33
บทที2 แนวคิด ทฤษฎี และงานวิจัยที่เกี่ยวข้อง การพัฒนารูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้สาหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษในโรงเรียน สังกัดสานักงานเขตพื ้นที่การศึกษาเชียงใหม่ เขต 5 ครั ้งนี ้ใช้แนวคิด ทฤษฎี หลักการ และ งานวิจัยที่เกี่ยวข้องในการศึกษา ดังนี 1. หลักการจัดการศึกษาพิเศษ 2. หลักการและรูปแบบการจัดการเรียนร่วม 3. ลักษณะของเด็กที่มีความต้องการพิเศษ 4. หลักสูตรและรูปแบบการจัดกิจกรรมการเรียนรู้สาหรับเด็กที่มีความบกพร ่อง ทางการเรียนรู้ 5. หลักการนิเทศการศึกษา 6. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง หลักการจัดการศึกษาพิเศษ การประชุมระดับโลกขององค์การการศึกษาและวัฒนธรรม ( UNESCO) เรื่องการศึกษา สาหรับผู้มีความต้องการพิเศษ : การเข้าถึงและคุณภาพการศึกษา ที่ซาลามันกา ประเทศสเปนในปี พ.ศ. 2537 ได้สนับสนุนการจัดการศึกษาสาหรับเด็กที่มีความต้องการพิเศษอย่างยิ่ง โดยประกาศว่า (ผดุง อารยวิญญู, 2542: 5) 1) เด็กทุกคนมีสิทธิได้รับการศึกษา สิทธินี ้เป็นสิทธิขั ้นพื ้นฐานของเด็กทุกคน 2) เด็กแต่ละคนมีลักษณะเฉพาะที่ไม่เหมือนใคร มีความสนใจ ความสามารถ และ ความต้องการในการเรียนรู้แตกต่างกัน 3) การจัดการศึกษาสาหรับเด็กจะต้องจัดให้สอดคล้องกับลักษณะที่หลากหลายของ เด็กในข้อ 2 4) เด็กที่มีความต้องการพิเศษทางการศึกษาจะต้องมีส ่วนในการได้รับการศึกษาใน โรงเรียนปกติทั่วไป ทางโรงเรียนจะต้องจัดบริการทางการศึกษาให้แก่เด็กเหล่านี ้ด้วย 5) การให้เด็กที่มีความต้องการพิเศษ ได้มีโอกาสเรียนรวมกับเด็กปกติ เป็นการขจัด การแบ่งแยกทางสังคมอย่างหนึ ่ง การเรียนรวมเป็นการสอนคนให้ดารงชีวิตร ่วมกัน ดังนั ้น

บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

บทท 2 แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

การพฒนารปแบบการจดกจกรรมการเรยนรส าหรบเดกทมความตองการพเศษในโรงเรยนสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 5 ครงนใชแนวคด ทฤษฎ หลกการ และงานวจยทเกยวของในการศกษา ดงน 1. หลกการจดการศกษาพเศษ 2. หลกการและรปแบบการจดการเรยนรวม 3. ลกษณะของเดกทมความตองการพเศษ 4. หลกสตรและรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรส าหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร 5. หลกการนเทศการศกษา 6. งานวจยทเกยวของ

หลกการจดการศกษาพเศษ การประชมระดบโลกขององคการการศกษาและวฒนธรรม (UNESCO) เรองการศกษา

ส าหรบผมความตองการพเศษ: การเขาถงและคณภาพการศกษา ทซาลามนกา ประเทศสเปนในป พ.ศ. 2537 ไดสนบสนนการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษอยางยง โดยประกาศวา (ผดง อารยวญญ, 2542: 5)

1) เดกทกคนมสทธไดรบการศกษา สทธนเปนสทธขนพนฐานของเดกทกคน 2) เดกแตละคนมลกษณะเฉพาะทไมเหมอนใคร มความสนใจ ความสามารถ และ

ความตองการในการเรยนรแตกตางกน 3) การจดการศกษาส าหรบเดกจะตองจดใหสอดคลองกบลกษณะทหลากหลายของ

เดกในขอ 2 4) เดกทมความตองการพเศษทางการศกษาจะตองมสวนในการไดรบการศกษาใน

โรงเรยนปกตทวไป ทางโรงเรยนจะตองจดบรการทางการศกษาใหแกเดกเหลานดวย 5) การใหเดกทมความตองการพเศษ ไดมโอกาสเรยนรวมกบเดกปกต เปนการขจด

การแบงแยกทางสงคมอยางหนง การเรยนรวมเปนการสอนคนใหด ารงชวตรวมกน ดงน น

Page 2: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

8

การศกษาจงควรเปนลกษณะของการศกษาเพอคนทกคน (Education For All) ไมใชการศกษาทจดใหเดกปกตในโรงเรยนหนงและเดกทมความตองการพเศษอกโรงเรยนหนง

จากปรชญาดงกลาว โรงเรยนจงควรจดบรการการศกษาใหกบเดกทกคน โดยไมค านงถงความแตกตางของสภาพรางกาย สตปญญา สงคม อารมณ ภาษา หรอสภาพอนใด ซงรวมถงเดกพการ เดกทมความสามารถพเศษ เดกเรรอน เดกทใชแรงงาน เดกทอยในทองถนหางไกล หรอชนเผาเรรอน เดกทเปนชนกลมนอย ซงมความแตกตางดานภาษา เชอชาต หรอวฒนธรรม ท าใหแนวคดในการจดการศกษาแบบเรยนรวม (Inclusive Education) เปนทรจกแพรหลายและไดรบการยอมรบวาเปนวถทางหนงทจะชวยใหการศกษาเปน “การศกษาเพอปวงชน” โดยแทจรง และเปนกระแสสากลทมอทธพลตอการปรบเปลยนทศทางในการจดการศกษาพเศษในทกภมภาคทวโลก

การจดการศกษาพเศษควรตระหนกถงเรองตาง ๆ คอ (ผดง อารยวญญ, 2533: 12) 1) ในสงคมมนษยมทงคนปกตและผทมความบกพรองตาง ๆ เมอสงคมไมสามารถ

แยกคนทมความบกพรองออกจากสงคมปกตได ดงนนจงไมควรแยกการศกษาเฉพาะดานใดดานหนง ควรใหเดกพเศษไดเรยนรวมกบเดกปกต

2) เดกพเศษมความตองการและความสามารถซงตางไปจากเดกปกต ดงนนควรจดรปแบบและวธการศกษาใหตางไปจากเดกปกต เพอใหเดกมศกยภาพในการเรยนรอยางเตมท

3) เดกแตละคนมความแตกตางกนไมวาจะเปนเดกปกตหรอเดกพเศษ การศกษาจะชวยใหความสามารถของเดกแตละคนเดนชดขน

4) เดกแตละคนมพนฐานครอบครว เศรษฐกจ สงคม การศกษา สตปญญาและทกษะการศกษาจะชวยใหแตละคนปรบตวเขาหากน ทนตอการเปลยนแปลงของโลก

5) เดกแตละคนมความแตกตางกนในดานรางกาย สตปญญา อารมณ และสงคม การจดการศกษาจงตองจดเพอพฒนาทกดานใหสงสดตามความสามารถแตละบคคล

นโยบายทางการศกษาพเศษของประเทศทเจรญแลวไมวาจะเปนประเทศในทวปอเมรกาเหนอ ยโรป ออสเตรเลย นวซแลนด หรอญปน ตางใหความส าคญ คอ ใหเดกทมความตองการพเศษทางการศกษา ไดมโอกาสเรยนรในสภาพแวดลอม ทมขอจ ากดนอยทสดและมความเชอวา เดกทกคนสามารถเรยนรได ไมวาเดกคนนนจะเปนเดกปกต หรอเดกทมความตองการพเศษทางการศกษากตาม ในอดตทผานมา หลายคนเชอวาเดกปญญาออนไมสามารถเรยนหนงสอได แตตอมา มการพสจนวาเดกปญญาออนสามารถเรยนหนงสอได ทเหนเดนชดกคอ เดกปญญาออนประเภทสามารถเรยนได (educable mentally retarded children) สามารถเรยนหนงสอได อาจเรยนส าเรจ

Page 3: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

9

ในชนประถมศกษาหรอในระดบทสงกวา หากเดกมความพรอม และไดรบการสนบสนนอยางถกวธ เดกปญญาออนทมระดบสตปญญาต ามาก แมไมสามารถเรยนหนงสอไดเชนเดยวกบเดกปกต แตเขากสามารถเรยนรได อยางไรกตาม การเรยนรไดดกบการเรยนเกงนนแตกตางกน เดกทเรยนเกงอาจเกงในเนอหาวชา บางคนอาจจะเกงจงท าขอสอบไดดจงท าใหเดกไดคะแนนดและไดรบการยกยองวาเปนเดกเรยนเกง แตในขณะนหลกสตรเปลยนไป วธวดผลเปลยนไป การจดเตรยมการเรยนการสอนเปลยนไปจากเดมท าใหความเกงของเดกไดรบการประเมนในแนวทแตกตางไปดวย เดกทมความตองการพเศษหลายคนอาจเปนเดกทเรยนเกง หลายคนอาจเรยนรไดดแตการเรยนการสอนจะตองจดใหสอดคลองกบลกษณะการเรยนรของเดก สอดคลองกบระดบความสามารถของแตละคน การสอนใหจ าอยางเดยว ไมถอวาเปนการสอนทด และไมเปนการสงเสรมการเรยนรทด เพราะเดกทเรยนรไดดในเนอหาวชาอาจไมประสบความส าเรจในชวตการงานกได การเรยนรทดอาจพจารณาจากการทเดกมความพงพอใจในการเรยนและงานทตนเองท า ซงความพงพอใจอาจแตกตางกนไปในแตละคน ฉะนนโรงเรยนทจะจดการเรยนรวมไดด สงเสรมการเรยนรไดด ควรปรบกระบวนการเสยใหมตงแตปรชญาการศกษา หลกสตรการเรยนการสอน การประเมนผล ใหสอดคลองกบลกษณะการเรยนรทแทจรงของเดก นกการศกษาทงหลายเชอวา (ส านกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา, 2545: 12) 1) นกเรยนทกคนสามารถคดและเรยนรได 2) นกเรยนทกคนมคณคาและมความสามารถพเศษเฉพาะของตนเอง 3) การรวมนกเรยนทมความตองการพเศษในชนเรยนปกต จะเกดผลดทงในดานสงคมและวชาการ 4) นกเรยนทกคนมวธการเรยนรทมประสทธภาพ และการแสดงออกถงความเขาใจทแตกตางกน 5) นกเรยนทกคนจะเรยนรไดดเมอเรยนดวยความเขาใจ และเมอไดเรยนสงทสนใจและทาทาย 6) นกเรยนทกคนควรเรยนรวมในหองปกต และหากจะเรยนในทอน ๆ เพราะความตองการจ าเปนทการเรยนในหองปกตไมสามารถจะเกดประโยชน ไมใชเพราะถกจ าแนกประเภท

หลกการและรปแบบการจดการเรยนรวม 1. ความหมายของการจดการเรยนรวม ผดง อารยวญญ (2542: 21) กลาววา การเรยนรวมตรงกบภาษาองกฤษวา Integration ซง หมายถง การเรยนรวมบางเวลา สวนการเรยนรวมเตมเวลาตรงกบภาษาองกฤษวา Mainstreaming

