1

คมอฉบบยอสำหรบผบรหาร เจาหนาทองคการบรหารสวนตำบลและผนำชมชนในการทำงานพฒนาผพการ ผดอยโอกาสในชมชน

เพอการพฒนาคนพการโดยชมชน

คมอ อบต.

2

3

คมอฉบบยอสำหรบผบรหาร เจาหนาทองคการบรหารสวนตำบลและผนำชมชนในการทำงานพฒนาผพการ ผดอยโอกาสในชมชน

เพอการพฒนาคนพการโดยชมชน

คมอ อบต.

โดย สมชาย รงศลป ผเชยวชาญดานการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการศนยพฒนาและฝกอบรมคนพการแหงเอเชยและแปซฟกกรรมการดำเนนงาน มลนธเพอเดกพการ

4

เอกสารเผยแพรและแนะนำความรคมอ อบต.เพอการพฒนาคนพการโดยชมชน

ISBN : 978-611-903270-5

ขอมล/เรยบเรยง/บรรณาธการ : สมชาย รงศลป ผเชยวชาญดานการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ ศนยพฒนาและฝกอบรมคนพการแหงเอเชยและแปซฟก

จดการ : แกว วฑรยเธยร อภรด วานชกรพมพครงแรก กรกฎาคม 2552จำนวน 2,000 เลม

ลขสทธจดพมพและเผยแพรโดย

มลนธเพอเดกพการ546 ลาดพราว 47 วงทองหลาง กรงเทพฯ 10310โทรศพท 0-2539-2916 , 0-2539-9706, 0-2539-9958 โทรสาร กด 22www.fcdthailand.org / www.hoytakpoolom.orge-mail : fcdthailand@yahoo.com

ออกแบบ / จดรปเลม กลมสอสารสรางสรรค โทรศพท 08-9799-5495พมพท บรษท เบญจผล จำกด โทรศพท 0-2318-0557

5

6

คมอ อบต. เพอการพฒนาคนพการฉบบน จดทำขนเพอใชเปนเอกสารฉบบยอสำหรบ ใหผบรหาร เจาหนาทขององคการบรหารสวนตำบล (อบต.) และผนำชมชนใชเปนแนวทางในการทำงานเพอพฒนาผพการ ผดอยโอกาสในระดบชมชนทองถนของประเทศไทย

แนวคดการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนรเรมมาจากองคการอนามยโลก (World Health Organization : WHO) เมอ 20 กวาปทผานมามชอศพทภาษาองกฤษวา Community-based Rehabilitation : CBR ซงแปลตรงตวเปนภาษาไทยไดวา การฟนฟ คนพการโดยใชชมชนเปนฐาน บางครงองคกรภาครฐ ภาคเอกชนหนวยงานททำงานดาน คนพการกเรยกเปนตวยอภาษาองกฤษวา ซ.บ.อาร. (C.B.R.)

แนวคดนนอกจากเนนใหผพการอยกบครอบครว ชมชน และสงคมอยางเทาเทยมแลว ยงเสรมใหชมชนไดรวมเรยนรในการทำงานพฒนาคนพการคนดอยโอกาสในชมชนอกดวย จากแนวคดของการพฒนาคนพการโดยชมชนทำใหเกดกระบวนการทำงาน รปแบบการ ทำงาน ทหลากหลายซงดำเนนการโดยองคกรภาครฐ ภาคเอกชน ภาคชมชน รวมถงองคกรคนพการเอง

สำหรบเอกสารฉบบนผเขยนตองการเขยนคมอสนๆ งายๆ เพอใหผบรหารและ เจาหนาทขององคการบรหารสวนตำบลไดศกษาและเรมดำเนนงานเพอพฒนาคนพการใน เขตตำบลของทาน โดยเชอวาบทบาทของทานทเปนไปไดจรง คอการประสานทรพยากรทม อยแลวทงในและนอกชมชนมาชวยพฒนาคนพการ คนดอยโอกาสตอไป โดยเรมจาก ความรเบองตนทเกยวกบคนพการ แนวคดตางๆ ทเกยวกบการพฒนาและฟนฟคนพการ รวมถงกระบวนการทำงาน และบทบาทของ อบต. และภาคสวนตางๆ และทสำคญไดสรป ประเดนเรองปจจยททำใหผลกดนงานพฒนาคนพการโดยชมชนไปสความสำเรจ

ผเขยนยงเชออกวาในทกๆ ตำบลของประเทศไทย หากผบรหารองคการบรหาร สวนตำบลรวมกบผนำชมชนและภาคสวนตางๆ ในชมชนรวมกนดำเนนงานพฒนาประชาชน

คำนำ

7

ในตำบลของตนอยางจรงจงและมประสทธภาพ โดยประยกตแนวคดดานการพฒนาคนพการ โดยชมชนทไดอธบายในคมอฉบบน ความฝนทเราอยากจะเหน ‘ชมชนของทกคน’ โดย “สมาชกในชมชนไดอยรวมกนอยางมความสงบสข มคณภาพชวตทด และมศกดศรความเปน มนษยทเทาเทยมกน ไมมการแบงแยกและเลอกปฏบตในความตางดานชนชน เชอชาต ศาสนา ความบกพรองทางรางกาย รวมถงโรคภยไขเจบตางๆ ” มโอกาสทจะเปนจรงและเหนไดในชวง ชวตทเรามอย ถงแมวาจะตองใชความพยายามอยางมากทงดานแรงกาย แรงใจ และแรงปญญาแตกมไดหมายความเราจะทำไมได

ผเขยนประทบใจและขอนำเอาคำขวญของภาพยนตรอสานเรองหนงทเคยฉายเมอ 7-8 ปทแลวซงกลาวไววา “เซอในสงทเฮด เฮดในสงทเซอ” หรอ “เชอในสงททำ ทำในสงทเชอ” ความเชอทมพลงจะทำใหเราทำงานอยางเขมแขง และการทำงานอยางเขมแขง มประสทธผลจะนำไปสความฝนทเปนจรง

สดทายนขอขอบคณผมสวนทชวยเหลอเกอกลใหคมอฉบบนจดพมพไดอยางมนใจ มากขน โดยทานเหลานไดชวยตรวจดตนฉบบ และใหคำแนะนำทมคณคาอยางมากซงไดแก - นพ. ประพจน เภตรากาศ รองอธบด กรมพฒนาการแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก กระทรวงสาธารณสข

ประธานกรรมการ มลนธเพอเดกพการ

- นพ. ยงยทธ วงศภรมยศานต ผ อำนวยการสถาบนวจยและพฒนาการเรยนร และหวหนากล มท ปรกษา

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข

- พญ. จนทรจรา กงอบล นายแพทย 8 ดานเวชกรรมฟนฟ โรงพยาบาลมหาราช นครศรธรรมราช

- นพ. พรชย พกลทองอำไพ ผอำนวยการ โรงพยาบาลหวไทร อำเภอหวไทร นครศรธรรมราช

- นายธนาวฒ ถาวรพราหมณ นายกองคการบรหารสวนตำบลปากพน อำเภอเมอง นครศรธรรมราช

- นางสมญญา โสภาพล ผจดการโครงการฟนฟเดกพการโดยชมชน นครศรธรรมราช

สมชาย รงศลป

8

สารบญ : คมอ อบต.เพอการพฒนาคนพการโดยชมชน

บทนำ

1 พระราชดำรส

2 บทบาท อบต. ในการทำงานสงเสรมผดอยโอกาส

บทท 1. ความรเบองตนเกยวกบคนพการ

1.1 ความเขาใจในปญหาดานความพการ และทศนคตตอคนพการ

1.2 ประเภทของคนพการ และการคดแยก

1.3 สทธประโยชนของคนพการ

1.4 หนวยงานบรการชวยเหลอคนพการ

บทท 2. การพฒนาและฟนฟคนพการ

2.1 แนวทางหลกในการพฒนาและฟนฟคนพการ

-การพฒนาและฟนฟโดยสถาบน หรอสถานสงเคราะห

-การพฒนาและฟนฟโดยใชหนวยเคลอนท

-การพฒนาและฟนฟโดยชมชน

2.2 แนวคดการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน

2.3 แนวคดหลกตางๆทเสรมและแทรกอยในงานพฒนาและฟนฟคนพการ

โดยชมชน

11

15

25

9

35

41

51

57

63

66

67

บทท 3. ประเทศไทยกบยทธศาสตรในการพฒนาคนพการ : อบต.เปนเจาภาพในการทำงาน

บทท 4. เปาหมาย กระบวนการ และกจกรรมในการพฒนาและฟนฟคนพการ โดยชมชน

บทท 5. บทบาท อบต.และองคกรตางๆ ในการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน

บทท 6. ปจจยสความสำเรจในงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน

บทสงทาย

เอกสารอางอง

ภาคผนวก

- ตวอยางการดำเนนงานและกจกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวต

คนพการโดยองคการบรหารสวนตำบล

- ตวอยางการจดทำขอบญญตองคการบรหารสวนตำบลในการสงเสรมและ

พฒนาคณภาพชวตคนพการ

- แนะนำมลนธเพอเดกพการ

10

" ช ว ย เ ข า ใ ห ช ว ย ต น เ อ ง ไ ดเพอทจะใหเขาสามารถเปนประโยชนตอสงคม"

11

บทนำ

12

1. พระราชดำรสพระบาทสมเดจพระเจาอยหว “งานชวยเหลอผพการมความสำคญอยางยง เพราะวา ผพการมไดเปนผทอยากจะพการแตอยากชวยตวเอง ถาเราไมชวยเขาใหสามารถทจะปฏบตงานอะไรเพอชวต และมเศรษฐกจของครอบครว จะทำใหเกดสงทหนก ในครอบครว หนกแกสงคม ฉะนน.... นโยบายทจะทำกคอชวยเขาใหชวยตนเองได เพอทจะใหเขาสามารถเปนประโยชนตอสงคม” พระราชทานแกคณะกรรมการมลนธอนเคราะหคนพการในพระราชปถมภ ของสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน ณ พระตำหนกจตรลดารโหฐาน วนศกรท 22 มนาคม 2527

2. บทบาทองคการบรหารสวนตำบลในการทำงานพฒนาสงเสรมผดอยโอกาส องคการบรหารสวนตำบล(อบต.) คอ หนวยงานการปกครองทองถนจดตงขน ตามพระราชบญญตสภาตำบล และองคการบรหารสวนตำบล พ.ศ. 2537 แกไขเพมเตม (ฉบบท 3) พ.ศ. 2542 มฐานะเปนนตบคคล และเปนราชการสวนทองถนโดยราษฎรเลอกผแทนแตละหมบานเขาไปเปนสมาชก อบต. มอำนาจตดสนใจในการบรหารงานของตำบลตามทกฎหมายกำหนดไว ตามมาตรา 67 อบต. มหนาทตองทำในเขตองคการบรหารสวนตำบล ดงตอไปน 1. จดใหมและบำรงทางนำและทางบก 2. รกษาความสะอาดของถนน ทางนำ ทางเดน และทสาธารณะรวมทงการกำจด ขยะมลฝอยและสงปฏกล 3. ปองกนโรคและระงบโรคตดตอ 4. ปองกนและบรรเทาสาธารณภย 5. สงเสรมการศกษา ศาสนา และวฒนธรรม 6. สงเสรมการพฒนาสตร เดก และเยาวชน ผสงอาย และผพการ 7. คมครอง ดแล และบำรงรกษาทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม 8. บำรงรกษาศลปะ จารตประเพณ ภมปญญาทองถ น และวฒนธรรมอนด ของทองถ น 9. ปฏบตหนาทอนตามทราชการมอบหมาย

13

ตามมาตรา 67 ขอ 6 ขางตน อบต. มอำนาจหนาทตองทำเกยวกบการพฒนา คณภาพชวตของผคนในชมชน คอ “การสงเสรมการพฒนาสตร เดก เยาวชน ผสงอาย และผพการ” จงสามารถกลาวไดวาบทบาทนเปนบทบาทหลก 1 ใน 9 ขอทตองกระทำ มไดเปนบทบาทเสรม ในขณะเดยวกน อบต. กเปรยบเสมอนรฐบาลของตำบลทตองดแล รบผดชอบคณภาพชวตของผคนในชมชนโดยภาพรวม มไดเพยงแคมหนาทดแลในสวนโครงสราง พนฐานดานไฟฟา นำประปา หรอสงแวดลอมภายนอกเทานน ฯลฯ นอกจากนนสมาชก อบต. กเปนตวแทนหรอผนำของชมชน ซงตองดแลสภาพความ เปนอยของสมาชกในชมชนทงโดยหนาททเปนทางการ และโดยธรรมชาตของการชวยเหลอ เกอกลกนในชมชน ในแงของการดแลผดอยโอกาสในชมชนอกดวย

14

15

บทท 1.

