คมอ

การบรหารจดการขยะมลฝอยชมชนและของเสยอนตราย

เทศบาลต าบลบานแฮด

ป 2562 – 2563

เทศบาลต าบลบานแฮด อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน

ค าน า

ปจจบนหนวยงานราชการตางมงปรบปรงระบบการบรหารจดการ การด าเนนงานรวมทงการใหบรการตาง ๆ

เพอกอใหเกดประโยชนสงสดตอประเทศชาตและประชาชน ซงส านกงานสงเสรมการปกครองทองถนจงหวดขอนแกน ไดก าหนดแนวทางการพฒนาคณภาพการบรหารจดการภาครฐ (PMQA) โดยแบงออกเปน ๗ หมวด หนงในหมวดทส าคญ คอ หมวด ๖ : การจดการกระบวนการ ในเรองนคณะท างาน PMQA ส านกงานสงเสรมการปกครองทองถน ไดคด เลอกกระบวนการทสรางคณคา คอ กระบวนการบรหารจดการขยะมลฝอย มาออกแบบกระบวนการเพอสรางมาตรฐานการทางาน และจดท าเปนคมอการปฏบตงาน เทศบาลต าบลบานแฮด ในฐานะหนวยงานจดท าคมอการปฏบตงานการกระบวนการบรหารจดการขยะมลฝอย ไดรวบรวมขนตอนการปฏบตทไดจากประสบการณการท างานจรงตงแตตนจนจบมาน าเสนอไวในคมอเลมน ตงแต การส ารวจขอมลปรมาณขยะในชมชน การศกษาวเคราะห และวางแผนแผนการจดการขยะมลฝอยดวยการจดใหมแผนปฏบตการจดการขยะมลฝอยระดบองคกรปกครองสวนทองถน การจดท าโครงการ การด าเนนงานโครงการจนแลวเสรจ จนถงการประเมนมาตรฐานคณภาพองคกรปกครองสวนทองถนดานการบรหารจดการขยะมลฝอยดเดน โดยหวงวาผทปฏบตงานดานการบรหารจดการขยะมลฝอยในชมชน ตลอดจนผเกยวของจะน าความรและเทคนควธการปฏบตงานตาง ๆ ไปประยกตใชใหเหมาะสมและเปนมาตรฐานเดยวกน

เทศบาลต าบลบานแฮด ตลาคม 25๖1

สวนท 1

บทน า

1.1 หลกการและเหตผล

คณะรกษาความสงบแหงชาต (คสช.) ไดเหนชอบ Roadmap การจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย และแผนปฏบตการแกไขปญหาในพนทตองเรงแกไขปญหาก าจดขยะมลฝอยไมถกตองและตกคางสะสม เมอวนท 7 สงหาคม 2559 และไดสงการใหด าเนนการแกไขปญหาขยะมลฝอย ทงในกรงเทพมหานคร สวนกลาง สวนภมภาค และทองถน ในทกมต โดยมแนวทางปฏบต 4 ขนตอน คอ 1) ก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานท ก าจดขยะมลฝอยในพนทวกฤต (ขยะมลฝอยเกา) 2)สรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) เนนการลดและการคดแยกขยะมลฝอยตงแตคนทางการจดการขยะมลฝอยแบบศนยรวม ก าจดโดยเทคโนโลยแบบผสมผสานเนนการแปรรปเปนพลงงานหรอท าใหเกดประโยชนสงสด 3)วางระเบยบ มาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย 4)สรางวนยของคนในชาตมงสการจดการทยงยน เนนใหความรประชาชน และบงคบใชกฎหมายและคณะรฐมนตรในคราวประชม เมอวนท 3 พฤษภาคม 2559 ลงมตเหนดวยกบแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยของประเทศ (พ.ศ.2559-2564) ตามทกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม(ทส.) เสนอ และใหกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมกบกระทรวงมหาดไทยจดท าแผนแมบทการบรหารจดการขยะมลฝอยระยะสน (พ.ศ.๒๕๕๙-๒๕๖๐) ประกอบกบนายกรฐมนตร (พลเอกประยทธ จนทรโอชา) ไดกลาวในรายการคนความสขใหคนในชาต ซงเผยแพรออกอากาศเมอวนศกรท 27 กรกฎาคม 2559 เกยวกบการบรหารจดการขยะมลฝอยอยางเปนรปธรรม และไดรบมอบหมายใหกระทรวงมหาดไทยบรณาการรวมกบกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในการจดท าแผนปฏบตการ “ประเทศไทยไรขยะ” ตามแนวทาง “ประชารฐ” ระยะ 1ป โดยใชหลกการ 3Rs คอ การใชนอย ใชซ า น ากลบมาใชใหมโดยมเปาหมายเพอลดปรมาณการเกดขยะมลฝอยในภาพรวมของประเทศลดลงรอยละ 5 จากอตราการเกดขยะมลฝอย ทงน กระทรวงมหาดไทยไดจดท าแนวทางปฏบตงานดานการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน “จงหวดสะอาด” ซงมหลกการส าคญดานการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน “จงหวดสะอาด” ในระดบจงหวด อ าเภอ และองคกรปกครองสวนทองถน เพอด าเนนการตามมาตรการทก าหนดใหเกดผลตามเปาหมายอยางเปนรปธรรม

เพอใหการขบเคลอน Roadmap การจดการขยะมลฝอยเปนไปอยางมประสทธภาพตามแนวทาง “ประชารฐ” ระยะ 1 ป โดยใชหลกการ 3Rs คอการใชนอย ใชซ า น ากลบมาใชใหม เทศบาลต าบลบานแฮด จงไดจดท าแผนปฏบตการการจดการขยะมลฝอยชมชนและของเสยอนตรายเทศบาลต าบลบานแฮด พ.ศ. 2559-2560 ขน โดยใหความส าคญในการสรางการมสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยตงแตตนทางเพอปรมาณขยะมลฝอย ทเกดขน และผลกดนใหองคการบรหารสวนต าบลหวยมวงบรหารจดการขยะมลฝอยใหมประสทธภาพและถกตองตามหลกวชาการ

1.2 วตถประสงค

1) เพอสงเสรมและสนบสนนใหเทศบาลต าบลบานแฮด มการบรหารจดการขยะมลฝอยใหมประสทธภาพและถกตองตามหลกวชาการ ตามอ านาจหนาท ทตองท า

2) เพอสงเสรมและสนบสนนใหเทศบาลต าบลบานแฮด เขามามสวนรวมในการจดการขยะมลฝอยตงแตตนทาง

3) เพอเปนกรอบแนวทางใหเทศบาลต าบลบานแฮด และหนวยงานทเกยวของน าไปบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายใหเปนไปอยางมประสทธภาพ สามารถลดปรมาณการเกดขยะมลฝอยในภาพรวมของเทศบาลต าบลบานแฮด ลดลงรอยละ 5 จากอตราการเกดขยะมลฝอย

1.3 เปาหมาย

เทศบาลต าบลบานแฮด มการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอตรายอยางมประสทธภาพและถกหลกวชาการ สามารถลดปรมาณการเกดขยะมลฝอยในภาพรวมของอ าเภอลดลงรอยละ 5 จากอตราการเกดขยะมลฝอย โดยมเปาหมายการด าเนนการ ดงน

1.3.1 ปรมาณขยะมลฝอยชมชนทเขาสระบบการก าจดทปลายทางลดลงรอยละ 5 เมอเปรยบเทยบกบปรมาณขยะมลฝอยในป ๒๕๕๙

1) รอยละ 100 ของสวนราชการ สถานศกษา ศาสนสถาน ภาคเอกชน และสถานประกอบการ จดกจกรรมการลดและการคดแยกขยะมลฝอยหรอการน าขยะมลฝอยไปใชประโยชน

2) รอยละ 40 ของหมบาน/ชมชน ในพนทสามารถเปนตนแบบการลดและคดแยกขยะมลฝอย

3) รอยละ 100 ของหมบาน/ชมชน มการจดตง “จดรวบรวมขยะอนตรายในชมชน”

4) กากอตสาหกรรมทเปนอนตราย รอยละ 70 และขยะมลฝอยตดเชอ รอยละ 85 ไดรบการก าจดอยางถกตอง ตามหลกวชาการ

1.3.2 จดประชมมอบนโยบายดานการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน “จงหวดสะอาด” เพอขยายผลสการปฏบตในเทศบาลต าบลบานแฮด และหมบาน/ชมชน

1.3.3 จดท าแผนปฏบตการในระดบอ าเภอเพอก าหนดเปาหมายการด าเนนงานใหชดเจนและมผลสมฤทธ ภายใน 1 ป และรายงานผลการใหกระทรวงมหาดไทยทราบทกเดอน ตามแบบรายงานทก าหนด

1.3.4 ใหองคกรปกครองสวนทองจดท าบนทกขอตกลงรวมกน (MOU) กบหนวยงานทเกยวของ เพอขบเคลอนนโยบายการบรหารจดการขยะมลฝอยใหบงเกดผลเปนรปธรรม

1.4 กรอบแนวคด

1.4.1 แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559) มกรอบแนวคดการพฒนาภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง และขบเคลอนใหเกดผลในทางปฏบตทชดเจนในทกภาคสวน ทกระดบ ยดแนวคดการพฒนาแบบบรณาการเปนองครวม ทมคนเปนศนยกลางพฒนา มการเชอมโยงทกมต ของการพฒนาอยางบรณาการ ทง มตตวตน สงคม เศรษฐกจ สงแวดลอม และการเมอง เพอสรางภมคมกนใหพรอมเผชญการเปลยนแปลงทเกดขน เพอใหการพฒนาประเทศสความความสมดลและยงยนโดยน าทนของประเทศทมศกยภาพมาใชประโยชนอยางบรณาการและเกอกลกน พรอมทงเสรมสรางใหแขงแกรงเพอเปนรากฐานการพฒนาประเทศทส าคญ ในสวนของการเสรมสราง ทนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ใหความส าคญในการสรางความมนคง ดานอาหาร การบรหารจดการทรพยากรทางธรรมชาตและสงแวดลอมทเปนรากฐานการผลตภาคเกษตร มงสการเปนเศรษฐกจและสงคมคารบอนต าและเปนมตรกบสงแวดลอม การเตรยมความพรอมรองรบการเปลยนแปลงทางภมอากาศและภยพบตทางธรรมชาต รวมทงการสรางภมคมกนดานการคาจากเงอนไขดานสงแวดลอมควบคไปกบการเพมบทบาทไทยในเวทประชาคมโลก ทงนภายใตการขบเคลอนและแปลงแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 ไปสการปฏบตในระดบตางๆทสอดคลองกบสภาพสงคม และการกระจาย การพฒนาลงสพนท โดยยดหลกการพฒนาพนทภารกจ และการมสวนรวม(Area-Function-Participation) ในจงหวดในพนทด าเนนการขบเคลอนการพฒนาจากระดบชมชนสระดบประเทศและประเทศสชมชน ใชกลไกและเครองมอการพฒนาภาครฐ ภาคเอกชน ภาคธรกจเอกชน และสอมวลชน อยางบรณาการใหการขบเคลอนเกดประสทธภาพดวยกระบวนการสรางเครอขายคลสเตอรทตอบสนองตอการแกไขปญหาและการพฒนาศกยภาพของพนท

1.4.2 แผนจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ.2555-2559 แผนการจดการคณภาพสงแวดลอม พ.ศ. 2555-2559 เปนแผนระยะกลางทมความสอดคลองกบทศทางของแผนพฒนาเศรษฐกจสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559) โดยยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง ในการสรางสมดลระหวางการอนรกษและการใช

ประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เพอสงผลใหเกดการพฒนาทยงยนตอการพฒนาในหลายมตดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม โดยตองพจารณาบรบทการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรอบดาน โดยเฉพาะบรบทของการเปลยนแปลงทเกดขนจากแรงกดดนของกระแสแนวคดและสถานการณตางๆทงภายในและภายนอกประเทศ รวมถงใหความส าคญตอบทบาทหนาทเขมแขงของภาคเอกชน สทธชมชนและสงเสรมการกระจายอ านาจและหนาทรบผดชอบตามแนวทางของรฐธรรมนญแหงราชอานาจกรไทย พ.ศ.2560

1.4.3 แผนจดการมลพษ พ.ศ.2555-2559 แผนจดการคณภาพสงแวดลอมภาคใต พ.ศ.2555-2559 มความเชอมโยงและสอดคลองกบแผนจดการมลพษ พ.ศ.2555-2559 ซงเปนแผนทก าหนดกรอบและทศทางในการจดการมลพษของประเทศไทยในระยะเวลา 5 ป (พ.ศ.2555-2559) ททนตอสถานการณเพอใหมการปองกนและแกไขปญหามลพษอยางมประสทธภาพ ตลอดจนสอดคลองกบการเปลยนแปลงของกระแสโลก โดยมกรอบแนวคดของแผน ดงน

1) ลดและควบคมการระบายมลพษอนเนองมาจากชมชน เกษตรกรรม อตสาหกรรม ยานพาหนะและการคมนาคมขนสง โดยใหมการจดการมลพษตงแตตนทาง จนถงปลายทาง และใหทกภาคสวนรวมในการด าเนนการจดการสงแวดลอมใหเปนไปตามมาตรฐานหรอเกณฑทก าหนด รวมทงด าเนนการเปดเผยและเขาถงขอมลแหลงก าเนดมลพษและผลกระทบทเกดขน

2) จดการมลพษในระบบพนทตามล าดบความส าคญของปญหา

3) สนบสนนองคกรปกครองสวนทองถนในการด าเนนงานจดการน าเสย ขยะมลฝอย มลฝอยตดเชอและของเสยอนตรายชมชน สงเสรมและสนบสนนใหผประกอบการมการจดการขยะอนตรายและสารอนตรายอยางเปนระบบและมประสทธภาพ

4) ประยกตใชหลกการผกอมลพษเปนผรบผดชอบคาใชจาย (polluter pays principle : ppp) การสนบสนนการผลตและการบรการ รวมทงการเปลยนแปลงพฤตกรรมการบรโภคของประชาชนทเปนมตรกบสงแวดลอม

