28

บทท 2

นโยบายมหาวทยาลยฟาฏอนดานการสรางสนตภาพ

2.1 นโยบายมหาวทยาลยฟาฏอนดานการเปดหลกสตรและรายวชาทสนบสนนสนตภาพ 2.1.1 หลกสตรอสลามศกษา

2.1.2 หลกสตรมหาบณฑตการเมองการปกครอง 2.1.3 รายวชาอลกรอาน 2.1.4 รายวชาสนตศกษา 2.1.5 รายวชาการจดการสถานการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 2.2 นโยบายมหาวทยาลยฟาฏอนดานการผลตบณฑตเพอสรางสนตภาพในสงคม 2.2.1 วสยทศน พนธกจ ปรชญาและปณธานของมหาวทยาลยฟาฏอน 2.2.2 หลกสตร 2.2.3 อาจารย 2.2.4 นกศกษา 2.2.5 กจกรรมการเรยนการสอน

2.2.6 สงสนบสนนการเรยนการสอน 2.2.7 การวดผลและประเมนผล 2.3 นโยบายมหาวทยาลยฟาฏอนดานการสรางจตรส านกใหกบชมชนดานสนตภาพ 2.3.1 เผยแผต ารา 2.3.1.1 หนงสอ อสลามศาสนาแหงสนตภาพ 2.3.1.2 หนงสอ เราคอประชาชาตเดยวกน 2.3.1.3 หนงสอ อนนะซฮะอ 2.3.1.4 หนงสอ 12 โอวาท อธการบด 2.3.1.5 หนงสอ สทธมนษยชนในอสลาม

29

2.1 นโยบายมหาวทยาลยฟาฏอนดานการเปดหลกสตรส าหรบสนบสนนสนตภาพ 2.1.1 หลกสตรอสลามศกษา รายละเอยดของหลกสตร หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาอสลามศกษา หลกสตร

ปรบปรง พ.ศ. 2556 2.1.1.1 หมวดท 1. ขอมลทวไป (ก) รหสและชอหลกสตร

ภาษาไทย : ศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาอสลามศกษา ภาษาองกฤษ : Bachelor of Arts Program in Islamic Studies

(ข) ชอปรญญาและสาขาวชา ชอเตม (ไทย) : ศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาอสลามศกษา ชอยอ (ไทย) : ศศ.บ. (อสลามศกษา) ชอเตม (องกฤษ) : Bachelor of Arts (Islamic Studies) ชอยอ (องกฤษ) : B.A. (Islamic Studies)

(ค) วชาเอก : ไมม (ง) จ านวนหนวยกตทเรยนตลอดหลกสตร 144 หนวยกต (จ) รปแบบของหลกสตร

(1) รปแบบ หลกสตรระดบปรญญาตร หลกสตร 4 ป (2) ภาษาทใช ใชภาษาไทยในการเรยนการสอน (3) การรบเขาศกษา

ตามระเบยบมหาวทยาลยอสลามยะลาวาดวยการศกษาขนปรญญาตร พ.ศ.2552 (4) ความรวมมอกบสถาบนอน

ไมม (5) การใหปรญญาแกผส าเรจการศกษา

ใหปรญญาเพยงสาขาวชาเดยว (ฉ) สถานภาพของหลกสตรและการพจารณาอนมต/เหนชอบหลกสตร เปนหลกสตรปรบปรง พ.ศ. 2554 ปรบปรงจากหลกสตรศลปศาสตรบณฑต

สาขาวชาอสลามศกษา พ.ศ. 2550 สภาวชาการมหาวทยาลยอสลามยะลาใหความเหนชอบหลกสตร ในการประชมครงท 5 (2/2554) เมอวนท 17 กนยายน 2554

30

สภามหาวทยาลยอสลามยะลาไดอนมต/ใหความเหนชอบหลกสตร ในการประชมครงท 39 (2/2554) เมอวนท 25 กนยายน 2554 เรมใชหลกสตรภาคการศกษาท 1 ปการศกษา 2555

(ช) ความพรอมในการเผยแพรหลกสตรคณภาพและมาตรฐาน หลกสตรมความพรอมเผยแพรคณภาพและมาตรฐานตามมาตรฐานคณวฒ

ระดบปรญญาตร สาขาวชาอสลามศกษา ในปการศกษา 2557 (ซ) อาชพทสามารถประกอบไดหลงส าเรจการศกษา

(1) นกวชาการดานอสลาม (2) วทยากรอสลามศกษา (3) นกวจยดานอสลามศกษา

(4) เจาหนาท หรอพนกงานในองคกรสงคมการเมอง เศรษฐกจ ทเกยวขอกบอสลามศกษา

(ญ) สถานการณภายนอกหรอการพฒนาทจ าเปนตองน ามาพจารณาในการวางแผนหลกสตร

(1) สถานการณหรอการพฒนาทางเศรษฐกจ สงคมโลกในยคปจจบนทมการแขงขนกนอยางกวางขวางและรนแรง ทงดานเศรษฐกจ การศกษา สงคมและการเมอง การพฒนาทรพยากรมนษยทมความพรอม เขมแขงและมศกยภาพจงเปนความจ าเปนอยางยง อนสอดคลองกบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555–2559) ทมงเนนใหสงคมมคณภาพ ภมคมกนแขงแกรง เศรษฐกจมงคง มนคง และย งยน ทรพยากรธรรมชาตและสภาพแวดลอมด การจดการศกษาหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาอสลามศกษา จงมงเนนการพฒนาคณภาพของผเรยนใหมขดความสามารถในสาขาวชาอยางม ดลยภาพ สามารถน าความรในศาสตรตางๆของอสลามไปใชอยางถกตอง ครอบคลม บรณาการ และอยรวมกนอยางสรางสรรคทามกลางสงคมพาหวฒนธรรมทมความหลากหลาย (ซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551 : 15) (2) สถานการณหรอการพฒนาทางสงคมและวฒนธรรม การจดการศกษาหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาอสลามศกษาไดเนนการพฒนาคณภาพของผเรยนใหมขดความสามารถในสาขาวชาอยางมดลยภาพ ตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555–2559) ทมงเนนคนเปนจดมงหมายของการพฒนา เพอการใชชวตอยางมคณภาพ ตามหลกค าสอนของอสลามในสถานการณปจจบนทสงคมโลกเปนแบบพหสงคมทมความหลากหลายในทกๆ ดาน

31

(ฎ) ผลกระทบจาก ขอ 11 ตอการพฒนาหลกสตรและความเกยวของกบพนธกจของสถาบน (1) การพฒนาหลกสตร จากผลกระทบจากสถานการณภายนอก หลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาอสลามศกษาจงจ าเปนตองพฒนาหลกสตรไปในเชงรกทมศกยภาพและสามารถปรบเปลยนไดตามวว ฒนาการสงคม โดยการผลตบคลากรทางหลกการอสลามจ าเปนตองมความพรอมทจะปฏบตงานไดทนท และมศกยภาพสงในการพฒนาตนเองใหเขากบลกษณะงานทงดานวชาการและวชาชพ รวมถงความเขาใจในปรากฏการณทางสงคม โดยตองปฏบตตนอยางมออาชพ มคณธรรม จรยธรรม ซงเปนไปตามนโยบายและวสยทศนของมหาวทยาลยทมงสความเปนเลศในดานวชาการ และการผลตบณฑตทดและเกง (2) ความเกยวของกบพนธกจของสถาบน การพฒนาหลกสตรศลปศาสตรบณฑต สาขาวชาอสลามศกษาเปนไปตามพนธกจของมหาวทยาลยอสลามยะลามทใหส าคญในการผลตและพฒนาทรพยากรบคคลของประเทศในสาขาวชาตางๆใหเปนผทมความรและทกษะในศาสตรสาขาวชาทศกษา และมความสามารถในการพฒนาตนเองและสงคมอยางตอเนอง การผลตบคลากรดานอสลามศกษาจงเปนพนธกจทส าคญสวนหนงทสถาบนใหการสนบสนนและสงเสรมมาตลอด

(ฏ) ความสมพนธกบหลกสตรอนทเปดสอนในคณะ/สาขาวชาอนของสถาบน (1) กลมวชา/รายวชาในหลกสตรนทเปดสอนโดยคณะ/ภาควชา/หลกสตรอน

ไดแก ก.กลมวชาสงคมศาสตรและมนษยศาสตร GE 219-203 สนตศกษา เปดสอนโดยสถาบนอสสลาม

GE 219-401 กฎหมายเบองตน เปดสอนโดยคณะอสลามศกษา GE 219-404 การเมองและเศรษฐกจในสงคม เปดสอนโดยคณะศลปศาสตร

และสงคมศาสตร (2) กลมวชาวทยาศาสตรและคณตศาสตร เปดสอนโดยคณะวทยาศาสตรและ

เทคโนโลยสารสนเทศ GE 219-501 คอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศ GE 219-503 อสลามกบวทยาศาสตร GE 219-601 คณตศาสตรในชวตประจ าวน

(3) กลมวชาภาษา เปดสอนโดยคณะศลปศาสตรและสงคมศาสตร GE 219-701 ภาษาไทยในชวตประจ าวน GE 219-702 ภาษาไทยเพอการสอสาร 1

32

GE 219-703 ภาษาไทยเพอการสอสาร 2 GE 219-803 ภาษามลายเพอการสอสาร 1 GE 219-804 ภาษามลายเพอการสอสาร 2 GE 219-805 ภาษาองกฤษ 1 GE 219-806 ภาษาองกฤษ 2 GE 219-807 ภาษาองกฤษ

(4) การบรหารจดการ อาจารยผรบผดชอบหลกสตรตองประสานงานกบอาจารยผแทนจากในคณะอนทเกยวของ ดานเนอหาสาระ การวางแผนการจดการเรยนการสอน การตดตามและประเมนหลกสตรและอาจารยผสอน การปรบปรงแกไขใหตอบสนองความตองการของชมชน และสงคม ตามอลกรอานและซนนะฮ และความสอดคลองกบมาตรฐานผลการเรยนรตามมาตรฐานคณวฒระดบปรญญาตร สาขาวชาอสลามศกษา 2.1.1.2 หมวดท 2.ขอมลเฉพาะของหลกสตร

(ก) ปรชญา ความส าคญ และวตถประสงคของหลกสตร (1) ปรชญา

มงผลตบณฑตทมความรในศาสตรดานตางๆของอสลามอยางครอบคลมบรณาการ และเปนสากล เปยมดวยคณธรรมจรยธรรม มจตส านกสาธารณะและสามารถพฒนาคณภาพชวตของตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาตสความเจรญ และสนตสขอยางสมดลทงในโลกนและโลกหนา

(2) ความส าคญ - หลกสตรนสามารถตอบสนองความตองการของชมชนแตละพนทในการพฒนา

องคความรและความเชยวชาญดานวทยาการอสลาม - หลกสตรนมความส าคญตอการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนบนพนฐาน

การเรยนรและเขาใจวทยาการอสลามบนพนฐานของอลกรอานและสนนะฮ - หลกสตรนสามารถแกปญหาความขาดแคลนของบคลากรในสาขาอสลามศกษาได

- หลกสตรนสามารถตอบสนองลกษณในพนท (3) วตถประสงค

- เพอผลตบณฑตทมความรและเขาใจในศาสตรดานตางๆของอสลามบนพนฐานของอลกรอานและสนนะฮ

- เพอผลตบณฑตทเปยมดวยศรทธา มคณธรรม จรยธรรมและโลกทศนทกวางไกล

33

-เพอผลตบณฑตทสามารถน าความรไปพฒนาคณภาพชวตของตนเอง ครอบครว สงคม และ ประเทศชาตได

-เพอผลตบณฑตทสามารถใหบรการวชาการดานอสลามศกษาอยางมประสทธภาพแกองคกรและหนวยงานตางๆทงภาครฐและเอกชนได

-เพอสงเสรมการศกษาและการวจยดานอสลามศกษาใหกวางขวางยงขน(คณะอสลามศกษาและนตศาสตร, 2555 : 20-34) 2.1.2 หลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง

2.1.2.1. ชอหลกสตร ภาษาไทย หลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง ภาษาองกฤษ Master of Political Science in Government ภาษามลาย Program Sarjana Sains Politik Pentadbiran

ภาษาหรบ

2.1.2.2. ชอปรญญา ชอเตม (ภาษาไทย) : รฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง ชอยอ (ภาษาไทย) : ร.ม. (การปกครอง) ชอเตม (ภาษาองกฤษ) : Master of Political Science in Government ชอยอ (ภาษาองกฤษ) : M.Pol.Sc. (Government) ชอเตม (ภาษามลาย) : Sarjana Sains Politik Pentadbiran ชอเตม (ภาษาอาหรบ) :

2.1.2.3. หนวยงานทรบผดชอบ คณะศลปศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยฟาฏอน 2.1.2.4. หลกการและเหตผล ปรชญาและจดประสงคของหลกสตร (ก) หลกการและเหตผล มหาวทยาลยฟาฏอนไดเปดหลกสตรสาขารฐประศาสนศาสตรบณฑตมา

ตงแตปพทธศกราช 2546 ในปพทธศกราช 2550 ไดมนกศกษาส าเรจหลกสตรรฐประศาสนศาสตรบณฑตและไดรบใชสงคมไปแลวหนงรนเปนจ านวน 45 คนในฐานะทมหาวทยาลยฟาฏอนไดกอตงขนทามกลางชมชนทมความหลากหลายทางวฒนธรรม ประกอบกบปพทธศกราช 2547 ความขดแยงระหวางกลมคนบางกลมกบรฐบาลในพนทสามจงหวดภาคใตไดอบตขน นบวนกยงทวความรนแรง โดยย งไมม ท ท าว า จะ เ กดความ สงบสขไดใน เ ร วว น จาก เหตก ารณดงก ล าว มหาวทยาลยฟาฏอนจงมมตเปดท าการเรยนการสอนในระดบมหาบณฑต เพอหาทฤษฎตางๆ

34

เกยวกบการแกปญหาสงคม ศกษาการเมองระหวางประเทศอยบน พนฐานของพหอารยธรรม รวมท งการถวงดลอ านาจการเกดสนตภาพ ปญหาอตลกษณเฉพาะถนรวมถงการหาแนวทางแกปญหาของชาต ผานการผลตวทยานพนธในการรวมกนรบใชชาต (ข) ปรชญาของหลกสตร มงผลตมหาบณฑตทมความ รความเชยวชาญในสาขารฐศาสตรม

ความสามารถในการสรางสรรคความกาวหนาทางวชาการมวสยทศนทกวางไกล มคณธรรม จรยธรรมและความยตธรรม มอดมคตในการแกปญหาความขดแยงดวยหลกการสนตวธ พรอมเปนแบบอยางทด (ค) วตถประสงค เพอผลตมหาบณฑตทมคณลกษณะดงน

(1) เปยมดวยคณธรรม จรยธรรมและมภาวะความเปนผน าใฝสนต (2) มความรทางดานการปกครองระดบทองถน การปกครองระดบชาต

และ ความสมพนธระหวางประเทศ ตามหลกวชาการและหลกยตธรรม (3) มความสามารถในการวจย พฒนาองคความร ในการแกไขปญหาของชาต

ตามแนวสนตวถ (4)สามารถน าความรทางรฐศาสตรไปประยกตใชในการด าเนนชวตในสงคม

อยางพอเพยงพรอมเปนแบบอยางทดดานการเมองการปกครอง 2.1.2.5. ก าหนดการเปดสอน ภาคการศกษาท 1ปการศกษา 2551 เปนตนไป 2.1.2.6. คณสมบตของผมสทธสมครเขาศกษา (ก) คณสมบตทวไป

(1) เปนผส าเรจการศกษาขนปรญญาตรหรอเทยบเทาในสาขาวชาทเกยวของ จากสถาบนอดมศกษาทกระทรวงศกษาธการรบรอง โดยมคะแนนสะสมไมต ากวา 2.50 หรอไมต ากวารอยละ 75 หรอไม ต ากวาระดบดขนไป

(2) เปนผก าลงศกษาอยในภาคการศกษาสดทายของการศกษาขนปรญญาตรในสาขาวชาทเกยวของจากสถาบนอดมศกษาทกระทรวงศกษาธการรบรองโดยมคะแนนสะสมไมต ากวา 2.50 หรอไมต ากวารอยละ 75 หรอไมต ากวาระดบดขนไป (3) เปนผส าเรจการศกษาปรญญาตร หรอเทยบเทาในสาขาวชาทเกยวของตามขอ 6.1 หรอเปนผทก าลงศกษาอยในภาคการศกษาสดทายของการศกษาขนปรญญาตรตามขอ 6.2 โดยมคะแนน สะสมต ากวา 2.50 หรอ ต ากวารอยละ 75 หรอต ากวาระดบด แตมประสบการณการ

35

ท างานวจย เขยนหรอแปลต ารา โดยแสดงผลงานทางวชาการทไดรบการตพมพและไดรบการพจารณาจาก คณะกรรมการบณฑตวทยาลย (4) มความประพฤตเรยบรอยไมเปนผทมความเสอมเสยหรอบกพรองใน

ศลธรรมอนดงาม (5) มสขภาพแขงแรง ไมเปนโรคตดตอรายแรงหรอโรคทเปนอปสรรคตอ

การศกษา (ข) คณสมบตของผสมครเขาศกษาตอในแผน ก (1) ในกรณนกศกษาทจะสมครเขาศกษาตอในแผน ก (1) นอกจากคณสมบต

ทวไปตามขอ (1), (2), (3) , (4) และ (5) แลวจะตองมเคาโครงวจยและผลงานทางวชาการดงตอไปน (1) ม Proposal หรอขอเสนอเคาโครงการวจย และระบชอเรองหวขอวจย

และระเบยบวธการวจยอยางชดเจนแนบพรอมใบสมคร (2) มผลงานทางวชาการอยางนอย1 เรองแนบส าเนาพรอมใบสมคร 2.1.2.7 หลกเกณฑการคดเลอกผเขาศกษา (ก) สอบขอเขยน (ข) สอบสมภาษณ การสอบคดเลอกผสมครเขาเปนนกศกษาใหเปนไปตามระเบยบการคดเลอก

เพอเขาศกษาตอในระดบปรญญาโทซงจะประกาศใหทราบเปนคราวๆไป 2.1.2.8 ระบบการศกษาและระยะเวลาการศกษา (ก) ใชระบบการศกษาแบบทวภาค โดยหนงปการศกษาแบงออกเปน 2 ภาค

การศกษาหนงภาคการศกษา มระยะเวลาการศกษาไมนอยกวา 15 สปดาห (ข) ระยะเวลาการศกษาตามหลกสตรอยางนอยใชเวลาศกษา 2 ป (4 ภาคการศกษา

ปกต)สงสด ไมเกน 4 ป (8 ภาคการศกษา) นบจากวนเปดภาคการศกษาภาคแรกทขนทะเบยนเปนนกศกษา

2.1.2.9 การคดจ านวนหนวยกต (ก) รายวชาทฤษฎ ทใชเวลาบรรยาย หรออภปรายปญหา 1 ชวโมงตอสปดาห

หรอไมนอยกวา 15 ชวโมงตลอดหนงภาคการศกษาใหมคาเทากบ 1 หนวยกต (ข) รายวชาภาคปฏบตทใชเวลาฝกหรอทดลอง ไมต ากวา 30 ชวโมง ตลอดหนง

ภาคการศกษาใหมคาเทากบ 1 หนวยกต (ค) วทยานพนธทใชเวลาศกษาคนควาไมนอยกวา 45 ชวโมงตลอดหนงภาค

การศกษาใหมคาเทากบ 1 หนวยกต

36

2.1.2.10 การลงทะเบยนเรยน การลงทะเบยนเรยนใหเปนไปตามระเบยบมหาวทยาลยฟาฏอน วาดวยระเบยบ

มหาวทยาลยฟาฏอนวาดวยการจดการศกษาระดบปรญญาโท พ.ศ. 2548 2.1.2.11 การวดผลและการส าเรจการศกษา

