º›Ï ̷ıËÙ‹, Ê›ÏË Ì·ı‹ÙÚÈ·,

ΔÔ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ‚È‚Ï›Ô ¤¯ÂÈ ÛÙfi¯Ô Ó· ·ÓÙ·ÔÎÚÈı› ÛÙȘ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙÔ˘ Ì·-ı‹Ì·ÙÔ˜ Ù˘ °′ Δ¿Í˘ ÙÔ˘ §˘Î›Ԣ £¤Ì·Ù· ¡ÂÔÂÏÏËÓÈ΋˜ πÛÙÔÚ›·˜.

∞ÎÔÏÔ˘ıÒÓÙ·˜ ÙËÓ ÂÍÂÙ·˙fiÌÂÓË ‡ÏË ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘, ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ·Ô-ÙÂÏÂ›Ù·È ·fi 50 ‰È‰·ÎÙÈΤ˜ ÂÓfiÙËÙ˜, Ô˘ Ë Î·ıÂÌÈ¿ ÂÚȤ¯ÂÈ:

✓™¯Â‰È¿ÁÚ·ÌÌ·, Ô˘ ·Ó·‰ÂÈÎÓ‡ÂÈ Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÛËÌ›· Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜·Ê‹ÁËÛ˘

✓√ÚÈÛÌÔ‡˜ ÈÛÙÔÚÈÎÒÓ ÁÂÁÔÓfiÙˆÓ ‹ ÂÓÓÔÈÒÓ✓¶ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË ÙˆÓ ËÁÒÓ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡ ‚È‚Ï›Ô˘, ηٿ ÙËÓ ÔÔ›· ·Ú·Ù›ıÂÓÙ·È

ÔÈ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘ ·Ú·ı¤Ì·ÙÔ˜ Î·È ÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜·Ê‹ÁËÛ˘

✓∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ ηٷÓfiËÛ˘ Î·È ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Ù‡Ô˘ «™ˆÛÙfi – §¿ıÔ˜», Ô˘ ‚ÔË-ıÔ‡Ó ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË Î·È ÙËÓ Â̤‰ˆÛË Ù˘ ÂοÛÙÔÙ ‰È‰·ÎÙ¤·˜ ÂÓfiÙËÙ·˜

✓∂ÚˆÙ‹ÛÂȘ ÛÂ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈΤ˜ ËÁ¤˜, Ô˘ ÊÈÏÔ‰ÔÍÔ‡Ó Ó· ηχ„Ô˘Ó ·Ó¿-ÁΘ Ù˘ ÈÛÙÔÚÈ΋˜ ηٷÓfiËÛ˘, ·Ó·Ï‡ÔÓÙ·˜ ÂÈ̤ÚÔ˘˜ ÈÛÙÔÚÈο ̇ ËÙ‹Ì·Ù·.√È ËÁ¤˜ Â›Ó·È ÂÂÍÂÚÁ·Ṳ̂Ó˜ ̄ ¿ÚÈÓ ÔÌÔÈÔÌÔÚÊ›·˜ ‡ÊÔ˘˜ Î·È ÁÚ·Ê‹˜

✓∫ÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘, ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ οı ÂÓfiÙËÙ·˜.

™ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ οı ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ̆ ¿Ú¯Ô˘Ó ∂·Ó·ÏËÙÈο ı¤Ì·Ù· Ô˘ ÂÚÈÏ·Ì-‚¿ÓÔ˘Ó:

✓ÃÚÔÓÔÏfiÁÈÔ, Ì ÙȘ ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ˜ ËÌÂÚÔÌËӛ˜ Î·È Ù· ÛËÌ·ÓÙÈÎfiÙÂÚ· ÁÂÁÔ-ÓfiÙ· ÙÔ˘ οı ÎÂÊ·Ï·›Ô˘, ÛÙԯ‡ÔÓÙ·˜ ÛÙËÓ Î·Ï‡ÙÂÚË ÂÔÙ›· ÙÔ˘

✓™˘Ó‰˘·ÛÙÈΤ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ, Ô˘ ·ÔÙÂÏÔ‡Ó ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ Û˘Ó‰˘·ÛÌÔ‡ ‰È·ÊÔÚÂÙÈ-ÎÒÓ ÂÓÔÙ‹ÙˆÓ ÂÓfi˜ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘, ηıÒ˜ Î·È ‰È·ıÂÌ·ÙÈΤ˜ ÂÚˆÙ‹ÛÂȘ

✓∞Ó·ÎÂʷϷȈÙÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘.

∂ÈÚfiÛıÂÙ·, ÙÔ ‚È‚Ï›Ô ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÂÈ:

✓∂·Ó·ÏËÙÈο ÎÚÈÙ‹ÚÈ· ·ÍÈÔÏfiÁËÛ˘ ÂÊ’ fiÏ˘ Ù˘ ‡Ï˘✓ÿÚÙ˜, ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ̂ ˜ ÈÛÙÔÚÈο ÙÂÎÌ‹ÚÈ· ·ÈÛıËÙÔÔÈ-

Ô‡Ó ÙÔÓ ̄ ÒÚÔ Î·È ‚ÔËıÔ‡Ó ÛÙËÓ Î·Ù·ÓfiËÛË ÙˆÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔÎÔÈÓˆÓÈÎÒÓ ÂÍÂÏ›-ÍÂˆÓ ÙÔ˘ ÓÂÔÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ̤۷ ·fi ÙȘ ‰·ÊÈΤ˜ ÙÔ˘ ÌÂÙ·‚ÔϤ˜ ηٿÙÔÓ 19Ô Î·È ÙÔÓ 20fi ·ÈÒÓ·

✓Δ· ı¤Ì·Ù· ÙˆÓ ÂÍÂÙ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 2000-2007, ÛÙ· ÔÔ›· Û˘ÁηٷϤÁÔÓÙ·ÈÙ· ı¤Ì·Ù· ÙˆÓ ËÌÂÚ‹ÛÈˆÓ Ï˘Î›ˆÓ, ÙˆÓ Â·Ó·ÏËÙÈÎÒÓ ÂÍÂÙ¿ÛÂˆÓ Î·È ÙˆÓÂÍÂÙ¿ÛÂˆÓ ÙˆÓ ÔÌÔÁÂÓÒÓ.

ΠEPIEXOMENA

KÂÊ¿Ï·ÈÔ 1: Afi ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ÛÙËÓ ·ÛÙÈÎÔÔ›ËÛË

1. TÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

2. T· ÚÒÙ· ‚‹Ì·Ù· ÙÔ˘ ÂÚÁ·ÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

3. OÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜ ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1910-1922 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46

4. O A′ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 59

5. H ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˙ˆ‹ ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1922-1936 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68

6. H ÂÏÏËÓÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ÙÔ˘ ÌÂÛÔÔϤÌÔ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 72

7. OÈ ÌÂÁ¿Ï˜ ÂÂÓ‰‡ÛÂȘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76

8. H TÚ¿Â˙· Ù˘ EÏÏ¿‰Ô˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81

9. H ÎÚ›ÛË ÙÔ˘ 1932 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 85

∂·Ó·ÏËÙÈο ı¤Ì·Ù· – ∂ÓfiÙËÙ˜ 1-9 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 93

KÂÊ¿Ï·ÈÔ 2: H ‰È·ÌfiÚʈÛË Î·È Ë ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÔÏÈÙÈÎÒÓ ÎÔÌÌ¿ÙˆÓ

ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· (1821-1936)

10. TÔ Û‡ÓÙ·ÁÌ· ÙÔ˘ 1844 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 102

11. H ·Ú·ÎÌ‹ ÙˆÓ «ÍÂÓÈÎÒÓ» ÎÔÌÌ¿ÙˆÓ Î·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ Û˘ÓÙ·ÁÌ·ÙÈ΋˜ ÌÔÓ·Ú¯›·˜ . . . . 112

12. H «Ó¤· ÁÂÓÈ¿» . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

13. H EıÓÔÛ˘Ó¤Ï¢ÛË ÙÔ˘ 1862-1864 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 134

14. H ‰ڷ›ˆÛË ÙÔ˘ ‰ÈÎÔÌÌ·ÙÈÛÌÔ‡ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 152

15. H ÔÚÁ¿ÓˆÛË ÙˆÓ ÎÔÌÌ¿ÙˆÓ Î·Ù¿ ÙÔ ÙÂÏÂ˘Ù·›Ô ٤ٷÚÙÔ ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ· . . . . . . . . . . . . . . . . 164

16. Afi ÙË ¯ÚÂÔÎÔ›· ÛÙÔ ™ÙÚ·ÙȈÙÈÎfi ΛÓËÌ· ÛÙÔ °Ô˘‰› (1893-1909) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 176

17. TÔ ÎfiÌÌ· ÙˆÓ ºÈÏÂÏ¢ı¤ÚˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 195

18. T· ·ÓÙÈ‚ÂÓÈ˙ÂÏÈο ÎfiÌÌ·Ù· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 211

19. T· ·ÚÈÛÙÂÚ¿ ÎfiÌÌ·Ù· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 220

20. O ÂıÓÈÎfi˜ ‰È¯·ÛÌfi˜ (1915-1922)

·. ∞fi ÙËÓ ·Ú·›ÙËÛË ÙÔ˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ¤ˆ˜ ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226

‚. ∞fi ÙË ™˘Óı‹ÎË ÙˆÓ ™Â‚ÚÒÓ ¤ˆ˜ ÙËÓ ‹ÙÙ· ÛÙË ª. ∞Û›· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

21. TÔ ™ÔÛÈ·ÏÈÛÙÈÎfi ÎfiÌÌ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238

∂·Ó·ÏËÙÈο ı¤Ì·Ù· – ∂ÓfiÙËÙ˜ 10-21 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 244

KÂÊ¿Ï·ÈÔ 3: TÔ ÚÔÛÊ˘ÁÈÎfi ˙‹ÙËÌ· ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· (1821-1930)

22. ¶ÚfiÛÊ˘Á˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ηٿ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· – EÈÛ·ÁˆÁ‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 253

23. ¶ÚfiÛÊ˘Á˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ηٿ ÙÔÓ 20fi ·ÈÒÓ· – EÈÛ·ÁˆÁ‹ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 257

24. O ‰ÈˆÁÌfi˜ ÙÔ˘ 1914 (Ô ÚÒÙÔ˜ ‰ÈˆÁÌfi˜) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 262

25. ÕÏÏ· ÚÔÛÊ˘ÁÈο Ú‡̷ٷ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 273

26. H ÂÚ›ı·Ï„Ë (1914-1921) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 280

27. H ·ÏÏÈÓfiÛÙËÛË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285

28. H ¤ÍÔ‰Ô˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 290

29. TÔ ÚÒÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 301

30. H ™‡Ì‚·ÛË Ù˘ §Ô˙¿Ó˘ Î·È Ë ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 312

31. H EÈÙÚÔ‹ AÔηٷÛÙ¿Ûˆ˜ ¶ÚÔÛʇÁˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322

32. H ·ÁÚÔÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 330

33. H ·ÛÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 337

34. H ·Ô˙ËÌ›ˆÛË ÙˆÓ ·ÓÙ·ÏÏ·Í›ÌˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 346

35. H ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈ΋ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 352

36. H ÂÓۈ̿وÛË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 363

37. OÈ ÂÈÙÒÛÂȘ ·fi ÙËÓ ¿ÊÈÍË ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 372

∂·Ó·ÏËÙÈο ı¤Ì·Ù· – ∂ÓfiÙËÙ˜ 22-37 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 382

KÂÊ¿Ï·ÈÔ 4: TÔ KÚËÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· ·fi ‰Èψ̷ÙÈ΋ ¿Ô„Ë

ηٿ ÙÔ 19Ô Î·È ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÙÔ˘ 20Ô‡ ·ÈÒÓ·

38. H ÔÚÁ¿ÓˆÛË Ù˘ KÚËÙÈ΋˜ ¶ÔÏÈÙ›·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 392

39. H ÂÚ›Ô‰Ô˜ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 398

40. T· ÚÒÙ· Ó¤ÊË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

41. H ·ӿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ £ÂÚ›ÛÔ˘ (1905)

·. Δ· ·›ÙÈ· Î·È ÔÈ ·ÊÔṲ́˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 409

‚. ∏ ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙÔ˘ Ú›ÁÎÈ· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 410

42. H ·ӿÛÙ·ÛË ÙÔ˘ £ÂÚ›ÛÔ˘ (1905)

Á. ∏ ÛÙ¿ÛË ÙˆÓ ªÂÁ¿ÏˆÓ ¢˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È ÔÈ ‰Èψ̷ÙÈÎÔ› ÂÏÈÁÌÔ› ÙÔ˘ ∂Ï. μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ . . . . . . 420

‰. ΔÔ Ù¤ÏÔ˜ Ù˘ ·ӿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ £ÂÚ›ÛÔ˘ Î·È Ô ıÚ›·Ì‚Ô˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜

ÙÔ˘ ∂Ï¢ıÂÚ›Ô˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 421

43. H ·ÚÌÔÛÙ›· ÙÔ˘ AÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘ Z·˝ÌË (1906-1908) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 430

44. H Î·Ù¿Ï˘ÛË Ù˘ ·ÚÌÔÛÙ›·˜ ÛÙËÓ KÚ‹ÙË – ¶ÚÒÙÔ ÂÓˆÙÈÎfi æ‹ÊÈÛÌ· ÙˆÓ KÚËÙÒÓ . . . . . . . . 434

45. T· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1909-1913 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 439

46. H ÌÂÙ¿ÎÏËÛË ÙÔ˘ BÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÛÙËÓ Aı‹Ó· Î·È ÔÈ ÂÈÙÒÛÂȘ ÛÙÔ KÚËÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· . . . . . . . . . 443

47. H ÔÚÈÛÙÈ΋ χÛË ÙÔ˘ KÚËÙÈÎÔ‡ ˙ËÙ‹Ì·ÙÔ˜ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 449

∂·Ó·ÏËÙÈο ı¤Ì·Ù· – ∂ÓfiÙËÙ˜ 38-47 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 454

KÂÊ¿Ï·ÈÔ 5: ¶·Ú¢Í›ÓÈÔ˜ EÏÏËÓÈÛÌfi˜

48. OÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÓÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 460

49. AÁÒÓ˜ ÁÈ· ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÌÈ·˜ ·˘ÙfiÓÔÌ˘ ¶ÔÓÙȷ΋˜ ¢ËÌÔÎÚ·Ù›·˜ (1917-1922) . . . . . . . . 469

50. H ÌÂıÔ‰Â˘Ì¤ÓË ÂÍfiÓÙˆÛË (ÁÂÓÔÎÙÔÓ›·) ÙˆÓ EÏÏ‹ÓˆÓ ÙÔ˘ ¶fiÓÙÔ˘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 485

∂·Ó·ÏËÙÈο ı¤Ì·Ù· – ∂ÓfiÙËÙ˜ 48-50 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 505

A·ÓÙ‹ÛÂȘ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 535

μÈ‚ÏÈÔÁÚ·Ê›· . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 667

11

1ΔÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ·

Εξελίξεις στον αγροτικό χώρο στον σύγχρονο κόσμο

Kυριαρχία του αγροτικού τομέα στην οικονομία (παραγωγικά, κοι-

νωνικά)

– Ευρώπη («δυτικός κόσμος»): υποχώρηση αυτής της κυριαρχίας

– Ελλάδα: αργοί ρυθμοί, «μεσογειακοί»

– Kατοχή γης: έπαυε προοδευτικά να είναι πηγή εξουσίας και κύρους

→ ανάγκη για αγροτική μεταρρύθμιση

Kατάτμηση αξιοποιήσιμων εδαφών σε μικρές παραγωγικές μονάδες

οικογενειακού χαρακτήρα

– Δεν γνώρισε εντάσεις όπως σε Ευρώπη και Βαλκάνια

– Προοδευτική διανομή εθνικών γαιών από 1821-1828 → πλήθος μι-

κρών ιδιοκτησιών

– Λίγα «τσιφλίκια» σε Αττική και Εύβοια → δεν δημιουργούσαν πρό-

βλημα

Μέχρι τον

19ο αιώνα

Βιομηχανική

επανάσταση

Αγροτική με-

ταρρύθμιση

Πρόβλημα

έγγειας ιδιο-

κτησίας στην

Ελλάδα

Η διανομή των «εθνικών γαιών»1 και το ζήτημα της μεγάλης ιδιοκτησίας

στην Ελλάδα

1. «∂ıÓÈΤ˜ Á·›Â˜»: ‹Ù·Ó ÔÈ ·Î›ÓËÙ˜, ÔÈ ÎÙËÌ·ÙÈΤ˜ ȉÈÔÎÙËۛ˜ ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ ÛÙȘ ÂÚÈÔ¯¤˜ Ô˘ ÂÚÈ‹Ïı·Ó

ÛÙÔÓ ¤ÏÂÁ¯Ô ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜. ∏ ÁË ·˘Ù‹ ·Ó‹Î ›Ù ÛÙÔ ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ‰ËÌfiÛÈÔ Â›Ù Û ÌÔ˘ÛÔ˘ÏÌ·ÓÈο

ȉڇ̷ٷ ›Ù Û ȉÈÒÙ˜, ̂ ˜ ȉÈÔÎÙËÛ›· ‹ ̂ ˜ ‰Èη›ˆÌ· ÓÔÌ‹˜ (ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢Û˘). √È ÂÚÈÔ˘Û›Â˜ ·˘Ù¤˜ ÂÚÈ‹Ï-

ı·Ó ÛÙËÓ Î˘ÚÈfiÙËÙ· ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ «Â·Ó·ÛÙ·ÛÙÈÎÒ ‰Èη›ˆ». °È· ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ·ӷÛÙ·ÙÈΤ˜ ΢-

‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ ·ÔÙ¤ÏÂÛ·Ó ÙÔ ÚÒÙÔ Î·È, Ô˘ÛÈ·ÛÙÈο, ÙÔ ÌfiÓÔ ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ ÛÙË ‰È¿ÚÎÂÈ· ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ÁÈ’ ·˘Ùfi ηÈ

¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ˆ˜ ˘Ôı‹ÎË ÁÈ· ÙË Û‡Ó·„Ë ‰·Ó›ˆÓ ‹ ˆ˜ ̤۷ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛ˘ ÂÛfi‰ˆÓ, ̤ۈ Ù˘ ÂÎÔ›Ë-

Û‹˜ ÙÔ˘˜. ∏ ¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ Á·ÈÒÓ ·˘ÙÒÓ ÌÔÚ› Ó· ˘ÔÏÔÁÈÛÙ› ÌfiÓÔ Î·Ù¿ ÚÔÛ¤ÁÁÈÛË, ηıÒ˜ ÙÔ Û¯ÂÙÈÎfi ÌÂ

ÙËÓ ¤ÁÁÂÈÔ È‰ÈÔÎÙËÛ›· ÔıˆÌ·ÓÈÎfi ηıÂÛÙÒ˜ ‹Ù·Ó ÂÚ›ÏÔÎÔ, fiˆ˜ Î·È ÔÈ Ì˯·ÓÈÛÌÔ› ·ÔÁÚ·Ê‹˜ ÙˆÓ ÂÚÈ-

Ô˘ÛÈ·ÎÒÓ ÛÙÔȯ›ˆÓ. ÀÔÏÔÁ›˙ÂÙ·È fiÙÈ Ë ¤ÎÙ·Û‹ ÙÔ˘˜ ·ÓÂÚ¯fiÙ·Ó ¯ÔÓ‰ÚÈο Û 4.000.000-5.000.000 ÛÙÚ¤ÌÌ·-

Ù·. [BÏ. Û¯ÔÏ. ‚È‚Ï›Ô, ÛÂÏ. 23-24.]

