13
บทที่ 4 บริบทชุมชน การวิจัย การจัดการความรู้เพื่อพัฒนาการออกแบบผลิตภัณฑ์ และศักยภาพธุรกิจชุมชน ตําบลป่าป้อง ตําบลสง่าบ้าน ตําบลตลาดขวัญ ตําบลเทพเสด็จ อําเภอดอยสะเก็ด จังหวัดเชียงใหม่ ได้ทําการศึกษาเกี่ยวกับบริบทชุมชนเรื่องประวัติความเป็นมา ความเป็นอยู่ สภาพแวดล้อมทางสังคม และวัฒนธรรม โดยเฉพาะเกี่ยวกับเศรษฐกิจชุมชน โครงสร้างพื ้นฐาน การศึกษา ศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม การประกอบอาชีพ และสภาพเศรษฐกิจเพื่อเป็นข้อมูลที่จะทําการศึกษาเจาะลึกถึงอาชีพ หัตถกรรมชุมชน เพื่อเป็นข้อมูลในการทําวิจัยด้านต่าง ๆ มีรายละเอียดดังนี 1. ประวัติความเป็นมาของอาเภอดอยสะเก็ด อําเภอดอยสะเก็ด จัดว่าเป็นอําเภอหนึ ่งที่มีประวัติอันเก่าแก่ ในด้านภูมิประเทศพุทธประวัติ และตํานานความเชื่อมากมายของคนโบราณ อําเภอดอยสะเก็ด เป็นชื่อเรียกตามลักษณะภูมิประเทศ ตามการมองเห็น เพราะเป็นภูมิประเทศที่มีภูเขาน้อยใหญ่มากมายอยู่เรียงกัน แต่มีภูเขาอยู่ลูกหนึ ่ง ที่ตั ้งแยกห่างออกไปจากภูเขาลูกอื่น ๆ จึงเรียกว่าดอยสะเด็น ตามภาษาพื ้นเมืองภาคเหนือ แปลได้ว่า ภูเขากระเด็น ต่อมาได้สร้างวัดขึ ้นบนดอยสะเด็น บ ้างก็เรียกว่า ดอยเส้นเกศ เป็นสถานที่เก็บพระเกศ ของสมเด็จพระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตามตํานานที่ว่าพญานาคได้สร้างเจดีย์ประดิษฐานเส้นพระเกศา ไว้บนภูเขาลูกนี ้ เรียกภูเขาลูกนี ้ว่า ดอยเส้นเกศปัจจุบันยังคงมีวัดตั ้งอยู่ มีที่ว่าการอําเภอดอยสะเก็ด ตั ้งอยู่บริเวณเชิงภูเขา ส่วนคําว่าดอยสะเก็ดเป็นคําที่เพี ้ยนมาจาก ดอยสะเด็น ภาพที่ 4.1 แผนที่อําเภอดอยสะเก็ดในจังหวัดเชียงใหมที่มา : สารานุกรมวิกีพีเดีย, 2551

บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

  • Upload
    others

  • View
    6

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

บทท 4 บรบทชมชน

การวจย การจดการความรเพอพฒนาการออกแบบผลตภณฑ และศกยภาพธรกจชมชน

ตาบลปาปอง ตาบลสงาบาน ตาบลตลาดขวญ ตาบลเทพเสดจ อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม ไดทาการศกษาเกยวกบบรบทชมชนเรองประวตความเปนมา ความเปนอย สภาพแวดลอมทางสงคมและวฒนธรรม โดยเฉพาะเกยวกบเศรษฐกจชมชน โครงสรางพนฐาน การศกษา ศาสนา ประเพณ วฒนธรรม การประกอบอาชพ และสภาพเศรษฐกจเพอเปนขอมลทจะทาการศกษาเจาะลกถงอาชพหตถกรรมชมชน เพอเปนขอมลในการทาวจยดานตาง ๆ มรายละเอยดดงน

1. ประวตความเปนมาของอ าเภอดอยสะเกด อาเภอดอยสะเกด จดวาเปนอาเภอหนงทมประวตอนเกาแก ในดานภมประเทศพทธประวต

