คู่มือ การผลิตต้นข้าวโพดพร้อม ...nutrition.dld.go.th/nutrition/images/pdf/book_corn.pdfส ำน กพ ฒนำอำหำรส

คมอ

การผลตตนขาวโพดพรอมฝกและขาวโพดเลยงสตว

ส ำนกพฒนำอำหำรสตว กรมปศสตว หนำ 1

การผลตตนขาวโพดพรอมฝกและขาวโพดเลยงสตว

ขำวโพดเลยงสตว โดยทวไปนยมปลกในเขตอำกำศอบอน เขตอำกำศกงรอนชน และพนทรำบเขตรอน อกทงมควำมส ำคญในกำรพฒนำเศรษฐกจของประเทศ ใชประโยชนเปนอำหำรสตวและเปนสวนประกอบอำหำรสตว ทงนกำรผลตขำวโพดเลยงสตวมขนตอนและรำยละเอยดในกระบวนกำรผลตขำวโพดเลยงสตว ดงน 1. การเลอกพนทปลก ขำวโพดเปนพชไรทเจรญเตบโตไดดในดนแทบทกชนด โดยเฉพำะดนรวนปนทรำย พนทใชในกำรปลกขำวโพดเลยงสตวควรเปนทดอนหรอพนททน ำไมทวมขง มควำมลำดชนต ำมกำรระบำยน ำด มปรมำณธำตอำหำรเพยงพอ ดนมควำมเปนกรด-ดำงระหวำง 5.5-7.0 ปรมำณอนทรยวตถสงกวำรอยละ 1 ธำตฟอสฟอรสไมต ำกวำ 10 พพเอม ธำตโพแทสเซยมไมต ำกวำ 60 พพเอม 2. การเลอกพนธ เกษตรกรควรเลอกใชเมลดพนธทมคณภำพ ตรงตำมพนธ มำจำกแหลงผลตเมลดพนธทเชอถอไดมควำมงอกไมนอยกวำรอยละ 95 มเมลดพนธอนปะปนไมเกนรอยละ 0.05 ขำวโพดทน ำมำปลกควรเปนพนธทใหผลผลตสง ตำนทำนตอโรครำนคำง และมกำรเจรญเตบโตด เหมำะสมกบสภำพภมอำกำศ โดยสำมำรถแบงประเภทของพนธขำวโพดออกเปน 2 ประเภท คอ 2.1 พนธลกผสม เปนพนธทเกษตรกรนยมปลก มลกษณะทำงกำรเกษตรสม ำเสมอ ไดแก ขนำดฝก ควำมสงฝก ควำมสงตน อำยวนออกไหมและอำยเกบเกยว ใหผลผลตและคณภำพสงกวำพนธผสมเปด เกษตรกรไมสำมำรถเกบเมลดพนธไวท ำพนธได ตวอยำงเมลดพนธประเภทน ไดแก 2.1.1 พนธนครสวรรค 3 เปนขำวโพดลกผสมเดยว เกดจำกกำรผสมขำมระหวำงขำวโพดลยงสตวสำยพนธแทตำกฟำ 1 (พนธแม) และขำวโพดเลยงสตวสำยพนธแทตำกฟำ 3 (พนธพอ) ควำมสงตน 196 เซนตเมตร ควำมสงฝก 110 เซนตเมตร อำยถงวนออกไหม 55 วน ใหผลผลตเฉลย 1,100 กโลกรมตอไร มควำมทนทำนแลงในระยะออกดอก ตำนทำนโรครำน ำคำง และโรครำสนม 2.1.2 พนธไพโอเนยร A33 เปนพนธของบรษท ไพโอเนยรไฮเบรด (ไทยแลนด) จ ำกด ควำมสงตน 200 เซนตเมตร ควำมสงฝก 110 เซนตเมตร อำยถงวนออกไหม 52 วน ผลผลต 1,350 กโลกรมตอไร เปอรเซนตกะเทำะเมลด 81 เปอรเซนต


