5

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ การวจยเพอศกษาความคมคาและประโยชนทไดรบตอการใชบรการสานกงานบญชของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม และความสาเรจจากการใหบรการของสานกงานบญชในเขตกรงเทพมหานคร ผวจยไดศกษาเอกสารและผลงานวจยทเกยวของเพอเปนพนฐานในการศกษาโดยไดจดสาระสาคญตามลาดบ ดงน 2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรการ 2.2 แนวคด ทฤษฎความถกตองตามกฎหมาย 2.2.1 แมบทการบญช 2.2.2 พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 2.2.3 พระราชบญญตวชาชพ พ.ศ. 2547 2.3 แนวคดเกยวกบสภาพแวดลอมของการบญช 2.4 การประกอบธรกจของสานกงานบญชในเขตกรงเทพมหานคร 2.4.1 ธรกจการใหบรการ 2.4.2 ธรกจการใชบรการ 2.5 งานวจยทเกยวของ 2.1 แนวคดและทฤษฎเกยวกบการบรการ แนวคดทฤษฎของการใหบรการ หมายถง ความรอยางหนงทจะตองใชอยางถาวรและเปนปกตในการผลตการใหบรการ อยางเปนประเพณและธรรมเนยมปฏบตความรนไดมการสะสมในรปแบบเปนทรกนในทกษะทเชยวชาญ ของประชาชนทเกยวของในการใหบรการ (Routio, 2007)

6

รปท 2.1 กจกรรมการใหบรการ ทมา : Routio (2007).

เปาหมายของการใหบรการ คอ การมการใหบรการทงายกวา เพอมภาพรวมของการใหบรการทดขน และมความแตกตางกนในการใหบรการ (Routio, 2007) จดสาคญของทฤษฎของการใหบรการในปจจบน คอ ไดรวมวทยาการสมยใหม (Technology) การประหยดทางเศรษฐกจ (Economy) คณภาพ (Quality) ทนการ (Timely) ปลอดภย (Safety) จงใจ (Motivation) และมจตวทยา (Psychology) ในการใหบรการ นอกจากน ธรกต นวรตน ณ อยธยา (2544 , 95) ไดกลาวถงแนวคดในการประเมนคณภาพการบรการของ Parasuraman และคณะวา ผลลพธทเกดจากการทลกคาประเมนคณภาพของการบรการทลกคาไดรบเรยกวา “คณภาพของการบรการทลกคารบร” (Perceived Service Quality) ซงจะเกดขนจากการทลกคาทาการเปรยบเทยบ “บรการทไดรบ” (Perceived Services) ซงเกดขนหลงจากทลกคาไดรบการบรการแลวกบความคาดหวงตอการบรการทจะไดรบ (Expected Services) โดย Parasuraman และคณะ (Parasuraman, Zeithaml, berry, 1994 : 201 – 230) มเกณฑในการประเมนคณภาพของบรการ แบงเปน 5 เกณฑ ดงตอไปน 1. ความไววางใจ/นาเชอถอ (Reliability) ความสามารถในการใหบรการในระดบหนงทตองการอยางถกตอง (Accurate Performance) และไววางใจ (Dependable) 2. ความมนใจ (Assurance) ผใหบรการมความรและทกษะทจาเปนในการบรการ (Competence) มความสภาพและเปนมตรกบลกคา (Courtesy) มความซอสตยและสามารถสรางความมนใจใหแกลกคาได (Credibility) และความมนคงปลอดภย (Security)

กจกรรมการใหบรการ (Service Activity)

ลกคา

คาขอใชบรการ การวางแผนการบรการ

การใหบรการ

7

3. สงทสามารถจบตองได/รปลกษณ (Tangibles) สงอานวยความสะดวกตาง ๆ สภาพแวดลอม เครองมอและอปกรณตาง ๆ 4. ความใสใจ/การดแลเอาใจใส (Empathy) ความสามารถในการเขาถงไดโดยสะดวกและสามารถตดตอไดงาย (Easy Access) ความสามารถในการตดตอสอสาร (Good Communication) และเขาใจลกคา (Customer Understanding) 5. การตอบสนองตอบลกคา (Responsiveness) ความเตมใจทจะใหบรการทนท (Promptness) และใหความชวยเหลอเปนอยางด (Helpfulness) นอกจากนยงไดกาหนดเครองมอในการวดระดบคณภาพการใหบรการ (Service Quality) ประกอบดวย 22 รายการกระจายมาจาก 5 องคประกอบของคณภาพการใหบรการคอ รปลกษณ (Tangible) ประกอบดวย 1. ความทนสมยของอปกรณ 2. สภาพแวดลอมของสถานทใหบรการ 3. การแตงการของพนกงาน 4. เอกสารเผยแพรขอมลเกยวกบการบรการ ความนาเชอถอ (Reliability) ประกอบดวย 1. ความสามารถของพนกงานในการใหบรการไดตรงตามทสญญาไว 2. การเกบรกษาขอมลของลกคาและการนาขอมลมาใชในการใหบรการแกลกคา 3. การทางานไมผดพลาด 4. การบารงรกษาอปกรณเครองมอใหพรอมใชงานเสมอ 5. การมจานวนพนกงานเพยงพอตอการใหบรการ การตอบสนอง (Responsiveness) ประกอบดวย 1. มระบบการใหบรการทใหบรการไดรวดเรว 2. ความพรอมของพนกงานในการใหคาแนะนาปรกษาแกลกคา 3. ความรวดเรวในการทางานของพนกงาน 4. ความพรอมของพนกงานในการใหบรการลกคาทนททตองการ การใหความมนใจ (Assurance) ประกอบดวย 1. ความรความสามารถของพนกงานในการใหขอมลขาวสารเกยวกบการบรการ 2. การสรางความปลอดภยและเชอมนในการรบบรการ

8

3. ความมมารยาทและความสภาพของพนกงาน 4. พฤตกรรมของพนกงานในการสรางความเชอมนในการใหบรการของธนาคาร การดแลเอาใจใส (Empathy) ประกอบดวย 1. การใหความสนใจและเอาใจใสลกคาแตละคนของพนกงานบรการ 2. เวลาในการเปดใหบรการใหความสะดวกแกลกคา 3. โอกาสในการรบทราบขอมลขาวสารตาง ๆ ของกจการผรบบรการ 4. ความสนใจลกคาอยางแทจรงของพนกงาน 5. ความสามารถในการเขาใจความตองการเฉพาะของลกคาอยางชดเจน อยางไรกตาม Hill and Needey (2008) ใหความเหนวา มมมองของลกคาในการเลอกใชบรการวชาชพตาง ๆ เชนบญชนน มความแตกตางอยางมากมายจากการเลอกใชบรการทวไป เชน บรการทาความสะอาด ฯลฯ เนองจากการเลอกใชบรการของวชาชพนน นอกจากจะตองพจารณาปจจยทวไปของการใหบรการแลว ยงตองคานงถงปจจยเฉพาะทแตกตางกนของแตละวชาชพดวย เชน ความรความ สามารถของผใหบรการ ซงมผลตอการเลอกใชบรการหรอการตดสนใจใชบรการตอลกคา (จฑามน สทธผลวนชกล, 2550) 2.2 แนวคดทฤษฎความถกตองตามกฎหมาย ทฤษฎนอยบนแนวคดของสญญาขอตกลง และสทธทางสงคมและการอยรวมกนทองคกรเหลานนจะตองกระทาตามกฎหมาย ซง O’Donovan (2002) แนะนา 4 กลยทธทซงบรษทสามารถยอมรบไปปฏบตตามเพอแสวงหาความถกตองตามกฎหมาย มดงตอไปน คอ กลยทธท 1 บรษทจะแสวงหาการใหการศกษา อบรม หรอ แจงใหสาธารณชนทราบเกยวกบการเปลยนแปลงใด ๆ ในผลการดาเนนงานทสงผลถงความสาเรจและการกระทาในกฎระเบยบเพอลดชองวางระหวางการกระทาของบรษทและความคาดหวงของสงคม กลยทธท 2 บรษทจะแสวงหาการเปลยนแปลงการสงเกตเหนของสาธารณชนทเกยวของแตไมเปลยนแปลงความประพฤตทแทจรง เพอลดชองวางเนองจากการสงเกตเหนทผดพลาดของสาธารณชน กลยทธท 3 บรษทจะแสวงหาการสงเกตเหนของการควบคมในองคกรไดอยางมความชานาญ โดยทาใหหนเหจากความเอาใจใสจากปญหาของความกงวนใจเพอหลกเลยงการกระทาในปญหาอนทขดแยงกบสาธารณชนหรอองคกรทควบคมตามกฎหมาย

9

กลยทธท 4 บรษทจะแสวงหาการเปลยนแปลงความคาดหวงภายนอกของผลการดาเนนงานทสงผลถงความสาเรจเมอสาธารณชนมตอความคาดหวงไมถกตอง หรอขาดเหตผล แนวคดทฤษฎนโดยทวไปเหนดวยในการทบรษทเปลยนแปลงการกระทา หรอพยายามทจะเปลยนการสงเกตเหนของการกระทา สงเหลานบรษทจะตองเปดเผยขอมลในรายงานประจาป มฉะนนผทเกยวของกบบรษทจะไมทนระวงตวในการกระทาทไดทาไปของบรษท และเปนการสรางปญหาในความพยายามทบรษทจะทาใหเปนผลสาเรจไดโดยถกตองตามกฎหมาย Guthrie and Parker (1989) ไดมรายงานการยนยนเพมเตม โดยขอมลทถกตองแนนอนจากการเปดเผยขอมลของคณะกรรมการบรษทสามารถสอสารกบผทเกยวของ (Stakeholders) ถงผลการดาเนนงานทนาเชอถอและทาใหมความมนใจมากขนเพราะมการเปดเผยขอมลเกยวกบผลการดาเนนงานทงขอมลทเกยวกบการเงน และไมเกยวกบขอมลทางการเงนของบรษท 2.2.1 แมบทการบญช แมบทการบญชถอเปนเรองจาเปนทวงการบญชตองมไวเพอใชในการวางแนวคดและหลกการทางบญชใหเปนลายลกษณอกษร โดยรวบรวมไวอยางเปนระบบ เพอสอใหทกฝายทเกยวของกบงบการเงนไดเขาใจตรงกนถงหลกการและมาตรฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงน แมบทการบญชถอเปนพนฐานในการสอสารระหวางบคคล 3 ฝาย อนไดแก คณะกรรมการมาตรฐานการบญช ผจดทางบการเงนและผใชงบการเงน ทงนเนองจากแมบทการบญชถอเปนกตกาทางบญชททาใหงานของทกฝายดาเนนไปดวยความเขาใจ อยางทถกตองตรงกนตามรายละเอยด ดงน คณะกรรมการมาตรฐานการบญช ใชแมบทการบญชเปนแนวทางในการกาหนดมาตรฐาน มาตรฐานการบญชทกฉบบทประกาศใชตองอยในกรอบของแนวคด และหลกการทแมบทการบญชระบไว ดงนน แมบทการบญชทาใหมาตรฐานการบญชมความสอดคลองกน และชวยใหคณะกรรมการมาตรฐานการบญชมความสมาเสมอและตอเนองในการออกกฎแมวาผทไดรบเลอกใหดารงตาแหนงในคณะกรรมการมาตรฐานการบญชจะเปลยนแปลงไป แนวคดและหลกการในแมบทการบญชชวยใหคณะกรรมการมาตรฐานการบญชมจดยนในการกาหนดมาตรฐานทาใหมาตรฐานการบญชทกาหนดขนเปนกลาง และปราศจากอทธพลของกลมผลประโยชนทมกพยายามผลกดนใหขอกาหนดในมาตรฐานการบญชเปนไปตามความประสงคของบคคลในกลม คณะกรรมการมาตรฐานการบญชตองตระหนกวา มาตรฐานการบญชทมหลกการจะสรางความเชอถอและเพมความเชอมนใหกบงบการเงนทจดทาขนตามมาตรฐานการบญชนน ผจดทางบการเงนใชแมบทการบญชในการตความขอกาหนดในมาตรฐานการบญช เพอนาขอกาหนดดงกลาวมาปฏบตใหถกตองขณะจดทาและนาเสนองบการเงน แมบทการบญชยงชวยใหแนวทางในการปฏบตทางบญชเกยวกบเรองทไมมมาตรฐานกาหนดไว ไมวาจะเปนเรองปลกยอยทมาตรฐานการบญชไมครอบคลมถง หรอเปนเรองใหมทมาตรฐานการบญชยงไมไดกาหนดขน

