ค าน า

แบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ กลมสาระการเรยนรภาษาไทยชนมธยมศกษาปท ๒ สรางขนเพอประกอบในการจดกจกรรมการเรยนการสอน และพฒนาทกษะดานการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ ใหนกเรยนมความรความเขาใจในเรอง บทรอยกรอง เกดความภาคภมใจในภาษาไทย สามารถเรยงรอยถอยค าสรางสรรควรรณศลป ทางภาษาใหเปนบทรอยกรองทไพเราะ ใชค าไดอยางสละสลวยและถกตองเหมาะสม เพอพฒนาการเรยนรตามวธการและล าดบขนของแบบฝกทกษะ ซงมทงหมดจ านวน ๗ เลม

แบบฝกทกษะ เลมท ๒ เรอง สระชวนคด พนจใหด จดท าขนเพอใหนกเรยนเกดความร ความเขาใจ และสรางความสนกสนานในการเรยนวชาภาษาไทย และเปนฐานความรในการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ โดยผเรยนไดศกษาความรดวยตนเอง มจ านวน ๔ แบบฝก มแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน เพอเปนการวดพนฐาน พฒนาการเรยนร หรอเปนการทบทวนหลงศกษาเนอหา ในการพฒนาทกษะทางดานการแตงบทรอยกรองได ผจดท าหวงเปนอยางยงวา แบบฝกทกษะ การแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพกลมสาระการเรยนรภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๒ ทจดท าขนน จะเออใหเกดประโยชนแกนกเรยน และเปนแนวทางใหกบผทมความสนใจในการพฒนาการแตง บทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท ๒ ใหดยงขน เกดการเรยนรไดรวดเรวและจ าจดไดแมนย า สามารถน าไปใชในชวตประจ าวนไดอยางถกตอง และเปนพนฐานการศกษาใน ระดบสงตอไป

ชมพนท สขรมย

สารบญ

ค าน า กสารบญ ขค าแนะน าในการใชแบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ ๑สาระ และมาตรฐานการเรยนร ๒แบบทดสอบกอนเรยน ๔ใบความร เรอง สมผส ๖แบบฝกท ๑ ๘แบบฝกท ๒ ๙แบบฝกท ๓ ๑๐แบบฝกท ๔ ๑๒แบบทดสอบหลงเรยน ๑๔เฉลยแบบฝกท ๑ ๑๖เฉลยแบบฝกท ๓ ๑๗เฉลยแบบฝกท ๔ ๑๘เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน ๑๙บรรณานกรม ๒๐

๑. ใหนกเรยนศกษา สาระและมาตรฐานการเรยนรตวชวด จดประสงคการเรยนร

แ และสาระการเรยนร ๒. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบกอนเรยนเรองสระชวนคด พนจใหด จ านวน ๑๐ ขอ ๓. ใหนกเรยนศกษาเนอหาจากใบความรและตวอยางใหเขาใจกอนท าแบบฝกทกษะ

การแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ ๔ ๔. นกเรยนปฏบตกจกรรมตามแบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ แบบฝกท ๑-๔ ในเวลาทก าหนด

๕. นกเรยนควรซอสตยตอตนเองไมตรวจดค าตอบจากเฉลยกอน ๖. เมอปฏบตกจกรรมตามแบบฝกเสรจแลว นกเรยนตรวจค าตอบดวยตนเอง จากเฉลย

ทายแบบฝกทกษะการการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ ๗. นกเรยนบนทกผลคะแนนของการปฏบตกจกรรมลงในแบบบนทกความกาวหนา

การแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพของนกเรยนเปนรายบคคล ๘. ใหนกเรยนท าแบบทดสอบหลงเรยน เรอง สระชวนคด พนจใหด จ านวน ๑๐ ขอ ๙. นกเรยนสามารถตรวจสอบความถกตองของแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

ไดจากเฉลยแบบทดสอบทายแบบฝกการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ และบนทก คะแนนผลการทดสอบเพอทราบผลการพฒนา

ค าแนะน าการใชแบบฝกทกษะการแตงบทรอยกรองประเภทกลอนสภาพ เลมท ๒ เรองสระชวนคด พนจใหด

จดประสงคการเรยนร

ตวชวด

สาระท ๔ หลกการใชภาษาไทย

สาระและมาตรฐานการเรยนร

มาตรฐาน ท ๔.๑เขาใจธรรมชาตของภาษาและหลกภาษาไทยการเปลยนแปลงของภาษา

และพลงของภาษาภมปญญาทางภาษาและรกษาภาษาไทยไวเปนสมบตของชาต ม.๒/๓ แตงบทรอยกรอง (กลอนสภาพ)

