บทท 3 การทางบการเงนรวม ณ วนซอหน

การทางบการเงนรวม ณ วนซอหน กลาวถงการบญชของการรวม

ธรกจโดยวธการรบโอนกจการและการควบกจการ ซงบรษททถกซอ

กจการหรอโอนกจการจะตองเลกกจการและไมเปนนตบคคลตาม

กฎหมาย การรวมธรกจโดยการซอหน เปนการรวมธรกจซงบรษทหนง

ลงทนซอหนทมสทธออกเสยงของอกบรษทหนงจนทาใหบรษททถกซอ

ห นอยภายใตการควบคมของบรษทผ ลงทน หรออยภายใตอทธพล

อยางมนยสาคญของผ ลงทนความสมพนธของกลมบรษททเขารวม

ธรกจกนนน ทาใหเกดการดาเนนรวมกนในลกษณะของบรษทในกลม

กจการเดยวกน ซงประกอบดวยบรษทผ ลงทน เรยกวา บรษทใหญ

และ บรษทภายใตการควบคม เรยกวา บรษทยอย

บรษทยอยบรษทยอยเปนบรษทซงอยภายใตการควบคมของบรษทใหญ

ดงนนหากบรษทใหญถอห นเกนกวากงหนงในบรษทอน ไมวาโดยทางตรงหรอทางออม โดยผานกจการหรอบคคลอน ใหสนนษฐานไวกอนวาบรษทใหญมอานาจควบคมกจการนน

บรษทรวมบรษทรวมเปนกจการซงรวมถงกจการทไมไดกอตงในรปบรษทท

อยภายใตอทธพลอยางมนยสาคญของผลงทน ดงนนหากบรษทผลงทนมสทธออกเสยงทงโดยทางตรงหรอทางออมใหสนนษฐานไวกอนวา บรษทผลงทนมอทธพลอยางมนยสาคญตอกจการทไปลงทน

งบการเงนรวม

งบการเงนรวม หมายถง งบการเงนของกลมกจการซงนาเสนอ

เสมอนเปนงบการเงนของหนวยงานทางเศรษฐกจหนวยงานเดยว ม

วตถประสงคเพอแสดงผลการดาเนนงาน ฐานะการเงนของบรษทใหญ

และบรษทยอยทงหลาย เพอประโยชนของผ ถอหนและเจาหนของบรษท

ใหญ

การทางบการเงนรวมจงเปนสงจาเปน เนองจากงบการเงนรวมจะ

เปนการรวมงบการเงนของบรษทใหญและบรษทยอยเขาดวยกนโดย

แสดงจานวนสนทรพย หนสน รายไดและคาใชจายภายหลงทตด

รายการระหวางบรษทในเครอทเกยวของกนออกแลว

การนาเสนองบการเงนรวมบรษทใหญตองนาเสนองบการเงนรวม ซงรวมงบการเงนของ

บรษทยอยไวทงหมด เวนแตบรษทใหญจะมขอกาหนดดงกลาวตอไปน อาจไมจาเปนตองนาเสนองบการเงนรวม

1.บรษทใหญมฐานะเปนบรษทยอย ซงถกกจการอนควบคมอยทงหมดหรอบางสวน

2.ตราสารทนหรอตราสารหนของบรษทใหญ ไมมการซอขายในตลาดสาธารณะ

3.บรษทใหญไมไดนาสงหรออยในกระบวนการของการสงงบการเงนของบรษทใหแกสานกงานคณะกรรมการกากบหลกทรพย

4.บรษทใหญในลาดบสงสดหรอบรษทใหญในระหวางกลางไดจดทางบการเงนรวมเผยแพรเพอประโยชนของสาธารณชน ซงเปนไปตามมาตรฐานการบญชทรบรองทวไปแลว

