วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ6

บทความพเศษวรรณา ต.แสงจนทรนกวทย�ศ�สตรชำ�น�ญก�รพเศษสำ�นกเทคโนโลยชมชนสจนต พราวพนธนกวทย�ศ�สตรชำ�น�ญก�รพเศษโครงก�รเคม

ตส�หกรรมเซร�มก เปนอตส�หกรรมทมคว�มสำ�คญตอเศรษฐกจไทย เปนแหลงสร�งอ�ชพ จ�งง�น

ของคนในทองถนและสร�งร�ยไดใหกบประเทศจ�กก�รสงออกอตส�หกรรมเซร�มกมก�รผลตทงแบบอตส�หกรรม

ขน�ดใหญทผประกอบก�รมศกยภ�พในก�รผลตสงเชนกระเบองเครองใชบนโตะอ�ห�รและสขภณฑซงใชเครองจกร

และเทคโนโลยนำ�เข�จ�กต�งประเทศและก�รผลตแบบวส�หกจขน�ดกล�งและขน�ดยอม(SMEs)และวส�หกจชมชน

เชนของชำ�รวยและเครองประดบผประกอบก�รSMEsและวส�หกจชมชนม�กกว�รอยละ90มกใชประสบก�รณ

ในก�รผลตและแกปญห�อนเนองม�จ�กก�รข�ดคว�มเข�ใจด�นเทคโนโลยก�รผลตและก�รควบคมคณภ�พสงผลให

เกดก�รสญเสยของผลตภณฑเปนจำ�นวนม�กสนค�ทผลตไดมคณภ�พตำ�และไมผ�นก�รรบรองม�ตรฐ�นนอกจ�ก

นนแลวยงพบปญห�อนๆททำ�ใหสนค�เซร�มกจ�กผประกอบก�รSMEsและวส�หกจชมชนข�ดโอก�สท�งก�รตล�ด

เชนก�รพฒน�ผลตภณฑนวตกรรมเพอสร�งมลค�เพมและก�รพฒน�รปแบบผลตภณฑใหมคว�มหล�กหล�ยเพอ

สร�งตล�ดใหมเปนตน

การพฒนาศกยภาพผประกอบการเซรามก

อ

กรมวทย�ศ�สตรบรก�รมนโยบ�ยในก�รนำ�องคคว�มร

ท�งวทย�ศ�สตรและเทคโนโลยไปสนบสนนใหผประกอบ

ก�รเซร�มกนำ�ไปพฒน�ผลตภณฑใหมคณภ�พไดม�ตรฐ�น

สร�งผลตภณฑใหมทมมลค�เพม และเตรยมคว�มพรอม

ใหผประกอบก�รในก�รเข�สประช�คมอ�เซยนโดยมกลมง�น

ทรบผดชอบง�นด�นวจยพฒน� ทดสอบ และออกแบบ

ผลตภณฑเซร�มกนอกจ�กนนยงมโรงบมเพ�ะ(pilotplant)

สำ�หรบนำ�ผลง�นวจยพฒน�ทไดผลดในระดบหองปฏบตก�ร

ม�ขย�ยผลใหมกำ�ลงก�รผลตม�กขนเพอสร�งคว�มมนใจให

แกผประกอบก�รในก�รนำ�ผลง�นวจยไปใชประโยชนในเชง

พ�ณชยอกทงมคว�มพรอมในด�นเครองมออปกรณทใช

ในก�รวจยและทดสอบทงระดบหองปฏบตก�รและระดบ

โรงบมเพ�ะ ไดแก X-rayDiffractometer (XRD),Atomic

AbsorptionSpectrometer(AAS),Dilatometer,Universaltesting

machine,X-raysedigraph,DifferentialThermalAnalysis(DTA)

