ต้นทุน รายได้ และการคืนทุนของผู้ป่วยนอก หน่วยไตเทียม ... · ต้นทุน รายได้

29ปท 9 ฉบบท 1/2560

ตนทน รายได และการคนทนของผปวยนอก หนวยไตเทยม โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จงหวดเชยงราย ปงบประมาณ 2557

ปารชาต ฝาระม วท.ม.* เดนพงษ วงศวจตร ปร.ด.* พษณรกษ กนทว ปร.ด.* รชน สรรเสรญ* ภมรศร ศรวงคพนธ *

บทคดยอ ความเปนมา อบตการณการเกดโรคไตวายเรอรงเพมขน การฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม เปนการรกษาภาวะไตวายทมประสทธภาพ การศกษานเปนการศกษาตนทนทงหมดของการรกษาพยาบาลผปวยโรคไตวายเรอรงระยะสดทาย ทรกษาบ าบดดวยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม โดยศกษามมมองตนทนของผใหบรการ เพอเปนขอมลประกอบการตดสนใจในการลงทน ทางดานสาธารณสขตอไป และเพอการบรการผปวยทไดคณภาพ มาตรฐาน ผปวยเขาถงการบรการอยางมคณภาพ วตถประสงค เพอศกษาตนทนตอหนวย อตราสวนของตนทนคาแรง ตนทนคาวสด และตนทน คาลงทน รายไดและอตราการคนทนของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยม โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จงหวดเชยงราย ปงบประมาณ 2557 วธการศกษา ท าการศกษาแบบยอนหลง ในทศนะของผใหบรการ เครองมอทใชในการศกษาเปนแบบบนทกตนทนคาแรง คาวสด คาลงทน โดยจดแบงหนวยตนทนในสวนทเกยวของในโรงพยาบาลออกเปน 3 กลม คอ หนวยตนทนทไมกอใหเกดรายได หนวยตนทนทกอใหเกดรายได และหนวยงานทบรการผปวยโดยตรง ตนทนแบงออกเปนตนทนทางตรงและตนทนทางออม ตนทนทางออมจดสรรโดยวธกระจายตนทนแบบขนบนได ตนทนตอหนวยวเคราะหจากตนทนรวมหารดวยจ านวนครงของผใชบรการผปวยนอกงานไตเทยม อตราคนทนวเคราะหจากรายรบหารดวยตนทนทงหมด

นพนธตนฉบบตนทน รายได และการคนทนของผปวยนอก หนวยไตเทยม

โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จงหวดเชยงราย ปงบประมาณ 2557

30 >>เชยงรายเวชสาร :: CHIANGRAI MEDICAL JOURNAL

ผลการศกษา ปงบประมาณ 2557 แผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมมตนทนทเกดขนทงสน 73,613,211.80 บาท มผปวยมารบบรการฟอกเลอดดวยเครองฟอกไตเทยม 50,164 ครง ตนทนเฉลยตอครงของการใหบรการของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยม เปนมลคา 1,467.45 บาท จ าแนกเปนตนทนทางตรง 1,382.82 บาท ตนทนทางออมจากหนวยงานทสนบสนน 84.63 บาท ตนทนคาแรง 145.50 บาท ตนทนคาวสด 1,171.90 บาท ตนทนคาลงทน 66.50 บาท ตนทน Routine Service Cost (RSC) เทากบ 1,389.24 บาทตอครง ตนทน Medical Care Cost (MCC) เทากบ 81.68 บาทตอครง โดยตนทนคาแรงพยาบาลตอครง คอ 139.63 บาท ตนทนคาเสอมของเครองฟอกไตตอครง คอ 55.82 บาท ตนทนสวนใหญเปนคาวสด รองลงมาเปนตนทนคาแรง และต าสดเปนตนทน คาลงทน คดเปนรอยละ 10.8 : 80.8 : 8.5 ตามล าดบ เทยบเปนสดสวน คอ ตนทนคาแรง: คาวสด: คาลงทน เทากบ 1.3 : 9.5 : 1.0 ตามล าดบ อตราการคนทนสทธ (Net Cost Recovery) เทากบรอยละ 96.7 และอตราการคนทนจากรายรบพงได (Accrual Cost Recovery) เทากบรอยละ 102.2 สรปและขอเสนอแนะ ตนทนคาวสดมอทธพลสงสดตอตนทนรวมทงหมดของแผนกบรการผปวยนอกงาน ไตเทยม พบวาตนทนตอหนวยของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมมคาต ากวารายรบพงได แตรายรบสทธของงานไตเทยมไมสามารถรองรบตนทนทงหมดของงานไตเทยมได ขอมลเหลาน ถอเปนขอมลพนฐานการบรหารทรพยากรและด าเนนการควบคมตนทนใหมประสทธภาพตอไป

ค าส าคญ ตนทน รายไดและอตราการคนทน ผปวยไตเทยม การฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม

*ส ำนกวชำวทยำศำสตรสขภำพ มหำวทยำลยแมฟำหลวง

นพนธตนฉบบปารชาต ฝาระม, เดนพงษ วงศวจตร, พษณรกษ กนทว, รชน สรรเสรญ, ภมรศร ศรวงคพนธ

31ปท 9 ฉบบท 1/2560

COST, REVENUE AND COST RECOVERY OF OUT PATIENT HEMODIALYSIS AT CHIANG RAI PHACHANUKROH HOSPITAL,

CHIANG RAI PROVINCE, FISCAL YEAR 2014

Parichat Faramee * Denpong Wongwichit*Phitsanuruk Kanthawee.* Rachanee Sunsern* Pamornsri Sriwongpan*

ABSTRACT BACKGROUND The incidence of Chronic Kidney disease (CKD) is growing. Hemodialysis have become effective in patients with renal insufficiency. This research study was intended to investigate the total cost of hemodialysis among CKD patients by focusing on total service cost in order to apply the data as a basic information to an effective public health administration and planning. be able to inform the investment decision in public health. In addition, the equal and standard services will be determined. OBJECTIVES This research was aimed to identify the total cost, unit cost, labor cost, material cost, investment cost and income and cost recovery of Hemodialysis unit for the fiscal year 2014 in the outpatient department at Chiangrai Prachanukroh Hospital, Chiang Rai. METHODS The retrospective study was carried out on the perspective of health care service. Data was collected by using recording forms of labor cost, material cost, and capital. Cost analysis of this study was divided into 3 groups including Non-Revenue Producing Cost Center (NRPCC), Revenue Producing Cost Center (RPCC) and Patient Service (PS). The total cost was consisted of direct and indirect costs. The indirect cost was allocated by using the step-down method. The unit cost was analyzed from total cost divided by the number of out-patient visits in the fiscal year 2014. The cost recovery rate was analyzed from the revenue divided by total cost.




RESULTS This study showed that the total cost of Hemodialysis unit was 73,613,211.80 baht. The average cost per visits of Hemodialysis unit at the outpatient department in the fiscal year 2014 was 1,467.45 baht. Total number of visits for Hemodialysis service was 50,164 visits. The Routine Service Cost (RSC) was 1,389.24 baht/ visit while the Medical Care Cost (MCC) was 81.68 baht/ visit. While the direct cost was 1,382.82 baht, indirect cost from supporting organization was 84.64 baht, other costs were shown as follows; labor cost 145.50 baht, material cost 1,171.90 baht, investment cost 66.50 baht and nursing service cost per time 139.63 baht. Hemodialysis machine depreciation cost per visits was 55.82 Baht. The Routine service cost to unit was 1414.42 baht/ visit. The highest amount was the material cost, followed by labor cost and lower investment cost at 10.8%, 80.8%, 8.5% or in the ratio of the material cost labor cost and investment cost was 1.3 : 9.5 : 1.0, respectively. The cost recovery of Hemodialysis unit for outpatient at Chiang Rai Prachanukroh Hospital in 2014 in the aspect of Accrual Cost Recovery (ACR) was 102.2%. The cost recovery in terms of net income was 96.7 %. DISCUSSION AND CONCLUSION This study revealed that the material cost showed the highest influence on total cost of Hemodialysis unit for outpatient department. The cost per unit of Hemodialysis unit for out-patient departments was lower than the collected cost from the Comprehensive Insurance Scheme. Therefore, this information could be used as the basic information in order to further set an effective cost management for a public health administration and control. KEYWORDS Unit Cost, Income and Cost Recovery, Chronic Kidney Disease, Hemodialysis

*School of Health Science, Mae Fah Luang University


33ปท 9 ฉบบท 1/2560

ความเปนมา โ ร ค ไต ว าย เ ร อ ร ง ถ อ เป นป ญห าสาธารณสขท ส าคญ จากรายงานสถตสาธารณสข ป 2556 โดยส านกนโยบายและยทธศาสตร ส าน ก งานปล ดกระทรวงสาธารณสข1 พบวา คนไทยมอตราปวยดวยโรคไตวายเร อร งอย ท 1,073.3 รายต อ แสนประชากร เพมขน 2.5 เทาจากป 2550 และจากการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาต พบวา โรคไตวายเรอรงเปนสาเหตการตายล าดบท 7 ของ สาเหตการตายทงประเทศ และเปนสาเหตการตายทส าคญล าดบท 6 ในภาคเหนอจ านวนและอตราตายดวยโรคไตในประเทศไทยมแนวโนมเพมขนระยะเวลา 5 ป (พ.ศ.2552-2556) มแนวโนมเ พมข นท ง เพศชายและ เพศหญ ง โดยอตราสวนชายตอหญงเทากบ 1.2 ตอ 1.0172

การฟอกเลอดดวยเคร องฟอกไต (Hemodialysis :HD) เปนการรกษาบ าบดทดแทนไตซงตองท าทโรงพยาบาลทมเครองไตเทยมความถในการรกษานนขนอยกบภาวะของผปวย โดยเฉลยจะตองฟอกเลอด 2-3 ครง ตอสปดาห จากการส ารวจการลงทะเบยนผปวยบ าบดทดแทนทางไตของสมาคมโรคไตแหงประเทศไทย ในป พ.ศ. 2553 พบวา มผปวยโรคไตวายเรอรงทไดรบการรกษาบ าบดทดแทนไต รวม 32,132 ราย โดยรอยละ 84 ใชวธฟอกเลอดดวยเครอง ไตเทยม ผปวยแตละราย ตองเสยคาใชจายถงคนละ 2 – 3 แสนบาทตอคนตอป และ คดเปนคาใชจายรวมประมาณ 6,400 – 9,600 ลานบาท ตอป ซ ง เปนคา ใชจ าย ทภาครฐตองแบกรบภาระทสงมาก

โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะหเปนโรงพยาบาลศนย ขนาด 756 เตยง 3 รองรบผปวยในเขตอ าเภอเมอง และผปวยทสงตอมาจาก ส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต (สปสช.) รายละ 1 ,500 บาทตอครง ส าหรบผปวยอายต ากวา 60 ป และ 1 ,700 บาทตอครงส าหรบผปวยทมอายมากกวา 60 ปขนไป ใหไมเกน 3 ครงตอสปดาห และตองเปนไปตามเง อนไขทก าหนดของ สปสช. สทธในการรกษาอน ๆ เชน กองทนประกนสงคมชดเชยคาใชจายในการฟอกไต จ านวน 1,500 บาทตอครง สทธเบกจายตรงของขาราชการ ชดเชยคาใชจายตอการฟอกไต 1 ครง คอ 2,000 บาทตอคร ง ท ผ า นม า โ ร งพย าบาล เ ช ย ง ร า ย ประชานเคราะห ยงไมมเคยมการศกษาถงตนทนรวมทงหมด และตนทนตอครงของการใหบรการในกจกรรมการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม เพอเปนขอมลพจารณาวาการบรการผปวยโรคไตวายเรอรงระยะสดทายในหนวยไตเทยม กจกรรมการฟอกเลอดดวยเคร องไตเทยม โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะหมการใชทรพยากรไปมากเทาใดเมอเปรยบเทยบกบรายรบทได

ส ดส วนระหว า งต นท นค าล งท น คาวสดและคาแรงบคลากรในการบรหารจดการเปนอยางไร และกจกรรมแตละกจกรรมตองใชตนทนเทาใดตอการบรการ 1 คร ง เ พอใหผบรหารน าไปประกอบการตดสนใจ ในการใชทรพยากรทมอยอยางจ ากดใหเกดประโยชนทสงสดแกตวผปวย สงคม และประเทศตอไป




งานวจยนเปนการศกษาถงตนทนรวมทงหมด และตนทนตอครงของการใหบรการในกจกรรมการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม การรกษาพยาบาลผปวยโรคไตวายเรอรงระยะสดทายทรกษาบ าบดดวยการฟอกเลอด หนวยงานไตเทยม โดยศกษามมมองตนทนของผใหบรการเทานน เพอเปนขอมลในการประกอบการตดสนใจในการลงทนทางดานสาธารณสข และเพอใหผปวยเขาถงการบรการอยางมคณภาพและไดมาตรฐานอยางเทาเทยมกน วตถประสงค 1. เ พอศกษาตนทนท งหมด และตนทนตอหนวยของผปวยนอก หนวยไตเทยมโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จงหวดเชยงราย ปงบประมาณ 2557 2. เพอศกษาอตราสวนของตนทนคาแรง ตนทนคาวสด และตนทนคาลงทนของผปวยนอกหนวย ไตเทยมโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จงหวดเชยงราย ปงบประมาณ 2557 3. เพอศกษารายไดและการคนทน ของผปวยนอก หนวยไตเทยม โรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จงหวดเชยงราย ปงบประมาณ 2557 วธการศกษา เปนการวเคราะหหาตนทน รายได และการคนทนของผปวยนอก หนวยไตเทยม เฉพาะผปวยทมารบบรการทโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จงหวดเชยงราย ปงบประมาณ 2557 (1 ตลาคม 2556 – 30 กนยายน 2557) ในทศนะของผใหบรการเทานน (Provider perspective)

ขอบเขตการศกษา : การศกษาขอมลยอนหลง ขอบเขตประชากร: ผปวยนอกทเขามารบบรการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม ระหวาง วนท 1 ตลาคม 2556 – 30 กนยายน 2557 ทงหมด จ านวน 6,129 ราย หนวยประชากร: ผปวยนอกทเขามารบบร ก ารฟอกเล อดด ว ย เคร อ ง ไต เท ยม โรงพยาบาลเชยงรายประชาน เคราะห ระหวางวนท 1 ตลาคม 2556 – 30 กนยายน 2557 รายคน การศกษาครงนท าการศกษาดานเศรษฐศาสตรสาธารณสข โดยศกษาตนทนในมมมองของผ ใหบรการเทานน (Provider Perspective) ประยกตใชวธการวเคราะหตนทน โดยการกระจายตนทนสองครง (Double-Distribution Method) เกบตนทนของการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม โดยการสมภาษณภาระงานหนวยงานทเกยวของและเกบตนทนคาแรง ตนทนวสดและตนทนการลงทน ใช ขอมลทต ยภม (Secondary Data) จากหนวยงานทรบผด ชอบดานขอมลของโรงพยาบาล นยามศพท หนวยตนทนทไมกอใหเกดรายได คอ Non-Revenue Producing Cost Center (NRPCC) หนวยตนทนทกอใหเกดรายได คอ Revenue Producing Cost Center (RPCC) หนวยงานทบรการผปวยโดยตรง คอ Patient Service (PS)


