แผนประสานความรวมมอดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

(พ.ศ. 2551-2554)

ปรบปรงตามมตการประชมเพอจดทำาแผนประสานความรวมมอดานการสนบสนน

กระบวนการยตธรรมทางเลอกเมอวนท 28 เมษายน 2551 เวลา 08.30 - 15.00 น.ณ หองออคด โรงแรมรามาการเดนส ถนนวภาวดรงสต

กรงเทพมหานคร

คำานำา

ตามทคณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 11 มนาคม 2551 เหนชอบแผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2551 – 2554 ซงไดประกาศลงในราชกจจานเษกษาเมอวนท 21 มนาคม 2551 โดยในประเดนนโยบายท 8.2. กฎหมายและการยตธรรม ไดกำาหนดถงการพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก และมตวชวดระดบเปาหมายเชงนโยบาย ไดแก สดสวนคดทไดรบการแกไขโดยกระบวนการยตธรรมทางเลอก

กระทรวงยตธรรม โดยสำานกงานกจการยตธรรมในฐานะ

ฝายเลขานการของคณะกรรมการพฒนาการบรหารงานยตธรรมแหงชาตตามพระราชบญญตพฒนาการบรหารงานยตธรรมแหงชาต พ.ศ. 2549 พจารณาเหนวาประเดนเรองยตธรรมทางเลอกมหลายหนวยงานทเกยวของ จงไดประสานและจดทำาแผนประสานความรวมมอดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก (พ.ศ. 2551-2554) เพอกำาหนดทศทางและแนวทางการดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมทางเลอก เพอใหการดำาเนนงานบรรลเปาประสงคของรฐบาลทกำาหนดไว

สำานกงานกจการยตธรรม

พฤษภาคม 2551

สารบญ

หนาบทท 1 บทนำา 1

บทท 2 รปแบบการดำาเนนงานยตธรรมทางเลอก 7

บทท 3 เปาประสงค กลยทธ/แนวทางการดำาเนนงาน 13ดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

บทท 4 แนวทางการตดตามประเมนผล 21

บทท 1บทนำา

สถานการณขอพพาทของไทยทงทางแพงและทางอาญาทเขาสกระบวนการยตธรรมยงมแนวโนมเพมสงขน ซงจะเหนไดจากจำานวนคดรบใหมของศาลชนตนโดยในป พ.ศ. 2550 คดแพงรบใหมเพมจากป พ.ศ. 2549 รอยละ 19 และคดอาญารบใหมเพมขนจากป พ.ศ. 2549 รอยละ 6.16 ดงนน จงมแนวคดการพฒนากระบวนการยตธรรมทางเลอกอยางตอเนอง เพอใหเปนกลไกทสำาคญในการสงเสรมการลดปรมาณคดทขนสศาลและสนบสนนใหการระงบปญหาอาชญากรรม และขอพพาททเกดขนมความรวดเรว และเปนธรรม

ตารางแสดงสถตคดแพง คดอาญาของศาลชนตนทวราชอาณาจกรระหวาง ปพ.ศ. 2547-2550

ป 2547-2550

ปคางมา รบใหม

อยระหวางการพจารณา

เสรจไป

แพง อาญา แพง อาญา แพง อาญา แพง อาญา

47 100,497

57,073

371,562

425,557

472,059

482,630

349,893

(74.12%)

420,333

(87.09%)

48 122,180

62,295

379,340(+2.09%)

433,569(+1.88%)

501,520

495,864

399,499

(79.66%)

430,180

(86.75%)

1

49102,051

65,650

412,542(+8.75%)

467,512(+7.83%)

514,593

533,162

410,702

(79.81%)

466,953

(87.58%)

50 104,137

66,177

491,285

(+19.08%)

496,299(+6.16%)

595,422

562,476

474,226

(79.65%)

498,489

(88.62%)

ทมา : สำานกแผนและงบประมาณ สำานกงานศาลยตธรรม

จากสถานการณขางตน กระบวนการยตธรรมทางเลอกจงไดเขามามบทบาทสำาคญในการสนบสนนการพฒนาระบบงานยตธรรม ทงน กระบวนการยตธรรมทางเลอก หมายถงกระบวนการในการแสวงหาความยตธรรมทมกระบวนการรปแบบการปฏบตนอกเหนอจากกระบวนการยตธรรมกระแสหลก ใชแนวคดการหนเหคดออกจากศาล กระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท การใชชมชนเปนฐานและการไกลเกลยขอพพาทเพอประโยชนตอผกระทำาผด ผเสยหาย และผทมสวนเกยวของตางๆ มความมงหวงเพอลดจำานวนการเปนคดความระหวางผกระทำาผด และผเสยหาย และลดการพงพาองคกรกระบวนการยตธรรมภาครฐมาใหชมชนสรางมาตรการควบคมสมาชกของชมชนดวยชมชน

กระบวนการยตธรรมทางเลอกไดถกกำาหนดใหเปนแนวทางพฒนาระบบงานยตธรรมทสำาคญของประเทศ โดยปรากฏอยในแผน/นโยบายและกฎหมายทสำาคญ ดงน

1.แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554 ) ตามยทธศาสตรการพฒนาคณภาพคนและสงคมไทย

สสงคมแหงภมปญญา

2

และการเรยนรไดกำาหนดแนวทางการพฒนาทสำาคญประการหนง ไดแก

สงเสรมการดำารงชวตทมความปลอดภย นาอย และสงบสข บนพนฐานของความยตธรรมในสงคม สามารถใชชวตประจำาวนไดอยางมความสขและไดรบการคมครองสทธตางๆ อยางเปนธรรม โดย เสรมสรางกระบวนการยตธรรมแบบบรณาการและบงคบใชกฎหมาย รวมทงสงเสรมการใชกระบวนการยตธรรมทางเลอกอยางจรงจง ในการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชนโดยเฉพาะผดอยโอกาส เดกและสตร ปองกนและแกไขปญหาอาชญากรรมและยาเสพตด

โดยแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 (พ.ศ. 2550-2554 )ไดกำาหนดเปาหมายระดบยทธศาสตร ไดแก ลดคดอาชญากรรมลงรอยละ 10

2. แผนแมบทการบรหารงานยตธรรมแหงชาต (พ.ศ. 2552-2555)

ตามยทธศาสตรการสงเสรมการประนอมขอพพาทและกระบวนการยตธรรมทางเลอก ไดกำาหนดวตถประสงค และแนวทางการดำาเนนงานไว ดงน

