วชา 100-106:

อาเซยนในโลกยคใหม

บณฑต หลมสกล (bunditwto@hotmail.com)

กรมเศรษฐกจระหวางประเทศ กระทรวงการตางประเทศ

การบรรยายแกนกศกษา

มหาวทยาลยสยาม

กรอบกฎหมายและขอก าหนด

ระหวางประเทศในดาน

เศรษฐกจ การคา และการลงทน

บทท ๔ “ระบอบและ

กรอบแนวคดของ

กฎหมายแกตตและ

WTO” จาก

บณฑต หลมสกล,

องคการการคาโลกใน

บรบทของเศรษฐกจ

ทไรพรมแดน

เลมหนง

The hierarchy of institutions in the trading system1. Multilateral arrangements. Arrangements covered by the World Trade

Organization and accepted by its 153 Members

2. Plurilateral arrangements. Arrangements concluded by a subgroup of

WTO Members. An example is the WTO Agreement on Government

Procurement.

3. Regional trading arrangements (RTAs) Free trade area, customs union,

and more ambitious arrangements accepted by a group of countries, e.g.

AFT, ASEAN and MERCOSUR RTAs are under WTO Supervision.

4. Preferential trading arrangements with low-income countries. The

Lome Convention (now the Cotonou Agreement) for the African,

Caribbean and Pacific States associated with the European Community, the

Generalized System of Preferences (GSP) and the Global System of Trade

Preferences (GSTP) are examples of such preferential arrangements.

5. National regulations and procedures. The arrangements listed above

usually have to be implemented by national regulations. Thus, there are

national regulations and procedures based on the internationally agreed

trade rules and those that result from a government’s unilateral action.

องคการการคาโลก

World Trade Organization

WTO

ไทยไดประโยชนอะไรจาก WTO

• economies of scale• กฎหมายเหนอกฎหม• transparency and predictability• welfare• dispute settlement

0%

10%

20%

30%

40%

1950 1960 1970 1980 19901940

1947 Geneva Foundation (23 ประเทศ)40%

1949 Annecy (29 ประเทศ)30%

1950 Torquay (32 ประเทศ)25%

1956 Geneva (33 ประเทศ)23%

1964 -67 Dillon (39 ประเทศ)15%

1964 -67 Kennedy (74 ประเทศ) 10%

1973 -79 Tokyo (99 ประเทศ)

1986 -94 Uruguay (128 ประเทศ)

6.4%3.9%

ความส าเรจในการเจรจาทง 8 รอบของแกตตในการลดภาษศลกากร ระหวาง ค.ศ. 1947-1994

ความพยายามในการยกรางขอบทของแกตตเพอก าหนดกตกาลดการแทรกแทรงกลไกตลาดของรฐ

กฏกตการของแกตตทเตมไป ดวยชองโหวและขอยกเวน

ประเทศ

ข

ประเทศ ก การคาระหวางประเทศ

ขอยกเวนวาดวยความมนค ขอยกเวนวาดวยการจดต เขต

การคาเสร

ขอยกเวนวาดวย

สนคาเกษตร

ขอยกเวนวาดวย

ดลช าระเ น

ขอตกล เรอ ส ทอ

หลกพนฐานของแกตตและ WTO• ประเทศสมาชกตองใชมาตรการทางการคาโดยเสมอภาคอยางไม

เลอกประตบต (Non-Discrimination) MFN + NT• มาตรการทางการคาจะตองมความโปรงใส (transparency)• หลกคมครองผผลตภายในดวยภาษศลกากรเทานน • มาตรการคมกนชวคราว• สงเสรมการแขงขนทางการคาทเปนธรรม (fair competition) • อนญาตใหมการรวมกลมทางการคา• กระบวนการยตขอพพาททางการคา (trade dispute settlement

mechanism) • สทธพเศษแกประเทศก าลงพฒนา (S&D)

การเจรจาการคาพหภาคในกรอบของแกตตทผานมา 8 รอบการเจรจาในยคแรก (เนนการลดภาษศลกากรเปนหลก)รอบท 1 1947 นครเจนวา รอบท 3 1951 เมอง Torquay องกฤษ รอบท 2 1949 เมอง Annecy ฝรงเศส รอบท 4 1955-1956 นครเจนวารอบท 5 (Dillon Round) 1960-1962 นครเจนวา