12 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

– Eμφανίζεται ζήτημα μεγάλης ιδιοκτησίας

– Οι Έλληνες του εξωτερικού:

• αγόρασαν τα τσιφλίκια της Θεσσαλίας

• διατήρησαν τον θεσμό των κολίγων

• άσκησαν πολιτικές και κοινωνικές πιέσεις για να κερδοσκοπήσουν

(επιβολή υψηλών δασμών στο εισαγόμενο σιτάρι, υψηλότερες τιμές

για το εγχώριο, τεχνητές ελλείψεις)

– Ψήφιση νόμων για απαλλοτριώσεις και διανομή γης σε ακτήμονες

– Η εφαρμογή αυτών των νόμων αποδείχθηκε δύσκολη υπόθεση

– Tριβές που προκάλεσαν συγκρούσεις → σημαντικότερη: Κιλελέρ, 1910

Πιο περίπλοκο το ζήτημα γαιοκτησίας → στα νέα όρια της χώρας υπήρ-

χαν πλέον και μουσουλμάνοι ιδιοκτήτες μεγάλων εκτάσεων

– Εποχή Ά Παγκοσμίου πολέμου2 και «εθνικού διχασμού»3

– Oλοκλήρωση αγροτικής μεταρρύθμισης

– Kυβέρνηση Eλευθερίου Βενιζέλου, Θεσσαλονίκη (1917)

Διεύρυνση

ελληνικού

κράτους:

1864 (Eπτά-

νησα),1881

(Θεσσαλία)*

1907

Τέλος Βαλκα-

νικών πολέ-

μων (1913)

1917

Νομοθετικές προσπάθειες αντιμετώπισης των πρακτικών των «τσιφλικάδων»

Ολοκλήρωση αγροτικής μεταρρύθμισης και στόχοι της

2. ∞′′ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ˜ fiÏÂÌÔ˜ (1914-1918): Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ó¤ˆÓ Û˘Û¯ÂÙÈÛÌÒÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ ÛÙËÓ Â˘Úˆ·˚΋ ÈÛÔÚÚÔ›·,

ÔÈ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎÔ› ·ÓÙ·ÁˆÓÈÛÌÔ› ÙˆÓ ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Î·È Ë ÁÂÚÌ·ÓÈ΋ ÂÂÎÙ·ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Ô‰‹ÁËÛ·Ó ÛÙÔ Í¤Û·ÛÌ·

ÙÔ˘ ∞′ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ÔϤÌÔ˘, ÙÔÓ πÔ‡ÏÈÔ ÙÔ˘ 1914. √È ‰‡Ô Û˘Ó·ÛÈÛÌÔ› ‰˘Ó¿ÌÂˆÓ Ô˘ ·Ó·ÌÂÙÚ‹ıËÎ·Ó ‹Ù·Ó: ÔÈ

∫ÂÓÙÚÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ (Ë ∞˘ÛÙÚ›· Î·È Ë °ÂÚÌ·Ó›· Î·È ·ÚÁfiÙÂÚ· Ë μÔ˘ÏÁ·Ú›· Î·È Ë ΔÔ˘ÚΛ·) Î·È Ë «ΔÚÈÏ‹ ™˘-

ÓÂÓÓfiËÛË» ‹ ∞ÓÙ¿ÓÙ (Ë ∞ÁÁÏ›·, Ë °·ÏÏ›· Î·È Ë ƒˆÛ›· ·Ú¯Èο, Ì ÙȘ Ôԛ˜ ·ÚÁfiÙÂÚ· Û˘ÌÌ·¯Ô‡Ó Ë ™ÂÚ‚›·, ÙÔ

μ¤ÏÁÈÔ, Ë πÙ·Ï›· Î·È Ë ƒÔ˘Ì·Ó›·). ∏ ∂ÏÏ¿‰·, ÏfiÁˆ Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ÎÚ›Û˘ Ì ÙÔÓ «ÂıÓÈÎfi ‰È¯·ÛÌfi», ÚÔÛ¯Ò-

ÚËÛ ÛÙËÓ ∞ÓÙ¿ÓÙ ÙÔÓ ª¿ÈÔ ÙÔ˘ 1917.

3. «EıÓÈÎfi˜ ‰È¯·ÛÌfi˜» (1915-1917): Ë Ú‹ÍË ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ∂Ï¢ıÂÚ›Ô˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ Î·È ÙÔ˘ ‚·ÛÈÏÈ¿ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˘ ̂ ˜

ÚÔ˜ ÙË ÛÎÔÈÌfiÙËÙ· Û˘ÌÌÂÙÔ¯‹˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙÔÓ ∞′ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ fiÏÂÌÔ. √ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ fiÙÈ Ë ¯Ò-

Ú· ¤Ú ӷ Ù·¯ı› ÛÙÔ Ï¢Úfi Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ, ÂÓÒ Ô ∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ˘ÔÛÙ‹ÚÈ˙ ÙȘ ∫ÂÓÙÚÈΤ˜ ¢˘Ó¿ÌÂȘ. ∏ ‰È·-

Ì¿¯Ë ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ‰‡Ô Ô‰‹ÁËÛ ÙÔÓ μÂÓÈ˙¤ÏÔ ÛÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ‰È΋˜ ÙÔ˘ ΢‚¤ÚÓËÛ˘ ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË (΢‚¤Ú-

ÓËÛË ∂ıÓÈ΋˜ ÕÌ˘Ó·˜, 1916), ÂÓÒ Ë Û‡ÁÎÚÔ˘ÛË ‹Ú ÛÙ·‰È·Î¿ ‰È·ÛÙ¿ÛÂȘ ÂÌʇÏÈÔ˘ ÔϤÌÔ˘, ¯ˆÚ›˙ÔÓÙ·˜ ÙËÓ

∂ÏÏ¿‰· Û ‰‡Ô ΢‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ Î·È ‰‡Ô ·ÓÙÈÌ·¯fiÌÂÓ˜ ·Ú·Ù¿ÍÂȘ.

* μÏ. ̄ ¿ÚÙË, ÛÂÏ. 527.

Ορισμοί των κύριων εννοιών της ενότητας

∞ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË: H ηٿÚÁËÛË ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ȉÈÔÎÙËÛÈÒÓ Î·È Ë Î·Ù¿ÙÌËÛË ÙˆÓ ·ÍÈÔ-

ÔÈ‹ÛÈÌˆÓ Â‰·ÊÒÓ Û ÌÈÎÚ¤˜ ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ ÌÔÓ¿‰Â˜, ÔÈÎÔÁÂÓÂÈ·ÎÔ‡ ̄ ·Ú·ÎÙ‹Ú·, Ô˘ ·ÓÙ·-

ÔÎÚ›ÓÔÓÙ·Ó Î·Ï‡ÙÂÚ· ÛÙȘ Ӥ˜ ·Ú·ÁˆÁÈΤ˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ Û˘Óı‹Î˜. [μÏ. Û¯ÔÏ. ‚È‚Ï›Ô,

ÛÂÏ. 42.]

Προσεγγίζοντας τις πηγές του σχολικού βιβλίου

❏ ∞·ÏÏÔÙÚÈÒÛÂȘ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ·ÁÚÔÙÈÎÒÓ È‰ÈÔÎÙËÛÈÒÓ [›Ó·Î·˜ 7 – Û¯ÔÏ. ‚È‚Ï›Ô, ÛÂÏ. 44]

Ερώτηση

§·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ̆ fi„Ë ÙÔÓ Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓÔ ›Ó·Î· Î·È Ì ‚¿ÛË ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ, Ó· ÂÍË-

Á‹ÛÂÙ ÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ ··ÏÏÔÙÚÈÒÛÂˆÓ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ·fi ÙÔ 1917 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1925.

Απάντηση

Ÿˆ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙÔÓ ›Ó·Î· Î·È ·fi Û¯ÂÙÈΤ˜ ÏËÚÔÊÔڛ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘, Ô ·ÚÈıÌfi˜

ÙˆÓ ··ÏÏÔÙÚÈÒÛÂˆÓ Ô˘ ¤ÁÈÓ·Ó ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ·fi ÙÔ 1917 ̤¯ÚÈ ÙÔ 1925 ı· ÌÔÚÔ‡Û·Ó

Ó· Û˘ÓÔ„ÈÛÙÔ‡Ó ÛÙ· ÂÍ‹˜:

– Στήριξη και πολλαπλασιασμός ελληνικών ιδιοκτησιών

– Aποκατάσταση προσφύγων

– Πρόληψη κοινωνικών εντάσεων

– Aπαλλοτρίωση μεγάλων αγροτικών ιδιοκτησιών → έγινε δυνατή

– Aνάγκη αποκατάστασης προσφύγων

– Μακεδονία: 85% (ενν. των καλλιεργήσιμων εκτάσεων)

– Θεσσαλία: 68%

– Στο σύνολο καλλιεργήσιμης γης της χώρας: 40%

– Η αγροτική μεταρρύθμιση οδήγησε την αγροτική οικονομία της χώ-

ρας σε καθεστώς μικροϊδιοκτησίας

– Νέα προβλήματα: δυσκολία μικροκαλλιεργητών για εμπορευματο-

ποίηση παραγωγής → θύματα των εμπόρων

– Ίδρυση:

• Αγροτικής Τράπεζας

• κρατικών οργανισμών παρέμβασης

• παραγωγικών συνεταιρισμών

13

Στόχοι

Μετά

τον πόλεμο

Αναδιανομή

γης

Αποτελέ-

σματα

Αποτελέσματα αγροτικής μεταρρύθμισης και εξέλιξη του αγροτικού ζητήματος

– ΔÔ 1917 Ì ÙË ÓÔÌÔıÂÛ›· ÙÔ˘ ∂Ï¢ıÂÚ›Ô˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÚÔ¯ˆ-

Ú› Î·È ÊÙ¿ÓÂÈ ÛÙÔÓ ·ÚÈıÌfi ÙˆÓ 64 ··ÏÏÔÙÚÈÒÛˆÓ. ΔÔ ¤ÚÁÔ ·Ó·ÎfiÙÂÙ·È ÏfiÁˆ Ù˘

ÂÈÛfi‰Ô˘ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙÔÓ ∞′ ¶·ÁÎfiÛÌÈÔ fiÏÂÌÔ Î·È ÛÙËÓ ÂÌÏÔ΋ Ù˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ÛÙÔÓ

ÂÏÏËÓÔÙÔ˘ÚÎÈÎfi fiÏÂÌÔ ÛÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·.

– μÏ. Û¯ÔÏ. ‚È‚Ï›Ô, ÛÂÏ. 43-44: «ΔÔ ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈÎfi ‚‹Ì· … ‚Ú¤ıËΠÛÙÔ Â›ÎÂÓÙÚÔ ÙÔ˘

ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ÂӉȷʤÚÔÓÙÔ˜».

– ΔËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1921-1922, ÏfiÁˆ Ù˘ ÂÌÏÔ΋˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙË ÌÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ ÂÎÛÙÚ·Ù›·

ÔÈ ··ÏÏÔÙÚÈÒÛÂȘ ·Ó¤Ú¯ÔÓÙ·È ÌfiÓÔ Û 12. √ ‚·ÛÈÎfiÙÂÚÔ˜ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ’ ·˘Ùfi Â›Ó·È fiÙÈ ÙÔ

ÎÚ¿ÙÔ˜ ‰ÈÔ¯ÂÙ‡ÂÈ ÌÂÁ¿Ï· ̄ ÚËÌ·ÙÈο ÔÛ¿ Û ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ‰·¿Ó˜.

– ∫·Ù¿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1923-1925 ÔÈ ··ÏÏÔÙÚÈÒÛÂȘ ·˘Í¿ÓÔÓÙ·È ÛËÌ·ÓÙÈο, ηıÒ˜ ·Ó¤Ú¯Ô-

ÓÙ·È ÛÙȘ 1.203. ∏ ·‡ÍËÛË ·˘Ù‹ ηٿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ ÔÊ›ÏÂÙ·È ÛÙËÓ ÂÈÙ·ÎÙÈ΋ ·Ó¿ÁÎË Ù˘

·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ Ô˘ ¤Ú¯ÔÓÙ·È ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ÌÂÙ¿ ÙË MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÈ΋ η-

Ù·ÛÙÚÔÊ‹ Î·È ÙËÓ ˘ÔÁÚ·Ê‹ Ù˘ ™˘Óı‹Î˘ Î·È Ù˘ ™‡Ì‚·Û˘ Ù˘ §Ô˙¿Ó˘ ÁÈ· ÙËÓ ˘Ô-

¯ÚˆÙÈ΋ ·ÓÙ·ÏÏ·Á‹ ÙˆÓ ÏËı˘ÛÌÒÓ.

– μÏ. Û¯ÔÏ. ‚È‚Ï›Ô, ÛÂÏ. 45: «∏ ·Ó·‰È·ÓÔÌ‹ Ô˘ ¤ÁÈÓ ¤ÊÙ·Û ÛÙÔ 85% ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈ-

ÌˆÓ ÂÎÙ¿ÛÂˆÓ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· … ÙȘ ÂÓÙ¿ÛÂȘ Ô˘ ÁÓÒÚÈÛ·Ó ¿ÏÏ· ÎÚ¿ÙË Ù˘ ∂˘ÚÒ˘

(πÛ·Ó›·, μÔ˘ÏÁ·Ú›·, ƒÔ˘Ì·Ó›· Î.Ï.)».

❏ H ÁˆÚÁ›· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ηٿ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ· [·Ú¿ıÂÌ· – Û¯ÔÏ. ‚È‚Ï›Ô, ÛÂÏ. 45-46]

Ερώτηση

§·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë ÙË Û˘ÁÎÂÎÚÈ̤ÓË ËÁ‹ Î·È Ì ‚¿ÛË ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ, Ó·

·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· ηٿ ÙÔÓ 19Ô ·ÈÒÓ·.

Απάντηση

Ÿˆ˜ ÚÔ·ÙÂÈ ·fi ÙËÓ ËÁ‹, Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜ ÛÙËÓ EÏÏ¿‰· ηٿ ÙÔÓ 19Ô ·È-

ÒÓ· ı· ÌÔÚÔ‡Û ӷ Û˘ÓÔ„ÈÛÙ› ÛÙ· ÂÍ‹˜:

– ∏ ¤ÎÙ·ÛË ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁ‹ÛÈÌˆÓ Á·ÈÒÓ ‰ÂÓ ÌÔÚ› Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚÈÛÙ› Ì ·ÎÚ›‚ÂÈ·.

– ΔÔ 1836 ÂΉfiıËΠÓfiÌÔ˜ Û‡Ìʈӷ Ì ÙÔÓ ÔÔ›Ô ÚÔ‚ÏÂfiÙ·Ó Ë Û‡ÓÙ·ÍË ÚÔÛˆÚÈÓÔ‡

ÎÙËÌ·ÙÔÏÔÁ›Ô˘ ÙˆÓ È‰ÈˆÙÈÎÒÓ ÂÎÙ¿ÛˆÓ, ·ÏÏ¿ ÔÈΛϘ ‰˘ÛÎÔϛ˜ ÂÌfi‰ÈÛ·Ó ÙËÓ ÂÊ·Ú-

ÌÔÁ‹ ÙÔ˘.

– ¶ÚÈÓ ·fi ÙËÓ ›‰Ú˘ÛË ÙÔ˘ ·ÓÂÍ¿ÚÙËÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ (1830) Ë Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙÔÓ

ÁˆÚÁÈÎfi ÙÔ̤· ¤‚·ÏÏ ÙËÓ ÎÚ·ÙÈ΋ ̤ÚÈÌÓ·. ª¤¯ÚÈ ÙfiÙ ٷ ·ÚÈ· ¯·Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈο

Ù˘ ‹Ù·Ó ·˘ı·ÈÚÂۛ˜, ·‚‚·ÈfiÙËÙ· Ù˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ‹ ··ÁfiÚ¢ÛË Î·ÙÔ¯‹˜ Á˘, ηٷ-

‰˘Ó·ÛÙ‡ÛÂȘ Î·È ‚·ÚÈ¿ ÊÔÚÔÏÔÁ›·.

– ªÂÙ¿ ÙËÓ ·ÓÂÍ·ÚÙËÛ›· (1830) Ë ¯ÒÚ· ¤ÌÔÈ·˙ ÂÚË̤̈ÓË ·fi ·ÓıÚÒÔ˘˜ Î·È Ë ÁË

‹Ù·Ó ̄ ¤ÚÛ· ·fi ÙȘ ηٷÛÙÚÔʤ˜ ÙÔ˘ ÔϤÌÔ˘.

14 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

– øÛÙfiÛÔ, ¤ÎÙÔÙ ÛËÌÂÈÒıËΠÌÂÁ¿ÏË ÚfiÔ‰Ô˜ ÛÙË ÁˆÚÁ›·, Ë ÔÔ›· ηٿ ·ÚÈÔ ÏfiÁÔ

ÛÙËÚ›¯ıËΠÛÙËÓ ÚÔÛˆÈ΋ ÂÚÁ·Û›·, ÙȘ ÚÔÛ¿ıÂȘ Î·È ÙË ÊÈÏÔÔÓ›· ÙÔ˘ ŒÏÏËÓ·

ÁˆÚÁÔ‡.

