(ครั้งที่ 1) 3 กันยายน 2560 Kong_Borikan/Ekkasan... · 3 สารบัญ หน้า โครงสร้างบทที่ 1 4 บทที่

1

กฎหมายรฐธรรมนญ (ครงท 1)

3 กนยายน 2560

อ.ธนรตน ทงทอง

2

ค าน า

การศกษาหลกสตรเนตบณฑต วชากฎหมายรฐธรรมนญ เปนการศกษาปญหาในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยส าหรบหลกการส าคญอนเปนแมบทของกฎหมายอน โดยเนนทเปนคดสศาล ซงมประเดนเกยวกบรฐธรรมนญโดยการวเคราะหหลกกฎหมายทฤษฎ และค าพพากษาของศาลเพอใชไดในเชงปฏบต

ส าหรบเอกสารประกอบในการบรรยายทบทวนวชากฎหมายรฐธรรมนญครงน ผบรรยายไดเรยบเรยงและคดยอจากค าบรรยายวชากฎหมายรฐธรรมนญของทานอาจารยอธคม อนทภต สมยท 70 (ภาคปกต) ประกอบกบสรปประเดนทนาสนใจจากค าบรรยายของทานอาจารยบวรศกด อวรรณโณ (ภาคปกต) ทานอาจารยภทรศกด วรรณแสง (ภาคค า) ทานอาจารยมานตย จมปา (ภาคค า) และตวอยางปญหาทางปฏบตตามแนวขอสอบของสถาบนตาง ๆ ซงผบรรยายหวงวาคงจะเปนประโยชนแกนกศกษาและผสนใจทวไป

นายธนรตน ทงทอง

ผบรรยาย

3

สารบญ

หนา

โครงสรางบทท 1 4

บทท 1 เอกสทธและความคมกนตามรฐธรรมนญ (ทานอาจารยอธคม อนทภต) 5

- สรปประเดนทนาสนใจในสวนของทานอาจารยภทรศกด วรรณแสง (ภาคค า) 17

โครงสรางบทท 2 20

บทท 2 คดทมขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

(ทานอาจารยอธคม อนทภต)

22

- สรปประเดนทนาสนใจในสวนของทานอาจารยภทรศกด วรรณแสง (ภาคค า) 33

- สรปประเดนทนาสนใจในสวนของทานอาจารยมานตย จมปา 36

- ตวอยางค าถามเกยวกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ 39

4

โครงสรางบทท 1

เอกสทธและความคมกนตามรฐธรรมนญ

1. เอกสทธของสมาชกรฐสภาตามรฐธรรมนญ 2560 มาตรา 124

2. ความคมกนของสมาชกรฐสภา ตามมาตรา 125

1.1 บคคลทไดรบเอกสทธ

1.2 การกระท าทท าใหไดรบเอกสทธ

1.3 สถานททเอกสทธใหความคมครอง

1.5 ลกษณะของเอกสทธ

1.4 ผลของเอกสทธ

2.1 บคคลทไดรบความคมกน

2.2 ชวงเวลาทไดรบความคมกน

2.3 ลกษณะของความคมกน

2.4 ความคมกนของคณะกรรมการการเลอกตง

๑) บคคลตามมาตรา 124 วรรคหนง และวรรคส

2) บคคลอนทไดรบเอกสทธดวย

1) เอกสทธในกรณไมมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน

2) เอกสทธในกรณทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน

1) สมาชกสภาผแทนราษฎร

2) สมาชกวฒสภา

1) สมยประชมสามญ

2) สมยประชมวสามญ

1) ความคมกนทจะไมถกจบ คมขงหรอหมายเรยกไปสอบสวนในฐานะผตองหาในคดอาญาในระหวางสมยประชม ตามมาตรา 125 วรรคหนง และวรรคสอง

2) ความคมกนทจะถกปลอยจากการถกคมขงเมอถงสมยประชม ตามมาตรา 125 วรรคสาม

3) ความคมกนทเกยวกบการพจารณาคดในระหวางสมยประชม ตามมาตรา 125วรรคส

5

รฐธรรมนญ

ภาค 3 คดพเศษในรฐธรรมนญปน ม 5 เรอง ไดแก

(1) เอกสทธและความคมกนตามรฐธรรมนญ (2) คดมขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (3) คดเกยวกบพระราชก าหนด (4) คดทอยในอ านาจของศาลฎกาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง และ (5) คดเลอกตง

ภาค 4 วาดวยสทธและเสรภาพ ศกษาหลกทวไปวาดวยสทธและเสรภาพ กบบทบญญตวาดวยสทธเสรภาพของปวงชนชาวไทยทส าคญบางเรอง

บทท 1

เอกสทธและความคมกนตามรฐธรรมนญ

สวนท 1 เอกสทธของสมาชกรฐสภา

เอกสทธ (privilege) หมายถง สทธ เดดขาดของสมาชกรฐสภาทจะแสดงความคดเหน หรอกระท าการอนในหนาท โดยบคคลอนจะน าไปฟองรองวากลาวในทางใด ๆ ไมได เพอใหสมาชกรฐสภาปฏบตหนาทของตนในรฐสภาโดยไมตองหวนเกรงกลววาจะมผใดน าไปเปนเหตฟองรองกลาวโทษ

รฐธรรมนญฉบบป 2560 มบทบญญตวาดวยเอกสทธในมาตรา 124 ความวา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕๔๐

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย

พทธศกราช ๒๕5๐



มาตรา ๑๕๗ ในทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา หรอทประชมรวมกนของรฐสภา สมาชกผใดจะกลาวถอยค าใดในทางแถลงขอเทจจรง แสดงความ คดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน ยอมเปนเอกสทธโดยเดดขาด ผใดจะน าไปเปนเหตฟองรองวากลาวสมาชกผนนในทางใดมได

เอกสทธตามวรรคหนงไมคมครองสมาชกผกลาวถอยค าในการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน หากถอยค าทกลาวในทประชมไปปรากฏนอกบรเวณรฐสภา และการกลาวถอยค านนมลกษณะเปนความผดทางอาญาหรอละเมดสทธในทางแพงตอบคคลอน ซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน

มาตรา ๑๓๐ ในทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา หรอทประชมรวมกนของรฐสภา สมาชกผใดจะกลาวถอยค าใดในทางแถลงขอเทจจรง แสดงความคดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน ยอมเปนเอกสทธโดยเดดขาด ผใดจะนาไปเปนเหตฟองรองวากลาวสมาชกผนนในทางใดมได

เอกสทธตามวรรคหนงไมคมครองสมาชกผกลาวถอยค าในการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน หากถอยค าทกลาวในทประชมไปปรากฏนอกบรเวณรฐสภา และการกลาวถอยค านนมลกษณะเปนความผดทางอาญาหรอละเมดสทธในทางแพงตอบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน

มาตรา ๑๒๔ ในทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา หรอทประชมรวมกนของรฐสภา สมาชกผใดจะกลาวถอยค าใดในทางแถลงขอเทจจรง แสดงความคดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน ยอมเปนเอกสทธโดยเดดขาด ผใดจะน าไปเปนเหตฟองรองวากลาวสมาชกผนนในทางใด ๆ มได

เอกสทธตามวรรคหนงไมคมครองสมาชกผกลาวถอยค าในการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอทางอนใด หากถอยค าทกลาวในทประชมไปปรากฏนอกบรเวณรฐสภา และการกลาวถอยค านนมลกษณะเปนความผดทางอาญาหรอละเมดสทธในทางแพงตอบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน

6







ในกรณตามวรรคสอง ถาสมาชกกลาวถอยค าใดทอาจเปนเหตใหบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานนไดรบความเสยหาย ใหประธานแหงสภานนจดใหมการโฆษณาค าชแจงตามทบคคลนนรองขอตามวธการและภายในระยะเวลาทก าหนดในขอบงคบการประชมของสภานน ทงน โดยไมกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลในการฟองคดตอศาล

มาตรา ๑๕๘ เอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๕๗ ยอมคมครองไปถงผพมพและผโฆษณารายงานการประชมตามขอบงคบของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ และคมครองไปถงบคคลซงประธานในทประชมอนญาตใหแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในทประชมตลอดจนผดาเนนการถายทอดการประชมสภาทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนทไดรบอนญาตจากประธานแหงสภานน ดวย โดยอนโลม

ในกรณตามวรรคสอง ถาสมาชกกลาวถอยค าใดทอาจเปนเหตใหบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานนไดรบความเสยหาย ใหประธานแหงสภานนจดใหมการโฆษณาค าชแจงตามทบคคลนนรองขอตามวธการและภายในระยะเวลาทก าหนดในขอบงคบการประชมของสภานน ทงน โดยไมกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลในการฟองคดตอศาล

เอกสทธทบญญตไวในมาตราน ยอมคมครองไปถงผพมพและผโฆษณารายงานการประชมตามขอบงคบของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ และคมครองไปถงบคคลซงประธานในทประชมอนญาตใหแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในทประชม ตลอดจนผด าเนนการถายทอดการประชมสภาทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนทไดรบอนญาตจากประธานแหงสภานนดวยโดยอนโลม

ในกรณตามวรรคสอง ถาสมาชกกลาวถอยค าใดทอาจเปนเหตใหบคคลอนซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานนไดรบความเสยหาย ใหประธานแหงสภานนจดใหมการโฆษณาคาชแจงตามทบคคลนนรองขอตามวธการและภายในระยะเวลาทก าหนดในขอบงคบการประชมของสภานน ทงน โดยไมกระทบตอสทธของบคคลในการฟองคดตอศาล

เอกสทธทบญญตไวในมาตราน ยอมคมครองไปถงผพมพและผโฆษณารายงานการประชมตามขอบงคบของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา แลวแตกรณ และคมครองไปถงบคคลซงประธานในทประชมอนญาตใหแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในทประชม ตลอดจนผด าเนนการถายทอดการประชมสภาทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอทางอนใดซงไดรบอนญาตจากประธานแหงสภานนดวยโดยอนโลม

บทบญญตตามรฐธรรมนญ ฉบบป 2560 มาตรา 124 ดงกลาวอาจแยกพจารณาไดดงน

1.1 บคคลทไดรบเอกสทธ

1) บคคลตามรฐธรรมนญ มาตรา 124 วรรคหนง และวรรคส ไดแก

(1) สมาชกสภาผแทนราษฎร

(2) สมาชกวฒสภา

(3) ผพมพและผโฆษณารายงานการประชมตามขอบงคบของสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา

(4) บคคลซงประธานในทประชมอนญาตใหแถลงขอเทจจรง หรอแสดงความคดเหนในทประชม และ

(5) ผด าเนนการถายทอดการประชมสภาวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอทางอนใดทไดรบอนญาตจากประธานแหงสภานน

7

ขอสงเกต

สอมวลชนทรายงานขาวการประชมสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา ไมไดรบเอกสทธตามรฐธรรมนญ แตอาจไมมความผดฐานหมนประมาท หากพสจนไดวาเปนการแจงขาวดวยความเปนธรรมเรองการด าเนนการอนเปดเผยในการประชมโดยสจรตตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 329 (4)

2) บคคลอนทไดรบเอกสทธดวย

(1) ผกระท าหนาทกรรมาธการ ไดรบเอกสทธตามมาตรา 129 วรรคเจด

(2) รฐมนตรท เขารวมการประชมสภา ไดรบเอกสทธตามมาตรา 163 ตอนทาย

เหตผลทคณะกรรมาธการและรฐมนตรทเขารวมประชมสภาผแทนราษฎร วฒสภา หรอรฐสภา ไดรบเอกสทธดวย กเพอใหแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนตอทประชมสภาไดอยางเตมทเชนกน

1.2 การกระท าทท าใหไดรบเอกสทธ

รฐธรรมนญ มาตรา 124 จ ากดขอบเขตของการกระท าทท าใหสมาชกรฐสภาไดรบเอกสทธไวเฉพาะการกลาวถอยค าในทางแถลงขอเทจจรง การแสดงความคดเหนและการออกเสยงลงคะแนน อนเปนการกระท าทเกยวของกบการปฏบตหนาทของสมาชกรฐสภาเทานน หากเปนการกระท าอน เชน ชกตอยท ารายตบตกนในสภา ใหสมภาษณสอมวลชนทางโทรศพทจากหองประชมสภา หรอเขยนขอความในกระดาษสงใหเพอนสมาชก มถอยค าหรอขอความหมนประมาทผอน เอกสทธยอมไมคมครอง


การกลาวถอยค าในทางแถลงขอเทจจรง การแสดงความคดเหน และการออกเสยงลงคะแนนทจะอางเอกสทธได จะตองกระท าในขณะทมการประชมสภา หากเปนการกลาวถอยค าในขณะทไมมการประชม เชน กลาวกอนหรอหลงการประชม หรอขณะพกการประชม แมอยในหองประชมกไมไดรบเอกสทธ

นอกจากนการกลาวถอยค าหรอแสดงความคดเหนทจะไดรบเอกสทธ จะตองเปนการกลาวโดยไดรบอนญาตจากประธานสภาฯ และถกตองตามขอบงคบการประชมดวย หากเปนการกลาวถอยค าโดยทประธานสภาฯ ยงไมไดอนญาต หรอประธานสภาฯ สงใหหยด แตไมหยด จงไมไดรบเอกสทธ

1.3 สถานททเอกสทธใหความคมครอง

ไดแก ทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา และทประชมรวมกนของรฐสภา

เอกสทธคมครองเฉพาะการกลาวถอยค าในทประชม หากเปนการกลาวในททไมใชหองประชม แมอยในบรเวณรฐสภา เชน ทหองแถลงขาว หองโถง หองอาหาร หรอบร เวณทจอดรถยนตของสภาฯ ยอมไมไดรบเอกสทธ

8

1.4 ผลของเอกสทธ

ผใดจะน าไปเปนเหตฟองรองวากลาวกนในทางใดมได ซงหมายถงในทางอาญา เชน ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา ๑๓๖ , ๓๒๖, ๓๒๗, ๓๒๙ และในทางแพง เชน ตามประมวลกฎหมายแพงและพาณชย มาตรา ๔๒๐, ๔๒๑, ๔๒๓ เปนตน และจะน าไปกลาวหาเปนความผดทางวนยกไมได

1.5 ลกษณะของเอกสทธ

รฐธรรมนญ มาตรา 124 วรรคหนง และวรรคสอง แยกเอกสทธออกเปน 2 ลกษณะเชนเดยวกบรฐธรรมนญฉบบตงแตป 2534 เปนตนมา คอ

1) เอกสทธในกรณไมมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศน

เปนเอกสทธตามรฐธรรมนญมาตรา 124 วรรคหนง ทบญญตวา “ในทประชมสภาผแทนราษฎร ทประชมวฒสภา หรอทประชมรวมกนของรฐสภา สมาชกผใดจะกลาวถอยค าใดในทางแถลงขอเทจจรง แสดงความคดเหน หรอออกเสยงลงคะแนน ยอมเปนเอกสทธโดยเดดขาด ผใดจะน าไปเปนเหตฟองรองวากลาวสมาชกผนนในทางใดๆ มได...”

เอกสทธในการประชมทไมมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนจงเปนเอกสทธเดดขาด แมพาดพงบคคลอนในทางเสยหาย ผทไดรบความเสยหายจะน าไปเปนเหตฟองรองสมาชกสภาผนนไมได และไมวาผทถกพาดพงจะเปนใคร เปนคนในสภาหรอนอกสภา กฟองไมไดท งนน และทส าคญกคอแมขอความทกลาวจะไม เปนความจรงก ฟองไมได ทงน เพอใหสมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา รวมทงกรรมาธการหรอรฐมนตรทไดรบเอกสทธสามารถท าหนาทของตนในสภาไดอยางเตมท

ปจจบนการประชมสภาผแทนราษฎร วฒสภา และการประชมรฐสภาจะมการถายทอดทางสถานวทยและโทรทศนของรฐสภาทกนด กรณตามมาตรา 124 วรรคหนง ในปจจบนจงเกดขนไดเฉพาะในการประชมสภาทเปนการประชมลบเทานน

ตวอยางกรณของเอกสทธตามมาตรา 124 วรรคหนง เชน ในการประชมสภาผแทนราษฎรเพอพจารณาญตตเกยวกบความไมชอบมาพากลในการประมลงานกอสรางของกระทรวงแหงหนง ซงเปนการประชมลบ ไมมการถายทอดทงทางวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน นายแดง สมาชกสภาผแทนราษฎรพรรคฝายคานกลาวในทประชมโดยไดรบอนญาตจากประธานสภาผแทนราษฎรแลววา ตนมหลกฐานแนชดวา นายด า รฐมนตร รบเงนจากบรษททชนะการประมลงานกอสรางในกระทรวงแหงนน โดยนายด าใหนางเขยวภรยานายด า เดนทางไปรบเงนดวยตนเองทฮองกง ตอมานายด าและนางเขยวเปนโจทกฟองนายแดงเปนคดอาญาขอหาหมนประมาท และฟองนายแดงเปนคดแพงเรยกคาเสยหายเพราะเหตท าใหเกดความเสยหายแกชอเสยงของตน

กรณนจะเหนไดวา การประชมครงนไมมการถายทอดทงทางวทยกระจายเสยงและวทยโทรทศน เมอนายแดงกลาวถอยค าในทางแถลงขอเทจจรงดงกลาวโดยไดรบอนญาตจากประธานสภาผแทนราษฎร และเปนเรองในวาระทก าลงประชมกน จงเปนการกลาวโดยถกตองตามขอบงคบ นายแดงยอมไดรบเอกสทธโดยเดดขาด ทงนายด า นางเขยวจะฟองนายแดงเปนคดอาญา

9

ขอหาหมนประมาทไมได หรอจะฟองนายแดงเปนคดแพงเรยกคาเสยหายเพราะเหตท าใหเกดความเสยหายแกชอเสยงของตนกไมได

2) เอกสทธในกรณทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอทางอนใด

เปนเอกสทธตามรฐธรรมนญ มาตรา 124 วรรคสอง ทบญญตวา

“เอกสทธตามวรรคหนงไมคมครองสมาชกผกลาวถอยค าในการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอทางอนใด หากถอยค าทกลาวในทประชมไปปรากฏนอกบรเวณรฐสภา และการกลาวถอยค านนมลกษณะเปนความผดทางอาญาหรอละเมดสทธในทางแพงตอบคคลอน ซงมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน...”

การถายทอดทางอนใด กเชน การถายทอดผานทาง Facebook Live เปนตน

เอกสทธในกรณทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนแตกตางจากเอกสทธในกรณทไมมการถายทอดฯ กลาวคอในกรณทมการถายทอดฯ หากผไดรบความเสยหายเปนบคคลอนทไมใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาผกลาวถอยค าทกอใหเกดความเสยหายไมไดรบเอกสทธผไดรบความเสยหายฟองได แตมขอยกเวนคอ หากผไดรบความเสยหายเปนรฐมนตรและสมาชกสภาแหงนน ผกลาวถอยค ายงคงไดรบเอกสทธ รฐมนตรและสมาชกสภาแหงนนฟองไมได เหตผลเนองจากบคคลดงกลาวสามารถใชสทธพาดพงชแจงขอกลาวหาไดในสภาอยแลว

กรณตามตวอยางขางตน หากเปนการประชมทมการถายทอดทางวทยกระจายเสยงหรอวทยโทรทศนหรอทางอน นางเขยวยอมฟองนายแดงเปนคดอาญาและคดแพงได เนองจากนางเขยวเปนบคคลภายนอก มใชรฐมนตรหรอสมาชกแหงสภานน สวนนายด าฟองนายแดงเปนคดอาญาหรอคดแพงไมได เพราะนายด าเปนรฐมนตรทเขารวมประชมในสภาผแทนราษฎรในวนนน นายแดงยงคงไดรบเอกสทธตามมาตรา 124 วรรคสอง

บคคลภายนอกทไดรบความเสยหาย นอกจากฟองผกลาวถอยค าพาดพงเปนคดอาญาและคดแพงไดแลว ยงมสทธขอใหประธานแหงสภานนจดใหมการโฆษณาค าชแจงของบคคลภายนอกตามวธการและในเวลาทก าหนดในขอบงคบการประชมสภาไดโดยไมกระทบตอสทธในการฟองคดตอศาล ตามรฐธรรมนญฯ มาตรา 124 วรรคสาม


รฐมนตรทเขาประชมและแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในทประชมสภาไดรบเอกสทธเชนเดยวกบสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญมาตรา 163 ทบญญตวา “รฐมนตรยอมมสทธเขาประชมและแถลงขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนในทประชมสภา ... และใหน าเอกสทธทบญญตไวในมาตรา ๑๒๔ มาใชบงคบโดยอนโลม…”

ดงนนในกรณทรฐมนตรเปนฝายกลาวพาดพงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาหรอพาดพงบคคลอนทไมไดอยในทประชม รฐมนตรยอมไดรบเอกสทธเชนกน

10

ตวอยางเชน เมอรฐมนตรถกสมาชกสภาผแทนราษฎรอภปรายกลาวหาวารบเงนจากบรษททชนะการประมลงานกอสราง รฐมนตรขอใชสทธพาดพงลกขนชแจงวาตนไมไดรบเงนใคร สมาชกสภาผแทนราษฎรทกลาวหาตนตางหากทรบเงนจากบรษททแพการประมลมากลาวหาวาตนทจรต เพอจะใหมการประมลใหม กรณเชนน สมาชกสภาผแทนราษฎรผนนจะฟองรองรฐมนตรไมไดเชนกน

ตวอยางค าพพากษาศาลฎกาในอดต

(ค าพพากษาศาลฎกาท ๓๕๗๐/๒๕๕๐, ๑๙๒๗/๒๕๒๘)

สวนท 2 ความคมกนของสมาชกรฐสภา

ความคมกนของสมาชกรฐสภา (Immunity) หมายถง ความคมกนทรฐธรรมนญใหแกสมาชกรฐสภาทจะไปประชมรฐสภาตามหนาทโดยไมอาจถกจบ คมขง หรอด าเนนคดใด ๆ ในลกษณะทจะขดขวางตอการไปประชม เมอพนเวลาทจะตองไปประชมสภาแลวความคมกนจะหมดไป

ความคมกนนอกจากมขนเพอใหสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาสามารถท าหนาทในสมยประชมแลว ยงเปนไปตามหลกการทวาตราบใดศาลยงไมมค าพพากษาวาผใดกระท าความผด ตองถอวาผนนยงเปนผบรสทธ

รฐธรรมนญฉบบป 2560 มบญญตเกยวกบความคมกนของสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาในมาตรา 125 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย






มาตรา ๑๖๕ ในระหวางสมยประชม หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญา เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด

ในกรณทมการจบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในขณะกระท าความผด ใหรายงานไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกโดยพลน และประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกอาจสงใหปลอยผถกจบได

มาตรา ๑๖๖ ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมมได เวนแตจะไดรบ

มาตรา ๑๓๑ ในระหวางสมยประชม หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญา เวนแตในกรณทไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด

ในกรณทมการจบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในขณะกระทาความผด ใหรายงานไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกโดยพลน และประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกอาจสงใหปลอยผถกจบได

ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชม

มาตรา ๑๒๕ ในระหวางสมยประชม หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญา เวนแตจะไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอเปนการจบในขณะกระท าความผด

ในกรณทมการจบสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในขณะกระท าความผด ใหรายงานไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกโดยพลน และเพอประโยชนในการประชมสภา ประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกอาจสงใหปลอยผถกจบเพอใหมาประชมสภาได

ถาสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาถกคมขงในระหวางสอบสวนหรอพจารณาอยกอนสมยประชม เมอถงสมย

11






พทธศกราช ๒๕6๐ อนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอเปนคดอนเกยวกบกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา กฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง หรอกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง แตการพจารณาคดตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา

การพจารณาพพากษาคดทศาลไดกระท ากอนมค าอางวาจ าเลยเปนสมาชกของสภาใดสภาหนง ยอมเปนอนใชได

มาตรา ๑๖๗ ถาสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ถกคมขงในระหวางสอบสวนหรอพจารณาอยกอนสมยประชม เมอถงสมยประชม พนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ ตองสงปลอยทนทถาประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรองขอ

ค าสงปลอยตามวรรคหนงใหมผลบงคบตงแตวนสงปลอยจนถงวนสดทายแหงสมยประชม

มได เวนแตจะไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอเปนคดอนเกยวกบพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง หรอพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง แตการพจารณาคดตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา

การพจารณาพพากษาคดทศาลไดกระท ากอนมค าอางวาจาเลยเปนสมาชกของสภาใดสภาหนงยอมเปนอนใชได

ถาสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาถกคมขงในระหวางสอบสวนหรอพจารณาอยกอนสมยประชม เมอถงสมยประชม พนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ ตองสงปลอยทนทถาประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรองขอ

ค าสงปลอยใหมผลบงคบตงแตวนสงปลอยจนถงวนสดทายแหงสมยประชม

ประชม พนกงานสอบสวนหรอศาล แลวแตกรณ ตองสงปลอยทนทถาประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกไดรองขอ โดยศาลจะสงใหมประกน หรอมประกนและหลกประกนดวยหรอไมกได

ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมกได แตตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา

ซงอาจแยกพจารณาไดดงน

2.1 บคคลทไดรบความคมกน คอ เฉพาะบคคลตามรฐธรรมนญ มาตรา 125 ไดแก

1) สมาชกสภาผแทนราษฎร

2) สมาชกวฒสภา

ไมครอบคลมบคคลอนทเกยวของกบการประชมสภาดงเชนเอกสทธ

2.2 ชวงเวลาทไดรบความคมกน

สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาไดรบความคมกนในระหวางสมยประชมเทานน หากเปนชวงเวลานอกสมยประชมหรอปดสมยประชมแลว ความคมกนของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภากจะหมดไป และความคมกนนมไดเฉพาะในวนและเวลาทมการประชมเทานน แตมอยทกวนในสมยประชมนน มอยตลอด 24 ชวโมง และไมเวนวนหยดราชการ

12

“สมยประชม” หมายถง ก าหนดเวลาในรอบปหนงทใหรฐสภาท าการประชมพจารณาเรองตางๆ สมยประชมตามรฐธรรมนญฉบบป 2560 ม 2 ประเภท

1) สมยประชมสามญ หมายถง สมยประชมตามปกตของรฐสภา ซงรฐธรรมนญ มาตรา 121 วรรคสอง ก าหนดใหปหนงมสมยประชมสามญ 2 สมย แตละสมย มก าหนดเวลา 120 วน

2) สมยประชมวสามญ หมายถง การเปดประชมนอกสมยประชมสามญของรฐสภา

2.3 ลกษณะของความคมกนตามรฐธรรมนญฉบบป 2560

ม 3 ลกษณะ ไดแก

1) ความคมกนทจะไมถกจบ คมขง หรอหมายเรยกตวไปสอบสวนในฐานะทเปนผตองหาในคดอาญาในระหวางสมยประชมตามมาตรา 125 วรรคหนง และวรรคสอง

เหตทรฐธรรมนญหามดงกลาว กเพอคมครองมใหสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาถกกลนแกลงจากฝายบรหาร หาเหตมาจบ คมขง หรอหมายเรยกตวไปสอบสวนในฐานะทเปนผตองหาในคดอาญา เพอมใหไปประชมสภา ซงอาจจะเพราะตองการลดทอนคะแนนเสยงของฝายตรงขามในสภา หรอเพอมใหสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภานนเสนอขอเทจจรงหรอแสดงความคดเหนทไมเปนผลดแกฝายบรหาร