(ก)การวดผลใหเปนไปตามระเบยบมหาวทยาลยฟาฏอน วาดวยการศกษาระดบปรญญาโท

(ข) การส าเรจการศกษา นกศกษาจะส าเรจการศกษาตองมคณสมบตดงตอไปน (ค) สอบไดจ านวนหนวยกตครบตามหลกสตร (ง) ไดระดบคะแนนเฉลยสะสมของรายวชาตางๆ ทเรยนไมต ากวา 3.00 (จ)ไดสอบผานการสอบวทยานพนธไดผลเปน Sและสงวทยานพนธฉบบสมบรณ

แลวแผน ก แบบ ก(1) และ ก(2) (ฉ)ไดสอบผานการสอบประมวลความรไดผลเปน S (แผน ข) (ช) มการน าเสนอผลงานวทยานพนธในทประชมวชาการหรอสมมนาวชาการในท

สาธารณะ (ซ) มการตพมพผลงานวทยานพนธลงวารสารเพอการตพมพเผยแพร (ญ) มความประพฤตด

2.1.2.12 คณาจารย ตารางท 2 อาจารยประจ าหลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง 5 คน ท ชอ-สกล ต าแหนง วฒ สาขาวชา สถาบนการศกษา 1 ดร.อาหมดอมาร จะปะ

เกย อาจารย

Ph.D

Political

History

University of

Malaya

Malaysia

2 ดร.สรยะ สะนวา อาจารย Ph.D

Political

Science

National

University of

Malaysia

3 ดร.อบดลรอหมาน กาเหยม

อาจารย Ph.D

Political

Science

Aligarh

Muslim

University, India

4 ดร.ตอลา แกมา อาจารย Ph.D

Political

Science

Aligarh

Muslim

University, India

5 อ. สกร หลงปเตะ อาจารย Ph.D

Political

Science

Universit Utara

Malaysia

37

2.1.2.13 จ านวนนกศกษา ตารางท 3 จ านวนนกศกษาในสาขาทจะรบเขาศกษาและทคาดวาจะส าเรจ

การศกษาหลกสตร ตงแตปการศกษา 2551 – 2555 มดงน ชนป ปการศกษา

2551 2552 2553 2554 2555

ชนปท 1 10 10 10 10 10

ชนปท 2 - 10 10 10 10

รวม 10 20 20 20 20

จ านวนนกศกษาทคาดวาจะส าเรจการศกษา 10 10 10

2.1.2.14 จ านวนนกศกษา สถานทและอปกรณการศกษา (ก) ใชสถานทหรออาคารเรยน หองบรรยาย หองสมมนา หองปฏบตการภาษา

และหองคอมพ ว เตอ รของคณะศลปศาสต รและสงคมศาสต รและส า นกวทยบรก ารมหาวทยาลยฟาฏอน

(ข) ใชอปกรณการศกษาและโสตทศนปกรณตาง ๆ ของคณะศลปศาสตรและสงคมศาสตรมหาวทยาลยฟาฏอน

2.1.2.17 หลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง หลกสตรนสามารถเลอกศกษาได 3 แผน คอ

- แผน ก แบบ ก (1) เนนท าวทยานพนธ - แผน ก แบบ ก (2) เนนการเรยนรายวชาและท าวทยานพนธ - แผน ข เนนการเรยนรายวชาและสอบประมวลความร (ก) จ านวนหนวยกตตลอดหลกสตร 36 หนวยกต (ข)โครงสรางหลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต สาขาการปกครอง (คณะศลป

ศาสตรและสงคมศาสตร, 2555 : 45-48) ตารางท 4 หลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑตแผน ก แบบ ก (1) เนนการท า

วทยานพนธอยางเดยว หมวดวชา หนวยกต

หมวดวชาเสรมพนฐาน (ไมนบหนวยกต) วทยานพนธ 36 รวม 36

38

ตารางท 5 หลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑตแผน ก แบบ ก (2) เนนการเรยนรายวชาและท าวทยานพนธ

หมวดวชา หนวยกต หมวดวชาบงคบ (แกน) 6 หมวดวชาเฉพาะ 12

หมวดวชาเสรมพนฐาน (ไมนบหนวยกต) หมวดวชาเลอก 6 วทยานพนธ 12

รวม 36

ตารางท 6 หลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑตแผน ข เนนการเรยนรายวชาและสอบประมวลความร

หมวดวชา หนวยกต หมวดวชาบงคบ (แกน) 6 หมวดวชาเฉพาะ 18

หมวดวชาเสรมพนฐาน (ไมนบหนวยกต) หมวดวชาเลอก 6 หมวดวชาการศกษาเอกเทศ 6

รวม 36

ตารางท 7 รายวชาในหลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต แผน ก แบบ ก (1)

หมวดวชาเสรมพนฐาน (บงคบเรยนโดยไมนบหนวยกต) รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

GE 619003

วธวทยาการวจย 3

GE 619002

มโนทศนอสลาม 3

หมวดวทยานพนธ รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

RS 617024

วทยานพนธ 36

39

ตารางท 8 รายวชาในหลกสตรรฐศาตรมหาบณฑตแผน ก แบบ ก (2) หมวดวชาบงคบ (แกน) 6 หนวยกต

รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

GE 619003

วธวทยาการวจย 3

GE 619002

มโนทศนอสลาม 3

PL 616024

ทฤษฎการเมองการปกครองในอสลาม 3

หมวดวชาเฉพาะ 12 หนวยกต รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

PL 618024

อดมการณทางการเมอง 3

PL 619024

ความขดแยงและสนตศกษา 3

PL 616024

เศรษฐศาสตรการเมอง 3

PL 621024

นโยบายและยทธศาสตรการบรหารจงหวดชายแดน

3

หมวดวชาเสรมพนฐาน เลอกเรยนเพยง 1 รายวชาโดย (ไมนบหนวยกต) รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

AR 618017

ภาษาอาหรบเพอพฒนาวชาการ 3

EN 619021

ภาษาองกฤษเพอพฒนาวชาการ 3

ML 620022

ภาษามลายเพอพฒนาวชาการ 3

รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต หมวดวชาเลอก ไมนอยกวา 6 หนวยกต

รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

PL 622024

สมมนาเปรยบเทยบองคการทางการเมอง 3

PL 623024

การเมองระหวางประเทศ 3

40

ตารางท 8 รายวชาในหลกสตรรฐศาตรมหาบณฑตแผน ก แบบ ก (2) (ตอ) หมวดวชาเลอก ไมนอยกวา 6 หนวยกต (ตอ)

รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

PL 624024

การเมองการปกครองไทย 3

PL 625024 ระบบพรรคการเมองและการเลอกตงในประเทศไทย

จ านวนหนวยกต

หมวดวทยานพนธ 12 หนวยกต รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

RS 618024

วทยานพนธ 12

ตารางท 9 รายวชาในหลกสตรแผน ข

หมวดวชาบงคบ (แกน) 6 หนวยกต รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

GE 619003

วธวทยาการวจย 3

GE 619002

มโนทศนอสลาม 3

PL 616024

ทฤษฎการเมองการปกครองในอสลาม 3

รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต หมวดวชาเฉพาะ 18 หนวยกต

รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

PL 618024

อดมการณทางการเมอง 3

PL 619024

ความขดแยงและสนตศกษา 3

PL 616024

เศรษฐศาสตรการเมอง 3

PL 621024 นโยบายและยทธศาสตรการบรหารจงหวดชายแดน

3

41

ตารางท 9 รายวชาในหลกสตรแผน ข (ตอ) หมวดวชาเฉพาะ 18 หนวยกต (ตอ)

รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

PL 624024

การเมองการปกครองไทย 3

หมวดวชาเสรมพนฐานเลอกเรยนเพยง 1รายวชา โดย (ไมนบหนวยกต) รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

AR 618017

ภาษาอาหรบเพอพฒนาวชาการ 3

EN 619021

ภาษาองกฤษเพอพฒนาวชาการ 3

ML 620022

ภาษามลายเพอพฒนาวชาการ 3

(4) หมวดวชาเลอก ไมนอยกวา 6 หนวยกต รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

PL 621024 นโยบายและยทธศาสตรการบรหารจงหวดชายแดน

3

PL 623024

การเมองระหวางประเทศ 3

PL 625024 ระบบพรรคการเมองและการเลอกตงในประเทศไทย

3

PL 626024 ระบบการเมองและการปกครองในโลกมสลม

3

PL 627024

ปญหาชนกลมนอยเปรยบเทยบ 3

PL 628024

การบรหารนโยบายสาธารณะ 3

PL 616024

การเมองเปรยบเทยบ 3

หมวดวชาการศกษาเอกเทศ 6 หนวยกต รหสวชา ชอรายวชา จ านวนหนวยกต

RS 619024

การศกษาเอกเทศ 1 3

42

2.1.3 รายวชาอลกรอาน หลกสตรรายวชาอลกรอานเปนหลกสตรททางมหาวทยาลยไดบงคบใหทกสาขาวชาเรยน

ในทกๆ เทอม (ศนยศกษาอลกรอาน, 2556 : 13) รวมทงหมด 8 รายวชาดงน ตารางท 10 รายวชาอลกรอานส าหรบคณะอสลามศกษาและสาขาภาษาอาหรบ

ภาคการศกษาท

หลกสตรส าหรบคณะอสลามศกษาและสาขาภาษาอาหรบ

หลกสตรกฎเกณฑและหลกการอาน(ตจญวด)

1 อตตลาวาฮ 1 (ฝกอาน) ภาพรวมของกฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด)

2 อตตลาวาฮ 2 (ฝกอาน) ภาพรวมของกฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด)

3 ทองจ าซเราะฮ อลอนซกอกถงซเราะฮ อนนาส

ศกษาความส าคญ ความประเสรฐและมารยาทของการอานอลกรอาน กฎการอานอซตอาซะฮ และบซมะละฮ ศกษาความรพนฐานเกยวกบวชาตจญวด ศกษา เรอง หกมของนนและมมซากนะฮ การหนวงเสยง (ฆนนะฮ) และหกมของลาม

4 ทองจ าซเราะฮ อลมดซซรถงซเราะฮ อลมฏอฟฟฟน

ศกษากฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด) เรองหกมของมดและแขนงของมด อลฟทคงทเวลาอานหยดและจะถกตดออกในเวลาการอานตอเนอง

5 ทองจ าซเราะฮ อลกอลม ถงซเราะห อลมซมมล

ศกษากฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด) แหลงออกเ สยงและคณลกษณะของพยญชนะ

6 ทองจ าซเราะฮ อศศอฟถงซเราะหอลมลก

ศกษากฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด) เรองหกมของการอานเสยงหนาหรอสง(อตตฟคม) และการอานเสยงบางหรอต า (อตตรกก)

7 ทองจ าซเราะฮ อลวากอะฮถงซเราะฮ อลมมตาฮนะห

ศกษากฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด) เรองหกมของอลอดฆอมอนๆ

43

ตารางท 11 รายวชาอลกรอานส าหรบคณะอสลามศกษาและสาขาภาษาอาหรบ

ภาคการศกษาท

หลกสตรทองจ าอลกรอานหมวดวชาทวไป และส าหรบสาขาวชา

อนๆ

หลกสตรกฎเกณฑและหลกการอาน(ตจญวด)

1 อตตลาวาฮ 1 (ฝกอาน) ภาพรวมของกฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด)

2 อตตลาวาฮ 2 (ฝกอาน) ภาพรวมของกฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด)

3 ทองจ าซเราะฮ อซมซถงซเราะฮ อนนาส

ศกษาความส าคญ ความประเสรฐและมารยาทของการอานอลกรอาน กฎการอานอซตอาซะฮ และบซมะละฮ ศกษาความรพนฐานเกยวกบวชาตจญวด ศกษาเรอง หกมของนนและมมซากนะฮ การหนวงเสยง (ฆนนะห) และหกมของลาม

4 ทองจ าซเราะฮ อลมฏอฟฟถงซเราะฮ อลบาลด

ศกษากฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด) เรองหกมของมดและแขนงของมด อลฟทคงทเวลาอานหยดและจะถกตดออกในเวลาการอานตอเนอง

5 ทองจ าซเราะฮ อลมรซะลาต ถง ถงซเราะฮ อลอลอนฟตอร

ศกษากฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด) แหลงออกเ สยงและคณลกษณะของพยญชนะ

6 ทองจ าซเราะฮ อลมซมมลถงซเราะฮ อลอนซาน

ศกษากฎเกณฑและหลกการอาน (ตจญวด) เรองหกมของการอานเสยงหนาหรอสง(อตตฟคม) และการอานเสยงบางหรอต า (อตตรกก)

2.1.4 รายวชาสนตศกษา วชาสนตศกษาเปนวชาบงคบของมหาวทยาลยนกศกษาทกสาขาวชาจ าเปนจะตองเรยนม

ทงหมด 3 หนวยกต โดยจะศกษาถงความหมาย แนวคดเหลกเกยวกบสนตภาพ และสนตภาพ ปญหาความขดแยงและความรนแรงในระดบครอบครว ชมชน ชาต และระหวางประเทศ การจดการความ

44

ขดแยงโดยสนตวธ เพอปรบแนวคดของนกศกษาใหมแนวคดทเหมอนๆ กนในรปแบบของอลอสลาม (สถาบนอสสลาม, 2556 : 35) 2.1.5 รายวชาการจดการสถานการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต

รายวชาการจดการสถานการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใต3(3-0-6) (Unrest Management in Southern Thailand) (คณะศลปศาสตรและสงคมศาสตร, 2555 : 84) ศกษา แนวคด หลกการส าคญ และสถานการณความไมสงบในพนทจงหวดชายแดนภาคใตในดานตางๆ แนวทางการจดการในมตวฒนธรรมชมชน การนอมน ายทธศาสตรพระราชทานเขาใจ เขาถง พฒนา และการใชหลกการสนตวธ รวมถงการวเคราะหสาเหต ลกษณะและแนวทางการคลคลายความขดแยงในพนทจงหวดชายแดนภาคใตแบบบรณาการ 2.2 นโยบายมหาวทยาลยฟาฏอนดานการผลตบณฑตเพอสรางสนตภาพในสงคม พนธกจทส าคญทสดของสถาบนอดมศกษา คอ การผลตบณฑต หรอการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหผเรยนมความรในวชาการและวชาชพ มคณลกษณะตามหลกสตรทก าหนด การเรยนการสอนในยคปจจบนใชหลกการของการจดกระบวนการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญดงนนพนธกจดงกลาวจงเกยวของกบการบรหารจดการหลกสตรและการเรยนการสอน เรมตงแตการก าหนดปจจยน าเขาทไดมาตรฐานตามทก าหนด ประกอบดวย การมอาจารยทมปรมาณและคณภาพตามมาตรฐานหลกสตร มกระบวนการบรหารจดการการเรยนการสอนทอาศยหลกการรวมมอรวมพลงของทกฝายทเกยวของทงภายในและภายนอกสถาบน

ดงนน จงจ าเปนตองมการวางระบบและกลไกการควบคมคณภาพขององคประกอบตางๆ ทใชในการผลตบณฑต ไดแก (1) หลกสตรการศกษาในสาขาวชาตางๆ(2)คณาจารยและระบบการพฒนาอาจารย (3) สอการศกษาและเทคนคการสอน (4) หองสมดและแหลงการเรยนรอน (5) อปกรณการศกษา (6) สภาพแวดลอมในการเรยนรและการบรการการศกษา(7)การวดผลการศกษาและสมฤทธผลทางการ เรยนของนกศกษา(8) องคประกอบอนตามทแตละสถานศกษาระดบอดมศกษาเหนสมควร ตามทกฎกระทรวงวาดวยระบบ หลกเกณฑ และวธการประกนคณภาพการศกษา พ.ศ.2553 ก าหนด

การจดการเรยนการสอนในระดบอดมศกษาทมงเนนในการผลตบณฑตใหมความเปนเลศทางวชาการ เปนผทมความสามารถทางวชาชพทมากขน มคณภาพและประสทธภาพ ตรงตามความตองการของสมคมนน มปจจยอยหลายประการไดแก วธการสอน หลกสตร ประสทธภาพของอาจารย กจกรรมการเรยนการสอน และองคประกอบอนๆ(ล าพอง บญชวย 2530 :1) ไดกลาวถงองคประกอบของการเรยนการสอนได 7 ประการ ไดแก ครผสอน ผเรยน หลกสตร วธสอน วตถประสงคของการสอน สอการสอนและการประเมนผล และนอกจากน (วชย วงศใหญ 2537 :

45

76-80) ไดกลาวถงองคประกอบของการเรยนการสอนไว 3 ประการ ไดแก ผสอน ผเรยนและการมปฏสมพนธระหวางผสอนกบผเรยนอยางไรกตามเงอนไข และแนวทางการพฒนาสความเปนเลศทางวชาการ บณฑตจะมคณภาพไมไดหากไมมการพฒนาวธการเรยนการสอนพฒนาหลกสตร การพฒนาอาจารยใหมคณภาพ มการแขงขนทางวชาการระหวางมหาวทยาลย งบประมาณลงทนดานแหลงความรและขอมลขาวสาร การพฒนาอปกรณเพอการศกษาคนควา และการบรหารจดการทด มวสยทศนจากการศกษาปจจยดานตางๆ ทสงผลกระทบตอการจดการเรยนการสอนดงกลาวขางตนนนประกอบกบผลการศกษาของมหาวทยาลย จฬาลงกรณราชวทยาลย มหาวทยาลยมหามกฎราชวทยาลยและวทยาเขตอนๆ ในปญหาดานหลกสตร ดานอาจารย ดานผเรยน ดานการจดการเรยนการสอน ดานสอการเรยนการสอน ดานการวดผลและประเมนผล และปจจยดานอนๆ เชน งบประมาณ อปกรณ อาคารสถานท เครองใชในการเรยนการสอน เปนตน

2.2.1 วสยทศน พนธกจ ปรชญาและปณธานของมหาวทยาลยฟาฏอน เพอใหการด าเนนงานเปนไปตามเปาหมายทวางไว มหาวทยาลยฟาฏอนไดก าหนดวสยทศน พนธกจ ปรชญาและปณธานดงรายละเอยดดงน (มหาวทยาลยฟาฏอน,2550 : 43)

2.2.1.1 วสยทศน มหาวทยาลยฟาฏอน เปนสถาบนอดมศกษาทมงผลตบณฑตทเปยมดวยคณธรรม

จรยธรรม เปนคลงทางปญญาทมความเปนเลศในทกภารกจตามหลกการอสลาม และเปนศนยกลางการศกษาทมมาตรฐานสากล สการสรางสนตภาพทย งยน 2.2.1.2 พนธกจ

(ก) ผลตบณฑตทเปยมคณธรรม มความเปนเลศทางวชาการ มภาวะความเปนผน าใฝสนต

(ข) สงเสรมการวจย การคนควา เพอสรางองคความรทสามารถน าไปใชประโยชนตอบสนองความตองการของทองถน ภมภาค และประชาคมโลกตลอดจนสรางเครอขายความรวมมอทงระดบประเทศและนานาชาต

(ค)ใหบรการแกสงคมดวนรปแบบทหลากหลาย เพอสรางสงคมแหงการเรยนรสามารถชน าสงคม และใหค าปรกษาไดตามความตองการของทองถนและนานาชาต ซงจะน าไปสการพฒนาคณภาพชวต และสภาพแวดลอมใหเกดประโยชนอยางตอเนองและย งยน

(ง)ท านบ ารงศลปวฒนธรรมและภมปญญาทองถนทดงามและสอดคลองกบหลกการอสลาม (จ) จดระบบบรหารจดการใหมคณภาพ เพอสรางวฒนธรรมองคกรทเปนแบบอยางทดตามทศนะอสลาม

