คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

คานา

เนองจากปจจบนองคกรตางๆ ทงภาครฐและเอกชนตองเผชญกบปญหาดานคณธรรมจรยธรรม ของผปฏบตงาน เนองจากวฒนธรรมในการดารงชวตของสงคมไทยเปลยนไปมาก จากสงคมททามาหากนแบบ พออยพอกน เปลยนเปนสงคมทนยมวตถ จงทาใหคนในสงคมไทยมความคดยดตดอยกบวตถและผลประโยชน สวนตนมากเกนไป เพอสนองความตองการทางกายโดยไมคานงถงความถกตอง หรอศลธรรมอนดงามทประพฤตปฏบตกนมา จงทาใหผคนในยคสมยนนอยนกทจะตระหนกถงความถกตอง และคณธรรม จรยธรรม

องคการอตสาหกรรมปาไม (อ.อ.ป.) จงไดใหความสาคญกบปญหาดงกลาว และมงหวงทจะพฒนา บคลากรในองคกรใหเปนผทมคณธรรม จรยธรรม จงไดจดทาคมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน ขนเพอใชเปนเครองมอในการสงเสรมคณธรรม จรยธรรม ใหแกผปฏบตงานภายในองคกรทกระดบชน และ เพอเปนการปลกฝงจตสานกทดทผปฏบตงานควรมตอ อ.อ.ป.

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

สารบญ

เรอง หนา

- มงคล 38 ประการ เหตแหงความสขและความเจรญกาวหนา 1

- ธรรมะสาหรบผปฏบตงาน 48

- ธรรมะสาหรบผบรหาร 49

- พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช 51

- จตสานกทดทผปฏบตงานควรมตอองคกร 52

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑ การไมคบคนพาล

๏ อยาคบมตรทพาลสนดานชว

จะพาตวเนาดบจนฉบหาย แมความคดชวชาอยากลากราย เปนมตรรายภายในทกขใจครน

ทานวาลกษณะของคนพาลม ๓ ประการ คอ ๑. คดชว คอ การมจตคดอยากไดในทางทจรต มความพยาบาท และมจฉาทฏฐ คอเหนผดเปนชอบ ๒. พดชว คอ คาพดทประกอบไปดวยวจทจรตเชน พดเทจ พดสอเสยด พดคาหยาบ พดเพอเจอ

๓. ทาชว คอ ทาอะไรทประกอบดวยกายทจรตเชน การฆาสตว ลกขโมย ฉอโกง ฉดครา อนาจาร ประพฤตผดในกาม

รปแบบของคนพาล มขอควรสงเกต คอ ๑. ชอบแนะนาไปในทางทผด หรอทไมควรแนะนา อาทเชน แนะนาใหไปเลนการพนน ใหไปลกขโมย ใหกนยาบา ใหเสพยา ชวนไปฉดคราอนาจาร เปนตน เหลานถอวาเปนคนพาล ๒. ชอบทาในสงทไมใชธระ อาทเชน ไมทางานตามหนาทของตนใหเรยบรอย แตกลบชอบ จะไปกาวกายยงกบหนาทการงานของผอน หรอไปจบผดเพอนรวมงาน แกลง ยยง นนทา วารายกนและกน ๓. ชอบทาผดโดยเหนสงผดเปนของด อาทเชน การสบยาไดเปนฮโร เหนคนทซอสตย เปนคนโงไมกนตามนา ชอบรบสนบน ทจรตในหนาท หรอชวยพวกพองใหพนจากความผด เปนตน ๔. จะโกรธเคองเมอพดเตอน อาทเชน การเตอนเรองการเทยวเตร เตอนเรองการดมเหลา กลบบานดก เตอนเรองการคบเพอนเปนตน คนพวกนจะโกรธเมอไดรบการตกเตอนและไมรบฟง

๕. ไมมระเบยบวนย อาทเชน ไมเขาควตามลาดบกอนหลง แตชอบแซงควอยางหนาดานๆ ทงขยะลงคลอง หรอขางทาง ไมเคารพกฏหมายของบานเมอง หรอของทองถน เปนตน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒ การคบบณฑต

๏ ควรคบหาบณฑตเปนมตรไวจะชวยใหพนทกขสบสขสนต

ความคดดเลศลายงสาคญควรคบกนอยาเขวทกเวลา

บณฑต หมายถง ผทรงความร มปญญา มจตใจทงาม และมการดาเนนชวตทถกตอง รดรชว (ไมใชคนทจบปรญญาโดยนย) มลกษณะดงน คอ

1. เปนคนคดด คอ การไมคดละโมบ ไมพยาบาทปองรายใคร รจกใหอภย เชอเรองบาป บญคณโทษ ความกตญรคณเปนตน ๒. เปนคนพดด คอ วจสจรต พดจรง ทาจรงไมโกหก ไมพดหยาบ ถากถาง นนทาวาราย ๓. เปนคนทาด คอ ทาอาชพสจรต มเมตตา ทาทานเปนปกตนสย อยในศลธรรม ทาสมาธภาวนา รปแบบของบณฑต มขอควรสงเกตคอ

๑. ชอบชกนาในทางทถกทควร อาทเชน การชกนาใหเลกทาในสงทผด ตกเตอนใหทาความด อยางเชน ใหเลกเลนการพนนเปนตน

๒. ชอบทาในสงทเปนธระ อาทเชน การทาหนาทของตนใหลลวง และใชเวลาทมอยใหเปน ประโยชน ไมกาวกายเรองของผอนเวนแตจะไดรบการรองขอ

๓. ชอบทาและแนะนาสงทถกทควร อาทเชน การพดและทาอยางตรงไปตรงมา แนะนาการทาทานทถกตอง ทาตนใหเปนประโยชนตอคนอน ๔. รบฟงด ไมโกรธ อาทเชน เมอมคนมาวากลาวกไมถอโทษ หรอโกรธ หรอทาอวดด แตจะรบฟงแลวนาไปพจารณาโดยยตธรรม แลวนามาแกไขปรบปรง

๕. รระเบยบ กฏกตกามรรยาททด อาทเชน การรกษาระเบยบวนยขององคกร เพอใหหม คณะมความเปนระเบยบ และการดาเนนงานไมสบสน หรอการรกษาความสะอาด ปฏบตและเคารพกฏของสถานท ไมทาตามอาเภอใจ

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓ การบชาบคคลทควรบชา

๏ ควรบชาไตรรตนขตตเยศร

ผวเศษกอเกอเหนอเกศา ครอาจารยเจดยทสกการ

ดวยบปผาปฏบตสวสดการ

การบชา คอ การแสดงความเคารพบคคลทเรานบถอ ยกยอง เลอมใสในบคคลคนนน ซงการบชา แบงออกเปน ๒ อยาง คอ

๑. อามสบชา คอ การบชาดวยสงของ เชน การนาเงนใหพอแมไวใชจาย หรอมอบทรพยสนใหพอแม หรอการนาดอกไม ธปเทยนไปบชาพระกถอเปนอามสบชาเปนตน

๒. ปฏบตบชา คอ การบชาดวยการเจรญสมาธภาวนา การฝกจตไมใหฟงซาน เหนความจรง ในความเปนไปของโลกเปนตน

บคคลทควรบชา มดงน ๑. พระพทธเจา ๒. พระปจเจกพระพทธเจา หมายถงพระสงฆในพระพทธศาสนา ๓. พระมหากษตรยผตงอยในทศพศราชธรรม ๔. บดามารดา ๕. ครอาจารย ทมความรด มความสามารถ และประพฤตด ๖. อปชฌาย หรอผบงคบบญชาทมความประพฤตด ตงอยในธรรม

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๔ การอยในถนอนสมควร

๏ เปนเมองกรงทงนาหรอปาใหญ

ทางมาไปครบครนธญญาหาร มคนดทศกษาพยาบาล

ปลอดภยพาลควรอยกนถนนนแล

ถนอนสมควร ควรประกอบดวยสงแวดลอม ๔ อยาง ไดแก ๑. อาวาสเปนทสบาย หมายถง อยแลวสบาย เชน สะอาด เดนทางไปมาสะดวก อากาศด เปนแหลงชมชน ไมมแหลงอบายมขเปนตน

๒. อาหารเปนทสบาย หมายถง อาหารการกนอดมสมบรณ เชน มแหลงอาหาร ทสามารถจดซอหามาไดงาย เปนตน ๓. บคคลเปนทสบาย หมายถง ททมคนด จตใจโอบออมอาร ถอยทถอยอาศย มศลธรรม ไมมโจร นกเลง หรอใกลแหลงอทธพลเปนตน

๔. ธรรมะเปนทสบาย หมายถง มทพงดานธรรมะ มทฟงธรรมเชน มวดอยในละแวกนน มโรงเรยน หรอแหลงศกษาหาความรเปนตน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๕ เคยทาบญมากอน

๏ กศลบญคณลาเคยทาไว จะสงใหสวยเดนเชนดวงแข ทงทรพยยศไมตรมเยนแด

เพราะกระแสบญเลศประเสรฐนก

ขนชอวาบญนน มคณสมบตดงตอไปนคอ ๑. ทาใหกาย วาจา ใจ สะอาดได ๒. นามาซงความสข ๓. ตดตามไปได หมายถง บญจะตดตวเราไปไดตลอดจนถงชาตหนา ๔. เปนของเฉพาะตน หมายถง ขอยม หรอแบงกนไมได ทาเองไดเอง ๕. เปนทมาของโภคทรพยทงหลาย คอ วาผลของบญจะบนดาลใหเกดขนไดเองโดยไมไดหวงผล ๖. ใหมนษยสมบต ทพยสมบต และนพพานสมบตแกเราได หมายถง ความสมบรณตงแต ทางโลกจนถงนพพานไดเลย ๗. เปนปจจยใหถงซงนพพาน คอ ปจจยในการสงเสรมใหบรรลถงนพพานไดเรวขนเมอปฏบต

๘. เปนเกราะปองกนภยในวฏสงสาร หมายถง ในวงจรการเกด แก เจบ ตาย หรอท เรยกวาเวยนวายตายเกดนน บญจะคมครองใหผนนเกดในทด อยอยางมความสข หรอตาย อยางไมทรมาน ขนอยกบกาลงบญทสรางสมมา

การทาบญนนมหลายวธ แตพอสรปไดสนๆ ดงนคอ ๑. การทาทาน ๒. การรกษาศล ๓. การเจรญภาวนา

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๖ การตงตนชอบ

๏ ตองตงตนกายใจในทางถก เรงฝงปลกตนไวใหถกหลก

เมอตวตนยงมเปนทรก ควรพทกษใหงามตามเวลา

การตงตนชอบ หมายถง การดาเนนชวตอยางมเปาหมายดวยความถกตอง และสจรต

อยในสมมาอาชพ มแผนการทจะไปใหถงจดหมายนน ดวยความไมประมาท มการเตรยมพรอม และมความอดทนไมละทงกลางคน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๗ ความเปนพหสตร

๏ การสนใจใฝควาหาความร ใหเปนผแกเรยนเพยรศกษา

มศลดสตมนเกดปญญา ยอมนาพาตวรอดเปนยอดด

พหสตร คอ เปนผทฟงมาก เลาเรยนมาก เปนผรอบร โดยมลกษณะดงน คอ 1. รลก คอ การรในสงนนๆ เรองนนๆ อยางหมดจดทกแงทกมม อยางมเหตมผล รถงสาเหตจนเรยกวาความชานาญ ๒. รรอบ คอ การรจกชางสงเกตในสงตางๆ รอบตว เชนเหตการณแวดลอมเปนตน ๓. รกวาง คอ การรในสงใกลเคยงกบเรองนนๆ ทเกยวของกน สมพนธกนเปนตน ๔. รไกล คอ การศกษาถงความเปนไปได ผลในอนาคตเปนตน

ถาอยากจะเปนพหสตกควรตองมคณสมบตดงวานคอ ๑. ความตงใจฟง กคอ ชอบฟง ชอบอานหาความร และคนควาเปนตน ๒. ความตงใจจา กคอ รจกวธจา โดยตงใจอานหรอฟงในสงนนๆ และจบใจความใหได ๓. ความตงใจทอง กคอ ทองใหรโดยอตโนมต ไมลม ในสงทเปนสาระสาคญ ๔. ความตงใจพจารณา กคอ การรจกพจารณา ตรกตรองในสงนนๆอยางทะลปรโปรง ๕. ความเขาใจในปญหา กคอ การรอยางแจมแจงในปญหาอยางถองแทดวยปญญา

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๘ การรอบรในศลปะ

๏ ศลปะตางอยางทางอาชพ ควรเรงรบเรยนรชศกดศร มบางคนจนอบกลบมงม ฉลาดดมศลปหากนพอ

ศลปะ คอ สงทแสดงออกถงความงดงาม และมความสนทรย โดยลกษณะของมนมดงน คอ ๑. มความปราณต ๒. ทาใหของดมคามากขน ๓. ทาใหเกดความคดสรางสรรค ๔. ไมทาใหเกดกามกาเรบ ๕. ไมทาใหเกดความพยาบาท ๖. ไมทาใหเกดความเบยดเบยน

