วด / ชมชนคนไทยตางแดน [ออสเตรเลย] : กบการสรรสรางวฒนธรรมไทย Buddhist Temple, Thai Communities Overseas [Australia]

: Promoting Thai’s living Culture ดร.พเชฐ ทงโต

อาจารยประจ าภาควชารฐศาสตร คณะสงคมศาสตร บทคดยอ วด พระสงฆ และชาวพทธ เปนผสรางวฒนธรรมพทธ และวถไทย โดยมจดเรมจากประเทศไทย จากนนสงตอเปนพฒนาการและความส าเรจอยางส าคญตอสวนรวมและสงคมและชมชนคนไทย และชาวพทธในตางแดน ทเปนทงผสรางหลกการทางพระพทธศาสนา และวถทางวฒนธรรมไทย ประหนงทตทางวฒนธรรมและทตทางศาสนา โดยมพระพทธศาสนาและวฒนธรรมไทยเปนตวแบบในการสบสาน สงตอ เปนวฒนธรรมแบบไทยในตางแดน ค ำส ำคญ : วฒนธรรมไทย,ทตทางวฒนธรรม Abstract

Buddhist Temple, Monks and Lay Buddhist are Buddhist monks and the Buddhist culture and way of Thai’s culture, which starts from Thailand. Then forwards the development and success of the community and social and Thai’s communities. And Buddhists abroad As well as the principles of Buddhism. As cultural ambassadors and diplomats, religious. with the Buddhist religion and Thai’s culture is a cultural heritage passed Thai’s Overseas. Keywords: Thai’s Culture, Cultural diplomacy ๑.บทน ำ ในนามของคณาจารยหลกสตรบณฑตศกษา คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดไปศกษาดงาน ระหวาง ๒๓-๓๑

ตลาคม ๒๕๕๗๑ ยงประเทศออสเตรเลยดานการบรหารปกครอง รฐสภา และศาสนา โดยสาระส าคญรวมในเหตการณครงน คอ ไดมโอกาสเขารวมสงเกตการณวถชาวพทธไทยในตางแดนทวดไทยพทธาราม เมองบรสเบน (Brisbane) ไดพบขอมลเชงประจกษวา วดไทยเปนหนวยทางศาสนาพทธท มความเชอมโยงกบประเทศไทย เปนแหลงพกพงทางความเชอ วฒนธรรม ประเพณและวถชาวพทธ ทไมเฉพาะชาวพทธไทยเทานน ซงจ าแนกไดเปน ๒ กรณคอ ในกรณทเปนชาวพทธ และอกกรณหนงในฐานะเปนผสนใจวถวฒนธรรมและการสรางแบบอยางใหกบชมชนเชอชาตอน ๆ ทอยในประเทศออสเตรเลย เปนแรงบนดาลใจ ทงบนทกไวเปน “อนสต” เมอกลบมาเมองไทย เพอเปนเครองระลกในการศกษาดงานในครงน เปนการบนทกถงความเปนอยของชมชนคนไทย ทอาจเปนทงผบกเบกส าหรบการตงถนฐานในดนแดนใหม เปนผรกษา น าพาวฒนธรรมไทย ไปยงพนทอน สงคมอน และวฒนธรรมอนรวมกบพระสงฆ และชาวพทธนานาชาตทไมเฉพาะชาวไทย แตอาจหมายถงชาวจน ลาว เขมร พมา เวยดนาม มหลกฐานเปนขอมลจากส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาตวา มชมชนวดไทยในตางประเทศทสงกดคณะสงฆไทยกวา ๔๖๒ วดทวโลก๒ กแปลวาวถวฒนธรรมทเปนตวแบบทไปพบและรวมสงเกตการณในตางแดนครงน สะทอนขอเทจจรงเชงประจกษทวา “วด / ชมชนคนไทยตำงแดน : กบกำรสรรสรำงวฒนธรรมไทย”

๑ โครการศกษาดงานของหลกสตรพทธศาสตรดษฎบณฑต สาขาวชารฐประศาสน

ศาสตร คณะสงคมศาสตร มจร. ไปศกษาดงาน ระหวาง ๒๓-๓๑ ตลาคม ๒๕๕๗. ๒ จงกล ศรวดปาน, วดไทยในตำงประเทศ, (กรงเทพมหานคร : ส านกเลขาธการ

มหาเถรสมาคม ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต,๒๕๔๘).

ภาพท ๑ คณาจารยเจาหนาท หลกสตรปรญญาเอก คณะสงคมศาสตร มจร ศกษาดงาน ณ สภารฐของรฐควนแลนด ประเทศออสเตรเลย วนท ๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗

๒. วฒนธรรม ควำมเชอ ประเพณ วถชวต จำกคนสคน ตดตวคนไป การอพยพยายถนของคนไทย จากถนหนงไปยงอกถนหนง ไดน าพาวฒนธรรมความเชอ ประเพณ วถชวต จากคนไปสคน ดงจะเหนตวแบบของการเคลอนยายวถทางวฒนธรรมและความเชอเรองออารยธรรมจนไปสอารยธรรมโลก ทหมายถงการอพยพยายถนไดพลดพรายกระจายวถวฒนธรรมของชมชนชาวจนไปทวโลก วฒนธรรมตะเกยบ อาหาร ในนามชมชนชาวจน (China Town) ทเปน