การเจรจาในยคทสอง (เรมน ามาตรการกดกนการคามาเจรจา หรอ NTB แตไมประสบความส าเรจ)รอบท 6 (Kennedy Round) 1964-1967 นครเจนวารอบท 7 (Tokyo Round) 1973-1979 กรงโตเกยว ญปน

การเจรจาในยคสดทาย (เปนการเจรจาทครอบคลมปญหาอปสรรคทางการคาทสมบรณทสด)รอบท 8 (Uruguay Round) 1986-1993 เปดเจรจาทเมอง Punta del Este อรกวย แตการเจรจาจรงๆ เกดขนทนครเจนวา รวมระยะเวลา 7 ป

ผลการเจรจารอบอรกวยและจดตง WTO1. การเปดตลาด 6 เรอง คอ

1.1 ใหมการลดหรอเลกภาษศลกากร เพอใหการคาของโลกมความเสรยงขน1.2 ใหมการลดหรอเลกการใชมาตรการทางการคาทมใชภาษศลกากร (NTB) ซงเปนอปสรรค

ตอการคา1.3 ใหการคาสนคาเกษตรเปนไปโดยเสร มระเบยบวนยมากขน โดยพยายามใหการคาสนคา

เกษตรใหเขามาอยในกรอบแหงกฎขอบงคบของแกตตซงจะตองปรบปรงใหเขมแขงและน ามาใชปฏบตอยางไดผล รวมทง ยงปรบปรงสภาวะการแขงขนใหมความเปนธรรม โดยการลดการอดหนนทงการอดหนนภายในและการอดหนนการสงออก

1.4 ใหการคาสงทอและเสอผาเขามาเปนสวนหนงของแกตตโดยอยบนรากฐานของกฎขอบงคบและระเบยบวนยของแกตตซงจะตองปรบปรงใหเขมแขงยงขนเพอใหการคาสงทอและเสอผาเปนไปอย างเสร

1.5 ใหมการเจรจาลดหรอเลกมาตรการตางๆ ทงดานภาษศลกากร และทมใชภาษศลกากรของสนคาเกษตรในประเทศเขตรอน เพอใหการคาด าเนนไปอยางเสรซงจะเปนประโยชนตอประเทศก าลงพฒนา

1.6 ใหมการเจรจาลดหรอเลกมาตรการตางๆ ทงดานภาษศลกากร และทมใชภาษศลกากรของสนคาจากทรพยากรธรรมชาต โดยเนนสนคาประมงและแรธาต

ผลการเจรจารอบอรกวยและจดตง WTO2. กฎระเบยบทางการคา 6 เรอง คอ

2.1 เพอทบทวนบทบญญตและระเบยบวนยของแกตตใหกระชบรดกมยงขน2.2 เพอปรบปรง ท าความเขาใจ หรอขยายความตกลงยอยตางๆ ทไดเจรจากนในรอบ

โตเกยวใหชดเจนขน2.3 เพอปรบปรง ก าหนดหลกเกณฑและเงอนไขในการใชมาตรการคมกนทชดเจนและ

โปรงใส เพอเสรมสรางระบบแกตตใหเขมแขงยงขน2.4 เพอปรบปรงกฎระเบยบเกยวกบการใหการอดหนนและการใชมาตรการตอบโต ใหม

ความชดเจนและเปนธรรม2.5 เพอปรบปรง และเสรมสรางกฎขอบงคบและวธปฏบตในกระบวนการยตขอพพาทให