5) พฒนาระบบการบรหารจดการมลพษใหเปนเอกภาพ ทงทางดานกฎหมาย กฎระเบยบแผน และแนวทางการโดยประสานความรวมมอในการจดการมลพษทงภาครฐ ภาคเอกชน ผประกอบการ และประชาชน

6) สงเสรมใหภาคประชาชนและผมสวนรวมในการแกไขปญหาโดยรณรงคประชาสมพนธใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม และเขารวมด าเนนงานในการปองกนและแกไขปญหามลพษ

1.5 นยามและความหมาย

มลฝอย หมายความวา เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา เศษวตถถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว หรอซากสตว รวมตลอดถงสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตวหรอทอน (พระราชบญญตการสาธารณสข,2534)

ขยะมลฝอย (solid waste) คอ เศษกระดาษ เศษผา เศษอาหาร เศษสนคา เศษวตถถงพลาสตก ภาชนะทใสอาหาร เถา มลสตว ซากสตว หรอสงอนใดทเกบกวาดจากถนน ตลาด ทเลยงสตว หรอทอนๆ และหมายความรวมถงมลฝอยตดเชอมลฝอยทเปนพษ หรออนตรายจากชมชนหรอครวเรอนยกเวนวสดทไมใชแลวของโรงงานซงมลกษณะและคณสมบตทก าหนดไวตามกฎหมายวาดวยโรงงาน (กรมควบคมมลพษ, 2548)

ขยะยอยสลาย (compostable waste) หรอมลฝอยยอยสลาย คอ ขยะทเนาเสยและยอยสลายไดเรว สามารถน ามาหมกปยได เชน เศษผก เปลอกผลไม เศษอาหาร ใบไม เศษเนอสตว เปนตน แตจะไมรวมถงซากสตวหรอเศษของพช ผก ผลไม หรอสตวทเกดจากการทดลองในหองปฏบตการ โดยขยะทยอยสลายนเปนขยะทพบมากทสด คอพบมากถง 64% ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะ (กรมควบคมมลพษ, 2548)

ขยะรไซเคล (Recyclable waste) หรอมลฝอยทยงใชได คอ ของเสยบรรจภณฑหรอวสดเหลอใช ซงสามารถน ากลบมาใชใหมได เชน แกว กระดาษ เศษพลาสตก กลองเครองดมแบบ UHT กระปองเครองดม เศษโลหะ อะลมเนยม ยางรถยนต เปนตน ส าหรบขยะรไซเคลน เปนขยะทพบมากเปนอนดบสองในกองขยะ กลาวคอ พบประมาณ 30% ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะ (กรมควบคมมลพษ , 2548)

ขยะอนตราย (Hazardous waste) หรอมลฝอยอนตราย คอขยะทมองคประกอบหรอปนเปอนวตถอนตรายชนดตางๆ ซงไดแก วตถระเบด วตถไวไฟ วตถออกซไดซ วตถมพษ วตถทท าใหเกดโรค วตถกรรมมนตรงส วตถทท าใหเกดการเปลยนแปลงทางพนธกรรม วตถกดกรอน วตถทกอใหเกดการระคายเคอง วตถอยางอนไมวาจะเปนเคมภณฑหรอสงอนใดทอาจเกดอนตรายแกบคคล สตว พช ทรพยสน หรอสงแวดลอม เชน ถานไฟฉาย หลอดฟลออเรสเซนต แบตเตอรโทรศพทเคลอนทภาชนะบรรจสารก าจดศตรพช กระปองสเปรยบรรจสหรอสารเคม เปนตน ขยะอนตรายนเปนขยะทมกจะพบไดนอยทสด กลาวคอ พบประมาณเพยง 3% ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะ

(กรมควบคมมลพษ, 2548) ขยะทวไป (General waste) มลฝอยทวไป คอ ขยะประเภทอนนอกเหนอจากขยะประเภทยอยสลาย ขยะรไซเคล และขยะอนตราย มลกษณะทยอยสลายยากและไมคมคาส าหรบการน ากลบมาใชประโยชนใหม เชน หอพลาสตกใสขนม ถงพลาสตกบรรจผงซกฟอก พลาสตกหอลกอม ซองบะหมกงส าเรจรป ถงพลาสตกเปอนเศษอาหาร โฟมเปอนอาหาร ฟอลยเปอนอาหาร เปนตน ส าหรบขยะทวไปน เปนขยะทมปรมาณใกลเคยงกบขยะอนตราย กลาวคอ จะพบปรมาณ 3% ของปรมาณขยะทงหมดในกองขยะ (กรมควบคมมลพษ, 2548)

ขยะมลฝอยตดเชอ หมายความวา มลฝอยทมเชอโรคปะปนอยในปรมาณหรอความเขมขนซงถามการสมผสหรอใกลชดกบมลฝอยเหลานนแลว สามารถท าใหเกดโรคไดกรณมลฝอยดงตอไปน ทเกดขนหรอใชในกระบวนการตรวจวนจฉยทางการแพทยและการรกษาพยาบาล การใหภมคมกนโรคและการทดลองเกยวกบโรคและการตรวจชนสตรศพหรอซากสตว รวมทงในการศกษาวจยเรองดงกลาวใหถอวา เปนมลฝอยตดเชอ (กฎกระทรวงสาธารณสขวาดวยการก าจดมลฝอยตดเชอ, 2548)

1) ซากหรอชนสวนของมนษยหรอสตวทเปนผลมาจากการผาตด การตรวจชนสตรศพหรอซากสตว และการใชสตวทดลอง

2) วสดของมคม เชน เขม ใบมด กระบอกฉดยา หลอดแกว ภาชนะทท าดวยแกวสไลด และกระจกปดสไลด

3) วสดซงสมผสหรอสงสยวาจะสมผสกบเลอด สวนประกอบของเลอด ผลตภณฑทไดจากเลอดสารคดหลง จากรางกายมนษยหรอสตว หรอวคซนทท าจากเชอโรคทมชวต เชน ส าล ผากอซ ผาตางๆ และทอยาง

4) มลฝอยทกชนดทมาจากหองรกษาผปวยตดเชอรายแรง

สวนท 2

สภาพทวไปและขอมลพนฐานของเทศบาลต าบลบานแฮด

สวนท ๒ บรบทของพนท ๒.๑ ประวตความเปนมาของชมชน จากค าบอกเลาผสงอายวาแตกอนพนทแหงนเปนปาดงดบ มสตวปานานาชนดจ านวนมาก ผมากอตงหมบานคนแรกชอ "พอขนภรมย" ไดบกเบกเพอปลกบานอยอาศยใกลหนองน า อยมาวนหนงซงเปนวนเพญขน 15 ค า มสตวจ าพวก "แฮด" หรอ "แรด" ลงมากนน าทหนองแหงน ซงแปลกมากเพราะไมมสตวชนดอนๆ ลงมากนน าทหนองน าแหงนเลย ผกอตงหมบานจงขนานนามวา ซ าแฮด1 บานแฮด หมบานเดม เรยก “บานแรด” แตเปลยนเปน “บาน ๑ ซ าแฮด หมายถง สถานทมลกษณะของบงหรอแองน า รอบๆ จะปกคลมดวยปาจนรกทบ สตวโดยเฉพาะแรดจะมาดมน า และมานอนแชน า

แฮด” เนองจากมาจากภาษาอสาน มการออกเสยงตว “ร” แทนตว “ฮ” ต าบลบานแฮดเดม ชอต าบลบานเปาขนกบอ าเภอบานไผ จงหวดขอนแกน ซงครอบคลมพนท ของ ต าบลโคกส าราญ ต าบลหนองแซง และต าบลโนนสมบรณ โดยมทาวนลเปนก านนต าบลบานเปาคนแรก ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๒๓ ไดแบงการปกครองโดยจดตงเปน ต าบลโคกส าราญ จงถกแบงออกไปเปนต าบลโคกส าราญ ๑๖ หมบาน ใน ป พ.ศ.๒๕๒๕ ในสมยท นายจนโท ศรบดดา เปนก านนซงเปนคนบานแฮด จงไดขออนมตการเปลยนชอจากต าบลบานเปา เปนต าบลบานแฮด เพอใหสอดคลอง กบสถานทตงของต าบลคอบานแฮด ตอมา พ.ศ.๒๕๒๘ ต าบลบานบานแฮด ไดแบงแยกการปกครองออกไปเปนต าบลหนองแซง และในป พ.ศ. ๒๕๒๙ ไดแบงการปกครองอกครงเปน ต าบลโนนสมบรณ จงท าให ต าบลบานแฮด เหลอเพยง ๑๑ หมบาน มพนท ๒๕.๒๓ ตารางกโลเมตร หรอประมาณ ๙,๘๕๕ ไร ในป พ.ศ. ๒๕๓๕ ในสมยท นายสมศกด ศรตระกล เปนนายอ าเภอบานไผ ไดรวมกบ นายสมคด ศรบดดา ก านนต าบลบานแฮด ในขณะนนไดรายงานเสนอเรองขออนมตจดตงสขาภบาลบานแฮด จงไดมประกาศกระทรวงมหาดไทย จดตงสขาภบาลบานแฮดขนเมอ วนท ๓ สงหาคม พ.ศ. ๒๕๓๕ มอาณาเขต พนท ๘.๕๑ ตาราง กโลเมตร หรอ ประมาณ ๕,๓๑๘ ไร ครอบคลม พนท ต าบลบานแฮด เพยง ๘ หมบาน คอบานแฮด หม ๑ บานแฮด หม ท ๒ บานหนองโงง หมท ๓ บานหนองไฮ หมท ๔ บานขามเปยหมท ๕ บานโนนกลวยหอม หมท ๖ บานขามเปย หมท ๙ และบานหนองโงง หมท ๑๐ แตไมรวมถง บานโนนสวรรค หมท ๗ บานวงหวาหมท ๘ และบานวงหวาหมท ๑๑ เขาไวดวย ท าใหพนทสขาภบาล บานแฮดครอบคลมพนท ๘ หมบาน สวนอก ๓ หมบาน ไดแก บานโนนสวรรค หมท ๗ บานวงหวา หม ๘และบานวงหวา หมท ๑๑ อยนอกเขตสขาภบาลบานแฮด ตงแตบดนนเปนตนมา การบรหารงานสขาภบาลบานแฮดและในยคเรมตนเมอ ป พ.ศ. ๒๕๓๖ โดยม นายสมศกด ศรตระกล นายอ าเภอบานไผ เปน ประธานกรรมการ การบรหารงานเปนการกระท าในลกษณะของการตอบสนองตอนโยบายของกระทรวงมหาดไทยเปนหลก มไดมงตอการตอบสนองความตองการของประชาชน แล ะมไดเปดโอกาสใหประชาชนเขามามสวนรวมในการบรหารงาน ตอมาในป พ.ศ. ๒๕๓๘ นายสมคด ศรบดดา ก านนต าบลบานแฮด ในขณะน (ปจจบนด ารงต าแหนง สมาชกสภาต าบลบานแฮด) รวมกบ ก านน ต าบลโคกส าราญ ต าบลหนองแซงและต าบลโนนสมบรณ พรอมดวยผใหญบาน เขต ปกครองของทง ๔ ต าบลไดเสนอเรองตอกระทรวงมหาดไทย เพอแบงแยกการปกครองออกจาก อ าเภอบานไผ โดยจดตงเปน กงอ าเภอบานแฮดขนนน เมอ วนท ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๓๘ มเขตการปกครอง ๔ ต าบล ไดแก ๑. ต าบลบานแฮด ๑๑ หมบาน ๒. ต าบลโคกส าราญ ๑๖ หมบาน ๓. ต าบลหนองแซง ๗ หมบาน ๔. ต าบลโนนสมบรณ ๑๒ หมบาน โดยม นายชชวาล ศรพนธ เปนปลดอ าเภอผเปนหวหนาประจ ากงอ าเภอคนแรก และตอมาไดยกฐานะจากกงอ าเภอบานแฮด เปนอ าเภอบานแฮด เมอป พ.ศ. ๒๕๕๐ ในป พ.ศ. ๒๕๓๙ ไดมการจดตงองคการบรการสวนต าบลบานแฮดขน ตามพระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. ๒๕๓๗ มอาณาเขตครอบคลมพนทนอกเขตสขาภบาลบานแฮด โดยครอบคลม ๓ หมบานคอบานโนนสวรรค หมท ๗ บานวงหวาหมท ๘ และบานวงหวาหมท ๑๑ มพนท ๑๖.๗๒ ตารางกโลเมตรหรอ ประมาณ ๑๗,๑๖๙ ไร ลอมรอบเขตพนทของสขาภบาลบานแฮดและตอมาไดยกฐานะขนเปนเทศบาลต าบลวงสวรรค เมอ วนท ๑๕ กรกฏาคม พ.ศ. ๒๕๕๑ ในป พ.ศ. ๒๕๔๒ สขาภบาลบานแฮดไดเปลยนแปลงฐานะเปนเทศบาลต าบลบานแฮด ตามเทศบญญตเปลยนแปลงฐานะ สขาภบาลเปนเทศบาล พ.ศ. ๒๕๔๒ เมอวนท ๒๕ พฤษาคม ๒๕๔๒ ประกอบดวย ๘ หมบาน มประชากรทงหมด ๕,926 คน เปนชาย ๒,๙5๗ คน และหญง ๒,๙6๙ คน จ านวน ๑,๓66 ครวเรอน (ทมา: ขอมลต าบล TCNAP, ธนวาคม ๒๕๕๘) จากการทตองยกฐานะจากสขาภบาลบานแฮดมาเปนเขตเทศบาลต าบลบานแฮดโดยไมสามารถขยายเขตพนทเดม ไดประกอบกบการขยายตวของหมบานชมชนทกอสรางบานเรอนขยายออกไปท าใหบางหมบานมทงสวนททงอยในเขตของเทศบาลต าบลบานแฮด และสวนทขยายออกไปในเขตเทศบาลต าบลวงสวรรค เชน บานแฮด หมท ๑ บานแฮด หมท ๒ บานหนองโงง หมท ๓ และบานขามเปยหมท ๙ แตดวยการประสานงานและสมพนธภาพทด ตอกนระหวางผบรหารสมาชกสภาเทศบาล ผน า ชมชน ของทง ๒ เทศบาลจงมได กอใหเกดปญหาอปสรรคในการ บรการงานแตประการใด