2.1.3 พนธแปซฟค 984 เปนพนธของบรษท แปซฟกเมลดพนธ จ ำกด ควำมสงตน 210 เซนตเมตร ควำมสงฝก 100 เซนตเมตร อำยถงวนออกไหม 55 วน ผลผลต 1,250 กโลกรมตอไร เปอรเซนตกะเทำะเมลด 83 เปอรเซนต 2.1.4 พนธซพดเค 888 (CP-DK 888) เปนพนธของ บรษทกรงเทพอตสำหกรรมเมลดพนธ จ ำกด ควำมสงตน 210 เซนตเมตร ควำมสงฝก 120 เซนตเมตร อำยถงวนออกไหม 58 วน ผลผลต 1,000 กโลกรมตอไร เปอรเซนตกะเทำะเมลดรอยละ 81

พนธนครสวรรค 3 พนธไพโอเนยร A33

พนธแปซฟค 984 พนธซพดเค 888

ภำพท 1 ลกษณะฝกของขำวโพดพนธผสม 2.2 พนธผสมเปด เปนพนธทลกษณธทำงกำรเกษตรไมสม ำเสมอเมอเทยบกบพนธลกผสม ตำนทำนตอโรครำน ำคำง เมลดพนธมรำคำถก เกษตรกรสำมำรถเกบเมลดพนธไวท ำพนธได ตวอยำงเมลดพนธประเภทน ไดแก 2.2.1 พนธสวรรณ 5 เปนพนธของมหำวทยำลยเกษตรศำสตร ตำนทำนโรครำสนม มควำมสงตน 220 เซนตเมตร สงฝก 110 เซนตเมตร อำยถงวนออกไหม 54 วน ผลผลต 800 กโลกรมตอไร เปอรเซนตกะเทำะเมลดรอยละ 78 2.2.2 พนธนครสวรรค 1 เปนพนธของกรมวชำกำรเกษตร ไมตำนทำนโรครำสนม มควำมสงตน 190 เซนตเมตร ควำมสงฝก 100 เซนตเมตร อำยถงวนออกไหม 52 วน ผลผลต 700 กโลกรมตอไร เปอรเซนตกะเทำะเมลดรอยละ 79


พนธนครสวรรค 1 พนธสวรรณ 5

ภำพท 2 ลกษณะฝกของขำวโพดพนธผสมเปด 3. การเตรยมดน กำรเตรยมดนมวตถประสงคหลก เพอท ำใหสภำพของดนเหมำะแกกำรงอกและเจรญเตบโตของตนขำวโพด มขนตอน ดงน 3.1 ไถดวยผำนสำม 1 ครง ลก 20 – 30 เซนตเมตร ตำกดน 7 – 10 วน เพอชวยท ำลำยวชพช และโรคพชในดน 3.2 พรวนดนดวยผำนเจด 1 ครง ปรบระดบดนใหสม ำเสมอ แลวครำดเกบซำก รำก เหงำ หว และไหลของวชพชขำมปออกจำกแปลง 3.3 หำกดนมควำมเปนกรด – ดำงต ำกวำ 5.5 ควรหวำนปนขำวในอตรำ 100 กโลกรมตอไร ส ำหรบดนรวนปนทรำย และอตรำ 200 – 400 กโลกรมตอไร ส ำหรบดนรวนเหนยวหรอดนเหนยว แลวไถกลบดนหรอหวำนพชบ ำรงดนแลวไถกลบในระยะทพชบ ำรงดนเรมตดฝกหรอหลงเกบเกยวพชบ ำรงดน 4. การปลก กำรปลกขำวโพดเลยงสตวสำมำรถปลกได 2 วธ ไดแก กำรปลกโดยใชแรงงำนคน และกำรปลกโดยใชเครองจกร 4.1 กำรปลกดวยแรงงงำนคน กำรปลกขำวโพดเลยงสตวโดยใชแรงงำนคน ใชระยะระหวำงแถว 75 เซนตเมตร ระยะระหวำงตน 20 – 25 เซนตเมตร ใชอตรำปลก 8,533 – 10,667 ตนตอไร หรอใชเมลดพนธ ขำวโพดเลยงสตว 3 – 4 กโลกรมตอไร อำจใชจอบขดเปนหลมหรอรถไถเดนตำม หรอรถแทรกเตอรตดหวเปดรอง แลวหยอดเมลดหลมละ 1 เมลด กลบดนใหแนน 4.2 กำรปลกดวยเครองจกรกลเกษตร เกษตรกรนยมใชรถแทรกเตอรลำกจงเครองจกรกลส ำหรบกำรปลกขำวโพดเลยงสตวและกำรใสปย ปรบใหมระยะระหวำงแถว 75 เซนตเมตร ระยะระหวำงตน 20 เซนตเมตร จ ำนวน 1 ตนตอหลม หรออตรำปลก 10,667 ตนตนตอไร ใชเมลดพนธ 2 – 3 กโลกรมตอไรโดยไมตองถอนแยก


