกสรใหกบดอกไมจากดอกหนงไปอกดอกหนง

ภาวะการไดประโยชนรวมกน

2. นกเอยงกบแมลง นกเอยงเปนผลาเหยอ สวนแมลงเปนเหยอซงเปนอาหารของนกเอยง

ภาวะลาเหยอ

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การสงเกต 3. การจดกระทาและสอความหมายขอมล 2. การลงความคดเหนขอมล 4. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป

แหลงสบคนความร 1. หนงสอเรยน หนงสออางอง หนงสออานประกอบ และวารสารทเกยวของ 2. เวบไซตทเกยวของทางอนเทอรเนต


สรปผล สงมชวตทอาศยอย รวมกนในระบบนเวศมความสมพนธกนหลากหลายรปแบบ ความสมพนธดงกลาวสงผลตอการดารงชวตของสงมชวตในระบบนเวศนน ๆ คาถามประกอบกจกรรม 1. จากกจกรรมเราสามารถจดความสมพนธระหวางสงมชวตเปนแบบใดบาง

แนวคาตอบ ภาวะการไดประโยชนรวมกน ภาวะลาเหยอ

2. ความสมพนธระหวางสงมชวตทอาศยอยรวมกนเกยวของกบระบบนเวศในลกษณะใด สงมชวตตองอาศยอยรวมกนในระบบนเวศ สงมชวตชนดหนงอาจเปนประโยชนตอสงมชวต อกชนดหนง หรอเปนประโยชนรวมกนทง 2 ฝาย ดงนน การมรปแบบของความสมพนธในลกษณะตาง ๆ กเพอใหระบบนเวศเกดความสมดล ไมเกดการเปลยนแปลงอยางรวดเรวและรนแรง ซงจะสงผลตอการดารงชวตของสงมชวตเปนอยางมาก 3. ยกตวอยางและอธบายความสมพนธของสงมชวตอน ๆ ในรปแบบตาง ๆ มา 1 ตวอยาง

แนวคาตอบ กลวยไมทเกาะบนตนไมใหญ กลวยไมจะไดทอยอาศยบนตนไม สวนตนไมใหญกไมเสย

ประโยชน เปนรปแบบของภาวะองอาศย 4. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร สงมชวตในระบบนเวศจะมความสมพนธซงกนและกนในรปแบบตาง ๆ ทงนเปนไปเพอการดารงชวตของสงมชวตในระบบนเวศรวมกน



ทดลอง สงแวดลอมมผลตอพชอยางไร ขนตอนการทดลอง ปญหา แสง นา (ความชน) และเนอททใชปลกมผลตอการเจรญเตบโตของตนผกบงหรอไม กาหนดสมมตฐาน ตนผกบงทไดรบแสง นา (ความชน) ในปรมาณทพอเหมาะและปลกลงในบรเวณเนอททไมเบยดกนแนนจะเจรญเตบโตไดดกวาตนผกบงทไมไดรบแสง นา (ความชน) และปลกลงในบรเวณเนอททจากด ทดสอบสมมตฐาน

1. คดเลอกเมลดผกบงจานวน 140 เมลด และเตรยมดนรวนตากแหงทบละเอยดไวสาหรบปลก 2. นาเมลดผกบงจานวน 120 เมลด แชนาทงไว 1 คน โดยใสนาใหทวมเมลด หรออาจแชเมลด

ผกบงในนาอนเปนเวลา 2 ชวโมง สวนอก 20 เมลดไมตองแชน า 3. นาดนทเตรยมไวบรรจลงในกระปองนม 4 กระปอง ปรมาณกระปองละประมาณ 4

3 ของ

กระปอง โดยตดหมายเลข 1, 2, 3 และ 4 ทกระปองแตละใบ จากนนรดนากระปองท 1 ถง 3 ปรมาณกระปองละ 10 ลกบาศกเซนตเมตร โดยกระปองท 4 ไมตองรดน า

4. นาเมลดผกบงทแชน าไวมาเพาะในกระปองท 1 และ 2 กระปองละ 20 เมลด โดยเวนระยะระหวางเมลดเทา ๆ กน สวนเมลดผกบงอก 80 เมลดทเหลอนาไปเพาะในกระปองท 3 สาหรบเมลดผกบงทไมไดแชน าจานวน 20 เมลด นาไปเพาะในกระปองท 4 จากนนใชดนกลบเมลดผกบงหนาประมาณ 1 เซนตเมตรทกกระปอง

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การสงเกต 4. การจดกระทาและสอความหมายขอมล 2. การตงสมมตฐาน 5. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป 3. การทดลอง

อปกรณ 1. เมลดผกบง 140 เมลด 4. กลองทบขนาดประมาณ 2. กระปองนมทใสดนรวนแหง 15 15 30 เซนตเมตร 1 ใบ

ประมาณ 4

3 ของกระปอง 4 กระปอง 5. นา 250 ลบ.ซม.

3. ไมบรรทด 1 อน


5. นากระปองท 1 ไปใสไวในกลองทบ สวนทเหลออก 3 กระปองนามาตงไวในบรเวณทมแสงแดดสองถง

6. รดนาปรมาณ 10 ลกบาศกเซนตเมตร ลงในกระปองท 1 – 3 ทกวน แตกระปองใบท 4 ไมตองรดนา 7. สงเกตการเจรญเตบโตของตนผกบงหลงจากเพาะไดประมาณ 1 สปดาห โดยบนทกขอมล

เกยวกบลกษณะใบ ลาตน ลกษณะความสงของลาตนโดยเฉลย และเปรยบเทยบจานวนตนทงอกในแตละกระปอง

บนทกผลการทดลอง

กระปองท

จานวนเมลดทเพาะ

จานวนเมลดทงอก

การเจรญเตบโตของตนผกบง

ลกษณะใบ ลกษณะลาตน ความสงของ ลาตนโดยเฉลย

(ซม.) 1 20 20 เลก มสเหลอง เลก บนทกตามทวดได 2 20 20 ใหญ มสเขยว อวบใหญ บนทกตามทวดได 3 80 80 เลก มสเหลอง

สลบเขยว เลกแกรน บนทกตามทวดได

4 20 - - - -

ขนตอนการทดลองสงแวดลอมทมผลตอการเจรญเตบโตของตนผกบง

120 เมลด แชนาทงไว 1 คน

กระปองท 1 20 เมลด (เกบไวในกลองทบ)

กระปองท 2 20 เมลด


20 เมลด ไมตองแชนา



สรปผล เมอใชแสงเปนตวแปรตนและควบคมชนดของดน ปรมาณดน ขนาดของกระปอง ปรมาณนาทวด และจานวนเมลด พบวาตนผกบงกระปองท 2 เจรญเตบโตด ใบใหญ ลาตนอวบกวาตนผกบงกระปอง ท 1 เมอใชนาเปนตวแปรตนและควบคมชนดของดน ปรมาณดน ขนาดของกระปอง ปรมาณแสง และจานวนเมลด พบวาตนผกบงกระปองท 2 เจรญเตบโตด สวนกระปองท 4 ไมมการงอกเกดขนเลย เมอใชเนอทเปนตวแปรตนและควบคมชนดของดน ปรมาณดน ขนาดของกระปอง ปรมาณแสง และปรมาณนา พบวาตนผกบงในกระปองท 2 เจรญเตบโตไดดกวาในกระปองใบท 3 คาถามประกอบกจกรรม กอนการทดลอง 1. เพราะเหตใดการทดลองนจงใชทงเมลดผกบงทแชนาและไมแชนา เพอทดสอบวานามสวนชวยในการงอกของเมลดดขนจรงหรอไม 2. การเพาะเมลดผกบงในกระปองท 4 ตองควบคมสงใดบาง ชนดของดน ปรมาณดน ขนาดของกระปอง ปรมาณนา ปรมาณแสงสวาง และจานวนเมลดผกบง ระหวางการทดลอง 3. ในขณะทาการทดลองมปญหาและอปสรรคหรอไม อะไรคอปญหาและอปสรรค

พจารณาจากคาตอบนกเรยน 4. นกเรยนไดแกไขปญหาและอปสรรคทเกดขนในขณะทาการทดลองดวยวธใด

พจารณาจากคาตอบนกเรยน หลงการทดลอง 5. เมอตนผกบงเจรญเตบโตขนแลว นกเรยนมวธการวดความสงของตนผกบงดวยวธการใด การวดความสงของตนผกบง ใหวดจากผวดนถงยอดของตนผกบงทกตนแลวหาคาเฉลย หรอเลอกตนผกบงทมขนาดสง ปานกลาง เตย อยางละประมาณ 5–10 ตน แลวหาคาเฉลย 6. เพราะเหตใดผกบงในกระปองท 3 จงไมเจรญเตบโตเหมอนผกบงในกระปองท 2 ผกบงในกระปองท 3 มเนอทนอย แตมจานวนเมลดผกบงมาก ตนผกบงจงตองแยงอาหาร นา และธาตตาง ๆ ในดน ทาใหตนผกบงไมเจรญเตบโตเทาทควร 7. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร พชตองการสงแวดลอมทเหมาะสมทงปรมาณแสงสวาง ปรมาณนา และพนทสาหรบเพาะปลก



สงเกต ความสมพนธของสงมชวตกบแกสในสงแวดลอม ปญหา คนและพชมความสมพนธกบแกสทอยในสงแวดลอมอยางไร ตอนท 1 ความสมพนธของคนกบแกสในสงแวดลอม ขนตอน 1. นาสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด (นาปนใส) จานวน 5 ลกบาศกเซนตเมตร ใสลงในหลอดทดลองขนาด กลาง สงเกตลกษณะของสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด แลวบนทกผล 2. เปาลมออกจากปากผานหลอดกาแฟลงไป ในสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด สงเกตการเปลยนแปลง ทเกดขน แลวบนทกผล


อปกรณ ตอนท 1 1. หลอดกาแฟ 1 หลอด 3. สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด 2. หลอดทดลองขนาดกลาง 1 หลอด (นาปนใส) 5 ลบ.ซม. ตอนท 2 1. เมลดถวเขยว 30 เมลด 7. สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด 2. กระดาษชาระ 1 มวน (นาปนใส) 5 ลบ.ซม. 3. ถงกระดาษทบแสง 1 ใบ 8. ขวดแกวปากแคบขนาด 500 ลบ.ซม. 4. ลวดเสยบกระดาษ 1 ตว พรอมจกยาง หลอดนาแกส 5. หลอดทดลองขนาดกลาง 1 หลอด และทอพลาสตก 1 ชด 6. นา 50 ลบ.ซม.