เครองขนรปประเภทต�งๆเครองบดผสมเต�เผ�เปนตน

ดานวจยพฒนา

กรมวทย�ศ�สตรบรก�รไดดำ�เนนง�นวจยพฒน�ท�งด�น

เทคโนโลยเซร�มกเพอเพมขดคว�มส�ม�รถของผประกอบก�ร

ใหมศกยภ�พส�ม�รถรองรบก�รเปลยนแปลงของอตส�หกรรม

ไดอย�งมนคงและยงยนตวอย�งผลง�นวจยทดำ�เนนก�รเสรจ

สนแลวและไดมก�รถ�ยทอดเทคโนโลยใหแกผประกอบก�ร

ซงผประกอบส�ม�รถนำ�องคคว�มรไปพฒน�ผลตภณฑใหม

ทมมลค�เพมทำ�ใหร�ยไดเพมขนเพมศกยภ�พในก�รผลต

และคว�มส�ม�รถในก�รแขงขนไดแก

งานวจยและพฒนาเทคโนโลยเซรามกดงเดมเชน

เนอดนและเคลอบสำ�หรบง�นศลปะสเซร�มกเทคนคก�ร

ตกแตงผลตภณฑเพอเพมมลค�ต�งๆ

งานวจยวสดรกษสงแวดลอมเชนเซร�มกเนอพรนชนดเมด

เพอเกบคว�มชนผลตภณฑจ�กวสดเหลอทงทเปนเซร�มกแตก

เศษแกวและแบบพมพปล�สเตอรใชแลวและจโอโพลเมอรจ�ก

วสดเหลอทงท�งก�รเกษตรสำ�หรบนำ�ม�ใชเปนวสดกอสร�ง

บทความพเศษ

วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ 7

งานวจยและพฒนาการผลตทประหยดพลงงาน

และเปนมตรตอสงแวดลอมเชนเนอดนและเคลอบไฟตำ�

อปกรณวดอณหภมสำ�หรบเต�เผ�อณหภมสงก�รวดปรม�ณ

แกสค�รบอนไดออกไซดทเกดจ�กกระบวนก�รผลตเซร�มก

และก�รพฒน�ผลตภณฑเซร�มกโดยใชวตถดบในทองถน

งานวจยและพฒนาผลตภณฑนวตกรรมเพอสราง

มลคาเพมและลดการนำาเขาเชนอปกรณนำ�รองเสนด�ย

เบ�เผ�พลอยเนออะลมน�ภ�ชนะเซร�มกหงตมทส�ม�รถ

ตงบนเต�โดยตรง เคลอบทมสมบตยบยงเชอแบคทเรย

และส�ม�รถทนไฟไดถง 1200 องศ�เซลเซยส อฐฉนวน

มวลเบ�จ�กวสดเหลอทงเคลอบผวเซร�มกททำ�ใหไมเปยก

เซร�มกเนออะลมน�ทใชในง�นวสดขดสและอปกรณไฟฟ�

เซร�มกหอมและลกไมเซร�มก

งานพฒนาเพอสนบสนนการวเคราะหทดสอบใหได

มาตรฐานสากลเชนก�รศกษ�โครงสร�งของเนอดนทใชใน

ก�รผลตเซร�มกดวยX-rayDiffractometer(XRD)เพอเพม

คว�มแมนยำ�ในก�รตรวจสอบวตถดบก�รพฒน�ภ�ชนะบรรจ

อ�ห�รเซร�มกเพอใชเปนวสดอ�งองร�ยก�รทดสอบตะกว

และแคดเมยม

ดานการทดสอบ

ก�รเปดเสรท�งก�รค�ผประกอบก�รมโอก�สในก�รผลต

สนค�นำ�เข�และสงออกม�กขนทำ�ใหสนค�ทว�งจำ�หน�ย

ในตล�ดอ�จมทงทมคณภ�พและไมมคณภ�พอย�งไรกต�ม

ผบรโภคยอมตองก�รสนค�ดมคณภ�พ ดงนนก�รทดสอบ

คณภ�พสนค�ส�ม�รถชวยสร�งคว�มมนใจใหแกผบรโภคท

ใชสนค�ทผลตในประเทศหรอมก�รนำ�เข�จ�กต�งประเทศ

ไดอย�งปลอดภยรวมทงยงเปนขอมลประกอบก�รสงออก

เพอสนบสนนผประกอบก�รใหผลตสนค�ทมคณภ�พได

ม�ตรฐ�น ส�ม�รถสงไปจำ�หน�ยในตล�ดต�งประเทศได

ใหบรก�รทดสอบผลตภณฑต�งๆดงน