เขมแขงยงขน2.6 ปรบปรงการด าเนนงานของระบบแกตต โดยการเสรมสรางระบบการควบคมและ

ตรวจสอบภายใน เพอใหสามารถตดตามนโยบายและวธปฏบตทางการคาของภาคแกตตไดโดยสม าเสมอ

ผลการเจรจารอบอรกวยและจดตง WTO3. ประเดนใหมทางการคา 3 เรอง คอ

3.1 สทธในทรพยสนทางปญญาทเกยวกบการคา เพอใหมการจดท าขอบงคบและกฎเกณฑตางๆ ขนใหมตามความเหมาะสม เพอลดอปสรรคและการบดเบอนทางการคาระหวางประเทศ โดยค านงถงความจ าเปนทจะตองสงเสรมการคมครองสทธในทรพยสนทางปญญาใหเพยงพอและมประสทธภาพ รวมทงเพอแกไขปญหาการคาสนคาปลอมแปลงระหวางประเทศ

3.2 มาตรการลงทนทเกยวกบการคา เพอจดท ารางบทบญญตเพมเตมจากมาตราตางๆ ของความตกลงแกตตทเกยวของกบการลงทน เพอมใหจ ากดและบดเบอนการคา

3.3 การคาบรการ เพอจดท ารางระเบยบกฎเกณฑส าหรบการคาบรการระหวางประเทศ ใหเปนไปอย างเสรและเปนเครองมอในการสงเสรมความเจรญทางเศรษฐกจของประเทศคคาทกประเทศ

ปจจยทางเศรษฐกจและการปรบเปลยนโครงสรางการผลตทมสวนก าหนดขอบเขตการเจรจาของแกตต

รอบท 1 1947 นครเจนวา รอบท 2 1949 เมอง Annecy ฝรงเศส รอบท 3 1951 เมอง Torquay องกฤษ รอบท 4 1955-6 นครเจนวา รอบท 5 1960-2 นครเจนวา (Dillon Round)

การใชมาตรการทางภาษ

ประเทศทมบทบาททางการคามจ ากด

การรวมตวของยโรปเพอจดตงสหภาพ

ศลกากร

ประเทศก าลงพฒนาเรยกรองการจดระเบยบเศรษฐกจใหม (NIEO)

รอบท 6 1964-1967 การกดกนทางการคาในรปแบบใหม

Kennedy Round สนสดสงครามเยน

รอบท 7 1973-1979 การเงนระหวางประเทศ

Tokyo Round วกฤตน ามน

ความขดแยงทางการคาระหวางสหรฐฯ ยโรป ญปน

ปจจยทางเศรษฐกจและการปรบเปลยนโครงสรางการผลตทมสวนก าหนดขอบเขตการเจรจาของแกตต

รอบท 8 1986-1993

Uruguay Round

มาตรา 301

มาตรา 301 Super

มาตรา 301 Special

การเปลยนแปลงโครงสรางการ

ผลตของประเทศอตสาหกรรม

โลกาภวฒน

และ

เศรษฐกจท

ไรพรมแดน

อนเตอรเนต อคอมเมสซ

และ Digital Economy

กระแส FTA/RTA

การคาบรการและ

ทรพยสนทางปญญา

การรวมตวของ

ประเทศก าลงพฒนาบทบาทของภาคประชาสงคม

หนาทของ WTO(1) อ านวยความสะดวกในการปฏบตตามความตกลงพหภาคตางๆ ของ WTO(2) จดใหมการเจรจาทเกยวของกบความตกลงของ WTO รวมถงการเปดเจรจา

รอบใหม

(3) บรหารกระบวนการระงบขอพพาทและกลไกทบทวนนโยบายการคา

(4) ตดตามสถานการณการคาระหวางประเทศและจดใหมการทบทวนนโยบาย

ทางการคาของสมาชกอยางสม าเสมอ เพอใหเปนไปในแนวทางการคาเสร

(5) ใหความชวยเหลอแกประเทศก าลงพฒนาในดานขอมล ขอแนะน าเพอให

สามารถปฏบตตามพนธกรณไดอยางเพยงพอตลอดจนท าการศกษาประเดน

การคาทส าคญๆ

(6) รวมมอกนกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) และธนาคารโลก (World Bank) เพอใหเกดความเปนเอกภาพในการก าหนดนโยบายเศรษฐกจทสอดคลองกน