ความผดทถกกลาวหาไมวาจะเกดกอนหรอหลงการเขาด ารงต าแหนง สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภากไดรบความคมกน เพราะความคมกนมไวเพอใหสามารถไปท าหนาทในสภาได

(1) ขอบเขตของความคมกน

รฐธรรมนญ มาตรา 125 วรรคหน ง ห ามจบ คมขงหรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาไปท าการสอบสวนในฐานะเปนผตองหาในคดอาญาเทานน หากเปนการจบตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง เชน ศาลมค าพพากษาในคดแพงและมค าบงคบใหสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาทแพคดออกไปจากทดนพพาท แตสมาชกผนนไมยอมออกจนเปนเหตใหศาลตองออกค าสงใหจบกมและกกขง สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภานนจะอางความคมกนไมได

น อกจากน พ น ก งาน สอบ สวน และศ าลย งม อ าน าจออกห มาย เร ย กสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาไปสอบสวนในฐานะพยาน หรอไปเบกความตอศาลในฐานะพยานได เพราะมาตรา 125 วรรคหนง หามเฉพาะหมายเรยกตวไปสอบสวนในฐานะผตองหาเทานน

ในกรณ การค น เคหสถานหรอสถานท ท อ ย ใน ความครอบครองของสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาในระหวางสมยประชม ยงสามารถกระท าไดเชนกนเพราะมาตรา 125 วรรคหนง ไมไดหามเรองการคนไวดวย

13

(2) ขอยกเวน

แมวายงอยระหวางสมยประชม สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาอาจถกจบ คมขง หรอหมายเรยกตวไปสอบสวนในฐานะทเปนผตองหาในคดอาญาไดในกรณตอไปน

- สภาทผนนเปนสมาชกอนญาต แตโดยธรรมเนยมปฏบตของรฐสภาไทยจะไมอนญาตใหจบกมสมาชกรฐสภาในระหวางสมยประชม


ความคมกนของสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาเกดขนโดยรฐธรรมนญ สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาไมใชเจาของ การสละความคมกนของสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภา จงไมมผลใหความคมกนหมดไป เจาพนกงานทประสงคจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภาไปสอบสวนในฐานะทเปนผตองหาในคดอาญา ยงตองไปขออนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชกกอน แตการแถลงขอสละความคมกนของสมาชกสภา แมไมมผลใหสภาตองอนญาตเสมอไป แตจะเปนเหตผลทมน าหนกในการตดสนใจของสภาทผนนเปนสมาชกวาสมควรอนญาตตามค าขอของเจาพนกงานหรอไม

อยางไรกตาม หากสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาไปทสถานต ารวจดวยตนเองเพอขอรบทราบขอกลาวหา เจาพนกงานต ารวจยอมแจงขอกลาวหาใหทราบได เพราะมใชการจบ

มการจบกมในขณะทสมาชกผนนกระท าความผด หรอทเรยกวาความผดซงหนา เชน สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาขบรถชนคนขามถนนตอหนาเจาพนกงานต ารวจ เจาพนกงานต ารวจจบกมไดทนท แตเมอจบกมแลวจะตองรายงานไปยงประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกโดยพลน และประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกอาจสงปลอยผถกจบไดตามมาตรา 125 วรรคสอง

เหตผลทรฐธรรมนญไมใหความคมกนในกรณความผดซงหนาเพราะเกรงวาประชาชนจะเกดความรสกวา สมาชกสภาผแทนราษฎรและสมาชกวฒสภามอภสทธเหนอประชาชนมากเกนไป ท าผดตอหนาเจาพนกงานยงไมถกจบ

2) ความคมกนทจะถกปลอยจากการถกคมขงเมอถงสมยประชมตามมาตรา 125 วรรคสาม

มความหมายวา ในวนเปดสมยประชมรฐสภา หากมสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาคนใดถกคมขงในระหวางสอบสวนหรอพจารณามาตงแตกอนสมยประชม ซงอาจเพราะไมไดยนค ารองขอปลอยชวคราว หรอยนค ารองขอปลอยชวคราวแลว แตไมไดรบอนญาต ประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกมอ านาจรองขอตอพนกงานสอบสวนหรอศาลใหปลอยสมาชกสภาผนนได เมอพนกงานสอบสวนหรอศาลไดรบค ารองขอดงกลาว จะตองสงปลอยสมาชกสภาผนนทนท โดยในกรณของศาลจะสงใหมประกนหรอมประกนและหลกประกนดวยหรอไมกได

14

การรองขอในกรณน เพยงแตประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกรองขอ กเพยงพอแลว ไมตองใชมตของทประชมสภา ดงเชนการอนญาตใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาไปสอบสวนในฐานะทเปนผตองหาในคดอาญา ตามมาตรา 125 วรรคหนง


เมอประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกรองขอ และพนกงานสอบสวนหรอศาลมค าสงปลอยแลว ไมมบทบญญตวาค าสงปลอยมผลถงเมอใด แตเปนทเขาใจไดวา ค าสงปลอยจะมผลบงคบตงแตวนสงปลอยจนถงวนสดทายแหงสมยประชมเทานน ซงหมายความวา เมอปดสมยประชมแลว สมาชกสภาผนนจะตองกลบมาอยในสถานทคมขงเชนเดม มใชปลอยตลอดไป เพราะเปนเพยงการปลอยเพอใหสามารถไปประชมสภาไดเทานน

(2) ขอยกเวน

ความคมกนกรณนไมมขอยกเวนดงเชนการจบ คมขง หรอหมายเรยกตวไปสอบสวนในฐานะผตองหา เพราะในกรณถกคมขงอยกอนสมยประชม เมอประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกรองขอใหปลอย พนกงานสอบสวนหรอศาลจะตองสงปลอยทนท แมวาพนกงานสอบสวนหรอศาลจะเชอวา หากปลอยไปแลวจะตองหลบหนอยางแนนอน หรอเชอวาสมาชกสภาผนนจะตองไปยงเหยงกบพยานหลกฐานอยางแนนอน พนกงานสอบสวนหรอศาลกตองสงปลอย เพราะรฐธรรมนญมอบใหประธานแหงสภาทผนนเปนสมาชกเปนผพจารณาเพยงผเดยววาสมควรปลอยสมาชกสภาผนนจากทคมขงเพอใหไปท าหนาทสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในสภาหรอไม

3) ความคมกนทเกยวกบการพจารณาคดในระหวางสมยประชมตามมาตรา 125 วรรคส

มความหมายวา ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะเปนการฟองตงแตกอนเปดสมยประชมรฐสภา หรอเพงฟองในระหวางสมยประชมรฐสภา ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมกได เพยงแตการพจารณาคดจะตองไมเปนการขดขวางตอการทผนนจะไปประชมสภา เชน ตองไมนดพจารณาคดในวนทมการประชมสภา

การใหความคมกนเรองนกสบเนองมาจากในการพจารณาคดอาญานน ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 172 บญญตวา การพจารณาและสบพยานในศาล ใหท าโดยเปดเผยตอหนาจ าเลย ดงนนจ าเลยในคดอาญาจงตองไปนงฟงการพจารณาคด ในศาลทกนด หากรฐธรรมนญไมไดบญญตวาการพจารณาคดจะตองไมเปนการขดขวางตอการทผนนจะมาประชมสภา สมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาทตกเปนจ าเลยในคดอาญากอาจจะไปประชมสภาไมได เพราะตองไปอยตอหนาศาลในการพจารณาและสบพยานในศาล

ความคมกนเกยวกบการพจารณาคดของสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาตามรฐธรรมนญฉบบป 2560 แตกตางจากรฐธรรมนญฉบบป 2540 และฉบบป 2550 เพราะรฐธรรมนญทงสองฉบบดงกลาวมบทบญญตเชนเดยวกนวา หามศาลมใหพจารณาคดในระหวางสมยประชม เวนแตจะไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอเปนคดอนเกยวกบ พ.ร.ป.วาดวยการ

15

เลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา พ.ร.ป.วาดวยคณะกรรมการการเลอกตง หรอ พ.ร.ป. วาดวยพรรคการเมอง แตการพจารณาคดตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา ดงนน ความคมกนในสวนทเกยวกบการพจารณาคดในระหวางสมยประชมตามรฐธรรมนญฉบบป 2540 และฉบบป 2550 จงหามมใหศาลพจารณาคดในระหวางสมยประชมเปนหลก มขอยกเวนคอสภาทผนนเปนสมาชกอนญาตหรอเปนความผดเกยวกบการเลอกตง แตรฐธรรมนญฉบบป 2560 เปลยนหลกการเปนวา ไมหามศาลพจารณาคดในระหวางสมยประชม เพยงแตการพจารณาคดของศาลจะตองไมเปนการขดขวางตอการไปประชมของสมาชกสภาเทานน


ความคมกนในกรณนมเฉพาะในคดอาญา ไมรวมถงคดแพง เนองจากการใหความคมกนแกสมาชกรฐสภามเจตนารมณเพอใหสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาไปประชมสภาได การพจารณาคดแพงไมตองกระท าตอหนาจ าเลยดงเชนในคดอาญา จงไมเปนอปสรรคตอการไปท าหนาทในสภา

ในคดทราษฎรเปนโจทกฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาเปนคดอาญาด วยตนเอง หากศาลจะด าเนนกระบวนพจารณาชน ไตสวนมลฟอง โดยไมมต วสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาทตกเปนจ าเลยมาศาลกยอมท าได เพราะกระบวนการชนไตสวนมลฟองเปนเรองระหวางโจทกกบศาล และในชนไตสวนมลฟองนประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 172 ยงไมไดบงคบวาจะตองกระท าตอหนาจ าเลย จ าเลยจงไมจ าเปนตองไปศาลกได และเมอศาลมค าสงประทบฟองแลว ศาลนาจะมอ านาจออกหมายเรยกจ าเลยมาศาลในวนนดสอบค าใหการได เพราะมาตรา 125 วรรคหนง หามเฉพาะการหมายเรยกตวมาสอบสวนในฐานะผตองหา กรณน สมาชกสภาผนนตกเปนจ าเลยในศาลแลว และเจตนารมณของมาตรา 125 วรรคหนงกเพอปองกนการใชอ านาจหนาทโดยไมชอบของเจาหนาทรฐ แตการพจารณาคดตอไปในชนพจารณาตองค านงถงมาตรา 125 วรรคสดวย

2.4 ความคมกนของคณะกรรมการการเลอกตง

รฐธรรมนญ มาตรา 227 บญญตวา “ในระหวางทมพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอการเลอกสมาชกวฒสภา หรอเมอประกาศใหมการออกเสยงประชามต มผลใชบงคบ หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวกรรมการการเลอกตงไปท าการสอบสวน เวนแตไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการเลอกตง หรอในกรณทจบในขณะกระท าความผด

ในกรณทมการจบคณะกรมการการเลอกตงในขณะกระท าความผด หรอจบหรอคมขงกรรมการการเลอกตงในกรณอน ใหรายงานตอประธานกรรมการการเลอกตงโดยดวน และใหประธานกรรมการการเลอกตงมอ านาจสงใหปลอยผถกจบได แตถาประธานกรรมการการเลอกตงเปนผถกจบหรอคมขง ใหเปนอ านาจของกรรมการการเลอกตงเทาทมอยเปนผด าเนนการ”

บทบญญตดงกลาวมเจตนารมณเพอมใหคณะกรรมการการเลอกตงถกกลนแกลงจากฝายบรหารหรอฝายอนชวงเวลาทมการเลอกตง โดยหาเหตใหมการจบ คมขงหรอหมายเรยกตวกรรมการการ

16

เลอกตงไปท าการสอบสวน โดยมขอยกเวนในกรณทไดรบอนญาตจากคณะกรรมการการเลอกตงใหด าเนนการดงกลาว หรอเปนการจบในขณะกระท าความผด

เมอมการจบกรรมการเลอกตงในขณะกระท าความผด หรอจบ หรอคมขงกรรมการการเลอกตงในกรณอน เชน การจบหรอคมขงตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง ผจบมหนาทรายงานไปยงประธานกรรมการการเลอกตงโดยดวน เมอประธานกรรมการการเลอกตงไดรบรายงานแลว ประธานกรรมการการเลอกตงมอ านาจสงใหปลอยผถกจบได และในกรณทประธานกรรมการการเลอกตงเปนผถกจบหรอคมขงเสยเอง เปนอ านาจของกรมการการเลอกตงเทาทมอยเปนผสงปลอยประธานกรรมการการเลอกตง


(1) ความคมกนของกรรมการการเลอกตง เคยมขอถกเถยงในทประชมคณะกรรมาธการรางรฐธรรมนญฉบบป 2540 วาใชบงคบในกรณเปนคดในชนศาลแลวหรอไม มขอสรปวากรรมการการเลอกตงไมไดรบความคมกน หากเปนคดในชนศาลแลว ดงนน ในคดอาญาทกรรมการการเลอกตงตกเปนจ าเลยในศาล แมอยในชวงเวลาทพระราชกฤษฎกาตามมาตรา 227 วรรคหนง มผลใชบงคบ ศาลยงมอ านาจออกหมายจบหรอสงคมขงกรรมาการการเลอกตงไดทกกรณ

ตวอยางเชน ในวนนดฟงค าพพากษาคดอาญาทกรรมการการเลอกตงเปนจ าเลย หากกรรมาการการเลอกตงไมไปศาล ศาลยอมมอ านาจออกหมายจบมาฟงค าพพากษาตามประมวลกฎหมายวธพจารราความอาญา มาตรา 182 วรรคสามได และในกรณดงกลาว หากถงวนนดฟงค าพพากษายงไมไดตวกรรมการการเลอกตงผนนมาศาลและศาลอานค าพพากษาลบหลงใหลงโทษจ าคก ศาลยอมออกหมายจบกรรมการการเลอกตงผนนมาปฏบตตามค าพพากษาได หรอหากกรรมการการเลอกตงผนนมาศาลในวนนดฟงค าพพากษา และศาลมค าพพากษาใหลงโทษจ าคก ศาลยอมออกหมายจ าคกกรรมการการเลอกตงผนนได เพราะมาตรา 227 วรรคหนง ใหความคมกนแกกรรมการการเลอกตงในเรองการจบ คมขง หรอหมายเรยกตวกรรมการการเลอกตงไปท าการสอบสวนเทานน

