สสานกงานรบบรองมาตรW

อภธการประกน(QA

รฐานและปWWW.O

ธานศนคณภาพGlos

ประเมนคณภONESQA

ศพทพการศกษsary)

ภาพการศA.OR.T

ษา )

ศกษา (องคTH

คการมหาชชน)

กระจกสะทคนคณ

“คณภาพ

คณ

ทอนใหเหนภณภาพ คอ คพ” คอหวใจข

ใหก ซ

ณภาพ กคอผ

๑

ภาพ คณภาคนด ทเกง แของการพฒกาวไกลอยางซงเปรยบไดผลสะทอนจา

คณ ภา

าพสะทอนใหและมคณคาฒนาระบบกางย งยน ดวา ากภาพคณน

าพ คณ

หเหน “ตนาตอสงคมารศกษาไทย

น นเอง

ณ

”

ย

๒

คานา

ตามเจตนารมณแหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ. ๒๕๔๕ หมวด ๖ มาตรา ๔๙ กาหนดใหมสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอ สมศ. ทาหนาทพฒนาเกณฑวธการประเมนคณภาพภายนอก และทาการประเมนผลการจดการศกษาเพอใหมการตรวจสอบคณภาพของสถานศกษา โดยคานงถงความมงหมายหลกการ และแนวทางจดการศกษาในแตละระดบ ในการประเมนคณภาพภายนอก สมศ. ใชรปแบบกลยาณมตรประเมน โดยประสงคทจะใหเปนการประเมนเพอพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาของชาต เพอใหเกดวถชวตคณภาพ และสงคมไดตระหนกวา การศกษาเปนความรบผดชอบรวมกนของทกภาคสวน ระบบการประกนคณภาพ มหนวยงานทเกยวของหลายฝายและแตละหนวยงานไดนยามศพทขนตามความจาเปนของการใชงาน สมศ. ในฐานะทเปนองคกรรบผดชอบการประเมนคณภาพการศกษาของชาตจงจดทาหนงสออภธานศพทการประกนคณภาพการศกษา (QA Glossary) ขนเพอสรางความเขาใจทถกตองในการดาเนนงานประกนคณภาพการศกษา ใชเปนคมอของสถานศกษา รวมถงผประเมนและผทเกยวของในระบบการประกนคณภาพการศกษาทกระดบ สมศ. ขอขอบคณผมสวนเกยวของทกฝายทรวมกนจดทาหนงสออภธานศพทการประกนคณภาพการศกษาเลมน และหวงเปนอยางยงวาหนงสอเลมนจะเปนประโยชนตอการดาเนนงานดานการประกนคณภาพการศกษาใหเกดประสทธภาพ และประสบความสาเรจตามจดมงหมายตอไป

ศาสตราจารย ดร.ชาญณรงค พรรงโรจน ผอานวยการสานกงานรบรองมาตรฐาน

และประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน)

๓

สารบญ

หนา คานา สารบญ บทนา 13 คาศพท 15

หมวด ก กรอบมาตรฐานคณวฒ (Thai Qualifications Framework) 17 กรอบมาตรฐานคณวฒอาชวศกษาแหงชาต 17 (Thai Qualifications Framework for Vocational Education) กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต 17 (Thai Qualifications Framework for Higher Education) การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ 17 (Learner – centered Approach) กระบวนการเกบขอมลทเปนมาตรฐาน 18 (Standardized Data Collection Process) กระบวนการประเมนคณภาพภายนอก 18 (External Quality Assessment Process) กลยทธ (Strategy) 18 กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย 19 (Occupations and Technology Learning Area) กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร 19 (Mathematics Learning Area) กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ 19 (Foreign Languages Learning Area) กลมสาระการเรยนรภาษาไทย 19 (Thai Language Learning Area) กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (Science Learning Area) 20 กลมสาระการเรยนรศลปะ (Arts Learning Area) 20

๔

กลมสาระการเรยนรสงศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 20 (Social Studies, Religion and Culture Learning Area) กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา 20 (Physical Education Learning Area) การจดการศกษาโดยครอบครวหรอบานเรยน 21 (Home School Provision) การจดประสบการณปฐมวย 21 (Early Childhood Experience-based Provision) การจดการศกษานอกสถานทตงของสถาบนอดมศกษาเอกชน (Private University Extension) 21 การจดประสบการณแบบบรณาการ 21 (Integrated Experience Provision) การตดสนใจแบบมสวนรวม 22 (Participatory Decision-making) การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา 22 (Monitoring and Auditing of Educational Quality) การตดตามผลการพฒนาของสถานศกษา 22 (Monitoring of Institutional Development) การตดสนใจแบบมสวนรวม 22 (Participatory Decision-making) การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา 22 (Monitoring and Auditing of Educational Quality) การตดตามผลการพฒนาของสถานศกษา 22 (Monitoring of Institutional Development) การบรหาร/การจดการความเสยง (Risk Management) 23 การบรหารจดการเชงกลยทธ (Strategic Management) 23 การบรณาการ (Integration) 23 การประกนคณภาพการศกษา 23 (Educational Quality Assurance) การประเมนการสอน (Teaching Assessment) 24

๕

การประเมนแบบกลยาณมตร (Amicable Assessment) 24 การประเมนเพอยนยนสภาพจรง 25 (Authentic Assessment for Verification) การประเมนแบบเสรมพลง (Empowerment Assessment) 25 การประเมนพฒนาการเดก 25 (Child Development Assessment) การเผยแพรงานสรางสรรค 26 (Dissemination of Creative Works) การเผยแพรผลงานวจยในทประชมวชาการระดบชาต 26 (National Conference Research Papers) การเผยแพรผลงานวจยในทประชมวชาการระดบนานาชาต 26 (International Conference Research Papers) การพฒนาคณภาพการศกษา 26 (Educational Quality Development) การพฒนาเดกแบบองครวม (Holistic Child Development) 27 การพฒนาสถานศกษาจากผลประเมนคณภาพ 27 (Institutional Development Based on the Result of Quality Assessment) การพฒนาสนทรยภาพ (Aesthetic Development) 27 การมสวนรวมของผปกครองในการจดการศกษา 27 (Parental Participation in Educational Management) การรายงานพฒนาการเดก (Child Development Report) 27 การเรยนการสอนผานสออเลกทรอนกส 27 (E-learning and Teaching) การเรยนร (Learning) 28 การเรยนรจากกรณปญหา 28 (Problem-based Learning : PBL) การเรยนรจากประสบการณจรง 28 (Learning by Doing)

๖

การเรยนรทเนนการวจยเพอสรางองคความร 28 (Research-based Learning) การเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) 29 การเรยนรแบบแสวงหาความรไดดวยตนเอง (Self Study) 29 การเรยนรเปนทม (Team Study) 29 การเรยนรเปนรายบคคล (Individual Study) 29 การเลนกบเพอน (Associative Play) 29 การวจยเชงนโยบาย (Policy Research) 30 การวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน 30 (Research for Learning and Teaching Development) การวจยสถาบน (Institutional Research) 30 การศกษา (Education) 30 การศกษาขนพนฐาน (Basic Education) 30 การศกษาตลอดชวต (Life-long Education) 30 การศกษาตามอธยาศย (Informal Education) 31 การศกษานอกระบบ (Non-formal Education) 31 การศกษาในระบบ (Formal Education) 31 การศกษาปฐมวย (Early Childhood Education) 31 การศกษาพระปรยตธรรม แผนกสามญศกษา 31 (General Education Program of Ecclesiastical Studies) การใหบรการทางวชาการแกสงคม 31 (Academic Services for Society) การใหอานาจในการตดสนใจ (Empowerment) 31 การอาชวศกษา (Vocational Education) 31 การอดมศกษา (Higher Education) 32 กจกรรมกลางแจง (Outdoor Activities) 32 กจกรรมการเคลอนไหวและจงหวะ 32 (Kinesthetic and Rhythmic Activities) กจกรรมสรางสรรค (Creative Activities) 32

๗

กจกรรมเสรมประสบการณ 32 (Supplementary Experiences Activities) กจกรรมเสร (Independent Activities) 32 เกณฑการประเมนคณภาพ 33 (Criteria of Quality Assessment) เกมการศกษา (Educational Game) 33

หมวด ค คณะกรรมการสถานศกษา (Educational Institution Board) 34 ครอบครว (Families) 34 ความคดสรางสรรค (Creative Thinking) 34 ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) 34 ความเปนเลศทางวชาการ (Academic Excellence) 34 ความร (Knowledge) 35 ความรและทกษะทจะเปนในการทางาน 35 (Knowledge and Skills Required for Work) คานยมหลก (Core Values) 35 คณธรรม (Virtues) 35 คณลกษณะตามวย 35 (Developmentally Appropriate Characteristics) คณลกษณะอนพงประสงคของการศกษาขนพนฐาน 35 (Desired Characteristics of Basic Education) โครงการบรการวชาการทมผลตอการพฒนาและเสรมสรางความเขมแขงของชมชน 35 (Academic Projects for Community Empowerment) โครงงานหรอสงประดษฐ (Project or Invention) 36

หมวด ง งานวจย (Research) 37 งานสรางสรรค (Creative Product) 37 งานสรางสรรคทเผยแพรในระดบชาต 37 (Publicized Creative Works at National Levels)

๘

งานสรางสรรคทเผยแพรระดบนานาชาต 37 (Publicized Creative Works at International Levels)

หมวด จ จรรยาบรรณนกวจย (Researcher Ethics) 38 จรรยาบรรณอาจารยและบคลากรสายสนบสนน 38 (Code of Conduct) จนตนาการ (Imagination) 39 จนตนาการและความคดสรางสรรค (Imagination and Creativity) 39 จตสาธารณะ (Public Mind) 39

หมวด ด ดชนมวลกาย (Body Mass Index : BMI) 40 เดกปฐมวย (Early Childhood) 40 เดกพเศษ (Children in Special Program) 40

หมวด ต ตวบงช (Indicator) 41

หมวด ท ทรพยากรทางการศกษา (Educational Resources) 42 ทกษะการสอสาร (Communication Skills) 42 ทกษะชวต (Life Skills) 42

หมวด ธ ธรรมาภบาล (Good Governance) 43

หมวด น นกวจย (Researchers) 45 นกวจยประจา (Full-time Researchers) 45 นกศกษาเตมเวลาเทยบเทา 45 (Full-time Equivalent Student: FTES) นกศกษาภาคพเศษ (Non-regular Students) 45 นกศกษาภาคปกต (Regular Students) 45 แนวปฏบตทด (Good Practice) 46

๙

หมวด บ บรการวชาการ/วชาชพ (Academic/Professional Services) 47

หมวด ป ประสบการณสาคญ (Essential Experiences) 48 ประสทธผล (Effectiveness) 48 ประสทธภาพ (Efficiency) 48 ปการศกษา (Academic Year) 48

หมวด ผ ผลงานทางวชาการ (Academic Paper) 49 ผลงานวจยไดรบการอางองระดบนานาชาต 49 (Research Cited Internationally) ผลงานวจยหรองานสรางสรรค 49 (Research or Creative Work) ผจดการโรงเรยนเอกชน (Private School Manager) 49 ผจดการศกษาโดยครอบครว (Home School Provider) 50 ผชวยคร/ผชวยผเลยงดเดก 50 (Teacher Assistant/Assistant Caregiver) ผประเมนภายนอก (External Assessor) 50 ผประเมนภายใน (Internal Assessor) 50 ผประเมนอภมาน (Meta Evaluator) 50 ผมความสามารถพเศษ (Gifted Student) 51 ผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder) 51 ผรบใบอนญาตโรงเรยนเอกชน (Private School Licensee) 51 ผเลยงดเดก (Caregiver) 51 ผศกษาอบรมตามหลกสตรทกาหนด 51 (Attendant to Training Programs) แผนปฏบตการประจาป (Annual Action Plan) 52

หมวด ฝ ใฝร (Enthusiasm) 53

๑๐

หมวด พ พระราชบญญตการศกษา (Education Act) 54 พฒนาการเดก (Child Development) 54 พฒนาการดานกลามเนอมดเลก 54 (Fine Motor Development) พฒนาการดานกลามเนอมดใหญ 54 (Gross Motor Development) พฒนาการดานรางกาย (Physical Development) 54 พฒนาการดานสตปญญา (Intellectual Development) 55 พฒนาการดานสงคม (Social Development) 55 พฒนาการดานอารมณและจตใจ 55 (Emotional Development) พฒนาการสมวย (Appropriately Developed) 55 พนธกจของสถาบน (Institutional Mission) 56

หมวด ภ ภาคเครอขาย (Network) 57 ภารกจ (Task) 57 ภารกจของสถาบน (Institutional Task) 57

หมวด ม มาตรการ (Measures) 58 มาตรฐานการอาชวศกษา 58 (Vocational Education Standards)

หมวด ร ระบบการประกนคณภาพ (Quality Assurance System) 59 ระบบการศกษา (Educational System) 60 ระบบการศกษาทางไกล (Distance Education) หรอ การเรยนทางไกล (Distance Learning) 60 ระบบและกลไก (System and Mechanism) 60 รายงานประจาป (Annual Report/Self Assessment Reports: SAR) 60 โรงเรยน (Schools) 61

๑๑

หมวด ล ลขสทธ (Copyright) 65

หมวด ว วงจรคณภาพเดมมง (Deming Cycle: PDCA) 66 วทยาลย (College) 66 วสยทศน (Vision) 68 วถชวตคณภาพ (Quality of Life) 68 วฒนธรรมคณภาพ (Quality Culture) 68

หมวด ศ ศลปะ (Arts) 69 ศนยการเรยน (Learning Center) 69

หมวด ส สถานศกษา (Education Institution) 70 สภาวชาการ (Academic Council) 70 สมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) 70 สหกจศกษา (Co-operative Education) 71 สารสนเทศ (Information) 71 สาระการเรยนร (Learning Content) 71 สทธบต (Patent) 71 สทธบตรการประดษฐ (Innovation Patent) 71 สทธบตรการออกแบบ (Design Patent) 72 สอการเรยนร (Learning Materials) 72 สขนสย (Health Habits) 72 สขภาพกาย (Physical Health) 72 สขภาพจต (Mental Health) 72 สนทรยภาพ (Aesthetics) 72 สนทรยศกษา (Aesthetic Education) 72 สนทรยะทางวฒนธรรม (Cultural Aesthetics) 73

๑๒

หมวด ห หนวยจดการศกษา (Educational Management Unit) 74 หลกสตร (Curriculum) 74 หลกสตรการศกษาปฐมวย (Early Childhood Curriculum) 74 หลกสตรสถานศกษา 74 (Educational Institution Curriculum) หลกสตรสาขาวชาชพ (Vocational Curriculum) 74 หวงโซคณภาพ (Chain of Quality) 75

หมวด อ องคกรปกครองสวนทองถน 76 (Local Administrative Organization) องคประกอบคณภาพ (Quality Factor) 76 องครวม (Holistic) 76 อตลกษณ (Identity) 76 อนสทธบตร (Petty Patent) 76 อาจารยประจา (Full-time Faculty) 76 เอกลกษณ (Uniqueness) 76 อดมการณสาคญของการจดการศกษา 77 (Key Philosophy in Education Provision) บรรณานกรม 78

๑๓

บทนา

๑. ความเปนมา เนองดวยศพทดานการประกนคณภาพการศกษา เปนศพทวชาการทมเนอหาเกยวของกบระบบ

และการจดการศกษาหลายระดบ ตงแตระดบการศกษาขนพนฐาน (ปฐมวย ประถมศกษาและมธยมศกษา) ดานการอาชวศกษา และระดบอดมศกษา ซงการประกนคณภาพภายในดาเนนการโดยตนสงกดหรอหนวยงานทรบผดชอบ เชน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน (สพฐ.) องคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) สานกการศกษากรงเทพมหานคร (กทม.) สานกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา (สอศ.) สภาการพยาบาล กองบญชาการการศกษา ๓ เหลาทพ และกองบญชาการการศกษาสานกงานตารวจแหงชาต สานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชน (สช.) และสานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา (สกอ.) เปนตน นอกจากน ยงมสานกงานคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ (ก.พ.ร.) ซงกากบดแลและประเมนคณภาพการบรหารจดการศกษาภาครฐ

สมศ. เปนหนวยงานกากบดแลการประเมนคณภาพภายนอกทงระบบ จงไดจดทาหนงสออภธาน ศพทการประกนคณภาพการศกษาพรอมเขยนคาอธบายในรปแบบของพจนานกรม เพอใชเปนมาตรฐานเดยวกนอนจะเปนประโยชนอยางยงตอการประกนคณภาพการศกษาและตอบสนองความสนใจของนกเรยน นกศกษา นกวชการ คร อาจารย ผบรหารสถานศกษา ผประเมนคณภาพการศกษา ผบรหารการศกษา ตลอดจนประชาชน ทวไป

ในการดาเนนการครงน สมศ. อาศยอานาจตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒ หมวด ๖ มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา โดยความเหนชอบของคณะกรรมการบรหาร สมศ. คราวประชมครงท ๕/๒๕๕๓ เมอวนท ๒๘ กรกฎาคม ๒๕๕๓ จงไดแตงตงคณะทางานขนสองชด ทาหนาทจดทาหนงสออภธานศพทการประกนคณภาพการศกษา (QA GLOSSARY) ดงน

ชดทหนง คณะกรรมการจดทาหนงสออภธานศพทการประกนคณภาพการศกษา โดยคาสงท ๔๖/๒๕๕๓

ลงวนท ๒๙ ตลาคม ๒๕๕๓ มรายนาม ดงตอไปน

ประธานคณะกรรมการบรหาร สมศ. ทปรกษา เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษา ทปรกษา เลขาธการคณะกรรมการพฒนาระบบราชการ ทปรกษา ผอานวยการ สมศ. ประธานกรรมการ

๑๔

ศาสตราจารยนายแพทยอดลย วรยเวชกล กรรมการ ศาสตราจารยนายแพทยวฒชย ธนาพงศธร กรรมการ ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร.กตตชย วฒนานกร กรรมการ ศาสตราจารยกตตคณ กาจร สนพงษศร กรรมการ นางทพย นลนพคณ กรรมการและเลขานการ นางสาวอรณ รงเรอง ผชวยเลขานการ นางศรพร เสนามนตร ผชวยเลขานการ

ชดท สอง คณะทางานจดทาหนงสออภธานศพทการประกนคณภาพการศกษาโดยคาสงท ๔๗/๒๕๕๓

ลงวนท ๘ พฤศจกายน พ.ศ.๒๕๕๓ มรายนามดงตอไปน

ผอานวยการ สมศ. ประธานคณะทางาน นางทพย นลนพคณ รองประธานคณะทางาน ดร.วราภรณ สหนาท คณะทางาน เลขาธการคณะกรรมการพฒนาระบบราชการหรอผแทน (นางสาวขนษฐา สดกงวาล) คณะทางาน เลขาธการคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานหรอผแทน (ดร.วษณ ทรพยสมบต) คณะทางาน เลขาธการคณะกรรมการการอาชวศกษาหรอผแทน (นางสาวพฒนศจกร อรรถศลป) คณะทางาน เลขาธการคณะกรรมการการอดมศกษาหรอผแทน (ดร.อรสา ภาววมล) คณะทางาน ผอานวยการสานกบรหารงานคณะกรรมการสงเสรม การศกษาเอกชนหรอผแทน (นางสาวสกลยา อนชตไพลน) คณะทางาน นางศรพร เสนามนตร คณะทางาน นางสาววรนช ทองแดง คณะทางาน นางมณรตน จนทนา คณะทางาน นางสาวสรอยหวาย พดเงน คณะทางาน

นางสาวกนางสฑานายศกดานางสาวนนางสาวอนางสาวพนายกตตรปแบบข

ข ข ข

ข๒. ห

๒หลกการจของราชบกาหนด โ

๒คาทมควเขาใจทถ

๒

การศกษาทอธบาย

วาความห

กรวกา ชพลสทพย ถนวฒนา ศรภม นภาภร สงแสอรณ รงเรอง พรรณทพย หนกนตพงศ ศรบของการดาเนน

ขนท ๑ การปขนท ๒ คดเลขนท ๓ ประช

คาอธขนท ๔ จดพมหลกเกณฑกา๒.๑ การประมจดทาศพทบญบณฑตยสถาโดยถอความห๒.๒ การคดเลวามหมายสงเกตอง ๒.๓ การเขยน

๒.๓าไดอยางถกตความหมายเพ

๒.๓หมายนนใชเฉ

สตว นากล

สง

นนวงษ บวนา นงาน มดงน

ระมวลและรวอกคาศพทเสชมเชงปฏบตกธบายและสรปมพเผยแพร ารดาเนนงาน มวลและรวบญญตของราชน คอ คด คนหมายทใชในกลอกศพท เลอขป เฉพาะระ

นคาอธบายศพ.๑ การจดทาคตองตามประสพยงไมกบรรท.๒ คาศพทบาฉพาะระดบกา

= พระราชบ กฎหมาย

วบรวมคาศพนอตอกรรมกการในระดบกปเสนอทประช

รวมศพท ดาเบณฑตยสถานนหา ทงจากเอการประกนคณอกคาศพททใชะดบการศกษ

พท คาอธบายศพทสงคจงอธบายคทดกเขาใจได

างคามทใชเฉพรศกษาใด หร

ญญตการศกษย กฎกระทรวง

๑๕

ค ค ค ค ค ค ค

ท การเพอพจารณการศกษาตางๆชมพจารณารบ

เนนการตามปน และหลกกาอกสาร รายงาณภาพการศกษชในการประกาจะแสดงคาอ

ทแตละคา มคความหมายขอ แตบางคาตอพาะ จะแสดงรอนามาจากก

ษาแหงชาต งศกษาธการ ส

คณะทางาน คณะทางาน คณะทางาน คณะทางาน คณะทางานแลคณะทางานแลคณะทางานแล

ณาความถกตอๆ เพอรวบรวมบรอง

ประกาศราชบณารจดทาคาอธน หนงสอ เวษาเปนหลก กนคณภาพกาอธบายหรอต

วามมงหมายเองศพท โดยถงอธบายหลายสญลกษณไวฎหมาย กฎกร

สกอ.