Θέματα προς απάντηση*

✓ Ερωτήσεις κατανόησης

1.1 ¶Ò˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÙËΠÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ÛÙȘ ̄ ÒÚ˜ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘;

1.2 ¶Ò˜ ·ÓÙÈÌÂÙˆ›ÛÙËΠÙÔ Úfi‚ÏËÌ· Ù˘ ¤ÁÁÂÈ·˜ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÔȘڷÎÙÈΤ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÔÈ ÙÛÈÊÏÈο‰Â˜;

1.3 ªÂ ÔÈÔ˘˜ ÙÚfiÔ˘˜ ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·;

1.4 ·) ¶ÔÈÔÈ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ ¤ÙÚ„·Ó ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿-‰· ÙÔ˘ 19Ô˘ ·ÈÒÓ·;

‚) ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙÂ Û˘ÓÔÙÈο ÙȘ ÂÈÙÒÛÂȘ Ù˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·˜ ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ ÛÙËÓ ÔÈ-

ÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ̇ ˆ‹ ÙÔ˘ ÙfiÔ˘.

1.5 ¡· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙÔÓ ÙÚfiÔ ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ˘ ÙÔ˘ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜ ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ Ù˘£ÂÛÛ·Ï›·˜ ·fi ÙȘ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ΢‚ÂÚÓ‹ÛÂȘ.

1.6 ¶ÔÈÔ ‹Ù·Ó ÙÔ Î‡ÚÈÔ ·›ÙËÌ· ÙˆÓ £ÂÛÛ·ÏÒÓ ·ÎÙËÌfiÓˆÓ ·fi ÙÔ 1881 Î·È fiÙ ÂÈχıËÎÂ;

1.7 ·) ¡· ÂÎı¤ÛÂÙ ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ 1917. ‚) ¡· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÂÙ ÙȘ Û˘Ó¤ÂȘ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ˙ˆ‹

Ù˘ ̄ ÒÚ·˜.

1.8 ¶fiÙ ÔÏÔÎÏËÚÒıËÎÂ Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË; ¶ÔÈÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ ÛÙfi¯ÔÈ Î·È ÔÈ· Ù··ÔÙÂϤÛÌ·Ù¿ Ù˘;

✓ Ερωτήσεις τύπου «Σωστό – Λάθος»

1.9 ¡· ÂȂ‚·ÈÒÛÂÙ ‹ Ó· ‰È·„‡ÛÂÙ ÙȘ ·ÎfiÏÔ˘ı˜ ÚÔÙ¿ÛÂȘ ÛËÌÂÈÒÓÔÓÙ·˜ Ì ¤Ó· ÃÙÔ ÛˆÛÙfi ‹ ÙÔ Ï¿ıÔ˜ ÛÙÔ ·ÓÙ›ÛÙÔÈ¯Ô ÙÂÙÚ·ÁˆÓ¿ÎÈ.

Σωστό Λάθος

1. ΔÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ‹Ù·Ó Úfi‚ÏËÌ· ÌfiÓÔ ÙÔ˘ ÂÏÏ·‰ÈÎÔ‡ ̄ ÒÚÔ˘.

15

* √È ··ÓÙ‹ÛÂȘ ÛÙ· £¤Ì·Ù· ÚÔ˜ ·¿ÓÙËÛË ‰›ÓÔÓÙ·È ÛÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘.

2. ∏ ‰È·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ «ÂıÓÈÎÒÓ Á·ÈÒÓ» Ô˘ ÚԤ΢„·Ó ·fi ÙÔÓ Â·Ó·-

ÛÙ·ÙÈÎfi ·ÁÒÓ· ÙÔ˘ 1821-1828 ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛ ϋıÔ˜ ÚÔ‚ÏËÌ¿ÙˆÓ.

3. ∏ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ Ú·ÁÌ·ÙÔ-

ÔÈ‹ıËΠÙÔ 1864. [∂ÍÂÙ¿ÛÂȘ 2006]

4. ∏ ‰È‡ڢÓÛË ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ì ٷ ∂Ù¿ÓËÛ·, ÙËÓ ÕÚÙ·

Î·È ÙË £ÂÛÛ·Ï›· ¤ÊÂÚ ÛÙÔ ÚÔÛ΋ÓÈÔ ÙÔ ̇ ‹ÙËÌ· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ȉÈÔ-

ÎÙËÛ›·˜. [∂ÍÂÙ¿ÛÂȘ 2002]

5. √È ÓfiÌÔÈ ÙÔ˘ 1907 ‰ÂÓ Â¤ÙÚÂ·Ó ÙË ‰È·ÓÔÌ‹ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ȉÈÔ-

ÎÙËÛÈÒÓ ÛÙÔ˘˜ ·ÎÙ‹ÌÔÓ˜.

6. ∏ ÔÏÔÎÏ‹ÚˆÛË Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ¤ÁÈÓ ÛÙ· ¯ÚfiÓÈ·

ÙÔ˘ ∞′ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ÔϤÌÔ˘ Î·È ÙÔ˘ «EıÓÈÎÔ‡ ¢È¯·ÛÌÔ‡».

7. §›Á· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙÔÓ fiÏÂÌÔ, οو ·fi ÙËÓ ›ÂÛË ÙÔ˘ ÚÔÛÊ˘-

ÁÈÎÔ‡ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜, Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÔÏÔÎÏËÚÒıËΠηÈ

Ô‰‹ÁËÛ ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›· Ù˘ ¯ÒÚ·˜ Û ηıÂÛÙÒ˜ ÌÈÎÚÔ˚-

‰ÈÔÎÙËÛ›·˜.

✓ Ερωτήσεις σε συμπληρωματικές πηγές

1.10 ∞ÓÙÏÒÓÙ·˜ ÛÙÔȯ›· ·fi Ù· ΛÌÂÓ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Î·È ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ÈÛÙÔÚÈ-Τ˜ Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ, Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ ¤ÙÚ„·Ó ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘

ÌÂÁ¿Ï˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ (1881) ÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜,

ηıÒ˜ Î·È ÙȘ ÂÈÙÒÛÂȘ ÙÔ˘ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ·˘ÙÔ‡ ÛÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ Î·È ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ˙ˆ‹ Ù˘

∂ÏÏ¿‰·˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÙˆÓ B·ÏηÓÈÎÒÓ ÔϤ̈Ó. [∂ÍÂÙ¿ÛÂȘ 2005]

Κείμενο A

™ÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ÛËÌ›ˆÛ ȉȷ›ÙÂÚË ¤Í·ÚÛË Î·Ù¿ ÙËÓÎÚ›ÛÈÌË ÂÚ›Ô‰Ô Ù˘ ÌÂÙ¿‚·Û˘ ·fi ÙËÓ ÔıˆÌ·ÓÈ΋ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ΢ÚÈ·Ú¯›·, Ëۇ̂·ÛË Ù˘ ÚÔÛ¿ÚÙËÛ˘ ¤‚·Ï ÙÔÓ Û‚·ÛÌfi ÙˆÓ ˘·Ú¯fiÓÙˆÓ ‰ÈηȈ̿وÓfiÏˆÓ ÂÎÂ›ÓˆÓ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Î·Ù›¯·Ó ÓfiÌÈÌÔ˘˜ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡˜ Ù›ÙÏÔ˘˜ Û οı ›‰Ô˘˜ Á·›-˜ ‹ ·Î›ÓËÙ·. ∏ ‰È¿Ù·ÍË ıˆڋıËΠfiÙÈ ÂÍÔÌÔ›ˆÓ fiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ Û¯ÂÙÈÎÔ‡˜ Ì ÙËÓ Î·-ÙÔ¯‹ Ù˘ Á˘ ÔıˆÌ·ÓÈÎÔ‡˜ Ù›ÙÏÔ˘˜ Î·È ÙÔ˘˜ ·Ó·ÁÓÒÚÈ˙ ˆ˜ ·Ô‰ÂÈÎÙÈο ÛÙÔȯ›·È‰ÈÔÎÙËÛ›·˜Ø ÂÎÏ‹ÊıËΠ‰Â ˆ˜ ÚÔÓÔÌȷ΋ ÌÂÙ·¯Â›ÚÈÛË ÙˆÓ √ıˆÌ·ÓÒÓ Î·Ùfi¯ˆÓÙ›ÙÏˆÓ Á˘ Î·È Ô‰ËÁÔ‡Û ÛÙËÓ ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ı¤Û˘ ÙˆÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›ˆÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ Î·È Ù˘ÈÛ¯‡Ô˜ Ù˘ ·fiÏ˘Ù˘ ·ÙÔÌÈ΋˜ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ÛÙËÓ ÂÏÏËÓÈ΋ ÓÔÌÔıÂÛ›·, Û ·ÓÙ›ıÂÛË ÌÂÙÔ˘˜ fiÔÈÔ˘˜ ÂÚÈÔÚÈÛÌÔ‡˜ ¤‚·ÏÏÂ Ô ÔıˆÌ·ÓÈÎfi˜ ÓfiÌÔ˜. ∞ÊÔÚÔ‡Û fï˜, ηْ¤ÎÙ·ÛË, Î·È ÙÔ˘˜ ŒÏÏËÓ˜ ·ÁÔÚ·ÛÙ¤˜ –ÚÔ¿ÓÙˆÓ ÎÂÊ·Ï·ÈÔ‡¯Ô˘˜ Ù˘ ÔÌÔÁ¤ÓÂÈ-·˜–, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÓfi„ÂÈ Ù˘ ÚÔÛ¿ÚÙËÛ˘ ›¯·Ó Û‡ÛÂÈ Ó· ·ÔÎÙ‹ÛÔ˘Ó ÎÙ‹Ì·Ù· ÛÙË

16 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

£ÂÛÛ·Ï›·. ∞fi ÙËÓ ¿ÏÏË ÏÂ˘Ú¿, Ë ‰›Î·ÈË ··›ÙËÛË ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ ÁÈ· ·fiÎÙË-ÛË È‰ÈfiÎÙËÙ˘ Á˘ ÌÂÙ¿ ÙËÓ ·ÂÏ¢ı¤ÚˆÛË fi¯È ÌfiÓÔ ‰ÂÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠ·ÏÏ¿·ÓÙ›ıÂÙ· Û˘Óԉ‡ÙËÎÂ Î·È Ì Âȉ›ӈÛË ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙÈÎÒÓ Û¯¤ÛˆÓ, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ηÈÙ˘ ÌË ÔÚÈÔı¤ÙËÛ˘ ÙˆÓ ‰ÈÎÒÓ ÙÔ˘˜ ‰ÈηȈ̿وÓ.

[∞. ™Ê‹Î·-£ÂÔ‰ÔÛ›Ô˘, «√ ΔÚÈÎԇ˘ Î·È ÙÔ ıÂÛÛ·ÏÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ·», ÂÚ. ∂ÁÓ·Ù›·, Ù. 5,

ÂΉ. University Studio Press, 1995-2000, ÛÂÏ. 124]

Κείμενο Β ∏ ·Ó¿ÁÎË Ó· ‰È·ÙËÚËı› Ë ‰·ÓÂÈÔÏËÙÈ΋ ÈηÓfiÙËÙ· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ ÛÙÔ Â͈ÙÂÚÈÎfiÂÌfi‰È˙ ·ÚÎÂÙ¤˜ ÊÔÚ¤˜ ÙË ‰È·‰Èηۛ· Ù˘ ÂÛˆÙÂÚÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘. √ ΔÚÈÎÔ‡-˘ ·¤Ê˘ÁÂ, .¯., Ó· οÓÂÈ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂȘ ÛÙË ÁˆÚÁÈ΋ ÁË Ù˘ ÓÂÔ·ÔÎÙË̤Ó˘·گ›·˜ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜, Ù˘ ÔÔ›·˜ ÙË ÁˆÚÁ›· ¯·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙·Ó Ù· ÌÂÁ¿Ï· ÙÛÈÊÏ›-ÎÈ·, ÁÈ· Ó· ÌËÓ ÚÔÛ‚¿ÏÂÈ ÙȘ ¢·ÈÛıËۛ˜ […] fiÏˆÓ ÙˆÓ ÏÔ˘Û›ˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÙÔ˘Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡, Ô˘ ¤‰ÂÈ¯Ó·Ó fiÏÔ Î·È ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË Ù¿ÛË Ó· ÂÂÓ‰‡Ô˘Ó ÛÙË ÌËÙ¤Ú· ·-ÙÚ›‰·.

[R. Clogg, ™‡ÓÙÔÌË πÛÙÔÚ›· Ù˘ ¡ÂfiÙÂÚ˘ ∂ÏÏ¿‰·˜,

ÂΉ. ∫·Ú‰·Ì›ÙÛ·, ∞ı‹Ó· 1999, ÛÂÏ. 137-138]

1.11 §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ ‚È‚Ï›Ô˘ Û·˜ (‚Ï. ÛÂÏ. 42-46) Î·È ÙÔ ÂÚȯfiÌÂ-ÓÔ ÙˆÓ ËÁÒÓ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó, Ó· ÚÔÛ‰ÈÔÚ›ÛÂÙÂ Î·È Ó· ·Ó·Ï‡ÛÂÙ ÙÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÁÈ· ÙÔ˘˜

ÔÔ›Ô˘˜ ÂÓÙ¿ıËÎ·Ó ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô ·˘Ù‹ (ȉȷ›ÙÂÚ· ÌÂÙ¿ ÙÔ 1909) Ù· ·ÈÙ‹Ì·Ù· ÁÈ· ··ÏÏÔ-

ÙÚ›ˆÛË ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È ÁÈ· ·Ó·Î·Ù·ÓÔÌ‹ Ù˘ Á˘.

Κείμενο A

∏ ηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·

∂ÓÒ Î·È Î·Ù¿ ÙÔ μ˘˙·ÓÙÈÓfiÓ ‰›Î·ÈÔÓ Î·È Î·Ù¿ Ù· › Ù˘ ΔÔ˘ÚÎÔÎÚ·Ù›·˜ ·Ó·Ù˘¯ı¤-ÓÙ· ¤ıÈÌ· Ô È‰ÈÔÎÙ‹Ù˘ ÙfiÙ ÌfiÓÔÓ ‰ÈηÈÔ‡Ù·È Ó· ÂΉÈÒÍË ÙÔ˘ ÎÙ‹Ì·Ùfi˜ ÙÔ˘ ÎfiÏÏËÁ·ÓfiÙ·Ó Â› ̂ ÚÈṲ̂ÓÔÓ ̄ ÚfiÓÔÓ ‰ÂÓ ÂÎÏËÚÒÛÂÈ Ô‡Ùˆ˜ Ù·˜ ̆ Ô¯ÚÂÒÛÂȘ ÙÔ˘, ÔÈ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡-¯ÔÈ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Â΂ȿ˙ÔÓÙ˜ ÙÔ˘˜ ÎÔÏÏ‹ÁÔ˘˜ Î·È ÙË Û˘ÌÚ¿ÍÂÈ ‰˘ÛÙ˘¯Ò˜ Î·È ÙˆÓÂÏÏËÓÈÎÒÓ ‰ÈηÛÙËÚ›ˆÓ ηÙfiÚıˆÛ·Ó Ó· ̆ Ô‚È‚¿ÛˆÛÈ ÙËÓ Û¯¤ÛÈÓ ÙÔ˘ ÎfiÏÏËÁ·, ‹ÙȘ ›-¯Â ̄ ·Ú·ÎÙ‹Ú· ÂÌÚ·ÁÌ¿ÙÔ˘ ‰ÈηÈÒÌ·ÙÔ˜, ÂȘ Ì›ÛıˆÛÈÓ, Û˘ÌÊÒÓˆ˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ÔÔ›·Óηٿ ÙÔ Ù¤ÏÔ˜ ÂοÛÙÔ˘ ÁˆÚÁÈÎÔ‡ ¤ÙÔ˘˜ ‰ÈηÈÔ‡Ù·È Ô È‰ÈÔÎÙ‹Ù˘ Ó· ÂÍÒÛË ÙÔ˘ ÎÙ‹Ì·-Ùfi˜ ÙÔ˘ ÙÔ˘˜ ÎfiÏÏËÁ·˜ ·˘ÙÔ‡. ΔÔÈÔ˘ÙÔÙÚfiˆ˜ Ë ·Ú·ÌÔÓ‹ ÙˆÓ ÎÔÏÏ‹ÁˆÓ ÂȘ Ù· ̆ ’·˘ÙÒÓ Î·ÏÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓ· ÎÙ‹Ì·Ù· η٤ÛÙË ·‚‚·›·, fiÂÚ Û˘ÓÂÙ¤ÏÂÛ ÌfiÓÔÓ ÂȘ ÙÔ Ó··ÔÁÔËÙ‡ÛË ÙÔ˘˜ ÎfiÏÏËÁ·˜, Ó· ·Ì‚χÓË ¤ÙÈ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÓ ÙÔ ̆ ¤Ú ‚ÂÏÙÈÒÛˆ˜ Ù˘ηÏÏȤÚÁÂÈ·˜ ÂӉȷʤÚÔÓ ÙˆÓ, Ó· ηٷÛÙ‹ÛË ·˘ÙÔ‡˜ ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÓ ̆ Ô¯ÂÈÚ›Ô˘˜ ÂȘÙËÓ ·ÏËÛÙ›·Ó Î·È ÙËÓ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛÈÓ ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯ˆÓ Î·È ÙˆÓ ÂÈÛÙ·ÙÒÓ ÙˆÓ. ∂¿Ó‰Â ÂȘ ¿ÓÙ· Ù·‡Ù· ÚÔÛı¤ÛËÙ ÙËÓ ·‰È·ÊÔÚ›·Ó, ÙËÓ ÔÔ›·Ó ηٿ ηÓfiÓ· ‰ÂÈÎÓ‡Ô˘Ó·Ó·ÊÔÚÈÎÒ˜ ÂȘ ÙËÓ ÁˆÚÁ›·Ó Î·È ÙÔ˘˜ ÎfiÏÏËÁ·˜ ÔÈ Ì·ÎÚ¿Ó ÙˆÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ ̇ ÒÓÙ˜ ηÈ

17

ÂȘ ·Ï‹ÛÙÔ˘˜ Î·È ·Ì·ı›˜ ÂÈÛٿٷ˜ ÂÌÈÛÙ¢fiÌÂÓÔÈ ·˘Ù¿ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯ÔÈ Ù˘ £ÂÛÛ·-Ï›·˜ ı· ¤¯ËÙ ϋÚË ÂÈÎfiÓ· ÙˆÓ ·ÈÙ›ˆÓ Ù˘ ηÎÔ‰·ÈÌÔÓ›·˜ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜.