ความรเบองตนเกยวกบคนพการ

16

1. ความเขาใจในปญหาดานความพการ และทศนคตตอคนพการ ทศนะตอปญหาดานความพการและทศนคตตอคนพการเปนเรองใหญทเราควร ทำความเขาใจรวมกนกอนทจะไปทำงานกบคนพการ ถาเรามความเขาใจและมวธมอง วธคด ทถกตองและสอดคลองตอปญหา กสามารถแสดงออกมาเปนการกระทำทถกตองและดงาม เชนเดยวกน นอกจากนยงนำไปสแนวทางการแกไขปญหาทถกตอง และมผลนำไปสความ สำเรจในการแกไขปญหาในการทำงานตอไป ในทนขอกลาวถงแนวคดพนฐาน 4 ขอทจะทำใหเรามความเขาใจตอปญหาดาน ความพการ และคนพการชดเจนมากขน ไดแก 1) ความพการเปนปญหาสงคม มไดเปนเรองเฉพาะครอบครวหรอบคคล การแกไข ปญหาตองอาศยความรวมมอจากสวนตางๆ ในสงคม 2) การชวยเหลอคนพการและครอบครว ตองเปนการชวยเหลอใหคนพการและ ครอบครวชวยตนเองไดในระยะยาว 3) ตองเชอมนวาคนพการพฒนาได 4) ทกคนมโอกาสเปนคนพการได

1) ความพการเปนปญหาสงคม ความพการเปนปญหาสงคม มไดเปนเรองเฉพาะครอบครวหรอบคคล การแกไข ปญหาตองอาศยความรวมมอจากสวนตางๆ ในสงคม หลายครงเรามองวาปญหาดานความพการเปนปญหาเฉพาะของบคคล หรอครอบครวของเขาเทานนแตถาเรามองลกไปกวานนถงสาเหตททำใหเกดความพการตอบคคลคนใดคนหนง จะเหนวามสาเหตทคอนขางหลากหลาย ตงแตกรรมพนธ สขภาพ การขาดสารอาหาร ความประมาทเลนเลอ อบตเหต โรคภยไขเจบตางๆ อาหาร และสงแวดลอมเปนพษภยธรรมชาต ฯลฯ สดทายทเปนสาเหตใหเกดการสญเสยอยางยงใหญตอชวตมนษย สตว ทรพยสน สงแวดลอม ฯลฯ คอ สาเหตจากสงคราม สาเหตทงหลายทกลาวมาขางตนเปนเรองของสงคมทงสน หลายเรองเกยวโยงกบสงคมในระดบชมชนเลกๆ จนถงชมชนใหญ ชมชนระดบชาตและสงคม หรอชมชนโลกดวย เมอปญหาความพการเปนปญหาทเชอมโยงในระดบสงคมวงกวาง การแกไขและปองกนกจำเปนทจะตองกระทำในสงคมหรอชมชนระดบตางๆ ตามความเปนจรงของ สถานการณดวย

17

เรามอาจปองกนและแกปญหาความพการดวยการผลกความรบผดชอบไปใหแกผประสบปญหาแตเพยงฝายเดยวได ชมชนและสงคมทกภาคสวนตองมสวนรวมในการชวยเหลอคนพการและปองกนปญหาความพการดวย ในแงของการปองกนปญหาความพการกเปนประเดนสำคญเชนกนเพราะความ พการในหลายสาเหตเราสามารถหาทางปองกนปญหาได เชน การใสหมวกกนนอคเมอตอง ขบขจกรยานยนต การปองกนตวเองหลกเลยงสารเสพตดของสตรทตงครรภ เพอใหลกใน ครรภมสขภาพรางกาย จตใจทสมบรณ ฯลฯ ซงถอวาเปนการแกปญหาเชงรกและปองกน การเพมของจำนวนคนพการไดอยางถกหลกการ

2) การชวยเหลอคนพการและครอบครว การชวยเหลอคนพการและครอบครว ตองเปนการชวยเหลอใหคนพการและ ครอบครวชวยตนเองไดในระยะยาว คนพการถอวาเปนผดอยโอกาสกลมหนงในชมชนดวยเหตทวาสภาพความพการของพวกเขา ทำใหเขาไมสามารถเขาถงแหลงบรการของภาครฐเอกชนทใหความชวยเหลอไดสะดวก ไมวาจะเปนการรกษาพยาบาล การศกษา การสนบสนนดานอาชพ และอปสรรคขอใหญอกขอหนง คอ ทศนคต รวมถงขอรงเกยจของคนในชมชน และสงคมทมตอคนพการ ดถกและกดกนคนพการจากสงคมทวไป หลกการชวยเหลอคนพการทถกตอง คอสนบสนนชวยเหลอพวกเขาใหพงตนเองไดในระยะยาวเพอนำไปสการพฒนาทยงยนมใชเปนการชวยเหลอแบบฉาบฉวย เหมอนกบมคำกลาวเปรยบเทยบไววา การชวยทดทสดคอการสอนใหพวกเขาตกปลาไดดวยตนเอง มใชเพยงแตเอาปลาไปใหพวกเขา เพราะถาเราเอาปลาไปใหอยางเดยว โดยมไดสอนวธหาปลา เมอปลาหมดพวกเขากไมสามารถหาปลาไดดวยตนเองตองคอยพงหรอขอคนอนอยรำไป ในหลายกรณ เราถอวาครอบครวของคนพการเปนกลมทควรไดรบการพจารณาสนบสนนชวยเหลอรวมกบคนพการดวยเชนกน โดยเฉพาะเดกพการเนองจากมความสมพนธอยางแนบแนนระหวางคนพการกบสมาชกในครอบครวของเขา เพราะเมอไรกตามทพอแมเดกพการมฐานะทางเศรษฐกจทดพอเพยง กนาจะสามารถดแลคณภาพชวตของเดกพการในครอบครวตนเองไดดพอสมควร แตถาพอแมเดกพการมสภาพชวตทยากลำบาก ไมมงานทำ มปญหาทางเศรษฐกจ โอกาสทเดกพการจะไดรบการดแลเอาใจใส รวมถงการฟนฟกเปนไปไดยากเชนกน

18

3) ตองเชอมนวาคนพการพฒนาได ตองเชอมนวาคนพการพฒนาได คนพการกคอคน คอมนษยคนหนงคนทกคน ในโลกนสามารถพฒนาหรอปรบปรงหรอเปลยนแปลงใหดกวาเดมได หากมความตงใจทจะทำ มเรองเลาวามชายพการคนหนงเปนคนถนดขวาและเขาตองเสยแขนขวาไปตงแต ยงเลกอย ครงแรกเขาหมดอาลยตายอยากไมคดอยากทำอะไร คดไมออกวาจะทำอะไรดเขาจะ อยไดอยางไรกบการทไมมแขนขางทถนด แตมคนแนะใหเขามองในดานบวกอยามองแต ดานลบดานเดยว และยใหเขาลองคดอกมมวาเขายงเหลอแขนซายอกขางเขานาจะทำอะไร ไดบาง อยางนอยกยงทำอะไรไดมากกวาทเปนอยในปจจบน ทำใหเขามกำลงใจมากขน และ พยายามคนพบสรางสรรคศกยภาพจากแขนอกขางของเขาทยงเหลออย ถามองแตมมลบกจะคดแตวาแขนขาดไปหนงขาง แตถามองในมมบวก เขากจะคดไดวาเขานาจะพฒนาหรอทำอะไรไดบางจากแขนทเหลออยอกขาง หากเราไมเช อวาคนพการพฒนาได เรากจะไมมกำลงใจในการทำงาน และความจรงคนพการในโลกนหลายคนกสามารถพสจนใหโลกเหนแลววา มเพยงแตคนพการสามารถพฒนาตนเองได แตเขาเหลานนยงไดสรางสรรคสงทดงามหรอผลงานทจรรโลงชมชน สงคม และโลกทเขาอาศยอย ในฐานะทเปนทรพยากรททรงคณคาของสงคมอกดวย

4) ทกคนมโอกาสเปนคนพการได ทกคนมโอกาสเปนคนพการได เราทกคนแมจะไมอยในสภาพความพการหรอ มอวยวะครบ 32 แตไมแนวนใดวนหนง เราอาจประสบอบตเหต หรอไดรบสาร พษ หรอเมอเรามอายมากขนและเขาสวยสงอาย เราอาจเปนโรคสมองเสอม หวเขาขอเสอม สายตาฝาฟาง ฯลฯ สถานการณเหลานลวนสอนใหเราตองตระหนกไวเสมอวา เรา คนรก หรอคนใกลชดกบเรามโอกาสเปนคนพการไดทงนน เปนเรองทไมหางไกลจากตวเราและชวต ประจำวนของเราเลย เราจะตองดำรงชวตอยในความไมประมาท และพรอมทจะปรบสรางสงแวดลอมของชมชนใหผพการ ผสงอาย และสมาชกทกคนของชมชนไดมโอกาสเขาถง มสวนรวมและใชประโยชนไดมากทสด เชน สำนกงานองคการบรหารสวนตำบล สถานทสาธารณะตางๆ วด โรงเรยน ฯลฯ ตองมทางลาดสำหรบรถเขน รถโยกใหคนพการ คนสงอายหรอแมกระทงสตรตงครรภ เพอใหกลมคนเหลานนไดเขามาสชมชนไดสะดวกขน เหลานลวนเปนทศนะพนฐานตอการมองปญหาความพการ ซงจะทำใหเราเขาใจมากขน

19

มกรอบแนวคดแนวทางทสอดคลองกบความเปนจรง ซงจะมผลตอการวางแผนการกำหนด นโยบาย และการหาแนวทางการพฒนาสงเสรมและฟนฟผพการตอไป

หากแนวคดในการมองปญหาคนพการแบบเกา-ใหม จะเปรยบเทยบไดดงน

แนวคดแบบเกา (ลาสมยไมถกตอง มองคนพการเปนผปวย

และมองในเชงสงเคราะห)

1. ความพการเปนเรองเฉพาะของบคคล หรอครอบครวไมเกยวกบสงคม

2. การชวยเหลอคนพการทำไดโดยการชวย สงเคราะหใหพวกเขาอยรอดไปวนๆ

3. คนเราถาพการแลวกไมมโอกาสจะพฒนาไดแลว 3. ตองเชอมนวาคนพการพฒนาได

4. คนทไมพการถอวาโชคด ทำตวสบายๆ ไมตองกงวลเรองความพการ

4. ทกคนมโอกาสเปนคนพการไดควรระมดระวง และมสวนรวมในการปองกนความพการดวย

แนวคดแบบใหม (เปนทยอมรบในปจจบน มองคนพการ

เปนคนทมศกดศรเทาเทยมผอน)

1. ความพการเปนปญหาสงคมมไดเปนเรองเฉพาะ ครอบครวหรอบคคลการแกไขปญหาตองอาศย ความรวมมอจากทกภาคสวนในสงคม

2. การชวยเหลอคนพการตองเปนการชวย เหลอใหผพการชวยตนเองไดในระยะยาว เปนการพฒนาแบบยงยน

เปรยบเทยบแนวคดในการมองปญหาความพการและคนพการทงแบบเกาและแบบใหม

2. ประเภทของคนพการ และการคดแยก การแบงประเภทของความพการมการแบงหลายแบบ แลวแตสำนกงานหนวยงานตางๆ ในทนขอแบงแบบงายๆ เปน 6 ประเภทใหญๆ ไดแก 1. ความพการทางการมองเหน 2. ความพการทางการไดยน หรอการสอความหมาย 3. ความพการทางกายหรอการเคลอนไหว 4. ความพการทางจตใจ หรอพฤตกรรม 5. ความพการทางสตปญญา หรอการเรยนร 6. ความพการซำซอน

20

ความพการทางการมองเหน ไดแก ความพการทเกยวกบการมอง รวมทงตาบอดสนท มองไมเหนอะไรเลย มองเหนเลอนลาง รวมถงมปญหาเกยวกบลานสายตาไมสามารถมองเหน ในมม 180 องศาเทาบคคลทมลานสายตาปกตทวไป แตมองเหนไดในมมทจำกด ความพการทางการไดยน หรอสอความหมายไดแกความพการทครอบคลมตงแต หหนวกสนท หตง พดไมได พดไมชด และรวมถงไมเขาใจในการพดจนไมสามารถสอสารกบคนอนได ความพการทางกายหรอการเคลอนไหว ไดแก ความพการของรางกายทปรากฏ ใหเหนชดเจนเชน ความผดปกต ผดรป ขาดหาย หรอเกน ของแขน ขา ลำตว คอ หลง ใบหนา และศรษะ ฯลฯ ความพการทางจตใจ หรอพฤตกรรม รวมหมายถง สภาวะความปวยทางจตใจ สภาวะความผดปกตทางสมอง ซงมผลใหเกดความบกพรองทางการรบร อารมณ และความคด จนมพฤตกรรมทเบยงเบนไปจากปกต ความพการทางสตปญญาหรอการเรยนร ไดแก สภาวะปญญาออน เรยนชา และ สมองเสอม ความพการซำซอน หมายถง การทบคคลใดบคคลหนงมสภาพความพการตงแต 2 ประเภทขนไป

ในขณะทกฎกระทรวงฉบบท 2 (พ.ศ. 2537) ออกตามความในพระราชบญญตการ ฟนฟสมรรถภาพคนพการ พ.ศ.2534 แบงประเภทของคนพการไว 5 ประเภท ซง ไดแก คนพการทางการเหน คนพการทางการไดยนหรอการสอความหมาย คนพการทางกายหรอ การเคลอนไหว คนพการทางจตใจหรอพฤตกรรม คนพการทางสตปญญาหรอการเรยนร ทางดานการศกษาสำหรบเดกพการหรอการศกษาพ เศษไดแบงประเภท บคคลทมความตองการพเศษทางการศกษาไว 9 ประเภทไดแก บคคลทมความบกพรอง ทางการเหน บคคลทมความบกพรองทางการไดยน บคคลทมความบกพรองทางรางกาย หรอสขภาพ บคคลทมปญหาทางพฤตกรรมหรออารมณ บคคลทมความบกพรองทาง สตปญญา บคคลพการซอน บคคลทมความบกพรองทางการพดและภาษา บคคลมปญหา ทางการเรยนร บคคลออทสตก