46

(ฉ)สรางและยกระดบความรวมมอกบสถาบนและองคกรระหวางประเทศ เพอพฒนาความรวมมอในเครอขายทางวชาการใหเปนทยอมรบในระดบนานาชาต 2.2.1.3 ปรชญา มหาวทยาลยฟาฏอน เปนสถาบนการศกษาระดบอดมศกษา ทมความมงมนในการจดการศกษา ท าการวจย ใหบรการทางดานอสลาม และท านบ ารงศลปวฒนธรรมทสอดคลองกบหลกการอสลาม โดยท าการผลตบณฑตใหมความรอบร ศรทธา และปฏบตตามหลกการของอลกรอานและสนนะฮ มวสยทศนทกวางไกล มคณธรรมและจรยธรรมทเปนแบบอยางทดในการพฒนาคณภาพชวตทงตนเอง ครอบครว และสงคมโดยผานระบบการศกษาทด ารงไวซงความสมดล ครอบคลม ตอเนองและบรณาการ 2.2.1.4 ปณธาน มหาวทยาลยฟาฏอนมงพฒนานกศกษาใหเปนบคคลทมความรอบรศรทธาและปฏบตตามหลกการของอลกรอานและจรยวตรของทานศาสนฑตมฮมหมด มงสการสรางสรรคสงคมสนตทเรองปญญาและเปยมดวยคณธรรม 2.2.1.5 กลยทธในการพฒนามหาวทยาลยฟาฏอน

เพ อ ให ก า รด า เ น น ง านบรร ลต ามวส ยทศน พน ธ ก จ และป ร ชญาของมหาวทยาลยฟาฏอนจงไดก าหนดแผนกลยทธในการพฒนาไวใน ดาน 5 ดงน (มหาวทยาลยฟาฏอน,2550 : 44)

(ก) อดมศกษาวถแหงคณธรรม จรยธรรม กลยทธการด าเนนงาน (1) การบรณาการศาสนาสหลกสตร (2) การพฒนาบคลกภาพและศกยภาพอาจารยและเจาหนาท (3) การพฒนาบคลกภาพและศกยภาพของนกศกษา (4) การจดสภาพแวดลอมทางการศกษา (ข) น าวชาการและการผลตบณฑตสมาตรฐานสากล กลยทธการด าเนนงาน (1) การพฒนาการอาจารยและบคลากรทางการศกษา (2) การพฒนาหลกสตร (3) การวจย (4) การสรางความรวมมอภายในและตางประเทศ (ค) พฒนาศกยภาพทางการบรหารสมาตรฐานสากลดวยวถอสลาม กลยทธการด าเนนงาน (1) การพฒนาระบบการบรหาร

47

(2) การพฒนาศกยภาพการประกนคณภาพทางการศกษา (3) การพฒนาผงแมบทและโครงสรางพนฐาน (4) การพฒนาศกยภาพหนวยงาน (5) การพฒนาศกยภาพบคลากร (6) การพฒนาศกยภาพทางการเงนการคลง (7) การพฒนาศกยภาพและความพรอมสการขยายวทยาเขต (ง) บรณาการสนตสมพนธสสงคมสนตภาพ กลยทธการด าเนนงาน (1) การใหวชาการแกชมชนในวธการและรปแบบทหลากหลาย (2) การสงเสรมเพอพฒนาคณภาพชวต (3) การสรางเครอขายทางวฒนธรรมและวชาการระดบชมชน (4) สานเสวนาอารยธรรม (จ) สรางความพรอมสมหาวทยาลยอจฉรยะกลยทธการด าเนนงาน (1) การพฒนาระบบ e-Technology (2) สรางความพรอมดาน e-Academic (3) การพฒนาระบบบรหารจดการ e-MIS (4) การพฒนา e-Personal 2.2.2 หลกสตร

หลกสตรนนเสมอนแผนของการเรยนการสอนทประกอบดวยจดมงหมายของการศกษา วธการเพอบรรลจดมงหมายซงหมายถงการพจารณาคดเลอก จดรวบรวมและเรยบเรยงเนอหาวชาและประสบการณตลอดจนการประเมนผล เพอใหผเรยนเปนบคคลทมสตปญญาและคณธรรม สามารถสรางเสรมองคความร คดวเคราะหไดและน าความรมาแกปญหาและสรางสรรคในสวนวชาการ วชาชพ และการด ารงชวต (ประทป เมธาคณวฒ, 2545 : 1-2) หรออกนยหนงคอแผนงานหรอโครงการทจดประสบการณทงหมดใหแกผเรยน ภายใตการด าเนนการของโรงเรยนหรอสถานศกษา (ไชยรตน ปราณ, 2545 : 64) และหลกสตรเปนหลกและหวใจของการจดการเรยนการสอน เพอน าไปสเปาหมายของการศกษา ความเขาใจเรองของหลกสตรและการเรยนการสอน จะท าใหการจดการศกษาด าเนนไปดวยดทงแกตวผเรยนเองและชวยใหครไดมทศทางและสงก าหนดในการสอน

จากปรชญาการศกษาสเปาหมายและจดมงหมายทางการศกษามาก าหนดเปนหลกสตรการศกษา หลกสตรการศกษาอสลามจะมเอกลกษณทแตกตางจากหลกสตรตามปรชญาอนๆหลกสตรการศกษาอสลามนบเปนปจจยทส าคญยงรองลงจากคร ซงถอวาเปนปจจยส าคญ

48

อนดบแรกและสงสดในระบบการศกษาอสลาม หลกสตรจะเปนเครองมอในการก าหนดเนอหากจกรรมการเรยนการสอนแกผเรยน ในระบบการศกษาอสลาม การศกษาขดเกลาอคลาก (จรยธรรม) เปนศนยกลางของหลกสตรการศกษาอสลาม เปาหมายหลกการศกษาอสลามในค ากลาวหนงทวา “อลฟะฎละฮ” (ความประเสรฐ ความดงาม) นกปรชญามมตวาการศกษาอคลากเปนจตวญญาณของการศกษาอสลาม เพราะเปาหมายแรกของการศกษาทสงสงคอการเจยระไนอคลาก (จรยธรรม) และขดเกลาจตวญญาณ เพอใหบรรลเปาหมายดงกลาว “อคลาก” และ“ฟะฎละฮ” มนษยจ าเปนตองอาศยเพอเปนหนทางไปสการขดเกลาอคลาก และบรรลถงความประเสรฐของความร ดวยหลกการทเกยวของกบอคลากนนจ าเปนตองเนนทงความรทเปนทฤษฎ (ทงความรทเปนฟรฎอนหรอความรทเปนฟรฎกฟายะฮ) และความรภาคปฏบตทเนนการปฏบตในชวตจรงทแปลงวถชวตทจะยกระดบความสงสงของอคลาคส าหรบปกเจกบคคลตอไป(ซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551:155) หลกสตรการศกษาในอสลาม (Ghozali Darussalam, 2001:49)ตองมความสมดลระหวางวชาศาสนาและวชาทางดานโลกและจะตองมศนยกลางหรอความเชยวชาญในทกสาขาวชาทเหมาะสมกบชวงของการพฒนาระดบชนของการศกษา และความเชยวชาญเฉพาะทางทเจาะจงลงระดบการศกษาขนสงทมสยดหรอทมหาวทยาลย หลกสตรการศกษาในอสลามตองครอบคลมศาสตรหรอวชาตางๆทางภาษา ศาสนาและศาสตรเกยวกบโลกน(ธรรมชาต) หลกสตรการศกษาอสลาม(ซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551:156) มหนาทในการผลตนกเรยนหรอบณฑตมสลมทรจกศาสนาและพระเจาผทรงสรางจกรวาล บณฑตทรจกการด าเนนชวตพรอมทจะลมรสความโปรดปรานของชวตทสงสงในสงคม พรอมทจะใหและสรางสงคม ตลอดจนพฒนาชวตใหมความเจรญกาวหนาโดยผานการงานทมความเฉพาะเจาะจงทเปนการอนญาตใหสามารถกระท าได ดงนนลกษณะเฉพาะของหลกสตรอสลามศกษาคอ (abdul Rahman al-nahlawi,

1979:187-189) 1) หลกสตรทสอดคลองกบความตองการของมนษยในการขดเกลาพฤตกรรมไมใหเขวจากหนทางทเทยงตรง 2) หลกสตรทมเปาหมายหลกคอความบรสทธใจ ความย าเกรงปฏบตตามค าสงของพระองคและกระท าศาสนกจเพอพระองค 3) หลกสตรทยดหยนและเหมาะสมกบระดบของกลมเปาหมายและความแตกตางระหวางบคคล 4) หลกสตรทใหความส าคญทงเชงทฤษฎและปฏบตทสอดคลองกบความตองการของสงคมและความเปนอยในชวตประจ าวน 5) หลกสตรทเปนระบบทประกอบดวยการบรณาการของทกสวนทมผลกระทบและไดรบผลกระทบจากสวนอนๆ 6) หลกสตรทถกประทานลงมาทมหลกฐานและเปาหมาย ซงเปนหลกสตรทมลกษณะทสมบรณและบรณาการ 7) หลกสตรแหงเตาหด (การศรทธาตอพระองคอลลอฮ ผทรงเอกะ) หลกสตรเตาหดถอเปนหลกการของระบบอสลามและหลกสตรการศกษาและเปนขอเทจจรงพนฐานในการศรทธาในอสลาม 8) หลกสตร “นานาชาตหรอไรพรมแดน” มความสมบรณและครอบคลมซงไมจ ากดอย

49

เฉพาะ “ความเปนพลเมองทแคบ” 9) เปนหลกสตรท “มนคง” บนพนฐานของการเคลอนไหวภายในกรอบและกฎทไดก าหนดไวทกการเปลยนแปลงและการพฒนาจะครอบคลมและคงไวซงขอเทจจรง คานยมและบรรทดฐานทไดก าหนดไวในกฎของชวตทพระองคอลลอฮ ทรงก าหนดไว 10) หลกสตรทม “ความครอบคลม” เพราะเปนหลกสตรทถกประทานลงมาจากพระเจาทจดการเกยวกบขอเทจจรงทงหมดทครอบคลมทงการวะหย การเปนบาว จกรวาลและมนษยอยางเปนธรรมชาตและมเหตผล 11) เปนหลกสตรทม “ความสมดล” อาทในขอบขายการประทาน (วะหย) และการไดมาจากจกวาลและชวต 12) หลกสตร “เชงบวก” ทไดมาจากความสมพนธเชงบวกของพระองคอลลอฮ ทมตอสงถกสรางตางๆรวมถงมนษยดวย 13) เปนหลกสตรทม “ความเปนจรง” ใชกบโลกแหงความเปนจรง

อยางไรกตามเพอใหหลกสตรการศกษาอสลามเปนอสระปราศจากการแทรกแซงของลกธนยมการแยกอาณาจกรออกจากศาสนาจกร (Secularism) และแนวความคดการแยกการศกษาออกเปนสองสวนเอกเทศจากกนระหวางรายวชาทางดานศาสนาและรายวชาทางดานทางโลก (Dualism) มมโนทศนอสลามจะตองถกบรรจไวในหลกสตรการศกษาอสลามคอ (Rusnani

Hashim, 2001 อางถงในซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551:158-159) (1) ทศนะอสลามตอพระผสราง (2) การสรางมนษยและเปาหมายของการสรางเพอภคดและการเปนตวแทน (เคาะลฟะฮ) ของพระองคเพอสงเสรมความดและหามความชวและเผยแผสาสนแหงอสลาม(3) ความสมพนธระหวางมนษยกบพระผเปนเจา (4) ความสมพนธระหวางมนษยกบมนษยดวยกน เพอสรางความยตธรรม ความเอกภาพของจตใจ คณคาและศกดศร สรางอคลาก (จรยธรรมทสงสง) เปนตน(5) สรางความสมพนธระหวางมนษยกบสงแวดลอมในฐานะทเปนเคาะลฟะฮ (ตวแทน) (6) การพฒนาตนเอง (7) เปาหมายการมชวตของมนษยและ (8) การพฒนาจรยธรรมอสลามเพอสรางสงแวดลอมทมวญญาณ

ในรายงานการประชมระดบโลกวาดวยการอดมศกษา อดมศกษาในศตวรรษท 21 วสยทศนและการปฏบตทประชมไดอภปรายในสวนทเกยวของกบคณภาพของอดมศกษาทประชมไดพจารณาถงปจจยเกยวกบคณภาพของอดมศกษาทส าคญหลายปจจยและหนงในปจจยส าคญนนคอ ปจจยดานหลกสตรทจ าเปนตองมการปรบปรงอยางเสมอโดยเนนทความตองการของผเรยนและความส าคญในเรองการศกษาสหวทยาการ (Multidisciplinary) และการศกษาขามสาขาวชา (Transdisciplinary) เพอใหผเรยนสามารถเขาใจปรากฏการณทางธรรมชาตและทางสงคมซงมความซบซอนขนไดอยางชดเจน องคประกอบของหลกสตรจะตองมความเชอมโยงระหวางการเรยนการสอนในรายวชาศกษาทวไปและการเรยนการสอนในวชาชพ ส าหรบการเรยนการสอนในการศกษาทวไปควรมเปาหมายทชดเจนในการเสรมสรางทกษะในการเรยนรมากกวาการสงสม

50

ความร โดยมงสรางใหผเรยนมความสามารถในการวเคราะหปญหาทซบซอนการมความคดทเปนอสระและเปนของตวเองเปนตน(กองวเทศสมพนธ, 2542:106-110)

ในการแปลงหลกสตรสการปฏบตจรงนนครจะตองใหประสบการณการเรยนรทเหมาะสมแกผเรยน โดยการพฒนาจตวญญาณและคณธรรมจรยธรรม วธการสอนใหมๆควรปรบมาใชในการเรยนการสอนอกดวยอกทงครตองเปนบคคลทสรางสรรคและทนตอการเปลยนแปลง ความสมดลในรปแบบหรอวธการสอนควรมการผสมผสานระหวางผเรยนเปนศนยกลาง และเนอวชาเปนศนยกลางและการประเมนการศกษาจะตองขนานกนอยางใกลชดกบจดมงหมายทางการศกษาของหลกสตร และครอบคลมจดประสงคทางดานจตวญญาณและคณธรรมจรยธรรม หากไมเชนนนหลกสตรจะตองมการทบทวนประสบการณการสอนทน าเสนอวธการสอน และประเภทหรอวธการสอน และประเภทหรอวธการประเมนทปฏบตใชในสถานศกษานนๆ(ซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551:159)

ดงนนหลกสตรเปนหวใจส าคญของการจดการอดมศกษามความหมายทแตกตางจากหลกสตรการศกษาขนพนฐาน หลกสตรเปรยบเสมอนตวแทนของโปรแกรมการศกษาทเปนตวบงช ใหเหนถงสภาพของการจดการเรยนการสอนของแตละสถาบนทมความแตกตางกนและหลากหลายและทส าคญของหลกสตรคอการบรณาการความรทยนหยดอยบนหลกการและแนวคดดงทกลาวมาแลวขางตนคอเปนหลกสตรทสามารตอบสนองความตองการของผเรยนในฐานะบาวของพระองคเปนหลกสตรทสามารถชวยเปนสอในการคนหาวธการทจะน าไปสการน าเสนออสลามทสมบรณในทกๆมตดวยวทยะปญญาทหลากหลายแขนงสาขาไมวาจะเปนศาสตรทางโลกและศาสตรทางศาสนา เปนความรทมความสมพนธอยางแนนแฟมกนกบศาสตรของการบรหารจดการ การเมองการปกครอง ฯลฯ เปนตน ทมเปาหมายอนเดยวกนคอการเผยแพรความเมตตาธรรมใหชาวโลกนนเอง

สรปแลวหลกสตรนนเสมอนแผนการเรยนการสอนทประกอบดวยจดมงหมายของการศกษา วธการเพอบรรจจดมงหมายของการจดการศกษา หรออกนยหนงหลกสตรคอแผนงานหรอโครงการทจดประสบการณทงหมดใหแกผเรยนทเปนหวใจหลกของการจดการเรยนการสอน หลกสตรทดและสมบรณแบบนนคอหลกสตรอสลามทถกประทานลงมาจากพระองคอลลอฮ ทตงอยบนหลกศรทธา ดวยการบรณาการผสมผสานศาสตรสาขาวชาตางๆอยางสมดลและไดสดสวนโดยจะไมจดการเรยนการสอนแยกออกจากกนระหวางวชาการดานศาสนาและวชาสามญ สงเสรมและพฒนาผเรยนเกดการพฒนาทงทางดานรางกาย สตปญญา อารมณและจตวญญาณตลอดจนความรและคานยมทดงามและทกษะตางๆในทกๆดานอยางครอบคลมและสมดล เปนหลกสตรท

51

ตองการผลตปจเจกบคคลทสามารถด ารงอยบนโลกนอยางมความสขและสามารถมชวตอยในโลกหนาดวยความปลอดภยและไดรบความโปรดปรานจากพระผเปนเจา 2.2.2 อาจารย

ในรายงานการประชมระดบโลกวาดวยการอดมศกษา อดมศกษาในศตวรรษท 21 วสยทศนและการปฏบตทประชมไดอภปรายในสวยทเกยวของกบคณภาพของอดมศกษาทประชมไดพจารณาถงปจจยเกยวกบคณภาพของอดมศกษาทส าคญหลายปจจยหนงในปจจยทส าคญคอปจจยดานคณาจารยทควรค านงถงทงความสามารถดานวชาการในสาขาวชานนๆจ านวนคณาจารย ระบบการสรรหาคณาจารย ซงควรมระบบทจะคดเลอกคณาจารยทมความสามารถทางวชาการอยางแทจรง ซงควรมคาตอบแทนทสามารถเปรยบเทยบไดกบอาชพอนๆและปจจยในการสรางคณภาพชวตทดใหแกคณาจารยและทส าคญคอควรจะมระบบการพฒนาคณาจารยอยางตอเนองโดยเนนการพฒนาในเรองวธการสอน ซงควรเปนลกษณะการสอนทผเรยนมสวนรวมและยดผเรยนเปนศนยกลาง การใชเทคโนโลยในการสอนโดยเฉพาะเทคโนโลยสารสนเทศโดยเนนการสอนในลกษณะสหวทยาการหรอขามสาขาวชาเพอใหทนกนสภาวะการเปลยนแปลงและความซบซอนของปญหาตางๆในทางวชาทเกดขนในสงคม(กองวเทศสมพนธ, 2542:106-110)

อาจารยหรอครนบเปนบคคลทมบทบาทส าคญยงในทกระบบการศกษาและการศกษาอสลามถอไดวาครนนเปนปจจยทส าคญยงในการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาปจเจกบคคลของผเรยนใหเปนมนษยทสมบรณในทกดานของชวตทงทางดานปญญาพสย จตพสยและทกษะพสยตามเจตนารมณของเปาหมายของการศกษาอสลาม ครในทศนะอสลามจงมบทบาทและเปนแบบอยางทส าคญยง ตลอดจนมอทธพลในการฝกฝน อบรม ขดเกลาบคลกภาพของผเรยนดงนนภารกจการงานดานการเรยนการสอนจะบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายนนขนอยกบครเปนส าคญ ซงบรรดานกปราชญไดกลาวถงคณลกษณะของครทพงประสงคไวมากมายซงสามารถสรปคณลกษณะส าคญโดยจดเปนดานๆดงน (ซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551:193-195)

(ก) ดานคณลกษณะสวนตว (1) การผกผนใกลชดกบอลลอฮ

- มอสลามเปนเปาหมายชวต - อคลาส (บรสทธใจ) และตงใจมนในการปฏบตงานสอนเพอแสวงหา

ความโปรดปรานจากอลลอฮ และหวงในการตอบแทนทงหลายมอบไวแดอลลอฮ - มความศรทธามนและเกรงกลวตออลลอฮ โดยปฏบตตนให