35ปท 9 ฉบบท 1/2560

ตารางท 1 ตนทนคาแรงและรอยละ ของตนทนคาแรงแยกตามหนวยงาน รหส ฝาย เงนเดอนรวม รอยละ จ านวนบคลากร A01 งานการเงน 26,955.00 19.5% 2 A02 งานเวชระเบยน 24,120.00 17.4% 2 A03 ศนยเปล 87,264.00 63.1% 1

NRPCC 138,339.00 1.7% B1 เภสชกรรม 54,000.00 10.0% 1 B2 เทคนคการแพทย 208,350.00 38.7% 3 B3 รงส 66,996.00 12.5% 3 B4 ศลยกรรม 208,454.25 38.8% 6 RPCC 537,800.25 6.8%

C1 ผปวยนอก 240,270.00 3.3% 4 C2 งานไตเทยม 7,004,400.00 96.7% 19 PS 7,244,670.00 91.5%

ผลการศกษา ในปงบประมาณ 2557 การให บรการของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห มตนทนรวมทงหมด 73,613,211.80 บาทประกอบดวย (1) ตนทนทางตรงมลคา 69,367,610.80 บาท คดเปนรอยละ 94.2 ของตนทนรวม และ (2) ตนทนทางออมทถกกระจายสงมาจากหนวยสนบสนน มายงหนวยบรการไตเทยม มลคา 4,245,601.06 บาท คดเปนรอยละ 5.8 จ าแนกตนทนทางตรงของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยม เปนตนทนคาแรง ตนทนคาวสด และตนทนคาลงทน

จากผลการศกษาตนทนทางตรงสงทสดของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมคอ ตนทนคาวสด รอยละ 85.3 เปนเงน 58,744,752.00 บาท ตนทนคาวสดทสงทสดคอคาวสดทางการแพทยอยในหนวยตนทน PS คดเปนรอยละ 98.9 หนวย ตนทน RPCC คดเปนรอยละ 0.9 และหนวยต น ท น NRPCC ค ด เ ป น ร อ ย ล ะ 0.2 ตามล าดบ (ตารางท 2) รองลงมาคอตนทน

ค า แ ร ง ร อ ย ล ะ 10.2 เ ป น เ ง น 7,004,400.00 บาท ตนทนคาแรงมากทสดอยทหนวยตนทน PS รอยละ 91.5 หนวยตนทน RPCC รอยละ 6.8 และหนวยตนทน NRPCC รอยละ 1.7 (ตารางท 1) และตนทนต าสดคอตนทนคาลงทน รอยละ 4.6 เปน เงน 3,131,733.45 บาท ตนทนคาลงทนสวนใหญเปนตนทนคาเสอมของครภณฑ อยในหนวยตนทน PS คดเปนรอยละ 53.3 หนวยตนทน RPCC คดเปนรอยละ 45.5 และหนวยตนทน NRPCC คดเปนรอยละ 1.2 (ตารางท 3)ตนทนเฉลยตอครงของการให บรการของแผน กบร ก า ร ผ ป ว ยนอก ง า น ไต เท ย ม ปงบประมาณ 2557 เปนมลคา 1,467.45 บาท มผปวยมารบบรการฟอกเลอดดวยเครองฟอกไตเทยม 50,164 ครง คดเปนตนทนทางตรง 1382.82 บาท ตนทนคาแรง 145.50 บาท

ตนทนคาวสด 1,171.90 บาท ตนทนคาลงทน 66.50 บาท และตนทนทางออมจากหนวยสนบสนน 84.63 บาท (ภาพท 1) อตราสวนของ คาแรง: คาวสด: คาลงทน เทากบ 1.3 : 9.5 : 1.0




ตารางท 2 ตนทนคาวสดและรอยละ ของตนทนคาวสดแยกตามหนวยงาน รหส ฝาย วสดส านกงาน วสดทางการแพทย ตนทนคาวสดรวม รอยละ A01 กลมงานการเงน 22,616.88 39,733.63 62,350.51 56.8% A02 เวชระเบยนผปวยนอก 19,385.40 24,559.40 43,944.80 40.0% A03 ศนยเปล 1,739.00 1,739.00 3,478.00 3.2%

NRPCC 43,741.28 66,032.03 109,773.31 0.2% B1 เภสชกรรม 32,430.35 38,605.85 71,036.20 13.1% B2 เทคนคการแพทย 24,935.60 31,364.10 56,299.70 10.4% B3 รงส 42,586.25 194,580.75 237,167.00 43.8% B4 ศลยกรรม 18,400.00 158,427.00 176,827.00 32.7%

RPCC 118,352.20 422,977.70 541,329.90 0.9% C1 ผปวยนอก 15,687.10 26,779.10 42,466.20 0.1% C2 งานไตเทยม 388,816.00 58,355,936.00 58,744,752.00 99.9%