21

3. สทธประโยชนของคนพการในประเทศไทย ไดมหนวยงานทงภาครฐ ภาคเอกชนทดำเนนการชวยเหลอพฒนาคนพการ ทงในระดบประเทศ จงหวด อำเภอ และตำบล ในแงกฎหมาย ลาสดเรามพระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวต คนพการ พ.ศ. 2550 โดยมผลบงคบใชภายในปเดยวกนเลย รวมถงกฎกระทรวงตางๆ ซงกำหนดไวชดเจนถงการแบงประเภทคนพการ การคมครอง สงเคราะห ฟนฟสมรรถภาพ คนพการ และการพฒนาคนพการในดานตางๆ ไดแก ดานการแพทย การศกษา อาชพ และการมสวนรวมในสงคม หนวยงานเจาภาพหลกทดแลรบผดชอบงานดานการสทธประโยชน และพฒนาฟนฟผพการโดยตรง ไดแก สำนกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการแหงชาต (พก.) เปนหนวยงานเทยบเทากรมภายใตกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษยตงอยทอาคาร 60 ป บานราชวถ ถนนราชวถ เขตราชเทว กรงเทพฯ 10400 โทรศพท 0-2354-3388 โทรสาร 0-2354-3899 หรอหาขอมลเพมเตมไดทเวปไซต www.nep.go.th หรอตดตอทางอเมลไดท disabilities@opp.go.th ในระดบจงหวดสำนกงานพฒนาสงคมและความมนคงมนษยจงหวด ซงมอยประจำทกจงหวดจะดแลและรบผดชอบหลก (บางจงหวดจะอยในบรเวณเดยวกบศาลากลางจงหวด)

4. หนวยงานบรการ ชวยเหลอคนพการ เนองจากการทำงานพฒนาฟนฟ บรการคนพการในดานตางๆ ประกอบดวยองคกร ภาครฐ ภาคเอกชนจำนวนมากมาย ในท น จะขอใหขอมลการตดตอหนวยงานหลก บางหนวยงานททำหนาทในเชงประสานงานกลางและสามารถใหขอมลเพอการสงตอ หรอขอมลรายละเอยดทเปนประโยชนดานการทำงานพฒนาคนพการในระดบประเทศ จงหวดและชมชนตอไป (หนา 22)

" ค ว า ม พ ก า ร เ ป น ป ญ ห า ส ง ค ม มไดเปนเร องเฉพาะครอบครวหรอบคคล การแก ไขปญหาตองอาศยความรวมมอจ า ก ส ว น ต า ง ๆ ใ น ส ง ค ม "

22

ชอหนวยงาน สถานท โทรศพท/โทรสาร ประเดนปรกษา/ขอขอมล

สำนกงานสงเสรมและพฒนา คณภาพชวตคนพการ แหงชาต (พก.)

ศนยสรนธรเพอการฟนฟ สมรรถภาพทางการแพทย แหงชาต กองการศกษาพเศษ

วทยาลยราชสดา มหาวทยาลยมหดล

สภาคนพการทกประเภท แหงประเทศไทย

มลนธเพอเดกพการ

มลนธพฒนาคนพการไทย

ศนยบรการเบดเสรจ ณ จดเดยวสำหรบคนพการ

สำนกบรการสวสดการสงคมกรมพฒนาสงคมและ สวสดการ

สำนกสงเสรมและพทกษคนพการ

อาคาร 60 ป บานราชวถ ถนนราชวถ เขตราชเทว กทม. 10400

ซอยบำราศนราดร ถนนตวานนท อำเภอเมอง นนทบร 11000

กรมสามญศกษา กระทรวงศกษาธการกทม. 10300

111 หม 6 ถนนพทธมณฑล นครปฐม 73170

หอง 7-8 ชน 3 อาคาร ศพอ.ถนนราชวถ เขตราชเทว กทม. 10400

546 ลาดพราว 47 แขวงวง-ทองหลาง เขตวงทองหลาง กทม. 10310

29 อาคารชยพฤกษ ถนนวสทธกษตรย แขวงบางขนพรหม เขตพระนคร กทม. 10200

1034 อาคาร 1 ชน 1 ถนนผดงกรงเกษมแขวงมหานาค เขตปอมปราบฯ กทม.10100

อาคาร 2 ชน 1 กรมพฒนาสงคมและ สวสดการ ถนนกรงเกษม กทม. 10100

255 อาคาร 60 ป กรมประชาสงเคราะห บานราชวถ แขวงทงพญาไท เขตราชเทว กทม. 10400

โทรศพท 0-2354-3388โทรสาร 0-2354-3899

โทรศพท 0-2591-54550-2591-4242โทรสาร 0-2591-4242

โทรศพท 0-2282-6744 0-2280-4766โทรสาร 0-2280-7045

โทรศพท 0-2889-5315-9โทรสาร 0-2889-5308

โทรศพท โทรสาร 0-2354-4260-1

โทรศพท โทรสาร0-2539-29160-2539-97060-2539-9958

โทรศพท 0-2281-9280โทรสาร 0-2281-9270

โทรศพท 0-2659-6170-1โทรสาร 0-2280-0701

โทรศพท 0-2659-6255-9

โทรศพท 0-2644-7992-4

สทธประโยชน ขอมลพนฐาน เกยวกบคนพการ

การฟนฟสมรรถภาพ ทางการแพทย

การจดการศกษาใหแกเดก และคนพการ

การศกษาทเกยวของและ สำหรบคนพการระดบขน ปรญญาตรขนไป

กลมคนพการ สมาคมคนพการ ประเภทตางๆ

การพฒนาฟนฟเดกพการการรวมกลมผปกครองของ เดกพการ

การประสานงานชวยคนพการในดานตางๆเผยแพรขอมล ขาวสารดานคนพการ แกสงคม

ขอมลการชวยเหลอและ บรการดานคนพการ ในดานตางๆ

การประสานงานชวยเหลอคน พการในดานตางๆ ในระดบ จงหวด

การประสานงานชวยคนพการในดานตางๆเผยแพรขอมล ขาวสารดานคนพการ แกสงคม

รายชอหนวยงานบรการชวยเหลอคนพการ

23

" ห า ก เ ร า ไ ม เ ช อ ว าค น พ ก า ร พ ฒ น า ไ ด เ ร า ก จ ะ ไ ม ม ก ำ ล ง ใ จใ น ก า ร ท ำ ง า น

และความจรงคนพการใ น โ ล ก น ห ล า ย ค นก ส า ม า ร ถ พ ส จ นใ ห โ ล ก เ ห น แ ล ว ว า ม เ พ ย ง แ ต ค น พ ก า รสามารถพฒนาตนเองได

แ ต เ ข า เ ห ล า น นย ง ไ ด ส ร า ง ส ร ร คส ง ท ด ง า มห ร อ ผ ล ง า นท จ ร ร โ ล ง ช ม ช น ส ง ค ม แ ล ะ โ ล กท เ ข า อ า ศ ย อ ยในฐานะท เปนทรพยากรท ท ร ง ค ณ ค า ข อ ง ส ง ค มอ ก ด ว ย "

24

25

บทท 2.

การพฒนาและฟนฟคนพการ

26

1. แนวทางหลกในการพฒนา และฟนฟคนพการ ประเทศตางๆ ทวโลกมแนวทางหลกในการดำเนนงานเพอพฒนาและฟนฟคนพการอย 3 แนวทางใหญ ไดแก 1) การพฒนาและฟนฟโดยสถาบน หรอสถานสงเคราะห แนวทางน โดยทวไปเปนแนวทางดงเดมทตองลงทนในการสรางสถาบน หรอสถานสงเคราะห หรออาจใชศนยเปนสถานทในการดแลฟนฟและฝกผพการ มการจดจาง บคลากรดานการแพทย พยาบาล รวมถงผดแล ผพการจากสถานทตางๆ ทวประเทศจะ พกอาศยอยรวมกนในสถานทเหลาน สวนใหญสถานสงเคราะหแตละแหงจะมกลมผพการ ประเภทเดยวกนพกอยดวยกนเชน สถานสงเคราะหสำหรบผพการตาบอด สถานสงเคราะหสำหรบผพการทางดานสตปญญา แนวทางนยงมผนำมาใชกบผสงอาย ผปวยหรอตดเชอ เอชไอว เอดส ถาเปนสถาบนฝกงาน ผ พการอาจจะพกอย จนกวาจะสำเรจหลกสตรซงอาจจะเปนเวลา 2-4 ป ในขณะทสถานสงเคราะหบางแหงอาจจะตองรบเลยงดผพการจนถง แกเฒาและเสยชวตดวย

2) การพฒนาและฟนฟโดยใชหนวยเคลอนท แนวทางน เปนแนวทางทหนวยงานภาครฐ หรอภาคเอกชน จะระดมบคลากรผเชยวชาญเฉพาะดานออกไปทำงานบรการเฉพาะกจแกผพการหรอผปวยทเปนเปาหมายตางๆ เชน คณะหนวยแพทย นกสงคมสงเคราะหเคลอนทออกไปใหบรการตรวจสขภาพและ ออกเอกสารรบรองสภาพความพการ จดทะเบยนคนพการใหแกผพการในทองถนหางไกลใน

27

ชนบท คณะแพทยและผเชยวชาญดานการทำขาเทยมของหนวยงานบรการดานการทำขาเทยมออกหนวยเคลอนทไปทำขาเทยมใหกบผพการทขาขาด จากทนระเบดบรเวณพนทอำเภอชายแดนของประเทศไทย

3) การพฒนาและฟนฟโดยชมชน แนวทางนมงใหชมชนเปนแกนหลกในการทำงานพฒนาและฟนฟผพการ ระดมการมสวนรวมจากชมชน รวมทงจากองคกรภาครฐ ภาคเอกชน รวมไปถงกลมอาสาสมครตางๆ และครอบครวของคนพการ รวมถงคนพการเองดวย

28

เปรยบเทยบจดแขง จดออนของแนวทางการพฒนาและฟนฟทง 3 แนวทาง

-ใชงบประมาณสงในดานการ จดการและดำเนนการ-คนพการทอยหางไกลในชนบท ไมสามารถเขามารบบรการได-คนพการทพกอยรวมกนจะ แปลกแยกจากสงคม ชมชนเดมทตนเองอย เพราะสภาพแวดลอมทตางกน และเมอปรบตวไดในการอย สถาบน อาจกลบสสงคมและ ชมชนเดมไดยาก -เปนการแกไขปญหาเฉพาะหนา แตไมไดแกไขปญหาแบบยงยน

-เปนกระบวนการทำงานทยาก กวาแนวทางอนๆ เพราะตอง อาศยความรวมมอจากทกภาค สวนในชมชน-ใชระยะเวลานานกวาจะประสบ ความสำเรจ-ชมชนขาดทกษะ ความรพนฐาน ในการพฒนาและฟนฟคนพการ ตองใชเวลาในการเรยนรมาก และคณภาพในการพฒนาและ ฟนฟคนพการอาจไมได มาตรฐาน

แนวทาง

การพฒนาและฟนฟโดยสถาบน หรอสถานสงเคราะห

การพฒนาและฟนฟโดยใช หนวยเคลอนท

การพฒนาและฟนฟโดยชมชน

-สวนใหญมทรพยากร พรอมเพรยง เชน งบประมาณ บคลากรและผเชยวชาญ อปกรณเครองมอซงทำใหงาน พฒนาและฟนฟคนพการ มคณภาพ-เหมาะกบการฟนฟซงตองการ ความเชยวชาญเฉพาะดาน เปนพเศษ

-บรการถงผพการในเขตชมชน หางไกล-แกไขปญหาเฉพาะหนาไดตาม ความตองการของชมชนและ ผพการ

-ประหยดคาใชจายในการ ดำเนนการ-เปนการใชทรพยากรอยาง ประหยดและมประสทธภาพ โดยอาศยภมปญญาทมอยแลว ในชมชน-ระดมการมสวนรวมจากผพการ ครอบครว ชมชน และเครอขาย ตางๆ ทำใหแกปญหาไดอยาง ระยะยาว และนำไปสการพฒนา ทยงยน-ชมชนไดเรยนรรวมกนในการ ทำงานสามารถประยกตใชกบ งานพฒนาดานอนๆ-ผพการไดอยกบครอบครว และชมชน-องคกรในชมชนดำเนนการเอง สามารถแกไขปญหาไดอยาง แทจรงและรวดเรว-โดยกระบวนการทำงานสามารถ ปรบเจตคตของสงคมตอ คนพการได

จดแขง จดออน

29

ในการทำงานพฒนาและฟนฟคนพการในระดบประเทศตองอาศยทง 3 แนวทาง ดงกลาวผสมผสานกนเพราะแตละแนวทางกมจดออน จดแขงทแตกตางกนอย แนวทางการพฒนาและฟนฟโดยชมชน ถงแมจะเปนแนวทางทมจดแขงมากกวาจดออน และสอดคลองกบสภาพสงคมไทยและสงคมในประเทศกำลงพฒนามากทสด แตในรายผพการทมสภาพความพการรนแรงมาก และตองอาศยผเชยวชาญเฉพาะดานดแลอยางใกลชด ซงชมชนไมสามารถดแลไดอยางมประสทธภาพ อาจจะตองนำผพการเหลานนเขารบการบำบดฟนฟในสถาบนหรอสถานสงเคราะห โดยอาจพจารณาเปนรายๆ ไป