และตานานความเชอมากมายของคนโบราณ อาเภอดอยสะเกด เปนชอเรยกตามลกษณะภมประเทศตามการมองเหน เพราะเปนภมประเทศทมภเขานอยใหญมากมายอยเรยงกน แตมภเขาอยลกหนงทตงแยกหางออกไปจากภเขาลกอน ๆ จงเรยกวาดอยสะเดน ตามภาษาพนเมองภาคเหนอ แปลไดวาภเขากระเดน ตอมาไดสรางวดขนบนดอยสะเดน บางกเรยกวา ดอยเสนเกศ เปนสถานทเกบพระเกศของสมเดจพระสมมาสมพทธเจา ตามตานานทวาพญานาคไดสรางเจดยประดษฐานเสนพระเกศา ไวบนภเขาลกน เรยกภเขาลกนวา “ดอยเสนเกศ” ปจจบนยงคงมวดตงอย มทวาการอาเภอดอยสะเกดตงอยบรเวณเชงภเขา สวนคาวาดอยสะเกดเปนคาทเพยนมาจาก ดอยสะเดน

ภาพท 4.1 แผนทอาเภอดอยสะเกดในจงหวดเชยงใหม

ทมา : สารานกรมวกพเดย, 2551

Page 2: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

100

ภาพท 4.2 สภาพทวไปของอาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

ดอยสะเกดไดจดตงเปนอาเภอ เมอป พ.ศ. 2445 โดยมตาบลเชงดอยเปนศนยกลางในอาเภอ ปจจบนม 14 ตาบล คอ ตาบลเชงดอย ตาบลสนปเลย ตาบลลวงเหนอ ตาบลปาปอง ตาบลสงาบาน ตาบลปาลาน ตาบลตลาดขวญ ตาบลสาราญราษฎร ตาบลแมคอ ตาบลตลาดใหญ ตาบลแมฮอยเงน ตาบลแมโปง ตาบลปาเมยง ตาบลเทพเสดจ เทศบาลตาบลดอยสะเกดดไดดงภาพท 4.3

ภาพท 4.3 เทศบาลตาบลดอยสะเกด อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

Page 3: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

101

1.1 ประวตต าบลปาปอง ต าบลสงาบาน ต าบลตลาดขวญ และต าบลเทพเสดจ ในการวจย การจดการความรเพอการออกแบบผลตภณฑ และศกยภาพธรกจชมชน

กรณศกษาตาบลปาปอง ตาบลสงาบาน ตาบลตลาดขวญ และตาบลเทพเสดจ อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม คอ

1.1.1 ต าบลปาปอง ตาบลปาปอง อยในเขตการปกครองของอาเภอสนกาแพง มจานวนหมบาน

ทงสน 7 หมบาน ไดแก หม 1 บานปาตงนอย หม 2 บานปาไมแดง หม 3 และหม 4 บานปาปอง หม 5 บานใตรอง หม 6 บานดวงด หม 7 บานปายาง สภาพทวไปของตาบลปาปองเปนพนทราบ พนทสวนมากเปนทเกษตรกรรม อาณาเขตตาบล ทางทศเหนอตดกบตาบลเชงดอย ทศใตตดกบ ตาบลสงาบาน และตาบลแมฮอยเงน ทศตะวนออกตดกบตาบลแมโปง และทศตะวนตกตดกบตาบลเชงดอย และตาบลสงาบาน จานวนประชากรของตาบลในเขต อบต. มจานวน 3,525 คน และจานวน หลงคาเรอน 1,335 หลงคาเรอน ขอมลอาชพของตาบล อาชพหลก ไดแก การทานา การรบจาง อาชพเสรม คอ การทาขาวซอมมอ ขอมลสถานทสาคญของตาบล ไดแก โรงเรยนประถม 2 แหง โรงเรยนมธยม 1 แหง วด 5 แหง โบสถครสต 1 แหง และสถานอนามย 2 แหง สภาพทวไปในตาบลปาปองมลกษณะดงภาพท 4.4

ภาพท 4.4 สภาพทวไปในพนทตาบลปาปอง อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

Page 4: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

102

1.1.2 ต าบลสงาบาน ตาบลสงาบาน เปนตาบลทแยกออกมาจาก ตาบลปาบอง อาเภอดอยสะเกด

มทงหมด 5 หมบาน ไดแก หมท 1 บานดอกแดง หมท 2 บานทา หมท 3 บานปางว และหมท 4 บานปาฝาง หมท 5 บานแพะปาคา สภาพทวไปของตาบลเปนทราบ ลกษณะชนบทหางจากตวเมอง ประมาณ 40 กม. ทดนสวนมากทาการเกษตรทานา อาณาเขตตาบลทางทศเหนอตดกบตาบลเชงดอย ทศใตตดกบตาบลตลาดใหญ และตาบลสาราญราษฎร ทศตะวนออกตดกบตาบลปาปองและตาบลแมฮอยเงน ทศตะวนตกตดกบตาบลตลาดขวญ จานวนประชากรของตาบลในเขต อบต. มจานวน 4,293 คน และจานวนหลงคาเรอน 1,087 หลงคาเรอน ขอมลอาชพของตาบล ไดแก ทานา ทาสวนทาไร สถานทสาคญของตาบล ไดแก การทารมผา หมท 3 รานอมตะ หมท 3 (ขายของเกา)