ละเลขานการ ละผชวยเลขานละผชวยเลขาน

องเหมาะสม แมความคดเหน

ณฑตยสถาน

ธบายศพทพจนวบไซตตางๆ

รศกษา เพอปตวอยางประก

เพอใหใชศพทถอเอาความเขายบรรทดจงเขวหนาความหมระทรวงใด ดง

นการ นการ

และครอบคลนเกยวกบคาศ

พ.ศ.๒๕๔๒นานกรมเฉพา และรวบรวม

ประโยชนในกกอบ เพอกอใ

ทในการประกาใจเปนเกณฑาใจ มาย เพอใหผใงน

ม ศพท จดทา

เรอง าะสาขาวชามคาศพทมา

การนาไปใช หเกดความ

กนครภาพ ฑ คอ บางคา

ใชไดทราบ

๒ค๒๒

=

=

๒.๓.๓ คาศพคาอธบายเปน๒.๓.๔ คาศพ๒.๔ การเรยง

= การศกษาป

= การศกษาข

= การอาชว = การอดมศ

= สมศ. พทบางคามอนชดของคาหรพททมรปศพทงลาดบศพท ไ

ปฐมวย

นพนฐาน

วศกษา ศกษา

ธบายเพมเตมรอมยอหนาเพทตางกนและมดเรยงคาศพท

๑๖

มเฉพาะสาหรพมเตม มความหมายใท ตามลาดบอก

รบการประเม

กลเคยงกน จะกษรไทยดงน

มนในแตละร

ะบอกคาทใช

ะดบการศกษ

ใกลเคยงไวใน

ษา จะจดทา

นตอนทาย

๑๗

กรอบมาตรฐานคณวฒ (Thai Qualifications Framework) หมายถง มาตรฐานเพอการประกนคณภาพของผเรยนในแตละระดบคณวฒและสาชาวชาเพอใชเปนหลกในการจดทามาตรฐานดานตาง ๆ เพอใหการจดการศกษามงสเปาหมายเดยวกนในการผลตผสาเรจการศกษาไดอยางมคณภาพ กรอบมาตรฐานคณวฒอาชวศกษาแหงชาต (Thai Qualifications Framework for Vocational Education)

หมายถง กรอบมาตรฐานคณวฒอาชวศกษาแหงชาตฉบบ พ.ศ. ๒๕๕๒ ตองครอบคลมอยางนอย ๓ ดาน คอ ๑) มคณธรรมจรยธรรม จรรยาบรรณวชาชพและกจนสยทเหมาะสมในการทางาน ๒) มทกษะการสอสาร การใชเทคโนโลยสารสนเทศ การพฒนาการเรยนรและการปฏบตงาน การทางานรวมกบผอน การใชกระบวนการทางวทยาศาสตร การประยกตใชตวเลข การจดการและการพฒนางาน และ ๓) มสมรรถนะตามมาตรฐานอาชพสาขาวชาในระดบคณวฒการศกษาวชาชพ กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาต (Thai Qualifications Framework for Higher Education) หมายถง กรอบมาตรฐานคณวฒระดบอดมศกษาแหงชาตฉบบ พ.ศ. ๒๕๕๒ ตองครอบคลมอยางนอย ๕ ดาน คอ ๑) ดานคณธรรม จรยธรรม ๒) ดานความร ๓) ดานทกษะทางปญญา ๔) ดานทกษะความสมพนธระหวางบคคลและความรบผดชอบ ๕) ดานทกษะการวเคราะหเชงตวเลข การสอสาร และการใชเทคโนโลยสารสนเทศสาหรบสาขา / สาขาวชาทเนนทกษะทางปฏบตตองเพมมาตรฐานผลการเรยนรดานทกษะพสย การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญ (Learner – centered Approach) หมายถง กระบวนการจดการศกษาทถอวาผเรยนสาคญทสด เนนใหผเรยนแสวงหาความร และพฒนาความรไดดวยตนเอง รวมทงมการฝกและปฏบตในสภาพจรงของการทางาน เชอมโยง ประยกตสงทเรยนรเขากบสงคม มการจดกจกรรมการและกระบวนการใหผเรยนไดคด วเคราะห สงเคราะห ประเมนและสรางสรรคสงตาง ๆ สงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ โดยสะทอนจากการทผเรยนสามารถเลอกเรยนรายวชา หรอเลอกทาโครงงานหรอชนงานตามความสนใจในขอบเขตเนอหาของวชานน ๆ

๑๘

รปแบบการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสาคญมหลายรปแบบ เชน ๑. การเรยนรจากกรณปญหา (Problem-based Learning : PBL) ๒. การเรยนรเปนรายบคคล (Individual Study) ๓. การเรยนรแบบสรรคนยม (Constructivist Learning) ๔. การเรยนรแบบแสวงหาความรไดดวยตนเอง (Self Study) ๕. การเรยนรจากการทางาน (Work-based Learning) ๖. การเรยนรทเนนการวจยเพอสรางองคความร (Research-based Learning) ๗. การเรยนรทใชวธสรางผลงานจากการตกผลกทางปญญา (Crystal-based Approach)

กระบวนการเกบขอมลทเปนมาตรฐาน (Standardized Data Collection Process) หมายถง ความถกตองเหมาะสมของการวด การเกบขอมล คณภาพของเครองมอ ซงควรมการระบในรายงานและหรอบนทกภาคสนาม ในสวนของการประเมน ผประเมนจะใชการสงเกตสภาพจรงหรอใชวธศกษาจากเอกสารทใชในการปฏบตงานจรงหรอทไดรบการรบรองความถกตองจากสถานศกษา โดยการสมภาษณเปนขอมลเพมเตม เพอแสดงถงการประเมนจากสภาพหรอการประเมนเชงประจกษ กระบวนการประเมนคณภาพภายนอก (External Quality Assessment Process) หมายถง กระบวนการในการประเมนคณภาพภายนอกประกอบดวย ๓ ระยะ คอ กอนการตรวจเยยม ระหวางการตรวจเยยมและหลงการตรวจเยยม ซงในแตละระยะมความสาคญอยางยงเสมอตอผลการประเมนคณภาพภายนอก ทตองถกตอง เทยงตรง นาเชอถอสามารถนาไปใชเปนขอมลสารสนเทศทเปนประโยชนตอสถานศกษาตนสงกดและหนวยงานทเกยวของ เพอใชในการตดสนใจ หรอนาผลการประเมนคณภาพนอกไปใชพฒนาการจดการศกษาใหมคณภาพและมาตรฐานอยางตอเนอง กลยทธ (Strategy) หมายถง แนวทางหรอวธทางานทดทสด เพอใหสถานศกษาบรรลวตถประสงค ภารกจและวสยทศนทกาหนดไว โดยการวเคราะหสภาพแวดลอมทเหมาะสมในกรอบระยะเวลาทตองการ

๑๙

กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย (Occupations and Technology Learning Area) หมายถง กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางทมงพฒนาผเรยนแบบองครวม เพอใหมความรความสามารถ มทกษะในการทางาน เหนแนวทางในการประกอบอาชพและศกษาตอไดอยางมประสทธภาพ โดยมสาระสาคญในการเรยนร ไดแก การดารงชวตและครอบครว การออกแบบเทคโนโลยสารสนเทศและ การสอสาร และการอาชพ กลมสาระการเรยนรคณตศาสตร (Mathematics Learning Area) หมายถง กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางของการเรยนคณตศาสตร ซงมงใหไดเรยนรคณตศาสตรอยางตอเนองซงมบทบาทสาคญยงตอการพฒนาความคดของมนษย ทาใหมนษยมความคดสรางสรรค คดอยางมเหตผล เปนระบบ มแบบแผน สามารถวเคราะหปญหาหรอสถานการณไดอยางถถวนรอบคอบ ชวยใหคาดการณ วางแผน ตดสนใจ แกปญหา และนาไปใชในชวตประจาวนได การเรยนรในกลมสาระน มสาระหลกทจาเปน คอ จานวนและการดาเนนการ การวด เรขาคณต พชคณต การวเคราะหขอมล และความนาจะเปนรวมทงทกษะและกระบวนการทางคณตศาสตร กลมสาระการเรยนรภาษาตางประเทศ (Foreign Languages Learning Area) หมายถง กลมสาระการเ รยนรตามหลกสตรแกนกลางท มงพฒนาผ เ รยนใหม เจตคตทด ตอภาษาตางประเทศ สามารถใชภาษาตางประเทศสอสารในสถานการณตาง ๆ แสวงหาความร ประกอบอาชพและศกษาตอในระดบสงขน รวมทงมความเขาใจเรองราวและวฒนธรรมอนหลากหลายของประชาคมโลกและสามารถถายทอดความคดและวฒนธรรมไทยไปยงสงคมโลกไดอยางสรางสรรค ประกอบดวยสาระสาคญไดแก ภาษาเพอการสอสาร ภาษาและวฒนธรรม ภาษาและความสมพนธกบกลมสาระการเรยนรอน และภาษากบความสมพนธกบชมชนและโลก กลมสาระการเรยนรภาษาไทย (Thai Language Learning Area) หมายถง กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางซงแสดงถงการเรยนรภาษาไทยทเปนเอกลกษณของชาต เปนสมบตทางวฒนธรรมอนกอใหเกดความเปนเอกภาพและเสรมสรางบคลกภาพของคนในชาตใหมความเปนไทย ใชเปนเครองมอสอสารเพอสรางความเขาใจและความสมพนธทดตอกน รวมทงเปนเครองมอในการแสวงหาความร ตดตอธรกจการงาน การพฒนาอาชพ และเปนสอแสดงภมปญญาของบรรพบรษ ถอเปนสมบตลาคาควรแกการเรยนรอนรกษ และสบสานใหคงอยคชาตไทยตลอดไป ภาษาไทยเปนทกษะทตองฝกฝน

๒๐

จนชานาญในการใชเพอการสอสาร การเรยนรอยางมประสทธภาพ และเพอในไปใชในชวตจรง ซงตองเรยนรทงการอานการเขยน การฟง การด และการพด หลกการใชภาษาไทย รวมทงวรรณคดและวรรณกรรม กลมสาระการเรยนรวทยาศาสตร (Science Learning Area) หมายถง กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางเปนกลมสาระทมงหวงใหผเรยนไดเรยนรวทยาศาสตรทเนนการเชอมโยงความรกบกระบวนการ มทกษะสาคญในการคนควาและสรางองคความร โดยใชกระบวนการสบเสาะหาความรและแกไขปญหาทหลากหลาย ใหผเรยนมสวนรวมในทกขนตอน โดยไดกาหนดสาระสาคญใหเรยนร คอ สงมชวตกบกระบวนการดารงชวต ชวตกบสงแวดลอมสารและสมบตของสาร แรงและการเคลอนท พลงงาน กระบวนการเปลยนแปลงของโลก ดาราศาสตรและอวกาศ ธรรมชาตของวทยาศาสตรและเทคโนโลย กลมสาระการเรยนรศลปะ (Arts Learning Area) หมายถง กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางซงแสดงถงการมงพฒนาใหผเรยนเกดความรความเขาใจ มทกษะวธการทางศลปะ เกดความซาบซงในคณคาของศลปะ เปดโอกาสใหผเรยนแสดงออกอยางอสระ ในศลปะแขนงตาง ๆ ประกอบดวยสาระสาคญ คอ ทศนศลป ดนตร และนาฏศลป กลมสาระการเรยนรสงคมศกษา ศาสนา และวฒนธรรม (Social Studies, Religion and Culture Learning Area) หมายถง กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางเปนกลมสาระทวาดวยการอยรวมกนในสงคมทมความเชอสมพนธกนและมความแตกตางกนอยางหลากหลาย เพอชวยใหสามารถปรบตนเองเขากบบรบทสภาพแวดลอม เปนพลเมองด มความรบผดชอบ มความร ทกษะ คณธรรม และคานยมทเหมาะสม ไดกาหนดใหเรยนรสาระตาง ๆ ไดแก ศาสนา ศลธรรม จรยธรรม หนาทพลเมอง วฒนธรรมและการดาเนนชวตในสงคม เศรษฐศาสตร ประวตศาสตร และภมศาสตร กลมสาระการเรยนรสขศกษาและพลศกษา (Physical Education Learning Area) หมายถง กลมสาระการเรยนรตามหลกสตรแกนกลางเปนกลมสาระทวาดวยภาวะของมนษยทสมบรณทงทางกาย ทางจต ทางสงคม ทางปญญาหรอจตวญญาณ ซงเกยวโยงกบทกมตของชวตมทกษะปฏบตดานสขภาพจนเปนกจนสย เพอพฒนาคณภาพชวตของบคคล ครอบครวและชมชนใหย งยนซงไดกาหนดใหมสาระทเรยนรไดแก การเจรญเตบโตและพฒนาการของมนษย ชวตและครอบครวการเคลอนไหว การออกกาลงกาย การเลนเกม กฬาไทย และกฬาสากล การสรางเสรมสขภาพ สมรรถภาพ และการปองกนโรค รวมทงความปลอดภยในชวต

๒๑

การจดการศกษาโดยครอบครวหรอบานเรยน (Home School Provision) หมายถง การศกษาขนพนฐานทครอบครวจดโดยสทธคมครองตามกฏหมาย ซงมรปแบบการจดการศกษาแบบใดแบบหนงหรอทงสามรปแบบของการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย สามารถเทยบโอนผลการศกษาได การจดประสบการณปฐมวย (Early Childhood Experience-based Provision) หมายถง การจดการศกษา การจดเตรยมสภาพแวดลอมการจดวสดอปกรณ สงจาลองและสอตางๆ ทมลกษณะและคณสมบตเหมาะสมกบเดกสาหรบการทากจกรรมตอบสนองตอสถานการณน นๆ จนเกดประสบการณตางๆ ตามวตถประสงคของผจด เพอสงเสรมพฒนาการใหครบทกดานทงดานรางกาย อารมณจตใจ สงคม สตปญญาและสงเสรมพฒนาเดกใหพรอมทจะเรยนรในระดบตอไป การจดการศกษานอกสถานทตงของสถาบนอดมศกษาของรฐ (Public University Extension) หมายถง การจดการเรยนการสอนในสถานทอนใด ของสถาบนอดมศกษาของรฐ ซงไมใชทตงของสถาบนอดมศกษาตามประกาศกระทรวงศกษาธการ วาดวยการจดการศกษานอกสถานทต งของสถาบนอดมศกษาของรฐ พ.ศ.๒๕๕๒ การจดการศกษานอกสถานทตงของสถาบนอดมศกษาเอกชน (Private University Extension) หมายถง การจดการเรยนการสอนในสถานทอนใดของสถาบนอดมศกษาเอกชน ซงไมใชสถานทตงตามทระบไวในขอกาหนดของสถาบนอดมศกษาเอกชน ตามกฎกระทรวงศกษาธการวาดวยการจดการศกษานอกสถานทตงของสถาบนอดมศกษาเอกชน พ.ศ.๒๕๕๑ การจดประสบการณแบบบรณาการ (Integrated Experience Provision) หมายถง การจดประสบการณทนาความร ความคดรวบยอด ทกษะและประสบการณสาคญทงมวลทผเรยนจะไดรบจากสาระการเรยนรตางๆ มาเชอมโยงผสมผสานเขาดวยกนอยางมความหมายและสามารถนาไปประยกตใชในชวตจรงได การจดประสบการณแบบบรณาการเปนการลดความซ าซอน ความไมสมพนธและความไมตอเนองขององคความร ทกษะ และประสบการณสาคญ

๒๒

การตดสนใจแบบมสวนรวม (Participatory Decision-making) หมายถง การพจารณาขอมลและแสวงหาทางเลอกหลายๆ ทางแลวเลอกทางทดทสดทจะชวยใหบรรลเปาหมายหรอแกปญหาไดสาเรจ เปดโอกาสใหผมสวนเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสย เขามามสวนรวมในการตดสนใจในการบรหารและการดาเนนงานของสถานศกษาทงทางตรงและทางออม การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา (Monitoring and Auditing of Educational Quality) หมายถง กระบวนการตดตามตรวจสอบความกาวหนาของการปฎบตตามแผนการพฒนาคณภาพการศกษา และจดทารายงานการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา พรอมทงเสนอแนะมาตรการเรงรดการพฒนาคณภาพการศกษา การตดตามผลการพฒนาของสถานศกษา (Monitoring of Institutional Development) หมายถง การตดตามผลทเปนขนตอนสาคญซงจะทาใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง โดยมกระบวนการกากบ ตดตาม ดแลใหมการนาขอคนพบ ขอคดเหนและขอเสนอแนะทไดรบจากการประเมนไปใชในการพฒนาคณภาพ การตดสนใจแบบมสวนรวม (Participatory Decision-making) หมายถง การพจารณาขอมลและแสวงหาทางเลอกหลายๆ ทางแลวเลอกทางทดทสดทจะชวยใหบรรลเปาหมายหรอแกปญหาไดสาเรจ เปดโอกาสใหผมสวนเกยวของหรอผมสวนไดสวนเสย เขามามสวนรวมในการตดสนใจในการบรหารและการดาเนนงานของสถานศกษาทงทางตรงและทางออม การตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา (Monitoring and Auditing of Educational Quality) หมายถง กระบวนการตดตามตรวจสอบความกาวหนาของการปฎบตตามแผนการพฒนาคณภาพการศกษา และจดทารายงานการตดตามตรวจสอบคณภาพการศกษา พรอมทงเสนอแนะมาตรการเรงรดการพฒนาคณภาพการศกษา การตดตามผลการพฒนาของสถานศกษา (Monitoring of Institutional Development) หมายถง การตดตามผลทเปนขนตอนสาคญซงจะทาใหเกดการพฒนาคณภาพการศกษาอยางตอเนอง โดยมกระบวนการกากบ ตดตาม ดแลใหมการนาขอคนพบ ขอคดเหนและขอเสนอแนะทไดรบจากการประเมน