10

ผใชงบการเงนใชแมบทการบญชในการตความมาตรฐานการบญชเพอเขาใจขอมลของงบการเงนทจดทา และนาเสนอภายใตกรอบของแมบทการบญช แมบทการบญชชวยใหผใชงบการเงนเขาใจถงขอบเขตของขอมลในงบการเงน และความหมายของขอมลทผจดทางบการเงนตองการสอสาร ในแมบทการบญชระบวา “แมบทการบญชนกาหนดไวเพอวางแนวคดทเปนพนฐานในการจดทา และนาเสนองบการเงนแกผใชงบการเงนทเปนบคคลภายนอก โดยมวตถประสงคเพอ 1. เปนแนวทางสาหรบคณะกรรมการมาตรฐานการบญชในการพฒนามาตรฐานการบญชในอนาคต และในการทบทวนมาตรฐานการบญชทมอยในปจจบน 2. เปนแนวทางสาหรบคณะกรรมการมาตรฐานการบญชในการปรบขอกาหนดมาตรฐาน และการปฏบตทางบญชทเกยวของกบการนาเสนองบการเงนใหสอดคลองกนโดยถอเปนหลกเกณฑในการลดจานวนทางเลอกของวธการบนทกบญชทเคยอนญาตใหไช 3. เปนแนวทางสาหรบผจดทางบการเงนในการนามาตรฐานการบญชมาปฏบต รวมทงเปนแนวทางในการปฏบตสาหรบเรองทยงไมมมาตรฐานการบญชรองรบ 4. เปนแนวทางสาหรบผสอบบญชในการแสดงความเหนตองบการเงนวาไดจดทาขนตามมาตรฐานการบญชหรอไม 5. ชวยใหผใชงบการเงนสามารถเขาใจความหมายของขอมลทแสดงในงบการเงนทจดทาขนตามมาตรฐานการบญช 6. ใหผสนใจไดทราบขอมลเกยวกบแนวทางในการกาหนดมาตรฐานการบญชของคณะกรรมการมาตรฐานการบญช ดงนนแมบทการบญชครอบคลมถง วตถประสงคของงบการเงนลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน องคประกอบของงบการเงนและคานยาม การรบรรายการ และแนวคดเกยวกบทน และการรกษาระดบทน ซงเปนหลกการพนฐานในการจดทาและนาเสนองบการเงน ในภาพรวมจงกลาวโดยสรป ไดวา แมบทการบญชเปนเรองสาคญทนกบญชตองเขาใจอยางถองแทอนจะทาใหนกบญชสามารถนาแมบทการบญชมาชวยตความในมาตรฐานการบญชทมอยและนาไปประยกตใชกบการปฏบตทางบญชทงทเปนเรองปลกยอย และเรองใหมทไมมมาตรฐานกาหนด แมบทการบญชทาใหนกบญชสามารถคาดคะเนไดวามาตรฐานการบญชทจะออกใหมมแนวโนม และหลกปฏบตอยางไร แมบทการบญชชวยใหคณะกรรมการมาตรฐานการบญชออกกฎไดอยางสอดคลองกนและฉบไวขน ดงนน แมบทการบญชชวยใหผสอบบญช ผจดทางบการเงนและผใชงบการเงน เขาใจเนอหาของมาตรฐานการบญช และวธปฏบตทางบญชไดลกซงยงขน ในทสดแมบทการบญชจะชวยใหทกฝายทเกยวของกบงบการเงนสอสารกนไดอยางมประสทธภาพ และปราศจากความเขาใจผด

11

2.2.2 พระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ในพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ไดบญญตถงหนาทของผทาบญชและความรบผดชอบ ของผทาบญช ไดประกาศในราชกจจานเษกษา เลม 117 ตอนท 41 ก. ลงวนท 12 พฤษภาคม 2543 (สมนา เศรษฐนนท, 2546 หนา 56) มดวยกนทงหมด 45 มาตรา 5 หมวดและ บทเฉพาะกาลโดยมรายละเอยดของพระราชบญญตนในภาคผนวก ก แตในทนจะไดกลาวถงพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ในสวนทเกยวของกบหนาทและความรบผดชอบของผทาบญชโดยจะไดชแจงถงหนาทความรบผดชอบของผประกอบธรกจกอนดงน หนาทความรบผดชอบของผประกอบธรกจ (กรรมการบรษท,หนสวน,ผจดการ, ผแทน ทไดรบแตงตง) ตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ.2543 ไดกาหนดหนาทของผบรหารกจการ ซงในพระราชบญญตนใชคาวา “ผมหนาทจดทาบญช” ไดแก

• หางหนสวนจากด หางหนสวนสามญนตบคคล • บรษทจากด • บรษทมหาชนจากด • นตบคคลทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศและเขามาประกอบธรกจในประเทศไทย • กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร • สถานทประกอบธรกจเปนประจา (สานกงานสาขา) • บคคลธรรมดาตามทรฐมนตรวาการกระทรวงพาณชยประกาศใหตองทาบญช

“ผมหนาทจดทาบญช” ดงกลาวขางตนจะดาเนนการโดย “ผทกระทาการแทน” นตบคคล หรอธรกจหมายถงบคคลดงตอไปน 1. หนสวนผจดการ ของหางหนสวนจากด และหางหนสวนสามญนตบคคล ในการจดทะเบยนเปนหางหนสวนจดทะเบยน คอ หางหนสวนจากดและหางหนสวนสามญนตบคคล โดยปกตจะมการจดทะเบยนวาผใดเปน “หนสวนผจดการ” ผนนคอผทจะตองรบผดชอบในการปฏบตตามกฎหมายฉบบน 2. กรรมการบรษท ของ บรษทจากด และ บรษทมหาชนจากด

ในการจดทะเบยนเปนบรษทจากดและบรษทมหาชนจากด จะตองจดทะเบยนวาผใดเปนกรรมการบรษท และอานาจกรรมการวาใครจะเปนผมอานาจทาการแทนและผกพนบรษทไดและวธใดซงอาจจะเปนคนเดยวหรอหลายคนกได ผทถกระบวาเปน “กรรมการผมอานาจ” ผนนจะตองรบผดชอบในการปฏบตตามกฎหมายฉบบน

12

ในกรณเปนบรษทมหาชนจากด จะตองจดทะเบยนวา ผใดเปนกรรมการบรษท ซงตามพระราชบญญตบรษทมหาชนจากด พ.ศ. 2535 ไดกาหนดใหจะตองมคณะกรรมการบรษท ไมนอยกวา 5 คน และคณะกรรมการไดจดทะเบยนระบอานาจใหกรรมการคนใดคนหนงหรอ หลายคนเปน “กรรมการผมอานาจทาการแทน” กรรมการผมอานาจดงกลาว ตองรบผดชอบ ในการปฏบตตามกฎหมายฉบบน 3. ผกระทาการแทนทไดรบแตงตงจากนตบคคลตางประเทศ ของ – นตบคคลตางประเทศ ทเขามาประกอบธรกจในประเทศไทย นตบคคลตางประเทศทเขามาประกอบธรกจในประเทศไทย (ไมตองจดทะเบยนกบกระทรวงพาณชยยกเวนประกอบธรกจตองไดรบอนญาตกจะตองขออนญาตตอกรมทะเบยนการคา ตามพระราชบญญตการประกอบธรกจของคนตางดาว พ.ศ. 2542) ผแทนทไดรบแตงตงจากตางประเทศ ใหรบผดชอบเกยวกบการประกอบธรกจในประเทศไทยจะตองเปนผรบผดชอบตามกฎหมายฉบบน 4. ผกระทาการแทนทไดรบแตงตงของ - กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร หมายถง กจการทดาเนนการรวมกนเปนทางการคาหรอกาไรระหวางบรษทกบบรษท บรษทกบหางหนสวนนตบคคล หางหนสวนนตบคคลกบ หางหนสวนนตบคคล หรอระหวางบรษทและหรอหางหนสวนนตบคคลกบบคคลธรรมดา คณะบคคลทมใชนตบคคล หางหนสวนสามญหรอนตบคคลอน กจการรวมคาฯ ไมตองจดทะเบยนกบกระทรวงพาณชย แตจะตองไปขอมบตรภาษเพอยนเสยภาษตอกรมสรรพากร ผแทนทไดรบแตงตงใหประกอบธรกจของกจการรวมคาฯ จะตองเปนผรบผดชอบตามกฎหมายฉบบน 5. ผจดการ ของ - สถานทประกอบธรกจเปนประจา (สานกงานสาขา) ในการทาธรกจอาจจะแยกสถานทออกไปจากสานกงานใหญทเปนบรษทหรอหางหนสวน การแยกสถานทออกไปนนจะถอวาสถานทแหงนนเปน “สานกงานสาขา” และมหนาทจะตองทาบญชตามกฎหมายฉบบนกตอเมอเขาขายองคประกอบ 3 ประการ คอ (1) มสถานทแยกออกไปประกอบธรกจเปนประจาจากสานกงานใหญ (2) มพนกงานประจา (3) มการประกอบกจการเพอหารายได ณ สถานทแหงนน เชน มการขายสนคาหรอบรการ ณ ทแหงนน

13

ในการจดตง “สานกงานสาขา” ดงกลาวจะจดทะเบยนกบนายทะเบยนหนสวนบรษท หรอไมกตาม หากเขาขายตาม (1) – (2) กมหนาทตองจดทาบญช “ผจดการ” ทไดรบมอบหมายใหประกอบธรกจของสถานทแหงนน จะตองเปนผมหนาทจดทาบญชตามกฎหมายฉบบน ในทางปฏบต “กรรมการผมอานาจ” หรอ “หนสวนผจดการ” หรอ “ผจดการ” หรอ “ผแทนทไดรบแตงตง” แลวแตกรณอาจมหลายคน ผมหนาทรบผดชอบ คอ ผทไดรบมอบหมายใหเปนผควบคมดแลการจดทาบญช หากไมมการมอบหมายจะตองรบผดชอบทกคน เวนแตจะพสจนไดวาตนเองไมเกยวของ

ความรบผดชอบ (เฉพาะตว) ในบางกรณ “กรรมการบรษท” หรอ “หนสวนผจดการ” หรอ “ผจดการ” หรอ “ผแทนทไดรบแตงตง” แลวแตกรณ อาจจะมอบหมายใหผใดผหนงเปนผกระทาการแทน ในการควบคมและรบผดชอบเรองการจดทาบญช แตอยางไรกตาม หากมขอบกพรองในการจดทากไมอาจปฏเสธได เพราะกฎหมายกาหนดใหตองมความรบผดชอบเฉพาะตว ในเรองดงตอไปน 1. ตองจดใหมการจดทาบญชสาหรบการประกอบธรกจของตนเอง โดยมรายละเอยด หลกเกณฑและวธการตามทกาหนดไวในพระราชบญญตการบญช โทษ ปรบไมเกนสามหมนบาท และปรบรายวนอกไมเกนวนละหนงพนบาทจนกวาจะปฏบตใหถกตอง 2. เรมทาบญชตามวนทกาหนด ดงน 2.1 หางหนสวนจากด หางหนสวนสามญนตบคคล บรษทจากด บรษทมหาชนจากด ใหเรมทาบญชนบแตวนทไดรบการจดทะเบยนเปนนตบคคลตามกฎหมาย 2.2 นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศ และเขามาประกอบธรกจในประเทศไทยใหเรมทาบญชนบแตวนทเรมตนประกอบธรกจ ซงหมายถงวนเรมมรายการทางบญช 2.3 กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร ใหเรมทาบญชนบแตวนเรมตนประกอบกจการซงหมายถงวนทเรมมรายการทางบญช 2.4 สถานทประกอบธรกจเปนประจา (สาขา) ใหเรมทาบญชนบแตวนเรมตนประกอบกจการซงหมายถงวนทเรมมรายการทางบญช โทษ ปรบไมเกนสามหมนบาท และปรบรายวนอกไมเกนวนละหนงพนบาท จนกวาจะปฏบตใหถกตอง