1.1.3 ต าบลตลาดขวญ ตาบลตลาดขวญ ประกาศจดตงขนเมอวนท 26 ธนวาคม 2539 โดยใชททาการ

สภาตาบลตลาดขวญเดมเปนททาการตงอยหมท 1 ตาบลตลาดขวญ และตอมาในป 2544 ไดยาย ททาการใหมมาตง ณ เลขท 109 หมท 3 ต.ตลาดขวญ เมอวนท 3 พฤษภาคม 2544 หางจากทวาการอาเภอดอยสะเกด ประมาณ 6.5 กโลเมตร โดยหางจากศนยราชการจงหวดเชยงใหม ประมาณ 13 กโลเมตร หางจากเขตอาเภอเมองเชยงใหมประมาณ 8 กโลเมตร และตาบลตลาดขวญ ตงอยในเขตการปกครองของอาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม ซงประกอบไปดวย 6 หมบาน ไดแก หม 1 บานพยาดอยแกว หม 2 บานน าแพร หม 3 บานถ า หม 4 บานบอหน หม 5 บานปาแงะ หมท 6 บานพยากหลวง สภาพทวไปของตาบลตลาดขวญมภมประเทศสวนใหญเปนพนทราบลม พนทมความลาดเอยงจากทศตะวนตกเฉยงเหนอไปทางทศตะวนตกเฉยงใต พนทของตาบลอยในเขตรบน าโครงการชลประทานแมกวงอดมธารา อาณาเขตตาบล ไดแก ทศเหนอตดกบตาบลสนปาเปา อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม ทศใตตดกบตาบลสนปเลย ทศตะวนออกตดกบตาบลปาลาน ทศตะวนตกตดกบตาบลสนนาเมง อาเภอสนทราย จงหวดเชยงใหม จานวนประชากรในเขต อบต. มจานวน 3,750 คน แยกเปนชาย 1,698 คน และหญง 2,052 คน และมจานวนหลงคาเรอน 1,810 หลงคาเรอน อาชพหลกของตาบล ไดแก ทานา ทาสวน ทาไร อาชพเสรม คอ การรบจาง การแปรรปอาหาร สถานทสาคญของตาบล ไดแก วดบานปาแงะ

1.1.4 ต าบลเทพเสดจ ตาบลเทพเสดจ เดมทไมไดแยกเปนตาบล การปกครองขนอยกบตาบลปาเมยง

อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม เดมตาบลปาเมยง มจานวน 12 หมบาน ป 2534 ตาบลเทพเสดจ ไดแยกตวมามจานวน 7 หมบาน ในขณะนน ปจจบนมหมบานเพมขนอก 1 หมบาน รวมเปนทงสน 8 หมบาน สาเหตทตงชอตาบลวา “ตาบลเทพเสดจ” เพราะวามพนททงหมดเปนภเขา และตงอย