ถาทานอยากเปนคนมศลปะ ควรตองฝกใหมคณสมบตเหลานไวในตว คอ ๑. มศรทธาในความงดงามของสงตางๆ ๒. หมนสงเกต และพจารณา ๓. มความปราณต อารมณละเอยดออน ๔. เปนคนสขม มความคดสรางสรรค

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๙ มวนยทด

๏ อนวนยนาระเบยบสเรยบรอย คนใหญนอยเปรมปรดดนกหนา

วนยสรางกระจางขอกอศรทธา เพราะรกษากตกาพารวมมอ ไมพดเทจพดสอดเสยดและพดมาก ละความยากสรางวบากฝากยดถอ

คนหมมากมกถางถากปากขาวลอ ตองสตยซอถอวนยใชรวมกน

วนย คอ ขอกาหนด ขอบงคบ กฏเกณฑเพอควบคมใหมความเปนระเบยบ โดยในสวนของบคคลทวไปกม ๑๐ อยาง คอการละเวนจากอกศลกรรม ๑๐ ประการไดแก

๑. ไมฆาชวตคน หรอสตวไมวานอย ใหญ ๒. ไมลกทรพย ยกยอกเงน สงของมาเปนของตว ๓. ไมประพฤตผดในกาม ผดลกผดเมย ขมขนกระทาชาเรา ๔. ไมพดโกหก หลอกลวงใหหลงเชอ หรอ ชวนเชอ ๕. ไมพดสอเสยด นนทาวาราย ยยงใหคนแตกแยกกน ๖. ไมพดจาหยาบคาย ใหเปนทแสลงหคนอน ๗. ไมพดจาไรสาระ หรอทเรยกวาพดจาเพอเจอไมมสาระ เหตผล หรอประโยชนอนใด ๘. ไมโลภอยากไดของเขา คอมความคดอยากเอาของคนอนมาเปนของเรา ๙. ไมคดราย ผกใจเจบ แคน ปองรายคนอน ๑๐. ไมเหนผดเปนชอบ เชน เหนวาพอแมไมมความสาคญบญหรอกรรมไมมจรงเปนตน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๐ กลาววาจาอนเปนสภาษต

๏ เปลงวจสจจะนวลละมอม

กลาวเกลยกลอมไพเราะกาลเหมาะสม เจอประโยชนเมตตาคานยม รนอารมณผฟงดงเสยงทอง

คาวา วาจาอนเปนสภาษต ในทนมได หมายถง เพยงวาตองเปนคารอยกรอง รอยแกว เปนคาคมบาดใจ มความหมายลกซงเทานน แตรวมถงคาพดทด มประโยชนตอผฟง ซงสรปวาประกอบดวยลกษณะ ดงน

๑. ตองเปนคาจรง คอ ขอมลทถกตอง มหลกฐานอางองได ไมไดปนแตงขนมาพด ๒. ตองเปนคาสภาพ คอ พดดวยภาษาทสภาพมความไพเราะ ไมมคาหยาบโลนหรอคาดา

๓. พดแลวมประโยชน คอ มประโยชนตอผฟงถาหากนาแนวทางไปคด หรอปฏบตในทาง สรางสรรค

๔. พดดวยจตทมเมตตา คอ พดดวยจตใจทมความปรารถนาดตอผฟง มความจรงใจตอผฟง ๕. พดไดถกกาลเทศะ คอ พดในสถานทเหมาะสม และในเวลาทเหมาะสม โดยความเหมาะสม จะมมากนอยเชนไรกขนอยกบเรองทพด

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๑ การบารงบดามารดา

๏ คนทหาไดยากมากไฉน

เพราะวาในโลกนมเพยงสอง คอพอแมเกดเกลาเหลาลกตอง ตอบสนองพระคณไดบญแรง

ทานวาพอแมนน เปรยบไดเปนทง ครของลก เทวดาของลก พรหมของลก และอรหนตของลก ความหมายโดยละเอยดมดงตอไปน คอ ทวาเปนครของลก เพราะวา ทานไดคอยอบรมสงสอนลก เปนคนแรกกอนคนอนใดในโลก ทวาเปนเทวดาของลก เพราะวา ทานจะคอยปกปอง คมครอง เลยงด ประคบประหงมมา ตงแตออนแตออก บารงใหเตบใหญเปนอยางด ไมใหเกดอนตรายตอลกในทกดาน

ทวาเปนพรหมของลก เพราะวา ทานมพรหมวหาร ๔ นนกคอ มเมตตา หมายถงความเอนด ความปรารถนาดตอลกในทกๆดาน ไมมทสนสด มกรณา หมายถงใหความกรณาตอลก ลก อยากไดอะไรกหามาใหลก ใหการศกษาเลาเรยน สงเสยเทาทมความสามารถจะใหได มมทตา หมายถงความรกทยอมสละไดแมชวตของตวเองเพอลก ยอมเสยสละไดทกอยาง และมอเบกขา

หมายถงการวางเฉย ไมถอโกรธเมอลกประมาท ซน ทาผดพลาดเพราะความไรเดยงสา หรอ เพราะความไมร

ทวาเปนอรหนตของลก เพราะวาทานมคณธรรม ๔ ประการอนไดแก ๑. เปนผมอปการะคณตอลก คอ อปการะเลยงดมาดวยความเหนอยยาก กวาจะเตบโตเปนผใหญ ๒. เปนผมพระเดชพระคณตอลก คอ ใหความอบอนเลยงด ปกปองจากภยนตรายตางๆ นานา

๓. เปนเนอนาบญของลก คอ ลกเปนสวนหนงของกรรมดทพอแมไดทาไว และเปนผรบผลบญ ทพอแมไดสรางไวแลวทางตรง

๔. เปนอาหไนยบคคล คอ เปนเหมอนพระทควรแกการเคารพนบถอและรบของบชา เพอเทอดทนไวเปนแบบอยาง

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

การทดแทนพระคณบดามารดาทานสามารถทาไดดงน ระหวางเมอทานยงมชวตอย กเลยงดทานเปนการตอบแทน ชวยเหลอเปนธระเรองการงาน ใหทาน ดารงวงศตระกลใหสบไปไมทาเรองเสอมเสย รวมทงประพฤตตนใหควรแกการเปนผ สบทอดมรดกจากทาน ครนเมอทานลวงลบไปแลว กทาบญอทศกศลใหทาน

สวนการเปนลกกตญตอพอแมในคาสอนของพระพทธเจาทานกลาววาไวดงน ๑. ถาทานยงไมมศรทธา ใหทานถงพรอมดวยศรทธา คอ พยายามใหทานมความศรทธา ในพระพทธศาสนา เชอในเรองการทาด

๒. ถาทานยงไมมศล ใหทานถงพรอมดวยศล คอ พยายามใหทานเปนผรกษาศล ๕ ใหได ๓. ถาทานเปนคนตระหน ใหทานถงพรอมดวยการใหทาน คอ พยายามใหทานรจกการใหดวย เมตตาโดยไมหวงผลตอบแทน ๔. ถาทานยงไมทาสมาธภาวนา ใหทานถงพรอมดวยปญญา คอ พยายามใหทานหดนงทาสมาธ ภาวนาใหได

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๒ การสงเคราะหบตร

๏ เปนมารดา บดา ทาหนาท

ใหบตรม พานก เปนหลกแหลง สงเสรมบตร ธดาตน กศลแรง

ยอมสองแสง เพมพน ตระกลวงศ

คาวาบตรนน มอย ๓ ประเภท ไดแก ๑. อภชาตบตร คอ บตรทมความด คณธรรม และความสามารถเหนอกวาบดา มารดา ๒. อนชาตบตร คอ บตรทมความด คณธรรม และความสามารถเสมอบดา มารดา ๓. อวชาตบตร คอ บตรทมความด คณธรรม และความสามารถตากวาบดา มารดา

การทเราเปนพอ เปนแมของบตรนน มหนาททตองใหกบลกของเรา คอ ๑. หามไมใหทาความชว ๒. ปลกฝง สนบสนนใหทาความด ๓. ใหการศกษาหาความร ๔. ใหไดคครองทด (ใชประสพการณของเราใหคาปรกษาแกลก ชวยดให) ๕. มอบทรพยใหในโอกาสอนควร (การทาพนยกรรม กถอวาเปนสงถกตอง)

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๓ การสงเคราะหภรรยา

๏ มคครอง ตองไมทา ใหชาจต จะพาผด ไปขางทางผยผง

ตองสงเคราะห แกกน ใหมนคงรกยนยง ดวยกน ถงวนตาย

เมอวาดวยเรองคนทจะมาเปนคครองของชาย หรอทเรยกวาจะมาเปนภรรยานน ในโลกนทาน แบงลกษณะของภรรยาออกเปน ๗ ประเภท ไดแก

๑. วธกาภรยา หมายถง ภรรยาเสมอดวยเพชรฆาต เปนพวกทมจตใจคดไมด ชอบทาราย ชอบดาทอ สาปแชง คดฆาสาม หรอมชกบชายอน ๒. โจรภรยา หมายถง ภรรยาเสมอดวยโจร เปนคนลางผลาญ สรางหนสน หาไดเทาไรกไมพอ หรอเอาเรองในบานไปโพทนาใหคนขางนอกรบรทาใหเสอมเสยชอเสยง ๓. อยยาภรยา หมายถง ภรรยาเสมอดวยนาย เปนคนชอบขมสามใหอยในอานาจ ไมใหเกยรต สามเมออยตอหนาผอน ชอบสงการหรอเอาแตใจตวเอง เหนสามเปนคนไรความสามารถ แตตวเองเปนผนา ๔. มาตาภรยา หมายถง ภรรยาเสมอดวยแม คอ ผทมความรกตอสามอยางสดซง ไมเคยทอดทงแมยามทกขยาก ปวยไข ไมทาใหมเรองสะเทอนใจ

๕. ภคนภรยา หมายถง ภรรยาเสมอดวยนองสาว คอ ผทมความเคารพตอสามในฐานะพอบาน แตขดใจกนบางตามประสาคนใกลชดกนแลวกใหอภยกน โดยไมคดพยาบาท เดนตามแนวทาง ของสาม ตองพงพาสาม

๖. สขภรยา หมายถง ภรรยาเสมอดวยเพอน ตางคนตางกมอะไรทเหมอนกน ความสามารถ พอกน ไมจาเปนตองพงพากน ไมคอยยอมกน เปนตวของตวเอง แตกรกกนและชวยเหลอกน โดยตางคนตางทาหนาทของตวเอง

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

๗. ทาสภรยา หมายถง ภรรยาเสมอดวยคนรบใช คอ ภรรยาทอยภายใตคาสงสามโดยไมมขอ โตแยง สามเปนผเลยงด สงอะไรกทาอยางนน แมจะไมเหนดวยกไมออกความเหน อดทน ทางานตามหนาทตามแตสามจะสงการ แมถกดดา เฆยนตกยงทนอยไดโดยไมโตตอบ ทานวา คนทจะมาเปนสาม ภรรยาไดดหรอ

คสรางคสมนนควรตองมคณสมบตดงน ๑. สมสทธา คอ มศรทธาเสมอกน ๒. สมสลา คอ มศลเสมอกน ๓. สมจาคะ คอ มการเสยสละเหมอนกน ๔. สมปญญา คอ มปญญาเสมอกน เมอไดแตงงานกนแลว แตละฝายกมหนาททตองทาดงน

สามมหนาทตอภรรยาคอ ๑. ยกยองนบถอวาเปนภรรยา คอ การแนะนาเปดเผยวาเปนภรรยา ไมปดบงกบผอน และใหเกยรตภรรยาในการตดสนใจเรองตางๆดวย

๒. ไมดหมน คอ ไมดถกภรรยาเมอทาไมเปน ทาไมถก หรอเรองชาตตระกล การศกษาวาตาตอยกวาตน แตตองสอนให

๓. ไมประพฤตนอกใจภรรยา คอ การไปมเมยนอยนอกบาน เลยงตอย หรอเทยวเตรหา ความสาราญกบหญงบรการ ๔. มอบความเปนใหญใหในบาน คอ การมอบธระทางบานใหกบภรรยาจดการ รบฟงและทา ตามความเหนของภรรยาเกยวกบบาน

๕. ใหเครองแตงตว คอ ใหความสขกบภรรยาเรองการแตงตวใหพอด เพราะสตรเปนผรกสวยรก งามโดยธรรมชาต

ฝายภรรยากมหนาทตองตอบแทนสามคอ ๑. จดการงานด คอ งานบานการเรอนตองไมบกพรอง ดแลดานความสะอาด ทานบารงรกษา ดานโภชนาการใหเรยบรอยด

๒. สงเคราะหญาตสามด คอ ใหความเออเฟอญาตฝายสาม เทาทตนมกาลงพอทาได ไมได หมายถง เรองทรพยสนเงนทองอยางเดยว ๓. ไมประพฤตนอกใจสาม คอ ไมคบช หรอปนใจใหชายอน ซอสตยตอสามคนเดยว ๔. รกษาทรพยใหอยางด คอ รจกรกษาทรพยสนไวไมใหหมดไปดวยความสนเปลอง แตกไมถงกบตระหน ๕. ขยนทางาน คอ ไมเกยจครานเอาแตออกงาน นอน กน หรอเทยวแตอยางเดยว ตองทางานบานดวย