PS 404,503.10 58,382,715.10 58,787,218.20 98.9%

รวม 566,596.58 58,871,724.83 59,438,321.41 100%

ตารางท 3 ตนทนคาลงทนและรอยละ ของตนทนคาลงทนแยกตามหนวยงาน รหส หนวยตนทน พนท

(ตร.ม.) คาเสอมครภณฑ คาเสอมราคาสงกอสราง รวม รอยละ

A01 กลมงานการเงน 80.00 6,193.35 28,734.11 34,927.46 47.2%

A02 เวชระเบยนผปวยนอก 210.00 4,040.67 4,419.20 8,459.88 11.4%

A03 ศนยเปล 128.00 15,116.94 15,506.06 30,622.99 41.4%

NRPCC 418.00 25,350.96 48,659.37 74,010.33 1.2% B1 เภสชกรรม 220.00 8,984.81 55,595.44 64,580.25 2.3% B2 เทคนคการแพทย 560.00 2,138,726.15 24,805.21 2,163,531.36 76.1% B3 รงส 875.00 479,405.52 29,536.87 508,942.39 17.9% B4 ศลยกรรม 175.00 80,531.83 26,762.44 107,294.26 3.8%

RPCC 1,830.00 2,707,648.30 136,699.97 2,844,348.27 45.5% C1 ผปวยนอก 202.00 74,953.03 129,036.11 203,989.14 6.1% C2 งานไตเทยม 287.00 2,947,499.15 184,234.30 3,131,733.45 93.9%

PS 489.00 3,022,452.18 313,270.40 3,335,722.59 53.3%

รวม 5,755,451.45 498,629.74 6,254,081.18

ตารางท 4 รายรบ และอตราคนทน โครงการ/กองทน จ านวนเงนทไดรบ ตนทนรวม

หลกประกนสขภาพถวนหนา 48,352,183.00 73,613,211.85 ประกนสงคม 16,650,095.00 ขาราชการ 6,032,999.00 จายเงนเอง 174,000.00 รายรบสทธ (Net revenue) 71,209,277.00 อตราคนทน 96.7 รายรบพงได (Accrual cost recovery) 75,257,600.00 อตราคนทน102.2


37ปท 9 ฉบบท 1/2560

ในชวงเวลาเดยวกนน โรงพยาบาลไดรบเงนชดเชยจากโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนาทงสน 48,352,183 บาท โครงการประกนสงคม 16,650,095 บาท

สทธเบกไดของขาราชการ 6,032,999 บาท ผปวยช าระเงนเอง 174,000 บาท รวมรายไดสทธ เทากบ 71,209,277 (ตารางท 4)

แผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห ป 2557 ตนทนรวมทงหมด 73,613,211.85 บาท รายรบจากการเรยกเกบจากสทธการรกษาพยาบาลและโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนาเปนรายรบสทธ (Net revenue) เทากบ 71,209,277 บาท อตราการคนทนสทธเทากบรอยละ 96.7 และมรายรบพงได (Accrual cost recovery) เทากบ 75,257,600 บาท อตราการคนทนของรายรบพงได เทากบรอยละ 102.2

ภาพท 1 สรปผลการวเคราะหตนทนการใหบรการ หนวยไตเทยม

อภปรายผล จากผลการศกษานพบวาตนทนรวมของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยม ป งบประมาณ 2557 ท ง หมด เท า ก บ 73,613,211.85 บาท ตนทนตอหนวย คอ 1,467.45 โดยตนทนทางตรงสงทสดของงานไตเทยม คอ ตนทนทางตรง 1,382.82 บาท คดเปน รอยละ 94.2 และตนทนทางออมจากหนวยงานทสนบสนน 84.63 บาท คดเปนรอยละ 5.8 เนองจากแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมนน เปนหนวยบรการทจ าเพาะ เฉพาะผปวยโรคไตทจ าเปนตองฟอกเลอดดวยเครองฟอกไตเทยม จงท าใหตนทนรวมสวนใหญเปนตนทนรวมทางตรงและตนทนคาวสดทใชในการฟอกไตเปนต นท นท ส ง ท ส ด ขอ งค า ใ ช จ า ย ในกา ร ฟอกไต ซงสอดคลองกบงานวจยของ ภทศา ธนชชนม4

ทไดการศกษาเกยวกบตนทนการใหบรการไตเทยมศนยการแพทยปญญา นนทภกข ชลประทาน โดยมผลการศกษาวามตนทนรวมทางตรงเทากบ รอยละ 90.96 และตนทนทางออม เทากบรอยละ 9.04สาเหตทท าใหตนทนคาวสดนนสง เนองจากคาวสดทางการแพทยและคาใชจายตางๆเกยวกบการใหบรการผปวยฟอกเลอดเชน คาน ายาและเวชภณฑ ตางๆทใชในการฟอกเลอด ซงคาใชจายดงกลาวจะถกใช เปนรายบคคลของผปวย และคาน ายาทใชลางฆาเชอภายในเครองไตเทยมและลางตวกรองฟอกเลอดคาบรการบ ารงรกษาเครองไตเทยมรายป คาบรการตรวจวเคราะหน า R/O รายป คาอปกรณในการซอมแซมเครองไตเทยม ฯลฯ จงท าใหตนทนคาวสดสงกวาตนทนดานอนๆ ซงตนทนคาวสดเปนตนทนทแปรผนตามจ านวนผรบบรการ