๒๓

ไปใชในการพฒนาคณภาพของสถานศกษาโดยการปฏบตตามแผนการปรบปรงคณภาพของสถานศกษาอยางสมาเสมอ เปนการสรางระบบทเชอมโยงไปสการประเมนตนเองและการประเมนคณภาพภายนอกในโอกาสตอไป การบรหาร/การจดการความเสยง (Risk Management) หมายถง การกาหนดแผนเพอใหผบรหารและผปฏบตงานทกฝาย ไดมแนวทางการบรหารความเสยงในระดบองคกรทชดเจนและสามารถนาไปประกอบการจดทาแผนบรหารความเสยงในทกสวนงาน ระดบความสาเรจของการบรหารความเสยงพจารณาจากการลดลงของเหตการณทไมพงประสงค พรอมทงจดทาแผนการบรหารความเสยงและสรางกลไกการตดตามและประเมนผลการบรหารความเสยงอยางเปนระบบ การบรหารจดการเชงกลยทธ (Strategic Management) หมายถง ศาสตรและศลปในการดาเนนการในสามกจกรรมทเกยวของกน คอการวางแผนกลยทธ การปฏบตตามแผนกลยทธ และการควบคมและประเมนผลกลยทธ เพอใหผเกยวของและสาธารณชนมนใจไดวาสถานศกษามการจดการศกษาไดอยางมคณภาพ การบรณาการ (Integration) หมายถง การผสมกลมกลนของแผน กระบวนการสารสนเทศ การจดสรรทรพยากร การปฏบตการ ผลลพธ และการวเคราะห เพอสนบสนนเปาประสงคทสาคญของสถานศกษาการบรณาการทมประสทธผล ตองสอดคลองไปในแนวทางเดยวกนซงการดาเนนการภายใน ระบบการจดการ และผลการดาเนนการตองมความเชอมโยงกนเปนหนงเดยวอยางสมบรณ การประกนคณภาพการศกษา (Educational Quality Assurance) หมายถง การสรางมาตรฐานคณภาพของการบรหารจดการและดาเนนกจกรรมตามภารกจของสถานศกษา เพอพฒนาคณภาพของผเรยนอยางตอเนอง สรางความมนใจใหผรบบรการทางการศกษา ทงผรบบรการโดยตรง ไดแก ผเรยน ผปกครอง และผรบบรการทางออม ไดแก สถานประกอบการ ประชาชน และสงคมโดยรวม .การประกนคณภาพภายใน

(Internal Quality Assurance) หมายถง การประเมนผลและการตดตามตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจาก

ภายใน โดยบคลากรของสถานศกษานนเอง หรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทกากบดแลสถานศกษานน

๒๔

.การประกนคณภาพภายนอก (External Quality Assurance) หมายถง การประเมนผลและการตดตามตรวจสอบคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษาจาก

ภายนอกโดยสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา(องคการมหาชน) บคคล หรอหนวยงานภายนอกทสานกงานดงกลาวรบรอง เพอเปนการประกนคณภาพและใหมการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษาของสถานศกษา

.การประเมนคณภาพภายใน (Internal Quality Assessment) หมายถง การประเมนคณภาพการจดการศกษา การตดตามและการตรวจสอบคณภาพ และมาตรฐาน

การศกษาของสถานศกษาทกระทรวงศกษาธการประกาศกาหนดสาหรบการประกนคณภาพภายใน ซงกระทา โดยบคลากรของสถานศกษานน หรอโดยหนวยงานตนสงกดทมหนาทกากบดแลสถานศกษา

.การประเมนคณภาพภายนอก (External Quality Assessment) หมายถง การประเมนคณภาพการจดการศกษา การตดตามและการตรวจสอบคณภาพ และมาตรฐาน

การศกษาของสถานศกษาซงกระทาโดยสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) หรอผประเมนภายนอก การประเมนการสอน (Teaching Assessment) หมายถง การวดผลของกระบวนการสอนดวยเครองมอทมคณภาพและนาผลทไดมาเปรยบเทยบกบมาตรฐานการศกษาโดยใหนกเรยน นกศกษา คร อาจารย มสวนรวม เพอตดสนคณคาของการสอน เครองมอทใชในการประเมนการสอนทสาคญ ไดแก แบบตรวจสอบรายการ แบบสอบถามปลายเปด แบบมาตรประเมนคามาตรประเมนคาเชงตวเลขหรอกราฟก การประเมนแบบกลยาณมตร (Amicable Assessment) หมายถง การประเมนคณภาพตามปรชญาและแนวปฏบตการประเมน เพอเรยนรและพฒนาคณภาพทเปนกระบวนการสมพนธเชอมโยงของสรรพสง และถกทอความรวมมอรวมใจของทกฝายทเกยวของกบระบบประกนคณภาพการศกษา ใหเขาใจและเขาถงความจรงเชงคณคาแบบองครวมดวยเปนกลาง โดยใชหลกกลยาณมตรธรรมเปนพนฐานในการประเมน เพอพฒนาผเรยนและคณภาพการศกษาประกอบดวยกระบวนการ ๔ ขนตอน คอ ขนตอนท ๑ สงเสรมและพฒนา ขนท ๒ สรางความศรทธาตอผประเมน ขนท ๓ เพยรประเมนอยางกลยาณมตร และขนท ๔ ชทศและเสรมแรงพฒนา

๒๕

ในสวนของการประเมนอยางกลยาณมตร ผประเมนพงใชหลกธรรมเพอสรางความศรทธา ความไววางใจและความเปนมตร ตามกลยาณมตรธรรม ๗๑ ดงน

๑) ปโย : นารก เปนทสบายใจ และสนทสนม ชวนใหอยากเขาปรกษาไตถาม ๒) คร : นาเคารพ ประพฤตตนสมควรแกฐานะ ทาใหเกดความรสกอบอนใจ เปนทพงและรสกปลอดภย ๓) ภาวนโย : นายกยอง มความรและภมปญญาแทจรง เปนผฝกอบรมและปรบปรงตนเองอยเสมอ ๔) วตตาจ : รจกพดใหไดผล รจกชแจงใหเขาใจ รวาเมอไรควร พดอะไร อยางไร คอยใหคาแนะนาวากลาว

ตกเตอน เปนทปรกษาทด ๕) วจนกขโม : อดทนตอถอยคา พรอมทจะรบฟงคาปรกษาซกถาม คาเสนอแนะ วพากษ วจารณ อดทนฟง

ได ไมเบอ ไมแสดงอารมณฉนเฉยว ๖) คมภรญจ กถ กตตา : สามารถอธบายเรองยงยากซบซอนใหเขาใจได ๗) โน จฏฐาเน นโยชเย : ไมแนะนาเรองเหลวไหล หรอชกจงไปในทางทเสอมเสย

การประเมนเพอยนยนสภาพจรง (Authentic Assessment for Verification) หมายถง การประเมนทผประเมนใชวธสงเกตหรอสมภาษณบคคลทเกยวของ หรอศกษาจากเอกสาร โดยเอกสารทใชตองเปนเอกสารทใชในการปฏบตงานจรง หรอเปนเอกสารทไดรบการรบรองความถกตองจากสถานศกษา เพอแสดงถงการประเมนจากสภาพจรงหรอการประเมนเชงประจกษ การประเมนแบบเสรมพลง (Empowerment Assessment) หมายถง การใชมโนทศนของการประเมน เทคนคการประเมน และขอคนพบจากการประเมนไปกระตนใหเกดการพฒนาปรบปรง กากบดแล โดยใชวธการเชงปรมาณและเชงคณภาพในการดาเนนงาน ประเมนตนเอง สะทอนผลแกตนเองและกลมคนทเกยวของเปนกระบวนการทชวยใหกลมบคคลตางๆ พฒนาและพงพาตนเองได การประเมนพฒนาการเดก (Child Development Assessment) หมายถง กระบวนการศกษาขอมล ลกษณะ หรอความสามารถในดานตางๆ ของเดกอายแรกเกดถงไมเกนหกปบรบรณในแตละชวงวย โดยใชเครองมอและวธการทเหมาะสมในการเกบรวบรวมขอมลอยางตอเนอง และสรปผลเปรยบเทยบกบเกณฑปกตของพฒนาการเดกตามวย เปนขอมลในการพฒนากจกรรมใหเดกไดรบการพฒนาอยางเตมศกยภาพ

๒๖

การเผยแพรงานสรางสรรค (Dissemination of Creative Works) หมายถง การนาเสนอผลงานการสรางสรรค ทมการศกษาคนควา หรอแสดงออกทางศลปะ ดนตร หรองานทไดรบสทธบตรเปนการแสดงความกาวหนาทางวชาการ เสรมสรางองคความรหรอวธการทเปนประโยชนตอสาขาวชาหรอแสดงความเปนตนแบบ ตนความคดของผลงาน หรอแสดงความสามารถในการบกเบกงานในสาขาวชานน รวมทงสงประดษฐ ผลงานศลปะและผลงานออกแบบทมคณคาเปนทยอมรบตามเกณฑในวงวชาท งในระดบชาตและนานาชาต หรอไดรบการสนบสนนจากองคกร สมาคมทเกยวของและมชอเสยงในระดบประเทศหรอตางประเทศ โดยการจดนทรรศการ (Exhibition) หรอจดการแสดง (Performance) การเผยแพรผลงานวจยในทประชมวชาการระดบชาต (National Conference Research Papers) หมายถง การนาเสนอบทความวจยในทประชมวชาการและบทความฉบบสมบรณ (Full paper) ไดรบการตพมพในรายงานสบเนองจากการประชม (Proceedings) ระดบชาต โดยมกองบรรณาธการจดทารายงานฯ หรอคณะกรรมการจดประชม ประกอบดวยศาสตราจารยหรอผทรงคณวฒระดบปรญญาเอก หรอผทรงคณวฒทมผลงานเปนทยอมรบในสาขาวชานนๆ จากนอกสถาบนเจาภาพอยางนอย รอยละ ๒๕ และมผประเมนบทความทเปนผเชยวชาญในสาขานนจากนอกสถาบนของเจาของบทความ การเผยแพรผลงานวจยในทประชมวชาการระดบนานาชาต (International Conference Research Papers) หมายถง การนาเสนอบทความวจยในทประชมวชาการ และบทความฉบบสมบรณ (Full paper) ไดรบการตพมพในรายงานสบเนองจากการประชม (Proceedings) ระดบนานาชาต โดยมกองบรรณาธการจดทารายงานฯ หรอคณะกรรมการจดประชม ประกอบดวยศาสตราจารย หรอผทรงคณวฒระดบปรญญาเอก หรอผทรงคณวฒทมผลงานเปนทยอมรบในสาขาวชานนๆ จากตางประเทศอยางนอยรอยละ ๒๕ และมผประเมนบทความทเปนผเชยวชาญในสาขานนจากตางประเทศ การพฒนาคณภาพการศกษา (Educational Quality Development) หมายถง กระบวนการพฒนาคณภาพการศกษาเขาสมาตรฐานการศกษาของชาต โดยมการกาหนดมาตรฐานการศกษาการจดระบบและโครงสราง การวางแผน และการดาเนนงานตามแผนรวมทงการสรางจตสานกใหเหนวาการพฒนาคณภาพการศกษาจะตองดาเนนการอยางตอเนองและเปนความรบผดชอบรวมกนของทกคน

๒๗

การพฒนาเดกแบบองครวม (Holistic Child Development) หมายถง การอบรมเลยงดและพฒนาเดกในทกดานทสาคญ ไมวาจะเปนดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคม สตปญญา รวมทงความสมพนธระหวางเดกและบคคลแวดลอมดวย การพฒนาสถานศกษาจากผลประเมนคณภาพ (Institutional Development Based on the Result of Quality Assessment) หมายถง การนาผลการประเมนคณภาพภายในจากตนสงกดและผลการประเมนคณภาพภายนอกจาก สมศ. ไปใชในการทาแผนพฒนาสถานศกษา และดาเนนการอยางตอเนองเปนระบบเพอใหเกดการพฒนาอยางแทจรง การพฒนาสนทรยภาพ (Aesthetic Development) หมายถง การปรบปรงเปลยนแปลงเกยวกบความงามทางศลปะและวฒนธรรม ทมผลกระทบตอบคคล สถาบน สภาพแวดลอมและสงคมในแนวทางทดขน อยางมแผน เปนระบบโดยมเปาหมายทชดเจนและเปนทยอมรบรวมได ผลการปรบปรงเปลยนแปลงหรอสรางสงใหมตองไมเปนการทาลายคณคาทางสนทรยของศลปะและวฒนธรรมเดม การพฒนาเชงวฒนธรรมสามารถสรางวฒนธรรมใหมทสอดคลองและเหมาะสมกบสงคมทมการเปลยนแปลงและมนวตกรรมใหม ทงทางเทคโนโลย ระบบสงคมและความนยม เพอใหอยรวมกนไดอยางเขาใจและมความเจรญกาวหนาอยางสนตสข การมสวนรวมของผปกครองในการจดการศกษา (Parental Participation in Educational Management) หมายถง กระบวนการทผปกครองไดเขารวมทางานกบโรงเรยน คร และชมชน ซงเกยวของกบการจดการศกษาของเดกเพอรวมกนพฒนาเดกใหเจรญเตบโต และพฒนาไดเตมศกยภาพ การรายงานพฒนาการเดก (Child Development Report) หมายถง การเสนอผลการประเมนคณลกษณะหรอความสามารถดานตางๆ ของเดกอายแรกเกดถงไมเกนหกปบรบรณตามสภาพความเปนจรงทปรากฎ โดยมการสรปผลจากการเปรยบเทยบกบเกณฑปกตของพฒนาการเดกตามวยในรปของรายงานทเปนรปธรรมชดเจนและเขาใจงาย การเรยนการสอนผานสออเลกทรอนกส (E-learning and Teaching) หมายถง การใชสอเทคโนโลยผานระบบอเลกทรอนกสเพอพฒนาคณภาพของการเรยนร โดยสถานศกษาใหบรการและอานวยความสะดวกเพอการเขาถงแหลงทรพยากรการเรยนร รวมทงการตดตอสอสารขอมลกบเครอขายอนๆ

๒๘

การเรยนร (Learning) หมายถง การเปลยแปลงพฤตกรรมซงเปนผลจากประสบการณทไดรบ หรอจากการปฏบต การอบรมสงสอนและการปฏสมพนธกบสถาพแวดลอมทเ ออตอความตองการและความสนใจของเดก ทาใหความสามารถตางๆ ของเดกถกนาออกมาใชอยางมประสทธภาพเตมท การเรยนรจากกรณปญหา (Problem-based Learning : PBL) หมายถง รปแบบการเรยนรทใหผเรยนคดและไดเรยนรโดยกาหนดวตถประสงคและเลอกแหลงเรยนรดวยตนเอง ผสอนเปนผใหคาแนะนา เปนการสงเสรมใหเกดการคดแกปญหามากกวาการจาเนอหาขอเทจจรง สงเสรมการทางานเปนกลมและพฒนาทกษะทางสงคม วธการนจะใชในการจดการเรยนการสอนไดด หากผเรยนมระดบความสามารถทางการคดและการดาเนนการดวยตนเองไดด เงอนไขททาใหเกดการเรยนร ประกอบดวยความรเดมของผเรยนทสามารถผสานความเขาใจกบขอมลใหมได โดยการจดสถานการณทเหมอนจรงสงเสรมการแสดงออกและการนาไปใชอยางมประสทธภาพ การใหโอกาสผเรยนไดไตรตรองขอมลอยางลกซง ทาใหผเรยนตอบคาถามจดบนทก วพากษวจารณสมมตฐานทไดตงไวและสรปไดด การเรยนรจากประสบการณจรง (Learning by Doing) หมายถง การเรยนรทไดจากการมประสบการณดวยตนเองหรอเรยนรดวยการปฎบตจรง จะทาใหผเรยนเกดการเรยนรไดดทสด การเรยนรทเนนการวจยเพอสรางองคความร (Research-based Learning) หมายถง การเรยนรทเนนการวจย ซงถอไดวาเปนหวใจของบณฑตศกษา เพราะเปนการเรยนทเนนการแสวงหาความรดวยตนเองของผเรยนโดยตรง เปนการพฒนากระบวนการแสวงหาความร และการทดสอบความสามารถทางการเรยนรดวยตนเองของผเรยน โดยรปแบบการเรยนการสอนอาจแบงไดเปน ๔ ลกษณะใหญๆไดแก ๑) การสอนโดยใชวธวจยเปนวธสอน ๒) การสอนโดยผเรยนรวมทาโครงการวจยกบอาจารยหรอเปนผชวยโครงการวจยของอาจารย ๓) การสอนโดยผเรยนศกษางานวจยของอาจารยและของนกวจยชนนาในศาสตรทศกษา และ ๔) การสอนโดยใชผลการวจยประกอบการสอน

๒๙

การเรยนรแบบรวมมอ (Collaborative Learning) หมายถง การเรยนรรวมกนทเนนใหผเรยนลงมอปฏบตเปนกลมยอย โดยสมาชกกลมมความสามารถแตกตางกน เพอเสรมสรางสมรรถภาพการเรยนรของแตละคน สนบสนนใหมการชวยเหลอซงกนและกนใหบรรลเปาหมายทวางไว นอกจากนยงเปนการสงเสรมใหผเรยนทางานรวมกนเปนหมคณะตามระบอบประชาธปไตย เปนการพฒนาความฉลาดทางอารมณ ทาใหสามารถปรบตวเขากบผอนไดอยางมความสข การเรยนรแบบแสวงหาความรไดดวยตนเอง (Self Study) หมายถง การเรยนรทใหผเรยนศกษาและแสวงหาความรดวยตนเอง เชน การจดการเรยนการสอนแบบสบคน (Inquiry Instruction) การเรยนแบบคนพบ (Discovery Learning) การเรยนแบบแกปญหา (Problem Solving) การเรยนรเชงประสบการณ (Experiential Learning) ซงการเรยนรการสอนแบบแสวงหาความรดวยตนเองนใชในการเรยนรทงทเปนรายบคคล และกระบวนการกลม การเรยนรเปนทม (Team Study) หมายถง การทผเรยนเขารวมปฏบตงานอยางใดอยางหนงรวมกน โดยมเปาหมาย มการกาหนดบทบาทของสมาชก การมอบหมายงานและแผนงานทชดเจนในการดาเนนงานของกลมทาใหมการเรยนรระหวางกน การตดตอสอสารประสานงาน การตดสนใจรวมกนและชวยเหลอเกอกลกนเพอใหบรรลวตถประสงคตามเปาหมาย ในระยะเวลาทกาหนด โดยรบผดชอบในผลของการกระทารวมกน จงเปนประโยชนตอสมาชกในกลม การเรยนรเปนรายบคคล (Individual Study) หมายถงความสามารถและความสนใจในการเรยนรของผเรยนแตละคนทมความแตกตางกน จดจาเปนทตองมเทคนควธการจดการเรยนรทหลากหลาย เพอชวยใหการจดการเรยนรตอบสนองผเรยนแตละคนทแตกตางกน การเลนกบเพอน (Associative Play) หมายถง ขนพฒนาการดานการเลนของเดก ๔ ขน ดงน (Millar,1968) .ขนแรก การเลนตามลาพง (Solitary Play) หมายถงเดกจะเลนตามลาพง .ขนทสอง การเลนเคยงขางเพอน (Parallel Play) หมายถง เดกจะเลนขางๆ เพอน แตตางคนตางสนใจเฉพาะกจกรรมหรอของเลนของตนเทานน .ขนทสาม การเลนสมมต (Dramatic Play) หมายถง การเลนเลยนแบบสงทเดกไดพบเหน หรอมประสบการณ เปนการแสดงออกทางพฒนาการดานความคดสรางสรรคของเดก