2. แนวคดการพฒนา และฟนฟคนพการโดยชมชน แนวคดการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนรเรมมาจากองคการอนามยโลก (World Health Organization : WHO) เมอ 20 กวาปทผานมา มชอศพทภาษาองกฤษวา Community-based Rehabilitation : CBR ซงแปลตรงตวเปนภาษาไทยไดวา การฟนฟ คนพการโดยใชชมชนเปนฐาน บางครงองคกรภาครฐ ภาคเอกชนหนวยงานททำงานดานน กเรยกเปนตวยอภาษาองกฤษเลยวา ซ.บ.อาร. (C.B.R.) สำหรบคำวา Community-based Rehabilitation (C.B.R.) หรอการฟนฟ คนพการโดยใชชมชนเปนฐาน ในหนงสอเลมนผเขยนอยากจะขอใชคำวา ‘พฒนาและฟนฟ’ แทนคำวา ‘ฟนฟ’ อยางเดยว จงขอใชเปนคำเตมวา ‘การพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน’เพราะเชอวาคนพการและมนษยทกคนในโลกนสามารถพฒนาไดตามทไดกลาวไวในบทท 1. ประสบการณการทำงานดานการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนทำใหคนท ทำงานและผทเกยวของไดเรยนรวา การพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนเปนกระบวนการ ทำงานทยากกวาแนวทางอนๆ เพราะตองอาศยความรวมมอจากทกภาคสวนในชมชน โดย ทกคนตองมความตระหนกและทศนคตทถกตองตอคนพการ ตองใชระยะเวลานานกวาจะ ประสบความสำเรจ นอกจากนภายในชมชนเองกยงขาดทกษะ ความรพนฐานในการพฒนา และฟนฟคนพการเพราะความพการบางเร องทรนแรง หรอมความซำซอนกตองอาศย ผเชยวชาญเฉพาะดานจรงๆ แตในขณะเดยวกนพบวาการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนกมคณคาและมจดแขงในตวเอง ไดแก

1) เปนการใชทรพยากรอยางประหยดและมประสทธภาพ โดยอาศยภมปญญาทมอยแลวในชมชนตางๆ ประกอบกบทรพยากรภายนอก

30

ทจำเปน แนวทางนไมจำเปนตองลงทนสรางสถาบน สถานสงเคราะหทใชงบประมาณสง จดจางบคลากร รวมถงจดซอวสดอปกรณตางๆ แตแนวทางนเนนการใชทรพยากรทมอยแลวทงดานสถานท (วด โรงเรยน) บคลากร (เจาหนาท สถานอนามย คร ผ ปกครองผนำชมชน หมอนวดแผนโบราณ อาสาสมคร ซงตองจดฝกอบรมและปฏบตตามความตองการจำเปน) รวมถงอปกรณตางๆ ทสามารถประยกตจดทำจดหาไดในระดบชมชน (เครองมอ อปกรณตางๆ ทใชภมปญญาของทองถนในการบำบดฟนฟคนพการ เชน อปกรณฝกเดนททำจากไมไผเปนทางยาวใหเดกและคนพการไดฝกเดน ลอจกรยานเกามาทำเปนลอหมนฝกออกกำลงกายแขน ฯลฯ)

2) ชมชนไดเรยนร ร วมกนในการทำงานเพ อชวยเหลอผ ดอยโอกาสนำไปส กระบวนการพฒนาทยงยน เนองจากงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน จะทำใหสมาชกทเกยวของทกสวน ในชมชนไดเรยนรในดานตางๆ ไดแก ดานการระดมการมสวนรวมจากผพการ ครอบครวและชมชน ดานการบรหารจดการโครงการ ดานการประสานและระดมทรพยากรทงภายในและนอกชมชนดานการบำบดฟนฟพนฐาน ทำใหเกดการแกไขปญหาทตนเหตและนำไปสการพฒนาทยงยน ทวทงชมชนไดทำงานเรยนรและสรปบทเรยนรวมกน นอกจากนบทเรยนและประสบการณของงานนยงสามารถประยกตใชกบงานพฒนาสงคมและงานชวยเหลอ ผดอยโอกาสกลมอนๆ ไดอก เชน กลมผสงอาย กลมผตดเชอเอชไอว

3) ผพการไดอยกบครอบครวและชมชน ตามหลกการทเนนใหใชทรพยากรทมอยแลวในชมชนเปนหลก ผพการจะไดมโอกาส ใชชวตอยกบครอบครวและชมชนของตนเอง มตองอพยพยายถนไปอยในสถาน สงเคราะหอนทหางไกลจากบานเกดซงทำใหมวถชวตทแตกตางไปจากบานและชมชนของ ตนเอง ซงสงผลดตอสขภาพจต ความรสกถงคณคาในตนเองของคนพการ นอกจากน ยงเปนการเสรมความเขมแขงของสถาบนครอบครว โดยทกฝายไมคดผลกภาระใหกบสงคม

4) ชมชนและสงคมมเจตคตทถกตองตอคนพการ เมอชมชนไดมโอกาสทำงานพฒนาคนพการโดยชมชนดวยกระบวนการทำงานตางๆ ชมชนและสงคมจะเหนศกยภาพและความเปนมนษยของคนพการ ซงทำใหเกดเจตคตท ถกตองตอคนพการ

31

3. แนวคดหลกทเสรมและแทรกอย ในงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน ไดแก 1) หลกการสทธมนษยชน (Human Rights) 2) หลกการสนบสนนการสรางกลมพงตนเอง (Self Help Group) และการดำรง ชวตอสระ (Independent Living) 3) หลกการและรปแบบการพฒนาและฟนฟคนพการแบบองครวม (Holistic Approach) 4) หลกการการผสมผสานงานดานคนพการเขาไปกบในงานพฒนาสงคมทวไป (Integrating Disability issues to Development Work) 1) หลกการสทธมนษยชน (Human Rights) เนนและเชอในเรองสทธมนษยชน ซงหมายถงมนษยทกคนมศกดศรและความเสมอภาคเทาเทยมกน คนพการถอเปนมนษยคนหนง กมสทธศกดศรเทาเทยมกบบคคลอนดวยเชนกน สทธนนรวมถงการตดสนใจ การไดรบบรการดานตางๆ ดานการแพทยการศกษา อาชพ และการอยรวมอยในครอบครว ชมชน และสงคมของตนเอง ดวยหลกการนสงคมมบทบาทหนาทท ตองชวยเหลอใหคนพการไดรบการชวยเหลอใหอยในสงคมชมชนไดอยางมศกดศร มไดชวยเหลอแบบเวทนาสงสารตามอตภาพ หรอชวยเพราะความเหนอกเหนใจสวนบคคล

2) หลกการสนบสนนการสรางกลมพงตนเอง (Self Help Group) แนวคดนสนบสนนใหมการรวมกลมของคนพการเอง เพอสนบสนนและผลกดนงานดานคนพการ โดยเชอวาคนพการดวยกนนาจะรจกปญหาของตนเองและสะทอนบอกเลาไปสสงคมภายนอกไดดกวาบคคลอนซงไมใชคนพการ กลมพงตนเองนรวมถงกลมผปกครองเดกพการดวย ภายใตโครงการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน มกจะเนนการสนบสนนเสรมสรางใหคนพการรวมตวกนเพอชวยเหลอกน จนถงสามารถชวยเหลองานของชมชนดวย เชนเดยวกบกลมอาสาสมครอนๆ ในชมชนทวไป

32

สวนหลกการดำรงชวตอสระ (Independent Living) เปนแนวคดทรเรมจาก ประเทศตะวนตก และประสบความสำเรจอยางสงในประเทศพฒนาตางๆ ปจจบนไดมการ เผยแพรในประเทศกำลงพฒนาทงหลายรวมทงประเทศไทยดวย แนวคดนสามารถชวยและ พฒนาคนพการไดเปนอยางด โดยเฉพาะคนพการทรนแรงในขนทไมสามารถชวยเหลอตนเองไดนอกจากนยงสามารถประยกตใชไดอยางเหมาะสมกบคนพการทงในเมองและชนบทโดยเนนทใหคนพการไดตดสนใจทเกยวกบชวตของตนเองดวยตนเอง มการสรางระบบสนบสนนดวยการจดหาผชวยเหลอสวนตวสำหรบคนพการ (Personnel Assistant) และกจกรรมการใหคำปรกษาฉนทเพอน (Peer Counseling) ทมงใหคนพการดวยกนไดใหคำปรกษา และแนะนำการตอสชวตในสงคม

3) หลกการและรปแบบการพฒนาและฟนฟคนพการแบบองครวม (Holistic Approach) หลกการนเนนในดานการพฒนาและฟนฟคนพการในแบบภาพรวม ทงกระบวนการชวตของคนพการ ไดแก ดานคณภาพชวตโดยภาพรวมตงแตเกดจนแกเฒาและเสยชวต ดานการแพทย การศกษาอาชพ และการอยในสงคม หลกการและรปแบบนมองคนพการเปนมนษยทมความตองการดานตางๆ และตองไดรบการชวยเหลอฟนฟในดานตางๆ หลายๆ ดาน เพอทจะสามารถอยในครอบครว ชมชน และสงคมทวไปไดอยางมความสข หลกการนตางกบหลกการและรปแบบการฟนฟคนพการ ทเนนการแพทยและการรกษาพยาบาล (Medical Model) ซงเปนหลกการ ทเนนหนกทจะชวยบำบดฟนฟผพการ ดานการแพทยและการรกษาพยาบาล มองผพการเปนผรบบรการหรอผปวยทตองรบการ รกษาและฟนฟในดานตางๆ ไดแก การผาตดแกไขสวนทพการบกพรอง การฝกกายภาพ บำบด การจดทำอปกรณและอวยวะเสรมเทยม ฯลฯ ผทจะทำการรกษาไดแก แพทย พยาบาล ผเชยวชาญทางการบำบดรกษาเฉพาะดาน เชน นกกายภาพบำบด นกกจกรรม บำบด ครการศกษาพเศษ ฯลฯ ปจจบนระหวางแนวคดทงสอง แนวคดแบบองครวมถอวาเปนทยอมรบวาเปนสากลสอดคลองกบสภาพการพฒนาสงคมของโลกในปจจบน ดวยแนวคดแบบองครวม จะพฒนาผพการโดยมองจากกระบวนการทงชวต คณภาพชวตทจะอยในสงคม และมองผพการเปนบคคลหรอมนษยคนหนง ในขณะทแนวคด

33

ทางการแพทยและการรกษาพยาบาลมองแบบแยกสวนเฉพาะดานใดดานหนง และมองคนพการเปนคนไขทตองรบรกษาการพยาบาลฟนฟเพยงอยางเดยว

4) หลกการการผสมผสานงานดานคนพการเขาไปกบในงานพฒนาสงคมทวไป (Integrating Disability issues to Development Work) หลกการนถอเปนยทธศาสตรในการทำงานดานการพฒนาคนพการ โดยการผสมผสานงานดานคนพการเขาไปผนวกในงานพฒนาชมชน งานดานสาธารณสขทวไป เนองจากในประเทศไทย มองคกรหนวยงานจำนวนมากทงภาครฐและเอกชน ทำงานดานการพฒนาสงคม พฒนาชมชน รวมถงงานสาธารณสข เชน ในกจกรรมรณรงคดานการสรางโอกาสแกเดกดอยโอกาส ควรจะครอบคลมถงเดกพการดวย การสงเสรมอาชพผยากไรในชมชนควรจะครอบคลมกลมเปาหมายทเปนผพการในชมชนดวย ฯลฯ

"มน ษ ย ท ก ค น ม ศ ก ด ศ รและความเสมอภาคเทาเทยมกน คนพการถอเปนมนษยคนหนงก ม ส ทธ ศ ก ด ศ ร เท า เท ย มกบบคคลอนดวย เชนกน"

34

35

บทท 3.