14

3. จะตองสงมอบเอกสารทตองใชประกอบการลงบญชใหแกผทาบญชใหถกตองครบถวน เพอใชประกอบการลงบญชตามจรง และตามมาตรฐานการบญช โทษ ปรบไมเกนหนงหมนบาท 4. ตองจดใหมผทาบญชทมคณสมบตตามทอธบดกรมทะเบยนการคากาหนด โทษ ปรบไมเกนหนงหมนบาท 5. ปดบญชทกรอบ 12 เดอน แตในกรณการปดบญชครงแรกใหปดภายใน 12 เดอน นบแตวนเรมทาบญช ถาเปนสานกงานสาขาใหปดบญชพรอมสานกงานใหญ โทษ ปรบไมเกนหนงหมนบาท 6. จดทางบการเงนตามรายการยอทกาหนด และใหผสอบบญชรบอนญาตตรวจสอบเพอยนตอกรมทะเบยนการคา กระทรวงพาณชย ภายในกาหนดเวลา - หางหนสวนจากด หางหนสวนสามญนตบคคล นตบคคลทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศ กจการรวมคา ยนภายใน 5 เดอนนบแตวนปดบญช - บรษทจากด บรษทมหาชนจากด ยนภายใน 1 เดอน นบแตวนททประชมผถอหนอนมตงบดล โทษ ปรบไมเกนหาหมนบาท 7. เกบรกษาบญชและเอกสารประกอบการลงบญชไว ณ สถานททาการ สานกงานสาขาโรงงานหรอโกดงสนคา หรอศนยจดทาบญชดวยคอมพวเตอรระบบ On line หากไปเกบไวทอน นอกเหนอจากสถานทดงกลาวจะตองขออนญาตจากกรมทะเบยนการคา กระทรวงพาณชย โทษ ปรบไมเกนหาพนบาท 8. เกบรกษาบญชและเอกสารประกอบการลงบญชไวไมนอยกวา 5 ปนบแตวนปดบญช โทษ ปรบไมเกนหาพนบาท 9. บญชและเอกสารประกอบการลงบญชสญหายเสยหายตองแจงตอกรมทะเบยนการคาภายใน 15 วน นบแตวนททราบหรอควรทราบการสญหายเสยหาย โทษ ปรบไมเกนหาพนบาท

15

10. นตบคคลทตงขนตามกฎหมายของตางประเทศและบคคลธรรมดาทตองจดทาบญช (ตามประกาศกระทรวงพาณชย) เมอเลกกจการตองสงมอบบญชและเอกสารประกอบการลงบญชตอกรมทะเบยนการคา ภายใน 90 วน นบแตวนเลกประกอบธรกจ โทษ ปรบไมเกนหาพนบาท ความรบผดชอบทสงกวาบคคลอนทกระทาความผด ในกรณเดยวกน นอกจากความรบผดชอบเฉพาะตวดงกลาวขางตนแลวในบางมาตราของกฎหมายฉบบนยงไดกาหนดไววา ความผดในลกษณะดงตอไปนหากเปน “กรรมการผมอานาจ” หรอ “หนสวนผจดการ” หรอ “ผจดการ” หรอ “ผแทน” แลวแตกรณ ไดกระทาความผด โทษจะมากกวาบคคลอนใดทกระทาความผดในลกษณะเดยวกน คอ 1. หากเปนผกระทาใหเกดความเสยหาย ทาลาย ซอนเรน หรอทาใหสญหาย หรอทาใหไรประโยชนเกยวกบบญช หรอเอกสารประกอบการลงบญช โทษ จาคกไมเกนสองป หรอปรบไมเกนสหมนบาท หรอทงจาทงปรบ 2. หากเปนผกระทาหรอสงใหกระทา การลงรายการเทจ แกไข ละเวน การลงรายการในบญชหรองบการเงน หรอแกไขเอกสารประกอบการลงบญช เพอใหผดความจรง โทษ จาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกหมนบาท หรอทงจาทงปรบ

ความรบผดชอบทเปน “สวนตว” นอกจากกระทาในฐานะตวแทนนตบคคล ในกรณทเปนนตบคคลประเภท บรษทจากด บรษทมหาชนจากด หางหนสวนจากด หางหนสวนสามญนตบคคล กรรมการผจดการ หนสวนผจดการ ผแทนนตบคคล หรอบคคลทไดรบมอบหมายใหดาเนนการแทน ซงบคคลดงกลาวทาหนาทในฐานะกระทาการแทนนตบคคล กฎหมายฉบบนไดกาหนดโทษทเปนความรบผดชอบทเปนสวนตวไวดวย เชน หางหนสวนจากด ไมสงงบการเงนถกปรบ 50,000 บาท ตวหนสวนผจดการจะถกปรบอก 50,000 บาท ดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนหรอยนยอมในการกระทาความผดของนตบคคล ผทาบญช คอ ผรบผดชอบในการทาบญชของผมหนาทจดทาบญช ไมวาจะกระทาในฐานะลกจางของผมหนาทจดทาบญชหรอไมกตาม ไดแกบคคลตอไปน (1) กรณเปนพนกงานของผมหนาทจดทาบญช ไดแก - ผอานวยการฝายบญช สมหบญช หวหนาแผนกบญช หรอผดารงตาแหนง ทเรยกชออยางอนทมหนาทรบผดชอบเชนเดยวกบผดารงตาแหนงดงกลาว

16

(2) กรณเปนสานกงานบรการรบทาบญช คอ - สานกงานมไดจดตงในรปคณะบคคล คอ หวหนาสานกงาน - สานกงานจดตงในรปคณะบคคล คอ ผเปนหนสวนทรบผดชอบในการให บรการรบทาบญช - สานกงานทจดตงในรปนตบคคล คอ กรรมการบรษทหรอผเปนหนสวนแลวแตกรณ (3) ผรบจางทาบญชอสระ (คนเดยว) (4) ผชวยผทาบญช “ผทาบญช” ทรบทาบญชเกนกวา 100 ราย จะตองม “ผชวยผทาบญช” - ผทาบญชทไดรบทาบญชใหกบธรกจในลกษณะเปนลกจางของกจการ ตาม (1) หากไดรบทาบญชใหกบธรกจอนๆ ไมวาจะเปนลกษณะเปนลกจาง หรอรบทาบญชโดยอสระจะตองรบทาบญชรวมแลวไมเกน 100 ราย หากเกน 100 ราย จะตองเขาขายผชวยทาบญช ตาม (4) - ผรบจางทาบญชอสระคนเดยว ตาม (3) หากรบทาบญชใหกบธรกจเกน 100 ราย ตองเขาขายหาผชวยผทาบญช ตาม (4) ในธรกจ 1 รายจะมผทาบญชมากกวาหนงคนกไดแตเมอมขอบกพรองในการจดทาบญชจะตองพสจนใหไดวาใครเปนผกระทาความผดซงอาจยงยากในทางปฏบตดงนนจงควรเปนคนเดยวจะชดเจนกวา

การนบจานวนรายทรบทาบญช เนองจากประกาศกรมทะเบยนการคา เรอง กาหนดคณสมบตและเงอนไขของการเปนผทาบญชใหมการนบเศษของ 100 รายไว จงใหนบดงน “ผทาบญช” คนแรก ใหรบทาบญชไดจนถง 150 ราย ในรายท 151 เปนตนไป จะตองม “ผชวยผทาบญช” ทมคณสมบตเชนเดยวกน “ผทาบญช” คนแรก คอ หาก “ผทาบญช” คนแรก ตองใชคณวฒปรญญาตรทางการบญช “ผชวยผทาบญช” กตองมคณวฒปรญญาตรทางการบญชดวยเชนเดยวกน ทงนเนองจากตามกฎหมายกาหนดให “ผชวยผทาบญช” มฐานะเปนผทาบญชตามกฎหมายดวย “ผชวยผทาบญช” รบผดชอบทาบญชใหกบธรกจไมเกน 100 ราย ดงนน หาก “ผทาบญช” คนแรกรบทาบญชจานวนมาก เชน รบทา 350 ราย จะตองนบดงน ผทาบญช รบผดชอบ 150 รายแรก ผชวยผทาบญชคนท 1 รบผดชอบ 100 ราย (รายท 151-250) ผชวยผทาบญชคนท 2 รบผดชอบ 100 ราย (รายท 251-350) กฎหมายไดกาหนดใหนบเศษเฉพาะ “ผทาบญช” คนแรกเทานน

17

“ผชวยผทาบญช” จะตองแจงขอมลตอกรมทะเบยนการคา เชนเดยวกน “ผทาบญช” ดวยแบบ ส.บช. 5 นบแตวนเรมทาบญชภายใน 60 วน คณสมบตของ “ผทาบญช” ตามพระราชบญญตการบญช มาตรา 7 (6) ไดกาหนดใหอธบดกรมทะเบยนการคา โดยความเหนชอบของรฐมนตร ฯลฯ ออกประกาศกาหนดคณสมบตและเงอนไขการเปน “ผทาบญช” ไวในประกาศกรมทะเบยนการคา พ.ศ. 2543 เรอง กาหนดคณสมบตและเงอนไขการเปนผทาบญชไว โดยมผลบงคบใชในวนท 10 สงหาคม 2544 ไวดงน 1. วฒการศกษา ไดกาหนดวฒการศกษาของ “ผทาบญช” ในแตละกลมธรกจไว ดงน กลมท 1 หางหนสวนจดทะเบยน และบรษทจากดทจดตงขนตามกฎหมายไทย ณ วนปดบญชในรอบปบญชทผานมา มทนจดทะเบยนไมเกน 5 ลานบาท และสนทรพยรวมไมเกน 30 ลานบาท และรายไดรวมไมเกน 30 ลานบาท (ทง 3 รายการตองไมเกน) ผทาบญช ตองมคณวฒไมตากวาอนปรญญาหรอประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ทางการบญชหรอเทยบเทา จากสถาบนการศกษาซงทบวงมหาวทยาลย คณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) หรอกระทรวงศกษาธการเทยบวาไมตากวาอนปรญญาหรอประกาศนยบตร วชาชพชนสง (ปวส.) ทางการบญช

กลมท 2 หางหนสวนจดทะเบยน และบรษทจากดทมทนจดทะเบยน สนทรพยรวม หรอรายไดรวม รายการใดรายการหนง เกนกวาทกาหนดในกลม 1 และธรกจทมความสาคญ คอ - บรษทมหาชนทจดตงขนตามกฎหมายไทย - นตบคคลทตงขนตามกฎหมายตางประเทศทประกอบธรกจในประเทศ - กจการรวมคาตามประมวลรษฎากร - ผประกอบธรกจธนาคาร เงนทน หลกทรพย เครคตฟองซเอร ประกนชวต ประกนวนาศภย - ผประกอบธรกจ ซงไดรบการสงเสรมการลงทนตามกฎหมายวาดวย

การสงเสรมการลงทน ผทาบญช ตองมคณวฒไมตากวาปรญญาตรทางการบญชหรอเทยบเทาจากสถาบนการศกษาซงทบวงมหาวทยาลยหรอคณะกรรมการขาราชการพลเรอน (ก.พ.) หรอกระทรวง ศกษาธการเทยบวาไมตากวาปรญญาตรทางการบญช กลมท 3 บคคลธรรมดาหรอหางหนสวนทมไดจดทะเบยน ซงรฐมนตรประกาศกาหนดใหเปนผมหนาทจดทาบญช

18

ผทาบญช ตองมคณวฒเปนไปตามทกาหนดไวในกลมท 1 หรอกลมท 2 โดยอนโลมโดยใหพจารณาจากรายได เนองจากธรกจทเปนบคคลธรรมดาไมตองจดทางบการเงน ขอมลทจะพจารณาจงควรเปนเกณฑรายได กลมท 4 สถานทประกอบธรกจเปนประจา (สาขา รวมทงสาขาทมไดจดทะเบยนดวย) ในกรณทมสถานทประกอบธรกจเปนประจาหรอสาขาแยกจากสานกงานแหงใหญโดยมวตถประสงคทาธรกรรมทจะกอใหเกดรายได และเปนการไปตงเปนการถาวรมใชเปนครงคราว รวมทงมพนกงานประจา จะตองมหนาทจดทาบญชของสาขานน “ผทาบญช” ของสถานทประกอบธรกจเปนประจา (สาขา) จะตองมวฒการศกษาเชนเดยวกบผทาบญชของสานกงาน แหงใหญแตไมจาเปนวาตองมสาขาละ 1 คน ผทาบญชของสาขาใดสาขาหนงอาจเปนผทาบญชของสาขาอนๆ กได ขอพจารณาอนๆ ในกรณทเปนการเรมทาบญชรอบปบญชแรกของผมหนาทจดทาบญชคณวฒของผทาบญชใหพจารณาโดยเกณฑทนจดทะเบยนตามทกาหนดไวในกลมท 1 และกลมท 2 แลวแตกรณ และในกรณททนจดทะเบยนหรอสนทรพยรวม หรอรายไดรวม ทกรายการ (หรอรายการใดรายการหนง) ในกลมท 1 เปลยนแปลงไปจนทาใหผทาบญชทมวฒการศกษาระดบประกาศนยบตร หรออนปรญญาทเปนผทาบญชอยขาดคณสมบต ใหผนนสามารถเปนผทาบญชตอไปไดอกเปนเวลาสองปนบแตวนสนรอบปบญชทมการเปลยนแปลง ผทาบญชทขาดคณสมบต และผานการอบรมแลว ผทาบญช ทรบทาบญชอย ณ วนท 10 สงหาคม 2543 และไดตรวจสอบแลววา วฒการศกษาไมตรงตามทกาหนดในกลมท 1 ถงกลมท 4 จะตองผานการอบรมและสาเรจการอบรมจากหลกสตรของกรมทะเบยนการคา จงจะเปนผทาบญชตอไปไดถงเพยงวนท 9 สงหาคม 2551 และในระหวางเวลาดงกลาวผทาบญชกลมนจะสามารถรบทาบญชใหกบธรกจในกลมท 1 ถง กลมท 4 ไดตามกฎหมาย 2. คณสมบตอนของ “ผทาบญช” ผทาบญชตองมคณสมบตอนอก (นอกจากมวฒการศกษาตามทกาหนด) ดงน 2.1 มภมลาเนาหรอถนทอยในราชอาณาจกร 2.2 มความรภาษาไทยเพยงพอทจะทาหนาทเปนผทาบญชได 2.3 ไมเคยตองโทษโดยคาพพากษาถงทสดใหจาคก เนองจากไมกระทาความผดตามกฎหมายวาดวยการบญช หรอกฎหมายวาดวยผสอบบญช หรอกฎหมายวาดวยวชาชพบญช เวนแตพนระยะเวลาทถกลงโทษมาแลวเปนเวลาไมนอยกวาสามป