(2) กรรมการการเลอกตงไดรบความคมกนเฉพาะในระหวางทมพระราชกฤษฎกาใหมการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา หรอประกาศใหมการออกเสยงประชามตเทานน ไมรวมถงการเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน ตางๆ เหตผลนาจะเปนเพราะปจจบนมองคกรปกครองสวนทองถนในประเทศไทยรวม 9,000 องคกร มการสลบสบเปลยนกนครบวาระ ตองมการเลอกตงกนใหมหลายครงในแตละป ยงไมรวมถงการเลอกตงซอม ดงนนหากบญญตใหความคมกนของคณะกรรมการการเลอกตงรวมถงการเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถนดวย คณะกรรมการการเลอกตงกจะไดรบความคมกนตลอดป ซงมใชเจตนารมณของรฐธรรมนญ

*********

17

สรปประเดนทนาสนใจในสวนของทานอาจารยภทรศกด วรรณแสง (ภาคค า)

ขอสงเกตมาตรา 125

วรรคหนง ระหวางสมยประชม การจบ คมขง หมายเรยกมาสอบสวนในฐานะผตองหาจะท าไมไดเวนแตสภาอนญาต(ไมใชสมาชกนนอนญาต)หรอจบขณะท าผด

วรรคสอง ถาจบขณะท าผด ใหรายงานประธานสภา ประธานสงใหปลอยเพอใหมาประชมสภาได(ประธานสงโดยล าพง ไมตองขอมตสภา) ต ารวจ อยการ ศาลไมมอ านาจสง เมอประธานสงแลวตองปฏบตตาม

วรรคสาม ถาถกคมขง และขณะนนอยระหวางสมยประชม ถาประธานสภารองขอ(ไมใชสมาชกนนรองขอ) ศาลตองปลอยชวคราว โดยจะมหลกประกนหรอไมกได

วรรคส กรณมคดทตกเปนจ าเลยคดอาญาและอยระหวางการพจารณาคดอาญาของศาล ศาลพจารณาคดตอไปได แตตองไมเปนการขดขวางการมาประชม

ขอสงเกตมาตรา 125 (เพมเตม)

เปนกรณระหวางสมยประชมเทานน

หามมใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญา

ดงนนถากระท าไปในฐานะอนทมใชผตองหา กระท าได เชนในฐานะพยาน

หามเฉพาะการด าเนนคดอาญา

ถาผเสยหายฟองเอง ศาลไตสวนมลฟองกอนได แตถาคดมมล มปญหาวาจะออกหมายเรยกหรอหมายจบไดหรอไม เพราะไมใช “ผตองหา” และทมาของหลกการนคอ ปองกนการใชอ านาจของ “เจาพนกงานของรฐ”ใชอ านาจหนาททมชอบ

ขอยกเวนใหจบ คมขง หรอหมายเรยกตวสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภา ไปท าการสอบสวนในฐานะทสมาชกผนนเปนผตองหาในคดอาญาได

(๑) เมอไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก ไมใชขออนญาตจากประธานสภาทผนนเปนสมาชก และไมใชสมาชกผนนเอง

(๒) เปนการจบในขณะกระท าความผด

เปรยบเทยบมาตรา 131 วรรคสาม รฐธรรมนญ 2550 กบ มาตรา 125 วรรคส

รฐธรรมนญ 2560

มาตรา ๑๓๑ วรรคสาม “ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมมได เวนแตจะไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก...”

18

มาตรา ๑๒๕ วรรคส

ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอก หรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมกได แตตองไมเปนการขดขวางตอการท สมาชกผนนจะมาประชมสภา

มาตรา ๑๒๕ วรรคส จงเปลยนหลกการจากเดมทวา

“ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมมได” เปนวา

“ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมกได แตตองไมเปนการขดขวางตอการท สมาชกผนนจะมาประชมสภา”(ศาลใชดลพนจไดเอง และถาศาลใชดลพนจด าเนนกระบวนพจารณาคดตอไปกไมตองขออนญาตสภา แตเม อถงเวลาประชมจะนดพจารณาไมไดเพราะเปนการขดขวางตอการท สมาชกผนนจะมาประชมสภา)

รฐธรรมนญ 25๕๐ มาตรา ๑๓๑ วรรคสาม

คดอนเกยวกบพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภาพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง แตการพจารณาคดตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา

รฐธรรมนญ 25๖๐ น าหลกการตามมาตรา ๑๓๑ วรรคสามนมาเปนหลกการในมาตรา ๑๒๕ วรรคส ทใชในคดอาญาทกขอหาโดยถอหลกการวา ใหพจารณาไดในทกกรณ เพยงแตตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา เทานน

สรปความคมกนจากการจบ คมขงฯ

การจบ คมขง หมายเรยกสมาชกในฐานะผตองหา โดยหลกหามท า มขอยกเวน ๒ ประการ ประการแรก คอไดรบอนญาตจากสภา ประการทสอง คอ การจบขณะกระท าผด การจบขณะกระท าผด ตามมาตรา ๑๒๕ วรรคสองใหรายงานประธานสภาทผถกจบสงกด ประธานจะสงปลอยไดเฉพาะเพอประโยชนในการประชมสภาเทานน

ไมรวมรฐมนตร

สรป ความคมกนจากการคมขงระหวางถกด าเนนคด

การคมขงในทกกรณ ไมวาขงระหวางสอบสวนหรอพจารณา สามารถท าไดหากไมอยในสมยประชม แตพอถงสมยประชม ถาประธานแหงสภาทสงกดรองขอ พนกงานสอบสวน หรอ ศาลตองสงปลอย โดยจะมหลกประกนหรอไมกได

19

สรป ความคมกนจากการพจารณาคดอาญาระหวางสมยประชม

เมอสมาชกถกฟองเปนคดอาญาและคดอยระหวางการพจารณา ไมวาจะฟองกอนเปนสมาชกหรอหลงจากเปนสมาชกแลว ไมวาจะฟองกอนสมยประชมหรอหลงสมยประชม ไมวาจะเปนคดอาญาฐานความผดใดๆ ศาลกจะพจารณาคดนนตอไปไดตราบเทาทไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา

หากสมาชกถกคมขงกตองปลอยหากประธานรองขอ

ดงนนหากสมาชกถกพจารณาคดอาญาและถกคมขงระหวางพจารณากจะเขามาตรา ๑๒๕ วรรคสามและ วรรคส

สรปการขออนญาต การปลอย

1. การจบ คมขง หมายเรยก ในฐานะผตองหาตองขออนญาตสภา

๒. การคมขงหลงจบในขณะกระท าผด ใหรายงานประธาน ถาประธานจะสงปลอยตองอางเหตวาเพอใหผตองหามาประชมสภา(ไมรวมมาประชมกรรมาธการ) ถาประธานใหปลอย กตองปลอยโดยไมตองเรยกหลกประกน

3. เมอถงสมยประชมการคมขงระหวางสอบสวนหรอพจารณา ถาประธานสภารองขอ(โดยไมตองอางเหต เพราะการทอยในสมยประชมเปนเหตผลในตวอยแลว) พนกงานสอบสวนหรอศาลตองปลอย หากอยในอ านาจศาล ศาลจะเรยกประกนหรอหลกประกนกอนกได

๔. เมอถงสมยประชม ศาลจะพจารณาคดอาญาตอไปกได โดยไมตองขออนญาตสภา แตการพจารณาคดนนตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกนนจะมาประชมสภา ถาสมาชกถกคมขง ตองด าเนนการตามขอ ๓ ขางตนดวย

20

โครงสรางบทท 2

คดทมขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

ตามรฐธรรมนญฉบบป 2560 มาตรา 212

หลกเกณฑของ 2560 มาตรา 212

หลกเกณฑขอ 1 เปนกรณทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายนนบงคบแกคด

หลกเกณฑขอ 2 มขอโตแยงวา บทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน

1.1 ค าวาบทบญญตแหงกฎหมายตามความหมายของ มาตรา 212 หมายถง กฎหมายประเภทใดบาง

1) ตราโดยนตบญญต

1.2 บทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคดมลกษณะอยางไร ประเภทใดบาง

2) ตราโดยฝายบรหารแตมศกดเทากบตราโดยรฐสภา

1) เปนประเดนขอพพาทหรอขอแพชนะ 2) เกยวกบวธพจารณาในคดนน

1.3 คดถงทสดแลวสงไปใหศาลรฐธรรมนญไดหรอไม ฐ

ประเภทใดบาง 1) ตองอยระหวางพจารณาคด 2) ยกเวนพพาทชนบงคบคด

2.1 ค าวารฐธรรมนญน หมายถง รฐธรรมนญฉบบป 2560 เทานน

2.2 หากไมใชขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ไมใชกรณตาม มาตรา 212

การกระท าของบคคลขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

ค าสง/ค าพพากษาขดหรอแยงรฐธรรมนญ

ขอใหศาลรฐธรรมนญแปลกฎหมาย

ขอใหวนจฉยวากฎหมายตราขนโดยไมถกตองตามรฐธรรมนญ

ขอใหวนจฉยวากฎ/ค าสงขดตอกฎหมายแมบท

ขอใหวนจฉยวากฎหมายขดตอกฎหมายระดบเดยวกน

ขอใหวนจฉยวารฐธรรมนญมาตราหนงขดตออกมาตราหนง

มตอหนาถดไป

21

หลกเกณฑของ 2560 มาตรา 212 (ตอ)

หลกเกณฑขอ 3 ยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยงของกบบทบญญตนน

หลกเกณฑขอ 4 ศาลมอ านาจพจารณาคดตอไปได แตตองรอการพพากษาคดไวกอน

หลกเกณฑขอ 5 ศาลรฐธรรมนญมอ านาจไมรบค ารองทสงไป

ผลของค าสงยกค ารอง

(1) เปนค าสงระหวางพจารณา อทธรณทนทไมได

(2) หากมเหตใหม ยนใหมได

ผลของค าสงศาลรฐธรรมนญทวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายทใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

(1) ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวงแตไมกระทบตอค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว เวนแต

(2) ในคดอาญาใหถอวาผซงเคยถกศาลพพากษาวากระท าความผดตามบทบญญตแหงกฎหมายทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาไมชอบดวยมาตรา 5 นน เปนผไมเคยกระท าความผดดงกลาว หรอถาผนนยงรบโทษอยกใหปลอยตวไป

(3) ตาม (2) แตทงนไมกอใหเกดสทธทจะเรยกรองคาชดเชยหรอคาเสยหายใดๆ ตวอยางคดทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา บทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญตามค ารองทสงไปตาม มาตรา 212

ขอสงเกตเพมเตม

(1) ขอโตแยงวา การพจารณาพพากษาคดของศาลขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ คความจะขอใหสงไปตามชองทางของมาตรา 213 กไมได

(2) ขอโตแยงวา บทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญคความจะขอใหสงไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยโดยตรงตามชองทางมาตรา 213 กไมไดเชนกน

22

บทท 2

คดทมขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

ในบทนจะเปนเรองเกยวกบการสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2560 มาตรา 212 โดยใหสทธประชาชนทเปนคความอยในศาลเสนอขอโตแยงตอศาลรฐธรรมนญไดวา บทบญญตแหงกฎหมายทจะใชบงคบแกคดของตนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ เพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยใหบทบญญตแหงกฎหมายนนเปนอนใชบงคบมไดโดยใหเสนอผานศาลทพจารณาพพากษาคดน

รฐธรรมนญฉบบป 2560 มบทบญญต เรองน ในมาตรา 212 มหลกการเชนเดยวกบรฐธรรมนญฉบบป 2550 มาตรา 211 เพยงแตปรบถอยค าในสวนเกยวกบผลของค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหมความชดเจนยงขน

รฐธรรมนญฉบบป 2560 มาตรา 212 บญญตวา

“ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยมาตรา ๕ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความเหนเชนวานนตอศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย ในระหวางนน ใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปได แตใหรอการพพากษาคดไวชวคราวจนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ

ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความตามวรรคหนง ไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองดงกลาวไวพจารณากได

ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบตอค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว เวนแตในคดอาญาใหถอวาผซงเคยถกศาลพพากษาวากระท าความผดตามบทบญญตแหงกฎหมายทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาไมชอบดวยมาตรา ๕ นน เปนผไมเคยกระท าความผดดงกลาว หรอถาผนนยงรบโทษอยกใหปลอยตวไป แตทงนไมกอใหเกดสทธทจะเรยกรองคาชดเชยหรอคาเสยหายใด ๆ”

รฐธรรมนญฉบบป 2560 มาตรา 5 บญญตวา

“รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ บทบญญตใดของกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบ หรอการกระท าใด ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ บทบญญตหรอการกระท านนเปนอนใชบงคบมได

เมอไมมบทบญญตแหงรฐธรรมนญนบงคบแกกรณใด ใหกระท าการนนหรอวนจฉยกรณนนไปตามประเพณการปกครองประเทศไทยในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข”

ดงนน ขอโตแยงทจะเสนอไปยงศาลรฐธรรมนญไดจงตองเปนขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

23

บทบญญตสองมาตราดงกลาว ท าใหการสงเรองไปใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย ตามรฐธรรมนญฉบบป 2560 มาตรา 212 มหลกเกณฑดงน

๑. เปนกรณทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายนนบงคบแกคด

๒. มขอโตแยงวา บทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

๓. ยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน

๔. ศาลมอ านาจพจารณาคดตอไปได แตตองรอการพพากษาคดไวกอน

๕. หากศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉยศาลรฐธรรมนญมอ านาจไมรบเรองไวพจารณา