[∞. ¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘, «§fiÁÔ˜ ÛÙË μ′ ∞Ó·ıˆÚËÙÈ΋ μÔ˘Ï‹ (1911)». ∞fi ÙÔÓ ÙfiÌÔ

«∞Ï. ¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘, ªÂϤÙ˜, §fiÁÔÈ, ÕÚıÚ·», ÛÂÏ. 99 ÛÙÔ πÛÙÔÚ›· ¡ÂfiÙÂÚË Î·È ™‡Á¯ÚÔÓË,

°′ §˘Î›Ԣ, ÛÂÏ. 33]

Κείμενο Β

∏ ηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜ ÛÙȘ ·Ú·ÌÔÓ¤˜ ÙÔ˘ ∞′′ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ ÔϤÌÔ˘

¶·ÚfiÏÔ fiÙÈ ̂ ˜ ÙÔ 1917 Ôχ Ï›Á· ›¯·Ó Á›ÓÂÈ ÚÔ˜ ÙËÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ÌÈ·˜ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂ-Ù·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘, Â›Ó·È ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ Ô μÂÓÈ˙¤ÏÔ˜ Î·È ÙÔ ÎfiÌÌ· ÙÔ˘ ̆ ‹ÚÍ·Ó ̆ ÔÛÙËÚÈÎÙ¤˜Ù˘ ÌÈÎÚ‹˜ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ·ÓÙ·ÔÎÚÈÓfiÙ·Ó ÛÙȘ ÂÈı˘Ì›Â˜ ηÈÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÌÈ·˜ ·ÓÂÚ¯fiÌÂÓ˘ ٿ͈˜ ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÈÒÓ Ô˘ ¢ÓÔÔ‡Û ¤Ó·Ó ηÈÙ·ÏÈ-ÛÙÈÎfi ÙÚfiÔ ÔÚÁ·ÓÒÛˆ˜ Ù˘ ·Ú·ÁˆÁ‹˜. ø˜ ÙËÓ ¤ÎÚËÍË fï˜ ÙÔ˘ ∞′ ¶·ÁÎÔÛÌ›Ô˘ Ô-ϤÌÔ˘, Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ‰ÂÓ Â›¯Â ·ÎfiÌ· ‰È·ÌÔÚÊÒÛÂÈ ¤Ó· ÔÏÔÎÏËڈ̤ÓÔ ÚfiÁÚ·ÌÌ· ·ÁÚÔ-ÙÈÎÒÓ ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌ›ÛÂˆÓ Î·È Û˘Ó¤¯ÈÛ ӷ ̤ÓÂÈ ÈÛÙ‹ ÛÙËÓ ·Ú¯‹ Ù˘ ÛÙ·‰È·Î‹˜ ··ÏÏÔ-ÙÚÈÒÛˆ˜ Ì ·Ô˙ËÌÈÒÛÂȘ. ªÂÙ¿ ÙËÓ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ ª·Î‰ÔÓ›·˜, fï˜, ÙÔ Úfi‚ÏË-Ì· ¤ÁÈÓ ÈÔ ÈÂÛÙÈÎfi. ∏ ηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ‹Ù·Ó Ôχ ̄ ÂÈÚfiÙÂÚË·fi ÂΛÓË ÙˆÓ ̄ ˆÚÈÎÒÓ Ù˘ ¶·Ï·È¿˜ ∂ÏÏ¿‰Ô˜. ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ· Ë Î·Ù¿ÛÙ·Û‹ÙÔ˘˜ ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ηχÙÂÚË ·fi ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÙˆÓ ‰Ô˘ÏÔ·ÚÔ›ÎˆÓ ÙÔ˘ ªÂÛ·›ˆÓ·. ªÂÙ¿Ì¿ÏÈÛÙ· ÙËÓ ÂÈÛÚÔ‹ ̄ ÈÏÈ¿‰ˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ, Û·Ó Û˘Ó¤ÂÈ· ÙˆÓ B·ÏηÓÈÎÒÓ ÔϤ̈Ó, ËηٿÛÙ·ÛË ·˘Ù‹ ̄ ÂÈÚÔÙ¤Ú„Â. ∞ÚÁfiÙÂÚ·, ÔÈ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËÎ·Ó ·fi ÙÔÓ ∞′¶·ÁÎfiÛÌÈÔ fiÏÂÌÔ Â›¯·Ó ÛÔ‚·Úfiٷ٘ ÂÈÙÒÛÂȘ ÛÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi Úfi‚ÏËÌ·. ªÂÙ¿ ÙÔÊıÈÓfiˆÚÔ ÙÔ˘ 1915, ÔÈ ‚fiÚÂȘ ·گ›Â˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜ ¤ÁÈÓ·Ó Â‰›Ô ÔϤÌÔ˘. ∏ ÂÈ-ÎÚ·ÙÔ‡Û· ·Ó·ÛÊ¿ÏÂÈ· Î·È ÙÂÏÈο ÔÈ ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ÂȯÂÈÚ‹ÛÂȘ, Ô˘ ÂÂÎÙ¿ıËÎ·Ó Î·ÈÛ ÂÏÏËÓÈΤ˜ ÂÚÈÔ¯¤˜, ÚÔοÏÂÛ·Ó Ì·˙È΋ ¤ÍÔ‰Ô ÙˆÓ ̄ ˆÚÈÎÒÓ ÚÔ˜ ÙȘ fiÏÂȘ, fiÔ˘˘‹Ú¯Â ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÛÊ¿ÏÂÈ·. Ÿˆ˜ ‹Ù·Ó Ê˘ÛÈÎfi, Ë ·Ú·ÁˆÁ‹ ¤ÂÛ ·fiÙÔÌ· ÛÙȘÂÚÈÔ¯¤˜ ·˘Ù¤˜, ȉȷ›ÙÂÚ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ Î·Ù¿ÏË„Ë Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ª·Î‰ÔÓ›·˜ ·fi ÙÔ˘˜μÔ˘ÏÁ¿ÚÔ˘˜, ÙÔÓ ∞‡ÁÔ˘ÛÙÔ ÙÔ˘ 1916. ∏ ÎÚ›ÛË ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›· ÂȉÂÈÓÒıËΠ·fi ÙËÓ·ÚÔ˘Û›· 150.000 ÂÚ›Ô˘ ÚÔÛʇÁˆÓ ·fi ÙË £Ú¿ÎË Î·È ÙË ªÈÎÚ¿ ∞Û›·. ∫¿Ùˆ ·fi ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ·˘Ù¤˜, Ë ·Ó¿ÁÎË ÁÈ· ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ¤ÁÈÓ ÂÓÙÔÓfiÙÂÚË Î·ÈÚÔˆı‹ıËΠ·ÔÊ·ÛÈÛÙÈο ·fi ÙË ÌÂÙ·ÚÚ˘ıÌÈÛÙÈ΋ ·ÚÈÛÙÂÚ¿ Ù˘ ·ӷÛÙ·ÙÈ΋˜ÚÔÛˆÚÈÓ‹˜ ΢‚ÂÚÓ‹Ûˆ˜ ÙÔ˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘.

[πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ÙfiÌÔ˜ π∂′, EΉÔÙÈ΋ AıËÓÒÓ, Aı‹Ó· 1978, ÛÂÏ. 75]

1.12 ∞ÓÙÏÒÓÙ·˜ ÛÙÔȯ›· ·fi ÙÔ Î›ÌÂÓÔ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ, Ó· ·Ó·Ù‡ÍÂÙ ÙËÓ ÂȯÂÈÚËÌ·ÙÔÏÔÁ›· ÙˆÓ ÚÔÛÙ·ÙÒÓ ÙÔ˘ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÔ‡ η-

ıÂÛÙÒÙÔ˜ Ù˘ ıÂÛÛ·ÏÈ΋˜ Á˘.

18 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

¢›ÎË ÁÈ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙÔ˘ ∫ÈÏÂϤÚ

√È Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ÁÈ· Ù· ÁÂÁÔÓfiÙ· ÙÔ˘ ∫ÈÏÂÏ¤Ú §¿ÚÈÛ·˜ ·Ú·¤ÌÊıËÎ·Ó ÛÙÔ Î·-ÎÔ˘ÚÁÈÔ‰ÈÎÂ›Ô §·Ì›·˜. √È ‰›Î˜ ¿Ú¯ÈÛ·Ó ÛÙȘ 19 πÔ‡ÓË (1910) Î·È ÙÂÏ›ˆÛ·Ó ÛÙȘ 23ÙÔ˘ ›‰ÈÔ˘ Ì‹Ó·. ™ÙÔ Î·ÎÔ˘ÚÁÈÔ‰ÈÎÂ›Ô Ã·ÏΛ‰·˜ ÛÙ¿ÏıËÎÂ Ô ÂÈÛ·ÁÁÂϤ·˜ Ù˘ §È‚·‰ÂÈ¿˜ °ÂˆÚÁÈ¿‰Ë˜,Ô˘ ·ÚÁfiÙÂÚ· ¤ÁÈÓÂ Î·È ÂÈÛ·ÁÁÂϤ·˜ ÙÔ˘ ÕÚÂÈÔ˘ ¶¿ÁÔ˘. ◊Ù·Ó ·ÁÚÔÙÔÊ¿ÁÔ˜ Î·È Ì›-ÏËÛ Ì χÛÛ·. ∫·È ÙÈ ‰ÂÓ Â›Â. ∞Ó¿ÊÂÚ ÙËÓ ÈÛÙÔÚ›·, ÙËÓ ·Ú¯·›· Î·È ÓÂfiÙÂÚË, ηÈÂÈηϤÛÙËΠfiÏÔ˘˜ ÙÔ˘˜ ÓfiÌÔ˘˜ Î·È ÚÔÊ‹Ù˜ ı¤ÏÔÓÙ·˜ Ó· ·Ô‰Â›ÍÂÈ ˆ˜ ÙÔ ‰Èη›-ˆÌ· Ù˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ Â›Ó·È ÈÂÚfi Î·È ÔÈ ·ÁÚfiÙ˜ Ú¤ÂÈ Ó· ‰Ô˘ÏÂ‡Ô˘Ó Î·È Ó· ÌËÓ ÛË-ÎÒÓÔ˘Ó ÎÂÊ¿ÏÈ. ª·˙› Ì ¿ÏÏ· ·ÂÈÏÒÓÙ·˜ Î·È ÊˆÓ¿˙ÔÓÙ·˜ ›Â: «∏ ÎÔÏÏËÁ›· ›ӷȉÈη›ˆÌ· ÂÓÔ¯ÈÎfiÓ, ÂÙ·ÈÚ›· ‹ Ì›ÛıˆÛȘ, Û˘ÓÂÒ˜ ÔÈ Î·ÙËÁÔÚÔ‡ÌÂÓÔÈ ‰ÂÓ Â‰ÈηÈÔ‡-ÓÙÔ Ó· ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ÛˆÛÈ Ù·Ú·¯¿˜. […] ∞ÁÚÔÙÈÎfiÓ ˙‹ÙËÌ· ‰ÂÓ ˘Ê›ÛٷٷÈ. √È ÙÛÈÊÏÈÎÈ-Ô‡¯ÔÈ È¤˙ÔÓÙ·È Î·È, fiˆ˜ ··ÏÏ·ÁÒÛÈ Î·ıËÌÂÚÈÓÒÓ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛˆÓ, ÂÓÔÈÎÈ¿˙Ô˘Ó Ù·ÎÙ‹Ì·Ù¿ ÙˆÓ. √ £ÂÛÛ·Ïfi˜ ‰ÂÓ Â›Ó·È ÁˆÚÁfi˜, ·ÏÏ¿ ÎÙËÓÔÙÚfiÊÔ˜. ∞ÚÓÂ›Ù·È Ó· ηÏ-ÏÈÂÚÁ‹ÛÂÈ Ï¤ÔÓ ÙˆÓ Â›ÎÔÛÈ ÛÙÚÂÌÌ¿ÙˆÓ. ¶·Ú·Û‡ÚÂÙ·È Â˘Îfiψ˜. £ÔÚ˘‚҉˜ ‰Â Û˘Ï-Ï·ÏËÙ‹ÚÈÔÓ £ÂÛÛ·ÏÒÓ ÛËÌ·›ÓÂÈ ·fiÏ˘ÛÈÓ ¤ÓÙ ¯ÈÏÈ¿‰ˆÓ ¿ÚÎÙˆÓ. ™·Ù·Ï¿ ÙËÓ Â-ÚÈÔ˘Û›·Ó ÙÔ˘ ÛÙ· Ì·Ó¿‚Èη Î·È ‰È’ ·˘Ùfi ηٿ ÙËÓ Â‚‰ÔÌ·‰È·›·Ó ·ÁÔÚ¿Ó ‰ÂÓ Â˘Ú›-ÛÎÂÈ Î·Ó›˜ ÊÚÔ‡Ù·. ΔÚÒÁÂÈ Ù· ·¯Ï¿‰È· Û·Ó ÁÔ˘ÚÔ‡ÓÈ. À¿Ú¯Ô˘Ó ‚‚·›ˆ˜ Î·È Î·ÏÔ›£ÂÛÛ·ÏÔ›. ∞ÏÏ’ ÔÈ Ï›ÛÙÔÈ ÂÍ’ ·˘ÙÒÓ Â›Ó·È ÙÂ̤Ïˉ˜ Î·È ˙ˆÔÎϤٷÈ. √ “°ÂˆÚÁÈ-Îfi˜ ™‡Ó‰ÂÛÌÔ˜” ȉڇıË ‰È¿ ÛÎÔÔ‡˜ ÂÎÌÂÙ·ÏÏ¢ÙÈÎÔ‡˜!...».

[°. ∫ÔÚ‰¿ÙÔ˜, ªÂÁ¿ÏË πÛÙÔÚ›· Ù˘ ∂ÏÏ¿‰Ô˜, Ãπππ, ÛÂÏ. 193]

1.13 ™‡Ìʈӷ Ì ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ËÁ‹˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı›: ·) Ó· ·Ó·Ê¤ÚÂÙ ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ¢ÓfiËÛ·Ó ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ.‚) Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÙˆÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÛÂˆÓ ΔÚÈÎÔ‡Ë ÛÙÔ Úfi‚ÏËÌ·

ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ, ·Ó·Ï‡ÔÓÙ·˜ ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÙÔ˘˜ ·Ú¿ÁÔÓÙ˜ Ô˘ Û˘Ó¤‚·Ï·Ó ÛÙË ‰È·ÌfiÚ-ʈÛË ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜.

ΔÔ Úfi‚ÏËÌ· ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ

∏ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ ÕÚÙ·˜ (1881) ¤ıÂÛ Û ÏÂÈÙÔ˘ÚÁ›· ÙȘ ÓÔÌÈΤ˜ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ Ô˘, ·Ó Î·È Â›¯·Ó ‰È·ÌÔÚʈı› ηٿ ÙËÓ ÚÔËÁÔ‡ÌÂÓË ÂÚ›Ô‰Ô, ›-¯·Ó ˆÛÙfiÛÔ ·Ú·Ì›ÓÂÈ Û ÌÈ· ηٿÛÙ·ÛË ·ÓÂÓÂÚÁÔ‡ ·Ó·ÌÔÓ‹˜. Δ· ÌÂÁ¿Ï· ÙÛÈÊÏ›-ÎÈ· Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È Ù˘ ÕÚÙ·˜ Û¯ËÌ·Ù›ÛıËÎ·Ó Î·Ù¿ ÙÔ Ï›ÛÙÔÓ ÛÙÔ Ôχ ÌÈÎÚfi¯ÚÔÓÈÎfi ‰È¿ÛÙËÌ· Ô˘ ·ÚÂÌ‚Ï‹ıËΠ·fi ÙÔ 1878 (™˘Óı‹ÎË ÙÔ˘ μÂÚÔÏ›ÓÔ˘) ¤ˆ˜ ÙÔ1881 (¤ÙÔ˜ Ù˘ ÚÔÛ¿ÚÙËÛ˘). Ÿˆ˜ Î·È ÛÙËÓ ÂÚ›ÙˆÛË Ù˘ ∞ÙÙÈ΋˜, ÔÈ Û˘Óı‹Î˜ÙÔ˘ μÂÚÔÏ›ÓÔ˘ Î·È Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘ (1881) ÂÚ› Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ··ÁfiÚ¢·ÓÛÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜ ÙËÓ ÂıÓÈÎÔÔ›ËÛË ÙˆÓ ÔıˆÌ·ÓÈÎÒÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ Î·È Â¤‚·ÏÏ·ÓÙÔÓ Û‚·ÛÌfi ÙˆÓ «ÎÂÎÙËÌ¤ÓˆÓ ‰ÈηȈ̿وӻ. μ‚·›ˆ˜, Ë ÓÔÌÈ΋ ·˘Ù‹ Ú‡ıÌÈÛË ‰ÂÓÂÌfi‰ÈÛ ÙË Ì·˙È΋ ·Ô¯ÒÚËÛË ÙˆÓ ΔÔ‡ÚÎˆÓ ÓÔ̤ˆÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ ÂÊԉȷṲ̂ÓÔÈ ÌÂÙÔ˘˜ ÓÂÔ·Á›˜ Ù›ÙÏÔ˘˜ ·fiÏ˘Ù˘ ΢ÚÈfiÙËÙ·˜ ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÙËÎ·Ó ÛÙË ¯ÚËÌ·ÙÈÛÙÈ΋