๓๐

.ขนสดทาย การเลนแบบรวมมอ (Cooperative Play) หมายถง เดกสามารถถเลนแบบรวมมอกนไดเปนกลมๆ ซงอาจมตงแต ๒-๕ คน ปรากฎกบเดกอายตงแต ๔ ป เนองจากเดกสามารถควบคมอวยวะและการเคลอนไหวไดคอยขางด การวจยเชงนโยบาย (Policy Research) หมายถง การวจยเพอหาแนวทางและนโยบายการดาเนนการทจะเปนประโยชนตอชมชนและประเทศชาต โดยอาจนาผลการวจยเสนอแนะตอรฐบาลหรอแหลงทนวจยอนๆ ซงจะเปนการสรางสรรคโอกาสในการขอความสนบสนนการวจยตอเนองทจะเปนการสรางองคความรใหมหรอนวตกรรมตางๆ ตอไป การวจยเพอพฒนาการเรยนการสอน (Research for Learning and Teaching Development) หมายถง การรวบรวมและวเคราะหขอมลในชนเรยนเพอหาความสมพนธระหวางปจจยทมผลตอคณภาพและสมฤทธผลการเรยนรของผเรยน อาท วธการสอน วธการเรยนรของผเรยน อปกรณและสอการสอน แหลงเรยนร วธการสอน วธการเรยนรของผเรยน อปกรณและสอการสอน แหลงเรยนร วธวดและประเมนผล เปนตน ผลการวจยจะชวยใหผสอนสามารถพฒนาการเรยนการสอนไดอยางเปนระบบยงขน การวจยสถาบน (Institutional Research) หมายถง การศกษาเกยวกบสถาบนของตนเอง โดยอาศยกระบวนการวจยและการสรางองคความรใหมมวตถประสงคเพอนาผลมาใชในการกาหนดนโยบาย วางแผน ปรบปรงการบรหาร และการดาเนนงานของสถาบน ประกอบดวย ๑) วจยเพอประโยชนในการเรยนการสอน ๒) วจยเพอประโยชนในการบรหาร ๓) วจยความคมคาของทรพยากรทใช เชน ตนทนตอหว คาใชจายดานตางๆ ความคมคาในการผลตบณฑต การศกษา (Education) หมายถง กระบวนการเรยนรเพอความเจรญงอกงามของบคคลและสงคม โดยการถายทอดความร การสรางองคความรอนเกดจากการจดสงแวดลอมทงทเปนธรรมชาตและเทคโนโลย การสงสอนฝกฝน อบรม บมนสย การเลยนแบบ การปรบพฤตกรรม กระบวนการคดและสรางสรรคความร เพอเสรมสรางพฒนาการทางกาย จตใจ อารมณ สงคม สตปญญา คณธรรม และจรยธรรม ตามความสามารถของบคคลทกวยตลอดชวต การศกษาขนพนฐาน (Basic Education) หมายถง การศกษาซงจดไมนอยกวาสบสองปกอนระดบอดมศกษา การศกษาตลอดชวต (Life-long Education) หมายถง การศกษาทเกดจากการผสมผสานระหวางการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ และการศกษาตามอธยาศย เพอใหสามารถพฒนาคณภาพชวตไดอยางตอเนองตลอดชวต

๓๑

การศกษาตามอธยาศย (Informal Education) หมายถง การศกษาทใหผเรยนไดเรยนรดวยตนเองตามความสนใจ ศกยภาพ ความพรอม และโอกาส โดยศกษาจากบคคลประสบการณ สงคม สภาพแวดลอม สอ หรอแหลงความรอนๆ การศกษานอกระบบ (Non-formal Education) หมายถง การศกษาทมความยดหยนในการกาหนดจดมงหมาย รปแบบ วธการจดการศกษา ระยะเวลาของการศกษาการวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไขสาคญของการสาเรจการศกษาโดยเนอหาและหลกสตรจะตองมความเหมาะสม สอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการของบคคลแตละกลม การศกษาในระบบ (Formal Education) หมายถง การศกษาทกาหนดจดมงหมาย วธการศกษาหลกสตร ระยะเวลาของการศกษา การวดและประเมนผล ซงเปนเงอนไขของการสาเรจการศกษาทแนนอน การศกษาปฐมวย (Early Childhood Education) หมายถง การพฒนาเดกตงแตแรกเกดถงไมเกนหกปบรบรณ บนพนฐานการอบรมเลยงดและการสงเสรมกระบวนการเรยนรทตอบสนองตอธรรมชาตและพฒนาการของเดกแตละคนภายใตบรบทสงคมและวฒนธรรมทเดกอาศยอย ดวยความรก ความเอออาทร และความเขาใจของทกคน เพอสรางรากฐานคณภาพชวตใหเดกพฒนาไปสความเปนมนษยทสมบรณ เกดคณคาตอตนเองและสงคม การศกษาพระปรยตธรรม แผนกสามญศกษา (General Education Program of Ecclesiastical Studies) หมายถง การจดการศกษาขนพนฐานโดยสถาบนพระพทธศาสนา ในระดบมธยมศกษาตอนตน และมธยมศกษาตอนปลาย การใหบรการทางวชาการแกสงคม (Academic Services for Society) หมายถง กจกรรมหรอโครงการใหบรการแกสงคมภายนอกสถาบนการศกษา หรอเปนการใหบรการทจดในสถาบนการศกษาโดยมบคคลภายนอกเขามาใชบรการ การใหอานาจในการตดสนใจ (Empowerment) หมายถง การใหอานาจและความรบผดชอบการตดสนใจในการปฏบตแกผปฏบตงาน ซงเปนผมความรความเขาใจเกยวกบงาน เพอใหสามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธภาพ การอาชวศกษา (Vocational Education) หมายถง กระบวนจดการศกษาเพอผลตและพฒนากาลงคนในดานวชาชพระดบฝมอ ระดบเทคนค และระดบเทคโนโลย

๓๒

การอดมศกษา (Higher Education) หมายถง กระบวนการจดการศกษาทสงกวาระดบมธยมศกษา จดการศกษาโดยสถาบนอดมศกษาทมพนธกจหลกสประการ คอ การสอน การวจย การบรการวชาการและการทานบารงศลปวฒนธรรม กจกรรมกลางแจง (Outdoor Activities) หมายถง กจกรรมทจดใหเดกนอกหองเรยนเพอออกกาลงเคลอนไหวรางกายและแสดงออกอยางอสระ ตามความสนใจและความสามารถของเดกแตละคน เชน การเลนเครองเลนสนาม การเลนทราย การเลนนา การเลนกบอปกรณกฬา การเลนเกมการละเลน กจกรรมการเคลอนไหวและจงหวะ (Kinesthetic and Rhythmic Activities) หมายถง กจกรรมทจดใหเดกไดเคลอนไหวสวนตางๆ ของรางกายอยางอสระหรอตามจงหวะ ดนตร เสยงเพลง หรอคาคลองจอง เพอสงเสรมใหเดกเกดจนตนาการ ความคดสรางสรรค และพฒนาการใชสวนตางๆ ของรางกายใหประสานสมพนธกน กจกรรมสรางสรรค (Creative Activities) หมายถง กจกรรมทชวยใหเดกแสดงออกทางอารมณความรสก ความคดรเรมสรางสรรคและจนตนาการ ใหเหมาะกบพฒนาการ โดยใชศลปะและการเลน เชน การเขยนภาพ การปนการฉก-ปะ การตด-ปะ การพมพภาพ การรอย การประดษฐ การเลน พลาสตกสรางสรรค การสรางรปจากกระดานปกหมด เปนตน กจกรรมเสรมประสบการณ (Supplementary Experiences Activities) หมายถง กจกรรมกลมทมงใหเดกไดพฒนาทกษะการเรยนร และเกดความคดรวบยอดเกยวกบเรองทเรยน ดวยวธตางๆ เชน สนทนา อภปราย สาธต ทดลอง เลานทาน เลนบทบาทสมมต รองเพลง ทองคาคลองจอง ศกษานอกสถานท เชญวทยากรมาใหความร เปนตน หรอเรยกอกอยางหนงวากจกรรมในวงกลม กจกรรมเสร (Independent Activities) หมายถง กจกรรมทเปดโอกาสใหเดกเลนอสระตามมมเลน มมประสบกาณหรอศนยการเรยนรทจดไวในหองเรยน ใหเดกมโอกาสเลอกเลนไดอยางเสรตามความสนใจและความตองการของเดกทงเปนรายบคคล และเปนกลม รวมถงกจกรรมทคร/ผเลยงดเดก จดเสรมขนใหเดกเลอกทากจกรรม เชน เกมการศกษา เครองเลนสมผสกจกรรมสรางสรรคประเภทตางๆ หรอเรยกอกอยางหนงวากจกรรม การเลนตามมม

๓๓

เกณฑการประเมนคณภาพ (Criteria of Quality Assessment) หมายถง มาตรวดของแตละตวบงชคณภาพ ทพฒนาจากเกณฑและแนวปฏบตทเปนมาตรฐาน ซงกาหนดโดยตนสงกดหรอหนวยงานทเกยวของกบการประเมนคณภาพการศกษา ทงนเพอใหการประเมนคณภาพมความสอดคลองไปในแนวทางเดยวกน เกมการศกษา (Educational Game) หมายถง เกมการเลนทสงเสรมพฒนาสตปญญาผานสอการเรยนร มกฎเกณฑกตกางายๆ ทเดกสามารถเลนคนเดยว หรอเลนเปนกลมไดดวยการสงเกต คดหาเหตผลและพฒนาความคดรวบยอดตางๆ เชน ส รปราง จานวน ประเภท จดหมวดหม เรยงลาดบ โดมโน ลอตโต ภาพตดตอ และตอตามแบบ เปนตน

๓๔

คณะกรรมการสถานศกษา (Educational Institution Board) หมายถง องคคณะบคคลททางานรวมกบสถานศกษา เพอใหสถานศกษามความเขมแขง สามารถบรหารจดการดวยตนเองไดอยางมประสทธภาพตามกรอบทกฎหมายกาหนด จานวนคณะกรรมการขนอยกบขนาดของสถานศกษา ประกอบดวย ผแทนจากผปกครอง คร องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน ศษยเกาพระภกษสงฆหรอผแทนองคกรศาสนาในพนทและผทรงคณวฒ หมายถง องคคณะบคคลทไดรบการสรรหาและแตงต งตามพระราชบญญตการอาชวศกษาและกรรมการสถานศกษาตามมาตรา ๓๐ แหงพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ. ๒๕๕๐ รวมทงคณะบคคลทสถานศกษาแตงตงขนเพอทาหนาทเปนคณะกรรมการของสถานศกษานนๆ ในสถานศกษาเอกชนตามมาตรา ๑๘(๒) แหงพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ .ศ .๒๕๔๒ ทแกไขเพมเตม พ .ศ .๒๕๔๕ เ รยกวา คณะกรรมการบรหารสถานศกษาเอกชน ประกอบดวย ผบรหารสถานศกษาเอกชน ผรบใบอนญาต ผแทนผปกครอง ผแทนองคกรชมชน ผแทนคร ผแทนศษยเกาและผทรงคณวฒ สถาบนอดมศกษา ใชคาวาสภามหาวทยาลย (University Council) หมายถง คณะกรรมการบรหารงานมหาวทยาลยทมาจากการสรรหา ประกอบดวยผแทนทมาจากองคกร/หนวยงานภาครฐและเอกชน และผทรงคณวฒหลากหลายสาขาทมอดมการณทางการศกษา ครอบครว (Families) หมายถง บดา มารดา หรอบดาหรอมารดาซงเปนผใชอานวจปกครองหรอผปกครองตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย ตามกฎกระทรวงวาดวยสทธในการจดการศกษาขนพนฐานในครองครว พ.ศ.๒๕๔๗ ความคดสรางสรรค (Creative Thinking) หมายถง กระบวนการคดของบคคลทแสดงออกทางความคด สามารถคดไดหลากหลายและแปลกใหมจากเดม สามารถนาไปประยกตทฤษฎหรอหลกการหรอนาไปสการคดคนปรบปรงหรอสรางสงประดษฐในรปแบบความคดทแปลกใหม ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) หมายถง พฒนาการตามวยของแตละบคคลทแตกตางกนอนเนองมาจากระดบวฒภาวะทเกดจากพนธกรรม โดยมสภาพแวดลอมของการอบรมเลยงด สงคมและวฒนธรรมเปนตวกระตนหรอขดขวางศกยภาพการแสดงความสามารถของเดกแตละคนตามแบบแผนของพฒนาการใหแตกตางกน ความเปนเลศทางวชาการ (Academic Excellence) หมายถง ความเกง ความยอดเยยมทางวชาการตามลกษณะเดน หรอจดเนนของสถาบนในการสรางองคความร ทงในดาน การคนควา การถายทอด และการจดการความร

๓๕

ความร (Knowledge) หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษา การคนควาการไดยน ไดฟง การคดหรอการปฏบต ความเขาใจ ประสบการณ รวมทงความสามารถเชงปฏบตและทกษะทไดรบมาจากองคความรในแตละสาขาวชา ความรและทกษะทจะเปนในการทางาน (Knowledge and Skills Required for Work) หมายถง ความเขาใจในสงทเรยนรและสามารถนาความรไปประยกตใชประโยชนในดานตางๆ ไดประกอบดวย ความสามารถดานตางๆ ไดแก การสอสาร การคด ทกษะชวต และการใชเทคโนโลย คานยมหลก (Core Values) หมายถง คณลกษณะและบรรทดฐานทมความเปนลกษณะเฉพาะของแตละสถาบนอดมศกษาทกาหนดไวเพอใหบคลากรยดถอปฏบตรวมกนและสงผลตอพฤตกรรมในการปฏบตงานของบคลากรภายในสถาบนและความสาเรจของสถาบน คณธรรม (Virtues) หมายถง คณคา ประโยชน ความดงาม ซงใชเปนเครองประคบประคองใจใหเกลยดความชว กลวบาป ใฝความด และกระตนใหเกดความรสกผดชอบ ชวด เกดจตสานกทด ทาใหสงคมเกดความสงบสข คณลกษณะตามวย (Developmentally Appropriate Characteristics) หมายถง ความสามารถตามวย หรอพฒนาการตามธรรมชาต ทงดานรางกาย อารมณและจตใจ สงคม และสตปญญาทเปลยนแปลงไปเมอเดกมอายถงวยนนๆ คณลกษณะอนพงประสงคของการศกษาขนพนฐาน (Desired Characteristics of Basic Education) หมายถง ลกษณะทตองการใหเกดขนกบผเรยน อนเปนคณลกษณะทสงคมตองการ ในดานคณธรรม จรยธรรม คานยม จตสานก สามารถอยรวมกบผอนในสงคมไดอยางมความสข ทงในฐานะพลเมองไทยและพลโลก เชน หลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑ ไดกาหนดคณลกษณะอนพงประสงคไว ๘ ประการ ไดแก ๑) รกชาต ศาสน กษตรย ๒) ซอสตย สจรต ๓) มวนย ๔) ใฝเรยนร ๕) อยอยางพอเพยง ๖) มงมนในการทางาน ๗) รกความเปนไทย ๘) มจตสาธารณะ โครงการบรการวชาการทมผลตอการพฒนาและเสรมสรางความเขมแขงของชมชน (Academic Projects for Community Empowerment) หมายถง โครงการทสถาบนจดขนเพอพฒนาชมชนหรอองคกรภายนอกและเมอดาเนนการแลวมผลกอใหเกดการเปลยนแปลงในทางทดขนในดานตางๆ หรอทาใหสามารถพงตนเองไดตามศกยภาพของตนเอง

๓๖

โครงงานหรอสงประดษฐ (Project or Invention) หมายถง ชนงาน/สงประดษฐทผเรยนไดใชองคความรหรอประสบการณทไดรบมาพฒนาขน ซงอาจเปนผลงานทเปนสวนหนงของการสาเรจการศกษาหรอผลงานทผเรยนสรางสรรคขนเอง

๓๗

งานวจย (Research) หมายถง ผลงานทางวชาการทไดมการศกษาคนควาตามกระบวนการระเบยบวธวจยทเหมาะสมกบสาขาวชา เพอใหเกดเปนองคความรใหม หรอเปนการตอยอดองคความรเดม งานสรางสรรค (Creative Product) หมายถง ผลงานทางศลปะทมการศกษาคนควาอยางเปนระบบทเหมาะสมกบกลมวชาการทางศลปะ ตามการจดกลมศลปะของอาเซยน ไดแก ทศนศลป (Visual Arts) ศลปะการแสดง (Performing Arts) และวรรณศลป (Literature) และตามการแบงกลม ISCED (International Standard Classification of Education) ไดแก คณะวจตรศลป คณะจตรกรรม ประตมากรรมและภาพพมพ คณะมณฑนศลป คณะศลปกรรมศาสตร คณะโบราณคด คณะมนษยศาสตรและคณะสถาปตยกรรมศาสตร โดยเปนผลงานทแสดงออกถงแนวคด แนวทางการทดลอง เพอใหเกดผลงานในมตใหม หรอเปนการพฒนาจากแนวคดการสรางสรรคเดม เพอเปนตนแบบหรอความสามารถในการบกเบกศาสตรทางศลปะ งานสรางสรรคยงครอบคลมไปถงสงประดษฐ และงานออกแบบตามสาขาศลปะเฉพาะทางทมคณคาและคณประโยชนเปนทยอมรบในวงวชาชพ งานสรางสรรคทเผยแพรในระดบชาต (Publicized Creative Works at National Levels) หมายถง การนาเสนอผลงานทางศลปะแขนงตางๆ อาทผลงานศลปะ ดนตร นาฎศลป ฯลฯ ทเปนผลงานวชาการสสาธารณะหรอกลมเปาหมาย โดยมการจดการการนาเสนอในระดบชาตอยางเปนระบบและเปนวธการทยอมรบในวงวชาชพ หรอไดรบการสนบสนนจากองคกร สมาคมทเกยวของและมชอเสยงในระดบประเทศ งานสรางสรรคทเผยแพรระดบนานาชาต (Publicized Creative Works at International Levels) หมายถง การนาเสนอผลงานทางศลปะแขนงตางๆ อาทผลงานศลปะ ดนตร นาฎศลป ฯลฯ ทเปนผลงานวชาการสสาธารณะหรอกลมเปาหมาย โดยมการจดการการนาเสนอในระดบชาตอยางเปนระบบและเปนวธการทยอมรบในวงวชาชพ หรอไดรบการสนบสนนจากองคกรสมาคมทเกยวของและมชอเสยงในระดบนานาชาต

๓๘

จรรยาบรรณนกวจย (Researcher Ethics) หมายถง หลกเกณฑควรประพฤตปฏบตของนกวจยทวไปเพอใหการดาเนนงานวจยตงอยบนพนฐานของจรยธรรมและหลกวชาการทเหมาะสม ตลอดจนประกนมาตรฐานของการศกษาคนควาใหเปนไปอยางสมศกดศรและเกยรตภมของนกวจย ดงน

๑) นกวจยตองซอสตยและมคณธรรมในทางวชาการและการจดการ ๒) นกวจยตองตระหนกถงพนธกรณในการทาวจยตามขอตกลงททาไวกบหนวยงานทสนบสนนการ

วจยและตอหนวยงานทตนสงกด ๓) นกวจยตองมพนฐานความรในสาขาวชาการททาวจย ๔) นกวจยตองมความรบผดชอบตอสงทศกษาวจย ไมวาจะเปนสงมชวตหรอไมมชวต ๕) นกวจยตองเคารพศกดศร และสทธของมนษยทใชเปนตวอยางในการวจย ๖) นกวจยตองมอสระทางความคด โดยปราศจากอคตในทกขนตอนขอนการทาวจย ๗) นกวจยพงนาผลงานวจยไปใชประโยชนในทางทชอบ ๘) นกวจยพงเคารพความคดเหนทางวชาการของผอน ๙) นกวจยพงมความรบผดชอบตอสงคมทกระดบ

จรรยาบรรณอาจารยและบคลากรสายสนบสนน (Code of Conduct) หมายถง ประมวลความประพฤตทอาจารยและบคลากรสายสนบสนนพงปฏบตเพอรกษา สงเสรมเกยรตคณ ชอเสยง และฐานะของอาจารยและบคลากรสายสนบสนนตามทสภามหาวทยาลยกาหนดโดยอาจใชกรอบแนวทางตามประกาศ ก.พ.อ. เรอง มาตรฐานของจรรยาบรรณทพงมในสถาบนอดมศกษา โดยตองยดมนในหลกการ ๖ ประการ คอ ๑) ยดมนและยนหยดในสงทถกตอง ๒) ซอสตยสจรตและรบผดชอบ ๓) ปฏบตหนาทดวยความโปรงใสและสามารถตรวจสอบได ๔) ปฏบตหนาทโดยไมเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรม ๕) มงผลสมฤทธของงาน ๖) ไมใชอานาจครอบงาผดทานองครองธรรมตอนกศกษาและตองครอบคลมจรรยาบรรณ ๑๐ ประการ คอ ๑) จรรยาบรรณตอตนเอง ๒) จรรยาบรรณตอวชาชพ ๓) จรรยาบรรณตอการปฏบตงาน ๔) จรรยาบรรณตอหนวยงาน ๕) จรรยาบรรณตอผ บงคบบญชา ๖) จรรยาบรรณตอผ ใตบงคบบญชา ๗) จรรยาบรรณตอผรวมงาน ๘) จรรยาบรรณตอนกศกษาและผรบบรการ ๙) จรรยาบรรณตอประชาชน และ ๑๐) จรรยาบรรณตอสงคม