การศกษาความสมพนธของคน กบแกสในสงแวดลอม

เปาลมหายใจผาน หลอดกาแฟลงใน สารละลายแคลเซยม

ไฮดรอกไซด

สารละลาย แคลเซยมไฮดรอกไซด


ขนตอนการศกษาความสมพนธของพชกบแกสในสงแวดลอม

บนทกผลการสงเกต สงทสงเกต ผลการสงเกต

สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด กอนเปาลม

สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดใส

สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด หลงเปาลม

สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดขน

ตอนท 2 ความสมพนธของพชกบแกสในสงแวดลอม ขนตอน 1. นากระดาษชาระจานวน 10–15 แผน ใสลงในขวดปากแคบขนาด 500 ลกบาศกเซนตเมตร โดยใหกระดาษชาระอยทบรเวณกนขวด แลวคอย ๆ ใสนาลงไปเพอใหกระดาษชาระชมน า 2. นาเมลดถวเขยวทแชนาไวแลว 1 คน จานวน 30 เมลด ใสลงไปในขวดแกว ตงไวในบรเวณทมแสงแดดสองถง 3 วน 3. นาจกยางทมหลอดนาแกสและทอพลาสตกตดอยปดปากขวดแกว แลวพบทอพลาสตก ใชลวดเสยบกระดาษหนบบรเวณทพบไว จากนนนาขวดไปไวในถงกระดาษทบแสง ปดปากถงไมใหแสงเขา ตงไวประมาณ 1 วน 4. นาสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด จานวน 5 ลกบาศเซนตเมตร ใสลงในหลอดทดลองขนาดกลาง แลวสงเกตลกษณะของสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด บนทกผล 5. นาขวดแกวออกจากถงกระดาษ นาลวดเสยบกระดาษทหนบทอพลาสตกออก แลวรบควาขวดลง โดยใหปลายทอพลาสตกอยในหลอดทดลอง เขยาขวด สงเกตการเปลยนแปลงทเกดขน แลวบนทกผลการสงเกต

ขนตอนการศกษาความสมพนธของพชกบแกสในสงแวดลอม

ใสเมลดถวเขยวลงในขวด ทมกระดาษชาระชมนา

ปดปากขวดดวยจกยาง แลวใชลวดเสยบกระดาษหนบปลายทอพลาสตก

สารละลายแคลเซยม ไฮดรอกไซด

ควาขวดใหปลายทอพลาสตก อยในหลอดทดลอง


หมายเหต สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด เตรยมไดโดยใชแคลเซยมไฮดรอกไซด 3–4 ชอนเบอร 2 ละลายในน า 100 ลกบาศกเซนตเมตร คนแลวกรองเอาสารละลายสวนทใสใสขวด ปดจกใหแนน ควรเตรยมสารนใหมทกครงเมอจะใช บนทกผลการสงเกต

สงทสงเกต ผลการสงเกต

สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด กอนนาไปตอกบขวดแกว

สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดใส

สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด หลงนาไปตอกบขวดแกว

สารละลายแคเซยมไฮดรอกไซดขน

สรปผล ลกษณะของสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดกอนนาไปทดสอบจะใส แตเมอทดสอบโดยการเปาลมลงไปและทดสอบโดยการนาหลอดทดลองไปตอกบขวดแกวทมเมลดถวเขยวแลวเขยาขวด พบวาสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดจะขน แสดงวาการหายใจของคนและพชจะมการปลอยแกสคารบอนไดออกไซดออกมาดวย เพราะทาใหสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดขนได คาถามประกอบกจกรรม 1. สารละลายทใชทดสอบแกสคารบอนไดออกไซดคออะไร สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดหรอนาปนใส 2. สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดกอนเปาลมหายใจลงไปมลกษณะใด ใส ไมมส ไมขน 3. เพราะเหตใดจงทราบวาลมหายใจออกของเรามแกสคารบอนไดออกไซดปนอย เพราะเมอเปาลมหายใจลงไปในสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด จะทาใหสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดขนได 4. เมอเขยาขวดแกวทมเมลดถวเขยว สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดจะเกดการเปลยนแปลงหรอไม เพราะอะไร เกดการเปลยนแปลง คอ สารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดจะขน เนองจากแกสทเกดขนจะทาปฏกรยากบสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซด 5. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร การหายใจของคนและพชจะมการปลอยแกสคารบอนไดออกไซดออกมาดวย เพราะทาใหสารละลายแคลเซยมไฮดรอกไซดขนได


กรอบไมนบจานวนประชากร


สารวจ จานวนประชากร ปญหา วธการประมาณจานวนประชากรโดยใชการสมตวอยางมความคลาดเคลอนหรอไม (มากนอยเพยงใด) เกดจากอะไร และแกไขไดดวยวธการใด ขนตอน

1. แบงนกเรยนออกเปนกลม ใหแตละกลมเลอกพนททจะศกษาโดยรวมกนกาหนด บรเวณภายในโรงเรยน เชน ใตตนไม สนามหลงโรงเรยน และกาหนดประชากรสงมชวตทจะ ศกษามา 1 ชนด เชน หญาแหวหม หรอตนตอยตง

2. ใชไมปกลงบนบรเวณทจะศกษา และใชเชอกขงรอบบรเวณใหไดพนทประมาณ 5 ตารางเมตร 3. หาความหนาแนนของประชากรสงมชวตใน

บรเวณทสารวจ โดยใชกรอบไมนบจานวนประชากรขนาด 50 × 50 เซนตเมตร ซงทาไดโดยวางทาบกรอบไมนบจานวนประชากรลงบนพนททตองการ นบจานวนสงมชวตแตละชองจนครบทงกรอบจะไดจานวนประชากรในพนท o ตารางเมตร การนบจานวนสงมชวตควรสมนบหลาย ๆ จด แลวหาคาเฉลย หลงจากนนคานวณหาพนททงหมดของบรเวณทสารวจ แลวคานวณหาความหนาแนนของประชากรจากสตรตอไปน

พนททงหมดทศกษา (5 ตร.ม.) × จานวนประชากรสงมชวตทนบได พนทนบประชากร (0.52 ตร.ม. × 5 บรเวณ)

ทกษะสรางเสรมความเขาใจทคงทน 1. การสงเกต 4. การจดกระทาและสอความหมายขอมล 2. การสารวจ 5. การตความหมายขอมลและการลงขอสรป 3. การใชตวเลข

อปกรณ 1. กรอบไมนบจานวนประชากร 3. เชอก 1 เสน ขนาด 50 × 50 เซนตเมตร 1 อน 4. สมด 1 เลม 2. ไม 4 อน 5. ปากกา/ดนสอ 1 ดาม/แทง


บนทกผลการสารวจ

สรปผล การประมาณจานวนประชากรสามารถทาไดโดยการสมตวอยางพนท ซงเปนพนทททาการศกษาแลวนามาคานวณหาความหนาแนนของประชากรสงมชวตทมอยในพนททงหมด คาถาม 1. ประชากรทนกเรยนศกษาคออะไร

แนวคาตอบ ประชากรหญาแหวหมบรเวณสนามหนาโรงเรยน เมอวนท 2 พฤษภาคม พ.ศ. 2555

2. นกเรยนสามารถคานวณหาประชากรสงมชวตไดดวยวธการใด พนททงหมดทศกษา × จานวนประชากรสงมชวตทนบได พนทนบประชากร 3. คาทไดจากการคานวณมความสอดคลองกบขนาดของพนททสารวจหรอไม ถาไมสอดคลองเกดจากอะไร อธบาย คาการคานวณจานวนประชากรมความสอดคลองกบขนาดของพนททสารวจ ซงถาลองนบจานวนประชากรทงหมดในพนทจะไดคาใกลเคยงกบคาทคานวณได 4. บรเวณททาการสารวจมสงมชวตชนดอนอกหรอไม สงมชวตชนดนนมความสาคญตอระบบนเวศอยางไร แนวคาตอบ พบสงมชวต เชน ไสเดอนดน มด ปลวก และแมลงตาง ๆ ซงจะทาหนาทยอยสลายซากพชซากสตว 5. ผลสรปของกจกรรมนคออะไร การประมาณจานวนประชากรทาไดโดยการสมตวอยางในพนทบางสวน แลวนามาคานวณหาความหนาแนนของประชากรในพนททงหมด

วนท

บรเวณ ประชากร

จานวนพชทสมแตละครง (ตน)

ความหนาแนน ของประชากร

1 2 3 4 5 2 พ. ค. 55

สนามหนาโรงเรยน

หญาแหวหม

10

7

15

12

3

188



โครงงาน รวมใจพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถน ปญหา

เราสามารถทาการพฒนาสภาพแวดลอมและทรพยากรธรรมชาตในทองถนไดดวยวธการใด และการพฒนาจะสงผลตอสภาพแวดลอมในลกษณะใด เพราะเหตใด ขนตอน

1. วเคราะหปญหาสงแวดลอมทเกดขนในระบบนเวศของทองถนทนกเรยนอาศยอยแลวเลอกมา 1 ปญหาโดยไมใหซ ากบกลมอน เชน

1.1 ปญหาน าทวมขงในชมชน 1.2 ปญหาเรองขยะมลฝอย 1.3 ปญหาภยแลงในพนทเกษตรกรรม 1.4 ปญหาการตดไมทาลายปา 1.5 ปญหาการปลอยนาเสยจากโรงงานอตสาหกรรม 1.6 ปญหาการปลอยควนพษและกลนจากโรงงานอตสาหกรรม 1.7 ปญหาอน ๆ

2. วางแผนรวมกนในการดาเนนงาน ซงอาจเปนกลมยอยหรอกลมใหญขนอยกบประเภทของปญหา โดยอาจมขนตอนการวางแผนดงน

2.1 ศกษาปญหาวาคออะไร 2.2 ศกษาสาเหตของปญหาวาเกดจากอะไรไดบาง 2.3 ศกษาคนควาทางเลอกตาง ๆ ในการแกปญหานน ๆ 2.4 เลอกแนวทางในการแกปญหาทเหมาะสม และปฏบตไดในระดบชมชนหรอทองถน 2.5 ลงมอแกปญหาตามแนวทางทเลอกไว 2.6 นาเสนอขอมลการแกปญหาใหสาธารณชนทราบ

3. ปฏบตตามขนตอนทวางแผนไว โดยเขยนนาเสนอในรปของโครงงาน 4. นาผลทไดมาอภปรายรวมกนในชนเรยนและเผยแพรโดยการจดปายนเทศหรอนทรรศการ



แบบบนทกโครงงาน ตวอยางโครงงาน

คาถามประกอบกจกรรม 1. เพราะเหตใดนกเรยนจงมความสนใจเลอกศกษาปญหาสงแวดลอมน

แนวคาตอบ เพราะนาเสยสงกลนเหมนรบกวนนกเรยนขณะเรยน 2. ปญหาทนกเรยนศกษาเกดจากสาเหตอะไร

แนวคาตอบ ใบตนจามจรและใบไมอน ๆ หลนลงมาในคนา แลวเกดการผพงเนาเปอยทาใหนาเนาเสย 3. นกเรยนมแนวทางในการแกไขปญหาทเกดขนกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทศกษาอยางไร

แนวคาตอบ นาพชนา เชน บว กระจบ หรอผกตบชวามาปลก 4. การปองกนการเกดปญหากบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทนกเรยนศกษา ควรไดรบความรวมมอจากบคคลใด ทกคนในโรงเรยน 5. เพราะเหตใดนกเรยนจงตองศกษาและเรยนรทจะแกไขปญหาทรพยากรธรรมชาตและมลพษสงแวดลอม

เพราะจะไดสามารถใชทรพยากรธรรมชาตทมอยไดอยางมประโยชนมากทสด คมคา และยาวนานทสด

โครงงานเรอง การกาจดกลนนาเสยในคนาขางโรงเรยน1. ปญหา คนารมรวใกลโรงเรยนมกลนเหมนรบกวนนกเรยนในหองเรยนทอยใกลคนา 2. ทมาของปญหา ใบตนจามจรและใบไมอน ๆ หลนลงไปในคแลวเกดการผพงเนาเปอยทาให

นาเนาเสย 3. ขอมลทใชแกปญหา นาในสระหรอแหลงนาทมพชนามกจะไมเกดนาเนาเสย เพราะพชนาจะชวยให

ออกซเจนแกนา และดดเอาสารตาง ๆ ทเกดจากการผพงโดยผสลายสารอนทรย 4. แนวทางการแกปญหา นาพชนา เชน บว กระจบ หรอผกตบชวามาปลก ถาเปนผกตบชวาตองควบคม

จานวน อยาใหหลดลอยไปสคลองและแมนา 5. การแกปญหา ปลกบว กระจบ หรอปลกผกตบชวา 3–4 กอ ในคนาทวไป 6. ผลการแกปญหาและขอเสนอแนะ กลนนาเสยหายไป ผกตบชวาชวยแกปญหานาเสยได แตควบคม

การแพรพนธไดยาก จงควรปลกบวแดงแทนผกตบชวา


ตอนท 3.3 แบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ประจาหนวยการเรยนร หนวยท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ ตอนท 1 การถายทอดลกษณะทางพนธกรรม

แบบทดสอบกอนเรยน

คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. การทดลองเพอศกษาแบบแผนการถายทอด

ลกษณะทางพนธกรรมของสงมชวต เมนเดลใชตนถวลนเตาเปนพชทดลองเพราะมสมบตใดสาคญทสด

ก เปนดอกสมบรณเพศ ข ปลกงาย ใหผลผลตมาก ค มการผสมพนธตามธรรมชาต ง มพนธเดยว สามารถหาพนธแทไดงาย

