28
ชชชชชชชช ชชชชชชชชชชช : ชชชชชชชชชชช 3 (177229) ชชชชช 1: ชชชชชชชชชชชชชชชชชชช 1 ชชชชช 1 ชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช 3 ชชชชชชชชชชชช ชชชชชช 1. ชชชชชชชชชชชชชชช 2. ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชช 3. ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชช 1. ชชชชชชชชชชชชชชช ชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชชช หหหหหหห หหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหห หหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหห หหหหหหหหห หหห หหหหหหหหหห หหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหห หหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห หหหหหหหห หหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหหห

บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

1

บทท 1 ความเขาใจเบองตน

ความเขาใจเบองตนในบทนแบงออกเปน 3 เรองสำาคญ ดงน 1. องคกรทางธรกจ2. ประวตกฎหมายหางหนสวนบรษทในประเทศไทย3. กฎหมายหางหนสวนบรษทและความเปนเอกเทศสญญา

1. องคกรทางธรกจ

ความหมายขององคกรธรกจ หมายถง กจการทกอใหเกดสนคาและบรการโดยบคคล หรอกลมคนซงรวมกนกระทำากจกรรมทางธรกจ

ธรกจเปนกระบวนการทงหมดของการนำาเอาทรพยากรธรรมชาตมาเปลยนสภาพตามกรรมวธการผลต ดวยแรงคนและเครองจกรใหเปนสนคาเพอประโยชนแกผทตองการ กจกรรมของธรกจจงรวมทงการผลต การซอขาย การจำาแนกแจกจายสนคา การขนสง การธนาคาร การอตสาหกรรม และอนๆ นนกคอธรกจหมายรวมถง การพาณชย การอตสาหกรรม และการประกอบอาชพเฉพาะอยาง และนบวนจะแพรหลายและมความสำาคญตอมวลมนษยมากยงขน ทงนดวยสาเหตสำาคญของมนษยทกคนทขดแยงกนอยในตวคอมนษยทกคนมความตองการทไมมทสนสด อยากมชวตความเปนอยทดกวาเดม หวงจะไดสนคาคณภาพดปรมาณมากตลอดจนสงอำานวยความสะดวกในรปแบบตางๆ แตในขณะเดยวกน มนษยทกคนมความสามารถจำากด ทงแรงกาย กำาลงความคด ความชำานาญ และเวลา การหวงทจะไดสงตางๆ มากมายพรอมดวยคณภาพ โดยลำาพงความสามารถของตนเองยอมเปนไปไมไดในสถานะการณทมขอจำากดอยหลายประการ มนษยจำาเปนตองตกลงรวมมอกนทำางานกบบคคล

Page 2: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

2

อนๆ หลายฝาย เชน ผถอหน ผบรหาร เพอพนกงาน รวมกำาลงทนทรพยและความสามารถเพอเอาชนะขอจำากดของตนเอง จดตงเปนองคกรธรกจ เพอตอบสนองความตองการของตนเองสงคมและการเมอง

แนวความคดในการจดตงองคกรธรกจ

มนษยนอกเหนอจากความตองการขนพนฐานแลว ยงมความตองการสงอนๆ อกมากมาย ทงนเพอใหชวตมความสข มความสะดวกสบาย องคการธรกจจงกอตงขนมาเพอผลตหรอใหบรการสงตางๆ เพอบำาบดความตองการของมวลมนษย ไมวาจะเปนบคคล กลมบคคล หรอชนชาต ในปจจบนเปนยคของโลกาภวฒนทชนชาตตางๆ มการแลกเปลยนขาวสาร แลกเปลยนผลตภณฑสนคา หลากหลายชนด สงขามประเทศ ทวป ไปทกมมของโลก กอใหเกดการเปลยนแปลงซอขาย การวาจางแรงงานทงภายในประเทศและขามทวป มผลกระทบตอสงคม ชมชนกอใหเกดปญหาดานอาชญากรรม วฒนธรรม และสงแวดลอม

เมอกลมบคคลตงแตสองคนขนไปไดตงความปารถนารวมกน มวตถประสงคอยางเดยวกน ไดรวมตวกนจดตงเปนองคการธรกจในรปตางๆ ตามทกฎหมายกำาหนด เชน หางหนสวนจำากด บรษทจำากด โดยการลงทนรวมกน เพอประกอบกจการดานตางๆ เชน การประกอบการอตสาหกรรม การคาขาย การใหบรการ การจดตงองคการธรกจ มกจะเรมจากองคการขนาดเลก โดยมเปาหมายภารกจหรอผลตภณฑจำานวนนอยในระยะแรก แลวคอยขยายทนและธรกจในโอกาสทมปจจยตางๆสนบสนน เมอไดจดตงเปนองคการทมวตถประสงครวมกน มวสยทศนในทางเดยวกนจำาเปนทจะตองแบง

Page 3: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

3

งานกนทำา โดยสรางกรอบของการดำาเนนงาน คอระเบยบ ขอบงคบขององคการและจะตองรบผดชอบรวมกน ตามทกฎหมายกำาหนด และมขอปฏบตในการดำาเนนงานตามอกมากมายเชน การเลอกทำาเลทตงขององคการ แหลงทมาของทนทรพยากรในการดำาเนนงานอปกรณวสดทจำาเปนในการปฏบตงาน บคลากรทจะตองบรรจในแผนกตางๆ แหลงทจะจำาหนายผลตภณฑเพอผลกำาไรและความอยรอดขององคการ

การแบงประเภทองคกรธรกจ

ในระบบธรกจการคาทวไป หากจะพจารณาถงประเภทขององคกรธรกจ เราอาจแบงประเภทองคกรธรกจไดหลายแบบขนอยกบเกณฑในการพจารณาแบง เชน

หากพจารณาแบงตามประเภทผลงทน อาจแบงไดเปน ผลงทนโดยรฐ (state enterprise) หรอเอกชน (private enterprise)

หากพจารณาแบงตามวตถประสงค อาจแบงไดเปน ประเภทมงแสวงหากำาไร (profit enterprise) หรอไมแสวงหากำาไร (Non-profit enterprise)