๓๙

จนตนาการ (Imagination) หมายถง การสรางภาพขนในจตใจ เปนกระบวนการคดสรางภาพในสงทไมเคยพบเคยเหน ไมเคยทราบมากอนคลายกบการคาดเดา คาดหมายวาสงนนนาจะเปนอยางไร จนตนาการและความคดสรางสรรค (Imagination and Creativity) หมายถง การคดในสงทแปลกใหมทจะนาไปสกระบวนการสรางสรรคสงใหม อาจเปนการเพอฝนทเหนอจรงโดยไมมขอมลหลกฐานมาสนบสนน หรอคดฝนโดยมหลกฐานขอมลหรอขอเทจจรงแลวอาศยเหตผลมาประกอบ ซงจะทาใหเกดนวตกรรมใหมๆ ทชวยใหเกดความเจรญรงเรอง โดยอาศยความรและเทคโนโลยทมอยเปนเครองมอเพอใหบรรลผลตามจนตนาการทสรางขน จตสาธารณะ (Public Mind) หมายถง การตระหนกรและคานงถงสวนรวมรวมกน หรอ การคานกถงผอนทรวมสมพนธเปนกลมเดยวกน รจกเอาใจใสเปนธระและเขารวมในเรองของสวนรวมทเปนประโยชนตอประเทศชาต มความสานกและยดมนในระบบคณธรรมและจรยธรรมทดงาม เนนความเรยบรอย ประหยดและมความสมดลระหวางมนษยกบธรรมชาต

๔๐

ดชนมวลกาย (Body Mass Index : BMI) หมายถง คาน าหนก สวนสง ตามเกณฑมาตรฐานซงแสดงถงความ สมบรณของรางกายทเกดจากการดแลตนเองรวมทงการดแลเอาใจใสผเรยนของสถานศกษา นอกเหนอจากการจดการเรยนการสอนทเปนการพฒนาทกษะความรและประสบการณ รวมทงการพฒนาผเรยนดานคณธรรมจรยธรรมแลว สถานศกษาควรดแลเอาใจใสผเรยนในดานสขภาพรางกายซงเปนรากฐานสาคญทางดานความพรอมในการเรยนรและการพฒนาทกษะในดานตางๆไดอยางสมบรณ เดกปฐมวย (Early Childhood) หมายถง เดกซงมอายกอนครบหกปบรบรณและใหหมายความรวมถงทารกในครรภมารดาดวย ในการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ.๒๕๕๔-๒๕๕๘) สมศ. จะดาเนนการประเมนคณภาพภายนอกในสถานศกษาทจดการศกษาสาหรบเดกปฐมวยตงแตแรกเกดถงหาปทอยในสถานศกษา เดกพเศษ (Children in Special Program) หมายถง เดกทมคณสมบตแตกตางกบเดกปกตทตองจดโปรแกรมพเศษใหเรยนตามศกยภาพ อาจจะจาแนกเปน ๒ ลกษณะคอ เดกทมความบกพรองทางกาย อารมณและการเรยนร มปญหาทางพฤตกรรมและอารมณ มลกษณะออทสตกและมความพการซ าซอนเดกอจฉรยะ เดกปญญาเลศ เดกมความสามารถพเศษ

๔๑

ตวบงช (Indicator) หมายถง ตวประกอบ ตวแปร หรอคาทสงเกตได ซงบงบอก สถานภาพหรอสะทอนลกษณะการดาเนนงานหรอผลการดาเนนงานทสามารถวดและสงเกตได เพอบอกสภาพทงเชงปรมาณและเชงคณภาพในประเดนทตองการ ในภาษาไทยมทใชอยหลายคา เชน ตวชวด ดชช ซงตวบงชในการประเมนคณภาพฯ ภายนอกรอบสามจะประกอบดวยตวบงช สามกลมดงน .ตวบงชพนฐาน หมายถง ตวบงชทประเมนภายใตภารกจหลกของสถานศกษา บนพนฐานททกสถานศกษาตองมและปฏบตได ซงสามารถชผลลพธและผลกระทบไดดและมความเชอมโยงกบการประกนคณภาพภายใน .ตวบงชมาตรการสงเสรม หมายถง ตวบงชทประเมนผลการดาเนนงานของสถานศกษา โดยมการกาหนดแนวทางพฒนาเพอรวมกนเพอชแนะ ปองกน และแกไขปญหาสงคมตามนโยบายของรฐซงสามารถปรบเปลยนตามกาลเวลาและสภาพปญหาสงคมทเปลยนไปโดยมเปาหมายทแสดงถงความเปนผชนาสงคมและแกปญหาสงคมของสถานศกษาในการพฒนาผเรยน .ตวบงชอตลกษณ หมายถง ตวบงชทประเมนผลผลต ตามปรชญา ปณธาน พนธกจ และวตถประสงคของการจดตงสถานศกษา รวมถงความสาเรจตามจดเนนและจดเดน ทสงผลสะทอนเปนเอกลกษณของแตละสถานศกษา โดยไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการสถานศกษาและตนสงกด

๔๒

ทรพยากรทางการศกษา (Educational Resources) หมายถง ปจจยทนามาเพอการจดการศกษา รวมทงแหลงทมาของความร ความเขาใจและประสบการณ เชน งบประมาณหองสมด พพธภณฑ อทยานประวตศาสตร โบราณสถาน หองปฏบตการ สนามกฬา ทรพยากรธรรมชาต คร อาจารย ผทรงคณวฒ ภมปญญา ทองถน เปนตน ทกษะการสอสาร (Communication Skills) หมายถง ความสามารถในการสอสารเพอสรางปฏสมพนธระหวางบคคลในสงคมหรอในกลมไดอยางถกตองชดเจนดวยสหนาและทาทาง ในลกษณะการสอสารแบบสองทาง ไดแก วจนภาษาคอภาษาทเปนคาพด เปนถอยคาหรอการเขยน และอวจนภาษาคอภาษาทาทาง สายตา การแสดงออก รวมถงการสอสารแบบทางเดยว เชน ภาพวาด การเขยน จดหมาย บทความ ทสะทอน ความคดและความรสกภายในของผสงสาร ทกษะชวต (Life Skills) หมายถง คณลกษณะหรอความสามารถขนพนฐานของบคคลทเปนทกษะภายในทจะชวยใหบคคลสามารถเผชญสถานการณตางๆ ทเกดขนในชวตประจาวนไดอยางมประสทธภาพและเตรยมพรอมในการปรบตวและเลอกทางเดนชวตทเหมาะสมเพอสามารถเผชญปญหาตางๆ รอบตวในสภาพสงคมปจจบนและเตรยมพรอมสาหรบอนาคต เชน การดแลสขภาพ สงเสพตด ความปลอดภย สงแวดลอม คณธรรม จรยธรรม ฯลฯ เพอใหสามารถมชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

๔๓

ธรรมาภบาล (Good Governance) หมายถง การบรหารกจการบานเมองและสงคมทดเปนแนวทางสาคญในการจดระเบยนใหสงคมรฐ ภาคธรกจเอกชน และภาคประชาชน ซงครอบคลมถงฝายวชาการ ฝายปฏบตการ ฝายราชการ และฝายธรกจสามารถอยรวมกนอยางสงบสข มความรรกสามคคและรวมกนเปนพลงกอใหเกดการพฒนาอยางย งยน และเปนสวนเสรมความเขมแขงหรอสรางภมคมกนแกประเทศ ประกอบดวยหลก ๙ ประการ คอ

๑. ความรบผดชอบทตรวจสอบได ความรบผดชอบ คอ บคคล องคการ และผททาหนาทในการตดสนใจ ซงหนาทเกยวกบการ

บรหารงานภาครฐ ตองมภาระความรบผดชอบตอสาธารณะเกยวกบการกระทา กจกรรม หรอการตดสนใจใดๆ ซงสงผลกระทบตอสาธารณะ ความรบผดชอบทกลาวมา หมายถง การเปดเผยขอมล การมความยตธรรม ปฏบตตอทกคนดวยความเสมอภาค และตรวจสอบได โปรงใส และดาเนนการภายใตกรอบของกฎหมาย

๒. ความโปรงใส หมายถง การตดสนใจและการดาเนนการตางๆ อยบนกฎระเบยบชดเจน การ ดาเนนงานของรฐบาลในดานนโยบายตางๆ นน สาธารณชนสามารถรบทราบ และมความมนใจไดวาการดาเนนงานของรฐนนมาจากความตงใจในการดาเนนงานเพอใหบรรลผลตามเปาหมายของนโยบาย

๓. การปราบทจรตและการประพฤตมชอบ การทองคการภาครฐใชอานาจหนาทหรอการแสวงหาผลประโยชนในทางสวนตว เหลานถอเปน

การทจรต และการประพฤตมชอบท งตอองคการภาครฐเองและองคการในภาคเอกชนการปรบปรงประสทธภาพในการทางานและการทาใหเกดความโปรงใสรวมไปถงการปฏรประบบราชการจะเปนเครองมอในการปราบปราม การฉอฉล และเสรมสรางธรรมาภบาล

๔. การสรางการมสวนรวม การมสวนรวมเปนการเปดโอกาสใหกบประชาชนหรอผทมสวนเกยวของเขามามบทบาทในการ

ตดสนใจดาเนนนโยบายมสวนรวมในการควบคมการปฏบตงานของสถาบน การมสวนรวมจะกอใหเกดกระบวนการตรวจสอบ และเรยกรองในกรณทเกดความสงสยในกระบวนการดาเนนงานของรฐไดเปนอยางด

๕. การมกฎหมายทเขมแขง ธรรมาภบาลมพนฐานการดาเนนการอยบนกรอบของกฎหมายโดยไมเลอกปฏบต มการใหความ

เสมอภาคเทาเทยมกนและเปนธรรมกบทกฝาย มกฎหมายทเขมแขง มการระบการลงโทษทชดเจนและมผลบงคบใชไดจะเปนสงทชวยพฒนาระบบการปกครองเพอปองกนการละเมด หรอฝาฝน การมระบบกฎหมายทดจะสงเสรมการปกครองตามหลกนตธรรม

๔๔

๖. การตอบสนองททนการ หมายถง การใหการตอบสนองททนการตอผมสสวนเกยวของทกฝายในเวลาททนการ

๗. ความเหนชอบรวมกน สงคมทประกอบดวยบคคลทมความคดเหนแตกตางกนไปธรรมาภบาลจะทาหนาทเปนตวกลางใน

การประสานความตองการทแตกตางใหบนพนฐานของประโยชนสวนรวมและขององคการเปนหลก ๘. ประสทธภาพและประสทธผล

ประสทธภาพและประสทธผลในหลกธรรมาภบาลนนตองการใหมการใชทรพยากรตางๆ ใหเกด ประโยชนสงสด และคมคา

๙. ความเสมอภาคและความเกยวของ หลกธรรมาภบาลจะเนนใหบคลากรทกคนในองคการรสกมสวนรวมหรอรสกเปนสวนหนงกบ

องคการ บคคลสามารถมสวนเกยวของในกจกรรมหลกทจะชวยสรางความเตบโตใหกบหนวยงาน

๔๕

นกวจย (Researchers) หมายถง อาจารย/ขาราชการ/เจาหนาทวจยและนกวจย ท งทเปนขาราชการ หรอพนกงานของมหาวทยาลย รวมทงบคลากรทมตาแหนงและหนาทความรบผดชอบเทยบเทาเจาหนาทวจยหรอนกวจย นกวจยประจา (Full-time Researchers) หมายถง ขาราชการ หรอพนกงาน หรอบคลากรทมสญญาจางกบสถาบนอดมศกษา ทงปการศกษา ทมตาแหนงเปนเจาหนาทวจยหรอนกวจย นกศกษาเตมเวลาเทยบเทา (Full-time Equivalent Student: FTES) หมายถง นกศกษาทลงทะเบยนเรยนตามเกณฑจานวนหนวยกตมาตรฐานของการลงทะเบยน ดงน ระบบทวภาค .สาหรบนกศกษาระดบปรญญาตร: ลงทะเบยน ๓๖ หนวยกต ตอปการศกษา (๑๘ หนวยกต ตอภาค

การศกษา) .สาหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษาทงโครงการปกตและโครงการพเศษ: ลงทะเบยน ๒๔ หนวยกต

ตอปการศกษา (๑๒ หนวยกต ตอภาคการศกษาปกต) ระบบไตรภาค .สาหรบนกศกษาระดบปรญญาตร: ลงทะเบยน ๔๕ หนวยกต ตอปการศกษา (๑๕ หนวยกต ตอภาค

การศกษา) .สาหรบนกศกษาระดบบณฑตศกษา: ลงทะเบยน ๓๐ หนวยกต ตอปการศกษา (๑๐ หนวยกต ตอภาค

การศกษา) นกศกษาภาคพเศษ (Non-regular Students) หมายถง นกศกษาทเรยนในชวงเวลาราชการ หรอนอกเวลาราชการโดยสถาบนมไดนบวาการสอนดงกลาวเปนภาระงานสอนของอาจารย และ/หรอไดมการจายคาตอบแทนใหกบการสอนของอาจารยเปนการพเศษ นกศกษาภาคปกต (Regular Students) หมายถง นกศกษาทเรยนในชวงเวลาราชการ หรอนอกเวลาราชการโดยสถาบนไดมการคานวณเปนภาระงานสอนของอาจารยและไมมการจายคาตอบแทนเปนการพเศษ

๔๖

แนวปฏบตทด (Good Practice) หมายถง วธปฏบตหรอขนตอนการปฏบตททาใหองคกรประสบความสาเรจ หรอสความเปนเลศตามเปาหมาย เปนทยอมรบในวงวชาการหรอวชาชพนนๆ มหลกฐานของความสาเรจปรากฏชดเจนโดยมการสรปวธปฏบตหรอขนตอนการปฏบต ตลอดจนความรและประสบการณ บนทกเปนเอกสาร เผยแพรใหหนวยงานภายในหรอภายนอกสามารถนาไปใชประโยชนได

๔๗

บรการวชาการ/วชาชพ (Academic/Professional Services) หมายถง กจกรรมทสถานศกษาไดจดทาขนเพอใหบรการวชาการ/วชาชพ แกสงคมและชมชน โดยเปนกจกรรมหรอโครงการทชวยพฒนาหรอชวยเหลอสงคมและชมชน ซงแสดงใหเหนความสามารถของหนวยงานทมสวนรวมในการพฒนาชมชน สงคมในรปแบบของงานบรการวชาการ/วชาชพ รวมทงแสดงถงความสมพนธระหวางสถานศกษา นสต นกศกษา ชมชน และสงคม ในรปแบบของกจกรรมหรอโครงการตางๆ

๔๘

ประสบการณสาคญ (Essential Experiences) หมายถง ขอกาหนดเกยวกบพฤตกรรมของเดก ทชวยอธบายใหคร/ผเลยงดเดกเขาใจวาเดกตองทาอะไร เรยนรสงตางๆ รอบตวอยางไร ชวยแนะคร/ผเลยงดเดกในการสงเกต สนบสนนและวางแผนการจดกจกรรมใหเดก ประสทธผล (Effectiveness) หมายถง ผลลพธของการปฏบตตามแผนดาเนนการจนบรรลวตถประสงคทกาหนดไว ประสทธภาพ (Efficiency) หมายถง ลกษณะของการปฏบตงานททาใหเกดประสทธผลโดยมผลลพธของการปฏบตตามแผนดาเนนการทสนเปลองทรพยากรนอยทสด หรอดวยวธการทประหยดทสด ปการศกษา (Academic Year) หมายถง ระยะเวลาในการเรยนแตละป ซงอาจรวมภาคฤดรอนดวย โดยปกตจะแบงเปน ทวภาค ไตรภาคและจตรภาค

๔๙

ผลงานทางวชาการ (Academic Paper) หมายถง ผลงานทผานกระบวนการกลนกรองผลงานกอนตพมพ โดยมรายละเอยดดงน ๑. บทความวชาการ หมายถง เอกสารทางวชาการทเรยบเรยงอยางเปนระบบ มขอความรทสะทอนมมมอง แนวคดเชงทฤษฎทไดจากประสบการณ การสงเคราะหเอกสาร หรอการวจย โดยจดทาในรปของบทความเพอตพมพเผยแพรในวารสารวชาการทมคณภาพซงมผตรวจอาน ๒. ตารา หมายถง เอกสารทางวชาการทเรยบเรยงอยางเปนระบบ อาจเขยนเพอตอบสนองเนอหาทงหมดของรายวชาหรอเปนสวนหนงของรายวชาหรอหลกสตรกได โดยมการวเคราะหและสงเคราะหความรทเกยวของ และสะทอนใหเหนความสามารถในการถายทอดวชาในระดบอดมศกษา ๓. หนงสอ หมายถง เอกสารทางวชาการทเขยนขนเพอเผยแพรความร ไปสวงวชาการและ/ หรอผอานทวไป โดยไมจาเปนตองเปนไปตามขอกาหนดของหลกสตรหรอตองนามาประกอบการเรยนการสอนในวชาใดวชาหนง ทงน จะตองเปนเอกสารทเรยบเรยงขนอยางมเอกภาพ มรากฐานทางวชาการทมนคง และใหทศนะของผเขยนทสรางเสรมปญญาความคด และสรางความแขงแกรงทางวชาการใหแกสาขาวชานนๆ และ/หรอสาขาวชาทเกยวเนอง ผลงานวจยไดรบการอางองระดบนานาชาต (Research Cited Internationally) หมายถง บทความจากผลงานวจยของอาจารยประจาและนกวจยประจาทตพมพระดบนานาชาตและถกอางอง(Cited) โดยบทความวจยอนๆ ทตพมพในวารสารระดบนานาชาต ทงนการอางอง จะไมนบการอางองตนเอง ขอมลการอางอง (Citation) ใหใชจากฐานขอมล Scopus แตหากนบการอางองเพมเตมจากวธการอนใหแสดงหลกฐานวาไมไดนบซ ากบทนบจากฐานขอมล Scopus ไปแลว ผลงานวจยหรองานสรางสรรค (Research or Creative Work) หมายถง ชนงาน/สงประดษฐ/ผลงานวจยทผสอนไดใชองคความรหรอประสบการณพฒนาขน ซงอาจเปนผลงานวชาการ/ ตารา หนงสอทเปนสวนหนงของการจดการเรยนการสอน หรอผลงานทผสอนคดคนขนเองโดยไมเกยวกบการจดการเรยนการสอน ไมรวมผลงานวทยานพนธของผสอนทใชเพอการสาเรจการศกษา ผจดการโรงเรยนเอกชน (Private School Manager) หมายถง ผจดการของโรงเรยนในระบบตามพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ.๒๕๕๐ เปนผไดรบการแตงต งจากผไดรบใบอนญาต ตามระเบยบคณะกรรมการสงเสรมการศกษาเอกชนวาดวยคณสมบต หลกเกณฑและวธการแตงตงผจดการ พ.ศ.๒๕๕๑ ทาหนาทดแลรบผดชอบดานงบประมาณ ดานการบรหารทวไป และปฏบตหนาทอน อนเกยวกบการบรหารตามตราสารจดต ง นโยบายระเบยบและขอบงคบของโรงเรยนในระบบ