2. ถาตองการศกษาเซลลทมการเปลยนแปลงโครโมโซมระยะตาง ๆ ควรใชเนอเยอสวนใด

ของพช ก เมลด ข อบเรณ ค ปลายราก ง เกสรเพศเมย

3. การแบงเซลลสบพนธมความสาคญตอสงมชวตในลกษณะใด

ก ทาใหสงมชวตมการเจรญเตบโต ข ทาใหเซลลใหมทดแทนเซลลทชารด ค ทาใหสงมชวตนนมโครโมโซมคงท ในทกรน ง ทาใหเกดการรวมกนของเซลลสบพนธ ทงสองเพศ

4. โรคใดไมไดเกดจากการถายทอดความผดปกตของยน

ก ฮโมฟเลย ข ธาลสซเมย ค ภาวะตาบอดส ง กลมอาการดาวน

5. เทคโนโลยชวภาพสมยใหมมขอไดเปรยบกวาเทคโนโลยชวภาพแบบดงเดมในการเพมผลผลตพชและสตวในลกษณะใด

ก เสยคาใชจายนอยกวาในกระบวนการผลต ข ใชเวลานานแตไดผลผลตทมคณภาพสงกวา ค กาหนดคณสมบตของผลผลตไดตามท ตองการ ง ใชความรพนฐานทางวทยาศาสตรทไมยงยาก

ซบซอน


แบบทดสอบหลงเรยน

คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. เมอผสมตนถวลกษณะตนสง 2 ตน เขาดวยกน พบวาไดลกทมทงตนสงและตนเตยแคระ ตนถว

ทง 2 ตน ทนามาผสมกนควรมลกษณะใด ให T แทนลกษณะเดนทควบคมความสง t แทนลกษณะดอยทควบคมลกษณะเตยแคระ ก TT × Tt ข TT × tt ค Tt × Tt ง tt × tt

2. ในการทดลองผสมพนธหนขนสดาลกษณะเดนพนธแท (BB) กบขนสขาวลกษณะดอย (bb) ลกรนท 1 เปนลกผสมทมขนสดา (Bb) ถาลกรนท 1 ผสมกนเอง ลกรนท 2 จะมขนสดาพนธแท:ขนสดาลกผสม:ขนสขาว ในอตราสวนเทาใด ก 1:2:1 ข 1:1:2 ค 2:1:1 ง 3:0:1

3. เพราะเหตใดจงไมควรแตงงานในหมเครอญาตทใกลชดกน

ก ลกทเกดมาเปนหมน ข ลกทเกดมาเปนโรคปญญาออนและมโอกาส เกดทกราย ค ลกทเกดมาอาจมลกษณะผดปกตเนองจาก แอลลลดอยมโอกาสเขาคกน ง ลกทเกดมาพการแตกาเนด เนองจากไดรบเชอ บางชนดจากญาตทใกลชด

4. เทคโนโลยชวภาพชวยอนรกษสงแวดลอมในลกษณะใด ก ชวยลดปรมาณการใชปยเคม ข ชวยลดปรมาณการใชพนทเพาะปลกลง ค ชวยใหเกษตรกรใชทรพยากรดนและนาลดลง ง ชวยใหทรพยากรธรรมชาตคงสภาพเดมไวได นาน

5. สงมชวตดดแปรพนธกรรมทาใหมนษยมความเสยงตออนตรายทอาจเกดขนในลกษณะใด ก เกดการกลายในมนษย ข ประชากรมนษยเพมมากขนในระยะยาว ค ไมสามารถควบคมอตราการตายของมนษยได ง มนษยไดรบอนตรายจากสงมชวตทมยน

แปลกปลอม


หนวยการเรยนรท 1 พนธกรรมและความหลากหลายทางชวภาพ ตอนท 2 ความหลากหลายทางชวภาพ


คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. พนทใดมความหลากหลายทางชวภาพมากทสด

ก นาขาว ข ไรขาวโพด ค สวนยางพารา ง สวนพฤกษศาสตร

2. สงใดไมใชองคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพ

ก จานวนสงมชวต ข ชนดพนธของสงมชวต ค แหลงทอยของสงมชวต ง พนธกรรมของสงมชวต

3. การสรางสงมชวตดดแปรพนธกรรมทาใหเกด ผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพได

อยางไร ก แหลงพนธกรรมมากขน ข เกดการปลกพชชนดเดยว ค เพมความหลากหลายทางชวภาพ ง จานวนชนดของสงมชวตมากขน

4. ประเทศไทยมความหลากหลายทางชวภาพสง เพราะอยในเขตภมอากาศแบบใด

ก หนาว ข อบอน ค รอนชน ง ทะเลทราย

5. การสญพนธของสงมชวตจากการคกคามทาลายของมนษยเกยวของกบพช สตว และสงแวดลอมในลกษณะใด

ก พชและสตวลดปรมาณลง ทาใหศกษาระบบ นเวศและสงแวดลอมไดงายขน ข สมดลสงแวดลอมถกทาลายจากการลด ปรมาณลงของพชและสตวในธรรมชาต ค เรงใหเกดการผสมพนธของพชและสตวเรวขน เพอทดแทนสงมชวตทสญพนธไป ง พชและสตวในสงแวดลอมเดยวกนตอง ปรบเปลยนโครงสรางทางพนธกรรมเพอการ

อยรอด



คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ขาวหอมมะล ขาวหอมมะลแดง ขาวหอมมะลดา

สงมชวตในกลมนจดวามความหลากหลายทางดานใด

ก ชวภาพ ข ชนดพนธ ค พนธกรรม ง ระบบนเวศ

2. เหตใดปาไมจงมสวนสาคญมากในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ก มไมไวใช ข ทาใหฝนตกตามฤดกาล ค ชวยใหเกดสมดลของอาหาร ง เปนแหลงกาเนดตนนาลาธาร

3. วธการใดชวยรกษาความหลากหลายของระบบนเวศใหคงอย ก ปลกพชชนดเดยวกนตลอดทงป ข อนรกษถนทอยอาศยของชางปา ค ใชสารเคมกาจดศตรพชเพอใหไดผลอยาง รวดเรว ง นาพชจากตางถนเขามาปลกเพอใหสามารถ ทนตอโรคได

4. วธการปองกนการสญเสยความหลากหลาย ทางชวภาพทดทสดคอวธใด

ก ออกกฎหมายคมครอง ข หยดการตดไมทาลายปา ค ปลกปาเพมเตมปาทถกทาลายไป ง ลงนามในอนสญญาระหวางประเทศ

5. สงทเกดจากเทคโนโลยชวภาพใดทาใหเกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพ

ก พชบท ข ปยหมก ค ยาปฏชวนะ

ง การผสมเทยม


หนวยการเรยนรท 2 ชวตกบสงแวดลอม ตอนท 1 ระบบนเวศในทองถน


คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. สงแวดลอมหมายถงอะไร

ก แหลงทอยของสงมชวต ข สงมชวตในระบบนเวศ ค สงไมมชวตในระบบนเวศ ง ทกสงทอยรอบตวของสงมชวต

2. ครแบงกลมสงมชวตในโรงเรยนเปน 2 กลม ดงน กลมท 1 ตกแตน กระตาย กลมท 2 มนษย ไก หน ครใชเกณฑใดในการแบงกลมของสงมชวต ก ขนาด ข แหลงทอย ค อาหารทกน ง ระบบขบถาย

3. ขอความใดอธบายความสมพนธของสงมชวต ในลกษณะผลาเหยอและเหยอ

ก นกฮกทารงบนตนไม ข หมกนปลาอยทลาธาร ค เหาฉลามเกาะบนตวฉลาม ง จลนทรยตรงแกสไนโตรเจนในถว

4. แกสคารบอนไดออกไซดถกเปลยนเปนสารอนทรยดวยกระบวนการใด ก หายใจ ข คายนา ค สลายสารอนทรย ง สงเคราะหดวยแสง

5. สงมชวตใดทาหนาทนาพลงงานแสงมาสะสม ในรปของพลงงานเคมได

ก เหด ข ไวรส ค เชอรา ง สาหราย


แบบทดสอบหลงเรยน คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ในธรรมชาตการควบคมจานวนสงมชวตเปนไป

ดวยวธการใด ก ภยธรรมชาต ข การคมกาเนด ค สงแวดลอมเปนพษ ง การกนตอกนเปนทอด ๆ

2. “ในสภาพธรรมชาต มดดาจะพาเพลยออนไปไวบนตนไม เพอใหเพลยออนดดนาเลยงจากใบไมและถายนาหวานออกมาทางกนใหมดดาคอยดดนาหวาน” ความสมพนธของสงมชวตทงสองมลกษณะเหมอนกบสงมชวตคใด ก กาฝากกบตนมะมวง ข ปเสฉวนกบดอกไมทะเล ค ตนถวกบแบคทเรยไรโซเบยม ง พยาธไสเดอนในทางเดนอาหารของคน 3. จากภาพสายใยอาหารสงมชวตใดจดเปนผผลต

ก A ข B ค C ง D

4. กจกรรมใดของมนษยสงผลกระทบตอวฏจกรคารบอนมากทสด ก การทาลายพนทปา ข การขดลอกคคลอง ค การเพมผลผลตทางการเกษตร ง การใชเทคโนโลยขนสงในการผลตอาหาร

5. จากรปพระมดพลงงาน B คอสงมชวตชนดใด

ก เสอ ข ตนหญา ค กระตาย

ง สนขจงจอก


หนวยการเรยนรท 2 ชวตกบสงแวดลอม

ตอนท 2 ประชากรและทรพยากรธรรมชาต


คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. วธการใดชวยใหปญหาการขาดแคลนอาหาร มผลกระทบนอยลง

ก แบงปนอาหาร ข เพมพนทการเกษตร ค ควบคมจานวนประชากร ง สรางเทคโนโลยเพมผลผลต

2. อะไรเปนสาเหตททาใหทรพยากรธรรมชาต ถกทาลายมากทสด

ก ภยธรรมชาต ข การอพยพของสตวปา ค การเพมจานวนของมนษย ง ถกทกขอ

3. การระบาดของเพลยกระโดดในนาขาวซงเกดในหลายพนทและควบคมการแพรกระจายไดยากเกดจากสาเหตใดมากทสด

ก ระบบนเวศเสยสมดล ข มลพษในสงแวดลอม ค การผนแปรทางพนธกรรม ง การคดเลอกตามธรรมชาต

4. ขอใดเปนการอนรกษทรพยากรธรรมชาต ดวยการจดการกระดาษใชแลวทดทสด

ก ทาเปนปย ข เผาทาลาย ค พบเปนถงขาย ง ผลตเปนกระดาษใหม

5. หลกการของการใชทรพยากรธรรมชาตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงคออะไร ก ใชเทคโนโลยทเหมาะสมในการจดการ ทรพยากร ข ใชทรพยากรทมอยท งหมดใหเกดประโยชน สงสด ค ใชทรพยากรเทาทจาเปน อยางพอประมาณ และรอบคอบ ง ใชทรพยากรอยางถกวธและลดการเกดมลพษ

ตอสงแวดลอม



คาชแจง เลอกคาตอบทถกทสดเพยงคาตอบเดยว 1. ถาประชากรมอตราการเกดสงกวาอตราการตาย

เลกนอย และไมมการอพยพเขาหรอออก จะสามารถสรปเกยวกบประชากรนไดในลกษณะใด

ก คงท ข ลดลง ค เพมขน ง สรปไมได

2. ในบรเวณทประชากรอาศยอยหนาแนนจะมสารพษหรอของเสยชนดใดถกทงลงแหลงนา

มากทสด ก โลหะหนก ข สารกาจดศตรพช ค ขยะและสงปฏกล ง สารเคมทใชในโรงงานอตสาหกรรม

3. สงใดตอไปนทาใหเกดสมดลของระบบนเวศ ก มแตผผลต ไมมผบรโภค ข ไมมผผลต มแตผบรโภค ค มผผลตนอยกวาผบรโภค ง มผผลตมากกวาผบรโภค

4. กจกรรมใดเปนการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม

ก นาขยะมาผลตเปนสงใหม ข ขดเจาะนามนเพอนามาใชเปนเชอเพลง ค สรางเขอนกกเกบนาเพอนานามาใชผลต กระแสไฟฟา ง คนหาแหลงทรพยากรใหมเพอทดแทน แหลงเกาทกาลงจะหมดไป

5. การปลกหญาแฝกเปนการแกปญหาดนในเรองใด ก เพมแรธาตใหกบดน ข ลดความเคมของดน ค ลดการพงทลายหนาดน

ง ลดความเปนกรดของดน


3.4 เครองมอวดและประเมนผล เครองมอวดและประเมนผลดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร

การประเมนดานคณธรรม จรยธรรม และจตวทยาศาสตร

สาหรบนกเรยนประเมนตนเอง คาชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบความเปนจรง

รายการประเมน พฤตกรรมทแสดงออก ระดบคะแนน 3 2 1

1. ความสนใจใฝร หรออยากร อยากเหน

1. มความใสใจทจะสบเสาะแสวงหาความรในสถานการณและปญหา ใหม ๆ อยเสมอ

2. มความกระตอรอรนตอกจกรรมและเรองตาง ๆ 3. ชอบทดลองคนควา 4. ชอบสนทนา ซกถาม ฟง อาน เพอใหไดรบความรเพมเตม

2. ความรบผดชอบ มงมนและอดทน

5. ไมทอถอยในการทางานเมอมอปสรรคหรอลมเหลว 6. เวนการกระทาอนเปนผลเสยหายตอสวนรวม 7. ทางานทไดรบมอบหมายใหสมบรณตามกาหนดและตรงตอเวลา

3. ความมเหตผล

8. ยอมรบในคาอธบายเมอมหลกฐานหรอขอมลมาสนบสนนอยางเพยงพอ 9. พยายามอธบายสงตาง ๆ ในแงเหตและผล ไมเชอโชคลางหรอคาทานายทไมสามารถอธบายตามวธการทางวทยาศาสตรได

10. อธบายหรอแสดงความคดเหนอยางมเหตผล 11. ตรวจสอบความถกตองหรอความสมเหตสมผลของแนวคด ตาง ๆ กบแหลงขอมลทเชอถอได

4. ความมระเบยบ เรยบรอย

12. นาวธการหลาย ๆ วธมาตรวจสอบผลหรอวธการทดลอง 13. มความละเอยดถถวนในการทางาน 14. ทางานอยางมระเบยบเรยบรอย

5. ความซอสตย

15. เสนอความจรง ถงแมวาผลการทดลองจะแตกตางจากผอน 16. บนทกขอมลตามความเปนจรงและไมใชความคดเหนของตนเองเขาไปเกยวของ

17. ไมแอบอางผลงานของผอนวาเปนผลงานของตนเอง 6. ความใจกวาง รวมแสดงความ คดเหนและรบ ฟงความคดเหน

ของผอน

18. รบฟงคาวพากษวจารณ ขอโตแยง หรอขอคดเหนทมเหตผลของผอน 19. ไมยดมนในความคดของตนเองและยอมรบการเปลยนแปลง 20. ยอมพจารณาขอมลหรอความคดเหนทยงสรปแนนอนไมได และพรอมทจะหาขอมลเพมเตม

คะแนนรวม คะแนนเฉลย

=


สรปผลการประเมน เขยนเครองหมาย ลงในวงกลม เกณฑการตดสนคณภาพ O ควรปรบปรง (1.00–1.66) หมายเหต การหาระดบคณภาพหาไดจากการนาคะแนน O พอใช (1.67–2.33) รวมในแตละชองมาบวกกน แลวหารดวย O ดมาก (2.34–3.00) จานวนขอ จะไดคะแนนเฉลย แลวนามาเทยบ กบเกณฑการตดสนคณภาพ ตวอยาง เดกชาย เอ ไดคะแนนรวมเทากบ 30 + 14 + 3 = 47

คะแนนเฉลยเทากบ = 20

47 = 2.35

จากคะแนนเฉลยเมอเทยบกบเกณฑการตดสนคณภาพจะอยในระดบดมาก


แบบวดเจตคตทมตอวชาวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท………………………….

คาชแจง ลกษณะของแบบวดประกอบดวยคาแสดงคณลกษณะเปนค ๆ ทมความหมายตรงกน ขาม ใหพจารณาวา “นกเรยนมความรสกเชนนนมากนอยเพยงใด” เมอพจารณาแลว ตอบโดยทาเครองหมาย X ทบในชองตวเลขทนกเรยนมความรสกนน ตวอยาง นกเรยนมความรสกอยางไรตอวชาวทยาศาสตร ไมชอบ 1 2 3 4 5 6 7 ชอบ ถานกเรยนตอบชอง 6 แสดงวา นกเรยนรสกชอบวชาวทยาศาสตรคอนขางมาก ไมสบายใจ 1 2 3 4 5 6 7 สบายใจ ถานกเรยนตอบชอง 2 แสดงวา นกเรยนรสกไมคอยสบายใจเมอเรยนวชาวทยาศาสตร

นกเรยนมความรสกอยางไรตอหนวยการเรยนรท.................................................

1. ยาก 1 2 3 4 5 6 7 งาย 2. ไมเขาใจ 1 2 3 4 5 6 7 เขาใจ 3. นาเบอ 1 2 3 4 5 6 7 นาสนใจ 4. ไมมประโยชน 1 2 3 4 5 6 7 มประโยชน 5. สาคญนอย 1 2 3 4 5 6 7 สาคญมาก 6. เฉย ๆ 1 2 3 4 5 6 7 ตนเตน 7. ธรรมดา 1 2 3 4 5 6 7 ซบซอน 8. เหนอยลา 1 2 3 4 5 6 7 สดชน 9. เครงขรม 1 2 3 4 5 6 7 ยนด 10. ทกข 1 2 3 4 5 6 7 สข 11. ไมจาเปน 1 2 3 4 5 6 7 จาเปน 12. จรงจง 1 2 3 4 5 6 7 ตามสบาย เกณฑการตดสนคณภาพ นาคะแนนจากชองตวเลขทนกเรยนตอบแตละรายการมารวมกน แลวหาคาเฉลย ถานกเรยนไดคะแนนเฉลยเขาใกล 7 แสดงวามเจตคตทดตอการเรยนหนวยการเรยนรท....... ถานกเรยนไดคะแนนเฉลยเขาใกล 1 แสดงวามเจตคตทไมดตอการเรยนหนวยการเรยนรท......

×

×


เครองมอวดและประเมนผลดานทกษะ/กระบวนการ การประเมนดานทกษะ/กระบวนการ

สาหรบนกเรยนประเมนตนเอง

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบความเปนจรง

รายการประเมน พฤตกรรมทแสดงออก

ปฏบต เปนประจา (3 คะแนน)

นาน ๆ ครง (2คะแนน)

ไมเคยปฏบต (1 คะแนน)

1. ทกษะ กระบวนการ เรยนร วทยาศาสตร

1. ซกถามครเมอสงสยในบทเรยนหรอมขอสงสยในเรองอน ๆ 2. ใชคาถามวา “ทาไม” “เพราะอะไร” เพอหาเหตผล 3. คนควาหาความรทางวทยาศาสตรและเทคโนโลยทางสอตาง ๆ

เชน หนงสอพมพ โทรทศน และอนเทอรเนต 4. ศกษาคนควาความรเรองตาง ๆ นอกเหนอจากบทเรยน 5. แสดงความคดเหนหรอแลกเปลยนความรกบผอน 6. สรปขอความทไดรบจากการศกษาคนควาดวยคาพดเปนภาษาของตนเองใหเขาใจงาย

7. ตรวจสอบความถกตอง ครบถวนของขอความรทศกษาคนควา

8. นาความรทไดจากการศกษาคนควาไปใชในการสรางความรใหม เชน สรางโครงงาน

9. นาความรทไดจากการศกษาคนควาไปใชในชวตประจาวน 10. จดเวลาสาหรบการอานหนงสอทกวน

2. ทกษะ กระบวนการ กลม

11. รวมกนวางแผนและแบงหนาทการทางานกบเพอนในกลม 12. จดเตรยมวสด/อปกรณใหพรอมกอนทดลอง 13. ปฏบตงานหรอทาการทดลองตามขนตอนทไดตกลงกน 14. ทางานทไดรบมอบหมายอยางเตมความสามารถ 15. เปนผนาและผตามทเหมาะสม 16. ยอมรบขอผดพลาดรวมกน 17. นาเสนอผลงานไดชดเจนและเขาใจงาย 18. เกบลางวสด/อปกรณ ใหสะอาดเปนระเบยบหลงการปฏบตงาน

19. งานเสรจทนเวลาและมคณภาพ 20. ภมใจในผลงาน/การทางานกลม

คะแนนรวม คะแนนเฉลย

=


สรปผลการประเมน เขยนเครองหมาย ลงในวงกลม เกณฑการตดสนคณภาพ O ควรปรบปรง (1.00–1.66) หมายเหต การหาระดบคณภาพหาไดจากการนาคะแนน O พอใช (1.67–2.33) รวมในแตละชองมาบวกกน แลวหารดวย O ดมาก (2.34–3.00) จานวนขอจะไดคะแนนเฉลย แลวนามาเทยบ กบเกณฑการตดสนคณภาพ ตวอยาง เดกชาย เอ ไดคะแนนรวมเทากบ 30 + 12 + 3 = 45


45 = 2.25

จากคะแนนเฉลยเมอเทยบกบเกณฑการตดสนคณภาพจะอยในระดบพอใช


แบบวดเจตคตทมตอการปฏบตกจกรรม/การทดลองวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท ..............................................

คาชแจง ลกษณะของแบบวดประกอบดวยคาแสดงคณลกษณะเปนค ๆ ทมความหมายตรงกน ขาม ใหพจารณาวา “นกเรยนมความรสกเชนนนมากนอยเพยงใด” เมอพจารณาแลว ตอบโดยทาเครองหมาย X ทบในชองตวเลขทนกเรยนมความรสกนน

นกเรยนมความรสกอยางไรตอการปฏบตกจกรรม/การทดลองวทยาศาสตร หนวยการเรยนรท .......................................

1. นาเบอ 1 2 3 4 5 6 7 นาสนใจ 2. อนตราย 1 2 3 4 5 6 7 ปลอดภย 3. พยากรณไมได 1 2 3 4 5 6 7 พยากรณได 4. ยาก 1 2 3 4 5 6 7 งาย 5. เฉอยชา 1 2 3 4 5 6 7 คลองแคลว 6. ไมมประโยชน 1 2 3 4 5 6 7 มประโยชน 7. ยงเหยง 1 2 3 4 5 6 7 เรยบรอย 8. ไมจาเปน 1 2 3 4 5 6 7 จาเปน 9. บงคบ 1 2 3 4 5 6 7 อสระ 10. ลมเหลว 1 2 3 4 5 6 7 สาเรจ เกณฑการตดสนคณภาพ นาคะแนนจากชองตวเลขทนกเรยนตอบแตละรายการมารวมกน แลวหาคาเฉลย ถานกเรยนไดคะแนนเฉลยเขาใกล 7 แสดงวามเจตคตทดตอการปฏบตกจกรรม/การทดลองวทยาศาสตร ถานกเรยนไดคะแนนเฉลยเขาใกล 1 แสดงวามเจตคตทไมดตอการปฏบตกจกรรม/การทดลอง วทยาศาสตร


เครองมอวดและประเมนผลดานสมรรถนะสาคญของนกเรยน การประเมนสมรรถนะสาคญของนกเรยน

สาหรบนกเรยนประเมนตนเอง

คาชแจง ใหนกเรยนเขยนเครองหมาย ลงในชองวางทตรงกบความเปนจรง

ความสามารถดาน พฤตกรรมทแสดงออก

ปฏบตเปนประจา (3 คะแนน)

นาน ๆ ครง (2 คะแนน)

ไมเคยปฏบต(1 คะแนน)

