1

บทท 1 บทน ำ

1.1 ควำมเปนมำของปญหำและปญหำ

ความขดแยงนบวาเปนปรากฏการณทเกดขนในสงคมมนษยตงแตอดตจนถงปจจบน ไมวาจะเปนสงคมเมองหรอสงคมชนบทเองกตามความขดแยงอาจเกดจากความตองการทแตกตางกน ความตองการในประโยชนหรอทรพยากรทมอยอยางจ ากด การแยงชงอ านาจ การแขงขน ซงอาจเกดขนระหวางบคคล หรอประชาชนโดยทวไปในสงคม อาจเปนการละเมด การเรยกรอง หรอการรกษาสทธตาง ๆ ของบคคลตามกฎหมายกได

ความขดแยงเปนเหตการณอนเกดขนเมอบคคลไมอาจยนอยในสถานะใดสถานะหนง อนเกดจากความตองการทตรงกนขามกนในขณะหนงทเกยวกบความไมสามารถตดสนใจกระท าอยางใดอยางหนงได หรอเปนเพราะอยากท าท งสองสงในเวลาเดยวกนความขดแยงนบเปนกระบวนการทางสงคมทเกดขนเมอแตละฝายมจดมงหมายทไปดวยกนไมไดและมคานยมทแตกตางกน ความแตกตางนมกเกดจากการรบรมากกวาทจะเปนความแตกตางทเกดขนจรงๆ(เสรมศกด วศาลาภรณ, 2540:11) ส าหรบการไกลเกลยความขดแยงนน มปรากฏอยในอลกรอานทไดกลาวถงเรองนไว พระองคไดตรสวา

10

ความวา “แทจรงบรรดาผศรทธานนเปนพนองกน ดงนนพวกเจาจงไกลเกลยประนประนอมกนระหวางพนองทงสองฝายของพวกเจา และจงย าเกรงอลลอฮ เถด หวงวาพวกเจาจะไดรบความเมตตา”

(อลหญรอต : 10 )

อลบยฎอวย (al-Baidhawiy, n.d.b.: 215) กลาวอธบายโองการน ม ใจความวา “ผศรทธานนเปนพนองกน เนองจากมรากฐานเดยวกน นนคอความศรทธา ทมผลตอการใชชวตอนเปนนรนดร จงเปนเหตผลทอลลอฮ บญชาใหมการไกลเกลยขอพพาทระหวางพวกเขา”

2

เนองจากความขดแยงท าใหมนษยตองมการกระทบกระทงกนจนเกดขอพพาทขนระหวางสมาชกในชมชนหรออาจจะสงผลตอความวนวายในสงคมสวนรวมดวย ซงไมใชเพยงแตจะสงผลกระทบเฉพาะคกรณทพพาทกนเทานน ดงนนจงจ าเปนอยางยงทองคกรทางสงคม หรอสถาบนการปกครอง หรอผมหนาทดแลรบผดชอบสงคมนนตองมจดใหมระบบ กลไก หรอขนตอนในการจดการกบความขดแยงทเกดขน โดยวธการในการแกไข หรอหาขอยตความขดแยงทเกดขนนนใหยตลงโดยเรว เพอจะน าพาใหสงคมนนกลบสสภาพปกตสข (จารณ ฐานรตาภรณ, 2548 : 76-81)

รฐบาลไทยไดใหความส าคญในการในการขบเคลอนกจกรรมทางสงคม ซงเหนไดชดในพนท 5 จงหวดชายแดนภาคใตโดยมมสลมเปนชนสวนใหญ และไดเลงเหนความจ าเปนตองมระบบ กลไก ห รอข นตอนในการจดการความขดแยงโดย เฉพาะส งคมพ หวฒนธรรม จงไดตระหนกถงความส าคญของการอ านวยความยตธรรมตามบทบญญตแหงศาสนาอสลาม โดยก าหนดใหมการบงคบใชพระราชบญญตวาดวยการใชกฎหมายอสลามในเขตจงหวดปตตาน นราธวาส ยะลา และสตล พ.ศ. 2489 นอกจากนในการไกลเกลยระงบขอพพาทเกยวกบครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามระดบชมชนนนไดก าหนดใหมพระราชบญญตการบรหารองคกรศาสนาอสลาม พ.ศ.2540มาตรา26 (3), (11) และ มาตรา 35 (7) โดยใหคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดและคณะกรรมการอสลามประจ ามสยดมอ านาจประนประนอมขอพพาทเกยวกบเรองครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลาม เมอไดรบการรองขอ แตในทางปฏบตตามกฎหมายดงกลาว โดยเฉพาะอยางยงตามพระราชบญญตการบรหารองคกรศาสนาอสลาม พ.ศ. 2540ทเกยวของกบวถการด าเนนชวตของประชาชนทนบถอศาสนาอสลามในพนทจงหวดชายแดนภาคใต ยงมปญหาในการบงคบใชในหลายประการโดยการบงคบตามค าชขาดของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดและคณะกรรมการอสลามประจ ามสยดใหมผลในทางกฎหมาย เพอใหการปฏบตตามหลกกฎหมายอสลามของประชาชนในจงหวดชายแดนภาคใต ทเปนวถชวตประจ าว นทไม มความขดแยงกบหลกกฎหมายอนๆของประเทศ (มะรอนง สาแลมง และคณะ 2554 : 3) และโดยเฉพาะอยางยงพระองคอลลอฮ ตรสถงการไกลเกลยขอพพาทใน อลกรอาน ดงน

:

3

ความวา “ไมมความดใด ๆ ในการพดซบซบอนมากมายของพวกเขานอกจากผ ทใชใหท าทานหรอใหท าสงทดงามหรอใหไกลเกลยระหวางผคนเทาน น และผใดกระท าดงกลาวเพอแสวงหาความโปรดปรานจากอลลอฮ แลว เราจะใหแกเขาซงรางวลอนใหญหลวง”

