บทท 1 บทน า

ทมาและความส าคญ

ประเพณท าพมผาปาหรอทอดผาปา เปนประเพณทท าในชวงเวลากลางคน ซงในวน รงขนจะมประเพณลากพระ การจดพมผาปาเปนประเพณทแสดงออกถงความเจรญทางวฒนธรรมของชาวจงหวด สราษฎรธาน ถอปฏบตกนมาชานานและมเพยงทเดยวเทานน จงนบไดวาเปนประเพณหนงเดยวในประเทศ

ประเพณชกผาพม ประเพณลากพระ เปนประเพณ ส าคญของจงหวดสราษฎรธาน หลอมรวมวฒนธรรมอนดงาม สานตอ เอกลกษณ ของทองถน ใหคงอย และเปนทรจกของคนโดยทวไป เพราะ เปนกจกรรมทาง ศาส นาทสามารถกลอมเกลาจตใจ สรางความ รก ความ สามคค ใหกบ คนในชมชน ดงนนทางสมาชกในกลมจงเลอกทจะศกษาคนควารวบรวมประวตความเปนมา ความส าคญ ตลอดจนการประกอบพธกรรมทเกยวของกบงานประเพณดงกลาว เพอจะไดสานตอความเจรญรงเรอ งทางวฒนธรรมของทองถนตอไป

วตถประสงค

1. เพอศกษาประเพณชกพมชกพระ ซงเปนประเพณหนงเดยวในประเทศ

2. เพอเผยแพรประเพณชกพมชกพระ ใหคนรนหลงไดรจก

3. เพออนรกษสบสานประเพณหนงเดยวในประเทศใหคงอยไวตลอดไป

ผลทคาดวาจะไดรบ

1. ไดรบความรในเรองประเพณชกพมชกพระ ซงเปนประเพณหนงเดยวในประเทศ

2. คนรนหลงได รจกประเพณทดงาม เรยนรขอมลเกยวกบงานประเพณชกพมชกพระผานสอ ในรปแบบตางๆ

3. เยาวชน ประชาชน เขาใจ ภมใจ หวงแหน มรดกทางวฒ นธรรม สบสานงานประเพณชก พม ชกพระทปฏบตกนมาจากรนสรนซงเปนประเพณหนงเดยวในประเทศใหคงอยไวตลอดไป

ขอบเขตของการศกษา

การศกษาโครงงานสงคมศกษา ศาสนาและวฒนธรรม เรอง สบสาน งานประเพณหนงเดยวในประเทศ ไดแบงการศกษาออกเปน 3 ขนตอนดงน ขนตอนท 1 ศกษาคนควารวบรวมขอมล ประเพณชกพมชกพระ ซงเปนประเพณหนงเดยวในประเทศ ดวยวธการสมภาษณบคคลในทองถน ศกษาคนควาขอมลเพมเตม จากหนงสอและอนเตอรเนต ขนตอนท 2 น าเสนอผลงานในรปแบบสอ 2.1 จดท าแผนพบ น าเสนอขอมลเกยวกบงานประเพณชกพมชกพระ 2.2 ผลตสอหนงสอเลมเลกส าหรบเยาวชน ประชาชนทวไปไดศกษาคนควา ขอมลเพมเตม 2.3 สรางเสรมนสยรกการอาน ควบคเกรดความร สาระดๆ จากการประดษฐ

ทคนหนงสอเผยแพรความรใหแกผทสนใจ 2.4 ผลตพดใหความร เรองประเพณชกพมชกพระ

ขนตอนท 3 การประเมนผลการจดท าโครงงาน 3.1 ประเมนความพงพอใจเกยวกบชนงานสอ 3.2 ประเมนความพงพอใจเกยวกบการน าเสนอผลงานโครงงาน เรอง “สบสาน งานประเพณหนงเดยวในประเทศ ” ตอเพอนนกเรยนและบคลากรภายใน โรงเรยนและเผยแพรความรแกผทสนใจภายนอกโรงเรยนควบคกนไป

2

บทท 2 เอกสารทเกยวของ

การ จดท าโครงงานครงนทางคณะผจดท าไดศกษาคนควา ขอมลจากสอตาง ๆ ทงสอบคคล

สอสงพมพและสออเลกทรอนกสมาผสมผสานหลอมรวมเปนองคความรใหเกยวของกบการจดท าโครงงาน ดงน 1. งานประเพณ

ประเพณ เปนกจกรรมทมการปฏบตสบเนองกนมา เปนเอกลกษณและมความส าคญตอ สงคม เชน การแตงกาย ภาษา วฒนธรรม ศาสนา ศลปกรรม กฎหมาย คณธรรม ความเชอ ฯลฯ อนเปนบอเกดของวฒนธรรมของสงคมเชอชาตตางๆ กลายเปนประเพณประจ าชาตและถายทอดกนมาโดยล าดบ หากประเพณนนดอยแลวกรกษาไวเปนวฒนธรรมประจ าชาต หากไมดกแกไขเปลยนแปลงไปตามกาลเทศะ

ประเพณลวนไดรบอทธพลมาจาก สงแวดลอม ภายนอกทเขาสสงคม รบเอาแบบปฏบตทหลากหลายเขามาผสมผสานในการด าเนนชวต ประเพณจงเรยกไดวาเปน วถแหงการด าเนนชวตของสงคม โดยเฉพาะศาสนาซงมอทธพลตอประเพณไทยมากทสด วดวาอารามตางๆ ในประเทศไทยสะทอนใหเหนถงอทธพลของพทธศาสนาทมตอสงคมไทย และชใหเหนวาชาวไทยใหความส าคญในการบ ารงพทธศาสนาดวยศลปกรรมทงดงามเพอใชในพธกรรมทางศาสนาตงแตโบราณกาล เปนตน

ความหมายของประเพณ พระยาอนมานราชธน ไดใหความหมายของค าวาประเพณไววา ประเพณ คอ คว ามประพฤตทชน

หมหนงอยในทแหงหนงถอเปนแบบแผนกนมาอยางเดยวกน และสบตอกนมานาน ถาใครในหมประพฤตออกนอกแบบกผดประเพณ หรอผดจารตประเพณ

ค าวาประเพณ ตามพจนานกรมภาษาไทยฉบบบณฑตยสถาน ไดก าหนดความหมายประเพณไววา ขนบธรรมเนยมแบบแผน ซ งสามารถแยกค าตางๆ ออกไดเปน ข นบ มความหมายวา ระเบยบแบบอยาง ธรรมเนยมมความหมายวา ทนยมใชกนมา และเมอน ามารวมกนแลวกมความหมายวา ความประพฤตทคนสวนใหญ ยดถอเปนแบบแผน และไดท าการปฏบตสบตอกนมา จนเปนตนแบบทจะใหคนรนตอๆ ไปไดประพฤตปฏบตตามกนตอไป

โดยสรปแลว ประเพณ หมายถง ระเบยบแบบแผนทก าหนดพฤตกรรมในสถานการณตางๆ ทคนในสงคมยดถอปฏบตสบกนมา ถาคนใดในสงคมนนๆฝาฝนมกถกต าหนจากสงคม ลกษณะประเพณในสงคมระดบประเทศชาต มทงประสมกลมกลนเปนอยางเดยวกน และมผดแผกก นไปบางตามความนยมเฉพาะทองถน แตโดยมากยอมมจดประสงค และวธการปฏบตเปนอนหนงอนเดยวกน มเฉพาะสวนปลกยอยท