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๔ ทางานไมใหคงคาง

๏ จะทางาน การใด ตงใจมน อยาผดวน ทาเลน เชา เยน สาย

ไมทงคา อากล มากมลมาย เรงคลคลาย ใหเสรจ สาเรจการ

วาดวยสาเหตททาใหงานคงคางนนสรปสาเหตไดเพราะวา ๑. ทางานไมถกกาล

๒. ทางานไมถกวธ ๓. ไมยอมทางาน

หลกการทางานใหเสรจลลวงมดงน ๑. ฉนทะ คอ มความพอใจในงานททา ๒. วรยะ คอ มความตงใจ พากเพยรในงานททา ๓. จตตะ คอ มความเอาใจใสในงานททา ๔. วมงสา คอ มการคดพจารณาทบทวนงานนนๆ

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๕ การใหทาน

๏ ควรบาเพญ ซงทาน คอการให ทานวาไว สวยงาม สามสถาน

หนงใหของ สองธรรมะ ชนะมาร อภยทาน ทสาม งามเหลอเกน

การใหทาน คอ การใหทไมหวงผลตอบแทนโดยหมายใหผไดรบไดพนจากทกข แบงออกเปน ๓ อยางไดแก ๑. อามสทาน คอ การใหวตถ สงของ หรอเงนเปนทาน

๒. ธรรมทาน คอ การสอนใหธรรมะเปนความรเปนทาน ๓. อภยทาน คอ การใหอภยในสงทคนอนทาไมดกบเรา ไมจองเวร หรอพยาบาทกน การใหทานทถอวาเปนความด และไดบญมาก นนจะประกอบดวยปจจย ๓ ประการอน ไดแก ๑. วตถบรสทธ คอ เปนของทไดมาโดยสจรต ไมไดไปยกยอกมา โกงมา หรอไดมาดวยวธแยบยล ๒. เจตนาบรสทธ คอ มจตยนด ผองใสเบกบาน ไมรสกเสยดายสงทให ตงแตกอนให ขณะให และหลงให ๓. บคคลบรสทธ คอ ใหกบผรบทมศลธรรม ตวผใหเองกตองมศลทบรสทธ

การใหทานทถอวาไมด และยงอาจเปนบาปกรรม ถงเราทางออมอกดวย ไดแก ๑. ใหสรา ยาเสพยตด เปนตน (ถาเขาเมาแลวขบรถชนตาย เรากมสวนบาปดวย) ๒. ใหอาวธ (ถาอาวธนนถกเอาไปใชประหตประหาร บาปกมาถงเราดวย) ๓. ใหมหรสพ คอ การบนเทงทกรปแบบ ๔. ใหสตวเพศตรงขามเพอผสมพนธ อนนรวมถงการจดหาสาวๆ ไปบาเรอผมอานาจ หรอผนอยดวย ๕. ใหภาพลามก หรอสงพมพลามก เพราะทาใหเกดความกาหนด เกดกามกาเรบ (เมอดแลวเกดไปฉดครา ขมขนใคร บาปกตกทอดมาถงเราดวย)

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๖ การประพฤตธรรม

๏ การประพฤต ตามธรรม คาพระสอน

ไมเดอดรอน ถอนทกข ยามฉกเฉน คนรกธรรม ธรรมรกษคน ผลเจรญ

นงยนเดน นอนสข ทกขไมม

การประพฤตธรรม กคอการปฏบตใหเปนไป แบงออกไดเปน ๓ อน ไดแก กายสจรต คอ ๑. การไมฆาสตว หมายรวมหมดตงแตสตวเลกสตวใหญ และมนษย ๒. การไมลกทรพย หมายรวมถง การคอรปชน ไปหลอกลวง ปลนจชาวบานดวย ๓. การไมประพฤตผดในกาม หมายรวมถง การคบช นอกใจภรรยา และการขมขนดวย

วจสจรต คอ ๑. การไมพดเทจ คอ การพดแตความจรง ไมหลอกลวง ๒. การไมพดคาหยาบ คอ คาทฟงแลวไมรนห เกดความรสกไมสบายใจรวมหมด ๓. การไมพดจาสอเสยด การนนทาวาราย ๔. การไมพดเพอเจอเหลวไหล คอ การพดทไมเปนสาระ หาประโยชนอนใดมได

มโนสจรต คอ ๑. การไมโลภอยากไดของผอน คอ การนกอยากไดของเขามาเปนของเรา ๒. การไมคดพยาบาทปองรายผอน คอ การนกอยากใหคนอนประสพเคราะหกรรม คดจะทารายผอน

๓. การเหนชอบ คอ มความเชอความเขาใจในความเปนจรง ความถกตอง ตามหลกคาสอน ตามแนวทางพระพทธศาสนา

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๗ การสงเคราะหญาต

๏ เมอยามญาต อตคด เกนขดของควรหาชอง สงเคราะห ไมเลาะหน

เขาซาบซง ถงคณ อบอนดหากถงท เราจน ญาตสนใจ

ลกษณะของญาตทควรใหการสงเคราะห เมออยในฐานะดงน คอ ๑. เมอยากจนหาทพงมได ๒. เมอขาดทนทรพยในการคาขาย ๓. เมอขาดยานพาหนะ ๔ .เมอขาดอปกรณทามาหากน ๕. เมอเจบไขไดปวย ๖. เมอคราวมธระการงาน ๗. เมอคราวถกใสความหรอมคด การสงเคราะหญาต ทาไดทงทางธรรมและทางโลก ไดแก - ในทางธรรม กชวยแนะนาใหทาบญกศล ใหรกษาศล และทาสมาธภาวนา - ในทางโลก กไดแก

๑. ใหทาน คอ การสงเคราะหเปนทรพยสน หรอเงนทองเพอใหเขาพนจากทกข หรอความลาบากตามแตกาลง

๒. ใชปยวาจา คอ การพดเจรจาดวยถอยคาทออนโยน สภาพ และประกอบไปดวย ความปรารถนาด ๓. มอตถจรยา คอ การประพฤตตนใหเปนประโยชนกบเขา อาจชวยเหลอดวยแรงกาย กาลงใจ หรอดวยความสามารถทม ๔. รจกสมานตตตา คอ การวางตวใหเหมาะสม อยางเสมอตนเสมอปลาย รวมทกขรวมสข ไมถอตว

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๘ ทางานทไมมโทษ

๏ งานรบจาง ลางชาม กตามเถด หากไมเกด โทษทณฑ นนสดใส เมอไดชอง ตองจา กระทาไป ไดกาไร ทกทาง ไมวางงาน

งานทไมมโทษ ประกอบดวยลกษณะดงตอไปน ๑. ไมผดกฏหมาย คอ ทาใหถกตองตามกฏหมายของบานเมอง ๒. ไมผดประเพณ คอ แบบแผนทปฏบตกนมาแตเดม ควรดาเนนตาม ๓. ไมผดศล คอ ขอหามทบญญตไวในศล ๕ ๔. ไมผดธรรม คอ หลกธรรมทงหลายอาทเชน การพนน การหลอกลวง

สวนอาชพตองหามสาหรบพทธศาสนกชนไดแก ๑. การคาอาวธ ๒. การคามนษย ๓. การคายาพษ ๔. การคายาเสพยตด ๕. การคาสตวเพอนาไปฆา

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๑๙ ละเวนจากบาป

๏ กรรมชวชา ลามก ตองยกเวน หากขนเลน ดวยกน ถกมนผลาญ งดเวนบาป การาบให ไกลสนดาน

ในดวงมาลย ไมรอน และออนเพลย

บาป คอ สงทไมด เสย ความชวทตดตว ซงไมควรทา ทานวาสงททาแลวถอวาเปนบาป ไดแก อกศลกรรมบถ ๑๐ คอ ๑. ฆาสตว ๒. ลกทรพย ๓. ประพฤตผดในกาม ๔. พดเทจ ๕. พดสอเสยด ๖. พดคาหยาบ ๗. พดเพอเจอ ๘. โลภอยากไดของเขา ๙. คดพยาบาทปองรายคนอน ๑๐. เหนผดเปนชอบ

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๐ สารวมจากการดมนาเมา

๏ ของมนเมา ทกชนด พษคลายเหลา

ใครเสพเขา นาตาหน สตเสย เกดโรคราย แรงรอน กายออนเพลย

ใครงดเสย เปนสข ไปทกวน

วาดวยเรองของนาเมานน อาจทามาจากแปง ขาวสก การปรงโดยผสมเชอ หรออะไรกแลวแตทดมแลวทาใหมนเมา เชน เบยร ไวน ไมใชแคเหลาเทานน ลวนมโทษอน ไดแก

๑. ทาใหเสยทรพย เพราะตองนาเงนไปซอหา ทง ๆ ทเงนจานวนเดยวกนน สามารถนาเอาไปใช ในสงทเปนประโยชนอยางอนไดมากกวา ๒. ทาใหเกดการทะเลาะววาท ซงนาไปสความวนวาย เจบตว หรอถงแกชวต และคดความ เพราะนาเมาทาใหขาดการยบยงชงใจ ๓. ทาใหเกดโรค โรคทเกดเนองมาจากการดมสราลวนแลวแตบนทอนสขภาพกายจนถงตายได เชน โรคตบแขง โรคหวใจ โรคความดน

๔. ทาใหเสยชอเสยง เมอคนเมาไปทาเรองไมดเขาเชนไปลวนลามสตร ปลอยตวปลอยใจ กทาใหวงศตระกล และหนาทการงานเสอมเสย ๕. ทาใหลมตวไมรจกอาย คนเมาทาสงทไมควรทา ทาสงทคนมสตจะไมทา เชนแกผาเดน หรอนอนในทสาธารณะเปนตน

๖. ทอนกาลงปญญา ทานแลวทาใหเซลลสมองเรมเสอมลง กจะทาใหสขภาพและปญญา เสอมถอย ความสามารถโดยรวมกดอยลง

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๑ ไมประมาทในธรรมทงหลาย

๏ ไมประมาท คอม สตพรอมคอยหนวงนอม ธรรมคณ ไมผลนผลน ธรรมอนใด ไมด หลกหนพลนธรรมดนน ยดแนน ไมแคลนคลอน

ธรรมในทนกคอ หลกปฏบตททาแลวมผลในทางด และเปนจรงทพระสมมาสมพทธเจาไดทรง โปรดแนะทางไว คนทประมาทในธรรมนนมลกษณะทสรปไดดงน คอ ๑. ไมทาเหตด แตจะเอาผลด ๒. ทาตวเลว แตจะเอาผลด ๓. ทายอหยอน แตจะเอาผลมาก สงทไมควรประมาทไดแก

๑. การประมาทในเวลา คอ การปลอยใหเวลาลวงเลยไปโดยไมทาอะไรใหเกดประโยชน หรอผลดวนประกนพรงเปนตน

๒. การประมาทในวย คอ คดวาอายยงนอย ไมตองทาความเพยรกไดเพราะยงตองมชวตอยอกนาน เปนตน

๓. การประมาทในความไมมโรค คอ คดวาตวเองแขงแรงไมตายงายๆ กปลอยปละละเลยเปนตน ๔. การประมาทในชวต คอ การไมกาหนดวางแผนถงอนาคต คดอยแตวายงมชวตอยอกนาน เปนตน

๕. การประมาทในการงาน คอ ไมขยนตงใจทาใหสาเรจ ปลอยตามเรองตามราว หรอปลอย ใหดนพอกหางหมเปนตน

๖. การประมาทในการศกษา คอ การไมคดศกษาเลาเรยนในวยทควรเรยน หรอขาดความเอา ใจใสทเพยงพอ

๗. การประมาทในการปฏบตธรรม คอ การไมปฏบตสมาธภาวนา หรอศกษาหลกธรรม ใหถองแทเพราะคดวาเปนเรองไกลตวเปนตน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๒ มความเคารพ

๏ ความเคารพ นบถอ คอเสนห

ไมโลเล เหมอนลง วงหลอกหลอน ทงตอหนา ลบหลง พงสงวร

ยอมงามงอน สวยสงา ราคาแพง

ทานไดกลาววาสงทควรเคารพมอยดงน ๑. พระพทธเจา ๒. พระธรรม ๓. พระสงฆ ๔. การศกษา ๕. ความไมประมาท คอ การดาเนนตามหลกธรรมคาสอนพระพทธศาสนาอนๆ ดวยความเคารพ ๖. การสนทนาปราศรย คอ การตอนรบอาคนตกะผมาเยอนดวยความเคารพ

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๓ มความถอมตน

๏ ไมพองลม กมหว เจยมตวดวย มรรยาทสวย นมนวล สนสวนแขง

เหมอนงพษ ถอดเขยว หมดเรยวแรง ยามแถลง นอบนอม พรอมใจกาย

ความออนนอมถอมตน คอ การไมแสดงออกถงความสามารถทตวเองมอยใหผอนทราบเพอขมผอน หรอเพอโออวด การไมอวดด เยอหยงจองหอง แตแสดงตนอยางสงบเสงยม

ทานวาไววาโทษของการอวดดนนมอยดงนคอ ๑. ทาใหเสยคน คอ ไมสามารถกลบมาอยในรองในรอยไดเหมอนเดม เสยอนาคต ๒. ทาใหเสยมตร คอ ไมมใครคบหาเปนเพอนดวย ถงจะมกไมใชเพอนแท