ทงชมชนทางการคา วถ และอาหารในแบบชาวจน เปนตน๓ ดงนนวฒนธรรม ประเพณวถประชาจงด าเนนไปพรอมกบคน คน คอ ผน าวฒนธรรมไปพรอมกบวถของคน เราจงเหนรปแบบบางอยาง ทไปพรอมกบคนไทย เชน ศาสนา ความเชอ อาหารการกน อปนสย และการด าเนนชวต เหมอนเมอครงพระโสณะ พระอตระชาวอนเดย๔ ทเดนทางมาพรอมกบพอคา ไดน าวถวฒนธรรม ศาสนา และความเชอในแบบอนเดย มาเผยแผ สงเสรม และสรางใหเรยนร จงท าใหประเทศในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต รบอทธพลทางพระพทธศาสนา และวถวฒนธรรมอยางอนเดย (Indianization) ทงสบทอดพฒนามาจนกระทงปจจบน ๓.วตร/วดเปนจดเกดวฒนธรรมประเพณ : วดไทยพทธำรำม ในครงพทธกำล ใชค าวาอาราม เรยกชอ ศาสนสถานในทางพทธศาสนาทใชเรยกเสนาสนะทมผศรทธาถวายพระพทธองคใน ระยะแรก ๆ เชน “เชตวนาราม” หรอชอเตมวา “เชตวเนอนำถบณฑกสสอำรำเม” ซงมความหมายวา “สวนของอนาถบณฑทปาเชต” หรอ “เวฬวนำรำม”๕ หรอ “บปผำรำม”๖ เปนตน โดย “อาราม” ในค าอานของไทยแปลวาสวน นอกจากนในเวลาตอมายงมค าทใชเรยกอกอยางวา “วหาระ” หรอ “วหาร”

๓Vanessa Künnemann and Ruth Mayer,Edited, Chinatowns in a

Transnation World : myths and realities of an urban phenomenon, (New York : Routledge, 2013).

๔ พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พระพทธศำสนำในอำเซย. (กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,๒๕๕๗)

๕พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต), พจนำนกรมพทธศำสน : ฉบบประมวลศพท (ช ำร ำ-เพมเตม ชวงท ๑/ยต). (กรงเทพมหานคร : โรงพมพพระพทธศาสนาของธรรมสภา, ๒๕๕๔). หนา ๓๘๗.

๖เรองเดยวกน, หนา ๑๘๕. “บปผารามเปนวดทนางวสาขาสรางถวาย”.

สวนค ำวำ “วตร”๗ หมำยถง หลกการแนวปฏบต กจพงท า หนาท ธรรมเนยม ความประพฤต ขอปฏบต ซงสะทอนถงรปแบบการด าเนนชวต ของผปฏบตอยางตอเนองจนกลายเปนความสม าเสมอ และตอเนอง มผตงสมมตฐานวา “วตร”ตามนยยะของการปฏบต ทพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานใหความหมาย “กจพงท า เชน ท าวตรเชา,หนาท เชน ขอวตรปฏบต,ธรรมเนยม เชน ศลาจารวตร”๘ ทกรอนค ามาเปน “วด” ใหเปนสถานทอยอาศย “สถานททางศาสนา โดยปกตมโบสถ วหารและทอยของนกบวชเปนตน”๙ ตามทพจนานกรมใหความหมายไว ดงนน วดตามความหมายน จงเปนเครองยนยนแนวคดวา เปนสถานทของนกบวช ซงใชเปนสถานทแสดง “วตร” อยางตอเนองดงนนวดในการเดนทางศกษาดงานในคราวน จงเปน “วตร” ของพระภกษในพระพทธศาสนา และน าพา “วตร” สงทพงปฏบตไปสอนสงเผยแผ ใหแกชาวพทธทงไทยและเทศในประเทศออสเตรเลยใหปรากฏเปนความตอเนอง ใหกลายเปนศนยกลางของชมชน เปนแหลงเรยนรพระพทธศาสนา เปนแหลงแหงการปฏบตตามหลกการทางพระพทธศาสนา จนกลายเปน “วถ” ของนกบวชในพระพทธศาสนาและเปนทชมชนในการสรางแหลงอารยธรรมทางศาสนาและสงคม ใหเกดขนในสงคมปจจบน นอกจากนมขอมลวาในออสเตรเลยมชมชนชาวพทธทนบถอพระพทธศาสนาราว ๔๑๘,๗๕๔ คน ถง ๕๒๘,๙๗๗ คน๑๐ โดยประมาณ โดยจ าแนกเปนมหายาน วชรญาณ เถรวาททงในชมชนชาวไทย จน เวยดนาม ลาว เขมร ศรลงกา และชาวออสเตรเลยทสนใจและศกษาพระพทธศาสนา ทมสถตรวมอยทประมาณ ๒.๔๖ % ของประชากรรวมทง

๗เพงอำง, หนา ๓๑๖. ทานใหนยามค าวาวตรไววา “กจพงท า หนาท ธรรมเนยม

ความประพฤต ขอปฏบต” ๘ราชบณฑตยสภา, พจนำนกรม ฉบบรำชบณฑตสถำน พ.ศ.๒๕๔๒,

(กรงเทพมหานคร : นามมบคสพบคเคชนส,๒๕๔๖), หนา ๑๐๕๙. ๙ เรองเดยวกน,หนา ๑๕๐๙. ๑๐ Buddhism in Australia ออนไลน

http://en.wikipedia.org/wiki/Buddhism_in_Australia ๑๒ มนาคม ๒๕๕๘)

ประเทศ ๒๑.๕ ลานคน และมสดสวนผนบถอเปนอบ ๒ ของประเทศรองจากศาสนาครสต (ขอมล : ๒๐๑๑) ๑๑

ในกำรเดนทำงศกษำดงำนประเทศออสเตรเลยในครงน คณะไดเขาพกท วดไทยพทธาราม ๔ คน๑๒ พรอมศกษาขอมลและสงเกตการณพนทจรง ไดพบวา “วตร” ของพระภกษในพระพทธศาสนา และ “วตร” ของชมชนชาวพทธไทยในประเทศออสเตรเลยทน าพา “วตร” ไปปฏบต ด าเนนการอยางตอเนอง จนกอใหเกด “วด” เปนแหลงสรางวฒนธรรม ประเพณ วถแหงชมชนชาวพทธในอกทวปหนงของโลก ทนอกเหนอจากประเทศไทย หรอทวปดนแดนเกดของพระพทธศาสนา จากการสมภาษณพระโสภณกาญจนาภรณ๑๓ (เจาคณทอมสนต)