หากพจารณาโดยแบงตามลกษณะการจดทะเบยน อาจแบงไดเปน ประเภทบงคบใหจดทะเบยนเปนนตบคคล (registered) และไมบงคบใหจดทะเบยนเปนนตบคคล (non-registered)

แตในทนจะขออธบายประเภทขององคกรทางธรกจโดยแบงตามลกษณะจำานวนผประกอบการ (เฉพาะทมงแสวงหากำาไร) โดยแบงเปน 2 ประเภทใหญ คอ

Page 4: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

4

1) ผประกอบกจการรายเดยว (a one-owner business)

กจการทดำาเนนงานโดยบคคลคนเดยวเปนลกษณะทเกาแกทสด ถอเปนองคกรธรกจพนฐานทเกดขนไดงายและมความยงยากซบซอนนอยทสดในบรรดาองคกรธรกจรปแบบอน ๆ จนบางครงเราอาจไมอยในฐานะผประกอบกจการรายเดยวโดยไมรตวกได เชน บางครงคณอาจจะประกอบอาชพชางภาพอสระ (Freelance photographer) หรอบคคลทเปนผจำาหนายสนคาอสระในธรกจขายตรง การทคณไปตกลงรบงานถายภาพใหกบผวาจางในงานหนง ๆ หรอไปสาธตและขายสนคาใหกบบคคลทวไปกถอวาคณกำาลงดำาเนนกจการในลกษณะผประกอบการรายเดยวแลว

คำาวา ผประกอบการรายเดยว“ ” หมายถง องคกรธรกจประเภทไมจดทะเบยนซงมบคคลธรรมดาเปนเจาของกจการเพยงผเดยว บรรดาสทธหนาทและความรบผดตามกฎหมายอนเกดขนกบกจการของตนไมอาจแยกตางหากจากสทธหนาทและความรบผดสวนตวของผประกอบกจการในฐานะบคคลธรรมดาได เชน การฟองรองคดใด ๆ เกยวกบกจการสามารถฟองผประกอบกจการเปนสวนตวไดและสามารถบงคบชำาระหนจากทรพยสนสวนตวได หรอในการคำานวณรายไดเพอเปนฐานในการคดภาษประจำาป สามารถนำาเอารายไดกจการคารวมกบรายไดอน ๆ ทไมใชการประกอบกจการ เชน เงนเดอน โบนส เงนไดจากการขายทดนสวนตว

ลกษณะกจการ กจการทมเจาของเปนผประกอบการรายเดยวทพบมกเปนกจการขนาดเลกไปจนถงขนาดกลาง กรณเปนเพราะปจจยของกจการเองทเปนตวกำาหนดขนาดของกจการ ไมวาจะเปนขอจำากดเรองของผบรหารทมเพยงคนเดยวเปนหลก หรอขอ

Page 5: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

5

จำากดดานการเงน เปนตน ประเภทของกจการทพบกครอบคลมทงกจการซอขายสนคาและหรอบรการ เชน กจการรานคาของเบดเตลด รานสะดวกซอ รานคาแผงลอย

การตงชอกจการประเภทน โดยทวไปหากผประกอบกจการใชชอตนเองเปนชอกจการอาจไมจำาเปนตองจดทะเบยนใชชอนแตประการใด แตหากประสงคจะสรางชอใหมเพอใหมลกษณะเฉพาะกจการของตน ซงแตกตางจากชอตน ผประกอบกจการอาจจะตองนำาชอนนไปจดทะเบยนการคา เพอประโยชนในทางการคา และปองกนการใชชอทางการคาซำาซอนกน

กจการแบบผประกอบการรายเดยวนโดยหลกไมจำาตองมการจดตงขนตามรปแบบใด ๆ ตามกฎหมาย ขนอยกบการเรมดำาเนนกจการเมอใด กถอวากจการนเกดขนแลว เพยงแตกจการบางประเภททกฎหมายกำาหนดตองไปจดทะเบยนพาณชย ตามทกระทรวงพาณชยประกาศกำาหนด เชน กจการซอขาย ขายทอดตลาด กจการใหเชา กจการใหกยมเงน1

การบรหารกจการ ผประกอบการรายเดยว หรอบคคลธรรมดาทเปนเจาของ

กจการจะททำาหนาททกอยางแบบเบดเสรจ (Sole proprietor or One man show)2 รวมตลอดถงอำานาจในการตดสนใจเกยวกบกจการ เชน รปแบบราน ประเภทของกจการ การวางแผนการตลาด การประชาสมพนธ การบรหารงานบคคล การเงน-การบญช และอน ๆ

1 พระราชบญญตจดทะเบยนพาณชย พ.ศ. 2499 มาตรา 6 – มาตรา 82 ผชวยศาสตราจารย พธนย ไชยแสงสขกล, กฎหมายธรกจ ภาค 1, องคกรธรกจและกฎหมายทเกยวของ, สำานกพมพนตธรรม มกราคม พ.ศ. 2539 พมพครงแรก หนา 7

Page 6: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

6

กจการประเภทผประกอบการรายเดยวนสามารถจางหรอไมจางแรงงานจำานวนเทาใดกไดขนอยกบความจำาเปนโดยไมทำาใหลกษณะของกจการเปลยนไปเปนรปแบบอน ๆ เพราะแรงงานเหลานอยในฐานะผรบจางตามสญญาจางแรงงาน มไดเขามารวมในกจการนในฐานะผรวมลงทนในกจการไม โดยเฉพาะในกรณของคสามภรยากอาจประกอบกจการลกษณะนได เพยงแตอาจกำาหนดใหสาม หรอภรยาเปนเจาของกจการ ในขณะทสามหรอภรยาอกฝายอาจอยในฐานะลกจางกได

การทำาการคากบบคคลภายนอกมกเปนคคาทมความคนเคยกนมาชานาน การปฏบตตอกนในทางการคาจงอยบนพนฐานความไวเนอเชอใจกนมานาน อาจมการตกลงกนทงแบบสญญาสภาพบรษ (Gentleman agreement) หรอสญญาทางธรกจในลกษณะลายลกษณอกษรกไดขนอยกบระดบความไววางใจกนและกน