เสรมเตมแตงหรอตดทอนไปในแตละทองถน ส าหรบประเพณไทยมกมความเกยวของกบความเชอในคตพระพทธศาสนาและพราหมณมาแตโบราณ ความเปนมาของประเพณ

ประเพณมบอเกดมาจากสภาพสงคม ธรรมชาต ทศนคต เอกลกษณ คานยม โดยความเชอของคนในสงคมตอสงทมอ านาจเหนอมนษยนนๆ เชน อ านาจของดนฟาอากาศและเหตการณทเกดขนโดยไมทราบสาเหตตางๆ ฉะนนเมอเวลาเกดภยพบตขน มนษยจงตองออนวอนรองขอในสงทตนคดวาจะชวยไดพ นภยนนผานพนไปแลว มนษยกแสดงความรคณตอสงนนๆดวยการท าพธบชา เพอเปนสรมงคลแกตนเอง ตามความเชอ ความรของตน เมอความประพฤตนนคนสวนรวมสงคมยดถอปฏบตเปนธรรมเนยม หรอเปนระเบยบแบบแผน และท าจนเปนพมพเดยวกน สบตอๆกนจนกลายเปนประเพณของสงคมนนๆ

ประเพณและวฒนธรรม เมอวาโดยเนอความกเปนสงอยางเดยวกน คอ เปนสงทไมใชมอยในธรรมชาตโดยตรง แตเปนสงทสงคมหรอคนในสวนรวมรวมกนสรางใหมขน แลวถายทอดใหแกกนไดดวยลกษณะและวธการตางๆวาโดยเนอหาของประเพณและวฒนธรรมทอยในจตใจของประชาชนเกยวกบเรองความคดเหน ความรสก ความเชอ ซงสะสมและสบตอรวมกนมานานในสวนรวม จนเกดความเคยชน เรยกวา นสยสงคมหรอประเพณ

ประเภทของประเพณ

ประเภทของประเพณแบงออกเปน 3 ประเภท ไดแก 1. จารตประเพณ หรอกฎศลธรรม หมายถง สงซงสงคมใดสงคมหนงยดถอและปฏบตสบกนมาอยาง

ตอเนองและมนคง เปนเรองของความผดถก มเรองของศลธรรมเขามารวมดวย ดงนนสมาชกในสงคมตองท า ผใดฝาฝนถอวาเปนผดเปนชว จะตองถกต าหนหรอไดรบการลงโทษจากคนในสงคมนน เชน ลกหลานตองเลยงดพอแมเมอทานแกเฒา ถาใครไมเลยงดถอวาเปนคนเนรคณหรอลกอกตญญ จารตประเพณของแตละสงคมนนยอมไมเหมอนกน เพราะมคานยมทยดถอตางกน การน าเอาจารตประเพณของตนไปเปรยบเทยบกบของคนอนแล วตดสนวาดหรอเลวกวาของตนยอมเปนสงทไมถกตอง เพราะสภาพสงคม สงแวดลอม ตลอดจนความเชอของแตละสงคมยอมแตกตางกนไป

2. ขนบประเพณ หรอสถาบน หมายถง ระเบยบแบบแผนทสงคมไดก าหนดไวแลวปฏบตสบตอกน ทงโดยทางตรงและทางออม ทางตรง ไดแก ประเพณท มการก าหนดเปนระเบยบแบบแผนในการปฏบตอยางชดแจงวาบคคลตองปฏบตอยางไร เชน สถาบนโรงเรยน มโรงเรยน มผสอน มผเรยน มระเบยบการรบสมคร การเขาเรยน การสอบไล เปนตน ทางออม ไดแก ประเพณทรกนโดยทวไป โดยไมไดวางระเบยบไวแนนอน แต ปฏบตไปตามค าบอกเลา หรอตวอยางจากทผใหญหรอบคคลในสงคมปฏบต เชน ประเพณเกยวกบการเกด การตาย การแตงงาน ซงเปนประเพณเกยวกบชวต หรอประเพณเกยวกบเทศกาล ตรษ สารท การขนบานใหม เปนตน

4

3. ธรรมเนยมประเพณ หมายถง ประเพณเกยวกบเรองธรรมดาสามญททกคนควรท า มความผดถก เหมอนจารตประเพณ เปนแนวทางในการปฏบตททกคนปฏบตกนทวไปจนเกดความเคยชน และไมรสกเปนภาระหนาท เพราะเปนสงทมมานานและใชกนอยางแพรหลาย สวนมากเปนมารยาทในดานตางๆ เชน การแตงกาย การพด การรบประทานอาหาร การเปนแขกไปเยยมผอน ฯลฯ ธรรมเนยมประเพณเปนเรองททกคนควรท าแมมผฝาฝนหรอท าผดกไมถอวาเปนเรองส าคญแตอาจถกต าหนวาเปนคนไมไดรบการศกษา ไมมมารยาท ไมรจกกาลเทศะ 2. ประเพณทอดผาปา พธทอดผาปา เปนการท าบญอกอยางหนงของชาวพทธ คลายกบพธทอดกฐน แตไมมก าหนด ระยะเวลาจ า กด คอสามารถจะทอดเมอไรกไดเชนกน อกทงยงไมเจาะจง เกยวกบภกษทจะรบผากฐนแตอยางใด ประวตความเปนมา ในสมยพทธกาล เมอครงทพระบรมศาสดายงมได ทรงอนญาตใหพระภกษทงหลาย รบจวร จากชาวบาน พระภกษเหลานนจงตองเทยวเกบผาทขาทงแลวเชน ผาเปรอะเปอน ทชาวบานไมตองการ น ามาทงไว ผาหอศพ ฯลฯ เมอรวบรวมผาชนเลกชนนอย พอแกความตองการแลว จงน ามาซกท าความสะอาด ตดเยบ ยอม เพอท าเปนจวร สบง หรอสงฆาฏ ผนใดผนหนง การท าจวรของภกษในสมยพทธกาล จงคอนขางยงยาก และเปนงานใหญ ดงทกลาวไวแลวในเรองพธทอดกฐน ครนชาวบานทงหลาย เหนความยากล าบากของพระภกษสงฆ ตองการจะน าผามาถวาย แตเมอยงไมมพทธานญาต โดยตรง จง น าผาไปทอดทงไว ณ ทตางๆ เชนในปา ตามปาชา หรอขางทางเดน เมอภกษสงฆมาพบ เหนวาเปนผาทผเปนเจาของทอดอาลยแลว กน าเอาท าเปนสบง จวร พธการทอดผาปากมความเปนมาดวยประการละฉะน ส าหรบในเมองไทย พธทอดผาปาไดนบการรอฟนขนในสมยพ ระบาทสมเดจ พระจอมเกลาเจาอยหวรชกาลท 4 ดวยทรงพระประสงคจะรกษาขนบธรรมเนยมประเพณในทางพระศาสนา ประเภทของผาปา ความจรงแลว การทอดผาปามอยอยางเดยว คอการน าผาไปทงไวดงทกลาวมาแลว แตในปจจบนนยมท าในรปแบบตางๆ แตกตางกนไป จงมชอเรยกเปน 3 อยาง คอ 1. ผาปาหางกฐน หรอผาปาแถมกฐน 2. ผาปาโยงกฐน 3. ผาปาสามคค