ไดความวา พระธรรมคณาภรณ (หลวงพอไพบลย กตปญโญ ) อดตเจาคณะจงหวดกาญจนบร ไดรเรมและเปนผน าสราง Wat Thai Nakorn Melbourne ดวยเงนกอนแรกทส าคญ ๑.๕ ลานบาท (หนงลานหาแสนบาท) จากการลงขนของ ๓ เจาคณ พระพรหมโมล (วลาศ ญาณวโร/พ.ศ.๒๔๗๓-๒๕๔๔) อดตเจาวดยานนาวา พระธรรมคณาภรณ (ไพบลย กตปญโญ/พ.ศ.๒๔๗๓-๒๕๔๕) อดตเจาคณะจงหวดกาญจนบร อดตเจาอาวาสวดไชยชมพล และ พระเทพสวรรณโมล (สอง สรนนโท/พ.ศ.๒๔๗๗) อตดเจาคณะจงหวดสพรรณบร เจาอาวาสวดปาเลไลยกวรวหาร รปละ ๕ แสนบาท เมอมเงน มพนทพรอม การกอสรางจงเรมและพฒนาการโดยล าดบจนกระทงสามารถท าสงฆกรรมอปสมบทกลบตรได มกลบตรชาวตางชาต ชอ

๑๑

Bouma, Gary D., “Buddhism in Australia: Traditions in Change”, In: Journal of Global Buddhism. Annual, 2012, Vol. 13, p1, 2

๑๒ ระหวางวนท ๒๔ ถง ๒๗ ตลาคม ๒๕๕๗ ทางวดจดอาหารอนปราณตและทพกแยกชาย-หญง จดเตรยมรถหองอาบน าและสขาเคลอนท ๑๓ พระโสภณกาญจนาภรณ (ทอมสนต พธ.บ.รน ๒๔ มสมาชกรวมรน อาท พระพรหมบณฑต อธการบด มจร) เจาคณะอ าเภอเมองกาญจนบร, รอง จล.วดไชยชมพลชนะสงคราม (วดใต)

วา พระนอรแมน ธมมนสรโณ (Norman Dhammausarano) ขอบวชเปนภกษแลวมาเยยมญาตท บรสเบน โดยมพระมหาวนชย ผาสโก๑๔ เปนพระพเลยง

ภำพ ๒ สามเจาคณ ผรเรมลงขนในการสรางวด พระพรหมโมล (วลาศ ญาณวโร) วดยานาวา กทม. พระธรรมคณาภรณ (ไพบลย กตปญโญ) วดไชยชมพล จ.กาญจนบร และ พระเทพสวรรณโมล (สอง สรนนโท) วดปาเลไลย จ.สพรรณบร

จงเปนจดเรมตนของการสรางวดทเมองบรสเบน โดยทานทงสองจงเปนเสมอนสะพานเชอมระหวางเมอง Melbourne กบ Brisbane ใหเกดการสรางวดไทยพทธาราม (Wat Thai Brisbane) แหงน โดยมพระธรรมคณาภรณ (ไพบลย กตปญโญ ) อดตเจาคณะจงหวดกาญจนบร เปนผรเรมและใหความอปถมภทส าคญยง พรอม กบชมชนคนไทย จนกระทงมาเปนวดไทยพทธาราม ในออสเตรเลย อยางทปรากฏในปจจบน นกศกษาไทย พอคาวานชยไทย และผใชแรงงานไทย ทมาพ านก ตงถนฐานประกอบ อาชพ และท

๑๔ History of watthaibrisbane, ออนไลน :

http://www.watthaibrisbane.com.au/index.php/menu-examples (เมอ 12 มนาคม 2558)

ภาพ ๒ กจกรรมของวดไทยพทธาราม ออสเตรเลย โดยพระศรพทธวเทศ (ชลทช อภชชญญ ป.ธ.๙) เจาอาวาส ทชวยรกษาวตร ใหเปนวดของชมชนชาวพทธ ในตางแดน

(ภาพ : เดลนวส 29 ธนวาคม 2557)

แตงงานแลวอพยพยายถนฐานตามสามมาอยในประเทศออสเตรเลย ไดรวมตวกนเปน “สมำคมแหงชำวพทธ” ระดมทนเพอการใหญเปาหมายคอวดไทยในนครบรสเบน การระดมทนทางเมองไทยทานเจาคณพระธรรมคณาภรณ (ไพบลย กตปญโญ) เปนตนศรทธา ในสวนทองถนนครบรสเบนมทานพระมหาชนะ ธมมธโช (ป.ธ.๙)๑๕ เปนผน าศรทธา ทงสองสวนผนกก าลงน าพาพระพทธศาสนาและพระสงฆจากประเทศไทยมากอสรางวดไทยพทธาราม แหงนครบรสเบน งามเดนเปนศนยรวมแหงศรทธามาจนถงปจจบน

๑๕ พระศรธวชเมธ อดตผชวยอธการบดฝายบรหารมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย,อดตเลขานการเจาคณะจงหวดสพรรณบร เคยเปนเจาอาวาสวดไทยพทธาราม ระหวาง พ.ศ. ๒๕๓๐-๒๕๔๓