Page 4: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

10

สวน Inclusion ใชค าภาษาไทยวา การเรยนรวม และ Inclusive Education ตรงกบภาษาไทยวา การจด การศกษาแบบเรยนรวม การเรยนรวมบางเวลา (Integration) หมายถง การทเดกทมความตองการพเศษเขาเรยนในโรงเรยนเดยวกนกบเดกปกต แตเดกเหลานอาจถกจดใหอยรวมกนเปนชนพเศษในโรงเรยนปกต เดกเรยนวชาหลกในชนพเศษ โดยมครประจ าชนเปนผสอน แตในบางวชาซงสวนมากไมใชวชาทกษะ เดกมโอกาสไปเรยนรวมกบเดกปกต เชน วชาพลศกษา ดนตร เปนตน หรอเดกอาจมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ ของโรงเรยน เชน กจกรรมลกเสอเนตรนาร กฬาส งานแสดงตาง ๆ ของโรงเรยน เปนตน โดยคาดหวงวาเดกทมความตองการพเศษจะมโอกาสแสดงออก และมปฏสมพนธกบเดกปกต การเรยนรวมเตมเวลา (Mainstreaming) หมายถง จดใหเดกทมความตองการพเศษไดมโอกาสเรยนในชนเดยวกนกบเดกปกตตลอดเวลาทเดกอยในโรงเรยน เดกปกตไดรบบรการ การเรยนการสอนและบรการนอกหองเรยนอยางไร เดกทมความตองการพเศษกไดรบบรการเชนเดยวกน จดประสงคส าคญของการเรยนรวมเตมเวลา คอ เพอใหเดกเขาใจซงกนและกน ตอบสนองความตองการซงกนและกน ปฏสมพนธซงกนและกนระหวางเดกปกตกบเดกทม ความตองการพเศษ เดกปกตจะยอมรบความหลากหลายของมนษย เขาใจวาคนเราเกดมาไมจ าเปนตองเหมอนกนทกอยาง ทามกลางความแตกตางกน มนษยเรากตองการความรก ความสนใจ ความเอาใจใส เชนเดยวกบทกคน การเรยนรวม (Inclusion) หรอการจดการศกษาโดยวธเรยนรวม (Inclusive Education) เปนแนวคดทางการศกษาทโรงเรยนจะตองจดการศกษาใหกบเดกทกคนโดยไมมการแบงแยกวาเดกคนใดเปนเดกปกต หรอเดกคนใดเปนเดกทมความตองการพเศษ เดกทกคนทผปกครองพามาเขาเรยนทางโรงเรยนจะตองรบไวและจะตองจดการศกษาใหเขาอยางเหมาะสม การเรยนรวมยงมความหมายไปถงการศกษาทไมแบงแยกตงแตระดบ อนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา อดมศกษา ตลอดจนการด ารงชพของคนในสงคม หลงส าเรจการศกษาวาจะตองด าเนนไปในลกษณะ “รวมกน” ททกคนตางเปนสวนหนงของสงคม ยอมรบซงกนและกน ยอมรบวาม “ผพการ” อยในสงคม และเขาเหลานนตางกเปนสวนหนงของสงคมทตองใชชวตรวมกนกบคนปกตโดยไมมการแบงแยก 2. หลกการพนฐานของโรงเรยนแบบเรยนรวม หลกการพนฐานของโรงเรยนแบบเรยนรวม คอ เดกทกคนควรไดเรยนรรวมกนเทาทเปนไปไดโดยไมค านงถงอปสรรคและความยงยากหรอความแตกตางของเดก โดยโรงเรยนตองยอมรบและตอบสนองความตองการจ าเปนทหลากหลายของนกเรยนทครอบคลมทงรปแบบและ

Page 5: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

11

อตราการเรยนรทตางกน และประกนคณภาพการศกษาของนกเรยนโดยการใชหลกสตรทเหมาะสม การจดระเบยบบรหาร การจดยทธศาสตรการสอนทเหมาะสม การใชทรพยากรและใหชมชนเขามามหนสวนในการจดการศกษา ท งนควรมการสนบสนนและใหบรการทตอเนองเหมาะสมกบความตองการพเศษของนกเรยนในโรงเรยนทกคน ซงในโรงเรยนแบบเรยนรวม “เดกทกคนมฐานะเปนสมาชกหนงของโรงเรยน มสทธ มความเสมอภาค และเทาเทยมกน” (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2543:1) คณลกษณะทส าคญของโรงเรยนแบบเรยนรวมน น คอ การยอมรบความแตกตางทหลากหลายของนกเรยน มกระบวนการจดการเรยนรทสอดคลองเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษ มการเรยนการสอนแบบรวมมอ ใชกลวธในการสอนทหลากหลาย ท างานเปนทมและรวมกนแกไขปญหา ซงสรปไดดงน 1) รบเดกเขาเรยนโดยไมมขอยกเวน 2) นกเรยนทกคนไดเขาเรยนในชนเรยนทเหมาะสมกบอายและระดบชน ทงนเดกทกคนจะไดรบประโยชนจากหลกสตรในแตละระดบ 3) ใหบรการทเกยวของในสภาพทเหมาะสมกบความเปนจรง

4) เปนเสมอนหนงชมชนและมความรสกเปนหมคณะ 5) มความรวมมอและชวยเหลอกน 6) มความเปลยนแปลงบทบาทและหนาทความรบผดชอบของครและคณะท างาน

- ครลดการสอนแบบบรรยายและใหความชวยเหลอนกเรยนมากขน - ครการศกษาพเศษจะชวยเหลอและท างานรวมกบครประจ าชน ในชนเรยนปกต

และทก ๆ คนมสวนรวมในกระบวนการเรยนร 7) มสภาพแวดลอมในการเรยนรทมความยดหยน นกเรยนจะไมถกจ ากด หรอยดตดในขนตอนตาง ๆ แตสามารถทจะเรยนรไดตามรปแบบในการเรยนรของตนเองมการจดกลมนกเรยนในลกษณะทหลากหลายและมความยดหยน 8) มการพฒนานกเรยนทงทางทกษะทางสงคมและทกษะทางวชาการ 9) มกฎระเบยบทสะทอนถงความยตธรรม และความเทาเทยมกน 10) มการจดการเรยนรทสอดคลองกบความตองการจ าเปนของนกเรยนแตละบคคล โดยการผสมผสานและประยกตใชหลกการตาง ๆ ทางการศกษาทวไป ทจะชวยใหครท างานไดอยางมประสทธภาพมากขน เชน การเรยนแบบรวมมอ เพอนสอนเพอน การฝกทกษะทางสงคม คอมพวเตอรชวยสอน การฝกทกษะในการเรยน และการเรยนแบบรอบร เปนตน

Page 6: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

12

11) มการวดและประเมนตามสภาพทแทจรง โดยวธการทหลากหลาย และลดการใชแบบทดสอบมาตรฐาน เพอใหเกดความมนใจในความกาวหนาตามเปาหมายของนกเรยนแตละคน 12) มการปรบเปลยนโครงสรางใหมความยดหยน เชน ตารางประจ าวน ก าหนดเวลาการบรหารจดการ ระบบการชวยเหลอสนบสนน และการใชเทคโนโลยชวยอยางเหมาะสม 13) ใหบรการทเกยวของในสภาพทเหมาะสมกบความเปนจรง

14) มการพฒนาวชาชพอยางตอเนองใหครและคณะท างานไดมโอกาสพฒนาความรทกษะทจะจดการศกษาใหนกเรยนไดอยางมประสทธภาพ

15) ความเปนหนสวนของพอแม ผปกครอง องคกร และสมาชกอน ๆ ในชมชน 16) นกเรยนทกคนในโรงเรยนใกลบาน

สงทควรค านงถงในการพฒนาโรงเรยนแบบเรยนรวม คอ (ส านกนเทศและพฒนามาตรฐานการศกษา, 2545:15 ) 1) การเสรมสรางบรรยากาศและปรชญาของโรงเรยนบนพนฐาน ความเชอในเรองของสทธและความเทาเทยมกน และความเปนประชาธปไตย ทงนคณะท างานตองมการตกลงในปรชญาการจดใหชดเจน และจะตองมสวนรวมเตมทในการตดสนใจ วางแผน การก ากบตดตามและประเมนผล 2) การบรณาการทรพยากรและบคลากรทางการศกษาพเศษและการศกษาปกตใหสามารถท างานดวยกน รวมทงนกเรยนทมความตองการพเศษ 3) นโยบายของโรงเรยน ควรบอกถงรายละเอยดวาจะคนพบความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนอยางไร และก าหนดยทธศาสตรทสามารถน าไปปฏบตไดจรงในหองเรยน 4) ค านงถงขอคดเหนของผปกครองนกเรยนทกคน และใหมสวนรวมในการด าเนนงาน 5) การรวมกลมเดกในลกษณะทหลากหลายเทาทจะเปนไปได 6) มการปรบหลกสตรใหเหมาะสมกบความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยน ในการพฒนาโรงเรยนเขาสโรงเรยนแบบเรยนรวมนนจ าเปนตองอาศยระยะเวลา ความรวมมอจากฝายตาง ๆ ทเกยวของ การพฒนาอยางเปนองครวม และทส าคญคอการพฒนาโรงเรยนอยางเปนระบบโดยใชโรงเรยนเปนฐาน (School-Based Management) 3. รปแบบการจดการเรยนรวม การจดการเรยนรวมสามารถจดไดหลายรปแบบดวยกน คอ (คณะอนกรรมการคดเลอกและจ าแนกความพการเพอการศกษา กระทรวงศกษาธการ, 2543: 18-19)

Page 7: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

13

1) การเรยนรวมในชนปกตเตมเวลา การจดการศกษาส าหรบเดกพเศษในลกษณะน จะจดใหกบเดกทมความพการไมมากนกหลงจากเดกไดรบการบ าบดรกษา หรอฟนฟสมรรถภาพทจ าเปนกสามารถเรยนรวมกบเดกปกตได ทงนอาจมอปกรณ เครองมอพเศษชวยในดานการศกษา เชน เครองชวยฟง นกเรยนเรยนในชนปกตเตมเวลา โดยอยในความรบผดชอบของครประจ าชน โดยครประจ าการจะไดฝกอบรมในเรองวธการสอนเดกพเศษ 2) ชนเรยนเตมวนและบรการปรกษาหารอ นกเรยนในชนเรยนปกตเตมเวลาโดยอยความรบผดชอบของครประจ าชน แตมผเชยวชาญเปนบคคลทมประสบการณทงในเรองการศกษาปกตและการศกษาพเศษรวมใหการปรกษาหารอ เชน นกจตวทยา ครการศกษาพเศษ ซงเปนครเดนสอนหรอครการศกษาพเศษทเปนครสอนเสรมในโรงเรยน บคคลเหลานจะไมสอนเดกโดยตรง แตท าหนาทเปนผคอยแนะน าชวยเหลอครประจ าชน หรอครประจ าวชา และจดหาบรการสอ สงอ านวยความสะดวกตาง ๆ ให เพอใหการเรยนรวมประสบความส าเรจ 3) ชนเรยนปกตเตมวนและบรการครเดนสอน นกเรยนเรยนในชนปกตเตมเวลาโดยอยในความรบผดชอบของครประจ าชน แตไดรบการชวยเหลอสนบสนนโดยตรงจากครเดนสอนตามตารางทก าหนด หรอเมอครเดนสอนอาจเปนนกกายภาพบ าบด นกกจกรรมบ าบด ครแกไขการพด หรอครการศกษาพเศษทเดนทางไปบรการตามโรงเรยนตาง ๆ แกเดกพการทงในและนอกหองเรยน นอกจากนยงใหบรการชวยเหลอแกครปกตโดยตรงดวย เชน ชวยครปกตในกรณทเดกบางคนตองการการสอนเสรมหรอปรบพฤตกรรม 4) ชนเรยนปกตเตมวนและบรการสอนเสรม นกเรยนเรยนในชนปกตเตมเวลาโดยอยในความรบผดชอบของครประจ าชน แตไดรบการสอนเพมเตมหรอสอนเสรมจากครการศกษาพเศษทประจ าหองสอนเสรมตามก าหนดตารางเรยน โดยใหนกเรยนมาเรยนกบครสอนเสรม บางเวลาหรอบางวชา ครสอนเสรมอาจสอนเนอหาทเดกทมความบกพรอง หรอทกษะทเดกมความตองการจ าเปนพเศษ เชน ภาษามอส าหรบเดกหหนวก การอานรมฝปาก 5) ชนเรยนพเศษและชนเรยนปกต นกเรยนในชนเรยนพเศษเขาเรยนรวมในชนเรยนปกตมากนอยตามความเหมาะสม โดยอาจเรยนรวมในบางวชา เชน พลศกษา ศลปศกษา ดนตร-นาฏศลป การงานพนฐานอาชพ จรยศกษา ครการศกษาพเศษและครปกตรวมกนท างาน รวมกนรบผดชอบ รปแบบนจดไดทงระดบประถมศกษาและมธยมศกษา 6) ชนเรยนพเศษในโรงเรยนปกต นกเรยนในชนเรยนพเศษเตมเวลารวมกบเพอนพการประมาณ 5-10 คน โดยมครประจ าชนเปนผสอนเองทกวชา เดกมโอกาสเขารวมกจกรรมกบเดกทวไป เชน การเขาแถวเคารพธงชาต สวดมนตไหวพระ การรบประทานอาหาร เปนตน

Page 8: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

14

ปจจบนโรงเรยนในสงกดส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานไดจดการเรยนรวมเปน 3 รปแบบ คอ

1) จดเดกทมความตองการพเศษเขาเรยนรวมชนเรยนปกตเตมเวลา 2) จดเปนชนเรยนพเศษเฉพาะ และเขาเรยนรวมกบเดกปกตบางวชา 3) จดชนเรยนเฉพาะแตใหเดกทมความตองการพเศษไดมกจกรรมทางสงคมรวมกบ