1. ผาปาหางกฐน ไดแกผาปาทเจาภาพจดใหมขน ตอจากการทอดกฐน คอเมอ ท าพธทอดกฐนเสรจแลว กใหมการทอดกฐนดวยเลย จงเรยกวาผาปาหางกฐน หรอ ผาปาแถมกฐน

5

2. ผาปาโยง ไดแก ผาปาทจดท ารวมๆ กนหลายกอง น าบรรทกเรอแหไปทอด ตามวดตางๆ ทอยรมแมน า จงเรยกวาผาปาโยง จะมเจาภาพเดยวหรอหลายเจาภาพกได 3. ผาปาสามคค ไดแก ผาปาทมการแจกฎกาบอกบญไปตาม สถานทตางๆ ให รวมกน ท าบญแลวแตศรทธา โดยจดเปนกองผาปามารวมกน จะเปนกกองกได เมอถงวนทอด จะมขบวนแหผาปามารวมกนทวดอยางสนกสนาน บางทจดประสงค กเพอรวมกนหาเงน สรางถาวรวตถตางๆ เชน โบสถ วหาร ศาลาการเปรยญ และอนๆ ฯลฯ พธทอดผาปา ใหผเปนเจาภาพไปแจงความประสงคแกเจาอาวาส ทตองการจะน าผาปามาทอด เรยกวา เปนการจองผาปา เมอก าหนดเวลาเปนทเรยบรอยแลว กท าการตงองคผาปา ซงสงส าคญ ทจะตองมกคอ 1. ผา 2. กงไมส าหรบพาดผา และ 3. ใหอทศถวาย ไมเจาะจง พระรปใด รปหนง การตงองคผาปา เจาภาพจะจดหารผาส าหรบภกษมาผนหนง อา จเปนสบง จวร สงฆาฏ หรอทง 3 อยาง แลวแตศรทธาเพราะไมมขอก าหนด น ากงไมไปปกไวในภาชนะขนาดพอสมควร เพอใชเปนทพาดผาปา และใชส าหรบน าสงของเครองใชทจะถวายพระ เชน สบ ยาสฟน ผาเชดตว ผา อาบน าฝน สมด ดนสอ ฯลฯ ส าหรบเงนหรอ ปจจยนนนยมเสยบไว กบตนกลวยเลกๆ ในกองผาปานน การน าผาปาไปทอด ในสมยโบราณ ไมมตองจองผาปา เมอเจาภาพน าองคผาไปถงแลว กจดประทด หรอสงสญญาณ ดวยวธหนง ใ หพระทานรวามผาปา เปนอนเสรจพธ หรอ จะอยรอใหพระทาน มาชกผาปาดวยกได แตในปจจบน การทอดผาปานบวาเปนงานคอนขางใหญ ตองมการจองผาปา เพอแจงใหทางวด ทราบหมายก าหนดการ จะไดจดเตรยมการตอนรบ เมอถงก าหนด กจะมการแหแหนองคผาป ามาดวยขบวนเถดเทงกลองยาวหรอ แตรวง เปนทครกครน สนกสนาน ยงถาเปนผาปาสามคคตางเจาภาพ ตางแหมาพบกนทวด จนกลายเปนมหกรรมยอยๆ มการละเลนพนบาน หรอรวมรองร าท าเพลงรวมร าวง กนเปนทสนกสนาน บางทกอวนทอดกจะใหมมหรสพฉลองทบานของเจาภาพ การทอดผาปา ใหน าผาปาไปวางตอหนาภกษสงฆ กลาวถวายผาปา พระสงฆรปหนงผไดรบฉนทานมต จากหมสงฆกจะลกขนเดนถอตาลปตรมาชกผาบงสกลทองคผาปา โดยกลาวค าปรกรรมวา "อมง ปงสกลละจวะรง อสสามกง มยหง ปาปณาต" แปลเปนใจความไดวา "ผาบงสกลผนนเปนผาทไมมเจาของหวงแหน ยอมตกเปนของขาพเจา" ตอจากนนพระสงฆ จงสวดอนโมทนาในผลบญ เจาภาพกรวดน าอทศสวนกศล เปนอนเสรจพธ

6

ขอส าคญในการทอดผาปา สงทส าคญทสด ในการทอดผาปากคอ ผทถวายตองตงใจ หรอกลาวค าถวายอทศ แดพระภกษสงฆ ผตองการผาบงสกลอยางเดยว จงจะไดชอวาเปนการถวายผาปา ในสมยพทธกาล บคคลผมศรทธาปรารถนาทจะบวช กไปเทยวหาซอบาตร จวร และบรขารของพระภกษจากตลาด เมอบวชแลวในเวลาตอมาผาไตรจวรเกาขาดลง พระภกษทงหลายกไปเทยวหาเกบเศษผาทเขาทงไวตามถนนหนทางบาง ตามกองขยะบาง ตามปาชาบาง มาปะมาซอมแซมตามอยางนกพรตนกบวชในอดต ทงชาวบานผมศรทธายงไมกลาถวายผาไตรจวรแกพระภกษสงฆ เพราะเกรงวาจะผดวนยสงฆ แมพระพทธเจากยงไมไดบญญตใหพระภกษสงฆรบคฤหบดจวรได

ตอมา หมอชวกะ โกมารภจจะ ซงเปนนายแพทยประจ าพระองค กราบทลขอพรพระพทธเจาวา “พระพทธเจาขา พระผมพระภาคและพระสงฆทรงถอผาบงสกลเปนปกตอยแลว แตผา สไวยะกะ คนเลศกวาผาอนๆหลายพน หลายหมน หลายแสนค นอกจากพระผมพระภาคอรหนตสมมาพทธเจา หรอพระเจาพมพสารจอมราชาแลว ไมมใครอนทควรใชผาคน ขอพระผมพระภาคจงทรงกรณาโปรดรบ และขอพระองคจงทรงมพทธานญาตใหพระภกษสงฆรบคฤหบดจวรไดเถด พระพทธเจาขา” พระองค กทรงรบและอนโมทนา ตงแตบดนน พระพทธเจากทรงมพทธานญาตวา “ดกอนภกษทงหลาย เราอนญาตคฤหบดจวร รปใดปรารถนาจะใชผาบงสกลอยกจงใช รปใดปรารถนาจะใชคฤหบดจวรกจงใชตามปรารถนา แตเราสรรเสรญการยนดปจจยตามมตามได” ประชาชนชาวนครราชคฤห ไดทราบขาววาพระพทธเจาทรงอนญาตคฤหบดจวร ตางพากนยนดราเรงวา “บดนแหละหนา พวกเราจะไดถวายทาน จะไดท าบญ....” เพยงวนเดยวเทานน จวรหลายพนผนไดเกดขนแกสงฆมณฑลในพระนครราชคฤห ประชาชนชาวชนบทไดทราบขาว ตางกพากนยนดราเรงวา “บดนแหละหนา พวกเราจะไดถวายทาน จะไดท าบญ....” เพยงวนเดยวเทานน จวรหลายพนผนไดเกดขนแกสงฆมณฑลในชนบท