จากแนว โน มของผ ม ารบบรการ

ไตเทยมทโรงพยาบาลเชยงรายประชาน -เคราะหทเพมขนทางโรงพยาบาลเชยงรายฯ ตองจดสรรงบประมาณในการซ อวสดสน เปลองใหหนวยงานไตเทยมเ พมขน ตามไปดวยเชนเดยวกบตนทนคาแรงของเจาหนาททเกยวของกบแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมจากจ านวนผรบบรการ เพมมากขนตองมการท างานลวงเวลาของทงเจาหนาทพยาบาล ผชวยเหลอคนไข และเ จ า ห น า ท อ น ๆ จ ง ส ง ผ ล ใ ห ม ต น ท น คาทางตรงสง

จากงานวจยของเป ยมศกด มชย ท าการศกษาเกยวกบตนทนและผลไดของการรกษาบ าบดทดแทนไตโดยการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยม ในหนวยไตเทยม 4 กลม คอ ขนาดเลก กลาง ใหญ และหนวยไตเทยมในตางจงหวด โดยทางโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห จดไดวาเปนโรงพยาบาลในตางจงหวด ซงจากงานวจยขางตนนนไดผลการศกษาคอ ในภาพรวมของโรงพยาบาลทง4 ก ล ม ม ต น ท น ร ว ม ท ง ห ม ด เ ท า ก บ 6,677,262 บาท และคดเปนตนทนตอครง 2,552 บาท แตตนทนรวมในการฟอกเลอดดวยของโรงพยาบาลในตางจ งหวดนน คดเปนตนทนตอครงเทากบ 1,507 บาท มตนทนสงกวาในปจจบนททางผวจยไดท าการศกษา อาจเนองมาจากในชวงเวลานนยงไมมสทธการใหบรการแบบบตรทองจาก สปสช. ซงคาใชจายในการฟอกเลอดดวยเครองไตเทยมนนจงมคาใชจายทสงในขณะนน แตจากงานวจยของ อารณ มศร5 ทไดท าการศกษาตนทนของหนวยไตและ ไตเทยมตนทนตอครงเทากบ 1,051.92 บาท

โดยผลเปนไปในทศทางเดยวกนกบผวจยทมคาตนทนตอครงลดลงจากในอดตจากผลการวจยอตราสวนของตนทนคาแรง ตนทนคาวสด และตนทนคาลงทนเทากบ คดเปนรอยละ 10.76 : 80.74 : 8.50

ตามล าดบ หรอเทยบเปนสดสวน คอ ตนทนคาแรง:คาวสด: คาลงทน เทากบ 1.27 : 9.5 : 1.0 ตามล าดบ และเมอพจารณาองคประกอบของตนทนแยกตามกลมงาน พบวาในหนวยตนทน NRPCC มสดสวนของ ตนทนคาแรง: คาวสด: คาลงทน เทากบ 1.87 : 1.48 : 1

สดสวนของคาแรงเปนตนทนทสงทสดในหนวยตนทน ซงแตกตางจากสดสวนของตนทนรวม หนวยตนทน RPCC มสดสวนของ ตนทนคาแรง: คาวสด : คาลงทน เทากบ 1: 1.01 : 5.29

สดสวนของคาลงทนเปนตนทนทสงท ส ดในหน วยตนทน เปนค า เส อมของคร ภณฑทางการแพทย ในงานเทคน คการแพทย และหนวยตนทน PS มสดสวนของ คาแรง: คาวสด: คาลงทน เทากบ 2.17 : 17.62 : 1 สอดคลองกบงานวจยของ อารณ มศร7 ทพบวา หนวยไตและไตเทยมมตนทนรวม 19.35 ล านบาท ม ส ดส วนต นท นทางตรง: ตนทนทางออม เทากบ 81.73 :

18.27 ตนทนทางตรงม ส ดส วน ต นทน คาแรง: ตนทนคาวสด : ตนทนคาลงท น เทากบ 60.13:20.61:19.26 ตนทนตอคร งของการใหบรการเทากบ 1,051.92 บาท

สดสวนของตนทนทางตรงเปนไปในทศทางเดยวกบงานวจยนทมตนทนทางตรงสงกวาตนทนทางออม แตกตางจากสดสวนของตนทนรวมโดยงานวจยของอารณ มศร 5