โดยสรปการบรหารจดการกจการขนอยกบการตดสนใจของเจาของกจการเพยงคนเดยว ปญหาความขดแยงในทางความคด หรอการบรหารจดการจงไมเกดขน แตผลการประกอบกจการจะกำาไร ขาดทน หรออปสรรคในการบรหารจดการมากนอยอยางไรหรอไมเปนปญหาเรองของการแขงขนกนในทางธรกจ

การเลกกจการกจการผประกอบการรายเดยวอาจเลกไดดวยเหต ดงน ความ

ตาย สมครใจเลก โอนขายกจการใหอน หรอเปลยนแปลงรปแบบไปสองคกรธรกจประเภทอน ๆ

ในการเลกกจการแมไมตองดำาเนนการจดทะเบยนเลกกจการแตอยางใด แตผประกอบการตองไปจดแจงยกเลกทะเบยนพาณชย ทสำานกงานทะเบยนพาณชยทขนทะเบยนไว

Page 7: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

7

กฎหมายทเกยวของ แมจะไมมกฎหมายบงคบเกยวกบการจดตง การบรหารกจการ

สทธหนาทและความรบผดของผประกอบการรายเดยวโดยเฉพาะเจาะจงกตาม แตผประกอบการและกจการของตนกตองอยภายใตกฎหมายทใชบงคบกบบคคลธรรมดาทวไป เชน กฎหมายแพงและพาณชย ลกษณะนตกรรม สญญา หน ละเมด ทรพยสน ซอขาย เชาทรพย เชาซอ แลกเปลยน ให ตวแทน คำาประกน จำานำา จำานอง ตวเงน และอาจเกยวกบเรอง กรรมสทธรวม ในกรณทมการรวมกน“ ”ทำากจการดวยกนในลกษณะทไมเขาเงอนไขหางหนสวนบรษท เชน กรณสามภรรยาทำากจการคาอยางหนงรวมกนมาตงแตตนในฐานะกจการของครอบครว

นอกจากกฎหมายทเกยวของกบชวตประจำาวนของบคคลธรรมดาทนำามาใชบงคบกบกจการประเถทนแลว กจการอาจจะตกอยภายใตกฎหมายลกษณะเฉพาะบางอยางได ทงนขนอยกบประเภท หรอลกษณะของกจการททำา เชน

หากเปนกจการรานอาหาร ผประกอบการอาจจะตองดแลรกษาความสะอาดของอาหาร และรานคา ตามกฎหมายหรอประกาศของกระทรวงสาธารณสขดวย หรอการกำาหนดราคาใหเหมาะสมกบคณภาพสนคาตามกฎหมายคมครองผบรโภค หรอหากกจการเกยวของกบวชาชพ เชน ทนายความ แพทย สถาปนก เภสชกรกตองปฏบตตามกฎหมายควบคมวชาชพนน ๆ ดวย

ขอด

Page 8: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

8

การบรหารกจการมความคลองตวสง เพราะบรหารกจการเพยงคนเดยว อำานาจในการตดสนใจทำาไดเพยงคน ๆ เดยว ไมมกระบวนการซบซอน

บรรดาสทธใด ๆทพงไดจากกจการ เชน ผลกำาไร คาสนไหมทดแทนจากบคคลภายนอกมากระทำาละเมดตนเอง ตกไดแกเจาของกจการเพยงผเดยว

การเปลยนประเภทกจการ หรอการโอนกจการ หรอการเลกกจการทำาไดโดยลำาพง

ในดานภาษ ผประกอบการจะไมโดนมาตรการภาษซำาซอน (Double tax) เพราะรายไดจากกจการและจากสวนตวจะรวมเปนฐานภาษเดยวกน เพราะตามกฎหมายถอวาเปนรายไดบคคลธรรมดาทงหมด นอกจากนนแลวบรรดาคาใชจายในกจการ เชน เงนทไดจากการขายสนคาทไมกอใหเกดรายได ( non-business property ) กอาจจะไมถอวาเปนรายได หรอบรรดาดอกเบยทกยม มาเพอประกอบกจการอาจนำามาใชหกลดหยอนฐานภาษไดอกทางหนง

ขอเสย ขอจำากดในหลาย ๆ ดาน เชน

o ความเปนเจาของกจการเพยงผเดยวอาจมความร แนวความคด วสยทศน และนสยสวนตวทแคบและอาจเปนอปสรคในการบรหารจดการกจการจนกระทงเกดความผดพลาดไดงาย และสรางความเสยหายใหกจการในทสดได หรมโอกาสผดพลาดไดงาย เพราะขาดการระดมความคด

o ตวผประกอบการผเดยวอาจเปนอปสรรคในการประกอบกจการและการแขงขน เชน ภาวะเจบปวย อาย เพศ ลกษณะนสย อาจมผลตอการประกอบกจการ อาท วนเวลาการเปดปดราน ความกลาตดสนใจเสยงทางธรกจ

chainarong, 24/04/05,
ตรวจสอบตามกฎหมายภาษอากรอกครงหนง
Page 9: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

9

o เงนทนทจำากดทำาใหประสบปญหาในการแขงขนทตองใชเงนทนสง หรอทำาใหกจการไมอาจขยายตวไดเพราะขาดเงนทน เวนแตตองกยมเงนจากแหลงเงนอน ๆ ซงตองเสยดอกเบย ทำาใหขาดศกยภาพในการขยายกจการ หรอพฒนาสนคาและ/หรอบรการใหมคณภาพมาตรฐาน

ผประกอบการมความรบผดในหนสนตามสญญา หรอละเมดแตเพยงผเดยว3

ดานภาษอากร ระบบการเกบภาษเงนไดบคคลธรรมดาใชระบบอตรากาวหนา หมายถง ยงมเงนไดมากเทาใด อตราภาษทเรยกเกบกจะสงมากขนตามลำาดบ ดงนนหากกำาไรจากกจการยงมากเทาใด กจะถอเปนเงนไดบคคลธรรมดามากขนเทานนและทำาใหตองเสยภาษในอตราทแพงขน