19

·ÁÔÚ¿ Ù˘ ∫ˆÓÛÙ·ÓÙÈÓÔ‡ÔÏ˘, ·Ó·˙ËÙÒÓÙ·˜ ·ÁÔÚ·ÛÙ¤˜. ™ÙÔ ‰È¿ÛÙËÌ· ÙÚÈÒÓ ÌfiÓÔÂÙÒÓ, ÌÈ· ÂÏÒÚÈ· ÌÂÙ·‚›‚·ÛË Ù›ÙÏˆÓ Î·È ÌÈ· Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË Ù˘ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜ Ú·Á-Ì·ÙÔÔÈ‹ıËÎ·Ó ÂȘ fiÊÂÏÔ˜ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ̄ ÚËÌ·ÙÈÛÙÒÓ Ù˘ ‰È·ÛÔÚ¿˜. […] ∂ÓÙÔ‡ÙÔȘ, Ë ·ÚÂÌ‚ÔÏ‹ ÂÓfi˜ ÂÍ·ÈÚÂÙÈÎÔ‡ ÁÂÁÔÓfiÙÔ˜ ·ÎÈÓËÙÔÔ›ËÛ οı ΢‚ÂÚÓË-ÙÈ΋ ÚˆÙÔ‚Ô˘Ï›· › ÙÔ˘ ı¤Ì·ÙÔ˜: ÙÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÔÈ Â˘ÓÔÔ‡ÌÂÓÔÈ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÂÏÒ-ÚÈ·˜ ÌÂÙ·‚›‚·Û˘ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÒÓ Ù›ÙÏˆÓ ‹Û·Ó ÔÈ ÌÂÁÈÛÙ¿Ó˜ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ¯ÚËÌ·ÙÈ-ÛÙÈÎÔ‡ ÎÂÊ·Ï·›Ô˘ ηٷ‰›Î·Û ÙÔ ÂÏÏËÓÈÎfi ÎÚ¿ÙÔ˜, ηٿ ÙËÓ ¤ÎÊÚ·ÛË ÙÔ˘ ∞ÏÈ‚È˙¿-ÙÔ˘, Û ÌÈ· «·ÍÈÔıÚ‹ÓËÙË ·‰Ú¿ÓÂÈ·». ™ÙËÓ Ú·ÁÌ·ÙÈÎfiÙËÙ·, Ë ·Ú·›ÙËÛË ·˘Ù‹ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, Û˘Óԉ¢fiÌÂÓË ·fiÌÈ· ÛÂÈÚ¿ ¿ÏÏˆÓ ÂÓÂÚÁÂÈÒÓ ̆ ¤Ú Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜, ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ ÛËÌÂ›Ô ÌÈ·˜ÛËÌ·ÓÙÈ΋˜ ÙÔÌ‹˜ ÛÙË Ì¤¯ÚÈ ÙfiÙ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘. Àfi ÙËÓ ÚÔÙÚÔ‹ ÙˆÓ ∂ÏÏ‹ÓˆÓ ÌÂÁÈ-ÛÙ¿ÓˆÓ, ÎÈÓÔ˘Ì¤ÓˆÓ ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ·ÚÔÈÎÈÒÓ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ Î·È ÙˆÓ Î˘Ú›ˆÓ ̄ ÚËÌ·ÙÈ-ÛÙÈÎÒÓ ·ÁÔÚÒÓ Ù˘ ∂˘ÚÒ˘, Ë Î˘‚¤ÚÓËÛË ÙÔ˘ ÷ÚÈÏ¿Ô˘ ΔÚÈÎÔ‡Ë (Ô ÔÔ›Ô˜ ›¯Â ÙËÓÂÍÔ˘Û›· ηٿ ÙÔ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ÂÚÈfi‰Ô˘ 1880-1895), ÁÓˆÛÙÔ‡ ΢ڛˆ˜ ÁÈ· ÙȘ·ÍÈÔÛËÌ›ˆÙ˜ ÚÔÛ¿ıÂȤ˜ ÙÔ˘ ̆ ¤Ú Ù˘ Â΂ÈÔÌ˯¿ÓÈÛ˘, ‰ÂÓ ‰›ÛÙ·Û ӷ ÌÂÙ·‚¿ÏÏÂÈÔÏÔÛ¯ÂÚÒ˜ ÙËÓ ¿ÁÈ· ÁˆÚÁÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ ÂÏÏËÓÈÎÔ‡ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÚÔ-ÛٷهÂÈ ÙË ÌÂÁ¿ÏË ¤ÁÁÂÈÔ È‰ÈÔÎÙËÛ›· ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ […].∏ ÚÔÛ¿ÚÙËÛË Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ·ÔÙ¤ÏÂÛ ÙÔ ÔÚfiÛËÌÔ ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹˜, Ë ÔÔ›·ÛËÌÂÈÒıËΠ̠ÙËÓ ÂÁηٿÏÂÈ„Ë Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ∫Ô˘ÌÔ˘Ó‰Ô‡ÚÔ˘. √ ∫Ô˘ÌÔ˘Ó‰Ô‡-ÚÔ˜ ›¯Â ¿ÓÙ· ˘ÔÛÙËÚ›ÍÂÈ ÙË ÌÈÎÚ‹ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ÂÌÔÚÂ˘Ì·ÙÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹ ÛÙËÁˆÚÁ›· Î·È ·ÓÙÈÙ·¯ı› ÛÙ· ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·. À‹ÚÍÂ Ô ÂÌÓ¢ÛÙ‹˜ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·Ú-Ú‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ 1871 Ë ÔÔ›· ‰È¤ÓÂÈÌ ÙȘ ÂıÓÈΤ˜ Á·›Â˜ ÛÙÔ˘˜ ηÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜. ∞ÓÙÈı¤Ùˆ˜,Ô ΔÚÈÎԇ˘ ˘‹ÚÍÂ Ô ¿ÓıÚˆÔ˜ ÙÔ˘ Û˘Ì‚È‚·ÛÌÔ‡ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ ηÈÙ·ÏÈ-ÛÌÔ‡ Î·È ÙˆÓ Á·ÈÔÎÙËÌfiÓˆÓ ÙÔ˘ ‚ÔÚÚ¿. ŸÌˆ˜ Ë ÔÏÈÙÈ΋ Ù˘ ÚÔÛÙ·Û›·˜ ÙˆÓ ÙÛÈ-ÊÏÈÎÈÒÓ ‰ÂÓ Î·ÙfiÚıˆÛÂ, ·fi ÙÔ ¿ÏÏÔ Ì¤ÚÔ˜, Ó· ÂÍ·ÛÊ·Ï›ÛÂÈ ÌÈ· Û˘Ó¯‹ Î·È ·Úfi-ÛÎÔÙË ‚ÈÔÌ˯·ÓÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË. ™ËÌ·ÓÙÈÎfi ÙÌ‹Ì· Ù˘ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈÔ‡ÌÂÓ˘ ‚ÈÔÌË-¯·ÓÈ΋˜ ·‡ÍËÛ˘ Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÂÙÔ ·fi ÙÔ˘˜ Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ˜ ˘fi ÙË ÌÔÚÊ‹ ÙÔ˘ ˘ÂÚΤÚ-‰Ô˘˜, ÌÂÙ·ÙÚ¤„ÈÌÔ˘ Û ¤ÁÁÂÈÔ ÚfiÛÔ‰Ô. ∏ Û˘Ì‚È‚·ÛÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ ΔÚÈÎÔ‡Ë ̆ ÔÓfiÌ¢ ÙȘ ÚÔÔÙÈΤ˜ ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ η-ÈÙ·ÏÈÛÌÔ‡ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. °È· ÙÔÓ ÏfiÁÔ ·˘Ùfi, ÙÔ Î›ÓËÌ· ÙˆÓ ÎÔÏÏ‹ÁˆÓ Ù˘ £ÂÛÛ·-Ï›·˜ ‚ڋΠÔχ ÓˆÚ›˜ ¤Ó·Ó Û‡ÌÌ·¯Ô ȉȷÈÙ¤Úˆ˜ ÈÛ¯˘Úfi Î·È ·ÔÊ·ÛÈṲ̂ÓÔ Ó· Ô‰Ë-Á‹ÛÂÈ ÙËÓ ·Ó·Ì¤ÙÚËÛË ¤ˆ˜ ÙË ÚÈ˙È΋ ÂÎηı¿ÚÈÛË ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ ÎÙËÌ¿ÙˆÓ: ÙÔÓ ·ÛÙÈ-Îfi Î·È Ì¿ÏÈÛÙ· ‚ÈÔÌ˯·ÓÈÎfi ηÈÙ·ÏÈÛÌfi. ª¤Û· Û’ ·˘Ùfi ÙÔ Ï·›ÛÈÔ Ú¤ÂÈ Ó· ·Ó·-Ï˘ı› ÙÔ ̇ ‹ÙËÌ· Ù˘ ‰Â‡ÙÂÚ˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·.

[∫. μÂÚÁfiÔ˘ÏÔ˜, ΔÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜,

ÂΉ. ∂Í¿ÓÙ·˜, ∞ı‹Ó· 1975, ÛÂÏ. 120-121, 161]

1.14 §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ̆ fi„Ë ÙÔ ·Ú¿ıÂÌ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È Ì ‚¿ÛË ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ ÁÓÒ-ÛÂȘ, Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ ÷ÚÈÏ¿Ô˘ ΔÚÈÎÔ‡Ë ÛÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· Î·È ÙȘ

Û˘Ó¤ÂȘ Ù˘ ÔÏÈÙÈ΋˜ ÙÔ˘ ÛÙÔ Û‡ÓÔÏÔ ÙˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ.

20 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

∏ Ó¤· ΢‚¤ÚÓËÛË Ã·ÚÈÏ¿Ô˘ ΔÚÈÎÔ‡Ë, ·Ì¤Ûˆ˜ ÌÂÙ¿ ÙÔÓ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌfi Ù˘ ÙÔÓ ª¿ÚÙÈÔÙÔ˘ 1882, Ì ÂÁ΢ÎÏ›Ô˘˜ Ù˘ ÚÔ˜ ÙȘ ÙÔÈΤ˜ ‰ÈÔÈ΋ÛÂȘ ∏ÂÈÚÔıÂÛÛ·Ï›·˜, ÙȘ ·ÛÙ˘-ÓÔÌÈΤ˜ Î·È ÛÙÚ·ÙȈÙÈΤ˜ ·Ú¯¤˜ Î.¿. Û˘ÓÈÛÙÔ‡Û ÙË Ï‹„Ë ÚÔÛˆÚÈÓÒÓ Ì¤ÙÚˆÓ ÁÈ· ÙˉȷًÚËÛË Ù˘ ‰ËÌfiÛÈ·˜ Ù¿Í˘ Î·È ÙËÓ ÚfiÏË„Ë Ù·Ú·¯ÒÓ, ηıÒ˜ Î·È ÙËÓ ·ÚÔ¯‹Ï‹ÚÔ˘˜ ÛÙ‹ÚÈ͢ ÛÙÔ˘˜ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯Ô˘˜.√È ÂÈÛٿ٘ ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯ˆÓ, ¤¯ÔÓÙ·˜ ÙËÓ Î˘‚ÂÚÓËÙÈ΋ ˘ÔÛÙ‹ÚÈÍË, ¯ÚËÛÈÌÔ-ÔÈÔ‡Û·Ó Î·Ù¿ ÂÚ›ÙˆÛË ÙË ¯ˆÚÔÊ˘Ï·Î‹, ÙËÓ ·ÛÙ˘ÓÔÌ›· Î·È ÙÔÓ ÛÙÚ·Ùfi, ηıÒ˜Î·È ÙÔ˘˜ ¤ÌÌÈÛıÔ˘˜ ÔÏÔÊfiÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÙÚÔÌÔÎÚ·Ù‹ÛÔ˘ÓÙÔ˘˜ ·ÁÚfiÙ˜ ÒÛÙ ӷ ˘ÔÁÚ¿„Ô˘Ó Ù· ÌÈÛıˆÙ‹ÚÈ· Û˘Ì‚fiÏ·È·, Ó· ηٷ‚¿ÏÔ˘Ó ÙÔ›ÌÔÚÔ4 ÎÙÏ., ÂÈÛ›ÔÓÙ·˜ ÙËÓ ·ÂÈÏ‹ Ù˘ ÂÈΛÌÂÓ˘ ¤ÍˆÛ˘. ªÂÙ¿ ·fi ÙȘ ÂοÛÙÔÙ·ÓÙȉڿÛÂȘ ÙˆÓ ¯ˆÚÈÎÒÓ Ó· ˘ÔÙ·¯ıÔ‡Ó ÛÙȘ Ӥ˜ ··ÈÙ‹ÛÂȘ ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯ˆÓ,Û˘Ó‹ıˆ˜ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Û·Ó ·ÈÌ·ÙËÚ¤˜ Û˘ÁÎÚÔ‡ÛÂȘ. √ Û˘Ó¯‹˜ ·ÁÒÓ·˜ ÙˆÓ £ÂÛÛ·ÏÒÓ ·ÁÚÔÙÒÓ Ô˘ ·ÓÙÈÛÙ¤ÎÔÓÙ·Ó ÛÙË Ó¤· Ù¿ÍË Ú·Á-Ì¿ÙˆÓ ‰È·ÈÒÓÈ˙ ÌÈ· ÙÂٷ̤ÓË Î·Ù¿ÛÙ·ÛË ÛÙË ıÂÛÛ·ÏÈ΋ ‡·ÈıÚÔ, fiÔ˘ ÚÔÛÙÚÈ-‚¤˜, ‚È·ÈÔÚ·Á›Â˜, ·ÈÌ·ÙËÚ¤˜ Û˘ÌÏÔΤ˜ Î·È ıÂÚÌ¿ ÂÂÈÛfi‰È· ‰È·‰Ú·Ì·Ù›˙ÔÓÙ·ÓÛ˘Ó¯Ҙ. ¶ÔÏÏÔ› ·ÁÚfiÙ˜ Û˘ÏÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·Ó, Ê˘Ï·Î›˙ÔÓÙ·Ó Î·È ‚·Û·Ó›˙ÔÓÙ·Ó. √ Δ‡-Ô˜ Ù˘ ÂÔ¯‹˜ ηٷÁÚ¿ÊÂÈ ÔÏϤ˜ Û¯ÂÙÈΤ˜ Ì·ÚÙ˘Ú›Â˜ ÁÈ· ÙËÓ Î·Ù¿ÛÙ·ÛË Ô˘ ÂÈ-ÎÚ·ÙÔ‡ÛÂ: «∞Ó ÂÈÛÎÂÊı‹ ηÓ›˜ Ù¿˜ Ê˘Ï·Î¿˜ ΔÚÈÎ¿ÏˆÓ Î·È ∫·Ú‰›ÙÛ˘ ı· ‡ÚËÂÚ› ÙÔ˘˜ ÙÚÈ·ÎÔÛ›Ô˘˜ ·ÁÚfiÙ·˜, Ê˘Ï·ÎÈ˙Ô̤ÓÔ˘˜ ·ÁÂÏˉfiÓ Î·È ·ÌÔÈ‚·‰fiÓ, ¤ÓÂη·ÌÊÈÛ‚ËÙ‹Ûˆ˜ ÂÚ› ηÙÔ¯‹˜ Á·ÈÒÓ Î·È ‰È·ÓÔÌ‹˜ ηÚÒÓ». ™Ù· ÙÚÈÙ¿ÚÈη ¯ˆÚÈ¿ ÛÙËÓ ‡·ÈıÚÔ Ù˘ ‰˘ÙÈ΋˜ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Û˘Ó¯›˙ÔÓÙ·Ó ·‰È¿ÏÂÈ-Ù· ÔÈ Ù·Ú·¯¤˜, ·ÊÔ‡ ÔÈ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯ÔÈ, Ì ÙË Û˘Ó‰ÚÔÌ‹ ÙˆÓ ·Ú¯ÒÓ, ÙÔ˘ ÛÙÚ·ÙÔ‡ ηÈÙˆÓ ÔÚÁ¿ÓˆÓ ÙÔ˘˜, ‰ÂÓ ÂÚÈÔÚ›˙ÔÓÙ·Ó ÛÙËÓ ··›ÙËÛË ÙÔ˘ 1/3 ˆ˜ ÈÌfiÚÔ˘, ·ÏÏ¿ ‰ÈÂÎ-‰ÈÎÔ‡Û·Ó fiÏ· Ù· ˘¿Ú¯ÔÓÙ· ÙˆÓ ¯ˆÚÈÎÒÓ Î·Ù·ÚÁÒÓÙ·˜ ÔÏÏ¿ ·fi Ù· ‰ÈηÈÒÌ·Ù¿ÙÔ˘˜, fiˆ˜ ÙËÓ ÚfiÛ‚·ÛË ÛÙÔ˘˜ ÎÔÈÓfi¯ÚËÛÙÔ˘˜ ̄ ÒÚÔ˘˜ ÙÔ˘ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡, ÈÛ¯˘ÚÈ˙fiÌÂ-ÓÔÈ, fiˆ˜ ›‰·ÌÂ, fiÙÈ Â›¯·Ó ·ÁÔÚ¿ÛÂÈ Ù· ¿ÓÙ·, ÙȘ ÔÈ˘ ÙˆÓ ̄ ˆÚÈÎÒÓ, Ù· ÎÙ‹Ì·Ù·,Ù· ·Ì¤ÏÈ·, Ù· ‚ÔÛÎÔÙfiÈ·, Ù· ‰¿ÛË, Ù· ‡‰·Ù·, ÙȘ ÂÎÎÏËۛ˜ Î.¿. […] ø˜ ÚÔ˜ ÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ˙‹ÙËÌ· £ÂÛÛ·Ï›·˜ Ô ΔÚÈÎԇ˘, ηٿ ÙË Ì·ÎÚfi¯ÚÔÓË Úˆı˘-Ô˘ÚÁÈ΋ ÙÔ˘ ıËÙ›· ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÂÙÒÓ 1882 Î·È 1895 Î·È ·Ú¿ ÙÔ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ ÚÔÔ-‰Â˘ÙÈÎfi Î·È ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÙÈÎfi ÙÔ˘ ÚfiÁÚ·ÌÌ·, ‰ÂÓ ÂÈÛËÁ‹ıËΠηӤӷ ̤ÙÚÔ ÚÔ˜ÂÓ›Û¯˘ÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜, Ô‡Ù ‚¤‚·È· ·ÓÙÈÌÂÙÒÈÛ ÔÙ¤ ÙËÓ ÚÔÔÙÈ΋ Ó· ÂÈÛËÁËı›¤ÛÙˆ Î·È Î¿ÔÈ· ÂÚÈÔÚÈṲ̂ӷ ¢ÓÔ˚ο ̤ÙÚ· ˘¤Ú ÙˆÓ £ÂÛÛ·ÏÒÓ ·ÁÚÔÙÒÓ. ∞ÓÙ›-ıÂÙ·, Ì¿ÏÈÛÙ·, ·Ú¿ÏÏËÏ· Ì ÙË ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙÔ˘ ·Ó·¯ÚÔÓÈÛÙÈÎÔ‡ ıÂÛÌÔ‡ ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈ-ÎÈÒÓ Î·È Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ¤ıÂÛ ÙÔ˘˜ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯Ô˘˜ ̆ fi ÙËÓ ¿ÌÂÛË Î·È ·Â-ÚÈfiÚÈÛÙË ÚÔÛÙ·Û›· Ù˘ ÂÎÙÂÏÂÛÙÈ΋˜ Î·È Ù˘ ‰ÈηÛÙÈ΋˜ ÂÍÔ˘Û›·˜ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔ¿ÛÈ-ÛË ÙˆÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ ÙÔ˘˜.