39ปท 9 ฉบบท 1/2560

มตนทนคาแรงสงสด แตงานวจยนตนทน คาวสดสงสด ทงนเนองมาจากตนทนวสดสวนใหญอยในสวนของเครองมอทใชงานกบเครองฟอกไตเทยมของจ าเปนตองใชตามรายบคคล เปนวสดทใชแลวหมดไป เมอมการใหบรการทมาก กท าใหมคาใชจายของตนทนวสดสงขนตามไปดวย ถอวาเปนของการลงทนหนวยงานจงท าใหมคาลงทนสง นอก จ า ก น โ ร ง พย า บ า ล จ ด จ า งหนวยงานเอกชนใหเขามารบผดชอบในสวนของตนทนคาวสดแบบเหมาจายรายบคคล แตยงมสวนของตนทนคาแรงและคาวสดบางรายการทางโรงพยาบาลเปนผรบผดชอบ จากงานวจยนจะสามารถชใหเหนถงสดสวนของตนทนททางโรงพยาบาลตองรบผดชอบโดยตรงเปนจ านวนเทาใด และบงบอกถงคาใชจายทโรงพยาบาลจะตองจายใหกบบรษทเอกชนผรบเหมา การเพอค านวณรายการและอตราการคนทนในสวนของโรงพยาบาลตอไป

รายรบและอตราการคนทนจากผลการว จยพบวา รายรบพงได เทากบ 75,257,600 บาท และรายรบสทธเทากบ 71,209,277 บาท โดยรายรบสทธ รอยละ 67.9 มาจากโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนา (สปสช.) จ านวน 48,352,183 บาท จากรายรบพงไดทงหมด 53,259,000 บาท อาจเนองจากความไมถกตองและสมบ รณ ของข อม ลท ส ง ไป เบ กจ ายย งโครงการหลกประกนสขภาพถวนหนา (สปสช.) ท าใหเงอนไขในการจายเงนชดเชยและการไดรบเงนสทธนนนอยกวารายรบพงไ ด ซ ง ข อ ม ล ก า ร ใ ห บ ร ก า ร ข อ ง ท า งโรงพยาบาลนนมกจกรรมการใหบรการผเขา

มารบบรการตามจ านวนคร งทสงเขาไป เบกจร งและในป 2557 น นทางสปสช . มเงอนไขเพมเตมในการจายคาชดเชย ใหกบผปวยทฟอกไต6 อกทงเกดความลาชาในการเบกจายเงนของทาง โครงการหลกประกนสขภาพถวนหนา (สปสช.) ซงเมอตรวจสอบไปยงหนวยงานการเงนเพอตดตามผลการเบกจายแลวนน ทราบวารายรบพงไดทจะ สามารถเบกจายตามจ านวนทมการเรยกเกบไปทงหมด อยระหวางการด าเนนการ ดงนนในสวนของรายรบสทธทโรงพยาบาลควรได ร บน นจะเทากบรายรบ พง ได ซ งถ าสามารถเรยกเกบไดครบทงหมดแลวนน โรงพยาบาลจะมรายรบมากกวาตนทนรวมทงหมด ซงจะเหนไดจากการค านวณรายรบและอตราการคนทนดงน อตราการคนทนของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมโรงพยาบาลเช ยงรายประชานเคราะห ป 2557 ในมตของอตราการคนทนจากรายรบพงได (Accrual cost recovery : ACR) เทากบรอยละ 102.2 สวนอตราการคนทนรายรบสทธเทากบรอยละ 96.7 ซงจากการคนทนนน หากโรงพยาบาลมรายรบสทธเทากบรายรบพงไดทงหมด โรงพยาบาลจะมก าไรจากกจกรรมน คดเปน 2.2 % เมอเทยบกบตนทนแต โรงพยาบาลมรายรบสทธ เพยงรอยละ 96.7 ซงยงไมสามารถครอบคลมคาใชจายของตนทนทเกดขนไดจากกจกรรมการฟอกไต ทางโรงพยาบาลอาจจะหามาตรการเพอมาแกไขปญหาในสวนน เพอใหโรงพยาบาลมรายไดและก าไรจากกจกรรมน การวจยของผวจยในครงนนนไดจดท าการวเคราะหตนทนอยางเปนระบบ อกทงยงมตนทนในสวนททางโรงพยาบาลไดจดจาง




หนวยงานเอกชนเพอมารบการดแลเครองฟอกไตของหนวยบรการไตเทยม ดงนนในสวนของตนทนการลงทนและตนทนวสดอาจจะแตกตางจากงานวจยอนๆ ท เปนความรบผดชอบของโรงพยาบาลโดยตรง และจากผลการวจยทไดและตนทนทไดรบนน เปนเพยงการประเมนคาออกมาในรปของตวเงนเทานน ซงยงมตนทนและผลไดทไมสามารถประเมนคาออกมาเปนตวเงนได เชนคณภาพชวต ดงนนไมวาตนทนหรอผลไดทไดรบจะมากกวากน ในแงของชวตมนษยและการลงทนทางดานสาธารณสขแลวนนเปนสงทจ าเปน ขอก าจดของในการวจย เนองจากการว เคราะหตนทนการใหบรการของแผนกบรการผปวยนอกงาน ไตเทยมโรงพยาบาลเชยงรายฯ เปนการเกบรวบรวมขอมลแบบการศกษาแบบยอนหลง ท าใหเกดขอจ ากดในการศกษา มดงน 1. การเกบรวบรวมขอมลคาวสด ตนทนเกยวกบคาไฟฟา และน าประปา ไมสามารถบนทกรายจายจรงของแตละหนวยงานได เนองจากไมมมาตรวดแยกไวชดเจน การกระจายตนทนไปใหหนวยงานตามพนท อาจจะมขอโตแยงในประเดนทปรมาณงานอาจไมสมพนธกบพนท