เดกปกต แนวทางการจดการเรยนรวมทดขนอยกบวธด าเนนการและการวางแผนไดอยางรอบคอบและรดกมและเปนไปตามหลกวชาการ ดงน (ผดง อารยวญญ, 2539: 3) 1) ควรเรยนเมออายยงนอย คอตงแตปฐมวย 2) ควรเปดโอกาสใหครผสอนชนปกตมสวนรวมในการตดสนใจในโครงการ 3) สถานศกษาทเปดรบโครงการตองมความพรอมดานบคลากร 4) ควรมการชแจง ท าความเขาใจถงบทบาทและความรบผดชอบของบคลากรทกอยาง 5) สถาบนตองจดใหมเครองมอ เครองใช ตลอดจนอปกรณอนจ าเปนในการเรยน การสอนอยางเหมาะสมและเพยงพอ 6) เนนวธสอนรายบคคล 7) หากไมจ าเปนไมควรแยกเดกออกจากเดกปกต ในแงของการใหบรการการเรยนการสอน ทงเพอใหเดกปกตไดเขาใจดงความตองการและความสามารถของเดกทมความตองการพเศษ 8) มการประเมนผลเดกอยางสม าเสมอ ศกษาขอบกพรองของการเรยนรวมและปรบปรงใหมประสทธภาพอยเสมอ 9) ศกษาขอบกพรองของการจดการเรยนรวมและปรบปรงแกไขใหมประสทธภาพอยเสมอ ทงน ครทสอนเดกพเศษ ตองมใจรกเดก มศรทธาในการสอนเดกพเศษอยางแทจรง และตองการชวยเหลอเดกดวยจตใจบรสทธจรงๆ การศกษาพเศษจงจะด าเนนไปไดอยางราบรน สงทครควรปฏบตตอเดก สรปไดดงน (วาร ถระจตร, 2541: 150) 1) ใหความรก ความอบอนใจแกเดก แสดงใหเขาเหนวาเขาเปนสมาชกคนหนงของครอบครว 2) ฝกสขนสยและกจนสยทด ใหรกความสะอาด ความเปนระเบยบเรยบรอยอยเสมอ 3) ใหก าลงใจ ชแนวทางใหบางพอสมควร เพอใหเกดความพอใจและความเชอมนมากขน

Page 9: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

15

4) พดคยกบเดกเสมอ ๆ ดวยความยมแยมแจมใส 5) มความอดทน ใจเยน ตอสปญหาในการใชเวลาสงสอนอบรม 6) ระลกอยเสมอวาเดกมชวตจตใจ มความตองการเหมอนกบเดกปกต 4. การบรหารจดการโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวม โรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 5ด าเนนการตามแนวทางการบรหารจดการโดยใชระบบการบรหารจดการทงระบบโรงเรยน (Whole School Approach) โดยผบรหารโรงเรยนไดบรหารองคประกอบหลก 4 ประการ ประกอบดวย การบรหารจดการ หมายถง การวางกรอบดานนโยบาย แผนพฒนาคณภาพ ตลอดจนแผนปฏบตการภายในโรงเรยนอยางมระบบ ครอบคลมทงนกเรยนทความตองการพเศษและนกเรยนทวไป โรงเรยนเตรยมความพรอมใหเดกสองกลมใหเรยนรรวมกนไดอยางมความสข กจกรรมการเรยนการสอน หมายถง การจดกจกรรมทงภายในและภายนอกหองเรยน ทจะชวยใหนกเรยนทวไปและนกเรยนทมความตองการพเศษไดรบการพฒนาทงในรางกาย จตใจ อารมณ สงคม และสตปญญา กจกรรมเสรมหลกสตร หมายถง กจกรรมททางโรงเรยนจดเพมเตมขนเพอพฒนานกเรยน หรอจดอยในกลมสาระกจกรรมพฒนาผเรยน เปนเครองมอหนงในการบรหารจดการเรยนรวมทชวยใหผเรยนทมความตองการพเศษ เกดการเรยนรไดอยางเตมศกยภาพและด ารงชวตอยในสงคมไดอยางมประสทธภาพสงสด ชมชนสมพนธ หมายถง สภาพแวดลอมทางกายและบคคลทเกยวของกบเดกทงทบานและโรงเรยน ตลอดจนในทองถนทนกเรยนอาศยอย หนวยงานหรอองคกรทเกยวของทกฝายทมสวนชวยเหลอสงเสรม สนบสนนและรวมพฒนาการจดการศกษาพเศษในโรงเรยนเรยนรวม ในการบรหารจดการเรยนรวมนนมความส าคญทจะตองใหผเกยวของทกฝายรวมกนรบผดชอบไมเพยงแตบคลากรทกคนในโรงเรยนเทานน ผบรหารจ าเปนตองบรหารในลกษณะ การประสานความรวมมอ (collaboration) ทจะสรางความตระหนก และเจตคตทดตอการจดการศกษาส าหรบเดกทมความตองการพเศษ และสนบสนนชวยเหลอซงกนและกนใหบรรลจดมงหมายของการเรยนรวม องคประกอบทส าคญทสด คอการเปลยนแปลงบทบาทหนาทและเพมความรบผดชอบใหกบครและบคลากรอน ผบรหารจ าเปนตองใหสงเสรม สนบสนนใหครมความรในการจดการเรยนการสอนนกเรยนทวไปควบคกบการจดการเรยนการสอนใหกบนกเรยนทมความตองการพเศษในลกษณะของการจดการเรยนรวม ในดานการตอบสนองความตองการจ าเปนพเศษของนกเรยนทมความตองการพเศษเหลาน โรงเรยนตองมแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล(Individualized Education Program:IEP) เปน

Page 10: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

16

ตวก าหนด และเปดโอกาสใหพอแม ผปกครองเขามามสวนรวมในการวางแผนการจดการศกษา ซงโรงเรยนตองสรางความเขาใจเกยวกบการบรหารจดการเรยนรวมใหแกคณะกรรมการสถานศกษาและชมชน ซงผบรหารตองเปนผน าและสรางบรรยากาศของการยอมรบนกเรยนทมความตองการพเศษเรยนรวมในโรงเรยน นอกจากน โรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมในสงกดส านกงานเขตพนทการศกษาเชยงใหม เขต 5 ยงไดบรหารงานเรยนรวมผสมผสานดวยแนวทางโครงสรางซท (SEAT) (เบญจา ชลานนท, 2546: 7) เพอใหการจดการเรยนรวมส าหรบเดกทมความตองการพเศษมคณภาพและเกดประสทธภาพสงสด ดงน 1) นกเรยน (S:Student) หมายถง นกเรยนทมความตองการพเศษและนกเรยนทวไป โรงเรยนไดเตรยมความพรอมของทงสองกลม ใหนกเรยนทวไปมความเขาใจนกเรยนทมความตองการพเศษ และรจกใหความชวยเหลอเพออยรวมกนไดอยางมความสข สวนนกเรยนทมความตองการพเศษกไดรบการฝกความคนเคยสภาพแวดลอม สามารถชวยตนเองไดและอยรวมกบผอนไดอยางมความสข 2) สภาพแวดลอม (E:Environment) ม 2 ประเภท คอสภาพแวดลอมทางกายภาพและบคคลทเกยวของในสภาพแวดลอมของเดก สภาพแวดลอมทางกายภาพ หมายถง การปรบสภาพแวดลอมทสนองตอบตอความตองการจ าเปนส าหรบเดกทมความตองการพเศษแตละประเภททเออในการเรยนร เชน การจดหองเรยนใหอยรวมกลมเดกเรยนด เพอคอยชวยเหลอกน หรอใหนงแถวหนาใกลคร ใหมแสงสวางเปนพเศษส าหรบเดกทมปญหาทางสายตา พนหองควรราบเรยบ เพอความสะดวกในการใชรถเขน เปนตน บคคลทเกยวของในสภาพแวดลอมของเดก ไดแก พอแม ผปกครอง ครและบคลากรอนในโรงเรยนตองไดรบการสรางความตระหนกและเจตคตทดในการรวมมอกนจดการศกษา ยอมรบและเหนความส าคญในการจดการเรยนรวมระหวางเดกทงสองกลม เปนทปรกษาซงกนและกน โดยท างานรวมกนเปนทม 3) กจกรรมการเรยนการสอน (A:Activities) คอ การจดการเรยนการสอนในโรงเรยนทจะชวยใหนกเรยนทวไปและนกเรยนทมความตองการพเศษไดรบการพฒนา ทงในดานรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม ประกอบดวย การจดท าหลกสตรเฉพาะ แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล แผนการสอนเฉพาะบคคล เทคนคการสอน การรายงานความกาวหนาของนกเรยน การจดกจกรรมเสรมนอกหองเรยนและชมชน การใหบรการสอนเสรม และการประกนคณภาพ การจดการเรยนรวม

Page 11: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

17

4) เครองมอ (T:Tools) หมายถงสงทน ามาเปนเครองมอในการบรหารจดการเรยนรวมใหมประสทธภาพสงสด สนบสนนใหนกเรยนไดรบการศกษาทมคณภาพ ไดแก นโยบาย วสยทศน พนธกจ กฎกระทรวง เทคโนโลยสงอ านวยความสะดวก สงอ านวยความสะดวก งบประมาณ และระบบการบรหารจดการ ทงน การด าเนนงานตาง ๆ ตามนโยบายการจดการเรยนรวมของโรงเรยนแกนน าจด การเรยนรวมมการประสานความรวมมอกนเปนอยางดกบหนวยงานทส าคญ คอ ศนยการศกษาพเศษ เขตการศกษา 8 จงหวดเชยงใหม และมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ซงเปนการประสานความชวยเหลอในการสงตอเดกและความอนเคราะหนกวชาการ นกกายภาพบ าบด นกกจกรรม บ าบดและความชวยเหลอในดานวชาการ

ลกษณะของเดกทมความตองการพเศษ 1. เดกทมความบกพรองหรอพการ เดกทมความบกพรองหรอพการ หมายถง เดกทมความแตกตางไปจากเดกคนอน หรอเดกทมความผดปกตดานรางกาย สตปญญา และจตใจ ซงสามารถแบงประเภทของเดกบกพรองหรอพการออกเปน 9 ประเภท (สขพชรา ลมเจรญ, 2545: 2-6) 1) บคคลทมความบกพรองทางการเหน 2) บคคลทมความบกพรองทางการไดยน 3) บคคลทมความบกพรองทางสตปญญา 4) บคคลทมความบกพรองทางดานรางกายหรอสขภาพ 5) บคคลทมปญหาทางการเรยนร 6) บคคลทมความบกพรองทางการพดหรอภาษา 7) บคคลทมปญหาทางพฤตกรรมหรออารมณ 8) บคคลออทสตก 9) บคคลพการซอน 2. เดกทมความบกพรองทางการเรยนร เดกทมความบกพรองทางการเรยนร (Learning Disabilities = LD) หมายถง เดกทม ความบกพรองอยางหนงหรอหลายอยางในกระบวนการพนฐานทางจตวทยาทเกยวกบความเขาใจหรอการใชภาษา มผลท าใหเกดปญหาในการฟง การพด การคด การอาน การเขยน การสะกดค า หรอการคดค านวณ การปฏบตงานของสมองสญเสยไปจากการไดรบบาดเจบท าใหมปญหาใน การอาน การเขาใจภาษา มไดเกดจากภาวะอวยวะพการ ขาดโอกาสในการเรยน ปญญาออนหรอ

Page 12: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

18

ถกละทง ไมอยากเรยนหรอเปนโรคทางจตเวชอน ๆ ซงเดกทมความบกพรองทางการเรยนรจะมความสามารถในการอานหนงสอ และหรอเขยนหนงสอ และหรอค านวณต ากวาเดกทมระดบเชาวปญญาปกต 2 ชนเรยน ท าใหเดกตดตามการเรยนตามปกตไมได (กระทรวงศกษาธการ, 2543: 29)

ความบกพรองในกระบวนการเรยนรสามารถแบงออกเปน 4 ประเภท คอ (กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข, 2545: 4)

1) ความบกพรองทางดานการเขยนและสะกดค า มลกษณะทแสดงออก ดงน 1.1) การเขยนพยญชนะ เดกจะลากเสนวนๆ ไมรวาจะมวนหวเขาในหรอออกนอก ขดวน ๆ ซ า ๆ

1.2) เรยงล าดบอกษรผด เชน สถต เปน สตถ 1.3) เขยนพยญชนะหรอตวเลขสลบกน เชน ม – น, ภ – ถ, ด – ค, b – d, p – q, 6 - 9 1.4) เขยนพยญชนะ ก – ฮ ไมได แตบอกใหเขยนเปนตวๆ ได 1.5) เขยนพยญชนะกลบกน คลายมองจากกระจกเงา เชน วนดงคาร (วนองคาร) 1.6) เขยนค าตามตวสะกด เชน บอรการ (บรการ) 1.7) สะกดค าผด โดยเฉพาะค าพองเสยง ค าสะกดแมเดยวกน ตวการนต เชน