2) ผประกอบกจการโดยบคคลหลายคน ดวยขอจำากดอนเปนจดดวยขององคกรธรกจแบบผประกอบ

การรายเดยว จงทำาใหเกดแนวคดการรวมกลมของบคคลตงแตสองคนขนไปถงจำานวนหลายรอยหลายพนคนเพอใหเกดความเขมแขงทงในดานทน ความคด กำาลงความสามารถ ความนาเชอถอในวงการธรกจ และนำาไปสการแขงขนไดมากขน ดงเชนเราจะเหนในปจจบนมากมายหลายรปแบบ เชน หางหนสวน บรษทจำากด บรษทมหาชนจำากด กจการรวมคา แตแมวาการรวมกลมกนนนจะสรางศกยภาพในการแขงขนไดด แตในอกดานหนงคอ ปญหาของความสมพนธระหวางกลมคนเหลานนทมาลงทนรวมกนจะปฏบตตอกนอยางไร การปลอยใหผรวมลงทนจดการปญหากนดวยการกำาหนดกฎเกณฑกนไวยอมเปนสงทด เพราะจะทำาใหทกคนตระหนกในสทธหนาทความ

3 ผประกอบการอาจลดความเสยงในการประกอบกจการดวยการทำาประกนบรรดาความเสยหายทอาจเกดขนจากการลกษณะของกจการ เชน กจการเกยวกบวตถอนตรายทงหลาย

Page 10: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

10

รบผดของตนตามทตกลงกนไว แตจะมกรายทตกลงกนครบถวน หรอบางกรณอาจไมไดตกลงกนในเรองสทธหนาทความรบผดใด ๆ เลย ตอเมอมปญหาอนกอใหเกดความขดแยงกนเอง เชอแนวาตางฝายตางยอมยนอยบนผลประโยชนของตนเองเปนสำาคญ ความขดแยงกยอมเกดขนอยางหลกเลยงไมได นอกจากนยงไมรวมถงกรณกลมคนเหลานในฐานะหนงองคกรธรกจจะมสทธหนาทและความรบผดตอบคคลภายนอกอยางไร ดงนนเพอชวยขจดปญหาของผรวมลงทน บคคลภายนอก และสงคม กฎหมายเกยวกบองคกรธรกจทเกดจากการรวมกลมจงเขามามบทบาทเพอกำาหนดหลกเกณฑอนเปนการขจดปญหาความขดแยงทเกดขนจากการมคนมารวมลงทนกน

สำาหรบขอบเขตของวชากฎหมายหางหนสวนบรษทนนจงเปนวชาทวาดวยกฎหมายทบญญตขนใชบงคบโดยเฉพาะเจาะจงกบองคกรธรกจทอยในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยเทานน กลาวคอ

หางหนสวนสามญ หางหนสวนสามญนตบคคล หางหนสวนจำากด บรษทจำากด

แตจรง ๆ แลวในระบบธรกจยงมการรวมกลมของบคคลเพอประกอบกจการอนเปนการแสวงหากำาไรในอกหลายรปแบบ และมกจะมความซบซอนมาขนตามลำาดบ อาทเชน บรษทจำากด (มหาชน) หรอกจการรวมคารวมทน [Joint Venture]

ในทนจะใหขอมลพอสงเขปเกยวกบ บรษทจำากด (มหาชน) และกจการรวมคา สำาหรบองคกรธรกจทปรากฎในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยขางตนจะไดอธบายโดยละเอยดในลำาดบตอ ๆ ไป

Page 11: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

11

บรษทมหาชน จำากด 4 ตามพระราชบญญต บรษทมหาชน จำากด พ.ศ. 25355

บญญตลกษณะทวไปไวพอสรปสาระสำาคญ คอ บรษททจดตงขนโดยมผเรมกอตงจำานวนอยางนอย 15 คน ผถอหนแตละคนรบผดชอบจำากดเทากบจำานวนคาหนทตนถออยและสวนทยงชำาระไมครบ บรษทมหาชน จำากด สามารถยนเรองตอตลาดหลกทรพยเพอเสนอขายหนแกประชาชนทวไปได

ลกษณะทวไปของบรษทมหาชน จากบทนยามทบญญตไวขางตนทำาใหเราพอจะบอกถงลกษณะ

ทวไปของ บรษท มหาชน จำากด ได ดงนคอ 1. การกอตงบรษทตองมผถอหนขนตำา 15 คนขนไป

แตขนสงไมมกำาหนดผเรมจดตงบรษทมหาชน จำากด ในทนกฎหมายกำาหนดใหเปน

เฉพาะบคคลธรรมดาเทานน และตองมจำานวนตงแต 15 คนขนไป แตจะมจำานวนกวานนยอมกระทำาได เชน 100 คน

ซงกรณจะแตกตางจากการจดตงบรษท จำากด 2 ประการทสำาคญคอ บรษทจำากด จะเรยกบคคลเหลานวา ผเรมกอการ และ“ ”ตองมจำานวนไมนอยกวา 7 คน6 และแมจะมาตรา 1097 จะไมไดบญญตวา ผเรมกอการจะเปนบคคลธรรมดา หรอนตบคคลกตาม แตคณะกรรมการกฤษฎกาเคยตความไววา บคคล ในทนยอม“ ”หมายถงเฉพาะบคคลธรรมดาเทานน หากผเรมกอการมนตบคคลเขา

4 หาอานเพมเตมไดจากหนงสอ หลกกฎหมายบรษทมหาชน จำากด แตโดยรองศาสตราจารยพเศษ เสตเสถยร หรอ หนงสอบรษทมหาชน จำากด แตงโดยอาจารยชยสทธ ตราชธรรม เปนตน5 พระราชบญญตบรษท มหาชน จำากด พ.ศ. 2535, มาตรา 15, มาตรา 166 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1097

Page 12: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

12

มารวมดวย นายทะเบยนจะไมดำาเนนการจดทะเบยนให เพราะถอตามแนวตความของคณะกรรมการกฤษฎกา

แตอยางไรกตามเฉพาะผเรมกอการเทานนทกำาหนดใหเปนบคคลธรรมดา แตหากเปนผถอหนทวไปทไมใชผเรมจดตงบรษทมหาชน จำากด นตบคคลยอมสามารถถอหนในบรษทมหาชน จำากดได