(อลนสาอ : 114) อรรอซย (Al-Raziy, 1981b: 42) ไดอธบาย ซงมใจความวา “การพดซบซบและค าพด

ตางๆ ทไมดนอกจากจะตองเปนค าพดในเรองทดแลว อลลอฮกกลาวถงเรองทด 3 ประการ ไดแกการใชใหบรจาค ใชใหท าสงทดงาม และการประนประนอมคพพาท”

โครงสรางทางสงคมของมสลมในจงหวดชายแดนภาคใตมความเกยวของกบหลกการศาสนาอสลามเปนอยางมาก องคกรในโครงสรางทางสงคมนทแสดงบทบาทผานกจกรรมและภารกจตาง ๆ ท งโดยตรง และโดยออม คอ ส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด ซงนบตงแตคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดไดพฒนาขนมา ไดยกระดบการท างานใหมความสอดคลองกบการเคลอนไหวทางสงคมตามศกยภาพและงบประมาณทมอย ภารกจส าคญประการหนงทมอยในทกส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด คอ การไกลเกลยขอพพาท โดยเฉพาะในกรณทางครอบครวและมรดกเปนหลก แตในส านกงานบางแหงยงไดขยายงาน ไกลเกลยขอพพาทในเรองทางอาญาและรบการไกลเกลยของคกรณทไมใชมสลมอกดวยอนเนองมาจากความเชอถอในศกยภาพการไกลเกลยและความยตธรรมทเกดขนจากการไกลเกลย ของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด (อสมน แตอาล และคณะ, 2556 : 3)

จงหวดสงขลาไมไดอยภายใตพระราชบญญตวาดวยการใชกฎหมายอสลามวาดวยครอบครวและมรดก พ.ศ.2489 ซงจ ากดเฉพาะ 4 จงหวดชายแดนภาคใตเทานน อนประกอบดวย ปตตาน ยะลา นราธวาส และสตล ท าใหประชาชนในจงหวดสงขลาตองใชบรการของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดเปนหลกในการรองขอความเปนธรรมในดานกจการศาสนาอสลามกอปรกบส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลามการด าเนนการไกลเกลยขอพพาท เรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลาม ซงคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด สามารถเปนผ ท าหนาทไกลเกลยได มผ ท าหนาทไกลเกลยขอพพาทโดยตรง จ านวน 4 ทาน ซงเปนฝายไกลเกลยของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลาโดยเฉพาะ มหวหนาฝายไกลเกลย จ านวนหนงทาน และกรรมการฝายไกลเกลยอก 3 ทาน รวมเปน 4 ทานดวยกน ซงหวหนาฝายไกลเกลยรบผดชอบโดยตรงดานการไกลเกลย โดยส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลาจดใหมหองไกลเกลยโดยเฉพาะ แตในทางปฏบตฝายไกลเกลยมกจะ

4

ด าเนนการไกลเกลยขอพพาทในหองท างาน ซงเปนหองรวมทมเจาหนาทอนๆ ท างานตามหนาทของตนไปพรอมๆ กน (มะรอนง สาแลมงและคณะ ,2554 : 198-200) และหากมองถงสถต คดการรองเรยนของฝายประนประนอมขอพพาทและกจการสมรสส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา ตงแตป พ.ศ.2554 – พ.ศ.25591 ปรากฏดงตารางท 1

ตำรำงท 1 แสดงสถต คด การรองเรยนของฝายประนประนอมขอพพาทและกจการสมรสส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา ตงแตป พ.ศ.2554 – พ.ศ.2559

จากตารางจะเหนไดวา ในชองของการรองเรยนผานทางฝายประนประนอมขอพพาท

และกจการสมรสของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา ปรากฏวาสวนใหญแลวจะเปนกรณขอพพาททอยในเรองของครอบครว และเปนสดสวนทสง

ผลการวจยพบวา กลไกการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดจงหวด ปตตาน สตล สงขลา ยะลา และนราธวาส มปญหาและอปสรรคในการพฒนาการไกลเกลยขอพพาทของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดชายแดนภาคใต ดานกลไกแบงออกเปน 5 ดาน คอ ดานกฎหมาย ดานบคลากร ดานงบประมาณ ดานค มอ เอกสาร แบบฟอรมและขอมลสารสนเทศ และดานสถานท (มะรอนง สาแลมง และคณะ,2554: บทคดยอ)

1อางอง ขอมล สถต คด การรองเรยนของฝายประนประนอมขอพพาทและกจการสมรสส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา (5 พฤศจกายน 9559)

คด พ.ศ. 2554

พ.ศ. 2555

พ.ศ. 2556

พ.ศ. 2557

พ.ศ. 2558

พ.ศ. 2559 ระหวำง ม.ค - ต.ค.