อนตลาย (อนตราย) บดบาด (บทบาท) ตวดทาน (ตรวจทาน) แพด (แพทย) 1.8) เขยนหนงสอ ลอกโจทยจากกระดานชาเพราะกลวสะกดผด 1.9) เขยนไมตรงบรรทด เขยนต าหรอเหนอเสน ขนาดตวอกษรไมเทากน ไม

เวนขอบ ไมเวนชองไฟ 1.10) จบดนสอหรอจบปากกาแนนมาก

1.11) ลบบอย ๆ เขยนทบค าเดมหลายครง 2) ความบกพรองทางดานการอาน (Dyslexia) ลกษณะทแสดงออก ดงน

2.1) อานชา มความยากล าบากในการอาน เชน ดานค าตอค า จะตองสะกดค าจงจะอานได 2.2) อานออกเสยงไมชดเจน 2.3) ไมระมดระวงในการอาน จะเดาค าจากอกษรตวแรก เชน บาท เปน บทท, เมอนน เปน บดนน farm เปน front 2.4) อานขาม อานเพมเตม อานผดประโยคหรอผดต าแหนง 2.5) อานโดยไมเนนค า หรอเนนขอความบางตอน 2.6) จ าค าศพทไดจ ากด พยายามอธบายความหมายของค าทอานไมได 2.7) ผนเสยงวรรณยกตไมได

Page 13: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

19

2.8) เลาเรองทอานไมได 2.9) จบใจความส าคญหรอเรยงล าดบเหตการณของเรองทอานไมได

2.10) ไมรจกเดาค าจากค าหรอประโยคทอยหนาหรอหลงค า หรอยอหนานนๆ 3) ความบกพรองดานการค านวณและเหตผลเชงคณตศาสตร 3.1) ไมเขาใจคาของตวเลข (Concept of number) ไดแก หลกหนวย สบ รอย พน หมน ..... 3.2) นบเลขไปขางหนาหรอนบเลขยอนหลงไมได 3.3) ค านวณ + - x ÷ ดวยการนบนว 3.4) จ าสตรคณไมได 3.5) เขยนตวเลขกลบกน เชน 13 เปน 31, 6 เปน 9 3.6) การหาผลลบ อาจท าผดโดยเอาตวเลขจ านวนนอยลบออกจากจ านวนมาก เชน 25 –7 = 22 เดกจะเอา 5 ลบ ออกจาก 7 แทน เพราะดวา 5 เปนเลขจ านวนนอยแทนทจะดวา 5 เปนตวเลขของ 25 3.7) ยงยากกบการตโจทยปญหา หรอการอานตวเลขหลายตว 3.8) บางคนอาจใชวธทองจ าและเขยนค าตอบได แตเมอใหแกไขโจทยทใชในชวตประจ าวนกลบท าไมได เชน ไมสามารถแลก/ทอนสตางคได 3.9) สามารถท าตามขนตอนการคณ/หารได โดยเฉพาะตวเลขหลายหลก 3.10) การค านวณเลขท าจากซายไปขวา แทนทจะท าจากทางขวาไปซาย 3.11) ไมเขาใจเรองเวลา สอนเรองเวลาไดยาก 4) เดกทมปญหาหลาย ๆ ดานรวมกน 3. กระบวนการเรยนรของเดกทมความบกพรองดานการเรยนร ไดกลาววา ทางจตวทยาการศกษาไดใชรปแบบไซเบอรเนตค (Cybernetics model) อธบายกระบวนการเรยนร โดยแบงเปน 4 ขนตอน ดงน (กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข, 2545: 14)

1) ขอมลจากประสาทสมผสจะเขาสสมองเพอบนทก (Input process) 2) ขอมลจะถกแปลความหมายและจดเกบ (Integration) 3) ขอมลจะถกบนทกและสามารถดงมาใชได (Memory process) 4) ขอมลจะถกน ามาใชในรปแบบของภาษาและการเคลอนไหว (Output process)

เมอเราอานหนงสอ ดรปภาพ ฟงเสยง หรอสมผสอกษรเบลล ขอมลทไดรบจะถกสงไปยงสมอง จากนนขอมลจะถกแปลความหมายและจดเกบในหนวยความจ า และสามารถดงขอมลมา

Page 14: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

20

ใชไดในยามทตองการ โดยอาจออกมาในรปการคด การพด การอาน การเขยน และการเคลอนไหวคลายสมองกลในคอมพวเตอร โดยปกตเมอมองรปภาพหรออานหนงสอคนเราจะแยกภาพหรอตวอกษรออกจากพน รต าแหนงทศทางของภาพและสามารถกะความลกของภาพ 3 มตได เชนเดยวกบการฟงทเราจะตองแยกแยะเสยงทตองการฟงออกจากเสยงรบกวน หรอเสยงธรรมชาตอน ๆ จากนนภาพและเสยงจะถกบนทกในสมองผานกระบวนการแปลงสญญาณ (Coding) และดงขอมลจากหนวยความจ ามาใชในการเขยนการอานผานกระบวนการแปลขอมลกลบ (Decoding) ในทสด เดกทมความบกพรองดานการเรยนรอาจมปญหาทใดทหนงใน 4 ขนตอนขางตน ไดแก 1) ความบกพรองในการจดวางต าแหนงและรปรางของสงทเหน เชน ม เปน น สถต เปน สตถ เปนตน 2) ความบกพรองในการโฟกสภาพ ท าใหอานขามค า ขามประโยค อานซ าประโยค 3) ความบกพรองในการกะระยะ ท าใหซมซาม เดนชนโนนชนนไดงาย หรอมความยาก ล าบากในการเลนกฬา เดกไมสามารถเตะลกบอล ตลกเทนนส หรอโยนลกบาสไดอยางถกตอง 4) ความบกพรองในการแยกเสยง เดกจะเขยนค าพองเสยงหรอค า อน ๆ ทเสยงคลายกนล าบาก เชน อาการ – อาจารย 5) ความบกพรองในการเรยงล าดบเหตการณ เดกไมสามารถเลาเรองทตนเองพบเหนไดอยางถกตองตามล าดบเหตการณ และเมอถามวาพรงนเปนวนอะไร เดกจะตองพดไลเรยงตงแตวนอาทตย วนจนทร ไปเรอย ๆ 6) ความบกพรองเรองความจ า จะเหนวา เดกทมความบกพรองทางการเรยนร สอนวนน วนพรงนลม จ าค าศพทไดจ ากด หรอเวลาสงใหไปซอของ 3 อยาง ซอกลบมาไดอยางเดยว ดงนน ตองใหเดกทวนซ า 2-3 ครง 7) ความบกพรองดานภาษา เดกบางคนพดชา พดไมชด มภาษาพดจ ากด 8) ความบกพรองดานการใชมอ เชน หยบจบ ตดกระดม ผกเชอกรองเทาไดล าบาก เปนตน 9) ความบกพรองในการแปลงสญญาณ (decoding) เมอใหอาน-เขยน เดกจะท าไดคอนขางชาหรอท าไดดวยความยากล าบาก แตเมอถาม-ตอบปากเปลา เดกทมความบกพรองทางการเรยนร จะตอบไดคอนขางดกวาการเขยนทางภาษาไทย 4. การคดแยกเดกทมความบกพรองทางการเรยนร การคดแยกเดกทมความบกพรองทางการเรยนรสามารถพจารณาดวยวธการตาง ๆ ตอไปน (กระทรวงศกษาธการ,2543: 47-55)

Page 15: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

21

1) สงเกตพฤตกรรมและลกษณะพฤตกรรมของเดก 2) สงเกตพฤตกรรมการเรยน 3) ส ารวจพฤตกรรมทปรากฏ 4) ประเมนพฤตกรรมดานตาง ๆ ของเดกโดยเปรยบเทยบกบพฤตกรรมของเดกทวไปในชนเรยนเดยวกน 5) การใชเครองมอคดแยกโดยผเชยวชาญดานการศกษาพเศษ การคดแยกเดกทมปญหาทางการเรยนรสามารถพจารณาไดจาก (ส านกงานคณะกรรมการการประถมศกษา, 2541: 15) 1) ความแตกตางของผลสมฤทธทางการเรยนกบระดบสตปญญาของเดกคนเดยวกน คอ เดกทมผลสมฤทธทางการอาน การเขยน การสะกดค า หรอการคดค านวณต ากวาความสามารถทแทจรง เชน เดกทม I.Q. 120 แตมผลสมฤทธทางการเรยนโดยรวมต าหรอวชาใดวชาหนงต า 2) การค านงถงความสามารถเฉพาะทางโดยสงเกตจากเดกทมสตปญญาปกตหรอสงกวาปกตแตมปญหาในการเรยน ซงเดกจะมความบกพรองในการรบรหรอการท างานของสมองเกยวกบกระบวนการจดท ากบขอมล เชน เดกทผดปกตดานการเขยน เขยนตว ก เปน บ สลบอกษรหนาและหลง เชน บก เปน กบ เปนตน 3) การค านงถงความแตกตางระหวางบคคลโดยสงเกตจากความแตกตางของเดกกบเพอนวาสงใดทเพอนทกคนท าได แตเดกคนนนยงท าไมได มความยงยาก สบสนเกยวกบเรองวน เชน วนน พรงน แตไมรวาเมอไร เปนตน สบสนเกยวกบเรองเวลา เชน นด 9.00 น. ตอนเชามา 9.00 น. ตอนกลางคน เปนตน 4) การหาจดตดของผลสมฤทธทางการเรยนต าโดยพจารณาการก าหนดคาของผลสมฤทธทางการเรยนวาถาเดกคนใดไดผลสมฤทธทางการเรยนต ากวาทครก าหนด เดกคนนนจะเปนเดกทมปญหาทางการเรยนร ดงนนจงสรปไดวา วธการคดแยกเดกทมปญหาทางการเรยนรสามารถท าได 2 วธ คอ 1) การคดแยกอยางไมเปนทางการ โดยครอาจใชการสงเกตพฤตกรรมอยางเปนระบบโดยมผสงเกตประมาณ 2-3 คน ครลงมตรวมกนวาเดกทสงเกตมปญหาอะไรบาง ขอมลทไดสามารถใชประกอบการตดสนใจคดแยกประเภทเดกไดเปนอยางด 2) การคดแยกอยางเปนทางการ เปนการคดแยกโดยใชแบบทดสอบ ซงสวนมากเปนแบบทดสอบหรอแบบคดแยกทจดท าโดยผเชยวชาญมความนาเชอถอ

Page 16: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

22

หลกสตรและรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรส าหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร 1. หลกสตรส าหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร หลกสตรส าหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรควรครอบคลมเนอหา ในดานตาง ๆ ตอไปน (สายสมร ไชยลาม, 2550: 8) 1) การพฒนาการรบรและการเคลอนไหว ควรมกจกรรมการเรยนการสอนเพอใหเดกพฒนาดานการใชกลามเนอมดใหญ กลามเนอมดเลก การประสานกนระหวางกลามเนอกบสายตา การรบรทางสายตา การรบรทางการฟงและความเขาใจเกยวกบสวนตาง ๆ ของรางกาย 2) ภาษา เดกทมความบกพรองทางการเรยนรจะมปญหาทางภาษามาก ดงน นหลกสตรควรเนนดานภาษาและทกษะ เพอขจดความบกพรอง ขอบขายของเนอหาดานภาษาครอบคลมไปถงการพด การอานสะกดค า การเขยนและทกษะพนฐานทางคณตศาสตร 3) การงานและพนฐานอาชพ จะเนนการชวยเตรยมเดกใหความพรอมในการฝกอาชพ 4) ทกษะทางสงคม เปนการฝกทกษะเบองตนทจ าเปนทจะชวยใหเดกมความสมพนธทดตอผอน และท างานรวมกบผอนไดอยางมความสข นอกจากน สอ/สงอ านวยความสะดวกเปนเครองมอส าคญทจะชวยใหเดกเกดการเรยนร ไดด ครผสอนควรตองศกษาและเลอกใชสอ/สงอ านวยความสะดวกชวยจดกจกรรมการเรยนรใหเหมาะสม เพอสงเสรมการเรยนรของเดกทมความบกพรองทางการเรยนร เชน คมอคร เอกสารประกอบการสอน แผนพบ เกม โปสเตอร ชดการเรยนส าเรจรป โปรแกรมฝกการประเมน ของเลน สออเลกทรอนกส โทรทศน เทปเสยง วดทศน ฯลฯ ตลอดจนวสดอปกรณในการฝกปฏบตทกษะพนฐานทางอาชพตาง ๆ สวนการจดกจกรรมการเรยนการสอนตามหลกสตรและการเรยนการสอนส าหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนรนน ควรมงขจดความบกพรองของเดกและมงใหโอกาสในการเรยนรวมกบเดกปกตใหมาก ดงนนหลกสตรในระดบประถมศกษาจงเนนเดกใหมการพฒนาการอยางเตมท เพอขจดความบกพรอง ควรมแผนการสอนเฉพาะบคคล การจดกลมเดกเพอการสอน อาจจดเดกทมแผนการสอนใกลเคยงกนไวในกลมเดยวกน เพอความสะดวกในการสอน และสอดคลองกบปรชญาการศกษาพเศษทตองสอนเปนรายบคคล และควรจดใหเดกมโอกาสเรยนรวมกบเดกปกต (ผดง อารยวญญ, 2542: 121-123) การจดกจกรรมการเรยนการสอนเดกทมความบกพรองทางการเรยนรจงเปนการจดการเรยนการสอนโดยใชแผนการจดการศกษาเฉพาะบคคลและเนนการสอนเปนรายบคคลตามชวงเวลาทเหมาะสมทงครและนกเรยน และสอนตามศกยภาพของเดก เนนทกษะและวธการทหลากหลาย มงใหเดกเกดการเรยนรจากความเขาใจจากประสบการณตรง โดยจดบรรยากาศและสภาพแวดลอมใน