7

สวนพระภกษผถอธดงควตร ทานใชแตผาบงสกล คอเศษผาชนเลกชนนอยตามกองขยะบาง ตามถนนหนทางบาง หรอผาหอศพตามปา ชาบาง ทานเกบมาซกแลวน ามาเยบตอๆกนใหไดขนาดตามทตองการ แลวยอมดวยยางไมท าเปนผาไตรจวร อนมสเศราหมองควรแกสมณะผแสวงหาความสงบ ไมเปนไปเพอความสวยงามทท าใหกเลสเฟองฟ พระพทธเจาทรงบญญตไววาผาทเกบมาน จะตองเยบเปนผานงผาหมใหเสรจภายใน1 เดอน สวนเศษผาทเหลอหามเกบสะสมไว ทานจะใชผานงผาหมอยางน โดยไมรบผาจากผทน ามาถวาย ดงนนผทมศรทธา ตองการทจะใหทานไดใชผาทเราน ามาถวายบาง จะเปนไปเพอบญ เพอประโยชน และความสขแกตน เขาจงน าผาชนเลกบางใหญบาง หรอผาไตรจวรส าเรจบาง ไปวางไวในปาหรอตามทางเดนททานจะเดนมาพบเหนได เมอวางไวแลวกหนไปเสย เพราะถายงเฝาอยทานจะไมเอาเพราะเหตทชาวบานเอาผาไปวางไวตามปา จงเรยกวา “ผาปา”

เมอพระภกษรปนน ผานมาพบเขา เหนไมมเจาของ ทานกจะหยบเอาโดยกลาวค าวา “อมง ปงสกละจวะรง อสสามกง มยหง ปาปนาต ” แปลวา “ผาบงสกลอนไมมเจาของนเปนของขาพเจา ” การทอด (วาง) ผาปาน ไมมก าหนดวนหรอเดอน จะทอดเมอไรกได

พธทอดผาปา มขอส าคญอยวาใหอทศเปนผาปาจรง ๆ อยาเจาะจงถวายแกผใดโดยเฉพาะ ถาทอดลบหลงพระภกษสงฆผรบ เพยงแตตงใจขณะทอดวา ขออทศผาและเครองบรวารเหลานแกพระภกษผตองการผาบงสกลมาถงเฉพาะหนา เทานกถอวาไดทอดและถวายผาปาแลว

8

ถาเปนการทอดผาปาหมตอหนาสงฆผรบ พงกลาวค าอทศถวายทงบาลและค าแปล ดงน

ค าถวายผาปา อมาน มะยง ภนเต ปงสกละจวะราน สะปะรวาราน ภกขสงฆสสะ โอโณชะยามะ สาธ โน ภนเต ภกขสงโฆ อมาน ปงสกละจวะราน สะปะรวาราน ปะฏคคณหาต อมหากง ฑฆะรตตง หตายะ สขายะ

ค าแปล ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอนอมถวาย ผาบงสกลจวร กบทงบรวาร เหลาน แกพระภกษสงฆ ขอพระภกษสงฆจงรบ ผาบงสกลจวร กบทงบรวารเหลาน ของขาพเจาทงหลาย เพอประโยชนและความสข แกขาพเจาทงหลาย สนกาลนานเทอญฯ

ในปจจบนน ไดน าค าวา “ผาปา” มาเปนกจกรรมหาเงนเขาวด เพอน าไปใชใน พทธศาสนกจ ทะนบ ารงพระพทธศาสนาใหย งยน เชน น าไปสรางโบสถ วหาร หรอบรณะซอมแซมวด พธการทอดผาปาเกดจากชาวบาน ผ มจตศรทธาชกชวน กนมาท าบญ โดยน ากงไมพรอมใบมาปกลงในถงขาวสาร มผาอาบน า หรอผาไตรจวร พาดไวทกงไม และของใชอนๆทจ าเปนตอพระภกษกน ามาแขวนไวตามกงไมนน มเงนเสยบไมปกรวมๆกนหรอจดเปนพม แลวน าไปถวายสงฆทานโดยมพระภกษตงแต 1 รปขนไป เปนผรบสงฆทาน ค าวา “ผาปา” หรอ “กฐน” พระบรมศาสดาทรงบญญตใหใชในกจการของสงฆในพระพทธศาสนาเทานน ไมควรน าวธการนหรอค าเหลานไปใชภายนอกพระพทธศาสนา เชน ผาปาชวยเดกยากจน ผาปาสรางโรงเรยน ผาปาชวยชาต ฯลฯ. เพราะผดวตถประสงคและผดความหมายตามพทธบญญต ควรน าค าอนมาใชแทนค าวา “ผาปา” หรอ “กฐน” โดยไมตองท าพธสงฆ จะถกตองและเหมาะสมกวา

9

บทท 3 อปกรณและวธการด าเนนการ

อปกรณ

1. กระดาษ A4 2. ปากกา 3. ดนสอ 4. ไมบรรทด 5. ยางลบ 6. มดคตเตอร 7. สอะคอลก 8. กรรไกร 9. กาวลาแทก 10. กาวสองหนา 11. คอมพวเตอร 12. กลองถายรป 13. บอรด 14. แผน P.V.C 15. กระดาษขาวเทา 16. สตกเกอรใส 17. สเปรยเคลอบเงา 18. กระดาษโปสเตอร

วธด าเนนการ ตอนท 1 ศกษาสบคนรวบรวมขอมลประเพณชกพมชกพระ ประเพณหนงเดยวในประเทศ 1. ศกษาคนควาขอมลประเพณชกพมชกพระ ซงเปนประเพณหนงเดยวในประเทศ ดวยวธการ

สมภาษณบคคลในทองถน และศกษาคนควาขอมลเพมเตมจากหนงสอและอนเตอรเนต 2. รวบรวมขอมลทไดจากการสบคนเกยวกบประเพณชกพมชกพระ ตอนท 2 จดท าแผนพบ หนงสออานเพมเตม ทคนหนงสอและพด เพอเปนการเผยแพรความรใหแกผทสนใจ 1. น าขอมลทไดจากการสบคนมาอภปรายและสรปเนอหา 2. ออกแบบจดท าแผนพบ หนงสออานเพมเตม ทคนหนงสอ และพด 3. น าแผนพบ หนงสออานเพมเตม ทคนหนงสอและพดททางกลมไดออกแบบแลวใหครท

ปรกษาตรวจสอบดความถกตอง ความสวยงามและความเหมาะสม จากนนน าไปปรบปรงและแกไขใหถกตอง

4. น าแผนพบ หนงสออานเพมเตม ทคนหนงสอและพด ใหครทปรกษาตรวจสอบดความถกตอง อกครง

5. น าแผนพบ หนงสออานเพมเตม พด และทคนหนงสอ ทผานถกตองและเรยบรอยแลวน าไป เผยแพรความรใหแกผทสนใจ

ตอนท 3 ประเมนความพงพอใจของการใชสอ 1. จดท าแบบประเมนความพงพอใจในการน าเสนอผลงานในรปแบบแผนพบ หนงสออาน

เพมเตม ทคนหนงสอและพด 2. ลงพนทเกบขอมลการประเมนความพงพอใจของสอในรปแบบตางๆทไดน าเสนอ 3. วเคราะหและสรปความพงพอใจในการน าเสนอผลงาน 4. น าขอบกพรองไปแกไขและพฒนาตอไป

11

ตารางท 1 แสดงแผนการปฏบตงานในการจดท าโครงงาน “สบสานงานประเพณหนงเดยวในประเทศ”

ครงท วน เดอน ป รายงานการปฏบตงาน ผลงานการปฏบตงาน ผบนทก ครทปรกษา

1 20 พ.ย. 55 ระดมความคดเรองการจดท าโครงงาน

ไดชอเรองโครงงานทสนใจ

ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช. โชตวฒน

นางเพยงใจ นางมาลาตร น.ส. สานตย

2 20 พ.ย. 55 วางแผนการปฏบตงาน ไดแผนการปฏบตงาน ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช. โชตวฒน