ทประชมระดบ

รฐมนตร

คณะมนตรใหญ

(General Council)คณะกรรมการ

ทบทวนนโยบาย

การคา

องคกรระงบขอ

พพาท

คณะมนตรส าหรบ

การคาสนคา

คณะมนตรส าหรบสทธ

ในทรพยสนทางปญญา

ทเกยวกบการคา

โครงสรางของ

WTO

คณะมนตร

ส าหรบการคา

บรการ

การประชมระดบรฐมนตร WTO 6 ครง

(1) การประชมทประเทศสงคโปร (9-13 ธนวาคม ค.ศ. 1996)

ทประชมระดบรฐมนตรมมตให WTO ศกษาประเดนทางการคาใหมๆ (new issues) ไดแก การคากบการลงทน การคากบนโยบายการแขงขน ความโปรงใสในการจดซอจดจางโดยรฐ

การอ านวยความสะดวกทางการคา จงเรยกประเดนใหมทางการคานวา Singapore Issuesนอกจากนนทประชมระดบรฐมนตรไดตกลงใหเปดเสรสนคาเทคโนโลยสารสนเทศ โดยจะลด

ภาษสนคา IT เหลานใหเหลอศนยภายในป ค.ศ. 2000 ส าหรบประเทศอตสาหกรรม และ

ภายในป ค.ศ. 2005 ส าหรบประเทศก าลงพฒนา

(2) การประชมทนครเจนวา (18-20 พฤษภาคม ค.ศ. 1998)

รฐมนตรตกลงทจะไมเรยกเกบภาษศลกากรจากการคาผานการใชสออเลกทรอนกส

(electronic commerce) หรอทเรยกวา ปฏญญาเรองพาณชยอเลกทรอนกส(3) การประชมทเมองซแอตเตล (30 พฤศจกายน ค.ศ. 1999)

ประเทศพฒนาแลวตองการใหเปดการเจรจารอบใหมทรวมเรองตางๆ ทส าคญไดแกการคา

กบการลงทน นโยบายการแขงขน ความโปรงใสในการจดซอโดยรฐ การคากบสงแวดลอม

แรงงาน แตการประชมลมเหลว โดยสมาชกไมสามารถตกลงกนได

การประชมระดบรฐมนตร WTO 6 ครง

(4) การประชมทกรงโดฮา ประเทศการตา (9 -13 พฤศจกายน ค.ศ. 2001)

ทประชมไดมมตเหนชอบใหเปดเจรจาการคารอบใหมทเนนความส าคญในเรองการพฒนา

โดยเรยกชอวา การเจรจารอบโดฮา (Doha Development Agenda) และก าหนดใหการเจรจาสนสดภายใน วนท 1 มกราคม ค.ศ. 2005 นอกจากน ทประชมยงไดมมตเหนชอบเอกสาร

สดทาย 3 ฉบบ กอรปดวย แถลงการณรวมระดบรฐมนตร (Ministerial Declaration) ขอตดสนใจเรองการปฏบตตามพนธกรณ (Decision on Implementation-Related Issues andConcerns) และแถลงการณเรองทรพยสนทางปญญาและการสาธารณสข (Declaration on the TRIPS Agreement and Public Health)

(5) การประชมทเมองแคนคน ประเทศเมกซโก (10-14 กนยายน ค.ศ. 2003)

ทประชมไมสามารถหาขอยตในการเจรจาเรองการเปดเสรการคาสนคาเกษตร ประเดนเรอง

Singapore Issues ทงขอโตแยงทวาสมาชก WTO จะยอมใหน ามาเจรจาในรอบโดฮานหรอไม และหากยอมใหน าเขามาเจรจาแลวจะถอวาเปนสวนหนงของการเจรจารอบโดฮาในลกษณะ

ของ single undertaking หรอไม ซงทงสองประเดนนเปนสาเหตหลกทท าใหการประชมครงน

ลมเหลว

การประชมระดบรฐมนตร WTO 6 ครง

(6) การประชมทฮองกง (13-18 ธนวาคม ค.ศ. 2005)