สอดคลองกบกฎหมายอสลามหรอค าสงและค าบญชาตางๆของพระองค

52

- มอามานะฮหรอความรบผดชอบ ซอสตย จรงจงและจรงใจอยางสงในการปฏบตงานสอนซงเปนความรบผดชอบ (อะมานะฮ) ทจะตองถกสอบถามจากพระเจาในวนสนโลก (กยามต) (2) บคลกลกษณะอนไมมทต

- เปนแบบอยางทดแกนกเรยนและบคคลทวไปในทกๆดาน - มบคลกภาพอสลามทดงามทงทางดานการแตงกาย การพด ลกษณะ

นสยและการสมาคม - ปฏบตตอนกเรยนดวยความรกความเมตตาและออนโยน

- มมนษยสมพนธทดตอนกเรยนและบคคลทวไป - ใจกวาง โอบออมอารตอนกเรยนและบคคลทวไป - ยตธรรม เสมอภาค กลาหาญ มนใจตนเอง - มความหนกแนน อดกลนและอดทน

- มไหวพรบ ปฎภาด มวนยและตรงตอเวลาซอสตวและรกษาความจรง (ข) คณลกษณะทางดานวชาการ

(1) มความรความความเขาใจอสลามอยางถองแทและถกตอง (2) มความสามารถในการอานอกลกรอานและทองจ าอลกรอานตาม

หลกการอาน(ตจวด) ไดดและถกตอง (3) มความรความสามารถทางดานภาษาอาหรบ (4) มความรความเขาใจทางดานการศกษาและความรทวไป (5) ทนตอเหตการณหรอสถานการณปจจบนและสงแวดลอมทางสงคม (6) มความกระตอรอรนในการศกษาหาความรเพมเตมอยเสมอ

(ค) คณลกษณะทางดานวชาชพ (1) มความรความเชยวชาญในสาขาวชาทสอน (2) มจตวญญาณแหงความเปนคร ยดมนในคณธรรมและจรรยาบรรณครใน

การสอน (3) มทกษะและความสามารถในการถายโอนวชาความรประสบการณให

ผเรยนดวยความเชอมนและศรทธา (4) มความจรงจงและเสยสละอทศเวลาในการวางแผนและเตรยมการสอน

และการชน าจตวญญาณของผเรยนสแนวทางแหงอสลาม

53

(5) มความคดรเรมสรางสรรครจกประยกตใชทกษะการสอน เทคนค วธการสอนและสอการสอนททนสมยและสอดคลองเหมาะสมกบกลมของผเรยนและวชาทสอน

(6) มความรความเขาใจเกยวกบจตวทยาการเรยนการสอนและพฒนาการโดยใหความส าคญเรองความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน เชน ระดบความสามารถทางสตปญญา อารมณ สงคม เพอจะชวยผเรยนไดตรงประเดน

(7) สามารถใหค าปรกษาและชน าแนวทางทดแกผเรยน และรจกใชเทคนคหรอวทยปญญาในการจงใจใหนกเรยนสการท าความดและหางไกลจากแนวทางแหงความชวรายทงปวง

(8) รจกบรณาการเหตการณหรอสถานการณปจจบนมาใชประกอบในวชาทสอน

(9) มความรความเขาใจทางดานวจยเกยวกบวชาชพคร (ง) คณลกษณะทางดานสงคม

(1) ประพฤตปฏบตตนเปนแบบอยางทดในทกๆดานแกชมชนและบคคลทวไป

(2) มมนษยสมพนธทด เมตตาและออนโยนในการเสรมสรางความรวมมอระหวางสถาบนการศกษากบชมชน (3) มความจรงใจในการมสวนรวมทจะสงเสรมพฒนาชวยเหลอชมชนใหมความเจรญกาวหนาและสนตสข

ดงนน คร หรออาจารยทดนนตองเปยมดวยความรควบคคณธรรมจรยธรรมทมความสามารถในการพฒนาผเรยนและใหผลสมฤทธทดสามารถเปนแบบอยางแกผเรยนไดมความอตสาหะขยนและอดทนตอความทกขยากล าบาก และตองเอาแบบอยางของทานนบ ในฐานะปรมาจารยของครทงโลกนอกดวยดงฮาดษของทานนบ ทกลาววา

)272 :(

ความวา :“และแทจรงนนฉน(นบฯ) ถกสงมาในฐานะคร” (สนน อบน มาญะฮ: 274)

ซงสงทกลาวมาขางตนนนเปนสงจ าเปนส าหรบครทกคนเพราะทานนบ นนคอครแมพมพของโลกทควรเปนแบบอยาง ผคนทมความประสงคจะเปนครตองยดหลกและปฏบตตามบคลกและคณลกษณะของทาน และเพอใหไดครทมคณภาพมนกตองยอนไปทหลกสตรของ

54

ครผสอนท าการสอนซงมนมความสมพนธอยางชนดทวาไมสามารถแยกออกจากกนได คอครตองมความสามารถในการบรณาการการสหวชาทงทางโลกนและโลกหนาอกดวย

สรปแลวครนบเปนบคคลทมบทบาทส าคญยงในทกระบบการศกษา และการศกษาอสลามถอไดวาครนนเปนปจจยทส าคญยงในการจดการเรยนการสอนเพอพฒนาปจเจกบคคลของผเรยนใหเปนมนษยทสมบรณในทกดานของชวตทงทางดานปญญาพสย จตพสยและทกษะพสยตามเจตนารมณของเปาหมายการศกษาอสลาม ครในทศนะอสลามจงมบทบาทและเปนแบบอยางทส าคญยง ตลอดจนมอทธพลในการฝกฝน อบรม ขดเกลาบคลกภาพของผเรยน ดงนนภารกจการงานดานการเรยนการสอนจะบรรลตามวตถประสงคและเปาหมายนนขนอยกบครเปนส าคญ อาจารยทมคณภาพตองมความรอบร สอนดมประสทธภาพ มคณธรรม จรยธรรม และมงพฒนาตนเองอยเสมอใหทนเวลาตามยคและสมย 2.2.3 นกศกษา

ในรายงานการประชมระดบโลกวาดวยการอดมศกษาในศตวรรษท 21 วสยทศนและการปฏบตทประชมไดอภปรายในสวนทเกยวของกบคณภาพของอดมศกษาทประชมไดพจารณาถงปจจยเกยวกบคณภาพของอดมศกษาทส าคญหลายปจจยและหนงปจจยทส าคญนนคอปจจยดานการศกษา ซงทประชมมความเหนวาจะตองถอวานกศกษาเปนผทมสวนรวมหลกในการจดการศกษา ซงสมควรทจะมสวนรวมในการจดการศกษาในดานตางๆ เชน การประเมนคณภาพการศกษา การตดสนใจเชงนโยบาย ตลอดจนการบรหารของสถาบนแทนทจะเปนผรบการศกษาเทานน อดมศกษาจะตองเนนโอกาสทเทาเทยมกนในการเขาสอดมศกษาโดยเนนถงความสามารถดานวชาการอยางแทจรง โดยจะตองไมมการกดกนโอกาส อนเนองมาจากสาเหตดานเชอชาต เพศ ภาษา ศาสนา สถานภาพทางเศรษฐกจและสงคมตลอดจนความพการและความผดปกตทางรางกายทไมเปนอปสรรคตอการศกษา (กองวเทศสมพนธ, 2542 : 106-110)

กระทรวงศกษาธการไดระบมาตรฐานการอดมศกษาวาม 3 ดานคอ(ส านกมาตรฐานและประเมนผลอดมศกษา.2549 : 25-26)

(ก) มาตรฐานดานคณภาพบณฑต (ข) มาตรฐานดานการบหารจดการการอดมศกษา (ค) และมาตรฐานดานการสรางและพฒนาสงคมฐานความร และสงคม แหงการ

เรยนร ในดานทเกยวของนกศกษา คอมาตรฐานดานคณภาพบณฑต ซงระบวา “บณฑต

ระดบอดมศกษาเปนผมความร มคณธรรมจรยธรรม มความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเอง

55

สามารถประยกตใชความรเพอการด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสขทงทางรางกายและจตใจมความส านกและความรบผดชอบในฐานะพลเมองและพลโลก”

จากมาตรฐานทก าหนดขางตนไดระบตวบงชของมาตรฐานดานคณภาพบณฑต 3 ตวบงช ไดแก

(ก) บณฑตมความร ความเชยวชาญในศาสตรของตน สามารถเรยนรสรางและประยกตใชความรเพอพฒนาตนเอง สามารถปฏบตงานและสรางงานเพอพฒนสงคมใหสามารถแขงขนไดในระดบสากล

(ข) บณฑตมจตส านก ด ารงชวต และปฏบตหนาทตามความรบผดชอบโดยยดหลกคณธรรมจรยธรรม

(ค) บณฑตมสขภาพดทงดานรางกายและจตใจ มการดแล เอาใจใสรกษาสขภาพของตนเองอยางถกตองเหมาะสม

เพอน าไปสบณฑตทมคณภาพอสลามไดวางบรรทดฐานในการศกษาแสวงหาความรซงเปนภารกจพนฐานทส าคญและประเสรฐยง ดงนนจ าเปนตองศกษาท าความเขาใจเกยวกบคณลกษณะจรรยาบรรณและมารยาท (อาดาบ) ของผเรยนในการเรยนรและศกษาแสวงหาความรดงน (ยซฟ กอฎอรอวย, 1997 : 85-103)

(ก) ปรบปรงเจตนาความตงใจ (เนยต) ผศกษาหาความรตองปรบปรงเจตนาความตงใจดวยความบรสทธในการแสวงหานนเพออลลอฮ

(ข) ศกษาอยางตอเนอง ผเรยนควรตระหนกวาการศกษาอสลามนนเปนการศกษาตลอดชวต

(ค) อดทน (ซอบร) ตออปสรรคทงหลายในการศกษาหาความร (ง) เคารพและใหเกยรตตอครผสอน

(จ) การถามดวยค าถามทดงาม ในการแสวงหาความรจะตองมการถาม การถามค าถามนนตองใชวธการถามดวยค าถามทดงามไมหยงยโสอวดร

(ฉ) มความจรงใจในการแสวงหาความร ทานอหมามซาฟอไดใหค าสอน(นาศฮต) เกยวกบความจรงใจในการแสวงหาความรไววา “จงจ าไวเถดคนทไดรบเกยรตนนเปนเพราะความรไมใชการใหทรพยสมบตทลนเหลอ เพราะความรและทรพยสมบตไมสามารถเดนไปพรอมกนได (อบเกาะมร ซอลาฮดดน, 2002 อางถงในซอลฮะ หะยสะมะแอ, 2551 : 202-203) ผเรยนจะตองจรงใจในการแสวงหาความรพรอมกบร าลกถงขอบกพรองของตวเองและไมเขนอายในการแสวงหาความรทเปนประโยชนจากบคคลทมความรความสามารถถงแมบคคลนนจะมฐานะทต ากวากตาม

56

ทานอหมามซาฟอไดกลาวถงวธการทจะไดรบความรโดยกลาววาบคคลหนงๆจะไมไดความรนอกจากใชวธการหกประการดงน (1) มความเฉลยวฉลาด (2) มความมงมนทเขมแขง (3) มความขยนพากเพยร (4) มความกระตอรอรน (5) มการใชชวตอยางพอเพยง (6) มความใกลชดกบครอาจารยเปนเวลานาน

(ช) มอคลาก (มารยาท) ทสงสงทสงเสรมดวยหลกการอสลามผเรยนตองมมารยาททดทงภายในและภายนอกตลอดจนถงความสะอาดในเรองการแตงกายและสถานทแสวงหาความรดวย

(ซ) มเปาหมายเพอความใกลชดย าเกรงตออลลอฮ ความรมความสมพนธกบความใกลชดตออลลอฮ ดงค ากลาวของอบดลลอฮบนมสอด ไดกลาววา “มนเปนการเพยงพอหากความรนนท าใหบคคลเกรงกลวตออลลอฮ ” และค ากลาวของชาวศาลฟบางทานกลาวไววา “ใครกตามทมความรมากทสดเกยวกบอลลอฮ บคคลนนเปนผทมความเกรงกลวตออลลอฮ มากทสด” ดวยเหตนพระองคอลลอฮ ไดตรสวา

چې ې ې ى ى ېۋ ۋ ۅ ۅ ۉ ۉ ٴۇ چ28

ความวา : “แทจรงบรรดาผทมความรจากปวงบาวของพระองคเทานนทเกรงกลวอลลอฮ แทจรงอลลอฮนนเปนผทรงอ านาจผทรงอภยเสมอ”

(อลฟาฏร : อายะฮ 28) (ญ) นอบนอมถอมตนและออนโยนกบทกกจการ การนอบนอมถอมตนเปนคณลกษณะทพงประสงคของผเรยนและผแสวงหาความรเพราะความถอมตนจะน ามาซงความประเสรฐของความรและหวใจทแขงกระดางยอมไมสยบกบความดงามตางๆ อลกรอานไดกลาวถงความออนโยนดงกลาว

چىئ ىئ ىئ ی ی ی ی جئ چ

118

ความวา : “อลลอฮ น นทรงออนโยนพระองคทรงโปรดความ ออนโยน” (อลมอมนน : อายะฮ 28)

(ฎ) มความทะเยอทะยานทสงสง นนหมายถงการตงเปาทสงและไมทอแทสนหวงในความเมตตาของอลลอฮ ดงทอลกรอานไดระบไววา

57

ٿ ٿ ٿ ٺ ٺ ٺ ٺ ڀ ڀ پ پ پ ڀ ڀ چ

چٹ

87

ความวา : “จงอยาสนหวงในความเมตตาของอลลอฮ แทจรงไมมการ สนหวงจากความเมตตาของอลลอฮ นอกจากกลมผปฏเสธศรทธา”

(ยสฟ : อายะฮ 87 ) (ฏ)ไมมความหยงยโส ผศกษาหาความรจะตองตระหนกอยตลอดเวลาถงเปาหมายและรปแบบวธการในการศกษาหาความรทด คณลกษณะทไมดตางๆ ตองหลกหาง การหยงยโสเปนคณลกษณะหนงทเกดขนไดงายๆ เชนการถามค าถามซงผเรยนตองระมดระวงในการถามค าถาม (ซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551 : 206 ) (ฒ) ขอความคมครองและแสวงหาความชวยเหลอจากอลลอฮ กจการงานตางๆจะส าเรจหรอไมจะขนอยกบความชวยเหลอและมอบหมายตอพระองคในการเรยนการสอนจ าเปนอยางยงทเราจะตองขอความชวยเหลอตอพระองคอลลอฮ ผทรงรอบรในทกบรบทของการศกษาหาความร การของดอาฮนนเปนสงจ าเปน อาทเชนดอาอใหหางไกลจากการตงภาคตอพระองค (ซรก) ดอาอใหไดรบความรทมความบะรอกะฮ (ความจ าเรญ) เปนตน (ซอลฮะห หะยสะมะแอ, 2551 : 206 ) (ณ) การน าความรไปปฏบต (อบดลเลาะห บน ซอและห อล อบยลาน, 2008 : 206 ) นคอผลลพธของความรทงหมดหากไมคงไวซงการปฏบตแลวกไรผล (ด) มมารยาทในการอคตลาฟ (Abdul Rahman Alnahlawi, 1979 : 158) (แสดงความคดเหนทแตกตางกน) ในการเรยนรทดตองมการแลกเปลยนความคดเหนในหมผทศกษาเรยนรเพอใหสามารถเรยนรทกวางขวาง ครอบคลมถกตองและชดเจนมากยงขนดงนนผเรยนจะตองตระหนกถงมารยาทในการแสดงความคดเหนหรออคตลาฟ (ความคดและมมมองทแตกตางกน) เปนตน

การแสวงหาความรในทศนะอสลามถอเปนสงส าคญอยางยงในการยกระดบบทบาทของมนษยตอการเปนบาวของพระเจาผย าเกรง บทบาทตอตนเอง และสงคมทรอคอยการเปลยนแปลงสสงใหมๆทตองเกดขนจากนวตกรรมทางความคด สตปญญาซงสงตางๆเหลานมนษยตองใหความพยายามและคดคน ศกษาวจย

ผเรยนในระดบอดมศกษามลกษณะทคอนขางเฉพาะตวเอง แมจะไมใชผใหญเตมทแตกไมใชเดกอกตอไป และการทผเรยนจะเรยนไดดหรอไมนนขนอยกบองคประกอบหลายประการ

58

ทงองคประกอบทเกดจากภาพในตวผเรยนเองและองคประกอบภายนอก เชนจดมงหมายของผเรยน แรงจงใจ พนฐานเดม ทศนคต คานยม กลมเพอน รปแบบการเรยน ตลอดจนความสมพนธอนดระหวางผเรยนและผสอน การท าความเขาใจในสงเหลานจงเปนเรองจ าเปนส าหรบอาจารย ผสอนในระดบอดมศกษา อยางไรกตามบณฑตทดนนควรมทศนคตดงน

(ก) บณฑตทมความมนใจตนเองสง มภาวะผน า สามารถชน าสงคมและบรการสงคมดวยจตอาสาตามมตและความสามารถและความถนดของบณฑต

(ข) บณฑตทไมมค าวาวางงานและไมตกงานเพราะงานน นคอการสรางอะไรบางอยางใหเกดประโยชนแกสงคมไมใชแกตนเองดวยความภาคภมใจ

(ค) บณฑตทมทศนะคตเกยวกบงานวาทกการงานและกจกรรมตางๆนนลวนเปนอามลซอและฮ(ความด) ท งสน การงานของเราด อลลอฮ จะตอบรบการกระท าของเราและมนษยกจะไดรบประโยชนจากการกระท าและกจการของเรา

(ง) บณฑตทมทศนะคตทดเกยวกบงานวางานนนมใชเปนลกจางไดเงนเดอนอยางเดยว แตงานคอกจการตางๆทสงคมตองการ เปนงานทมความรเรม สรางสรรค คดใหม ท าใหม เปนตน (จ) เปนบณฑตทมความรเรม คดแบบมเกยรตตอตนเองและไมสนหวงและทอแทกบงานทคาดหวง ดงโอการในอลกรอานทวา

چڱ گ گ ڳ ڳ چ

8

ความวา “และอ านาจนนเปนของอลลอฮ และรอซลของพระองคและ บรรดาผศรทธาทงหลาย”

(อลมนาฟกน : อายะฮ 8) (ฉ) บณฑตทมความคดรเรมวาจะท าอยางไรทจะน าอาชพ มใชจะตามอาชพของเขา

(ช) บณฑตทมจตอาสาในสาขาอาชพทปฏบตทงทางตรงและทางออม และมความตระหนกถงความจ าเปนของผรทจะชแนะสงคมใหปฏบตตามอสลามและเผยแผ ความเมตตาธรรมใหกระจายไปทวทกถนฐานในสงคม ประเทศชาตและสากลโลก

(ซ) บณฑตทมแนวคดเกยวกบการเผยแผอสลาม ในทกอรยาบถทสะทอนใหศาสนกอนมองอสลามในภาพทดและสามารถลบลางความคดและความเขาใจผดของพวกเขาไปในทสด

(ญ) บณฑตทเดนทางดานศาสตรตางๆไมวาจะเปนศาสตรทางดานศาสนาและศาสตรทางสามญรวมทงความสามารถทางดานภาษานานาชาตอกดวย

59

(ฎ) บณฑตมความรความสามารถและด(ซอและฮ) ทสามารถใหความรกและชวยเหลอซงกนและกน มความสามคคตอกนและเปนพนองกน