ในการไปทศนศกษาน พระศรพทธวเทศ (ชลทช อภชชญญ ป.ธ.๙) เจาอาวาสวดไทยพทธาราม๑๖ ไดเลาใหฟงเกยวกบประเพณ วถทางศาสนา และวฒนธรรมไทยทปรากฏ เชน ในวดจะมงานลอยกระทง ทอดกฐน เทศกาลสงกรานต วนส าคญทางพระพทธศาสนา และกจกรรมทสงเสรมความสามคคของชมชนชาวพทธในประเทศออสเตรเลย เปนตน พระศรพทธวเทศ (๒๕๕๗) “ประเพณไทยในอดตนน วดเปนศนยกลำงอบรมเดกชำยใหเจรญเตบโต ใหเปนผมควำมรสมบรณทงทำงโลกและทำงธรรม และเปนบอเกดแหงสรรพวชำกำรและศลปศำสตรทงปวง วดไทยในตำงประเทศกเชนเดยวกน จดประสงคหลกนน คอเปนศนยกลำงในกำรท ำหนำทอบรมเผยแผควำมรทำงพระพทธศำสนำ จรยธรรมและคณธรรม แกญำตโยม และบตรหลำนทเกดและเตบโตในตำงประเทศ และเปนศนยกลำงแหงกำรเรยนรทำงดำนขนบธรรมเนยม ประเพณ และวฒนธรรมไทย เชอมควำมสมพนธระหวำงชมชนคนไทยทอยในตำงแดนดวยกน”

ดงนนหากน าแนวคดในเรองของวดกบการเรม สราง รกษาวฒนธรรม ซงจะเหนไดวา วดเปนจดเรม จดรกษา โดยมพระภกษสงฆ ชาวพทธ รวมกนแสดง “วตร” สงทเคยปฏบต จากวถ สะทอนเปน พฤตกรรมหลก พฤตกรรมรวม ออกมาเปน “วดในพระพทธศำสนำ” อยางทปรากฏเหนและเปนโอกาสใหผเขยนและคณะ ไดรวมพธทอดกฐนพระราชทานซงพระราชทานผาพระกฐนแก นางพรทพย สงาศร ชาวไทยทประกอบอาชพทนครบรสเบน เปนประธานทอดกฐนท วดไทยพทธาราม วนท ๒๖ ตลาคม ๒๕๕๗ ม ทานทตมารษ เสงยมพงษ เอกอครราชทต ณ กรงแคนเบอรรา และนกการเมองทองถนหลายทานจากรฐสภาของรฐ ควนสแลนด ไดแก นาย Anthony Shorten สมาชกรฐสภาเ ข ต Algester แ ล ะ น า ง ส า ว Freya Ostapovitch ส ม า ช ก ส ภ าเขต Stretton นาย Luke Smith สมาชกรฐสภาเขต Logan ไดมารวมพธในครงน นยหนงเพอรวมสบสานวฒนธรรมไทยในตางแดน และสอสารเชงวฒนธรรมตอชาวตางชาต รวมกบชมชนไทยพนองชาวพทธในประเทศออสเตรเลย

๑๖ พระศรพทธวเทศ (ชลทช อภชชญญ ป.ธ.๙) เจาอาวาสวดไทยพทธาราม ด ารงต าแหนงเจาอาวาส พ.ศ. ๒๕๕๐-ปจจบน

ภำพ ๓ ชมชนชาวพทธไทยในประเทศออสเตรเลย (ภาพ วดไทยพทธาราม เมอง

บรสเบน ในพธทอดกฐนพระราชทาน ประจ าป ๒๕๕๗ เมอ ๒๖ ตลาคม ๒๕๕๗ : ภาพผเขยน)

๔. กำรรกษำและสงตอเปนหนำท การทเขาไปมสวนรวมกบชมชนคนไทยในออสเตรเลย ในครงน จงท าตองระลกนกไววา พระและโยม ทเปน “ทต” ทงใสสวนพระธรรมทต และทตทางวฒนธรรมทมาพรอมทงในสวนของ “พระ” ทเปนผน าชมชนชาวพทธ และม “ฆราวาส” ทยายถนฐานและมาต งถนฐานประกอบอาชพอย ในประเทศออสเตรเลยและเปนหลกในการสรางวด หรอเปนผอปถมภหลกในการสรางวดในชวงเรมแรกและน าชาวพระสงฆ จากประเทศไทยมาเปนหลกชยในการตงวด หากน าแนวคดในเรองของ “ศำสนทำยำท” ๑๗ ทหมายถง ผสบตอพระศาสนา๑๘ ในทนหมายถงผสบทอดพระพทธศาสนา ดงนนเพอใหสอดคลองกบบทบาทของ

๑๗ราชบณฑตยสถาน,พจนำนกรมฉบบรำชบณฑตยสถำน ๒๕๔๒,

(กรงเทพมหานคร : นานมบคสพบลเคชนส,๒๕๔๖), หนา ๑๑๐๐. ๑๘ราชบณฑตยสถาน, เรองเดม, หนา ๑๑๐๐.

พระไทย คนไทยตางแดนทไดไปประสบมาดวยตนเอง อาจนยามรวมกบหลกการและแนวคดทางพระพทธศาสนาตามความหมายนได คอ

๑. พระไทยและชำวพทธ ในฐานะผสมาทาน แนวทาง รปแบบ วธคด ความเปนอยตามอยางพระศาสดาผศกษาธรรมและปฏบตธรรมเพอละกเลสทงปวง เพอการบรรลธรรมตามล าดบจนเขาถงความดบทกขไดตามปฏปทาพระศาสดา๑๙ ดงนนภาพทเหนพระภกษ และคฤหสถชาวพทธ ทวดไทยพทธาราม ไดแสดงใหเหนถงความพยายามใหตวเองไดเขาถงแนวทางของพระพทธเจา

๒. พระไทยและชำวพทธ หมำยถงผร และเขำใจพระพทธศำสนำ และประกาศธรรมของพระศาสดา๒๐ ในความหมายกคอเปนผทจะปฏบตตามอดมคตของพระพทธศาสนา และเขาใจตอหลกการ วถปฏบตนน แลวน าหลกการเหลานนมาเปนรปแบบในการด าเนนชวตผานการปฏบตจรง ความเปนผบรรลของพระภกษและชาวพทธไทยในตางแดน จงเปนผบรรลเจตจ านงและแนวปฏบตเพอการพฒนาตนเองและขดเกลาตวจนเปนแบบอยางของชาวพทธ