๑. นกเรยนบอกความหมายและลกษณะสมผสสระได ๒. นกเรยนระบไดวาค าใดเปนค าสมผสสระ ๓. นกเรยนสามารถเลอกใชค าสมผสสระตรงกบค าทก าหนดใหได ๔. นกเรยนน าค าสมผสสระไปใชในสถานการณตาง ๆ ได ๕. นกเรยนมความรบผดชอบตอหนาททไดรบมอบหมาย

เลมท ๒

สาระส าคญ

สาระการเรยนร

สมผสสระ เปนค าคลองจองกนระหวางค า ใชถอยค าเพอให เกดเสยงสมผส ท าใหเกดความไพเราะ สละสลวย สมผสสระนน เปนสงส าคญในการแตงบทรอยกรอง

องคความร (K)

๑ .ความหมายของการสมผสสระ ๒. ลกษณะของการสมผสสระ ๓. การพจารณาลกษณะการสมผสสระ

ดานทกษะ/กระบวนการ (P) ๑. เลอกใชค าทมสระตรงกบค าทก าหนดใหได ๒. การน าค าสมผสสระไปใชในสถานการณตาง ๆ ได ดานเจตคต (A) ความรบผดชอบตอหนาททไดรบมอบหมาย

๑. ขอใดใชค าสมผสสระทถกตองทสด ก. ทาย ทาน ข. ส ศร ค. กอบ ชอบ ง. ยาง ยอง ๒. ขอใดไมใชค าสมผสสระ ก. สาว สวย ข. สอง ลอง ค. กาย ดาย ง. กาว ดาว ๓. ควรใชค าวา “การณ” สมผสกบกลมค าใดในขอตอไปน ก. กาล การ กานต ข. ขาน ขาว ขาล ค. สาร สนต สาน ง. มาร สาน ราน ๔. ขอใดมสมผสสระคลองจองเหมาะสมทสดส าหรบเตมลงในชองวางตอไปน “ ยงอยากเขยน.............มประโยชน” ก. ล าน า ข. กลอนด ค. ค ากลอน ง. อกขรวธ ๕. ค าใดเมอเตมในชองวางแลวจะสมผสสระกบค าหนาและค าหลง “ไมรกเนอ.............วาเปนหญง” ก. เชอเชน ข. รกนวล ค. ถอเดน ง. เบอหนา

ค าชแจงใหนกเรยนเลอกค าตอบ ขอทถกตองทสด

แบบทดสอบกอนเรยน เรอง สระชวนคด พนจใหด

เลมท ๒

เลมท ๒

๖. ขอใดมเสยงสมผสสระและมาตราตวสะกดเหมอนกน ก. ปลา ปลาย ปลน ข. จาน จาร จาย ค. การ หาญ ชาน ง. ราง ราง ราย ๗. กลมค าในขอใดมเสยงสมผสสระเสยงเดยวกน ก. คา ค า หม า ข. ใจ ไหล หลง ค. นา นา นาย ง. ปา ปา ปา ๘. “พอแดดพรมยมพรายกบปลายฟา” สมผสขอใดถกตองทสด ก. พรม พราย ข. พอ พรม ค. พอ พราย ง. พรม ยม ๙. วรรคใดมค าสมผสสระมากทสด ก. สามผถออาวธสดจกราย ข. ใครจะไวใจอะไรไวใจเถด ค. หนงอยาไวใจทะเลทกเวลา ง. สองสตวเขยวเลบงาอยาวางใจ ๑๐.ควรใชค าใดทมสมผสสระคลองจองเหมาะสมทสด ในการเตมลงในชองวางตอไปน “เจารางนอยนอนนง..............ไหว” ก. ไมตง ข. ไมหวน ค. ไมสน ง. ไมเคลอน