อ านาจในการวนจฉยวาค าโตแยงของคความเขาหลกเกณฑทจะตองสงไปใหศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยหรอไมเปนอ านาจของศาลทพจารณาคด หากค ารองไมเขาหลกเกณฑ ศาลทพจารณาคดมอ านาจไมสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญ (ค าพพากษาศาลฎกาท 9500/2542, 5240/2548, 8569/2542, 623/2543, 6028/2553 และค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 9/2543)

หลกเกณฑประการท ๑ เปนกรณทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายนนบงคบแกคด

1.1 ความหมายของค าวา บทบญญตแหงกฎหมาย ตามมาตรา 212 ทสงไปใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยไดวาขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม

ศาลรฐธรรมนญเคยวางหลกไวในค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 27/2544 เกยวกบความหมายของค าวา “บทบญญตแหงกฎหมาย” ตามความหมายของรฐธรรมนญฉบบป 2540 มาตรา 264 ซงยงคงใชไดในรฐธรรมนญฉบบป 2560 มาตรา 212 วาหมายถง

1) กฎหมายทตราขนโดยฝายนตบญญตตามกระบวนการทบญญตไวในรฐธรรมนญไดแก พระราชบญญต และพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ

2) กฎหมายอนทฝายบรหารตราขนตามกระบวนการทก าหนดไวในรฐธรรมนญ โดยรฐธรรมนญบญญตใหกฎหมายนนมศกดและฐานะเทยบเทากฎหมายทตราขนโดยรฐสภา ไดแก พระราชก าหนด

ส าหรบ “กฎ” ตาม พ.ร.บ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2542 มาตรา 3 ไดแก พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ขอบญญตทองถน ระเบยบ ขอบงคบ หรอบทบญญตอนทมผลบงคบเปนการทวไป โดยไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดหรอบคคลใดเปนการเฉพาะ รวมทงประกาศธนาคารพาณชย ประกาศบรษทเงนทนหลกทรพย ประกาศธนาคารแหงประเทศไทย และประกาศของกระทรวงการคลง และระเบยบทประชมใหญของศาลฎกาหรอศาลปกครองสงสด ไมใชบทบญญตแหงกฎหมายตามความหมายของรฐธรรมนญ มาตรา 212 ดงนน ในกรณมขอโตแยงวาขดหรอแยงตอรฐธรรมนญจงสงไปใหศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยไมได

24


ในกรณมปญหาวา กฎขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ องคกรทมอ านาจวนจฉยปญหาดงกลาวและมผลท าใหกฎนน ไมมผลใชบงคบตอไปคอ ศาลปกครอง เพราะศาลปกครองมอ านาจพจารณาพพากษาคดพพาทเกยวกบการทหนวยงานทางปกครองหรอเจาหนาทของรฐออกกฎขอบงคบโดยไมชอบดวยกฎหมาย ซงรวมถงกฎหมายรฐธรรมนญดวย ตาม พ.ร.บ.จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. 2552 มาตรา 9 (1) และพระราชบญญตดงกลาว มาตรา 72 บญญตวา ในกรณทศาลปกครองมค าพพากษาถงทสดใหเพกถอนกฎ ใหมการประกาศผลแหงค าพพากษาดงกลาวในราชกจจานเบกษาและใหการประกาศดงกลาวมผลเปนการเพกถอนกฎนน

แตในกรณมปญหาดงกลาวเกดขนในคดทฟองตอศาลยตธรรมวา กฎ ระเบยบ หรอขอบงคบในเรองตางๆ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ศาลยตธรรมจะตองท าอยางไร เพราะไมมกฎหมายใหศาลยตธรรมสงเรองดงกลาวไปใหศาลปกครองวนจฉยปญหาดงกลาว เรองนยงไมมแนวค าพพากษาศาลฎกา และม 2 ความเหน

ความเหนทหนง ศาลยตธรรมมอ านาจวนจฉยเอง แตค าวนจฉยมผลผกพนเฉพาะคความในคด ไมมผลเปนการเพกถอนกฎ ระเบยบหรอขอบงคบนน

ความเหนทสอง ศาลยตธรรมควรวนจฉยวา ขอโตแยงดงกลาวเปนอ านาจของศาลปกครองทจะวนจฉย เมอยงไมมค าวนจฉยของศาลปกครองยกเลกเพกถอนกฎระเบยบ หรอขอบงคบทอาง โจทกหรอจ าเลยจะโตแยงเขามาเปนประเดนในคดนไมไดแลวพจารณาพพากษาคดไปโดยถอวากฎ ระเบยบ หรอขอบงคบนนไมไดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

ทานอาจารยอธคมเหนดวยกบความเหนทสอง

1.2 ลกษณะของบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคด ม 2 ลกษณะ ไดแก

1) กฎหมายทเปนประเดนขอพพาทหรอขอแพชนะในคด หมายถง กฎหมายทคความในคดยกขนเปนขออางหรอขอตอสในค าฟอง ค าใหการ หรอค าฟองอทธรณ ค าฟองฎกา หรอค า แกอทธรณ ค าแกฎกาเปนประเดนทศาลทพจารณาคดนนจะตองวนจฉย

ตวอยางกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวา บทบญญตแหงกฎหมายทสงไป เปนบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคดในฐานะเปนประเดนขอพพาทในคดและรบวนจฉย เชน ค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 41/2547 เปนกรณกระทรวงการคลงเปนโจทกฟองขบไลผเชาทดนราชพสด ผเชาใหการตอสคดวา หนงสอมอบอ านาจทรฐมนตรวาการกระทรวงการคลงมอบอ านาจใหอธบดกรมธนารกษฟองคดแทน ไมชอบดวยกฎหมายเพราะไมไดปดอาการแสตมปโจทกไมมอ านาจฟอง และจ าเลยไมไดผดสญญาเชา ศาลแพงและศาลอทธรณวนจฉยวา โจทกเปนนตบคคลโดยเปนกระทรวงในรฐบาลอากร ส าหรบการมอบอ านาจซงโจทกเปนฝายตองเสย จงเปนอนไมตองเสยตามประมวลรษฎากร มาตรา ๑๒๑ หนงสอมอบอ านาจโจทกใชเปนพยานหลกฐานในคดนได และจ าเลยเปนฝายผดสญญาเชา พพากษาใหจ าเลยขนยายทรพยสนและบรวารออกไป และสงมอบทดนดงกลาวแกโจทก ใหจ าเลยช าระคาเสยหายพรอมดอกเบยจนกวาจ าเลยและบรวารจะออกจากทดนทเชา

25

จ าเลยฎกาวา หนงสอมอบอ านาจโจทกไมตดอากรแสตมปตามประมวลรษฎากร มาตรา ๑๒๑ จะใชรบฟงเปนพยานหลกฐานไมได และในระหวางพจารณาของศาลฎกา จ าเลยยนค ารองขอใหศาลฎกาสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวา การทประมวลรษฎากร มาตรา ๑๒๑ ใหสทธและยกเวนแกโจทกซงเปนหนวยงานของรฐ ไมตองปดอากรแสตมปในหนงสอมอบอ านาจ แตในขณะเดยวกนจ าเลยตองปดอากรแสตมป หากไมปดไมสามารถรบฟงเปนพยานหลกฐานได เปนบทบญญตทเปนการแบงชนวรรณะ กอใหเกดความไมเทาเทยมกนในกฎหมาย จงขดตอรฐธรรมนญ มาตร ๔ มาตรา ๕ มาตรา ๗ มาตรา ๒๖ ถงมาตรา ๓๐ มาตรา ๔๘ วรรคหนง มาตรา ๖๐ มาตรา ๗๕ วรรคหนง และมาตรา ๒๓๓ ศาลฎกาจงสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญ

ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา ประมวลรษฎากร มาตรา ๑๒๑ เปนบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคด และวนจฉยในเนอหาวา มาตรา ๑๒๑ แหงประมวลรษฎากร ไมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ


ประมวลรษฎากร มาตรา 121 เปนบทบญญตแหงกฎหมายทศาลฎกาจะตองใชบงคบแกคด เพราะจ าเลยฎกาเปนประเดนขนมาวา โจทกไมมอ านาจฟอง เพราะหนงสอมอบอ านาจของโจทกไมตดอากรแสตมปไมชอบดวยประมวลรษฎากร มาตรา 121 และประเดนดงกลาวเปนขอแพชนะในคดน

ตวอยางกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวา บทบญญตแหงกฎหมายทสงไป ไมใชบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคดเพราะบทบญญตนนไมเกยวกบประเดนขอพพาทในคดและไมรบวนจฉย เชน ค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 27/2546


เหตทศาลรฐธรรมนญเหนวา พระราชบญญตมาตรการในการปราบปรามผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตด พ.ศ. 2534 มาตรา 26 มใชบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบคดแกคด กเนองจากคดนมประเดนทศาลอาญาจะตองวนจฉยเพยงวา ทรพยสนทขอใหรบเกยวเนองกบการกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดตามหลกเกณฑทบญญตไวใน มาตรา 29 หรอไม เทานน ไมมประเดนตองวนจฉยเกยวกบความรบผดใชคาสนไหมทดแทน ในกรณทการยดหรออายดกอใหเกดความเสยหายแกผใดตามทบญญตไวในมาตรา 26 ทมการสงมาใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยเลย บทบญญตดงกลาวจงไมใชบทบญญตแหงกฎหมายทศาลอาญาจะใชบงคบแกคด

ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญทนาสนใจในประเดนนยงมเชน ค าวนจฉยท 3/2544, 11/2544, 28/2546, 41/2547, 5/2551, 11/2551, 2/2552, 6-7/2552, 10/2552 เปนตน

2) กฎหมายวธพจารณาความทเกยวของกบคดนน หมายถง กฎหมายวธสบญญตทเกยวของกบการพจารณาหรอพพากษาคดนนไมวาจะเปนชนพจารณา ชนอทธรณหรอชนฎกา เชน ค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 16/2546 จ าเลยถกฟองในคดความผดฐานมอาวธปนและเครองกระสนปน

26

ในครอบครอง พาอาวธปนตดตวไปโดไมไดรบอนญาต และพยายามฆาผอน ระหวางพจารณาจ าเลยยนค ารองขอใหศาลชนตนมค าสงเรยกเอกสารในส านวนการสอบสวนจากพนกงานอยการโจทกพนกงานอยการแจงวา จะสงเมอสบพยานโจทกเสรจแลว ตาม ป.ว.อ. มาตรา ๑๗๕ จ าเลยจงยนรองขอใหสงเรองไปใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยวา ป.ว.อ. มาตรา ๑๗๕ ทวา “เมอโจทกสบพยานเสรจแลว ถาเหนสมควร ศาลมอ านาจเรยกส านวนการสอบสวนจากพนกงานอยการมาเพอประกอบการวนจฉยได” ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ มาตรา ๒๓๓ และมาตรา ๖ หรอไม

ในประเดนทวา ศาลรฐธรรมนญจะรบค ารองไวพจารณาตามรฐธรรมนญ มาตรา ๒๖๔ หรอไม ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา แมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๗๕ จะมใชบทบญญตแหงกฎหมายทศาลทพจารณาคดจะใชบงคบแกคดโดยตรงตามฐานความผดทโจทกฟอง แตศาลทพจารณาคดจ าเปนตองใชประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๗๕ ในการสงเกยวกบเรองพยานหลกฐานกอนทศาลจะพจารณาพพากษา บทบญญตประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๗๕ จงเปนบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคด


คดน ประเดนขอพพาทในคดเปนเรองความผดตอพระราชบญญตอาวธปนฯและพยายามฆา แตเนองจากในระหวางการพจารณาของศาลชนตน จ าเลยยนค ารองขอใหศาลชนตนมหมายเรยกเอกสารในส านวนการสอบสวนจากพนกงานอยการโจทก ซงการวนจฉยวา ศาลชนตนมอ านาจออกค าสงเรยกเอกสารดงกลาวจากพนกงานอยการในชนนหรอไม ตองเปนไปตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 175 ศาลรฐธรรมนญจงวนจฉยวาประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 175 เปนบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคด ในฐานะเปนกฎหมายวธพจารณาความทเกยวของกบคดน ค ารองของจ าเลยจงเขาองคประกอบของรฐธรรมนญฉบบป 2540 มาตรา 264 ศาลรฐธรรมนญมอ านาจรบวนจฉยค ารองดงกลาวได

ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญทนาสนใจในประเดนนยงม เชน ค าวนจฉยท 10/2549, 34/2548, 10/2550, 13/2554, 5/2554

1.3 คดทจะสงไปใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยนน จะตองยงอยในระหวางการพจารณาของศาลมใชเปนคดถงทสดแลว

หลกการขอนมาจากถอยค าในตวบทมาตรา 212 วรรคหนง ทวา ตองเปนกรณทศาลจะใชบทกฎหมายนนบงคบคดแกคด และมาตรา212 วรรคสาม ทวา “ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบกระเทอนถงค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว...” แสดงวา คดดงกลาวตองอยในระหวางพจารณาของศาล

อยางไรกตาม แมคดถงทสดแลว หากมขอพพาทในชนบงคบคด และมขอโตแยงเกยวกบบทกฎหมายทใชในการบงคบคดวาขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ยงสามารถสงไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยได เชน ค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 34 ถง 53/2543