Page 5: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

103

ในเขตโครงการหลวง ซงสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมารไดเสดจมาเยยมโครงการหลวงถง 2 ครง ทางคณะกรรมการสภาตาบลปาเมยง จงมมตตงชอวา “ตาบลเทพเสดจ” ภายหลงทมการประกาศใชพระราชบญญตสภาตาบล และองคการบรหารสวนตาบล พ.ศ.2537 ในราชกจจานเบกษาแลว ทาใหสภาตาบลเทพเสดจไดรบการยกฐานะขนเปนองคการบรหาร สวนตาบลเทพเสดจ มฐานะเปนนตบคคล และราชการสวนทองถนตามกฎหมาย ต งแตวนท 23 กมภาพนธ 2540 สภาพทวไปของตาบล มเนอททงหมดประมาณ 75,625 ไร หรอประมาณ 121 ตารางกโลเมตร สภาพพนทสวนใหญเปนหบเขาสลบซบซอน เปนปาดบเขา และมพนทม ความลาดชนมากกวา 35% มความสงจากระดบน าทะเลระหวาง 520 - 1,950 เมตร อาณาเขตตาบลทางทศเหนอตดกบตาบลแมเจดย อาเภอเวยงปาเปา จงหวดเชยงราย ทศใตตดกบตาบลหวยแกว กงอาเภอแมออน จงหวดเชยงใหม ทศตะวนออกตดกบตาบลแจซอน อาเภอเมองปาน จงหวดลาปาง ทศตะวนตกตดกบตาบลปาเมยง อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม จานวนประชากรในเขต อบต. 1690 คน แบงเปนชาย 885 คน หญง805 คน และจานวนหลงคาเรอน 709 หลงคาเรอน (ขอมล ณ วนท 30 เมษายน 2551) อาชพหลกของตาบล ไดแก การทากาแฟสด ทาชา เมยง อาชพเสรม คอการทาหมอนชาหอม ชาหอมสมนไพร ไมกวาดดอกหญา หมบานโฮมสเตย คาขาย สถานทสาคญของตาบลไดแก อบต.เทพเสดจ วดกวตา วดบานนาโคง วดบานปาปาน วดแมตอน วดบานพงษทองวดบานดง วดบานปางไฮ วดกาแพงหน ดอยลงกา น าตกตาดหมอก น าตกตาดเหมย น าตกแมวอง โรงเรยนเทพเสดจวทยา โครงการหลวงปาเมยง หนวยเฉพาะกจปางไฮ หนวยจดการตนนาแมหวาน

2. สภาพทางสงคม และวฒนธรรม บรบททางสงคม และวฒนธรรมตาบลปาปอง ตาบลสงาบาน ตาบลตลาดขวญ และตาบล

เทพเสดจ อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม ประกอบไปดวยทตง อาณาเขต ลกษณะภมประเทศ ประชากร และการปกครอง การเมอง โครงสรางพนฐาน สภาพทางการศกษา ศาสนา ประเพณ และวฒนธรรม รวมถงการพฒนาทางสงคม และวฒนธรรม มรายละเอยดดงน

2.1 ทตงและอาณาเขต อาเภอดอยสะเกดตงอยทางตะวนออกของจงหวดเชยงใหม มเนอท/พนท 749 ตร.กม.

อาณาเขตตดตอกบอาเภอ และจงหวดใกลเคยงดงน ทศเหนอ ตดตอกบอาเภอแมแตง และอาเภอพราว ทศตะวนออก ตดตอกบอาเภอเวยงปาเปา (จงหวดเชยงราย) และอาเภอเมองปาน

(จงหวดลาปาง) ทศใต ตดตอกบอาเภอแมออน และอาเภอสนกาแพง

Page 6: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

104

ทศตะวนตก ตดตอกบอาเภอสนทราย 2.2 ลกษณะทางภมประเทศ

อาเภอดอยสะเกด ต งขนเมอ พ.ศ.2445 บานเชงดอย หม ท 3 ตาบลเชงดอย คาวา “ดอยสะเกด” สนนษฐานวาเปนคาทเพยนมาจากคาวา “ดอยเสนเกศ” เปนสถานทเกบเสนพระเกศาของสมเดจพระสมมาสมพทธเจาบรเวณใกลกบตวอาเภอ เนอท/พนท 749 ตร.กม. พนทสวนมาก เปนภเขาทมปาไมสมบรณ บางสวนเปนทราบลมสลบกน มคลองชลประทานทใชในการทาการเกษตรมากมายไมวาจะมาจาก เขอนแมกวงไหลผานในตาบล หรอจากแหลงธรรมชาตสาคญ ไดแก นาแมกวง นาแมดอกแดง นาแมโปง นาแมฮองฮก และหนองบวพระเจาหลวง

2.3 โครงสรางพนฐาน 2.3.1 การคมนาคม

การคมนาคมมถนนสาคญทตดผานอาเภอ คอ ทางหลวงแผนดนหมายเลข 1007สถานขนสง หมายเลขโทรศพท 118 และสถานรถไฟ หมายเลขโทรศพท 1014 สชมชนทกตาบล หมบานซงมยานพาหนะใชสญจรไปมา แตละวนเปนจานวนมากกรมทางหลวงไดปรบปรงขยายถนนใหกวางและดขนกวาเดม ทาใหการสญจรไปมาสะดวกขน แตมจดทตองดาเนนการเพมเตม เชน ตดตงสญญาณไฟจราจร (ไฟเขยวไฟแดง) และทางมาลายตามเขตชมชนหนาแนน หรอทม การสญจรพลกพลาน และบรเวณหนาสถานศกษาเปนตน ลกษณะการคมนาคมระหวางตาบล ในอาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม มลกษณะ ดงภาพท 4.5 และภาพท 4.6