ทประชมสามารถหาฉนทามตในการรบรองราง Ministerial Declaration โดยสมาชกยนยน

เจตนารมณทจะเจรจารอบโดฮาใหบรรลผลส าเรจตามเปาหมายภายในป ค.ศ. 2006 โดย

ไดก าหนดกรอบและรปแบบการเจรจารอบโดฮาในรายละเอยดทชดเจนมากยงขน ซงจะม

ผลผกพนใหสมาชกยอมเปดตลาด ลดภาษศลกากรและลดมาตรการกดกนการคา รวมทง

ลดการอดหนนสนคาเกษตรจากภาครฐ การเปดตลาดสนคาอตสาหกรรม (NAMA) เปดตลาดการคาบรการ การใหความชวยเหลอประเทศผผลตฝายทยากจนและไดรบความ

เดอดรอนจากการอดหนนของประเทศทพฒนาแลว การใหการปฏบตทพเศษและแตกตาง

กบประเทศก าลงพฒนา (S&D) การสรางความชดเจนของทรพยสนทางปญญาทเกยวกบ

การคมครองสงบงชทางภมศาสตรและภมปญญาดงเดม การคาและสงแวดลอม การ

อ านวยความสะดวกการคา กฏเกณฑทางการคา การปรบปรงกระบวนการระงบขอพพาท

ความชวยเหลอทางวชาการ และ Aid for Trade เปนตน

นาย Pascal Lamyผอ านวยการใหญ

องคกร

ควบคม

การคาสงทอองคกร

อทธรณ

รอง ผอ. ใหญ

JaraAccessions Economic Research Legal Affairs Rules Division

โครงสรางของ WTO Secretariat

รอง ผอ. ใหญ

SinghAgriculture Trade and Environment GATS

รอง ผอ. ใหญ

RugwabizaDevelopment External Relations Technical Cooperation Trade and Finance Training

รอง ผอ. ใหญ

YerxaAdministration Market Access IPLanguage Services Trade Policies

ความตกลงทอยภายใต WTOFINAL ACT + MARRAKESH AGREEMENT ESTABLISHING THE WTO

(umbrella agreement)

ANNEX 1A MULTILATERAL AGREEMENTS ON TRADE IN GOODS

GATT 1994 & GATT 1947 + 6 Understandings + Marrakesh Protocol to GATT 1994 +

Agreement on Agriculture + Agreement on the Application of Sanitary and Phytosanitary Measures + Agreement on Textiles and Clothing + Agreement on Technical Barriers to Trade + Agreement on Trade-Related Investment Measures (TRIMs) + Agreement on Implementation of Article VI of the GATT 1994 (Anti-dumping) + Agreement on Implementation of Article VII of the GATT 1994 (Customs valuation) + Agreement on Preshipment Inspection + Agreement on Rules of Origin + Agreement on Import Licensing Procedures + Agreement on Subsidies and Countervailing Measures + Agreement on Safeguards

Annex 1B GENERAL AGREEMENT ON TRADE IN SERVICES (GATS)

Annex 1C TRADE-RELATED ASPECTS OF INTELLECTUAL PROPERTY RIGHTS (TRIPS)

ANNEX 2 UNDERSTANDING ON RULES AND PROCEDURES GOVERNING THE SETTLEMENT OF DISPUTES (peaceful settlement of trade conflicts)

ANNEX 3 TRADE POLICY REVIEW MECHANISM (transparency)

ANNEX 4 PLURILATERAL TRADE AGREEMENTS

การวางกลยทธในการใชกลไกยตขอพพาทของ

WTO เพอเพมอ านาจในการเจรจาตอรอง

วกฤตเศรษฐกจและการกดกนทางการคา

• ในภาวะวกฤตทเศรษฐกจโลกก าลงถดถอยขณะน มแนวโนมทประเทศตางๆ จะหนมาใชมาตรการกดกนทางการคาในรปแบบตางๆ เพอลดการน าเขาและหนมาใชสนคาทผลตภายในประเทศแทน โดยไมสนใจวามาตรการปกปองทางการคาเหลานจะขดกบกฎเกณฑทางการคาระหวางประเทศกตาม สงผลใหเกดปญหาการชลอตวการสงออกของไทยยงประเทศเหลานน

• การคาระหวางประเทศมนยส าคญตออตราการเจรญเตบโตของเศรษฐกจไทยเปนอยางมาก ดงจะเหนไดจากสดสวนของการสงออกและการน าเขาสนคาตอผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศ (GDP)