27

อนง ผบรรยายมความเหนเพมเตมวาถงแมวามาตรา 212 วรรคสามจะมบทบญญตเพมเตมจากรฐธรรมนญฉบบกอนๆทบญญตแตเพยงวาค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวงแตไมกระทบค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว โดยเพมเตมวา “เวนแตในคดอาญาใหถอวาผซงเคยถกศาลพพากษาวากระท าความผดตามบทบญญตแหงกฎหมายทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาไมชอบดวยมาตรา 5 นนเปนผไมเคยกระท าความผดดงกลาว...” กตาม ผบรรยายกเหนเชนเดยวกบทานผบรรยายทกทานวา หลกเกณฑตามขอ 1.3 ทวาคดทจะสงไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยนน จะตองยงอยในระหวางการพจารณาของศาล มใชเปนคดทถงทสดแลว เพราะคดทถงทสดแลวจะขดกบหลกการตามตวบทมาตรา 212 วรรคหนงทวา ตองเปนกรณทศาลจะใชบทบญญตนบงคบแกคด


ในกรณทศาลยงไมไดมค าสงประทบฟอง หากมขอโตแยงของจ าเลยวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ศาลรฐธรรมนญจะมอ านาจรบวนจฉยหรอไม ปญหานมค าตอบอยในค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 5/2551 ซงเหนวา แมศาลยงไมไดประทบฟองจ าเลยกมสทธขอใหศาลสงขอโตแยงของตนวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไปใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยตามรฐธรรมนญฉบบป 2550 มาตรา 211 ได

หลกเกณฑประการท 2 เปนขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยมาตรา 5 กลาวคอ

ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

มขอพจารณาดงน

2.1 เนองจากตวบทมาตรา 212 วรรคหนง ประเดนทสงไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยคอประเดนวา “บทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยมาตรา 5 ...” หรอไมและมาตรา 5 บญญตวา “รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศบทบญญตใดของกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ บทบญญตนนเปนอนใชบงคบไมได” ตางจากบทบญญตในเรองเดยวกนของรฐธรรมนญฉบบป 2540 และ 2550 รวมทงรฐธรรมนญ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ทใชค าวา “รฐธรรมนญน” ซงหมายถงรฐธรรมนญฉบบทมผลใชบงคบอยในเวลานน ท าใหเกดปญหาวา ปจจบนศาลรฐธรรมนญมอ านาจวนจฉยขอโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญฉบบกอนป 2560 เชน รฐธรรมนญฉบบป 2540 หรอฉบบป 2550 หรอรฐธรรมนญฉบบชวคราว (พ.ศ. 2557) ดวยหรอไม

เมอพจารณาเหตผลของศาลรฐธรรมนญ ตามค าสงศาลรฐธรรมนญท 78/2557 การสงเรองไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญกอนฉบบป 2560 นาจะท าไมได

2.2 หากไมใชขอโตแยงวา บทบญญตแหงกฎหมาย (Act) ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ไมใชกรณตามมาตรา 212 ศาลทพจารณาคดไมตองสง หรอหากสงไป ศาลรฐธรรมนญจะไมรบวนจฉย ดงเชน ขอโตแยงวา การกระท าของบคคล (Action) ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ค าสงหรอค าพพากษาของศาลขดหรอแยงตอรฐธรรมนญค ารองเปนท านองขอใหศาลรฐธรรมนญแปลความหมายของรฐธรรมนญหรอ

28

วนจฉยปญหาขอกฎหมายหรอขอเทจจรงในคดหรอขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา กฎหมายตราขนโดยไมถกตองตามรฐธรรมนญหรอ

ขอใหวนจฉยวา กฎหรอค าสงขดตอกฎหมายแมบท เชน ขอใหวนจฉยวา กฎและค าสงทางปกครองทออกโดยคณะก.ก.ออยและน าตาลทราย เปนการออกเกนของเขตทพ.ร.บ.ออยและน าตาลทรายฯใหอ านาจไว (ค.๒๗/๒๕๔๔) ขอใหวนจฉยวา กฎหมายขดตอกฎหมายระดบเดยวกน เชน ขอใหวนจฉยวา พ.ร.บ.การ

ธนาคารพาณชย พ.ศ.๒๕๐๕ ม.๓๘ ตร และพ.ร.ก. บรษทบรหารสนทรพย พ.ศ. ๒๕๔๑ ม.๙ ขดหรอแยงตอป.พ.พ.ม.๓๐๖ หรอไม (ค.๓๘-๓๙/๒๕๔๗) ขอใหวนจฉยวา รฐธรรมนญมาตราหนงขดตอรฐธรรมนญอกมาตราหนง เชน ขอใหวนจฉย

วา รฐธรรมนญฉบบป ๒๕๕๐ มาตรา ๑๐๑(๓) ขดหรอแยงตอมาตรา ๑๒๒ หรอไม (ค.ส.๔๘/๒๕๕๖)

กมใชค ารองตามรฐธรรมนญตามมาตรา 212 ศาลรฐธรรมนญไมมอ านาจพจารณาวนจฉย

หลกเกณฑประการท 3 ยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน

- กรณศาลรฐธรรมนญในอดตเคยมค าวนจฉยวา บทบญญตแหงกฎหมายนนไมขดรฐธรรมนญฉบบเดม เชนฉบบป ๒๕๕๐ หากคความมาโตแยงอกวาขดรฐธรรมนญป ๒๕๖๐ ทมขอความตรงกนทกตวอกษร ตองสงหรอไม

ค าตอบ : ไมตองสง (เทยบ ค.๑/๒๕๕๒)

- กรณทศาลรฐธรรมนญไมรบวนจฉยเพราะเคยวนจฉยแลว เชน ค.๒๖-๒๗/๒๕๕๑, ๑/๒๕๕๓, ๕/๒๕๕๓

หลกเกณฑประการท 4 ศาลมอ านาจพจารณาคดตอไปได แตตองรอการพพากษาคดไวกอน

เหตผล : เนองจากหากพจารณาคดตอไป แลวตอมาศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาบทบญญตนนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ กจะตองมการเพกถอนกระบวนพจารณา เปนการเสยเวลาแกทกฝาย และในอดตบทบญญตแหงกฎหมายทสงไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนอยมากผรางรฐธรรมนญตงแตฉบบป ๒๕๕๐ เปนตนมา จงใหศาลพจารณาคดตอไป เพยงแตใหรอการพพากษาไว เมอศาลรฐธรรมนญมค าวนจฉยแลว ศาลทพจารณาคดจะไดมค าพพากษาไดทนท ไมตองเสยเวลากลบมาสบพยานกนอก

หลกเกณฑประการท ๕ : ศาลรฐธรรมนญมอ านาจไมรบค ารองทสงไป

กรณทศาลรฐธรรมนญเคยไมรบวนจฉยเชน

• ค ารองไมตรงกบความเปนจรงในคด (ค าวนจฉยท ๘/๒๕๔๑)

• กรณผรองถงแกความตายแลว (ค าวนจฉยท ๑๗/๒๕๔๔)

• ผรองขอถอนค ารองและศาลทพจารณาคดมค าสงอนญาตแลว (ค าวนจฉยท ๑๕/๒๕๔๔,๑๖/๒๕๔๔, ) หรอมการถอนฟองคดหลกแลว (ค าวนจฉยท ๒/๒๕๕๔)

29

• ค ารองไมไดระบวา บทบญญตแหงกฎหมายมาตราใด ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญมาตราใด และเพราะเหตใด (ค าวนจฉยฯท ๔๐-๔๙/๒๕๔๔, ๘-๑๑/๒๕๔๖, ๑๕/๒๕๕๑, ๑๐/๒๕๕๒ ค าสงฯท ๒๖/๒๕๕๓, ๑๑/๒๕๕๔, ๑๔/๒๕๕๔,๔๐/๒๕๕๖,๔๘/๒๕๕๖, )

• กรณโตแยงเชงหลกการวา กฎหมายขดตอหลกความเสมอภาคตามรฐธรรมนญ โดยไมใหเหตผลโดยชดแจง ศาลรฐธรรมนญกไมรบวนจฉยเชนกน (ค าสงฯท ๓๑/๒๕๕๕, ๓๒/๒๕๕๕)

• กฎหมายทอางวาขดถกยกเลกไปแลว โดยไมไดคงหลกการเดมตามประเดนขอโตแยงไวในกฎหมายใหม (ค าวนจฉยท ๑/๒๕๖๐, ๙/๒๕๕๓)

• กฎหมายทอางวาขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไมไดมสวนเกยวของกบรฐธรรมนญ มาตราทอางวาขด(ค าวนจฉยท ๔๖/๒๕๔๕, ๑๖/๒๕๔๖, ๓๘-๓๙/๒๕๔๗, ๔-๒๑/๒๕๕๔, ค าสงท ๔๖/๒๕๕๒, ๑๕/๒๕๕๔) ผลของค าสงยกค ารอง

• ค าสงศาลชนตนทใหยกค ารองของคความทขอใหสงเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยตามมาตรา ๒๑๒ เปนค าสงระหวางพจารณา อทธรณทนทไมได ( ค.ร. ๒๔๗๘/๔๔, ๒๔๔๖/๔๗, ๒๒๗๓/๔๘ )

• หากมเหตใหม ยนใหมได

ผลของค าสงศาลรฐธรรมนญทวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายทใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (ม.๒๑๒ วรรคทาย)

หลกการ

• ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบตอค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว

ขอยกเวน • ในคดอาญา ใหถอวาผซงเคยถกศาลพพากษาวากระท าความผดตามบทบญญตแหงกฎหมายท

ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาไมชอบดวยมาตรา ๕ นน เปนผไมเคยกระท าความผดดงกลาว หรอถาผนนยงรบโทษอยกใหปลอยตวไป

• แตทงนไมกอใหเกดสทธทจะเรยกรองคาชดเชยหรอคาเสยหายใดๆ

ตวอยางคดทศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา บทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญตามค ารองทสงไปตามมาตรา ๒๑๒

ค.๒/๒๕๕๕ คดนในระหวางการพจารณาของศาลฎกา จ าเลยยนค ารองขอใหสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวา พ.ร.บ.ขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ.๒๕๔๕ มาตรา ๕๔ ทบญญตวา “ ในกรณทผกระท าความผดซงตองรบโทษตามพระราชบญญตนเปนนตบคคล ใหกรรมการผจดการ ผจดการ หรอบคคลใดซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลนน ตองรบโทษตามทกฎหมายก าหนดไวส าหรบความผดนน ๆ ดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนในการกระท าความผดของนตบคคลนน ” ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (ฉบบป ๒๕๕๐) มาตรา ๓๙ วรรคสอง มาตรา ๔๐ (๕) ประกอบมาตรา ๓๐ หรอไม

30

ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา พระราชบญญตขายตรงและตลาดแบบตรง พ.ศ. ๒๕๔๕ มาตรา ๕๔ เปนขอสนนษฐานตามกฎหมายทมผลเปนการสนนษฐานความผดของจ าเลย โดยโจทกไมจ าตองพสจนใหเหนถงการกระท าหรอเจตนาอยางใดอยางหนงของจ าเลยกอน เปนการน าการกระท าความผดของบคคลอนมาเปนเงอนไขของการสนนษฐานใหจ าเลยมความผดและตองรบโทษทางอาญา เนองจากการสนนษฐานวา ถาผกระท าความผดเปนนตบคคล กใหกรรมการผจดการ ผจดการ หรอบคคลใดซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลนนตองรวมรบผดกบนตบคคลผกระท าความผดดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนไมไดมสวนรเหนเปนใจในการกระท าความผดของนตบคคลดงกลาว โดยโจทกไมตองพสจนถงการกระท าหรอเจตนาของกรรมการผจดการ ผจดการ หรอบคคลใดซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลนนวา มสวนรวมเกยวของกบกบการกระท าความผดของนตบคคลอยางไร คงพสจนแตเพยงวานตบคคลกระท าความผดตามพระราชบญญตน และจ าเลยเปนกรรมการผจดการ ผจดการ หรอบคคลซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลเทานน กรณจงเปนการสนนษฐานไวแตแรกแลววา กรรมการผจดการ ผจดการหรอบคคลซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลนนไดกระท าความผดดวย เปนการผลกภาระการพสจนความบรสทธไปยงกรรมการผจดการ ผจดการ และบคคลซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลนนทงหมดทกคน บทบญญตดงกลาวจงเปนการสนนษฐานความผดของผตองหาและจ าเลยในคดอาญาโดยอาศยสถานะของบคคลเปนเงอนไข มใชการสนนษฐานขอเทจจรงทเปนองคประกอบความผดเพยงบางขอหลงจากทโจทกไดพสจนใหเหนถงการกระท าอยางใดอยางหนงทเกยวของกบความผดทจ าเลยถกกลาวหาและยงขดกบหลกนตธรรมทวา โจทกในคดอาญาตองมภาระการพสจนถงการกระท าความผดของจ าเลยใหครบองคประกอบของความผด นอกจากนบทบญญตดงกลาวยงเปนการน าบคคลเขาสกระบวนการด าเนนคดอาญาใหตองตกเปนผตองหาและจ าเลย ท าใหบคคลดงกลาวอาจถกจ ากดสทธและเสรภาพ เชน การถกจบกมหรอถกคมขง โดยไมมพยานหลกฐานในเบองตนวาบคคลนนไดกระท าการหรอมเจตนาประการใดอนเกยวกบความผดตามทถกกลาวหา บทบญญต ดงกลาวในสวนทสนนษฐานความผดอาญาของผตองหาและจ าเลยโดยไมปรากฏขอเทจจรงวาผตองหาหรอจ าเลยไดกระท าการหรอมเจตนาประการใดเกยวกบความผดนน จงขดตอหลกนตธรรม และขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ มาตรา ๓๙ วรรคสอง เปนอนใชบงคบไมไดตามรฐธรรมนญ มาตรา ๖ กรณจงไมจ าตองวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาวขดหรอแยงตอรฐธรรมนญมาตราอน ๆ หรอไม อกตอไป (มค าวนจฉยท ๑๐/๒๕๕๖, ๓/๒๕๕๙ วนจฉยท านองเดยวกน)