การบนทกบญชเมอบรษทใหญซอหนบรษทยอย

เมอบรษทใหญซอห นบรษทยอย บรษทใหญจะบนทกบญชเงน

ลงทนในบรษทยอยตามราคาตลาดห นของบรษทยอยทไดมา หรอ

สนทรพยทนาไปแลกเปลยนแลวแตมลคาใดจะมหลกฐานทแนชดกวา

และในการพจารณาจานวนเงนคาซอ จะใชวธประเมนมลคายตธรรมของ

สนทรพยแตละรายการ

สมมตวาในวนท 1 มกราคม 25x1  บรษทนพเกา จากด ซอหนบรษทเพชรด จากด ในขณะท

งบแสดงฐานะการเงนของบรษทเพชรด จากด แสดงดงน

บรษทเพชรด จากด

งบแสดงฐานะการเงน

ณ วนท 1 มกราคม 25x1หนวย : บาท

สนทรพย

สนทรพยหมนเวยน

เงนสด 30,000ลกหนการคา 50,000สนคาคงเหลอ 60,000 140,000

สนทรพยไมหมนเวยน

ทดน 200,000อาคาร(สทธ) 100,000อปกรณสานกงาน(สทธ) 80,000 380,00

รวมสนทรพย 520,000

หนสนและสวนของผถอหน

หนสนหมนเวยน

เจาหนการคา 40,000

สวนของผถอหน

ทนหนสามญ 300,000

สวนเกนมลคาหนสามญ 30,000

กาไรสะสม 150,000 480,000

รวมหนสนและสวนของผ ถอหน 520,000

การบนทกบญชเงนลงทนในบรษทเพชรด จากด ในแตละกรณ เปน

ดงน

1.  ถาบรษทนพเกา จากด ซอหนทงหมดของบรษทเพชรด จากด ในราคา

480,000 บาท เสยคานายหนาในการซอหน 2,400 บาท โดยชาระเปนเงนสด การบนทกรายการในสมดบญชของบรษทนพเกา จากด จะ

เปนดงน

เดบต เงนลงทนในบรษทเพชรด จากด 482,400

เครดต เงนสด 482,400

บนทกการซอหนบรษทเพชรด จากด

2. ถาบรษทนพเกา จากด นาทดนของบรษทซงมราคาทน 400,000 บาท ราคาตลาด 500,000 บาท ไปชาระคาซอหนของบรษทเพชรด จากด และเสยคานายหนาในการซอหน 2,400 บาท การบนทกรายการของบรษทนพเกา จากด จะเปนดงน

เดบต เงนลงทนในบรษทเพชรด จากด 502,400

เครดต ทดน 400,000

กาไรในการขายสนทรพย 100,000

เงนสด 2,400

บนทกการซอหนบรษทเพชรด จากด

3. ถาบรษทนพเกา จากด ออกหนสามญ จานวน 4,800 หน ราคาตามมลคาหนละ 100 บาท ราคาตลาดหนละ 150 บาท และเสยคานายหนาในการซอหน 2,400 บาท การบนทกรายการของบรษทนพเกา จากด จะเปนดงน

เดบต เงนลงทนในบรษทเพชรด จากด 722,400

เครดต ทนหนสามย 480,000

สวนเกนมลคาหนสามญ 240,000

เงนสด 2,400

บนทกการซอหนบรษทเพชรด จากด

4. ถาสนทรพยทงหมดของบรษทเพชรด จากด มราคาตลาด 500,000

บาท สนทรพยสทธทงหมดจะมจานวน 460,000 บาท (500,000 –

40,000) ถาบรษทนพเกา จากด ออกหนสามญ จานวน 4,200 หน

ราคามลคาหนละ 100 บาท และเสยคานายหนาในการซอหน 2,400

บาท การบนทกรายการของบรษทนพเกา จากด จะเปนดงน

เดบต เงนลงทนในบรษทเพชรด จากด 462,400

เครดต ทนหนสามญ 420,000

สวนเกนมลคาหนสามญ 40,000

เงนสด 2,400

บนทกการซอหนบรษทเพชรด จากด

5. ถาสนทรพยทงหมดของบรษทเพชรด จากด มราคาตลาด 500,00 บาท

สนทรพยสทธทงหมดจะมจานวน 460,000 บาท (500,000 – 40,000)

ถาบรษทนพเกา จากด ออกหนสามญจานวน 4,000 หน ราคามลคา

หนละ 100 บาท ราคาตลาดหนละ 150 บาท จายคานายหนาในการซอ

หน 2,400 บาท การบนทกรายการของบรษทนพเกา จากด จะเปนดงน

เดบต เงนลงทนในบรษทเพชรด จากด 602,400

เครดต ทนหนสามญ 400,000

สวนเกนมลคาหนสามญ 200,000

เงนสด 2,400

บนทกการซอหนบรษทเพชรด จากด

การทางบการเงนรวม

งบการเงนรวมเปนงบการเงนทบรษทใหญจดทาขนเพอประโยชนของผ ถอหนและเจาหนของบรษทใหญ ในวนทบรษทใหญและบรษท

