เบตา แคโรทน

(Beta-carotene)

1

เบตาแคโรทน คออะไร

เบตาแคโรทน (beta-carotene) เปนวตามนชนดหนง จดเปนกลมรงควตถ

(pigment) ทมสสม สเหลอง อยในกลมแคโรทนอยด (carotenoid) จดเปนแคโรท

นอยดพวกทเปนสารตงตนของวตามนเอ (pro vitamin A) เพราะสามารถเปลยน

รปเปนเรตนอล (retinol) ไดทเยอบผนงล าไสเลกและตบ

2

เบตาแคโรทน (beta-carotene) มบทบาทส าคญในการรกษาสขภาพและเพมระบบ

ภมคมกนใหแขงแรง ทงนโดยปกตรางกายของมนษยเราสามารถเปลยนเบตาแคโร-

ทนไปเปนวตามนเอไดตามปรมาณทรางกายตองการ นอกจากนยงท าหนาทเสมอน

เปนสารตานอนมลอสระดวย โดยกระบวนการแลว เบตาแคโรทนจะมสตรทางเคมท

โครงสรางใหญ แตเมอผานสกลไกการท างานของตบจะเปลยนใหเบตาแคโรทนกลายเปน

วตามนเอ ซงมโครงสรางทเลกกวา โดยโมเลกลของเบตาแคโรทน 1 โมเลกล เมอผาน

กระบวนการของรางกายจะกลายเปนวตามนเอ 2 โมเลกล

เบตาแคโรทน คออะไร

3

คณสมบตของเบตาแคโรทน

1. β - caroteneเปนสารประกอบทมผลกสเขม ไมละลายน าแตละลาย ไดในตวท าละลาย

ไขมน

2. สามารถทนความรอน กรดและดางได

3. ถกท าลายไดงายโดยการออกซไดซหรอไดรบความรอนสงมากๆ อากาศ แสงแดด

แสงอลตราไวโอเลต และอยในน ามนทเกดการเหมน หน เนองจากเกด peroxide

ดงนนในการแปรรปจงเกดการสญเสย เลกนอยเทานน

4

เบตาแคโรทน ส าคญจรงเหรอ ?

เบตาแคโรทน นบเปนสารอาหารทมบทบาทส าคญส าหรบสขภาพของมนษย

อยางไรกตามไมพบวามรายงานของการขาดเบตาแคโรทนเลย แมวาการวจยจ านวน

มากจะระบวา การเสรมดวยเบตาแคโรทนใชในคนทมอาการขาดวตามนเอ แตกยงคงไม

มขอมลแนชดทแสดงถงอาการขาดเบตาแคโรทน ซงนกวทยาศาสตรและนกโภชนาการ

แนะน าวาเราควรรบประทานเบตาแคโรทนเขาสรางกายโดยการบรโภคผกสดและผลไม

สด

5

ประโยชนของเบตาแคโรทน

1. บ ารงสขภาพของดวงตา เบตาแคโรทน เมอโดนยอยสลายทตบแลวจะไดวตามนเอ ซงรางกาย

น าไปใชสรางสารโรดอปซนในดวงตาสวน เรตนา ท าใหตามความสามารถในการมองเหนในตอนกลางคน

ได และยงลดความเสอมของเซลลของลกตา ลดความเสยงตอการเปนตอกระจกดวย

2. ชะลอความแก เบตาแคโรทนใหผลในการลดความเสอมของเซลลจากอนมลอสระ

ซงเปนปจจยหลกทท าใหเกดกระบวนการแก

6

3. ดแลรกษาผวพรรณอนเปนสวนของรางกายทดทสดทจะท าใหทราบวาอนมลอสระมผลตอ

เราแลวหรอยง เชน ผวเรมเหยวยน ไมผองใส

4. ทงยงพบวาเบตาแคโรทน ใหผลกระตนเซลลภมตานทานในรางกายทชอ

ท-เฮลเปอรใหท างานตานสงแปลกปลอมไดดขน ใหผลดกบผทมความเสยงตอมะเรง

ประโยชนของเบตาแคโรทน

7

ปจจบน มนษยเราสามารถบรโภคสารอาหารทมสวนผสมของเบตาแคโรทน ใน

พชผกทมสารสเหลอง สเขยว ผลไมทมสสม และสเหลอง ซงพชผกเหลานมรงควตถทเปน

สารประกอบทมเบตาแคโรทนจ านวนมาก อาท ฟกทอง มะระ ผกบง ผกคะนา ต าลง แตงโม

แคนตาลป หวผกกาด มะละกอ แครอท และสามารถรบประทานไดในรปแบบของอาหารเสรม

วตามนเอและในเครองดมประเภทน าผก ผลไมคนสดทมสวนผสมของเบตาแคโรทน เชน

น าแครอท น าแตงโม และน าแคนตาลป

Where is Beta-carotene?

เราหาเบตา แคโรทน ไดจากไหน ?

8

Best Beta-Carotene in Thai Fruits...