วตถประสงค

เพอใหประชาชนสามารถเขาถงและไดรบความยตธรรมจากหลายชองทางอยางเหมาะสม เปนการลดปรมาณคดทเขาสศาลหรอกระบวนการยตธรรม ลดระยะเวลาและภาระคาใชจายทงของภาครฐและประชาชน ยตความขดแยงและสรางความสมานฉนทปรองดองใหเกดขนในสงคม

แนวทางการดำาเนนงาน 2.1 สรางการยอมรบผลดของการประนอม

ขอพพาทและกระบวนการยตธรรมทางเลอก

- เผยแพรความรและประชาสมพนธ สรางความเขาใจแกประชาชนและสงคม ถงสถานการณความรนแรง และผลเสยหายทเกดจากปญหาการกระทำาความผด ขอขดแยงและขอพพาทในสงคม รวมทงแนวทางการแกไขปญหาและตวอยางความสำาเรจในการดำาเนนงาน

- สงเสรมการจดหลกสตรดานการมสวนรวมของประชาชนและการแกปญหาความขดแยงดวยสนตวธ โดยวธการประนอมขอพพาทหรอใชกระบวนการยตธรรมทางเลอกอนๆ ในทกระดบชนของการศกษา รวมทงในกลมผนำาชมชนและประชาชนทวไป

2. 2 สนบสนนและผลกดนใหมการดำาเนนงานจากระดบนโยบาย โดยมกฎหมายรองรบ

- ประสานหนวยงานตางๆ ในกระบวนการยตธรรมเพอใหเหนถงความสำาคญและประโยชนของการประนอมขอพพาทหรอกระบวนการยตธรรมทางเลอก โดยผานการประชม สมมนา ฝกอบรมและใหความร ความเขาใจแกบคลากรทเกยวของในเรองนอยางตอเนองและจรงจง

- กำาหนดเปนนโยบายรวมกนของหนวยงานทเกยวของในกระบวนการยตธรรมทสนบสนนใหนำาวธประนอมขอพพาทหรอกระบวนการยตธรรมทางเลอกมาใช

33

เพอลดปรมาณคดทเขาสกระบวนการยตธรรม ลดระยะเวลาและภาระคาใชจายในการบรหารงานรวมทง ยตความขดแยงและสรางความสมานฉนทปรองดองใหเกดขนในสงคม

- พฒนาหรอปรบปรงแกไขกฎหมาย ระเบยบขอบงคบ รวมทงแรงจงใจและขอปฏบตตางๆ ใหเอออำานวยตอการนำามาตรการทางเลอกตางๆ มาใช เชน กฎหมายสนบสนนการจดตงองคกรเกยวกบศนยไกลเกลยระดบหมบาน ตำาบล อำาเภอ หรอจงหวด เปนตน

- ผลกดนใหมกฎหมายเกยวกบการกำาหนดคณสมบตของผไกลเกลยและกระบวนการ วธการไกลเกลยทเหมาะสมอยางชดเจน รวมทงความลบของขอเทจจรงตามการไกลเกลย ผลกระทบทางคด และกระบวนการยอมรบการไกลเกลย ภายใตกฎหมายเรอง UNCITRAL Conciliation Rules

- ศกษาวจยและตดตามประเมนผลการดำาเนนงาน ในเรองการประนอมขอพพาทหรอกระบวนการยตธรรมทางเลอกตางๆ อยางจรงจง เพอพฒนาองคความร ปรบปรงนโยบายและแผนการดำาเนนงานของหนวยงานและภาคสวนอนๆ ทเกยวของใหเหมาะสม มประสทธภาพและประสทธผล

2.3 เรงรดดำาเนนงานอยางเปนรปธรรม ตอเนองและจรงจง

- ฝกอบรม คดสรร และพฒนาเจาหนาท ผนำาชมชน หรอบคคลทชมชนใหความเคารพนบถอ และประชาชน ใหมความร ความเขาใจ มศกยภาพ และทกษะในการลด

ขอขดแยง ขอพพาท โดยมแรงจงใจและคาตอบแทนทเหมาะสมในการทำางาน

- สงเสรมและนำาระบบไกลเกลยประนอมขอพพาทในระดบพนท มาใชในทกขนตอนของกระบวนการยตธรรม ตงแตระดบชมชนผานคณะกรรมการหมบาน ชนพนกงานสอบสวน ชนพนกงานอยการ ชนกอน ระหวางการพจารณา และหลงการพจารณาพพากษาของศาลยตธรรม เชน ในขนตอนบงคบคด เปนตน

- นำามาตรการทางเลอกทมประสทธภาพและประสบความสำาเรจ มาใชในการดำาเนนงานใหมากขน ไดแก มาตรการไกลเกลยประนอมขอพพาท มาตรการฟ นฟสมรรถภาพ ผตดยาเสพตด และการประชมกลมครอบครวในการแกไขปญหาเดกและเยาวชน

- สรางหมบานและชมชนใหเขมแขง รวมทงใหชมชน องคกรปกครองสวนทองถนและเครอขายยตธรรมชมชน เขามามสวนรวมหรอมบทบาทในการไกลเกลยขอพพาทในชมชนและการดำาเนนงานของกระบวนการยตธรรมทางเลอกอนๆ อยางจรงจงและตอเนอง

- สงเสรมและพฒนากลไกการตดตามประเมนผลการดำาเนนการไกลเกลยประนอมขอพพาทอยางเปนระบบตอเนอง โดยใหชมชน องคกรทองถนและเครอขายยตธรรมชมชนเขามามสวนรวมหรอมบทบาทในการดำาเนนงาน

โดยแผนแมบทการบรหารงานยตธรรมแหงชาต (พ.ศ. 2552-2555)ไดกำาหนดเปาหมายหลกของแผนแมบทฯ อาชญากรรม ขอพพาท ขอรองเรยนตางๆทเขาสกระบวนการยตธรรมลดลง

3. พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550

4

ตามมาตรา 14 ของพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550 ไดใหเพมความตอไปนเปนมาตรา 61/1 มาตรา 61/2 และมาตรา 61/3 แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2535 โดยใหอำาเภอมอำานาจไกลเกลยหรอจดใหมการไกลเกลยประนอมขอพพาทเพอใหเกดความสงบเรยบรอยในสงคมภายในเขตอำาเภอ โดย