เลมท ๒

สมผสสระ สมผสสระ คอ ค าทผสมเสยงสระเดยวกน ถาเปนค าทมตวสะกด กตองเปนตวสะกด มาตราเดยวกน สวนวรรณยกตจะเปนรปใด เสยงใด กได เชน ใชการชาญกอบชอบกจ เพงมองผองมตรพศหมาย ขอกลาวขาวกล าค ากลาย เหมอนแทนแมนทายหมายท ค าทสมผสสระกนคอ การ – ชาญ, กอบ – ชอบ, มอง – ผอง, มตร – พศ, ขาว – กลาว, กล า – ค า, แทน – แมน, ทาย – หมาย จะเหนไดวา การ – ชาญ มสระอา และมตวสะกดในมาตราแมกนเหมอนกน กอบ – ชอบ มสระออ และมตวสะกดในมาตราแมกบเหมอนกน มอง – ผอง มสระออ และมตวสะกดในมาตราแมกงเหมอนกน มตร – พศ มสระอ และมตวสะกดในมาตราแมกดเหมอนกน ขาว – กลาว มสระอา และมตวสะกดในมาตราแมเกอวเหมอนกน แทน – แมน มสระแอ และมตวสะกดในมาตราแมกนเหมอนกน ทาย – หมาย มสระอา และมตวสะกดในมาตราแมเกยเหมอนกน และ กล า – ค า มสระอ า เหมอนกน ค าเหลานจงเปนค าสมผสสระ

สมผสสระแบงออกเปน ๒ ประเภท เสยงสระทไมมพยญชนะสะกด เสยงสระทมพยญชนะตวสะกด

เลมท ๒

ใบความร

ค าทมเสยงพยญชนะตนเสยงเดยวกนถงแมจะประกอบดวยเสยงสระ และเสยงพยญชนะตวสะกดอยางเดยวกน กไมใชสมผสสระ เชน ขา คา ข ค เปนพยญชนะเสยงเดยวกน ชาญ ฉาน ชาน ณาน ช ฌ ฉ เปนพยญชนะเสยงเดยวกน พนธ ผน ภณฑ พ ผ ภ เปนพยญชนะเสยงเดยวกน

เลมท ๒

เขาใจกนแลวใชไหมคะเพอน ๆ ไปท าแบบฝกทกษะกนเลย

จะตองประกอบดวยพยญชนะตน ตางเสยงกน แตสระเสยงเดยวกน เชน กา ขา คา ชา ยา มา

จะตองประกอบดวยพยญชนะตนตางเสยงกน สระเสยงเดยวกนและพยญชนะตวสะกด เสยงเดยวกนเชน กาญจนขาลปราณจาร

เสยงสระทไมมพยญชนะสะกด

เสยงสระทมพยญชนะสะกด

แบบฝกท ๑

ค าชแจง ใหนกเรยนจบกลมค า ๑ พยางคทเปนค าสมผสสระกลมเดยวกน แลวน าไปเขยน ลงในกรอบ ใหถกตอง ปลอง กลม เฒา รว พรม เครา นอง จม เลา ซองกลม ชม ชว สม พรอง ขว งม เฝา เหงา คมหมอง เยาวครว ยว กลว หนม ลม ถม บม ยอง ................ปลอง................. ...............กลม.................... ...............เฒา...................... ............................................. ........................................... ............................................ ............................................. ............................................. ........................................... ................................. .................................. ................................... ..................รว....................... ..................พรม.................. ............................................. ............................................. ............................................. ............................................ ................................. ...................................

พยายามเขานะ

แบบฝกท ๒

ค าชแจง ใหนกเรยนเขยนค าสมผสสระ ทมความหมายโดยใชสระและมาตราตวสะกดเหมอนกน

๑. น า ..................... ....................... .................... ................... ๒. กอด ..................... ....................... ................... .................. ๓. กาย ...................... ....................... ................... .................... ๔. สราง ..................... ........................ .................... .................... ๕. ลาภ ..................... ....................... .................... .................... ๖. ชาญ ..................... ....................... ..................... .................... ๗. ยาว ..................... ....................... ..................... .................... ๘. จาน ..................... ....................... ..................... .................... ๙. บาป ....................... ....................... ..................... .................... ๑๐.เกลยด .................... ....................... ..................... .....................

เลมท ๒

เลมท ๒

๑. น าพงเรอเสอพงปาอชฌาสย (อศรญาณภาษต: หมอมเจาอศรญาณ) ค าตอบค าสมผสสระในวรรคมอย...............คคอ...............................................

๒. แมเปนไมใหพนเปนนก

(นราศพระประธม: สนทรภ) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............คคอ................................................... ............................................. ...

๓. สงระหงทรงเพรยวเรยวรด

{ระเดนลนได: พระมหามนตร (ทรพย)} ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............คคอ................................................

๔. ทงขาวเอยเคยพรวเปนทวคลน

(คนนา: เนาวรตน พงษไพบลย) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............คคอ ................................................