นางเพยงใจ นางมาลาตร น.ส. สานตย

3 21-26 พ.ย. 55 ศกษาคนควาและรวบรวมขอมลประเพณชกพมชกพระ ดวยวธการสมภาษณบคคลในทองถน และศกษาคนควาขอมลเพมเตมจากหนงสอและอนเทอรเนต

ไดเนอหาขอมล เรอง ประเพณชกพมชกพระ

ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช. โชตวฒน

นางเพยงใจ นางมาลาตร น.ส. สานตย

4 26-27 พ.ย. 55 น าเนอหามาอภปรายและสรปท าสอในการน าเสนอผลงาน

ไดเนอหาทจะใชท าสอ ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช. โชตวฒน

นางเพยงใจ นางมาลาตร น.ส. สานตย

5 1-10 ธ.ค. 55 ชวยกนระดมความคดออกแบบแผนพบหนงสออานเพมเตม ทคนหนงสอและพด

ไดผลงานการน าเสนอในรปแบบแผนพบ หนงสออานเพมเตม ทคนหนงสอและพด

ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช. โชตวฒน

นางเพยงใจ นางมาลาตร น.ส. สานตย

6 11-15 ธ.ค. 55 - จดท ารปเลมโครงงานและจดบอรดน าเสนอผลงาน -ตรวจสอบความถกตองและรปแบบของโครงงาน

ไดรปเลมโครงงานและบอรดในการน าเสนอผลงาน

ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช. โชตวฒน

นางเพยงใจ นางมาลาตร น.ส. สานตย

12

7 1ธ.ค. 56 เปนตนมา

น าโครงงานเผยแพรความรใหแกผทสนใจทงในโรงเรยนและนอกโรงเรยน

เผยแพรความรใหแกเยาวชนและประชาชนทวไป

ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช. โชตวฒน

นางเพยงใจ นางมาลาตร น.ส. สานตย

13

บทท 4 ผลการศกษาคนควา

จากการศกษาคนควาขอมลดานงานประเพณจากสอตาง ๆ ตลอดจนการลงพนทเพอท าการสมภาษณ

ผรดานงานประเพณชกพมชกพระทเปนประเพณอนดงามของชาวสราษฎรธานและเปนประเพณหนงเดยวท

มอยในประเทศไทยนน ไดผลการศกษา ดงน

ตารางท 1 แสดงผลการสมภาษณจากผอาศยอยในทองถนจงหวดสราษฏรธาน

ล าดบท วน เดอน ป ทด าเนนการสมภาษณ

ชอผใหการสมภาษณ

ขอมลทไดรบจากการสมภาษณ “ งานประเพณ ชกพมชกพระ”

ด าเนนการสมภาษณโดย

1 21 พ.ย. 55 นายรตน แกวทอง งานประเพณประจ าป ของ จงหวด สราษฎรธานของเราคองานชกพระ ทอดผาปาและแขงเรอยาว หรอทเรยกวา งานเดอน 11 ซงเปนงานทจดขนคาบเกยวกบวาระออกพรรษา หลงจากท าบญออกพรรษาแลว ชาวบานจะจดการนนมนตพระพทธรปขนรถพนมพระ งานนเปนสงทชาวบานดอน ท าขนดวยควา มเตมใจ ผลทไดคอการสานตอวฒนธรรมใหคงอยครบ

ด.ญ. สรวมล ด.ญ. มทวน ด.ช. โชตวฒน

2 21 พ.ย. 55 นางสจตรา แพวเศษ งานประเพณ ชกพม ชาวสราษฎร จะท ากนในเวลารงเชาของวนแรม 1 ค า พระภกษจ านวนเทากบพมผาปาจากวดตา ง ๆ จะจารกไปยงพมผาปาตามสลากทไดรบ กจะท าพธชกผา โดยเจาของพมและประชาชนทรวมท าบญกบผาปาจะนงลง พนมมอตรงไปยงพมผาปาดานหนาตน เมอพระภกษชกผาเสรจแลวกเปนอนเสรจพธ หลงจากนนพระภกษจะจารกกลบวด ชาวสราษฎรธานภาคภมใจในวฒนธรรมอนดนเปนอยางยงคะ

ด.ญ. สรวมล ด.ญ. มทวน ด.ช. โชตวฒน

3 26 พ.ย. 55 คณยายพลอย ประเพณชกพมชกพระเปนประเพณทเปน

สงทชาวบานดอน ท าขนดวยความเตมใจ แตผลท

ด.ญ. สรวมล

ได คอการสานตอวฒนธรรมใหคงอย สบไป

เปนการใชกจกรรมทางศาสนา เพอกลอมเกลา

จตใจ ใหรจกเหต-ผล บญ-กรรม ขอขอบคณ

ชาวบานดอนทสบทอดประเพณดๆ ใหด ารงมาถง

ปจจบนจะจดขนในเดอน 11 ซงเปนงานทจดขน

คาบเกยวกบวาระออกพรรษา หลงจากท าบญ

ออกพรรษาแลว ชาวบานจะจดการนมนต

พระพทธรปขนรถพนมพระ และในตอน

กลางคนจะมการขบรถดพมของชาวสราษฎรทท า

กนอยางสวยงาม

4 26 พ.ย. 55 คณยายชอย ประเพณชกพมชกพระ จดขนในเดอน 11 จะกจกรรมการจดพมผาปาสงเขาประกวด โดย ทกภาคสวนทงโรงเรยน หนวยงานราชการ ชมชน หางรานเอกชน ทมความพรอมกจดตกแตง พมผาปาอยางสวยงาม สวนพมหนาบานทวๆไป จะใชกงไมมาปกไว แลวหอยผาบงสกล เครอง-อฐบรขาร และสงของอนๆตามศรทธา ไวทพมไมนน การจดแตงพม สวนใหญจะใชเรองราวในพทธประวต และชาดกตางๆ มาจดแสดง งานนเหมอนเปนนทศนการพทธศาสนา ทจดแสดงกนทกมมเมองบานดอน ทมใหดกนมากๆ กแถวๆถนนตลาดลาง ชมชนหนองบว ถนนหนาเมอง ถนนดอนนก ถนนวดโพธ และมกระจายไปทวบานดอน

ด.ญ. สรวมล

5 26 พ.ย. 55 คณยายนม ชาวสราษฎ รจะมการน าเอ าสงของเครองใชตาง ๆ ไปแขวน กบตนไม เพอจะให พระภกษ ชกผา ในตอนใกลรง ในตอนเชาจะมกจกรรมตางๆ เชน การชกพระ การแขงเรอยาว โดยจะมเรองพระตามวดตาง ๆ มากมาย เปน 100 วด ซงเราสามารถจะท าบญไดทกวด ท าใหคนม ความรกและหวงประเพณนมากขน มการสงเสรม

ด.ญ. สรวมล

15

15

สอทศกษา

ให นกเรยน ชมชน และสถาบนทางราชการมสวนรวมมาตลอด ซงเราจะจดและมการเตรยมงานโดยเทศบาลนครสราษฎรธานเปนผด าเนนการคะ