1. การสอสาร 1. พดบอกความคด ความรสกของตนกบผอนเกยวกบขอมลและประสบการณของตนเอง

2. อธบายเหตผลของการเลอกทจะรบและไมรบขอมลขาวสาร 3. เลอกใชวธการสอสารทมประสทธภาพและคานงถงผลกระทบทมตอตนเองและสงคม

2. การคด 4. ใชการคดวเคราะหเพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

5. ใชการคดสงเคราะหเพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

6. ใชการคดอยางมวจารณญาณเพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

7. ใชการคดอยางเปนระบบเพอนาไปสการสรางองคความรหรอสารสนเทศ

3. การแกปญหา

8. ใชขอมล หลกการ เหตผล และคณธรรมในการแกปญหาและอปสรรคตาง ๆ

9. เขาใจความสมพนธและการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ในสงคม

10. นาความรทมอยมาใชในการแกไขและปองกนปญหา 11. ตดสนใจเรองตาง ๆ โดยคานงถงผลกระทบทเกดขนตอตนเอง สงคม และสงแวดลอม

4. การใชทกษะ

กระบวนการและทกษะในการดาเนน

ชวต

12. รจกใชกระบวนการสบเสาะหาความร 13. รจกนากระบวนการตาง ๆ ไปใชในการดาเนนชวตประจาวน 14. มความสมพนธทดกบผอนในการทางานและการอยรวมกนในสงคม

15. รจกการปรบตวใหทนกบการเปลยนแปลงของสงคมและสภาพแวดลอม

16. รจกหลกเลยงพฤตกรรมทไมพงประสงคซงจะสงผลกระทบตอตนเองและผอน

17. รจกการจดการและหาทางออกทเหมาะสมดานความขดแยงและความแตกตางระหวางบคคล


ความสามารถดาน พฤตกรรมทแสดงออก

ปฏบตเปนประจา (3 คะแนน)

นาน ๆ ครง (2 คะแนน)

ไมเคยปฏบต(1 คะแนน)

5. การใชเทคโนโลย

18. รจกเลอกใชวสด อปกรณ ประเภทซอฟตแวรและฮารดแวรในการพฒนาตนเองและสงคมเพอการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหา และการอยรวมกบผอน

19. รจกเลอกใชแนวคดทางเทคโนโลยในการพฒนาตนเองและสงคมเพอการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหา และการอยรวมกบผอน

20. รจกเลอกใชวธการทางเทคโนโลยในการพฒนาตนเองและสงคมเพอการเรยนร การสอสาร การทางาน การแกปญหา และการอยรวมกบผอน

คะแนนรวมคะแนนเฉลย

=

สรปผลการประเมน เขยนเครองหมาย ลงในวงกลม เกณฑการตดสนคณภาพ O ควรปรบปรง (1.00-1.66) หมายเหต การหาระดบคณภาพหาไดจากการนาคะแนน O พอใช (1.67-2.33) รวมในแตละชองมาบวกกน แลวหารดวยจานวนขอ O ดมาก (2.34-3.00) จะไดคะแนนเฉลย แลวนามาเทยบกบเกณฑการตดสน คณภาพ ตวอยาง เดกชาย เอ ไดคะแนนรวมเทกบ 30 + 12 + 4 = 46


46 = 2.30

จากคะแนนเฉลยเมอเทยบกบเกณฑการตดสนคณภาพจะอยในระดบพอใช


เครองมอวดและประเมนสมรรถนะทางวทยาศาสตรและภาระงานของนกเรยน โดยใชมตคณภาพ (Rubrics)

การสงเกต (Observation) เปนวธการหาขอมลโดยตรงโดยใชประสาทสมผสทงหา ไดแก การด

การดม การฟง การชม และการสมผส ตวอยาง

แบบประเมนกจกรรมการสงเกต เรอง...............................................................................................กลมท...........

ภาคเรยนท.......................ชน...................................................

รายการประเมน ระดบคณภาพ

1 2 3 4 1. การดาเนนการสงเกต 2. การใชประสาทสมผส 3. การบอกรายละเอยดของสงทสงเกต 4. บนทกผลการสงเกตอยางตรงไปตรงมาตามความเปนจรง 5. ความปลอดภยขณะสงเกต เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 5 ดาน 1. การดาเนนการสงเกต

4 หมายถง ดาเนนการสงเกตตามลาดบขนตอนไดดและทนตามเวลาทกาหนด 3 หมายถง ดาเนนการสงเกตไดตามลาดบขนตอน ตองการความชวยเหลอจากครเปนบางครง 2 หมายถง ดาเนนการสงเกตคอนขางจะผดพลาด ไมสามารถปฏบตไดบางขนตอน ทาให

ดาเนนการเสรจไมทนเวลา 1 หมายถง ดาเนนการสงเกตผดพลาด ตองใหความชวยเหลอตลอดเวลา

2. การใชประสาทสมผส 4 หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนไดเหมาะสมกบสงท สงเกต ทาใหไดขอมลมากทสด 3 หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนไดคอนขางเหมาะสม

กบสงทสงเกต แตตองไดรบคาแนะนาจากครเปนบางครง 2 หมายถง การใชประสาทสมผสอยางใดอยางหนงหรอหลายอยางรวมกนไมเหมาะสมกบสงท สงเกต ทาใหไดขอมลทไมถกตองเปนสวนใหญ 1 หมายถง ใชการคาดเดามากกวาใชประสาทสมผส


3. การบอกรายละเอยดของสงทสงเกต 4 หมายถง บอกหรออธบายลกษณะของสงทสงเกตไดอยางสมบรณและครบถวน 3 หมายถง บอกหรออธบายองคประกอบหลกของสงทสงเกตได 2 หมายถง บอกหรออธบายองคประกอบหลกของสงทสงเกตไดเพยงบางสวน 1 หมายถง บอกหรออธบายสงทสงเกตไดนอยมาก

4. บนทกผลการสงเกตอยางตรงไปตรงมาตามความเปนจรง 4 หมายถง มการบนทกผลการสงเกตอยางตรงไปตรงมาตามความเปนจรง ไมแสดงความ

คดเหนหรอใชเหตผลประกอบ 3 หมายถง มการบนทกผลการสงเกตอยางตรงไปตรงมาตามความเปนจรงและแสดงความ

คดเหนหรอใชเหตผลประกอบบางเลกนอย 2 หมายถง มการบนทกผลการสงเกตตามความเปนจรงบางสวนและแสดงความคดเหนหรอให เหตผลประกอบเปนสวนใหญ 1 หมายถง มการบนทกผลการสงเกตตามความคดเหนของตนเอง

5. ความปลอดภยขณะสงเกต 4 หมายถง สงเกตดวยความระมดระวงและสามารถแนะนาเพอนเพอใหเกดความปลอดภยได 3 หมายถง สงเกตดวยความระมดระวง ครตองดแลและชแนะเปนบางครง 2 หมายถง สงเกตดวยความระมดระวง ครตองดแลและชแนะบอยครง 1 หมายถง ขาดความระมดระวง ทาใหเกดอนตรายขณะทสงเกต

เกณฑการประเมนกจกรรมการสงเกตโดยภาพรวม ระดบคณภาพ รายการประเมน

4 ดาเนนการสงเกตตามลาดบขนตอนไดอยางรวดเรว ใชประสาทสมผสไดเหมาะสมกบสงทสงเกต คานงถงความปลอดภยขณะทสงเกต บอกรายละเอยดของสงทสงเกตไดสมบรณ ครบถวน และบนทกผลการสงเกตอยางตรงไปตรงมาตามความเปนจรง

3 ดาเนนการสงเกตไดตามลาดบขนตอน ใชประสาทสมผสไดคอนขางเหมาะสมกบสงทสงเกต สงเกตดวยความระมดระวงเพอความปลอดภย บอกรายละเอยดของสงทสงเกตไดเพยงองคประกอบหลก และบนทกผลการสงเกตตามความเปนจรง แสดงความคดเหนบางเลกนอย

2 ดาเนนการสงเกตไดบางขนตอน ใชประสาทสมผสไมเหมาะสมกบสงทสงเกต ตองการความชวยเหลอ แนะนาเพอใหเกดความปลอดภย บอกรายละเอยดของสงทสงเกตไดเพยงองคประกอบหลกบางสวน และบนทกผลการสงเกตตามความเปนจรงบางสวน รวมทงใสความคดเหนเพมเตม

1 ดาเนนการสงเกตผดพลาด ใชการคาดเดามากกวาใชประสาทสมผส ตองคอยดแลเพอใหเกดความปลอดภย บอกรายละเอยดของสงทสงเกตไดนอยมาก และบนทกผลการสงเกตตามความคดเหนของตนเอง ขาดการสงเกตทนาเชอถอ


การสารวจ (Exploration) เปนวธการหาขอมลเกยวกบสงตาง ๆ โดยใชวธการและเทคนคตาง ๆ เชน การสงเกต การสมภาษณ และการเกบตวอยาง เพอนามาวเคราะห จาแนกหรอหาความสมพนธ

ตวอยาง แบบประเมนกจกรรมการสารวจ

เรอง...............................................................................................กลมท........... ภาคเรยนท.......................ชน...................................................

รายการประเมน ระดบคณภาพ 1 2 3 4

1. การเลอกใชอปกรณ/เครองมอในการสารวจ 2. การดาเนนการสารวจ 3. การจดจาแนกประเภทขอมล 4. การบนทกผลการสารวจตามขอเทจจรง 5. ความปลอดภยขณะทาการสารวจ เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 5 ดาน 1. การเลอกใชอปกรณ/เครองมอในการสารวจ 4 หมายถง เลอกใชอปกรณไดถกตอง เหมาะสม และสอดคลองกบวธการสารวจทกขนตอน 3 หมายถง เลอกใชอปกรณไดถกตองและสอดคลองกบวธการสารวจเปนสวนใหญ 2 หมายถง เลอกใชอปกรณไดถกตองบางสวนและสอดคลองกบวธการสารวจเปนบางขนตอน 1 หมายถง เลอกใชอปกรณไมถกตองและไมสอดคลองกบวธการสารวจ 2. การดาเนนการสารวจ

4 หมายถง สามารถดาเนนการสารวจตามลาดบขนตอนไดในเวลาทกาหนด รวมทงใชเทคนค หรอวธการทเหมาะสมทาการสารวจ

3 หมายถง สามารถดาเนนการสารวจตามลาดบขนตอนและนาเทคนคหรอวธการมาใชทาการ สารวจ แตตองไดรบความชวยเหลอแนะนาจากครเปนบางครง

2 หมายถง การดาเนนการไมเปนไปตามลาดบขนตอน ใชเวลามาก และครตองใหความ ชวยเหลอหรอแนะนาบอยครง

1 หมายถง การดาเนนการผดพลาด ใชเวลาเกนทกาหนดไว และครตองใหความชวยเหลอหรอ แนะนาตลอดเวลา

3. การจดจาแนกประเภทขอมล 4 หมายถง สามารถจดจาแนกประเภทของสงททาการสารวจเปนหมวดหม ทาใหงายตอการทา

ความเขาใจ รวมทงระบเกณฑการจาแนกได


3 หมายถง สามารถจดจาแนกประเภทของสงททาการสารวจเปนหมวดหมไดตามเกณฑทคร แนะนา

2 หมายถง สามารถจดจาแนกประเภทของสงททาการสารวจเปนหมวดหมไดบางสวน โดยทคร และเพอนตองใหความชวยเหลอหรอแนะนาเกยวกบเกณฑการจาแนก

1 หมายถง สามารถจดจาแนกประเภทของสงททาการสารวจไดนอยมาก โดยทครและเพอน ตองใหความชวยเหลอหรอแนะนาเกยวกบเกณฑการจาแนก

4. การบนทกผลการสารวจตามขอเทจจรง 4 หมายถง บนทกขอมลตามขอเทจจรง ทกขนตอน มรายละเอยดครบถวน 3 หมายถง บนทกขอมลตามขอเทจจรง แตขาดการอธบายรายละเอยดบางขนตอน 2 หมายถง บนทกขอมลตามขอเทจจรงเปนบางสวนและใสความคดเหนของตนเอง รวมทง