สรปแลวบณฑตคณภาพคอบณฑตทมความร ความเชยวชาญในศาสตรของตน สามารถเรยนร สรางและประยกตใชความรเพอพฒนาตนเอง สามารถปฏบตงานและสรางงานเพอพฒนาสงคมใหสามารถแขงขนไดในระดบสากล บณฑตมจตส านก ด ารงชวตและปฏบตหนาทตามความรบผดชอบ โดยยดหลกคณธรรมจรยธรรม มความสามารถในการเรยนรและพฒนาตนเอง มสขภาพดทงดานรางกายและจตใจ มการดแล เอาใจใส รกษาสขภาพของตนเองอยางถกตองเหมาะสม สามารถประยกตใชความรเพอการด ารงชวตในสงคมไดอยางมความสขทางรางกายและจตใจ มความส านกและความรบผดชอบในฐานะพลเมองและพลโลก 2.2.4 กจกรรมการเรยนการสอน ในการสอนนนยอมมเปาหมายเพอใหผเรยนเกดผลสมฤทธตามจดประสงคทก าหนดไว ผเรยนจะบรรลผลไดมากนอยเพยงใดขนอยกบการจดกจกรรมการเรยนการสอนของผสอนเปนประการส าคญ กจกรรมการเรยนการสอนมหลายรปแบบและวธการ ผสอนจ าเปนตองมความร ความเขาใจจงจะจดกจกรรมไดถกตองเหมาะสม ซงจะใหประโยชนแกผเรยนอยางแทจรง ดงนนในทนจงกลาวถงการจดกจกรรมการเรยนการสอนทงในดานความหมาย ความส าคญ จดมงหมายหลกการจด รปแบบ ขนตอนและแนวการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบเปาหมายทศทางทวางไวโดยนกศกษา ไดใหความหมายของกจกรรมการเรยนการสอนทหลากหลายดงน

ทศนย ศภเมธ (2533 : 189-190) ไดใหความหมายของกจกรรมการเรยนการสอนวา กจกรรมการเรยนการสอน หมายถง ทกสงทกอยางทกระท าขนเพอใหการเรยนการสอนในครงนนๆไดผลด หมายถง การสอนของคร เปนไปอยางมความหมาย นกเรยนไดท งความรและความเพลดเพลน ซงสอดคลองกบ วไลพร คโณทย (2530 : 19) ทใหความหมายไววากจกรรมการเรยนการสอน หมายถง สภาพการณของการจดประสบการณ และการกระท าทกสงทกอยางทจดขนจากความรวมมอระหวางผสอนและผเรยนเพอใหการเรยนการสอนด าเนนไปอยางมประสทธภาพ นาสนใจและผเรยนเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามจดมงหมายทก าหนดไว

จากความหมายดงกลาวขางตนพจารณาไดวาเปนความหมายทกลาวไวในแนวคดเดยวกบถงการกระท าของครและนกเรยนซงกอใหเกดผลดตอการเรยนการสอน ดงนนจงสรปความหมายไววา กจกรรมการเรยนการสอนหมายถง การปฏบตตางๆทเกยวกบการเรยนการสอนเพอใหการสอนด าเนนไปอยางมประสทธภาพ และการเรยนรของผเรยนบรรลสจดประสงคของการสอนทก าหนดไว

60

อยางไรกตามกจกรรมการเรยนการสอนมความส าคญอยางยงของการจดการเรยนการสอนและเปนองคประกอบส าคญอยางหนงเนองกจกรรมทงผเรยนและผสอนทเหมาะสมจะท าใหผเรยนเกดการเรยนอยางแทจรง ดงท อภรณ ใจเทยง (2546 : 72-73) ไดกลาวถงความส าคญของกจกรรมการเรยนการสอนทมตอการเรยนรคอ 1) ชวยเราความสนใจของผเรยน 2) เปดโอกาสใหนกเรยนประสบความส าเรจ 3) ชวยปลกฝงความเปนประชาธปไต 4) ชวยปลกฝงความรบผดชอบ 5) ชวยปลกฝงและสงเสรมความคดรเรมสรางสรรค 6) ชวยใหนกเรยนไดมการเคลอนไหว 7) ชวยใหนกเรยนไดรสกสนกสนาน 8)ชวยใหเหนความแตกตางระหวางบคคล 9) ชวยขยายความรและประสบการณของเดกไดกวางขวาง 10) ชวยสงเสรมความงอกงามและพฒนาการของเดก 11) ชวยสงเสรมทกษะ 12) กจกรรมจะชวยปลกฝงเจตคตทด 13) ชวยสงเสรมใหเดกรจกท างานเปนหม 14) ชวยใหเดกเกดความเขาใจในบทเรยน 15) ชวยสงเสรมใหเดกความซาบซงความงามในเรองตางๆ เปนตน

ดงนนผสอนจงไมควรละเลยทจะจดกจกรรมการเรยนการสอนใหนาสนใจใหสอดคลองกบวย สตปญญา ความสามารถของผเรยน และเนอหาของบทเรยนนนตองจดอยางมจดมงหมาย ซงสอดคลองกบ วชย วงษ ใหญ (2537 : 112-113) ทกลาววา การจดประสบการณการเรยนควรค านงถงองคประกอบพนฐานทางจตวทยาทมอทธพลตอผเรยน 3 ประการ คอ การส ารวจ การบรณาการ และการถายโอนความร โดยมรายละเอยดดงน

(ก) ขนการส ารวจ ในประสบการณเรยนสงทน าเสนอควรจะค านงวาผเรยนแตละคนตองการใชเวลา สวนผสอน ซงถอวาเปนสอการเรยนทางจตวทยาทส าคญควรใหโอกาสผเรยนได ใชกระบวนการสบเสาะแสวงหาการเรยนร การคนพบดวยตนเองจะเปนสงทมคณคา การเรยนทเกดขนจะมความหมายส าหรบผเรยน (ข) ขนการสรางบรณาการจะเปนกระบวนการตอเนองจากขนของการส ารวจไดรวบรวมดดซมขอมล สถานการณเงอนไขจากสงแวดลอม จนกระทงการดดซมนนมการปรบตวอยางสมดล การเรยนรจะเกดขนอยางแทจรง ซงเปนการบรณาการความรใหม เขากบความรเดมและพรอมทจะน าไปประยกตใช สรางสรรคและการแกปญหาตอไป

(ค) ขนการถายโอนความร เปนความสามารถทผเรยนแสดงพฤตกรรมออกมาไมวาจะเปนพฤตกรรมดานความร ความคด ทกษะ เจตคต คานยมมาประยกตใชเสาะแสวงหาความรตอไปอยางเปนธรรมชาต มการจดระบบ เรยบเรยงความร ความคดไว อยางมขนตอนการจดประสบการณ การเรยนนนควรพจารณาถงความตอเนอง การเรยงล าดบอยางมขนตอนเพอชใหผเรยนเกดการบรณาการตอไป

61

หลกในการเลอกประสบการณ การเรยนควรพจารณาสงตอไปน (ก) จดประสงคการเรยนทก าหนดไวแตละขอนน ผเรยนควรมโอกาสไดฝกปฏบต

จรงเพอใหเกดพฤตกรรมตามทไดระบไวในจดประสงค (ข) ประสบการณเรยนทจดขน ควรจะเปนสงทพงพอใจของผเรยนในการทจะฝก

ปฏบตและสอดคลองสมพนธกบจดประสงคการเรยน (ค) ประสบการณเรยนทจดใหนนจะตองอยในขอบขายความสามารถของผเรยน (ง) ประสบการณเรยนควรจะมรปแบบหลายๆ อยาง ซงอาจจะน ามาสการบรรล

จดประสงคการเรยนเพยงขอเดยวกได และในท านองเดยวกน ประสบการณอยางเดยวอาจน าไปส ผลหลายอยางกได

(ฉ) การจดประสบการณ เปนการสงเสรมใหผเรยนไดแสดงออกโดยไมมความรสกวาเปนการบงคบ เพราะถามการบงคบนอย ผเรยนรไดมาก

(ช) การพจารณาการจดประสบการณเรยนควรค านกถงความสมพนธเกยวกบเวลาและเนอหาทมความสมพนธทางดานตงและทางดานนอน เพอใหผเรยนเกดบรณาการภายหลงจากทไดมปฏสมพนธกบกจกรรมการเรยน

การจดกจกรรมการเรยนการสอนทดควรสอดคลองกบหลกสตรและจดมงหมายของการเรยนรเปนไปตามล าดบขนตอนเพอเปนสอในการจดการเรยนการสอนใหบรรลจดมงหมายและเปนกจกรรมทตรงตามความสนใจของผเรยนมความยดหยนตามสมควรเพอใหผเรยนไดพฒนาความคดไดดวยตนเอง ซงสอดคลองกบ เปรอง กจรตน (2524 : 157-158) ไดกลาวถงหลกในการจดกจกรรมการเรยนการสอนไวดงน (ก) กจกรรมการเรยน ทกกจกรรมตองสอดคลองกบจดหมายการเรยนร และกจกรรมตองเปนสอใหการจดการเรยนการสอนบรรลจดมงหมาย (ข) การจดกจกรรมการเรยนรตองเปนไปตามล าดบขนการเรยนทงสามดาน คอดานพทธพสย จตพศย และทกษะพสย

(ค) การจดกจกรรมการเรยน ควรจดตามล าดบขนตอนเพอใหการเรยนรตองเนองและกจกรรมควรสบเนองจากความรทด าเนนมากอน การจดกจรรมการเรยนควรล าดบจากรปธรรมไปหานามธรรม จากประสบการณทใกลตวไปหาประสบการณทไกลตวและจากกระบวนการคดและการท างานงายๆ ไปสเหตผลทซบซอนและเปนนามธรรมมากขน

(ง) กจกรรมการเรยนควรเหมาะสมกบวยและวฒ ภาวะของนกเรยน (จ) กจกรรมการเรยนตองทาทายนกเรยนและอยในวสยทศนทนกเรยนจะกระท าได

นอกจากนนยงเออใหนกเรยนไดน าสงทเรยนในสถานการณหนงไปปรบใชในสถานการณใหมได

62

ท าใหการเรยนรตอเนองสามารถอธบายสงใดคาดคะเนและพฒนาทกษะและการเรยนรในโรงเรยนได

(ฉ) กจกรรมกาเรยนควรมงพฒนาการคดวเคราะห สงเสรมใหนกเรยนใชความคดอยางมเหตผล คดแบบสบสวนสอบสวน รจกแกปญหาตามแนวทางของตนเองมาประกอบกจกรรม

(ช) กจกรรมการเรยน ควรมลกษณะเปดกวางแกนกเรยนทมความแตกตางกน กจกรรมการเรยนทดควรมความยดหยน ทงดานเนอหาและความคด ผสอนควรค านงเสมอวาในสภาพสงคมปจจบนค าตอบทถกตองอาจไมใชเพยงค าตอบเดยวเทานน การยอมรบความคดเหนทหลากหลายและกจกรรมการเรยนทยดหยนจะท าใหนกเรยนมโอกาสพฒนาการศกษาอยางมเหตผลและมความคดสรางสรรคดวย

นอกจากนบญชม ศรสะอาด (2541 :41-42)ไดกลาววา การจดประสบการณการเรยนรเพอมงใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคจากการใชเนอหาเปนสอมหลายแบบดงน (ก) แบบใชโสตทศนศกษา (Audio-visual approach) เปนวธชวยใหผเรยนเกดการเรยนรโดยใชโสตทศนปกรณตางๆ ชวย เชน ใชโทรทศน ภาพยนตร เครองบนทกเสยง สไลด ฟลมสตรป รปภาพ หนจ าลองของจรง เปนตน (ข) แบบเอกตภาพ (Individualized approach) เปนการจดการเรยนการสอนเนนรายบคคล เชน อาจใหศกษาจากบทเรยนโปรแกรม บทเรยนโมดลหรอคอมพวเตอรชวยสอนเปนตน (ค) แบบเรยนดวยตนเอง (Self-study approach) เปนแบบทมงสงเสรมใหผรจกแสวงหาความรดวนตนเอง ครเปนผแนะน าอยหางๆ

(ง) แบบใชการฝกหด (Drill-and-practice approach) เปนแบบทตองใหผเรยนท าการฝกหดจนเกดทกษะสามารถปฏบตไดโดยอตโนมตมกเรมตนดวยการใหเหนตวอยางกอนแลวใหผเรยนฝกหดไปเรอยๆ จนเกดทกษะและท าไดโดยอตโนมต

(จ) แบบใชกจกรรม (Activity-oriented approach) เปนแบบทมงใหผเรยนไดปฏบตดวยตนเอง เพอเออใหเกดการเรยนรอยางมประสทธภาพและประสทธผล ตวอยางกจกรรมตางๆ ไดแก การจดนทรรศการ การแสดงละคร การสาธต ฯลฯ

(ฉ) แบบสบสวนสอบสวน (Inquiry approach) เปนแบบทใหผเรยนคดคนหาค าตอบตางๆจากการใชค าถามทชวยกระตนใหเกดการสงเกต คดวเคราะห สงเคราะห ประเมนผลและสดสวน

(ช) แบบใชการแกปญหา (Problem-solving approach) เปนแบบทเนนการจดประสบการณใหผเรยนไดเผชญหากบปญหาและคดคนหาวธแกปญหานนๆ

63

ดงนนจากการจดประสบการณแบบตางๆทกลาวมานแตละแบบกเนนแตกตางกนไปการตดสนใจวาในเนอหาน นควรใชแบใดยอมขนอยก บความเหมาะสม โดยพจารณาถงจดประสงค ธรรมชาตของเนอหา ลกษณะของผเรยน แตอยางไรกตามในแตละวชาควรใชหลายๆ แบบผสมผสานกน ส าหรบการเลอกใชประสบการณการเรยนรหรอกจกรรมการเรยนในแตละจดประสงคการเรยนรน น บญชม ศรสะอาด (2541 :41-42)ไดอธบายความสมพนธระหวางจดประสงคการเรยนรกบกจกรรมการเรยนไวดงน

(ก) ใชกจกรรมเดยว เพอใหเกดการเรยนรตามจดประสงคทตองการจะใชเพยงกจกรรมเดยวกเพยงพอ เชน ใหผเรยนอภปรายกลม เปนตน อยางไรกตามอาจมหลายวธหรอหลายกจกรรมทตางกสามารถกชวยใหผเรยนเกดการเรยนรตามจดประสงคทตองการไดลกษณะดงกลาวนเราอาจก าหนดกจกรรมหลายกจกรรมเพอใหเลอกตามความเหมาะสมของอาจารยหรอตามความสนใจของผเรยน (ข) ใชหลายกจกรรมแบบตอเนอง เพอใหสามารถบรรลจดประสงคการเรยนรตามทตองการ อาจตองใชกจกรรมตางๆ ตามล าดบขนทก าหนดหลายกจกรรม เชน เรมดวยการใหอานบทความเกยวกบปญหาทางกจกรรมตอมาให แสดงบทบาทสมมตและตามดวยการอภปราย เปนตน (ค) ใชหลายกจกรรมแบบไมตอเนอง เพอใหสามารถบรรลจดประสงคการเรยนรตามทตองการ อาจตองใชกจกรรมตางๆ หลายกจกรรมรวมกน โดยไมก าหนดตายตววาตองท ากจกรรมใดกอนหลง กจกรรมตางๆเหลานนตางกเสรมซงกนและกน (ง) ใชหลายกจกรรมแบบตอเนองและไมตอเนอง เพอใหสามารถบรรลจดประสงคการเรยนรตามทตองการ อาจตองใชกจกรรมตางๆ หลายกจกรรมรวมกน โดยมบางสวนเปนชดของกจกรรมแบบตอเนองอยดวย

พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 หมวด 4 แนวทางการจดการศกษามาตรา 24 ไดก าหนดกระบวนการเรยนร ไดก าหนดไววา “ตองจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ ความถนดและความแตกตางของผเรยน ฝกทกษะกระบวนการคดการจดการเผชญสถานการณ และประยกตใชเพอปองกนและแกไขปญหาใหผเรยน เรยนรจากประสบการณจรง ฝกการปฏบตใหท าได คดเปน ท าเปน รกการอานและเกดการใฝเรยนรอยางตอเนอง ผสมผสานสาระความรดานตางๆ อยางสมดลรวมทงปลกฝงคณธรรม คานยมและคณลกษณะอนพงประสงคไวในทกวชา ผสอนสามารถจดบรรยากาศ สภาพแวดลอมสอการเรยน อ านวยความสะดวกให ผเรยนเกดการเรยนรและใชการวจยเปนสวนหนงของกระบวนการเรยนร ทงน ผสอนและผเรยนอาจเรยนรไปพรอมกนจากสอแหลงเรยนรหลากหลาย พอแม ผปกครอง และ

64

ชมชน มสวนรวมในการจดการเรยนรใหเ กดขนไดทกเวลา ทกสถานการณ” ดงน นการจดกระบวนการเรยนรทผเรยนส าคญทสดควรค านงถงประเดนทส าคญ ดงตอไปน (คณะอนกรรมการปฏรปการเรยนร, 2543 : 10-20) (ก) สมองของมนษยมศกยภาพในการเรยนรสงสด สมองของมนษยประกอบดวยเซลสมองประมาณหนงแสนลานเซลล เปนโครงสรางทมหศจรรยโดยธรรมชาตสมองมความพรอมทจะเรยนรตงแตแรกเกด มความตองการทจะเรยนรสามารถทจะเรยนรใหบรรลอะไรกได มนษยตองการเรยนรเกยวกบตนเอง ธรรมชาตและทกสงทอยรอบตวมนษยสามารถเรยนรสงตางๆ ไดตองอาศยสมองและระบบประสาทสมผสซงเปนพนฐานของการเรยนรซงรบความรสกจากอวยวะ รบความรสก คอ ตา ห จมก ลน กาย ใจ กระบวนการเรยนรทมประสทธภาพผสอนจะตองสนใจและใหผเรยนไดพฒนาความสมพนธระหวางสมอง (Head) จตใจ (Heart) มอ (Hand) และสขภาพองครวม (Health) (ข) ความหลากหลายของสตปญญา คนแตละคนมความสามารถหรอความเกงแตกตางกนและมรปแบบการพฒนาเฉพาะของแตละคน สงแวดลอมทแตกตางกนสงผลตอการพฒนาเสรมสรางความสามารถใหแตกตางกนอยางเหนไดชดเจน การจดกระบวนการเรยนรจดกจกรรมทหลากหลาย เพอสงเสรมศกยภาพ ความเกง ความสามารถของผเรยนเปนรายบคคล เพอใหผเรยนไดพฒนาเตมตามศกยภาพของแตละบคคล ซงสามารถแบงไดหลายดาน (ค) การเรยนรเกดจากประสบการณตรงส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาตไดด าเนนการรวบรวมแนวคดทางทฤษฎ การเรยนร และเสนอแนวทางการจดกระบวนการเรยนรดงน

(1) จดกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกบความแตกตางระหวางบคคลใหผเรยนไดพฒนาเตมความสามารถทงดานความร จตใจ อารมณ และทกษะตางๆ (2) ลดการถายทอดเนอหาวชาลง ผเ รยนกบผ สอนมบทบาทรวมกนใชกระบวนการทางวทยาศาสตรในการแสวงหาความร ใหผเรยนไดเรยนจากสถานการณจรงทเปนประโยชนและสมพนธกบชวตจรง เรยนรความจรงในตวเองและความจรงในสงแวดลอมจากแหลงเรยนรทหลากหลาย (3) กระตนใหผเรยน ไดเรยนรอยาง มประสทธภาพโดยการทดลองปฏบตดวยตนเองครท าหนาทเตรยมการจดสงเรา ใหค าปรกษา วางแนวกจกรรมและประเมนผล (ก) กจกรรมการเรยนการสอนดานผเรยนคอดงน

(1) กจกรรมทตระหนกและใหความส าคญกบความสามารถและพรสวรรคของผเรยน

65

(2) กจกรรมทสามารถพฒนาองคความร ความเขาใจในศาสตรตางๆ รวมถงประสบการณใหมๆโดยค านงถงคณธรรมและจรยธรรมของผเรยนเปนส าคญ