๕๐

ผจดการศกษาโดยครอบครว (Home School Provider) หมายถง บคคลในครอบครวหรอผ ทไดรบมอบหมายจากครอบครวน นใหจดการศกษา ตามกฎกระทรวงวาดวยสทธในการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว พ.ศ.๒๕๔๗ ผชวยคร/ผชวยผเลยงดเดก (Teacher Assistant/Assistant Caregiver) หมายถง บคคลททาหนาทเปนผชวยคร/ผเลยงดเดกในการจดอบรมเลยงดและพฒนาการเรยนรใหแกเดกในสถานศกษาระดบปฐมวยตามแนวทางทผบรหารสถานศกษากาหนดเพอใหการจดอบรมเลยงดและพฒนาเดกเปนไปดวยความราบรนเรยบรอย ผประเมนภายนอก (External Assessor) หมายถง บคคลหรอหนวยงานทไดรบการรบรองจาก สมศ. ใหทาการประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษาระดบตางๆ ตามคณสมบตและหลกเกณฑท สมศ. กาหนด โดยไมมผลประโยชนทบซอน ผประเมนภายใน (Internal Assessor) หมายถง บคคลหรอหนวยงานทไดรบการแตงต งจากสถานศกษาหรอตนสงกดใหทาการประเมนคณภาพภายในสถานศกษาระดบตางๆ ผประเมนอภมาน (Meta Evaluator) หมายถง บคคลทมคณสมบตครบถวนและไดรบการรบรองจากหนวยประเมนและ สมศ. ใหทาการ พจารณา กลนกรอง ตรวจสอบ รายงานการประเมนคณภาพภายนอก ซงแบงเปน .ผประเมนอภมานภายใน (Internal Meta Evaluator) หมายถง บคคลทมคณสมบตครบถวนและไดรบ

การรบรองจากหนวนประเมนใหทาการพจารณา กลนกรองและใหการรบรองรายงาน การประเมน คณภาพภายนอกระดบการศกษาขนพนฐาน

.ผประเมนอภมานภายนอก (External Meta Evaluator) หมายถง บคคลทมคณสมบตครบถวนและ ไดรบการรบรองจาก สมศ. ใหทาการพจารณา กลนกรอง ตรวจสอบและใหการรบรองรายงานการ ประเมนคณภาพภายนอกสถานศกษาทกระดบ ตามมาตรฐานรายงานการประเมนคณภาพภายนอกท สมศ. กาหนด

ผมความสามารถพเศษ (Gifted Student) หมายถง ผทมคณสมบตพนฐานเหมอนผเขาศกษาตามหลกสตรปกตแตมความสามารถเปนพเศษในดานสตปญญา ความรความสามารถ หรอคณสมบตอนใดทสะทอนความเปนผมความสามารถพเศษตามทหลกสตรนนๆ กาหนด

๕๑

ผมสวนไดสวนเสย (Stakeholder) หมายถง กลมคนทไดรบผลกระทบ หรออาจไดรบผลกระทบจากการดาเนนการและความสาเรจของสถาบน เชน นกศกษา ผปกครอง สมาคมผปกครอง ผปฏบตงาน คความรวมมอทงทเปนทางการและไมเปนทางการ คณะกรรมการกากบดแลสถาบนในดานตางๆ ศษยเกา นายจาง สถาบนการศกษาอนๆ องคการททาหนาทกากบดแลกฎ ระเบยบ องคการทใหเงนสนบสนน ผเสยภาษ ผกาหนด นโยบาย ผสงมอบ ตลอดจนชมชนในทองถนและชมชนวชาการหรอวชาชพ ผรบใบอนญาตโรงเรยนเอกชน (Private School Licensee) หมายถง ผรบใบอนญาตใหจดตงโรงเรยนตามพระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ.๒๕๕๐ ซงเปนนตบคคลนบตงแตไดรบใบอนญาต และใหผรบใบอนญาตเปนผแทนของนตบคคล (มาตรา ๒๔) ผเลยงดเดก (Caregiver) หมายถง บคคลทไดรบการคด เ ลอกและแตงต งใหปฏบตหนา ทหลกในการอบรมเ ลยงด จดประสบการณและสงเสรมพฒนาการการเรยนรใหเดกมความพรอมดานรางกาย อารมณและจตใจ สงคมและสตปญญา ผศกษาอบรมตามหลกสตรทกาหนด (Attendant to Training Programs) หมายถง ผเขารบการศกษาอบรมในศนยฝกอบรมตารวจตามหลกสตรประจา/หลกสตรหลก ไมนอยกวา ๓-๖ เดอน จาแนกเปนแบงเปน ๒ กลม ไดแกหลกสตรกลมอานวนการและสนบสนนใชเวลาเรยน ๓ เดอนซงผสาเรจการศกษามวฒการศกษาปรญญาตรทางสายสงคมศาสตร และกลมงานปองกนและปราบปรามใชเวลาเรยน ๔ เดอน ซงผสาเรจการศกษามวฒการศกษาปรญญาตรทางสายนตศาสตรและสายรฐศาสตร สาหรบสายรฐศาสตรนนผศกษาอบรมจะตองเคยผานการเรยนวชาหลกดงน กฎหมายลกษณะพยาน กฎหมายอาญาและกฎหมายวธพจารณาความอาญา ผสาเรจการศกษาตามทหลกสตรกาหนดจะไดรบแตงตงเปนนายสบตารวจ แผนปฏบตการประจาป (Annual Action Plan) หมายถง แผนระยะสนทมระยะเวลาในการดาเนนงานภายในหนงป เปนแผนทถายทอดแผนกลยทธลงสภาคปฏบต เพอใหเกดการดาเนนงานจรงตามกลยทธ ประกอบดวย โครงการหรอกจกรรมตางๆ ทจะตองดาเนนการในปนนๆ เพอใหบรรลเปาหมายตามแผนกลยทธ ตวบงชความสาเรจของโครงการหรอกจกรรม เปาหมายของตวบงชเหลานน รวมทงมการระบผรบผดชอบหลกหรอหวหนาโครงการงบประมาณในการดาเนนการ รายละเอยดและทรพยากรทตองใชในการดาเนนโครงการทชดเจน

๕๒

ใฝร (Enthusiasm) หมายถง ความตองการรเรองใดเรองหนงอยางละเอยดลกซง กลาหาญทจะเรยนร มจตใจตงมน ตองการทจะเรยนรอยางมเหตผลโดยอาศยปญญาอนเปนรากฐานของความเปนเหต เปนผล

๕๓

พระราชบญญตการศกษา (Education Act) หมายถง กฎหมายวาดวยการศกษา ครอบคลมหลกการและความมงหมายของ การจดการศกษา สทธและหนาททางการศกษาระบบแนวทางการจดการศกษา การบรหารและการจดการ กระบวนการเรยนการสอน บคลากรและทรพยากร มาตรฐานและการประกนคณภาพการศกษา พฒนาการเดก (Child Development) หมายถง ศกยภาพในการพฒนาตนเองตามกาหนดเวลาเฉพาะของพฒนาการนนๆ โดยธรรมชาต เปนผลของการปฏสมพนธระหวางวฒภาวะและการเรยนร นาไปสความสามารถในการปรบเปลยนพฤตกรรมใหเปนไปตามขนตอนของพฒนาการ พฒนาการดานกลามเนอมดเลก (Fine Motor Development) หมายถง ความสามารถในการเปลยนแปลงการใชกลามเนอมดเลกใหมประสทธภาพดขน เชน ความสามารถของการใชมอหยบจบสงของตางๆ ซงเปนพนฐานของการพฒนาดานการเขยน การทางานในชวตประจาวน และการชวยเหลอตวเองของเดก พฒนาการดานกลามเนอมดใหญ (Gross Motor Development)

หมายถง ความสามารถในการเปลยนแปลงการใชกลามเนอมดใหญ เชน ความสามารถของการใชแขนขา การทรงตว ซงจะทาใหเดกสขภาพด แขงแรง คลองแคลว ทะมดทะแมง เลนกฬาไดด พฒนาการดานรางกาย (Physical Development) หมายถง การเปลยนแปลงลกษณะทางรางกายเรมตนจากสวนบนไปสสวนลาง และจากแกนกลางไปสสวนขาง ความสามารถทางการเคลอนไหวรางกายจะพฒนาทกษะจากทางการเคลอนไหวทวไปไปสการเคลอนไหวแบบเจาะจง ตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ.๒๕๔๖ ไดแก ความสามารถของรางกายในการทรงตวในอรยบถตางๆ และการเคลอนไหว เคลอนทไปโดยการใชกลามเนอใหญ เชน การนง ยน เดน วง กระโดด ฯลฯ การใชสมผสรบร และการใชตาและมอประสานกนในการทากจกรรมตางๆ เชน การหยบจบของ ปน ประดษฐ และการขดเขยน เปนตน พฒนาการดานสตปญญา (Intellectual Development) หมายถง การเปลยนแปลงความสามารถทางการรคดจะพฒนาจากการรบรดวยประสาทสมผสและการรคดเชงรปธรรม ไปสความเขาใจในการใชสญลกษณ แลวจงรจกคดเปนนามธรรม รวมทงการพฒนาความคดทยดตนเองเปนศนยกลาง ไปสการคดทมเหตผลตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ.๒๕๔๖ ไดแก ความสามารถในการเรยนรความสมพนธระหวางสงตางๆ กบตนเอง การรบร รจกสงเกต จดจา วเคราะห การรคด รเหตผล

๕๔

และ ความสามารถในการแกปญหาตลอดจนการสงเคราะห ซงเปนความสามารถเชงสตปญญาในระดบสงทแสดงออกดวยการใชภาษาสอความหมายและการกระทา พฒนาการดานสงคม (Social Development) หมายถง การเปลยนแปลงความสามารถในการตดตอและสรางสมพนธกบผอน จะพฒนาจากความผกพนใกลชด พงพาพอแมในครอบครว ไปสการพงพาตนเองและการปรบตวอยรวมกบผอนในสงคม ตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ.๒๕๔๖ ไดแก ความสามารถในการสรางสมพนธภาพกบผอน มทกษะการปรบตวในสงคม คอ สามารถทาหนาทตามบทบาทของตนเอง รวมมอกบผอน มความรบผดชอบ ความเปนตวของตวเอง และรกาลเทศะ สาหรบเดกหมายความรวมถงความสามารถในการชวยตวเองในชวตประจาวนเกยวของกบพฒนาการดานคณธรรมและสตปญญา ทาใหรจดแยกแยะความรสกผดชอบชวด และความสามารถในการเลอกดารงชวตในทางสรางสรรค เปนประโยชนตอสงคมสวนรวมอกดวย พฒนาการดานอารมณและจตใจ (Emotional Development) หมายถง การเปลยนแปลงพฤตกรรมการแสดงออกทางอารมณและความรสก พฒนาจากการรบรความรสกทวไปไปสความรสกทละเอยดลกซง จากการรบรความรสกของตนเองไปสการรบรความรสกของผอน ตามหลกสตรการศกษาปฐมวย พ.ศ.๒๕๔๖ ไดแก ความเกลยด กลว และ เปนสข ความสามารถในการแยกแยะ ความลกซงและควบคมการแสดงออกของอารมณอยางเหมาะสมเมอเผชญกบสถานการณตางๆ ตลอดจนการสรางความรสกทดและนบถอตอตนเองหรออตมโนทศนซงเกยวของกบพฒนาการดานสงคมดวย พฒนาการสมวย (Appropriately Developed) หมายถง ลกษณะพฤตกรรมทเดกควรแสดงออกไดเมอถงวยนนๆ เปนการเปลยนแปลงประสทธภาพดานการทาหนาทและวฒภาวะของอวยวะระบบตางๆ ในสงทยากและสลบซบซอนมากขนตามชวงอายของเดก พนธกจของสถาบน (Institutional Mission) หมายถง การนาความรประสบการณจากการบรหารวชาการ มาใชในการเรยนการสอนและการวจย ซงสามารถวดไดและเปนรปธรรม ทงนประสทธผลของการใหบรการวชาการนนจะตองสอดคลองกบพนธกจตามกฎหมาย

๕๕

ภาคเครอขาย (Network) หมายถง บคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกร ปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ และองคกรอน รวมทงสถานศกษาอนทเขารวมเปนเครอขายในการพฒนาสถานศกษาแตละแหง ภารกจ (Task) หมายถง ขอบเขตของงาน หรอ บทบาทหนาทซงองคกรตองทาในลกษณะอาณต (mandate) เพอใหองคกรบรรลวสยทศนทกาหนดไว ภารกจของสถาบน (Institutional Task) หมายถง หนาททกาหนดไวในพระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการ และเปนหนาททตองกระทาเพอใหบรรลซงพนธกจ และสอดคลองกบวสยทศน อาจกลาวไดวา ภารกจเปนกลมกจกรรมททาใหหนาททตองกระทาบรรลผลสาเรจตามพนธกจทไดกาหนดไว ดงนนการกาหนดภารกจตองดาเนนการใหสอดคลองและครอบคลมขอบเขตความรบผดชอบของหนวยงาน โดยคานงถงโครงสรางและหนาทขององคการตามทกฎหมายกาหนดไว

๕๖

มาตรการ (Measures) หมายถง ขอตกลงทจะทารวมกน โดยตงเปนกฎระเบยบหรอกฎหมาย เชน มาตรการความปลอดภยในสถานศกษา มาตรฐานการอาชวศกษา (Vocational Education Standards) หมายถง ขอกาหนดในการจดการอาชวศกษาของสถานศกษา เพอเปนเกณฑในการกากบ ดแล ตรวจสอบ ประเมนผลและประกนคณภาพการจดอาชวศกษา โดยใชเปนกรอบแนวทางในการดาเนนงานของสถานศกษา อนเปนกลไกสาคญในการประกนคณภาพการจดการอาชวศกษา ใหมประสทธภาพและบรรลผลตามทตองการ

๕๗

ระบบการประกนคณภาพ (Quality Assurance System) หมายถง ระบบทกอใหเกดผลด ทาใหผใชบรการไดรบบรการ ทมคณภาพไดมาตรฐาน ในวงการศกษาไดดดแปลงระบบการประกน คณภาพมาใชเพอประกนคณภาพตามมาตรฐานการศกษา เชน .ระบบ ISO (International Standardization and Organization) เปนมาตรฐานระบบคณภาพทมการเนนในหลกการ เปาหมายและจดประสงค สามารถใชเปนเครองมอในการปรบปรงประสทธภาพการผลต หรองานบรการทรวมการประกนคณภาพและการควบคมภาพ เพอสรางความเชอมนวาผลตภณฑของผบรการเปนไปตามความตองการทางคณภาพของลกคา .ระบบ TQM (Total Quality Management) เปนระบบทปรบปรงการวางแผน การจดองคกร และทาความเขาใจในกจกรรมทเกยวของกบแตละบคคลในแตละระดบเพอปรบปรงประสทธภาพ ใหมความยดหยนทจะสามารถแขงขนไดประสทธภาพของการจดองคกรในระบบนขนอยกบการปฏบตตามบทบาทหนาทของทกคนในการนาองคกรไปสเปาหมาย .ระบบ The Malcom - Baldrige National Quality Award เปนแนวทางการตรวจสอบคณภาพองคกร ซงแนวทางนอาจนามาใชในการตรวจสอบคณภาพขององคกรทางดานการศกษา มองคประกอบ ๗ ดาน คอ

๑. การเปนผนา ๒. สารสนเทศและการวเคราะห ๓. การจดทาแผนยทธศาสตร ๔. การพฒนาและบรหารทรพยากรมนษย ๕. การบรหารกระบวนการผลตบณฑต วจย และบรการวชาการ ๖. สมฤทธผลทางวชาการ ๗. สมฤทธผลในการผลตบณฑต

.ระบบ CIPP (Context, Input, Process, Product) หมายถงระบบทใชในการประเมนตามดานตางๆ ทเกยวของ ๔ ดาน คอ ดานบรบท ดานปจจยนาเขา ดานการดาเนนการและดานการผลต .ระบบ ๕ ส. เปนระบบพนฐานประกอบดวย สะสาง คอการคนหาและกาจดสงทไมจาเปน สะดวก คอใหจดระเบยบเรยบรอย งายตอการใชงาน สะอาด คอ ทาความสะอาด อยางละเอยดทวถง สขลกษณะ คอ รกษาสขภาพอนามยใหถกสขลกษณะและรกษามาตรฐาน สรางนสย คอสรางนสย/วนยและปฏบตใหเกดความเคยชนสมาเสมอ .ระบบ SBM (School Based Management) หมายถง การบรหารจดการทสถานศกษามอานาจอสระในการดาเนนงานโดยมคณะกรรมการสถานศกษาทาหนาทกากบและสงเสรมสนบสนนใหเปนไปตามความตองการและจาเปนของสถานศกษาเพอเพมประสทธภาพของสถานศกษา

๕๘

ระบบประกนคณภาพของแตละสถานศกษาทกาหนดขนอาจจะผสมผสานวธการตางๆ เขาดวยกน แต อยางไรกตามจะตงอยบนพนฐานของ ปจจยนาเขา (Input) กระบวนการ (Process) ปจจยผลผลต (Output) ผลสมฤทธ (Outcome) ระบบการศกษา (Educational System) หมายถง โครงสรางทางการศกษาทประกอบดวยสวนยอยตางๆ ททางานประสานสมพนธกนและกน เพอบรรลเปาหมายทางการศกษา เชนการศกษาในระบบ ๖-๓-๓ คอ ประถมศกษา ๖ ป มธยมศกษาตอนตน ๓ ป และมธยมศกษาตอนปลายอก ๓ ป เปนตน ระบบการศกษาทางไกล (Distance Education) หรอ การเรยนทางไกล (Distance Learning) หมายถง การศกษาทผสอนและผเรยน มการวางแผนเตรยมการถายทอดความร ประสบการณ การบรการ และการประเมนโดยผานชดการสอนทางไกลในรปสอประสม ทประกอบดวยสอหลกและสอเสรมทเปนสอสงพมพ สอแพรภาพและเสยง หรอสออเลกทรอนกสเพอใหผเรยนสามารถศกษาความรดวยตนเองโดยไมตองเขาชนเรยนตามปกต มระบบการประเมนทมคณภาพและเชอถอได ระบบและกลไก (System and Mechanism) ระบบ (System) หมายถง ขนตอนการปฏบตงานทมการกาหนดอยางชดเจนวาตองทาอะไรบางเพอใหไดผลออกมาตามทตองการ ขนตอนการปฏบตงานจะตองปรากฎใหทราบดดยทวกนไมวาจะอยในรปของเอกสารหรอสออเลกทรอนกสหรอโดยวธการอนๆ องคประกอบของระบบ ประกอบดวย ปจจยนาเขา กระบวนการ ผลผลตและขอมลปอนกลบ ซงมความสมพนธเชอมโยงกน กลไก (Mechanism) หมายถง สงททาใหระบบมการขบเคลอนหรอดาเนนอยได โดยมการจดสรรทรพยากร มการจดองคการหนวยงาน หรอกลมบคคลเปนผดาเนนงาน รายงานประจาป (Annual Report/Self Assessment Reports: SAR) หมายถง รายงานสมฤทธผลการดาเนนงานในรอบปของสถานศกษาซงถอวาเปนรายงานการประเมนตนเอง (SAR) ทสถานศกษาเสอนตอหนวยงานตนสงกด หนวยงานทเกยวของและสาธารณชนเพอนาไปสการพฒนาคณภาพและมาตรฐานการศกษา มความสอดคลอง สามารถรองรบและใชเพอการประเมนคณภาพภายนอกได ในการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม หนวยงานทเกยวของกบการประเมนคณภาพการศกษาระดบอดมศกษา อนไดแก สกอ. สานกงาน ก.พ.ร. และ สมศ. ไดจดทาขอตกลงความรวมมอในการบรณาการระบบการประเมนผลของสถาบนอดมศกษาของทงสามหนวยงานใหเชอมโยงกน