5. ฤดปลก ฤดปลกจ ำแนกไดเปน 2 ลกษณะ ดงน 5.1 กำรปลกขำวโพดทวไป สำมำรถปลกไดทงตนฤดฝน (เดอนมนำคม - มถนำยน) หรอปลำยฤดฝน (เดอนกรกฎำคม - สงหำคม) กำรปลกขำวโพดชวงตนฤดฝนจะไดผลผลตสงกวำปลำยฤดฝน เนองจำกมปรมำณฝนทเหมำะ สวนขำวโพดปลำยฤดฝนนนมปญหำในชวงกำรเตรยมดนปลก เพรำะฝนตกชก ดนออนตว และสงผลใหตนขำวโพดทก ำลงงอกเปนโรคเนำตำย 5.2 กำรปลกขำวโพดในเขตทมระบบชลประทำน สำมำรถปลกขำวโพดไดตลอดปโดยแบงออกเปน 3 ระยะ ดงน 5.2.1 กำรปลกขำวโพดในเดอนพฤศจกำยน - ธนวำคม เปนชวงเวลำทเหมำะสมทสดของกำรปลกขำวโพด เนองจำกอณหภมโดยทวไปอยในชวง 20 – 25 องศำเซลเซยส และสำมำรถใชประโยชนจำกแสงแดดไดเตมท ชวงเวลำในกำรเกบเกยวเดอนมนำคน – เมษำยน เปนชวงทมอำกำศรอนและแหงแลงจงสะดวกตอกำรเกบเกยวขำวโพด อยำงไรกตำมกำรปลกบำงพนทในชวงนนนบำงปอณหภมอำจต ำมำกเกอบถง 10 องศำเซลเซยส ท ำใหขำวโพดชะงกกำรเจรญเตบโต และอำยกำรเกบเกยวผลผลตยดออกไปอำจมำกกวำ 10 วน 5.2.2 กำรปลกขำวโพดในเดอนมกรำคม – กมภำพนธ กำรปลกขำวโพดชวงนท ำใหขำวโพดพบกบสภำพอำกำศ 2 แบบ คอ ในระยะแรกสภำพอำกำศคอนขำงเยน ตอมำเปนสภำพอำกำศรอนจด ซงอำกำศรอนจดเปนอนตรำยตอขำวโพด สงผลใหขำวโพดมอตรำกำรคำยน ำสงกวำปกต รำกไมสำมำรถดดน ำไดทน ใบขำวโพดเหยว และเปนอนตรำยตอกำรผสมเกสรและสรำงเมลดในขำวโพด 5.2.3 กำรปลกขำวโพดในเดอนมนำคม กำรปลกขำวโพดชวงนมประสทธภำพต ำกวำชวงฤดปลกอน เนองจำกมอำกำศรอนจด สงผลใหตนขำวโพดเจรญเตบโตชำและล ำตนมขนำดเลก ดงนนตองใหน ำตนขำวโพดบอยครงกวำกำรปลกขำวโพดในชวงท 1 และชวงท 2 6. การใหนา ขำวโพดตองกำรน ำตลอดฤดปลกประมำณ 450 – 500 มลลเมตร วธกำรใหน ำแกขำวโพด ไดแก กำรใหน ำแบบทอฝอยหรอระบบสปรงเกอร และกำรใหน ำแบบรอง 7. การใหปย กำรใสปยใหแกขำวโพดเลยงสตวควรมกำรใสปยเคมรวมกบปยอนทรย รำยละเอยด ดงน