๓. ทาใหเสยหมคณะ คอ ถาตางคนตางถอด กทาใหไมสามารถตกลงกนได ในทสดกไมถง จดหมาย หรอทาใหเปนทเบอหนายของคนอน

การทาตวใหเปนคนออนนอมถอมตนนนมหลกดงนคอ ๑. ตองคบกลยาณมตร คอ เพอนทดมศลมธรรม คอยตกเตอนหรอชกนาไปในทางทดทถกทควร ๒. ตองรจกคดไตรตรอง คอ การรจกคดหาเหตผลอยตลอดถงความเปนไปในธรรมชาต ของมนษย ตางคนยอมตางจดตางใจ และรวมทงหลกธรรมอนๆ

๓. ตองมความสามคค คอ การมความสามคคในหมคณะ อลมอลวยในหลกการ ตกเตอน รบฟง และเคารพความคดเหนของผอนอยางมเหตผล ทานวาลกษณะของคนถอมตนนนมดงน

๑. มกรยาทนอบนอม ๒. มวาจาทออนหวาน ๓. มจตใจทออนโยน สรปแลวกคอ สมบรณพรอมดวยกาย วาจา และใจ นนเอง

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๔ มความสนโดษ

๏ ความสนโดด พอใจ ในสงของ เชนเงนทอง ของตน แมลนหลาย เมอมนอย จายนอย คอยสบาย ความจนหาย เลยลบ กลบมงม

คาวาสนโดษไมไดหมายถงการอยลาพงคนเดยวอยางเดยวกหาไม แตหมายถงการพอใจในสงทตนมอยในของของตว ซงทานไดใหนยามทเปนลกษณะของความสนโดษเปนดงน คอ

๑. ยถาลาภสนโดษ หมายถงความยนดตามมตามเกด คอ มแคไหนกพอใจเทานน เปนอย อยางไรกควรจะพอใจ ไมคดนอยเนอตาใจในสงทตวเองเปนอย

๒. ยถาพลสนโดษ หมายถงความยนดตามกาลง เรามกาลงแคไหนกพอใจเทานน ตงแต กาลงกาย กาลงทรพย กาลงบารม หรอกาลงความสามารถเปนตน

๓. ยถาสารปสนโดษ หมายถงความยนดตามควร ซงโยงใยไปถงความพอเหมาะพอควร ในหลายๆ เรอง เชน รปลกษณของตนเอง และรวมทงฐานะทเราเปนอย

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๕ มความกตญ

๏ กตญ รบญ คณพอแม

คนเฒาแก แลอาจารย ทานทรงศล จอมมนนทร ปนเกลา เจาธาน

หาวธ แทนคณ สมดลกน

คอ การรคณ และตอบแทนทานผนน บญคณทวานมใชวาตอบแทนกนแลวกหายกน แตหมายถง การราลกถงพระคณทเคยใหความอปการะแกเราดวยความเคารพยง ทานวาสงของหรอผทควรกตญ นนมดงน

๑. กตญตอบคคล บคคลทควรกตญ กคอ ใครกตามทมบญคณควรระลกถงและตอบแทน พระคณ เชน บดา มารดา อาจารย เปนตน ๒. กตญตอสตว ไดแกสตวทมคณตอเราชวยทางานใหเรา เรากควรเลยงดใหดเชนชาง มา วว ควาย หรอสนขทชวยเฝาบาน เปนตน ๓. กตญตอสงของ ไดแกสงของทกอยางทมคณตอเรา เชน หนงสอทใหความรแกเรา อปกรณ ทามาหากนตางๆ เราไมควรทงควาง หรอทาลายโดยไมเหนคณคา

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๖ การฟงธรรมตามกาล

๏ การฟงธรรม ตามกาล ผานมาถง

ควรคานง นงนง ฟงขยน ยอมจะเกด ปญญา สารพน

ตงใจมน ฟงด นสมควร

เมอมโอกาส เวลา หรอตามวนสาคญตางๆ กควรตองไปฟงธรรมบาง เพอสดบตรบฟง สงทเปน ประโยชนในหลกธรรมนนๆ และนามาใชกบชวตเรา เพอปรบปรงใหดขน ทานวาเวลาทควรไปฟงธรรมนนมดงนคอ ๑. วนธรรมสวนะ กคอ วนพระ หรอวนทสาคญทางศาสนา

๒. เมอมผมาแสดงธรรม กอยางเชน การฟงธรรมตามวทย การทมพระมาแสดงธรรม ตามสถานทตางๆ หรอการอานจากสอตางๆ

๓. เมอมโอกาสอนสมควร อาทเชน ในวนอาทตยเมอมเวลาวาง หรอในงานมงคล งานบวช งานกฐน งานวดเปนตน

คณสมบตของผฟงธรรมทดควรตองมดงนคอ ๑. ไมดแคลนในหวขอธรรมวางายเกนไป ๒. ไมดแคลนในความรความสามารถของผแสดงธรรม ๓. ไมดแคลนในตวเองวาโง ไมสามารถเขาใจได ๔. มความตงใจในการฟงธรรม และนาไปพจารณา ๕. นาเอาธรรมนนๆ ไปปฏบตใหเกดผล

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๗ มความอดทน

๏ ความอดทน ตรากตรา ยามลาบาก

เจบไขมาก ทนได ไมโหยหวน ถกเขาดา ใหฟง นงหนานวล ยมเสสรวล ดวยขนต งามวไล

ทานวาลกษณะของความอดทนนนสามารถจาแนกออกไดเปนดงตอไปน คอ ๑. ความอดทนตอความลาบาก คอ ความลาบากทตองประสพตามธรรมชาต ซงอาจมาจาก สภาพแวดลอมเปนตน ๒. ความอดทนตอทกขเวทนา คอ ทกขทเกดจากสงขารของเราเอง เชนความไมสบายกายเปนตน

๓. ความอดทนตอความเจบใจ คอ การทคนอนทาใหเราตองผดหวง หรอพดจาใหเจบชาใจ ไมเปนอยางทหวงเปนตน ๔. ความอดทนตออานาจกเลส คอ สงยวยวนทงหลายถอเปนกเลสทงทางใจและทางกาย อาทเชน ความนกโลภอยากไดของเขา หรอการพายแพตออานาจเงนเปนตน

วธทาใหมความอดทนคอ มหรโอตปปะ ๑. หร ไดแก การมความละอายตอบาป การทรวาเปนบาปแลวยงทาอกกถอวาไมมความละอายเลย ๒. โอตปปะ ไดแก การมความเกรงกลวในผลของบาปนนๆ

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๘ เปนผวางาย

๏ ควรเปนคน สอนงาย ไมตายดานกอราคาญ คาเชา ไมเขาไหน ไมซดโทษ ของตน ใหคนใดเมอมใคร สอนพรา ใหนามา

ทานวา ผวางาย นนมลกษณะทสงเกตไดดงน คอ ๑. ไมพดกลบเกลอนเมอไดรบการวากลาวตกเตอน คอ การรบฟงดวยด ไมใชแกตวแลวปดประตความคดไมรบฟง

๒. ไมนงเฉยเมอไดรบการเตอน คอ การนาคาตกเตอนนนมาพจารณาและแกไขขอบกพรองนนๆ ๓. ไมจบผดผวากลาวสงสอน คอ การทผสอนอาจจะมความผดพลาด เนองจากความประมาท เราควรใหอภยตอผสอน เพราะการจบผดทาใหผสอนตองอบอายขายหนาได ซงเปนสงทไมดงาม ๔. เคารพตอคาสอนและผสอน คอ การรจกสมมาคารวะตอผทาใหคาสอน และเคารพในสงท ผสอนไดนามาแนะนา ๕. มความออนนอมถอมตน คอ ไมแสดงความยะโส ถอตววาอยเหนอผอนเพราะสงทตวเองเปนตวเองม

๖. มความยนดตอคาสอนนน คอ ยอมรบในคาสอนนนๆ ดวยความยนดเชนการไมแสดงความ เบอหนายเพราะเคยฟงมาแลว เปนตน

๗. ไมดอรน คอ การไมอวดด คดวาของตวเองนนผดแตกยงดนทรงทาตอไปเพราะกลวเสยชอเสยฟอรม ๘. ไมขดแยง เพราะวาการวากลาวตกเตอนหรอสงสอนนนกคอ สงทตรงขามกบทเราทาอยแลว เราควรตองเปดใจใหกวางไมขดแยงตอคาสอน คาวจารณนนๆ

๙. ยนดใหตกเตอนไดทกเวลา คอ การยนดใหมการแสดงความคดเหน ตกเตอนไดโดยไมมขอยกเวนเรองเวลา

๑๐. มความอดทนตอการเปนผถกสงสอน คอ การไมเอาความขดแยงในความเหนเปนอารมณ แตใหเขาใจเจตนาทแทจรงของผสอนนน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

การทาใหเปนคนวางายนนทาไดดงน

๑. ลดมานะของตว คอ การไมถอด ไมถอตว ความไมสาคญตวเองวาเปนอยางโนนอยางน อาทเชน ถอตววาการศกษาดกวาเปนตน

๒. ละอปาทาน คอ การไมยดถอในสงทเราม เราเปน หรอถอมนในอานาจกเลสตางๆ ๓. มสมมาทฏฐ คอ มปญญาทเหนชอบ การเหนถกเหนควรตามหลกอรยสจ ๔ เชอเรองความ ไมเทยง เชอในเรองบญเรองบาปเปนตน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๒๙ การไดเหนสมณะ

๏ การพบเหน สมณะ ผสงบ

แลวนอบนบ ถามไถ ไตรสกขา หมนฝกหด ทกวน ดวยปญญา

ยอมชกพา จตตรง มงคลม

คาวา สมณะแปลตรงตวไดวา ผสงบ (หมายถงผอยในสมณเพศ) ทานวาคณสมบตของสมณะตองประกอบไปดวย ๓ อยางคอ

๑. ตองสงบกาย คอ มความสารวมในการกระทาทกอยาง รวมถงกรยา มรรยาท ตามหลกศลธรรม ๒. ตองสงบวาจา คอ การพดจาใหอยในกรอบของความพอด มความสภาพสงบเสงยมในคาพดและภาษาทใชเปนไปตามขอปฏบต ประเพณ ๓. ตองสงบใจ คอ การทาใจใหสงบปราศจากกเลสครอบงา ไมวาจะเปน โลภ โกรธ หลง หรอความพยาบาทใดๆ ตงมนอยในสมาธภาวนา

การไดเหนสมณะมอยดงนคอ ๑. เหนดวยตา หมายถง กตรงตวคอการเหนจากการสมผสดวยสายตาของตนเอง แลวมความประทบใจในความสารวมในกาย ๒. เหนดวยใจ เนองจาก ความสารวมกาย วาจา ใจของสมณะจะชวยโนมนาวจตใจของเราใหโอนออนผอนตาม และรบฟงหลกคาสอนดวยใจทยนด ซงนนกหมายถงการเปดใจเราใหสมณะไดชนานนเอง ๓. เหนดวยปญญา หมายความถง การรโดยการใชปญญาใครครวญ พจารณาในการสมผส และเขาถงและรบรถงคาสอนของสมณะผนน และรวาทานเปนผตงมนอยในศลธรรมอยางแทจรง

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

เมอเหนแลวกตองทาอยางนคอ ๑. ตองเขาไปหา คอ เขาไปขอคาแนะนา ชแนะจากทาน หรอใหความเคารพทาน ๒. ตองเขาไปบารงชวยเหลอ คอ การชวยเหลอทานในโอกาสอนควร เพอแบงเบาภาระของทาน ๓. ตองเขาไปฟง คอ การรบฟงคณธรรม หลกคาสอนของทานมาไวเปนแนวทางในการแกไขปญหาชวต ๔. หมนระลกถงทาน คอ การระลกถงความดททานมแลวนามาเปนตวอยางกบตวเราเอง

๕. รบฟงรบปฏบต คอ การรบคาแนะนาของทานมาปฏบตทาตามเพอใหเกดผล ครนเมอตดขดกใครแกไขเพอใหรจรงเหนจรงตามนน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๐ การสนทนาธรรมตามกาล

๏ ยามหดห ฟงซาน กาลสงสยเปนสมย ไตถาม ตามเหตผล

เพอบรรเทา คลคลาย หายกงวลควรจะสน- ทนาธรรม ตามทควร

การไดสนทนากนเรองธรรม ทาใหขยายขอบเขตการเรยนร แลกเปลยนความร และไดรในสงใหมๆ ทเราอาจนกไมถง หรอเปนการเผอแผความรทเรามใหแกผอนไดทราบดวย

กอนทเราจะสนทนาธรรม ควรตองพจารณาและคานงถงสงตอไปนคอ ๑. ตองรเรองทจะพดด ๒. ตองพดเรองจรง มประโยชน ๓. ตองเปนคาพดทไพเราะ ๔. ตองพดดวยความเมตตา ๕. ตองไมพดจาโออวด หรอยกตนขมทาน ขอปฏบตเมอมการสนทนาธรรม 1. มศลธรรม คอ การเปนผทรกษาศล ๕ หรอศล ๘ เปนนจศลอยแลว การเปนผปฏบตถอ เปนหนาทขนตนในการเปนพทธศาสนกชนทด