๕๙

โรงเรยน (Schools) หมายถง สถานศกษาของรฐ เอกชน และสถานศกษาในสงกดตางๆ ดงน โรงเรยนสงเสรมความสามารถทางดานกฬา (Sports School) หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทมวตถประสงคพเศษเพอจดการเรยนการสอนแกนกเรยนทมความสามารถทางดานกฬา โดยเปนสถานศกษาชนนาทผลตและพฒนาผเรยนดานพลศกษา กฬาและสขภาพ สความเปนเลศ ระดบมาตรฐานสากลอยางย งยน เพอผลตและเตรยมนกกฬาระดบเยาวชนใหมความสามารถถงขดสด โรงเรยนเฉพาะความพการ (School for Students with Disabilities) หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทมวตถประสงคพเศษเพอจดการศกษาแกผทมความพการ หรอบกพรอง ๙ ประเภท ไดแก บกพรองดานการเหน การไดยน สตปญญา รางกายหรอสขภาพ ผทมปญหาทางดานการเรยนร มความบกพรองทางการพด มปญหาทางพฤตกรรม บคคลออทสตก และผทพการซ าซอน โรงเรยนตนแบบ (Model School) หมายถง โรงเรยนทมคณภาพในการจดการศกษาทเปนระบบ ทงดานการบรหารจดการ การดแลชวยเหลอผเรยนและการจดการเรยนการสอนของผบรหาร คร อาจารยทมความเปนมออาชพผเรยนมคณภาพตามมาตรฐาน มความรความสามารถและมคณธรรมจรยธรรมเปนแบบอยางแกโรงเรยนอนๆ ทงสายสามญและสายอาชพ โรงเรยนตารวจตระเวนชายแดน (Border Patrol Police School) หมายถง โรงเรยนทสงกดสานกงานตารวจแหงชาต ไดรบอนญาตจากกระทรวงศกษาธการใหจดการศกษาขนพนฐานผสอนไดแก ตารวจตระเวนชายแดน สอนใหกบชาวเขาและประชาชนทหางไกลการคมนาคมใหรหนงสอ โรงเรยนเตรยมทหาร (Armed Forces Academic Preparatory School) หมายถง สถาบนทจดการศกษาสาหรบผเขาเรยนเพอเตรยมเปนนายทหารและนายตารวจ สงกดสถาบนวชาการปองกนประเทศ กองบญชาการกองทพไทย เปนการรวมโรงเรยนเตรยมนายรอยและโรงเรยนเตรยมนายเรอ เขาไวดวยกน โรงเรยนทวภาษา (Bilingual School) หมายถง สถานศกษาทใชภาษาประจาชาตและภาษาทสองในการจดการศกษาและจดกจกรรมหลกสตรการเรยนร

๖๐

โรงเรยนทางเลอก (Alternative School) หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทมวตถประสงคพเศษเพอการเรยนการสอนในเชงนวตกรรมการเรยนร สงเสรมศกยภาพความแตกตางของผเรยน มการทดลองปฏบต และการจดสงแวดลอมทเออตอการเรยนร โดยบรณาการแนวการศกษาทางเลอกเขากบหลกสตรปกต โรงเรยนนานาชาต (International School) หมายถง โรงเรยนทจดการศกษาในระบบโดยใชหลกสตรตางประเทศ หรอหลกสตรตางประเทศทปรบรายละเอยดเนอหารายวชาใหม หรอหลกสตรทจดทาขนเอง โดยใชภาษาตางประเทศเปนสอในการเรยนการสอนใหกบนกเรยนไมจากดเชอชาต ศาสนา และไมขดตอศลธรรมและความมนคงของประเทศ โรงเรยนสาธต (Demonstration School) หมายถง โรงเรยนในสถาบนอดมศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานเพอทดลองใชรปแบบการจดการเรยนการสอนของคณะศกษาศาสตร ครศาสตร และเปนสถานทฝกประสบการณวชาชพครใหแกนสต นกศกษาคณะศกษาศาสตร ครศาสตร โรงเรยนในพนทเสยงภย ๕ จงหวดชายแดนภาคใต

(High-risk School in Five Southern Border Provinces) หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานในพนทเสยงภย ๕ จงหวดชายแดน

ภาคใตของไทย คอ จงหวดยะลา สงขลา สตล ปตตาน และนราธวาส โรงเรยนปอเนาะ (Pondok School) หมายถง สถาบนการศกษาวชาศาสนาอสลาม สอนโดยผทมความรทางศาสนาอสลามเปนอยางด โรงเรยนสงเสรมความสามารถพเศษทางดานวทยาศาสตร (Science School) หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทมวตถประสงคพเศษเพอสงเสรมการ

เรยนการสอนวทยาศาสตร โรงเรยนศกษาสงเคราะห (School of Welfare) หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทมวตถประสงคพเศษเพอผดอยโอกาส

ซงหมายถงเดกทยากไร เดกเรรอน จรจด เดกทพงพาตนเองไมได เดกทถกทาราย ถกรงแก เดกกาพราจากเหตการณประสบภยธรรมชาต ภยจากการสรบเพอปองกนประเทศชาตและความมงคง กาพราจากโรคภยตดตอรายแรงไดแก โรงเรยนราชประชานเคราะหในพระบรมราชปถมภ โรงเรยนศกษาสงเคราะหทจดตงขนตามวตถประสงคพเศษ

๖๑

โรงเรยนสอนคนตาบอด (School for the Blind) หมายถง โรงเรยนทจดการเรยนการสอน กจกรรม และสงอานวยความสะดวก แกผทมความบกพรอง

ทางการเหน เพอใหผทมความบกพรองไดรบความรและทกษะเพอนาไปใชในชวตประจาวนได โรงเรยนโสตศกษา (School for the Deaf) หมายถง โรงเรยนเฉพาะความพการทจดการศกษาพเศษสาหรบนกเรยนหตงและหหนวก โดยนา

หลกสตรแกนกลางของกระทรวงศกษาธการมาปรบใชใหเหมาะสมกบนกเรยนหตงและหหนวก โรงเรยนนายรอยตารวจ (Royal Police Cadet Academy) หมายถง สถาบนการศกษาระดบอดมศกษาเฉพาะทางดานวชาการและวชาชพตารวจ สงกด สานก

ตารวจแหงชาต เปนสถาบนหลกในการใหการศกษา สงเสรมวชาการและวชาชพชนสงทาการสอน การวจย การฝกอบรมและการใหบรการวชาการแกสงคมโดยเนนทกษะความเชยวชาญดานการใชกฎหมาย และวชาชพตารวจเปนสาคญใหมคณลกษณะเหมาะสมทจะเปนขาราชการตารวจชนสญญาบตรในตาแหนงรองสารวตรหรอเทยบเทา ตามความตองการของสานกงานตารวจแหงชาต ผทศกษาตามหลกสตรหลกของโรงเรยนนายรอยตารวจ เรยกวา “นกเรยนนายรอยตารวจ” (นรต.) ผทสาเรจการศกษาชนสงตามหลกสตรนกเรยนนายรอยตารวจ จะไดรบการแตงตงยศเปน “วาทรอยตารวจตร”

โรงเรยนนายรอยพระจลจอมเกลา (Chulachomklao Royal Military Academy) หมายถง สถาบนระดบอดมศกษาทผลตนายทหารสญญญาบตร ทมพนฐานความรดานวชาการเพยงพอ

ตอการปฏบตหนาทนายทหารสญญาบตรของกองทพบก มคณลกษณะความเปนผนามระเบยบวนย รแบบธรรมเนยมของกองทพและสงเสรมใหผเรยนเปนสภาพบรษและเปนผมคณธรรมจรยธรรม

โรงเรยนนายเรอ (Royal Thai Navy Academy) หมายถง สถาบนการศกษาระดบอดมศกษาของกองทพเรอ มหนาทใหการศกษา ฝกอบรมนกเรยนนาย

เรอดานวทยาการ วชาทหาร จรยศกษาและพลศกษา เพอใหมความรความสามารถและประสบการณเหมาะสมทจะเปนนายทหารสญญาบตรของกองทพเรอโดยใหความรทางดานวชาการระดบปรญญาตรแกนกเรยนนายเรอทางวทยาศาสตรและวศวกรรมศาสตรสาขาตางๆ ตามความตองการของกองทพเรอ

โรงเรยนนายเรออากาศ (Royal Thai Air Force Academy) หมายถง สถานศกษาระดบอดมศกษาสงกดกองทพอากาศ มหนาทวางแผนการปฏบต อานวยการ

ประสานงาน กากบการและดาเนนการเกยวกบการศกษา การฝกอบรม และประเมนผลแกนกเรยนนายเรออากาศ รวมทงสนบสนนการผลตบคลากรดานการบน มผบญชาการโรงเรยนนายเรออากาศ เปนผบ งคบบญชา

๖๒

รบผดชอบ ผลตบณฑตทเปนนายทหารชนสญญาบตร ใหเพยบพรอมดวยคณธรรม ความรอบร ความรบผดชอบ ความเปนผนาทางทหาร และความสมบรณทงรางกายและจตใจ

โรงเรยนสงกดสานกการศกษากรงเทพมหานคร (Bangkok Metropolitan Administration School) หมายถง สถาบนการศกษาทจดตงขนตามภารกจของกรงเทพมหานคร โดยมการจดการศกษาหลาย

ระดบและหลายรปแบบคอ ๑) การศกษากอนประถมศกษา ๒) การศกษาระดบประถมศกษา ๓) การศกษาระดบมธยมตนและมธยมปลาย ๔) การศกษาระดบอดมศกษา (ไดแก วทยาลยพยาบาล ในความรบผดชอบของสานกการแพทย กรงเทพมหานคร) ๕) การฝกอบรมวชาชพระยะสน

๖๓

ลขสทธ (Copyright) หมายถง ผลงานสรางสรรคทไดรบจดสทธแตเพยงผ เดยวทจะกระทาการใดๆ เกยวกบงานทผ สรางสรรคไดรเรมโดยการใชสตปญญาความร ความสามารถ และความวรยะอตสาหะของตนเองในการสรางสรรค โดยไมลอกเลยนงานของผอน โดยงานทสรางสรรคตองเปนงานตามประเภททกฎหมายลขสทธใหความคมครอง โดยผสรางสรรคจะไดรบความคมครองทนททสรางสรรคโดยไมตองจดทะเบยน พระราชบญญตลขสทธ พ.ศ.๒๕๓๗ หมวด ๑ มาตรา ๖ ไดใหความคมครองแกงานสรางสรรค ๙ ประเภท ไดแก . งานวรรณกรรม (หนงสอ จลสาร สงพมพ คาปราศรยโปรแกรมคอมพวเตอร ฯลฯ) . งานนาฏกรรม (ทารา ทาเตน ฯลฯ) . งานศลปกรรม (จตรกรรม ประตมากรรม ภาพพมพ ภาพถายศลปประยกต ฯลฯ) . งานดนตรกรรม (ทานอง ทานองและเนอรอง ฯลฯ) . งานสงบนทกเสยง (เทป ซด) . งานโสตทศนวสด (วซด ดวด ทมภาพหรอมทงภาพและเสยง) . งานภาพยนตร . งานแพรเสยงแพรภาพ . งานอนใดในแผนกวรรณคด วทยาศาสตร หรอศลปะ

๖๔

วงจรคณภาพเดมมง (Deming Cycle: PDCA) หมายถง กระบวนการบรหารงานอยางมคณภาพในการดาเนนงานควบคมคณภาพ เปนวงจรพฒนาคณภาพจากการเผยแพรของ Deming ซงประกอบดวย วางแผน (Plan) ปฏบต (Do) ตรวจสอบ (Check) ปรบปรงแกไข (Action) วงจร PDCA มขนตอนดงน . การวางแผน (Plan) กาหนดแผนทสามารถดาเนนการใหบรรลตามปรชญาและวสยทศนทกาหนดไว มการกาหนดตวชวดคณภาพและเกณฑตดสน โดยพจารณาทาแผนและเครองมอตดสนทสอดคลองและตอบสนองการดาเนนงานทมงสคณภาพทพงประสงคเปนสาคญ . การดาเนนงานตามแผน (Do) สรางความตระหนกใหกบบคลากรของสถานศกษาใหปฏบตภารกจทไดวางแผนไวโดยอาศยการดาเนนงานตามโครงการและกจกรรมทกาหนดตามแผน ดวยวถชวตและการทางานอยางมคณภาพ . การตรวจสอบและประเมน (Check) เปนการกากบตดตามประเมนการดาเนนงานตามแผนทวางไว สถานศกษาจะตองวเคราะหสภาพการดาเนนงานของตนเองในแตละชวงการดาเนนงาน และเปรยบเทยบผลการดาเนนงานตามตวชวดและเกณฑตดสน เพอตดสนวาการดาเนนงานมคณภาพตามทตองการหรอไมเพราะเหตใด . การนาผลการประเมนมาปรบปรง (Act) เมอผานขนตอนการตรวจสอบและประเมนแลว ตองนาผลการประเมนมาปรบปรงโดยสงขอมลยอนกลบไปใหผเกยวของในการดาเนนงานในหนวยงานตางๆ ทเกยวของไดรบรถงผลงานของตวเองวาเปนอยางไร และควรปรบปรงตอไปอยางไร จงจะเพมประสทธภาพสงสด และดาเนนการแกไขตามระบบ วทยาลย (College) หมายถง การจดการศกษาระดบอดมศกษา (ตากวาปรญญา) และสถานศกษาทจดการอาชวศกษา ไดแก .วทยาลยการอาชพ (Industrial and Community Education College) หมายถง สถานศกษาอาชวศกษาทจดต งขนเพอสนองการขยายโอกาสทางการศกษาวชาชพและผลตกาลงคนทมคณภาพแกประเทศชาต ซงดาเนนการจดการศกษาเหมอนกบวทยาลยเทคนคทกประการแตจะจดตงในเขตการจดการของตลาดแรงงาน และใหบรการวชาการ/วชาชพแกชมชนหนวยงานในทองถน . วทยาลยเกษตรและเทคโนโลย (Agriculture and Technology College) หมายถง สถานศกษาอาชวศกษาทมเปาหมายหลกในจดการศกษาใหสอดคลองตรงกบความตองการของทองถนในดานการเกษตรกรรมและดานอนๆ เพอผลตและพฒนากาลงคนดานวชาชพเกษตรใหมคณภาพ .วทยาลยชมชน (Community College) หมายถง สถานศกษาประจาทองถน ทจดการศกษาเพอเพมโอกาสใหผ สา เ รจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทาทย งไมมโอกาสศกษาตอใน

๖๕

ระดบอดมศกษา และยงเปนการจดการศกษาอบรมในหลกสตรและสาขาทสอดคลองกบการพฒนาเศรษฐกจของสงคมและชมชน .วทยาลยเทคนค (Technical College) หมายถง สถาบนการศกษาทมเปาหมายหลกคอการพฒนากาลง คนระดบกงฝมอ ระดบฝมอ ระดบเทคนคและระดบเทคโนโลย เพอใหเกดคณภาพตามสมรรถนะอาชพทกาหนดและมทกษะในการประกอบอาชพ ภารกจสาคญของวทยาลยเทคนคจงมงพฒนาใหผเรยนมสมรรถนะเชงทกษะแรงงานดานชางฝมอ กรอปดวยความร ความเขาใจ และเจตคตในการประกอบสมมาชพเพอการสราง/เพมพนรายได โดยการจดหลกสตรทสอดคลองกบความตองการและสภาพปญหาดานเศรษฐกจและสงคมของชมชน ประเทศ และสอดคลองกบนโยบายของรฐบาล การเรยนการสอนในวชา สายสามญจะถกจดเพอเสรมหลกสตรเทานน .วทยาลยนาฏศลป (Dramatic Arts College) หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาระดบการศกษาขนพนฐานทมวตถประสงคพเศษเพอผลตผจบการศกษาดานนาฏดรยางค-ศลปไทย ในระดบวชาชพขนพนฐานและนาฏศลปไทยและดรยางคไทย เปนศนยกลาง แหลงความร แหลงบรการวชาการดานนาฏดรยางคศลปไทย พนเมองและสากล ธารงสบทอดและเผยแพรศลปวฒนธรรม ใหคงอยคชาตไทยสบไป .วทยาลยพลศกษา (Physical Education College) หมายถง สถานศกษาทผลตบณฑตทางดานพลศกษา กฬาวทยาศาสตรการกฬา วทยาศาสตรสขภาพ นนทนาการ และสาขาอนทเกยวของ ศกษา คนควา วเคราะห วจย โดยมงพฒนาองคความรทางดานพลศกษา สขศกษา กฬาและนนทนาการ บรการวชาการ และเปนแหลงความรของชมชนดานกฬา รวมทงสบสานและอนรกษวฒนธรรมทองถน การละเลนพนบานและกฬาไทย .วทยาลยสารพดชาง (Polytechnic Colleges) หมายถง สถานศกษาอาชวศกษาทมเปาหมายหลกในการจดการศกษาสายอาชพโดยเนนพฒนาทกษะเชงอาชพดานชาง ฝมอ เพอเพมโอกาสใหผสาเรจการศกษาระดบมธยมศกษาตอนปลายหรอเทยบเทาทยงไมมโอกาสศกษาตอในระดบอดมศกษา ใหมทกษะพรอมในการประกอบอาชพ รวมทงพฒนาผทประกอบอาชพแลวใหมทกษะในระดบทสงขน ภารกจสาคญของวทยาลยสารพดชางจงมงพฒนาผเขารบการอบรมในหลกสตรระยะสน ใหผเรยนมสมรรถนะเชงทกษะแรงงานดานชางฝมอกรอปดวยความร ความเขาใจ และเจตคตในการประกอบสมมาชพเพอการสราง/เพมพนรายได .วทยาลยอาชวศกษา (Vocational Education College) หมายถง สถานศกษาอาชวศกษาทจดการศกษาเพอเตรยมคนเขาสโลกของงาน มการจดกระบวนการเรยนการสอนทมงเนนการปฏบตงานในสงทเรยนรเปนหลก มงฝกอบรมใหมความรความสามารถและทกษะวชาชพดานฝมอ ทมการฝกฝนจนเกดความชานาญนนๆ ไปสรางสรรคไปผลตสงทมคณคาแกชวตและสงคม สามารถนาผลผลตทสะสมไวไปจดจาหนายไปบรโภค ไปบรการได มความคดรเรมสรางสรรค สามารถจดการเชงธรกจ เชงอตสาหกรรม และนาไปประกอบอาชพไดม

๖๖

เจตคตทดตองานอาชพสามารถทางาน รวมกบผอนไดมความสานกในความเปนไทย ดารงไวซงความมนคงของชาต ศาสนา พระมหากษตรย และการปกครองในระบอบประชาธปไตย วสยทศน (Vision) หมายถง ความคาดหวงในอนาคตขององคกรทตองการจะเปน โดยกาหนดทศทางอยางชดเจน วถชวตคณภาพ (Quality of Life) หมายถง จตสานกและการสรางคณคาสตนเอง สรางคนคณภาพนาไปสชมชนคณภาพ ทาอยางสมาเสมอและตอเนองเปนวถชวต ตามวสยทศนการบรการ สมศ. พ.ศ.๒๕๕๓ คอ “นาคณภาพสตน สรางคนคณภาพ คณภาพปจเจกชน สชมชนคณภาพ คณคาตองหมนทา สรางวฒนธรรมคณภาพ” วฒนธรรมคณภาพ (Quality Culture) หมายถง พฤตกรรมในการปฏบตงานหรอดาเนนชวตของบคลากร ทกคน ทกหนวยในสถานศกษาไมวาตนจะรบผดชอบหรอปฏบตงานในภารกจใดกตาม ทกคนจะคานงถงหรอตองการทาใหไดผลงานทดเสมอ

๖๗

ศลปะ (Arts) หมายถง งานสรางสรรคทสงเสรมสรางสนทรย ความงามและความสข แกผคนสภาพแวดลอม และสงคม เพอพฒนาการยกระดบความมรสนยม ความสนทรย เขาใจคณคาและความสาคญของศลปะตลอดจนเปนแนวทางในการพฒนาสงเสรมการอยรวมกนอยางมความสข ศนยการเรยน (Learning Center) หมายถง สถานทเรยนทหนวยงานจดการศกษานอกโรงเรยน บคคล ครอบครว ชมชน องคกรชมชน องคกรปกครองสวนทองถน องคกรเอกชน องคกรวชาชพ สถาบนศาสนา สถานประกอบการ โรงพยาบาล สถาบนทางการแพทย สถานสงเคราะห และสถาบนสงคม อนจดตงขนเพอจดการศกษาขนพนฐาน ซงอาจจดการศกษาในรปแบบการศกษาในระบบ การศกษานอกระบบ หรอการศกษาตามอธยาศยเพอใหมความยดหยนคลองตว สนองตอบวตถประสงคของศนยการเรยน