ภาพท 4.5 สภาพการคมนาคมระหวางตาบล ในอาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

Page 7: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

105

ภาพท 4.6 สภาพการคมนาคมระหวางตาบล ในอาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

2.3.2 ไฟฟา และโทรคมนาคม ระบบการโทรคมนาคมในอาเภอดอยสะเกด และสถานทอน ๆ ทสาคญท

ใหบรการทางโทรคมนาคม ไดแก ระบบโทรศพทบรษท ทศท คอรเปเรชนจากด (มหาชน) แต ตโทรศพทสาธารณะทใหบรการอยในขณะนยงไมเพยงพอแกความตองการของผบรโภค

2.3.3 การใชทดน อาเภอดอยสะเกด มพนททงหมด เนอท/พนท 749 ตร.กม. และพนทสวนมาก

เปนภเขาทมปาไมสมบรณ บางสวนเปนทราบลมสลบกน มคลองชลประทานทใชทาการเกษตรมากมาย ไมวาจะมาจากเขอนแมกวงไหลผานตาบล หรอจากแหลงธรรมชาตสาคญ ไดแก น าแมกวง นาแมดอกแดง นาแมโปง นาแมฮองฮก และหนองบวพระเจาหลวง แบงการใชทดน 3 ลกษณะ ดงน

1) พนทถอครองเพอการศกษา เชน อทยานศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไคร อนเนองมาจากพระราชดาร ภเขาทมปาไมสมบรณเปนพนททมการใชประโยชนลกษณะนมากทสด

2) พนทถอครองเพอการดาเนนกจการคาขาย และธรกจขนาดยอม 3) พนทถอครองเพอการเกษตรกรรม ไดแก การทานา ทาสวน ทาไร

2.3.4 การประปา การประปาใหบรการราษฎรในเขตอาเภอดอยสะเกด อยางทวถง และยงมราษฎร

ทใชนาประปาบาดาลอยมาก เนองจากจาเปนตองใชในการเกษตรกรรม การทานา ทาสวนและทาไร

Page 8: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

106

มหนวยงานจดการตนน าในฤดรอนเพอใชทาการเกษตรกรรม ลดปญหาการกกเกบน าจากแหลงน าธรรมชาตไวใชเองในฤดรอนของราษฎรบางสวนทอยตนนา

2.4 การศกษา ศาสนา ประเพณ วฒนธรรม 2.4.1 การศกษา

อาเภอดอยสะเกด เปนอาเภอปลอดผไมรหนงสอ เดกในวยเรยนไดรบการศกษาภาคบงคบ จานวนรอยละ 100 การสงเสรมดานการศกษา องคการบรหารสวนตาบล และประชาชนใหการสนบสนน และสงเสรมคนทกเพศทกวย ใหไดรบการศกษา มแหลงใหความรหลก ๆ ดงน

1) โรงเรยนมธยม ไดแก โรงเรยนดอยสะเกดวทยาคม โทร.0-5349-5519 2) มหาวทยาลย ไดแก มหาวทยาลยเทคโนโลยราชมงคล วทยาเขตลานนา อาเภอดอยสะเกด รวมไปถงภายในทองถนยงไดรบบรการความรจากคณะผวจย จากสาขาวชา

ศลปกรรม มหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม ภายใตการวจย เรอง การจดการความรเพอพฒนา การออกแบบผลตภณฑ และศกยภาพธรกจชมชน ตาบลปาปอง อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม โดยเปนการจดฝกอบรมเชงปฏบตการดานการออกแบบผลตภณฑ การจดการความร การจดการการตลาด การเงน การบญช รวมไปถงการศกษาดงานนอกสถานท เชน หอศลปวฒนธรรมเชยงใหม ศนยการคาเซนทรลแอรพอรท หรอกลมผประกอบการในตาบลใกลเคยง เปนตน ดงภาพท 4.7

ภาพท 4.5 การบรหารความรแกทองถนของคณะผวจย จากมหาวทยาลยราชภฏเชยงใหม

Page 9: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

107

2.4.2 ศาสนา ประเพณ วฒนธรรม ประชาชนในเขตอาเภอดอยสะเกด สวนใหญนบถอศาสนาพทธ รองลงมา คอ