“ในอำาเภอหนง ใหมคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทของประชาชนทคกรณฝายใดฝายหนงมภมลำาเนาอยในเขตอำาเภอ ในเรองทพพาททางแพงเกยวกบทดนมรดก และขอพพาททางแพงอนทมทนทรพยไมเกนสองแสนบาท หรอมากกวานนตามทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา ”

“ใหนายอำาเภอโดยความเหนชอบของคณะกรมการจงหวดจดทำาบญชรายชอบคคลทจะทำาหนาทเปนคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาท โดยคดเลอกจากบคคลทมความรหรอมประสบการณเหมาะสมกบการทำาหนาทไกลเกลยขอพพาท”

“เมอมขอพพาทเกดขนและคพพาทตกลงยนยอมใหใชวธการไกลเกลยขอพพาทใหคพพาทแตละฝายเลอกบคคลจากบญชรายชอตามวรรคสองฝายละหนงคน และใหนายอำาเภอ พนกงานอยการประจำาจงหวดหรอปลดอำาเภอทไดรบมอบหมายคนหนงเปนประธาน เพอทำาหนาทเปนคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาท”

“ใหคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทมอำานาจหนาทรบฟงขอพพาทโดยตรงจากคพพาท และดำาเนนการไกลเกลยใหเกดขอตกลงยนยอมรวมกนระหวางคพพาทโดยเรวถาคพพาททงสอง

5

ฝายตกลงกนได ใหคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทจดใหมการทำาสญญาประนประนอมยอมความระหวางคพพาท และใหถอเอาขอตกลงตามสญญาประนประนอมยอมความมผลผกพนคพพาททงสองฝาย ในกรณทคพพาทไมอาจตกลงกนได ใหคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทสงจำาหนายขอพพาทนนขอตกลงตามวรรคสใหมผลเชนเดยวกบคำาชขาดของอนญาโตตลาการตามกฎหมายวาดวยอนญาโตตลาการ

“ในกรณทคพพาทฝายใดฝายหนงไมปฏบตตามสญญาประนประนอมยอมความใหคพพาทอกฝายหนงยนคำารองตอพนกงานอยการ และใหพนกงานอยการดำาเนนการยนคำารองตอศาลทมเขตอำานาจเพอใหออกคำาบงคบใหตามสญญาประนประนอมยอมความดงกลาวโดยใหนำากฎหมายวาดวยอนญาโตตลาการมาใชบงคบโดยอนโลม”

“เมอคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทไดรบขอพพาทไวพจารณา ใหอายความในการฟองรองคดสะดดหยดลง นบแตวนทยนขอพพาทจนถงวนทคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทสงจำาหนายขอพพาทหรอวนทคพพาททำาสญญาประนประนอมยอมความกน แลวแตกรณความในมาตรานใหใชกบเขตของกรงเทพมหานครดวยโดยอนโลม”

“บรรดาความผดทมโทษทางอาญาทเกดขนในเขตอำาเภอใดหากเปนความผดอนยอมความได และมใชเปนความผดเกยวกบเพศ ถาผเสยหายและผถกกลาวหายนยอม หรอแสดงความจำานง ใหนายอำาเภอของอำาเภอนนหรอปลดอำาเภอทนายอำาเภอดงกลาวมอบหมายเปนผไกลเกลยตามควรแกกรณ และเมอผเสยหายและผถกกลาวหายนยอมเปนหนงสอตามทไกลเกลยและปฏบตตามคำาไกลเกลยดงกลาวแลว ใหคดอาญาเปนอน

เลกกนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณทผเสยหายและผถกกลาวหาไมยนยอมตามทไกลเกลย ใหจำาหนายขอพพาทนนแตเพอประโยชนในการทผเสยหายจะไปดำาเนนคดตอไป อายความการรองทกขตามประมวลกฎหมายอาญาใหเรมนบแตวนทจำาหนายขอพพาท”

4.คำาแถลงนโยบาย ของ นายสมคร สนทรเวช นายกรฐมนตร แถลงตอรฐสภา เมอวนจนทรท18 กมภาพนธ 2551

จากคำาแถลงนโยบายไดมการกำาหนดเรองการพฒนากระบวนการยตธรรมทางเลอกอยในนโยบายรฐบาลขอ 8.2 กฎหมายและการยตธรรม โดย ขอ 8.2.3 สงเสรมและพฒนาระบบงานยตธรรมทกดาน การสงเสรมการเขาถงความยตธรรมและการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความยตธรรม เชน การพฒนาระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

5. แผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2551 – 2554 คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 11 มนาคม 2551 เหน

ชอบแผนการบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2551 – 2554 ซงไดประกาศลงในราชกจจานเษกษาเมอวนท 21 มนาคม 2551 โดยในประเดนนโยบายท 8.2. กฎหมายและการยตธรรม ไดกำาหนดถงการพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก และมตวชวดระดบเปาหมายเชงนโยบาย ไดแก สดสวนคดทไดรบการแกไขโดยกระบวนการยตธรรมทางเลอก

จากความสำาคญของกระบวนการยตธรรมทางเลอกขางตน หนวยงานในกระบวนการยตธรรมไดเขามามสวนรวมในการสนบสนนการ

6

พฒนากระบวนการยตธรรมทางเลอกโดยมงหวงใหเปนทางเลอกหนงในการสนบสนนกระบวนการยตธรรมกระแสหลก เพอใหสามารถเอออำานวยความยตธรรมแกประชาชนไดอยางมประสทธภาพ ทงน กระบวนการยตธรรมทางเลอกภายใตการดำาเนนงานของหนวยงานภาครฐมเปาหมายใน 2 ระดบ ไดแก 1) ระดบเสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวนในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน และ 2)ระดบการดำาเนนงานตามภารกจหนาททเกยวของในแตละหนวยงาน

บทท 2 รปแบบการดำาเนนงานยตธรรมทางเลอก

ทผานมาหนวยงานในกระบวนการยตธรรมไดดำาเนนงานทเกยวของกบกระบวนการยตธรรมทางเลอกทงในระดบชมชนโดยม

7

วตถประสงคเพอสรางและพฒนาเครอขายภาคประชาชนเขามามสวนรวมในการลดขอพพาทในระดบพนท และระดบการดำาเนนงานของภาครฐตามภารกจหนาททเกยวของในแตละหนวยงาน ทงน สามารถแบงการดำาเนนการกระบวนการยตธรรมทางเลอก ออกเปน3 ขนตอน ไดแก 1.ขนตอนกระบวนการกอนการพจารณาคด 2.ขนตอนกระบวนการระหวางการพจารณาคด 3.ขนตอนกระบวนการหลงการพพากษาคด