๒.๒ ลกษณะภมประเทศ สภาพพนทโดยทวไปเปนทราบสงมสภาพกายภาพเปนทเนนสลบทราบ และมแมน าชไหลผานบางสวน ดานทศตะวนออกของถนนมตรภาพเปนทราบสง ประมาณรอยละ ๓๐ ของพนทและมพนทลาดเอยงไปทางทศตะวนตก ดานทศตะวนตกของถนนมตรภาพเปนทราบลม ประมาณรอยละ ๗๐ ของพนท ๒.๒.๑ พนทการปกครอง เทศบาลต าบลบานแฮด อ าเภอบานแฮด จงหวดขอแกน มเขตรบผดชอบทงหมด 8 หมบาน มประชากรทงหมด จ านวน 5,926 คน ชาย จ านวน 2,957 คน คดเปนรอยละ 49.90 หญง จ านวน 2,969 คดเปนรอยละ 50.10 มจ านวนหลงคาเรอนทงหมด จ านวน 1,366 หมบานทมจ านวนประชากรมากทสดคอ บานแฮด หม ท 2 จ านวน 368 หลงคาเรอน ประชากร จ านวน 1,549 คน รองลงมาคอ บานขามเปย หมท 5 จ านวน 235 หลงคาเรอนประชากร จ านวน 1,092 คน อนดบทสามคอ บานหนองไฮ หมท 4 จ านวน 190 หลงคาเรอน ประชากรจ านวน 899 คน และนอยทสดคอ บานหนองโงง หมท 10 จ านวน 64 หลงคาเรอน ประชากร จ านวน 285 คน ในแตละหมบาน มผน าทองถน ผใหญบาน ผชวยผใหญบาน และมผน าชมชน ทเปนผดแลความเรยบรอยของหมบาน เปนผน าชาวบานในการท ากจกรรมตางๆ เชน กจกรรมวนลอยกระทง กจกรรมงานปใหม กจกรรมท าความสะอาดหมบาน

๒.2.2 อาณาเขตการตดตอ อาณาเขตเทศบาลต าบลบานแฮด มอาณาเขตตดตอกบองคกรปกครองสวนทองถน (อปท.) ตางๆ ดงน

๑) ทศเหนอ ตดกบต าบลโนนสมบรณ อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน โดยมโรงพยาบาลสรนธร จงหวดขอนแกนเปนภาคเครอขายในการด าเนนงานดานสขภาพ รวมกบศนยบรการสาธารณสข เทศบาลต าบลบานแฮด

๒) ทศใต ต าบลโคกส าราญ อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน มการใชประโยชนจากหนองใหญและกดกวางตอการท าการเกษตร,แหลงอาหารของชมชนและใชอปโภคบรโภค

๓) ทศตะวนออก ตดกบต าบลหนองแซง อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกนโดยมการใชประโยชนจากล าหวยหนองเออตอการท าการเกษตรและใชอปโภคบรโภค

๔) ทศตะวนตก ตดกบต าบลโคกส าราญ อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน ดานทศตะวนตกของถนนมตรภาพเปนทราบลม ประมาณ รอยละ ๗๐ ของพนทมล าน าส าคญไหลผานพนท ๑ สาย คอ ล าหวยหนองโงง ยาวประมาณ ๙ กโลเมตร

๒.2.3 แผนทต าบล

๒.๒.๔. แหลงประโยชนในพนท ๑. ทรพยากรธรรมชาต ประกอบดวย แหลงน าธรรมชาตทเปนหนองน า/สระน า/ล าหวย จ านวน 8

แหง แหลงน าทสรางขนเอง ไดแก บอโยก บอบาดาล ระบบน าประปา และฝายกกน า แหลงน าสาธารณะ จ านวน ๘ แหง ไดแก หนองวงแคน หม ๑๐ ฝายน าลนหม ๔,๑๐ สระหนองหวา หม ๓ ล าหวยโสกผกสาบ หม ๓ สระปโสกดนแดง หม ๓ สระน าหนองแสง หม 5 หนองกดแคนหม ๒ เพอใชประโยชนในการอปโภคบรโภค และการเกษตรนอกจากนนใชหมบาน นอกจากแหลงน าชมชนยงมปาชมชน หมท 1 ทคนในชมชนใชประโยชนรวมกน ในการตอเตมทอยอาศย ตลอดจนการใชประโยชนจากทดนมพนทในการดแลรบผดชอบรวมทงหมด 715 ไร 94 งาน จ านวน 799 รายโดยมการใชประโยชนจากทดนดงน ท านา ท าไร ท าสวน เลยงสตว เปนตน 2. แหลงประโยชนในพนท ทงทเกดขนเองตามธรรมชาต และทชมชน หนวยงานสรางขนเพอใหประชาชนในชมชน และประชาชนภายนอกไดเขามาอาศย และใชประโยชนรวมกน ประกอบดวย สถานศกษา ม 7 แหง ไดแก โรงเรยนขยายโอกาส ๑ แหง โรงเรยนประถมศกษา ๓ แหง ศนยพฒนาเดกเลก ๑ แหง ส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย ๑ แหง เพอใหการศกษาแกเดกและเยาวชน และคนในชมชน ศาสนสถานในพนท มจ านวนทงสน ๕ แหง ประกอบดวย หนวยงานราชการ และสถาบนการเงน มจ านวน ๖ แหง ไดแก ส านกงานการไฟฟา สาขาบานแฮดหมท 1 สถานต ารวจภธรบานแฮด หมท 1 โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบานขามเปย หมท 9 ศนยบรการสาธารณสขเทศบาลต าบลบานแฮด หมท 2 ส านกงานเทศบาลต าบลบานแฮด หมท 2 ธนาคารเพอการเกษตรและสหกรณการเกษตร สาขาบานแฮด หมท 1 เปนแหลงเงนทนหมนเวยน ฝาก ถอนเงน แหลงสาธารณประโยชน จ านวน ๒๑ แหง ประกอบดวย ดอนปตา หมท 10 ศาลเจาพอบานแฮด หมท 1 ศาลากลางบานหมท 2 ดอนปตาโสกดนแดง หมท 3 ศาลากลางบานหมท 3, 4,5,6,9 ดอนปตา หมท 4 ศาลปไข หมท 2 ศาลเจาพอขนทงพญาแรด หมท 2 ๒.3 สภาพการเมองการปกครอง

1.3.1 ภาพรวมของเทศบาลต าบลบานแฮด ดานการเมองการปกครอง หลกการบรหารงานของเทศบาลต าบลบานแฮด ไดมงเนนการสรางการมสวนรวมของภาครฐทองท/ทองถนและประชาชนยดหลกการบรหารจดการทเปนระบบเปดเผยโปรงใสสามารถตรวจสอบไดทงโดยภาครฐและภาคเอกชนโดยยดหลกการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาลการสรางการมสวนรวมจากทกฝายน าใชเครองมอในการจดการตนเองจากฐานรากอยางแทจรงมการจดเวทประชาคมใหเปนเวทเพอรบฟงปญหาและความตองการของประชาชนทงในระดบหมบานและระดบต าบลการหารอนอกรอบกบผเกยวของการจดตงคณะกรรมการชดตางๆทมผแทนจากทกฝายการด าเนนการในรปแบบเทศบาลสญจรเปนประจ าทกปการบรหารจดการของเทศบาลบานแฮดแสดงใหเหนถงการพฒนางานดานตางๆ ทเปนการตอบสนองปญหาและความตองการของทองถนเปนการสรางชมชนใหเกดความเขมแขงเกดความรกสามคคทงในการด าเนนงานภายใตการท างานรวมกนกบ 4 องคกรหลกทส าคญไดแกองคกรทองถน (ผบรหารและบคลากรของเทศบาลต าบลบานแฮด) องคกรทองท(ผใหญบาน), องคกรภาคประชาชน (แกนน า/กลม) และหนวยงานภาครฐทงในและนอกพนทรวมกนในการพฒนาคณภาพชวตของประชาชนใหดขนใหทกภาคสวนเขามาทมเทพลงสมองสตปญญาชวยพลกฟนสรางความหวงและแกปญหาชมชนใหเปนรปธรรมโดยการน าใชทนและศกยภาพของชมชนใหเตมก าลงโดยเชอวาปญหาของชมชนสามารถแกไขไดดวยการใหโอกาสและการเสรมศกยภาพของคนในชมชนใหมสวนรวมในการแกไขปญหา จะท าใหประชาชนสามารถชวยเหลอตนเองไดพรอมๆกบสามารถทจะเปนแหลงเรยนรถายทอดประสบการณการแกไขปญหาและจากการสงเสรมการมสวนรวมในระบบดงกลาวท าใหเทศบาลต าบลบานแฮด ไดรบรางวลจากสถาบนพระปกเกลา“ดานความโปรงใสและสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน” 4 ปซอนไดแกป พ.ศ. 2553 และป พ.ศ.2554 ไดรบใบประกาศเกยรตคณป พ.ศ.2555 ไดรบโลรางวลแหงความเปนเลศดานความโปรงใสและสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนและในป พ .ศ.2557 ไดรบใบประกาศเกยรตคณในดานเกยวกบสถาบนพระปกเกลาอกครงหนงนนยอมเปนสงทแสดงใหเหนวาจดเดนจากการท างานรวมกนของภาคเครอขายทของเทศบาลทองทสวนราชการและประชาชนไดมสวนรวมอยางแทจรงตงแตการ

รวมคดรวมท ารวมปรบปรงและรวมรบผลประโยชนเพอพฒนาชมชนใหนาอยทงทางดานรางกายจตใจสงคมและสงแวดลอม เพอยกระดบความเปนอยของประชาชนใหดขนมงใหเกดความเปนธรรมทกกลมจงเกดการมสวนรวมและสามารถประสานความรวมมอกบภาคเครอขายอยางเปนระบบดวยการมงพฒนาอยางเปนองครวมโดยยดประชากรเปนศนยกลางและอาศยความเขมแขงของชมชนเปนรากฐานการพฒนา จดเดนของการบรหารงานในพนทต าบลบานแฮด คอ นโยบายบรหารงานไดชดเจน การสงเสรมกระบวนการมสวนรวมกบภาคประชาชนมาอยางตอเนอง โดยการขบเคลอนนโยบายดานความโปรงใสและสงเสรมการมสวนรวมของภาคประชาชน ดวยการสรางและกระตนจตส านกภายในเขตต าบลใหเกดความรบผดชอบวาการพฒนาทองถนรวมกน จนเกดกระแสการมสวนรวมการพฒนากอใหจตใจอาสาเขารวมเปนอาสาสมครดผสงอาย อาสาสมครผแลผพการ และอาสาสมครกชพฉกเฉน (1) การมสวนรวมในกจกรรมของชมชน สมาชกในครวเรอนมสวนรวมในกจกรรมของชมชน ของประชากรต าบลบานแฮด อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน รวมทงหมด จ านวน 1,329 ครวเรอน คดเปนรอยละ 97.29 ของจ านวนครวเรอนทงหมด โดยมกจกรรมของชมชนทใหการมสวนรวมมากทสด 3 อนดบแรก จากจ านวน 1,329 ครวเรอน มากทสดคอ การใชสทธเลอกตงครงทผานมา จ านวน 1,280 ครวเรอน คดเปนรอยละ 96.31 รองลงมาคอ รวมรณรงคการเลอกตง จ านวน 648 ครวเรอน คดเปนรอยละ 48.76 และอนดบทสามคอ รวมท าประชาพจารณ/รวมเวทประชาคม/รวมประชมหมบาน จ านวน 524 ครวเรอน คดเปนรอยละ 39.43 ของจ านวนครวเรอนทมสวนรวมทงหมด สรปไดวา ประชากรต าบลบานแฮด มสวนรวมในกจกรรมของชมชนโดยการไปใชสทธเลอกตงครงทผานมา มากทสด

จากการวจยชมชน (RECAP) ท าใหทราบวาต าบลบานแฮด มกจกรรมหรองานในพนททสรางใหชมชนเขมแขงดวยทนทางสงคมอยางยงยนโดยมการบรณาการงานรวมกนระหวาง 4 องคกรหลกในพนทไดแกองคกรทองท,องคกรทองถน,องคกรภาครฐและองคกรภาคประชาชนจนท าใหชมชนเกดการพฒนาตามล าดบดงน

องคกรทองท น าโดยนายสมจตร ศรธรรมจกร ก านน ซงอาศยอยนอกเขตพนทรบผดชอบของเทศบาลต าบลบานแฮด คออาศยอยในเขตเทศบาลต าบลวงสวรรค บานโนนสวรรค หมท 7 ต าบลบานแฮด อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน แตมบทบาทในการรวมกจกรรมตางๆและบรณาการ การท างานรวมกบเทศบาล เพอพฒนาพนทใหมความยงยนและเพอความเปนอยทดขนของประชาชนในต าบลและผใหญบาน/ผชวยผใหญบานครบทง 8 หมบานสรางการมสวนรวมของคนในชมชนโดยการเปนผน าแกนน าประชาสมพนธใหคนในชมชนของตนเองไดรถงบทบาทหนาทในการพฒนาและสรางความเปนเจาของและรกษาทรพยากรของต าบล เชน การสงเสรมดานการดแลสขภาพของคนในชมชนการสงเสรมครวเรอนเศรษฐกจพอเพยง การใชประโยชนจากทดนสาธารณะใหเกดประโยชน นอกจากนในแตละหมบานมการเปดโอกาสใหประชาชน มการแสดงความคดเหนในการพฒนาหมบานรวมกนผาน“เวทประชาคม”จนเกดเปนการจดการระดบหมบานและเขารวมกจกรรมทชมชนจดขนโดยมผน าหลกคอก านนผใหญบานและผ ชวยผใหญบานอาสาสมครสาธารณสข (อสม.) เปนตน