๒. มสมาธด คอ การมจตใจจดจออยกบเรองทสนทนา ไมวอกแวก พรอมทงเปนผทหมนเจรญสมาธ ภาวนา

๓. แตงกายสภาพ คอ การแตงตวใหเหมาะสมกบยคสมย อยในกรอบประเพณของสงคมแวดลอม ณ ทนนๆ ถกกาลเทศะ

๔. มกรยาสภาพ คอ มความสภาพในทวงทาไมวาจะเดน นง ยน หรอการกระทาใดๆ การทม กรยางดงาม สภาพยอมโนมนาวจดใจผพบเหนใหเกดความประทบใจทด

๕. ใชวาจาสภาพ คอ การใชถอยคาทสภาพในการสนทนา ไมใชคาหยาบคาย หรอกาวราว ๖. ไมกลาวคานพระพทธพจน คอ การไมนาเอาคาสงสอนของพระพทธเจามาเปนขอสงสย หรอ กลาวคาน เพราะสงทกลาวไวในพระพทธพจนยอมเปนความจรงตลอดกาล

๗. ไมออกนอกประเดนทตงไว คอ การพดใหอยในหวขอทตงไว ไมพดแบบนาทวมทงผกบงโหรงเหรง ๘. ไมพดนานจนนาเบอ คอ การเลอกเวลาทเหมาะสมตามสถานการณ เนองจากเรองบางเรอง อาจไมจาเปนตองขยายความมากเกนไป

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๑ การบาเพญตบะ

๏ พงบาเพญ ตบะ ละกเลส อนเปนเหต หกหาม กามฉนท

มงทาลาย ถายบาป สาบสญพนธ เขาสขน สโข โลกตตรฌาน

ตบะ โดยความหมายแปลวา ทาใหรอน ไมวาดวยวธใด การบาเพญตบะหมายความถงการทาใหกเลส ความรมรอนตางๆ หมดไป หรอเบาบางลง ลกษณะการบาเพญตบะมดงน

๑. การมใจสารวมในอนทรยทง ๖ (อายตนะภายใน ๖ อยาง) ไดแก ตา ห จมก ลน กาย และใจ ไมใหหลง ตดอยกบสมผสภายนอกมากเกนไป ไมใหกเลสครอบงาใจเวลาทรบรอารมณผาน อนทรยทง ๖ (อนทรยสงวร)

๒. การประพฤตรกษาพรหมจรรย เวนจากการรวมประเวณ หรอกามกจทงปวง ๓. การปฏบตธรรม คอ การรและเขาใจในหลกธรรมเชนอรยสจ เปนตน ปฏบตตนใหอยใน ศล และถงพรอมดวยสมาธ และปญญา โดยมจดหมายสงสดทพระนพพาน กาจดกเลส ละวางทกสงไดหมดสนดวยปญญา

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๒ การประพฤตพรหมจรรย

๏ เรงประพฤต พรหมจรรย อนประเสรฐ

เพอใหเกด สขลวน โดยถวนถ ตงแตทาน ถงสกขา บรรดาม

สมบรณด พรหมจรรย ยอมมนคง

คาวาพรหมจรรย หมายความถง การบวชซงละเวนเมถน การครองชวตทปราศจากเมถน การประพฤตธรรมอนประเสรฐ ทานวาลกษณะของธรรมทถอวาเปนการประพฤตพรหมจรรยนน (ไมใชวาตองบวชเปนพระ) มอยดงนคอ

๑. ใหทาน บรจาคทานไมวาจะเปนทรพย สงของ เงนทอง หรอปญญา ๒. ชวยเหลอผอนในกจการงานทชอบ ทถกทควร (เวยยาวจจมย) ๓. รกษาศล ๕ คอไมฆาสตว ไมลกขโมย ไมทาผดในกาม ไมพดปด ไมดมนาเมา (เบญจศล)

๔. มเมตตา กรณา มทตา อเบกขากบคนทเราตองพบปะดวยทกคน (อปปมญญา) ๕. งดเวนจากการเสพกาม (เมถนวรต) ๖. ยนดในคของตน คอการมสามหรอภรรยาคนเดยว (สทารสนโดษ) ๗. เพยรพยายามทจะละความชว ไมทอถอยในความบากบน (วรยะ)

๘. รกษาซงศล ๘ คอ ไมฆาสตว ไมลกขโมย ไมรวมประเวณ ไมพดปด ไมดมนาเมา ไมบรโภค อาหารตงแตเทยงวนเปนตนไป ไมฟอนรา ขบรอง บรรเลงดนตร ดการละเลน ใชของหอมหรอ เครองประดบ ไมนอนบนทสงใหญ หรหรา (อโบสถ)

๙. ใชปญญาเหนแจงใน ทกข สมทย นโรธ มรรค (อรยธรรม) ๑๐. ศกษาปฏบตในศล สมาธ ปญญา ใหรแจงเหนจรง (สกขา) * ขออธบายเพมเตมวาขอ ๕ ทบอกวาใหงดเวนการเสพกาม แตขอ ๖ ใหยนดในคของตนนน เพราะวาการประพฤตพรหมจรรยในทนหมายถง บคคลทวไปทอาจมครอบครวแลว กประพฤตพรหมจรรย ไดโดยการงดเวนการรวมประเวณ เชนในวนสาคญๆ เปนตน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๓ การเหนอรยสจ

๏ การรเหน ความจรง สงเทยงแท

ไมผนแปร สชนด ไมผดหลง ตดตณหา มลราก พรากทกขลง เปนการสง ขามฟาก จากสาคร

อรยสจ หมายถงความจรงอนประเสรฐ หลกแหงอรยสจมอย ๔ ประการตามททานไดสงสอนไวดงน ๑. ทกข คอ ความไมสบายกายไมสบายใจ ความเปนจรงของสตวโลกทกผทกนามตองมทกข ๓ ประการ คอ การเกด ความแก ความตาย นอกจากนกมความทกขทเปนอาการ หรอเกดจากสภาพแวดลอมสรปไดดงนคอ

- ความโศกเศรา (โสกะ) - ความราพนดวยความเสยใจ (ปรเทวะ) - ความเจบไขไดปวย (ทกขะ) - ความเสยใจ (โทมนสสะ) - ความทอแท สนหวง คบแคนใจ (อปายาสะ) - การตรอมใจ ผดหวงจากสงทไมรก (อปปเยห สมปโยคะ) - การพลดพรากจากสงทรก (ปเยห วปปโยคะ) - ความหมนหมองเมอปรารถนาแลวไมไดสงนน (ยมปจฉง นลภต)

๒. สมทย คอ เหตททาใหเกดทกข นอกจากเหตแหงทกขดงทกลาวมาแลวขางตน ตนตอของทกขกอยทใจของเราดวยนนกคอความอยาก ทานวาเปนตณหา ๓ อยาง ซงแบงออกไดเปนดงนคอ

- ความอยากได หมายรวมถง อยากทกอยางทนามาสนองสมผสทง ๕ และกามารมณ (กามตณหา)

- ความอยากเปน คอ ความอยากเปนโนนเปนน (ภวตณหา) - ความไมอยากเปน คอ ความไมพอใจในสงทตวเองเปนอย (วภวตณหา)

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

๓.นโรธ คอ ความดบทกข ภาวะทตณหาดบสนไป ความหลดพน หรอหมายถงภาวะของพระนพพานนนเอง ๔. มรรค คอ ขอปฏบต หรอหนทางทนาไปสการดบทกข การเดนทางสายกลางเพอไปใหถงการดบทกข คอ มรรคม ๘ ประการ คอ - ความเหนชอบ เชน ความศรทธาในเบองตนตอหลกธรรม คาสอน เชนการเชอวากรรมด กรรมชว มจรงเปนตน (สมมาทฏฐ)

- ความดารชอบ หรอความคดชอบ มความคดทถกตองตามหลกธรรม เชนการใชปญญาพจารณา ความไมเทยงของสงขาร หรอการไมคดอยากไดของเขามาเปนของเรา เปนตน (สมมาสงกปปะ)

- เจรจาชอบ คอ การปฏบตตามหลกธรรม ไมพดโกหก ไมพดสอเสยด ไมพดคาหยาบ ไมพด เพอเจอเปนตน (สมมาวาจา)

- ทาการชอบ หรอการมการกระทาทไมผดหลกศลธรรม เชนไมฆาสตว ไมลกทรพย เปนตน (สมมากมมนตะ)

- เลยงชพชอบ คอ การทามาหากนในทางทถก ไมเบยดเบยนหรอทาความเดอดรอนใหกบสตว หรอผอน อยในหลกธรรมทกาหนด เชน ไมมอาชพคามนษย หรออาชพคาอาวธเปนตน (สมมาอาชวะ)

- ความเพยรชอบ คอ การหมนทานบารงในสงทถกตอง อาทเชนการพยายามละกเลสออก จากใจ หรอการพยายามสารวม กาย วาจา ใจใหดาเนนตามหลกธรรมของทานเปนตน (สมมาวายามะ) - ความระลกชอบ คอ มสตตงมนในสงทถกตองตามหลกธรรม เชนการพงระลกถงความตายท ตองเกดกบทกคนเปนตน (สมมาสต)

- จตตงมนชอบ คอ มจตทมสมาธ ไมวอกแวกหรอคดฟงซาน และการทาสมาธภาวนาตาม หลกการททานไดบญญตแนะนาเอาไว (สมมาสมาธ)

การทาใหแจงในพระนพพาน นพพาน คอ ภาวะของจตทดบกเลสไดหมดสน หลดจากอานาจกรรม และไมตองวนเวยนอย ในสงสารวฏอก ซงกคอ พนจากทกขนนเอง ทานวาลกษณะของนพพานมอย ๒ ระดบดงน ๑. การดบกเลสขณะทยงมเบญจขนธเหลออย หรอการเขาถงนพพานขณะทยงมชวตอย - สอปาทเสสนพพาน

๒. การดบกเลสทไมมเบญจขนธเหลออยเลย คอการทรางกายเราแตกดบแลว ไปเสวยสขอน เปนอมตะในพระนพพาน (ตรงนไมสามารถอธบายใหกระจางมากไปกวานได) - อนปาทเสสนพพาน

การทจะเขาถงพระนพพานได กตองปฏบตธรรมและเจรญสมาธภาวนาจนถงขนสงสด

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๔ การทาใหแจงซงพระนพพาน

๏ ทาใหแจง นพพาน ผลาญสงโยชน ตรวจตราโทษ ธาต ขนธ หมนฝกถอน เอาอรหต มรรคญาณ เผาราญรอน ดบทกขรอน นพพาน สาราญนก

การทาใหแจงในพระนพพาน

นพพาน คอ ภาวะของจตทดบกเลสไดหมดสน หลดจากอานาจกรรม และไมตองวนเวยนอยในสงสารวฏอก ซงกคอพนจากทกขนนเอง ทานวาลกษณะของนพพานมอย ๒ ระดบดงนคอ

๑. การดบกเลสขณะทยงมเบญจขนธเหลออย หรอการเขาถงนพพานขณะทยงมชวตอย - สอปาทเสสนพพาน ๒. การดบกเลสทไมมเบญจขนธเหลออยเลย คอ การทรางกายเราแตกดบแลว ไปเสวยสขอน

เปนอมตะในพระนพพาน (ตรงนไมสามารถอธบายใหกระจางมากไปกวานได) - อนปาทเสสนพพาน

การทจะเขาถงพระนพพานได กตองปฏบตธรรมและเจรญสมาธภาวนาจนถงขนสงสด ทานพระพทธโฆษาจารย ผรจนาคมภรวสทธมรรค ทานเปนพระอรหนตขนปฏสมภทาญาณ ทานอธบายถงการระลกถงคณพระนพพาน โดยทานยกบาล ๘ ขอ ไวเปนแนวเครองระลก ดงจะนามา เขยนไวเพอเปนเครองอปกรณในการระลกดงตอไปน

บาลปรารภพระนพพาน ๘ ๑. มทนมมทโน แปลวา พระนพพานยายเสยซงความเมา มความเมาในความเปน คนหนม และ เมาในชวต โดยคดวาตนจะไมตายเปนตน ใหสนไปจากอารมณ คอคดเปนปกตเสมอวาชวตน ไมมอะไรแนนอน โลกนทงสน มความฉบหายเปนทสด

๒. ปปาสวนโย แปลวา พระนพพาน บรรเทาซงความกระหาย คอความใครกาหนดยนด ในกามคณ ๕ ไดแก รป เสยง กลน รส และการถกตองสมผส

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

๓. อาลยสมคฆาโต แปลวา พระนพพาน ถอนเสยซงอาลยในกามคณ ๕ หมายความวา ทานท เขาถงพระนพพาน คอมกเลสสนแลว ยอมไมผกพนในกามคณ ๕ เหนกามคณ ๕ เสมอนเหนซากศพ ๔. วฏฏปจเฉโท แปลวา พระนพพาน ตดเสยซงวนสาม คอ กเลสวฏไดแก ตดกเลสไดสนเชง ไมมความมวเมาในกเลสเหลออยแมแตนอย กรรมวฏ ตดกรรม อนเปนบาปอกศล วปากวฏ คอ ตดผลกรรมทเปนอกศลไดสนเชง