ยอยรวมเปนบรษทในเครอเดยวกน งบการเงนทจะจดทาขนจะมเพยง

งบแสดงฐานะการเงนรวมเทานน ดงนน ในการทางบแสดงฐานะ

การเงนรวม สวนของผ ถอหนของบรษทยอยจะซากบสวนของผ ถอหน

บรษทใหญ จงตองมการตดสวนของผ ถอหนของบรษทยอยออก

1.การทางบการเงนรวมเมอบรษทใหญซอหนทงหมอของบรษทยอย

เมอการทางบการเงนรวม เปนการนางบการเงนของบรษทใหญและบรษทยอยทกบรษทในกลมมารวมกน

โดยจะตองมการปรบปรงรายการ และการตดรายการตางๆ กอนทจะนารายการของแตละบรษทมารวมกน

1.1บญชเงนลงทนในบรษทยอยมมลคาเทากบราคาตามบญชของสนทรพยสทธของบรษทยอยกรณถอหนทงหมด

กรณน ทาใหไมเกดสวนแตกตางระหวางราคาทนของเงนลงทนและราคาตามบญชของสนทรพยสทธในบรษทยอย

1.2 บญชเงนลงทนในบรษทยอยมมลคาสงกวาราคาตามบญชของ

สนทรพยสทธของบรษทยอยกรณถอหนทงหมด

การปฏบตตามวธบญชแบบการซอกจการนน บรษทใหญจะตอง

พจารณาตนทนการซอบรษทยอยจากการกาหนดมลคาของสนทรพย

และหนสนทงหมดของบรษทยอยตามมลคายตธรรม ณ วนซอหน

1.2.1 สนทรพยสทธของบรษทยอยแสดงราคาตามบญชตากวามลคา

ยตธรรม

1.2.2สนทรพยไมมตวตนของผถกซอ

1.2.3คาความนยมทเกดจากการซอกจการ

1.3บญชเงนลงทนในบรษทยอยมมลคาตากวาราคาตามบญชของ

สนทรพยสทธของบรษทยอย

ในกรณทบรษทใหญพจารณามลคายตธรรมของสนทรพยและ

หนสนของบรษทยอยแลวพบวาสนทรพยหรอหนสนของบรษทยอยบาง

รายการแสดงราคาตากวามลคายตธรรม การปรบปรงรายการทาไดโดย

ลดมลคาของสนทรพยทสงไปหรอเพมมลคาของหนสนทตาไป

1.3.1 สนทรพยสทธของบรษทยอยแสดงราคาตามบญชสงกวามลคา

ยตธรรม

1.3.2 กาไรจากการตอรองราคาซอ

2.การทางบการเงนรวมเมอบรษทใหญซอหนของบรษทยอย

แตเพยงบางสวน

ถาบรษทใหญไมไดซอห นสามญทงหมดของบรษทยอย แตซอเพยง

บางสวน สวนไดเสยของบรษทใหญในสนทรพยสทธของบรษทยอย จา

ไมใชสนทรพยสทธทงหมด แตเปนจานวนทคดตามสดสวนทบรษทใหญ

ถอหน

2.1บญชเงนลงทนในบรษทยอยมมลคาเทากบราคาตามบญชของ

สนทรพยสทธของบรษทยอยกรณถอหนเพยงบางสวน

2.1บญชเงนลงทนในบรษทยอยมมลคาเทากบราคาตามบญชของ

สนทรพยสทธของบรษทยอยกรณถอหนเพยงบางสวน

2.2บญชเงนลงทนในบรษทยอยมมลคาสงกวาราคาตามบญชของ

สนทรพยสทธของบรษทยอยกรณถอหนเพยงบางสวน

2.2.1ทฤษฏความเปนเจาของ

2.2.2ทฤษฎความเปนหนวยงาน

2.3บญชเงนลงทนในบรษทยอยมมลคาสงกวาราคาตามบญชของ

สนทรพยสทธของบรษทยอยกรณถอหนเพยงบางสวน

การทางบการเงนรวมตามวธการรวมสวนไดสวนเสย

หลกการของวธแบบรวมสวนไดเสยนน จะจดทางบการเงนรวม

สาหรบกจการทรวมกนเสมอนหนงวากจการดงกลาวยงแยกกน

ดาเนนงาน ถงแมวาปจจบนจะเปนเจาของรวมกนกตาม วธนจะไมม

การรบรคาความนยม หรอกาไรจากการตอรองราคาซอ แตจะแสดงยอด

รวมของสนทรพย หนสนของกจการทมารวมกนตามมลคาเดมทบนทก

ไวในบญช

ตวอยางการทางบการเงนรวมตามวธการรวมสวนไดสวนเสย

บรษทอดร จากด ถอหนบรษทพายพ จากด 100%  ในวนท 1 มกราคม 25x3 โดยออกหนสามญจานวน 24,000 หน ราคาตราไว หนละ 10 บาท ราคาตลาดหนละ 15 บาท สนทรพยและหนสนของบรษททงสอง ณ วนซอหนมดงน