1.ขนตอนกระบวนการกอนการพจารณาคดในขนตอนกระบวนการกอนการพจารณาคด การ

ดำาเนนยตธรรมทางเลอกจะมรปแบบการดำาเนนงานใน 2 รปแบบ ไดแก 1.เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวนในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน 2.การดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมทางเลอกตามภารกจหนาททเกยวของในแตละหนวยงาน โดยมหนวยงานทดำาเนนงานสำาคญ ๆ ดงน

1.1.กรมการปกครอง1) เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวน

ในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน

ทผานมาตามขอบงคบกระทรวงมหาดไทยวาดวยการประนประนอมขอพพาทของคณะกรรมการหมบาน พ.ศ.2530 ซงกำาหนดใหคณะกรรมการหมบานมหนาทในการไกลเกลยขอพพาททเกดความขดแยงในหมบานใหระงบ ดวยการประนประนอมยอมความโดยทำาเปนสญญาประนประนอมยอมความ

ปจจบนตามมาตรา 14 ของพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550ไดใหอำาเภอมอำานาจไกล

เกลยหรอจดใหมการไกลเกลยประนอมขอพพาทเพอใหเกดความสงบเรยบรอยในสงคมภายในเขตอำาเภอ โดย

(1) ในคดอาญา บรรดาความผดทมโทษทางอาญาทเกดขนหากเปนความผดอนยอมความได และมใชเปนความผดเกยวกบเพศ ถาผเสยหายและผถกกลาวหายนยอม หรอแสดงความจำานง ใหนายอำาเภอของอำาเภอนนหรอปลดอำาเภอทนายอำาเภอมอบหมายเปนผไกลเกลยตามควรแกกรณ และเมอผเสยหายและผถกกลาวหายนยอมเปนหนงสอตามทไกลเกลยและปฏบตตามคำาไกลเกลยดงกลาวแลว ใหคดอาญาเปนอนเลกกนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา ในกรณทผเสยหายและผถกกลาวหาไมยนยอมตามทไกลเกลย ใหจำาหนายขอพพาทนนแตเพอประโยชนในการทผเสยหายจะไปดำาเนนคดตอไป อายความการรองทกขตามประมวลกฎหมายอาญาใหเรมนบแตวนทจำาหนายขอพพาท

(2) ในคดทางแพง จดใหมคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทของประชาชนทคกรณฝายใดฝายหนงมภมลำาเนาอยในเขตอำาเภอ ในเรองทพพาททางแพงเกยวกบทดนมรดก และขอพพาททางแพงอนทมทนทรพยไมเกนสองแสนบาท หรอมากกวานนตามทกำาหนดในพระราชกฤษฎกา

1.2.สำานกงานศาลยตธรรม1) เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวน

ในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน

แผนยทธศาสตรศาลยตธรรม พ.ศ. 2549-2552 ไดกำาหนดแนวทางการอำานวยความยตธรรมทสำาคญไดแก การนำาวธการระงบ

8

ขอพพาททางเลอกอนนอกจากการพจารณาคดมาใชเพอเปนทางเลอกในการยตความขดแยง กอนทจะเปนคดความเขาสศาลและยตคดทอยระหวางการพจารณาของศาลใหครบทกศาล ทงน การนำาวธการระงบขอพพาททางเลอกอนทสำาคญในขนตอนกระบวนการกอนการพจารณาคด ไดแก การพฒนาอาสาสมครไกลเกลยขอพาทในชมชน(อ.ก.ช.) ซงจะเปนบคคลผทรงคณวฒหรอผนำาทไดรบการพฒนาใหทำาหนาทเปนคนกลางในการเจรจาไกลเกลยขอพพาทเปนผประนประนอมยอมความ ชวยเหลอ ใหคำาแนะนำาและขอเสนอแนะในการยตขอพพาท ขอพพาททสามารถไกลเกลยและประนประนอมยอมความได โดยขอพพาททจะดำาเนนการแบงเปน 3 ประเภท คอ 1)ขอพพาททางแพงทวไป เชน ซอขาย เชาทรพย เชาซอ แลกเปลยน ให กยม จำานำา จำานอง ทดน 2)ขอพพาททางอาญาทยอมความไดตามทกฎหมายกำาหนด 3. ขอพพาทอน ๆ เชน ขอพพาททเกยวกบแรงงาน

1.3.สำานกงานตำารวจแหงชาต1) เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวน

ในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน

แผนพฒนาสำานกงานตำารวจแหงชาต พ.ศ. 2550-2554 รวมทงแผนปฏบตราชการสำานกงานตำารวจแหงชาต ประจำาปงบประมาณ พ.ศ. 2551 ไดกำาหนดพนธกจของสำานกงานตำารวจแหงชาตในดานการสงเสรมใหชมชนและทองถนมสวนรวมในการแกไขปญหาอาชญากรรม โดยดำาเนนงานชมชนและมวลชนสมพนธทวประเทศ เพอสรางความรวมมอทดระหวางประชาชนกบตำารวจ รวมทงทำาใหเกดการรวมตวของประชาชนในชมชนเพอปองกนปญหาในพนท

2) การดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมทางเลอกตามภารกจหนาท

นอกจากนนตามรางพระราชบญญตไกลเกลยขอพพาทคดอาญาในชนพนกงานสอบสวน พ.ศ. .... ไดเปดชองทางใหมการแตงตงคณะกรรมการไกลเกลยในระดบสถานตำารวจเพอดำาเนนการไกลเกลยในคดความผดอนยอมความได คดความผดลหโทษ หรอความผดทมอตราโทษไมสงกวาความผดลหโทษ ความผดทไดกระทำาโดยประมาท ยกเวนความผดตามทกำาหนดโดยกฎกระทรวงตามทไดรบอนมตจากคณะกรรมการนโยบายตำารวจแหงชาต (ก.ต.ช.)และคดความผดทมโทษจำาคกอยางสงไมเกนหาป ตามรายการทายพระราชบญญตฯ