องคกรทองถนน าโดยนายศรพงษ อรณเดชาชย นายกเทศมนตรต าบลบานแฮด นายวทยา ภโยสาร ปลดเทศบาลและขาราชการพนกงาน มเปาหมายและภารกจตามกฎหมายการปกครองสวนทองถนในการบรการสาธารณะ แกไขปญหาและความตองการของประชาชนในดานคณภาพชวตสรางการมสวนรวมของทกภาคสวนในการบรหารงาน สรางแกนน าชมชนและรวมสรางพฒนาศกยภาพบคคล โดยมการจดอบรมเพอใหเกดความรและความช านาญ การสรางความมสวนรวมในชมชนและคนหาจตอาสาในการทจะเขามาท างานรวมกบองคกร ท าใหเกดความรกความสามคคขน มการชวยเหลอซงกนและกน และใชหลกการบรหารงานทโปรงใสและสงเสรมการมสวนรวมของประชาชน รวมไปถงการจดการควบคมดแลกจการตางๆ โดย ยดหลกศลธรรม และมการบรหารงานโดยยดหลกธรรมมาภบาล ในการพฒนาชมชนทองถนทมขนอยางเปนระบบและตอเนองโดยมโครงสรางการบรหารแบงเปน 5 สวนไดแก สวนส านกปลด กองคลง กองชาง กองการศกษา และ สวนสาธารณสขและสงแวดลอม มขาราชการ 21 อตราครผดแลเดกจานวน 2 อตรา พนกงานจางตามภารกจจ านวน 22 อตรา พนกงานจางเหมาโครงการ 103 อตรารวมทงหมด 158 อตรา

องคกรภาครฐ คอองคกรภาครฐในพนทไมวาจะเปนโรงเรยนทง 4 แหงทด าเนนกจกรรมในการใหค าปรกษาและสนบสนนทางวชาการสรางการเรยนรใหกบเดกและเยาวชนไดมความรขนพนฐานทง 8 สาระสรางการมสวนรวมของคนในชมชนโดยมกจกรรมตางๆขนและเปนแกนน าในการสรางสรรคความรใหกบนกเรยนและคนในชมชนท าใหมความรโดยมส านกงานสงเสรมการศกษานอกระบบและการศกษาตามอธยาศย (กศน.) ต าบลบานแฮด เปนหนวยงานทสนบสนนการศกษาตามอธยาศยใหกบผทดอยโอกาสทางการศกษาใหไดรบการศกษาทสงขนศนยพฒนาเดกเลกจ านวน 1 แหงไดแกศนยพฒนาเดกเลกเทศบาลต าบลบานแฮด รวมถงโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบานขามเปย โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบลบานแฮด ใหการสนบสนนและใหค าปรกษาทางดานสขภาพของคนในต าบล สรางการมสวนรวมของคนในต าบลใหเกดการชวยเหลอดแลกนเกดความสามคคท าใหมสขภาพจตและกายดขนและมวด 4 แหง

องคกรภาคประชาชน เปนภาคทมความส าคญอยางยงในการพฒนา เพราะการพฒนาโดยใชชมชนเปนฐานการพฒนาบนพนฐานของปญหาความตองการและทนทางสงคมทอง ถน จงจะสามารถแกไขปญหาและตอบสนองความตองการของประชาชนในทองถนไดอยางแทจรงและยงยน ดงนน ภาคประชาชนทมผลตอการปฏบตการในการพฒนาอยางตอเนองและเกดผลด ไดแก กลมตาง ๆ ทง 69 กลมแกนน าและวทยากรจ านวน 301คนทมอยในต าบลบานแฮดและประชาชนในพนทสรางการมสวนรวมของคนในชมชนและเขารวมกจกรรมทหนวยงานหรอองคกรตางๆไดจดขนจนท าใหต าบลบานแฮด คนพบตนเองวามความโดดเดนในการจดการสขภาวะชมชนดงน

(1) มความโดดเดนในดานการจดการสขภาพอยางชดเจนโดยใชปญหาเปนตวตงจากขอมลการตรวจวดสารเคมในรางกายของเกษตรกรในพนทและปญหาเกยวกบผสงอาย เทศบาลไดสงเสรมใหผสงอายมการประกอบกจกรรมรวมกนเพอเปนการสงเสรมสขภาพของผสงอายและไดมการจดตงชมรมผสงอาย เพอตองการใหผสงอายมสวนรวมกบชมชน จะเหนไดวาจากการท ากระบวนการวจยชมชน (RECAP)ท าใหเกดเวทเพอก าหนด แนวทางการแกปญหารวมกนจงไดแนวคดในเรองของอาหารปลอดภยและกจกรรมดานสขภาพของประชาชนทวไปจงท าใหเทศบาลต าบลบานแฮดม การจดการในดานเกษตรกรรมเพอสขภาวะ “โดยสรางศนยพฒนาระบบสขภาวะชมชนบนฐานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง”ขนอยางชดเจนโดยต าบลมการรวมกลมกนแกปญหาจนเกดเปนแหลงเรยนรดานเกษตรกรรมถง 7 แหลงเรยนรและแหลงดานการดแลสขภาพชมชน จ านวน 5 แหลงเรยนร โดยมกจกรรมในการด าเนนการแกไขปญหาดานการเกษตรและดานสขภาพอยางตอเนองรวมทงมเทคนคองคความรเพอถายทอดใหกบคนในชมชนโดยเนนการท าใหดเปนตวอยางจากในองคกรและสงเสรมใหทางชมชนน าไปปฏบตจงท าใหต าบลมความพรอมในดานบคลากรทจะสามารถท างานดานการเกษตรเพอสขภาวะไดอยางครบวงจรและตอเนอง

(2) มความชดเจนในเรองของปญหาหนสนในครวเรอน โดยชมชนมรายไดนอยกวารายจาย จงท าใหเกดปญหาหนสนในครวเรอน การน าหลกเศรษฐกจพอเพยงมาใชแกปญหา โดยเรมจากการท าบญชครวเรอน ซงท าใหรวาอะไรเปนรายจายทฟมเฟอย คอยๆ ลดรายจาย ลดการพงพาภายนอกชมชน ชาวบานเรมปลกผกสวนครวไวกนในบาน เลยงเปด ไก ไวกนไขและตว ท าน ายาลางจาน แชมพไวใชเอง ใชปยชวภาพแทนปยเคม เผาถานหงตม แทนการใชแกสหงตม เมอเหลอใชกแจกจาย แบงปนใหกบเพอนบาน กอใหเกดความสขใจ รจกอดทน เอออาทรตอกนในชมชน การท าสงเหลาน ท าใหชมชนลดรายจายลง โดยปฏบตตนตามหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเพอลดหน (3) เทศบาลต าบลบานแฮด เปนชมชนตนแบบการจดการดานสงแวดลอม โดยเฉพาะในโครงการการบรหารจดการขยะในชมชน อยางครบวงจร สงผลในดานดมปรมาณขยะลดลง มความสะอาดเปนระเบยบเรยบรอย สามารถสรางรายไดจากการคดแยกขยะไปขาย จ านวนปรมาณขยะลดลง เกดหมบานจดการตนเองในการบรหารจดการขยะในชมชน มการบรหารจดการความรภายในใหเปนระบบ เพอสงเสรมใหสามารถเรยนรไดจรง และตอเนอง และสรางบรรยากาศแหงการเรยนรใหเกดขนภายในชมชนเพอใหเกดการตอยอดและขยายผล เปนชมชนตวอยาง ทเปนตนแบบ มความเขมแขง รวมมอ รวมใจกนแกไขปญหาดานสงแวดลอมจะเหนไดจากการรบรางวลประกวดชมชนปลอดขยะจากสงแวดลอมภาคท 10 ระดบดเยยมของบานหนองไฮ หมท 4 และระดบดมาก ของเทศบาลต าบลบานแฮด และเขารอบโครงการประกวดชมชนปลอดขยะ Zero waste 88 พรรษา 88 ชมชน จากกรมสงเสรมสขภาพและสงแวดลอม

1.3.2 วสยทศน (vision) “ บานแฮดเมองนาอยมงสเศรษฐกจพอเพยงการศกษาศาสนาศลปวฒนธรรมประเพณลอเลองประชาชนมสวนรวมทกระดบพรอมสรรพโครงสรางพนฐานบรหารราชการโปรงใส” เทศบาลต าบลบานแฮดใชหลกการ การบรหารงานทโปรงใสและสงเสรมการมสวนรวมของประชาชนรวมไปถงการจดการการควบคมดแลกจการตางๆ โดยยดหลกศลธรรม และมการบรหารงานโดยยดหลกธรรมมาภบาลในการพฒนาทองถน ทมขนอยางเปนระบบและตอเนอง มเปาหมายรวมกนอยางชดเจนทจะมงมนรวมกนแกไขปญหาใหสอดคลองกบบรบทของพนท และตรงตอความตองการของประชาชนอยางแทจรงดวยการสรางกระบวนการมสวนรวมในการแกไขปญหาสรางแกนน าหลกสรางเครอขายสรางองคความรจากประสบการณการเรยนรผานกลมตางๆ เพอพฒนาขดความสามารถและหนนเสรมศกยภาพจดใหมการศกษาอบรมดงานทงในพนทและขามพนทเพอใหเกดทกษะความช านาญเกดความรใหมสรางจตส านกรกและหวงแหนในทองถนของตนเองรวมถงการคนหาจตอาสาทจะเขามาท างานใหบรการรวมกบเทศบาลผลของการปฏบตอยางตอเนองกอใหเกดความรกสามคคเกดความเอออาทรชวยเหลอซงกนและกน เกดการพฒนากบเครอขายภายในพนทขององคกรภาครฐทองททองถนและภาคประชาชนโดยรวมกน 1.3.3 ฐานคด ชมชนด สงแวดลอมด สขภาวะด

เทศบาลต าบลบานแฮดไดก าหนดแนวคดรปแบบขบเคลอนการพฒนาไปสต าบลสขภาวะตามรปแบบ Banhad Municipality Model “ชมชนด สงแวดลอมด สขภาวะด”โดยการใช ๒ ยทธศาสตรในการพฒนา ๓ ฐานคดและ ๒ หลกการด าเนนงาน เปนแนวทางขบเคลอนการพฒนาดงตอไปน

1. การใช ๒ ยทธศาสตรในการพฒนาพนท เทศบาลต าบลบานแฮดใช 1) ยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน 2) ยทธศาสตรการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน จากการคนหาขอมลพนฐานของต าบลบานแฮดท าใหทราบถงทนและศกยภาพทมความหลากหลาย ของชมชนทงระดบบคคล ครอบครวและชมชน ทมองคความร ประสบการณ มความสามารถในการถายทอดภมปญญา (ปราชญภมปญญา) บอกเลาขนตอนเรองราวทเปนประโยชนในการด าเนนชวต บางชมชนมทรพยากร ทสามารถเปนแหลงถายทอดความร เปนตนแบบเพอใหชมชนอนหรอคนภายนอกมาศกษากระบวนการน าเอาวธการไปปฏบตได การใชยทธศาสตรการพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตมาเปนการขบเคลอนท าใหเกดการจดการความรและการจดกระบวนการท างาน และขนตอนทถกตามหลกวชาการดวยองคความรในทองถน ทสอดคลองกบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชนไดอยางถกตอง จงสงผลใหการพฒนาชมชนทองถนเกดความยงยน

2. การใช ๓ ฐานคดในการพฒนา เทศบาลต าบลบานแฮดมการก าหนดฐานคดในการพฒนาพนทคอ “ชมชนด สงแวดลอมด สขภาวะด” เนองจากต าบลบานแฮดมความหลายหลายของทนและศกยภาพทกระจายอยในชมชนทองถนจ านวนมาก จงตองก าหนดฐานคดเพอเปนกรอบในการขบเคลอนในแตละมต ทงมตทางสงคมการด ารงชวตอยรวมกน ระบบความสมพนธระหวางคน-คน(บคคล ครอบครวและ ชมชน) หรอมตทางสงแวดลอมตามระบบความสมพนธระหวางคน-ธรรมชาต (อาหาร เครองนงหม ยารกษาโรค และทอยอาศย) และมตทางสขภาวะ ซงเปนเรองกาย จตใจ ปญญา และสขภาพ โดยน าเอาฐานคดชมชนด สงแวดลอมด สขภาวะด มาจดรปแบบในการพฒนาดานมตตางๆใหตรงกบบทบาทหนาทของทองถนทตองจดท า สามารถจดการไดอยางมระบบ เปนระเบยบตามแบบแผนทก าหนดและวางเปาหมายการพฒนาทมงแกปญหาความยากจนและการเขาถงปจจยพนฐานของประชาชน การลดชองวางการกระจายรายไดและความเหลอมล าทางสงคม การเพ มคณภาพชวตในมตอนๆทนอกเหนอจากเศรษฐกจพอเพยงและวถพทธ ยดถอหลกพทธธรรมรวมทงเสนอแนวคดทน ามาปรบประยกตใชไดกบสงคมไทยในการพฒนาความสขในระดบสงขนบนพนฐานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและพทธศาสนา 3. การใช ๒ หลกการด าเนนงาน เทศบาลต าบลบานแฮด ใชแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยง และหลกพทธธรรม จากสถานการณการเปลยนแปลงและปจจยเสยงในอนาคตทคาดวาจะเปนอปสรรคส าคญในการพฒนาคนของชมชน การยดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงจงเปนแนวทางในการด าเนนชวต บนหลกการพนฐานส าคญทประชนบานแฮด ตองมความร ใฝเรยนร ตดสนใจดวยความระมดระวง มส านกในศลธรรมและจรยธรรม ด าเนนชวตดวยความเพยร อดทน มสตใชปญญา จะน าไปสความพอประมาณ ความมเหตผล และการมภมคมกนจากผลกระทบตอความเปลยนแปลง สามารถด าเนนชวตอยางสมดลทกดาน จงจ าเปนตองน าเอาแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาสรางภมคมกนใหคนและชมชน อกทงในสงคมปจจบนทเปนสงคมทพฒนาสความทนสมย เนนการรบเอารปแบบความเจรญมาเปนแบบอยางยดถอ การมคานยมทางดานวตถนยมเปนหลก ท าใหละเลยหลกพทธธรรม ซงการด ารงชวตของคนในชมชนยงคงเปนระบบความสมพนธระหวางคนและวถวฒนธรรมชมชน (ขนบ ธรรมเนยม ประเพณ วฒนธรรม ความเชอตางๆ) จงมการน าเอาหลกพทธธรรมโดยใชหลก “สาราณยธรรม ๖” ถอวาเปนหลกทตงแหงความระลกถงกน เปนธรรมทเปนพลงในการสรางความสามคค น ามาปรบประยกตใหเขากบการด าเนนชวต และการปฏบตเพอท าใหเกดผลดแกชมชนและการบรหารงานในต าบลบานแฮด