Page 17: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

23

หองเรยนใหเออตอการเรยนร นอกจากน การปรบบทเรยนใหเหมาะสมตามความสามารถของผเรยนทมความบกพรองทางการเรยนรจะท าผเรยนไดมโอกาสเรยนรอยางมความสข และมความรสกประสบความส าเรจในการเรยน เกดความภาคภมใจในตนเอง 2. แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (Individual Education Plan: IEP) คอ แผนการจด การศกษา ทจดขนมาอยางเปนลายลกษณอกษร โดยไดรบความรวมมอและความยนยอมจากผปกครอง บคลากรทางการศกษา และบคลากรทางการแพทย ในการจดท าเนอหาของหลกสตรและความชวยเหลอพเศษขนใหเหมาะสมกบความตองการของเดกเฉพาะแตละคน แผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) บรรจเนอหาสาระของหลกสตรซงเดกจะตองเรยน จงไมใชแผนการสอนประจ าวนแตจะเปนแผนการศกษาตลอดป ซงสามารถเปลยนแปลงทบทวนไดทกภาคเรยนถาเดกมพฒนาการ ทดขนโดยขนอยกบการลงความเหนของผทเกยวของ และแผนการศกษาเฉพาะบคคลกไมใชรายงานประเมนผลการเรยน แตเปนการแสดงถงความตองการจ าเปนของเดกทตองการเรยนและรบบรการพเศษมากหรอนอย แผนการจดการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) มลกษณะ ดงตอไปน (ผดง อารยวญญ, 2542: 204) 1) แผนการศกษาเฉพาะบคคลไมใชรายงานการประเมนผลเดก การประเมนผลเดกเปนเพยงสวนหนงของแผนการศกษาเฉพาะบคคลเทาน น ขอมลทไดจากการประเมนผลและ การทดสอบเกยวกบตวเดกจะชวยใหทางโรงเรยนก าหนดแผนการศกษาเฉพาะบคคลไดเหมาะสมยงขน 2) แผนการศกษาเฉพาะบคคลไมคงอยตลอดไป เมอเดกเตบโตหรอพฒนาขน ความตองการของเดกเปลยนไปแผนกตองเปลยนไปดวย โรงเรยนจะตองทบทวน แผนการศกษาเฉพาะบคคลอยางนอยปละ 1 ครง เพอใหเหมาะสมกบความตองการของเดกแตละคน 3) แผนการศกษาเฉพาะบคคลไมใชแผนทถกตองสมบรณแตอาจมขอบกพรอง ดงนน สถานศกษาจงควรรบฟงขอคดเหนและขอเสนอแนะจากหลายฝายในการจดท าแผน 4) แผนการศกษาเฉพาะบคคลไมใชแผนการสอน หรอ โครงการสอน เปนสวนหนงของ แผนการศกษาเฉพาะบคคลเทานน 5) แผนการศกษาเฉพาะบคคลไมใชสญญาระหวางเดกกบสถานศกษา แตเปนแนวทางใหการศกษาแกเดกจรง ซงทกสงทกอยางทก าหนดไวในแผนอาจไมประสบผลส าเรจทงหมด วตถประสงคของการจดท า แผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) คอ 1) เพอชวยใหเดกไดเรยนรตามความสามารถของเดกและชวยใหเดกไดมโอกาสพฒนาตาสภาพความแตกตางของแตละบคคล

Page 18: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

24

2) เพอเปนเครองมอในการตรวจสอบความกาวหนาทางการเรยนและพฒนาการของเดกแตละคนใหเปนไปอยางมระเบยบแบบแผน 3) เพอเปนการจดการศกษาเฉพาะบคคล ส าหรบเดกคนใดคนหนงโดยเฉพาะ และจะมขอมลในการจดเดกเขารบบรการการศกษาบรการทเกยวของอน ๆ ประโยชนของแผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) คอ 1) ประโยชนตอครผสอน ครใชเปนแนวทางในการจดท าอตราการสอนและบนทกการสอนรายวน และก าหนดกจกรรมการเรยนการสอนเดก เปนแนวทางในการก าหนดหนาท ความรบผดชอบของคร ผสอนแตละคน หากมครมากกวา 1 คนทมสวนรวมในการสอนเดกทมความตองการพเศษ เปนแนวทางในการศกษาพฒนาการดานการเรยนของเดก การรายงานหรอแจงความกาวหนาทางการเรยนของเดกแกผปกครอง และการเลอกสอการสอนใหเหมาะสมกบเดก 2) ประโยชนตอนกเรยน นกเรยนจะไดทราบวาตนเองจะตองเรยนอะไร ไดรบสงอ านวยความสะดวก และบรการทางการศกษา และไดรบการบ าบดฟนฟทสอดคลองกบความจ าเปน 3) ประโยชนตอผปกครอง ท าใหทราบวาจะตดตอกบครคนใดเมอตองการพดคยเกยวกบปญหาของบตรของตน โรงเรยนจะสอนอะไรแกบตรของตน และผปกครองจะสงเสรมอยางไรใหเปนขนตอนทตอเนอง โดยทผปกครองสามารถขอรบสงอ านวยความสะดวก สอ บรการและความชวยเหลออนใดทสอดคลองกบความตองการจ าเปนของบตรของตนเอง ตลอดจนสามารถมสวนรวมในการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคลไดอยางเหมาะสม 4) ประโยชนตอโรงเรยน โดยทราบวาเดกเขารบการศกษาในระดบใด และในลกษณะใด ท าใหสามารถเตรยมบรการทเกยวของทจ าเปนใหสอดคลองกบความตองการของเดก และบคลากรจ านวนเทาใดทจะใหบรการกบเดก ท งนโรงเรยนจะไดทราบขอเทจจรงเกยวกบพฒนาการของเดก และทบทวน หรอปรบแผนการศกษาเฉพาะบคคลทจะตองจดใหกบเดกในอนาคตตอไป ขนตอนในการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล (IEP) แบงออกเปน 9 ขนตอน ดงน (สขพชรา ลมเจรญ, 2543: 129-130)

ขนท 1 แจงใหเดกและผปกครองปกทราบถงความส าคญในการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล ดงน

1. เพอใหผปกครองไดมสวนรวมและเขาประชมในการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล

2. เพอใหมสวนสงเสรม สนบสนน และอนญาตใหมการจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล

Page 19: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

25

3. เพอใหมสวนรวมในการประเมนความกาวหนาและปรบปรงแผนการศกษาเฉพาะบคคล ขนท 2 ทดสอบสภาพทวไป ในขนตอนนส าคญอยางยงในการตรวจสอบและประเมนความบกพรองของเดก โดยคณะสหวทยาการมผ เ ชยวชาญหลาย ๆ ดาน เชน แพทย นกกายภาพบ าบด นกแกไขการพด นกจตวทยา นกการศกษาพเศษ และผทเกยวของตาง ๆ รวมกน ตรวจสอบทางวชาการและพฤตกรรมของเดก พรอมทงรวบรวมขอมลทจ าเปนในขนตอนน จ าเปนตองรวมกนท างานเปนคณะจงจะประสบผลส าเรจ

ขนท 3 สงตอเพอขอรบบรการ เปนการใหความชวยเหลอในระยะเรมตนของปญหาทพบโดยผเชยวชาญหลาย ๆ ดาน เปนผระดมสมองชวยเหลอนกเรยนทมความบกพรอง ทงดานการศกษา การฟนฟสมรรถภาพและการขอรบบรการทจ าเปนของเดกแตละบคคล

ขนท 4 ทดสอบความสามารถพนฐานของเดก เปนการส ารวจความสามารถของเดกวามทกษะ หรอความช านาญระดบใด เชน หาจดเดน จดดอย รวมทงทกษะทางภาษา สงคม การเคลอนไหว พฤตกรรม วฒภาวะทางอารมณ และการชวยเหลอตนเอง ผลสมฤทธแตละวชาของเดก โดยจะเปรยบเทยบความสามารถอยางเดยวกนกบเดกระดบเดยวกน คอดจากอายทแทจรงของเดก

ขนท 5 น าผลการทดสอบมารวบรวมจดท า IEP เปนการรวบรวมขอมลและเอกสารของเดกทไดจากการประเมนและการทดสอบของทก ๆ ฝาย เชน ขอมลทางการแพทย (การตรวจสอบทางการไดยน ทางสตปญญา ทางสายตาระดบการมองเหน) ทางกายภาพบ าบด ทางจตวทยา (การประเมนพฤตกรรม) ผลสมฤทธทางการเรยน มาประกอบการพจารณาจดท าแผนการศกษาเฉพาะบคคล

ขนท 6 ประชมเขยนและปฏบตตามแผน IEP หลงจากการรวบรวมขอมลจากทก ๆ ฝายแลวจะมการตดตอ พอ แม หรอผปกครอง เพอรวมประชมการจดการเขยนแผนการศกษาเฉพาะบคคล โดยทประชมจะประกอบดวยผแทนจากโรงเรยนปกต ครทสอนเดกทมความบกพรอง (อาจเปนครการศกษาพเศษ หรอตวแทนครทสอนนกเรยนคนนน) ตวเดกนกเรยนทมความบกพรอง และพอแมเดก โดยรวมกนเขยนแผนการศกษาเฉพาะบคคลอยางนอยภาคเรยนละ 1 ครง และน าไปปฏบตตามแผน

ขนท 7 เรมใชแผน เมอเขยนแผน IEP เสรจแลว จะมการก าหนดระยะเวลาการเรมใชและสนสดการใชแผน โดยครจะตองเตรยมแผนการสอนตามทตกลงกนไวใน IEP ซงเปนแผนการสอนทจดขนเฉพาะเจาะจงส าหรบนกเรยนคนนน โดยก าหนดทกษะทจะสอนในแตละวชา โดยการทดสอบความสามารถพนฐานของเดกเสยกอน เมอทราบผลการทดสอบแลว ครจงน าผลมาวาง

Page 20: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

26

แผนการสอนทเหมาะตอไป และครจะตดตามความกาวหนาของนกเรยน เพอจะไดรวาจะตองเปลยนแปลงการสอนอยางไร จงจะเหมาะสมกบเดกคนนน

ขนท 8 ตดตามและประเมนความกาวหนาของเดก การตดตามและประเมนผลความกาวหนาของเดก เปนการตดตามเปนระยะ ๆ ซงจะระบการด าเนนการ วธการ เครองมอ เกณฑการประเมน และบคคลทจะเปนผประเมนอยางชดเจน

ขนท 9 ทบทวนและปรบปรง หลงจากใชแผนไประยะหนง ควรจะมการปรบปรงหรอทบทวน อยางนอยปละครง เพอใหเหมาะสมกบความสามารถของเดก ดงนน IEP จงเปนแผนการศกษาเฉพาะบคคลทไมคงท สามารถทจะเปลยนแปลงไดตลอดเวลาทเดกมพฒนาการทดขน หรอไมดขน

3. รปแบบการจดกจกรรมการเรยนร รปแบบการจดกจกรรมการเรยนรทน ามาสรางรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรส าหรบ