[∫. ∞ÚÒÓË-ΔÛȯϋ, ∞ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· Î·È ·ÁÚÔÙÈÎfi ΛÓËÌ·, ÂΉ. ¶··˙‹ÛË,

∞ı‹Ó· 2005, ÛÂÏ. 67-68, 91]

21

4. ΔÔ 1/3 ‰ËÏ·‰‹ Ù˘ ·Î·ı¿ÚÈÛÙ˘ ÚÔÛfi‰Ô˘.

1.15 §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ̆ fi„Ë ÙÔ ·Ú¿ıÂÌ· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È ·ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ÁÓÒÛÂȘ, Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙËÓ ÔÏÈÙÈ΋ ÙÔ˘ £ÂÔ‰ÒÚÔ˘ ¢ËÏÈÁÈ¿ÓÓË ÛÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ηÈ

Ó· ·ÈÙÈÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ÙȘ ·ÓÙȉڿÛÂȘ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ÙÛÈÊÏÈÎÈ΋˜ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1917.

ªÂÙ¿ ÙËÓ ÔÚÈÛÙÈ΋ ÙÒÛË ÙÔ˘ ΔÚÈÎÔ‡Ë ÛÙ· 1895, Ô ¢ËÏÈÁÈ¿ÓÓ˘ Âȯ›ÚËÛÂ, ÁÈ· ÚÒÙËÊÔÚ¿, ÙË ÌÂÚÈ΋ ··ÏÏÔÙÚ›ˆÛË ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ ̆ ¤Ú ÙˆÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ ÙÔ˘˜.™Ù· 1896, η٤ıÂÛ ÛÙË μÔ˘Ï‹ 5 ÓÔÌÔÛ¯¤‰È·, Ù· ÔÔ›· ÂÚfi‚Ï·Ó: ·) ÙËÓ ··ÏÏÔ-ÙÚ›ˆÛË ÙÔ˘ 1/8 ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Î·È ‚) ÙË Û‡ÛÙ·ÛË ÂÓfi˜ ÂȉÈÎÔ‡ Ù·Ì›Ԣ ÁÂ-ˆÚÁÈ΋˜ ›ÛÙ˘ ÁÈ· ÙȘ ̄ ÚËÌ·ÙÔ‰ÔÙÈΤ˜ ·Ó¿ÁΘ ÙˆÓ ÎÔÏÏËÁÈÎÒÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ. [...]¶ÏËÓ fï˜, Ë ÚÔÙÂÈÓfiÌÂÓË ÛÔ‚·Ú‹ ÌÂÙ·‚ÔÏ‹ Ù˘ ΢‚ÂÚÓËÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜ ‰ÂÓ ¤ÁÈÓ ‰Â-ÎÙ‹ ·fi ÙË μÔ˘Ï‹. √È Á·ÈÔÎÙ‹ÌÔÓ˜ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ ›¯·Ó ÙfiÛÔ ÈÛ¯˘Ú¿ ÛÙËÚ›ÁÌ·Ù·, ·Îfi-ÌË Î·È ÂÓÙfi˜ ÙÔ˘ ΢‚ÂÚÓÒÓÙÔ˜ ‰ËÏÈÁÈ·ÓÓÈÎÔ‡ ÎfiÌÌ·ÙÔ˜, ÒÛÙ ٷ ηٷÙÂı¤ÓÙ· ÓÔÌÔÛ¯¤-‰È· ·ÔÚÚ›ÊıËηÓ. ∂ӉȷʤÚÔÓ Â›Ó·È Ó· ÛËÌÂȈı› fiÙÈ Ë ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ Á·ÈÔÎÙËÌfiÓˆÓ‹Ù·Ó ÙfiÛÔ ÈÛ¯˘Ú‹, ÒÛÙ ·ÎfiÌË Î·È fiÙ·Ó Ô Úˆı˘Ô˘ÚÁfi˜ £ÂÔÙfi΢, ËÁ¤Ù˘ ÙˆÓ «·-Ï·ÈÒÓ» ÙÚÈÎÔ˘ÈÎÒÓ, ¯›ÚËÛ ÛÙ· 1903 Ó· «ÂÚ¿ÛÂÈ» ·Ó¿ÏÔÁÔ ÓÔÌÔÛ¯¤‰ÈÔ, Ë μÔ˘Ï‹ÙÔ Î·Ù·„‹ÊÈÛÂ, Ì ÙË Û˘Ó‰ÚÔÌ‹ ·ÚÎÂÙÒÓ ÂÎ ÙˆÓ ‚Ô˘Ï¢ÙÒÓ ÙÔ˘ ÎfiÌÌ·Ùfi˜ ÙÔ˘. ∂›Ó·È¿Ú· ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ, ηٿ ÙËÓ ÂÚ›Ô‰Ô 1896-1917, Ë ÎÂÓÙÚÈ΋ ÂÍÔ˘Û›·, ÂȉÈÒÎÔÓÙ·˜ Ó·ÂÚÈÔÚ›ÛÂÈ Ù· ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·, ·ÓÙÈÌÂÙÒÈ˙ ÙËÓ ¤ÓÙÔÓË ·ÓÙ›‰Ú·ÛË ÙˆÓ Â·Ú¯È·ÎÒÓ ‚Ô˘Ï¢-ÙÒÓ, ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Û˘Ó‰¤ÔÓÙÔ Ì ٷ Á·ÈÔÎÙËÌÔÓÈο Û˘ÌʤÚÔÓÙ·.

[∫. μÂÚÁfiÔ˘ÏÔ˜, ΔÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜,

ÂΉ. ∂Í¿ÓÙ·˜, ∞ı‹Ó· 1975, ÛÂÏ. 167-169]

1.16 ∞ÍÈÔÔÈÒÓÙ·˜ ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ Î·È ÂÈÛËÌ·›ÓÔÓÙ·˜ Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ· Ù· Û¯ÂÙÈο¯ˆÚ›· ÙÔ˘ ÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı›:

·) Ó· ÂÍËÁ‹ÛÂÙ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ Ù˘ ΢-

‚¤ÚÓËÛ˘ ∂Ï¢ıÂÚ›Ô˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ÙÔ 1917.

‚) Ó· ·ÔÙÈÌ‹ÛÂÙ ÂȉÈÎfiÙÂÚ· ÙË ÛËÌ·Û›· Ù˘ ›‰Ú˘Û˘ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÒÓ ÁÈ· ÙËÓ ÂÈÙ˘¯›· Ù˘

·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ 1917. [∂ÍÂÙ¿ÛÂȘ 2002]

∏ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÙÔ˘ μÂÓÈ˙¤ÏÔ˘ ‹Ù·Ó ÙÔ ÈÔ ÚÈ˙ÔÛ·ÛÙÈÎfi ̤ÙÚÔ Ô˘ ›¯ÂÂÊ·ÚÌÔÛÙ› ˆ˜ ÙfiÙ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. [...] ÕÏÏ·Í ÚÈ˙Èο ÙȘ Û¯¤ÛÂȘ Ù˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ Ù˘Á˘, ÁÂÓÈ·ÔÓÙ·˜ ÙÔ Û‡ÛÙËÌ· Ù˘ ÌÈÎÚ‹˜ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜. [...]∏ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË Î·È Ô Û˘Ó·ÎfiÏÔ˘ıÔ˜ ÙÂÌ·¯ÈÛÌfi˜ Ù˘ Á˘ Û˘Óԉ‡ÙËηӷfi ·‡ÍËÛË ÂÂÓ‰‡ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ·Ú·ÁˆÁ‹, Ì ÙË ÌÔÚÊ‹ ÈÛÙÒÛˆÓ, Î·È ·fiÙËÓ Ù·¯Â›· ÂͤÏÈÍË ÙÔ˘ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÙÈÎÔ‡ ÎÈÓ‹Ì·ÙÔ˜, Ô˘ ·ÔÛÎÔÔ‡Û ·ÊÂÓfi˜ ÛÙËÓÚÔÛÙ·Û›· ÙˆÓ ÌÈÎÚÒÓ ·Ú·ÁˆÁÒÓ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ÛÙË ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË ·ÛÊ¿ÏÂÈ· ÙˆÓÂÂÓ‰‡ÛÂˆÓ ÛÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÔÈÎÔÓÔÌ›·. ΔÔ ‚·ÛÈÎfi ıÂÛÌÈÎfi Ï·›ÛÈÔ ÁÈ· ÙËÓ ÔÚÁ¿ÓˆÛËÙˆÓ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÒÓ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ‹ıËΠÙÔ 1914. √È Û˘Óı‹Î˜ Ô˘ ‰ËÌÈÔ‡ÚÁËÛÂ Ô fiÏÂÌÔ˜¤‰ˆÛ·Ó ÛÙÔ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÙÈÎfi ΛÓËÌ· ÌÂÁ¿ÏË ÒıËÛË. Δ· ÚÔ‚Ï‹Ì·Ù· Ô˘ ›¯·Ó Û¯¤ÛËÌ ÙË ‰È·Î›ÓËÛË ÚÔ˚fiÓÙˆÓ, ÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ÂÎÌÂÙ¿ÏÏ¢ÛË ÙÔ˘ ÌÈÎÚÔ‡ ·Ú·ÁˆÁÔ‡

22 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

·fi ÙÔ˘˜ ÌÂÛ¿˙ÔÓÙ˜, ÙËÓ ¤ÏÏÂÈ„Ë ÎÂÊ·Ï·›ˆÓ Î·È ÙÔ˘˜ ÙÔÎÔÁÏ˘ÊÈÎÔ‡˜ fiÚÔ˘˜ ‰·ÓÂÈÔ-‰ÔÙ‹Ûˆ˜ Ô˘ ÂÈÎÚ·ÙÔ‡Û·Ó ÛÙËÓ ÂχıÂÚË ·ÁÔÚ¿ ¤Î·Ó·Ó ·ÎfiÌË ÈÔ ·ÈÛıËÙ‹ ÙËÓ·Ó¿ÁÎË Û˘ÏÏÔÁÈ΋˜ ·ÛÊ¿ÏÂÈ·˜ Ô˘ ÚfiÛÊÂÚ·Ó ÔÈ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ›. [...]

[πÛÙÔÚ›· ÙÔ˘ ∂ÏÏËÓÈÎÔ‡ ŒıÓÔ˘˜, ÙfiÌÔ˜ π∂′, EΉÔÙÈ΋ AıËÓÒÓ,

Aı‹Ó· 1978, ÛÂÏ. 76]

1.17 §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë Ù· ·Ú·ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Î·È ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ ÁÓÒ-ÛÂȘ, Ó· ÂÍËÁ‹ÛÂÙÂ:

·) fiÙ ¿Ú¯ÈÛ ӷ ‰ËÌÈÔ˘ÚÁÂ›Ù·È ̇ ‹ÙËÌ· Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·.

‚) ÔÈÔÈ ‹Ù·Ó ÔÈ ÔÏÈÙÈÎÔ› ÛÙfi¯ÔÈ Ù˘ «∫ÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜» Î·È ÙÔ˘ ∞ÏÂÍ¿Ó‰ÚÔ˘

¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ ÛÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ·.

Κείμενο Α

∞˘Ùfi fï˜ Ô˘ ̄ ·Ú·ÎÙ‹ÚÈ˙ ÙÔ Î·ıÂÛÙÒ˜ Ù˘ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜ ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›· Î·È Â›¯Â η-ıÔÚÈÛÙÈΤ˜ ÂÈÙÒÛÂȘ ÛÙËÓ ÂͤÏÈÍ‹ Ù˘ ‹Ù·Ó Ë ‡·ÚÍË Î·È ‰È·Ù‹ÚËÛË ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ·ÁÚÔÎÙËÌ¿ÙˆÓ, ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ. Δ· ÙÛÈÊÏ›ÎÈ· ÂÎÙ›ÓÔÓÙ·Ó Û˘Ó‹ıˆ˜ Û ÔÏϤ˜ ̄ ÈÏÈ¿‰Â˜ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù· Î·È Î¿Ï˘Ù·Ó Ù· 2/3 Ù˘ Û˘ÓÔÏÈο ηÏÏÈÂÚÁÔ‡ÌÂÓ˘ ÂÈÊ¿ÓÂÈ·˜ ÛÙËÓ ÂÚÈÔ-¯‹. ΔÔ 1881, ÙË ̄ ÚÔÓÈ¿ ‰ËÏ·‰‹ Ù˘ ÚÔÛ¿ÚÙËÛ˘ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜, Û ۇÓÔÏÔ 658 ̄ ˆÚÈÒÓÌfiÓÔÓ Ù· 198 ‹Ù·Ó «ÂχıÂÚ·» ÎÂÊ·ÏÔ¯ÒÚÈ·, ÂÓÒ ÛÙË Û˘ÓÙÚÈÙÈ΋ ÏÂÈÔÓfiÙËÙ¿ ÙÔ˘˜,ÂÚ› Ù· 460, ‹Ù·Ó ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·.

[K. ∞ÚÒÓË-ΔÛȯϋ, ∞ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· Î·È ·ÁÚÔÙÈÎfi ΛÓËÌ·,

ÂΉ. ¶··˙‹ÛË, ∞ı‹Ó· 2005, ÛÂÏ. 31]

Κείμενο Β

∏ ÂÌÊ¿ÓÈÛË ÙˆÓ ÛÔÛÈ·ÏÈÛÙÈÎÒÓ È‰ÂÒÓ ÛÙÔÓ ÂÏÏËÓÈÎfi ̄ ÒÚÔ ÂÓ›Û¯˘Û ÙȘ ȤÛÂȘ ÁÈ· ÙËÓ ÚÔ-

ÒıËÛË Ù˘ Â›Ï˘Û˘ ÙÔ˘ ıÂÛÛ·ÏÈÎÔ‡ ÚÔ‚Ï‹Ì·ÙÔ˜. Δ· ̤ÏË Ù˘ ∫ÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›-

·˜, ∞Ï. ¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘, ∞Ï. ¢ÂÏÌÔ‡˙Ô˜, ™. ªÂÏ¿˜, £Ú. ¶ÂÙÈÌÂ˙¿˜, ¶·Ó. ∞Ú·‚·ÓÙÈÓfi˜, ∫.

ΔÚÈ·ÓÙ·Ê˘ÏÏfiÔ˘ÏÔ˜ Î·È ∞Ï. ª˘ÏˆÓ¿˜, ‰È·Î‹Ú˘ÛÛ·Ó ÙȘ ·Ú¯¤˜ ÂÓfi˜ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ÛÔÛÈ·ÏÈ-

ÛÌÔ‡. ÀÔÛÙ‹ÚÈ˙·Ó, ‰ËÏ·‰‹, fiÙÈ ÔÈ ·Ó·Áη›Â˜ ÎÔÈÓˆÓÈΤ˜ ·ÏÏ·Á¤˜ ÌÔÚÔ‡Û·Ó Ó· ÂÈÙ¢-

¯ıÔ‡Ó ÌfiÓÔ Ì ÙË ÓÔÌÔıÂÙÈ΋ ·Ú¤Ì‚·ÛË ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜, ÙÔ ÔÔ›Ô ı· ‰ÚÔ‡Û ÂÍ ÔÓfiÌ·ÙÔ˜

ÙˆÓ Ï·˚ÎÒÓ Û˘ÌÊÂÚfiÓÙˆÓ Î·È ̆ fi ÙËÓ Î·ıÔ‰‹ÁËÛË ÌÈ·˜ ʈÙÈṲ̂Ó˘ ËÁÂÛ›·˜.

ŒÓ·˜ ·fi ÙÔ˘˜ ‚·ÛÈÎÔ‡˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Ù˘ ∫ÔÈÓˆÓÈÔÏÔÁÈ΋˜ ∂Ù·ÈÚ›·˜ ÛÙÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ·

‹Ù·Ó Ë ·ÔηٿÛÙ·ÛË ÙˆÓ ÎÔÏ›ÁˆÓ Ù˘ £ÂÛÛ·Ï›·˜ Û ȉÈfiÎÙËÙ˜, ÌÈÎÚ¤˜ ÎÙËÌ·ÙÈΤ˜ ηÏ-

ÏȤÚÁÂȘ. π‰È·›ÙÂÚ· Ô ∞ϤͷӉÚÔ˜ ¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ Ì ‡ÚÈÓÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ Î·È ¿ÚıÚ· Ì¿¯Ô-

ÓÙ·Ó, ›Ù ·fi ÙÔ ‚‹Ì· Ù˘ μÔ˘Ï‹˜ ›Ù ·fi ÙÔÓ Δ‡Ô, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ·Ô‰Ôı› «Ë ÁË ÂȘ

ÙÔ˘˜ ηÏÏÈÂÚÁËÙ¿˜ Ù˘». ∫·Ù’ ·Ú¯‹Ó Ô ¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ ‰›ˆÎ ·ÊÂÓfi˜ Ó· ‰È·ÊˆÙ›ÛÂÈ ÙËÓ

ÎÔÈÓ‹ ÁÓÒÌË Ì¤Ûˆ ÙˆÓ ÂÌÂÚÈÛÙ·ÙˆÌ¤ÓˆÓ ·Ó·Ï‡ÛÂÒÓ ÙÔ˘ ÁÈ· ÙÔÓ ÓÔÌÈÎfi ̄ ·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘

ÎÔÏÈÁÈ΋˜ Û¯¤Û˘ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ Ó· ·ÓÙÈÎÚÔ‡ÛÂÈ Ù· ÂȯÂÈÚ‹Ì·Ù· ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯ˆÓ Ô˘

‰ÈÂΉÈÎÔ‡Û·Ó ÙËÓ ·Ó·ÁÓÒÚÈÛË Ù˘ Ï‹ÚÔ˘˜ ΢ÚÈfiÙËÙ·˜ › ÙˆÓ Á·ÈÔÎÙËÛÈÒÓ ÙÔ˘˜.