1.4.สำานกงานอยการสงสด1) เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวน

ในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน

แผนยทธศาสตรและแผนปฏบตราชการ 4 ป สำานกงานอยการสงสด พ.ศ. 2551-2554 ไดกำาหนดใหสำานกงานอยการสงสดทำาหนาทพฒนาและเพมประสทธภาพอาสาสมครประนอมขอพพาทในชมชนทองถนเพอสนบสนนใหชมชนมบทบาทในการประนประนอมขอพพาทและปองกนเฝาระวงอาชญากรรม เพอลดปรมาณคด และเพมศกยภาพในการไกลเกลยประนประนอมและระงบขอพพาทของคณะบคคลผทำาหนาทไกลเกลยและประนอมขอพพาทตามทกฎหมายกำาหนด

2) การดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมทางเลอกตามภารกจหนาท

9 9

สำานกงานอยการสงสดยงไดผลกดนการออกกฎหมายวาดวยการชะลอฟอง โดยในกรณความผดคดอาญาทลกษณะการกระทำาความผดเปนความผดทไมรายแรงและผกระทำารสกสำานกในความผดโดยพยายามบรรเทาผลแหงความผด หรอผเสยหายไมตดใจใหมการดำาเนนคดตอไป จะใหชะลอการฟองโดยนำาวธการคมความประพฤตมาใชเพอใหผกระทำาผดไดมโอกาสแกไขความผดของตน

1.5. สำานกนโยบายและยทธศาสตร สำานกงานปลดกระทรวงยตธรรม

1) เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวนในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน

สำานกนโยบายและยทธศาสตร สำานกงานปลดกระทรวงยตธรรม กระทรวงยตธรรมไดรเรมโครงการพฒนาศกยภาพเครอขายยตธรรมชมชนในชมชนนำารอง 17 จงหวด ในปงบประมาณ พ.ศ. 2549 เพอใหชมชนมบทบาทในการรวมอำานวยความยตธรรมและชวยระงบขอพพาทโดยการเจรจาไกลเกลยในชมชนและชวยเหลอบำาบดและแกไขฟ นฟผกระทำาผดในชมชนดวยกระบวนการยตธรรมทางเลอก โดยจดอบรมใหแกยตธรรมจงหวดและบคลากรทเกยวของดานการแกปญหาความขดแยงดวยความสมานฉนท โดยมงหวงทจะใหผเขารบ การอบรมไดเรยนร และพฒนาทกษะในการแกปญหาความขดแยงและการเจรจาไกลเกลยกระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท

1.6. กรมคมประพฤต

10

10

1) เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวนในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน

กรมคมประพฤตมบทบาทและพนธกจทสำาคญในการสงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอกและปองกนอาชญากรรม ทงนกรมคมประพฤตจะเปนเจาภาพหลกทำาหนาทสรางเครอขายยตธรรมชมชนสำาหรบรองรบการดำาเนนงานในระดบพนท รวมทงจดตงศนยยตธรรมชมชนอนเปนกลไกการทำางานรวมกบหนวยงานในสงกดกระทรวงยตธรรมโดยเครอขายยตธรรมชมชนจะมบทบาทในการลดขอพพาท ความขดแยงในชมชน

1.7.กรมคมครองสทธและเสรภาพ1) เสรมสรางและพฒนาใหชมชนเขามสวน

ในการแกไขระงบขอพพาทในชมชน

กรมคมครองสทธและเสรภาพมบทบาทประสานทกภาคสวนในการดานจดการความขดแยง โดยไดดำาเนนการนำาภาคประชาชนเขามามสวนรวมในรปของอาสาสมครคมครองสทธและเสรภาพ ทงน กรมคมครองสทธและเสรภาพจะทำาหนาทพฒนาและขยายความชำานาญเฉพาะดานการจดการความขดแยงใหแกเครอขายยตธรรมชมชน รวมทงประสานความรวมมอระหวางภาครฐและภาคเอกชน อาทเชน กระทรวงวฒนธรรม กรมการพฒนาชมชน กรมการปกครอง กรมสงเสรมการปกครองสวนทองถน กรมคมประพฤต กรมสงเสรมการเกษตร เปนตน

1.8.กรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน 2) การดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมทางเลอกตามภารกจหนาท

เปนการดำาเนนการตามมาตรา 63 แหงพระราชบญญตจดตงศาลเยาวชนและครอบครวและวธพจารณาคดเยาวชนและครอบครว พ.ศ. 2534 เพอหนเหคดออกจากการฟองรองในคดอาญา ซงไดใหอำานาจผอำานวยการสถานพนจฯแจงความเหนไปยงพนกงานอยการวาเดกหรอเยาวชนทตองหาวากระทำาผดเมอพจารณาถงปจจยตางๆ แลวเหนวาอาจกลบตนเปนคนดไวโดยไมตองฟอง ทงน จะใชวธประชมกลมครอบครวโดยใชสหวชาชพเขารวม เพอใหมขอตกลงกนระหวางผเสยหาย และเดกหรอเยาวชนทเปนจำาเลยในเชงสมานฉนท โดยเดกหรอเยาวชนเตมใจรบผด ขอโทษผเสยหายและพรอมแกไขและบรรเทาความเสยหายทเกดขน สวนผเสยหายยอมใหอภยโดยไมตดใจดำาเนนคดตอเดกหรอเยาวชน ซงทประชมจะกำาหนดแนวทางแกไขเดกหรอเยาวชนโดยอาจใหทำางานบรการสงคมในระยะเวลา ทเหมาะสม หากเดกหรอเยาวชนไมปฏบตตามเงอนไขหรอกระทำาผดซำาระหวางการแกไข ใหยตการดำาเนนการและดำาเนนคดตามปกต เมอเดกหรอเยาวชนปฏบตตามขอกำาหนดในการประชมกลมครอบครว เรยบรอยแลว สถานพนจฯจะสงรายงานขอเทจจรงไปยงพนกงานอยการเพอพจารณาสงไมฟองตอไป หากพนกงานอยการเหนชอบดวยกจะมคำาสงไมฟอง สงผลใหเดกหรอเยาวชนไมมมลทนตดตว

1.9.สภาทนายความ2) การดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมทาง

เลอกตามภารกจหนาท สภาทนายความไดดำาเนนงานศนยไกลเกลย

ขอพพาท โดยมกระบวนการขนตอนไดดำาเนนการจดอบรมทนายความผไกลเกลยใหมความรความเขาใจใน

1111

11

การไกลเกลยขอพพาทใหบรรลเปาหมาย เปดศนยบรการรบเรองราวรองทกขจากประชาชนผเดอดรอนจากอรรถคด พจารณาขอเทจจรงของขอพพาททสามารถเจรจาไกลเกลยและตกลงกนไดแจงใหผรองทราบ เพอใหแจงความประสงคขอประนประนอมยอมความ จดทนายความผไกลเกลยตามความชำานาญเฉพาะเรอง