เดกทมความตองการพเศษ ประกอบดวย 4 รปแบบ ไดแก 1) รปแบบการจดกจกรรมการเรยนรแบบเนนความจ า (Memory Model) รปแบบการจดกจกรรมการเรยนรรปแบบนพฒนาขนโดยจอยสและวลส ซงเชอวาการเรยนโดยเทคนคความจ าตาง ๆ นอกจากจะชวยใหผเรยนสามารถจดจ าเนอหาสาระตาง ๆ ทเรยนไดดและไดนานแลว ยงชวยใหผเรยนเรยนรกลวธการจ า ซงสามารถน าไปใชในการเรยนรสาระอน ๆ ไดอกมาก ขนตอนการเรยนรตามรปแบบนม 4 ขน ดงน (อางใน ทศนา แขมมณ, 2550: 231) ขนท 1 การสงเกตหรอศกษาสาระอยางตงใจ ผสอนชวยใหผเรยนตระหนกรในสาระทเรยน โดยการใชเทคนคตาง ๆ เชน ใหอานเอกสารแลวขดเสนใตค าหรอประเดนทส าคญ ใหตงค าถามจากเรองทอาน ใหหาค าตอบของค าถามตาง ๆ เปนตน ขนท 2 การสรางความเชอมโยง เมอผเรยนไดศกษาสาระทตองการเรยนรแลว ใหผเรยนเชอมโยงเนอหาสวนตาง ๆ ทตองการจดจ ากบสงทตองการจดจ ากบสงทตนคนเคย เชน ค า ภาพ หรอความคดตาง ๆ หรอทดแทนค าทไมคนหรอค ายากดวยค า ภาพ หรอความหมายอนทสามารถกระตนความจ าในขอมลอน ๆ ทเกยวของกนในการเชอมโยงความคดเขาดวยกน ขนท 3 การใชจนตนาการ เพอใหจดจ าสาระไดดขนใหผเรยนใชเทคนคการเชอมโยงสาระตาง ๆ ใหเหนเปนภาพนาขบขนเกนความเปนจรง ขนท 4 การฝกใชเทคนคตาง ๆ ทท าไวขางตนในการทบทวนความรและเนอหาสาระตาง ๆ จนกระทงจ าได 2) รปแบบการจดกจกรรมการเรยนรตามเอกตภาพ (Individualized Instruction)

Page 21: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

27

รปแบบการจดกจกรรมการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง (Student Centered) รปแบบหนง เปนการจดการเรยนรส าหรบนกเรยนแตละคน ซงจะไดรบการสอนตามแผนทก าหนดไว สอดคลองกบระดบความรความสามารถ ความสนใจและความตองการของตนเอง การจดกจกรรมการเรยนรลกษณะนมหลายรปแบบโดยการใชเครองมอประกอบ การสอน นกเรยนอาจเรยนเปนรายบคคล เปนกลมเลกหรอกลมใหญ แตเนนการจดกจกรรม การเรยนรใหเหมาะสมกบระดบความรความสามารถ ความสนใจของผเรยน โดยมแนวคดทค านงถงความแตกตางของแตละบคคล ซงในชนเรยนหนงๆ จะมผเรยนซงมความสามารถแตกตางกนเรยนอยรวมกน ดงนนผสอนจะตองพจารณา ศกษาผเรยนเปนรายบคคล และจดกจกรรมการเรยน การสอนใหมบทเรยนเฉพาะเพอสอนเสรมใหผเรยนทมลกษณะเดนหรอดอย ซงแตกตางไปจากกลม ไดเรยนตามระดบความสามารถของตนเอง สวนมากในการจดกจกรรมการเรยนรลกษณะน ครจะจดสรางเครองมอใหผเรยนศกษาหาความรตามระดบความสามารถ และความสนใจของผเรยนเปนรายบคคล ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนรตามเอกตภาพ มดงน ขนท 1 การประเมนผลกอนเรยน (Pretest) ผสอนจดใหมการประเมนผลกอนเรยนเพอใหทราบระดบความรความสามารถ และจดใหผเรยนไดเรยนในบทเรยนทมความยากงายตามระดบความสามารถ ขนท 2 ก าหนดจดประสงคการเรยนร (Instructional Objectives) ผสอนก าหนดจดประสงคการเรยนรแตละบทเรยนใหสอดคลองกบเนอหาวชา กจกรรม และระดบความสามารถของผเรยน ขนท 3 จดเนอหาวชาใหผเรยนสามารถเรยนไดตามระดบความสามารถของตนเอง (The Pace of Learning) แบงเนอหาวชาทงหมดออกเปนสวน ๆ ตามความเหมาะสม ตามล าดบขนตอนของจดประสงคการเรยนร เมอนกเรยนเกดการเรยนรแลวจงศกษาในเรองตอไป ขนท 4 ก าหนดกจกรรมการเรยน (The Activity or Material) ครตองก าหนดกจกรรมทหลากหลายเพอใหเหมาะสมกบวธการเรยนร และความสนใจของผเรยนแตละคน ขนท 4 การใชภาษา (Reading Skill) นกเรยนทมความสามารถดอยในการอาน ครอาจก าหนดอปกรณอน ๆ เพอเปนการเสรมความรได เชน รปภาพ เทปโทรทศน ภาพยนตร และอน ๆ ขนท 5 การประเมนผล (Evaluation) อาจมการประเมนผลหลายรปแบบและใหสอดคลองกบระดบความสามารถของผเรยน 3) รปแบบการจดกจกรรมการสอนอานค า

Page 22: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

28

คณะผศกษาไดประยกตมาจากรปแบบวธการสอนอานค าซงเปนวธทสามารถน ามาใชสอนไดทงเดกปกตและเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ดงน (ผดง อารยะวญญ, 2544: 68-72) ขนท 1 ใหเดก โดยครใชบตรภาพประกอบ เหนการอานจากภาพ เพอใหจ าจากภาพ เดกจะอานค าไดโดยใชสายตา ขนท 2 อานค าพรอมกบภาพ ขนนครอาจมกจกรรมเสรม เชน แยกค าออกจากภาพแลวใหเดกจบคภาพกบค า เปนตน เดกจะอานค าไดโดยการจ า ขนท 3 เมออานค าไดมากพอสมควร จงคอยใหรจกตวสระและพยญชนะ ในขนนครอาจใชสอ เปนบตรค า และแยกพยญชนะ และสระออกจากค า และจดกจกรรมใหเดกรจกการประสมค าเปนค าอาน ขนท 4 การอานแบบสะกดค า เพอใหเดกไดรจกการสะกดค า เดกจะสามารถน าหลกการสะกดค าไปใชอานค าใหมตอไป ขนท 5 ขนการอานคลอง อานเปนค า ๆ โดยไมมสอรปภาพประกอบ ขนท 6 เขยนค าจากการอาน เพอใหเดกเกดความจ าทคงทน 4) รปแบบการจดกจกรรมการเรยนรโดยกระบวนการวจยในชนเรยน การวจยเชงปฏบตการในชนเรยนเปนการปฏบตการวจยควบคไปกบการปฏบตงาน สอนจรง โดยมครเปนทงผผลตงานวจยและผบรโภคผลการวจย กลาวคอ การวจยเชงปฏบตการเปนการแสวงหาวธการแกปญหาทางการศกษาทเกดขนจากการปฏบตจรง มลกษณะการด าเนนการ เปนบนไดเวยน และสามาระด าเนนการวจยไดหลายระดบทงในระดบหองเรยนและระดบโรงเรยน กลมผรวมงานวจยอาจรวมถงคร นกเรยน ผบรหารโรงเรยน ผปกครอง และสมาชกในชมชน (กตตพร ปญญาภญโญผล, 2542: 8-9) ขนตอนของกจกรรมการวจยเชงปฏบตการของเคมมสและแมคทคการต (Kemmmis and McTaggart) อธบายสรปได ดงน (อางใน พวงพยอม ชดทอง, 2545: 63-64) 4.1) พฒนาแผน (Plan) คอ แนวทางปฏบตซงตงความคาดหวงเปนการมองไปในอนาคตขางหนา การก าหนดแผนทวไปตองมความยดหยน เพอทจะสามารถปรบใหเขากบความเปลยนแปลงและความขดแยงทอาจเกดขนได กจกรรมทเลอกเขามาก าหนดในแผนตองไดรบการเลอกสรรวาดกวากจกรรมอน ๆ สงผลตอการแกปญหาในระดบหนง ผรวมงานจะตองใหความรวมมอในการอภปราย (ทงในแงทฤษฎและปฏบต เพอใหเกด) การวเคราะหและปรบปรงการก าหนดแผนงานทจะสามารถปฏบตไดจรงในสภาพการณทเปนอย 4.2) การปฏบตการ (Act) การปฏบตจะด าเนนการตามแผนทไดวางไวอยางมเหตผลและมการควบคมอยางสมบรณ แตการปฏบตจากแนวทางทวางไวมโอกาสพลกผนแปรตาม

Page 23: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

29

สถานการณและบคคล (นกเรยนมความสามารถในการรบรเรวชาตางกนตามเนอหาและวธสอนของคร เปนตน) แผนทวางไวส าหรบการปฏบตจะตองสามารถปรบแกไขได และสามารถปรบปรงไปไดเรอยๆ ตามผลการตดสนใจเกยวกบการกระท านน ๆ 4.3) การสงเกต (Observe) ท าหนาทเกบบนทกขอมลเกยวกบผลทไดจาก การปฏบตงาน มรายงานหลกฐานทมาจากวจารณญาณ การสงเกตอยางรอบคอบและระมดระวงเปนสงจ าเปน เนองจากการปฏบตนนจะตองมขอจ ากด ขอขดของของสภาพความเปนจรงและขอขดของทงหมดเหลานไมเคยชดเจนและไมมทางคาดการณไดลวงหนา ขอมลทไดจากการสงเกตอยางครบถวน นอกจากน การสงเกตในขนนหมายรวมถง การสงเกตกระบวนการของการปฏบตและผลของการปฏบต (ทงทตงใจและไมตงใจ) สงเกตสถานการณและขอขดของของการปฏบต เพอใหเกดการเปลยนแปลงแผนการด าเนนงาน 4.4) การสะทอนผล (reflect) การสะทอนผลท าใหหวนคดถงการกระท าตามทไดบนทกไวจากการสงเกต เกบขอมล การสะทอนภาพจะมลกษณะเปนการประเมนอยางหนง ซงผวจยเชงปฏบตการจะตองตดสนใจจากประสบการณของตนวา ผลของการปฏบตหรอผลทเกดขนนนเปนสงทตองประสงคหรอไม และควรใหขอแนะน าในการปฏบตตอไป นอกจากนนการสะทอนภาพยงหมายถง การส ารวจขอมลเบองตนกอนทจะด าเนนการจรงอกดวย การสะทอนขอมลนจะชวยใหการวางแผนการด าเนนการในขนตอไปทจะเปนไปไดส าหรบกลมและส าหรบแตละบคคลในโครงการ

แผนภมท 1 วงจรการวจยปฏบตการในชนเรยน แหลงทมา: พวงพยอม ชดทอง, 2545: 64

การวางแผน

การปฏบต

การสงเกต

การสะทอนกลบ

Page 24: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

30

5) รปแบบวธการสอนอานค า ของผดง อารยะวญญ ม 6 ขนตอน ดงน ขนท 1 ใหเดก โดยครใชบตรภาพประกอบ เหนการอานจากภาพ เพอใหจ าจากภาพ เดกจะอานค าไดโดยใชสายตา ขนท 2 อานค าพรอมกบภาพ ขนนครอาจมกจกรรมเสรม เชนแยกค าออกจากภาพ แลวใหเดกจบคภาพกบค า เปนตน เดกจะอานค าไดโดยการจ า ขนท 3 เมออานค าไดมากพอสมควร จงคอยใหรจกตวสระและพยญชนะ ในขนนครอาจใชสอ เปนบตรค า และแยกพยญชนะ และสระออกจากค า และจดกจกรรมใหเดกรจก การประสมค าเปนค าอาน ขนท 4 การอานแบบสะกดค า เพอใหเดกไดรจกการสะกดค า เดกจะสามารถน าหลกการสะกดค าไปใชอานค าใหม ตอไป ขนท 5 ขนการอานคลอง อานเปนค า ๆ โดยไมมสอรปภาพประกอบ ขนท 6 เขยนค าจากการอาน เพอใหเดกเกดความจ าทคงทน 6) กฎการเรยนรของธอรนไดค 1.1) กฎแหงความพรอม (Law of Readiness) การเรยนรจะเกดขนไดดถาผเรยน มความพรอมทงรางกายและจตใจ 1.2) กฎแหงการฝกหด (Law of Exercise) การฝกหดหรอกระท าบอย ๆ ดวยความเขาใจ จะท าใหการเรยนรนนคงทนถาวร ถาไมไดกระท าซ า ๆ บอย ๆ การเรยนรนนจะไมคงทนถาวร และในทสดอาจลมได 1.3) กฎแหงการใช (Law of Use and Disuse) การเรยนรเกดจากการเชอมโยงระหวางสงเรากบการตอบสนอง ความมนคงของการเรยนรจะเกดขน หากไดมการน าไปใชบอย ๆ หากไมมการน าไปใชอาจมการลมเกดขนได 1.4) กฎแหงผลทพงพอใจ (Law of Effect) เมอบคคลไดรบผลทพงพอใจยอมอยากเรยนรตอไป แตถาไดรบผลทไมพงพอใจ จะไมอยากเรยนร ดงนนการไดรบผลทพงพอใจ จงเปนปจจยส าคญในการเรยนร 4. การอาน 1) ความหมายของการอาน ค าวา “อาน” เปนค ากรยาแปลวา วาตามตวหนงสอ ออกเสยงตามตวหนงสอ ดหรอเขาใจความหมายจากตวหนงสอ สงเกตหรอพจารณาดใหเขาใจ (ราชบณฑตยสถาน, 2525: 900 อางใน กรณศ เวศนารตน, 2549: 15) จงหมายถง การแปลตวอกษร (สญลกษณ) ออกมาเปนเสยงพด (เสยง) และมความหมายทใชสอความคดระหวางผเขยนกบผอาน (ผฟง)