(3) กจกรรมทสามารถกระตนผเรยนเกดความรกในอาชพการงานและภมใจในความสามารถของตนเอง

(4) กจกรรมทสามารถสรางใหเกดจตส านกและความเขาใจทดในการใหบรการแกสงคมดวยจตอาสา

(5) กจกรรมทสามารถพฒนาใหเกดความสามารถเฉพาะดาน (ผเชยวชาญ) และเกดแรงจงใจของผเรยนได

(6) กจกรรมทสามารถสรางคณลกษณะเดนของผเรยนมความสามารถในการคดวเคราะห สงเคราะห ไตรตรองอยางมเหตผลเปนของตนเอง

(7) กจกรรมทเนนภาคปฏบตมาขนเพอใหผเรยนไดเลงเหนถงคณคาของงานทไดประดษฐออกมาดวยฝมอของตนเอง (ข) กจกรรมการเรยนการสอนดานวชาการของผเรยนนนคอ

(1) กจกรรมทสามารถชวยใหผเรยนตระหนกและเขาใจถงหลกเปาหมายหลกของหลกสตรการเรยนการสอนวชานนๆ

(2) กจกรรมทมผลสมฤทธโดยตรงตอผเรยน (3) กจกรรมทสามารถพฒนาทกษะตางๆของผเรยนอยางเปนระบบ (4) กจกรรมทสามารถพฒนาผเรยนเกดความเชยวชาญเฉพาะดานทงในดาน

วชาการและดานการประดษฐคดคน ฯลฯ เปนตน (5) กจกรรมทสามารถกระตนใหผเรยนมวฒนธรรมรกการอานและการทบทวน (6) กจกรรมทสามารถพฒนาศกยภาพและประสบการณโดยตรงของผเรยนท

เชอมโยงกบสงแวดลอมในชมชนและสงคมได (7) กจกรรมทสามารถใหผลสมฤทธตอผเรยนทงในดานการคดสรางสรรค การ

มทศนะคตทดตอภาษาและเกดความรกในการอานและการวจยคนควา ฯลฯ เปนตน (8) กจกรรมเชงปฏบตทสามารถพฒนาผเรยนไดเกดความรกสามคคและสราง

สมพนธภาพใหคงอยตลอดกาล 3) กจกรรมการเรยนการสอนดานวชาการของผเรยนนนคอ

(1) กจกรรมทสามารถพฒนาผเรยนใหมความมนใจในตนเองสง (2) กจกรรมทสามารถสรางความเชอมโยงกบชมชนและสงคมได

66

(3) กจกรรมทสามารถพฒนาทกษะดานมนษยสมพนธกบสงคมและเกดแรงกระตนในบรการจตอาสาเพอรบใชสงคม

(4) กจกรรมทสามารถพฒนาคณธรรมจรยธรรมทดงามของผเรยน โดยเนนความเปนกลางเปนส าคญ (ไมสดโตง)

(5) กจกรรมทสามารถพฒนาผเรยนใหเกดทกษะการคดวเคราะห สงเคราะห และสามารถแกปญหาตนเองและสงคมได

(6) กจกรรมทสามารถใหบรการวชาการและดานอนๆ แกสงคมดวยจตอาสาเปนส าคญ ฯลฯ เปนตน

และพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ.2554 ในมาตรา 22 ไดกลาวถงการจดการศกษาวา ผเรยนทกคนมความสามารถในการเรยนรพฒนาตนเองไดตามธรรมชาต เตมศกยภาพและถอวาผเรยนส าคญทสด และมาตรา 23 กลาวไววา การจดการศกษาตองเนนความส าคญทงความร คณธรรม กระบวนการเรยนร และบรณาการตามความเหมาะสมของการศกษาแตละระดบ จากขอความในมาตราทง 2 มาตราน จะเหนไดวาการจดการศกษาไดมงเนนการพฒนาตวผเรยนมความสมดล โดยยดหลกผเรยนส าคญทสด (Child-

Center) สงเสรมใหผเรยนพฒนาตนเองตามธรรมชาต และเตมศกยภาพ การจดกระบวนการเรยนรมงเนนการฝกทกษะการคด การจดการ การเผชญสถานการณ และการประยกตความรมาใชปองกนและแกปญหา จดกจกรรมใหผเรยนไดเรยนรจากประสบการณจรงซงหมายถงการหลอมรวมทกสงทกอยางดงกลาวเขาเปนสงเดยวกน เพอใหผเรยนไดเรยนรอยางเปนธรรมชาตและมความหมายตอชวตของผเรยน

สรปแลวการจกกจกรรมการเรยนรทผเรยนส าคญทสดเปนการจดการเรยนทมงเนนประโยชนสงสดแกผเรยน ผเรยนไดพฒนาเตมตามศกยภาพ ผเรยนมทกษะในการแสวงหาความรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย ผเรยนสามารถน าวธการเรยนรไปใชในชวตจรงได และทกฝายมสวนรวมในทกขนตอนเพอพฒนาผเรยน ดงนน ผควรจดบรรยากาศการเรยนรเลอกกจกรรมการเรยนการสอนโดยค านงถงความแตกตางระหวางบคคลในดานความสามารถทางสตปญญา อารมณ สงคม ความพรอมของรางกายและจตใจ และสรางโอกาสใหผเรยนเกดการเรยนรดวยวธการทหลากหลายและตอเนอง และทกมตของการจดการเรยนการสอนและกจกรรมการเรยนการสอนตองยดหลกตามคณลกษณะของครนนคอ มความกระตอรอรนและมความล าบากใจในสงทผเรยนไดรบความยากล าบาก มความหวงใยตอลกศษยเปนอยางดเยยมและความเมตตาและกรณาปราณตอลกศษยอยางสงเปนแรงกระตนในการจดการเรยนการสอนรวมทงจดกจกรรมการเรยนการสอนทงหลายนนเพอใหตอบสนองและขานรบความตองการของบณฑตเปนส าคญและใชเวลาทกวนาทอยางคมคา

67

โดยใหความส าคญกบกจกรรมซอมเสรมนอกเวลาเรยนเปนพเศษทนอกเหนอจากกจกรรมในแตละคาบ โดยผานชมรมตางๆ ชมนม ฯลฯ ของแตละคณะและสาขาวชาจดขน และกจกรรมการเรยนการสอนนนครผสอนตองใหความส าคญและใหความรวมมอกบผเรยนเปนส าคญ และทงครและผเรยนตองอยในรวของการอบรมขดเกลาทงทางกายและจตใจ (ตรบยะห) มใชทางดานความคดอยางเดยวแตตองครอบคลมในเชงปฏบตอกดวย เชนกลมเลกๆศกษาอสลาม กลมการอานอลกรอานฯลฯ เปนตน และทกกจกรรมการเรยนการสอนทเนนดานวชาการแลวตองไมมองขามในกจกรรมทจะน าไปสการเปนบาวทดของพระองค

2.2.5 สงสนบสนนการเรยนการสอน การสอนระดบอดมศกษาทมประสทธภาพจะตองไดรบบรการสนบสนนการสอน

ดานตางๆ เปนอยางด สงหนงทผบรหารควรค านงถงคอ การสนบสนนการเรยนการสอน เพออ านวยความสะดวกใหผสอนไดปฏบตงานอยางเตมเวลา เตมก าลงความสามารถและเตมประสทธภาพ งานสนบสนนการเรยนการสอนประกอบดวยงาน 7 ดาน (อนนต สรยาศรสกล, 2543 : 46-47 ) คอ

(ก) การจดการงบประมาณเพอการเรยนการสอน ผบรหารโรงเรยนและผทเกยวของกบงบประมาณจ าเปนตองมความร และทกษะในการจดสรรงบประมาณของโรงเรยนใหมประสทธภาพผลทวางไว แนวทางในการจดสรรงบประมาณเพอการเรยนการสอนมดงนคอ

(1) ยดจดประสงคการใชงบประมาณใหการเรยนการสอนสมฤทธผลตามจดหมายของหลกสตร

(2) ยดหลกของความประหยด (3) ยดหลกผสมผสานระหวางฐานของงบประมาณของปทผานมาและไม

ค านงถงฐานปกอน (4) ยดแผนการด าเนนงานเปนหลกในการจดสรรงบประมาณ

(ข) การจดกจกรรมนกเรยน เปนการปฏบตงานรวมกนของผเรยนเปนกลมๆ ตามความสนใจและความถนด เปนการประกอบกจกรรมรวมกนโดยผเรยนชวยกนคดชวยกนท าและชวยกนแกไขปญหาอนจะเปนการปลกฝงนสยทดในการอยรวมกนในสงคมประชาธปไตย

(ค) การจดแนะแนว งานบรการหลกของการแนะแนว ม 5 บรการคอ (1) การบรการศกษาขอมลเกยวกบตวเดก (2) การบรการสารสนเทศ (3) การบรการใหค าปรกษา (4) การบรการตวบคคล (5) การบรการตดตามผลและประเมนผล

68

(ง) การจดการศกษาซอมเสรม การสอนซอมเสรมเปนการสอนเปนกรณพเศษนอกเหนอจากการสอนตามปกต เพอแกไขขอบกพรองในตวผเรยน การด าเนนการสอนซอมเสรมมหลายวธ การด าเนนการแบบใดขนอยกบดลพนจของครผสอน

(จ) การจดใหผเรยนไดศกษาคนควาดวยตนเองเพอตองการใหนกเรยนศกษาคนควาตามความสนใจและความตองการของนกเรยนแตละคนเพอใหนกเรยนไดคนพบความสามารถและความถนดในตวเอง โรงเรยนตองจดกจกรรมตางๆ เพอใหนกเรยนไดศกษาดวยตนเองใหมากทสดเทาทจะท าได

(ฉ) การใหอาคารสถานทอยางมประสทธภาพ โรงเรยนควรจดอาคารเรยนและบรเวณโรงเรยนใหเกดประโยชนทางดานการเรยนการสอนใหมากทสด เปนหนาทของผบรหารทจะตองวางแผนการท างานรวมกนกบบคลากรในโรงเรยน

(ช) การน าทรพยากรในทองถนมาใช กรมวชาการไดเสนอแนวทางในการน าทรพยากรในทองถนดงน

(1) ครใหสงแวดลอม สภาพสงคมและชวตในประโยชนตอการเรยนการสอน (2) ใชสถานฝากงานในทองถนใหเปนประโยชน (3) จดหาทรพยากรจากแหลงตางๆ ในทองถนมาใชในการเรยนการสอน (4) เ ปดโอกาสใหนก เ รยนไดศกษาหาความร จากประสบการณและ

ขนบธรรมเนยมของทองถน การจดการเปนกญแจส าคญในการผลตบณฑตใหไดตามความคาดหวงของ

อดมศกษา ดงนนอดมศกษาจะตองมการจดการทดและมการพฒนาโดยเรมดวยการก าหนดเปาหมายใหชดเจน มองไปขางหนา จดระบบงาน และกระบวนการตดสนใจใหชดเจน เพอใหบรรลเปาหมายในการผลตบณฑตทคาดหวงอดมศกษาจะตองกระจายอ านาจการจดการ และใหความส าคญของการมสวนรวมของผมสวนเสยอกดวย ซงมนสอดคลองกบปฏญญาโลกวาดวยการอดมศกษาส าหรบศตวรรษท 21 (Unesco,1990) ไดกลาวถงการพทกษสทธประโยชนของนกศกษาไวในมาตรา 9 ขอ (c) และ (d) สรปไดดงน (ผดงชาต สวรรณวงศ และไพฑรย สนลารตน, 2542 : 29-33)

(1) ผมอ านาจในการตดสนใจทงในระดบชาตและระดบอดมศกษา ควรค านงถงนกศกษาและความตองการของนกศกษาเปนส าคญ และควรตระหนกวานกศกษาเปนหนสวนใหญและผมสวนไดสวนเสยทมความรบผดชอบ ดงนนนกศกษาจงควรไดมสวนรวมในเรองตางๆทมผลกระทบตอพวกเขา เชนเรองเกยวกบการประเมนผล การปรบปรงหลกสตร การจดการเรยนการสอน ตลอดจนการก าหนดนโยบายและการบรหารสถาบน เปนตน

69

(2) สถาบนการศกษาควรพฒนาการบรการแนะแนวและการใหค าปรกษาโดยรวมมอกบองคกรนกศกษา เพอสนองความตองการของนกศกษาซงมลกษณะหลากหลายแตกตางกน นกศกษาทตองยตการศกษากลางคนควรไดรบโอกาสไดกลบเขามาเรยนใหมอกตามกระบวนการและวถทางอนเหมาะสม

(3) สถาบนอดมศกษาควรใหการศกษาเพอผลตผส าเรจการศกษาทเปนคนมความรด มความมงมนสง รจกคดอยางมวจารณญาณ วเคราะหปญหาของสงคมไดอยางลกซง รจกแสวงหาวธแกปญหาของสงคม ลงมอแกปญหาและมความรบผดชอบตอสงคม

(4) และสงทขาดไมไดในการพฒนาการจดการอดมศกษาน นคอการใชประโยชนจากเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร เปนเรองทควรใหความส าคญเปนอยางมาก เพอใหบรรลจดมงหมายของสถาบนทตงไว ซงสอดคลองกบปฏญญาวาดวยอดมศกษาส าหรบศตวรรษท 21 (Unesco,1990) มาตราท 12 ไดกลาวถงการน าเทคโนโลยสารสนเทศมาใชในการอดมศกษาไดสรปดงน ควรน าเทคโนโลยใหมๆ ทางสารสนเทศและการสอสารมาใชอยางเตมศกยภาพ เพอเพมประสทธภาพของการอดมศกษา โดยการขยายขอบขาย และเพมความหลากหลายของวธการถายทอด และโดยการใหความรและสารสนเทศแพรหลายสประชาชนในวงกวางยงขน

วชย วงษใหญ (2537 : 125-126) กลาววาการวางแผนการสอนจะใหดและมคณภาพจะตองพจารณาถงการบรการสนบสนนการสอนดวย การเรยนการสอนในระดบอดมศกษาไมใชอาศยแตผสอนอยางเดยวเทานน สงสนบสนนการเรยนการสอนจะเปนเครองชวยบงชถงสภาพการเรยนการสอนวามประสทธภาพมากนอยเพยงใด บรการสนบสนนการเรยนการสอนทผวางแผนการสอนควรพจารณาคอ

(1) งบประมาณ ควรเปนสงทควรจดวางทงกอนการท าการสอนขณะด าเนนการสอนและหลงการสอน เพราะขณะการวางแผนการสอนตองใชงบประมาณเกยวของในการวางแผนในดานใดบาง เชน คาลวงหนาของเจาหนาทบางครงอาจจ าเปนตองใชจายในการซอมแซม สงอ านวยความสะดวก เชน เกาอ โตะส าหรบฝกปฏบต ราคาเครองมอ คาตดตงการซอหรอเตรยมวสดส าหรบการสอน คาใชจายวสดสนเปลองส าหรบน ามาใชในการทดลอง การฝกปฏบต คาใชวสดส าหรบการประเมนผล ส าหรบภาคปฏบต คาน ามนรถส าหรบการตดตอประสานงานอนๆ ทงคาวทยากร คาจางอนๆ ขณะด าเนนการเรยนการสอน เปนตน

(2) สงอ านวยความสะดวกดานตางๆในการสอนกลมใหญมสงจ าเปนทจะตองใชมอะไรบาง เชน เครองขยายเสยง เครองฉายแผนโปรงใส เครองฉายภาพยนตร เอกสารประกอบการบรรยาย การสอนกลมยอย โตะเรยนทจะจดกจกรรมกลมชนวางเอกสารวสดสอสาร

70

อนๆ ทจ าเปนส าหรบรวบรวมเกบอปกรณ เครองมอทเกบผลงานของผเรยน หองประชมกลมยอย หองท างานคนควาเปนรายบคคลและพนกงานทคอยจะชวยเหลอบรการดานอนๆ

(3) เครองมอ การวางแผนการใชนอกจากสถานทและพวกเครองมอทจ าเปนตางๆ ทน ามาใชประกอบการสอนได มการตรวจเชคท ารายงานขอยมจากหนวยอปกรณกลางของสถาบนอยในสภาพทใชงานได สายไฟทจะตองใชตอเขาเครองมอมความยาวพอดเครองฉายสไลด หรอเครองบนทกเสยง เครองฉายแผนโปรงใสและเครองโทรทศนส าหรบวดโอสงตางๆ เหลานตองการเจาหนาท มาชวยหรอวาจะท าการใชเองจะตองมการวางแผนการตรวจดสภาพใหเรยบรอยอยในสภาพพรอมทจะใชงาน

(4) เวลาและก าหนดการเปนสงจ าเปนทผวางแผนจะตองท าอยางรอบรอบ เพราะวาการเรยนการสอนจะไดด าเนนไปอยางราบรนวากจกรรมแตละครงจะใชเวลาเทาใด การตดตอเชญวทยากรและการน าไปศกษานอกสถานท เพราะสงเหลานจะเกยวพนกบเรองการตดตอและงบประมาณ การใชหองเฉพาะ เชน หองฉายภาพยนตร หองปฏบตการทางภาษาและการขอยมใชอปกรณอยางยง ถาเวลาและก าหนดการตางๆ ท าไวไมด จะท าใหสภาพการเรยนรดานตางๆ ไมไดผล เชน สภาพแวดลอมทางกายภาพ ไดแก เสยงแสงอณหภม การจดทนงในหองเรยน สภาพแวดลอมทางอารมณ เชน แรงจงใจ ความมงมนในการท างานและความรบผดชอบสภาพแวดลอมทางสงคม เชน การท างานกลม สงตางๆ ทกลาวมาเหลานตองการเวลาส าหรบการวางแผนอยางด มการคดอยางรอบคอบ

(5) การประสานงานกบกจกรรมอนๆ การวางแผนการเรยนการสอนในระดบนไมใช กระท าในเฉพาะวงแคบทผสอนตอผเรยนเทานน การตดตอประสานงานกบกจกรรมอนเปนสงทผสอนจะตองน ามาพจารณาประกอบ เพราะการด าเนนการเรยนการสอนนนจะกระท าไดดตองอาศยทรพยากรและการประสานงานหลายฝาย เชน งบประมาณ ถาเราท าแผนการไวอยางชดเจนกสะดวกส าหรบผบรหารในการทจะจดด าเนนการส าหรบจะตอบสนองความตองการในเรองการเรยนการสอน เพราะบางสงบางอยางตองอาศยเวลาในการจดการตดตอใชหองเฉพาะหรอเครองมอ เครองใชบางอยางนนจะตองมการวางแผนลวงหนาเปนตน

จะเหนไดวาประสทธภาพของการจดการเรยนการสอน นอกจากขนอยกบผเรยน ผสอน หลกสตร กจกรรมการเรยนการสอน รวมทงการบรหารทางวชาการแลวยงขนอยกบระดบบคคล งบประมาณ วสดอปกรณตางๆ และการอสลามานวตรองคความรเปนสงสนบสนนใหการจดการเรยนการสอนของผสอนด าเนนไปดวยความสะดวกรวดเรวและเกดประโยชนสงสดตอผเรยน

อยางปจจบนนอบดชชะกร บนซาฟอยไดกลาวถงมหาวทยาลยอสลามนานาชาตมาเลเซยเปดการสอนตงแตระดบปรญญาตรถงปรญญาเอกใน 13 คณะและหนงสถาบนดงน คณะ

71

เศรษฐศาสตรและการจดการ คณะสถาปตยกรรมศาสตรและสงแวดลอม คณะประชาสมพนธและเทคโนโลย คณะวศวกรรมศาสตร คณะอสลามศกษาและมนษยศาสตร คณะศกษาศาสตร คณะแพทยศาสตร คณะพยาบาลศาสตร คณะเภสชศาสตร คณะทนตกรรมศาสตร คณะวทยาศาสตร บณฑตวทยาลย และสถาบนภาษาตางประเทศ โดยจดการศกษาแตละคณะและสาขาวชานนจะยดหลก IIICE ดงน

I : Integration คอ การน าเนอหาสาระวชาทมความเกยวของกนมาสมพนธใหเปนเรองเดยวกน และจดกจกรรมการเรยนร ใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนรวม และสามารถน าความรความเขาใจไปประยกตใชในชวตประจ าวนได