• ดวยเหตนทงภาครฐและเอกชนของไทยคงตองเตรยมพรอมทจะรบมอกบมาตรการกดกนทางการคาของประเทศคคาของเรา ซงอาจเกดขนในรปแบบตางๆ ทหลากหลาย

วกฤตเศรษฐกจและการกดกนทางการคา• ในอดตทผานมาเมอมปญหาทางการคาเกดขน รฐบาลไทยมกใชวธการเจรจา

ตอรองทางการทตเปนเครองมอในการแกไขปญหา ทงน การเจรจา (negotiation) ซงรวมถงการปรกษาหารอ (consultation) และการแลกเปลยนขอคดเหน (exchange of views) นน ถอวาเปนวธปรกตในทางการทตทใชเพอกระชบความสมพนธระหวางประเทศ จงไดรบการยอมรบวา การเจรจา เปนความพยายามพนฐานขนแรกในการยตขอพพาท

• อยางไรกตามโดยทประเทศคคาสวนใหญทมความส าคญทางเศรษฐกจตอไทยลวนเปนสมาชกของ WTO ดงนนการแกปญหามาตรการกดกนทางการคาตอสนคาสงออกของไทยในบรบทของการคาพหภาคในกรอบของ WTO จงนาจะถกน ามาใชเปนเครองมอ เพอเสรมอ านาจตอรอง ของไทยกบประเทศคคาเหลานน

กลไกระงบขอพพาทของ WTOในการเจรจารอบอรกวย ภาคแกตตมฉนทามตใหความเหนชอบบนทกความเขาใจวาดวยกฎเกณฑและวธพจารณาเกยวกบการระงบขอพพาท (Understanding on Rules and Procedures governing the Settlement of Disputes หรอเรยกยอๆ วา DSU: Disputes Settlement Understanding) ซงถอวาเปนการแกไขปรบปรงกลไกยตขอพพาทใหมประสทธภาพอยางทไมเคยมองคกรระหวางประเทศใดๆ ประสบส าเรจมากอน DSU เปนการประมวลกฎเกณฑของการระงบขอพพาทจากแนวปฏบตตามจารตประเพณของแกตตมาบญญตใหเปนลายลกษณอกษรเพอใหเกดความชดเจน

ขอจ ากดของประเทศก าลงพฒนาในการใชประโยชนจากกลไกยตขอพพาทของ WTO

ความส าเรจของกลไกยตขอพพาทในกรอบ WTO วาเปนการปรบเปลยน

กระบวนทศนใหม หรอเปน paradigm shift ของกฎหมายเศรษฐกจระหวางประเทศ สงผลใหการจดระเบยบทางการคาเกดความเปนธรรมมากขน

ตามล าดบ

แมระบบกฎหมายของ WTO จะมความเปนธรรมมากขนกจรง แตประเทศทมศกยภาพและมความพรอมมากกวากจะไดประโยชนจากการเปดเสรท

เปนผลจากการเจรจารอบอรกวยมากกวา ซงรวมถงการใชประโยชนจาก

กลไกยตขอพพาทใหมของ WTO ดวย สงผลใหสหรฐฯ และสหภาพยโรป ซงมความพรอมทงดานบคคลากรและทนทรพย สามารถแสวงหาประโยชน

จากการใชความไดเปรยบทางกฎหมายและน ากลไกยตขอพพาทของ WTO มาใชเปนเครองมอในการตอรองเพอเพมแรงกดดนตอประเทศก าลงพฒนา

ในการแกไขขอพพาทระหวางประเทศ มากกวาทประเทศก าลงพฒนาจะ

สามารถใชประโยชนจาก WTO

สรปขอจ ากดและปญหาของประเทศก าลงพฒนาในการใชประโยชนจาก DSU

• กลไกยตขอพพาทของ WTO มความซบซอนมากขนเมอเปรยบเทยบกบแกตต จงท าใหเกดความไดเปรยบ - เสยเปรยบมากขนระหวางประเทศก าลงพฒนากบมหาอ านาจทางเศรษฐกจ ดวยเหตนประเทศก าลงพฒนาตองศกษาและวเคราะหกระบวนการและขนตอนของกลไกยตขอพพาทของ WTOเพอใหสามารถเขาใจและเหนชองทางทจะจดท ายทธศาสตรความรวมมอระหวางภาครฐและเอกชน