19

3. หนาทของ “ผทาบญช” (หมายรวมถงผชวยผทาบญช) 3.1 หนาทเกยวกบการแจงขอมลเกยวกบการรบทาบญชตามแบบ ส.บช. 5 เมอ

3.1.1 ไดรบทาบญชใหกบธรกจทเปนหางหนสวนจากด หางหนสวนสามญ นตบคคล บรษทจากด บรษทมหาชนจากด นตบคคลตางประเทศทเขามาประกอบธรกจในประเทศไทย กจการรวมคา และสานกงานสาขา ซงกฎหมายกาหนดใหเปน “ผมหนาทจดทาบญช” ทเขาขายตองจดทาบญชพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 (1) “ผทาบญช” ทรบทาบญชอย ณ วนท 10 สงหาคม 2544 ใหแจงภายใน 60 วน คอ ตงแตวนท 10 สงหาคม 2544 ถง 9 ตลาคม 2544 (2) “ผทาบญช” ทรบทาบญชหลงวนท 10 สงหาคม 2544 ใหแจงภายใน 60 วน นบแตวนเรมทาบญชใหกบธรกจ 3.1.2 หากขอมลทไดมการแจงไวตาม (1) และ (2) เปลยนแปลงไปจากเดม เชน รบงานทาบญชเขามาใหม หรอเลกรบงานทาบญชเดม หรอเปลยนแปลงขอมลเกยวกบชอ ทอย ฯลฯ ใหแจงภายใน 60 วน นบแตวนทมการเปลยนแปลงขอมล สาหรบ “ผทาบญช” ทขาดคณสมบตและผานการอบรมแลวไมตองแจงขอมลอกยกเวนมการเปลยนแปลง ตามทเคยแจงไวแลวในแบบ ส.บช. 5ก 3.2 หนาทเกยวกบการจดทาบญช 3.2.1 จดทาบญชเพอใหแสดงผลการดาเนนงานฐานะการเงนหรอการเปลยนแปลง ฐานะการเงนของธรกจทรบทาบญชให โดยจะตองจดทาใหเปนไปตามความจรง ตามมาตรฐานการบญช และจะตองมเอกสารประกอบการลงบญชถกตองครบถวน 3.2.2 ลงรายการในบญชเปนภาษาไทยหากลงรายการเปนภาษาตางประเทศใหมภาษาไทยกากบ หรอลงรายการเปนรหสบญชใหมคมอคาแปลรหสบญชทเปนภาษาไทยไว 3.2.3 เขยนดวยหมก ดดพมพหรอตพมพหรอทาดวยวธอนใดทไดผลทานองเดยวกน 3.3 หนาทในการเขารบการอบรมทก 3 ป (เรมในป 10 สงหาคม 2547 เปนตนไป) 4. ความรบผดชอบของ “ผทาบญช” 4.1 “ผทาบญช” ตองมคณสมบต คอ มวฒการศกษาทกาหนด - ในกรณทไมแจงภายในกาหนดเวลา หรอไมเขารบการอบรมจะถกปรบไมเกน 10,000 บาท 4.2 “ผทาบญช” จะตองปฏบตตามเงอนไขทกาหนด คอ ตองแจงขอมลเกยวกบการรบทาบญชภายในกาหนดเวลา และเขารบการอบรม - ในกรณทไมแจงภายในกาหนดเวลา หรอไมเขารบการอบรมจะถกปรบไมเกน 10,000 บาท

20

4.3 “ผทาบญช” จะตองรบทาบญชไมเกนจานวนรายทกาหนด คอ 1 คน รบทาบญชได 100 ราย (เฉพาะคนแรกทเปนหวหนารบได 150 ราย) - ในกรณทรบทาบญชเกนจานวนทกาหนดจะถกปรบไมเกน 10,000 บาท 4.4 “ผทาบญช” จะตองจดทาบญชใหถกตองตาม “มาตรฐานการบญช” - ในกรณทจดทาบญชไมเปนตาม “มาตรฐานการบญช” จะถกปรบไมเกน 10,000 บาท 4.5 “ผทาบญช” จะตองจดทาบญชใหถกตองตาม “ความเปนจรง” - ในกรณทจดทาบญชไมถกตองตามความจรง เชน ไมลงรายการในบญช หรอลงรายการไมถกตองตามขอเทจจรง จะถกปรบไมเกน 10,000 บาท และหากพสจนไดวา “ผทาบญช” มเจตนาทจะลงบญชเทจหรอละเวนการลงรายการในบญชเพอใหผดความเปนจรง จะตองถกจาคกไมเกน 2 ป หรอปรบไมเกน 40,000 บาท หรอทงจาทงปรบ จากรายละเอยดเก ยวกบหนาท และความรบผดชอบของผ ทาบญชดงท ไดกลาวมาแลวขางตน สามารถสรปถงหนาทของ “ผทาบญช” และความรบผดชอบของ “ผทาบญช” ไดเปนแผนภาพตามรปท 2.2 และรปท 2.3 ดงน

21

รปท 2.2 หนาทของ “ผทาบญช” ทมา : (สมนา เศรษฐนนท, 2546 หนา 12 )

หนาทของ “ผทาบญช”

หนาทเกยวกบการแจงขอมลการรบทา

กลมท 1 ผทาบญชทมคณสมบต ตรงตามทกฎหมายกาหนด

หนาทเกยวกบการจดทาบญชธรกจ

(ปรญญาตรบญช/ปวส.บญช/อนปรญญาบญช) - แจงขอมลการรบทาบญชดวยแบบ ส.บช. 5 (ตงแต 10 ส.ค. -9 ต.ค. 44) หรอเมอเรมรบทาบญช - แจงเมอมการเปลยนแปลงรายการทเคยแจงไว ตามแบบ ส.บช. 5 เชน รบงานใหม เลกรบงาน เดม ฯลฯ (ภายใน 60 วน นบแตวนเปลยนแปลง ขอมล) โดยใชแบบ ส.บช. 6

จดทาบญชเพอแสดงผลการดาเนนงาน ฐานะการเงน หรอการเปลยนแปลง ฐานะการเงนของ - หางหนสวนจดทะเบยน - บรษทจากด/บรษทมหาชนจากด - นตบคคลตางประเทศ - กจการรวมคา - ตามความจรง - ตามมาตรฐานการบญช - มเอกสารประกอบการลงบญช ถกตอง/ครบถวน

ลงรายการในบญชเปนภาษาไทย หากลงรายการเปนภาษาตางประเทศ ใหมภาษาไทยกากบหรอลงรายการ เปนรหสบญชใหมคมอแปลรหส บญชทเปนภาษาไทยดวย เขยนดวยหมก ดดพมพ หรอตพมพ หรอทาดวยวธอนใดทไดผลทานอง เดยวกน

- แจงเมอมการเปลยนแปลงรายการทเคยแจงไว ตามแบบ ส.บช. 5ก เมอ ป 2543 เชน รบงาน ใหม เลกรบงานเดม ฯลฯ (ภายใน 60 วน นบแต วนเปลยนแปลงขอมล) โดยใชแบบ ส.บช. 6

กลมท 2 ผทาบญชทผานการอบรม

22

รปท 2.3 ความรบผดชอบของ “ผทาบญช” ทมา : (สมนา เศรษฐนนท, 2546 หนา 13)

2.2.3 พระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. 2547 เนองจากพระราชบญญตผสอบบญช พ.ศ. 2505 ใชบงคบมานานและมบทบญญต บางประการไมสอดคลองกบวชาชพบญชในปจจบนกระทรวงพาณชยจงไดเสนอแกไขปรบปรงใหม จงทาใหเกดพระราชบญญตวชาชพบญช พ.ศ. 2547 โดยมวตถประสงคเพอเปนศนยรวมความเปนเอกภาพสงเสรมความสามคคและผดงเกยรตของผประกอบการวชาชพบญชทกดาน ประกอบดวย 78 มาตรา 9 หมวด และบทเฉพาะกาล โดยมรายละเอยดในภาคผนวก ข ซงไดลงประกาศใน ราชกจจานเษกษา เลม 121 ตอนพเศษ 64 ค วนท 22 ตลาคม พ.ศ. 2547 และมผลใชบงคบตงแตวนท 23 ตลาคม พ.ศ. 2547 เปนตนไป ในพระราชบญญตนไดรวมวชาชพบญชจากดานตางๆ มารวมอยในศนยกลางภายใตองคกรทเปนนตบคคลโดยเฉพาะซงเรยกวา “สภาวชาชพ” ตามกฎหมายดงกลาวจงอธบายพอสงเขปไดดงน

ความรบผดชอบของ “ผทาบญช”

ความรบผดชอบ เกยวกบการจดทาบญช

ความรบผดชอบ ตอเงอนไขในปฏบต

ความรบผดชอบ เกยวกบคณสมบต

ไมมคณสมบตของการเปนผทาบญช ปรบไมเกน 10,000 บาท

ไมแจงขอมลการ รบทาบญชภายใน กาหนดเวลา ไมเขาอบรมตาม กาหนด รบทาบญชเกนกวา จานวนรายท กาหนด

จดทาบญชไมถกตอง - ตามมาตรฐานการบญช ปรบไมเกน10,000 บาท

- ไมมเอกสารประกอบ ปรบไมเกน 10,000 บาท

จดทาบญชไมถกตอง - ตามความจรง - ไมลงรายการในบญช - ลงรายการไมถกตอง จาคกไมเกน 2 ป หรอปรบ ไมเกน 40,000 บาท หรอ ทงจาทงปรบ

ปรบไมเกน 10,000 บาท

23

วชาชพบญช หมายความวา วชาชพในดานการทาบญช ดานการสอบบญช ดาน การบญชบรหาร ดานการวางระบบบญช ดานการบญชภาษอากร ดานการศกษาและเทคโนโลย การบญช รวมทงบรการเกยวกบการบญชดานอนตามทกาหนดโดยกระทรวง สภาวชาชพบญชมฐานะเปนนตบคคล โดยมวตถประสงคเพอสงเสรมและพฒนาวชาชพบญช มอานาจหนาทดงตอไปน

(1) สงเสรมการศกษา การอบรม และการวจยเกยวกบวชาชพบญช (2) สงเสรมความสามคคและผดงเกยรตของสมาชกจดสวสดการและการสงเคราะห

ระหวางสมาชก (3) กาหนดมาตรฐานการบญช มาตรฐานการสอบบญช มาตรฐานอนทเกยวกบ

วชาชพบญช (4) กาหนดจรรยาบรรณผประกอบวชาชพบญช (5) รบขนทะเบยนการประกอบวชาชพ ออกใบอนญาต พกใช หรอเพกถอน

ใบอนญาตผประกอบวชาชพบญช (6) รบรองปรญญาหรอประกาศนยบตรในวชาชพการบญชของสถาบนการศกษาตางๆ เพอ

ประโยชนในการรบสมครเปนสมาชก (7) รบรองความรความชานาญในการประกอบวชาชพบญช (8) รบรองหลกสตรการฝกอบรมเปนผชานาญการและการศกษาตอเนองในดานตางๆ ของผ