I : Islamization คอ อสลามานวตร การท าใหทกมตของชวตทสามารถเชอมโยงกบหลกศาสนาอสลาม เชน ในคณะวทยาศาสตรมการอธบาย ปรากฏการณ สรยปราคา หรอ สรยคราสเชอมโยงกบหลกศาสนาอสลามเชนหลกการศาสนากบสรยปราคาหรอการท าใหศาสตรทกศาสตรในมหาวทยาลยนสอดคลองกบหลกการอสลามเปนนโยบายหลกทกระบวนการจดการเรยนรนนผสอนตองคนควาวจยกอนน าเสนอตอผเรยน

I : International คอ ความเปนนานาชาตซงการศกษาทนจะท าใหผเรยนมทกษะภาษาตางประเทศไดหลายภาษาโดยเฉพาะ ภาษาอาหรบ ภาษาองกฤษ และภาษามาเลย นอกจากนนผเรยนสามารถแลกเปลยนวฒนธรรมตางๆจากทวโลกเพราะมนกศกษาเขามาศกษามากกวา 99 ประเทศผานการพบปะสงสรรค ใชชวตรวม น าเสนอในเวทวชาการและนทรรศการ

CE : Comprehensive excellence คอเนนความเปนเลศโดยการผสมผสานวทยาการความรกบอสลามและกาวสเวทโลกอยางเปนเลศในทกๆสาขาวชา

การทมหาวทยาลยอสลามนานาชาตมาเลเซย สามารถปรบปรงการจดการศกษาใหเขากบแนวคดโลกาภวฒนโดยไมทอดทงวถวฒนธรรมอสลาม และหลกการศาสนาอสลามในอดตไดอยางลงตวประกอบกบไดรบการสนบสนนจากองคการการประชมอสลาม (Organization of

the Conference – OIC) ท าใหเปนทรวบรวมของปญญาชนมสลมทวโลก อนท าใหมการแลกปลยนวถวฒนธรรมมสลมตางเชอชาตกนภายใตแนวคดประชาชาตเดยวกน หรออมมะฮเดยวกนไดอยางลงตว ท าใหมสลมเปนสถาบนการจดการศกษาทมนกศกษามสลมตางประเทศมากทสดถง 99 ประเทศ รวมทงนกศกษาจากประเทศไทยกวาพนเขามาศกษาหาความรทงวชาการศาสนาและสามญ อนเนองมาจากมหาวทยาลยสามารถปรบปรงการจดการศกษาใหเขากบแนวคดโลกาภวตน โดยไมทอดทงวฒนธรรมอสลามและหลกการศาสนาอสลามในอดตทสามารถสนบสนนการจดการเรยนการสอนใหบรรลตามเปาหมายทวางไว

72

จงสรปไดวา สงสนบสนนการเรยนการสอน เปนหวใจของการน าผเรยนไปสจดหมายของหลกสตร ผเรยนจะเกดการเรยนรไดดเพยงใดขนอยกบการจดสรรงบประมาณเพอการเรยนการสอน การจดกจกรรมการเรยนเปนไปตามความสนใจและความถนด การจดการแนะแนวสอดคลองกบความสนใจของนสต การจดการสอนซอมเสรมแกไขขอบกพรองในตวผเรยนไดถกวธ การใชอาคารสถานทเปนไปอยางมประสทธภาพ ตลอดจนการน าทรพยากรทองถนมาใชในการเรยนการสอน การจดกจกรรมมการก าหนดเวลาทแนนอนการน าเนอหาสาระวชาทมความเกยวของกนมาสมพนธใหเปนเรองเดยวกน และการจดกจกรรมการเรยนร ใหผเรยนเกดความรความเขาใจในลกษณะทเปนองครวม และสามารถน าความรความเขาใจไปประยกตใชในชวตประจ าวนไดในทกมตของชวตทสามารถเชอมโยงกบหลกศาสนาอสลามโดยเนนความเปนนานาชาตทมทกษะการใชภาษาตางประเทศไดหลายภาษาโดยเฉพาะ ภาษาอาหรบ ภาษาองกฤษ และภาษามาเลย ไทย ฯลฯ เปนตน เพอใหผเรยนสามารถแลกเปลยนวฒนธรรมตางๆจากทวโลก และทกกจกรรมมความสอดคลองสมพนธกนกบการเรยนการสอน เปนตน ทงหมดนนลวนเปนสงสนบสนนการเรยนการสอนไมวาจะเปนตวบคคล งบประมาณ วสด อปกรณ และการบรหารจดการทดกจะท าใหการจดการเรยนการสอนด าเนนไปอยางราบรนและมประสทธภาพบรรลวตถประสงคของหลกสตรทวางไว และเกดประโยชนสงสดกบผเรยนคอตวนสตนกศกษานนเอง

2.2.6 การวดผลและการประเมนผล การวดผลและการประเมนผลเปนองคประกอบทส าคญองคประกอบหนงในการจด

การศกษาโดยเฉพาะในกระบวนการจดการเรยนการสอน ครผสอนจะตองก าหนดจดประสงคการเรยนร แลวจงจดกจกรรมการเรยนการสอน หลงจากนนจงท าการวดและประเมนผลการสอนวาเปนไปตามจดประสงคทก าหนดไวหรอไมนนคอครตองวดและประเมนผลการเรยนเพอใหสามารถปฏบตไดอยางถกตอง

ค าศพททเกยวกบการประเมนผลทางการศกษาทใชกนมากและทพบเสมอๆ คอ ค าวา การทดสอบ การวดผล และการประเมนผล ซงมนกวดผลทางการศกษาไดใหนยามไวมากมายดงน

(ก) การทดสอบ (Testing) พชต ฤทธจรญ (2545 : 1-3 ) ไดสรปความหมายของการทดสอบไววาการทดสอบ

เปนกระบวนการทใชเปนเครองมอไปเราบคคลหรอผสอบใหมการตอบสนองออกมาในรปของพฤตกรรมอยางใดอยางหนง การทดสอบนเปนสวนหนงของการวดผล หรอสถานการณมาตรฐานทจดขนเพอแบงบคคลดวยคะแนนและการทดสอบเปนการใชเครองมอวดประเภทหนงทเรยกวาแบบทดสอบเพอรวบรวมขอมลจากผทตองการวด

73

อทมพร จามรมาน (2544 : 6) กลาววา การทดสอบคอ การวดลกษณะโดยการสมลกษณะบางอยางออกมาท าการวด เพอประโยชนในการบรรยายสรป ในขณะทปรยาภรณ วงศอนตรโรจน (2544 : 165-166) ไดกลาววาการทดสอบคอ การใชเครองมอชนดตางๆ ในการทดสอบหรอหมายถงกระบวนการอนมระบบทใชในการวดเปรยบเทยบพฤตกรรมของบคคลตงแต 2 คนหรอมากกวาขนไป เชน การวกเปรยบเทยบความสามารถ สมฤทธผล ความสนใจ เปนตน

ดงนนจงสรปไดวา การทดสอบ (Testing)หมายถง เทคนคอยางหนงของการวดผลซงเครองมอทใชวดผลคอแบบทดสอบเพอรวบรวมขอมลจากผทตองการวดอนจะน าไปสการปรบปรงการเรยนการสอนใหตรงตามศกยภาพของผเรยน

(ข) การวดผล (Measurement) วนดา เดชตานนท (2540 : 4-20) กลาววาการวดผล หมายถง กระบวนการในการ

ก าหนด หรอหาจ านวนปรมาณอนดบแทนคณลกษณะของสงหนงสงใด หรอแทนพฤตกรรมความสามารถของบคคลโดยใชเครองมอชวยในการวดผลการวดจะอยในรปของตวเลขหรอคะแนนหรอบรรยายลกษณะสงนน ท าใหรรายละเอยดเกยวกบสงทวดวามจ านวนหรอปรมาณเทาใด หรอมลกษณะอยางไร เชน กระดานด ายาว 3 เมตร 50 เซนตเมตร เดกชายนอยไดคะแนนวชาคณตศาสตร 30 คะแนน เดกชายนคตดกระดมเสอไดเดกหญงแดงเขยนหนงสอตวบรรจง ฯลฯ

อทมพร จามรมาน (2544 : 6) ไดกลาววาการวดคอ การก าหนดตวเลขใหกบลกษณะตามกฎทก าหนดในขณะทปรยาภรณ วงศอนตรโรจน (2544 : 166) กลาววาการวดผลเปนกระบวนการทก าหนดจ านวนตวเลขใหกบวตถสงของหรอบคคลตามความมงหมายและเปรยบเทยบลกษณะความแตกตางทปรากฏอยในสงทจะวดนนๆ เชน การวดความสามารถทางสมองดานตางๆ ผลทไดจากการวดจะเปนตวเลข เปนการวดเชงปรมาณและอ าภา บญชวย (2537 : 129-130) กลาววา การวดผล คอการก าหนดหนวยใหแกปรมาณทมอยโดยใชเครองมอวดการวดทางการศกษาทใชกนอย อาจเปนการสงเกตของคร ตารางตรวจสอบพฤตกรรมหรอขอสอบ วาสนา ประวาลพฤกษ(2544 : 15) กลาววา การวดผล คอ กระบวนการทจะก าหนดปรมาณของสงทตองการวดออกมาเปนจ านวนตวเลขซงใชแทนค าอธบายคณลกษณะทก าลงวดโดยจะอธบายลกษณะของบคคลใหอยในรปของระดบของลกษณะนนอยางแบบตอเนองในขณะเดยวกนสมบรณ ตนยะ (2545 : 10-11) กลาววา การวดผล หมายถง กระบวนการในการก าหนดหรอหาจ านวนปรมาณ อนดบ หรอรายละเอยดของคณลกษณะหรอพฤตกรรมความสามารถของบคคล โดยใชเครองมอเปนหลกในการวดกระบวนการดงกลาวจะท าใหไดตวเลขหรอขอมลรายละเอยดตางๆ ทใชแทนจ านวนและลกษณะทเกดขนซงการวดผลตองด าเนนการอยางมขนตอนเปนระเบยบแบบแผนมเครองมอมผลการวดเปนตวเลขหรอเปนรายละเอยดตางๆ ทใชแทนจ านวนและลกษณะทเกดขนซงการวดผลตองด าเนนการอยางมขนตอน

74

เปนระเบยบแบบแผนมเครองมอ มผลการวดการวดเปนตวเลขหรอเปนรายละเอยดทจ าน าไปใชในการบรรยาย บอกจ านวนหรอระดบของสงทถกวด ไทเลอร(1971:4) กลาววา การวดผลเปนการรวบรวมกจกรรมหลายอยางในกจกรรมเหลานนมสงทเหมอนกนอยางหนงคอ การใชจ านวน ดงนนการวดผลจงหมายถงการก าหนดคาของตวเลข โดยเปนไปตามกฎ กฎเกณฑทวานคอ เกยวของกบการบวก ลบ คณ หารทางคณตศาสตร และชชย สมทธไกร (2547 : 23) ไดใหความหมายของการวดหรอการวดผลคอ การก าหนดตวเลขใหแกคณลกษณะของบคคล วตถ หรอเหตการณเพอสะทอนระดบความมากนอยของคณลกษณะทวดตามกฎ ทก าหนดไวสวนกงวล เทยนกณฑเทศน (2540 : 16 ) กลาววา การวดผล หมายถงกระบวนการบอกปรมาณหรอคณภาพของสงทใดสงหนงเปนตวเลข หรอสญลกษณใดๆทตกลงกนไว ทงน ขนอยกบคณลกษณะของสงทจะวดและวตถประสงคของการวดและเพยน (1992 : 9 ) อธบายความหมายของการวดผลไววาการวดผลหมายถงการก าหนดตวเลขหรอสญลกษณ ปรมาณใหกบวตถ สงของ และบคคลตามกฎเกณฑทไดก าหนดไวส าหรบตวแปรใดตวแปรหนง

จากความหมายดงกลาวขางตนไดสรปไดวา การวดผล(Measurement) หมายถงกระบวนการก าหนดตวเลขหรอสญลกษณใดๆ เขากบบคคล ว ตถ สงของ เหตการณหรอปรากฏการณใดๆตามกฎเกณฑใดกฎเกณฑหนงอนเปนกระบวนการทจะท าใหไดมาซงขอมลทตองการ เชน การวดความสง การวดน าหนก การวดความยาว การวดอณภม การวดความดนโลหต และการวดไข เปนตน

สวนการวดผลทางการศกษาหมายถงกระบวนการทจะท าใหไดมาซงขอมลทางการศกษาตามจดมงหมายของการเรยนการสอนและกฎเกณฑทก าหนดไว เชน การทดสอบ การสงเกต การสมภาษณ และการดผลงานทสง เปนตน (เกษตรชย และหม, 2543 : 3) (ค) การประเมนผล(Evaluation) ปรยาภรณ วงศอนตรโรจน (2543 : 166) กลาววา การประเมนผลเปนการพจารณาตดสนเกยวกบคณภาพ คณคาความจรงและการกระท าบางทขนอย กบการวดเพยงอยางเดยว เชน คะแนนสอบ แตโดยทวไปจะเปนการวดหลายๆทางโดยอาศยขอมลหรอรายละเอยดจากการสงเกต การตรวจผลงาน การสมภาษณ หรอการทดสอบประกอบการพจารณา

ลวน สายยศ และองคณา สายยศ(2543:12)กลาววาการประเมนผล หมายถง กระบวนการพจารณาตดสนทเปนระบบครอบคลมถงจดมงหมายทวางไว

พชต ฤทธจรญ (2545:5) กลาววา การประเมนผล หมายถง การตดสนคณคาหรอคณภาพของผลทไดจากการวดโดยเปรยบเทยบกบผลการวดอนๆหรอเกณฑทตงไว

75

สทธน ศรไสย ( 2545:171) การประเมนผล หมายถง กระบวนการอธบายในสงทเกดขนหรอทไดเกดขนแลว และไดมการเปรยบเทยบสงทคาดวาควรจะเกดขนในขณะเดยวกน

สมบรณ ตนยะ ( 2545:11) กลาววา การประเมนผล หมายถง กระบวนการในการตดสนใจลงสรปคณลกษณะหรอพฤตกรรมทเจรญกาวหนาในตวนกเรยนวามคณคาเพยงพอหรอไมหรอมคณภาพดระดบใด ท งนยอมอาศยกฎหรอเกณฑอยางใดอยางหนงเพอเปนหลกในการเปรยบเทยบ ซงมองคประกอบ 3 ประการ คอ ผลการวด(Measurement) ท าใหทราบสภาพความจรงของสงทประเมนวามปรมาณเทาไร มคณสมบตอยางไร เพอน าไปใชเปนขอมลส าหรบการพจารณา เกณฑการพจารณา ในการทตดสนหรอลงสรปวาสงใดดแลวใชไดหรอไมไดนน จะตองมเกณฑ หรอมาตรฐานส าหรบใชเปรยบเทยบกบสงทไดจากการวดและการตดสนใจ เปนการชขาดหรอสรปผลการเปรยบเทยบระหวางผลการวดกบเกณฑทก าหนดไววาสอดคลองกนหรอไม ทงนการตดสนใจทดตองอาศยวจารณญาณพจารณาอยางถถวนทกแงมมและกระท าอยางยตธรรมโดยอาศยสภาพและความเหมาะสมตางๆ ประกอบ

สมนก ภททยธน (2544:3-4)ใหความหมายของการวดผลวา การประเมนผลหมายถง การตดสนหรอการวนฉยสงตางๆ ทไดจากการวดผล โดยอาศยเกณฑการพจารณาอยางใดอยางหนง สวนการประเมนทางการศกษาหมายถง การตดสนใจหรอการวนฉยตางๆ ทไดจากผลทางการศกษา โดยอาศยเกณฑการพจารณาอยางใดอยางหนง

สวนกรอนสนด (1976:5-8) ใหความหมายของการประเมนผลทางการศกษาวาการ ประเมนผลการศกษาเปนกระบวนการตดสนผลสมฤทธทางการเรยนอยางมระบบของผสอนในวตถประสงคของการสอนทไดต งไว และจะมความหมายลกซงกวาการวดผล เพราะจะรวมถงพฤตกรรมทวดไดและวดไมได รวมกบการตดสนใจของผสอน

จากการใหความหมายดงกลาวขางตนสรปไดวา การประเมนผล การประเมนผล (Evaluation) หมายถง การวนฉยตราคา บงคณคาโดยการเปรยบเทยบกบเกณฑทก าหนดไว เชน บงวา ด-เลว เดน-ดอย โง-ฉลาด พอ-ไมพอ ผาน-ตก เปนตน หรอเปนกระบวนการวางแผนการเกบรวบรวมขอมล และใชขอมลทไดมาประกอบในการตดสนใจในทางเลอกตางๆ

สวนการประเมนทางการศกษา (Educational Evaluation) หมายถง กระบวนการน าขอมลตางๆ มาพจารณารวมกน แลวตดสนใจลงสรป โดยการตราคาและบงคณคาวา เดน - ดอย ผาน-ไมผาน หรอหมายถงการตดสนคณคาของสงทเกยวของกบการจดกจกรรมการเรยนการสอน สงทถกประเมนอาจเปนผเรยน ผสอน หลกสตร เปนตน แตโดยสวนใหญจะเปนการประเมนผเรยน เพอตคณคาของการเรยนรทเกดขนกบผเรยนแตละคน

76

ขณะเดยวกนพชต ฤทธจรญไดจ าแนกประเภทของการประเมนผลออกมาเปน 2 ประเภทดวยกนคอ (2545:14)

(ก) จ าแนกตามวตถประสงค แบงเปน 3 ประเภทดวยกนคอ (1) การประเมนผลกอนเรยน (Pre-Evaluation) มจดมงหมายเพอตรวจสอบ

ความรพนฐานและทกษะของผเรยนวามความรเพยงพอทจะเรยนตอในรายวชาใหมหรอเนอหาใหมไดหรอไม ถาพบวาความรพนฐานไมเพยงพอหรอไมมพฤตกรรมขางตนกอนเรยนอาจารยจะจดใหมการสอนปรบพนฐานจนผเรยนมความรเพยงพอทจะเรยนในรายวชาใหมไดและการสอบกอนเรยนไมใชการสอบวดผลสมฤทธ (Achievement Test) เพราะอาจารยยงไมไดท าการสอนในเนอหาเลานนมากอนแตเปนการสอบเพอวนฉย (DiagnosticTest) ซงนอกจากจะชวยใหอาจารยทราบพนฐานของผเรยนแลวยงชวยใหครวางแผนการสอนไดอยางเหมาะสมกบสภาพของผเรยนและเปนขอมลประกอบการตดสนใจเลอกวธการสอนและมอบหมายภาระงานการเรยนรใหกบผเรยน และเครองมอทใชในการวดส าหรบการประเมนกอน เชน(เกษตรชย และหม, 2545:23) แบบทดสอบความพรอม (Readiness Test) แบบทดสอบมาตรฐาน (Standard Test) แบบทดสอบความถนด (Aptitude Test) แบบทดสอบกอนเรยน (Pre-Tests) แบบส ารวจตนเอง (Self-report inventory) เทคนคการสงเกตการณ (AbservationTechniques) แบบทดสอบวนฉยทครสราง (Teacher –

made Diagnostic Test) แบบสอบถาม (Questionaire) การสมภาษณ (Interview) เปนตน (2) การประเมนผลระหวางการ เรยนหรอการประเมนความกาวหนา