2.ขนตอนกระบวนการระหวางการพจารณาคดกระบวนการยตธรรมทางเลอกในขนตอนกระบวนการ

ระหวางการพจารณาคดเปนการดำาเนนงานของศาลยตธรรมในดานการนำาระบบการไกลเกลยขอพพาทมาใชควบคกบการพจารณาพพากษาคดของศาล โดยมหนวยงานทดำาเนนงาน ไดแก

2.1. สำานกงานศาลยตธรรม สำานกงานศาลยตธรรมไดออกระเบยบ

คณะกรรมการบรหารศาลยตธรรมวาดวยการไกลเกลยขอพพาท พ.ศ. 2544 เพอดำาเนนการไกลเกลยขอพพาทในระบบศาล โดยมผประนประนอมทำาหนาทเปนคนกลางชวยเหลอคพพาทในการพยายามเจรจาตอรองเพอใหบรรลขอตกลงรวมกน โดยเมอดำาเนนการสำาเรจ จะทำาสญญาประนประนอม หรอสงคดคนศาลพพากษาเพอถอนฟอง หากไมสำาเรจจำาหนายขอพพาท หรอสงคดคอศาลกลบสการพจารณา พพากษาตามปกตตอไป

3.ขนตอนกระบวนการหลงการพพากษาคดกระบวนการยตธรรมทางเลอกในขนตอนกระบวนการ

หลงการพพากษาคด จะมลกษณะเปนยตธรรมเชงสมานฉนทเพอสรางสมพนธภาพทดระหวางผกระทำาผดและผเสยหาย โดยมหนวยงานทดำาเนนงาน ไดแก

3.1. กรมคมประพฤต

กรมคมประพฤตไดนำากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทมาใชในงานคมประพฤตโดยดำาเนนการในเชงการสรางสมพนธภาพเพอใหฝายผกระทำาผดและผเสยหาย ไดมโอกาสพบปะและเจรจารวมกนโดยมเปาหมายอยทการขอตกลงรวมกนในการเยยวยาและ/หรอชดใชความเสยหายแกฝายผเสยหายและประสานสมพนธภาพระหวางผกระทำาผดและผเสยหายทสญเสยไปจากการกระทำาผดของผกระทำาผดใหกลบฟ นคนดดงเดม เพอใหทงสองฝายสามารถดำาเนนชวตอยรวมกนไดอยางปกตสข

3.2. กรมราชทณฑ กรมราชทณฑไดนำากระบวนการยตธรรม

เชงสมานฉนทมาประยกตใชในเรอนจำาโดยวตถประสงคหลกเพอสรางความสมพนธทดระหวางผตองขงและผเสยหาย ตลอดรวมถงญาตผเสยหาย รวมทงใหผตองขงรสกสำานกผดในการกระทำาของตนเอง และไมหวนกลบมากระทำาผดซำาอก

3.3. กรมบงคบคด กรมบงคบคดไดดำาเนนการไกลเกลยขอ

พพาทโดยศนยไกลเกลยขอพพาท กองยดทรพยสน ทงน ไดดำาเนนการไกลเกลยทงในกรณกอนการบงคบคด และกรณมการบงคบคดแลว โดยมวตถประสงคเพอใหคกรณทงสองฝายไดมการเจรจาตกลงชำาระหนเพอถอนการยดทรพย ซงจะสงผลใหทงสองฝายยงคงรกษาความสมพนธทดตอกน

นอกจากรปแบบการดำาเนนงานยตธรรมทางเลอกทงกอนการพจารณาคดระหวางการพจารณาคด และหลงการพพากษาคดของหนวยงานตางๆทกลาวมาขางตน ยงมอกหลายภาคสวนทมสวนสนบสนน สงเสรมและผลกดนการพฒนายตธรรมทางเลอกไปสภาคปฏบต อาท เชน องคกรพฒนาเอกชน มลนธ ภาค

12

ประชาชน สถาบนการศกษา สำานกสนตวธและธรรมาภบาล สถาบนพระปกเกลา เปนตน รวมทงปจจบนยงไดมการพฒนากระบวนการยตธรรมทางเลอกทสำาคญอกแนวทางหนง ไดแก ระบบงานอนญาโตตลาการ โดยไดมการตรากฎหมายพระราชบญญตสถาบนอนญาโตตลาการ พ.ศ. 2550 เพอวางหลกการและระเบยบในดานการสงเสรมและพฒนากระบวนการระงบขอพพาททงทางแพงและพาณชยโดยวธอนญาโตตลาการใหเปนทยอมรบในดานการเปนทางเลอกในการระงบขอพพาททมประสทธภาพแทนการนำาคดขนสศาลแตเพยงอยางเดยว

ทงน จากผลการประชมประชมเพอจดทำาแผนประสานความรวมมอดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอกเมอวนท 28 เมษายน 2551 ณ หองออคด โรงแรมรามาการเดนส เหนชอบกบคำานยามของยตธรรมทางเลอกรวมกน โดยใหกำาหนดขอบเขตของกระบวนการยตธรรมทางเลอก เฉพาะภารกจงานทมลกษณะเปนการไกลเกลยขอพพาททงการสรางพฒนาอาสาสมครในระดบพนท การไกลเกลยระงบขอพพาทตามบทบาทหนาทของหนวยงาน รวมถงการดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนท เพอไมใหผกระทำาความผดกลบมากระทำาผดซำา

บทท 3 เปาประสงค กลยทธ/แนวทางการดำาเนนงาน

ดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

13

เพอใหสามารถบรรลเปาหมายเชงนโยบายทกำาหนดไวในแผนบรหารราชการแผนดน พ.ศ. 2551-2554 ตามขอ 8.2.3 ในดานการพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก ไดแก สดสวนคดทไดรบการแกไขโดยกระบวนการยตธรรมทางเลอก รวมทงเพอใหสอดคลองกบการกำาหนดคำานยามตามทกำาหนดไวในบทท 2 ดงนนแผนประสานความรวมมอดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก(พ.ศ. 2551-2554) จงไดกำาหนดเปาประสงคหลกไว คอ