บรษทอดร จากด บรษทพายพ จากด

เงนสด 60,000 30,000

ลกหนการคา 80,000 35,000

สนคาคงเหลอ 120,000 70,000

ทดน อาคาร และอปกรณ 400,000 250,000

บาท 660,000 บาท 385,000

เจาหนการคา 60,000 25,000

ทนหนสามญ 450,000 280,000

กาไรสะสม 150,000 80,000

บาท 660,000 บาท 385,000

หลงจากทบรษทอดร จากด รวมสวนไดเสยกบบรษทพายพ จากด แลวยงคงใหบรษทพายพ จากด ดาเนนกจการตอไป และบนทกบญชของตนเองโดยเปนบรษทยอยของบรษทอดร จากด ดงนน บรษทอดร จากด จงเพยงแตบนทกบญชเงนลงทนในบรษทพายพ จากด ตามราคาตามบญชของหนบรษทพายพ จากด การบนทกการรวมสวนไดเสยในสมดบญชเปนดงน

เดบต เงนลงทนในบรษทพายพ จากด 360,000

เครดต ทนหนสามญ 240,000

สวนเกนมลคาหน 40,000

กาไรสะสม 80,000บนทกการรวมสวนไดเสยกบบรษทพายพ จากด 100%

โดยการออกหนสามญ 24,000 หน ราคาหนละ 10 บาท

เนองจากราคาตราไวของทนหนสามญบรษทพายพ จากด เทากบ 280,000บาท แตหนสามญของบรษทอดร จากด ทออกใหในการรวมกจการน มราคาตราไว 240,000  บาท (24,000x10 บาท) ทาใหเกดผลตางจานวน 40,000  บาท จงนาไปบนทกบญชเปนสวนเกนมลคาหน

ราการปรบปรงและตดบญช

ตดบญชเงนลงทนกบสวนของผ ถอหนบรษทพายพ จากด

เนองจากตามวธการรวมสวนไดเสยจะบนทกบญชเงนลงทนในบรษทยอยดวยราคาบญชของสนทรพยสทธบรษทยอย จงไมมสวนแตกตางระหวางราคาทนของเงนลงทนและราคาตามบญชของสนทรพยสทธบรษทยอย ในกระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงนรวมจงไมมการปรบมลคาของสนทรพยและหนสน มเพยงการตดบญชเงนลงทนในบรษทยอยกบสวนของผ ถอหนบรษทยอยเทานน แตอยางไรกตาม วธแบบรวมสวนไดเสยไมไดมการนามาใชในทางปฏบตกบการรวมธรกจ ตามมาตรฐานการรายงานทางการเงน ฉบบท 3 (ปรบปรง 2555)

ในกรณทบรษทใหญออกหนเพอสวนไดเสยกบบรษทยอยเพยงบางสวน การทางบการเงนรวมจะแสดงสวนของผ ถอหนทไมมอานาจควบคมดวยเชนกน จากตวอยางบรษทอดร จากด และบรษทพายพ จากด นน ถาบรษทอดร จากด ถอหนบรษทพายพ จากด 90% โดยออกหนสามญของตนเอง 21,600 หน ราคาตราไวหนละ 10  บาท

การบนทกการรวมสวนไดเสยในสมดบญชเปนดงน

เดบต เงนลงทนในบรษทพายพ(360,000x90%) 324,000เครดต ทนหนสามญ(21,600x10) 216,000

สวนเกนมลคาหน 36,000 กาไรสะสม 72,000

บนทกการลงทนซอหนบรษทพายพ 90% โดยการออกหนสามญ 21,600 บาท ราคาตราไวหนละ 10 บาท

เนองจากราคาตราไวของทนหนสามญบรษทพายพ จากด ในสวนทรวมสวนไดเสยเทากบ 252,000 บาท (90% ของ 280,000 บาท) แตหนสามญของบรษทอดร จากด ทออกใหในการรวมกจการน มราคาตราไว 216,000บาท (21,600x10 บาท) ทาใหเกดผลตางจานวน 36,000 บาท จงนาไปบนทกบญชเปนสวนเกนมลคาหน

รายการตดบญชในกระดาษทาการงบแสดงฐานะการเงนรวม ณ วนซอหนเปนดงน

เดบต ทนหนสามญ‐บรษทพายพ 280,000

กาไรสะสม‐บรษทพายพ 80,000

เครดต เงนลงทนในบรษทพายพ 324,000

สวนของผ ถอหนทไมมอานาจควบคม(360,000x10%) 36,000