ประเทศไทยกบ

ยทธศาสตรในการพฒนาคนพการ:

อบต. เปนเจาภาพในการทำงาน

36

ยทธศาสตรในการบรหารและประสานทรพยากรดานการพฒนาและฟนฟใหม ประสทธภาพคอ การทำงานพฒนาและฟนฟผพการโดยชมชน และสำหรบสถานการณของ ประเทศไทยในปจจบน ในดานของกลไกและระบบการทำงาน การทำงานพฒนาฟนฟคนพการ โดยชมชนโดยใช อบต. เปนเจาภาพนาจะเปนยทธศาสตรสำคญในการทำงาน เพราะ อบต. เปรยบเสมอนรฐบาลของชมชน ซงมหนาทรบผดชอบตอคณภาพชวตของประชาชนในชมชน และชวยเหลอเกอกลผดอยโอกาสในสงคมอยแลว แนวคดนมไดหมายความวา นายก อบต. ปลด อบต. จะตองมาฝกกายภาพ ใหเดกพการ หรอตองมาสอนคนพการในดานการฝกอาชพดวยตนเอง แตแนวคดนจะให

สำหรบงานดานการพฒนาฟนฟคนพการในประเทศไทยในปจจบน ปญหามไดอยท เราขาดแคลนทรพยากรในการดำเนนงาน แตปญหาคอการประสานงานและการกระจาย ทรพยากรทมอยแลวไปใชยงไมทวถงและมประสทธภาพ หากวเคราะหตามขอความขางตน สามารถสรปโดยภาพรวมไดวาประเทศเราม ทรพยากรดานการฟนฟทพอเพยงระดบหนง เชน มบคลากรดานการบำบดฟนฟทงแพทย พยาบาล นกกายภาพบำบด นกกจกรรมบำบด ครการศกษาพเศษ ผเชยวชาญดานการ บำบดตางๆ มสถานทดำเนนการพฒนาบำบดฟนฟผพการในจงหวดตางๆ ทวประเทศ เชน โรงพยาบาลศนยในระดบภมภาค โรงพยาบาลจงหวด โรงพยาบาลชมชน โรงพยาบาลอำเภอ สถานอนามย ศนยการศกษาพเศษระดบภาค ศนยการศกษาพเศษระดบจงหวด สำนกงาน พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด ฯลฯ นอกจากนประเทศไทยยงมงบประมาณดานการพฒนาฟนฟคนพการผานกระทรวง หนวยงานตางๆ ทงภาครฐ ภาคเอกชนจำนวน ไมนอยแตประเดนของปญหาคอ การจดการหรอการบรหารทรพยากรดานการพฒนาฟนฟอยางมประสทธภาพมากกวา เพราะฉะนนการแกไขปญหาหลกกคอ พฒนาการบรหารทรพยากรดานการฟนฟทมอยแลวใหมประสทธภาพ การประสานงานทรพยากรทงในและนอกชมชนตางๆ ในสงคมไทยมาพฒนาชวยเหลอสนบสนนคนพการทยากจนและอยหางไกลความเจรญ

"คนพการทอยในตำบลจะไดรบก า รพฒน า คณภ า พ ช ว ตโดย อบต. เปนผประสานงาน"

37

ความสำคญกบองคกรชมชน เชน อบต. ทำบทบาทในการเปนผประสานทรพยากร บรหาร ทรพยากรทมอยแลวทงในและนอกชมชนมารวมกนพฒนาและฟนฟคนพการในชมชนของ ตนเอง เชน ประสานนกกายภาพบำบดจากศนยการศกษาพเศษ หรอโรงพยาบาลจงหวด มาทำกายภาพใหกบเดกพการในชมชน ประสานนกพฒนาชมชนหรอจาหนาทของสำนกงาน พฒนาสงคมและความมนคงมนษยประจำจงหวดมาชวยแนะนำ ฝกอบรมดานการฝกอาชพ ใหแกคนพการ จดสรรงบประมาณของอบต.มาจดทำโครงการพฒนาและฟนฟคนพการ ดวยความเชอพนฐานทวา ทรพยากรดานการพฒนาฟนฟมอยแลวในระดบตางๆ ตงแต ระดบหมบาน ตำบล อำเภอ และจงหวด แตชมชนเราจะประสานหรอบรหารทรพยากรทมอยแลวไดอยางไร

ขอดของการท อบต.เปนเจาภาพในการทำงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน ไดแก 1. เปนการกระจายอำนาจการบรหารจดการในการพฒนาคณภาพชวตคนพการผดอย โอกาสแทนทจะตองพงพารฐบาลกลางเพยงดานเดยว ซงนาจะมประสทธภาพ และสอดคลองกบสภาพปญหาของแตละชมชนมากกวา 2. อบต. และชมชนไดทำงานรบใชเกอกลผดอยโอกาส คนพการในชมชนโดยตรง ซงเปนภาระหนาทของ อบต.ในฐานะทเปนรฐบาลของชมชนทองถน อบต.และ ชมชนไดใชโอกาสนในการเรยนรแนวทางในการบรหารจดการ ประสานทรพยากร ในการชวยเหลอผดอยโอกาส ซงสามารถนำมาใชเปนบทเรยนกบกลมเปาหมาย ผดอยโอกาสอนๆ ตอไป 3. ผพการผรบบรการไดอยในชมชน แทนทจะตองเขาไปรบการบำบดฟนฟใน เมองใหญซงคนพการจะไมรสกแปลกแยกและมความรสกอบอนกวาเมอไดอย กบครอบครวและชมชน 4. เปนการสรางสงคมบรณาการในระดบชมชนทองถน ททกคนอยรวมกนอยาง มความสข โดยไมแบงแยก กดกนในดานตางๆ คนพการและคนดอยโอกาสอนๆ ไดอยอยางมศกดศรเทาเทยมคนทวไป

38

อบต.เปนเจาภาพในการทำงานพฒนาคนพการโดยชมชนคนพการทอยในตำบลจะไดรบการพฒนาคณภาพชวตโดย อบต.เปนผประสานงาน

ภาพ:

39

"การพฒนาฟนฟคนพการใ น ป ร ะ เ ท ศ ไ ท ย ใ น ป จ จ บ นปญหาม ไดอยท เราขาดแคลนทรพยากรในการดำ เนนงาน แตปญหา คอ การประสานงานและการกระจายทรพยากร ทมอย แลว ไป ใชย ง ไมทวถ งแ ล ะ ม ป ร ะ ส ท ธ ภ า พ "

40

41

บทท 4.

เปาหมาย กระบวนการ และกจกรรม ในการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน

42

เปาหมาย เปาหมายหลกในการทำงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนคอ คนพการในชมชน มคณภาพชวตทด สามารถอยในสงคมและชมชนไดอยางเสมอภาค มศกดศรเทาเทยม คนทวไปอยางปกตสข เปาหมายรองทจะสงผลใหเปาหมายหลกเปนจรงได มอยมากพอสมควร ซงพอจะยกตวอยางไดดงตอไปน

ดานชมชน - ชมชนสามารถจดการโครงการหรอกจกรรมดานการพฒนาและฟนฟคนพการได - ชมชนสามารถระดมทรพยากรทงภายในและภายนอกชมชนมาใชในงานได - ชมชนมทศนคตทถกตองตอคนพการ

ดานกลมคนพการและครอบครว - กลมคนพการและครอบครวรวมตวไดอยางเขมแขงและสามารถจดการโครงการ หรอกจกรรมดานการพฒนาและฟนฟคนพการได (อาจจะดำเนนการในนามของ กลม ชมรม สมาคม เครอขาย ฯลฯ) - กลมคนพการสามารถระดมทรพยากรทงภายในและภายนอกชมชนมาใชในงานได

ดานคนพการรายบคคล - คนพการไดรบการพฒนาและฟนฟดานตางๆ (เชน ดานการแพทย การศกษา อาชพ) อยางมประสทธภาพ - คนพการชวยเหลอตนเองไดในครอบครวและชมชน กระบวนการ ในดานกระบวนการในการพฒนาและฟนฟผพการโดยชมชน ประกอบดวยขนตอน การดำเนนงานโดยยอดงตอไปน ขนตอนท 1. การสำรวจสภาพทวไปของชมชน และสภาพปญหาทเกยวของกบ คนพการและครอบครว ขนตอนท 2. การวางแผนการทำงาน และแบงบทบาทความรบผดชอบเพอพฒนา และฟนฟคนพการโดยชมชน

43

ขนตอนท 3. การดำเนนการตามแผนงานทวางไวใน ขนตอนท 2 ขนตอนท 4. การเสรมความเขมแขงของกลมคนพการ กลมครอบครวคนพการ และชมชน เพอใหเกดความมนใจวาโครงการและกจกรรมสามารถ ดำรงอยไดโดยชมชนและผพการ ผปกครองเดกพการสามารถ ดำเนนการไดเอง ขนตอนท 5. การประเมนผลโครงการ และพฒนาปรบปรงโครงการ ขนตอนท 6. เมอชมชนและกลมคนพการ กลมผปกครองเดกพการดำเนนการ โครงการไดเองอยางเขมแขง องคกรภายนอกชมชนตองถอนตวออก จากชมชน (กรณองคกรภายนอกชมชนมารวมดำเนนการ) ซงใน ขนตอนนอาจจะตองมทปรกษาจากภายนอกคอยใหคำปรกษาหารอ ในการทำงานตอคณะทำงานดวย

ทกขนตอนควรมกระบวนการตดตามผลเพอใหงานหรอกจกรรมเปนไปตาม เปาหมายทวางรวมกนไว หวใจสำคญทจะทำใหโครงการพฒนาฟนฟคนพการโดยชมชนประสบความสำเรจ คอ การระดมการมสวนรวมจากชมชน คนพการ และครอบครวหรอผปกครองของเดกพการ การระดมการมสวนรวมทกลาวถงตองเปนการมสวนรวมทแทจรงทกขนตอน มใชเปนการ มสวนรวมแตในนาม หรอทำใหดมภาพพจนทดเทานน

44

ผรบผดชอบ/ผประสานงาน

แนวทางการดำเนนการทเนนการมสวนรวม

ขนตอน จดประสงค

1. การหาขอมลพนฐานโดยหนวย งานหรอบคคลทอยในชมชน เชน เจาหนาทสาธารณสข อสม. สมาชกอบต. กลมอาสาสมคร ในชมชน รวมถงคนพการและ ครอบครวในรปแบบตางๆ เชน สมภาษณ สงเกต ฯลฯ2. การจดประชมเพอรวบรวมขอมล ของชมชนและสภาพปญหาของ คนพการและครอบครวโดยเชญ บคคลผเกยวของทกฝาย เชน ผนำชมชน คร ผพการ ผปกครอง เดกพการ อาสาสมคร ฯลฯ โดยเนนการประชมททกภาคสวน มสวนรวมแสดงความคดเหน

1. การจดประชมตอเนองจาก ขนตอนท1. และใหสมาชกได รวมวางแผนกจกรรมเพอพฒนา และฟนฟคนพการ โดยชมชน 2. หลงจากวางแผนกจกรรมแลวก จะมการแบงงานใหผรบผดชอบ ไดปฏบตหนาท โดยจดตงคณะ ทำงานพฒนาฟนฟคนพการ โดยชมชนโดยคณะทำงานควร ประกอบดวยคนพการ และ ครอบครวของคนพการดวย

1. คณะทำงานกระตนใหผรบผด- ชอบดำเนนการตามแผนงานและ ตามทไดรบมอบหมาย 2. คณะทำงานจดประชมเพอ รายงาน ตดตามผลการ ดำเนนงานเปนระยะ พรอมกบ ใหการสนบสนนและชวยแกไข ปญหาทเกดขนระหวางการ ดำเนนงาน

ขนตอนท 1.1) การสำรวจสภาพ ทวไปของชมชน 2) การสำรวจสภาพ ปญหาทเกยวของกบ คนพการและครอบครว

ขนตอนท 2.การวางแผนการทำงาน และแบงบทบาท ความรบผดชอบเพอ พฒนาและฟนฟ ผพการโดยชมชน

ขนตอนท 3. การดำเนนการตาม แผนงานทวางไว ในขนตอนท 2.

เพอทราบสภาพปญหาและขอมลทวไปของชมชน คนพการและครอบครว โดยขอมลทไดจะนำไป ใชในการวางแผนใน ขนท 2.

เพอวางแผนหาแนวทาง การแกไขปญหา การ พฒนาและฟนฟ ผพการโดยชมชน ตามสภาพปญหา ทไดพบในขนท 1. และแบงบทบาท ความรบผดชอบ

เพอดำเนนกจกรรมตามแผนทไดวางไว

อบต./องคกรเอกชน/ องคกรภาครฐ ฯลฯทเกยวของ

อบต./องคกรเอกชน/ องคกรภาครฐ/คณะทำงานทมผพการ ผปกครองรวมเปน กรรมการดวย

อบต./องคกรเอกชน /องคกรภาครฐ/คณะทำงานทมผพการ ผปกครองรวมเปน กรรมการดวย

ขอเสนอแนะตอกระบวนการการทำงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนทเนนการมสวนรวมของชมชน คนพการ และครอบครว

45

ผรบผดชอบ/ผประสานงาน

แนวทางการดำเนนการทเนนการมสวนรวม

ขนตอน จดประสงค

1. สนบสนนใหเกดการรวมกลม พงตนเองของคนพการ และ ผปกครองเดกพการ และจด กจกรรมเสรมสรางกระบวน การเรยนรในการบรหารจด- การโครงการพฒนาและฟนฟ คนพการโดยชมชน2. สงเสรมและกระตนใหชมชน และคณะทำงานไดเรยนรเรอง การบรหารจดการโครงการ พฒนาและฟนฟคนพการ

1. การเชญบคคลภายนอกมา ประเมนโครงการ โดยความ รวมมอจากชมชน และคณะทำงาน2. การจดประชมเพอประเมนผล การทำงานโดยเชญบคคลท เกยวของตงแตชวงรเร มทำ โครงการและรวมวางแผนมา รวมประชมประเมนผล การดำเนนงาน

การสงมอบโครงการใหแกชมชน คณะทำงาน กลมคนพการและ กลมผปกครองเดกพการ ซงใน ขนตอนนอาจจะตองมทปรกษา จากภายนอกคอยใหคำปรกษา หารอในการทำงานตอคณะ ทำงานดวย ในชวงระยะแรก หลงจากองคกรภายนอกถอนตว

ขนตอนท 4. การเสรมความเขมแขง ของกลมคนพการ กลมครอบครวคนพการ และชมชน เพอใหเกด ความมนใจวาโครงการและกจกรรมสามารถ ดำรงอยไดโดยชมชน และผพการ ผปกครอง เดกพการสามารถ ดำเนนการไดเอง

ขนตอนท 5. การประเมนผลโครงการ

ขนตอนท 6. เมอชมชนและกลมคน พการ กลมผปกครอง เดกพการดำเนนการ ไดเองอยางเขมแขง องคกรภายนอกชมชน ตองถอนตวออกจาก ชมชน (กรณองคกรภายนอก ชมชนมารวมดำเนนการ)

เพอใหกลมคนพการ กลมผปกครองเดก พการ และชมชน สามารถบรหารจดการ โครงการไดเอง ในอนาคต

เพอทราบผลการ ดำเนนงาน และนำผล ไปปรบปรงพฒนางาน ใหดขน ในขณะเดยวกน กสามารถนำบทเรยนท ไดทงขอด ขอออนไป เผยแพรและขยายผล ตอพนทอนๆ