2. มการแบงทนออกเปนหน แตละหนมมลคาเทา ๆ กน บรษทมหาชน จำากด จะตองนำาทนทมอยทงหมดมาแบงออก

เปนหน โดยกำาหนดใหแตละหนตองมมลคาเทา ๆ กนเสมอ แตสำาหรบบคคลใดจะถอหนจำานวนมากนอยเพยงใดเปนอกกรณหนงซงกฎหมายไมหาม เชน บรษทมหาชน จำากดแหงหนงระดมทนทงหมดได 100 ลานบาท ทนทงหมดนจะแบงออกเปนกหนกไดตามแตประสงค เพยงแตเมอแบงแลวแตละหนตองมมลคาเทา ๆ กน ดงนนหากประสงคจะแบงทน 100 ลานบาทนใหไดหนงลานหน กจะไดหนมลคา หนละ 100 บาท ผใดทสนใจลงทนกบบรษทมหาชน จำากดแหงนกสามารถจองซอหนดงกลาวไดตามแตความประสงค เชน นาย ก. อยากลงทนดวยเงน 1,000,000 บาท กสามารถซอหนไดทงสน 10,000 หน เปนตน

3. ผถอหนแตละคนมความรบผดจำากดไมเกนจำานวนเงนคาหนทตองชำาระ

ลกษณะความรบผดของผถอหนทงหลายจะจำากดไมเกนกวามลคาหนทงหมดทถอครองอย แตทงนยอมไมเกนกวามลคาหนทคางชำาระ กรณนมลกษณะเชนเดยวกบหลกในบรษทจำากด เชน นาย ก. ถอหนอย 10,000 หน มลคาหนละ 100 บาท รวมเปนเงนคาหนทงสน 1,000,000 บาท ความรบผดของ นาย ก. ในบรษทมหาชน จำากดแหงน วนจฉยได ดงน

Page 13: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

13

หาก นาย ก. ยงไมเคยชำาระคาหนเลย ยอมรบผดตามจำานวนมลคาหนทงหมดและไมเกนกวาจำานวนทคางชำาระ คอ 1,000,000 บาท

หาก นาย ก. ชำาระคาหนไปแลวบางสวน เชน 600,000 บาท ยอมเหลอความรบผดตามจำานวนมลคาหนทคางชำาระ คอ 400,000 บาท

หาก นาย ก. ชำาระคาหนไปครบถวนแลว ยอมไมมคาหนคางชำาระให นาย ก. ตองรบผดตอหนสนของบรษทมหาชน จำากดอกตอไป

4. บรษทมความประสงคจะเสนอขายหนตอประชาชน (โดยระบไวในหนงสอบรคณหสนธ)

ลกษณะทวไปในขอนมาจากวตถประสงคของบรษทมหาชน จำากดทตองการใชเงนทนจำานวนมหาศาลในการดำาเนนกจการ ดงนนการเสนอขายหนจากกลมบคคลเฉพาะยอมไมอาจเพยงพอตอการระดมทน จงจำาเปนตองระดมทนจากประชาชนทวไป จากวตถประสงคตรงนจงไดนำามาบญญตไวในกฎหมาย ดงนนการเสนอขายหนจงไมอาจเสนอขายใหบคคล หรอกลมบคคลใดอนเปนการเฉพาะเจาะจงได การเสนอขายตองกระทำาเปนการทวไป [Public] หากบรษทมหาชน จำากดไมมการเสนอขายหนแกประชาชนเปนการทวไป จะมผลตามกฎหมายกำาหนดใหนายทะเบยนสามารถปฏเสธการยอมรบจดทะเบยนได

วธการเสนอขายแกประชาชนอนเปนการทวไปทมกพบในปจจบนวธหนงคอ ใหประชาชนทวไปลงชอจองซอหนพรอมวางเงนคาหนตามจำานวนหนทประสงคจะซอภายในเวลาทกำาหนด หากมการเสนอซอหนเกนกวาจำานวนหนทมอย ผเรมกอตงกจะทำาการซมเลอก [random] ผทไดสทธในหนจากรายชอผจองซอหนทงหมดโดยระบบคอมพวเตอร สำาหรบผทไมไดถกซมรายชอ จะไดรบเอกสารหลก

Page 14: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

14

ฐานพรอมกบคาหนทชำาระไวลวงหนาคนภายในเวลาทประกาศไวแตแรก

5. ตองนำาบรษทไปจดทะเบยนเปนนตบคคลเสมอ การจดตงบรษทมหาชน จำากดกฎหมายกำาหนดใหตองจด

ทะเบยนเปนนตบคคลทมสทธหนาทและความรบผดแยกตางหากจากบรรดาผถอหนเสมอเพอใหการดำาเนนการใดภายใตวตถประสงคของบรษทนถอวาเปนการกระทำาของนตบคคล ทงนขนตอน วธการ หรอหลกเกณฑในการจดทะเบยนนตบคคลใหเปนไปตามกฎหมายกำาหนด

กจการรวมคารวมทน [Joint Venture]

ความหมาย “กจการรวมคา ” (Joint Venture) หมายถง การทธรกจตงแตธรกจ 2 ธรกจขนไปทำาสญญาทจะรวมลงทนเพอดำาเนนธรกจรวมกนในทางการคาหรอหากำาไร โดยสงทนำามารวมลงทนอาจเปนเงนทนทดน อาคาร เทคโนโลย การผลต หรอบคลากร ภายใตขอตกลงหรอสญญารวมคาซงกำาหนดวตถประสงคและเปาหมายในการดำาเนนการอยางชดเจน เชน ผลตหรอจำาหนายสนคา หรอดำาเนนโครงการใดโครงการหนงรวมกน โดยตองมการกำาหนดสดสวนการถอหน หนาทความรบผดชอบ และสทธของแตละฝาย รวมถงการจดสรรผลประโยชนอนเกดจากการดำาเนนการ ทงน ในการทำาการรวมคาจะตองมผรวมคาฝายหนงเปนนตบคคล เชน บรษทกบบรษท หรอบรษทกบบคคลธรรมดา ซงตองจดทะเบยนเปนนตบคคลใหมใชชอวา"กจการรวมคา" เชน กจการรวมคา ABCD (ABCD Joint Venture)