1.3.4 จดมงหมายเพอการพฒนา (Objective) นโยบายการท างาน ขบเคลอนการพฒนาไปสต าบลสขภาวะ มจดมงหมายและแนวทางขบเคลอนการพฒนาดงตอไปน 1) การพฒนาคนสสงคมแหงการเรยนรตลอดชวตอยางยงยน เปนการขบเคลอนท าใหเกดการจดการความรและการจดกระบวนท างานและขนตอนทถกตามหลกวชาการดวยองคความรในทองถนตงแตระดบบคคลครอบครวและชมชนใหมองคความรประสบการณมความสามารถในการถายทอดภมปญญา (ปราชญภมปญญา) บอกเลาขนตอนเรองราวทเปนประโยชนในการด าเนนชวต

245 187

166 210

246 188

217 238

251 251

219 160

138 110

59 38

21 9 4

0

219 163

154 190

238 202

217

221 240

273 235

222 132

110 61

48 23 13

7 1

-300 -200 -100 0 100 200 300

0 - 4 ป

5 - 9 ป

10 - 14 ป

15 - 19 ป

20 - 24 ป

25 - 29 ป

30 - 34 ป

35 - 39 ป

40 - 44 ป

45 - 49 ป

50 - 54 ป

55 - 59 ป

60 - 64 ป

65 - 69 ป

70 - 74 ป

75 - 79 ป

80 -84 ป

85 -89 ป

90 -94 ป

95 ปขนไป

๒) การจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมอยางยงยน ชมชนมทรพยากรทสามารถเปนแหลงถายทอดความร เปนตนแบบเพอใหชมชนศกษากระบวนการน าเอาวธการไปปฏบ ตไ ดการจดกา รทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมของชมชนไดทถกตองสงผลใหการพฒนาชมชนทองถนเกดความยงยน 3) ก าหนดฐานคดในการพฒนาพนทคอ “ชมชนดสงแวดลอมดสขภาวะด” ระบบความสมพนธระหวางคน-คน (บคคลครอบครวและชมชน) หรอมตทางสงแวดลอมตามระบบความสมพนธระหวางคน-ธรรมชาต (อาหารเครองนงหม ยารกษาโรคและทอยอาศย) และมตทางสขภาวะซงเปนเรองกายจตใจปญญาและสขภาพ

4) ใชแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงและหลกพทธธรรม การน าเอาแนวคดหลกปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงมาสรางภมคมกนใหคนและชมชนและการน าเอาหลกพทธธรรมโดยใชหลก“สาราณยธรรม ๖” เปนธรรมทเปนพลงในการสรางความสามคคน ามาปรบประยกตใหเขากบการด าเนนชวตของชมชน 1.4 ขอมลดานประชากร

ทมา : ขอมลจากพระมดประชากร ระบบขอมลต าบล TCNAP วนท 14 ธนวาคม พ.ศ.๒๕๕8 จากภาพพระมดประชากร สรปไดวา จ านวนประชากรในต าบลบานแฮด มจ านวนทงหมด 5 ,926 คน แบงเปนชาย จ านวน 2,957 คน คดเปนรอยละ 49.9 หญง จ านวน 2,969 คน คดเปนรอยละ 50.1 ของจ านวนประชากรทงหมด (1) กลมประชากร ชวงอาย 0-4 ป พบวา มกลมประชากรทมอายในชวงน จ านวน 464 คน ชาย 219 คน คดเปนรอยละ 4.13 หญง จ านวน 219 คน คดเปนรอยละ 3.96 ของต าบล โดยกลมประชากรกลมนทตองการการชวยเหลอ/ดแล ทงสน 145 คน คดเปนรอยละ 19.36 โดยตองการความชวยเหลอ ในเรอง พฒนาการ การเจรญเตบโต ภาวะสขภาพ ในต าบล มสถานศกษาทรองรบเดกกลมกอนวยเรยน คอ ศนยพฒนาเดกเลก จ านวน 1 แหง สามารถรบรองเดกได 60 คน โดยมคร 3 คน และยงมกจกรรมตางๆใหเดกกอนวยเรยนไดรวมกจกรรม เชน กจกรรมสวดมนต ไหวพระ สนทนาการรวมกบเพอนๆ เลนเกมเพมทกษะ เชน เกมบวกเลข เอาของรางวล เปนตน ท าใหเดกไดเรยนร รจกการมสวนรวมกบคนอน สามารถควบคมอารมณได มการแลกเปลยนเรยนรกบเพอนๆ เสรมสรางทกษะ IQ และ EQ ใหเดกไดจากการเรยนรทงทครสอนและจากการเรยนรของตวเดกเอง

ชายจ านวน 2,957 คน คดเปนรอยละ 49.9

พระมดประชากร

หญง จ านวน 2,969 คน คดเปนรอยละ 50.1 สรปจ านวนประชากร

อาย 60 ปขนไป = 774 คน รอยละ 13.06 อาย 5๕-5๙ ป = 382 คน รอยละ 6.44 อาย 50-54 ป= 454 คน รอยละ 7.66 อาย 4๕-4๙ ป= 524 คน รอยละ 8.84 อาย 40-44 ป= 491 คน รอยละ 8.28 อาย 3๕-3๙ ป= 459 คน รอยละ 7.74 อาย 30-34 ป= 434 คน รอยละ 7.32 อาย 2๕-2๙ ป= 390 คน รอยละ 6.58 อาย 20-24 ป= 484 คน รอยละ 8.16 อาย 1๕-1๙ ป= 400 คน รอยละ 6.74 อาย 10-14 ป= 320 คน รอยละ 5.90 อาย ๕-๙ ป= 350 คน รอยละ 5.90 อาย 0-4 ป= 464 คน รอยละ 7.82 รวมจ านวนประชากร 5,926 คน รอยละ 100

(2) กลมประชากร ชวงอาย 5-14 ป พบวา มกลมประชากรทมอายในชวงน จ านวน 670 คน คดเปนรอยละ 11.31 ชาย จ านวน 353 คดเปนรอยละ 6 หญง จ านวน 317 คน คดเปนรอยละ 5.34 โดยประชากรกลมนจะเปนประชากรวยศกษาขนบงคบ โดยแบงระดบของการศกษาดงน 1. ระดบอนบาล จ านวน 204 คน คดเปนรอยละ 17.04 2. ระดบประถมศกษา จ านวน 462 คดเปนรอยละ 218 คน คดเปนรอยละ 18.21 ต าบล มสถานศกษาทรองรบวยทตองไดรบการศกษาภาคบงคบตามกฎหมาย อยจ านวน 3 แหง 1. โรงเรยนเทศบาล โดยเปดสอนตงแตระดบอนบาล ถง ระดบประถมศกษา 2. โรงเรยนประชาพฒนาบานแฮด เปดสอนในระดบอนบาล ถง ระดบประถมศกษา 3. โรงเรยนบานหนองไฮขามเปย เปดสอนในระดบ อนบาล ถง ระดบมธยมศกษาตอนตน ทางเทศบาลบาลมสวนชวยเหลอ คอ มการออกตรวจสขภาพใหแกเดกนกเรยน มการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค รกษาเมอเกดการเจบปวย หรอบาดเจบในเบองตน กอนจะน าสงโรงพยาบาล และฟนฟสภาพหลงจากเขารบการรกษา ทงทางกายและทางใจ เพอใหมสภาพทเปนปกต และสามารถใชชวตประจ าวนได (3) กลมประชากรชวงอาย 15-59 ป พบวา มกลมประชากรทมอายในชวงน จ านวน 4 ,018 คน ชาย จ านวน 1,980 คดเปนรอยละ 33.41 หญง จ านวน 2,038 คดเปนรอยละ 34.40 (๔) กลมประชากรชวงอาย 60 ป ขนไป พบวาประชากรในกลมชวงอายน มจ านวน 774 คน คดเปนรอยละ 13 เปนกลมผสงอายทตองการไดรบความชวยเหลอ จ านวน 398 คน คดเปนรอยละ 53.14

๒. ขอมลทนและศกยภาพระดบกลมและชมชน

๒.๑ ขอมลระดบต าบล ตารางท ๑ การกระจายตวของทนทางสงคมในระดบหมบานของเทศบาลต าบลบานแฮด หม รายละเอยดทนทางสงคม

1 2 3 4 5 6 9 10 รวม

๑. ดานการบรหารจดการแบบมสวนรวม (๑) ทนบคคล 13 16 6 8 12 13 14 19 101 (๒) แหลงเรยนร - 7 ๑ 1 - ๑ - - ๑๐ (๓) หนวยงาน/องคกรภาค 1 1 - - - - - - 2 (๔) แหลงประโยชน - 1 1 1 1 1 1 - 6 2. ดานดแลสขภาพชมชน (๑) ทนบคคล 2 13 6 25 5 13 5 10 79 (๒) แหลงเรยนร ๒ ๔ ๑ ๑ ๑ ๑ ๒ 1 13 (๓) หนวยงาน/องคกรภาค 1 1 - - - - 1 - 3 (๔) แหลงประโยชน - - - - - - - - - ๓. ดานสวสดการและกองทน (๑) ทนบคคล - 2 1 1 - 1 1 1 7 (๒) แหลงเรยนร ๓ ๕ ๔ ๓ ๔ ๓ ๓ ๓ ๒๘ (๓) หนวยงาน/องคกรภาค 1 - - - - - - - - (๔) แหลงประโยชน 3 5 3 2 1 3 6 2 25 ๔. ดานเศรษฐกจชมชน (๑) ทนบคคล 1 4 4 - 3 2 1 1 16 (๒) แหลงเรยนร ๑ - - - ๑ ๑ - 1 4 (๓) หนวยงาน/องคกรภาค 1 - - - - - - - 1 (๔) แหลงประโยชน - 1 - - - - 2 1 4

หม รายละเอยดทนทางสงคม

1 2 3 4 5 6 9 10 รวม

๕. เกษตรกรรมยงยน (๑) ทนบคคล 1 1 6 1 2 3 1 3 18 (๒) แหลงเรยนร ๑ ๑ ๑ ๑ ๑ - - - 5 (๓) หนวยงาน/องคกรภาค - - - - - - - - - (๔) แหลงประโยชน - 1 2 1 1 - - 2 7 ๖. ดานการเรยนรเพอเดกและเยาวชน (๑) ทนบคคล ๑๐ ๑๘ ๗ ๗ ๗ 4 6 8 67 (๒) แหลงเรยนร - ๓ - ๒ - ๑ - - ๖ (๓) หนวยงาน/องคกรภาค 2 5 - 2 - ๑ - ๑ ๑๑ (๔) แหลงประโยชน ๒ ๓ 2 2 - 1 - 2 12

๗. ดานการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (๑) ทนบคคล - 2 2 1 3 3 1 1 13 (๒) แหลงเรยนร - - - ๑ - ๑ ๑ - 3 (๓) หนวยงาน/องคกรภาค - - - - - - - - - (๔) แหลงประโยชน 2 4 5 3 2 1 1 3 21

สรปจ านวนทนทางสงคม

ทนบคคล จ านวน 301 คน

งาน/กจกรรม จ านวน 35 แหลงเรยนร จ านวน 69 งาน/กจกรรม

หนวยงาน/องคกรภาค จ านวน 20 แหง แหลงประโยชน จ านวน 75 แหง

หมายเหต ตวเลขในชองตารางแสดงถงจ านวนทนทางดานบคคล/แหลงเรยนร/หนวยงาน องคกรภาค และ แหลงเรยนรในแตละหมบาน โดยแยกตามการจดการแตละดาน ดงน

๑. การกระจายตวของแหลงเรยนรจ าแนกตามระบบยอย พบวา อนดบ ๑ รอยละ ๔๐.๕๗ ดานการจดการสวสดการและกองทน (จ านวน ๒๘ แหลงเรยนร) อนดบ ๒ รอยละ ๑๘.๘๔ ดานดแลสขภาพโดยชมชน(จ านวน ๑๓ แหลงเรยนร) อนดบ ๓ รอยละ ๒๕.๖๔ ดานการบรหารจดการแบบมสวนรวม (จ านวน ๑๐ แหลงเรยนร) อนดบ ๔ รอยละ ๘.๖๙ ดานการเรยนรเพอเดกและเยาวชน (จ านวน 6 แหลงเรยนร) อนดบ ๕ รอยละ ๗.๒๔ ดานเกษตรกรรมยงยน (จ านวน ๕ แหลงเรยนร) อนดบ ๖ รอยละ ๕.๗๙ ดานเศรษฐกจชมชน (จ านวน 4 แหลงเรยนร) อนดบ 7 รอยละ ๔.๓๔ ดานการจดการทรพยากรและสงแวดลอม (จ านวน 3 แหลงเรยนร)

2. ทนกลมและชมชน (สวนท 2 ขอมลทนทเปน กลม/เครอขาย/ศนยเรยนร /แหลงเรยนร) ทนทเปนกลม / เครอขาย / ศนยเรยนร / แหลงเรยนร ตารางท ๒ การกระจายตวแหลงเรยนรรายหมบาน ตารางท ๒ การกระจายตวแหลงเรยนรรายหมบาน หมายถง กลมหรอกจกรรมทความเชยวชาญ สามารถสรางการเรยนรได หมายถง กลมทตองไดรบการพฒนาเพมเตมเพอยกระดบศกยภาพใหสามารถสรางการเรยนรไดในครงตอไป

หมายถง กลมทตองไปชวยและอมช ซงหมายถง กลมทมความจ าเปนทมการพฒนาศกยภาพเพอใหกลมเกดความเขมแขงและสามารถเผชญกบสถานการณวกฤตในอนาคตได

น หมายถง งานและกจกรรมทด าเนนการตามนโยบายของรฐบาลหรอหนวยงานสวนกลางแลวองคกรเจาภาพขอความรวมมอในการปฏบตการจากองคกรอนและกลมปฏบตการในชมชน