7.1 ปยอนทรย ใชปยอนทรยเพอเพมปรมำณอนทรยวตถในดน และปรบปรงโครงสรำงดน โดยเลอกใชปยอนทรยทผำนกระบวนกำรหมกหรอกระบวนกำรอนทยอยสลำยโดยสมบรณ หรอกำรปลกพชบ ำรงดน เชน ถวเขยว โสนแอฟรกน ปอเทอง หรอพชตระกลถวอนๆ กอนและหลงปลกขำวโพด และไถกลบเมอพชบ ำรงดนอำย 50 วนหรอก ำลงออกดอก 7.2 ปยเคม แบงใส 2 ครง ครงท 1 ใสปยสตร 16 – 20 – 0 หรอ 15 – 15 – 15 รองพนกอนปลกหรอโรยเปนแถวแลวกลบพรอมปลก ในอตรำ 25 – 30 กโลกรมตอไร ครงท 2 ใสปยยเรยสตร 21 – 0 – 0 ในอตรำ 25 – 30 กโลกรมตอไร เมอขำวโพดอำยไดประมำณ 40 – 45 วน 8. การปองกนกาจดโรคพช ขำวโพดเลยงสตวมโรคทส ำคญ ไดแก โรครำน ำคำงหรอโรคใบลำย สงผลใหตนขำวโพดแคระแกรน ใบเปนทำงสขำว เขยวออน หรอเหลองออนไปตำมควำมยำวของใบ พบผงสปอรสขำวเปนจ ำนวนมำกบรเวณใตใบในเวลำเชำมดทมควำมชนสง ถำระบำดรนแรงตนจะยนตนแหงตำย แตถำอยรอดจะไมออกฝกหรอตดฝกแตไมมเมลด กำรปองกนโรคเบองตน พบวำเมลดพนธตำนทำนไมจ ำเปนตองคลกเมลดดวยสำรเคมปองกนโรค หำกเปนพนธทไมมควำมตำนทำนโรคจ ำเปนตองคลกเมลดดวยสำรเคมปองกนโรคกอนปลก กำรใชสำรเคมปองกน ก ำจดโรคในขำวโพดเลยงสตว ดงแสดงในตำรำงท 1 ตำรำงท 1 กำรใชสำรเคมปองกนก ำจดโรคพช

โรค สำรปองกนก ำจดโรค อตรำกำรใช/เมลด

1 กโลกรม วธกำรใช

รำน ำคำง หรอโรคใบลำย

เมทำแลกซล (35% ดเอส)

7 กรม คลกเมลดพนธกอนปลก

หมำยเหต: * ในวงเลบ คอเปอรเซนตสำรออกฤทธและสตรของสำรก ำจดวชพช ทมำ: กรมวชำกำรเกษตร (2557)


9 การปองกนกาจดวชพช กำรปลกขำวโพดเพอใหไดผลผลตสงทสดจ ำเปนตองใหขำวโพดเลยงสตวปลอดจำกวชพชตลอดชวง 1 เดอนแรกตงแตปลก กำรปลกขำวโพดในกรณทไมมวสดคลมดนหรอกำรไถพรวนดนตองมกำรก ำจดวชพชดวยสำรเคมกอนปลก หรอใชสำรคมวชพชประเภทกอนงอก สำรอะลำคอรใชคลมวชพชกอนงอกส ำหรบวชพชใบแคบ เชน หญำตนกำ หญำปำกควำย หญำตนนก หญำขจรจบ เปนตน สำรอะทรำซน ใชคลมวชพชกอนงอกส ำหรบวชพชใบกวำง เชน ผกโขม เทยนนำ กะเมง ผกบงยำง เปนตน จำกนน ดำยหญำหรอท ำรนอกครงหนงพรอมกบกำรใสปยรองพน ส ำหรบแปลงทมวชพชไมมำก กำรดำยหญำเพยงครงเดยวพรอมกบกำรใสปยรองพนกเพยงพอแลว รำยละเอยดดงแสดงในตำรำงท 2 ตำรำงท 2 กำรใชสำรปองกนและก ำจดวชพชในแปลงขำวโพดอำหำรสตว

วชพช สำรก ำจดวชพช*

อตรำกำรใช/น ำ 20

ลตร วธใช/ขอควรระวง

วชพชฤดเดยว

อะลำคลอร (40% อซ)

125 – 150 มลลลตร

พนคลมดนหลงปลก กอนขำวโพดเลยงสตว และวชพชงอก ขณะพนดนตองมควำมชน อะทรำซน

(40% อซ) 80 – 120 มลลเมตร

พำรำควอท (27.6% อซ)