16

สอทศกษา

ตารางท 2 แสดงผลการศกษาสบคนขอมลจากอนเทอรเนต

ล าดบท

วน เดอน ป ท

ด าเนนการสบคนจากอนเทอรเนต

หวขอเรอง ขอมลทไดรบจากการสบคน“ งานประเพณชกพมชกพระ” ด าเนนการสบคนโดย

1 21 พ.ย. 55 ประวตความเปนมาและความส าคญ

งานประเพณประจ าปงานประเพณประจ าจงหวดสราษฎรธาน

ของเราคองานชกพระ ทอดผาปาและแขงเรอยาว หรอทเรยกวา

งานเดอน 11 ซงเปนงานทจดขนคาบเกยวกบวาระออกพรรษา

หลงจากท าบญออกพรรษาแลว ชาวบานจะจดการนมนตพระพทธรป

ขนรถพนมพระ มาเตรยมพรอมกนทหนาศาลากลางจงหวด รอเวลาชก

พระทจะมในวนรงขนคอวนแรม 1 ค าเดอน 11 สวนชาวบานดอนกจะ

จดเตรยมพมผาปาหนาบาน ซงจะมพระภกษมาทอดผาในตอนเชาของ

วนแรม1 ค าเชนกน

ประเพณท าพมผาปาหรอทอดผาปา กระท าควบคกบประเพณ

ลากพระ ประเพณนจะท าในคนซงในวนรงขนจ ะมประเพณลากพระ

มท ากนเฉพาะในอ าเภอเมอง จงหวดสราษฎรธานเทานน แทจรงตงแต

เดมมาประเพณนเปนพธหนงทางพทธศาสนา ทกระท าตอกนมาตงแต

สมยพทธกาล คอพระพทธองคอนญาตใหพระภกษสงฆแสวงหาผา

บงสกล คอ ผาเปอนฝ นทไมมเจาของ ททงอย ตามปาดงบาง หอศพไว

ตามปาชาบาง หรอเศษผาททงอยตามถนนหนทางบาง น ามาซกตดเยบ

ดวยตนเองใชเปนจวร ตอมาเมอบรรดาพทธศาสนกชนสมยนนเหน

ความล าบากของพระภกษ จงไดน าผาดๆ ไปแขวนทงไวตามรมทาง

หรอตามปาชาขางทางทพระจะผานไปมา เพอพระจะได น าไปใช

ประโยชน

แตครงนนการทอดผาปายงไมไดก าหนดเวลา แลวแตใครม

ศรทธาจะท าเมอไรกทอดเมอนน เมอทรงบญญตจวรกาล คอ การ

แสวงหาและท าจวรขน จ ากด 1 เดอน นบแตออกพรรษาแลว และถา

ด.ญ. สรวมล ด.ญ.มทวน ด.ช.โชตวฒน

13 17 17

สอทศกษา

ไดกรานกฐนดวยขยายออกไปอก 4 เดอน จนถง วนเพญเดอน 4 การ

ทอดผาปาจงนยมท ากนในระยะน สวนมากในฤดออกพรรษ ใหม ๆ

แมทางราชการในประเทศไทยกเคยปรากฏวา มท าในระหวางเดอน 12

พรอมกบพระราชพธลอยพระประทป

การทอดผาปาทท ากนในประเทศไทย มท ากนหลายอยาง

อยางทเรยกวา ผาปาแถมกฐน คอ ทอดกฐนแลวเลยทอดผาปาดวยกม

โดยการเอาเครองไทยธรรมบรรจกระถาง กระบง กระจาด หรอถง

สงกะส แลวเอากงไมปกเอาผาหอย อทศตงไวตามทางทพระเทยว

บณฑบาตผานมา หรอน าไปตงไวตาม พระอารามแลวใหพระรวาม

ผาปามาถงทกม เครองผาปานอยางนอยมแตผาผนหนงหอยกงไมไป

ปกตามทดงกลาวแลวกมทท ากนอยางขนาดใหญถงปาวรองหรอ แจก

ฎกาใหทายกรบไปคนละองคสององคจนครบจ านวนภกษสามเณรทง

วด แลวน ามาทอดพรอมกนตามก าหนด ท ากนครกครนถงแหแหน

สนกสนานประกวดประชนกนพอถงวดแลวกประชมถวาย อทศตอ

หนาพระสงฆเชนนกม

ในวนหลงจากออกพรรษาแลวคอ วนแรม 1 ค า เดอน 11

จงหวดสราษฎรธาน นยมจดผาอนเปนบงสกลจวร พรอมดวยเครอง

บรวารตาง ๆ ทจะขาดเสยมไดกคอผาหนงผนเพอใหพระสงฆพจารณา

และอาหารปนโต 1 เถา เพอถวายใหพระทานไดฉน สวนสงของ

นอกจากทกลาวมานนกมการจดถวายพระสงฆตามก าลงศรทธา โดย

นยมจดพมผาปาไวบรเวณหนาบาน มเลขหมายประจ าพมไว บางบาน

กจดท าพมผาปาอยางงดงามและมการประกวดกน มกรรมการซงทาง

เทศบาลไดจดตงขนพจารณาใหไดรบรางวล เปนเกยรต เปนทระลกใน

18

18

สอทศกษา

การบ าเพญกศล ผจดการคอเทศบาลและอ าเภอรวมกน ไดน าสลาก

นน ๆ ถวายแดพระภกษสงฆ โดยไมจ าเพาะเจาะจงแลวแตทานจะจบ

สลากไดแลว กนมนตไปชกผาปาตามสถานทนน ๆ ในเวลาเชาตงแต

06.00 น. เปนตนไป อนนบวาเปนกศลสงฆทานในพระพทธศาสนา

ประการหนง

พระมหาบญโฮม ปรปณณสโล (ไชยฤทธ) ผชวยเจาอาวาสวด

ทาไทร เขยนลงใน นสพ.กระแสขาว(ภาคใต) ฉบบประจ าเดอน พ.ย.

2547 เกยวกบประเพณทอดผาปาหนาบานของชาวบานดอนไววา

ประเพณการทอดผาปาในเทศกาลวนออกพรรษา ซงตรงกบวนแรม

1 ค า เดอน 11 ของจงหวดสราษฎรธานตามทไดกระท ากนอย ณ บดน

ไดม นางพยอม นามสกลเดมคอ เรมกอสกล (ธดาของนายเอม นางข า

เรมกอสกล) ซงมภมล าเนาอยทตลาดทาทองใหม ต าบลทาทองใหม

อ าเภอกาญจนดษฐ จงหวดสราษฎรธาน เปนผรเรมจดใหมประเพณ

ทอดผาปาออกพรรษาขน ณ วดทาไทร ต าบลทาทองใหม

อ าเภอกาญจนดษฐ จงหวดสราษฎรธาน ทกวนแรม 1 ค า เดอน 11

(หลงออกพรรษา 1 วน) ขณะเดยวกนไดจดใหมการชกพระ

(ชกลากพระ) โดยใชเรอทางน า เรอทางบก เพอใหประชาชนทวไปได

สกการะบชาใหเกดสรมงคลในโอกาสออกพรรษา เทยบเคยงการจด

ฉลองวนเทโวโรหณะในอดตกาลครงพระพทธเจายงทรงพระชนมอย

และมการละเลนกฬาทงทางบกและทางน าอยางสนกสนาน ซง

ประเพณดงกลาวยงคงไดรบการอนรกษใหมอยจวบจนกระทงปจจบน

ตอมานางพยอม เรมกอสกล ซงภายหลง สมรสกบนายฉาย

สารสน จงไดเปลยนนามสกลเปน สารสน ตามสาม ไดยายไปอยกบ

สามทตรอกไมไผงาชาง ขางวดกลาง ในตลาดบานดอน และไดไดจด

ใหมประเพณดงกลาวขนอกทบานดอน (อ าเภอเมองสราษฎรธาน ใน

ปจจบน) เมอ พ.ศ. 2471 โดยเรมแรกไดนมนตพระภกษสงฆจากวด

ทาไทรเปนหลกในการไปพจารณาผา บงสกล ซงภายหลงเจาอาวาส

วดทาไทรในขณะนน กไดแนะน าใหนมนตพระภกษซงจ าพรรษาอย

19

ในวดทอยในบานดอนซงใกล บานไปพจารณาชกผาบงสกล (ผาปา)