• ปญหาขอจ ากดดานงบประมาณของประเทศก าลงพฒนาในการวาจางทนายความเพอด าเนนการทางกฎหมายในกระบวนการฟองรอง

• การบงคบใชกฎหมายระหวางประเทศเพอใหผแพคดตองปฏบตตามค าตดสนของ Panel และ Appellate Body โดยอาศยระบบทอาศยการบงคบกนเอง (self enforcing agreement) สงผลใหประเทศผรองเรยนตองรบภาระในการคอยตดตาม

สรปขอจ ากดและปญหาของประเทศก าลงพฒนาในการใชประโยชนจาก DSU

• อ านาจเศรษฐกจและการเมองระหวางประเทศนอกกรอบ WTO ทอาจเขามามสวนท าใหประเทศก าลงพฒนาหวาดกลวและตดสนใจไมยกเรองมาตรการกดกนทางการคาของประเทศมหาอ านาจทางเศรษฐกจขนรองเรยนในกรอบของ WTO ซงเปนสวนหนงของมตทางเศรษฐกจการเมองระหวางประเทศทเกรงวาสหรฐฯ และสหภาพยโรปจะยกสทธประโยชนทางการคา (GSP) หรอความสมพนธทวภาคมาใชเปนเครองมอในการกดดนประเทศก าลงพฒนา

• ความไมพรอมของบคคลากรทงภาครฐและเอกชน เนองจากการด าเนนคดใน WTO จ าเปนทตองอาศยผช านาญกฎหมายเฉพาะดานทตองมความรทงสาขากฎหมายระหวางประเทศและกฎหมายธรกจระหวางประเทศ และยงตองมความรทางธรกจและการคาระหวางประเทศทดพอทจะวเคราะหขอเทจจรงเพอใชประกอบในการตอสคด

สรปขอจ ากดและปญหาของประเทศก าลงพฒนาในการใชประโยชนจาก DSU

ทศนะคตของประเทศก าลงพฒนาทไมยอมรบการใชประโยชนจากกลไกยตขอพพาทของ WTO ในการแกไขความขดแยงทางการคา ซงจะแตกตางจากแนวคดของประเทศพฒนาแลวตางยอมรบวาการใชประโยชนจากกลไกยตขอพพาทของ WTO เพอแกไขความขดแยงทางการคาเปนแนวคดสรางสรรคในการยตขอพพาทในระดบทวภาคและปองกนมใหขอพพาทดงกลาวลกลามจนไปท าลายความส าพนธระหวางประเทศในมตอน ทศนะคตเชนนชวยสงเสรมสนบสนนใหประเทศพฒนาแลวสามารถพฒนาบคคลากรของตนใหมศกยภาพทางกฎหมายเศรษฐกจระหวางประเทศมากขน และสามารถน า WTOมาใชเสรมอ านาจในการเจรจาระหวางประเทศไดมประสทธผลมากขน

การหารอภายใตมาตรา 22 การยตขอพพาทภายใตมาตรา 23

คกรณน าเรอง

เขาส

กระบวนการ

ไตสวนภายใต

มาตรา 23

ขอหารอภายใตมาตรา 23

คกรณขอให

จดตง Panel เพอไตสวนขอพพาท

CONTRACTING PARTIES พจารณาใหความเหนชอบรายงานของ Panel

คกรณ

สามารถตก

ลงกน

คกรณสามารถตกลง

กน

ผถกกลาวหายอมปฎบตตาม

ค าตดสนของ Panel CONTRACTING PARTIES ใหความเหนชอบการตอบโตทางการคา ในกรณทไมยอมปฎบตตามค าตดสนของ