75 – 110 มลลเมตร

พนกอนเตรยมดน 3 – 7 วนหรอพนระหวำงแถวหลงปลก 20 – 25 วน ขณะทวชพชออกดอก/ระวงละอองสำรเคมสมผสใบและตนขำวโพด

วชพชฤดเดยว วชพชขำมป

ไกลโฟเสท (48% เอสแอล)

120 – 160 มลลลตร

ใชในแหลงทพบวชพชหนำแนน โดยพอกอนปลกหรอกอนเตรยมดน 7 – 15 วน กลโฟซเนต-

แอมโมเนยม (15% เอสแอล)

300 – 400 มลลลตร



10. การปองกนกาจดแมลงศตรพช ขำวโพดเลยงสตวมแมลงศตรพพชทส ำคญ ไดแก หนอนเจำะล ำตนขำวโพด หนอนกระทหอม และมอดดน เมอมกำรระบำดรนแรงสงผลใหลผลตขำวโพดเลยงสตวลดลง 10.1 หนอนเจำะล ำตนขำวโพด หนอนเรมเขำท ำลำยขำวโพดเลยงสตวตงแตอำยประมำณ 20 วนจนถงระยะเกบเกยว โดยเจำะท ำลำยชอดอกตวผและล ำตน และท ำลยำฝก มกำรระบำดรนแรงในสภำพอำกำศแหงแลงหรอฝนทงชวงเวลำนำน 10.2 หนอนกระทหอม หนอนกดกนทกสวนในระยะตนออน ท ำควำมเสยหำยรนแรงเมอหนอนมควำมยำวตงแต 2 เซนตเมตร มกำรระบำดรนแรงในสภำพอำศแหงแลงหรอฝนทงชวงเวลำนำน 10.3 มอดดน กดกนใบตงแตงอกถงอำยประมำณ 14 วน ท ำใหตนออนตำยหรอชะงกกำรเจรญเตบโต ระบำดในนพนทปลกทเปนดนรวนทรำย มกำรระบำดรนแรงในสภำพอำกำศแหงแลงหรอฝนทงชวงเวลำนำน โดยเฉพำะกำรปลกในปลำยฤดฝน เกษตรกรสวนใหญไมนยมใชสำรปองกนก ำจดศตรพช ยกเวนพบกำรระบำดเปนจ ำนวนมำก รำยละเอยดกำรใชสำรปองกนก ำจดแมลงศตรพช ดงแสดงในตำรำงท 3 ตำรำงท 3 กำรใชสำรปองกนก ำจดแมลงศตรขำวโพดเลยงสตว

แมลงศตรพช

สำรก ำจดวชพช* อตรำกำรใช/น ำ 20 ลตร

วธใช/ขอควรระวง หยดกำรใชสำรกอนกำรเกบเกยว (วน)

หนอนเจำะล ำตนขำวโพด

ไซเพอรเมทรน (15% อซ)

10 มลลลตร พนเมอพบยอดขำวโพดถกท ำลำย 40 – 50 % ในระยะกอนออกชอดอกตวผ หรอพบรเจำะ 3 รตอตน

10

ไตรฟลมรอน (25% ดบบลวพ)

30 กรม 14

หนอนกระทหอม

นวเคลยรโพลฮโดรซสไวรส

20 – 30 มลลลตร

พนเวลำเยนจ ำนวน 1 – 2 ครง หำงกน 5 วน เมอพบหนอนเฉลย 2 – 3 ตวตอตน

1

เบตำไซฟลทำรน (2.5% อซ)

40 มลลลตร พนเมอพบหนอนเฉลย 2 – 3 ตวตอตน จ ำนวน 1 – 2 ครง หำงกน 7 วน

14

มอดดน อมดำโคลพรด (70% ดบบลวเอส)

5 กรม/เมลด 1 กโลกรม

คลกเมลดกอนปลก



11. การเกบเกยว 11.1 กำรเกบเกยวเพอผลตเมลดขำวโพดอำหำรสตว ตองเกบเกยวเมอขำวโพดแกจดหรอแหงหมดทงแปลงแลวประมำณ 7 วน หรอเมลดมควำมชนประมำณ 23 เปอรเซนต หรออำจสงเกตไดจำกใบขำวโพดเปลยนเปนสฟำงขำวทงแปลง ไมควรเกบเกยวขำวโพดหลงนตกเพรำะเมลดมควำมชนสง ควรปลอยใหฝกและตนขำวโพดแหงกอน