๕. ตณหกขโย, วราโค, นโรโธ แปลวา นพพานธรรมนน ถงความสนไปแหงตณหา ตณหาไม กาเรบอก มความหนายในตณหา ไมมความพอใจในตณหาอก ดบตณหาเสยไดสนทตณหาไม กาเรบขนอกไดแมแตนอย

๖. นพพานง แปลวา ดบสนทแหงกเลส ตณหา อปาทาน กรรมอานาจทง ๔ น ไมมโอกาสจะ ใหผล แกทานทมจตเขาถงพระนพพานแลวไดอก ตามขอปรากฏวามเพยง ๖ ขอ ความจรง ขอท ๕ ทานรวมไว ๓ อยาง คอ ตณหกขโย ๑ วราโค ๑ นโรโธ ๑ ขอนรวมกนไวเสย ๓ ขอแลว ทงหมดจงเปน ๘ ขอพอด ทานลงในแบบวา ๘ กเขยนวา ๘ ตามทาน ความจรงเมอทานจะ รวมกน ทานนาจะเขยนวา ๖ ขอกจะสนเรอง เมอทาน เขยนเปนแบบมาอยางน กเขยนตามทาน

อานสงส อานสงสทใชอารมณใครครวญถงพระนพพานนมผลมาก เปนปจจยใหละอารมณทคลกเคลา ดวยอานาจกเลส และตณหา เหนโทษในวฏฏะ เปนปจจยใหแสวงหาทางปฏบตเพอความพน

ทกข อนเปนปฏปทาไปสพระนพพาน เปนกรรมฐานทนกปฏบตไดผลเปนกาไร เพราะเปนปจจยใหเขาถงความเปนพระอรยเจาไดอยางสบาย ขอทานนกปฏบตจงสนใจกรรมฐานกองน ใหมาก ๆ และแสวงหาแนวปฏบต ทเขาตรงตอพระนพพานมาปฏบต ทานมโอกาสจะเขาสพระนพพานไดอยางไมยากนก เพราะระลกนกถงพระนพพานเปนอารมณน เปนองคหนงในองคสามของพระโสดาบน ชอวาทานกาวเขาไปเปนพระโสดาบนหนงในสามขององคพระโสดาบนแลว เหลออกสองตองควรแสวงหาใหครบถวน

พระนพพานไมสญ ทานนกปฏบตไดกาหนดกรรมฐานในอปสมานสสตนแลว ทานอาจจะตองประสบกบปญหา ยงสมองในเรองพระนพพานอกตอนหนง เพราะบรรดานกคดนกแตงทงหลาย ไดพากนโฆษณามาหลายรอยปแลววาพระนพพานเปนสภาพสญ แตพอมาอานหนงสอของพระอรหนตทานเขยน คอหนงสอวสทธมรรค ทานกลบยนยนวา พระนพพานไมสญ ดงทานจะเหนตามบาล ทง ๘ ททานยกมาเปนองคภาวนา นน คอ มทนมมทโน พระนพพานตดความเมาในชวต ปปาสวนโย นพพานบรรเทาความกระหายใน กามคณ ๕ อาลยสมคฆาโต พระนพพานถอนอาลยในกามคณ วฏฏปจเฉโท พระนพพานตดวนสามใหขาด ตณหกขโย พระนพพานมตณหาสนแลว หรอสนตณหาแลวเขาสนพพาน วราโค มความเบอหนายในตณหา นโรโธ ดบตณหาไดสนทแลวโดยตณหาไมกาเรบอก นพพานง มความดบสนทแลวจากกเลส ตณหา อปาทานกรรม อนเปนเหตใหเกดอกในวฏสงสาร

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๕ มจตไมหวนไหวในโลกธรรม

๏ ทานผใด ใจดารง อยคงท ในเมอม โลกธรรม ครอบงาหนก เชน ลาภ ยศ สข เศรา เขางางชก

มอาจยก โยกทาน ใหหวนใจ

คาวาโลกธรรม มความหมายถงเรองราวทเกดขนอยเปนประจาบนโลกน ซงเราไมควรมจดหวนไหวตอ

สงตางๆ เหลานทานวาลกษณะของโลกธรรมม ๔ ประการคอ

๑. การไดลาภ เมอมลาภผลกยอมมความเสอมเปนธรรมดา มแลวกยอมหมดไปได เปนแคความสขชวคราวเทานน ๒. การไดยศ ยศฐาบรรดาศกดลวนเปนสงสมมตขนมาทงนน เปนสงทคนยอมรบกนวาเปนอยางโนนอยางน พอหมดยศกหมดบารม ๓. การไดรบการสรรเสรญ ทใดมคนนยมชมชอบ ทนนกยอมตองมคนเกลยดชงเปนเรองธรรมดา การถกนนทาจงไมใชเรองผดปกต ๔. การไดรบความสข ทใดมสขทนนกจะมทกขดวย มความสขแลวกอยาหลงระเรงไปจนลมนกถงความทกขทแฝงมาดวย

การทาใหจตไมหวนไหวในโลกธรรม มวธดงนคอ

๑. ใชปญญาพจารณา โดยตงอยในหลกธรรมของพระพทธศาสนา พจารณาอยเนองๆ ถงหลกธรรมตางๆ ๒. เจรญสมาธภาวนา ใชกรรมฐานพจารณาถงความเปนไปในความไมเทยงในสรรพสงทงหลายในโลก และสงขาร

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๖ มจตไมโศกเศรา

๏ คราวพลกพราก จากญาต ขาดชวต

ถกพชต จองจา ทาโทษใหญ มสต คมจต เปนนตยไป

ไมเสยใจ โศกเศรา เฝาประคอง

ทานวามเหตอย ๒ ประการททาใหจตเราตองโศกเศรา คอ

๑. ความโศกเศราทเกดเนองมาจากความรก รวมถงรกสงของ ทรพยสนเงนทองดวย ๒. ความโศกเศราทเกดจากความใคร

การทาใหจตใจไมโศกเศรานน มขอแนะนาดงน ๑. ใชปญญาพจารณาอยเนองๆ ถงความไมเทยงในสงของทงหลาย และรางกายของเรา ๒. ไมยดมนในตวตน หรอความจรงยงยน ในคนหรอสงของวาเปนของเรา ๓. ทกอยางในโลกลวนเปลยนแปลงอยทกขณะ แมรางกายเรากใชเปนทอาศยชวคราวเทานน ๔. คดวาทกสงทกอยางลวนไมเทยงดวยกนทงนน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๗ มจตปราศจากกเลส

๏ หมดราคะ โทสะ โมหะแลว จตผองแผว เลศด ไมมสอง ยอมมคา สงจรง ยงเงนทอง

เหมอนสรยสอง ทองฟา สงางาม

กเลส กคอสงททาใหเกดความเศราหมอง ซงไดแก ความโลภ ความโกรธ ความหลง ทานไดแบงประเภทของกเลสออกเปนดงน คอ

๑. ราคะ สามารถแบงยอยออกไดเปน - ความโลภอยางแรงจนแสดงออกมา เชนการลกขโมย ปลน จ ขมขนกระทาชาเรา เปนตน (อภชฌาวสมโลภะ)

- ความเพงเลงจะเอาของคนอนมาเปนของตว มใจอยากไดของคนอนแตยงไมถงกบแสดงออก (อภชฌา)

- ความอยากไดในทางไมชอบ เชนการยอมรบสนบน การทจรตเพอแลกกบการมทรพยเปนตน (ปาปจฉา)

- ความมกมากเหนแกได ดวยการเอามาเปนของตนจนเกนพอด เอาประโยชนใสตวโดย ไมคานงถงคนอน (มหจฉา)

- ความยนดในกาม กคอยงไมสามารถละกจกรรมทางเพศได ยงมความรสก มแรงกระตน มความพอใจในเรองเพศ (กามระคะ)

- ความยนดในรปธรรมอนปราณต กคอตดอยในอารมณของรปฌาณ ปรารถนาในรปของภาพเมอทาสมาธขนสงขนไป (รปราคะ)

- ความยนดในอรปฌาณ กคอตดอยในอารมณของอรปฌาณเมอทาสมาธถงภพของอรปพรหม (อรปราคะ)

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

๒. โทสะ สามารถแบงยอยออกไดเปน - พยาบาท คอการผกใจอาฆาต มใจทไมหวงด การจองเวร - โทสะ คอการคดประทษราย เนองดวยมใจพยาบาทแลวกมใจคดหมายทาราย - โกธะ คอความโกรธ ความเดอดรอนใจ ซงลวนเปนเหมอนไฟทเผาตวเอง - ปฏฆะ คอความขดใจ ความไมพอใจอนทาใหอารมณหงดหงด

๓. โมหะ สามารถแบงยอยออกไดเปน - ความเหนผดเปนชอบ เชนการไมเชอในเรองบาป เรองบญเปนตน (มจฉาทฐ) - ความหลงผด ไมรตามความเปนจรง (โมหะ) - การเหนวามตวตน เชนการเชอในสงทมองเหนดวยตาเปลาเทานน (สงกายทฏฐ) - ความสงสย คอสงสยในพระธรรม คาสงสอนในเรองการปฏบตเพอความพนทกข (วจกจฉา) - การยดถออยางงมงาย เชนการไปกราบไหวสมพเวสทอยตามตนไม ขอลาภเปนตน (สลพพตปรามาส) - ความถอตว คอการสาคญตวเองผดวาเปนอยางโนนเปนอยางน (มานะ)

- ความฟงซาน คอการทจตใจวอกแวก คดไมเปนสาระ ไมอยกบรองกบรอย ไมมสมาธ หรอ การทาสมาธไมนง (อทธจจะ) - ความไมรจรง คอการทรแคผวเผน หรอการทกทกเอาเอง ไมปฏบตตามหลกพระธรรม ยงไมเกดปญญา (อวชชา)

โทษของการมกเลสดงกลาวขางตนพอสรปไดสนๆ ดงนคอ

๑. ราคะ มโทษนอย แตคลายชา ๒. โทสะ มโทษมาก แตคลายเรว ๓. โมหะ มโทษมาก แตคลายชา

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

มงคลท ๓๘ มจตเกษม

๏ จตเกษม เปรมปรด ดตลอด เปนจตปลอด จากโอฆ ในโลกสาม เครองผกมด สลดหมด แสนงดงาม

เขาถงความ สขสนต นรนดร

เกษม หมายถงมความสข สบาย หรอสภาพทมจตใจทเปนสขมจดเกษมกคอวามจตทเปนสขในทนหมายถง การละแลวซงกเลส ททานวาไววาเปนเครองผกอย ๔ ประการ คอ

๑. การละกามโยคะ คอการละความยนดในวตถ สงมชวตทงหลายเรยกวากามคณซงประกอบดวย รป รส กลน เสยง และสมผส

๒. การละภวโยคะ คอการละความยนดในภพ โดยใหเหนวาสงใดๆในโลกลวนไมเทยงแท หรอคงอยตลอดไป ๓. การละทฏฐโยคะ คอการละความยนดในความเหนผดเปนชอบโดยใหดาเนนตามหลกคาสอน ของพระพทธเจาทกลาวมาแลว

๔. การละอวชชาโยคะ คอการละความยนดในอวชชาทงหลาย ความไมรทงหลาย โดยใหมงปฏบตเพอปญญาทรแจงเหนจรง

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

ธรรมะสาหรบผปฏบตงาน ในโลกของการทางาน คนรนใหมไฟแรงทงหลายตางกเฝาหาทฤษฎแหงความสาเรจมากมายมาใชแกปญหาและหาหนทางเจรญกาวหนา และพบประตสความสาเรจ ธรรมะทใชในการทางาน เพอใหคณประสบความสาเรจในการทางาน ดงทพระสมมาสมพทธเจาตรสไว นนคอ อทธบาท 4 ธรรมแหงความสาเรจ อทธบาท 4 ธรรมะทใชในการทางาน ประกอบดวย 1. ฉนทะ คอ ความรกงาน-พอใจกบงานททาอย 2. วรยะ คอ ขยนหมนเพยรกบงาน 3. จตตะ คอ ความเอาใจใสรบผดชอบงาน 4. วมงสา คอ การพนจพเคราะห หรอ ความเขาใจทา

ฉนทะ : ความรกงาน-พอใจกบงานททาอย อนดบแรกตองสารวจตนเองวา มความชอบหรอศรทธางานดานใด แลวมงไปในเสนทางนน อาจเรมตนงาย ๆ ดวยการตงคาถามกบตวเอง ฉนทางานเพออะไร ฉนมความสขหรอไมหากงานททาอยไมใชงานทรกเสยทเดยว เผอเราจะไดมเวลาคนหาและปรบเปลยนตวเอง หรอปรบศรทธาของตวเองใหเขากบงานททาอยอยางไรกตาม เชอเถอะวางานแตละอยางนน ไมมทางทใครจะชนชอบไปทงหมดทกกระบวนการ ดงนน ถาคณพอใจทจะทา และมความสขกบงาน เชอวางานทคณทาอยตองออกมาดแนๆ