๓. พระไทยและชำวพทธ หมำยถง ศำสนทำยำท ผรบ หรอสบทอดความเปนทายาทของพระศาสดา๒๑ อนจะหมายถงชาวพทธ เมอไดศกษาปฏบตตามจนเขาใจ พรอมทงน าแนวปฏบตในฐานะเปนเครองฝกหดขดเกลาและพฒนาตนเองจนเปนแบบอยางตามแนวปฏบตนน ๆ

ดงนน หากน ากรอบแนวคดทางพระพทธศาสนามาอธบายรวมกบกจกรรมของชาวพทธไทยในตางแดน เชอไดเลยวาคงไมเฉพาะทประเทศนเทานน แตผเขยนเหนวาคงหมายถงทกประเทศ ทมพระพทธศาสนา พระภกษ และชาวพทธทเขาไปตงถนฐานและท าหนาทในการสบตอผานการปฏบตในตนเอง และสงตอเปนวถชวตทางวฒนธรรมและศาสนาในทกพนทดวยเชนกน

๑๙ ม.ม. (ไทย) ๑๒/๒๙/๒๗. ๒๐ ม.อ. (ไทย) ๑๔/๙๓/๑๑๐. ๒๑ ส .น. (ไทย) ๑๖/๑๕๔/๒๕๙.

๕. พระ โยม : ทตทำงธรรม และวฒนธรรม ในกำรเดนทำงครงนไดพบกบพระภกษสงฆทผานการอบรมพระธรรมทตตามหลกสตร พระธรรมทตสายตางประเทศของมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย ไดสนทนาและสงเกตการณแลว ไดขอสรปรวมกบทานในฐานะพระธรรม

๒๒ศนยเทคโนโลยสารสนเทศ, ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต, ขอมลพนฐานทาง

พระพทธศาสนา ประจ าป ๒๕๕๗, (นครปฐม : ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต,๒๕๕๗), หนา ๑๓-๑๔. ออนไลน : http://www.onab.go.th/eBookData/2557.pdf

วดไทยในตำงประเทศ ๓๓ ประเทศ รวม ๔๖๒ วด มหำนกำย ๓๑๘ วด ธรรมยต ๑๔๔ วด

ท ประเทศ นกาย

รวม ท ประเทศ นกาย

รวม ม ธ ม ธ

๑ เกาหลใต - ๑ ๑ ๑๘ อาหรบเอมเรตส ๑ - ๑ ๒ แคนาดา ๓ ๖ ๙ ๑๙ สหรฐอเมรกา ๑๐๔ ๕๑ ๑๕๕ ๓ ญปน ๑๒ ๑ ๑๓ ๒๐ สหราชอาณาจกร ๑๘ ๓ ๒๑ ๔ เดนมารก ๔ ๑ ๕ ๒๑ หมเกาะโซโลมอน ๑ - ๑ ๕ ไตหวน ๓ ๔ ๗ ๒๒ รฐสลตานโอมาน ๑ - ๑ ๖ จน ๒ ๔ ๖ ๒๓ สงคโปร ๑๓ - ๑๓ ๗ นอรเวย ๔ ๔ ๘ ๒๔ ฮองกง ๓ ๔ ๗ ๘ นวซแลนด ๔ ๔ ๘ ๒๕ ไอซแลนด ๑ - ๑ ๙ เนเธอแลนด ๒ - ๒ ๒๖ แอฟรกาใต ๒ - ๒

๑๐ เนปาล ๑ - ๑ ๒๗ อนโดนเซย ๑ ๒๑ ๒๒ ๑๑ รฐบาเรนห ๑ - ๑ ๒๘ อนเดย ๗ ๕ ๑๒ ๑๒ เบลเยยม ๔ - ๔ ๒๙ อตาล ๑๘ ๓ ๒๑ ๑๓ ฝรงเศส ๖ ๓ ๙ ๓๐ ออสเตรย ๑ ๑ ๒ ๑๔ ฟนแลนด ๑ ๑ ๒ ๓๑ ออสเตรเลย ๑๑ ๑๒ ๒๓ ๑๕ มาเลเซย ๘๑ ๑ ๘๒ ๓๒ สวสเซอรแลนด ๔ - ๔ ๑๖ เยอรมน ๑๔ ๘ ๒๒ ๓๓ สวเดน ๕ ๘ ๑๓ ๑๗ รสเซย ๑ - ๑ รวมทงหมด ๓๑๘ ๑๔๔ ๔๖๒ ทมาของขอมล : สวนศาสนวเทศ ส านกเลขาธการมหาเถรสมาคม เมอ ๓๑ มกราคม ๒๕๕๗๒๒