ค.๑/๒๕๖๐ ศาลฎกาสงค ารองของจ าเลยไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวา พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ.๒๕๔๒ มาตรา ๙ ทบญญตวา “ในกรณทความผดตามพระราชบญญตนเปนไปเพอประโยชนของนตบคคลใด ใหถอวา หนสวนผจดการ ผจดการ กรรมการผจดการ ผบรหาร หรอผมอ านาจในการด าเนนการในกจการของนตบคคลนน หรอผซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลในเรองนน เปนตวการรวมในการกระท าความผดดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนในการกระท าความผดนน” ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. ๒๕๕๗ มาตรา ๔ และมาตรา ๕ หรอไม

ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา การด าเนนคดอาญาตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจ าเลยไมมความผด เปนการหลกการมงคมครองสทธของผตองหาหรอจ าเลยในคดอาญาทรฐรบรองแกบคคลทจะ

31

ไมถกลงโทษทางอาญาจนกวาจะมพยานหลกฐานมาพสจนไดวาเปนผกระท าความผดและเปนหลกการส าคญประการหนงของหลกนตธรรม ซงไดรบการรบรองไวในรฐธรรมนญ (ฉบบชวคราว ) พ.ศ.๒๕๕๗ ม.๔

พ.ร.บ.วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒ ม.๙ วางขอสนนษฐานวา ถาการกระท าความผดเปนไปเพอประโยชนของนตบคคล กใหหนสวนผจดการ กรรมการผจดการ ผบรหารหรอผมอ านาจในการด าเนนงานในกจการของนตบคคลนน หรอผซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลในเรองนน เปนตวการรวมในการกระท าความผดดวย เวนแตจะพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนในการกระท าความผดนน กลาวคอโจทกไมตองพสจนถงการกระท าหรอเจตนาของหนสวนผจดการ ฯลฯ เลยวามสวนรวมหรอเกยวของกบการกระท าความผดนนประการใด คงพสจนเพยงวา มผกระท าความผดตามพ.ร.บ.น และเปนไปเพอประโยชนของนตบคคลใด และจ าเลยเปนหนสวนผจดการฯลฯ ของนตบคคลเทานน กรณจงมใชเพยงแตการสนนษฐานใหหนสวนผจดการ ฯลฯ เปนตวการรวมกระท าผดกบนตบคคลเทานน แตไดสนนษฐานวาใหเปนตวการรวมกบ “บคคลใดกตาม” ทกระท าผดในทางทเปนประโยชนแกนตบคคลดวย ซงเปนการสนนษฐานความผดทางอาญาทกวางยงกวาการสนนษฐานใหตองรวมรบผดกบนตบคคลเสยอก ทงยงเปนการสนนษฐานความผดของบคคลดงกลาวโดยไมมความเกยวพนกนอยางมเหตผลอนชอบธรรมระหวางขอเทจจรงทเปนเงอนไขแหงขอสนนษฐานกบขอเทจจรงทถกสนนษฐาน อนเปนหลกการพนฐานของการก าหนดขอสนนษฐานอกประการหนงดวย ซงมผลเปนการผลกภาระการพสจนไปยงหนสวนผจดการ ฯลฯ

หลกการพนฐานวาดวยความรบผดทางอาญานน ป.อาญา ม.๕๙ บญญตวา “บคคลจะตองรบผดในทางอาญากตอเมอไดกระท า ...” ดงนน บคคลไมวาบคคลธรรมดาหรอนตบคคลจะมความรบผดในทางอาญากตอเมอมการกระท า ซงรวมถงการงดเวน ละเวนเพกเฉย หรอการไมกระท าตามทพงกระท าในลกษณะอนๆ ดวย เพราะฉะนน การทหนสวนผจดการฯลฯ จะตองเปนตวการรวม ในการกระท าความผดของผกระท าความผดดวยกตอเมอบคคลเหลานนมการกระท าหรองดเวนการกระท าทตนมหนาทตองปองกนผลหรอควรตองกระท าดวย แตพ.ร.บ.วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒ ม.๙ หนสวนผจดการฯลฯ ตองเปนตวการรวมในกระท าความผดตามพ.ร.บ.น โดยโจทกไมตองพสจนใหเหนวาบคคลเหลานนซงเปนจ าเลยไดมการกระท าหรองดเวนหรอไมกระท าการอนเปนความผดตามกฎหมายแตอยางใดกอน บทบญญตมาตราดงกลาวจงเปนการสนนษฐานความผดของผตองหาและจ าเลยในคดอาญาโดยอาศยสถานะของบคคลเปนเงอนไข มใชการสนนษฐานขอเทจจรงทเปนองคประกอบความผดเพยงบางขอหลงจากทโจทกไดพสจนใหเหน

ดงนน พ.ร.บ.วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาตอหนวยงานของรฐ พ.ศ. ๒๕๔๒ ม.๙ ทสนนษฐานความผดอาญาของผตองหาหรอจ าเลย โดยไมปรากฏวาผตองหาหรอจ าเลยไดกระท าการหรอมเจตนาประการใดอนเกยวกบการกระท าความผดนน จงขดหลกนตธรรม และขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (ฉบบชวคราว ) พ.ศ.๒๕๕๗ ม.๔ และไมจ าเปนตองวนจฉยวาบทบญญตดงกลาวขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (ฉบบชวคราว ) พ.ศ.๒๕๕๗ ม.๕ หรอไม

นอกจากนยงม ค.4/2556 และค.13/2556

32

ขอสงเกต : กฎหมายวาดวยความรบผดของผแทนนตบคคลทไมขดรฐธรรมนญ

ค.๒/๒๕๕๖ คดนในระหวางการพจารณาของศาลชนตน จ าเลยยนค ารองขอใหสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวา พ.ร.บ.คมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๑๕๘ ทบญญตวา “ในกรณทผกระท าความผดเปนนตบคคล ถาการกระท าความผดของนตบคคลนนเก ดจากการสงการ หรอการกระท าของบคคลใด หรอไมสงการ หรอไมกระท าการ อนเปนหนาททตองกระท าของกรรมการผจดการ หรอบคคลใด ซงรบผดชอบในการด าเนนงานของนตบคคลนน ผนนตองรบโทษตามทบญญตไวส าหรบความผดนนๆ ดวย” ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญฉบบป ๒๕๕๐ มาตรา ๓๙ วรรคสอง หรอไม

ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา พระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๑๕๘ เปนบทบญญต แหงกฎหมายทถอเอาพฤตกรรมหรอการกระท าของผทมหนาทและความรบผดชอบซงกอใหเกดการกระท าความผดของนตบคคลวาตองรบผดในผลของการกระท าของตนเอง จงมใชเปนบทสนนษฐานความผดของกรรมการผจดการหรอบคคลซงมหนาทในการด าเนนงานของนตบคคลเปนผกระท าความผดไวกอน ตงแตแรกเรมคด หากแตโจทกยงคงตองมหนาทพสจนถงการกระท า หรองดเวนกระท าตามหนาทของบคคลดงกลาวกอนวาเปนผสงการ หรอไมสงการ หรอกระท าการ หรอไมกระท าการอนเปนหนาททตองกระท า และมความผดตามทพระราชบญญตคมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ บญญตไว ซงสอดคลองกบหลกเกณฑทวไปของความรบผดทางอาญาทผกระท าความผดจะตองรบผลแหงการกระท าการ หรองดเวนกระท าการนนเมอมกฎหมายบญญตไววาเปนความผด และการกระท าหรองดเวนกระท าการนนตองครบองคประกอบความผด นอกจากนเมอนตบคคลถกกลาวหาวากระท าความผดโจทกจะตองพสจนใหศาลเหนโดยปราศจากเหตอนควรสงสยวา การกระท าความผดนนเกดขนจากการสงการ หรอการไมสงการ หรอการกระท าการ หรอการไมกระท าการของกรรมการผจดการ หรอบคคลใดซงรบผดชอบในการด าเนนการของนตบคคลนน และยงตองมภาระการพสจนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๒๒๗ โดยศาล จะพพากษาลงโทษจ าเลยไดกตอเมอแนใจวามการกระท าความผดจรงตามทกฎหมายบญญต และในระหวางการพจารณาของศาล หรอหนวยงานในกระบวนการยตธรรมอนนน กรรมการผจดการ หรอบคคล ซงมหนาทในการด าเนนงานของนตบคคลนน ยงถอวาเปนผบรสทธอยจนกวาศาลมค าพพากษาอนถงทสดวา จ าเลยไดกระท าการอนเปนความผด ดงนน พ.ร.บ. คมครองแรงงาน พ.ศ. ๒๕๔๑ มาตรา ๑๕๘ จงไมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ มาตรา ๓๙ วรรคสอง

ขอสงเกตเพมเตม

๑.ขอโตแยงวา การพจารณาพพากษาคดของศาลขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ค ความจะขอใหสงไปตามชองทางของ ม.๒๑๓ กไมได

ค าสงท ๙/๒๕๖๐ ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา ผรองอางวา การพจารณาพพากษาคดของผพพากษาในศาลยตธรรมไมชอบดวยกฎหมาย จงขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยวา การพจารณาพพากษาคดของผพพากษาในศาลยตธรรมดงกลาวเปนการกระท าทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม ซงไมปรากฏขอเทจจรงอนนอกเหนอไปจากการพจารณาพพากษาอรรถคดตามหนาทและอ านาจของศาลทรฐธรรมนญบญญตไวในมาตรา ๑๘๘ โดยผพพากษายอมมอสระในการพจารณาพพากษาอรรถคด

33

ตามรฐธรรมนญและกฎหมายใหเปนไปโดยเรว เปนธรรม และปราศจากอคตทงปวง แตเปนกรณทผพพากษาในศาลยตธรรมพจารณาพพากษาอรรถคดตามหนาทและอ านาจของศาลตามทรฐธรรมนญบญญต ผรองจงไมอาจยนค ารองโดยอาศยชองทางตามรฐธรรมนญ ม.๒๑๓ ได จงไมรบค ารองไววนจฉย (มค าสงฯท ๑๕,๑๖ และ ๑๗/๒๕๖๐ วนจฉยท านองเดยวกน)

๒. ขอโตแยงวา บทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ คความจะขอใหสงไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยโดยตรงตามชองทางม.๒๑๓ กไมไดเชนกน

ค าสงท ๑๒/๒๕๖๐ เปนกรณจ าเลยในคดยาเสพตดทถงทสดแลว ยนค ารองตอศาลรฐธรรมนญขอใหวนจฉยวา พ.ร.บ.ยาเสพตดใหโทษ (ฉบบท ๖) พ.ศ.๒๕๖๐ ม.๘ ซงไมใหใชบทบญญตทแกไขใหมบงคบแกคดทถงทสดแลว ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (ฉบบป ๒๕๖๐) ม.๒๗๙ วรรคสอง ประกอบม.๔ ม.๕ ม.๒๕ ม.๒๖ ม.๒๗ ม.๒๙ ม.๒๑๒ และ ม.๒๑๓

ศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา ตามค ารองเปนกรณผรองอางวาตนถกละเมดสทธหรอเสรภาพอนเนองมาจากพ.ร.บ.ยาเสพตดใหโทษ (ฉบบท ๖) พ.ศ.๒๕๖๐ ม.๘ จงขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายดงกลาวขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ (ฉบบป ๒๕๖๐) ม.๒๗๙ วรรคสอง ประกอบม.๔ ม.๕ ม.๒๕ ม.๒๖ ม.๒๗ ม.๒๙ ม.๒๑๒ และ ม.๒๑๓ หรอไม อนเปนกรณการตรวจสอบความชอบดวยรฐธรรมนญของบทบญญตแหงกฎหมาย ซงรฐธรรมนญฉบบป ๒๕๖๐ บญญตใหสทธในการยนค ารองเกยวกบการตรวจสอบความชอบดวยรฐธรรมนญของบทบญญตแหงกฎหมายไวเปนการเฉพาะแลว โดยการใชสทธทางศาลตามม.๒๑๒ และการใชสทธทางผตรวจการแผนดนตามม.๒๓๑(๑) ผรองจงไมอาจยนค ารองดงกลาวโดยอาศยชองทางของม.๒๑๓ ได (มค าสงฯท ๑๓/๒๕๖๐ วนจฉยท านองเดยวกน)

*********

สรปประเดนทนาสนใจในสวนของทานอาจารยภทรศกด วรรณแสง (ภาคค า)

กระบวนการควบคมกฎหมายไมใหขดตอรฐธรรมนญ

๑. กระบวนการกอนกฎหมายนนใชบงคบ(การควบคมการตรากฎหมายและควบคมขอความของรางกฎหมายไมใหขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ)

๒. กระบวนการหลงกฎหมายนนใชบงคบ(ควบคมเฉพาะขอความของกฎหมายทใชบงคบแลวไมใหขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ)

การตรวจสอบความชอบของพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ (กรณปกต) ตามมาตรา 132

การควบคมรางกฎหมายทออกโดยรฐสภาใหชอบดวยรฐธรรมนญทงกระบวนการตราและขอความมใหขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ตามมาตรา 148


การตรวจสอบรางกฎหมาย นอกจากกฎหมายทออกโดยฝายนตบญญตทเปนพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ พระราชบญญตดงกลาวแลว ยงรวมถงการตรวจสอบรางขอบงคบการประชม ตามมาตรา ๑๔๙ ประกอบมาตรา 128

34

ค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท ๑๖/๒๕๕๑

พจารณาแลวเหนวา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ บญญตใหศาลรฐธรรมนญมบทบาทและอ านาจในการคมครองสทธและเสรภาพของประชาชนโดยการตรวจสอบความชอบดวยรฐธรรมนญของกฎหมาย

ตามหลกการตรวจสอบกอนประกาศใชเปนกฎหมายในมาตรา ๑๔๑ (ตรงกบรธน.๖๐ มาตรา ๑๓๒) และมาตรา ๑๕๔ (ตรงกบรธน.๖๐ มาตรา ๑๔๘) ซงเปนการตรวจสอบ รางพระราชบญญตทรฐสภาใหความเหนชอบแลววา ตราขนโดยถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ หรอไม และมขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ หรอไม