๖๘

สถานศกษา (Education Institution) หมายถง หนวยงานการศกษาหรอหนวยงานอนของรฐหรอเอกชนทมอานวจหนาทหรอมวตถประสงคในการจดการศกษาทงสถานพฒนาเดกปฐมวย โรงเรยน ศนยการเรยน วทยาลย สถาบน มหาวทยาลย สาหรบสถานศกษาทจดการศกษาปฐมวย เชน . สถานศกษาขนพนฐาน หมายถง สถานศกษาทมการจดการเรยนการสอนระดบการศกษาขนพนฐาน . สถานรบเลยงเดก หมายถง สถานทรบเลยงและพฒนาเดกทมอายไมเกนหกปบรบรณ และมจานวนตงแตหกคนขนไป ซงเดกไมเกยวของเปนญาตกบเจาของหรอผดาเนนการสถานรบเลยงเดกดงกลาว ทงนไมรวมถงสถานพยาบาลหรอโรงเรยนทงของรฐและของเอกชน ตามพระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.๒๕๔๖ . สถานพฒนาเดกปฐมวย หมายถง สถานศกษาทจดการศกษาปฐมวย ไดแก ศนยเดกเลก ศนยพฒนาเดกเลกกอนเกณฑของสถาบนศาสนา ศนยบรการชวยเหลอระยะแรกเรมของเดกพการและเดกซงมความตองการพ เศษหรอสถานพฒนา เดกปฐมวยในสงกด ตางๆ ท เ ร ยก ชออย าง อน เ ชน ศนยเดก เลก (สงกดกระทรวงมหาดไทย) สถานรบเลยงเดก หรอ สถานรบเลยงและพฒนาเดก (สงกดกระทรวงพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย) .ศนยพฒนาเดกเลก หมายถง สถานศกษาทใหการอบรมเลยงดจดประสบการณและสงเสรมพฒนาการการเรยนรใหเดกเลกมความพรอม ดานรางกาย อารมณ-จตใจ สงคมและสตปญญาสงกดองคกรปกครองสวนทองถน สภาวชาการ (Academic Council) หมายถง องคคณะบคคลผชานาญหรอเชยวชาญงานวชาการของวทยาลยชมชนทงระบบ มอานาจหนาทใหคาปรกษา และขอเสนอแนะแกสภาวทยาลยและผอานวยการเกยวกบ หลกสตรการเรยนการสอน คณภาพทางการศกษา การเปดสาขาวชา การเปดหลกสตรและการดาเนนงานของหนวยงานจดการศกษา สมรรถภาพทางกาย (Physical Fitness) หมายถง ความสามารถของบคคลในการใชระบบตางๆ ของรางกาย ประกอบกจกรรมใดๆ อนเกยวกบการแสดงออกซงความสามารถทางรางกายไดอยางมประสทธภาพ หรอไดอยางหนกตดตอกนโดยไมแสดงอาการเหนดเหนอยใหปรากฏและรางกายสามารถฟนตวสสภาพปกตไดในเวลาอนรวดเรว สหกจศกษา (Co-operative Education) หมายถง . ระบบการศกษาทเนนประสบการณทไดรบจากการปฏบตงานจรงในองคกรผใชบณฑต (Work-based learning) โดยใหนกศกษาไปปฏบตงานจรงเตมเวลา และไดทางานตรงตามสาขาวชาชพทมประโยชนตอองคกรและผใชบณฑต

๖๙

. รปแบบการศกษาทจดใหมการเรยนการสอนในสถานศกษาและมการฝกประสบการณจากการปฏบตงานจรงในสถานประกอบการอยางมระบบ สารสนเทศ (Information) หมายถง กลมของขอมลทผานการประมวลผลตามกฎเกณฑ เพอใหขอมลเหลานนมความหมายและมประโยชนตามความตองการของผใช ขอมลทผานการเปลยนแปลง หรอจดกระทาเพอผลของการเพมความร ความเขาใจของผใช ลกษณะของสารสนเทศจะเปนการรวบรวมขอมลหลายๆ อยางทเกยวของกนเพอจดมงหมายอยางใดอยางหนง ซงมองคประกอบ ๕ สวนคอ ขอมล การประมวลผล การจดเกบ เทคโนโลยเปนเครองมอทชวยในการเกบขอมล และสารสนเทศ สาระการเรยนร (Learning Content) หมายถง องคความร ทกษะหรอกระบวนการ และคณลกษณะหรอคานยม คณธรรม จรยธรรม ความรสาหรบเดกอายตงแตแรกเกดถงหาป ใชเปนสอกลางในการจดกจกรรมใหเดก เพอสงเสรมพฒนาการทกดาน ทงดานรางกาย อารมณ จตใจ สงคมและสตปญญา ซงจาเปนตอการพฒนาเดกใหเปนมนษยทสมบรณ สทธบต (Patent) หมายถง หนงสอสาคญทคมครองการประดษฐคดคนหรอการออกแบบผลตภณฑ ทมลกษณะตามทกาหนดในกฎหมาย กฎกระทรวง และระเบยบวาดวยสทธบตร พ.ศ.๒๕๒๒ เปนทรพยสนทางปญญาประเภทหนง ทเกยวกบการประดษฐคดคนหรอการออกแบบเพอใหไดสงของ เครองใชหรอสงอานวยความสะดวกตางๆ ทเราใชกนอยในชวตประจาวน เชน การประดษฐรถยนต โทรทศน คอมพวเตอร โทรศพย หรอการออกแบบทไมซ าของเดม เปนตน สทธบตรการประดษฐ (Innovation Patent) หมายถง หนงสอสาคญทคมครองการประดษฐคดคนเกยวกบ กลไก โครงสราง สวนประกอบ ของสงของเครองใช เชน กลไกของกลองถายรป กลไกของเครองยนต ยารกษาโรค เปนตน หรอ การคดคนกรรมวธในการผลตสงของ เชน วธการในการผลตสนคา วธการในการเกบรกษาพชผกผลไมไมใหเนาเสยเรวเกนไป เปนตน สทธบตรการออกแบบ (Design Patent) หมายถง หนงสอสาคญทคมครองการออกแบบผลตภณฑรปราง ลวดลาย หรอสสนทมองเหนไดจากภายนอก เชน การออกแบบแกวน าใหมรปรางเหมอนรองเทา เปนตน

๗๐

สอการเรยนร (Learning Materials) หมายถง เครองมอทเปนตวกลางในการถายทอดเรองราวเนอหา ความร จากผสอน หรอจากแหลงความรไปสเดก เชน วสด อปกรณ กจกรรม บคคล สงแวดลอม หรอวธการใดๆ เพอชวยใหเดกไดรบประสบการณ ความร เจตคต บรรลตามวตถประสงคทตงไว และเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพ สขนสย (Health Habits) หมายถง นสยทกอใหเกดสขลกษณะ อนเปนผลชวยใหบคคลมสขภาพและคณภาพชวตทด เชน มความสะอาด ปราศจากโรคมความเปนระเบยบเรยบรอย สวยงาม นาชนชมและมความปลอดภยไมเสยงตออบตเหต หรออบตภยทงหลาย สขภาพกาย (Physical Health) หมายถง สภาวะของรางกายทมความสมบรณ แขงแรงเจรญเตบโตอยางปกต ระบบตางๆ ของรางกายสามารถทางานไดเปนปกตและมประสทธภาพ รางกายมความตานทานโรคได ปราศจากโรคภยไขเจบและความทพพลภาพ สขภาพจต (Mental Health) หมายถง สภาวะของจตใจทมความสดชน แจมใสสามารถควบคมอารมณใหมนคงเปนปกต ปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลงของสงคมและสงแวดลอมตางๆ ไดด เผชญกบปญหาตางๆ ไดเปนอยางด และปราศจากความขดแยงหรอความสบสนภายในจตใจ สนทรยภาพ (Aesthetics) หมายถง ความซาบซงในคณคา อารมณ ความรสกในสงทดงาม ไพเราะ นารนรมยไมวาจะเปนงานศลปะหรอ ธรรมชาตสงแวดลอมกตาม ซงความรสกซาบซงในคณคาความงามตางๆ น พฒนาจากประสบการณ การเรยนรศกษาอบรม ฝกฝนจนเปน ทกษะชานาญ เปนลกษณะนสยและรสนยม ของแตละบคคล สนทรยศกษา (Aesthetic Education) หมายถง การศกษาความหมาย ทฤษฎเกยวกบความงามคณคาของความงามทมตอชวต การพฒนา การรบรเชงสนทรย เพอเปนพนฐานการมรสนยมทดในศลปะแขนงตางๆ ไดแก ทศนศลป ดนตรและนาฏศลป สนทรยะทางวฒนธรรม (Cultural Aesthetics) หมายถง คณคาทางความงามของศลปะและวฒนธรรมทสงผลตอการรบรและความรสก สามารถจรรโลงจตใจใหมความสขมรสนยม กอใหเกดวถชวตมนษยทงดงาม สามารถอยรวมกนในสงคมทเขาใจและผกพน ตลอดจนการรบรถงคณคาทเปนรปธรรมและนามธรรมของวฒนธรรมเชงประวตศาสตรเพอการดารงรกษสบไป

๗๑

หนวยจดการศกษา (Educational Management Unit) หมายถง สถานททสภาวทยาลยชมชน ประกาศจดตงใหเปนหนวยงานจดการศกษาเครอขายของวทยาลยชมชนเพอจดการศกษาตามทชมชนตองการรวมกบวทยาลยชมชน มอานาจหนาทรวมกบวทยาลยชมชน และหนวยจดการศกษาอนในการจดการศกษาตามแผนการจดการศกษาทสภาฯ ใหความเหนชอบ จดการศกษาทงสายวชาการและวชาชพ ในระดบประกาศนยบตร ประกาศนยบตรวชาชพชนสง และหลกสตรปรบพนฐาน รวมทงจดหลกสตรระยะสน จดอบรมการศกษาตอเนองตลอดชวต และหลกสตรอนเพมเตมตามความตองการของชมชนได หลกสตร (Curriculum) หมายถง การประมวลความรและประสบการณทจดขนเพอพฒนาผเรยนใหมความร ความสามารถ ทกษะ และคณลกษณะตามทกาหนดไว หลกสตรจงเปนเสมอนแผนทกาหนดทศทางในการพฒนาผเรยนไปสมาตรฐานการเรยนร ซงเปนเปาหมายและมการวดและประเมนผลการเรยนร เพอใหทราบความกาวหนาของผเรยนในการพฒนาไปสมาตรฐานทกาหนด หลกสตรการศกษาปฐมวย (Early Childhood Curriculum) หมายถง กรอบทศทางหรอแนวปฏบตและมาตรฐานหลกสตรสาหรบสถานศกษาปฐมวย และหนวยงานทเกยวของใชในการจดการศกษาปฐมวย หลกสตรสถานศกษา (Educational Institution Curriculum) หมายถง มวลประสบการณหรอแนวทางการจดการศกษาและการบรหารการศกษาของสถานศกษาเพอความเจรญงอกงามของผเรยนทกดานใหมความรและมคณลกษณะตามทสงคม ประเทศชาตตองการโดยจดทาเพอใหเหมาะสมกบผเรยนและทองถนประกอบดวย จดมงหมายของการเรยนร เนอหาสาระ กจกรรมประสบการณเกดจากการทสถานศกษานาสภาพตางๆ ทเปนปญหา จดเดนเอกลกษณของชมชน สงคม ศลปวฒนธรรม คณลกษณะอนพงประสงคเพอการเปนสมาชกทดของครอบครว ชมชน สงคม และประเทศชาตมาออกแบบหลกสตรสถานศกษาใหมคณภาพเปนแนวทางทครยดถอในการจดการเรยนรโดยความรวมมอของทกคนในสถานศกษาและชมชนและระดมทรพยากรทงของสถานศกษาและชมชนมาใชอยางคมคา หลกสตรสาขาวชาชพ (Vocational Curriculum) หมายถง รายวชาและประสบการณทงหมดทผเรยนตองศกษาเพอใหไดรบการรบรองจากสภาหรอองคกรวชาชพทกาหนดตามกฎหมาย

๗๒

หวงโซคณภาพ (Chain of Quality) หมายถง กรอบแนวคดสาคญในการพฒนาคณภาพการศกษาทเชอมโยงความสมพนธระหวางมาตรฐานคณภาพดานผลลพธกบมาตรฐานคณภาพดานกระบวนการทสงผลตอการจดการเรยนรของครและกระบวนการบรหาร การจดสภาพแวดลอม การประกนคณภาพภายในและการมสวนรวมของครอบครวและชมชน ทงนหวงโซคณภาพยงรวมถงความเชอมโยงคณภาพทกระดบการศกษาอกดวย

๗๓

องคกรปกครองสวนทองถน (Local Administrative Organization) หมายถง องคการบรหารสวนจงหวด เทศบาล องคการบรหารสวนตาบลและเมองพทยา องคประกอบคณภาพ (Quality Factor) หมายถง ปจจยหลกในการดาเนนงานของสถาบนทมผลตอคณภาพการศกษา ไดแก ปรชญา ปณธาน ภารกจและวตถประสงคการเรยนการสอน การพฒนาและสนบสนนนกศกษา การวจยการบรการวชาการแกชมชน การทานบารงศลปวฒนธรรมและอนรกษสงแวดลอม การบรหารและจดการ การเงนและงบประมาณ และการประกนคณภาพ องครวม (Holistic) หมายถง ทศนะในการมองปรากฏการณ หรอสงตางๆทเกดขนในสงคมทกๆ มต วามความโยงใยเกยวของตอกน และมผลตอการพฒนาเดก อตลกษณ (Identity) หมายถง ผลผลตของผเรยนตามปรชญา ปณธาน พนธกจและวตถประสงคของการจดตงสถานศกษา ทไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการสถานศกษาและหนวยงานตนสงกด อนสทธบตร (Petty Patent) หมายถง เปนการใหความคมครองสงประดษฐคดคนเชนเดยวกบสทธบตรการประดษฐ แตแตกตางกนตรงทการประดษฐทจะขอรบอนสทธบตรเปนการประดษฐทมเปนการปรบปรงเพยงเลกนอยซงมเทคนคทไมสงมากนก อาจารยประจา (Full-time Faculty) หมายถง ขาราชการ พนกงาน และบคลากรทมสญญาจางกบสถาบนอดมศกษาทงปการศกษา ซงมหนาทความรบผดชอบตามพนธกจของสถาบน เอกลกษณ (Uniqueness) หมายถง ความสาเรจตามจดเนนและจดเดนทสะทอนใหเหนเปนลกษณะโดดเดนเปนหนงของสถานศกษา

๗๔

อดมการณสาคญของการจดการศกษา (Key Philosophy in Education Provision) หมายถง การจดใหมการศกษาตลอดชวตและการสรางสงคมไทยใหเปนสงคมแหงการเรยนร การศกษาทสรางคณภาพชวตและสงคมบรณาการอยางสมดลระหวางปญญาธรรม คณธรรม และ วฒนธรรม เปนการศกษาตลอดชวตเพอคนไทยทงปวง มงสรางพนฐานทดตงแตวยเดก ปลกฝงความเปนสมาชกทดของสงคมและพฒนาความรความสามารถเพอการทางานทมคณภาพ โดยใหสงคมทกภาคสวนมสวนรวมในการจดการศกษาไดตรงตามความตองการของผเ รยน และสามารถตรวจสอบไดอยางมนใจวา การศกษาเปนกระบวนการของการพฒนาชวตและสงคม เปนปจจยสาคญในการพฒนาประเทศอยางย งยน สามารถพงตนเองและผอนได และสามารถแขงขนไดในระดบนานาชาต

๗๕

บรรณานกรม

ภาษาไทย -------. กฎกระทรวง วาดวยระบบหลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา. ราชกจจานเบกษา เลม ๑๒๗

ตอนท ๒๓ ก (๒ เมษายน ๒๕๕๓).(เอกสารอดสาเนา) -------. กฎกระทรวง วาดวยสทธในการจดการศกษาขนพนฐานโดยครอบครว พ.ศ.๒๕๔๗. ราชกจจานเบกษา

เลม ๑๒๑ ตอนท ๕๖ ก (๒ กนยายน ๒๕๔๗). (เอกสารอดสาเนา) -------. ประกาศคณะกรรมการพจารณาใหคนพการไดรบสทธชวยเหลอทางการศกษา เรอง กาหนด หลกเกณฑ

และวธการการรบรองบคคลของสถานศกษาวาเปนคนพการ พ.ศ.๒๕๔๘. (เอกสารอดสาเนา) -------. พระราชบญญตการอาชวศกษา พ.ศ.๒๕๕๑. ราชกจจานเบกษาเลม ๑๒๕ ตอนท ๔๓ ก

(๕ มนาคม ๒๕๕๑). (เอกสารอดสาเนา) -------. พระราชบญญตโรงเรยนเอกชน พ.ศ.๒๕๕๐. ราชกจจานเบกษาเลม ๑๒๕ ตอนท ๗ ก

(๑๑ มกราคม ๒๕๕๐). (เอกสารอดสาเนา) -------. พระพรหมคณาภรณ (ป.อ.ปยต.โต) (๒๕๔๗). ธรรมนญชวต. กรงเทพฯ : โรงพมพการศาสนา

ราชบณฑตยสถาน . (๒๕๔๒) . พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ .ศ . ๒๕๔๒ . พมพครง ท ๑ . กรงเทพมหานคร : นานมบคสพบลเคชน.

สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต,สานกนายกรฐมนตร. (มปป.). พระราชกฤษฎกาจดตงสานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา (องคการมหาชน) พ.ศ.๒๕๔๓. (มปท.).

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. (๒๕๔๗). พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ.๒๕๔๒ แกไขเพมเตม (ฉบบท ๒) พ.ศ.๒๕๔๕. กรงเทพมหานคร : พรกหวานกราฟฟค.

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. (๒๕๕๐). คมอการประเมนคณภาพภายนอก เพอการรบรองมาตรฐานการศกษาดานการอาชวศกษา. กรงเทพมหานคร : เซนจร.

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. (๒๕๕๑). มาตรฐานการศกษา ตวบงช และเกณฑการพจารณา เพอการประเมนคณภาพภานอกระดบการศกษาขนพนฐาน สถานศกษาทมวตถประสงคพเศษ : โรงเรยนพระปรย ตธรรม (แผนกสามญศกษา) รอบทสอง (พ .ศ .๒๕๔๙-๒๕๕๓). (พมพครงท ๒). (ฉบบปรบปรงครงท ๑) (มปท.).

๗๖

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา.(๒๕๕๒). ระบบการประกนคณภาพการศกษา ตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. ๒๕๔๒. กรงเทพมหานคร : จดทอง.

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. (มปป.). คมอการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม พ.ศ.๒๕๕๔-๒๕๕๘) ดานการอาชวศกษา ฉบบป พ.ศ.๒๕๕๔. (มปท.). (เอกสารอดสาเนา)

สานกงานรบรองมาตรฐานและประเมนคณภาพการศกษา. (มปป.). คมอการประเมนคณภาพภายนอกรอบสาม (พ.ศ.๒๕๕๔-๒๕๕๘) ระดบอดมศกษา ฉบบป พ.ศ.๒๕๕๔. (มปท.). (เอกสารอดสาเนา)

สานกงานเลขานการคณะกรรมการคมครองเดกแหงชาต, กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (๒๕๕๑). พระราชบญญตคมครองเดก พ.ศ.๒๕๕๖. นนทบร : สหมตร พรนตงแอนดพบลสซง.

สานกประสานและพฒนาการจดการศกษาทองถน, กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน, กระทรวงมหาดไทย. (มปป.). มาตรฐานการดาเนนงานศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวนทองถน. (เอกสารอดสาเนา)

สานกมาตรฐานการอาชวศกษาและวชาชพ, สานกงานคณะกรรมการการอาชวศกษา. (๒๕๕๐). กรอบมาตรฐานหลกสตรอาชวศกษา.กรงเทพมหานคร : เอส.พ.ว. การพมพ. (เอกสารอดสาเนา)

ภาษาองกฤษ Miller, S.(1968).The psychology of play. Middiesex,England : Pengui.