รายละเอยดบางสวนขาดหายไป 1 หมายถง บนทกขอมลไดนอยมาก ขาดความนาเชอถอ 5. ความปลอดภยขณะทาการสารวจ

4 หมายถง สารวจดวยความระมดระวงและสามารถแนะนาเพอนเพอใหเกดความปลอดภยได 3 หมายถง สารวจดวยความระมดระวง ครตองดแลและชแนะเปนบางครง 2 หมายถง สารวจดวยความระมดระวง ครตองดแลและชแนะบอยครง 1 หมายถง ขาดความระมดระวง ทาใหเกดอนตรายขณะทสารวจ

เกณฑการประเมนกจกรรมการสารวจโดยภาพรวม ระดบคณภาพ รายการประเมน

4 เลอกใชอปกรณไดถกตอง เหมาะสม ดาเนนการสารวจไดรวดเรว ใชเทคนคหรอวธการไดเหมาะสม คานงถงความปลอดภยขณะททาการสารวจ จดจาแนกประเภทของสงททาการสารวจเปนหมวดหม รวมทงบอกเกณฑการจาแนกได และบนทกผลการสารวจตามขอเทจจรง มรายละเอยดครบถวน

3 เลอกใชอปกรณไดถกตองเปนสวนใหญ ดาเนนการสารวจตามลาดบขนตอน สารวจดวยความระมดระวง เพอใหเกดความปลอดภย สามารถจดจาแนกประเภทของสงทสารวจเปนหมวดหมได บนทกผลการสารวจตามขอเทจจรง

2 เลอกใชอปกรณไดถกตองเปนบางสวน การดาเนนการสารวจตองใชเวลามาก ไมสามารถปฏบตไดบางขนตอน ตองคอยชวยเหลอแนะนาเพอใหเกดความปลอดภยขณะทสารวจ จดจาแนกประเภทของขอมลไดเพยงบางสวน บนทกผลการสารวจตามขอเทจจรงบางสวน รายละเอยดบางสวนหายไป

1 เลอกใชอปกรณไมสอดคลองกบวธการสารวจ การดาเนนการสารวจผดพลาด ตองคอยดแลเพอใหเกดความปลอดภยขณะททาการสารวจ ไมสามารถจดจาแนกประเภทของสงทสารวจไดและบนทกผลการสารวจนอยมาก ขาดความนาเชอถอ


การทดลอง (Experiment) เปนกระบวนการเรยนรเพอคนหาคาตอบหรอตรวจสอบสมมตฐานทตงไวดวยการใชทกษะ/กระบวนการทางวทยาศาสตร ประกอบดวยการออกแบบวธการทดลอง กาหนดตวแปร ตงสมมตฐาน เลอกและใชเครองมอการทดลองหรอวสดอปกรณ ปฏบตการทดลอง บนทกผลการทดลองและสรปผลการทดลอง

ตวอยาง แบบประเมนกจกรรมการทดลอง


เลขท ชอ-สกล

การวางแผนและการออกแบบการทดลอง การดาเนนการทดลอง

ผลการทดลองและสรปผล

รวม

ชอเรอ

ง

ปญหา

การต

งสมม

ตฐาน

ตวแป

รตน

ตวแป

รตาม

ตวแป

รควบ

คม

วธการท

ดลอง

การท

ดลอง

วธการใชอ

ปกรณ

การเก

บรกษ

าอปก

รณ

การจดก

ระทาขอ

มล

ความถก

ตองของ

ขอมล

การแปล

ความหม

ายขอ

มล

และส

รปผลการท

ดลอง

2 2 3 1 1 1 4 1 1 3 2 2 2 251 2 3 4 5

หมายเหต อาจลดประเดนในการประเมนหรอลดคะแนนในแตละประเดนไดตามความเหมาะสม เกณฑการใหคะแนน

1. การวางแผนและการออกแบบการทดลอง 1.1 ชอเรอง – สอดคลองกบปญหา ให 1 คะแนน – ไมสอดคลองกบปญหา ให 0 คะแนน – ชอเรองมความชดเจน ให 1 คะแนน – ชอเรองไมชดเจน ให 0 คะแนน 1.2 ปญหา – สอดคลองกบชอเรอง ให 1 คะแนน – ไมสอดคลองกบชอเรอง ให 0 คะแนน – ครอบคลมเรอง ให 1 คะแนน – ไมครอบคลมเรอง ให 0 คะแนน


1.3 การตงสมมตฐาน – ตงสมมตฐานไดสอดคลองกบปญหา ให 2 คะแนน – ตงสมมตฐานไมสอดคลองกบปญหา ให 0 คะแนน – ตงสมมตฐานไดอยางมเหตผล ให 1 คะแนน – ตงสมมตฐานไมมเหตผล ให 0 คะแนน 1.4 ตวแปรตาง ๆ ทง 3 ตวแปร – มตวแปรตาง ๆ และถกตองใหคะแนนตวแปรละ 1 คะแนน – มตวแปรตาง ๆ แตไมถกตอง หรอไมมตวแปร ให 0 คะแนน 1.5 วธการทดลอง – ระบอปกรณการทดลองครบถวน ให 1 คะแนน – ระบอปกรณการทดลองไมครบถวน ให 0 คะแนน – ระบอปกรณการทดลองเหมาะสม ให 1 คะแนน – ระบอปกรณการทดลองไมเหมาะสม ให 0 คะแนน – มวธการทดลองเหมาะสม ให 2 คะแนน – วธการทดลองขามขนตอนหรอสลบซบซอน ให 1 คะแนน – มวธการทดลองไมเหมาะสม ให 0 คะแนน 2. การดาเนนการทดลอง 2.1 การทดลอง – ดาเนนการทดลองสอดคลองกบแผนการทดลอง ให 1 คะแนน – ดาเนนการทดลองไมสอดคลองกบแผนการทดลอง ให 0 คะแนน 2.2 วธการใชอปกรณ – มวธการใชอปกรณถกตอง ให 1 คะแนน – มวธการใชอปกรณไมถกตอง ให 0 คะแนน 2.3 การเกบรกษาอปกรณ – อปกรณมความสะอาด ให 1 คะแนน – อปกรณไมมความสะอาด ให 0 คะแนน – จดเกบอปกรณเปนระเบยบเรยบรอย ให 1 คะแนน – จดเกบอปกรณไมเปนระเบยบเรยบรอย ให 0 คะแนน – อปกรณไมชารด ให 1 คะแนน – อปกรณชารด ให 0 คะแนน


3. ผลการทดลองและสรปผล 3.1 การจดกระทาขอมล – นาเสนอขอมลเขาใจงาย ให 1 คะแนน – นาเสนอขอมลไมเหมาะสม ให 0 คะแนน – นาเสนอขอมลเปนลาดบขนตอน ให 1 คะแนน – นาเสนอขอมลไมเปนลาดบขนตอน ให 0 คะแนน 3.2 ความถกตองของขอมล – ขอมลทนาเสนอมความถกตอง ให 2 คะแนน – ขอมลทนาเสนอมความเปนไปได ให 1 คะแนน – ขอมลทนาเสนอไมถกตอง ให 0 คะแนน 3.3 การแปลความหมายขอมลและสรปผลการทดลอง – แปลความหมายขอมลไดถกตอง ให 1 คะแนน – แปลความหมายขอมลไมถกตอง ให 0 คะแนน – สรปผลขอมลไดสอดคลองกบจดประสงคการทดลอง ให 1 คะแนน – สรปผลการทดลองไมสอดคลองกบจดประสงคการทดลอง ให 0 คะแนน

เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 4 ดาน ระดบคณภาพ รายการประเมน

1. การวางแผนวธดาเนนการทดลอง4 – วางแผนการทดลองและออกแบบการทดลองไดถกตอง เหมาะสมกบเวลา

สามารถเลอกใชเครองมอและวสดอปกรณในการทดลองไดถกตอง เหมาะสม และครบถวน

3 – วางแผนการทดลองและออกแบบการทดลองไดถกตองและเหมาะสมกบเวลา แต การเลอกใชเครองมอและวสดอปกรณยงไมเหมาะสมหรอไมครบถวน

2 – วางแผนการทดลองและออกแบบการทดลองไมถกตองและไมเหมาะสมกบเวลา ตองไดรบความชวยเหลอในการเลอกใชเครองมอและวสดอปกรณ

1 – ไมสามารถวางแผนและออกแบบการทดลองไดเอง ตองไดรบความชวยเหลออยาง มากในการวางแผนการทดลองการออกแบบการทดลอง และการเลอกใช เครองมอและวสดอปกรณ

2. การปฏบตการทดลอง4 – ดาเนนการทดลองเปนขนตอนและใชเครองมอและวสดอปกรณไดอยางถกตอง 3 – ดาเนนการทดลองไดเอง แตตองการคาแนะนาการใชเครองมอและวสดอปกรณ

เปน บางครง


ระดบคณภาพ รายการประเมน

2 – ตองไดรบความชวยเหลอเปนบางครงในการดาเนนการทดลองและการใช เครองมอและวสดอปกรณ

1 – ตองไดรบความชวยเหลอตลอดเวลาในการดาเนนการทดลองและการใชเครองมอ และวสดอปกรณ

3. ความคลองแคลวในการทาการทดลอง4 – ดาเนนการทดลองและใชอปกรณทาการทดลองไดเหมาะสม มความปลอดภย และ

ทาไดเสรจทนเวลา 3 – ทาการทดลองและใชอปกรณไดทนเวลาทกาหนด แตยงตองการคาแนะนาการใช

อปกรณบางเปนครงคราว 2 – ทาการทดลองไมทนเวลาทกาหนด แตใชเครองมอและวสดอปกรณไดถกตอง

และไมเกดความเสยหาย 1 – ทาการทดลองไมทนเวลาทกาหนดและทาเครองมอและวสดอปกรณเครองใชบาง

ชนชารดเสยหาย 4. การนาเสนอ (บนทกผลการทดลองและเขยนรายงานการทดลอง)

4 – บนทกผลการทดลองและสรปผลการทดลองถกตอง รดกม เขยนรายงานการ ทดลองไดอยางสมบรณเปนขนตอนทชดเจน

3 – บนทกผลการทดลองและสรปผลการทดลองไดเอง เขยนรายงานการทดลอง ยงไมเปนขนตอนทสมบรณ

2 – ตองไดรบคาแนะนาเปนบางครงในการบนทกผลการทดลอง การสรปผลการ ทดลอง รวมทงการเขยนรายงานการทดลอง

1 – ตองไดรบความชวยเหลออยางมากในการบนทกผลการทดลอง การสรปผล การทดลอง รวมทงการเขยนรายงานการทดลอง


เกณฑการประเมนกจกรรมการทดลองโดยภาพรวม

ระดบคณภาพ รายการประเมน4

วางแผนวธการทดลองและปฏบตการทดลองไดคลองแคลว ใชเครองมอและวสดอปกรณไดถกตองเหมาะสม ผลการทดลองทไดถกตองสมบรณ

3

วางแผนวธการทดลองและปฏบตการทดลองไดคลองแคลว ใชเครองมอและวสดอปกรณไดถกตองเหมาะสม ผลการทดลองทไดถกตองแตยงไมครบถวน

2

วางแผนวธการทดลองและปฏบตการทดลองไดบาง แตไมคลองแคลว ตองการความชวยเหลอแนะนาการใชเครองมอและวสดอปกรณใหถกตองและปลอดภย

1 ไมสามารถวางแผนวธการทดลองและปฏบตการทดลองไดเอง


การสบคนขอมล (Search) เปนการหาขอมลหรอขอสนเทศทมผรวบรวมไวแลวจากแหลง ตาง ๆ เชน หองสมด เครอขายอนเทอรเนต และภมปญญาทองถน