(Formative Evaluation) มจดมงหมายเพอตรวจสอบวาผเรยนบรรลตามวตถประสงคการเรยนทก าหนดหรอไมเพยงใด หากพบวามขอบกพรองในจดประสงคใดกหาแนวทางปรบปรงแกไขขอบกพรองในจดประสงคนนๆ โดยจดสอนซอมเสรมใหแกผเรยน การประเมนผลระหวางเรยนเปนการสอบยอย (Formative Test) ในเนอหาวชาทสอนเทานน เพอตรวจสอบดความกาวหนาของการเรยนดวาผเรยนบรรลจดประสงคการเรยนทก าหนดไวหรอไม อนจะน าไปสการสอนซอมเสรมปรบปรงการสอนของอาจารยอกดวย และเครองมอทใชในการวดการประเมนผลระหวางสอน (เกษตรชย และหม, 2545 : 24) เชน แบบสอบถามทครถาม (Teacher - made Test) แบบสอบถามประจ าหนวยหรอประจ าบท (Unic Test) เทคนคการสงเกตการณ (Observation Techniques) แบบทดสอบวนฉยทวไป (Published Diagnostic Test) แบบทดสอบวนฉยทครสราง (Teacher

- made Diagnostic Test) แบบทดสอบมาตรฐาน (Standard Test) เปนตน (3) การประเมนผลรวมสรป (Summative Evaluation) เปนการประเมนเพอ

ตดสนผลการเรยนมจดมงหมายเพอศกษาวาผเรยนมความรทงสนเทาไร ควรตดสนได –ตก ผาน- ไมผาน หรอควรไดเกรดอะไร เปนตน การประเมนผลรวมสรป เปนการประเมนเมอสนสดการเรยน

77

การสอน การสอนของแตละวชาอาจารยจ าเปนตองประเมนใหครอบคลมทกจดประสงค หากมจดประสงคมากครอาจตองเลอกบางจดประสงคโดยการสมเอาเฉพาะจดประสงคทส าคญๆ กได เครองมอทใชในการประเมนผลรวม (เกษมชย และหม, 2545:24) เชน แบบทดสอบทครสราง (Teacher - made Test) แบบมาตราวดภาคปฏบต (Performance rating scales) การประเมนตามสภาพทเปนจรง (Authentic Assessment) การประเมนผลดวยแฟมสะสมผลงานของนกเรยน (Student Portfolio Assessment) การสมภาษณปากเปลา (Oral interview) แบบทดสอบหลงเรยน (Posttest) แบบสอบถาม (Questionaire) การสมภาษณ (Interview) เปนตน

(ข) จ าแนกตามระบบการวดผล แบงออกเปน 2 ประเภทดวยกนคอ (1) การประเมนผลแบบองกลม (Norm-referenced evaluation) เปนการ

ตดสนคณคาของคณลกษณะหรอพฤตกรรมโดยเปรยบเทยบกบผเรยนทอยในกลมเดยวกนทท าขอสอบฉบบเดยวกนโดยมจดมงหมายเพอจ าแนกหรอจดล าดบบคคลในกลมนนๆ ตวอยางของการประเมนแบบองกลม เชนการสอบคดเลอกเขาศกษาตอในสถานศกษา การสอบเขาท างาน การสอบชงทนการศกษา เปนตน การประเมนผลแบบองกลมน (เกษมชย และหม, 2545:8)จะมการแปลงคะแนนทไดจากการสอบวดในแตละครงออกมาในรปแบบคะแนนทใชจดล าดบทเพอความสะดวกในการบอกต าแหนงของนกเรยนแตละคนภายในกลม เชน แปลงเปนคะแนนเปอรเซนตไทล (Percentile Rank) แปลงเปนคะแนนไซล (Decile Rank) แปลงเปนคะแนนควอไทล (Quatile

Rank) แปลงเปนคะแนนทปกต (T-Score) แปลงเปนและคะแนนสแตนไนน (Stannine) แปลงเปนคะแนนซ (Z-score) เปนตน

(2) การประเมนผลแบบองเกณฑ (Criterion–referencedev aluation) เปนการตดสนคณคาของคณลกษณะหรอพฤตกรรมโดยเปรยบเทยบกบเกณฑ ซงเกณฑมทงเกณฑ มาตรฐาน (Standard Criterria) ทมอยแลวหรอเกณฑทผประเมนก าหนดขน (Arbitary Criterria) ในทางปฏบตการประเมนผลสมฤทธทางการเรยน เกณฑจะหมายถง กลมพฤตกรรมตามจดหมายในแตละบทหรอหนวยการเรยนโดยทวไปนยมใชจดประสงคเชงพฤตกรรม (Behavioral objective) หรอกลมของพฤตกรรม(Domain of behavioral)

การประเมนผลแบบองเกณฑมจดมงหมายเพอบงชสถานภาพของผเรยนแตละคนเมอเปรยบเทยบกบเกณฑททดสอบเพอตดสนวาผเรยนบรรลตามวตถประสงคทก าหนดไวหรอไมและมากนอยเพยงใดอนจะน าไปสการปรบปรงการเรยนการสอนเมอผเรยนไมสามารถท าขอสอบไดถงเกณฑ ตองมการสอนซอมเสรมจนกวาจะผานถงเกณฑการประเมนแบบองเกณฑจงเหมาะส าหรบการเรยนการสอนในหองเรยน

78

ดงนนจงสรปไดวา การวดผลและการประเมนผล หมายถง กระบวนการในการตดสนใจ การวนฉยหรอการตราคาสงใดสงหนงอยางมหลกเกณฑ โดยอาศยขอมลหรอรายละเอยดจากการวดเปนหลก เพอประเมนคณภาพ ผลการวดและประเมนผลจะถกตองเหมาะสมเพยงใดยอมขนอยก บการประเมนผลตามความเปนจรง ซงการวดผลและการประเมนผลนนจะตองมความสมพนธกนกบกระบวนการการเรยนการสอนโดยตองค านงถงองคประกอบพนฐานของการเรยนการสอนกลาวคอ จดมงหมายของการสอน พฤตกรรมพนฐานของผเรยนการเรยนการสอน การวดผลและการประเมนผล และมการปรบปรงแกไขการวดผลและประเมนผลอยตลอดเวลาเพอปรบปรงการวดผลและการประเมนผลใหมประสทธภาพมากยงขนและนอกจากน ผทท าหนาทวดผลและประเมนผลจะตองเปนผทมคณธรรม จรยธรรม กลาวคอ มความซอสตยสจรต มความยตธรรม มความขยนอดทน มความละเอยดถถวนและความตรงตอเวลา เปนตน เพอใหการวดผลและประเมนผลด าเนนไปอยางถกตองไมเกดปญหาและไดผลเปนทนาเชอถอ 2.3 นโยบายมหาวทยาลยฟาฏอนดานการสรางจตรส านกใหกบชมชนดานสนตภาพ 2.3.1 เผยแผต ารา 2.3.1.1 หนงสอ อสลามศาสนาแหงสนตภาพ

ตนฉบบเดมของหนงสอเลมนเปนบทความวชาการภาษาอาหรบทน าเสนอโดย ดร.อสมาอลลตฟ จะปะกยา อธการบดวทยาลยอสลามยะลา ในการสมมนาทางวชาการนานาชาต หวขอ “อสลามและสนตภาพ” จดโดยวทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตปตตาน ระหวางวนท 16-17 สงหาคม 2006 และไดแกไขเพมเตมโดยผเขยนอกครงเพอแปลเปนภาษาไทยและจดพมพเปนเลมส าหรบเผยแพรแกสงคมทวไป

หนงสอเลมนไดน าเสนอค าชแจงหลายประการเกยวกบกระบวนการสรางสนตภาพในอสลามในมตตางๆทกระดบ ทงหมดนนลวนเปนการยนยนถงความบรสทธของอสลามทถกประทานลงมาจากพระผเปนเจาเพอใหเปนศาสนาแหงสนตภาพ และเปนการลบลางขอกลาวหาและความเขาใจผดของบรรดาผทไมรถงขอเทจจรงของอสลามวามสนตภาพเปนแกนหนงของหลกค าสอนอนบรสทธและหนงสอเลมนสามารถทจะสอถงเจตนารมณอนบรสทธของอสลาม และของผเขยนทไดทมเทกายใจเพอน าเสนอสจธรรมแหงอสลามมาเผยแผใหสงคมไดรบร และมงมนเพอน าเสนอและสนบสนนกระบวนการสนตภาพในรปลกษณของอสลามทงในระดบภมภาคและประชาคมระหวางประเทศเสมอมา อยางนอยทสดการน าเสนอ “อสลม ศาสนาแหงสนตภาพ” คงเพยงพอทจะยนยนถงความคดและส านกของผเขยนทแสดงออกถงความรกและจตทใฝสนตภาพ ซงปรากฏใหเหนชดเจนในความอตสาหะและความตงใจทจะพนฟและน าสงทดสสงคมโดยรวมตลอดมา

79

2.3.1.2 หนงสอ เราคอประชาชาตเดยวกน หนงสอเราคอประชาชาตเดยวกน เปนหนงสอทเขยนขนเนองจากในปจจบน ความ

เขาใจและจตส านกดานความเปนประชาชาตเดยวกนอนเปนวธการด าเนนชวตของประชาชาตอสลามทแทจรงเกอบจะถกลบเลอนจากมโนคตของชาวมสลมสวนใหญทอาศยอยประเทศน จนกลายเปนสงคมทอดมดวยความขดแยง แตกแยก และวนวายทยากแกการเยยวยา ดวยจตส านกแหงความรบผดชอบทเทาทวคณในการใหค าชแจงเกยวกบขอเทจจรงของความเปนประชาชาตเดยวกนแกสงคมมสลม ผเขยนจงไดเรยบเรยงบทความชนนเพอชแจงใหทกคนจะไดประจกษถงความหมายทแทจรงของความเปนประชาชาตเดยวกน โดยหวงวาจะสามารถเปนแนวทางในการตอสตอไปในอนาคต

2.3.1.3 หนงสออนนะซฮะอ หนงสออนนะซฮะอเปนหนงสอทเขยนขนเนองจากพนองมสลมบางกลมยงเขาใจ

คลมเครอเกยวกบความหมายของ “อมมะฮ วาหดะฮ17” อนเปนวธชวตของอะฮลสสนนะฮวลญะมาอะฮ18 เปนเหตใหเกดขอพพาท การกลาวหาและโจมตฝายทมความเหนตาง จนเกดความขดแยงทรนแรงและแบงผกแบงฝาย ดงนน ผเขยนจงประสงคจะมอบค านะศหะฮ19แดสงคมมสลมผานหนงสอเกยวกบการนะศหะฮ องคประกอบ เงอนไขและมารยาทเลมน เพอใชเปนคมอในชวตการตอสของอะฮลสสนนะฮ วลญะมาอะฮ และบรรเทาความขดแยงและขอพพาทในระหวางพนองมสลม อนน าไปสความเปนเอกภาพดานแนวคด และฟนฟปญญาใหบรรเจดและปกปองเอกภาพของ “อมมะฮ วาฮดะฮ” ผานกระบวนการตกเตอนอยางเปนระบบ

2.3.1.4 หนงสอ 12 โอวาท หน ง ส อ 12โอ ว าท แ ด ค รอบค ร วช า ว ม อย . เ ข ยน ข น โดย อ ธ ก า รบ ดมหาวทยาลยฟาฏอน มวตถประสงคเพอเชญชวน ผบรหาร คณาจารย บคลากร และนสตนกศกษาของมหาวทยาลยฟาฏอนมปฏบตคณงามความดดวยวญญาณของการท างานรวมกนเปนหมคณะดวยความบรสทธใจ มนคงตอเนองบนพนฐานโอวาท 12 ประการน และพรอมใจกนรบอะมานะฮของอลลอฮ และรอซล อะมานะฮทมความมงมนท าใหตนเองและมวลมนษยหลดพนจากความมดมนของการปฏเสธศรทธา การตงภาค ความไมร ความอตรในศาสนา สอาทตยอทยแหงความศรทธา ความบรสทธใจ อสลามและซนนะฮ และทกคนตางรบอะมานะฮ20ในการสรรคสราง

17

อมมะฮ วาหดะฮ คอประชาชาตเดยวกน 18

ของอะฮลสสนนะฮวลญะมาอะฮ คอบรรดาผทตามแนวทางของทานศาสทตมฮมมด 19

นะศหะฮ คอ การตกเตอน 20

อะมานะฮ คอ หนาทหรอความรบผดชอบ

80

สงคมมะดะนยทอยบนพนฐานกฎเกณฑทอลลอฮ ไดก าหนดไว และแนวทางของทานนบมฮมมด ภายใตการอรรถาธบายจากบรรดานกวชาการมสลมผไดรบการยอมรบ และเพอเปนการตกเตอนเพราะศาสนาคอการตกเตอน ซงประกอบดวย 12 โอวาท ดงน

(1) ขอใหทกทานย าเกรงตออลลอฮ ผทรงรอบรและผทรงวทยญาณ (2) ขอใหทกทานทเปนมสลมนจงหมนละหมาดฟรฎหาเวลาทกครงพรอมญะ

มาอะฮทมสยด สวนมสลมะฮขอใหละหมาดในชวงตนเวลาทกครงดวย อานอลกรอานเปนกจวตรประจ าวน อานอซการนะบะวยะฮทกเชาเยน ซกรและละหมาดสนตตางๆ (3) ขอใหทกทานมงมนในการเพมพนความรแกตนเองและใหความส าคญกบภาษาตางๆ

(4) ขอใหทกทานถกทอสายสมพนธแหงความเปนภารดรภาพในอสลามทพนผกในครอบครวอนเดยวกนอยางแนนแฟน บนหลกการวะลาอ ท าความรจก ถามไถทกขสขอยางใกลชด ใหและรบสลามดวยใบหนาทยมแยมและอนๆทสามารถท าใหเกดความรกซงกนและกน

(5) ขอใหทกทานพงตระหนกวา มนษยทกคนลวนเปนบาวของอลลอฮ ลกหลานของนบอาดมและประชาชาตของนบมฮมมด ใหเผยแผโดยการใชหลกวทยปญญาอนลมลก

(6) ขอใหทกทานมงมนและใหความส าคญกบการบรหารเวลาอยาง มประสทธภาพ

(7) จงหมนรกษาละหมาดซฮรพรอมญะมาอะฮ ณ มสยดอลหะรอมยนในมหาวทยาลย

(8) ขอใหทกทานท างานดวยความมงมนโดยปฏบตตามและยดมนในกฎระเบยบตางๆ

(9) พงสวมใสอาภรณตามบทบญญตของอสลามทเนนความสะอาด มความสงางาม ความพอเพยงและปกปดเอาเราะฮ ไมคลอยตามแฟชนญาฮลยะฮ

(10) ขอใหทกทานรกษาประกาศ กฎระเบยบขอบงคบ และขอก าหนดของมหาวทยาลยอยางเครงครด

(11) ขอใหทกทานรกษาความสะอาดเรยบรอย ความสงบและความสวยงามของมหาวทยาลย

(12) ขอใหทกทานหางไกลจากบรรยากาศแหงการลวงละเมด ระมดระวงความสมพนธทหะรอมระหวางชายหญงอยางเครงครด

81

2.3.1.5 หนงสอสทธชนตางศาสนกในประเทศอสลาม หนงสอสทธชนตางศาสนกในประเทศอสลาม เปนหนงสอทเขยนโดย ดร.ศอลฮ

บนฮเซน อลอายด แปลโดยมฮมมด อลฟารต แปลเปนภาษามลาย ผเขยนมวตถประสงคเพอใหรวาอสลามไดใหสทธตางๆ ของศาสนกชนทอยภายใตการปกครองของอสลามหรอในประเทศมสลมดวยความยตธรรม โดยเฉพาะทานนบมฮมมด คอลฟะฮ อรรอซดนและบรรดาคอลฟะฮอนๆ การปฏบตของพวกเขาจะปฏบตดวยความยตธรรมถงแมประชาชนทอยภายใตการปกครองจะไมใชมสลมกตามและเพอเปนค าตอบส าหรบขอกลาวหาตางๆจากศตรอสลามทไดกลาวอสลามวา หวรนแรง กอการราย ซงพวกเขามวตถประใหคนในโลกเกดโรคกลวอสลาม หนงสอเลมสามารถใหค าตอบส าหรบบคคลทมความเขาใจผดๆเกยวกบอสลามและสามารถท าใหเขาใจถงสนตภาพทอยภายใตการปกครองของอสลาม จากผลการศกษาวจยเอกสารดงกลาวขางตน จะเหนไดวามหาวทยาลยฟาฏอนมนโยบายหลกๆ ในการสรางสนตภาพในสามจงหวดชายแดนภาคใตและสงคมโลกมอย 3ดาน สามารถสรปไดดงน (ก)นโยบายของมหาวทยาลยฟาฏอนดานการเปดหลกสตรและรายวชาทสนบสนนสนตภาพ ซงประกอบดวยหลกสตรอสลามศกษา หลกสตรมหาบณฑตการเมองการปกครอง รายวชาอลกรอาน รายวชาสนตศกษา และรายวชาการจดการสถานการณความไมสงบในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต โดยเฉพาะรายวชาอลกรอานและรายวชาสนตศกษาเปนรายวชาบงคบใหนกศกษาทกคนตองลงเรยนเพราะตองการใหนกศกษามพนฐานในเรองสนตภาพและตองการใหนกศกษาเปนบคคลทรกสนตภาพ นคอนโยบายหนงทมหาวทยาลยฟาฏอนใหความส าคญทจะท าใหนกศกษาและบคลากรของมหาวทยาลยฟาฏอนมแนวคดในการสรางสนตภาพในสามจงหวดชายแดนภาคใตและสงคมโลก

(ข)นโยบายของมหาวทยาลยฟาฏอนดานการผลตบณฑตเพอสรางสนตภาพในสงคม

มหาวทยาลยฟาฏอนมนโยบายในการผลตบณฑตเพอสรางสนตภาพโดยผานหลกสตรการเรยนการสอน ผานกจกรรมตางๆ เชน กจกรรมกยามลลยล21 กลมศกษาอลกรอานและอบรมแกน าตางๆ ซงสงเหลานทจะท าใหนกศกษาและบคคลกรมแนวคดในเรองสนตภาพในแนวทางเดยวกน ในจดนแหละทมหาวทยาลยฟาฏอนมผลผลตเกอบๆหมนคน รวมถงปรญญาตร ป.

บณฑต และปรญญาโท ทงหมดนเราไมเคยไดขาววาบณฑตของเรามปญหาความขดแยงหรอตอตาน

21

กจกรรมกยามลลยล คอ กจกรรมในเวลากลางคนโดยมารวมกนนอนทมสยดเพอตกเตอนกน ละหมาดในเวลาหลงเทยงคนเปน

ตน

82

สนตภาพ โดยสวนใหญแลวจะมสวนรวมในการสรางสนตภาพในต าแหนงตางๆ เชน อาจารย คร อสตาด นกธรกจ นกการเมอง สมาชกองคการบรหารสวนต าบล ผใหญบานและผรบเหมางานตางๆ จะท างานในต าแหนงใดกตามทงหมดเกอบรอยเปอรเซนพวกเขามสวนรวมในการสรางสนตภาพในทกๆ พนททสงคมตองการสนตภาพ (ค)นโยบายของมหาวทยาลยฟาฏอนดานการสรางจตส านกใหกบชมชนดานสนตภาพ

มหาวทยาลยฟาฏอนมความพยายามทจะท าใหองคกรแหงน เปนองคกรแหงการเรยนรและองคกรแหงสนตภาพในรปแบบอสลามผานการน าเสนอสนตภาพตางๆใหกบคนในชมชน สงคมและประเทศชาต ผานการเขยนต ารา เชน หนงสออสลามศาสนาแหงสนตภาพ หนงสอเราคอประชาชาตเดยวกน หนงสออนนะซฮะฮ หนงสอ 12โอวาท อธการบดและหนงสอสทธมนษยชนในอสลาม สงเหลานอาจท าใหคนในสงคมมความรและสามารถสรางสนตภาพในชมชนทตนอยได สวนการน าเสนอบนเวทตางๆ เพอใหมนษยเขาใจและมความรสกรกสนตภาพและทส าคญมากกวานนคอมนษยทกคนใหความส าคญในการสรางสนตภาพในสามจงหวดชายแดนภาคใตและสงคมโลก