เพอใหโครงการพฒนา ฟนฟผพการดำเนน ตอไปไดอยางยงยน โดยชมชน คนพการ และครอบครว ของคนพการ

อบต./องคกรเอกชน/องคกรภาครฐ/คณะทำงานทมผพการ ผปกครองรวมเปน กรรมการดวย

อบต./องคกรเอกชน/ องคกรภาครฐ/ คณะทำงานทมผพการ ผปกครองรวมเปน กรรมการดวย

อบต. องคกรชมชนและกลมคนพการ กลมผปกครองเดก พการ คณะทำงานทม ผพการผปกครอง รวมเปนกรรมการดวย

หมายเหต* กจกรรมในขนตอนท 1. (การจดประชมเพอรวบรวมขอมลของชมชนและสภาพปญหาของ คนพการและครอบครว) และกจกรรมในขนตอนท 2. (การวางแผนและแบงบทบาท ความรบผดชอบ) อาจดำเนนการในวนเดยวกนได เชน ในชวงเชา ระดมสรปวเคราะห สภาพปญหาของคนพการและครอบครวในชมชน ชวงบายระดมความคดเพอวางแผนหา แนวทางแกไขปญหา และแบงบทบาทความรบผดชอบ

46

กจกรรม กจกรรมรปธรรมทดำเนนการในงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนคอสงทจะตองดำเนนการ (ขนตอนท 3) โดยเกดจากการวางแผน (ขนตอนท 2) ซงใชฐานขอมลมาจาก ปญหาและความตองการของชมชน (ทไดจากขนตอนท 1) ประสบการณของผเขยนทดำเนน การในชมชนสวนใหญประกอบดวย 1. กจกรรมพนฐาน ไดแก การจดทะเบยนคนพการ การเกบขอมลพนฐานดาน คนพการ 2. กจกรรมการบำบดฟนฟ ไดแก การฝกกายภาพบำบดคนพการทางรางกาย การสอนภาษามอใหคนหหนวก การสอนการใชไมเทาใหคนตาบอด การทำขาเทยม ใหคนขาขาด การฝกสอนใหคนพการชวยเหลอตนเองในชวตประจำวน การผาตด และรกษาคนปากแหวงเพดานโหว การผาตดกรณเดกพการเปนโรคเทาปก รวมถงการสอนใหผปกครองเดกพการไดมความรและทกษะในการทำการฟนฟ เดกพการในครอบครวของตนเอง 3. กจกรรมดานการศกษา ไดแก การใหเดกพการไดเรยนรวมในโรงเรยนทวไป การฝกอบรมครในโรงเรยนทวไปของชมชน ไดเรยนรทกษะการสอนเดกสมอง พการ การจดกลมการศกษานอกโรงเรยน ใหแกคนพการผใหญ 4. กจกรรมสนบสนนอาชพ ไดแก การฝกอาชพคนพการการสนบสนนใหคนพการ หรอ ครอบครวไดกยมทนในการประกอบอาชพ 5. กจกรรมใหความร หลกการ และแนวทางการปฏบตเมอมคนพการอยในครอบครว 6. กจกรรมสนบสนนใหมกองทนสวสดการชมชน โดยใหสมาชกทเปนคนพการได ออมสะสมเงน เชน ออมทรพยวนละ 1 บาท เพอชวยเหลอกนและกน โดยอาจ เชอมโยงกบกองทนหลกประกนสขภาพตำบล 7. กจกรรมเสรมความเขมแขงดานการบรหารจดการ ไดแก การทำใหกลมคนพการ กลมผปกครองเดกพการและองคกรชมชนไดเรยนร แลกเปลยนประสบการณใน การบรหารจดการโครงการดานการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน ไดแก การจดฝกอบรมดานการบรหารโครงการ การเขยนโครงการขอรบการสนบสนน จากองคกรอน การทำงานในรปแบบเครอขาย ฯลฯ 8. กจกรรมการรณรงคดานทศนคตและสทธของคนพการ ไดแก การจดกจกรรม รณรงคในวงกวางเพอใหคนในชมชนมทศนคตทถกตองตอคนพการยอมรบและ

47

ใหโอกาสแกคนพการ รวมถงกจกรรมทเนนการอยรวมกนในสงคม เชน กฬา ดนตร งานดานวฒนธรรม ประเพณตางๆ 9. กจกรรมการปองกนความพการ ไดแก กจกรรมทมงสนบสนนใหคนในชมชน ไดมความรและพฤตกรรมในการปองกนความพการดวยตนเอง เชน การใหความ รเพอปองกนความพการสำหรบสตรมครรภ การรณรงคใหใสหมวกกนนอกในขณะ ขบรถมอเตอรไซค ฯลฯ 10. กจกรรมสรางเครอขายและการมสวนรวมจากภาคสวนตางๆ เปนกจกรรม ระดมใหเครอขายและภาคประชาสงคมตางๆมสวนรวมและรวมสนบสนนกจกรรม งานดานคนพการ ไดแก การประชมสมมนาเครอขายองคกรระดบอำเภอ จงหวด การจดกจกรรมระดมทนรปแบบตางๆ ไมวาจะเปน การจดผาปาสามคคการจด ดนตรเลยงโตะจน ฯลฯ 11. กจกรรมการชวยเหลอเชงสงเคราะห ไดแก การจดใหเบ ยยงชพ เงนทน ของใชจำเปนเพอการแกปญหาเฉพาะหนา

(ดขอมลเพมเตมไดในภาคผนวก ตวอยาง การดำเนนงานการสงเสรมและ พฒนาคณภาพชวตคนพการโดยองคการบรหารสวนตำบล)

"การทำงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน คอ คนพการในชมชนม ค ณ ภ า พ ช ว ต ท ด สามารถอย ในสงคมและชมชนไดอยางเสมอภาค ม ศ ก ด ศ ร เ ท า เ ท ย มคนทวไปอยางปกตสข"

48

คนพการ- คนพการมคณภาพชวตทดมศกดศรเทาเทยมคนทวไป

กลมคนพการ- กลมคนพการเขมแขง- จดการโครงการได

ชมชน- มทศนคตทถกตองตอคนพการ- จดการโครงการได

สำรวจ

วางแผน

ดำเนนการตามแผน

เสรมความเขมแขงของกลมคนพการ/ชมชน/ครอบครว

ประเมนผลพฒนาปรบปรงโครงการ

องครภายนอกถอนตว

49

"ห ว ใ จ ส ำ ค ญ ท จ ะ ท ำ ใ หโครงการพฒนาและฟนฟค น พ ก า ร โ ด ย ช ม ช นป ร ะ ส บ ค ว า ม ส ำ เ ร จ ค อ ก า ร ร ะ ด มการมสวนรวมจากชมชนคนพการและครอบครวหรอผปกครองของเดกพการ"

50

51

บทท 5.

บทบาท อบต. และองคกรตางๆ

ในการพฒนาฟนฟคนพการโดยชมชน

52

เราสามารถจดกลมองคกร กลมตางๆทอยในระดบชมชน (หมบานและตำบล)ไดประมาณ 4-5 กลม ไดแก กลมท 1. องคกรชมชน ไดแก อบต. องคกรชมชนอนๆ กลมท 2. หนวยงานของรฐ ไดแก โรงเรยน สถานอนามย ฯลฯ กลมท 3. องคกรภาคเอกชน ไดแก มลนธ สมาคมตางๆ กลมท 4. กลมคนพการและกลมผปกครองเดกพการ กลมท 5. กลมองคกรตางๆในระดบอำเภอและจงหวดเชนเดยวกบระดบชมชน เชน องคกรปกครองสวนทองถน(องคการบรหารสวนจงหวด) หนวยงาน ของรฐ (พฒนาสงคมและความมนคงของมนษยจงหวด ศนยการศกษา พเศษระดบภมภาคและระดบจงหวดสำนกงานสาธารณสขจงหวด) กลม คนพการและกลมผปกครองเดกพการในระดบจงหวดและอกหนงกลม ทมความสำคญไมนอยกวากน ไดแก บรษท หางราน และองคกรธรกจ เอกชนตางๆ อยดวย ตอไปนคอบทบาททเปนไปไดขององคกร กลมตางๆ ทง 5 กลมในการมสวนรวม พฒนางานดานการพฒนาฟนฟคนพการโดยชมชน

บทบาทของกล มท 1: องคกรชมชนองคการบรหารสวนตำบล และองคกรชมชนอ นๆ 1. เปนผประสานงาน ผบรหารจดการโครงการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน จากแนวคดทองคกรชมชนโดยเฉพาะองคการบรหารสวนตำบลเปรยบเสมอน รฐบาลของทองถน ของประชาชนในระดบหมบานและตำบล จะตองดแล ประชาชนทลำบากและเปนผดอยโอกาสในชมชนของตนเอง บทบาทนมได คาดหวงใหผบรหารองคการบรหารสวนตำบลมาทำการบำบดฟนฟคนพการ มา ทำกายภาพใหเดกพการ แตเปนบทบาทของการเปนองคกรประสานงานหนวยงาน ตางๆ และเปนเจาภาพในการบรหารโครงการ (ซงรวมถงการกระตนประสาน ใหเกดการวางแผนงาน การดำเนนงานตามแผนทตงไวและการตดตาม ประเมนผลเพอพฒนางานตอไป)

53

2. เปนผจดสรรหรอจดหางบประมาณมาดำเนนโครงการ ในฐานะทเปนองคกรหลก ภายในชมชน โดยการอาจจดสรรงบประมาณจากงบบรหารภายในองคกร หรอ อาจจะตดตอขอรบการสนบสนนจากภายนอกชมชน เชน ภาคธรกจเอกชนใน อำเภอหรอจงหวด 3. เปนผประสานจดหาทรพยากรทงภายในและภายนอกชมชนมาดำเนนงาน ไดแก - ทรพยากรดานบคลากร หรอผเชยวชาญ (เชน แพทย นกกายภาพบำบด ชางทำแขน-ขาเทยม คร ฯลฯ) - ทรพยากรดานทนทรพย (กลาวแลวในขอ 2.) - ทรพยากรดานอปกรณสงของ ไดแก อปกรณดานการบำบดฟนฟตางๆ เชน รถเขน รถโยก ไมเทา แขนขาเทยม ฯลฯ - ทรพยากรดานขอมล ขาวสาร ไดแก ขอมลดานสทธของคนพการ ขอมลเรอง การพฒนาและฟนฟผพการโดยชมชน บทบาทของกลมท 2: หนวยงานของรฐ (เชน โรงเรยน สถานอนามย ฯลฯ) และ และกลมท 3: องคกรภาคเอกชน (เชน มลนธ สมาคมตางๆ) 1. การสนบสนนองคกรชมชนและกลมคนพการ ผปกครองเดกพการใหสามารถ เปนหลกในการดำเนนโครงการ ประสานงานและบรหารจดการโครงการได ในระยะยาว บทบาทนกคอบทบาทของการเปนพเลยงนนเอง ตวอยางการทำ บทบาทสนบสนนไดแกการชวยใหคำปรกษาในการจดทำโครงการ การจดการ ประชมการระดมการมสวนรวมจากคนพการและ ครอบครวในการทำกจกรรม ทเกยวกบชมชนการใหคำแนะนำดานขอมลขาวสารทเกยวกบคนพการ การเสรม ความเขมแขงของครอบครวและเครอขายครอบครวเดกพการ การประเมน โครงการและใหคำแนะนำดานการพฒนาโครงการ 2. การใหบรการตามบทบาทรบผดชอบของหนวยงาน เชน สถานอนามยในระดบ ตำบลใหบรการการรกษาพยาบาล การใหคำปรกษาแนะนำเกยวกบการกระตน พฒนาการการบรการสงตอไปยงหนวยงานระดบอำเภอในดานการทำกายภาพ บำบดหรอการทหนวย-งานภาคเอกชน เชน มลนธ สมาคมตางๆ ประสานจด ฝกอบรม การทำงานวจยในการพฒนางานดานคนพการ

54

บทบาทของกลมท 4: กลมคนพการและกลมผปกครองเดกพการ บทบาทของกลมนเปนบทบาททสำคญในการพฒนาโครงกาารใหเกดความยงยน ในระยะยาว บทบาททนาจะเปนของคนในกลมนคอ 1. รวมตวกนเพอจดตงกลมชวยเหลอตนเองใหเปนกลมทเขมแขงและมสวนรวม ในกจกรรมของชมชนในดานตางๆรวมทงกจกรรมการพฒนาและฟนฟคนพการ โดยชมชน 2. มสวนรวมอยางเตมทในโครงการพฒนา และฟนฟผพการโดยชมชนในแงของ การวางแผน การดำเนนงาน และการประเมนผลโครงการ 3. เรยนรและยกระดบงานของกลมคนพการกลมผปกครองเดกพการ ใหสามารถ เปนแกนนำในการดำเนนโครงการดานคนพการไดในระยะยาว เพอความยงยน ของโครงการ โดยยดหลกการวา คนทรปญหาดานคนพการทดทสดควรจะเปน คนพการเอง บทบาทของกลมท 5: องคกรตางๆ ในระดบอำเภอ จงหวด และภาคธรกจเอกชน บทบาทของกลมนจะเนนในแงของการใหการสนบสนนใหโครงการฟนฟคนพการ โดยชมชนในระดบตำบลและหมบานประสบความสำเรจ สวนใหญองคกรตางๆ เหลานถาเปน ภาครฐหรอภาคเอกชนกจะเนนในด านการสนบสนนทรพยากรด านผ เช ยวชาญ อปกรณเครองมอ เทคนควชาการ และขอมลขาวสาร รวมถงการใหบรการสกลมเปาหมาย โดยตรง สวนภาคธรกจเอกชนกมความสำคญเชนกน และสวนใหญจะสนบสนนทนทรพย หรอทรพยากรตางๆ เพอนำมาพฒนางานตอไป

55

56

57

บทท 6.