ศาสนาครสต ประเพณศลปวฒนธรรมทเปนเอกลกษณลานนา ทสบทอดตงแตอดตถงปจจบน ไดแก 1) ประเพณปใหมเมอง รดนาดาหวผสงอาย แหไมค าโพธ (วนสงกรานต) 2) ประเพณทาบญตกบาตร เทศกาลวสาขบชา 3) ประเพณทาบญสลากภต 4) ประเพณวนยเปง (วนลอยกระทง) 5) ประเพณปอยหลวง 6) ประเพณตานขาวใหม วนเพญเดอน 4 เหนอ 7) การสบสานการตกลองหลวง กลองสะบดชย กลองมองเซง 8) การสบสานการฟอนเลบ ฟอนกายลาย 9) การทาบญตกบาตรในวนพระ วนสาคญทางพระพทธศาสนา และวนสาคญ

อนๆ เชน วนพอ 5 ธนวามหาราช วนแม 12 สงหาคม ลกษณะชมชนในเขตอาเภอดอยสะเกด เปนชมชนเมองกงชนบท การดารงชวต

ประจาวนประชากรสวนใหญยงคงความสมพนธแบบเครอญาต ใหความสาคญ และนบถอผอาวโส วถชวตความเปนอยเรยบงาย มการพ งพาอาศยซงกนและกน ทาใหประเพณวฒนธรรมด งเดม สวนใหญยงคงรกษาสบทอดจนถงปจจบน

2.5 การพฒนาทางสงคม และวฒนธรรมของอ าเภอดอยสะเกด จากการพฒนาประเทศไปสประเทศอตสาหกรรม สรางความกาวหนาอยางไมหยดย ง

ทางเทคโนโลยสารสนเทศ ทาใหสงคมไทยตกอยในกระแสวตถนยมยอมรบคานยมของตางประเทศมากขน กอใหเกดปญหาดานศลปวฒนธรรมเปลยนแปลงไปจากวฒนธรรมทดงามเรยบงาย ยดตดกบอานาจความรารวย กลายเปนสงคมบรโภคนยมนกถงประโยชนสวนตนมากกวาประโยชนสวนรวม เปนเหตใหเกดปญหาสงคมมากมายในปจจบน

อาเภอดอยสะเกดไดตระหนกถงสถานการณ และปญหาทตามมา สงทสามารถปองกนปญหาตาง ๆ ในอาเภอไดอยางด คอ การพฒนาแหลงน า และเพมประสทธภาพระบบชลประทาน โครงการพฒนาจดระเบยบหมบานและชมชน การรณรงคประชาสมพนธมรายละเอยดดงน

2.5.1 การพฒนาแหลงน า และเพมประสทธภาพระบบชลประทาน การสนบสนนโครงการพฒนาอนเนองมาจากพระราชดาร ผนปาทอดมสมบรณ

อนกวางใหญ แผคลมเทอกเขาทสลบซบซอน อนเปนแหลงกาเนดของตนน า ลาธารหลายสาย เลยงสรรพชวตประกอบกนเปนสภาวะธรรมชาตทสมดล แตความเจรญทางดานวตถ และการใช

Page 10: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

108

ธรรมชาตอยางไมระมดระวงทาใหพนทปาตาง ๆ ไดถกทาลายลง ปจจบนเหลอพนทปาสมบรณ ทเปนแหลงอาศยหากนของสตวปา ทนบวาหาไดยาก สวนใหญมอาชพเกษตรกรรม ทาไรเลอนลอย รบจางตดไม รวมทงการลาสตวปาเพอเปนอาหาร อยางขาดความสานกตอความสาคญของทรพยากรทาใหสภาพปาทอดมสมบรณในอดตเรมสญสลายลง

ผลการดาเนนงาน คอ งานกอสรางแหลงน าศนยศกษาการพฒนาหวยฮองไครฯ และโครงการพฒนาพนทปาขนแมกวงฯ โครงการพฒนาพนทปาขนแมกวงฯ (งานกอสรางฝาย ทดนาบานตาดเหมยพรอมระบบสงนา) นบเปนพนทการพฒนาตามโครงการตงอยทตาบลเทพเสดจ อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม พนทรบประโยชนจากการพฒนาโครงการนประมาณ 600 ไร งบประมาณโครงการ 6, 940,000 บาท ระยะเวลาการดาเนนงานภายในป 2552

2.5.2 โครงการพฒนา และจดระเบยบหมบาน และชมชน ประจ าป 2552 การรกษาความสะอาด และความเปนระเบยบเรยบรอยของบานเมอง นอกจาก