ฟะซค 153 127 134 181 167 161 มรดก 33 3 18 37 25 16 หนสน - 12 4 14 4 11 ทดน 30 21 17 15 14 11

ทรพยสนสมรส 30 7 13 11 11 92 มะฮร - 10 3 6 6 11

ฟองรองอหมาม 3 9 8 4 10 1 รวม 249 189 197 268 237 352

5

ดงนนเพอใหการด าเนนการไกลเกลยขอพพาทของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลาไดมการสงเสรมและสนบสนนใหมการน ากระบวนการไกลเกลยขอพพาทใหเกดผลส าเรจและมประสทธภาพยงขน ผวจยจงมองวามความจ าเปนตองศกษาเรองการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา : วธการ และความพงพอใจของผใชบรการ เพอคนหาวาในทางปฏบตของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลาประชาชนทไดเขามาไกลเกลยขอพพาทนน มความพงพอใจมากนอยเพยงใด เนองจากการคนหาและศกษาความพงพอใจของประชาชนทมาใชบรการของทางส านกงานคณะกรรมการอสลามดงกลาวเปนสงทส าคญ เพราะผวจยตองการศกษาขอเสนอแนะการแกไข ปรบปรงวธการไกลเกลยขอพพาทใหเกดความส าเรจและมประสทธภาพมากยงขน และยงสะทอนถงการท างานของการไกลเกลยขอพพาทส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลาไดเปนอยางดอกทงยงสามารถสรางความไววางใจ แกประชาชนในการไดอ านวยความเปนธรรม สะดวก รวดเรว มความพงพอใจระหวางกน ประสานความปองดอง ตลอดจนสามารถปฏบตใหสอดคลองกบครรลองบทบญญตแหงศาสนาอสลามตอไป

1.2 อลกรอำนอลหะดษ และเอกสำรงำนวจยทเกยวของ ในสวนนผวจยจะไดน าเสนอในสวนของอายะฮอลกรอาน อลหะดษทเกยวของกบ

การไกลเกลยประนประนอมกรณพพาทดงน

1.2.1 อลกรอานทเกยวของ จากการศกษาคมภรอลกรอานพบวา ในคมภรอลกรอาน อลลอฮ บญญตถง

การไกลเกลยขอพพาทตามทปรากฏในอายะฮอลกรอานไวหลายอายะฮ ซงอายะฮเหลานนอลลอฮ ตรสถงการไกลเกลยขอพพาทไวในหลายๆกรณ อกท งในอายะฮตางๆได กลาวใหเหนถงความส าคญ คณคา ดวยการสนบสนนใหมการไกลเกลย ทงบอกกลาวถงกฎเกณฑ วธการตลอดจนการไกลเกลยขอพพาทในบรบทตางๆ ไวมากมาย ปรากฏดงตวอยางดงน

อลลอฮ ตรสวา

ความวา “แทจรงบรรดาผศรทธานนเปนพนองกน ดงนนพวกเจาจงไก ล เก ล ยกน ระห ว างพ น อ งท งส อง ฝ ายของพ วก เจา และจงย าเกรงอลลอฮเถด หวงวาพวกเจาจะไดรบความเมตตา”

(อลหญรอต : 10)

6

อลบยฎอวย (al-Baidhawiy, n.d.b.: 215) กลาวอธบายถงโองการน มใจความวา“ผศรทธานนเปนพนองกน เนองจากมรากฐานเดยวกน นนคอความศรทธา ทมผลตอการใชชวตอนเปนนรนดร จงเปนเหตผลทอลลอฮบญชาใหมการไกลเกลยขอพพาทระหวางพวกเขา”

ดงนนการไกลเกลยขอพพาทระหวางผศรทธา จงมความส าคญอนท าใหเกด การอยรวมการในสงคมสนต สงบ และมการหวงใยซงกนและกน เพอใหสมดงค ากลาวทวาบรรดามสลมเปน พนองกน และการไกลเกลยขอพพาทนนจะท าใหเกดคณความดอนมากมาย ดงทอลลอฮ ตรสวา

411(ความวา “ไมมความดใด ๆ ในการพดซบซบอนมากมายของพวกเขานอกจากผทใชใหท าทานหรอใหท าสงทดงามหรอใหระหวางผคนเทาน น และผใดกระท าดงกลาวเพอแสวงหาความโปรดปรานจากอลลอฮ แลว เราจะใหแกเขาซงรางวลอนใหญหลวง” (อลนสาอ : 114) อฏเฏาะบะรย (al-Tabariy, 2000: 202) กลาวอธบายถงโองการน มใจความวา

“ผใดใชใหท าทานหรอใหท าสงทดงาม หรอใหไกลเกลยขอพพาทระหวางผคนเพอแสวงหาความโปรดปรานจากอลลอฮ กจะไดรบรางวลอนใหญหลวงจากอลลอฮโดยไมมการก าหนดขดจ ากดของค าวาใหญหลวงทผอนจะทราบได”

281(

7

ความวา “และหากหญงใด เกรงวาจะมการปงชา หรอมการผนหลงให จากสามของนางแลวกไมมบาปใด ๆ แกทงสองทจะตกลงประนประนอมกนอยางใดอยางหนง และการประนประนอมนนเปนสงดกวา และจตใจคนนนถกใหมความตระหนมาดวย และหากพวกเจากระท าด และมความ ย าเกรงแลว แทจรงอลลอฮ นนทรงรอยางถถวนในสงทพวกเจากระท ากน”

(อลนสาอ : 128)

จากอายะฮอลกรอานขางตน เปนการชใหเหนวาอสลามเขาใจบรบทของการด าเนนชวตของมนษย จ าตองมการกระทบกระทง อนเกดจากสาเหตของความขดแยงใดๆ ซงท าใหมนษยนนตองใชชวตอยางระมดระวง อกทงอสลามยงสนบสนนใหมการไกลเกลยขอพพาทระหวางกน ผลของการไกลเกลยขอพพาทระหวางกนนน อนจะเปนความด และไดรบการตอบแทนอนใหญหลวง ณ อลลอฮ

1.2.2 หะดษทเกยวของ จากการศกษาถงการบญญตหลกการไกลเกลยขอพพาทตามทปรากฏในสนนะฮ

ของทานนบมหมมด นน การไกลเกลยขอพพาทไดปรากฏในหลายๆ รปแบบ ทงทเปนการกระท า และค าพดการไกลเกลยขอพพาทในรปแบบทเปนการกระท านน ปรากฏใหเหนหลายตอหลายครงดวยกนโดยททานนบมหมมด ไดท าการไกลเกลยในหลายบรบทดงน