อ หมายถง งานและกจกรรมทเกดจากองคกรชมชน กลมปฏบตการตางๆของประชาชนในชมชน ทงรเรมและด าเนนการเองโดยอาจไดรบการสนบสนนจากองคกรอนในรปแบบตางๆ เชนงบประมาณ การยกยอง การจดสถานท การฝกอบรมเพมศกยภาพและฝกทกษะ การเพมโอกาส การเรยนรและขอมล เปนตน

ร หมายถง งานและกจกรรมทอาจรเรมจากทงนโยบายรฐบาล หนวยงานสวนกลาง หรอจากองคกรชมชน กลมปฏบตการของประชาชนในชมชน มการด าเนนการรวมกนแบบมสวนรวม (ท างานเรองเดยวกน แตมการแบงบทบาทหนาทรบผดชอบและรบประโยชนรวมกน)

ตารางท ๒ การจดกลมศกยภาพและความพรอมส าหรบการพฒนากลมและแหลงเรยนรในแตละระบบยอย หม รายละเอยดระบบ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๙ ๑๐ อกษร

๑. ระบบการบรหารจดการแบบมสวนรวม ๑) ๑) ศนยรวมใจบรการสขภาพชมชน ร ๒) ๒) สถานสขภาพอาสา ร ๓) ๓) ศนยจดการเครอขายกชพชมชน ร ๔) ๔) ศนยบรการผสงอายต าบลบานแฮด ร ๕) ๕) กองทนหลกประกนสขภาพแบบมสวนรวม ร ๖) ๖) ศนยจดการขอมลขายสารกสกรรมชมชน ร 6) ๗) สถานสาราณยธรรม อ

แหลง จ านวน ๗ แหลงเรยนรเชยวชาญ

แหลง จ านวน 3 แหลง

แหลง จ านวน - แหลง ๒. ระบบดแลสขภาพโดยชมชน ๑) กลมแพทยแผนไทยและแพทยทางเลอก ร ๒) โรงเรยนผสงอาย ร ๓) กลมอนรกษพชสมนไพร อ ๔) กลมพฒนาระบบดแลผปวยครบวงจร ร ๕) กลมนวตกรรมสขภาพชมชน (โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพบานขามเปย)

ร

6.) ชมรมอสม ร แหลง จ านวน 5 แหลงเรยนรเชยวชาญ แหลง จ านวน 8 งาน/กจกรรม

แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม ๓. ระบบการจดการสวสดการและกองทน ๑) กลมฌาปณกจสงเคราะห อ ๒) กลมธนาคารขาวชมชนบานขามเปย อ ๓) กลมสวสดการสขภาพชมชน อ

หม รายละเอยดระบบ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๙ ๑๐ อกษร

๔) กลมกองทนสวสดการ อปพร. ร ๕) กลมสรางอาชพคนพการ ร ๖) กองทนเงนลาน น ๗) กองทน SML ร แหลง จ านวน 5 แหลงเรยนรเชยวชาญ แหลง จ านวน 23 งาน/กจกรรม

แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม ๔. ระบบเศรษฐกจชมชน ๑) กลมแปรรปวสดทองถน บานโนนกลวยหอม อ ๒) กลมผลตภณฑเบเกอร บานแฮด อ 3) กลมแปรรปผลตภณฑจากผา บานขามเปย อ 4) กลมชมชนผกกาดหว บานหนองโงง อ แหลง จ านวน 4 แหลงเรยนรเชยวชาญ แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม

แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม ๕. ระบบเกษตรกรรมยงยน

๑) ๑) กลมนวตกรรมอาชพชมชน บานหนองโงง อ ๒) ๒) กลมเกษตรผสมผสาน บานขามเปย อ ๓) ๓) กลมเกษตรกรรมในชมชนเมอง บานแฮด อ

4) กลมเลยงไกพนเมอง อ 5) กลมเครอขายชมชน เพอการแบงปน บานหนองไฮ

อ

แหลง จ านวน 5 แหลงเรยนรเชยวชาญ แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม

แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม ๖. ระบบการเรยนรเพอเดกและเยาวชน

๑) ๑) โรงเรยนต านานทองถน (โรงเรยนเทศบาลต าบลบานแฮด)

ร

๒) ๒) โ ร ง เ รยน เศรษฐกจพอ เพย งบ านแฮด (โรงเรยนประชาบานแฮด)

ร

๓) ๓) โรงเรยนนวตกรรมเพอการพฒนาเรยนร สวถพอเพยง (โรงเรยนบานหนองไฮ)

ร

๔) ๔) สภาเดกและเยาวชน ร ๕) ๕) กลมเครอขายบมเพาะวฒนธรรมบนวถอสาน

บานโนนกลวยหอม(วดศรทรงธรรม) ร

๖) กลมดนตรพนบานบนลานนาอสาน เพอการฟนฟ และอนรกษดนตรทองถน บานแฮด

อ

หม รายละเอยดระบบ ๑ ๒ ๓ ๔ ๕ ๖ ๙ ๑๐ อกษร

แหลง จ านวน ๖ แหลงเรยนรเชยวชาญ แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม

แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม 7. ระบบการจดการทรพยากรและสงแวดลอม

1) ๑) หมบานจดการขยะครบวงจรในชมชน บานหนองไฮ

ร

2) ๒) สวนปาชมชน อ ๑) ๓) หองเรยนดน บานโนนกลวยหอม อ

แหลง จ านวน 3 แหลงเรยนรเชยวชาญ แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม

แหลง จ านวน - งาน/กจกรรม สรปจ านวนแหลงเรยนร

35 แหลงเรยนร 34 งาน/กจกรรม งาน/กจกรรม รวม 69 งาน/กจกรรม

หมายเหต ตวเลขในชองตารางแสดงถงจ านวนแหลงเรยนรในแตละหมบาน

1. การกระจายตวของแหลงเรยนรจ าแนกตามหมบาน พบวา อนดบ 1 รอยละ ๒๘.๙๘ ตงอยหมท 2 (จ านวน ๒๐ แหลงเรยนร) อนดบ ๒ รอยละ ๑๓.๐๔ ตงอยหมท ๔ (จ านวน ๙ แหลงเรยนร) อนดบ ๓ รอยละ 11.59 ตงอยหมท 6 (จ านวน 8 แหลงเรยนร) อนดบ ๔ รอยละ 10.14 ตงอยหมท 1,3,5 (จ านวน 21 แหลงเรยนร) อนดบ ๕ รอยละ 8.69 ตงอยหมท ๙ (จ านวน 6 แหลงเรยนร) อนดบ ๖ รอยละ 7.24 ตงอยหมท ๑๐ (จ านวน 5 แหลงเรยนร) *** หมท 7-8 อยนอกพนทเทศบาลต าบลบานแฮด

การจดการระบบดานสงแวดลอม ๑) ระบบการจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เทศบาลเปนพนทชมชนนาอยมสงแวดลอมทด แตการจดการสงแวดลอมยงไมเปนระบบ ชมชนตระหนกและใหความส าคญตอการแกไขปญหา และหาทางแกไขอยางเปนระบบ จงน ากจกรรมโครงการบรหารจดการขยะในชมชนขน เพอเปนการพฒนายกระดบชมชนใหเปนชมชนทมการบรหารจดการสงแวดลอมอยางครบวงจร สามารถเปนตนแบบ เปนแหลงเรยนรใหกบหนวยงานราชการ ประชาชน โดยอาศยความสามคคประชาชนในชมชน เกดความเขมแขง ใหกจกรรมการบรหารจดการเกดความยงยน น าความรไปสลกหลาน เปนต าบลทมระบบนเวศนทอดมสมบรณและมทรพยากรธรรมชาต รอยละ ๘0 ของพนททคนในชมชนอนรกษและหวงแหนเปนการด าเนนการ เพอคงไวซงทรพยากรธรรมชาตทเปนแหลงประโยชนในพนท เปนการอนรกษดน น า ปา เพอใหเกดความสมดลของระบบนเวศน และสงเสรมใหเปนแหลงอาหารของชมชน เพอใหคนรนหลงไดศกษาเรยนรและต าบลบานแฮด มประเพณและวฒนธรรมทสบสานตอๆ กนมาตงแตบรรพบรษ เพอใหเกดการอนรกษวฒนธรรมปยาตายาย ใหคงไว เปนอตลกษณของต าบลบานแฮด จงท าใหเกดกลมทมความเขมแขง มความโดดเดนสามารถใหถายทอดใหคนอนไดมา

แลกเปลยนเรยนร ประกอบดวยแหลงเรยนร๓ แหลงเรยนร คอ๑) กลมบรหารจดการขยะครบวงจรในชมชน ๒) สวนปาชมชน และ ๓) หองเรยนดน บานโนนกลวยหอม หมท ๖ ๒. เสนทางการพฒนา

๒.๑ เสนทางพฒนาและการจดการตนเองของต าบลบานแฮด เสนทางการพฒนาโดยเนนจดเปลยนทสงผลกระทบตอการแกปญหาและพฒนาในพนท ของเทศบาลเกด

จากปญหาและความตองการ ของคนในชมชน ทตองการอยรวมกนอยางมความสข มความรก และสามคค โดยอาศยความรวมมอของทกภาคสวน ในการพฒนา โดยเฉพาะความรวมมอขององคกรหลกในชมชนอน ไดแก ผน าทองท ผน าทองถน และองคกรภาครฐ ทตองท างานรวมกนอยางบรณาการ จนเกดเปนเครอขายการพฒนาทหนนเสรมซงกนและกนมเปาหมาย รวมกน คอ การพฒนาคณภาพชวตของประชาชนใหม คณภาพชวตทดขนอยางยงยน เปนกระบวนการพฒนาทเรมมาตงแตสมยการกอตงเปนสขาภบาลเมอพ.ศ.๒๕๓๕ สามารถแบงออกเปนระยะของชวงการพฒนาได ๔ ชวงทส าคญ แสดงใหเหนความแตกตางของเหตการณหรอสถานการณซงน าไปสการพฒนา ของต าบลไดดงตอไปน ระยะท ๑ ระยะการเรมตนการพฒนารากฐานสความเขมแขงของต าบล (ระหวาง พ.ศ.๒๕๓๕-๒๕๔๒) การพฒนาต าบลในระยะนมสถานะเปน“สขาภบาลบานแฮด”ซงจดตงขนในปพ.ศ. ๒๕๓๕ และตอมาไดยกฐานะเปน “เทศบาลต าบลบานแฮด” ในวนท ๒๕ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๔๒ ตามพระราชบญญตเปลยนแปลงฐานะสขาภบาลเปนเทศบาล ในชวงนมนายอ าเภอเปนประธานในงานสขาภบาลการพฒนา เปนการรบนโยบายมาจากสวนกลาง คอ กระทรวงมหาดไทยเปนหนวยงานหลกในการขบเคลอนงานก าหนดนโยบายในการพฒนาเปนไปตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต เปนการขบเคลอนการพฒนาผานทางราชการสวนภมภาค คอ จงหวด และอ าเภอ ซงในบางครงนโยบายดงกลาวไมสามารถทจะน าไปใชในทกชมชน ท าใหไมสามารถตอบสนองตอการพฒนาชมชนทองถนได การพฒนามงเนนไปทการพฒนาดานโครงสรางพนฐาน การกอสรางถนนภายในหมบานชมชน ถนนเชอมระหวางหมบาน การสรางถนนเขาสแหลงเกษตร ขยายระบบประปาไฟฟา ระบบระบายน าเสยภายในชมชน เปนตน โดยมวตถประสงค สรางระบบการคมนาคมตามปญหาและความตองการของประชาชนภายในต าบล ประชาชนยงไมมบทบาทในการพฒนาชมชนของตนเองตามทควร ในชวงนถงแมจะมผน าชมชนทงก านน ผใหญบาน กรรมการสขาภบาล แตกมไดมสวนรวมในการก าหนดนโยบายการพฒนา พงพาภาครฐมากกวาพงพาตนเอง แตถงกระนนชมชนกสรางภมคมกนตอครอบครวและชมชนบาง เชน การสรางกลมฌาปณกจสงเคราะห เพอ ชวยเหลอครอบครวทมสมาชกเสยชวต ซงเปนระบบสวสดการแรกทเกดขนในชมชนเทศบาลต าบลบานแฮด ระยะท 2 ระยะด าเนนการพฒนาเพอสงคมอยดมสข (ระหวาง พ.ศ.๒๕๔๓-๒๕๔๗) ผลจากการเปลยนแปลงฐานะสขาภบาลเปนเทศบาล ในปพ.ศ.๒๕๔๒ ต าบลบานแฮด ไดมตวแทนทเกดจากการเลอกตง ของคนในชมชนเขามาท าหนาทเปนสมาชกสภาเทศบาลต าบลบานแฮด โดยมคณะผบรหารมาจากการเลอกตงจากสภา ท าหนาทบรหารเทศบาล ท าใหการแกไขปญหาและความตองการของประชาชนมความรวดเรว และตรงกบความตองการของประชาชน เปนไปตามหลกการพฒนาท าใหชมชนสามารถก าหนดทศทางในการพฒนาไดชดเจนขน ท าใหชมชนเลอกทจะพฒนาตนเองออกมาในรปแบบการสรางกลมทางสงคมมากมาเพอตอบสนองความตองการและแกไขปญหาของชมชน เชน กรณทมชมชนประสบปญหาการขาดงบประมาณในการลงทนท าใหเกดกลมตาง ๆ ขนมาสนองตอบและแกปญหาของชมชน คอ กลมเกษตรผสมผสานและกลมปยอนทรยบานขามเปย หมท ๕ เพอแกปญหาในดานการขาดแคลนปยอนทรยจากการใชปยเคม กลมธนาคารขาวชวยแกไขปญหาในเรองการทประชาชนขาดอาหารคอขาวในการบรโภค กลมแปรรปวสดทองถนบานโนนกลวยหอมหมท ๖ กลมนวตกรรมอาชพหนองโงงหมท๓ เพอพฒนาสรางอาชพแกชมชน ชวงนประชาชนเกดการตนตวโดยมการรวมตวจดตงเปนกลมอาชพและกลมอาสาสมครตางๆมากมาย สงเสรมใหประชาชนมอาชพเสรมและรายไดเพมมากขน