Panel

กระบวนการยตขอพพาทของแกตต

การหารอภายใตมาตรา 22 การยตขอพพาทภายใตมาตรา 23

คกรณน าเรองเขาส

กระบวนการไตสวน

ภายใตมาตรา 23

ขอหารอภายใตมาตรา 23

คกรณขอให DSB จดตง Panelเพอไตสวนขอพพาท

DSB พจารณาใหความเหนชอบ

รายงานของ Panel และ AB

กลไกยตขอพพาทของ WTO

คกรณสามารถ

ตกลงกนคกรณ

สามารถตก

ลงกน

ประเทศผถกกลาวหา

ยอมปฎบตตามค า

ตดสนของ Panel DSB ใหความเหนชอบการตอบโตทางการคา ในกรณทไมยอม

ปฎบตตามค าตดสนของ Panel และ AB

กระบวนการไตสวนของ Panelในกรณทไมม

การอทธรณให

สงรายงานของ

Panel ให DSBพจารณา

คกรณอทธรณ

จดตงองคคณะอทธรณ (AB) เพอพจารณาประเดนกฎหมาย

กระบวนการไตสวนของ AB

(RPT) ก าหนดระยะเวลาทตองปฎบตตามค าตดสนของ Panel

60 วน

3 หรอ 6 เดอน

3 เดอน

90 วน

60 วน

30 วน

การหารอภายใตมาตรา XII การยตขอพพาทภายใตมาตรา XXIII

คกรณน าเรองเขาสกระบวนการไตสวนภายใตมาตรา 23

ขอหารอภายใตมาตรา XXIII

คกรณขอให DSB จดตง Panelเพอไตสวนขอพพาท

DSB พจารณาใหความเหนชอบรายงานของ Panel และ AB

กลไกยตขอพพาทของ WTO

คกรณสามารถ ตกลงกน

คกรณสามารถตกลงกน

ประเทศผถกกลาวหายอมปฎบตตามค าตดสนของ Panel

DSB ใหความเหนชอบการตอบโตทางการคา ในกรณทไมยอมปฎบตตามค าตดสนของ Panel และ AB

กระบวนการไตสวนของ Panel

ในกรณทไมมการอทธรณใหสงรายงานของ Panelให DSB พจารณา

คกรณอทธรณ

จดตงองคคณะอทธรณ (AB) เพอพจารณาประเดนกฎหมาย กระบวนการไต

สวนของ AB

(RPT) ก าหนดระยะเวลาทตองปฎบตตามค าตดสนของ Panel

60 วน

3 หรอ 6 เดอน

3 เดอน

60 วน

30 วน

90 วน

องคกรมหาชนเพอการบรหารการระงบขอพพาทใน WTO

หนวยงานภาครฐ

คณะผแทนไทยประจ า WTO ณ นครเจนวา

หนวยงานภาคเอกชนและสมาคม

การตอสทางกฎหมายภายใตกระบวนการยตขอพพาท

ของ WTO

ACWL

การหารอภายใตมาตรา XXII หรอขอใชการยตขอพพาทภายใตมาตรา XXIII

ขอหารอภายใตมาตรา XXIII

คกรณขอให DSB จดตง Panel เพอไตสวนขอพพาท

DSB พจารณาใหความเหนชอบรายงานของPanel และ AB

กลไกยตขอพพาทของ WTO

คกรณตกลงได

ประเทศผถกลาวหายอมปฎบตตามค าตดสนของPanel และ AB

DSB ใหความเหนชอบการตอบโตทางการคา ในกรณ ทไมยอมปฎบตตามค าตดสนของ Panel และ AB

กระบวนการไตสวนของ Panel และกระบวนการไตสวนของ AB

(RPT) ก าหนดระยะเวลาทตองปฎบตตามค าตดสนของ Panelและ AB

การตดตามเพอตรวจสอบมาตรการทางการคาโดยภาคเอกชน หรอภาครฐ

การตดตามเพอตรวจสอบการแกไขมาตรการกดกนทางการคาใหเปนไปตามค าตดสน

ขนตอนท 1

ขนตอนท 2

ขนตอนท 3

ขนตอนท 4

การตดตามเฝาระวง

การกลาวหา

การตอสทางกฎหมายในการไตสวนโดย Panel และ AB

การปฏบตตามค าวนจฉย

ขนตอนท 4