อบอยยบ อลอนศอรย รายงานวา ทานนบมหมมด กลาวกบทานวา

ความวา “ทานตองการไหม ฉนจะบอกทานถงการบรจาคทานทอลลอฮ ทรงรกต าแหนงแหงทน น” ฉนตอบวา “แนนอน” ทานจงกลาววา ใหทานปรองดองผคน เมอพวกเขาววาทกน และท าใหพวกเขาใกลชดกน เมอพวกเขาหางเหนกน” (บนทกโดย al-Albaniy : 9644)

8

((

ความ ว า “อ บ อย ย บ เอ าไห มฉน จะบ อกท าน ถ ง ส ง ทอลลอฮ ใหภาคผลเอนกอนนต และลบลางบาปตางๆ ใหทานท าการไกลเกลยการพพาทเมอผคนโกรธเคองและมขอพพาทกน เปนการบรจาคทานทอลลอฮ รกต าแหนงของมน”

(บนทกโดย al-Albaniy : 9892)

การปรองดองระหวางคพพาทประเสรฐกวาการละหมาด การถอศลอดและการบรจาคทานนน เปนเพราะคณประโยชนอนกวางขวางของการประนประนอมดงกลาวทท าใหเกดความสามคค ยตความวนวาย ซงอลมนาวย มใจความวา “หะดษดงกลาวสงเสรมและสนบสนนใหท าการปรองดองระหวางคพพาทและหลกเลยงการท าใหเกดความระหองระแหง เพราะการปรองดองเปนปจจยของความสามคคอยบนพนฐานศาสนาของอลลอฮความระหองระแหงเปนตวท าลายศาสนา ดงนนผใดสรางความปรองดองและขจดความระหองระแหงได กจะไดระดบขนทสงกวาระดบขนของผถอศลอดและผละหมาดซงเปนศาสนกจสวนตวเทานน (อลมนาวย , 1356 : 126)

จากก าร ศ กษ าตวบทห ะ ดษ ข างตน เป น ก ารบ ง ช ถ งว ต รป ฏ บ ต ข อ ง ทานนบมหมมด ในดานการไกลเกลยขอพพาทของคพพาท โดยการกลาวถงคณคาอนมหาศาลทจะไดผลตอบแทน ณ ทอลลอฮ เปนสงทจะสรางใหเกดความยตธรรมแกสงคม สรางความสมานฉนท การปองดอง ซงเปนเจตนารมณของอลอสลาม

1.2.3 งานวจยทเกยงของ 1.2.3.1 งานวจยทเกยวของกบการไกลเกลยขอพพาทตามบทบญญตแหงศาสนา

อสลาม มะรอนง ส าแลม ง และคณะ (2554: บทคดยอ) ไดศกษาเรอง

การไกล เก ลยขอพพาทตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนภาคใตโดย มการทบทวนเอกสาทเกยวของจากอลกรอาน อลหะดษ ตฟสรอลกรอาน ต ารากฎหมายอสลาม เพอใหไดมาซงขอมลเกยวกบการการไกลเกลยขอพพาทตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามและ

9

การศกษาภาคสนามในเขตพนทจงหวดชายแดนภาคใต ใชกลมตวอยาง คณะกรรมการอสลามประจ ามสยด คณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด ดะโตะยตธรรม นกวชาการศาสนาอสลาม และประชาชนทวไป ในจงหวดสตล สงขลา ปตตาน ยะลา และนราธวาส จ านวนรวมทงสน 220 คน ผลการวจย พบวากลไกการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด ปตตาน สตล สงขลา ยะลา และนราธวาส ประกอบดวย กฎหมาย บคลากร งบประมาณ คมอ เอกสาร แบบฟอรมและขอมลสารสนเทศ และสถานท ข นตอนการไกลเกลยในระดบมสยดและส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด ประกอบดวยการรองเรยนการไกลเกลยขอพพาท และการบนทกขอตกลงหรอการฟองรองในระดบอน สวนปญหา/อปสรรคและแนวทางการพฒนาการไกลเกลยขอพพาทของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดชายแดนภาคใต ดานกลไกแบงออกเปน 6 ดาน คอดานกฎหมาย ดานบคลากร ดานงบประมาณ ดานคมอ เอกสาร แบบฟอรมและขอมลสารสนเทศ และดานสถานท โดยมแนวทางการพฒนา คอการแกไขเพมเตมกฎหมายก าหนดรายละเอยดดานบคลากรและอ านาจหนาท งบประมาณ อ านาจการออกระเบยบขอบงคบวาดวยการไกลเกลย รวมถงการเชอมโยงกบศาลยตธรรม การจดใหมผท าหนาทไกลเกลยโดยเฉพาะ การใหมองคกรพฒนาการไกลเกลยขอพพาท การจดหางบประมาณเพอการไกลเกลยการจดท าเอกสารทจ าเปนส าหรบการไกลเกลยขอพพาทในระดบส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด การจดระบบหองไกลเกลย การจดท าระเบยบการไกลเกลยขอพพาทและการก าหนดขนตอนการไกลเกลย