เทศบาลไดมการปรบปรงการพฒนา ดานบคลากร สถานท และวสดอปกรณ และ การบรหารจดการดวยการก าหนดยทธศาสตรการพฒนาใหสอดคลองกบปญหาตามความตองการของประชาชน สอดคลองกบแผนพฒนาชมชนทงในระดบจงหวดและระดบอ าเภอ เพอยกระดบการจดบรการสาธารณะใหกบชมชน เพมประสทธภาพการด าเนนงาน มงเนนการสรางอาชพ สรางรายได ประชาชนกลมเปาหมายไดรบการดแลในระยะนมากขน และมคณภาพชวตทดขนมาตามล าดบ ระยะท ๓ ระยะพฒนาความเขมแขงสความยงยนของต าบล(ระหวาง พ.ศ.๒๕๔๘-๒๕๕๒) เทศบาลมนายกเทศมนตรทมาจากการเลอกตงจากประชาชนโดยตรง ท าใหการพฒนามความตอเนองและตามนโยบายทก าหนดไว เกดเอกภาพในการบรหาร ตอบสนองความตองการทแทจรงของชมชน มการปรบปรงแผนยทธศาสตรและแผนพฒนาเทศบาลสามปเปนประจ าทกป เพอใหสอดคลองตอความตองการทแทจรงของชมชน ซงมคณะกรรมการพฒนาแผนเทศบาลรบผดชอบในการวางแผนและก าหนดยทธศาสตรการพฒนาเทศบาล ซงใชเปนแนวทางในการพฒนาแกไขปญหาดานตางๆ ของชมชน ไดกอใหเกดแผนชมชนซงจะสะทอนปญหาและความตองการทแตกตางกนไปแตละชมชน และเปนพนฐานหนงของการพฒนาแบบชมชนบรหารจดการตนเอง ทมคณะกรรมการชมชนทมสวนรวมในการด าเนนงานตามแผนไดโดยไมตองขอความเหนจากหนวยงานใด เวนแตแผนงาน โครงการทเกนศกยภาพของชมชน การพฒนาในชวงนยงมงเนนไปทการแกไขและปรบปรงพฒนาระบบโครงสรางพนฐานซงขาดแคลนสะสมมาเปนเวลานาน จนไดรบการปรบปรงพฒนาทดขน และไดมการจดซอทดนเพอจดตงเปนโรงเรยนเทศบาล การกอสรางศนยฝกอาชพชมชน ควบคไปกบการสงเสรมกระบวนการการมสวนรวมของภาคประชาสงคม ภาครฐ และภาคประชาชน ใหเขามามสวนรวมในการพฒนาชมชนกบเทศบาล การด าเนนการในชวงนไดกอใหเกดเครอขาย การเรยนร และพฒนาหมบานเพอน าไปสการพงพาตนเองไดของชมชน เกดกลมองคกรทท างานในระดบชมชน/หมบานมากมายและหลากหลาย งานและกจกรรมสามารถพฒนาขดความสามารถในการพฒนาตนเอง และสมาชกของกลม มการก าหนดกฎระเบยบ ออกแบบกระบวนการจดการบรหารทมขนตอนอยางชดเจน อาทเชน กลมกองทนผสงอาย กองทนหมบาน กลมธนาคารขาว ฯลฯ ท าใหประชาชนในชมชนมความเปนอยทดขน มรายไดเพมมากขน รายจายลดนอยลง ครอบครวมความอบอน และหนวยงานรฐสามารถใชจายงบประมาณเปนไปตามความตองการของชมชน ซงสงผล ใหประชาชนในชมชนไดรบการบรการสาธารณะขนพนฐานไดอยางแทจรง มความมนคงปลอดภยในชวตและทรพยสน จนสามารถยกระดบคณภาพของชวตของประชาชนในพนทไดดยงขน นอกจากนการพฒนาอยางตอเนองใหความส าคญกบการสรางความมสวนรวมจากภาคประชาชน การพฒนาคน และการเสรมสรางความเขมแขงของชมชน พฒนากลมองคกรชมชน การพฒนาศกยภาพผน าชมชน โดยสวนใหญรปแบบการด าเนนงานเปนนโยบายทสอดคลองกบภาครฐ มการพฒนาดานการศกษา สรางเครอขายสารสนเทศเทคโนโลยเพอการศกษา เพมโอกาสดานการศกษา และการเรยนรอยางทวถงและมคณภาพ ดานสาธารณสข มการสงเสรมสรางความรวมมอ เพอยกระดบการใหบรการสาธารณสขกบประชาชนอยางทวถง การบรหารจดการสงแวดลอม มการจดตงศนยบรการสาธารณสข ระบบบรการการแพทยฉกเฉน พฒนาระบบบรการใกลบานใกลใจ เขารวมเครอขายบรการสขภาพกองทนหลกประกนสขภาพ เขต ๗ เพอพฒนาระบบการดแลสขภาพทกมต ทงการสงเสรม ปองกน รกษาพยาบาล และฟนฟสภาพ มระบบการดแลผปวยทกชวงวย ทใหการดแลเปนองครวม

ระยะท ๔ ระยะการสรางความมสวนรวมของชมชน มงสต าบลแหงชมชนด สงแวดลอมด สขภาวะด เพอขยาย

เครอขายต าบลสขภาวะ (ระหวาง พ.ศ.๒๕๕๓-ปจจบน) ระยะนมงแกปญหาความยากจนและการเขาถงปจจยพนฐานของประชาชน การลดชองวางและเพมการกระจายรายไดและลดความเหลอมล าทางสงคม การเพมคณภาพชวตในมตอนๆทนอกเหนอจากเศรษฐกจพอเพยงและวถพทธ ยดถอหลกพทธธรรม การพฒนาความสขในระดบสงขนบนพนฐานปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงละพทธศาสนา การพฒนามงเนนไปทการจดบรการดานการศกษา และการจดบรการสาธารณส ข เพอดแลประชาชนให

ครอบคลมในทกชวงวยโดยในดานการศกษา มการจดสรรทดนจ านวน ๖ ไร และไดเสนอขออนมตตอสภาเทศบาล เพอจดตงเปนโรงเรยนเทศบาลขนโดยมนกเรยนระดบปฐมวยในชวงอนบาล ๑ - ๓ ตงแต ๓ ขวบถง ๖ ขวบ ในป พ.ศ.๒๕๕๓ ท าการยายศนยพฒนาเดกเลกของเทศบาลทไดรบการถายโอนมาจาก กรมศาสนา ไปจดตงใหมภายในบรเวณเดยวกนกบโรงเรยนเทศบาล ทงนเพอทจะจดระบบการพฒนาการศกษาของเดกตงแตระดบปฐมวยใหมคณภาพ การด าเนนการดานการศกษาดงกลาวไดกอใหเกดกระบวนการมสวนรวมของภาคประชนชนในชมชนดวยเหนวาสถานทกอสรางโรงเรยนและศนยพฒนาเดกเลกไมมรวกน ซงอาจท าใหบคคลภายนอก หรอสตวเลยงตาง ๆ เขาไปยงสถานศกษาไดโดยงาย หรอเดกเลก อาจออกมาเลนขางนอกบรเวณโรงเรยนได ซงจะกอใหเกดอนตรายตดตามมา ประชาชนในชมชนจงไดจดตงผาปาการกศลขนเพอสมทบทนกอสรางรวโรงเรยนจนแลวเสรจ นนเปนจดเรมตนทภาคประชาชนไดเขามามสวนรวมในการแกไขปญหารวมกบเทศบาลแลว ในป พ.ศ. ๒๕๕๔ ไดเรมวางรากฐานทจะใหบรการดานสาธารณสขแกประชาชนในทกชวงวย โดยไดกอตงศนยบรการสาธารณสขชมชนขนและเปดใหบรการเมอวนท ๑ พฤษภาคม พ.ศ.๒๕๕๕ ในป พ.ศ. ๒๕๕๕ ไดเกดหมบานจดการตนเอง บานหนองไฮ หมท ๔ เนองจากชมชนบานหนองไฮ หมท 4มประชาชนตงบานเรอนอาศยอยอยางหนาแนน นอกจากประชาชนจะมอาชพท าการเกษตรเปนอาชพหลกแลวก ยงเขาไปรบจางท างานในตวจงหวดขอนแกน ท าใหมวถชวตทรบเรงในการใชชวตประจ าวนหนไปพงตลาดหรอรานสะดวกซอเปนแหลงอาหาร ประกอบการขยายตวอยางรวดเรวของชมชนเกดบานพก หอพกของคนวยท างาน ปญหาทเกดตามมา คอ ปญหาสภาพแวดลอมขยะลนชมชน ผน าชมชนของบานหนองไฮ คอนายค าพรวน สนทร ผใหญบาน จงไดปรกษาหารอกบลกบานพรอมกบก าหนดแนวทางวธการจดการขยะดวยตนเอง โดยการจดตงเปนชมชนจดการขยะอยางครบวงจร รายไดจากการขายขยะรไซเคลสามารถน ามาจนเจอครอบครว สรางวนยใหแกเดกเยาวชนไดอกทางหนงดวย นอกจากนนยงเกดการท างานรวมกนกบสภาเดกและเยาวชนโรงเรยนบานหนองไฮขามเปย ตงเปนโรงเรยนของชมชนใหเดกเขามาสวนรวมการจดการสงแวดลอมในชมชนดวย ตงแตป พ.ศ. ๒๕๕๖ มการพฒนาการงานตาง ๆ ใหเปนแหลงเรยนรทมความยงยนมการบรหารจดการทมระบบระเบยบและมขนตอนในการบรหารทชดเจน ท าใหมการขยายเครอขายแหลงเรยนรพรอมๆ กนกบ การพฒนาแกนน าใหเปนวทยากรประจ าแหลงเรยนรในการถายทอดประสบการณ เพอเขาสการเปนต าบลสขภาวะ และไดเขารวมโครงการสรางการมสวนรวมสการขยายเครอขายต าบลสขภาวะกบองคการบรการสวนต าบลปาโมง อ าเภอเดชอดม จงหวดอบลราชธาน ภายใตการสนบสนนงบประมาณจากส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) จากการทไดรวมเรยนร ท าใหเทศบาลมการพฒนาระบบการจดการตนเองและสรางการมสวนรวมในการพฒนาและตอยอดกจกรรมใหเขมแขง จงเปนชวงแหงการพฒนาคณภาพชวตประชาชน โดยกระบวนการมสวนรวมของชมชน และภาคเครอขาย ทงภาครฐและภาคประชาชนสงคมไดเขามาหนนเสรมการพฒนาชมชนอยางเปนระบบ โดยใชปญหาความตองการของประชาชน ในชมชนพนทเปนตวตง และมการหนนเสรมดวยทนทมอยในชมชนใหเกดศกยภาพการพฒนาอยางเตมท โดยมการก าหนดเปนรปแบบการพฒนาชมชนในเขตเทศบาลทจะตองเปน“ต าบล แหงชมชนด สงแวดลอมด สขภาวะด” และเพอแสวงหาแนวรวมการพฒนา แสวงหาองคความร กระบวนการ วธการทจะมาพฒนาทองถนตามทก าหนดไว และมการพฒนาระบบฐานขอมลต าบล (TCNAP) และเรมกระบวนการวจยชมชน (RECAP) เพอคนหาและศกยภาพของชมชน จนสามารถก าหนดทนทบงบอกถงศกยภาพการพฒนาชมชนได ๖๙ งาน/กจกรรมใน 7 ระบบ และ ๓๕ แหลงเรยนร

สวนท 3

ยทธศาสตรการบรหารจดการขยะมลฝอยเทศบาลต าบลบานแฮด

3.1 วสยทศน

ชมชนด สงแวดลอมด สขภาวะด วนยทดเรมทครอบครว

3.2 เปาประสงค/พนธะกจ

1 ปรบปรงฟนฟ ระบบก าจดขยะมลฝอยใหถกตองตามหลกวชาการ

2 มการจดการขยะมลฝอยทสะสมอยางถกตองตามหลกวชาการ

3 ก าหนดสถานทรวบรวมขยะมลฝอย จดรวบรวมขยะมลฝอย

4 มพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยเหลอศนย

5 ปรมาณขยะมลฝอยลดลงอยางนอยรอยละ 5 ของปรมาณขยะมลฝอยทมอยภายใน 1 ป (พ.ศ. 2559-2560)

3.3 กรอบแนวคดการจดการขยะมลฝอยของเทศบาลต าบลบานแฮด

3.3.1 แผนบรหารจดการขยะมลฝอยองคการบรหารสวนต าบลหวยมวง พ.ศ. 2559-2560 มแนวทางปฏบต ดงน

1) ก าจดขยะมลฝอยตกคางสะสมในสถานทก าจดขยะมลฝอย

2) สรางรปแบบการจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายทเหมาะสม (ขยะมลฝอยใหม) โดยเนนการลดและคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง จดการขยะมลฝอยแบบศนยรวมก าจดโดยเทคโนโลยแบบผสมผสานเนนการใชนอย ใชซ า หรอน ากลบมาใชใหมเพอท าใหเกดประโยชนสงสด

3) มการออกเทศบญญต/ขอบญญตการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย

4) สรางวนยในชมชนมงสการจดการทยงยน เนนใหความรประชาชน และบงคบใชกฎหมาย โดยมผวาราชการจงหวดเปนผบรหารจดการในภาพรวมของจงหวด นายอ าเภอ เปนผบรหารจดการในภาพรวมของอ าเภอ และผบรหารองคการบรหารสวนต าบลหวยมวง เปนผบรหารในสวนขององคกรปกครองสวนทองถน

3.3.2) ความสอดคลองกบยทธศาสตรจงหวดขอนแกน

แผนปฏบตการการบรหารจดการขยะมลฝอยในชมชนและของเสยอนตราย เทศบาลต าบลบานแฮด พ.ศ. ๒๕๕๙-๒๕๖๑ มความสอดคลองกบยทธศาสตรจงหวดขอนแกน ยทธศาสตรท 3 การบรหารจดการทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมเพอการพฒนาทยงยน

3.4 ยทธศาสตรของแผนบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตรายของเทศบาลต าบลบานแฮด

ยทธศาสตรท 1 การจดการขยะมลฝอยในครวเรอน/สวนราชการ/องคกรเอกชน

แนวทางการพฒนา

1) สงเสรมใหมการใชทรพยากรธรรมชาตทดแทนการใชถงพลาสตกหรอโฟม 2) จดการขยะมลฝอยในครวเรอน/สวนราชการ/องคกรเอกชน ใหถกตองตามหลกวชาการ 3) ก าหนดเขตพนทหามเทกองขยะมลฝอย 4) องคกรปกครองสวนทองถนจดใหมทจดรวบรวมขยะอนตรายในหมบาน/ชมชน ละ 1 จด โดย

ไมใหเกดมลภาวะทางดานสงแวดลอมและประชาชน

ยทธศาสตรท 2 การสรางนสยของคนในชมชนในการน าขยะกลบมาใชใหม

แนวทางการพฒนา

1) สงเสรมใหครวเรอนมการคดแยกขยะมลฝอยตงแตตนทาง 2) สงเสรมใหมระบบก าจดขยะมลฝอยแบบถกหลกสขาภบาล 3) สงเสรมการด าเนนงานชมชนปลอดขยะ 4) สวนราชการ/องคกร ก าหนดมาตรการใหมการคดแยกขยะมลฝอยและของเสยอนตราย

ยทธศาสตรท 3 การวางระเบยบมาตรการการบรหารจดการขยะมลฝอยและของเสยอนตราย

แนวทางการพฒนา

1) องคกรปกครองสวนทองถนออกเทศบญญต/ขอบญญตดานการจดการขยะมลฝอยหรอประกาศทองถนในการลด คดแยกขยะมลฝอย และของเสยอนตราย

2) อ าเภอและองคกรปกครองสวนทองถนประกาศเขตพนทหามเทกอง รวมถงหามมใหมศนย ขนถายขยะมลฝอยในเขตชมชน

ยทธศาสตรท 4 การสรางวนยของคนมงสการบรหารจดการขยะทยงยน

แนวทางการพฒนา

1) บงคบใชกฎหมาย 2) สรางจตส านก และการมสวนรวมของประชาชนในการจดการขยะมลฝอย 3) ประชาสมพนธ รณรงค ใหความร การลด คดแยกขยะทตนทาง 4) จดกจกรรมสรางนสยการจดการขยะมลฝอยในศนยพฒนาเดกเลกขององคกรปกครองสวน

ทองถน และสถานศกษาทกสงกดในต าบลบานแฮด 5) สงเสรมการใชสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม 6) ตรวจสอบ ด าเนนคดกบผลกลอบทงขยะ กากอตสาหกรรม 7) สนบสนนการใชสอมวลชนชวยปลกกระแสสงคม เพอสรางวนยคนในชาตใหมสวนรวมในการ

จดการขยะมลฝอย 8) สงเสรม/สนบสนนการจดตงธนาคารขยะ เพอบรหารจดการรายไดจากการซอขายขยะชมชน

สวนท 4

แผนปฏบตการจดการขยะมลฝอยเทศบาลต าบลบานแฮด

4.1 แผนงานระยะเรงดวน (ปงบประมาณ 256๒)

แผนงานท 1: สงเสรมใหมการใชทรพยากรธรรมชาตทดแทนการใชถงพลาสตกหรอโฟม

- สงเสรมการใชทรพยากรธรรมชาตทดแทนการใชถงพลาสตกหรอโฟมในชมชน สวนราชการ และองคกรปกครองสวนทองถน

- ปรบปรง ฟนฟ สถานทก าจดขยะมลฝอยใหถกหลกวชาการ และหามเทกอง

แผนงานท 2 : เพมประสทธภาพการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน สวนราชการ และองคกรปกครองสวนทองถน

- สวนราชการ องคกรปกครองสวนทองถน เอกชน ตองมการคดแยกขยะอยางถกหลกวชาการ

แผนงานท 3 : สงเสรมพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยหรอศนย

- พฒนาพนทตนแบบการจดการขยะมลฝอยหรอศนย และสงเสรมใหเปนศนยเรยนร

แผนงานท 4 : ออกขอบญญตทองถนดานการจดการขยะมลฝอย สงปฏกล และการบงคบใชกฎหมาย

- สนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนออกเทศบญญต/ขอบญญต หรอปรบปรงเทศบญญต/ขอบญญตการบรหารจดการขยะมลฝอยสงปฏกล และของเสยอนตราย

- ตรวจสอบและด าเนนการทางกฎหมายแกผลกลอบทง/ก าจดขยะมลฝอย สงปฏกลทไมถกหลกวชาการ

แผนงานท 5 : สรางจตส านก

- สรางความรบรใหกบประชาชน เยาวชน ใหทราบถงปญหาขยะมลฝอยและสงปฏกล - สรางจตส านกใหกบประชาชนในการลด คดแยกขยะตงแตตนทาง และน ากลบมาใชประโยชน

ใหม - จดกจกรรม big cleaning day ในหนวยงาน และชมชน - สงเสรมหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน หรอผประกอบการลดการใชถงพลาสตก และโฟม หรอ

วสดทไมเปนมตรกบสงแวดลอม - สถานศกษาก าหนดหลกสตรการจดการขยะมลฝอยเพอสอนในสถานศกษาทกสงกด และ

สงเสรมใหคนรนใหมใสใจสงแวดลอม - สงเสรมการใชสนคาและบรการทเปนมตรกบสงแวดลอม

แผนงานท 6 : การตดตามประเมนผล

- ตดตามและประเมนผลการปฏบตงาน ในระดบสวนราชการ/องคกรปกครองสวนทองถน และภาคเอกชน

แผนผงขนตอนการปฏบตงาน

แผนผงขนตอนการปฏบตงานการจดเกบมลฝอย

ตามกระบวนการและแผนการลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการเพอประชาชน

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕6๒

การเกบขนขยะมลฝอย ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕

ของ กองสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลต าบลบานแฮด อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน

วางนโยบายการจดการขยะมลฝอย

รบมอบนโยบายและบงคบบญชา

ใหด าเนนการเกบขนฯ ตามนโยบาย

นายศรพงษ อรณเดชาชย นายกเทศมนตรต าบลบานแฮด

นายวทยา ภโยสาร ปลดเทศบาลต าบลบานแฮด

นางอญชนา เตชะอ านวยวทย ผอ านวยการกองสาธารณสขและสงแวดลอม

นางสาวมนสนนท จนทรพนธ หวหนาฝายบรหารงานสาธารณสข

นางสาวพทธนนท บตรยทธ นกวชาการสขาภบาล

ชมชนบานแฮด

ม. ๑ ชมชนบานแฮด

ม. ๒ ชมชนบานหนองโงง

ม. ๓ ชมชนบานหนองไฮ

ม. ๔

ชมชนบานขามเปย

ม. ๕

ชมชนบานโนนกลวยหอม

ม. ๖ ชมชนบานขามเปย

ม. ๙ ชมชนบานหนองโงง

ม. ๑๐

ผบงคบบญชาการปฏบตการเกบขนฯ

ผควบคมการบรหารจดการ

หวหนางานสขาภบาลฯ

กระบวนการและแผนการลดขนตอนและระยะเวลาการปฏบตราชการเพอประชาชน

ประจ าปงบประมาณ พ.ศ. ๒๕6๒

การเกบขนขยะมลฝอย ตามพระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ. ๒๕๓๕

กองสาธารณสขและสงแวดลอม เทศบาลต าบลบานแฮด อ าเภอบานแฮด จงหวดขอนแกน

***************************

กระบวนการ ระยะเวลาเดม ระยะเวลาทปรบลด หมายเหต

กรณการเกบขนขยะมลฝอย

๑. การเกบขนขยะมลฝอยภายในชมชน 8 ชมชน โดยใชรถบรรทก จ านวน ๒ คน หนงคนรบผดชอบ ๔ ชมชน หมนเวยนเกบวนละ ๑ ชมชน

๒. การเกบขนขยะมลฝอยภายในชมชน ๘ ชมชน โดยใชรถเกบขนขนาดเลก (ซาเลง) จ านวน ๘ คน ๑ คน/ชมชน น าขยะออกจากชมชนมารวบรวมไวทบรเวณจดสตอกขยะ ทจดเตรยมไวโดยรวม 2 ชมชน/ ๑ แหง

๓. ชมชนมการคดแยกขยะรไซเคล กอนน ามาทง เพอลดปรมาณขยะทตนทาง และสรางรายไดเสรม

๔. ชมชนมการคดแยกขยะอนทรย เพอน ามาจดท าปยหมกอนทรย และปยน าหมกชวภาพ

๕. ชมชนมการคดแยกขยะอนตราย เพอน ามาสงมอบใหกบเทศบาลต าบลบานแฮด ด าเนนการก าจดอยางถกตองตามหลกสขาภบาล

๖. การเกบขนขยะมลฝอย โดยใชรถบรรทก จ านวน ๑ คน น าขยะทวไป จากจดสตอกขยะไปทงยงบอก าจด

4 วน/ครง/ชมชน

4 ครง/วน/ชมชน

(เชา 2 รอบ,

บาย 2 รอบ)

๑ ครง/วน/ชมชน

๑ ครง/วน/ชมชน

๑ ป/ครง/ชมชน

๑ ครง/วน/แหง

สวนท 5

การแปลงแผนไปสการปฏบตและตดตามประเมนผล

1. ต าบลแตงตงคณะดานการบรหารจดการขยะมลฝอย “จงหวดสะอาด” ระดบอ าเภอ โดยมอ าเภอเปนประธานคณะท างาน มอ านาจหนาทดงน

1) จดท าแผนระดบต าบล เพอก าหนดทศทางและเปาหมายการด าเนนงานใหทกหมบาน/ชมชนมการด าเนนการคดแยกขยะ

2) ก าหนดใหมจดรวบรวมขยะอนตรายชมชนอยางนอยหมบานละ 1 จด

3) ก าหนดใหมจดรวบรวมขยะอนตรายอยางนอยหม/ชมชน เพอน าไปด าเนนการขบเคลอนแผนปฏบตการระดบอ าเภอ

4) ตดตามประเมนผลและรายงานผลการด าเนนงานการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน”จงหวดสะอาด”เสนอนายอ าเภอภผามาน

5) หนาทอนๆ ตามทไดรบมอบหมายจากอ าเภอ

2.องคกรปกครองสวนทองถนแตงตงคณะท างานดานการบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน”จงหวดสะอาด”ระดบองคกรปกครองสวนทองถน โดยมนายกองคกรปกครองสวนทองถนเปนประธานคณะท างานมอ านาจหนาทดงน

1) รวบรวมและวเคราะหขอมลขยะมลฝอยทเกดขน เพอจดท าฐานขอมลขยะมลฝอยในพนท

2)จดท าแผนปฏบตการระดบทองถน โดยการประชาคมหมบาน เพอก าหนดทศทางและเปาหมายในการด าเนนงานใหแกหมบาน/ชมชน ในพนท

3) ก าหนดจดรวบรวมของเสยอนตรายอยางนอยหมบาน/ชมชน แหงละ ๑ จด

4) ถายทอดองคความรเกยวกบการคดแยกขยะและบรหารจดการขยะใหแกประชาชนในพนท

5) สนบสนนงบประมาณดานการบรหารจดการขยะมลฝอยในหมบาน/ชมชน เพอน าไปด าเนนการตามแผนปฏบตการในระดบทองถน

6) ตดตามประเมนผลและรายงานผลการด าเนนงาน การบรหารจดการขยะมลฝอยชมชน”จงหวดสะอาด”เสนอตอนายอ าเภอ

7) หนาทอนๆ ตามทไดรบมอบหมายจากนายกองคกรปกครองสวนทองถน

ระเบยบกฎหมายทเกยวของ พระราชบญญต ก าหนดแผนและขนตอนการกระจายอ านาจใหแกองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2542

มาตรา 16 “ใหเทศบาล เมองพทยา และองคการบรหารสวนต าบล มอ านาจและหนาทในการจดระบบการ บรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนของตนเอง ดงน (18) การก าจดมลฝอย สงปฏกลและน าเสย” มาตรา 17 “ภายใตบงคบมาตรา 16 ใหองคการบรหารสวนจงหวด มอ านาจและหนาทในการจดระบบ บรการสาธารณะเพอประโยชนของประชาชนในทองถนของตนเอง ดงน (11) การก าจดมลฝอยและสงปฏกลรวม (12) การจดการสงแวดลอมและมลพษตาง ๆ”

พระราชบญญตเทศบาล พ.ศ. 2496 มาตรา 50 “ภายใตบงคบแหงกฎหมาย เทศบาลต าบลมหนาทตองท า ในเขตเทศบาลดงตอไปน (3) รกษาความสะอาดของถนน หรอทางเดนและทสาธารณะ รวมทงการก าจดมลฝอยและสงปฏกล” มาตรา 53 “ภายใตบงคบแหงกฎหมาย เทศบาลเมอง มหนาทตองท า ในเขตเทศบาลดงตอไปน (1) กจการตามทระบไวในมาตรา 50” มาตรา 56 “ภายใตบงคบแหงกฎหมาย เทศบาลนคร มหนาทตองท าในเขตเทศบาล ดงตอไปน (1) กจการตามทระบไวในมาตรา 53”

พระราชบญญตสภาต าบลและองคการบรหารสวนต าบล พ.ศ. 2537 มาตรา 67 “ภายใตบงคบแหงกฎหมาย องคการบรหารสวนต าบล มหนาทตองท าในเขตองคการบรหารสวน ต าบล ดงตอไปน (2) รกษาความสะอาดของถนน ทางน า ทางเดนและทสาธารณะ รวมทงก าจดมลฝอยและสงปฏกล”

พระราชบญญตการสาธารณสข พ.ศ.2535 พระราชบญญตสงเสรมและรกษาคณภาพสงแวดลอมแหงชาต พ.ศ.2535 เทศบญญต เรอง การก าจดสงปฏกลและมลฝอย พ.ศ. 2543 เทศบาลต าบลบานแฮด จงหวดขอนแกน

**************************************************

ภาคผนวก