ตวอยาง แบบประเมนรายงานการสบคนขอมล


เลขท

ชอสกล

รายการประเมน

รวมจ

านวน

รายการทผ

านเกณ

ฑข นต

า สรป เนอห

าครบ

ถวนต

รงตามป

ระเดน

ความถก

ตองของเนอห

าสาระ

ภาษาถก

ตองเห

มาะส

ม

คนคว

าจากแห

ลงการเร

ยนรท

หลากหล

าย

รปแบ

บการนา

เสนอ

นาสน

ใจ

ประเม

นปรบ

ปรงและ

แสดง

ความรส

กตอช

นงาน

ผาน ไมผาน

1 2 3 4 5

เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 6 ดาน 1. เนอหาสาระครบถวนตรงตามประเดน 4 หมายถง มเนอหาสาระครบถวนตามประเดนทกาหนดทงหมด 3 หมายถง มเนอหาสาระคอนขางครบถวนตามประเดนทกาหนดทงหมด 2 หมายถง มเนอหาสาระไมครบถวนตามประเดนแตภาพรวมของสาระทงหมดอยในเกณฑพอใช 1 หมายถง มเนอหาสาระไมครบถวน ภาพรวมของสาระทงหมดอยในเกณฑตองปรบปรง 2. ความถกตองของเนอหาสาระ 4 หมายถง เนอหาสาระทงหมดถกตองตามขอเทจจรงและหลกวชา 3 หมายถง เนอหาสาระเกอบทงหมดถกตองตามขอเทจจรงและหลกวชา 2 หมายถง เนอหาสาระบางสวนถกตองตามขอเทจจรง หลกวชาตองแกไขบางสวน 1 หมายถง เนอหาสาระสวนใหญไมถกตองตามขอเทจจรง หลกวชาตองแกไขเปนสวนใหญ


3. ภาษาถกตองเหมาะสม 4 หมายถง สะกดการนตถกตอง ถอยคาสานวนเหมาะสมดมาก ลาดบความไดชดเจน เขาใจงาย 3 หมายถง สะกดการนตถกตองเปนสวนใหญ ถอยคาสานวนเหมาะสมด ลาดบความไดดพอใช 2 หมายถง สะกดการนตมผดอยบาง ถอยคาสานวนเหมาะสมพอใช ลาดบความพอเขาใจ 1 หมายถง สะกดการนตผดมาก ถอยคาสานวนไมเหมาะสม ลาดบความไดไมชดเจน 4. คนควาจากแหลงการเรยนรทหลากหลาย 4 หมายถง คนควาจากแหลงการเรยนรทหลากหลายตงแต 4 แหลงขนไป 3 หมายถง คนควาจากแหลงการเรยนร 3 แหลง 2 หมายถง คนควาจากแหลงการเรยนร 2 แหลง 1 หมายถง คนควาจากแหลงการเรยนรเพยงแหลงการเรยนรเดยว 5. รปแบบการนาเสนอนาสนใจ 4 หมายถง รปแบบการนาเสนองานแปลกใหม นาสนใจด ลาดบเรองราวไดดมาก 3 หมายถง รปแบบการนาเสนองานนาสนใจ ลาดบเรองราวไดด 2 หมายถง รปแบบการนาเสนองานนาสนใจพอใช ลาดบเรองราวไดพอใช 1 หมายถง รปแบบการนาเสนอผลงานไมนาสนใจ ลาดบเรองราวไดไมด 6. ประเมนปรบปรงและแสดงความรสกตอชนงาน 4 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไดชดเจน ปรบปรงพฒนางานไดเหมาะสม และแสดง

ความรสกตองานทงกระบวนการทางานและผลงานไดอยางชดเจน 3 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไดบางสวน ปรบปรงพฒนางานไดบาง แสดงความรสก

ตองานไดแตไมครบถวน 2 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไดเลกนอย ปรบปรงพฒนางานดวยตนเองไมไดตอง

ไดรบคาแนะนาจากผอน แสดงความรสกตองานไดแตไมครบถวน 1 หมายถง วเคราะหขอเดน ขอดอยของงานไมได ไมปรบปรงพฒนางาน แสดงความรสกตองานได

เลกนอยหรอไมแสดงความรสกตองาน เกณฑการตดสนผลการประเมน นกเรยนตองมพฤตกรรมในแตละรายการอยางนอยระดบ 2 ขนไป จานวน 4 ใน 5 รายการ


เกณฑการประเมนรายงานการสบคนขอมลโดยภาพรวม ระดบคณภาพ รายการประเมน

4

– บนทกผลงานไดถกตองตามจดประสงค เขยนบนทกไดชดเจน แนวคดหลก ถกตอง มประเดนสาคญครบถวน – ใชภาษาไดอยางเหมาะสม ศพทวทยาศาสตรถกตอง

3 – บนทกผลงานไดตรงตามจดประสงค เขยนบนทกทมบางสวนยงไมชดเจน แนวคดหลกถกตอง มประเดนสาคญครบถวน – ใชภาษา ศพทวทยาศาสตรไมถกตองในบางสวน

2 – บนทกผลงานยดตามจดประสงค เขยนบนทกไมชดเจน แนวคดหลกบางสวน ไมถกตอง สวนทเปนประเดนสาคญมไมครบถวน – ใชภาษา ศพทวทยาศาสตรไมถกตองในบางสวน

1 – บนทกผลงานไมสอดคลองกบจดประสงค เขยนบนทกไมชดเจน และแนวคด หลกสวนใหญไมถกตอง – ใชภาษา ศพทวทยาศาสตรไมถกตอง


โครงงานวทยาศาสตร (Scientific Project) เปนกจกรรมการเรยนรทมการสบเสาะหาความร การปฏบตจรง และการสรางความรดวยตนเอง โดยผทาโครงงานมอสระในการนาความร ความสามารถ ประสบการณเดม และกระบวนการทางวทยาศาสตรมาใชในการแกปญหา โครงงานวทยาศาสตรจาแนกเปน 4 ประเภท คอ โครงงานประเภทสารวจ โครงงานประเภททดลอง โครงงานประเภทสงประดษฐ และโครงงานประเภททฤษฎ การประเมนโครงงานวทยาศาสตรไดกาหนดเปาหมายการเรยนรและจดประสงคของการประเมนไว ดงน

เปาหมายการเรยนร จดประสงคการเรยนร1. ความรความคด 1.1 มความเขาใจหลกการ แนวคดหลกทางวทยาศาสตร

1.2 ใชศพทเฉพาะทางวทยาศาสตรไดถกตอง 1.3 มความรเกดขนใหมและสรางความรดวยตนเอง

ฯลฯ 2. กระบวนการเรยนรทเกดจาก การทาโครงงาน 2.1 โครงงานประเภทสารวจและ โครงงานประเภททดลอง

1) สามารถกาหนดปญหาและสมมตฐานทสอดคลองกน 2) สามารถออกแบบการสารวจหรอทดลอง การเกบรวบรวมขอมล และการควบคมตวแปร 3) สามารถจดกระทาและนาเสนอขอมลทเขาใจงาย 4) สามารถแปลผลสอดคลองกบขอมลทรวบรวมได 5) สามารถบนทกการทางานอยางมเหตผล

ฯลฯ 2.2 โครงงานประเภทสงประดษฐ 1) สามารถเลอกวสดทนามาใชประดษฐ

2) สามารถออกแบบตรงตามวตถประสงค การใชประโยชน ความ คงทน ความประณต และนาสนใจ

ฯลฯ2.3 โครงงานประเภททฤษฎ 1) สามารถเสนอแนวคดทมเหตผล

2) สามารถอธบายและสรปแนวคดหลกบนพนฐานของขอตกลง เบองตน

ฯลฯ 3. ความคดรเรมสรางสรรค 3.1 มความแปลกใหม กอใหเกดประโยชน

3.2 มความแปลกใหมในการออกแบบ ฯลฯ


เปาหมายการเรยนร จดประสงคการเรยนร4. การเขยนรายงานหรอการแสดง ผลงาน

4.1 ความถกตองของขอมล ศพทวทยาศาสตร การเรยบเรยงขอความ และรปแบบการนาเสนอตาราง แผนภม กราฟ รปภาพ 4.2 สอสารสงทเรยนรไดอยางชดเจน เหมาะสม นาสนใจ

ฯลฯ เกณฑการประเมนโครงงานวทยาศาสตรโดยภาพรวม ระดบคณภาพ รายการประเมน

4 มการแสดงออกถงความเขาใจปญหา การวางแผนวธการทาโครงงาน โดยออกแบบหรอคดคนขนเอง ลงมอปฏบตจนทาโครงงานไดเสรจและประสบความสาเรจ เขยนรายงานเปนลาดบไดชดเจนและครบถวน

3 มหลกฐาน รองรอยทแสดงถงความเขาใจปญหา การวางแผนวธการทาโครงงานไดถกตอง ลงมอปฏบตจนเสรจและประสบความสาเรจ และเขยนรายงานไดชดเจน

2 มหลกฐาน รองรอยทแสดงถงความเขาใจปญหา การวางแผนวธการทาโครงงานถกตองบางสวน ลงมอปฏบตประสบความสาเรจบางสวน และเขยนรายงานยงไมชดเจน

1 ใชเวลานานมากในการทาความเขาใจปญหา ตองอาศยการแนะนาเกยวกบการวางแผนวธการทาโครงงาน มความยากลาบากในการลงมอปฏบตและเขยนรายงานสบสนไมชดเจน


แบบบนทกผลการประเมนโครงงานวทยาศาสตร

รายการประเมน คะแนนทไดหมายเหต 4 3 2 1

1. การกาหนดปญหาและการตงสมมตฐาน 2. ขอมลหรอขอเทจจรงประกอบการทาโครงงาน 3. การออกแบบการทดลอง 4. อปกรณและเครองมอในการทดลอง 5. การดาเนนการทดลอง 6. การบนทกขอมล 7. การจดกระทาขอมล 8. การแปลความหมายขอมลและการสรปผลของขอมล 9. ความคดรเรมสรางสรรค 10. การเขยนรายงานหรอการแสดงผลงาน

รวม หมายเหต การประเมนโครงงานวทยาศาสตรทาไดโดยการสงเกต การสมภาษณ และการบนทกการ

ปฏบตงานหรอบนทกพฤตกรรมของนกเรยนเปนรายบคคลและเปนรายกลมอยางตอเนอง และผประเมนหลายคน รวมทงการประเมนตนเองของนกเรยน

เกณฑการประเมนโครงงานวทยาศาสตร แยกตามองคประกอบยอย 10 ดาน โครงงานประเภททดลอง


1. การกาหนดปญหาและการตงสมมตฐาน4 สมมตฐานสอดคลองกบปญหาและแสดงความสมพนธระหวางเหตและผลอยางชดเจน 3 สมมตฐานสอดคลองกบปญหาและแสดงความสมพนธระหวางเหตและผลแตยงไมชดเจน 2 สมมตฐานสอดคลองกบปญหา แตไมแสดงความสมพนธระหวางเหตและผล 1 สมมตฐานไมสอดคลองกบปญหา 2. ขอมลหรอขอเทจจรงประกอบการทาโครงงาน

4 มการศกษาคนหาขอมลหรอขอเทจจรงทเกยวของกบปญหาอยางชดเจนครอบคลม 3 มการศกษาคนหาขอมลหรอขอเทจจรงทเกยวของกบปญหา แตยงไมครอบคลม 2 มการศกษาคนหาขอมลหรอขอเทจจรงทเกยวของกบปญหาเพยงบางสวน 1 มการศกษาหาขอมลหรอขอเทจจรงทไมเกยวของกบปญหา



3. การออกแบบการทดลอง4 สอดคลองกบสมมตฐาน ควบคมตวแปรไดถกตองสมบรณ และมแนวทางการเกบรวบรวม

ขอมล 3 สอดคลองกบสมมตฐานและควบคมตวแปรไดครบถวนสมบรณ 2 สอดคลองกบสมมตฐานและควบคมตวแปรไดบางสวน 1 สอดคลองกบสมมตฐานแตไมมการควบคมตวแปร 4. อปกรณและเครองมอในการทดลอง

4 เลอกใชอปกรณและเครองมอไดถกตองและเหมาะสม 3 เลอกใชอปกรณและเครองมอไดถกตองเปนสวนใหญ 2 เลอกใชอปกรณและเครองมอไดถกตองเปนบางสวน 1 เลอกใชอปกรณและเครองมอไมเหมาะสม 5. การดาเนนการทดลอง