กจการรวมคา (Contractual Joint Venture) ตามความหมายของประมวลรษฎากร พ.ศ. 2481 มาตรา 39 (2) หมายถงกจการทดำาเนนการรวมกนเปนการคา หรอหากำาไรระหวางบรษทกบบรษท หรอระหวางบรษทกบหางหนสวนนตบคคล หรอ

Page 15: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

15

ระหวางหางหนสวนนตบคคลกบหางหนสวนนตบคคล หรอระหวางบรษท และ/หรอหางหนสวนนตบคคล(ฝายหนง) กบบคคลธรรมดา คณะบคคลทไมใชนตบคคล หางหนสวนสามญ หรอนตบคคลอน (อกฝายหนง)

ทมาของกจการรวมคา สาเหตททำาใหมการรวมคากน มกเกดจากความตองการเงนหรอทรพยากรในการลงทนเพมเพอเสรมความแขงแกรงใหกบธรกจ โดยเฉพาะธรกจทเพงเรมตนหรอกำาลงประสบปญหาไมสามารถดำาเนนงานตอไปได หรออาจเกดจากการแสวงหาเทคโนโลยและวทยาการททนสมย เพอยกระดบความสามารถในการดำาเนนงาน หรอตองการใชทรพยากรทมอยอยางเตมท โดยอาจนำาทรพยากรสวนทเหลอไปรวมทน เชน กำาลงการผลตของโรงงานทเหลออย อาคารสำานกงานทวาง อย เปนตน ซงโดยทวไปธรกจทเขามารวมคากนจะเปนธรกจทมฐานะแตกตางกน เพราะหากอยในฐานะเทาเทยมกนแลวกมกจะเปนคแขงมากกวาทจะรวมมอกน สำาหรบธรกจททำาการรวมคากนอาจอยในประเทศเดยวกน หรอในตางประเทศและ/หรอสาขาของธรกจตางประเทศทเขามาดำาเนนธรกจในประเทศกได

ลกษณะของกจการรวมคา

กจการรวมคามกเปนการเขารวมกนตามโครงการหนง ๆ มระยะเวลาสนสดแนนอนตามโครงการนน ๆ

คสญญาในกจการรวมคาไมไดรวมหวจมทาย หรอไมไดรวมขาดทนกำาไรกนอยางหนสวน แตละบรษทจะรบผดชอบในแตละสวนของงานเทานน ขนอยกบความสามารถแตละดาน การทำางานกมอสระตอกน

การแบงผลประโยชน มงในทางแบงผลผลต หรอรายได ยงกวาแบงกำาไร

Page 16: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

16

ความสมพนธระหวางคสญญาในกจการรวมคาไมมลกษณะเปนตวการตวแทน เชนเรองหนสวนในหางหนสวนสามญ

คสญญาของกจการรวมคามไดรบผดจำากดอยางผถอหนในบรษท และกจการรวมคาไมมฐานะเปนนตบคคลอยางบรษท

ประโยชนของกจการรวมคา7 o ชวยใหธรกจทจำาเปนตองใชเงนลงทนหรอทรพยากรเพม

ขนจำานวนมาก สามารถดำาเนนธรกจตอไปไดo ชวยลดและกระจายความเสยงอนเกดจากการประกอบ

กจการในภาวะขาดทนหรอดำาเนนกจการลมเหลวเนองจากมผรบผดชอบในการดำาเนนงานถง 2 ฝายหรอมากกวา โดยในสญญาจะระบภาระหนาทและความรบผดชอบของแตละฝายไวอยางชดเจน

o ชวยลดคาใชจายในการดำาเนนงาน เนองจากการใชเครองมอและเครองจกรรวมกน ทำาใหประหยดและสามารถผลตสนคาไดมากขนโดยไมตองลงทนเพม

o ชวยประหยดภาษ โดยเฉพาะภาษจากสวนแบงกำาไร เพราะกฎหมายกำาหนดไววา "หากกจการรวมคานนเปนกจการทดำาเนนธรกจอยในประเทศไทย เมอไดรบสวนแบงของกำาไรไมตองนำามาคำานวณรวมกบรายไดของบรษทเดมเพอคำานวณภาษเงนไดนตบคคลอก

กฎหมายทใชบงคบกบกจการรวมคา เนองจากในประเทศไทยยงไมมบทบญญตกฎหมายเกยวกบกจการรวมคาใชบงคบโดยตรง ปญหาคอเมอเกดความขดแยงในเรองสทธหนาท

7 ธนาคารเพอการสงออกและนำาเขาแหงประเทศไทย, "กจการรวมคา," ทศทางการสงออกและลงทน เลม 3,

Page 17: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

17

ความรบผดระหวางผทมารวมกจการคาดวยกน หรอระหวางบรรดาผรวมกจการคากบบคคลภายนอกจะตดสนปญหาดวยกฎหมายอะไร ปญหาเรองนเคยมแนวคำาพพากษาฎกาวนจฉยวางหลกไวคอ

คำาพพากษาฎกา 3848/2531 เมอขอเทจจรงฟงไดวา จำาเลยท 1 กบบรษท ด. และบรษท อ. ไดจดทะเบยนการคาสำาหรบงานกอสรางสะพานไวกบกรมสรรพากรวา "สาธรบรดจ จอยเวนเจอร" โดยม อ. เปนผมอำานาจทำาการแทน เชนนยอมเปนทเหนไดวากจการ สาธรบรดจ จอยเวนเจอร " กคอหางหนสวนสามญไมจดทะเบยน เปน นตบคคลซงจำาเลยท 1 กบบรษทในตางประเทศอกสอง บรษทรวมกนกระทำาในประเทศไทยนนเอง ดงนนเมอรถยนตบรรทกของโจทกตกลงไปในหลมท " สาธรบรดจ จอยเวนเจอร " ขดไวอนเปนการละเมดตามฟอง เกดขนในกจการทเปนธรรมดาของ " สาธรบรดจ จอยเวนเจอร " จำาเลยท 1 จงตองรบผดโดยไม จำากดจำานวน ในการชำาระหนทเกดขนจากการละเมดนน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1050 โจทกจงฟองจำาเลยท 1 ได ทงการทจำาเลยท 3 รบประกนภยคำาจน "สาธรบรดจ จอยเวนเจอร" สญญาประกนภยกผกพนจำาเลยท 1 ดวย เมอจำาเลยท 1 ตองรบผดชอบตอวนาศภยทเกดขนตามฟอง โจทกจงมอำานาจฟองจำาเลยท 3 ใหรวมรบผดกบจำาเลยท 1 ได