ก�รทดสอบภ�ชนะเซร�มกทใชสมผสอ�ห�รใหบรก�ร

ทดสอบสมบตต�งๆของภ�ชนะเซร�มกทใชสมผสอ�ห�รทง

ท�งก�ยภ�พเชนก�รดดซมนำ�คว�มทนตอก�รร�นคว�มทน

ก�รกระแทก คว�มทนตอก�รเปลยนแปลงอณหภมโดย

ฉบพลนฯลฯและสมบตท�งเคมเชนโลหะหนกทละล�ยจ�ก

ภ�ชนะเมอสมผสอ�ห�รเพอใชเปนขอมลประกอบก�รนำ�เข�

ต�มประก�ศกระทรวงพ�ณชยรวมถงก�รออกใบรบรองสนค�

(CertificateofAnalysis) เพอใชประกอบก�รสงออก โดย

กรมวทย�ศ�สตรบรก�รไดรบก�รรบรองคว�มส�ม�รถหอง

ปฏบตก�รต�มISO/IEC17025ในร�ยก�รห�ปรม�ณตะกว

และแคดเมยมทละล�ยออกม�จ�กภ�ชนะเซร�มกทใชสมผส

อ�ห�รต�มม�ตรฐ�นISO6486,ISO7086,Commission

Directive2005/31/EC,มอก.32และมอก.603นอกจ�กน

ยงส�ม�รถใหบรก�รต�มม�ตรฐ�นอนๆ เชน ISO8391,

ASTMC738,ASTMC927,ASTMC1034,AOAC973.82,

AOAC984.19,AS/NZS4371,BS6748,DIN51031ฯลฯ

ก�รทดสอบกระเบองเซร�มก ใหบรก�รทดสอบ

ต�มม�ตรฐ�นบงคบมอก.2508-2555ในร�ยก�รมตและ

คณภ�พผวหน�ก�รดดซมนำ�คว�มพรนปร�กฏคว�มหน�

แนนสมพทธปร�กฏและคว�มหน�แนนมอดลสแตกร�วและ

คว�มต�นแรงกดคว�มทนก�รขดถลกสำ�หรบกระเบองชนดไม

เคลอบคว�มทนก�รขดถผวหน�สำ�หรบกระเบองชนดเคลอบ

คว�มทนก�รร�นของกระเบองชนดเคลอบคว�มทนส�รเคม

คว�มทนก�รเปรอะเปอนต�มวธทดสอบมอก.2398เลม2

3,4,6,7,11,13,14-2553นอกจ�กนนยงบรก�รทดสอบ

สมบตอนๆเพอประโยชนแกผประกอบก�รในก�รผลตสนค�

ใหมคณภ�พเชนก�รขย�ยตวท�งคว�มรอนเชงเสนปรม�ณ

ตะกวแคดเมยมทออกม�จ�กกระเบองเคลอบก�รเปลยนแปลง

อณหภมอย�งฉบพลนคว�มต�นท�นตอแรงกระแทกค�

สมประสทธแรงเสยดท�นหรอร�ยก�รอนๆต�มม�ตรฐ�น

ISO10545Part2-16และมอก.2398เลม2-16

ก�รทดสอบเครองสขภณฑวเทรยสไชน� ใหบรก�ร

ทดสอบต�มมอก.791–2544มอก.792-2544มอก.794-

2544มอก.795-2544และมอก.797-2544ไดแกคว�ม

กว�งคว�มย�วและคว�มสงคว�มหน�ระดบนำ�ดบกลน

สมรรถนะก�รใชง�น:คว�มส�ม�รถในก�รชะล�งก�รรวของ

อ�ก�ศคอห�นก�รขงนำ�ก�รชกโครกอตร�ก�รไหลของนำ�

ชกโครกก�รร�นก�รดดซมนำ�และคว�มทนส�รเคม

อปกรณวดอณหภมสำาหรบเตาเผาอณหภมสง

ภาชนะเซรามกหงตมทสามารถใชปรงอาหารบนเตาแกสไดโดยตรง และเกบความรอนไดนาน

วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ8

บทความพเศษ

อบรมเชงปฏบตการ เรอง การตกแตงและการทำาสเพอเพมมลคาผลตภณฑ ใหแกสมาชกกลมเครองปนดนเผาบานกลาง ต.โนนตาล อ.ทาอเทน จ.นครพนม