Page 25: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

31

การอานคอ การสงสารระหวางผเรยนกบผอานโดยการถายทอดความหมายจากตวอกษรหรอภาพเปนความคดความเขาใจของผอาน และน าความคดนนไปใชใหเกดประโยชนตอผอานเอง ซงขนอยกบประสบการณเดม และความรทางภาษาของผอาน (กรณศ เวศนารตน, 2549: 15) ความส าคญของการอาน (บวแกว บวเยน, 2539: 15-16) มความส าคญ ดงน - การอานเปนพนฐานของการเรยนวชาอน ๆ ทงนเพราะการหาความรในสาขาวชาตาง ๆ จ าเปนตองอาศยทกษะการอานเปนเครองมอ - การอานเปนกระบวนการถายทอดความรและความตองการระหวางบคคลกบบคคล - การอานเปนเครองมอทจะชวยใหเปนผประสบผลส าเรจในการประกอบอาชพเพราะไดอานเอกสารทใหความรในการปรบปรงงานของตนเองอยเสมอ - การอานเปนเครองมอทจะชวยใหการด ารงชวตอยรวมกนอยางมความสขเพราะถาเราอานไดกสามารถท าความเขาใจรวมกบคนอน ๆ ไดเปนอยางด ตลอดจนสามารถแกปญหาทเกดขนใหผานไปไดอยางราบรน - การอานเปนเครองมอในการรบทอดมรดกทางวฒนธรรมของคนไทยสคนรนหลงตอไป - การอานเปนเครองมอทกอใหเกดความเพลดเพลน ความร และประสบการณอยางกวางขวาง หลกการอานทครควรค านงถง (เมธตา เชอปญญา, 2544:10-11) - ครควรใชวธสอนทมกระบวนการทถกตอง ศกษาถงสถานการณในการจดสภาพการเรยนรใหสอดคลองกบความสนใจ ความสามารถทเหมาะสมตอพฒนาการของเดกเพอลดอปสรรคทจะสกดกนไมใหการสอนบรรลเปาหมาย ซงครอาจจะตองใชวธสอนหลาย ๆ แบบผสมกน - ครควรมความร ความเขาใจถงกระบวนการสอนอาน รวาการอานเปนกระบวนการทพฒนาอยางตอเนองเรอยไป รวาการสอนอานระยะใดจะจดประสบการณใหแกเดกอยางไร - ครจะตองใชวธการสอนอานทเหมาะสม เพอใหเดกเกดความคดรวบยอดทกวางไกล ไมจ ากดอยทเฉพาะการจ า การเหน หรอ การแปลความจากสญลกษณตวอกษรเทานน แตตองรจกน าเอาความคดรวบยอดทไดจากการอานไปใชประโยชนในสถานการณทเหมาะสมได

Page 26: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

32

นอกจากน ภาควชาภาษาไทย วทยาลยครเพชรบรวทยาลงกรณ (อางในกรณศ เวศนารตน, 2549: 24) ไดใหหลกการสอนอาน ซงสรปไดดงน - การสอนอานตองมจดหมายเพอใหเดกไดประโยชนจากการอาน มใชเพอใหอานออกเทานนแตรความหมายดวย - การสอนอานตองเปนไปอยางตอเนอง เพราะทกวชาตองมการอานจงมโอกาสทจะด าเนนการสอนอานในทกวชาได - ครตองเขาใจพฒนาการทางสมองของเดกแตละคนซงไมเหมอนกน บางคนอานไดชา บางคนอานไดเรว ครตองแบงเปนหมๆ และสอนตามก าลงสมองของเดก ซงเดกบางคนตองชวยเหลอเปนพเศษ - ครควรหาวธสอนหลายแบบ เชน ใชหนงสออานประกอบเปนสอเพมเตม - เดกทยงไมพรอมจะอาน ไมควรไปบงคบฝนใจเดกอานเพราะจะท าใหเดกไมสนก และมเจตคตทไมดตอการอาน แตควรจะหาสงเรามาจงใจและย วยใหเดกอยากอาน เชนใหดภาพเลาเรองตาง ๆ ใหฟง เปนเตน - สรางความเขาใจขนแรกใหเดกรสกอยากอาน โดยการสอนอานเปนประโยคเพอใหเดกรเรองราวในหนงสอกอน - ครสามารถสอนอานออกเสยงและอานในใจไปพรอมกน โดยสอนเปนกลม ๆ ดกวาสอนทเดยวทงชน ทงนจะตองมวธการควบคมเดกใหรจกท างานดวยตนเองแมวาในระยะแรกอาจจะเกดความวนวายบาง แตถาอดทนปลอยไปนานๆ จะดขน - ถาเปนเดกเลก ครตองไมจจมากเกนไป แตจะคอยชวยเหลอใหเดกรจกวธอานทถกตองเหมาะสมตามควรแกวย - ควรมการทดสอบความสามารถในการอานเปนระยะ เดกทมความบกพรองในการอานตองไดรบการชวยเหลอเปนรายบคคล 2) หลกการสอนอานส าหรบเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ผดง อารยวญญ (2533: 43) กลาววา การสอนควรยดระดบความสามารถของเดกเปนหลก และไดเสนอแนะหลกการสอนอานแกเดกทมความบกพรองทางการเรยนร ไวดงน - การสอนอานควรค านงถงอายสมองของเดกเปนส าคญ เดกทมอายสมอง 3-4 ปอาจยงอานหนงสอไมได แมวาอายจรงจะมากกวานกตาม ดงนนการจดประสบการณในการอานใหแกเดกอาจกระท าได กลาวคอ น าเดกไปทศนศกษานอกสถานท อาจเปนการศกษาเกยวกบตนไม แมลง ภายในบรเวณโรงเรยนหรอสถานททนาสนใจทอยใกลโรงเรยน เพอเพมประสบการณทางภาษาแกเดก ใหเดกเกบสะสมสงตาง ๆ เชน สะสมแสตมป รปภาพบคคลส าคญ

Page 27: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

33

สภาพสถานการณทส าคญ ภาพผลไม เปนตน พรอมทงมชอก ากบไวใตภาพเพอใหนกเรยนคนเคยกบตวอกษรทอยใตภาพ ใหนกเรยนเลนเกมเกยวกบค าหรอประโยค จบคระหวางค า จดท าสมดภาพ เปนตน - เดกทมความบกพรองทางการเรยนร เรยนรชากวาเดกปกต การอานกชาไปดวยเนองจากเดกมพฒนาการทางสมองชา เดกมกลมงาย อานแลวจ าสงทอานไมได การสอนจงควรท าซ า ๆ โดยครใหอานแลวอานอกหลาย ๆ ครง ในหลาย ๆ วน เดกจงจะจ าไดบาง ยงไปกวานนการจดกจกรรมในการอานควรแตกตางไปจากเนอหาเดยวกน เพอไมใหเดกเบอกจกรรมการเรยนรทครจดไว - เดกทมความบกพรองทางการเรยนร ตองการความส าเรจ การจดกจกรรมจงควรเรมจากสงทงายกอนเพอใหเดกประสบความส าเรจ การทเดกจะประสบความส าเรจนน บทเรยนมสวนส าคญจงควรเรยงจากงายไปหายาก และใหเดกเรยนกจกรรมทงายๆ กอนแลวจงเรยนบทเรยนทยากขนตามล าดบ เพอใหเดกเรยนรไดงายขนและประสบผลส าเรจในการเรยน สงส าคญทสดประการหนงคอ เดกจะตองมความพรอมในการอาน เดกจงจะประสบผลส าเรจในการอาน - การจดประสบการณทางภาษาใหเพยงพอ เดกจะสนใจอานหนงสอมากขนหากมสงอนมากระตน เดกทอานดวยความสนใจจะอานไดดกวาเดกทขาดความสนใจในการอาน การจดสงแวดลอมในการอานใหเปนทนาสนใจแกเดกจะชวยกระตนเดกใหเกดความสนใจในการอานมากขน การจดหาหนงสอส าหรบเดกประเภทนทาน หรอหนงสอเดกทมภาพประกอบสวยงาม โดยใหมปรมาณทเพยงพอเปนวธหนงในการจดประสบการณทางการอานใหแกเดก - ใหแรงเสรมแกเดกอยางสม าเสมอ เดกทมความบกพรองทางการเรยนร ตองการการกระตน ตองการความส าเรจและตองการก าลงใจ การใหค าชมเชยแกเดกเมอเดกอานไดเปนการใหก าลงใจแกเดกซงจะชวยใหเดกอานไดเพมขน

หลกการนเทศการศกษา หนวยศกษานเทศก ส านกงานคณะกรรมการประถมศกษาแหงชาต (2534: 8) ไดกลาวถง

หลกการนเทศการศกษา สรปไดดงน 1. หลกการเปนผน า (Leadership) คอ การใชอทธพลของบคคลทจะท าใหกจกรรมตาง ๆ ของกลมเปนไปตามเปาประสงค

2. หลกความรวมมอ (Cooperation) คอ การกระท ารวมกนและรวมพลงท งหมดเพอแกปญหาดวยกน โดยยอมรบและยกยองผลของความรวมมอในการปรบปรงการเรยนการสอนจาก

Page 28: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

34

หลายฝาย และท าหนาทและความรบผดชอบชดแจงในการจดองคการ การประเมนผล ตลอดจนการประสานงาน

3. หลกการเหนใจ (Considerateness) คอ การนเทศการศกษาจะตองค านงถงตวบคคลทรวมงานดวยการเหนใจ จะท าใหตระหนกในคณคาของมนษยสมพนธ

4. หลกการสรางสรรค (Creativity) คอ การนเทศการศกษาจะตองท าใหครเกดพลงทจะคดรเรมสงใหม ๆ แปลก ๆ หรอท างานดวยตนเองได

5. หลกการบรณาการ (Integration) เปนกระบวนการซงรวมสงกระจดกระจายใหสมบรณ มองเหนได

6. หลกการมงชมชน (Community) เปนการแสวงหาปจจยในชมชนและการปรบปรงปจจยเหลานน เพอสงเสรมความเปนอยของชมชนใหดขน

7. หลกการวางแผน (Planning) หมายถง กระบวนการวเคราะหซงเกยวกบการแสวงหาผลในอนาคต การก าหนดจดประสงคทตองการลวงหนา การพฒนาทางเลอกเพอปฏบตใหบรรลถงจดประสงคและการเลอกทางปฏบตใหเหมาะสมทสด

8. หลกการยดหยน (Flexibility) หมายถง ความสามารถทจะถกเปลยนแปลงได และพรอมอยเสมอทจะสนองความตองการสภาพทเปลยนแปลงไป

9. หลกวตถวสย (Objectivity) หมายถง คณภาพทเปนผลจากหลกฐานตามสภาพความจรงมากกกวาความเปนบคคล

10. หลกการประเมนผล (Evaluation) หมายถง การหาความจรงโดยการวดทแนนอน ส าหรบหลกการนเทศการศกษาของ ดร.สาย ภานรตน บดาในวงการศกษานเทศกไทยได

ใหหลกการนเทศโรงเรยนไว 4 ประการ คอ กน (Prevention) แก (Correction) กอ (Construction) เกด (Creation) และยงกลาวอกวา “จงนเทศเพอการไมนเทศ” คอ การท าใหครเตบโตพงตนเองได แลวน าผทพงตนเองไดไปใชใหเกดประโยชนแกสงคมตอไป (คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต , 2534: 13) ภารกจพนฐานของศกษานเทศก คอ การชวยเหลอแนะน าครในโรงเรยน ในการสงเสรมคณภาพทางวชาการ อนไดแก การปรบปรงการเรยนการสอน การปฏบตงานเชนน เรยกวา นเทศการศกษา แตเนองจากวธนเทศจ าเปนตองใชศลปะและเทคนควธนเทศหลายประการ และเพอใหการนเทศการศกษาบรรลเปาหมาย ผนเทศจ าเปนตองเลอกใชเทคนควธนเทศทเหมาะสมกบวตถประสงคของการปฏบตงานในแตละครง เพอใหผรบการนเทศมพฤตกรรมเปลยนไปในทางทดขน