ทต แตผเขยนไดมองลกไปในบทบาท ในฐานะในบางประเดนวาเมอถงทสดกระบวนการทเกดขน ในทำงพทธศำสนำ มแนวคดวา “ทต” ผแสดงหรอผน าพา ในทางพระพทธศาสนามหลกการปรากฏใน ทเตยยสตร (พระสตรทวาดวยคณสมบตของนกการทต) โดยกลาวถงคณสมสมบตหลาย ๆ ประการ ของผสอสารหลกการหรออดมคตในทางศาสนา อาท ๑.ใฝศกษำ (อคคเหตา) ในความหมายคอทตทางพระพทธศาสนาตองหมนศกษาหาความรตามหลกการทางพระพทธศาสนา (ไตรสกขา) ทงในระบบและนอกระบบ พฒนาตนเองอยางตอเนองสม าเสมอ แลวน าความรนนสรางงาน สรางกจกรรม พฒนา เพอสงเสรมการร เขาใจ เขาถงพระพทธศาสนาในชมชนทตนเองอยอาศย พรอมเปนตนแบบทางจรยธรรมและสงคมตามหลกพทธศาสนาตอไป ๒.รจกฟง (โสตา) ทตทางพระพทธศาสนา ตองรจกฟง (สตมยปญญา) แยกแยะสงดมประโยชน และน าสงทฟงนนไปใชในการแนะน าสงสอน ใหความร ท าความเขาใจ เปนตนแบบ ฟงมาจ าได การทจะเปนนกพดทดได ตองเปนนกฟงทดไดดวย เมอฟงกสามารถทจะเขาใจวาผสอสารออกมาในเรองนน ตองการอะไรสออะไร จบใจความได จงสามารถใหค าแนะน า หรอเขาใจผสอสารออกมาผานการพด ดงนนการฟงจงเปนคณสมบตหนงของนกการทตตามหลกพระพทธศาสนา เมอฟงได กสามารถพดได สอนได และเปนตนแบบได ใหกบชมชนชาวพทธ และยนยนวถปฏบตนนตอชมชนชาวอนใหเหนตอหลกปฏบต วธปฏบต ในการเปนชาวพทธตามวถปฏบตทชดเจนได ๓.ทรงจ ำไดด (ธำเรตำ) ความจ าด นอกจากตองเรยนมาก อานมากและฟงมากแลว นกการทตจ าเปนตองมความทรงจ าดดวย สงทเรยน อาน และฟงมาแลว หากไมสามารถจดจ าอะไรไวไดเลย กไมมประโยชนอะไร ยงเปนนกการทต การสามารถจดจ าเรองราวเหตการณ ตลอดจนรายละเอยดตางๆไดมากเพยงใด กยงเปนประโยชนแกหนาทการงานและความรบผดชอบของตนมากเพยงนน ส าหรบคนธรรมดาสามญการหลงลมบางสงบางอยางในบางครงอาจจะไมเสยหายอะไรมากนก แตส าหรบผเปนทตหรอนกการทตการหลงลมบางอยางหรอการนดหมายบางครง อาจกอใหเกดความเสยหายอยางรายแรงแกตนเองและประเทศของ

ตนไดอยางเกนความคาดหมาย การทรงจ าไวดหรอการมความทรงจ าดจงเปนสงทมอปการคณตอหนาททางการทตเปนอยางมาก ๔. เปนผรไดเขำใจชด (วญญำตำ) การฟงผอนมา หมนศกษา จ าได ยงไมพอยงตองกรอง ตรอง ตรกอยางตระหนกร และท าใหเกดความเขาอนจะมผลตอการประเมนสถานการณในองครวมและน าไปสการตดสนใจอยางชาญฉลาด ทานใหความหมายนยนไววา เปนผรความหมายของสงทเปนประโยชนและไมเปน ประโยชน๒๓ ดงนนความรชด รทว ลก จงมผลตอการตดสนใจด าเนนยทธศาสตรทางการทตอยางเปนระบบ และกอใหเกดคณตอระบบ องคกร ประเทศชาตอยางแทจรง ๕ . สำมำรถพด ใหผ อ นฟ ง ได (สำ เวตำ ) น กการทตตามหล กพระพทธศาสนาตองเปนนกคด (จนต) ถกตองตามหลกการ นกถามสอบถามขอมล (ปจฉา) จนไดความชดเจนถกตองตามท านองคลองธรรม การบนทกเปนความทรงจ า (ลขต) เมอครบกระบวนการของการศกษาแลว จงถายทอดผานกระบวนการของการพด การใหขอมล และพด สอน เผยแผ ใหขอมลตามหลกการทางพระพทธศาสนาทวา จะพดสงใดตองดวาสงนนด ถกตอง เปนสจธรรม มประโยชน เปนไปเพอคนสวนรวม และเปนทชอบใจของชมชน เมอถงเวลากน าเสนอ ถายทอดเผยแผ อยางเหมาะสมสอดคลองกบชวงเวลา เปนประโยชนสรางสรรคกอใหเกดความสามคคในการอยรวมกน ๖ . สำมำรถพดใหผ อนเขำใจได ( วญญำเปตำ) นกการทตในพระพทธศาสนา นอกเหนอจากพดได พดเปนแลว ทส าคญคอการสอสารระหวางบคคล องคกร และระดบประเทศ พดใหผ อนฟง จนร หรอสอสารจนเขาถงเจตนารมณทางศาสนาได ดงภาษตโบราณวา “ปากเปนเอก เลขเปนโท” ในความหมายคอการสอสารใหผ อนเขาใจเจตนารมณท เราตองการสอสารนน ความสามารถทนบวาจ าเปนอกอยางหนง คอสามารถท าใหผอนรและเขาใจความมงหมายของตนไดอยางถกตอง ความสามารถขอนคกบขอท ๒ เรองใหผอนรบฟง ซงตองไปดวยกน คอเมอสามารถท าใหผอนรบฟงการทตของตนแลว กจ าเปนตองใหเขาสามารถรและเขาใจในสงทตนพด รวมทงสามารถทราบความมงหมายของ

๒๓อง.อฏฐก.อ. (ไทย) ๓/๑๖/๒๓๙.