อบรมเชงปฏบตการ เรอง การตกแตงสและการเพมประสทธภาพการเผา ใหแกสมาชกกลมปนซะปะดงหลวง ต.วงผาง อ.เวยงหนองลอง จ.ลำาพน

ตารางท 1ร�ยก�รทดสอบวตถดบและผลตภณฑเซร�มก

ชอผลตภณฑ รายการทดสอบ เครองมอ/วธทดสอบ/มาตรฐาน

เต�เผ� อณหภมของเต�เผ� Digitalthermocouple

เคลอบ มมสมผส Contactangle

ส UV-VISSpectrophotometer

อณหภมก�รหลอม Heatingstagemicroscope,

Contactanglewithafurnace/ASTMC326-09

ดน/เนอดน ก�รดดซมนำ�/คว�มหน�แนน

คว�มพรนตว/คว�มถวงจำ�เพ�ะ

ASTMC373-88

ก�รหดตวกอนและหลงเผ� ASTMC326-09

คว�มแขงแรงกอนเผ� Universaltestingmachine/ASTMC689-09

คว�มแขงแรงหลงเผ� Universaltestingmachine/ASTMC674-88

คว�มชน ASTMC324-01

ผลตภณฑเซร�มก ก�รขย�ยตวเมอรอน Dilatometer

ก�รร�นตวของเคลอบ ASTMC424-93

คว�มแขง Vickershardness

ส�เหตของตำ�หน Scanningelectronmicroscope,lightmicroscope

วตถดบเซร�มกดนหนแร ขน�ดอนภ�ค X-raysedigraph/ASTMC325-07

สวนประกอบท�งแรวทย� PowderX-raydiffractometer(XRD)

นอกจ�กนนยงใหบรก�รทดสอบวตถดบและผลตภณฑเซร�มกเพอสนบสนนสงเสรมผผลตผนำ�เข�ผสงออกสนค�

ใชเปนขอมลประกอบก�รนำ�เข�สงออกและวจยพฒน�รวมทงผบรโภคไดใชผลตภณฑเซร�มกทไดม�ตรฐ�นและปลอดภย