วรยะ : ขยนหมนเพยรกบงานทม งานทกอยางจะสาเรจไดตองอาศยความขยนหมนเพยร ความวรยะจงเปนเครองมออกอยางหนงทจะนาคณไปสความสาเรจได ยงคณขยนเทาไรผลตอบแทนทคณจะไดรบมนกมมากเทานน ทสาคญความวรยะจะเกดขนไดกดวยความรกในงานจากฉนทะนนเอง และความวรยะไมใชการทางานแบบเอาเปนเอาตาย แตเปนการหมนฝกฝนตนเองตางหาก ทงน มขอนาสงเกตสาหรบคนทางานรวมกนคอ จะตองขยนดวยกนทงหวหนาและลกนอง ยงผเปนหวหนายงสาคญมาก ถาเปนคนเกยจคราน คดกนแรงอยางเดยว ลกนองกมกขยนไปไดไมกนา เดยวกรามอกนหมด แตถาหวหนาเอาการเอางาน กจะสามารถดงลกนองใหขยนขนแขงขนดวย

จตตะ : เอาใจใสรบผดชอบกบงานททา จตใจทจดจอกบงานลวนเกดผลดตองานททา จตตะเปนธรรมะทแสดงถงสต ความรอบคอบและความรบผดชอบทจะตามมา ซงในสงคมการทางานปจจบนน มงเนนแยงชงตาแหนงกน และขดขาจนลมคดไปวา งานทตนเองตองรบผดชอบนนคอสงใดกนแน จตตะจงมความสาคญในการทางานโดยไมวอกแวกออกไปนอกลนอกทาง ดงนน เมอคณมทงฉนทะและวรยะแลว จตตะจะเปนเสมอนรวของเสนทางทไมใหไขวเขวออกนอกทางสความสาเรจได อยางไรกด ปกตคนทโตเปนผใหญรผดชอบ มกจะใสใจกบงานอยแลว เพราะธรรมชาตจะทาใหหยดคดยาก แตเสยอยอยางเดยวคอ ชอบคดเจากเจาการแตเรองงานของคนอน คอยต คอยสอดแทรก คอยวพากษวจารณ ในขณะทธระของตวกลบไมคดไมด ซงไมสงผลใหงานของเราดขน พระพทธเจา จงทรงสอนใหเปนนกตรวจตรางาน คอใหมจตตะ แลวกทรงใหโอวาทสาทบไวดวยวา "ควรตรวจตรางานของตวเอง ทงททาแลวและยงไมไดทา"

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

วมงสา : การพนจพเคราะหและใชปญญาตรวจสอบงาน สดยอดของวธทางานใหสาเรจอยในอทธบาทขอสดทายน วมงสา แปลวา การพนจพเคราะห หมายความวา ทางานดวยปญญา ดวยสมองคด ไมใชสกแตวาทา คนเราแมจะรกงานแคไหน บากบนเพยงใด หรอเอาใจจดจออยตลอดเวลา แตถาขาดการใชปญญาพจารณางานดวยแลว ผลทสดงานกคงคางและผดพลาดจนไดเราอาจลองทบทวนตวเองนง ๆ วาวนนทงวนเราทาอะไรบาง สรปกบตวเองวาทาเพออะไร เราจะไดมกาลงใจตอในวนตอ ๆ ไป และไมทาผดซาซากอกเชนเดม พรอมกนนนเราจะสามารถเหนหนทางไดวา เสนทางไหนทจะนาเราสความสาเรจไดจรง ๆ จะเหนไดวา หลกธรรมะทใชในการทางาน เปนเรองงาย ๆ ใกลตว หากเรานา อทธบาท 4 มาปรบใชในการทางาน รกงานททา ขยนทางาน รบผดชอบงาน และรจกไตรตรองใหถถวน ทางแหงความสาเรจคงไมเกนเออม...เชอเถอะ คณกทาได ทกอยางอยท "ใจ"

ธรรมะสาหรบการทางานรวมกน “งาน” ทกอยางไมสามารถทาสาเรจดวยตนเพยงคนเดยว ตองอาศยความรวมมอรวมใจซงกนและกน ดงนน ชดเหมาะสมสาหรบการทางานรวมกน คอ สงคมวตถ 4 ซงหมายถง หลกธรรมทเปนเครองยดเหนยวนาใจของผอน ผกไมตร และเออเฟอเกอกล โดยหลกธรรมในสงคหวตถ 4 ประกอบดวย 1. ทาน : เกอกลกนดวยการให หมายถง การให การเสยสละ หรอ การเออเฟอแบงปนของๆตนเพอประโยชนแกบคคลอน ไมตระหนถเหนยว ไมเปนคนเหนแกไดฝายเดยว ดงนน การทางานจะตองชวยเหลอกนแบงปน ไมเหนแกตว รวมถง การมนาใจทดตอกน 2. ปยวาจา : ใชวาจาประสานไมตร หมายถง การพดจาดวยถอยคาทไพเราะออนหวาน พดดวยความจรงใจ ไมพดหยาบคาย กาวราว พดในสงทเปนประโยชนและเหมาะสมกบกาลเทศะ ดงนน การทางานรวมกนจะตองพดหรอปรกษาหารอกนโดยยดถอหลกเกณฑ 4 ประการ คอ 1) เวนจากการพดเทจ 2) เวนจากการพดสอเสยด 3) เวนจากการพดคาหยาบ และ 4) เวนจากการพดเพอเจอ และทสาคญอยางยง คอ จะตองพดหรอ เจรจากนดวยไมตร และความปรารถนาดตอกน 3. อตถจรยา : รวมสรางสรรคอดมการณ หมายถง การสงเคราะหทกชนดหรอ การปฏบตใน สงทเปนประโยชนตอผอน ดงนน การทางานรวมกนจะตองชวยเหลอกนดวยกาลงงาน (กาย) กาลงความคด และกาลงทรพย 4. สมานตตา : รวมทกขรวมสขในทกคราว หมายถง การเปนผมความสมาเสมอ หรอ มความประพฤตเสมอตนเสมอปลาย ดงนน การทางานรวมกนจะตองถงคตวา “มทกขรวมทกข มสขรวมเสพ” และผทางานรวมกนทกคนจะตองไมถอตว มความเสมอภาค วางตนเสมอตนเสมอปลาย ทาตนใหเปนทนารก นาเคารพนบถอ และนาใหความรวมมอชวยเหลอ รวมถง การทาตนใหคงเสนคงวา มความมนคงในอารมณ (Maturity) หรอการม EQ ทด

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

ธรรมะสาหรบผบรหาร ผบรหาร คอ ผททางานโดยใชคนอน ดงนน ชดธรรมะทเหมาะสมสาหรบผบรหาร คอ พรหมวหาร 4 ซงหมายถง ธรรมของพรหม หรอ ธรรมของทานผเปนใหญ เปนหลกธรรมทจะชวยใหผบรหารหรอผบงคบบญชา สามารถปกครองดแลผใตบงคบบญชาหรอ ลกนองใหมความสข และมขวญกาลงใจทจะทางานใหมประสทธภาพไดมากทสด โดยหลกธรรมในพรหมวหาร 4 ประกอบดวย 1. เมตตา : ความรก หมายถง รกทมงเพอปรารถนาด ปรารถนาใหผอนเปนสข ผบรหารควรมความ รก ความปรารถนาตอผใตบงคบบญชาดวยการใหคาแนะนา สงสอน หรอ อบรมทงในเรองทเกยวของกบการทางานและความประพฤตทเหมาะสมและดงาม รวมถงการใชผใตบงคบบญชาใหเหมาะสม (ถก) กบวย งาน และความถนด 2. กรณา : ความสงสาร หมายถง ความปราณ ปรารถนาใหผอนพนทกข ผบรหารควรมความกรณาตอผใตบงคบบญชาดวยการใหความชวยเหลอ แบงปนนาใจ หรอ สงเคราะหทงทางดานวตถ กาลงกายและกาลงใจ รวมถง การจดสรรสวสดการและผลประโยชนเกอกลตางๆ ใหเหมาะสมกบความเปนอยของผใตบงคบบญชา 3. มทตา : ความยนดเมอผอนไดด หมายถง ความปรารถนาใหผอนมความสขความเจรญกาวหนายงๆขน ไมมใจอจฉารษยา ผบรหารควรสนบสนนและแสดงออกถงความยนดเมอผใตบงคบบญชา (รวมถงครอบครว) มความสข หรอ มความเจรญกาวหนาในชวตการงานและชวตครอบครว รวมถง การเชดชดวยรางวลและแบงปนดวยนาใจ 4. อเบกขา : ความวางเฉย หมายถง การวางใจเปนกลาง ผบรหารควรมความปรารถนาดตอผใต บงคบบญชาดวยการชวยเหลอใหพนทกข/มความสขในลกษณะทถกตองตามทานองคลองธรรมดวยความยตธรรม ไมลาเอยงหรอ อคตตอผใดผหนงเพราะรก ไมชอบ (เกลยด) เขลา และกลว

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

“ในการปฏบตงานนน ยอมมปญหาตาง ๆ เกดขนไดเสมอ เมอปญหาเกดขนตองแกไข อยาทงไวพอกพนลกลามแกยาก ขอใหทกคนระลกวาปญหาทกอยางมทางแกได ถาแกคนเดยวไมไดกชวยกนคดชวยกนแกหลายๆ คนหลายๆทาง ดวยความรวมมอปรองดองกน ปญหาทเกดขนนนจกไดไมกลายเปนอปสรรค

ขดขวางและบนทอนทาลายความเจรญและความสาเรจของการงาน”

พระบรมราโชวาทของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช ในพธพระราชทานปรญญาบตรของจฬาลงกรณมหาวทยาลย ๑๓ กรกฎาคม ๒๕๓๓

“ตางคนตางมหนาท แตกไมไดหมายความวาทาเฉพาะหนาทนน เพราะวาถาคนใดทาหนาท

เฉพาะของตวโดยไมมองไมแลคนอน งานกดาเนนไปไมได เพราะเหตวางานทกงานจะตองพาดพงกนจะตอง เกยวโยงกน ฉะนนแตละคนจะตองมความรถงงานของผอนแลวชวยกนทา”

พระราช ดารสของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช พระราชทานแกคณะบคคลตาง ๆ ทเขาเฝาฯ เนองในโอกาสวนเฉลมพระชนพรรษา ๔ ธนวาคม ๒๕๓๓

พระราชด ารส 19 ประการของ พระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

“คนเราถาพอใจในความตองการ กมความโลภนอย เมอมความโลภนอยกเบยดเบยนคนอนนอย ถาทกประเทศมความคดวาทาอะไรตองพอเพยง หมายความวาพอประมาณ ไมสดโตง ไมโลภ

อยางมาก คนเรากอยเปนสข” พระราชดารสของพระบาทสมเดจพระปรมนทรมหาภมพลอดลยเดช พระราชทานแกคณะบคคลทเขาเฝาฯ

ณ ศาลาดสดาลย ๔ ธนวาคม ๒๕๔๑

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

จตสานกทดทผปฏบตงานควรมตอองคกร 1. สานกความเปนเจาของ ( SENSE OF BELONGING) สานกแรกนคอการคานงถงวาองคการ

ทเราทางานนนกเปนเสมอนหนงบานทสองของเรา การอยในบานนนกถอวาเราตองดแลเอาใจใส รกษาผลประโยชน ไมนงดดาย งานบางงานถาชวยไดกคงตองชวยกน ไมเพยงแตคดวาธระไมใช และทสาคญตองคดเสมอวาองคการ อยไดเรากอยได กลาวคออะไรเปนความสญเสยกตองหลกเลยง แตถาเปนผลประโยชนตองปกปอง

2. สานกความรบผดชอบ ( SENSE OF RESPONSIBILITY) ในการทางานตามหนาท และความรบ- ผดชอบถอเปนสงทแตละคนควรยดถอใหดทสด แตทสาคญการทางานในยคใหมนนความรบผดชอบเพยงประการเดยวไมเพยงพออาจจะตองมความรความสามารถ และตองมความเชยวชาญโดยคากลาวทนาสนใจคอไมใชเพยง แตทางานเปนอาชพ แตตองทางานอยางมออาชพ (Professional)

3. สานกความสมพนธอนด ( SENSE OF RELATIONSHIP ) ในธรกจยอมมการแขงขน แตอยางไร กตามความรวมมอเปนสงควรสรางใหเกดขน โดยความสานกในความรวมมอกนคงมใน 3 มต คอมตดานบคคล คอการมความสมพนธอนดระหวางเพอนรวมงาน มตทสองคอการประสาน ระหวางหนวยงานในองคการและมตสดทายการคานงถงการสรางความสมพนธระหวางองคการ ซงปจจบนเนนการเปนหนสวนทางธรกจระหวางกน

4. สานกความขบขน ( SENSE OF HUMOUR) การทางานทเครงเครยด และจรงจงเกนไปอาจทา ใหเกดความเสยหายตอทงสขภาพตนเอง และ สขภาพองคการ ในยคปจจบนมการแขงขนในทางธรกจอยางเขมขน พนกงานกเกดความเครยดดานเปาหมายและความตองการขององคการ ดงนนสงใดทจะชวยผอนคลายความเคลยดใหกลายเปนความสข เชนมการมองโลกในแงด หรอไมวตกกงวลกบเรองงานจนเกนไป มอารมขนบาง มการสรางบรรยากาศความเปนกนเอง และมการสงสรรคกนบาง เพอใหการทางานมความสขมากขน