23

¶·Ú¿ÏÏËÏ·, ̆ ÔÛÙ‹ÚÈ˙Â Ô ¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ fiÙÈ Ì ÙËÓ ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÛÙÔ˘˜ ηÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜ÙˆÓ fiÚˆÓ ‡·ÚÍ‹˜ ÙÔ˘˜ ̤ۈ ÌÈ·˜ ÂÍ·ÙÔÌÈÎÂ˘Ì¤Ó˘ ÌÈÎÚ‹˜ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜, ÔÈ ›‰ÈÔÈ ÔÈ·ÁÚfiÙ˜ ı· ·Ó·‚·ıÌ›˙ÔÓÙ·Ó ÔÈÎÔÓÔÌÈο Î·È ÎÔÈÓˆÓÈο Î·È Ë ̄ ÒÚ· ı· Û˘Ì‚¿‰È˙ ÌÂÙȘ ¿ÏϘ Â˘Úˆ·˚Τ˜ ̄ ÒÚ˜ ÛÙÔ Â›Â‰Ô ÙÔ˘ ÔÏÈÙÈÛÌÔ‡. ∂›Û˘, ı· ÂÈÙ˘Á¯·ÓfiÙ·Ó¤Ó·˜ ÁÂÓÈÎfiÙÂÚÔ˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi˜ ÂÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÌfi˜, ÙfiÛÔ ̂ ˜ ÚÔ˜ ÙÔÓ ÁˆÚÁÈÎfi ÙÔ̤·, fiÛÔÎ·È ̂ ˜ ÚÔ˜ ÙË ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›·, ̤ۈ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ ȉÈÔÎÙËÙÒÓ-ηÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ, ÌÈ·˜ ¢ڇÙÂÚ˘·ÁÔÚ¿˜ ·ÔÚÚfiÊËÛ˘, ÂÎÙfi˜ ÙˆÓ Ó¤ˆÓ Ì˯·ÓËÌ¿ÙˆÓ, ÏÈ·ÛÌ¿ÙˆÓ, Ê˘ÙÔÊ·Ú̿ΈÓÎ·È ÏÔÈÒÓ ÂȉÒÓ ÚfiÛÊ·Ù˘ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜, Î·È ·ÔÚÚfiÊËÛ˘ ÔÏÏÒÓ ¿ÏÏˆÓ Î·Ù·Ó·-ψÙÈÎÒÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ Î·È ·Á·ıÒÓ: «∂Ș ÙËÓ ÁÓÒÌËÓ ‰Â Ù·‡ÙËÓ, fiˆ˜ Î·È ÂȘ ÙËÓ ÂÚ›·ÔηٷÛÙ¿Ûˆ˜ ÙˆÓ ÎÔÏÏ‹ÁˆÓ, ηٷϋÁˆ ¤¯ˆÓ ̆ ’ fi„ÈÓ fi¯È ÌfiÓÔÓ ÙÔ ¿ÌÂÛÔÓ ÎÔÈÓˆ-ÓÈÎfiÓ Î·È ÔÏÈÙÂÈ·ÎfiÓ Û˘ÌʤÚÔÓ, ·ÏÏ¿ ÚÔ ·ÓÙfi˜ ÙÔ ÁÂÓÈÎfiÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfiÓ Û˘ÌʤÚÔÓ,Ì ¿ÏÏÔ˘˜ ÏfiÁÔ˘˜ ÙËÓ ÔÈÎÔÓÔÌÈÎ‹Ó ̆ ÂÚÔ¯‹Ó Ù˘ ÌÈÎÚ¿˜ ηÏÏÈÂÚÁ›·˜ ·¤Ó·ÓÙÈ Ù˘ÌÂÁ¿Ï˘ ÂȘ ÙËÓ £ÂÛÛ·Ï›·Ó Î·È Î·Ù¿ Ì›˙ÔÓ· ÏfiÁÔÓ ÂȘ Ù· ÏÔÈ¿ ̤ÚË ÙÔ˘ ∫Ú¿ÙÔ˘˜».

[∫. ∞ÚÒÓË-ΔÛȯϋ, ∞ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· Î·È ·ÁÚÔÙÈÎfi ΛÓËÌ·, ÂΉ. ¶··˙‹ÛË,

∞ı‹Ó· 2005, ÛÂÏ. 152-153]

1.18 §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë ÙÔ ÂÚȯfiÌÂÓÔ Ù˘ ËÁ‹˜ Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ı› Î·È Ì ‚¿ÛË ÙȘÈÛÙÔÚÈΤ˜ Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ, Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙÔ˘˜ ÛÙfi¯Ô˘˜ Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ-΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ 1917.

∏ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÙÔ˘ 1917

∏ ·Ú¯‹ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÂÍËÁÁ¤ÏıË ÛÙ· 1917 ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË. ∂ÓÙÔ‡-ÙÔȘ, ÙÔ Ì¤ÁÈÛÙÔ ÙÌ‹Ì· ·˘Ù‹˜ Ù˘ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ‰ÂÓ Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËΠ·Ú¿ Ìfi-ÓÔÓ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1922.∞ÚÎÂÙ¤˜ ̆ Ôı¤ÛÂȘ ÚÔÙ›ÓÔÓÙ·È ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÂÚÌËÓ¢ı› Ë ÂÈÏÔÁ‹ Ù˘ Û˘ÁÎÂÎÚÈ-̤Ó˘ ÛÙÈÁÌ‹˜ ÁÈ· ÙËÓ ÂÍ·ÁÁÂÏ›· Ù˘ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘. ŒÁÈÓ ÏfiÁÔ˜ ÁÈ· «Ï‡ÛË ÂÈ‚·ÏÏfi-ÌÂÓË ·fi ÙȘ ·Ó¿ÁΘ ÙÔ˘ ÂÌÊ˘Ï›Ô˘ ÔϤÌÔ˘» ÙÔÓ ÔÔ›Ô ‰ÈÂÍ‹ÁÂ Ë ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ΢-‚¤ÚÓËÛË Ù˘ £ÂÛÛ·ÏÔӛ΢ ηٿ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ù˘ ∞ı‹Ó·˜. ∫·Ù’ ¿ÏÏÔ˘˜, Ë ÌÂÙ·ÚÚ‡ı-ÌÈÛË ÂÈÛ‡ÛıË ÂÍ·ÈÙ›·˜ Ù˘ ÂÌÊ¿ÓÈÛ˘ ÙÔ˘ ÌÔÏÛ‚ÈÎÈÎÔ‡ ÎÈÓ‰‡ÓÔ˘. ∂Ó ¿ÛË ÂÚÈ-ÙÒÛÂÈ, ÌÂٷ͇ ÙˆÓ ÔÈÎ›ÏˆÓ ÂÚÌËÓÂÈÒÓ Ô˘ ‰fiıËηÓ, ÌÔÚÔ‡ÌÂ, ¯ˆÚ›˜ Ó’ ·ÔÚÚ›-„Ô˘Ì ÙȘ ¿ÏϘ, Ó· Û˘ÁÎÚ·Ù‹ÛÔ˘Ì ȉȷÈÙ¤Úˆ˜ ÙËÓ ·ÎfiÏÔ˘ıË: Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ı-ÌÈÛË ·ÔÊ·Û›ÛÙËΠ۠ÌÈ· ÛÙÈÁÌ‹ ÛÔ‚·ÚÔÙ¿Ù˘ ÙÒÛ˘ ÙÔ˘ Â͈ÙÂÚÈÎÔ‡ ÂÌÔÚ›Ô˘. ∏ÙÒÛË ·˘Ù‹ ›¯Â ÚÔÎÏËı› ·fi ÙÔÓ ı·Ï¿ÛÛÈÔ ·ÔÎÏÂÈÛÌfi ÙÔÓ ÔÔ›Ô Â›¯·Ó ÂÈ‚¿ÏÂÈÔÈ ‰˘ÙÈΤ˜ ‰˘Ó¿ÌÂȘ ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·, ÚÔÎÂÈ̤ÓÔ˘ Ó· ÙËÓ ˘Ô¯ÚÂÒÛÔ˘Ó Ó· ÂÈÛ¤ÏıÂÈ ÛÙÔÓfiÏÂÌÔ Ì ÙÔ Ì¤ÚÔ˜ Ù˘ ∞ÓÙ¿ÓÙ. À’ ·˘Ù¤˜ ÙȘ Û˘Óı‹Î˜, Ô ·ÔÎÏÂÈÛÌfi˜ Ù˘ ∂ÏÏ¿‰·˜ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛÂ, ·fi ÔÈÎÔÓÔÌÈ΋ ¿Ô„Ë, ˆ˜ ¤Ó·˜ ·˘ıfiÚÌËÙÔ˜ ÚÔÛٷ٢ÙÈÛÌfi˜, ÙfiÛÔ˘¤Ú Ù˘ ÂıÓÈ΋˜ ‚ÈÔÌ˯·ÓÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ fiÛÔ Î·È Â’ ˆÊÂÏ›· ÙˆÓ ÂÁ¯ˆÚ›ˆÓ ÛÈÙË-ÚÒÓ. ∂›Ó·È ÚÔÊ·Ó¤˜ fiÙÈ Ë Û˘Á΢ڛ· ·˘Ù‹ ¤ıÂÛ ÂÎ Ó¤Ô˘ Î·È Ì Ô͇ٷÙÔ ÙÚfiÔ ÙÔ ˙‹-ÙËÌ· ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÒÓ. ΔÔ ÁÂÁÔÓfi˜ fiÙÈ ÌÈ· «Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ΋» ÛÙÚ·ÙȈÙÈ΋ ΢‚¤ÚÓËÛˢfi ÙËÓ ·ÈÁ›‰· ÙˆÓ Á·ÏÏÈÎÒÓ ÛÙÚ·ÙÂ˘Ì¿ÙˆÓ ÙÔ˘ ̷ΉÔÓÈÎÔ‡ ÌÂÙÒÔ˘ ‹Ïı ӷ

24 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

ÂÁηٷÛÙ·ı› ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË, ‰ËÏ·‰‹ ÛÙÔ Î¤ÓÙÚÔ ÙˆÓ ‚ÔÚ›ˆÓ ÂÏÏËÓÈÎÒÓ Â·Ú-¯ÈÒÓ Ô˘ ΢ÚÈ·Ú¯Ô‡ÓÙÔ ·’ Ù· ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·, ÚÔÛ¤‰ˆÛ ¤Ó·Ó ›ÁÔÓÙ· ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· ÛÙÔÚfi‚ÏËÌ· Ù˘ ÔÚÈÛÙÈ΋˜ Ú‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ Á·ÈÔÎÙËÙÈÎÔ‡ ̇ ËÙ‹Ì·ÙÔ˜.

[∫. μÂÚÁfiÔ˘ÏÔ˜, ΔÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜,

ÂΉ. ∂Í¿ÓÙ·˜, ∞ı‹Ó· 1975, ÛÂÏ. 173-174]

1.19 §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë Ù· ·Ú·ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Î·È Ì ‚¿ÛË ÙȘ ÈÛÙÔÚÈΤ˜Û·˜ ÁÓÒÛÂȘ, Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ٷ ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ÙÔ˘ 1917.

Κείμενο Α

ª¤Û· ·fi ÙË ‰È·‰Èηۛ· ÂÓ›Û¯˘Û˘ Ù˘ ÌÈÎÚ‹˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜ ‹ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÙÚÔ-‹˜ ÚÔ˜ ÙËÓ ›‰È· ηÙ‡ı˘ÓÛË, ÂΛÓÔ ÙÔ ÔÔ›Ô Ú¤ÂÈ Ó· Û˘ÁÎÚ·ÙËı› ›ӷÈ: [...]·) ∏ ÌÈÎÚ‹ ·ÁÚÔÙÈ΋ ȉÈÔÎÙËÛ›· ·Â‰Â›¯ıË fi¯È ¤Ó· ̆ fiÏÂÈÌÌ· ÙÔ˘ ·ÚÂÏıfiÓÙÔ˜, ·ÏÏ¿ÌÈ· ηÙËÁÔÚ›· ÂÓÈÛ¯˘fiÌÂÓË ·’ ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ·ÛÙÈÎÔ‡ ηÈÙ·ÏÈÛÌÔ‡. […]√È ·ÁÚfiÙ˜ ·¤ÎÙËÛ·Ó È‰ÈÔÎÙËÛ›·, ÏËÓ fï˜, ·˘Ù‹ Ë ÙÂÏÂ˘Ù·›· ‰ÂÓ ‹Ù·Ó ·Ú¿ ¤Ó·˜ıÂÌÂÏÈ҉˘ Ì˯·ÓÈÛÌfi˜ ·˘ÍË̤Ó˘ «·ÔÚÚfiÊËÛ˘» Ù˘ ÂÚÁ·Û›·˜ ·’ ÙÔ Û‡ÛÙËÌ·. √¯ˆÚÈÎfi˜, ÂÈÛÂÚ¯fiÌÂÓÔ˜ ÛÙËÓ È‰ÈÔÎÙËÛ›·, ηı›ÛÙ·ÙÔ ·˘ÙÔÌ¿Ùˆ˜ –Ì ÙËÓ ÂÁηٿÛÙ·Û‹ÙÔ˘– ÔÊÂÈϤÙ˘ ÂÓfi˜ ·Ú¯ÈÎÔ‡ ÔÛÔ‡ 70.000 ‰Ú·¯ÌÒÓ. ™’ ·ÓÙ¿ÏÏ·ÁÌ· ‰¤¯ÂÙÔ, Û ›‰Ô˜‹ Û ̄ Ú‹Ì·, ¤Ó· Ú·ÁÌ·ÙÈÎfi Û˘ÓÔÏÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ 58.500 ‰Ú·¯ÌÒÓ (‹ÙÔÈ 45.000 ‰Ú¯. Ë·Í›· ÙˆÓ ̇ ÒˆÓ, ÙˆÓ ÂÚÁ·Ï›ˆÓ ‰Ô˘ÏÂÈ¿˜ Î.Ï., 900 ‰Ú¯. Ë ·Í›· ÙˆÓ ÎÙËÓÔÙÚÔÊÒÓ Î·È3.100 ‰Ú¯. ÙÔ Î˘ÎÏÔÊÔÚÈ·Îfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ).À’ ·˘Ù¤˜ ÙȘ Û˘Óı‹Î˜, Ë ÎÚ·ÙÈ΋ ÔÏÈÙÈ΋ Ú¤ÂÈ Ó· ıˆÚËı› ̂ ˜ Ô Î‡ÚÈÔ˜ ̆ ‡ı˘-ÓÔ˜ ÙÔ˘ Û¯ËÌ·ÙÈÛÌÔ‡ Ù˘ ·ıÔÏÔÁÈÎÒ˜ ÂÏÏÂÈÌÌ·ÙÈ΋˜ ÌÈÎÚ‹˜ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·Ú·ÁˆÁ‹˜.√ÌÔ›ˆ˜, Ë Âȯ›ÚËÛË Ù˘ ÂÁηٿÛÙ·Û˘ ÙÔ˘ ̄ ˆÚÈÎÔ‡ ÛÙËÓ È‰ÈÔÎÙËÛ›·, ̆ ’ ·˘ÙÔ‡˜ÙÔ˘˜ fiÚÔ˘˜, ‰‡Ó·Ù·È Ó· ·ÚÔÌÔÈ·Ûı› Ì ÙËÓ «ÚfiÛ‰ÂÛË ÙÔ˘ ‰Ô˘ÏÔ¿ÚÔÈÎÔ˘ ÛÙÔ ¤‰·-ÊÔ˜» Ù˘ ÚÔηÈÙ·ÏÈÛÙÈ΋˜ ÂÔ¯‹˜.ªÂ ‰‡Ô ÏfiÁÈ·, Ë ‰ËÌÈÔ˘ÚÁ›· Ù˘ ÌÈÎÚ‹˜ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ̂ ˜ ÌÈ· ıÂ-ÌÂÏÈ҉˘ ÚÔ¸fiıÂÛË ÁÈ· ÙËÓ ÂÓÙ·ÙÈÎfiÙÂÚË Û˘Ì›ÂÛË Ù˘ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋˜ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ÂÚÁ·Û›·˜.‚) ∏ ηٿÚÁËÛË Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ ÂÁÁ›Ԣ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜ Û˘Ó¤ÊÂÚ ›Û˘ ÙËÓ ·‡ÛË ÙˆÓÈÛÙˆÙÈÎÒÓ ̆ ËÚÂÛÈÒÓ ÙˆÓ ÙÛÈÊÏÈÎÈÔ‡¯ˆÓ ÚÔ˜ ÙÔ˘˜ ηÏÏÈÂÚÁËÙ¤˜. ™ÙÔ ÂÍ‹˜, Ô ‰Úfi-ÌÔ˜ ‹Ù·Ó ·ÓÔÈÎÙfi˜ ÁÈ· ÌÈ·Ó ·˘Í·ÓfiÌÂÓË ‰È›ۉ˘ÛË ÙˆÓ ÔÚÁ·ÓÈÛÌÒÓ Ù˘ ·ÛÙÈ΋˜ ›ÛÙ˘ÛÙÔÓ ̄ ÒÚÔ Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜.¢‡Ô ‹Û·Ó ÔÈ ÚÔ¸Ôı¤ÛÂȘ ÁÈ’ ·˘Ù‹Ó ÙË ‰È›ۉ˘ÛË: 1) Ô ‰·ÓÂÈ˙fiÌÂÓÔ˜ Ó· Â›Ó·È Û ı¤ÛËÓ· ÚÔÛʤÚÂÈ ̆ ÔıËÎÈΤ˜ ÂÁÁ˘‹ÛÂÈ˜Ø Ì’ ¿ÏÏ· ÏfiÁÈ·, Ô ÔÊÂÈϤÙ˘ Ó· ÂÌÊ·Ó›˙ÂÙ·È ̂ ˜È‰ÈÔÎÙ‹Ù˘, Î·È 2) ÔÈ ÌÈÎÚÔ› ȉÈÔÎً٘ Ó· Û˘Ó·Û›˙ÔÓÙ·È ÛÂ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ‡˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈÓ· ÂÁÁ˘ÒÓÙ·È ÙË ÊÂÚÂÁÁ˘fiÙËÙ· ÙˆÓ ÌÂÏÒÓ ÙÔ˘˜. ™ÙËÓ ÙÂÏÂ˘Ù·›· ·˘Ù‹ ÂÚ›ÙˆÛË, Ë ›-ÛÙË ‰ÂÓ ̄ ÔÚËÁÂ›Ù·È ÛÙÔÓ ·ÁÚfiÙË ·Ú¿ ‰È·Ì¤ÛÔ˘ ÙÔ˘ Û˘ÓÂÙ·ÈÚÈÛÌÔ‡, Ú¿ÁÌ· Ô˘ ·Ô-ÙÂÏ› ÌÈ· ÂÈÚfiÛıÂÙË ÂÍ·ÛÊ¿ÏÈÛË ÁÈ· ÙÔ ÙÚ·Â˙ÈÎfi ÎÂÊ¿Ï·ÈÔ.