ดวย จงถอเปนประเพณปฏบตซงไดกระท ากนสบตอมาจนกระทง

ปจจบนน

2 แสดงภาพการจดตกแตงพม

ชวงเวลา คนวนขน 15 ค า เดอน 11

3 พธกรรม

ประเพณท าพมผาปาทท ากนในจงหวดสราษฎรธาน โดยเฉพาะใน

อ าเภอเมองฯ ในการจดพมผาปาจะจดไวทหนาบานของตน โดยใช

ตนไมหรอกงไมปกไวทดงกลาวตงแตหวค าของคนวนขน 15 ค า

เดอน 11 อาคารบานเรอนและรานคาจะจดพมผาปากนอยางสวยงาม

บางบานทมก าลงทรพยมก าลงคนมาก นอกจากจะมตนไมหรอกงไม

ไวแลวจะมผาเหลอง 1 ผนหอยไว และมสงของเครองใชทจ าเปน

ส าหรบพระภกษน ามาผกไวทกงไมดวย เชน ปนโต ธป เทยน ยาสฟน

ไมขด น ามน และยงจดเปนซม โดยจดเปนเรองราวเกยวกบ

พทธประวต ชาดก สวรรค นรก และอน ๆอยางวจตรงดงาม สวนผท

มทนนอยกจะจดตามก าลงทรพยของตน การจดพมจะเสรจเรยบรอย

กประมาณเทยงคน หลงจากนนจะมประชาชนเทยวเดนชมพมผาปา

กนเปนหม ๆ จนกระทงสวาง

ในเวลารงเชาของวนแรม 1 ค า พระภกษจ านวนเทากบพม

ผาปาจากวดตาง ๆจะจารกไปยงพมผาปาตามสลากทไดรบ กจะท าพธ

ชกผา โดยเจาของพมและประชาชนทรวมท าบญกบผาปาจะนงลง

พนมมอตรงไปยงพมผาปาดานหนาตน เมอพระภกษชกผาเสรจแลวก

20

20

สอทศกษา

เปนอนเสรจพธ หลงจากนนพระภกษจะจารกกลบวด ประเพณจดพม

ผาปาเปนประเพณทแสดงออกถงความเจรญทางวฒนธรรมของ

ชาวจงหวดสราษฎรธานประเพณหนง มปฏบตกนเฉพาะในเมองน

เทานน เปนประเพณทควรสงเสรมเผยแพรใหคงอยสบไป

มการจดพมผาปาสงเขาประกวด โดยทกภาคสวนทงโรงเรยน

หนวยงานราชการ ชมชน หางรานเอกชน ทมความพรอมกจดตกแตง

พมผาปาอยางสวยงาม สวนพมหนาบานทวๆไป จะใชกงไมมาปกไว

แลวหอยผาบงสกล เครองอฐบรขาร และสงของอนๆตามศรทธา ไวท

พมไมนน การจดแตงพม สวนใหญจะใชเรองราวในพทธประวต และ

ชาดกตางๆ มาจดแสดง งานนเหมอนเปนนทศนการพทธศาสนา ทจด

แสดงกนทกมมเมองบานดอน ทมใหดกนมากๆ กแถวๆถนนตลาดลาง

ชมชนหนองบว ถนนหนาเมอง ถนนดอนนก ถนนวดโพธ และม

กระจายไปทวบานดอน

งานนเปนสงทชาวบานดอน ท าขนดวยความเตมใจ แตผลท

ได คอการสานตอวฒนธรรมใหคงอย สบไป เปนการใชกจกรรมทาง

ศาสนา เพอกลอมเกลาจตใจ ใหรจกเหต- ผล บญ-กรรม ขอขอบคณ

ชาวบานดอนทสบทอดประเพณดๆ ใหด ารงมาถงปจจบน

21

21

สอทศกษา

4 ภาพแสดงการจดกจกรรม

5 แสดงภาพการชกพม

22

สรปผลการอภปรายจากการสมภาษณและสบคนขอมลของคณะผจดท าโครงงาน

ประเพณชกพมชกพระ เปนประเพณทมมาตงแตครงโบราณกาล บรรพบรษด าเนนการสานตอมาจากรนสรน ยงผลใหเยาวชนยคใหมไดรบอานสงสดานการเรยนรขนบธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม อนดงามของชาวสราษฎรธานจากภมปญญาทองถนดานงานประเพณชกพมชกพระทบรรพบรษสงสมเอาไว

กจกรรมทกระท ากนในงานประเพณชกพมชกพระ ดานงานกจกรรมทชาวไทยพทธทกบานเรอนใหความส าคญเมอยางเขาสงานประเพณชกพมชกพระในวนแรม 1 ค าเดอน 11 มดงน

1.ชาวบานจะจดการนมนตพระพทธรปขนรถพนมพระ มาเตรยมพรอมกนทหนาศาลากลางจงหวด รอเวลาชกพระทจะมในวนรงขนคอวนแรม 1 ค าเดอน 11

2. ชาวบานดอนกจะจดเตรยมพมผาปาหนาบาน

3. พระภกษมาทอดผาปาในตอนเชาของวนแรม1 ค า

4. ชาวพทธพรอมใจกนเดนรวมขบวนชกพระของวดตาง ๆ ในจงหวดสราษฎรธาน

ขนตอนการชกพม

1.ชาวบานไปลงทะเบยนกบหนวยงานทรบผดชอบงานประเพณชกพมชกพระเพอขอหมายเลขพม2. หนวยงานน าหมายเลขพมไปใหวดตาง ๆ 3. ชาวบานเตรยมจดพมกอนทจะมการชกพระในวนรงขน ประกอบดวยสงของทใชในการจดตกแตงพม เชน ตนไม หรอกงไมใหญ ตวชะน จวร รม ผลไม เชน สมโอ กลวย แอปเปล ขนมตม รม ฯลฯ ตดไวทตนไมหรอกงไมหนาบาน 4. เตรยมขาวของเครองใชส าหรบพธสงฆ 5. เมอพระมายงพมทจดเตรยมไว จะเรมขนตอนของพธกรรม - นมนตพระนง - จดธปเทยน - ไหวพระ

อะระหง สมมาสมพทโธ ภะคะวา พทธง ภะคะวนตง อะภวาเทม สวากขาโต ภะคะวะตา ธมโม ธมมง นะมสสาม สปะฏปนโน ภะคะวะโต สาวะกะสงโฆ , สงฆง นะมาม.