แบบฝกท ๓

ค าชแจงใหนกเรยนโยงเสนค าสมผสสระทปรากฏในบทกลอนตอไปน แลวตอบค าถาม

ตวอยาง ถงเถาวลยพนเกยวทเลยวลด (พระอภยมณ: สนทรภ) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย......๒.....ค คอวลย-พน,เกยว-เลยว

๕. อยาถอโทษโกรธนะถาจะบอก

(ปรชญารก: นมนวล หาญทนงค ) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............ค คอ ................................................

๖. อยาอวดดมทรพยเทยวจบแจก

(สภาษตสอนหญง: สนทรภ)

ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............ค คอ ................................................

๗. อนทจรงหญงชายยอมหมายรก

(สภาษตสอนหญง: สนทรภ) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............ค คอ................................................

๘. ลกผชายลายมอนนคอยศ

(เสภาขนชางขนแผน: สนทรภ) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............ค คอ................................................

๙. ใครหลงลนกนลกยอกพอมวย

(โคบตร: สนทรภ) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............ค คอ................................................

๑๐. สโลกกวางทางไกลในแผนดน

(มากานกลวย: ไพวรนทร ขาวงาม ) ค าตอบ ค าสมผสสระในวรรคมอย...............ค คอ................................................

เลมท ๒

ตวอยาง

คนเดยว....หวหาย..สองคน....เพอนตาย...

สมผสสระอา มาตราตวสะกดแมเกย

แบบฝกท ๔

ค าชแจง ใหนกเรยนดภาพจากส านวนสภาษตเตมค าในชองวาง แลวโยงเสนสมผสระหวางวรรค ใหถกตองและตอบค าถามวาเปนสมผสสระเสยงใด

.

๔.บวไม...................... ..................ใหขน

สมผส....................................................

สมผส

๓.ขงก...................... .......................กแรง

สมผส.....................................................

๒.รกด......................รก....................หามเสา

สมผส........................................................

๑.รกวว..........................รก.................ใหต

สมผส.....................................................

เลมท ๒

เลมท ๒

๕. ส าเนยง..................... .................สอสกล

สมผส........................................................

สมผส

๑๐.ไกงาม................. .................เพราะแตง

สมผส......................................................

๙. ฆา...................อยา..........................พรก

สมผส.....................................................

๘. น ามา.................. ....................กนปลา

สมผส......................................................

๗. สบปาก....................ไมเทา......................

สมผส......................................................

๖. ชางตาย................เอา..................ปดไมมด

สมผส........................................................

๑. วรรคใดมค าสมผสสระมากทสด ก. สามผถออาวธสดจกราย ข. ใครจะไวใจอะไรไวใจเถด ค. หนงอยาไวใจทะเลทกเวลา ง. สองสตวเขยวเลบงาอยาวางใจ ๒. ควรใชค าใดทมสมผสสระคลองจองเหมาะสมทสด ในการเตมลงในชองวางตอไปน “เจารางนอยนอนนง..............ไหว” ก. ไมตง ข. ไมหวน ค. ไมสน ง. ไมเคลอน ๓. ค าใดเมอเตมในชองวางแลวจะสมผสสระกบค าหนาและค าหลง “ไมรกเนอ.............วาเปนหญง” ก. เชอเชน ข. รกนวล ค. ถอเดน ง. เบอหนา ๔. “พอแดดพรมยมพรายกบปลายฟา” สมผสขอใดถกตองทสด ก. พรม พราย ข. พอ พรม ค. พอ พราย ง. พรม ยม ๕. ควรใชค าวา “การณ” สมผสกบกลมค าใดในขอตอไปน ก. กาล การ กานต ข. ขาน ขาว ขาล ค. สาร สนต สาน ง. มาร สาน ราน

เลมท ๒

ค าชแจงใหนกเรยนเลอกค าตอบ ขอทถกตองทสด

แบบทดสอบหลงเรยน เรอง สระชวนคด พนจใหด

๖. ขอใดใชค าสมผสสระทถกตองทสด ก. ทาย ทาน

ข. ส ศร ค. กอบ ชอบ ง. ยาง ยอง ๗. ขอใดไมใชค าสมผสสระ ก. สาว สวย ข. สอง ลอง ค. กาย ดาย ง. กาว ดาว ๘. ขอใดมสมผสสระคลองจองเหมาะสมทสดส าหรบเตมลงในชองวางตอไปน “ ยงอยากเขยน.............มประโยชน” ก. ล าน า ข. กลอนด ค. ค ากลอน ง. อกขรวธ ๙. ขอใดมเสยงสมผสสระและมาตราตวสะกดเหมอนกน ก. ปลา ปลาย ปลน ข. จาน จาร จาย ค. การ หาญ ชาน ง. ราง ราง ราย ๑๐.กลมค าในขอใดมเสยงสมผสสระเสยงเดยวกน ก. คา ค า หม า ข. ใจ ไหล หลง ค. นา นา นาย ง. ปา ปา ปา