มะรอนง สาแลม ง และคณะ (2554 : บทคดยอ)ไดศกษาเรอง การพฒนาระบบและศกยภาพการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครว และมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต โดยใชวธการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) เกบขอมลจากเอกสาร การสมภาษณแบบเจาะลก และการสมภาษณกลม กลมตวอยางในการวจย คอคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด คณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด ดะโตะยตธรรม นกวชาการศาสนาอสลาม ตวแทนหนวยงานของรฐ ในจงหวดสตล สงขลา ปตตาน ยะลา และนราธวาส จ านวนรวมทงสน 167 คน ผลการวจยพบวาการพฒนาระบบการไกลเกลยขอพพาท วาดวยครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลาม ด าเนนการโดยการออกระเบยบวาดวยการประนประนอมขอพพาทเกยวกบเรองครอบครวและมรดกตามบญญตแหงศาสนาอสลามตามพระราชบญญตการบรหารองคกรศาสนาอสลาม พ.ศ. 2540 สวนการพฒนาศกยภาพการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวและมรดก ไดแก 1) การพฒนาหลกสตรไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลาม ใชรปแบบการอบรมแบบกระบวนกร 2) การจดท าคมอขอบญญตอสลามวาดวยครอบครวละมรดก โดยการแกไขการสะกดค าและ

10

การใชค าทแตกตางกน การใชค าศพทภาษาอาหรบ การอภธานศพท การแกไขกรณทเกยวกบศาลใหมความหมายรวมถงกรรมการอสลามประจ าจงหวด และการเพมเตมขอบญญตอสลามบางกรณ 3) การพฒนาคมอการไกลเกลยขอพพาทของคณะกรรมการอสลามประจ าในพนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยการก าหนดรายละเอยดเกยวกบขอก าหนดทวไป บทดอาส าหรบใชกลาวในหอง ไกลเกลย และกฎจรรยาบรรณของผไกลเกลย

มะรอนง สาแลมง และคณะ (2555: บทคดยอ) การวจย เรอง การพฒนาระบบและศกยภาพการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามในพนทจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ.2555 มวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพการไกล เก ลยขอพพาท เรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามในระดบจงหวดและมสยดในพนทจงหวดชายแดนภาคใตและเพอสรางความเขาใจ รวบรวมขอเสนอแนะและเผยแพรการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามในระดบจงหวดและมสยดในพนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยใชวธการวจยเชงปฏบตการ (Action Research) เกบขอมลจากเอกสาร การสมภาษณแบบเจาะลก และการสมภาษณกลม กลมเปาหมายในการวจย ไดแกคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด จ านวน 34 คน อหมามจ านวน 139 คน คอเตบ จ านวน 9 บหลน จ านวน 14 คน คณะกรรมการขบเคลอนทางวชาการเพอพฒนาระบบยตธรรมอสลามจ านวน 21 คน และนกศกษา จ านวน 254 คน จ านวนรวมทงสน 471 คน ผลการวจยพบวา 1) การอบรมการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามในพนทจงหวดชายแดนภาคใตใชหลกสตรการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต ผเขาอบรมสวนใหญมความพอใจตอการอบรมและเหนวาการอบรมดงกลาวมประโยชนมากทสด 2) คณะกรรมการขบเคลอนทางวชาการเพอพฒนาระบบยตธรรมอสลามมขอเสนอแนะ ใหมการพฒนาระบบและกลไกการท างาน และสนบสนนการไกลเกลยขอพพาทครอบครวและมรดกตามบทบญญตศาสนาอสลามของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดและคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด 3) ผประเมนผลการอบรมการไกลเกลยจากหลกสตรและคมอไกลเกลยมขอเสนอดานการจดโครงการ รปแบบการจดอบรม การประเมนตดตาม และการพฒนาตอยอด 4) ในการสรางความเขาใจเกยวกบการพฒนาการไกลเกลยขอพพาทครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามแกนกศกษาระดบอดมศกษา พบวา มขอคดเหนใหมการพฒนาการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามในระดบจงหวดและมสยดพนทจงหวดชายแดนภาคใต

11

ในดานกฎหมาย ดานบคลากร ดานงบประมาณ ดานสถานท ดานแบบฟอรมเอกสาร ดานประชาสมพนธ ดานระบบและกลไก และขอเสนอแนะทวไป

อสมน แตอาล และคณะ (2556: บทคดยอ) การวจยเรอง การปรบปรงระบบและเพมศกยภาพการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามในพนทจงหวดชายแดนภาคใต พ.ศ. 2556มวตถประสงคเพอพฒนาศกยภาพ การไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของผ ทเกยวของในงาน ไกลเกลยพฒนาคมอการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามและค าอธบายขอบญญตเกยวกบกฎหมายอสลามครอบครวและมรดก และเพอขบเคลอนระบบ การไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามในพนทจงหวดชายแดนภาคใต เปนการวจยเชงปฏบตการ (Action Research) โดยใชกระบวนการศกษาโดยการเกบขอมลเอกสาร การสมภาษณกลม และการประชมวพากษ วธด าเนนการวจยไดแก การจดอบรมกลมผน าศาสนาอสลามและกลมสตรในพนทจงหวดชายแดนภาคใต จ านวน 5 ครง รวมจ านวนทงสน 200 คน การประชมคณะกรรมการขบเคลอนทางวชาการเพอพฒนาระบบยตธรรมอสลาม จ านวน 8 ครง การประเมนผลการอบรมและการพฒนาเอกสารประกอบ ผลการวจยพบวา 1) การอบรมการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวและมรดกตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามในพนทจงหวดชายแดนภาคใตใชหลกสตรการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวและมรดกตามหลกศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต ผเขาอบรมสวนใหญมความพอใจตอการอบรมและเหนวาการอบรมดงกลาวมประโยชนมากทสด 2) คณะกรรมการขบเคลอนทางวชาการเพอพฒนาระบบยตธรรมอสลามมขอเสนอแนะ ใหมพฒนาระบบและกลไกการท างาน การก าหนดศนยไกลเกลยน ารอง และการสนบสนนการไกลเกลยขอพพาทครอบครวและมรดกตามบทบญญตศาสนาอสลามของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดและคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด 3) ผประเมนผลการอบรมตามหลกสตรและคมอไกลเกลยมขอเสนอดานกระบวนการจดอบรม คมอหลกสตรและเอกสาร และดานอนๆ 4) ในการพฒนาเอกสารประกอบ ไดมการจดแปลคมอไกลเกลยขอพพาทครอบครวและมรดกอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดเปนภาษามลายอกษรยาวพรอมจดพมพเผยแพร การจดท าพมพคมอขอบญญตกฎหมายอสลามวาดวยครอบครวและมรดก การจดท าค าอธบายคมอขอบญญตกฎหมายอสลามวาดวยครอบครวและมรดกประเดนการเฏาะลากโดยมสนจางและการฟะซค และการจดท าบทความเรองรปแบบศนยไกลเกลยขอพพาทครอบครวและมรดกอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดชายแดนภาคใต

12

1.2.3.2 งานวจยทเกยวของกบบทบาทของหนวยงานองคกรศาสนาอสลาม

วนย นยเนตร (2547: บทคดยอ) ไดท าการศกษาเกยวกบบทบาททางดานการบรหารการพฒนาชมชนของผ น าศาสนาอสลาม ศกษาเฉพาะกรณกรงเทพมหานคร จากการศกษาพบวา ผน าศาสนาอสลามทมระดบการศกษาสายสามญตางกนจะท าใหมความคดเหนตอระดบการพฒนาชมชนแตกตางกน ผน าศาสนาทมคณสมบตแตกตางกน มความคดเหนตอปญหาในการบรหารการพฒนาชมชน ไมแตกตางกน ประชาชนทมอายตางกน มความคดเหนตอภาวะผน าของผน าศาสนาอสลามแตกตางกน ความคดเหนตอระดบการพฒนาชมชน มความสมพนธกบความคดเหนตอปญหาในการบรหารการพฒนาชมชน ความคดเหนตอบทบาทในการบรหารการพฒนาชมชนของผน าศาสนาอสลาม มความสมพนธกบความคดเหน ตอภาวะผน าของผน าศาสนาอสลาม ความคดเหนตอภาวะผน าของศาสนาอสลาม มความสมพนธกบความคดเหนตอคณลกษณะ ผน าของผน าศาสนาอสลามในชมชน

อดม หล าเบญสะ (2544 : 169) วจยเรอง บทบาทของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดในจงหวดชายแดนภาคใต พบวา คณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดชายแดนภาคใตซงประกอบดวย จงหวดปตตาน ยะลา นราธวาส สตล และสงขลา และมบทบาทหนาทตามพระราชบญญตการบรหารองคกรศาสนาอสลาม พทธศกราช 2540 ไดใหอ านาจไวใน มาตรา 26 ในสวนทเกยวของกบมสยดและคณะกรรมการอสลามประจ ามสยดนน คณะกรรมการอสลามประจ าจงหวด ในจงหวดชายแดนภาคใต มบทบาททเดนชด 5 ดาน ไดแก ก ากบดแลและตรวจตราการปฏบตงานของคณะกรรมการอสลามประจ ามสยด ประนประนอมหรอชขาดค ารองทกขของสปปรษประจ ามสยด การก ากบดแลการคดเลอกและการแตงตงกรรมการอสลามประจ ามสยด การพจารณาการจดตงมสยด และการแตงตงผรกษาการแทนในต าแหนงอหมาม คอเตบ และบหลน เมอต าแหนงดงกลาววางลง สวนท เกยวกบกจการทวไปตามหลกศาสนาอสลามน นการคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดในจงหวดชายแดนภาคใต มบทบาททเดนชด 4 ดาน ไดแก ใหค าปรกษาและเสนอความเหนเกยวกบศาสนาอสลามตอผวาราชการจงหวดออกหนงสอรบรองการสมรสและการหยาตามบญญตแหงศาสนาอสลาม การประนประนอมขอพพาทเกยวกบเรองครอบครวและมรดกตามบญญตแหงศาสนาอสลาม เมอไดรบการรองขอ และการออกประกาศและใหค ารบรองเกยวกบกจการศาสนาอสลามในจงหวด

จากการศกษางานวจยขางตน พบวาการไกลเกลยขอพพาทเรองเกยวกบครอบครวและมรดก มการน ามาปฏบตอยางเปนระบบแบบแผนมากขน โดยภาครฐมสวนในการพฒนาระบบ และปรบปรงในสวนกลไกในการปฏบตของกระบวนการไกลเกลยของส านกงานคณะกรรมการอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต แตยงขาดการศกษาในวธการดานเทคนคการ

13

ไกลเกลยขอพพาทของแตละส านกงานคณะกรรมอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต อกทงยงขาดในสวนของการประเมนความพงพอใจของประชาชนทมาใชบรการ ซงถอเปนหวใจส าคญในการน าขอมลจากการใชบรการมาเปนน าขอเสนอแนะปรบปรงกระบวนการไกลเกลยของส านกงานตอไป

ความแตกตางระหวางงานวจยทเกยวของดานการไกลเกลยขอพพาทตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามและบทบาทของหนวยงานองคกรศาสนาอสลาม กบงานวจยชนนนน กลาวคอ งานวจยชนนมงแนนประเดนทเกยวของกบการศกษาวธการไกลเกลยขอพพาทของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลาโดยเฉพาะอยางยงวธการไกลเกลยเชงเทคนค อกทงยงพบวาไมไดมการท าการวจยมากอน รวมทงการศกษาความพงพอใจของผรบบรการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา ซงพบวาไมมการส ารวจ ตรวจสอบความพ งพอใจของประชาชนทเขามาใชบรการ อาจกลาว ไดวาเปนหวใจหลกในการน าขอเสนอความพงพอใจเหลานนมาปรบปรงวธการไกลเกลยขอพพาทแกส านกงาน และกลไกตางๆใหมประสทธภาพ ตลอดจนการรวบรวมแนวทางในการแกไข ปรบปรงรปแบบการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา เพอเปนแนวทางในการพฒนาองคกรอสลาม และสงคมมสลมตอไป