ตนดวย เขาท านองวาเราตองการใหผอนรและเขาใจเราอยางไร กสามารถท าใหรและเขาใจเราอยางนน สงใดเราตองการใหเขาเขาใจแจมแจง สงใดทเราตองการใหเขาเขาใจอยางคลมเครอ เขากเขาใจอยางนน ความสามารถเชนนเปนสงจ าเปนอยางหนงส าหรบผเปนทต ๗. ฉลำดในสงทเปนประโยชนและไมเปนประโยชน (กสโล สหตำสหตสสะ) หมายถง ศาสนทตตามหลกพระพทธศาสนาตองเปนผฉลาดตอสงทดมประโยชนและมใชประโยชน มความเฉลยวฉลาดหรอตองสามารถทราบและแยกแยะไดวาอะไรดไมด อะไรเปนประโยชนหรอไมเปนประโยชน เพราะความประพฤตหรอการกระท าของตนยอมมผลกระทบตอผลประโยชนของประเทศของตนเสมอ พระธรรมทตด ารงอยในฐานะเปนผแทนทางศาสนา และรฐไทย สงใดดและมประโยชนตอพระศาสนา ตองใชโอกาสนนในการเผยแผรกษา สงใดจะเปนสวนเสยพงสงวนตอโอกาสนน ค าวาประโยชนในทางศาสนา ประชาชนและประเทศชาต ยอมเปนสงอธบายถงประโยชนในขอนในฐานะทตตามหลกศาสนาไดเปนอยางด ๘. ไมกอควำมทะเลำะววำท (โน กลหกำรโก) แปลวา พระนกเผยแผ หรอพระสงฆ ชาวพทธ ท ไปอยในตางแดน ไปในฐานะของผตงถนฐานใหม ภาพลกษณของความเปนมตร ภาพลกษณของการเออเฟอ ไมสรางปญหา ไมเปนสาเหตของการทะเลาะ หรอการกาวราวรกรานตอผอยมากอน สงนคงเปนความหมายทตรงตว คอไมทะเลาะกบใครผใดทงสน เปนมตรกบทกประเทศในโลกน หรอนโยบายเปนกลาง ในความหมายคอเปนมตรกบทกคน องคกร และประเทศ จงเทากบวาเปนหวใจส าคญของการทต และนกการทตตามแนวพระพทธเจาคอ “ปรองดอง” จงจะกอใหเกดผลในเชงบวกและการขบเคลอนองคกรและประเทศชาตไปขางหนา ดงกรณ วดไทยพทธาราม ในยามแรกกอสราง ประชาชนในทองถนไมยอมรบ จงตองยอมชลอเวลาในการกอสรางวด เพอท าความเขาใจกบคนในทองถนดวยการท าใหด อยใหเหน จนเปนทยอมรบ๒๔ แลวถาตรงกนขามผลกอาจอยางทเหนกนในประเทศไทยอยางนนหรอไม

๒๔ พระศรพทธวเทศ (ชลทช อภชชญญ ป.ธ.๙) เจาอาวาสวดไทยพทธาราม ด ารงต าแหนงเจาอาวาส พ.ศ. ๒๕๕๐-ปจจบน

พระพทธเจำไดสรปจบภำพลกษณของนกการทตตามแนวพทธ ทปรากฏในทเตยยสตรไววา

“...ผเขำสชมชนทโตเถยงกนอยางรนแรง กไมสะทกสะทาน ไมท าค าพดให เสยหาย ไมปกปดขาวสาสน ชแจงอยางไมมขอสงสย ถกยอนถาม กไมโกรธ ...ผมลกษณะเชนนนแล ควรท าหนาททตได...”[อง.อฏฐก (ไทย) ๒๓/๑๖/๒๕๓]

ดงกลาวมาคอภาพลกษณนกการทตตามพระไตรปฎก แตพระธรรมไทยในตางแดน ตองท าหนาทส าคญ ๓ ประการ คอ ๑) ท าหนาทบรหารวด หมายถงการเขาไปจดการบรหารวดในฐานะเปนทตง และศาสนสถานของชาวพทธ ๒) ท าหนาทเผยแผพระพทธศาสนา ผานการสนทนาธรรม เทศน สอนวปสสนา ส าหรบฝรงทตงใจมาวดดวยตนเอง หรอฝรงทตามภรรยาชาวไทยมาทวด เปนตน และ ๓) ท าหนาทใหค าปรกษาตามศาสตรความเชอ เชน การแนะน าการด าเนนชวตผานการดหมอ ส าหรบคนไทย และเอเซย๒๕

วดไทย คนไทย จงเปนหนาดานของวฒนธรรม ประเพณ และวถชวตในตางแดน ทเปนไดทงตวแทนทางศาสนา ตวแทนของประเทศ และเปนทตทางวฒนธรรม ดงนนการสรางรปแบบ อตตลกษณ และทาทของการเปนชาวพทธ รวมไปถงการสรางเอกลกษณทางความเชอและวฒนธรรม จงยอมเปนการสอสารสาธารณะ รวมถงเปนเปน “ทต” ทจะท าหนาทสรางภาพลกษณ ความเขาใจทถกตอง และเปนการสรางแรงจงใจ เสรมสรางก าลงใจ และสรางจตส านกอนด ของคนในตางประเทศ โดยเฉพาะชาวตางชาต สวนหนงรจกประเทศไทย มาเทยวประเทศไทย ดวยเงอนไขของการเคยเหนวดไทย พระไทย และชมชนคนไทยกบกจกรรมบางอยางทเขาเหลานนสามารถเขามามสวนรวมไดอยางไมเคอะเขน และ

๒๕ พระโสภณกาญจนาภรณ (เจาคณทอมสนต) เจาคณะอ าเภอเมองกาญจนบร, รอง จล.วดไชยชนะสงคราม (วดใต) พทธศาสตรบณฑต รน ๒๔ โดยมบณฑตรวมรน อาท พระพรหมบณฑต (ประยร ธมมจตโต) อธการบด เปนตน

สมผสถงกลนไอ รสชาตอาหาร และการด าเนนชวตผานรปแบบวถทเกดขน จงท าใหเกดเหนภาพลกษณและการด าเนนชวตทเกดขนภายใตความเหมอนและความแตกตาง กนระหวางการด าเนนชวตหรอรปแบบการด าเนนชวต ดงนนถาทางรฐบาลจะเขาไปสงเสรมกจกรรมใด ๆ ผานชมชนคนไทย ทพลดพรายกระจายอยในประเทศตาง ๆ ผานการแตงงานบาง ไปศกษายงตางประเทศบางแลวไปตงถนฐานในสถานทใหม พรอมทงสรางเอกลกษณของวถชมชน จนเขมแขงและมเอกภาพในระดบหนง เหมอนจนใชชมชนชาวจนทวโลกเปนเครอขายในการด าเนนธรกจ จนกลายเปนเจาทางเศรษฐกจเชนในปจจบน ๖.สรป จากเนอความทงหมดดงกลาวนนผเขยนตองการสอสารวา เมอถงทสด