ผลไมไทยนแหละ สดยอดอาหารเบตา แคโรทน

จากการศกษาของกองโภชนาการ กรมอนามย กระทรวงสาธารณสข ผลไมไทยเรา

ทมปรมาณของเบตาแคโรทนสง 10 อนดบแรก ไดแก มะมวงน าดอกไมสก

มะเขอเทศราชน มะละกอสก กลวยไข มะมวงยายกล า มะปรางหวาน แคนตาลปเนอเหลอง

มะยงชด มะมวงเขยวเสวยสก และสบปะรดภเกต

9

ปรมาณเบตาแคโรทนทควรรบประทาน

ขนาดรบประทาน: ขนาดรบประทานของวตามนเอเพอรกษาสขภาพโดยทวไปคอ 5,000 หนวย

สากล (IU) ซงเทยบเทากบเบตาแคโรทน 3 มลลกรม และส าหรบปรมาณทสมเหตสมผลของเบตาแคโรทน

ทแนะน าใหรบประทานตอวนเพอรกษาสขภาพใหแขงแรงคอ15 มลลกรม ในขณะทการรบประทานเพอ

หวงผลในรกษาจะตองไดรบในปรมาณมากกวาน(ตามค าแนะน าของแพทย)

ผลขางเคยง: แมวาวตามน เอ อาจเปนพษไดถารบประทานในปรมาณทสงกวา 25,000 หนวย

สากล(IU) ตอวน แตไมพบวาเบตาแคโรทนมความเปนพษ เมอรบประทานในปรมาณสง

10

β - carotene ในอาหารถกแยกออกโดย saponificationและท าการ สกดสวนท

ไมถก saponified ดวย Hexane วเคราะหแยก β - carotene ดวยเครอง HPLC

(High Performance Liquid Chromatography) Reverse phase column และใช UV-

visible Detector

การหาปรมาณเบตาแคโรทนในอาหาร

11

Saponification

ชงตวอยาง 3-5 กรม (ของแขง)/5 ml (ของเหลว)ใสขวดกนแบนขนาด 250 ml

3 ขวด (ท า spike 1 ขวด : เตม work standard)

เตม 95% Ethanol 50 ml

เตม 50 % KOH 5 ml

เตม pyrogarollol เลกนอย เพอปองกนการเสอมสลาย (เขยาสารเบาๆ)

Reflux 30 นาท ใน shaking waterbath

ทงไวใหเยน

ขนตอนการหาปรมาณเบตาแคโรทนในอาหาร

12

Extraction

ถายสารละลายใสลงในกรวยแยกขนาด 250 ml

ลางขวดตวอยาง

ดวยน ากลน 100 ml

เตม hexane 50 ml เขยา 30 ครง release อากาศออก เขยาตอ 70 ครง

ปลอยทงไวใหแยกชน 30 นาท

ถายสารละลายชนลางลงสกรวยแยกอนใหม (ท าการสกดซ าอกครงโดยเตม heaxane 50 ml )

ขนตอนการหาปรมาณเบตาแคโรทนในอาหาร

13

ถายสารละลายทสกดครงท 1 สกรวยแยกทสกดครงท 2

ลางดวยน ากลน 100 ml โดยวยสารละลายเบาๆ 10 รอบ

ปลอยทงไวใหแยกชน 20 นาท เมอครบเวลาถายสารละลายชนลางทง (ลางดวยน ากลน 4-5 ครง)

ถาสารละลายไมแยกชน/

เกด emultion เตม Absolute Ethanol 5 ml

ทดสอบน าทงจนดางหมด (หยด phenolrhthalein 3 หยด ไมเกดสชมพ)

ขนตอนการหาปรมาณเบตาแคโรทนในอาหาร

14

ขนตอนการหาปรมาณเบตาแคโรทนในอาหาร

เตม isopropanol เตม hexane

15

ละลายสารดวย mobile phase 4 ml (บนทกปรมาตรทใชละลายเพอใชในการค านวณ)

Centifuge 3500 rpm 10 นาท ดดสวนใสใส vial สชา แชเยน / ฉดเขาเครอง HPLC

น าผลทไดไปค านวณ

ขนตอนการหาปรมาณเบตาแคโรทนในอาหาร

16

เบตาแคโรทน เพอหวใจและสขภาพทแขงแรง-

http://health.kapook.com/view13336.html

Carotenoid / แคโรทนอยด -

http://www.laservisionthai.com/th/lasikhealthcorner/Beta-carotene.html

เอกสารอางอง

Murray M.T. Vitamin A and Carotenes. In: Encyclopedia of Nutritional Supplements. 1996,

USA: Prima Publishing. pp 19-38

17

จดท าโดย

1. นางสาววรทยา รกอย รหสนกศกษา 55080017

2 .นางสาวมารสา ขวญเมอง รหสนกศกษา 55080048

สาขาวชา วทยาศาสตรและเทคโนโลยการอาหาร คณะอตสาหกรรมเกษตร

สถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาเจาคณทหารลาดกระบง

ปการศกษา 2557

ทปรกษา

คณวารทพย พงพนธ

18