Page 29: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

35

นอกจากน ว ธการน เทศ ย งสามารถจ าแนกไดตามจ านวนของผ รบการน เทศ (คณะกรรมการการประถมศกษาแหงชาต , 2534: 74) คอ 1. การนเทศการศกษาเปนรายบคคล หมายถง กจกรรมการนเทศทเกยวของกบของกบเฉพาะบคคล เชน การสงเกตการสอน การเยยมชนเรยน การศกษารายกรณ การสาธตการสอน การใหค าปรกษาหารอ

2. การนเทศการศกษาเปนรายกลม เปนกจกรรมทเกยวของกบครเปนสวนใหญ และวธทใชกเปนวธรวมกลมครเปนจ านวนมาก เพอรวมกนจดกจรรมตาง ๆ โดยมศกษานเทศกเปนผด าเนนการหรอเปนผสนบสนนใหด าเนนการโดยตรง เชน การปฐมนเทศครใหม การฝกอบรมครประจ าการ การปาฐกถาและการอภปราย การประชมตาง ๆ การสมมนา การศกษานอกสถานท และวธการรวมกลมแบบอนใดทสามารถดดแปลงน ามาใชในกจกรรมการนเทศการศกษา ในการพฒนาศกยภาพของครโรงเรยนแกนน าจดการเรยนรวมเพอพฒนารปแบบการจดกจกรรมการเรยนรคณะผศกษา ไดนอมน าพระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวรชกาลปจจบน ททรงพระราชทาน เนองในพธพระราชทานปรญญาบตรแกบณฑต มหาวทยาลยเกษตร ณ อาคารจกรพนธเพญศร ในวนท 18 กรกฎาคม 2543 วา “เมอท างานรวมกน ควรพยายามน าความร ความคดของแตละคนทมอยมาเชอมโยงประสานกนใหสอดคลองและพรอมเพรยงกน แลวน าออกปฏบตดวยเหตผลและวจารณญาณใหบรรลผลทสมบรณแทจรง ทงในการแกไขจดบกพรองและการสงเสรมจดเดนใหยงดเดนขน” เปนหลกในการนเทศคร โดยผสมผสานหลกการและแนวคดและทฤษฎทเกยวของกบการนเทศการสอน ดงน

การนเทศเชงพฒนา (Developmental Supervision) ของ Glickman (อางในชาญชยสมาจาร, 2547: 125-128) ซงไดแสดงทศนะวา ผนเทศตองสนบสนนทกษะการคดในตวคร เพอชวยเขาพยากรณการเรยนการสอนในชนเรยน และไดตระหนกถงทางเลอกหลาย ๆ ทางเลอก ส าหรบการเปลยนแปลง ซงการนเทศเชงพฒนาตงอยบนพนฐานของหลกการทวา “พฒนาการของมนษย กคอ จดมงหมายของการศกษา” มวธการ 3 ลกษณะ คอ

1) การนเทศแบบตรง เปนการทผนเทศกบผรบการนเทศไดมโอกาสสอสารกนในทนทเปนลกษณะการสอสารสองทาง ไดแก การท าความกระจาง การน าเสนอ การสาธต การสงการ การท าใหเปนมาตรฐาน การเสรมแรง

2) การนเทศแบบรวมมอ เปนการนเทศทผนเทศ และผรบการนเทศรวมมอกนใน การด าเนนงาน ไดแก การพาท า การอภปราย การฟง การน าเสนอ การแกปญหา การเจรจาตอรอง

Page 30: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

36

3) การนเทศแบบออม เปนการนเทศทผนเทศ กบผรบการนเทศไมสามารถพบกนไดโดยตรง จงใชสอประเภทตาง ๆ แทน เชน เอกสาร ต ารา คมอ วารสาร เวบไซด เปนตน ในการนเทศเชงพฒนาผนเทศไดน ามาใชหลงจากการพฒนาครผสอนใหพฒนารปแบบ การจดกจกรรมการเรยนรส าหรบนกเรยนทมความตองการพเศษแลว โดยมอบหนาทรบผดชอบในการจดกจกรรมการเรยนรใหครน าไปพฒนาเดกกลมดงกลาว และมการแกปญหารวมกนระหวางผ นเทศ และผรบการนเทศเปนระยะ โดยอาศยความรวมมอกนในการปฏบตงาน

ทฤษฎระบบ (System Theory) การนเทศเปนการท างานทเปนระบบ เปนขนตอน ดงนน ทฤษฎระบบจงเขามาเกยวของโดยตรง เนองจากเปนกระบวนการท างานระหวางผนเทศและผรบการนเทศ ทจะตองท างานอยางมกระบวนการตามล าดบขนตอน แผนภมท 2 วงจรทฤษฎระบบ

ปจจย ไดแก ผนเทศ ผรบการนเทศ แผน/นวตกรรมการสอน เครองมอนเทศ กระบวนการ ไดแก การวางแผนการสงเกตการสอน วธการสงเกตการสอน วธการสอน ผลผลต ไดแก บนทกพฤตกรรมการสงเกตการณสอน บนทกพฤตกรรมการเรยนร

บนทกการประเมนผลการเรยนรของนกเรยน ขอมลยอนกลบ ไดแก การประชมนเทศ เพอปอนขอมลยอนกลบ ทฤษฎการเรยนร(Learning Theory) การพฒนาเปลยนแปลงไปในทางททดขน เมอเกด

การเรยนรจากการประเมนนเทศในครงแรก ผนเทศตองมการเรยนรและแลกเปลยนความคดเหนกบผรบการนเทศดวยเชนกน

ทฤษฎขนบนได (Stage Theory) ในการตระหนกวา ครคอผมประสบการณ มความร มความเปนตวของตวเอง และมความมนใจในตวเองสง การนเทศการสอน จงตองใชความระมด ระวงในการใหค าแนะน าชวยเหลอ หรอการแสดงความคดเหน สวนการนเทศการปฏบตงานการสอนของครโรงเรยนแกนน าเรยนรวม ไดด าเนนการนเทศโดยยดหลกมนษยสมพนธ (Human Relation) มงมนสรางความเขาใจอนดตอกน ใหผรบ

ปจจย กระบวนการ ผลผลต

ขอมลยอนกลบ

Page 31: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

37

การนเทศเกดความรสกทด มความพอใจ เชอมนและ เกดศรทธา ดวยความเปนกลยาณมตร และการเอาชนะใจคน เพอสรางความส าเรจใหแกตนเอง ตามหลกการมความสมพนธระหวางบคคลของโรเจอร (มานะ ทองรกษและถวลย มาศจรส,2549: 70) ดงน

1) ความจรงใจ ทงกาย วาจา ใจ ตอบคคลอน 2) ความเขาใจบคคลอนในสภาพทตรงตอความเปนจรง 3) การยอมรบคาของคน ทงน การนเทศครใชรปแบบการนเทศทงทางตรงและทางออม ทงการนเทศเปนรายบคคล

และนเทศเปนรายกลม เปนรปแบบทผสมผสานกนระหวางการนเทศเชงพฒนา และการนเทศแบบคลนก (Clinic) ทองรปแบบของ Gold Hammer โดยมขนตอนการ ดงน (อางในศภวรรณ ทพธนธรณนทร, 2544: 5) แผนภมท 3 รปแบบการนเทศการสอน 6 ขนตอน

ขนตอนท 1 สานสมพนธ หมายถง การสรางความสมพนธของผนเทศกบผบรหารและคร

เพอรบทราบขอมลในวางพนฐานการนเทศ และนดหมายเตรยมการประชมเพอหารอการจดกจกรรมการเรยนการสอน

ขนตอนท 2 รวมสรางฝน หมายถง การประชมเชงปฏบตการเพอใหความรหรอ การแลกเปลยนเรยนรและการจดท าแผนการสอน/นวตกรรมการเรยนการสอน และรปแบบการจดกจกรรมการเรยนรเพอการพฒนาการเรยนการสอนรวมกนระหวางผนเทศกบคร

มงมนพฒนา สมมนาผล

เพอนพาท า

สานสมพนธ

รวมสรางฝน ประเมนตนเอง

Page 32: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

38

ขนตอนท 3 มงมนพฒนา หมายถง การปฏบตงานในการจดกจกรรมการเรยนรของครตามแผน/นวตกรรม และรปแบบการจดกจกรรมการเรยนร เพอพฒนาผเรยน และการก ากบ ตดตาม ดแลของผนเทศ

ขนตอนท 4 เพอนพาท า หมายถงการนเทศเชงพฒนาโดยการรวมคดรวมท าระหวางครกบผนเทศในลกษณะกลยาณมตร เพอใหค าแนะน าชวยเหลอ ดวยการสงเกตการสอนอยางมสวนรวม เพอรวมกนแกปญหา ปรบปรงและพฒนาการจดการเรยนการสอน

ขนตอนท 5 สมมนาผล หมายถง การประชมนเทศของผนเทศและคร เพอการปอนขอมลยอนกลบ ภายหลงการสงเกตการสอน เพอพจารณาพฤตกรรมการสอนและพฤตกรรมการเรยนร โดยใหครมสวนรวมในการแสดงความคดเหนในการหาแนวทางแกไข และพฒนาตอไป

ขนตอนท 6 ประเมนตนเอง หมายถงผนเทศ วเคราะหผลการนเทศ ปรบปรงแกไขพฒนาวธการนเทศ และการสรปรายงานผลการนเทศ

งานวจยทเกยวของ เกตมณ มากม (2540) ไดท าการวจยเรองการพฒนาชดการเรยนการสอนเพอแกไขขอบกพรองในการอานของนกเรยนชนประถมศกษาปท 1 ทมความบกพรองทางสตปญญา (เรยนรชา) ในสงกดส านกงานงานประถมศกษาจงหวดเชยงใหม ผลการวจยพบวา ดานผลสมฤทธดานการอานออกเสยง อานในใจและอานจบใจความ นกเรยนมคะแนนเฉลยรอยละสงสดในการอานในใจ 82.26 รองลงไป คอ การอานจบใจความ รอยละ 72.53 และดานการอานออกเสยง รอยละ65.52 ดวงใจ วรรณสงข (2541) ไดท าการวจยเรอง การศกษาความสามารถในการจ าพยญชนะไทยของเดกทมปญหาทางการเรยนรจากการสอนโดยใชชดนทานประกอบภาพพยญชนะไทย ผลการวจยพบวา ประสทธภาพของชดการสอนนทานประกอบภาพพยญชนะไทยสงกวาเกณฑ สมคด บญบรณ (2546) ไดท าการวจยเรองการศกษาความสามารถดานการอานภาษาไทยของเดกทมปญหาทางการเรยนรดานการอาน ระดบชนประถมศกษาปท 3 โดยวธสอนอานตามแบบ ผลการวจยพบวา เดกทมปญหาทางการเรยนรทางดานการอาน มความสามารถในดานการอานภาษาไทยหลงจากไดรบการสอนอานตามแบบสงขน และมความสามารถในดานการอานภาษาไทยกอนและหลงจากการใชวธการสอนอานตามแบบ แตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 อจฉรา นาคทรพย (2546) ไดท าการวจยเรองการศกษาความสามารถในการอานของเดกทมปญหาทางการเรยนรดานการอานโดยวธการสอนอานเปนค า ผลการวจยพบวา การสอนอานเปนค ามคาประสทธภาพ 94.44/92.45 ซงเปนไปตามสมมตฐานทตงไว โดยมประสทธภาพสงกวาเกณฑ นอกจากน เดกทมปญหาทางการเรยนรทไดรบการสอนอานเปนค า มความสามารถอานค าอยใน

Page 33: บทที่ 2 - cmruir.cmru.ac.th · บทที่ . 2. แนวคิด ทฤษฎี. และ. งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง ารพฒันารูปแบบ

39

ระดบด และมความสามารถอานค าหลงการสอนอานเปนค า สงกวากอนการสอนอานเปนค าอยางมนบส าคญทางสถตทระดบ .05 อรญญา เชอทอง (2546) ไดท าการวจยเรอง การศกษาผลสมฤทธในการอานค ายากของเดกทมปญหาทางการเรยนร ชนประถมศกษาปท 3 ในสถานศกษาทจดการเรยนรวม โดยใชบทรอยกรอง ผลการวจยพบวา เดกทมปญหาทางการเรยนร ชนประถมศกษาปท 3 ทไดรบการสอนอานค ายากโดยใชบทรอยกรอง มผลสมฤทธในการอานค ายาก กอนและหลงการทดลองแตกตางกนอยางมนยส าคญทางสถตทระดบ .05 และชดฝกอานค ายากโดยใชบทรอยกรอง มประสทธภาพผานเกณฑทก าหนด ซงมประสทธภาพ 92.71/82.75