1.2 วตถประสงคของกำรวจย 1.3.1 เพอศกษาวธการไกลเกลยขอพพาทของส านกงานของคณะกรรมการอสลาม

ประจ าจงหวดสงขลา 1.3.9 เพอศกษาระดบและเปรยบเทยบความพงพอใจของผรบบรการโดยการจ าแนก

ตามเพศ อาย และระดบการศกษา (ศาสนา) ของการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

1.3.3 เพอรวบรวมขอเสนอแนะแนวทางการแกไข ปรบปรงการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

1.4 ควำมส ำคญและประโยชนทคำดวำจะไดรบ 1.4.1 ทราบถงวธการไกลเกลยขอพพาทของส านกงานของคณะกรรมการอสลาม

ประจ าจงหวดสงขลา 1.4.2 ทราบถงระดบความพงพอใจของผรบบรการโดยการจ าแนกตามเพศ อาย และ

ระดบการศกษา (ศาสนา) ของการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

14

1.4.3 ทราบถงปญหา อปสรรคและขอเสนอแนะในการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

1.4.4 เพอเปนแนวทางใหกบภาครฐไดเขาใจบรบทส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลาในการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครว

1.4.5 สามารถน าขอมลวจยในครงน เปนพนฐานเพอเปนแนวทางแกไขปญหาครอบครวในสงคมมสลม

1.4.6 เพอเพมประสบการณและความรแกผวจย 1.4.7 เปนแนวทางในการไกลเกลยแกคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

และจงหวดอนๆ

1.5 ขอบเขตของกำรวจย

การศกษาการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา : วธการ และความพงพอใจของผใชบรการ ประกอบไปดวย 2 ดาน ดงน

1.5.1 ขอบเขตดานเนอหา มดงน 1.5.1.1 ศกษาถงวธการไกลเกลยของส านกงานของคณะกรรมการอสลาม

ประจ าจงหวดสงขลา 1.5.1.2 ศกษาถงความพงพอใจของผรบบรการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบ

ครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา 1.5.1.3 ขอเสนอแนวทางในการแกไข ปรบปรงรปแบบการไกลเกลยขอพพาท

เกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา 1.5.2 ขอบเขตภาคสนาม มดงน

1.5.2.1 ประชากรในการศกษาวจยไดก าหนดไว 2 กลมดวยกน ดานการวจยเชงคณภาพ ประชากรทงหมด 28 คน ของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา และดานการวจยเชงปรมาณจากผ มาใชบรการในการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา ประชากรทงหมด 198 คน 1.5.2.2 กลมตวอยางศกษาในการศกษาวจยไดก าหนดไว 2 กลมดวยกน ดานการวจยเชงคณภาพ ผใหขอมลหลก ทงหมด 5 คน ของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา และดานการวจยเชงปรมาณจากผมาใชบรการในการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา กลมตวอยางทงหมด 127 คน

15

1.6 กรอบแนวคดของกำรวจย การศกษาครงนผวจย ไดท าการศกษาการไกลเกลยขอพพาทเกยวกบครอบครวตาม

บทบญญตแหงศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา : วธการ และความพงพอใจของผใชบรการ ซงมกรอบแนวคดของการวจย ดงน

ตวแปรอสระ ตวแปรตำม

ขอมลสวนบคคลของผใชบรกำรไกลเกลยวำดวยครอบครวตำมบทบญญตแหงศำสนำอสลำมของส ำนกงำนคณะกรรมกำรอสลำมประจ ำจงหวดสงขลำ 1. เพศ

2. อาย 3. สถานภาพการสมรส 4. ศาสนา 5. อาชพ 6. ระดบการศกษา (ศาสนาอสลาม) 7. ระดบการศกษา (สามญ) 8. ประเภทของขอพพาทดานครอบครว 9. สถตของการใชบรการของผใชบรการ

ไกลเกลยเกยวกบครอบครวตามบทบญญตแหงศาสนาอสลามของส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

ว ธการ ความพ งพอใจของผรบบรการและแนวทางในการแกไข ปรบปรงรปแบบในไกลเก ล ย ข อ พ พ า ท เ ก ย ว ก บครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

ขอมลสวนบคคลของผท ำหนำท ไกลเกลยพพ ำท ขอพพ ำท เก ยวกบ ครอบครวตำมบทบญญตแหงศำสนำอสลำมของส ำนกงำนคณะกรรมกำรอสลำมประจ ำจงหวดสงขลำ