2. การเกบรวบรวมตนทนคาวสดเกยวกบคาโทรศพทภายใน ของโรงพยาบาลไมสามารถบนทกรายจายจรงของแตละหนวยงานตามจ านวนบคลากร อาจจะม ขอโตแยงในประเดนทปรมาณงานอาจ ไมสมพนธกบจ านวนการใชได

ขอเสนอแนะ จากการวเคราะหตนทนการใหบรการของแผนกบรการผปวยนอกงานไตเทยมโรงพยาบาลเชยงรายประชาน เคราะห ขอเสนอแนะในเชงของการปฏบตงานตอหนวยงาน เพอเปนแนวทางในการวางแผนและก าหนดนโยบายในการบรหารจดการดานตนทนใหเกดประสทธภาพดงน

1. ดานโครงสรางของหนวยงานหลก คอหนวยงานไตเทยม และหนวยงานทเกยวของกบหนวยบรการไตเทยมภายในโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะหควรมการวางแผนงานทชดเจน และเหมาะสมกบภาระหนาท ความรบผดชอบ เพอใชในการก าหนดหนวยตนทน และจะท าใหทราบตนทนทเกดขนจรงกบหนวยบรการไตเทยม โ ดยม ก า ร ว า ง แผนและก าหนดความรบผดชอบในการจดเกบขอมลตาง ๆ ของหนวยงาน มการจดวางระบบการจดท าขอมลทางดานบญช การเงนและสถตผลงานของหนวยงานทกหนวยงานอยางตอเนองและสม าเสมอ เพอน ามาใชในการจดท าตนทน ใหเปนประโยชนตอหนวยงานและการน าขอมลมาใชในการวางแผนการท างานตอไป

2. ดานการเพมประสทธภาพดานการพยาบาลในการรกษา ในดานของผใหบรการ ปจจยส าคญทมผลตอคณภาพของการบรการ คอ ประสบการณและความรความช านาญของพยาบาล และความเพยงพอของอตราก าลงดงนนเพอประสทธภาพในการใหบรการควรพจารณาอตราก า ลงของพยาบาลตอภาระงานในการบรการผปวยอยางสม าเสมอ ขอคดเหนในเชงนโยบาย เพอเปนแนวทางในการวางแผนและก าหนดนโยบายในการบรหารจดการดานตนทนใหเกดประสทธภาพดงน


41ปท 9 ฉบบท 1/2560

กตตกรรมประกาศ ผเขยนกราบขอบพระคณ ดร.เดนพงษ ว ง ศ ว จ ต ร ซ ง เ ป น อ า จ า ร ย ท ป ร ก ษ าวทยานพนธ และ ดร.พษณรกษ กนทว อาจารยทปรกษารวมทกรณาใหค าแนะน าขอค ด เห น ตรวจสอบ และ เ จ าหน าทโรงพยาบาลเชยงรายประชานเคราะห ทใหค าปรกษาแนะน าในทกๆ ดาน ตลอดจน ทกทานทใหความสะดวกดานอ านวยการ และประสานงานในการท าวทยานพนธใหผเขยนตลอดมา รวมถงคนควาหาขอมลในการจดท าวทยานพนธของผเขยนครงนส าเรจลลวงไปดวยด References 1. National Health Security Office. National health security fund management manual volume 3, service statement management in chronic renal failure patient fiscal year 2014. Nonthaburi: Sahamit Printing; 2013. 2. Cluster of Health Informayion, Bureau of Policy and Strategy, Office of the Permanent Secretary. Annual Illness Report 2012. Bangkok, Thailand: The War Veterans Organization of Thailand Under Royal Patronage of His Majesty the King Publishing; 2013.

3. Information Center Chiangrai Prachanukroh Hospital. Chiangrai Prachanukroh Hospital Annual Report in 2013. [Internet]. 2013 [cited 2016 Jan 30] www.crhospital.org/.../ Annual Report / Annual Financial Report%202556.pdf. 4. Thanatchon P., A study of cost of hemodialysis, Panyananthaphikkhu Chonprathan Medical Center, [thesis]. Srinakharinwirot University; 2011. 5. Meesri A., Rittirod T., Tuntapakul W., Janlertrit D., and Siriwong T. Costs Analysis of Continuous Ambulatory Peritoneal Dialysis Patients with the Universal Health Coverage Program of Renal Service Center. 6. Patchanee K., Atkayanukul J., Cetthkrikul N., Lertteiradumrong J. and Phakongsai P. Sup project report of budget impact from measures new patients with chronic kidney disease protection to receive free care equally with old cases, in case of co-payment for hemodialysis not exceeding 500 baht. [Internet]. 2011 [cited 2016 Jan 30] Available from: www.ucbp.net/wp-content/uploads/2014/02/2-2554- chronic renal failure.pdf.



Documents

ต้นทุน รายได้ และการคืนทุนของผู้ป่วยนอก หน่วยไตเทียม ... · ต้นทุน รายได้