[∫. μÂÚÁfiÔ˘ÏÔ˜, ΔÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜,

ÂΉ. ∂Í¿ÓÙ·˜, ∞ı‹Ó· 1975, ÛÂÏ. 180-181]

25

Κείμενο Β

∏ ηٿÙÌËÛË Ù˘ Á˘ ˆÊ¤ÏËÛÂ, ·Û˘ÁÎÚ›Ùˆ˜, Î·È ÙËÓ Â΂ÈÔÌ˯¿ÓÈÛË Ù˘ ¯ÒÚ·˜ η-

Ù¿ ÙÔÓ ÌÂÛÔfiÏÂÌÔ. ∏ ‰È¿ÛÙ·ÛË ·Ó¿ÌÂÛ· ÛÙȘ ‚ÈÔÌ˯·ÓÈΤ˜ Î·È ÛÙȘ ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÙÈ-

̤˜ ·˘Í‹ıËΠ·ÈÛıËÙÒ˜, ÂÈÙÚ¤ÔÓÙ·˜ ¤ÙÛÈ ÛËÌ·ÓÙÈΤ˜ ·Ê·Ó›˜ ÌÂÙ·‚È‚¿ÛÂȘ ÎÔÈ-

ÓˆÓÈÎÒÓ fiÚˆÓ ̆ ¤Ú Ù˘ ‚ÈÔÌ˯·Ó›·˜. [...]

∂¿Ó ÙÔ ∫Ú¿ÙÔ˜ ÂÊ¿ÚÌÔÛ ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË ÚÔ˜ ÙÔÓ ÛÎÔfi Ù˘ ÚÔÒıË-

Û˘ Ù˘ ‚ÈÔÌ˯·ÓÈ΋˜ ·Ó¿Ù˘Í˘, Ë ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË, Ì ÙË ÛÂÈÚ¿ Ù˘, ¤ÙÚ„ ÛÙÔ

∫Ú¿ÙÔ˜ Ó· ÂÓÈÛ¯‡ÛÂÈ ÙË ı¤ÛË ÙÔ˘ ÂÓÙfi˜ Ù˘ ÔÈÎÔÓÔÌ›·˜. ™Ù· 1919, Ô ∞. ∞Ó‰Ú¿‰Ë˜ ÛË-

Ì›ˆÓ fiÙÈ Ë ÌfiÏȘ ÂÍ·ÁÁÂÏı›۷ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË Â˘Ú›ÛÎÂÙÔ Û ·fiÏ˘ÙÔ Û˘Ó¤-

¯ÂÈ· Ì ÙËÓ ·Ú·‰ÔÛȷ΋ ÔÏÈÙÈ΋ ÙˆÓ ÌÂÁ¿ÏˆÓ B˘˙·ÓÙÈÓÒÓ ·˘ÙÔÎÚ·ÙfiÚˆÓ, ηÈ

ȉ›ˆ˜ ÂÎÂ›ÓˆÓ Ù˘ ̷ΉÔÓÈ΋˜ ‰˘Ó·ÛÙ›·˜ ÔÈ ÔÔ›ÔÈ Â›¯·Ó ‰Ú·ÛÙËÚ›ˆ˜ ·ÁˆÓÈÛı›

˘¤Ú Ù˘ ÌÈÎÚ‹˜ ȉÈÔÎÙËÛ›·˜.

¶Ú¿ÁÌ·ÙÈ, fiˆ˜ ›‰·Ì ·ÓˆÙ¤Úˆ, Ë ÎÂÚÌ·ÙÈṲ̂ÓË Á·ÈÔÎÙËÛ›· Î·È Ë ÈÛ¯˘Ú‹ ÎÂÓÙÚÈ-

΋ ÂÍÔ˘Û›· Û˘Ì‚¿‰È˙·Ó ¿ÓÙ· Û ÛÙÂÓ‹ ÌÂٷ͇ ÙÔ˘˜ Û¯¤ÛË. [...]

∏ ·ÁÚÔÙÈ΋ ‰ÔÌ‹ Ù˘ ÂÏÏËÓÈ΋˜ ÁˆÚÁ›·˜ ¢ÓÔÔ‡Û ¿ÓÙ· ÙË Û˘ÁÎÚfiÙËÛË ÂÓfi˜ ÈÛ¯˘-

ÚÔ‡ ∫Ú¿ÙÔ˘˜ ηÈ, ηٿ Û˘Ó¤ÂÈ·, ÙËÓ ·ÚfiÛˆË Î·È ·˘ÙÔÌ·ÙÔÔÈË̤ÓË ÏÂÈÙÔ˘Ú-

Á›· ÙÔ˘ Û˘ÛÙ‹Ì·ÙÔ˜. ™Ù· 1927, Ô ˘Ô˘ÚÁfi˜ AϤͷӉÚÔ˜ ¶··Ó·ÛÙ·Û›Ô˘ ÂÁηÈÓ›·-

Û ÌÈ· Ó¤· Ê¿ÛË Ù˘ ·ÚÂÌ‚·ÙÈ΋˜ ÔÏÈÙÈ΋˜, ‰È¿ Ù˘ ÂÍ·ÁÁÂÏ›·˜ ÙˆÓ ÏÂÁÔ̤ӈÓ

«ÙÈÌÒÓ ·ÛÊ·Ï›·˜» ÛÙÔ Â‰›Ô Ù˘ Û˘ÁΤÓÙÚˆÛ˘ ÙˆÓ ‰ËÌËÙÚÈ·ÎÒÓ ÚÔ˚fiÓÙˆÓ.

ŒÎÙÔÙÂ, ÔÈ Û˘ÁÎÂÓÙڈ̤Ó˜ ·fi ÙÔ ∫Ú¿ÙÔ˜ ÔÛfiÙËÙ˜ Û›ÙÔ˘ ‰ÂÓ ¤·˘Û·Ó Ó’ ·˘Í¿-

ÓÔ˘Ó.

™˘ÓÔ„›˙ÔÓÙ·˜, ÌÔÚԇ̠ӷ ԇ̠fiÙÈ Ë ÂÏÏËÓÈ΋ ÁˆÚÁ›·, ÂÍ·ÈÙ›·˜ ÙÔ˘ ÎÂÚÌ·ÙÈ-

Ṳ̂ÓÔ˘ ¯·Ú·ÎÙ‹Ú· Ù˘, ·ÔÙ¤ÏÂÛ ·fi Ôχ ÓˆÚ›˜ ¤Ó· ÚÔÓÔÌÈÔ‡¯Ô ‰›Ô ¢ÓÔ˚Îfi

ÁÈ· ÙËÓ ·Ó¿Ù˘ÍË ÙÔ˘ ÎÚ·ÙÈÎÔ‡ ·ÚÂÌ‚·ÙÈÛÌÔ‡.

[∫. μÂÚÁfiÔ˘ÏÔ˜, ΔÔ ·ÁÚÔÙÈÎfi ̇ ‹ÙËÌ· ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ÎÔÈÓˆÓÈ΋ ÂÓۈ̿وÛË Ù˘ ÁˆÚÁ›·˜,

ÂΉ. ∂Í¿ÓÙ·˜, ∞ı‹Ó· 1975, ÛÂÏ. 185-186]

1.20 §·Ì‚¿ÓÔÓÙ·˜ ˘fi„Ë Ù· ·Ú·ı¤Ì·Ù· Ô˘ ·ÎÔÏÔ˘ıÔ‡Ó Î·È ÙÔ Î›ÌÂÓÔ ÙÔ˘ Û¯ÔÏÈÎÔ‡‚È‚Ï›Ô˘ (‚Ï. ÛÂÏ. 42-46):

·) Ó· ·ÚÔ˘ÛÈ¿ÛÂÙ ÙȘ Û˘Óı‹Î˜ ̤۷ ÛÙȘ Ôԛ˜ ·ÔÊ·Û›ÛÙËÎÂ Ë ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈ-

ÛË ÙÔ˘ 1917 Î·È Ù· ·ÔÙÂϤÛÌ·Ù· Ô˘ ›¯Â ÁÈ· ÙË ÌÈÎÚÔ·ÁÚÔÙÈ΋ ÁˆÚÁ›·.

‚) Ó· ·ÍÈÔÏÔÁ‹ÛÂÙ ÙË ÛËÌ·Û›· ›‰Ú˘Û˘ Ù˘ ∞ÁÚÔÙÈ΋˜ ΔÚ¿Â˙·˜ EÏÏ¿‰Ô˜ (∞Δ∂) Î·È ÙË

Û˘Ì‚ÔÏ‹ Ù˘ ÛÙË ‚ÂÏÙ›ˆÛË Ù˘ ηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÌÈÎÚÔηÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ.

Κείμενο Α

∏ ·ÛÊ˘ÎÙÈ΋ ›ÂÛË Ô˘ ÚÔÎÏ‹ıËΠ·fi ÙȘ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·ÔηٿÛÙ·-

Û˘ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ ¤Û¢Û ÙȘ ‰È·‰Èηۛ˜ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘. ∏

·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË Â›¯Â ÂÍ·ÁÁÂÏı› Ì ¤ÓÙ ‰È·Ù¿ÁÌ·Ù· ·fi ÙËÓ Â·Ó·ÛÙ·ÙÈ-

26 ∫ÂÊ¿Ï·ÈÔ 1Ô

΋ ΢‚¤ÚÓËÛË Ù˘ «∂ıÓÈ΋˜ ÕÌ˘Ó·˜» ÛÙË £ÂÛÛ·ÏÔÓ›ÎË ÙÔ 1917 Î·È ·Ú¤ÌÂÓ ÛÙ·

¯·ÚÙÈ¿ ̤¯ÚÈ ÙÔ 1922, ·Ó ÂÍ·ÈÚ¤ÛÔ˘Ì οÔȘ ÌÈÎÚ‹˜ ÛËÌ·Û›·˜ ÂÓ¤ÚÁÂȘ. ∂›Ó·È ¯·-

Ú·ÎÙËÚÈÛÙÈÎfi fiÙÈ Ì¤¯ÚÈ ÙÔ 1920, ÙÚ›· ¯ÚfiÓÈ· ÌÂÙ¿ ÙËÓ ÂÍ·ÁÁÂÏ›·, ›¯Â ‰È·ÓÂÌËı› Ìfi-

ÓÔ ¤Ó· ÙÛÈÊÏ›ÎÈ, ̤¯ÚÈ ÙÔ 1922 ›¯·Ó ‰È·ÓÂÌËı› 72 ÂÚ›Ô˘ ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·, ÂÓÒ ÌÂÙ¿ ÙÔ

1922 ÔÈ Ú˘ıÌÔ› ÂÈÙ·¯‡ÓıËηÓ, Ì ·ÔÙ¤ÏÂÛÌ· ̤¯ÚÈ ÙÔ 1925 Ó· ¤¯Ô˘Ó ‰È·ÓÂÌËı›

1.200 ÂÚ›Ô˘ ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·. ∏ ›Û¢ÛË ·˘Ù‹ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛ˘ ‰ÂÓ Â›¯Â

Ó· οÓÂÈ ÌfiÓÔ Ì ÏfiÁÔ˘˜ ÎÔÈÓˆÓÈ΋˜ ‰ÈηÈÔÛ‡Ó˘ ·ÏÏ¿, ΢ڛˆ˜, Ì ÏfiÁÔ˘˜ ÔÈÎÔÓÔÌÈ-

ÎÔ‡˜, ηıÒ˜ Ë ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ÙÛÈÊÏÈÎÈ΋˜ ÁˆÚÁ›·˜ ·fi ÙËÓ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷ΋ ‹Ù·Ó

˘„›ÛÙ˘ ÛËÌ·Û›·˜ ̇ ‹ÙËÌ· ÁÈ· ÙËÓ ·ÛÙÈ΋ ·Ó¿Ù˘ÍË ÛÙËÓ ∂ÏÏ¿‰· Î·È ÙËÓ ÂÓۈ̿و-

ÛË ÙÔ˘ ·ÁÚÔÙÈÎÔ‡ ÙÔ̤· ÛÙÔ ÂıÓÈÎfi ÔÈÎÔÓÔÌÈÎfi Û‡ÓÔÏÔ.

∏ ‚Ô‡ÏËÛË, Û˘ÓÂÒ˜, ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÁÈ· ÙËÓ ·ÓÙÈηٿÛÙ·ÛË Ù˘ ÙÛÈÊÏÈÎÈ΋˜ ÁˆÚÁ›·˜ ÛÂ

Û˘Ó‰˘·ÛÌfi Ì ÙȘ ¿ÌÂÛ˜ ·Ó¿ÁΘ Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·ÔηٿÛÙ·Û˘ ÙˆÓ ÚÔÛʇÁˆÓ

ÂÓÂÚÁÔÔ›ËÛ·Ó ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË. ŒÙÛÈ, Ì ÙÔ ‰È¿Ù·ÁÌ· Ù˘ 15˘ ºÂ‚ÚÔ˘·-

Ú›Ô˘ 1923 Ú·ÁÌ·ÙÔÔÈ‹ıËÎÂ Â˘Ú‡Ù·ÙË ‰È·ÓÔÌ‹ Ù˘ ÌÂÁ¿Ï˘ Á·ÈÔÎÙËÛ›·˜. ∞·ÏÏÔ-

ÙÚÈÒıËÎ·Ó Û˘ÓÔÏÈο 1.724 ÌÂÁ¿Ï· ·ÁÚÔÎÙ‹Ì·Ù· (ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·, ÌÔÓ·ÛÙËÚȷο Î.¿.)

ÂÎÙ¿Ûˆ˜ 12.000.000 ÛÙÚÂÌÌ¿ÙˆÓ, Ì ٷ ÔÔ›· ·ÔηٷÛÙ¿ıËÎ·Ó 130.000 ÔÈÎÔÁ¤ÓÂÈ-

˜ ÁËÁÂÓÒÓ Î·ÏÏÈÂÚÁËÙÒÓ. Δ·˘Ùfi¯ÚÔÓ· ‰È·Ù¤ıËÎ·Ó 7.801.994 ÛÙÚ¤ÌÌ·Ù·, Ô˘ ΢ڛˆ˜

·Ó‹Î·Ó Û ΔÔ‡ÚÎÔ˘˜ ·ÓÙ·ÏÏ¿ÍÈÌÔ˘˜, ÁÈ· ÙËÓ ·ÔηٿÛÙ·ÛË 145.758 ÔÈÎÔÁÂÓÂÈÒÓ

ÚÔÛʇÁˆÓ ·ÁÚÔÙÒÓ, ‰ËÏ·‰‹ 578.824 ¿ÙÔÌ· Û 1.954 ̄ ˆÚÈ¿. ™‡Ìʈӷ Ì ٷ ÛÙÔȯ›·

Ô˘ ̆ ¿Ú¯Ô˘Ó, ÛÙËÓ ÚÔ ÙÔ˘ 1917 ∂ÏÏ¿‰· ̆ ‹Ú¯·Ó 2.259 ÙÛÈÊÏ›ÎÈ·, Ù· ÔÔ›· ηٷӤ-

ÌÔÓÙ·Ó ̂ ˜ ·ÎÔÏÔ‡ıˆ˜: 818 ÛÙË ª·Î‰ÔÓ›·, 584 ÛÙË £ÂÛÛ·Ï›·, 410 ÛÙËÓ ◊ÂÈÚÔ, 84

ÛÙË ‰˘ÙÈ΋ £Ú¿ÎË Î·È 363 ÛÙËÓ ¶·Ï·È¿ ∂ÏÏ¿‰·. ∏ ··ÏÏÔÙÚ›ˆÛË ÙÔ˘ ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚÔ˘

̤ÚÔ˘˜ ·˘ÙÒÓ ÌÂÙ¿ ÙÔ 1922 ÏÂÈÙÔ‡ÚÁËÛ ·ÊÂÓfi˜ ̆ ¤Ú Ù˘ ‚Ô‡ÏËÛ˘ ÙÔ˘ ÎÚ¿ÙÔ˘˜ ÁÈ·

ÌÈÎÚ¤˜ ÔÈÎÔÁÂÓÂȷΤ˜ ȉÈÔÎÙËۛ˜ Î·È ·ÊÂÙ¤ÚÔ˘ ̆ ¤Ú Ù˘ ·ÁÚÔÙÈ΋˜ ·ÔηٿÛÙ·Û˘

ÌÂÁ¿ÏÔ˘ ·ÚÈıÌÔ‡ ÚÔÛʇÁˆÓ. […]

∏ ·ÁÚÔÙÈ΋ ÌÂÙ·ÚÚ‡ıÌÈÛË, Û˘ÌÂÚ·ÛÌ·ÙÈο, ÂÎηı¿ÚÈÛ ۯ‰fiÓ Î·ı’ ÔÏÔÎÏËÚ›·Ó

ÙË ÌÂÁ¿ÏË ¤ÁÁÂÈÔ È‰ÈÔÎÙËÛ›· Î·È ÙÔÓ ÎÔÏÏËÁÈÎfi ÙÚfiÔ Î·ÏÏȤÚÁÂÈ·˜ Î·È Ù·˘Ùfi¯ÚÔÓ·

‰È¤ÓÂÈÌ ÙË ÁË Û ·Ó·ÏÔÁ›Â˜ Û·ÊÒ˜ ·ÓÒÙÂÚ˜ Û˘ÁÎÚÈÙÈο Ì ÙȘ ·ÁÚÔÙÈΤ˜ ÌÂÙ·Ú-

Ú˘ıÌ›ÛÂȘ ÙˆÓ ¿ÏÏˆÓ ¯ˆÚÒÓ Ù˘ ‚·ÏηÓÈ΋˜ Î·È Ù˘ ·Ó·ÙÔÏÈ΋˜ ∂˘ÚÒ˘. ¶·Ú¿Ï-

ÏËÏ·, ¤ÙÚ„ ÙËÓ ·ÁÚÔÙÈ΋ ·ÔηٿÛÙ·ÛË 600.000 MÈÎÚ·ÛÈ·ÙÒÓ ÚÔÛʇÁˆÓ. √È

Ӥ˜ ηÙ¢ı‡ÓÛ