จะมกฎหมายควบคม และบงคบใชใหเปนหนาทของเจาของอาคารบานเรอน หรอบคคลโดยทวไป ทตองปฏบตตามแลว การสงเสรมและรณรงคประชาสมพนธใหประชาชนไดตระหนกถงความสาคญ และใหความรวมมอในการจดระเบยบ และความเปนระเบยบเรยบรอยของชมชนตลอดจนการรกษาอนรกษสงแวดลอมภายในชมชนอยางเขาใจ และย งยน เพอใหการดาเนนงานเปนไปตามอานาจหนาททกาหนดใชในมาตรา 50(3) แหงพรบ. เทศบาล พ.ศ. 2496 แกไขเพมเตม (ฉบบท 12) พ.ศ. 2546 และ มาตรา 16(16) (18) แหง พรบ. กาหนดแผน ขนตอนการกระจายอานาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542 การรกษาความสะอาดถนน หรอทางเดน ทสาธารณะ รวมทงการกาจดขยะมลฝอย และสงปฏกล สงเสรมการมสวนรวมของราษฎรในการพฒนาทองถน เทศบาลตาบลดอยสะเกด จงจดโครงการพฒนาและจดระเบยบหมบานและชมชนประจาป 2552 เพอสรางความสามคคระหวางชมชน และเทศบาล ดาเนนการใน 4 หมบานทกวนหยดนกขตฤกษ และวนพธสดทายของเดอน โดยมกจกรรมการทาความสะอาดในหมบาน และรบประทานอาหารรวมกนระหวางชมชน และพนกงานเทศบาล

ผลการดาเนนงานโครงการพฒนา จดระเบยบหมบาน และชมชนประจาป 2552 1) เทศบาลตาบลดอยสะเกด ใหความชวยเหลอประชาชนผยากไรในกรณฉกเฉน

(ภยหนาว) โดยมประชาชนผยากไรใน 4 หมบานในพนทเทศบาลตาบลดอยสะเกด เขารวมโครงการไดรบแจกผาหมกนหนาวจานวน 258 ผน

2) เทศบาลตาบลดอยสะเกด จดการประชมสภาสมยสามญสมยท 4 ครงท 1 และครงท 2 ในวนท 2 ธนวาคม 2551 และวนท 29 ธนวาคม 2551 เวลา 9.30 น. ณ สานกงานเทศบาลตาบลดอยสะเกด

Page 11: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

109

3) เทศบาลตาบลดอยสะเกด จดพธเปดซมประตปายหมบานบานโพธทองเจรญ เพอปรบปรงภมทศนทางเขาหมบานใหสวยงาม โดยไดรบเกยรตจากนายสรศกด เจรญศรโชต นายอาเภอดอยสะเกดเปนประธานในพธเปดปายซมประตหมบาน หมท 2 บานโพธทองเจรญ รวมถงประชาชนในหมท 2 เขารวมพธกวา 100 คน

4) เทศบาลตาบลดอยสะเกด ไดทาการเปดศนยสขภาพชมชนตาบลเชงดอย ตามพระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2543 ซงทางเทศบาลตาบลดอยสะเกดยงไดใหความสาคญ ในการใหความชวยเหลอแกประชาชนชาวเทศบาลตาบลดอยสะเกด และบรการครอบคลมพนท ทงตาบลเชงดอยรวมทงหมด 13 หมบาน ในเรองสขภาพ สขอนามย โดยมโครงการเปดศนยสขภาพชมชนตาบลเชงดอย โดยความรวมมอของโรงพยาบาลอาเภอดอยสะเกด ทไดใหการสนบสนนบคลากร เครองมอ และเวชภณฑดานการพยาบาล การเปดศนยดงกลาว เทศบาลตาบลดอยสะเกด ไดขออนญาตใชพนทสานกงานสหกรณการเกษตรจากทราชพสด มจานวนพนท 3 งาน 62 ตรว. พรอมอาคาร 1 หลง โดยไดรบจากนายสรศกด เจรญศรโชต นายอาเภอดอยสะเกดเปนประธาน ในพธเปดศนย โดยมประชาชนเขารวมงานเปดศนยดงกลาวประมาณ 500 คน

5) เทศบาลตาบลดอยสะเกด จดโครงการศกษาดงานเทศบาลตาบลบานธ อาเภอบานธ จงหวดลาพน เพอเขาศกษาดงานเกยวกบเรอง การคดแยกขยะมลฝอยอยางเปนระบบ เพอนามาประยกตใช และการปรบปรงการทางานของเทศบาล นอกจากนนยงมการแขงขนกฬาเชอมความสามคคระหวางเทศบาลทง 2 แหง