2. ประวตความเปนมากฎหมายหนสวนและบรษทของไทย

กฎหมายลกษณะหนสวนและบรษทในประมวลกฎหมายแพงและพาณชยปจจบนน เปนกฎหมายทเรามตนแบบมาจาก ประเทศเยอรมน ประเทศฝรงเศส ประเทศสวตเซอรแลนด ประเทศญปน และประเทศองกฤษ เพราะประเทศเหลานจะมประวตศาสตรเกยวกบการคาขายมากอน

Page 18: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

18

กฎหมายไทยเราแตเดมทเกยวกบลกษณะบรษทนนไมมเลย เพราะกจการประเภทบรษทนนเปนแนวคดทางกฎหมายของชาวตะวนตกโดยแท แตแนวความคดเกยวกบหนสวนนนเราพบในกฎหมายไทยมาชานานแลว

โดยเรมตงแตกฎหมายตราสามดวง พระอายการเบดเสรจ บทท 101-102 ซงสมยนนมการบญญตถงการทราษฎรหลายคนเขาทนกน แลวผลจะเปนอยางไร นคอจดเรมตนของกฎหมายหนสวน

“บทท 101 ราษฎรทงหลายชกชวนเขาทนกนไปคาขายออกกำาไรใหแบงปนกนตามมากแลนอย ถามไดซอสจกนเกบเอาทนและกำาไร ซงจะไดเปนสวนของทานไว ทานวาประบดสนทาน ใหเอาทนและกำาไรซงเปนสวนของทานนนตงใหมทวคณ ”

“บทท 102 ไปคาขายดวยกนแลตกศกแลผหนงเอาสนนนรอด ใหทำาสนนนเปนสามสวน ไดแกเจาของสองสวน ใหแกผเอามาสวนหนง ”

สำาหรบบรษท นนเราเรมรจกกนเมอไดมฝรงชาวตะวนตกเขามาตดตอคาขายในประเทศไทย และไดมผเรมกอตงบรษทกนขนมาในรชกาลของพระบาทสมเดจจลจอมเกลาเจาอยหว ซงไดพระราชทานพระบรมราชานญาตใหตงขนเปนราย ๆ ตามทมผกราบบงคมทลขนมา

กฎหมายฉบบแรกทกลาวถงบรษท กคอ พระราชบญญตแกไขเพมเตมลกษณะกหนยมสน ร.ศ. 110 ซงบญญตใน มาตรา 2 วา

“บคคลหลายคนเขาหนสวนกน มชอเปนบรษทอนหนง ซงคดทำาการคาขายอนไดเปดเผย ประกาศโฆษณาใหคนรทวไปแลว

Page 19: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

19

วา มกำาหนดหนสวนราคาเทานนวางเงนไวเปนกลาง เปนทนทำาการของบรษทนน และมราคาหนสวนซอขายกนไดตอไป ฉะน ผถอหนสวนนนไมตองใชหนของบรษทเชนนอก นอกจากจำานวนเงนหนสวนทตองวางไวเปนทนของบรษทนน ”

ในมาตรา 3 “บรษทเชนกลาวนกด หรอบคคลผเปนลกหนกด ถามหนสนลนพนตว หรอทำาการไปไมมกำาไรกด จะรองขอตอศาลใหตงเจาพนกงานไปตรวจจดการ เพอทจะใหบรษท หรอบคคลนนไดลมละลายชำาระหนสนเสยใหเสรจสนแลว กใหผพพากษาตระลาการมอำานาจตงเจาพนกงานไปตรวจตราจดการเกบทรพยสมบตทงสนของลกหนและบญชนนได เพอทจะใหศาลไดพจารณาชำาระหนนน”

ตอมาเมอการคาในประเทศไทยมความเจรญมากขน คอ มการคาขายมากขนกบชาวตางชาต มการจดตงหางหนสวนและ/บรษทมากขน กฎหมายทมอยอยางไมคอยสมบรณนกกไมสามารถบงคบใชอยางไดผล และครอบคลมสถานการณทเปลยนแปลงไปได จงไดมการบญญตกฎหมายทเกยวกบหนสวนบรษทขนใหม เรยกวา พระ“ราชบญญตลกษณะเขาหนสวนและบรษท ร.ศ. 130 ขนโดยแบงรปแบบขององคกรทางธรกจออกเปน 3 ลกษณะคอ

หางหนสามญหางหนสวนจำากดสนใช และบรษทจำากดสนใช

ตอมาพระราชบญญตดงกลาวกถกยกเลกโดยประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3 (พ.ศ. 2467) และตอมากมพระราชกฤษฎกาใหใชบทบญญตแหงประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 3 ทตรวจชำาระใหมใชบงคบแทน ตงแตวนท 1 เมษายน

Page 20: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

20

พ.ศ. 2472 และการแกไขตรวจชำาระกฎหมายตอมาเรอย จนกระทงถงปจจบน

3. ความเปนเอกเทศสญญาของสญญาหางหนสวนและบรษทจำากด

เอกเทศสญญา คอ สญญาซงมลกษณะพเศษแตกตาง และมกฎหมายบงคบใชเปนการเฉพาะเจาะจง กรณมปญหาตองวนจฉยเรองสทธหนาทและความรบผดใด ๆ ภายใตเอกเทศสญญาโดยหลกจะตองกฎหมายเกยวกบเอกเทศสญญานนมาใชบงคบโดยเฉพาะเทานน อยางไรกตามเอกเทศสญญากถอวาเปนสญญาประเภทหนงทจะตองอยภายใตบงคบหลกกฎหมายทวไปเรองนตกรรมสญญา แตการจะนำาหลกกฎหมายนตกรรมสญญามาใชบงคบกบเอกเทศสญญาโดยปราศจากเงอนไขไมได กรณจะใชบงคบไดเฉพาะในสวนทกฎหมายเอกเทศสญญานน ๆ ไมไดบญญตไว ตวอยางเอกเทศสญญาปรากฎใน บรรพ 3 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย เชน สญญาซอขาย สญญาแลกเปลยน สญญาให สญญาเชาทรพย สญญาจำานำา สญญาจำานอง สญญาจางทำาของ เปนตน