ผสรางวฒนธรรมในฐานะเปนพระสงฆในพระพทธศาสนาวดไทย และหรอมสวนอยางส าคญในการสรรสรางวฒนธรรมและการด าเนนชวต ความสามคค เปนเอกภาพ และการสรรสรางอยางเหมาะสมจะยงคงเปนตวแบบในการสงตอจากคนสคน จากรนสรนไปตามเปาหมายและเจตนารมณอยางมนยส าคญ ดงทปรากฏในคมภรพระไตรปฎกวา วสสการพราหมณ เสนาธการของแควนมคธของพระเจาอชาตศตร (ราว พ.ศ. ๕๓-๘๓) ไดทลถามพระพทธเจาเกยวกบเหตผลวาท าไมกษตรยลจฉว จงเขมแขง มนคงยากแกการทจะโจมตได พระพทธเจากบอกหลกการกวาง ๆ วา เพราะกษตรยลจฉว “เปนหนง” หรอใกลมาหนอยคนไทยไดยนบอยค าน คอ “สามคค” จงท าใหแควนวชชเปนทเกรงขามของรฐนอยใหญใกลเคยงในประวตศาสตรอนเดยโบราณ วสสการพราหมณกถามตอวาแลวจะมวธอนใด พระพทธเจากตรสตอบไปวา “ตรำบเทำทพวกเจำวชชยงมอปรหำนยธรรมทง ๗ ไมมควำมเสอมเลย”๒๖ หรอสรปงาย ๆ ถายงปรองดรองกนอย (สามคค) อยาหมายทจะท าสงครามดวยได บทจบของการสนทนาระหวางพระพทธเจากบวสสการพราหมณ พราหมณไดยทธวธกลบไปคอ “ท ำใหแตกแยก” การทชมชนชาวพทธจะยงคงเปนผสรางวฒนธรรมสงตอเปนมรดกแกอนชนในฐานะดานหนาทางวฒนธรรมของ

๒๖อง.สตตก.(ไทย) ๒๓/๒๒/๓๖.

ไทยในตางแดน โดยมฐานรากและกรอบแนวคดมาจากพระพทธศาสนา กแปลวานนคอความส าคญอยางยง อนจะพงเกดขนในสงคมและประเทศชาตและพระพทธศาสนา ขบเคลอนและกาวไปขางหนาได ดวยความสามคค ความเปนเอกภาพ และความเสมอตนเสมอปลายตามหลกคดในเรอง “วตร” เพอท า “วด” ใหเปนศนยกลางชมชนชาวพทธไทย จะยงคงมความส าคญในฐานะเปนแหลงสรางวฒนธรรมประเพณของชาวไทยในตางแดนสบไป

บรรณำนกรม ก.หนงสอ พระไตรปฎกฉบบมหาวทยาลยมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย

ม.ม. (ไทย) ๑๒/๒๙/๒๗. ม.อ. (ไทย) ๑๔/๙๓/๑๑๐. ส .น. (ไทย) ๑๖/๑๕๔/๒๕๙. อง.อฏฐก.อ. (ไทย) ๓/๑๖/๒๓๙.

อง.สตตก.(ไทย) ๒๓/๒๒/๓๖. จงกล ศรวดปาน. วดไทยในตำงประเทศ. กรงเทพมหำนคร : ส านกเลขาธการ มหาเถรสมาคม ส านกงานพระพทธศาสนาแหงชาต,๒๕๔๘. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). พระพทธศำสนำในอำเซย. กรงเทพมหานคร : โรงพมพมหาจฬาลงกรณราชวทยาลย. ๒๕๕๗. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยตโต). พจนำนกรมพทธศำสน : ฉบบประมวลศพท (ช ำร ำ-เพมเตม ชวงท ๑/ยต). กรงเทพมหานคร : โรงพมพ พระพทธศาสนาของธรรมสภา, ๒๕๕๔. ราชบณฑตยสถาน. พจนำนกรมฉบบรำชบณฑตยสถำน ๒๕๔๒. กรงเทพมหานคร : นานมบคสพบลเคชนส,๒๕๔๖. Cristina Rocha and Michelle Barker. Edited. Buddhism in Australia : traditions in change. London ; New York : Routledge, 2011. Vanessa Künnemann and Ruth Mayer,Edited, Chinatowns in a Transnation World : myths and realities of an urban phenomenon, New York : Routledge, 2013.

Halafoff, Anna; Fitzpatrick, Ruth; Kim Lam. “Buddhism in Australia : An Emerging Field of Study”, Journal of Global Buddhism. 2012, Vol. 13, p9-25. Bouma, Gary D..“Buddhism in Australia: Traditions in Change”, In: Journal of Global Buddhism.Annual, 2012,Vol. 13, p.1-2.

ข.ออนไลน

http://www.watthaibrisbane.com.au/(สบคน ๙ พ.ย.๒๕๕๗) http://www.dailynews.co.th/Content/Article/290566/Email (สบคน ๒ มกราคม ๒๕๕๘) http://www.onab.go.th/eBookData/2557.pdf ขอมลพนฐานทางพระพทธศาสนา ประจ าป ๒๕๕๗, (สบคน ๑๐ มนาคม ๒๕๕๘) ค.สมภำษณ พระศรพทธวเทศ (ชลทช อภชชญญ ป.ธ.๙) เจาอาวาสวดไทยพทธาราม ด ารง ต าแหนง เจาอาวาส พ.ศ. ๒๕๕๐-ปจจบน พระโสภณกาญจนาภรณ (เจาคณทอมสนต พธ.บ.รน ๒๔ เจาคณะอ าเภอเมอง กาญจนบร, รอง จล.วดไชยชนสงคราม (วดใต)