6) เทศบาลตาบลดอยสะเกด ไดจดงานวนเดกเเหงชาต ประจาป 2552 ในวนท 10 มกราคม 2552 โดยในงานประกอบดวย การแสดงของเดก ๆ การเลนเกมส และการจดกจกรรมทางดานสงเสรมสขภาพ ความคดสรางสรรค การแจกรางวลจากหนวยงานตาง ๆ ทใหการสนบสนนกจกรรมอาท โรงพยาบาลอาเภอดอยสะเกด สถานตารวจภธรอาเภอดอยสะเกด กศน. ชมรมเครองบนเลกจากแมโจ กองบน 41 ซงเดก ๆ และผปกครองทเขารวมกจกรรมกวา 1,000 คน ตางไดรบความสนกสนาน ความร และความสขในวนเดกแหงชาต ตามคาขวญวนเดก “ฉลาดคด จตบรสทธ จดประกายฝน ผกพนรกสามคค”

3. สภาพเศรษฐกจ สภาพเศรษฐกจโดยรวมในตาบลปาปอง ตาบลสงาบาน ตาบลตลาดขวญ ตาบลเทพเสดจ

อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม มดงน

Page 12: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

110

3.1 สภาพเศรษฐกจทางการเกษตรกรรม เนองจากพนทของตาบลปาปอง ตาบลสงาบาน ตาบลตลาดขวญ ตาบลเทพเสดจ

อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม เปนภเขาทมปาไมสมบรณ บางสวนเปนทราบลมสลบกบภเขา มคลองชลประทานทใชทาการเกษตรมากมายไมวาจะมาจากเขอนแมกวงไหลผานในตาบล หรอจากแหลงธรรมชาต คอ น าแมกวง แมน าดอกแดง น าแมโปง น าแมฮองฮก และหนองบวพระเจาหลวง สวนทเปนทราบลมซงเหมาะ แกการประกอบอาชพเพาะปลก ทาใหประชากรอาเภอดอยสะเกด มอาชพหลก คอ การทาการเกษตร ไดแก ทานา ทาสวน เปนหลก ผลผลตทางการเกษตรทสาคญ คอ ขาว กระเทยม ปลาโคเนอ โคนม ไกเนอ และไกไข อาชพรอง ไดแก อาชพรบจางทวไป การแปรรปผลผลตทางการเกษตร เชน การผลตน าพรกเผา กนเชยง แคบหม กลวยตาก สมนไพรชง ชาชง แชมพ และน ายาลางจาน งานหตถกรรม คอ การผลตโคมไฟ ผลตภณฑปายชอ กรอบรป แผนภาพตดผนง ผลตภณฑผาซนทอมอ ถงยามทอมอ ผาคลมไหล กระเปาผาฝาย รายไดเฉลยของประชากรในตาบล 19,650 บาท ตอคนตอป ถอเปนรายไดทยงไมดพอสาหรบเกษตรกร เนองจากกลไกการตลาด บางปมผลผลตมากทาใหราคาผลผลตตกตา ขาดการนาเทคโนโลยมาใชในการเกษตร ทาใหผบรโภคตนกลว เนองจากเกษตรกรใชสารเคมในการเกษตรกรรมมากเกนความจาเปน เปนตน สภาพทวไปของทองถนตาบลปาปอง ในการประกอบอาชพของคนในทองถน ดงภาพท 4.6 และภาพท 4.7

ภาพท 4.6 สภาพการประกอบอาชพของคนในทองถน ตาบลปาปอง อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

Page 13: บทที่ 4 บริบทชุมชน · บทที่ 4. บริบทชุมชน. การวิจัย. การจัดการความรู้เพื่อ

111

ภาพท 4.7 สภาพการประกอบอาชพของคนในทองถน ตาบลปาปอง อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม

และในตาบลปาปอง และตาบลอน ๆ ยงมการสงเสรม และถายทอดเทคโนโลย

สมยใหมทเกยวกบการเกษตร เพอเปนการพฒนาเกษตรกรใหมความรใหม ในการทาเกษตรกรรม ทไมตองพงสารเคม โดยการเปดศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล ดงภาพท 4.8

ภาพท 4.8 ศนยถายทอดเทคโนโลยการเกษตรประจาตาบล อาเภอดอยสะเกด จงหวดเชยงใหม ทมา : วนย โสมด, 2551