สญญาหางหนสวนและบรษทจำากดกถอวาเปนเอกเทศสญญาอยางหนงซงมกฎหมายบงคบใชเปนการเฉพาะ ดงนน หากกรณมประเดนปญหาเกยวดวยเรองสทธหนาทและความรบผดอนเกดขนระหวางบคคลทกฝายทเกยวของกบหางหนสวนหรอบรษทจำากด จะนำากฎหมายหลกทวไปเรองนตกรรมสญญามาใชบงคบไมได แตจะนำามาใชบงคบไดเฉพาะสวนทกฎหมายหางหนสวนบรษทไมไดบญญตเอาไวเทานน

ตวอยาง

Page 21: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

21

กรณตองการวนจฉยวา สญญาหางหนสวนเกดขนไดอยางไร ดงนนจะตองพจารณาวาหลกกฎหมายหางหนสวนไดบญญตหลกเกณฑการเกดสญญาหางหนสวนไวเปนการเฉพาะหรอไม ซงกจะพบวา ในประเดนการเกดสญญาหางหนสวน บญญตไวเปนการเฉพาะในมาตรา 1012 บญญตวา อนสญญาจดตงหางหนสวนหรอบรษท“คอ สญญาซงบคคลตงแตสองคนขนไปตกลงเขากนเพอกระทำากจการรวมกนดวยประสงคจะแบงกำาไรอนจะพงไดแตกจการททำากน ดงนนสญญาหนสวนจะเกดไดตองเปนไปตามหลกในมาตรา ”1012 เราจงไมอาจพจารณาการเกดสญญาหนสวนโดยนำาหลกการกอเกดสญญาทวไปในนตกรรมสญญา8มาพจารณาการเกดสญญาหางหนสวนไดเพราะมบญญตไวเปนการเฉพาะแลว

หรอกรณการเลกสญญา โดยหลกนตกรรมสญญานนการเลกสญญาจะกระทำาได 2 กรณคอ การเลกสญญาโดยขอสญญาททำาไวตอกน หรอโดยบทบญญตแหงกฎหมาย9 แตการเลกหางหนสวนบรษทนนมหลกเกณฑบญญตเปนการเฉพาะ เชน การตกลงกำาหนดเงอนไข เงอนเวลาในการเลกสญญาไวลวงหนาได หรอการบอกกลาวเลกสญญา10 นอกจากนแลวเมอไดเลกสญญากนแลวจะยตเพยงแคนไมได เพราะกฎหมายหางหนสวนบรษทยงกำาหนดใหตองมการชำาระบญช หรอการจดการทรพยสนเปนอยางอนภายหลงการเลกสญญา

นอกจากนยงมหลกกฎหมายตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชยวาดวยนตกรรมสญญาและหนในประมวลกฎหมายแพงและพาณชย บรรพ 1-2 ตงแตมาตรา 149-452 ทสามารถนำามา

8 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 354 – มาตรา 3689 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 38610 ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา 1055

Page 22: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

22

อนโลมใชบงคบกบกฎหมายหนสวนบรษทไดเทาทกฎหมายหนสวนบรษทไมไดบญญตไวเปนอยางอน 11เชน

ในการตงหางหนสวนหรอบรษทจำากดนนถกตองตรงกนอนจะมผลทำาใหสญญาจดตงนนเกดขนและมผลผกพนคความแลวหรอไม กตองนำาบทบญญตนตกรรมสญญาเกยวกบ คำาเสนอ คำาสนอง “ ”มาพจารณาปญหาทเกดขน

การแสดงเจตนาตกลงกนจดตงหางหนสวนหรอบรษทจำากดมการแสดงเจตนาซอนเรน มาตรา 154

การแสดงเจตนาลวงเพออำาพรางนตกรรมอนหรอไม ตามมาตรา 155

ถกกลฉอฉลอนจะทำาใหการแสดงเจตนานนเปนโมฆยะหรอไม ตามมาตรา 159

แสดงเจตนาไปโดยสำาคญผดในสงซงเปนสาระสำาคญอนจะทำาใหการแสดงเจตนานนเปนโมฆะหรอไม ตามมาตรา 156

การแสดงเจตนาไปโดยสำาคญผดในคณสมบตของบคคลหรอทรพยสนแลวจะเปนโมฆยะหรอไม ตามมาตรา 157

การแสดงเจตนานนเปนไปเพราะถกขมขอนจะทำาใหเปนโมฆยะหรอไม ตามมาตรา 164

หลกในเรองโมฆะหรอโมฆยกรรมทอยในมาตรา 172 ถง มาตรา 181

หลกในเรองความสามารถตามทกฎหมายบญญต เชน คสญญาทตกลงเขาหนกนเปนผเยาว วกลจรต หรอไรความสามารถหรอไม

หลกเรองวตถประสงคของกจการทจดตงขนชอบดวยกฎหมายหรอไม ขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ11 ภาสกร ชณหอไร,รศ.คำาอธบายกฎหมายลกษณะหนสวนและบรษท, นตบรรณาการ 2359, หนา 33.

Page 23: บทที่ 1: ความเข้าใจเบื้องต้น · Web viewกฎหมายห างห นส วนบร ษ ทและความเป นเอกเทศส

ชยณรงค เหลองวลย : เอกเทศสญญา 3 (177229)บทท 1: ความเขาใจเบองตน

23

ประชาชน และไมเปนการพนวสยอนจะทำาใหนตกรรมการจดตงหางหนสวนและบรษทจำากดนนตกเปนโมฆยะ หรอโมฆะแลวแตกรณ