4 ดาเนนการทดลองไดถกตองครบสมบรณ 3 ดาเนนการทดลองไดถกตองเปนสวนใหญ 2 ดาเนนการทดลองไดถกตองเปนบางสวน 1 ดาเนนการทดลองไมเหมาะสม 6. การบนทกขอมล

4 บนทกขอมลตรงจดประสงคทตองการศกษาถกตองและครบสมบรณ 3 บนทกขอมลตรงจดประสงคทตองการศกษาและถกตอง2 บนทกขอมลตรงจดประสงคทตองการศกษา 1 บนทกขอมลไมตรงจดประสงคทตองการศกษา 7. การจดกระทาขอมล

4 มการจดกระทาขอมลถกตอง ชดเจน ละเอยด และครบสมบรณ 3 มการจดกระทาขอมลถกตอง ชดเจน แตยงไมครบสมบรณ 2 มการจดกระทาขอมลถกตอง แตไมชดเจนเพยงพอ 1 มการจดกระทาขอมลไมถกตองเปนสวนมาก 8. การแปลความหมายขอมลและการสรปผลของขอมล

4 แปลความหมายถกตองและสรปผลสอดคลองกบขอมล 3 แปลความหมายถกตอง แตสรปผลไมสอดคลองกบขอมลบางสวน 2 แปลความหมายถกตองเปนสวนใหญ แตสรปผลไมสอดคลองกบขอมล 1 แปลความหมายไมถกตองบางสวน และไมสรปผล



9. ความคดรเรมสรางสรรค4 โครงงานแสดงใหเหนถงความคดรเรมสรางสรรคและสามารถนาไปประยกตใชได 3 โครงงานแสดงใหเหนถงความคดรเรมสรางสรรค 2 โครงงานบางสวนมความแปลกใหมจากโครงงานทมผทาแลว 1 โครงงานคลายคลงกบสงทเคยทาแลว 10. การเขยนรายงานหรอการแสดงผลงาน

4 มการนาเสนอเปนขนตอนสมบรณและชดเจน 3 มการนาเสนอเปนขนตอนแตยงไมชดเจน 2 มการนาเสนอบางสวนเปนขนตอนแตยงไมชดเจน 1 มการนาเสนอไมชดเจน ไมเปนขนตอน


ตวอยาง แบบประเมนโครงงาน (ทวไป)

ชอโครงงาน...............................................................................กลมท........... ภาคเรยนท.......................ชน...................................................

เลขท ชอสกล

รายการประเมนรวม

จานวนรายการทผานเกณฑขนตา

สรป

กาหน

ดประเดนป

ญหา

ชดเจน

วางแผน

กาหน

ดขนต

อน

การแกป

ญหาไดเหม

าะสม

ลงมอ

ปฏบต

ตามแ

ผน

สามารถนาไปใชแกปญ

หา

ในชว

ตประจาวน

เขยน

รายงานนาเสนอ

ผาน ไมผาน

1 2 3 4 5

เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 5 ดาน 1. กาหนดประเดนปญหาชดเจน 4 หมายถง กาหนดประเดนปญหาไดดวยตนเอง ปญหาทกาหนดมความเฉพาะเจาะจงชดเจนด มาก 3 หมายถง กาหนดประเดนปญหาไดดวยตนเอง ปญหาทกาหนดมความเฉพาะเจาะจงชดเจนด 2 หมายถง กาหนดประเดนปญหาไดดวยตนเองเปนบางสวน ปญหาทกาหนดมความ เฉพาะเจาะจงชดเจนพอใช 1 หมายถง กาหนดประเดนปญหาดวยตนเองไมได 2. วางแผนกาหนดขนตอนการแกปญหาไดเหมาะสม 4 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดถกตองเหมาะสม 3 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดคอนขางเหมาะสม 2 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดเหมาะสมพอใช 1 หมายถง ออกแบบวธการ ขนตอนการแกปญหา ระบควบคมตวแปรไดไมเหมาะสม


3. ลงมอปฏบตตามแผน 4 หมายถง ลงมอแกปญหาตามขนตอนทกาหนดไวอยางครบถวนจรงจง สามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไวดวยตนเองทงหมด 3 หมายถง ลงมอแกปญหาตามขนตอนทกาหนดไวอยางครบถวนจรงจง สามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไวดวยตนเองเปนสวนใหญ 2 หมายถง ลงมอปฏบตตามขนตอนทกาหนดบาง แตไมครบถวน สามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไวดวยตนเองเปนบางสวน 1 หมายถง ลงมอปฏบตตามขนตอนทกาหนดไดนอยมาก ไมสามารถคนพบความร ขอคด แนวทางการปฏบตตามประเดนปญหาทตงไว 4. สามารถนาไปใชแกปญหาในชวตประจาวน 4 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดครบถวน ถกตองและ ตอเนอง 3 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดครบถวน ถกตองแตขาด ความตอเนอง 2 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดเปนบางสวน และตอง กระตนเตอนใหปฏบตอยางตอเนอง 1 หมายถง นาขอคนพบ วธปฏบตไปใชแกปญหาในชวตประจาวนไดนอยมาก หรอไมนาไปใชเลย 5. เขยนรายงานนาเสนอ 4 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดถกตองชดเจน แสดงใหเหนถง ขนตอนการวางแผน การลงมอแกปญหาและขอคนพบทไดครบถวน 3 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดถกตองชดเจน แสดงใหเหนถง ขนตอนการวางแผน การลงมอแกปญหา และขอคนพบทไดคอนขางครบถวน 2 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดบาง แสดงใหเหนถงขนตอนการ วางแผน การลงมอแกปญหา และขอคนพบทไดเพยงบางสวน 1 หมายถง บนทกผลการศกษาคนควาและนาเสนอขอมลไดนอยมาก เหนขนตอนการวางแผน การลงมอแกปญหา และขอคนพบทไดไมชดเจน เกณฑการตดสนผลการประเมน นกเรยนตองมพฤตกรรมในแตละรายการอยางนอยระดบ 2 ขนไป จานวน 3 ใน 5 รายการ


แฟมสะสมผลงาน (Portfolio) เปนแหลงรวบรวมผลงานของนกเรยนอยางเปนระบบ ทนามาใชประเมนสมรรถภาพของนกเรยน เพอชวยใหนกเรยน คร ผปกครองหรอผทเกยวของเกดความเขาใจและมองเหนอยางเปนรปธรรมไดวา การปฏบตงานและผลงานของนกเรยนมคณภาพมาตรฐานอยในระดบใด แฟมสะสมผลงานเปนเครองมอประเมนผลตามสภาพจรงทใหโอกาสนกเรยนไดใชผลงานจากทไดปฏบตจรงสอสารใหผอนเขาใจถงความสามารถทแทจรงของตน ซงผลงานทเกบสะสมในแฟมสะสมผลงานมหลายลกษณะ เชน การเขยนรายงาน บทความ การศกษาคนควา สงประดษฐ การทาโครงงาน บนทกการบรรยาย บนทกการทดลอง บนทกการอภปราย บนทกประจาวน แบบทดสอบ

แบบบนทกความคดเหนเกยวกบการประเมนชนงานในแฟมสะสมผลงาน ชอชนงาน...........................................................................วนท.......... เดอน................... พ.ศ..............

หนวยการเรยนรท.............เรอง................................................................

รายการประเมน บนทกความคดเหนของนกเรยน 1. เหตผลทเลอกชนงานนไวในแฟมสะสมผลงาน .............................................................

............................................................. 2. จดเดนและจดดอยของงานชนนมอะไรบาง .............................................................

............................................................. 3. ถาจะปรบปรงงานชนนใหดขนควรปรบปรง อยางไร

.............................................................

.............................................................

............................................................. 4. งานชนนควรไดคะแนนเทาใด เพราะเหตใด (ถา กาหนดใหคะแนนเตม 10 คะแนน)

.............................................................

.............................................................

.............................................................

..............................................................

ความเหนของครหรอทปรกษา

...............................................

...............................................

...............................................

...............................................

ความเหนของผปกครอง.............................................

.............................................

.............................................

.............................................

ผลการประเมนของครหรอทปรกษา

............................................................................

............................................................................


ตวอยาง แบบประเมนแฟมสะสมผลงาน


รายการประเมน ระดบคณภาพ 1 2 3 4

1. โครงสรางและองคประกอบ 2. แนวความคดหลก 3. การประเมนผล 4. การนาเสนอ เกณฑการประเมน แยกตามองคประกอบยอย 4 ดาน

ระดบคณภาพ


1. โครงสรางและองคประกอบ4 ผลงานมองคประกอบทสาคญครบถวนและจดเกบไดอยางเปนระบบ 3 ผลงานมองคประกอบทสาคญเกอบครบถวนและสวนใหญจดเกบอยางเปนระบบ 2 ผลงานมองคประกอบทสาคญเปนสวนนอย แตบางชนงานมการจดเกบทเปนระบบ 1 ผลงานขาดองคประกอบทสาคญและการจดเกบไมมระบบ 2. แนวความคดหลก

4 ผลงานสะทอนแนวความคดหลกของนกเรยนทไดความรทางวทยาศาสตร มหลกฐานแสดงวามการนาความรไปใชประโยชนไดมาก

3 ผลงานสะทอนแนวความคดหลกของนกเรยนทไดความรทางวทยาศาสตร มหลกฐานแสดงวาสามารถนาความรไปใชในสถานการณตวอยางได

2 ผลงานสะทอนแนวความคดหลกของนกเรยนวาไดความรทางวทยาศาสตรบาง มหลกฐานแสดงถงความพยายามทจะนาไปใชประโยชน

1 ผลงานจดไมเปนระบบ มหลกฐานแสดงวามความรทางวทยาศาสตรนอยมาก 3. การประเมนผล

4 มการประเมนความสามารถและประสทธภาพการปฏบตงานและผลงาน รวมทงมการเสนอแนะโครงการทเปนไปไดทจะจดทาตอไปไวอยางชดเจนหลายโครงการ

3 มการประเมนความสามารถและประสทธภาพการปฏบตงานและผลงาน รวมทงการเสนอแนะโครงการทควรจดทาตอไป




2 มการประเมนความสามารถและประสทธภาพการปฏบตงานและผลงานบาง รวมทงมการเสนอแนะโครงการทจะทาตอไปแตไมชดเจน

1 มการประเมนประสทธภาพการปฏบตงานและผลงานนอยมากและไมมขอเสนอแนะใด ๆ 4. การนาเสนอ

4 เขยนบทสรปและรายงานทมระบบด มขนตอน มขอมลครบถวน มการประเมนผลครบถวน แสดงออกถงความคดรเรมสรางสรรค

3 เขยนบทสรปและรายงานแสดงใหเหนวามขนตอนการจดเกบผลงาน มการประเมนผลงาน เปนสวนมาก

2 เขยนบทสรปและรายงานแสดงใหเหนวามขนตอนการจดเกบผลงาน มการประเมนผลเปนบางสวน

1 เขยนบทสรปและรายงานแสดงใหเหนวามขนตอนการจดเกบผลงาน แตไมมการประเมนผล

เกณฑการประเมนแฟมสะสมผลงานโดยภาพรวม



4 ผลงานมรายละเอยดมากเพยงพอ ไมมขอผดพลาดหรอแสดงถงความไมเขาใจ มความเขาใจในเรองทศกษาโดยมการบรณาการหรอเชอมโยงแนวความคดหลกตาง ๆ เขาดวยกน

3 ผลงานมรายละเอยดมากเพยงพอและไมมขอผดพลาดหรอแสดงถงความไมเขาใจ แตขอมลตาง ๆ เปนลกษณะของการนาเสนอทไมไดบรณาการระหวางขอมลกบแนวความคดหลกของเรองทศกษา

2 ผลงานมรายละเอยดทบนทกไว แตพบวาบางสวนมความผดพลาดหรอไมชดเจน หรอแสดงถงความไมเขาใจเรองทศกษา

1 ผลงานมขอมลนอย ไมมรายละเอยดบนทกไว

Documents

› Lesson Plan › มัธยมศึกษา › 03 Science › pdf › 05 53-01-0367... · คู่มือครูแผนการจัดการเร ียนรู้