วารสารกรมวทยาศาสตรบรการ 9

บทความพเศษ

ดานออกแบบ

ก�รออกแบบผลตภณฑนบเปนกลยทธสำ�คญใน

ก�รสร�งคว�มโดดเดนใหสนค�มคว�มแตกต�งจ�กสนค�

ประเภทเดยวกน ก�รออกแบบผลตภณฑโดยเนนก�รใช

เนอดนในแตละทองถนใหมรปแบบทมคว�มแตกต�งและ

มเอกลกษณเฉพ�ะตวรวมถงก�รออกแบบผลตภณฑใหเปน

มตรตอสงแวดลอม เพอเปนผลตภณฑสเขยว จะเปนก�ร

สร�งมลค�เพมแกผลตภณฑและเปนทตองก�รของผบรโภค

ในปงบประม�ณ2557กรมวทย�ศ�สตรบรก�รยงไดรวมมอ

กบสภ�อตส�หกรรมจงหวดลำ�ป�งดำ�เนนโครงก�รพฒน�

รปแบบผลตภณฑเซร�มกต�มวถล�นน�เพอสร�งตล�ดใหม

เพอพฒน�ศกยภ�พผประกอบก�รSMEsในจงหวดลำ�ป�ง

ใหส�ม�รถมแนวคดในก�รพฒน�รปแบบทมเอกลกษณของ

ทองถนหลงจ�กสนสดโครงก�รผประกอบก�รทเข�รวมโครงก�ร

ส�ม�รถนำ�คว�มรก�รออกแบบไปตอยอดพฒน�สนค�ใหเกด

คว�มโดดเดนสร�งตล�ดใหมและสร�งมลค�เพมใหกบสนค�

นอกจ�กนกรมวทย�ศ�สตรบรก�รไดใหก�รสงเสรม

สนบสนนและพฒน�ผประกอบก�รวส�หกจชมชนทผลต

เซร�มก เพอยกระดบคณภ�พสนค� โดยลงพนทสำ�รวจ

ผประกอบก�รทงสน17กลมอยในภ�คเหนอ6กลมไดแก

จงหวดพษณโลกลำ�พนและเชยงใหมภ�คตะวนออกเฉยงเหนอ

7กลมไดแกจงหวดนครร�ชสม�มห�ส�รค�มอดรธ�น

สกลนครและนครพนมภ�คกล�ง3กลมไดแกจงหวดชยน�ท

อ�งทองและนครสวรรคและภ�คใต1กลมไดแกจงหวด

ระนองเพอเกบขอมลกระบวนก�รผลตและปญห�ทเกดขน

ส�ม�รถสรปประเดนปญห�หลกๆไดดงนคอข�ดคว�มร

ในก�รออกแบบผลตภณฑ ทำ�ใหข�ดโอก�สในก�รขย�ย

ตล�ดและไมส�ม�รถสร�งอตลกษณใหแกสนค�ทกลมผลตได

ข�ดเทคนคก�รตกแตงผลตภณฑใหมมลค�เพม ทำ�ให

ผลตภณฑไมส�ม�รถจำ�หน�ยในร�ค�สงได ข�ดคว�มร

ในก�รสร�งเต�ทำ�ใหเต�แกสทสร�งขนใชง�นทดแทนเต�ฟน

มประสทธภ�พในก�รใชง�นไมด ทำ�ใหสนเปลองพลงง�น

ตนทนก�รผลตสงข�ดเทคนคในก�รขนรปก�รตกแตงก�ร

เคลอบและก�รเผ�ทำ�ใหมปรม�ณของสญเสยสงสนค�ข�ด

คว�มสวยง�มและไมส�ม�รถผลตสนค�ไดหล�กหล�ย

จ�กประเดนปญห�กรมวทย�ศ�สตรบรก�รไดนำ�ม�

วเคร�ะหเพอว�งแผนในก�รพฒน�สนค�ใหแกผประกอบ

ก�รโดยก�รจดหลกสตรฝกอบรมเชงปฏบตก�รเพอพฒน�

ศกยภ�พผประกอบก�รใหส�ม�รถผลตสนค�ทมคณภ�พและ

มมลค�เพมรวม13หลกสตรไดแก1.ก�รตกแตงและก�ร

ทำ�สเพอเพมมลค�ผลตภณฑ2.ก�รตกแตงสผลตภณฑตกต�

เซร�มก3.ก�รพฒน�ผลตภณฑของทระลกขน�ดเลกอตลกษณ

บ�นหมอ4.ก�รขนรปโดยก�รหลอแบบและก�รปนตนแบบ

5.ก�รตกแตงสและก�รเพมประสทธภ�พก�รเผ�6.เทคนค

ก�รผลตผลตภณฑของทระลกใหไดคณภ�พ7.ก�รขนรป

และก�รตกแตงส8.ก�รทำ�ผลตภณฑเซร�มก9.ก�รพฒน�

ผลตภณฑตกต�ช�ววง10.ก�รออกแบบควบคมคณภ�พ

และสงเสรมก�รตล�ดง�นปน 11. ก�รพฒน�ผลตภณฑ

ขนรปโดยก�รหลอนำ�ดนและควบคมคณภ�พวตถดบ12.ก�ร

ออกแบบและพฒน�กระบวนก�รผลต13.ก�รออกแบบก�ร

จดก�รกระบวนก�รผลตเซร�มกและสงเสรมก�รตล�ดและ

ทดลองตล�ด

ผลจ�กก�รไปถ�ยทอดเทคโนโลยก�รผลตเซร�มก

ทำ�ใหผประกอบก�รส�ม�รถนำ�องคคว�มร ไปพฒน�

กระบวนก�รผลตใหมประสทธภ�พเพมขนชวยทำ�ใหสนค�

มคณภ�พไดม�ตรฐ�น นอกจ�กนนแลวยงไดผลกดนให

ผประกอบก�รนำ�สนค�เข�สกระบวนก�รรบรองม�ตรฐ�น

ผลตภณฑชมชน(มผช.)ตลอดจนพฒน�รปแบบสนค�ใหม

ทมมลค�เพมเพอขย�ยโอก�สท�งก�รตล�ดและเตรยมคว�ม

พรอมใหส�ม�รถแขงขนในตล�ดอ�เซยนและตล�ดโลกตอไป

เคลอบทมสมบตยบยงเชอแบคทเรยและสามารถทนไฟไดถง 1200 องศาเซลเซยส

เซรามกเนอพรนชนดเมดเพอเกบความชน