ภำพท 3 กำรเกบเกยวขำวโพดเลยงสตว (ผลตเมลด) 11.2 กำรเกบเกยวเพอผลตตนขำวโพดพรอมฝก ตองเกบเกยวเมอเมลดขำวโพดอยในระยะเมลดน ำนมประมำณครงหนง (Milk line 50%) หรอเม อตนขำวโพดพรอมฝกมอำย 85 – 90 วน และไมคสรเกบเกยวขำวโพดหลงฝนตกเพรำะสงผลใหมควำมชนสง

ภำพท 4 กำรเกบเกยวตนขำวโพดพรอมฝก


การใชประโยชนจากขาวหมก

ขำวโพดหมก (Corn silage) คอ ตนขำวโพดหรอตนขำวโพดพรอมฝกทเกบเกยวในขณะทมควำมชชอพอเหมำะ น ำมำหมก (Fermentation) เกบถนอมไวในสภำพสญญำกำศ สำมำรถเกบไดเปนเวลำนำน โดยคณคำทำงอำหำรไมเปลยนแปลง

กระบวนกำรตำงๆ ทเกดขนภำยหลงกำรปดภำชนะหมก แบงได 2 กระบวนกำรใหญ คอ กระบวนกำรหกทใชออกซเจน (Aerobic) และกระบวนกำรหมกทไรออกซเจน (Anaerobic) ภำยหลงกำรอดพชใหแนน ควรไลอำกำศออกใหหมดมำกทสดและปดหลมหมก จลนทรยหลำยชนดทใชออกซเจน ในกำรเจรญเตบโต เชน ยสต และรำ (Yeast and fungi) จะเพมจ ำนวนมำกขนในขณะทมอำกำศอยจนกระทงอำกำศถกใชหมดไป จลนทรยพวกนกไมสำมำรถเพมจ ำนวนไดอกและตำยลง เมอออกซเจนหรออำกำศถกใชหมดไป กระบวนกำรหมกทไมใชออกซเจนในสภำพทดจะเกดขนโดยกำรท ำงำนของแบคทเรยทผลตกรดแลคตก ผลทไดคอ กระแลคตก (Lactic acid) และมคำควำมเปนกรด-ดำง เทำกบ 4.2 หรอนอยกวำนน กำรท ำงำนของแบคทเรยกลมนขนอยกบปรมำณน ำตำล คอ หำกมปรมำณน ำตำลมำกและอยในสภำพทไมมออกซเจน จะท ำใหเกดกรดแลคตกเรวขน ขนตอนการทาขาวโพดหมก สำมำรถท ำไดดงตอไปน 1. กำรตดขำวโพดหมก ขำวโพดทจะน ำมำหมกควรมคำรโบไฮเดรตทละลำยน ำไดหรอน ำตำลในระดบทเพยงพอตอกำรหมกเพอใหเกดกรดแลคตกโดยเรว ทงนขำวโพดทเหมำะสมทสดในกำรน ำมำท ำเปนขำวโพดหมกคอขำวโพดทมอำย 85 – 90 วน หรอระยะทเมลดเปนแปงแขงครงเมลด (Milk line 50%) ดงแสดงในภำพท 5

ภำพท 5 ขำวโพดในระยะเมลดเปนแปงแขงครงเมลด (Milk line 50%) 2. กำรสบใหขำวโพดมขนำดเลกลง เพอใหน ำตำลถกปลอยออกมำไดอยำงรวดเรว ท ำใหเกดกรดแลคตกในกระบวนกำรหมกไดเรวขน ชวยใหสำมำรถอดลงภำชนะไดแนน และเพมควำมนำกนและกำรยอยไดเมอน ำมำใชเปนอำหำรสตว โดยขนำดของขำวโพด


สบทกรมปศสตวแนะน ำเพอผลตเปนตนขำวโพดพรอมฝกหมกตองมควำมยำวไมเกน 2 เซนตเมตร ดงแสดงในภำพท 6