ประกอบวชาชพบญช (9) ควบคมความประพฤตและการดาเนนงานของสมาชกและผขนทะเบยนอน เกยวกบการประกอบวชาชพบญชใหถกตองตามจรรยาบรรณแหงวชาชพบญช (10) ชวยเหลอ แนะนา เผยแพร และใหบรการแกประชาชนเกยวกบวชาชพบญช (11) ออกขอบงคบสภาวชาชพบญช (12) เปนตวแทนของผประกอบวชาชพบญช (13) ใหคาปรกษาและเสนอแนะตอรฐบาลเกยวกบนโยบายและปญหาของวชาชพบญช (14) ดาเนนการอนเพอใหเปนไปตามวตถประสงคและอานาจหนาทของสภาวชาชพ บญชตามพระราชบญญตน การควบคมความประพฤตตามจรรยาบรรณแหงวชาชพบญช กระทาโดยการดาเนน

การสอบสวนและมคาสงลงโทษโดยคณะกรรมการจรรยาบรรณ ตามทกาหนดไวในมาตรา 54 คณสมบตของคณะกรรมการจรรยาบรรณกาหนดไวในมาตรา 50 โดยเฉพาะมาตรา 50 (4) ระบวา จะตองไมดารงตาแหนงนายกสภาวชาชพหรอเปนกรรมการหรออนกรรมการอนตาม พ.ร.บ. น

24

นอกจากน เพอกากบดแลใหคณะกรรมการสภาวชาชพบญชดาเนนกจการของสภาวชาชพบญชใหเปนไปตามกฎหมายและสอดคลองกบวตถประสงคของสภาวชาชพบญช มาตรา 59 จงไดระบใหมคณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพบญช ซงมองคประกอบสวนใหญเปน Regulator จากหนวยราชการ ทาหนาทกากบดแลคณะกรรมการสภาวชาชพบญชอกตอหนง จะเหนไดวาสภาวชาชพบญชมใชหนวยงานกากบดแล (Regulator) แตอยางใดแตกลบมหนวยงานกากบดแล มาเปนผกากบดแลอกชนหนงโดยสภาวชาชพบญชทาหนาทเปนหนวยงานกาหนดมาตรฐานการบญช (Standard Setter) อบรมใหความรแก นกบญชใหมความรในการทางานใหมคณภาพและมความรวาจรรยาบรรณวชาชพทดคออยางไร การทาโทษนกบญชทกระทาผดจรรยาบรรณพจารณาและมคาสงลงโทษโดยคณะกรรมการจรรยาบรรณ ซงมความเปนอสระจากคณะกรรมการสภาวชาชพบญช (เกษร ณรงคเดช, 2548, หนา 2)

สมาชกของสภาวชาชพบญช

สมาชกของสภาวชาชพบญชจดแบงออกไดเปน 4 ประเภท คอ สมาชกสามญ สมาชกวสามญ สมาชกสมทบและสมาชกกตมศกด สมาชกสามญ ตองเปนบคคลทมสญชาตไทย อายไมตากวา 20 ป และสาเรจการศกษาระดบปรญญาตร สาขาวชาการบญช และไมมลกษณะตองหามทางดานความประพฤตและสมรรถภาพในการปฏบตงาน สมาชกสามญเทานนทมสทธออกเสยงไดในทประชมใหญ สมาชกวสามญ คอ บคคลทมไดสาเรจการศกษาดานการบญชทมสญชาตไทยและไมมสญชาตไทย ทงนผทไมมสญชาตไทยตองเปนบคคลทมสญชาตของประเทศทยนยอมใหผมสญชาตไทยปฏบตงานสอบบญชในประเทศของตนได สมาชกวสามญนนไมมสทธออกเสยง แตมสทธเขาการประชมใหญของสภา สมาชกสมทบ คอ บคคลทสาเรจการศกษาตากวาปรญญาตร หรอกาลงศกษาหลกสตรปรญญาตรดานการบญช มสทธเขาการประชมแตไมมสทธออกเสยง โครงสรางของสภาวชาชพบญช โครงสรางการบรหารสภาวชาชพบญชจะอยภายใตการบรหารของคณะกรรมการสภาวชาชพบญช (กวบ.) อนประกอบดวยบคคลทไดรบการเลอกตง 12 ทานและการแตงตงจากมตของนายกสภาและกรรมการใหเปนกรรมการผทรงคณวฒจากวชาการบญช 3 ทาน และดานกฎหมายอก 1 ทาน และประธานคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญช (กมบ.) 1 ทาน และประธานคณะกรรมการจรรยาบรรณ 1 ทาน

25

สวนประธานคณะกรรมการกาหนดมาตรฐานการบญช (กมบ.) เปนบคคลทคณะกรรมการ กาหนดมาตรฐานการบญชเปนผเลอกใหเปนประธานซงคณะกรรมการ กมบ. นประกอบดวยกรรมการท กวบ. เปนผแตงตงไมนอยกวา 7 คนและไมเกน 11 คน และมผแทนจากกรมประกนภย กรมพฒนาธรกจการคา กรมสรรพากร ธนาคารแหงประเทศไทย สานกงานตรวจเงนแผนดนและคณะกรรมการกากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย ดานคณะกรรมการจรรยาบรรณนนมจานวนไมนอยกวา 9 ทาน แตไมเกน 15 ทาน ซง กวบ. เปนผแตงตงโดยความเหนชอบของทประชมใหญสภาวชาชพบญช วชาชพบญช 6 ดาน ขณะนมวชาชพบญช 6 ดาน ทพระราชบญญตนไดกาหนดไวโดยม 2 ดานคอ ดานการสอบบญชและดานการทาบญช ซงถอเปนวชาชพทควบคม สวนอก 4 ดานคอ ดานบญชบรหาร ดานวางระบบบญช ดานบญชภาษอากร ดานการศกษาและเทคโนโลยการบญช ยงไมม การควบคมโดยเฉพาะจงเปนสวนเสรมของสภาวชาชพ ทงนบคคลทประกอบวชาชพเหลานนอย จะไมเปนสมาชกของสภากได นกบญชหรอบคคลทมคณสมบตครบจะเขาเปนสมาชกกไดโดยไมจาตองเปนนกบญช 6 ดานน (เชนผสอขาว นสพ. ทจบดานปรญญาตรทางบญช อาย 20 ปขนไป และถอสญชาตไทย) แตดานวชาชพการสอบบญชซงอยภายใตการควบคมนน จาตองเปนสมาชกสภาดานวชาชพการทาบญชนน ถงแมจะอยภายใตการควบคมของ พรบ. การบญช ซงกาหนดใหจดทะเบยนไวกบกองพฒนาธรกจการคากตาม กจาตองเปนสมาชกของสภาฯหรอขนทะเบยนไวกบสภาวชาชพ เพอจะประกอบวชาชพเปนผทาบญชได สถานภาพพเศษของผสอบบญชไดรบอนญาต ผใดทได รบอนญาตดานการสอบบญชนน ได รบยกเวนไมตองขออนญาตตออธบดกรมสรรพากรในการตรวจสอบและรบรองบญชตามประมวลรษฎากร กรณผยนคาขอรบใบอนญาต ไดรบการปฏเสธจากสภาวชาชพบญช สภาวชาชพบญชตองแสดงเหตผลการไมอนญาตใหชดแจง กรณเชนนผยนคาขอมสทธอทธรณตอคณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพบญช (กกบ.) ได เพอรกษาสถานภาพการเปนผสอบบญชรบอนญาต ผสอบบญชรบอนญาตจาตองเขารบการอบรมหรอเขารวมประชมสมมนาตามหลกกาหนดในขอบงคบของสภาวชาชพบญช หากไมปฏบตตามสภาจะมคาสงพกใชใบอนญาตของผนนไวจนกวาผนนไดปฏบตตาม ปจจบนขอบงคบนอยในระหวางการศกษาอย ขอความใดในสญญาวาจางการสอบบญชทมกาหนดใหมผลเปนการจากดหรอปฏเสธความรบผดชอบของผสอบบญชรบอนญาตนนถอวาเปนขอความทโมฆะและรายงานของผสอบบญชโดยระบ

26

ขอความวาตนไมรบผดชอบในผลการตรวจสอบหรอแสดงความไมชดเจนในผลการตรวจสอบเพราะเหตทตนไมไดปฏบตหนาทไดครบถวนทพงคาดหวงไดจากการปฏบตงานของผสอบบญชรบอนญาต ถอวาเปนการประพฤตผดจรรยาบรรณ นตบคคลซงประกอบกจการดานการสอบบญชหรอดานการทาบญช นตบคคลดงกลาว จาตองจดทะเบยนตอสภาวชาชพบญชโดยมเงอนไขวาตองจดใหมหลกประกนความรบผดชอบตอบคคลทสามตามกฎทกาหนดโดยกระทรวง และกรณทเปน การสอบบญชนนบคคลทผกพนนตบคคลไดตองเปนผสอบบญชรบอนญาตดวยการกาหนด หลกประกนนนกฎหมายไดเนนใหคานงถงขนาดและรายไดของนตบคคลนนเปนหลก และใหคานงถงความเหนของหนวยงานทเกยวของและสภาวชาชพมาพจารณาประกอบ กอนทจะออกกฎกระทรวง กรณทผสอบบญชตองรบผดชอบตอบคคลทสาม ใหนตบคคลรวมรบผดชอบดวยโดยเปนลกหนรวมหากไมสามารถชาระคาเสยหาย ใหหนสวนหรอกรรมการผมอานาจลงนามผกพนนตบคคลหรอผแทนตองรวมรบผดจนครบจานวน เวนแตพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนหรอการกระทาผดทตองรบผดชอบ มาตรฐานการบญชทมลกษณะพเศษ

มาตรฐานการบญชทกาหนดโดย กมบ. ของสภาวชาชพบญชนน กอนทจะมผลบงคบตองไดรบความเหนชอบจากคณะกรรมการกากบดแลการประกอบวชาชพบญช กมบ. ตองดาเนนการตรวจสอบและรบฟงความคดเหนจากผทเกยวของ หากไดรบแจงวามปญหาเกยวกบเรองการปฏบตตามมาตรฐานการบญชทกาหนดไวซงอาจจะกอใหเกดความเสยหาย ดานเศรษฐกจของประเทศและอปสรรคตอการประกอบกจการหากตองปฏบตตาม คณะกรรมการจรรยาบรรณของผประกอบวชาชพบญช ผประกอบวชาชพบญชหรอผขนทะเบยนไวกบสภาวชาชพมหนาทปฏบตตามจรรยาบรรณของวชาชพและตองปฏบตหนาทของตนตามมาตรฐานการบญช มาตรฐานการสอบบญช หรอมาตรฐานใดทเกยวของภายใตพระราชบญญตนหากไมปฏบตตามถอวาผนนประพฤตผดจรรยาบรรณ ดงนนการทเปนสมาชกสภานนเปนสญลกษณทใหตอสงคมวา ตนจะปฏบตการประกอบวชาชพตามมาตรฐานทด และภายใตกรอบทดของสภาวชาชพบญช โทษการประพฤตผดจรรยาบรรณนนม 4 ประการคอ ตกเตอนเปนหนงสอ ภาคทณฑ พกใชใบอนญาต เพกถอนใบอนญาต

27

กรรมการจรรยาบรรณ ซงไดรบการแตงตงโดยคณะกรรมการสภาวชาชพ โดยไดรบความเหนชอบจากทประชมใหญ ตองไมเปนนายกสภาวชาชพบญช หรอเปนกรรมการหรออนกรรมการอนใดภายใต พ.ร.บ. น เพอใหเหนถงความอสระของคณะกรรมการจรรยาบรรณ เพอใหวนจฉยเรองจรรยาบรรณในมาตรฐานเดยวกนนน กวบ. โดยความเหนชอบของทประชมใหญ ขอใหสวนราชการหรอหนวยงานทดแลเรองจรรยาบรรณผประกอบวชาชพแตงตงผแทนเพอเปนกรรมการจรรยาบรรณไดดวย เมอมผกลาวหาหรอปรากฏตอคณะกรรมการจรรยาบรรณวาผใดประพฤตผดจรรยาบรรณใหมการสอบสวนพจารณาโดยเรวทงนสทธการกลาวหานนสนสดลงเมอพน 1 ป นบแตวนทประพฤตผดจรรยาบรรณคณะกรรมการจรรยาบรรณ หรอคณะอนกรรมการมอานาจเรยกบคคลทเกยวของมาใหถอยคาหรอชแจงขอเทจจรงหรอสงบญชเอกสารตางๆ เพอประโยชนตอการสอบสวน กได