1. เปาประสงค จำานวนคดความ/ขอพพาททเขาสกระบวนการยตธรรมทางเลอกทเขาส กระบวนการยตธรรมสมฤทธผลไมนอยกวารอยละ 50ทงน สามารถแบงกลยทธและแนวทางการดำาเนนงาน

ดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอกออกไดเปน 2 แนวทาง

2. กลยทธ/แนวทางการดำาเนนงาน 1. ดานการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนเพอสนบสนนการระงบขอพพาท ในระดบพนท ซงมรปแบบทสำาคญ ไดแก การสรางและพฒนาศกยภาพคนภายในชมชนเขามาทำาหนาทเปนคนกลางไกลเกลยขอพพาท และการจดการความขดแยงทเกดขนในชมชน เพอเปนการลดปรมาณคดทเขาสกระบวนการยตธรรม รวมทงเปนการใหคนในชมชนแกไขปญหาของชมชน

2. ดานการพฒนาและสงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอกภายใตบทบาท/ภารกจของหนวยงาน ไดแก การดำาเนนงานตามภารกจหนาทของหนวยงานในดานการสงเสรมและพฒนายตธรรมทางเลอก เชนการไกลเกลยระงบขอพพาทตามบทบาทหนาทของหนวยงาน รวมถงการดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทของหนวยงาน เพอไมใหผกระทำาความผดกลบมากระทำาผดซำา เชนการนำากระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทมาใชในงานคมประพฤต การนำากระบวนการยตธรรมทางเลอกมาใชในคดอาญาทเดกและเยาวชนดวยวธประชมกลมครอบครวของกรมพนจและคมครองเดกและเยาวชน เปนตน โดยมรายละเอยดกลยทธ/แนวทาง ดงน

รายละเอยดกลยทธ/แนวทางการดำาเนนงานดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานทรบผดชอบ

2551 2552 2553 2554

การสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความยตธรรม เชน การพฒนาระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

1. ดานการสงเสรมการมสวนรวม ของประชาชนเพอสนบสนน การระงบขอพพาท ในระดบ

พนท

1.1. การสรางพฒนา และขยาย เครอขาย/ อาสาสมคร 1.1.1. พฒนาอาสา สมครไกลเกลย ขอพพาท ในชมชน

จำานวนอาสาสมคร(คน)

ศาลยตธรร

ม

1.1.2. พฒนา อาสา

จำานวนชมชน/หมบาน (แหง)

7,235

7,235

7,235

7,235

ตำารวจ

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายปหนวยงานทรบผดชอบ

สมคร ในงานชมชน

มวลชนสมพนธ 1.1.3. สนบสนน

การใหความร การ

ประนอม ขอพพาท

แก ผนำา

ชมชน

จำานวน (หมบาน)

9,000

9,000

9,000

9,000

สำานกงาน

อยการสงสด

รายละเอยดกลยทธ/แนวทางการดำาเนนงานดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานท2551 2552 2553 2554

14

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายปหนวยงานทรบผดชอบ

รบผดการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความยตธรรม เชน การพฒนาระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

1. ดานการสงเสรมการมสวนรวม ของประชาชนเพอสนบสนน การระงบขอพพาท ในระดบพนท

1.1. การสรางพฒนา

และขยาย เครอขาย/

อาสาสมคร 1.1.4.ขยายเครอขาย ยตธรรมชมชน

จำานวนเครอขาย (คน)

10,000

10,000

10,000

10,000

กรมคมประพฤ

ต

1.1.5. จดตงและ

ดำาเนนงาน ศนยยตธรรม

ชมชน

จำานวนศนย (แหง)

75 75 75 75 กรมคม

ประพฤต

1.1.6 ขยาย รอยละของศนย 70 70 70 70 สป.ยธ.

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป

หนวยงานทรบผดชอบ

ผลงาน ยตธรรมชมชน

ยตธรรมชมชนทมสวนรวมและมบทบาทในการอำานวยความยตธรรม

รายละเอยดกลยทธ/แนวทางการดำาเนนงานดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานทรบผดชอบ

2551 2552 2553 2554

การสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความ

1. ดานการสงเสรมการมสวนรวม ของประชาชนเพอ

1.2. การจดการขอพพาท

/ความขดแยง

15

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานทรบผดชอบ

ยตธรรม เชนการพฒนาระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

สนบสนน การระงบขอพพาท ในระดบพนท

โดย ชมชน 1.2.1. ไกลเกลยทาง

แพงและทางอาญาของ

คณะกรรมการ

หมบาน

รอยละของขอพพาททางแพงทคณะกรรมการหมบานสามารถไกลเกลยและตกลงกนไดดวยการทำาสญญาประนประนอมยอมความ

50 55 60 65 กรมการ

ปกครอง

ประเดนนโยบาย กลยทธ/แนวทางการดำาเนนงาน

แผนงาน/โครงการสำาคญ

ตวชวด เปาหมาย/รายป หนวยงานท

รอยละของขอพพาททางอาญาท คณะกรรมการหมบานสามารถไกลเกลยตกลงกนไดและมการยอมความ

40 45 50 55 กรมการ

ปกครอง

รายละเอยดกลยทธ/แนวทางการดำาเนนงานดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานทรบผดชอบ

2551 2552 2553 2554

การสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความยตธรรม เชนการพฒนา

1. สงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในดานการระงบขอพพาท

1.2. การจดการขอพพาท

/ความขดแยงโดย

16

ประเดนนโยบาย กลยทธ/แนวทางการดำาเนนงาน

แผนงาน/โครงการสำาคญ

ตวชวด เปาหมาย/รายป หนวยงานท

ระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

ชมชน 1.2.2.สงเสรมการจดการ

ความขดแยงของ ชมชนโดยการ มสวนรวมของ

ประชาชน

รอยละของเรอง/

ขอพพาททชมชนสามารถจดการความขดแยงไดสำาเรจ

70 70 70 70 คมครองสทธฯ

2. พฒนาและสงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอกภายใตบทบาท/ภารกจของหนวยงาน

2.1 การไกลเกลย ระงบขอพพาท ของหนวยงาน 2.1.1.ไกลเกลยระงบ ขอพพาทในศาล

ศาลยตธรร

ม

รายละเอยดกลยทธ/แนวทางการดำาเนนงานดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานทรบผดชอบ

2551 2552 2553 2554

การสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความยตธรรม เชน การพฒนาระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