1. ทานส าเรจการศกษาระดบสงสดสามญ 2. ท านส าเรจการศกษ าระดบ ส งส ด

ศาสนา 3. ต าแหนงปจจบน 4. สถตของการไกลเกลยของผท าหนาท

ไกลเกลย

16

1.7 ขอตกลงเบองตน

ในงานวจยน ผวจยไดก าหนดขอตกลงเบองตนไวดงน

1.7.1 การปรวรรตอกษรอาหรบเปนอกษรอาหรบ-ไทยและไทย-องกฤษ ผวจยใช

รปแบบของวทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน

1.7.2 การแปลความหมายอายะฮอลกรอาน ผวจยจะยดพระมหาคมภรอลกรอาน

พรอมค าแปลเปนภาษาไทยของสมาคมนกเรยนเกาอาหรบประเทศไทย ซงพมพเผยแผโดยศนย

กษตรยฟะฮด เพอการพมพอลกรอานเปนหลกในการแปล

1.7.3 การอางองอลกรอาน ผวจยจะใชการอางองโดยระบชอสเราะฮและล าดบอายะฮ

เชน (อลฟาตหะฮ : 2) หมายถง สเราะฮอลฟาตหะฮ อายะฮท 2

1.7.4 การกลาวถงโองการในอลกรอาน ผวจยจะใชค าวาอายะฮเพอทบศพทเดมไว

1.6.5 การอางองหะดษ ผวจยจะอางผบนทกหะดษและหมายเลขหะดษโดยเขยนไว

หลงตวบทและความหมาย เชน ( 9221:8) หมายถง หะดษ(บนทกโดย Muslim,

2001:8)

1.7.6 การอางองขอความอนทนอกเหนอจากอลกรอานและหะดษ หากเปนการคดลอก

ขอความมาทงหมดผวจยจะอางองแบบนาม-ป (Author- Date)โดยระบชอผแตง ปทพมพและเลข

หนาในวงเลบ (…)

1.7.7 การแปลต าราหนงสอและเอกสารตางๆ จากภาษาตางประเทศมาเปนภาษาไทย

ผวจยจะแปลความหมายโดยภาพรวม แตจะยงรกษาความหมายเดมของขอความอยางสมบรณทสด

1.7.7 การอธบายอลกรอานผวจยไดใชหลกการอลมลกรอาน

1.7.8 การอธบายอลหะดษผวจยไดใชหลกการมสเฎาะละหหะดษ

1.7.9 เครองหมาย … วงเลบดอกไม ใชส าหรบอายะฮอลกรอาน

1.7.10 เครองหมาย “......” เปนเครองหมายทใชส าหรบการแปลความหมายของ

อลกรอานและอลหะดษ ตลอดจนค าพดของนกวชาการทน ามาอางอง

1.7.11 ((…)) วงเลบปกค ใชส าหรบตวบทอลหะดษ

1.7.12 (…) วงเลบเดยว ใชส าหรบการเขยนอางองและการอธบายศพททส าคญ

17

1.7.13 ส ญ ลกษ ณเป น ภ าษ าอ าห รบ ท ม าจากค าว า “ญ ลล ะ ญ ะล า ล ฮ ”

ซงมความหมายวา “พระองคอลลอฮทรงเกรยงไกรทรงสงสง” เปนค าทมสลมใชกลาวยกยองและ

สรรเสรญพระองคอลลอฮหลงจากทไดพาดพงถงนามพระองค

1.7.14 สญลกษณเปนภาษาอาหรบทมาจากค าวา “ศอลลลลอฮอะลยฮวะสลลม”

ซงมความหมายวา “ขออลลอฮทรงประทานความโปรดปรานและความสนตแดทาน” เปนค าท

มสลมใชหลงจากไดมการพาดพงถงศาสนฑตมหมมด

1.7.15 สญลกษณเปนค าขอพรภาษาอาหรบมาจากค าวา“อะลยฮสลาม”หมายถง

ขออลลอฮทรงประทานความสนตแดทาน เปนค าทใชหลงจากไดมการกลาวถงทานศาสนทต

หรอเราะสลทานอนยกเวนศาสนฑตมหมมดหลงจากทมการกลาวถง

1.7.16 สญลกษณเปนค าขอพรภาษาอาหรบมาจากค าวา “เราะฏยลลอฮอนฮ”

หมายถง “ขออลลอฮทรงโปรดปรานแกเขา”ใชหลงจากพาดพงถงนามของอครสาวกผชายหนง

คน

1.8 นยำมศพทเฉพำะ

1.8.1 วธการไกลเกลยขอพพาท หมายถงกระบวนการระงบขอพพาทโดยมผไกลเกลย

เปนคนกลางชวยเหลอ เพอคความสามารถประนประนอมกนส าเรจ

1.8.2 ความพงพอใจ หมายถง โดยสมครใจและความพอใจ ชอบใจ จากการไดรบ

การบรการเปนไปตามความคาดหวงของการไกลเกลยขอพพาทเรองครอบครวของส านกงาน

คณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา

1.8.3 การใชบรการ หมายถง การเขารบการปฏบตเพอตอบสนองความตองการทท าให

เกดความพงพอใจของผมารบบรการส านกงานคณะกรรมากรอสลามประจ าจงหวดสงขลา

1.8.4 การไกลเกลยขอพพาท หมายถง การยตหรอการระงบขอพพาทดวยการตกลง

ยนยอมของคพพาทเอง โดยมผไกลเกลยเปนคนกลางชวยเหลอ เสนอแนะแนวทางเพอยตปญหา

และน าไปสการประนประนอมยอมความกน

1.8.5 ครอบครว หมายถง กรณพพาทเกยวกบครอบครวตามบทบญญตแหงศาสนา

อสลาม ไดแก ฟะซค ตะเละคลอ และเรองอน ๆ ทเกยวของกบปญหาครอบครว

18

1.8.6 ส านกงานคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา หมายถง หนวยงานท

ประกอบดวยกลมบคคลทไดรบเลอกตงเขาไป เพอปฏบตหนาททเกยวของกบศาสนาอสลามใน

จงหวดสงขลา ตามพระราชบญญตการบรหารองคกรศาสนาอสลาม พ.ศ. 2540

1.8.7 ขอเสนอแนะ หมายถง ขอเสนอแนะของผใชบรการ และผท าการไกลเกลยขอ

พพาทเกยวกบครอบครวของส านกงานของคณะกรรมการอสลามประจ าจงหวดสงขลา