ผถกสงลงโทษมสทธอทธรณคาสงตอ กกบ. ภายใน 30 วนนบแตวนทไดรบคาสงและถอวาคาวนจฉยของ กกบ. นนเปนทสนสด การอทธรณไมเปนการทเลาการปฏบตตามคาสงลงโทษ เวนแต กกบ. จะสงเปนอน กรรมการจรรยาบรรณและอนกรรมการนนถอเปนเจาพนกงานตามประมวลกฎหมายอาญา อานาจของคณะกรรมการกากบดแลวชาชพการบญช (กกบ.) ใหมการสอบสวนขอเทจจรงของการดาเนนงานของสภาฯ ไดหรอสงใหสมาชกกรรมการ หรออนกรรมการหรอบคคลใดชแจงขอเทจจรงเกยวกบกจกรรมของสภาฯ หรอสงเปนหรอหนงสอใหสภาคณะกรรมการหรอคณะอนกรรมการระงบ แกไข หรอวางมาตรการแกไขการกระทาอนเปนการขดตอกฎหมาย วตถประสงคหรอขอบงคบของสภาฯ หากปรากฎวานายกสภา กรรมการหรออนกรรมการ ไมปฏบตตามคาสงหรอกระทาอนเปนการเสอมเสยอยางรายแรงจากสภาฯ ใหมการสอบสวนโดยเรวและเสนอผลการพจารณาเพอรฐมนตรสงใหบคคลเหลานนพนจากตาแหนงไดและคาสงของรฐมนตรใหเปนทสด ผใดไมปฏบตตามคาสงของคณะกรรมการจรรยาบรรณหรอคาสงของ กกบ. ตองระวางโทษจาคกไมเกน 1 เดอนหรอปรบไมเกน 1,000 บาท กรณทผกระทาผดเปนนตบคคล กรรมการผมอานาจลงนาม ตองรบโทษตามทกฎหมายกาหนดไวเวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหน สรปภายใต พระราชบญญตฉบบใหมน วชาชพบญชจะมความเปนหนงมากยงขนพรอมทงเปดทางใหกลมวชาชพไดดแลตนเอง เพอเสรมสรางคณคาและศกดศรของวชาชพไดสงยงขนและเปนประโยชนและเปนทพงใหกบสงคมธรกจในประเทศ อกทงมอานาจถวงดลตอการปฏบตการของสภาจากคณะกรรมการกากบดแลวชาชพการบญชทมผแทนของธรกจหลกตางๆ และหนวยราชการทเกยวของเปนกรรมการเพอทบทวนการปฏบตงานของสภาพวาเปนไปดงทคาดหวงหรอไม

28

นอกจากนกรมพฒนาธรกจการคายงไดกาหนดหลกเกณฑวธการ และระยะเวลาในการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพของผทาบญช พ.ศ. 2547 ซงไดมการประกาศในราชกจจานเบกษา ฉบบประกาศทวไป เลม 121 ตอนพเศษ 89 ง ลงวนท 9 สงหาคม พ.ศ. 2547 โดยมรายละเอยดดงน โดยทประกาศกรมทะเบยนการคาเรอง กาหนดคณสมบตและเงอนไขของการเปน ผทาบญช พ.ศ. 2543 ซงแกไขเพมเตมโดยประกาศกรมพฒนาธรกจการคา เรอง กาหนดคณสมบตและเงอนไขของการเปนผทาบญช (ฉบบท 3) พ.ศ. 2547 ออกตามความในมาตรา 7 (6) แหงพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 กาหนดใหอธบดประกาศกาหนดหลกเกณฑวธการและระยะ เวลาในการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพของผทาบญช เพอใหเปนไปตามประกาศกรมพฒนาธรกจการคา เรอง กาหนดคณสมบตและเงอนไขของการเปนผทาบญช (ฉบบท 3) พ.ศ. 2547 อธบดกรมพฒนาธรกจการคาออกประกาศไว ดงตอไปน ขอ 1 ประกาศนเรยกวา ประกาศกรมพฒนาธรกจการคา เรอง กาหนดหลกเกณฑ วธการและระยะเวลาในการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพของผทาบญช พ.ศ. 2547 ขอ 2 ประกาศนใหใชบงคบตงแตวนท 10 สงหาคม พ.ศ. 2547 เปนตนไป ขอ 3 ผทาบญชตองเขารบการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพทกรอบสามปโดย ในแตละรอบตองมจานวนชวโมงไมนอยกวา 27 ชวโมง และตองเปนกจกรรมทมเนอหาทเกยวของกบการบญชไมนอยกวา 18 ชวโมง ทงนในแตละปผทาบญชจะตองเขารบการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพไมนอยกวา 6 ชวโมง ขอ 4 ภายใตบงคบของขอ 5 การเขารวมกจกรรมดงตอไปนใหถอเปนการเขารบการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพของผทาบญชและใหนบจานวนชวโมงตามทกาหนดในขอ 3 ได ดงน (1) การเขารวมอบรมหรอสมมนาในหลกสตรหรอเรองทอธบดใหความเหนชอบซงจดโดย

(ก) สถาบนการศกษาของรฐ หรอสถาบนการศกษาของเอกชนตามกฎหมายวา ดวยสถาบนการศกษาเอกชนซงมการสอนไมตากวาอนปรญญาหรอประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ทางการบญชหรอเทยบเทา (ข) สมาคมนกบญชและผสอบบญชอนญาตแหงประเทศไทย (ค) หอการคาไทย (ง) สถาบนวชาชพบญชหรอสถาบนการศกษาหรอหนวยงานอนซงอธบดใหความเหนชอบ ใหนบจานวนชวโมงไดตามระยะเวลาทเขารวมการอบรมหรอสมมนา (2) การเปนวทยากร ผบรรยายผดาเนนการสมมนาใหนบจานวนชวโมงไดสามเทาของระยะเวลาเปนวทยากร ผบรรยาย ผดาเนนการสมมนา

29

(3) การเปนอาจารยในสถาบนการศกษาของรฐหรอสถาบนการศกษาของเอกชนตามกฎหมายวาดวยสถาบนการศกษาเอกชน ซงมการสอนไมตากวาระดบอนปรญญาหรอ ประกาศนยบตรวชาชพชนสง (ปวส.) ทางการบญชหรอเทยบเทาไมวาจะเปนการสอนในฐานะอาจารยประจาหรออาจารยพเศษ ใหนบจานวนชวโมงไดวชาละ 9 ชวโมง และในแตละรอบสามปใหนบจานวนชวโมงไดไมเกน 18 ชวโมง ไมวาจะทาการสอนเกนกวาสองวชาหรอไมกตาม (4) การสาเรจการศกษาในคณวฒทเกยวของกบวชาชพบญช ใหนบจานวนชวโมงไดตามปทสาเรจการศกษา ดงน

(ก) กรณสาเรจการศกษาในระดบทสงกวาคณวฒเดม - ถาเปนคณวฒทางการบญชใหนบจานวนชวโมงได 27 ชวโมง - ถาเปนคณวฒทางดานอน เชน การเงน บรหารธรกจ พาณชยศาสตร การภาษอากร หรอดานอนทมเนอหาเกยวของกบวชาชพบญช ใหนบ จานวนชวโมงได 18 ชวโมง (ข) กรณสาเรจการศกษาในระดบทไมสงกวาคณวฒเดมใหนบจานวนชวโมง

ได 9 ชวโมง (5) การผานการศกษาเฉพาะรายวชาทเกยวของกบวชาชพบญช จากสถาบน การศกษาของรฐหรอสถาบนการศกษาของเอกชนตามกฎหมายวาดวยสถาบนการศกษาเอกชน ซงมการสอนไมตากวาระดบอนปรญญาหรอประกาศนยบตรชนสง (ปวส.) ทางการบญชหรอเทยบเทาใหนบจานวนชวโมงไดวชาละ 6 ชวโมง (6) กจกรรมอนนอกจากทระบตาม (1) (2) (3) (4) และ (5) ตามทอธบดประกาศกาหนด การพฒนาความรตอเนองทางวชาชพของผทาบญช ตองมเนอหาทเกยวของกบเรองดงตอไปน (1) การบญช (2) กฎหมายทเกยวของกบวชาชพบญช ไดแก (ก) กฎหมายวาดวยการบญช (ข) กฎหมายวาดวยการสอบบญช (ค) ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย (วาดวยหนสวนและบรษท) (ง) กฎหมายวาดวยบรษทมหาชนจากด (จ) กฎหมายวาดวยหลกทรพยและตลาดหลกทรพย (ฉ) กฎหมายวาดวยการธนาคารพาณชย

30

(ช) กฎหมายวาดวยการประกนชวตและประกนวนาศภย (ซ) กฎหมายวาดวยการประกอบธรกจเงนทน ธรกจหลกทรพยและธรกจ เครคตฟองซเอร (ฌ) กฎหมายอนนอกจากทระบขางตนทมเนอหาเกยวของกบวชาชพบญช (3) กฎหมายทเกยวของกบการภาษอากร (4) เทคโนโลยสารสนเทศเฉพาะทเกยวของกบวชาชพบญช (5) เรองอนๆ นอกจากทระบตาม (1) (2) (3) และ (4) ตามทอธบดประกาศกาหนด การนบจานวนชวโมงทกรอบระยะเวลาสามปตามขอ 3 ใหนบตามปปฏทนโดยเรมนบตงแตวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2548 เปนตนไป ในกรณทผทาบญชแจงการเปนผทาบญชตออธบดหลงวนท 1 มกราคม พ.ศ. 2548 ใหเรมนบตงแตวนท 1 มกราคม ของปถดจากปทผทาบญชแจงการเปนผทาบญชเปนตนไป ทงนในรอบระยะเวลาแรกใหผทาบญชสามารถนาชวโมงทเขารบการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพของผทาบญชตงแตวนทประกาศฉบบนมผลใชบงคบ หรอตงแตวนทแจงการเปนผทาบญชตออธบดแลวแตกรณ ไปนบรวมกบชวโมงในรอบระยะเวลาแรกไดและ ผทาบญชตองแจงรายละเอยดการพฒนาความรตอเนองทางวชาชพของผทาบญชตามแบบ ส.บช. 7 ตออธบดภายในหกสบวนนบแตวนสนปปฏทนของทกป 2.3 แนวความคดเกยวกบสภาพแวดลอมของการบญช

เกษร ณรงคเดช (2539 , 12-13) ไดแนะนาไววาการบญชมลกษณะเชนเดยวกบสงคมศาสตรและมนษยศาสตร ซงผลงานสวนใหญจะเปนไปตามสภาวะแวดลอม สภาวะแวดลอมของการบญชกคอ สงทเกยวกบสงคม เศรษฐกจ การเมอง และกฎหมายทมขอกาหนด มอทธพล และมการเปลยนแปลงตามกาลเวลา ซงผลกระทบยอมมตอการบญช ทาใหวตถประสงคและการปฏบตทางการบญชเปลยนแปลงไปจากทเปนมาแตเดม สงทมอทธพลตอการบญชทควรแกการพจารณา คอ 1. การบญชยอมรบวามนษยอยในโลกทมความอดมสมบรณและทรพยากรจากด มนษยยอมพยายามสงวนและรกษาทรพยากรเหลานน หรอพยายามทจะใชทรพยากรเหลานนใหเปนประโยชน และมคณภาพมากทสด การเนนในเรองสมรรถภาพของกจกรรมทางเศรษฐกจนนาไปสการหาทางวดผลกาไร ซงใชเปนตวชความสาเรจ