ปจจยสความสำเรจในงานพฒนาและฟนฟคนพการ โดยชมชน

58

งานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน ปจจยหลกทมสวนนำไปสความสำเรจของงาน ไดแก 1. ความตระหนกของคนในชมชนตอศกยภาพของชมชนและคนพการ ความตระหนกเปนปจจยพนฐานทสำคญในการรเรมงานพฒนาและฟนฟคนพการ โดยชมชน คนในชมชนสวนใหญตองมทศนคตทถกตอง ทศนคตทดตอ 2 สวนเทาๆ กน ไดแกทศนคตตอชมชน และทศนคตตอคนพการ มความเชอวาชมชนมความสามารถเพยงพอ ทจะแกปญหาไดดวยชมชนเอง ในขณะเดยวกนกตองเชอมนวาคนพการสามารถพฒนาไดและมศกยภาพทจะเปนสวนหนงทจะผลกดนงานดานการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน ใหประสบความสำเรจ 2. การมส วนร วมของชมชนและคนพการตอโครงการพฒนา และฟ นฟคนพการโดยชมชน การมสวนรวมอยางเตมทของชมชนและคนพการตอโครงการพฒนาฟนฟคนพการ จะเปนหลกประกนหนงในความสำเรจของโครงการ

59

การมสวนรวมอยางเตมททำใหชมชนและคนพการ มความรสกเปนเจาของโครงการไดเรยนรทจะพฒนางานรวมกบองคกรทเกยวของตางๆ ในชมชน

3. ความรทกษะพนฐานทจำเปนของครอบครว และคนในชมชนในดานการ ฟนฟคนพการ ในดานการพฒนาและฟนฟคนพการ ครอบครวและคนในชมชนอาจจะไมจำเปน ตองรหรอมทกษะในทกดานเกยวกบงานฟนฟคนพการ เพราะทกษะในบางดานเปนทกษะ ขนสงทตองใชเวลาเรยนรในระยะยาว และเปนทกษะเฉพาะดานของแพทยหรอผเชยวชาญ แตมบางทกษะทผปกครองเดกพการ หรอคนในครอบครวนาจะสามารถนำไปปฏบตได เชน การทำกายภาพพนฐานสำหรบเดก ซ.พ. (เดกสมองพการ) การฝกคนตาบอด หรอคนพการทางรางกายใหสามารถชวยเหลอตนเองไดในชวตประจำวน (การอาบนำ แตงกายกนอาหาร ขบถาย ฯลฯ) 4. ประสทธภาพขององคกรประสานงาน ผประสานงานของชมชน ปจจยนเปนเปนปจจยทสำคญไมนอยกวาปจจยอนๆ ไดแก องคกรหรอบคคล ททำหนาทประสานงาน หรอประสานทรพยากร ประสทธภาพขององคกรหรอบคคลดงกลาว มผลตอความสำเรจในการดำเนนโครงการพฒนาและฟนฟคนพการในทนบทบาทนนาจะเปน บทบาท ขององคการบรหารสวนตำบลในการประสาน (ตามแนวคดยทธศาสตรทกลาวไวใน บทท 4) แตมไดหมายความวา นายก อบต. หรอปลด อบต. ตองมาทำกายภาพใหเดกพการ หรอ ทำแขนขาเทยมใหคนพการทางรางกาย แตหมายถง การท อบต. ทำหนาทประสาน ทรพยากร ประสานงานโครงการ ประสานกบองคกรหนวยงานตางๆ มาพฒนาคนพการโดย ชมชนในบางโครงการบางพ นท บทบาทของผ ประสานงานอาจจะเปนกล มคนพการ กลมผปกครองเดกพการ รวมถงองคกรชาวบานอนๆ ทมใช อบต.

5. การสนบสนนจากภาครฐ และภาคประชาสงคมอนๆ งานพฒนาฟนฟผพการโดยชมชนจำเปนอยางมากทตองอาศยการสนบสนนรวมมอ จากภาครฐ และภาคประชาสงคมอนๆ ทงในแงนโยบายและการสนบสนนทรพยากรท เปนประโยชนตางๆ เชน วทยากรผเชยวชาญ ทนทรพย วสด อปกรณตางๆ ฯลฯ

60

"ความตระหนกเปนปจจยพนฐานท ส ำ คญ ในก า รร เรมงานพฒนาและฟนฟคนพการโ ด ย ช ม ช น "

61

ปจจยสความสำเรจ ในการพฒนาฟนฟคนพการในชมชน

การสนบสนนจากภาครฐและภาคประชาสงคม

ความตระหนกของคนในชมชนตอศกยภาพของชมชนและคนพการ

การมสวนรวมของชมชนและคนพการ

ความรทกษะทจำเปนของครอบครว และคนพการ

ประสทธภาพขององคกรประสานงานและผประสานงาน

62

63

บทสงทาย

64

เพอใหแนวคด แนวปฏบตในการทำงานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนมความ ชดเจน และสามารถเชอมโยงเขากบงานพฒนาสงคมโดยรวมได ผเขยนขอฝากประเดนสำคญ 2 ประเดนหลกไวอยางยอๆ ไดแก เรอง บทบาทของคนพการในการมสวนรวมในการพฒนา ชมชน และเรองการประยกตแนวคดการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชน ในงานพฒนา ชมชนแบบมสวนรวมและงานพฒนาสงคมอนๆ ดงตอไปน

บทบาทของคนพการในการมสวนรวมพฒนาชมชน งานพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนจะประสบความสำเรจไดดวยความรวมมอ รวมใจจากทกภาคสวน ซงไดแก องคกรภาครฐ ภาคเอกชน ภาคชมชน และไมเวนแมแต คนพการและครอบครว บทบาทของคนพการในชมชนไมเพยงแตเปนเพยงผรบบรการ หรอ ผถกกระทำเทานน ยงมบทบาทการเปนผกระทำ ผดำเนนการดวยในฐานะสมาชกของสงคม

บทบาททเปนไปไดของคนพการในการมสวนรวมพฒนาชมชน ไดแก 1. บทบาทเชนเดยวกบบคคลทวไปในการทำงานพฒนาชมชน พฒนาสงคม ในระดบทองถน เชน เขารวมเปนคณะกรรมการตางๆ ในระดบทองถนเปน สมาชกองคการบรหารสวนตำบล เปนอาสาสมครปราบปรามยาเสพตดใน ชมชนเปนคณะกรรมการการเลอกตงในระดบจงหวด ฯลฯ 2. บทบาทเปนแบบอยางทดของชมชนและสงคม ในแงของการเปนสมาชกทดของ สงคม เปนแบบอยางในการตอสชวตทเขมแขง รวมถงเปนแบบอยางในการรวม ตวกนเพอเรยกรองสทธความเปนธรรมของกลมของตนเอง กลมผดอยโอกาส อนๆ ใหกบสงคมไดรบร 3. บทบาทเปนผประสานงานกบผดอยโอกาสตางๆในสงคมมารวมพฒนาชมชน และสงคม บทบาทนอาจจะคาดหวงสงกบคนพการ และกลมคนพการในการ ชวยประสานงานกบกลมผดอยโอกาสตางๆ ในสงคม ไดแก ผสงอาย ผตดเชอ เอชไอว เดกดอยโอกาส ฯลฯ มารวมกนพฒนาชมชนและสงคมในรปแบบตางๆ

การประยกตแนวคดการพฒนาและฟนฟคนพการโดยชมชนในงานพฒนาชมชนแบบมสวนรวมและงานพฒนาสงคมอนๆ ผเขยนเชอมนวาประสบการณและบทเรยนทไดจากการทำงานพฒนาและฟนฟ คนพการโดยชมชนในสงคมไทยจะเปนสงทมคาในการประยกตแนวคดดงกลาวมาใชในงาน

65

พฒนาชมชนแบบมสวนรวมและการพฒนาสงคมในแงมมอนๆ รวมถงสามารถนำไป ประยกตใชกบการพฒนาชวยเหลอฟนฟกลมผดอยโอกาสอนๆ ตามทไดกลาวไวแลวในบทท 3 ซงแนวคดหลกตางๆ เกอบทงหมดทอยในงานพฒนาและฟนฟคนพการโดย ชมชน สามารถนำมาประยกตใชได ไดแก แนวคดเรองหลกสทธมนษยชน (Human Rights) แนวคดเรองการสนบสนนการสรางกลมพงตนเอง (Self Help Group) แนวคดเรองการ ผสมผสานงานดานคนพการเขาไปกบงานพฒนาชมชนและงานสาธารณสขทวไป (Integrat-ing Disability issues to Development Work) รวมถงแนวคดเรองการพฒนาและฟนฟคนแบบองครวม (Holistic Approach) เมอผบรหารองคการบรหารสวนตำบล ผนำชมชนเมอไดศกษาคมอฉบบนจบลงแลว ผเขยนหวงเปนอยางยงวาทานทงหลายจะดำเนนงานพฒนาคนพการโดยชมชนไดอยาง มนใจมากขน โดยสามารถประยกตแนวคด แนวทางและกจกรรมทไดนำเสนอมาบรณาการ เช อมโยงงานน เขากบงานพฒนาสงคมอ นๆ ไดอยางมประสทธภาพและสรางสรรค โดยคนพการไดรวมตวกน มศกยภาพในการพฒนาตนเอง พฒนากลม และพฒนาชมชน สงคมไดเปนอยางด

"บทบาทของคนพการในชมชนไม เพยง แต เปนผ รบบรก าร ห ร อ ผ ถ ก ก ร ะ ท ำ เ ท า น นแตยงมบทบาทการเปนผกระทำผ ด ำ เ น นก า ร ด ว ย ใ นฐ า น ะส ม า ช ก ข อ ง ส ง ค ม "

66

เอกสารอางองภาษาไทยกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย.สำนกงานสงเสรมและพฒนาคณภาพ ชวตคนพการ. (2550). พระราชบญญตสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ.2550กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. สำนกงานสงเสรมและพทกษคนพการ สำนกงานสงเสรมสวสดภาพและพทกษเดก เยาวชน ผดอยโอกาส คนพการ และผสงอาย. (2546). ทำเนยบหนวยงานและองคกรทปฏบตงานดานคนพการสมชาย รงศลป. (2550). “อบต.กบการพฒนาคนพการโดยชมชน” เอกสารประกอบการ บรรยาย. คณะครศาสตร มหาวทยาลยราชภฏสวนดสต วนท 6 สงหาคม 2550สมพนธ เตชะอธก และคณะ. (2542). อบต.เทศบาล อบจ.อำนาจของใคร?. ขอนแกน. สถาบนวจยและพฒนา

ภาษาองกฤษDavid Werner.(2003).Disabled Village Children.United States of America : The Hesperian Foundation.

67

ภาคผนวก

1. จดอบรมใหความร ความเขาใจ ในการพฒนาคนพการแกบคลากรทเกยวของ - ความหมาย / ประเภทของความพการ - สทธผพการตาม พรบ.สงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ พ.ศ. 2550 ม. 21 - หนวยงานหลกในการพฒนาคนพการทางการแพทย การศกษา อาชพ และสงคม - ทกษะพนฐานในการพฒนาคนพการ - แนวทางการพฒนาและฟนฟคนพการแบบองครวม 2. จดประชมระดมความคดในการพฒนาคนพการ(AIC) โดยมผทเกยวของในพนท เพอระดมปญหา และความตองการ เชน คร เจาหนาทอนามย อสม. ผนำ สมาชก อบต. คนพการ และครอบครว โดยการทำ SWOT 3. จดตงคณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ 4. สำรวจคนพการและจดทำขอมล - ประวตทวไป (วน เดอน ป เกด อาย ทอย ผดแล – ผปกครอง เบอรโทรศพท) - ลกษณะความพการ - สาเหตความพการ - เลขทสมดประจำตวคนพการ / บตรรบรองสทธ (บตรทอง) - การชวยเหลอตนเองในชวตประจำวน - สถานทใหบรการ / สถานทเคยไดรบบรการ - สภาพสงแวดลอม / ทอยอาศย - ความตองการและแนวทางการชวยเหลอ 5. จดทำประชาคมหมบานโดยเชอมโยงกบประเดนผดอยโอกาส คนพการ

ตวอยางการดำเนนงานและกจกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ

โดยองคการบรหารสวนตำบล

68

6. วางแผนพฒนาตำบลโดยครอบคลมดานการพฒนาคณภาพชวตผดอยโอกาส คนพการ 7. จดทำขอบญญตองคการบรหารสวนตำบล/เทศบาลวาดวยการสงเสรมและ พฒนาคน พการ ทมาจากความตองการของคนพการ(ผลจากการประชม) และนายอำเภอไดลงนามใหประกาศใช 8. สนบสนนงบประมาณในการพฒนา ฟนฟ และชวยเหลอคนพการ 9. ดำเนนการตามกจกรรมทเกดจากการทำประชาคมหมบาน วางแผนพฒนาตำบล ฯลฯ ตามทกลาวมาแลวขางตน โดยขนอยกบสภาพปญหา ความตองการ และศกยภาพของ อบต. ทสามารถดำเนนงานไดตามขนตอน ยกตวอยาง เชน 9.1 จดใหมอาสาสมคร ผชวยเหลอคนพการ ผนำแตละหมบาน โดยการจดอบรม ใหความร ทกษะ และกำหนดบทบาทในการดำเนนงาน และรายงานให กรรมการทราบทก 3 เดอน 9.2 จดใหมการตรวจสขภาพแกคนพการ และมการคดกรองคนพการ เพอวางแผนรกษา ฟนฟโดยแพทยเฉพาะทาง พรอมรบรองความพการ เพอจดทะเบยนและออกสมดประจำตว 9.3 เชญนกสงคมสงเคราะหใหคำปรกษา/แนะนำ เพอทำความเขาใจแก ผปกครองเดกพการเปนรายบคคล 9.4 จดกลมใหบรการ รกษา ฟนฟ สงตอ เชน 9.4.1 การผาตดแกไขความพการ อาท ปากแหวง เพดานโหว การเหยยด เอนรอยหวาย ของอ มอ-เทาตด เทาปก ลอกตอตาทเปนตอกระจก ตาเข หนำหนวก 9.4.2 วสดอปกรณในการชวยเหลอในชวตประจำวน เชน รถโยก รถเขน ไมคำยน ไมเทาขาว แวนตาชนดหนา ทฝกเดน ไมเทา 3 ขา เครองชวยฟง แขน-ขาเทยม เบรสสน-ยาว เฝอกชนดออน รองเทา เสรมสน และอปกรณตางๆ ทดดแปลงเพอชวยใหคนพการดำรงชวต ไดสะดวกในชวตประจำวน 9.4.3 การศกษา แบงภาคใหการศกษาออกเปน - ศนยการศกษาพเศษประจำจงหวด ทกจงหวด - สงตอโรงเรยนเฉพาะทาง เชน โรงเรยนโสตศกษา โรงเรยนสอน คนตาบอด โรงเรยนศรสงวาลย ในสวนของเดกพการในรายทอย

69

ในเกณฑการศกษา แตไมไดรบการศกษา - สงเขาเรยนรวมในโรงเรยนชมชน เชน ศนยเดกเลกทอยภายใต ภารกจของ อบต. เทศบาล อนบาลในวดตางๆ หรอโรงเรยนสงกด เขตพนทการศกษาฯ ในชมชน ทงระดบประถม มธยม วทยาลย- เทคนค และมหาวทยาลย - รวมกลมคนพการเพอขจดความไมรหนงสอ เนนสงทจำเปนในชวต พนฐานของการอาน เขยน การลงนาม ฯลฯ โดยศนยการศกษา นอกโรงเรยน 9.4.4 การอาชพ - แนะนำใหคนพการทสนใจเรองการประกอบอาชพ เขารบการอบรม จากศนยฝกอาชพคนพการ หลกสตร 1 ป ซงมวชาแขนงตางๆ เชน ชางตดเยบ เสอผา ชางเสรมสวย ชางตดผม ชางถม ชางอเลกทรอนกส ทอยในความดแลของกระทรวงพฒนาสงคม และความมนคงของมนษย - สงเสรมอาชพเปนรายบคคล / กลม - ใหผพการเขารวมกลมประกอบอาชพรวมกบกลมแมบานและ เยาวชนในชมชน 9.4.5 การเขารวมกจกรรมทางสงคม โดยสนบสนนกระตนใหผพการเขารวม กจกรรมในชมชนทกกจกรรมสบสาน และอนรกษวฒนธรรม ประเพณ เทศกาลสำคญๆ เชนเดยวกบคนทวไป จดหารถรบสง อำนวยความ สะดวกเปนสวสดการสำหรบคนพการ 9.5 จดใหมชมรมคนพการ/กลมผปกครองเดกพการ เพอสรางความเขมแขง เปนเครอขาย ไดแลกเปลยนความคดเหน ความตองการและชวยเหลอ เกอกลกนอยางแทจรง 10. การตดตามและรายงานผลตอทประชมคณะกรรมการทก 3 เดอน

70

ตวอยางการจดทำขอบญญตองคการบรหารสวนตำบล

ในการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ

องคการบรหารสวนตำบลควรจดทำขอบญญต เพอใชเปนแนวทางในการบรหารงาน การสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการใหครอบคลมตามสทธทควรไดรบ ซงมผล หลงจากวนทไดประกาศใชของ อบต. โดยมขนตอนดงน 1. จดตงคณะกรรมการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ อยในวาระ คราวละ 2 ป ประกอบดวย - นายกองคการบรหารสวนตำบล เปนประธานกรรมการ - ประธานสภาองคการบรหารสวนตำบล เปนรองประธาน - ผแทนสมาชกสภาองคการบรหารสวนตำบล เปนกรรมการ - ผแทนหนวยงานสาธารณสข เปนกรรมการ - ผแทนหนวยงานทางการศกษา เปนกรรมการ - ผแทนคนพการแตละประเภท เปนกรรมการ - ผแทนหวหนาสวนราชการประจำองคการฯ เปนกรรมการ - ผทรงคณวฒ เปนกรรมการ - ปลดองคการบรหารสวนตำบล เปนคณะกรรมการ และเลขนการ - ตวแทนอาสาสมคร เปนกรรมการ และผชวยเลขานการ 2. มอบหมายใหคณะกรรมการ มอำนาจหนาทดงตอไปน 2.1 กำหนดแผนและนโยบาย โครงการฯ งบประมาณในการดำเนนโครงการ 2.2 ใหความคดเหนตอสภาองคการบรหารสวนตำบลในการประชมสภา 2.3 พจารณาใหการสนบสนน ชวยเหลอ และเสรมสรางศกยภาพของคนพการ ใหดขนทางดานการแพทย การศกษา อาชพ และสงคม อยางเตมศกยภาพ 2.4 จดใหมกองทนสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการ เพอเปนกองทน สำหรบใชจายเกยวกบการคมครองสงเสรมกจกรรมทเกยวของกบคนพการ โดยใหคนพการมสวนรวมออมทรพยคนละ 1 บาท 2.5 ประสานงานกบสวนราชการ องคกรภาคเอกชนทเกยวของเพออำนวย

71

ความสะดวก , สนบสนนกจกรรมการพฒนาและฟนฟคนพการ 2.6 เปดโอกาสและจดใหมสถานทเพอการรวมกลมทำอาชพการออกกำลงกาย การเขารวมกจกรรมทางสงคม และการแสดงความคดเหนตางๆ ใหสอด คลองกบความตองการทแทจรง 3. บทบาทนายกองคการบรหารสวนตำบล มอำนาจในการออกคำสง ขอบงคบ และ ประกาศใชเพอประโยชนสงสดอนเปนแนวทางในการปฏบตกจกรรมดงกลาว 4. ลงนามเหนชอบโดยนายอำเภอ หรอบคลากรทเกยวของ

72

มลนธเพอเดกพการ

ปณธานแหงการชวยเหลอเดกพการชวยให “เดกพการ”สามารถชวยตนเองได

ไดรบการพฒนาเตมตามศกยภาพตระหนกในคณคา ศกดศรแหงความเปนมนษย

ความเปนมา มลนธเพอเดกพการ เปนองคกรพฒนาเอกชนทไมแสวงหากำไร มงเนนการพฒนา และฟนฟสมรรถภาพเดกพการโดยครอบครวเปนหลก กอตงเมอป พ.ศ. 2525 โดยไดรบอนญาตจดทะเบยนเปนมลนธถกตองตามกฎหมาย จากคณะกรรมการวฒนธรรมแหงชาต ตามเลขอนญาตท ต.190/2529 เมอวนท 18 มนาคม 2529 และเลขทะเบยนลำดบท 3326 ของกรงเทพมหานคร ไดรบประกาศจากกระทรวงการคลงใหเปนองคการสถานสาธารณกศลลำดบท 325 เมอวนท 6 พฤศจกายน 2540

วตถประสงค - ใหการชวยเหลอฟนฟเดกพการใหสามารถชวยเหลอตนเองและอยในสงคมอยาง เปนสข - สงเสรมและสนบสนนครอบครวและชมชนใหสามารถฟนฟเดกพการไดดวย ตนเอง และรวมปองกนความพการ - ใหการศกษาแกบคลากรและชมชนเพอชวยแกไขปญหาความพการ และมทศน- คตทถกตองตอเดกพการ - สนบสนนใหมและดำเนนการวจย และรวบรวมขอมลดานความพการ - รวมมอกบองคกรการกศลอนๆ เพอสาธารณประโยชน

73

งานพฒนาและฟนฟเดกสมองพการ - ใหบรการฟนฟและเตรยมความพรอมเดกสมองพการทงทางดานกายภาพบำบด กจกรรมบำบด และประสานสงตอชวยเหลอเดกพการประเภทตางๆ - จดอบรมใหความรแกผปกครองในการเลยงดและฟนฟเดกสมองพการดวยตนเอง - จดกจกรรมพฒนาเดกพการ เชน คายเดกพการ การเรยนรจากการเลน - งานเครอขายครอบครวเดกพการ

งานฟนฟเดกพการโดยชมชน - ดำเนนการชวยเหลอเดกพการทงดานการแพทย การศกษา สงคม และอาชพ ใหคำแนะนำทบาน - เสรมสรางศกยภาพผปกครองและชมชน - จดอบรมใหความรทงผปกครอง เดกพการ และบคลากร - รณรงคปองกนความพการในชมชนงานขอมลและรณรงคเผยแพร - รณรงคเผยแพรผานสอมวลชน ผานการประสานงาน ผานกจกรรม และสอของ มลนธฯ - เผยแพรความร เกยวกบการดแลสขภาพ การปองกนความพการ การฟนฟ สมรรถภาพความพการแกผสนใจและผเกยวของ - ประสานงานภาครฐ-เอกชน เพอรวมผลกดนนโยบาย กฎหมาย เรยกรองสทธ นำเสนอและรวมหาแนวทางการแกไขปญหาดานคนพการ - ผลต บรการสอและขอมลดานความพการ

74

คณะกรรมการอำนวยการ

อ.ศรสวาง พววงศแพทย ประธานกตตมศกดนพ.ประพจน เภตรากาศ ประธานกรรมการคณวรนารถ ดวงอดม รองประธานกรรมการผศ.เนตรนภา ขมทอง เลขาธการ/กรรมการคณสมหญง สนทรวงษ เหรญญก/กรรมการดร.โคทม อารยา กรรมการพญ.สพตรา ศรวนชชากร กรรมการนพ.ยงยทธ วงศภรมยศานต กรรมการคณอดศกด รอดสวรรณ กรรมการคณศกดศลป สงหบรมย กรรมการ

คณะกรรมการดำเนนงาน

คณแกว วฑรยเธยร กรรมการดำเนนงาน คณสมชาย รงศลป กรรมการดำเนนงานคณสมลกษ ลม กรรมการดำเนนงาน

75

ประวตยอผเขยนสมชาย รงศลป

การศกษาสถาบนราชภฎพระนครสถาบนราชภฎธนบร สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร

รบการฝกอบรมนกสงคมสงเคราะหเอเซย สภาสงคมสงเคราะหแหงประเทศญปน

ประสบการณการทำงานมลนธเพอเดกพการHelpAge InternationalHandicap Internationalมลนธชวยเหลอเดกพการอบลราชธาน

งานปจจบนผเชยวชาญดานการสงเสรมและพฒนาคณภาพชวตคนพการศนยพฒนาและฝกอบรมคนพการแหงเอเชยและแปซฟก (APCD)กรรมการดำเนนงาน มลนธเพอเดกพการ

76

สะพานเชอมรกถงเดกพการ ทานสามารถมสวนรวม ‘สรางโอกาสและพฒนาคณคาเดกพการได’ โดย • ยอมรบและใหโอกาสคนพการเขารวมกจกรรมตางๆ

• รวมเปนอาสาสมครใหการชวยเหลอเดกพการ

• รวมบรจาคผานกองทน โครงการตางๆ เชน

- โครงการพอแมอปถมภ เพอใหการชวยเหลอทางดานการแพทย การศกษา สงคมและอาชพ

เกยวกบการผาตดรกษา ฟนฟ สอ-อปกรณการศกษา การฝกอาชพ และคาเดนทาง

เปนตน

- โครงการอปกรณเครองชวยความพการ ใหเดกพการ ใหเดกพการทงในเมองในตางจงหวด

- โครงการกองทนสะพานสายรง เพอจดทำสอสงพมพ ความรดานความพการ

- โครงการสอสสงคม รวมบรจาค เพอจดทำสอตางๆ

- โครงการฟนฟเดกพการโดยชมชน (C.B.R.) จ.นครศรธรรมราช

สามารถบรจาคเขาบญช ‘มลนธเพอเดกพการ’ ไดดงน

ธ.กรงเทพ สาขา ลาดพราว 44 สะสมทรพย 203-0-18163-6

ธ.ธนชาต สาขา ยอย รพ.เปาโลเมโมเรยล โชคชย 4 ออมทรพย 108-2-00622-2

ธ.กสกรไทย สาขา สยามสแควร ออมทรพย 026-2-49994-4

ธ.ไทยพาณชย สาขา สยามสแควร ออมทรพย 038-2-61551-3

ธ.กรงไทย สาขา สยามสแควร ออมทรพย 052-1-16511-3

ธ.ยโอบ สาขา สยามสแควร ออมทรพย 072-2-03208-3

ธ.ออมสน สาขา ยตธรรม เผอเรยก 00-0005-20-017295-1