ภำพท 6 ขำวโพดสบ ขนำดควำมยำว 1 – 2 เซนตเมตร 3. กำรตรวจสอบควำมชนของขำวโพดหมก ระดบควำมชนทเหมำะสมกบกำรท ำขำวโพดหมกอยระหวำงรอยละ 65 – 70 โดยทวไปสำมำรถประเมนคำควำมชนในพชอยำงงำยได โดยกำรน ำเอำชนสวนของขำวโพดทสบแลวมำก ำ หำกมน ำไหลออกมำแสดงวำมควำมชนมำกกวำรอยละ 80 แตถำไมมน ำไหลออกมำและชนสวนของขำวโพดคลำยตวออกเมอแบมอนนคอ ระดบควำมชนในอำหำรนอยกวำรอยละ 65 4. กำรควบคมระยะเวลำกอนกำรบรรจภำชนะหมก หลงจำกตดตนขำวโพดควรสบและบรรจลงภำชนะทจะหมกทนท หรอภำยใน 12 ชวโมงเพอปองกนผลกระทบจำกอณภมภำยนอก และกำรสญเสยควำมชนออกจำกขำวโพด (ตำยนง) ท ำใหประสทธภำพของกระบวนกำรหมกลดลง และเพมอตรำกำรสญเสยของขำวโพดหมก 5. กำรควบคมอณหภมในภำชนะหมก ควรก ำจดอำกำศออกใหมำกทสดภำยหลงจำกปดภำชนะหมก แบคทเรยทมอทธพลตอกระบวนกำรหมกนนจะถกควบคมโดยอณหภม ถำในหลมหมกมอำกำสมำกอณหภมจะสงขนดวย ดงนนหำกสำมำรถอดขำวโพดใหแนนและมอำกำศหลงเหลออยนอยอณหภมกจะต ำลงดวย โดยปกตอณหภมทเหมำะสมตอกำรเกดกรดแลคตกมคำประมำณ 38 องศำเซลเซยส


รปแบบการทาขาวโพดหมก

1. หมกแบบบอหมก เปนกำรหมกทท ำไดงำยโดยกำรเจำะเปนหลมลกบนพนทรำบธรรมดำหรอบรเวณทลำดเชงเขำ พนทลำดเอยงมควำมเหมำะสมเนองจำกสำมำรถระบำยของเหลวออกไดงำย อำจบผนงดวยคอนกรต กำรปดหลมท ำไดงำยโดยใชพลำสตกคลม ท ำใหงำยในกำรปฏบต และลงทนไมสงมำกนก

ภำพท 7 กำรท ำขำวโพดหม กแบบบอหมก

2. หมกแบบบบรรจถง 2 ชน เปนกำรหมกทเกษตรกรนยมกนมำกในปจจบน โดยเกบเกยวและสบตนขำวโพดพรอมมฝกบรรจในถง 2 ชน อดขำวโพดใหแนนและไลอำกำศออก มดปำกถงชนใน และเยบปดปำกถงชนนอกอกครงแยกออกจำกถงชนใน

ภำพท 8 กำรท ำขำวโพดหมกแบบบบรรจถง 2 ชน

3. หมกแบบบรรจถงสญญำกำศ เปนกำรหมกโดยน ำขำวโพดมำบรรจลงถงพลำสตก หลงจำกนนดดอำกำศออกดวยเครองและปดปำกถงใหสนทดวยควำมรอน

ภำพท 9 กำรท ำขำวโพดหมกแบบบบรรจถงสญญำกำศ


ลกษณะของขาวโพดหมกทด

1. สเหลองอมเขยว 2. เนอสมผสไมเปนเมอกลน ไมเละ 3. มกล นหอมของกำรหมก 4. มรสเปรยวคลำยน ำสมสำยช 5. มคำควำมเปนกรด-ดำง ระหวำง 3.5 – 4.2 6. โปรตน 7 – 9 เปอรเซนต 7. ปรมำณกรดแลคตก มำกกวำ 4 เปอรเซนต 8. ผนงเซลล (NDF) 35 – 55 เปอรเซนต 9. ลกโนเซลลโลส (ADF) 20 – 33 เปอรเซนต 10. โภชนะรวมทยอยได (TDN) 65 – 73 เปอรเซนต