31

2. การบญชยอมรบในหลกกฎหมายของสงคม และจรรยาบรรณวาดวยสทธและความเปนเจาของในทรพยสนโดยถอเปนมาตรฐาน ในการพจารณาสทธสวนไดเสยของบคคลหลายฝายตางๆ ของกจการ ในการนยอมตองคานงถงสงแวดลอมตาง ๆ เพอยดเปนมาตรฐานในการพจารณาเกยวกบวาทรพยสนใดทสงคมใหความคมครองสทธ อะไรทสงคมยอมรบวามมลคา และอะไรทสงคมยอมรบวาเปนความยตธรรมและความเหมาะสม 3. การบญชยอมรบวาในระบบเศรษฐกจทพฒนากวางขวางมความซบซอน เจาของและผลงทนไดมอบการดแลควบคมทรพยสนของตนใหกบผอน (ผจดการ) บคคลผทไดรบความไววางใจดงกลาวจะตองประพฤตชอบภายในกรอบของความสจรตและเทยงธรรม นนกคอ การบญชยอมรบในสภาพอนเกยวกบการประพฤตชอบ และความสจรตในการประกอบกจการ นอกจากอทธพลของสภาพแวดลอมสาคญทง 3 ประการทกลาวมานจะมความสาคญตอพฒนาการทางการบญชแลว กยงมสงอนอก คอ กลมบคคลผใชประโยชนจากการบญชกลมตาง ๆ ทมวตถประสงคไมเหมอนกน เพอใหขอมลทจะเปนประโยชนและเทยงธรรมทสด นกบญชจะตองรถงความตองการของผใช แนวทางการตดสนใจของผใชประโยชน และขอมลทดทสดทควรจะใหเพอสนองความตองการของผใชประโยชน ลกษณะขององคกรทประกอบกจกรรมทางเศรษฐกจอนเกยวกบการผลต การกระจายรายได การแลกเปลยน การบรโภค และการลงทน ถาอยภายใตสภาพเศรษฐกจทพฒนามากจะเกดความเกยวพนกนอยางซบซอน และเนองจากการประกอบกจการตอเนองกนไปเรอย ๆ การวดความสาเรจจะตองถอนออกเปนชวงเวลาหนง ๆ (เปนตนวาหนงป) ซงการคานวณวดผลงานทจะใหถกตองเทยงตรงนนเปนไปไมไดเนองจากเปนเกณฑทตงขนหรอสมมตขน ลกษณะของกจกรรมภายในองคกรธรกจซงประกอบดวยทรพยากรทางเศรษฐกจ (ทรพยสน) พนธะผกพนทางเศรษฐกจ (หนสน) และสวนไดเสยคงเหลอ (สวนของเจาของ) ปจจยตาง ๆ เหลานจะเพมขนหรอลดลงเนองจากกจกรรมตาง ๆ ทเกดขนจากการประกอบธรกจ ทรพยากรพนธะผกพน และสวนไดเสยคงเหลอ (รายการในงบดล) จะเปนหลกและฐานของผลการดาเนนงาน รายได คาใชจาย และกาไรสทธ (รายการในงบกาไรขาดทน) และรายการเปลยนแปลงฐานะการเงนอยางอน ซงการบญชการเงนมความเกยวของอยดวย วธการจดกจกรรมทางเศรษฐกจในสภาวะทมความซบซอนตอเนอง และเกยวโยงกนยอมมปญหายงยาก การบญชมสวนชวยใหเกดการเปรยบเทยบและประเมนผล โดยการวดมลคาของทรพยากรและพนธะผกพน และการเปลยนแปลงเพมขนหรอลดลงโดยการใชหนวยเงนตราเปนสอกลาง ซงทาใหสามารถวดคาไดทงในดานคณภาพและปรมาณ

32

2.4 การประกอบธรกจของสานกงานบญช การประกอบธรกจของสานกงานบญช ทเกยวของกบผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม จะมอย 2 ดาน ดงน 1. ดานการใหบรการ 2. ดานการใชบรการ 4.1 ดานการใหบรการ

ธรกจสานกงานบญชเปนธรกจบรการทมลกษณะวชาชพอสระ เหมอนกบอาชพทนายความ สอบบญช วศวกร และแพทย กลาวคอ จะมกฎหมายรองรบควบคม และมจรรยาบรรณของแตละอาชพเปนแนวทางในการปฏบตในแตละอาชพนนๆ ซงผประกอบอาชพบรการจดทาบญช ไมวาจะเปนสานกงานหรอทาสวนตวเปนอสระ กถกกฎหมายควบคม เชน

กาหนดคณสมบตของผทาบญช - กาหนดหนาทของผมหนาทจดทาบญช (ผประกอบการ) - แบงแยกความรบผดชอบระหวางผทาและผประกอบการ - กาหนดประเภทบญช รายการในสมดบญช ระยะเวลาการบนทกบญช และการปดงบการเงน - และอนๆ ผประกอบธรกจสวนใหญในประเทศไทย มกนยมใชบรการการจดทาบญชท เปน

Outsource ไมวาจะเปนผทาบญชอสระ กลมคณะบคคลหรอนตบคคล กเนองมาจากปจจยหลายประการ เชน

- คาบรการ Outsource จะถกกวาการจางแรงงานทเปนบคคลภายในกจการ เชน คาบรการ 1,000 – 3,000 บาทตอเดอน หากวาจางบคลากรเงนเดอนกประมาณ 6,000 – 8,000 บาทตอเดอน และยงตองมสวสดการในดานตางๆใหกบบคลากรตนเองอกดวย

- บคลากรทวาจางมาอาจยงไมมประสบการณในการทางานดานตางๆ หรอหากเปนผทมประสบการณมากอน เงนเดอนกจะยงสงขนไปอก

- ในหนวยงานเลกๆ จะมปญหาเรองการลาออกสงเพราะไมดงดดบคลากรทมประสทธภาพเขารวมงานไดดพอ

- การบรการของ Outsource จะมบคลากรทดแทนกนตลอดเวลา - การบรการของ Outsource จะมบรการหลากหลายดานกวา - การบรการของ Outsource จะมความสมพนธกบหนวยงานทเกยวของมากกวาบคลากร

ของตนเอง - การบรการของ Outsource มใหเลอกอยมากมาย ไมขาดแคลนหรอผกขาด

33

สบเนองจากกฎหมายบญชบงคบใหผประกอบการตองมหนาทในการจดทาบญช ฉะนน สานกงานบญชทรบหนาทในการบรการลกคาจงมงานหลก คอ จดทาบญชใหผประกอบการ ซงกระบวนการจดทาบญชใหกบผประกอบการนน กคอ การจดทาระบบบญชค ประกอบดวย การรวบรวมเอกสารประกอบการลงบญช การวเคราะหรายการคา การบนทกรายการคาลงในสมดบญชขนตน การแยกประเภท การจดหมวดหมใหกบรายการบญชตางๆ การประมวลผล สรปเปนรายงานทางการเงนใหกบผประกอบการ เชน งบดล งบกาไรขาดทน งบกระแสเงนสด งบแสดงการเปลยนแปลงในสวนของเจาของ และหมายเหตประกอบงบการเงน

กระบวนการบญชดงกลาว สานกงานบญชจะตองจดทาตามรายละเอยดทกฎหมายกาหนดตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 ซงจะมการควบคมและตรวจสอบโดยกรมพฒนาธรกจ กระทรวงพาณชย ฉะนนผประกอบธรกจจงเนนใหสานกงานบญชใหความสาคญกบการจดทาบญชจดทารายงาน คานวณภาษอากร และยนแบบตางๆใหกบกรมสรรพากรซงกเปนอกหนวยงานหนงทผประกอบการใหความสาคญ ซงในกรณทถกตรวจสอบภาษ สานกงานบญชกจะมบคลากรทมคณวฒทางดานบญชและความรทางดานกฎหมายภาษอากร คาพพากษาฎกาเกยวกบคดภาษอากร คาวนจฉยภาษอากร การบญชภาษอากร กฎหมายอนท เกยวของ เชน การสงเสรมการลงทน ประมวลกฎหมายแพงและพาณชย พระราชบญญตการนคมอตสาหกรรม พระราชบญญตอนๆทเกยวของ และสดทายตองมความรความเขาใจในธรกจ และขนตอนในการดาเนนธรกจทวางแผนภาษอากร ตลอดจนเอกสารทางธรกจทเกยวของและระบบสารสนเทศทางธรกจ

ผใชบรการของสานกงานบญช เปนททราบกนดแลววาผประกอบการทเปนธรกจขนาดกลางและขนาดยอมในประเทศ

ไทยมอยเปนจานวนมากจงทาใหมความตองการในการใชบรการสานกงานบญชมากขนเปนเงาตามตว เชนเดยวกน ทาใหอาชพสานกงานบญชมโอกาสขยายตวอยางรวดเรว กอใหเกดการแขงขนโดยทาการปรบปรงพฒนาและการบรการทดขนในสานกงานบญชซงกลมเปาหมายหรอลกคาของสานกงานบญช ไดแก ผประกอบการธรกจตางๆ ทเปนทงในรปแบบคคลธรรมดา คณะบคคล หางหนสวน และบรษท 4.2 ดานการใชบรการ จากหลกการการใชระบบบญชแยกประเภททวไป (General ledger) สาหรบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม เพอเพมความสามารถในการทากาไรและลดตนทนการดาเนนงานของ Norsk Data Accounting System (NDAS) คอ ระบบบญชแยกประเภททสมบรณ ประกอบดวย การจดทาบญช การวางระบบบญช และการตรวจสอบบญช ซงรวมทงระบบสารสนเทศทางการบญช ประกอบดวย ระบบบญชแยกประเภท ระบบงบประมาณ ระบบบญชเจาหน ระบบบญชลกหน ระบบการบรหารการเงน และระบบบญชสนทรพยถาวร ตลอดจนระบบภาษอากร

34

นอกจากนการใชระบบการจดการจากภายนอกของ Network Advisory Team ไดใหแนวคดเกยวกบการบรการของนกบญช เนองจากงานบญชเปนงานทตองปรบตวโดยทนกบญชจะตอง เกงงาน แบบรจรง รลก เพราะในการทางานตองการนกบญชวชาชพเขาไปรวมงาน เกงคน คอ สามารถปฏสมพนธกบคนรอบขางไดทง 360 องศา เกงเทคโนโลย โดยสามารถใชเครองคอมพวเตอรและระบบอนเตอรเนตเปนอยางด และเกงภาษา เพราะการทางานเปนแบบไรพรมแดน จากทไดนาเสนอมาขางตนจงมความจาเปนทผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทตองการแขงขนในโลกธรกจทมความรนแรงและสลบซบซอนมากขน จาเปนตองใชผเชยวชาญจากภายนอกรวมทงสานกงานบญชทจะใหบรการดานการบญช การเงน ภาษอากร และระบบสารสนเทศทางการบญช เพอเพมความสามารถในการทากาไรและลดตนทนในการดาเนนงาน เนองจากธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ยงขาดแคลนนกบญชทเกงงาน เกงคน เกงเทคโนโลย และเกงภาษา 2.5 งานวจยทเกยวของ สเทพ มหทธนกาญจน (2549) ไดศกษาความพงพอใจของผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ในการใชบรการสานกงานบญช เขตอาเภอเมอง จงหวดนครราชสมา ผลการศกษาพบวา ผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ทใชบรการทเปนกลมตวอยาง สวนใหญเปนธรกจคาปลกคาสง จานวน 157 ราย คดเปนรอยละ 48.46 รปแบบของธรกจเปนบรษทจากด จานวน 159 ราย คดเปนรอยะล 49.07 ทนจดทะเบยนไมเกน 5 ลานบาท จานวน 247 ราย คดเปนรอยละ 76.23 ระยะเวลาของการดาเนนธรกจ ตากวา 5 ปจานวน 117 ราย คดเปนรอยละ 36.1 และความพงพอใจของผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ในการใชบรการสานกงานบญชเขตอาเภอเมอง จงหวดนครราชสมา ในภาพรวมและรายดานอยในระดบความพงพอใจมาก โดยมความพงพอใจระดบมากดานจรรยาบรรณของพนกงานบญช เปนอนดบท 1 รองลงมาดานคณภาพ การทาบญช ดานการใหคาปรกษาและวางแผน และดานราคาคาบรการตามลาดบ นงลกษณ พฒนบณฑต และคณะ (2542) ไดทาการศกษาเรองปจจยทมผลตอการเลอก ใชสานกงานบญชของบรษทและหางหนสวนจากด ในเขตกรงเทพมหานคร ผลการศกษาจากภาพรวมของบรษทและหางหนสวนจากด ในเขตกรงเทพมหานครทงหมด พบวา ปจจยทมผลตอการเลอกใชสานกงานบญชสานกงานบญชทมความสาคญมากทสด 5 อนดบแรก ไดแก การใหคาปรกษาดานภาษอากร ความรวดเรวตรงตอเวลาในการใหบรการ การใหคาปรกษาเรองหลกการบญชและระบบบญช ความเปนระบบในการทางานของสานกงานและคณภาพของการใหบรการ ทงน เมอใชการวเคราะหตวประกอบแบบ Exploratory Factor Analysis พบวา แบงปจจยดงกลาวออกเปน 5 กลมเรยงตามลาดบความสาคญ คอ