2. พฒนาและสงเสรมกระบวนการยตธรรมทางเลอกภายใตบทบาท/ภารกจของหนวยงาน

2.1 การไกลเกลย ระงบขอพพาท ของหนวยงาน2.1.2. ไกลเกลย ขอพพาท โดยศนยไกลเกลย

จำานวนคดทใชวธไกลเกลยขอพพาท

1,500 1,500

1,500

1,500

สภาทนายค

วาม

2.1.3. ไกลเกลยทาง แพงและทางอาญา ของ

รอยละของขอพพาททางแพงทอำาเภอ

50 55 60 65 กรมการ

ปกครอ

17

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป

หนวยงานทรบผดชอบ

อำาเภอ สามารถไกลเกลยและตกลงกนไดดวยการทำาสญญาประนประนอมยอมความ

ง

รอยละของขอพพาททางอาญาท คณะกรรมการหมบานสามารถไกลเกลยตกลงกนไดและมการยอมความ

40 45 50 55 กรมการ

ปกครอง

รายละเอยดกลยทธ/แนวทางการดำาเนนงานดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานทรบผด2551 2552 2553 2554

18

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายปหนวยงานทรบผดชอบ

ชอบการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความยตธรรม เชน การพฒนาระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

2. พฒนาและสงเสรมกระบวน การยตธรรมทางเลอกภายใต

บทบาท/ภารกจของหนวยงาน

2.2 การดำาเนนงาน

กระบวนการยตธรรมเชงสมานฉนทของหนวย

งาน 2.2.1 นำากระบวนการ

ยตธรรมเชงสมานฉนทมา

ใชในงานคม

ประพฤต

รอยละของคดทใช

กระบวนการยตธรรมเชง

สมานฉนทแลวทำาขอตกลงกน

ได

95 95 95 95 กรมคมประพฤ

ต

2.2.2 นำากระบวนการ

ยตธรรมทาง

รอยละของคดทนำาวธประชมกลมครอบครว

96 96 96 96 กรมพนจฯ

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายปหนวยงานทรบผดชอบ

เลอก มาใชในคดอาญา

เดกและเยาวชน ดวยวธประชมกลม

ครอบครว

มาใชในคดอาญาทเดกและเยาวชนกระทำาผดมความเหน

สงไมฟอง

รายละเอยดกลยทธ/แนวทางการดำาเนนงานดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายป หนวยงานทรบผดชอบ

2551 2552 2553 2554

การสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนในการอำานวยความ

2. พฒนาและสงเสรมกระบวน การยตธรรมทางเลอก

2.2 การดำาเนนงาน

กระบวนการ

19

ประเดนนโยบายกลยทธ/แนวทางการ

ดำาเนนงานแผนงาน/

โครงการสำาคญตวชวด

เปาหมาย/รายปหนวยงานทรบผดชอบ

ยตธรรม เชน การพฒนาระบบยตธรรมชมชนและยตธรรมจงหวด การพฒนาและจดใหมกระบวนการยตธรรมทางเลอก ควบคกบกระบวนการยตธรรมกระแสหลก

ภายใตบทบาท/ภารกจของ

หนวยงาน

ยตธรรมเชงสมานฉนทของหนวย

งาน2.2.3 นำายตธรรมเชง

สมานฉนทมาประยกตใชในเรอนจำา

จำานวนเรอนจำาทมการนำายตธรรมเชงสมานฉนทมาประยกตใชในเรอนจำา

60 70 80 90 กรมราชทณ

ฑ

2120

บทท 4 แนวทางการตดตามประเมนผล

เพอเปนการตดตามความกาวหนาการดำาเนนงานตามแผนประสานความรวมมอดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก (พ.ศ. 2551-2554) ทงดานปญหาอปสรรคขอจำากดและความสำาเรจทเกดขน จงเหนควรกำาหนดแนวทางการตดตามประเมนผลออกเปน 2 ระยะ คอ

ระยะท 1 การตดตามผลความกาวหนารายไตรมาส และรายป เพอเปนการตดตามความกาวหนาของตวชวดตาง ๆ เพอตรวจสอบความคลาดเคลอนระหวางเปาหมายทกำาหนดไวกบผลทเกดขนจรง ซงจะนำาไปสการแกไขปญหาและอปสรรคทเกดขนระหวางดำาเนนการ ตลอดจนการทบทวนเปาหมายและกลยทธใหเหมาะสมกบสถานการณทอาจเกดการเปลยนแปลงขน

ระยะท 2 การประเมนผลเมอสนสดแผน เปนการประเมนผลเมอครบกำาหนดระยะเวลาการใชแผนเพอสรปการปฏบตราชการและประเมนผลสมฤทธทเกดขน รวมทงผลกระทบตาง ๆ ทเกดขนตลอดระยะเวลาทใชแผนประสานความรวมมอดานการสนบสนนกระบวนการยตธรรมทางเลอก (พ.ศ. 2551-2554)

ทงน เพอใหการตดตามประเมนผลขางตนเปนไปอยางมประสทธภาพจงควรดำาเนนการ ดงน

- ใหมกลไกประสาน ตดตามและประเมนผลการดำาเนนงาน โดยคณะทำางาน/คณะอนกรรมการภายใตคณะกรรมการพฒนาการบรหารงานยตธรรมแหงชาต ทำาหนาทประสาน รวบรวม วเคราะหผลการดำาเนนงาน และใหขอเสนอแนะในการปรบปรงแกไข

21

- พฒนาระบบฐานขอมลเพอเชอมโยงเครอขายเพอสนบสนนการดำาเนนงานยตธรรมทางเลอกระหวางหนวยงานใหมประสทธภาพ เชน การเชอมโยงระบบฐานขอมลเครอขายและอาสาสมครในระดบพนทของหนวยงานตางๆ เพอการบรณาการเครอขายภาคประชาชนรวมกน

นอกจากนน เพอใหการดำาเนนงานกระบวนการยตธรรมทางเลอกเปนไปอยางมประสทธภาพ จำาเปนจะตองกำาหนดแนวทางการดำาเนนงานดานการสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนเพอสนบสนนการระงบขอพพาทในระดบพนททชดเจน โดยเฉพาะอยางยงการกำาหนดอำานาจหนาท รปแบบและแนวทางการพฒนาอาสาสมครในระดบพนทของหนวยงานตางๆ เพอรองรบการดำาเนนงานตามมาตรา 61/1 มาตรา 61/2 และ มาตรา 61/3 ของพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550 อยางเปนระบบ และลดความซำาซอนทเกดขนอยางเปนรปธรรม