23

- กลาวค าอาราธนาศล 5 มะยง ภนเต, วสง วสง รกขะณตถายะ, ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะ. ทตยมป มะยง ภนเต, วสง วสง รกขะณตถายะ, ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน

ยาจามะ. ตะตยมป มะยง ภนเต, วสง วสง รกขะณตถายะ, ตสะระเณนะ สะหะ ปญจะ สลาน ยาจามะ.

- พระใหศลใหพร - ด าเนนการถวายผาปา

ค ากลาวถวายผาปา

อมาน มะยง ภนเต ปงสกละจวะราน สะปะรวาราน ภกขสงฆสสะ โอโณชะยามะ สาธ โน ภนเต ภกขสงโฆ อมาน ปงสกละจวะราน สะปะรวาราน ปะฏคคณหาต อมหากง ฑฆะรตตง หตายะ สขายะ

ค าแปล

ขาแตพระสงฆผเจรญ ขาพเจาทงหลาย ขอนอมถวาย ผาบงสกลจวร กบทงบรวาร เหลาน แกพระภกษสงฆ ขอพระภกษสงฆจงรบ ผาบงสกลจวร กบทงบรวารเหลาน ของขาพเจาทงหลาย เพอประโยชนและความสข แกขาพเจาทงหลาย สนกาลนานเทอญฯ

- พระชกผาปา - พระใหพร - กรวดน า

ค ากรวดน ามดงน “ อทง เม ญาตนง โหต, สขตา โหนต ญาตะโย, ” ค าแปล ขอสวนบญน จงส าเรจแกญาตทงหลายของขาพเจา

ขอใหญาตทงหลายของขาพเจามความสข - ถวายของทพม - ถวายซอง - เสรจสนกระบวนการชกพมผาปา

24

จดเดนของงานประเพณชกพมชกพระ

งานประเพณชกพมชกพระของจงหวดสราษฎรธานนบเปนหนงในเอกลกษณของไทย ดานการด ารงชวตทด าเนนมาอยางเปนแบบแผน กลาวไดวาเปนงานประเพณทมเพยงหนงเดยวในประเทศ พรอมส าหรบใหทกคนเดนทางมาศกษาเรยนรเกยวกบวถชวตแบบดงเดมของชาวจงหวดสราษฎรธาน

จดทควรพฒนาของประเพณ

1. ควรสงเสรมใหประชาชนใชทรพยากรธรรมชาตอยางรคณคา เนนการอนรกษธรรมชาต ตดตนไมส าหรบน ามาตกแตงพมโดยไมท าลายธรรมชาต

2. หนวยงานทรบผดชอบจดงานประเพณชกพมชกพระประจ าป ตองวางแผนหาแนวทางในการจดระบบเรองการจราจรเพอแกปญหาจราจรตดขด

25

ตารางท 3 แสดงผลความพงพอใจในการทดลองใช แผนผบ ทคนหนงสอ พด และหนงสออานเพมเตม

ผประเมน

ความพงพอใจ

หมายเหต 1.เนอหาของการน าเสนอ

2 . ลกษณะรปแบบการน าเสนอผลงาน

3.ระยะเวลาในการเรยนรผลงาน

4.ความเขาใจของเนอหาทน าเสนอ

5 . เกดความสนกสนา น เพลดเพลนในการศกษา

6.สามารถน าไปใช

ประโยชนในชวตประจ าวน

1 4 4 4 4 4 4

2 4 4 5 4 5 4

3 4 5 5 4 5 5

4 5 4 4 4 5 3

5 3 5 4 4 5 4

6 4 4 4 4 5 5

7 5 5 5 4 3 3

8 4 4 4 5 3 5

9 4 4 5 5 4 4

10 3 4 4 4 5 5

11 5 5 5 5 3 3

12 5 5 4 3 4 4

13 5 3 5 4 5 5

14 4 4 3 5 3 3

15 4 5 5 3 5 5

16 3 5 3 4 5 5

17 4 5 4 3 5 5

18 4 4 5 5 5 4

19 4 3 3 4 5 4

20 3 4 5 5 3 4

รวม 81 86 86 83 87 84 เฉลย 4.05 4.30 4.30 4.15 4.35 4.20 รอยละ 81.00 86.00 86.00 83.00 87.00 84.00

26

กราฟท 1 แผนภมแทงแสดงผลความพงพอใจในการทดลองใช แผนพบ ทคนหนงสอ พด และ

หนงสออานเพมเตม

สรป ผลจากการส ารวจความพงพอใจในการใชสอ แผนพบ ทคนหนงสอ พด และหนงสอ

อานเพมเตม แยกออกเปนรายละเอยดดานตาง ๆ ไดดงน

1. ดานเนอหาของการน าเสนอ คดเปนรอยละ 81.00

2. ดานลกษณะรปแบบการน าเสนอผลงาน คดเปนรอยละ 86.00

3. ดานระยะเวลาในการเรยนรผลงาน คดเปนรอยละ 86.00

27

28

4. ดานความเขาใจของเนอหาทน าเสนอ คดเปนรอยละ 83.00

5. ดานทกอใหเกดความสนกสนานเพลดเพลนในการศกษา คดเปนรอยละ 87.00

6. ดานการน าไปใชประโยชนในชวตประจ าวน คดเปนรอยละ 84.00

บทท 5

สรปและขอเสนอแนะ

สรปผลการศกษาคนควา

การทคณะผจดท าเลอกศกษา และ ด าเนนการจดท าโครงงาน เรอง ประเพณชกพมชกพระ มวตถประสงคเพอเพมพนองคความร เกยวกบเอกลกษณดานงานประเพณทควรคาแกการอนรกษ สบสานใหคงอยคจงหวดสราษฎรธาน อนงเพอเผยแพรวฒนธรรมอนดงามใหปวงชนทรกการศกษาคนควาไดรบรความเจรญกาวหนาทางวฒนธรรมของชาวจงหวดสราษฎรธาน รวมทง สรางความ รก ความหวงแหนในขนบธรรมเนยมประเพณวฒนธรรมทมมาชานาน ผลจากการศกษาคนควาท าใหคณะผจดท าเกดการเรยนรวา งานประเพณมไดมขนเพอความรนเรงเทานนแตแฝงไวดวยขอคด คตธรรมทงทางโลกและทางธรรมอยางมากมาย รอใหเยาวชนรนหลงไดด าเนนการศกษาคนควาและสานตองานประเพณอนดงามน

ประโยชนของการท าโครงงาน

1. ไดรบความรในเรองประเพณชกพมชกพระ ซงเปนประเพณหนงเดยวในประเทศ

2. คนรนหลงไดรจกประเพณทดงาม เรยนรขอมลเกยวกบงานประเพณชกพมช กพระผานสอ ในรปแบบตางๆ

3. เยาวชน ประชาชน เขาใจ ภมใจ หวงแหน มรดกทางวฒนธรรม สบสานงานประเพณชกพม ชกพระทปฏบตกนมาจากรนสรนซงเปนประเพณหนงเดยวในประเทศใหคงอยไวตลอดไป

4. เพอนนกเรยนในโรงเรยนไดรประวตและเขาใจประเพณชกพระทถกตอง

ขอเสนอแนะ

เปนโครงงานทมคณคา นาศกษาคนควา หากมการน าความร สาระเพมเตมดานงานประเพณทปรากฏในทองถนมาสอดแทรกในรายวชาสงคมศกษาทก ๆ ระดบชนจะชวยสงเสรม ปลกฝงจตส านกทด ใหแกเยาวชน ส านกรกบานเกด