35

คณภาพของงานและการใหบรการดานขอมลและวชาการทเกยวของ ความสมพนธระหวาง ผใหบรการกบบคคลทเกยวของและอตราคาบรการ บคลกภาพสวนตวของผใหบรการและภาพลกษณของสานกงานบญช ความมชอเสยงของเจาของและของสานกงานบญชและปจจยรวมอน ๆ นอกจากนยงพบวา ในการวเคราะหในสวนของความแตกตางของประเภทของกลมตวอยางวามผลตอการตดสนใจเลอกใชบรการจากสานกงานบญช ซงพบวาความแตกตางของขนาดธรกจมผลตอการตดสนใจเลอกใชบรการจากสานกงานบญช ในขณะทความแตกตางของประเภทธรกจ ระบบภาษมลคาเพม ระยะเวลาในการดาเนนงาน และการมบคคลภายนอกมาชวยบรหารหรอตดสนใจของธรกจไมมผลตอการตดสนใจเลอกใชบรการ อภสดา เผอกขาวผอง (2548) ไดทาการศกษาเรอง ความพงพอใจของลกคาทมตอการบรการของธนาคารอาคารสงเคราะห สานกงานใหญ พบวา ลกคาทมาใชบรการสวนใหญเปนเพศหญง มอายระหวาง 30 – 40 ป มสถานภาพสมรสแลว การศกษาระดบปรญญาตร ประกอบอาชพพนกงานบรษท และมรายไดเฉลยตอเดอน อยในชวง 7,500 – 15,000 บาท โดยกลมตวอยางมความพงพอใจโดยรวมตอดานทใชในการศกษาทง 5 ดาน อยในระดบมาก ทงนกลมตวอยางมความพงพอใจมากทสดในดานความนาเชอถอของธนาคาร และมความพงพอใจมากในดานทเหลอเรยงลาดบจากความพงพอใจมากทสดไปยงนอยทสดดงน ดานการสงเสรมการตลาด ดานสภาพแวดลอมทางกายภาพ ดานคณภาพการบรการของพนกงาน และดานผลตภณฑ ตามลาดบ จากการศกษายงพบวา ปจจยสวนบคคล ไดแก อาย ระดบการศกษา อาชพ และรายไดเฉลยตอเดอน ทแตกตางกนของลกคามความพงพอใจในการบรการแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 ในขณะทปจจยดานเพศและสถานภาพสมรสทแตกตางกน มความพงพใจในการบรการไมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตท 0.05 Chen และ Elder (2001) ไดศกษาผลกระทบของการใหบรการเฉพาะกจทมตอคาสอบบญช (Audit fees) พบวาการใชบรการเฉพาะกจทไมไดกาหนดในขอบงคบจะเสยคาบรการในการสอบบญชสงกวาการใชบรการเปนไปตามขอกาหนด ผลจากการวจยนสามารถสนบสนนแนวคดทวาคาสอบบญชมความสมพนธเชงบวกกบประเภทของการใชบรการ Davidsson และ Delmar (1999) ไดศกษาความสมพนธระหวางอายของธรกจขนาดกลางและขนาดยอมกบขนาดของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม พบวามความสมพนธเชงบวกระหวางอายของธรกจขนาดกลางและขนาดยอมกบขนาดของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม นอกจากน Clark (2002) พบวาอายของธรกจทไมอยในกลมเทคโนโลยมความสมพนธเชงบวกกบการบรรลความสาเรจของธรกจทวดจากมลคาตลาดของหนสามญ ของธรกจ จากงานวจยขางตน ไดชนาใหการศกษาครงนใชกลมตวอยางจากประเภทของธรกจทไมอยในกลมเทคโนโลย นนคอ ธรกจการผลต ธรกจการบรการ ธรกจคาปลก ธรกจคาสง และธรกจซอมา-ขายไป เปนตวแปรอสระ และจากการศกษาของ Halabisky (2006) พบวาการเตบโตของธรกจมระดบสงทสดเมออายของธรกจเปนชวงเวลาชวงละ 10 ปจากงานวจยนชนาใหการศกษาครงนแบงชวงเวลา

36

เปนชวงละ 10 ป นนคอ ชวงท 1 ระยะเวลาในการดาเนนธรกจขนาดกลางและขนาดยอมนอยกวาหรอเทากบ 10 ป ชวงท 2 เทากบ 11 – 20 ป และชวงท 3 มากกวา 20 ป Isamail และ King (2007) ไดศกษาความสมพนธระหวางขนาดของธรกจกบการใชระบบสารสนเทศทางการบญช พบวาขนาดของธรกจมความสมพนธเชงบวกกบระดบของการใชระบบสารสนเทศทางการบญช นอกจากนยงพบวารปแบบของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม มความแตกตางกนในการใชระบบสารสนเทศทางการบญชระหวางรปแบบของบรษท และไมใชบรษท จากผลการวจยนชนาใหผวจยครงนใชกลมตวอยางจากรปแบบของธรกจเปน 2 ประเภท นนคอ บรษท และไมใชบรษท ซงประกอบดวย กจการเจาของคนเดยว และหางหนสวนเปนตวแปรอสระ นอกจากน ผลการวจย พบวาระดบของการใหบรการระบบสารสนเทศทางการบญช มความสมพนธเชงบวกกบความรดานระบบสารสนเทศทางการบญชของเจาของธรกจและการมพนกงานทมความสามารถดานระบบสารสนเทศทางการบญช จงไดชนาใหการศกษาครงนใชจานวนการใชบรการสานกงานบญชเปนตวแปรอสระ เพราะเมอธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ใชบรการสานกงานบญชดานระบบสารสนเทศทางการบญชมากเทาไร แสดงวาเจาของธรกจและพนกงานในธรกจขนาดกลางและขนาดยอม มความรและความสามารถดานระบบสารสนเทศทางการบญชนอยลงดวย อกดานหนงเมอระยะเวลาในการใชบรการดานระบบสารสนเทศทางการบญชนานเทาใด จะมสวนเกยวของกบเจาของธรกจและพนกงานในธรกจขนาดกลางและขนาดยอมขาดแคลนความรและความสามารถดานระบบสารสนเทศทางการบญชเชนเดยวกน

37

จากแนวคดทฤษฎและงานวจยทเกยวของทไดนาเสนอมาแลวขางตน ผวจยไดนามาเสนอเปนกรอบแนวคดในการวจย ดงน

รปท 2.4 กรอบแนวคดในการวจย

ลกษณะเฉพาะของธรกจขนาดกลางและขนาดยอม - ประเภทของธรกจ (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) - รปแบบของธรกจ - สนทรพยรวมของธรกจ - ระยะเวลาในการดาเนนงานธรกจ - ระยะเวลาในการใชบรการสานกงานบญช - ประเภททใชบรการจากสานกงานบญช (ตอบไดมากกวา 1 ขอ) - คาบรการทจายใหสานกงานบญชตอป

ตวแปรอสระ

ความคมคาและประโยชนตอการใชบรการสานกงานบญช ดาน - การบญช - การภาษอากร - การตรวจสอบบญช - โปรแกรมบญชสาเรจรป - อบรมทาบญชและภาษอากร - ดานกฎหมาย

ความสาเรจในการใหบรการของสานกงานบญช ดาน - การบญช - การภาษอากร - การตรวจสอบบญช - โปรแกรมบญชสาเรจรป - อบรมทาบญชและภาษอากร - ดานกฎหมาย

ตวแปรตาม

แนวทางการพฒนาการใหบรการของสานกงานบญชตอผประกอบธรกจขนาดกลางและขนาดยอม ในเขตกรงเทพมหานคร

38

สมมตฐานในการวจย จากกรอบแนวคดในการวจยขางตน ผวจยตงสมมตฐานในการวจย ดงน 1. ความคมคาและประโยชนทไดรบจากการใชบรการสานกงานบญชของผประกอบการธรกจขนาดกลางและขนาดยอมและความสาเรจในการใหบรการสานกงานบญชไมแตกตางกน 2. ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทมรปแบบของธรกจตางกนมความคมคาและประโยชนตอการใชบรการสานกงานบญชตางกน 3. ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทมสนทรพยรวมของธรกจตางกน มความคมคาและประโยชนตอการใชบรการสานกงานบญชตางกน 4. ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทมระยะเวลาในการดาเนนธรกจตางกน มความคมคาและประโยชนตอการใชบรการสานกงานบญชตางกน 5. ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทมระยะเวลาในการใชบรการสานกงานบญชตางกน มความคมคาและประโยชนตอการใชบรการสานกงานบญชตางกน 6. ธรกจขนาดกลางและขนาดยอมทมคาบรการทจายใหสานกงานบญชตอปตางกน มความคมคาและประโยชนตอการใชบรการสานกงานบญชตางกน คานยามศพทเฉพาะ ธรกจขนาดกลางและขนาดยอม หมายถง กจการหลก 3 ประเภท ประกอบดวยกจการททาการผลตสนคา กจการใหบรการ และกจการคาปลกคาสง โดยกจการเหลานมสนทรพยถาวรไมเกน 50 ลานบาท และมการวาจางแรงงานไมเกน 12 คน สานกงานบญช หมายถง ผประกอบการทเปนทงบคคล นตบคคล ทประกอบอาชพรบบรการจดทาบญชและบรการตางๆทเกยวของ ความคมคาและประโยชนทไดรบ หมายถง ผลประโยชนทธรกจขนาดกลางและขนาดยอมไดรบจากการบรการดานบญช ดานภาษอากร ดานตรวจสอบบญช ดานโปแกรมบญชสาเรจรป ดานอบรมทาบญชและภาษอากร และดานกฎหมายคมกบคาของเงนทจายใหแกสานกงานบญชเปนคาใชจายในบรการนน ๆ ความสาเรจในการใหบรการ หมายถง ความพงพอใจของสานกงานบญชทไดใหบรการดานบญช ดานภาษอากร ดานตรวจสอบบญช ดานโปแกรมบญชสาเรจรป ดานอบรมทาบญชและภาษอากร และดานกฎหมาย แกธรกจขนาดกลางและขนาดยอม

39

การบญช หมายถง การทาบญชของธรกจตามมาตรฐานการบญชไทยใหถกตองตามพระราชบญญตการบญช พ.ศ. 2543 และมาตรฐานการบญชทบงคบใชตามพระราชกจจานเบกษา การภาษอากร หมายถง เงนคาภาษในกรณตาง ๆ ทธรกจขนาดกลางและขนาดยอมตองจายใหกบหนวยงานราชการ คอ กรมสรรพากร และหนวยงานของรฐ การตรวจสอบบญช หมายถง การทาหนาทตรวจเชครายการบญชตลอดจนงบการเงนของธรกจหลงจากทธรกจไดทาการปดบญชในวนสนงวดบญชแลว โดยผสอบบญชรบอนญาต โปรแกรมบญชสาเรจรป หมายถง ระบบการทางานดานบญชของธรกจโดยใชเครองคอมพวเตอรตามทผมความรทางดานสารสนเทศทางการบญชไดกาหนดไวและไดรบอนญาตใหใชโปรแกรมนนจากกรมสรรพากร อบรมทาบญชและภาษอากร หมายถง ผทาบญชทมคณสมบตตามทกฎหมายกาหนด ตองเขารบการอบรมพฒนาความรตอเนองทางวชาชพทกรอบสามปโดยในแตละรอบตองมจานวนชวโมงไมนอยกวา 27 ชวโมง และตองเปนกจกรรมทมเนอหาทเกยวของกบการบญชไมนอยกวา 18 ชวโมง ทงนในแตละปตองไมนอยกวา 6 ชวโมง ดานกฎหมาย หมายถง งานทใหบรการของสานกงานบญชทางดานการจดทะเบยนจดตงหรอเลกธรกจ การทาสญญาตาง ๆ คดความแพง และคดอาญาและกฎหมายอนทเกยวของกบธรกจ ประเภทธรกจ หมายถง ธรกจการผลต(Manufacturing)โดยจะครอบคลมถงการเกษตร (Agricultural Processing) และธรกจเหมองแร(Mining) ธรกจบรการ(Service) และธรกจการคา(Trading) โดยจะครอบคลมถงธรกจคาสง(Wholesaling) และธรกจคาปลก (Retailing) รปแบบของธรกจ หมายถง รปแบบองคกรธรกจทผประกอบการธรกจขนาดกลาง และขนาดยอมไดจดทะเบยนไวทกรมพฒนาธรกจการคา กระทรวงพาณชย ไดแก กจการเจาของคนเดยว หางหนสวน บรษทจากด สนทรพยถาวรของธรกจ หมายถง สนทรพยทไมอาจจดเปนสนทรพยหมนเวยนได เชน ทดน อาคารและอปกรณ และสนทรพยไมมตวตน เปนตน ระยะเวลาการดาเนนของธรกจ หมายถง ระยะเวลาตงแตผประกอบการธรกจกอตงกจการมาจนถงปจจบน (กนยายน 2551) ระยะเวลาการใชบรการของสานกงานบญช หมายถง ระยะเวลาทผประกอบการธรกจวาจางสานกบญชในการใหบรการจนถงปจจบน (กนยายน 2551) ประเภทบรการทใชบรการสานกงานบญช หมายถง ชนดของงานทใหบรการของสานกงานบญช คาบรการทจายใหสานกงานบญชตอป หมายถง จานวนเงนคาตอบแทนทธรกจขนาดกลางและขนาดยอมจายใหแกสานกงานบญช