เลมท ๒

แนวค าตอบ ๑. น า ก า จ า ช า ย า ๒. กอด ขอด จอด มอด ลอด ๓. กาย ขาย ฉาย สาย หาย ๓. สราง กาง ขาง ราง อาง ๕. ลาก จาก ยาก มาก สาก ๖. ชาญ นาน จาน ยาน มาร ๗. ยาว สาว ราว ยาว ราว ๘. จาน กาน ขาน คาน ชาน ๙. บาป กราบ คาบ หาบ หยาบ ๑๐.เกลยด เขยด เคยด เบยดเสยด

เฉลยแบบฝกท ๑

เฉลยแบบฝกท ๒

๑. ปลอง นอง ซอง พรอง หมอง ยอง

๒. กลม จม ชม สม คม หนม

๓. เฒา เครา เลา เฝา เหงา เยาว

๔. รว ชว ขว ครว ยว กลว

๕. พรม กลม งม ลม ถม บม

เลมท ๒

เฉลยแบบฝกท ๓

๑. ๒ ค เรอ - เสอ, ปา - อช(ฌา) ๒. ๒ ค ไม - ให, พ – น ๓. ๒ ค หง - ทรง, เพรยว - เรยว ๔. ๒ ค เอย - เคย, พรว – ทว ๕. ๒ ค โทษ – โกรธ, นะ – จะ ๖. ๒ ค ด – ม, ทรพย – จบ ๗. ๒ ค จรง – หญง, ชาย – หมาย ๘. ๒ ค ชาย –ลาย, มอ–คอ ๙. ๒ ค ลน – กน, ยอ – พอ ๑๐.๒ ค กวาง – ทาง, ไกล – ใน

เลมท ๒

มาตราตวสะกดแมกก

-

-

-

-

-

-

-

มาตราตวสะกดแมเกย

มาตราตวสะกดแมกน

๑. รกววใหผก รกลกใหต

๒. รกดหามจว รกชวหามเสา

๓. ขงกรา ขากแรง

๔. บวไมใหช า น าไมใหขน

๕. ส าเนยงสอภาษา กรยาสอสกล

๖. ชางตายทงตว เอาใบบวปดไมมด

๗. สบปากวา ไมเทาตาเหน

๘. น ามาปลากนมด น าลดมดกนปลา

๙. ฆาควาย อยาเสยดายพรก

๑๐.ไกงามเพราะขน คนงามเพราะแตง

สมผสสระอ

สมผสสระอว

สมผสสระอา

สมผสสระอ า

สมผสสระอา

สมผสสระอว

สมผสสระอา

สมผสสระโอะ

สมผสสระอา

สมผสสระโอะ

เฉลยแบบฝกท ๔

ค าส านวน สมผสสระ มาตราตวสะกด

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยน

๑. ค ๒. ก ๓. ง ๔. ข ๕. ก ๖. ค ๗. ง ๘. ง ๙. ข ๑๐.ก

เฉลยแบบทดสอบหลงเรยน

๑. ข ๒. ก ๓. ก ๔. ง ๕. ง ๖. ค ๗. ก ๘. ข ๙. ค

๑๐.ง

เฉลยแบบทดสอบกอนเรยนและหลงเรยน

เกงมากเลยคะเพอน ๆ

เลมท ๒

บรรณานกรม

จกรน จลพรหม และนมนวล หาญทนงค. (๒๕๕๕). การแตงค าประพนธชนมธยมศกษา ปท ๔-๖. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

ฟองจนทร สขยง และคณะ. (๒๕๕๙). หลกภาษาและการใชภาษา ม.๒. พมพครงท ๑๓. กรงเทพฯ: ไทยรมเกลา.

จตตนภา ศรไสย. (๒๕๕๗). ชดกจกรรมพฒนาการคด ภาษาไทย ชนมธยมศกษาปท ๒.กรงเทพฯ: พฒนาคณภาพวชาการ.

สมพร วชรวชรนทร และคณะ. (๒๕๔๘). หลกภาษาและการใชภาษา ม.๒. กรงเทพฯ: อกษรเจรญทศน.

เสนย วลาวรรณ และคณะ. (๒๕๕๙). การเขยน ๒. กรงเทพฯ: วฒนาพานช. เอกรตน อดมพร. (๒๕๕๑). เกรดกว. กรงเทพฯ: พฒนาศกษา.