5. สานกเชงกลยทธ ( SENSE OF STRATEGY) เปาหมายขององคการเปนสงททกคนในองคกร ตองทราบและยดถอในการทางานซงองคการ ยคใหมมกมแผนกลยทธ หรอแผนยทธศาสตรเปนกรอบในการดาเนนงาน ดงนนสงทเปนเปาหมายขององคการในแผนทกลาวนนคอ วสยทศน(VISION) ซงถอเปนธงไชย ทพนกงานทกคนตองคานงถง เชนถาองคการเรามงเนนการบรการ เราตองใสใจในเรองการบรการทงตอลกคาภายในและลกคาภายนอก นนคอการแสดงความสานกในกลยทธ

6. สานกความซอสตย (SENSE OF INTEGRETY) ในบทบาทสดทายนเปนสงทปถชนคนดพงกระทาคอความมคณธรรม จรยธรรมในการทางาน ไมวาจะเปนในระดบปฎบตหรอระดบบรหาร ทงนกรอบในการปฎบต- งานอยางซอสตยกคงเปน กรอบในสวนเกยวกบกฎ ระเบยบขอบงคบ กฎหมายในการทางานซงควรยดถอและปฎบตอยางเครงครดและกรอบใหญทแสดงความเปนคนดทงในองคการและสงคมคอ ศลธรรม ซงกคงเปนไป ตามหลกการของศาสนาของแตละบคคลนนเอง

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

พฤตกรรมในการทางานทด 1. พฤตกรรมในการทางานทด จะเปนพฤตกรรมทเราสมควรทจะทาในการทางาน เชน การตรงตอเวลา ไมโตเถยงเจานายโดยไมใชเหตผล แกปญหาตางๆไดดวยด นงฟงการประชมอยางตงใจ พฤตกรรม ในการทางานทไมด จะเปนพฤตกรรมทไมเหมาะสมในองคกร เชน เลนเกมสในททางานหรอพดคยกนเสยงดง นอนหลบในทประชม ไมมความรบผดชอบและไมตรงตอเวลา

2. จรยธรรมในการทางานทด จะเปนหลกการเหตผลทดทพงปฏบตในการทางาน เชน การทางานดวยความซอสตยสจรต ไมคดโกง ไมนาความลบของทางบรษทไปเผยแพรใหบคคล ภายนอกร ไมยกยอกเงนบรษทไปเปนของตนเอง จรยธรรม ในการทางานทไมด จะทาใหสงผลเสยตอองคกร เชน การขายความลบใหบรษทคแขงเพราะมนอาจจะทาใหบรษทของเราถงกบลม ละลายกได ทาใหสงผลเสยตอทกฝายและทกคนอาจจะตกงานได

3. การทางานรวมกบผอนในทางทด จะเปนการมมนษยสมพนธทด เชน เขากบเพอนรวมงาน ไดงายชอบชวยเหลอเพอนรวมงานดวยกน แบงปนสงของใหกน สามารถแกไขปญหาทเกดขนรวมกนได ยมแยมแจมใส ทกทายเพอนรวมงานเสมอทเขามาทางาน การ ทางานรวมกนผอนทไมด เปนการทไมมความมมนษยสมพนธในการทางานรวมกบผอน เชน การไมทกทายเพอนรวมงาน ไมชวยเหลอเพอนรวมงานดวยกน หลกหนปญหาหรอแกปญหาเพยงลาพงไมปรกษาเพอนรวมงาน ชอบทางานคนเดยวคอเขากบผอนไมได

4. บคลกภาพในการทางานทด คอ เปนการแสดงบคลกภาพในการทางานทด เชน การนงอยางสารวมในหองประชม ไมเดนหลงคอม ไมกดแทะเลบตอหนาผอน ไมนงเอามอเทาคางในทประชม บคลกภาพ ในการทางานทไมด คอ การแสดงกรยาไมสภาพในการทางาน เชน นงไขวหาง แตงตวสกปรก ไมรดเสอผา เมามาทางาน นงเอามอเทาคางในทประชม นอนในเวลาทางาน

พฤตกรรมทควรเลยงเพอความรงพฤตกรรม "ย" ในททางาน 1. อยาใชอารมณกบหวหนาและเพอนรวมงาน เปนธรรมดาเหลอเกน ทจะตองมการกระทบกระทงกนบางในททางาน ไมวาจะเปนหวหนากบลกนองหรอระหวางเพอนรวมงาน แต "อยาใชอารมณ" มาตดสนปญหาเปนดทสด ทางทดเมอมเรองเกดขนใหสงบใจประมาณ 10 นาทถงครงชวโมง แลวคอยจดการกบปญหาตรงหนาจะเปนการแกปญหาไดดกวา

2. อยาเกยงวาไมใชงานของเรา โดยเฉพาะงานทมลกษณะเปนทมเวรก เพราะบางครงการไดลองทาสงใหมๆ ทอยนอกเหนอขอบเขตงานของเราบาง กเปนความทาทายและโชวใหเหนถงสปรตของการทางานรวมกนเปนทม

3. เลยงการซบซบนนทามากเกนไป คงเปนเรองทแทบจะเปนไปไมได ในการหามเสยงซบซบนนทาในททางาน เพราะนนถอเปนกจกรรมทางสงคม และการสรางความสนทสนมอยางหนงเหมอนกน รวมวงพอหอมปากหอมคอ แตอยากลายเปน "ยายขาเมาท" ซะเอง เพราะอาจถกแทงขางหลงไดทกเมอ

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

4. ประจบสอพลอแตไมเคยทางาน อาจจะมบางคนทไดดเพราะการประจบสอพลอเจานาย แตเขาอาจไมไดประจบเพยงอยางเดยว หากมผลงานควบคไปดวย เพราะเจานายฉลาด ๆ ตองดออกวานคอการเลยแขงเลยขา เพราะพฤตกรรมแบบนนอกจากจะแสดงถงความไมนบถอตนเองแลวเพอนรวมงานจะพาลรงเกยจซะเปลาๆ

5. สบบหรหรอดมของมนเมา สาวๆ สมยใหม บางคนเหนวาการสบบหรในททางาน แมจะไปสบใน โซนทจดใหกเถอะ เปนเรองโกเก หนกกวานนอาจมการดมแมจะเปนชวงการทางานลวงเวลาแลวกตาม ถายงอยากกาวหนากหยดพฤตกรรมเหลานดกวาเพราะกลายเปนแฟชนเกาๆ ทสาวอนเทรนดตวจรงเขาเลกไปตงแตปมะโวแลว

6. ใชเครองใชสานกงานในการรบจอบนอก ผดมหนตนะคณขา แครบงานไซดไลนในเวลางานกเปนเรองทแสนจะคอรปชนบรษทอยแลว นยงจะมาใชคอมพวเตอรของเขาพมพงาน แถมใชโทรศพทโทรออกอยางกระหนาแบบไมเกรงใจอก หากใครทาอยขอรองใหเลกเสยท ถงแมไมมใครรแตคณกยอมรอยแกใจตวเองด

7. ใสสายเดยว เกาะอก โนบรา แตงกาย ลอแหลมเสยงสง คงไมงามแน ๆ ถาตองไปพบผใหญ เพราะจะดไมนาเชอถอ หมดเครดตกนทนท แตถงจะอางวาอยแตในออฟฟศกเถอะ คณตองเตรยมพรอมรบมอ กบงานทกอยางอยเสมอ และชดแบบน ถาฝนตก เสอผาแนบเนอ หรอเกดเอกซเดนต เกาะอกลนหลด คงหยดสายตาชาวบานไมอยแนๆ เลย

คณลกษณะทพงประสงคของผปฏบตงาน ๑. ทกษะการใชความคด ๑.๑ คดภาพรวม ลมลก และกวางไกล ไมหยดความคด ๑.๒ รจกปรบยดหยน ไมวาวนเปนเถรตรง ๑.๓ คดทางานเชงรก ไมขลกอยกบท ๑.๔ คดปองกนดกวา อยาววหายจงลอมคอก

๒. การทางานใหบรรลผลสมฤทธ ๒.๑ กระบวนทศนตองรปรบ ไมอยกบกระบวนเดม ๒.๒ สรางเครองมอไวชวด ดกวาหดนงดเทยน ๒.๓ เชาชามเยนชามขอใหงด จงกาหนดเวลาแลวเสรจไว ๒.๔ อทศซงเวลา ไมแสวงหาประโยชนตน ๒.๕ สมพนธกบลกคา อยาทาหนาไมบอกบญ

๓. การบรหารทรพยากร ๓.๑ คานงถงตนทน ไมคมทนจงอยาทา ๓.๒ บรหารแบบประหยด จงอยาหดเปนหนเขา ๓.๓ สรางความรสกเปนเจาของ อยาเปนทองไมรรอน ๓.๔ รจกบารงและรกษา อยาดแตใชเครองเปน

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

๔. ความสามารถและทกษะในการสอสาร ๔.๑ ใชเทคโนโลยใหม ไมลาสมยไดโนเสาร ๔.๒ สรางเครอขายใหกวางขวาง อยาปลอยวางเรองทมงาน ๔.๓ รจกพดใหไดผล อยาทาตนเปนเบอใบ ๔.๔ อดทนตอถอยคา ไมจดจามาตอกร ๔.๕ แถลงเรองลกลาได อยาตอบงายไมศกษา

๕. ความนาเชอถอไววางใจ ๕.๑ ซอสตยสจรต ไมคดคอรปชน ๕.๒ พรอมรบผดชอบ ตรวจสอบได ๕.๓ สรางศรทธาประชา เงนตราไมรบ ๕.๔ ไมเปนอภสทธชน เปนคนของรฐและประชาชน ๕.๕ บรการยอดเยยม คณภาพเปยมลน

๖. การมงเนนใหบรการ ๖.๑ บรการแบบโปรงใส พนสมยเปนความลบ ๖.๒ คานงถงลกคา ใหมากกวาคานงตน ๖.๓ มงผลอนสมฤทธ คอผลผลตและผลลพธ ๖.๔ เสมอภาคและเปนธรรม ไมหวงยาแตพวกพอง ๖.๕ บรการประชาชน ไมทาตนเปนนายเขา

๗. จรยธรรม ๗.๑ มศลธรรม พฤตกรรมเปนแบบอยาง ๗.๒ คานงประโยชนราษฎร อยาฉลาดเอาแตได ๗.๓ รวมทากจ ขจดจตเหนแกตว ๗.๔ ตระหนกถงครอบครว ไมพงมวดวยโลกย ๗.๕ ไมกอมลภาวะ แตควรจะพทกษและรกษา

๘. ความสามารถในการปฏบตงาน ๘.๑ รจรง รลก รกวาง ไมรอยางง ๆ ปลา ๆ ๘.๒ ทางานวางแผนได ไมทาตามอาเภอใจ ๘.๓ อธบายชแจงได ไมผลกไสใหผอน ๘.๔ สรางองคความรใหม ไมใสใจแตของเดม

๙. การแกปญหา ๙.๑ ยมสปญหา ไมเบอนหนาหน ๙.๒ แกปญหาดวยปญญา ไมรอชาหาคนชวย ๙.๓ พบปญหากรแก ไมยอมแพวงหาแพะ ๙.๔ เหนปญหาเปนโอกาส ไมขลาดเหนเปนอปสรรค

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

๑๐. การทางานเปนทม ๑๐.๑ มมนษยสมพนธ ไมแบงกนเปนกกเหลา ๑๐.๒ รวมคดรวมทา ไมนาตนไปโดดเดยว ๑๐.๓ แบงปนซงความร ไมใสตรผเดยว ๑๐.๔ ใหอภยเมอพลงพลาด ไมคาดโทษใหแกกน

๑๑. ความสามารถในการใชคอมพวเตอร ๑๑.๑ ฝกฝนใหเชยวชาญ ไมราคาญหาความร ๑๑.๒ คมคาดวยการใช ไมเกบไวประดบหอง ๑๑.๓ ถนอมใชดวยระวง ไมตงตงใหแตกหก ๑๑.๔ บารงและรกษา ไมเรยกหาแตของใหม

คมอสงเสรมคณธรรมจรยธรรมในการทางาน

บรรณานกรม

ธรรมะไทย. คนเมอ 23 มกราคม 2560. จาก http://www.dhammathai. org/treatment /poem/poem00.php

กลยาณมตร. คนเมอ 23 มกราคม 2560. จากhttp://www.kalyanamitra. org/mongkhol /index_mongkhol.html ศนยบรการกลาง จฬาลงกรณมหาวทยาลย. คนเมอ 25 มกราคม 2560. จาก http://www. Cca. chula.ac.th/ protocol/organizations-individuals.html สมควร ทรพยบารง. ธรรมมะกบการทางาน. คนเมอ 27 มกราคม 2560. จาก https:// somkuansub.files.wordpress.com อาจารยสนต อภยราช. อบตทาขนราม กาแพงเพชร ๑๐ กนยายน ๒๕๕๓. การสรางจตสานกทด ในการปฏบตงานของลกนองหรอผใตบงคบบญชา. คนเมอ 27 มกราคม 2560. จาก http://www.sunti-apairach.com Wunjun. พระพทธรป – ภาพวาดพระพทธเจา. คนเมอ 2 กมภาพนธ 2560. จาก http://group. wunjun.com