ภำพท 10 ลกษณะของขำวโพดพรอมฝกหมก


รปแบบการจาหนายขาวโพด

รปแบบกำรจ ำหนำย รำคำจ ำหนำย (บำท/กโลกรม)

ภำพประกอบ

ตนขำวโพดพรอมฝกสด 1.00

ตนขำวโพดพรอมฝกหน 1.20

ตนขำวโพดพรอมฝกบรรจถง 1.50

ขำวโพดอำหำรสตว (เมลดขำวโพด)

6.50


เอกสารอางอง

คณะกรรมกำรกลมปรบปรงชดวชำกำรจดกำรกำรผลตธญพชและพชอำหำรสตว. 2559. กำรจดกำรกำรผลตธญพชและพชอำหำรสตว (ฉบบปรบปรงครงท 1). นนทบร: มหำวทยำลย สโขทยธรรมำธรำช

จนทกำนต อรณนนท. มปป. กำรปลกขำวโพดเพอผลตขำวโพดหมก. ทมำ:

http://extension.dld.go.th/th1/images/stories/news/2017/news2017032401/Silage%20corn%20&%20Corn%20silage.pdf

สถำบนวจยพชไร. มปป. พนธขำวโพดเลยงสตว. ทมำ: http://www.arda.or.th/

kasetinfo/north/plant/fcorn_kind.html


ภาคผนวก

ตนทนและผลตอบแทน

1. ตนทนการผลตเมลดขาวโพดเลยงสตว 3,400 บำท/ไร ผลผลตไรละ 700 กก.ๆละ 6.50 บำท เปนเงน 4,550 บำท ก ำไร 1,150 บำท/ไร เปนมลคำ 230 ลำนบำท (กองสงเสรมและพฒนำกำรปศสตว, 2560) 2. ตนทนการผลตตนขาวโพดพรอมฝก 3,000 บำท/ไร ผลผลตไรละ 5,000 กก. มลคำ 598 ลำนบำท แบงเปน 3 รปแบบ ดงน

1) เกษตรกรจ ำหนำยตนขำวโพดพรอมฝกแบบไมบรรจถง (Bulk) จ ำนวน 4,000 ไร มก ำไร 2,500 บำท/ไร เปนมลคำ 10 ลำนบำท (ส ำนกพฒนำอำหำรสตว, 2560)

2) เกษตรกรจดหำถงบรรจตนขำวโพดพรอมฝกใชเองภำยในฟำรม จ ำนวน 196,000 ไร มก ำไร 3,000 บำท/ไร เปนมลคำ 588 ลำนบำท

ตำรำงผนวกท 1 ตนทน รำยได และก ำไร กำรผลตตนขำวโพดพรอมฝกและเมลดขำวโพดเลยงสตวรปแบบตำงๆ

รายการ รปแบบท 1 รปแบบท 2 รปแบบท 3 รวมผลกาไรทงหมด (ลานบาท) 828 กาไรเบองตน (ลานบาท) 10 588 230 พนทปลก (ไร) 4,000 196,000 200,000 ผลผลตรวม (ตน) 20,000 980,000 140,000 ตนทน - กำรปลก (บำท/ไร) 2,700 2,700 2,700 - กำรเกบเกยว (บำท/ไร) 300 300 700 - คำถงบรรจ (บำท/ไร) - 1,500 -

รวมตนทน (บาท/ไร) 3,000 4,500 3,400 รายได - ผลผลต (ตน/ไร) 5.0 5.0 0.7 - รำคำ (บำท/ตน) 1,200 1,500 6,500

รวมรายได(บาท/ไร) 6,000 7,500 4,550 กาไร(บาท/ไร) 2,500 3,000 1,150

หมายเหต: รปแบบท 1 หมำยถง เกษตรกรจ ำหนำยตนขำวโพดพรอมฝกหนแบบไมบรรจถง (Bulk) รปแบบท 2 หมำยถง เกษตรกรจ ำหนำยตนขำวโพดพรอมฝกบรรจถง รปแบบท 3 หมำยถง เกษตรกรจ ำหนำยเมลดขำวโพดเลยงสตว

Documents

คู่มือ การผลิตต้นข้าวโพดพร้อม ...nutrition.dld.go.th/nutrition/images/pdf/book_corn.pdfส ำน กพ ฒนำอำหำรส