และตามหลกการตรวจสอบภายหลงประกาศใชเปนกฎหมายตามมาตรา ๒๑๑(ตรงกบรธน.๖๐ มาตรา ๒๑๒) มาตรา ๒๑๒ (ตรงกบรธน.๖๐ มาตรา ๒๑๓) มาตรา ๒๔๕ (ตรงกบรธน.๖๐ มาตรา ๒๓๑) และมาตรา ๒๕๗ (ตรงกบรธน.๖๐ มาตรา ๒๔๗ แตไดตดหลกการทใหกสม.เสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญในกรณทมปญหาเรองความชอบดวยรฐธรรมนญ )

มาตรา ๒๑๒ วรรคหนง กลาวเฉพาะ “บทบญญตแหงกฎหมาย” เทานน ตางจากมาตรา ๕ ทหามทง “บทบญญตของกฎหมาย กฎหรอขอบงคบหรอการกระท าใด” มใหขดรฐธรรมนญ

ดงนนในกรณมขอโตแยงวากฎหรอขอบงคบ หรอการกระท าใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ไมจ าเปนตองสงเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย ตามมาตรา ๒๑๒ แตศาลทมเขตอ านาจสามารถพจารณาพพากษาไดเอง (ดอ านาจพจารณาพพากษาคดของศาลปกครอง ตามพรบ.จดตงศาลปกครองฯ มาตรา ๙)

ในกรณทเปนการกระท าทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ถาด าเนนการผานศาลแลว ศาลไมรบวนจฉย คความนนอาจยนค ารองตอศาลรฐธรรมนญไดตามมาตรา ๒๑๓

ความหมายของ“กฎหรอขอบงคบ”

ค าวา กฎ มบทวเคราะหศพทอยใน พ.ร.บ. จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๓ วา หมายความวา “พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ขอบญญตทองถน ระเบยบ ขอบงคบ หรอบทบญญตอนทมผลบงคบเปนการทวไป โดยไมมงหมายใหใชบงคบแกกรณใดหรอบคคลใดเปนการเฉพาะ”

เมอมปญหาวากฎหรอขอบงคบใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ องคกรใดมอ านาจวนจฉย

ตองแยกพจารณาเปน ๒ กรณ

กรณแรก มขอพพาทเปนคดในศาลแลว เปนอ านาจของศาลทพจารณาคดนนจะตองวนจฉยเอง หากเปนคดในศาลปกครอง ศาลปกครองกจะเปนผวนจฉย หากเปนคดในศาลยตธรรม ศาลยตธรรมกจะเปนผวนจฉย

35

หากเปนค าพพากษาศาลปกครองในกรณทศาลปกครองมค าพพากษาถงทสดใหเพกถอนกฎ ใหมการประกาศผลแหงค าพพากษาดงกลาวในราชกจจานเบกษาและใหการประกาศดงกลาวมผลเปนการเพกถอนกฎนน ตาม พ.ร.บ. จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๗๒

กรณทสอง หากยงมไดมขอพพาทเปนคดในศาล บคคลทเหนวากฎหรอขอบงคบของหนวยงานใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ อาจยนค ารองตอผตรวจการแผนดน เพอสงตอไปใหศาลปกครองพจารณาวนจฉยวากฎหรอขอบงคบนนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไดตามรฐธรรมนญ ตามมาตรา ๒๓๑(๒) และ พ.ร.บ. จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๔๓ ค าวนจฉยของศาลปกครองจะมผลเปนการทวไปตาม พ.ร.บ. จดตงศาลปกครองและวธพจารณาคดปกครอง พ.ศ. ๒๕๔๒ มาตรา ๗๒

ศ.บวรศกด หนา ๒๖๔

การทศาล ไมวาจะเปนศาลปกครอง ศาลยตธรรมหรอศาลทหารจะตความรฐธรรมนญ ถาการตความนนไมอยในอ านาจศาลรฐธรรมนญ ศาลนนๆกตความไปได เชนการวนจฉยการกระท าของพนกงานสอบสวน พนกงานอยการวาขดตอรฐธรรมนญหรอไม ถาไมมประเดนปญหาวากฎหมายขดตอรฐธรรมนญกเปนอ านาจของศาลยตธรรม ความเขาใจทวาการตความรฐธรรมนญเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญเทานน เปนความเขาใจผดอยางมหาศาล

อ านาจในการวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงกบรฐธรรมนญเปนเรองเดยวกบอ านาจในการตความรฐธรรมนญหรอไม

การพจารณาพพากษาอรรถคดตองด าเนนการและเปนไปตามรฐธรรมนญ ศาลทกศาลมอ านาจตความรฐธรรมนญได ศาลรฐธรรมนญมใชเพยงศาลเดยวทมอ านาจในการตความรฐธรรมนญ ศาลยตธรรม ศาลปกครอง หรอศาลทหารทมอ านาจตความรฐธรรมนญไดเฉพาะแตอ านาจในการวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญเทานนทเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญเพยงศาลเดยว

มาตรการคมครองสทธเสรภาพเพอมใหรฐกระท าการอนเปนการละเมดสทธเสรภาพดงกลาว

มาตรา ๒๑๓ บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญคมครองไวมสทธยนค ารอง ตอศาลรฐธรรมนญเพอมค าวนจฉยวาการกระท านนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ

บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญนคมครองไวมสทธยนค ารองตอศาลรฐธรรมนญเพอมค าวนจฉยวาการกระท านนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญได

ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไว ในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ

36

หลกเกณฑและวธการยนค ารองตาม มาตรา ๒๑๓

๑. ตองเปนบคคลธรรมดาหรอนตบคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรภาพทรฐธรรมนญนรบรอง(คมครอง)ไวอนสบเนองมาจากบทบญญตแหงกฎหมาย(ดค าสงศาลรฐธรรมนญท ๓๗/๒๕๕๑)

๒. บคคลนนตองยนค ารองตอศาลรฐธรรมนญเพอมค าวนจฉยการกระท านนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ

๓. บคคลนนไดปฏบต ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ

(ซงตามรางพรป.วธพจารณาคดของศาลรฐธรรมนญ มาตรา ๔๗ ก าหนดเงอนไขไววา ตองเปนกรณทบคคลนนไมอาจใชสทธโดยวธการอนไดแกคณะกรรมการสทธมนษยชนแหงชาต ผตรวจการแผนดน และศาลไดแลว)

ราง พรบ.ประกอบรฐธรรมนญวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ(ฉบบกรธ.)

*********

สรปประเดนทนาสนใจในสวนของทานอาจารยมานตย จมปา

วเคราะหไดวา ในทางสถตขอสอบเนตฯ

(๑) โดยหลก เรองการควบคมกฎหมายมใหขดรฐธรรมนญ โดยเฉพาะเรองการ ควบคมหลงประกาศใช มการออกขอสอบทผานมาจานวนมาก ตอมาพฒนาออกในเรองเขตอ านาจศาลรฐธรรมนญเกยวกบการขดแยงในอานาจหนาทระหวางองคกรตามรฐธรรมนญ ตามดวยคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง แลววนกลบมาทเรอง การควบคมกฎหมายมใหขดรฐธรรมนญ พรอมกบเสรมดวยเรองหลกความคมกนของสมาชกรฐสภา การฟองคดโดยตรงตอศาลรฐธรรมนญ และคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง (การอทธรณคดจากศาลฎกาแผนกคดอาญาผด ารงต าแหนงทางการเมองฯ ไปยงทประชมใหญศาลฎกา) ตลอดจนการพจารณาของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง

• นอกจากนนหากสงเกต จะพบวา นยมออกขอสอบในลกษณะทถามวาศาลยตธรรม จะตองสงเรองทโตแยงนนๆ ไปใหศาลรฐธรรมนญหรอไม

(๒) ขอยกเวน ในชวงหลงรฐประหาร ทมการประกาศใชรฐธรรมนญฉบบชวคราว ขอสอบออกในเรองสทธเสรภาพ คอ หลกความเสมอภาค

แหลงทเปนทมาของการน ามาใชในการออกขอสอบ เรยงจาก แหลงทน ามาออกมากไปหานอย ไดแก

• (๑) ค าพพากษาหรอค าสงของศาลฎกาเกยวกบรฐธรรมนญ รวมไปถงค าพพากษาศาลฎกาของศาลฎกาแผนกคดอาญาผด ารงต าแหนงทางการเมองดวย

• (๒) ค าวนจฉยและค าสงของศาลรฐธรรมนญ

37

• (๓) ตวบทและหลกกฎหมายรฐธรรมนญ เชน เรองสทธเสรภาพโดยเฉพาะในเรองความเสมอภาค ความคมกนของสมาชกรฐสภา

มาตราส าคญของรฐธรรมนญ ๒๕๖๐ ในการเรยนกฎหมาย รฐธรรมนญหลกสตรเนตฯ สกดจากสถตการออกขอสอบ

๑. มาตรา ๕ ความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ


1. “ใชบงคบมได” ยงกวา “โมฆะ” เพราะใชบงคบมได คอ ไมเคยเกดสง นนขนมากอนเลย ในขณะท “โมฆะ” สงนนเกด แตเสยเปลา เชน นตกรรมทตกเปนโมฆะ เพราะมวตถประสงคขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชน นตกรรมนนเกดแตเมอมวตถประสงคขดตอความสงบเรยบรอยฯ กตกเปนอนเสยเปลา

2. มาตราน ส าคญ เพราะเปนการก าหนดความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ และก าหนดผลกรณทกฎหมาย กฎอนใดขดหรอแยงตอ รฐธรรมนญวา “ใชบงคบมได”

๒. การควบคมกฎหมายมใหขดรฐธรรมนญกอนประกาศใช ตามมาตรา 148


1. ตองเปนการโตแยงวา รางพระราชบญญต “มขอความขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ” หรอ “ตราขนโดยไมถกตองตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญ” กลาวอกนยหนง คอ โตแยงไดทงเรองเนอหาขดรฐธรรมนญ และกระบวนการตราขดรฐธรรมนญ ซงตางจากการควบคมกฎหมายมใหขด รฐธรรมนญหลงประกาศใช ทตรวจสอบไดเฉพาะในเรองเนอหาขดรฐธรรมนญเทานน

2. ในเรองกระบวนการตราขดรฐธรรมนญทมโอกาสเกดขนได คอ กรณทรางพระราชบญญตผานความเหนชอบของสภาผแทนราษฎรเขาสการพจารณาของวฒสภา แลววฒสภามการแกไข ซงรฐธรรมนญก าหนดใหตองยอนเรองมาใหสภาผแทนราษฎรพจารณาอกครงแตหากไมมการยอนเรองมาใหสภาผแทนพจารณา กลบน ารางพระราชบญญตทวฒสภาแกไขเพมเตมขนทลเกลาฯ หรอกรณทจ านวนองคประชมของสภาไมครบในการพจารณารางพระราชบญญต (เกดขนจ านวนมากในสมยสภานตบญญตแหงชาตชดกอน)

3. กรณในระหวางการพจารณารางกฎหมายของรฐสภา หากสมาชกรฐสภาเหนวาเนอหาของรางกฎหมายขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ จะเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญพจารณาไมได ตองใชวธการลงมตในสภาเพอแกไขมาตราหรอเนอหาสวนทขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ตอเมอรฐสภาพจารณารางกฎหมายแลวเสรจจงจะโตแยงเพอใหเสนอเรองสการพจารณาของศาลรฐธรรมนญได

๓. การควบคมกฎหมายมใหขดรฐธรรมนญหลง ประกาศใช กรณการพจารณาคดในศาล ตามมาตรา 212


มาตรา ๒๑๒ น ค าวา “ศาล” หมายถง ศาลยตธรรม ศาลปกครอง และศาลทหาร

38

๔. การควบคมกฎหมายมใหขดรฐธรรมนญหลงประกาศใช กรณเสนอเรอง ใหผตรวจการแผนดนเพอพจารณาสงเรองตอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย ตามมาตรา 231


1. “กฎหมาย” ตางจาก “กฎ ค าสง ฯลฯ” เพราะแยกเขยนคนละอนมาตรา

2. “กฎหมาย” (เรยกกนทวไปวา “กฎหมายทตราขนโดยอ านาจนตบญญต”, “กฎหมายในความหมายของรฐธรรมนญ”) ไดแก พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ พระราชบญญต พระราชก าหนด และกฎหมายอนทเทยบเทา (เชน ประกาศคณะปฏวต)

3. “กฎ” ไดแก พระราชกฤษฎกา กฎกระทรวง ประกาศกระทรวง ระเบยบ ขอบงคบ ฯลฯ ทออกโดยหนวยงานรฐ (นยามตาม พรบ.วธปฏบต ราชการทางปกครอง พ.ศ.๒๕๓๙)

๕. การควบคมการกระท าไมใหขดรฐธรรมนญ ยนตรง

“มาตรา ๒๑๓ บคคลซงถกละเมดสทธหรอ เสรภาพทรฐธรรมนญคมครองไวมสทธยนค ารองตอศาลรฐธรรมนญเพอมค าวนจฉยวาการกระท านนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ ทงน ตามหลกเกณฑ วธการ และเงอนไขทบญญตไวในพระราชบญญต ประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาของศาลรฐธรรมนญ”

*********

39

ตวอยางค าถามเกยวกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐

ขอ ๑ นายดวงฟองการประปาสวนภมภาคเปนคดตอศาลปกครองกลาง ขอใหใชคาเสยหายทไดวางทอน ารกล าเขามาในทดนของตน การประปาฯ ยนค าใหการวา พ.ร.บ.การประปาสวนภมภาคฯ เปนกฎหมายเพอประโยชนสาธารณะ และมาตรา ๓๐ วรรคสอง ทศาลจะใชตดสนกบคดไดก าหนดใหการประปาฯ มอ านาจวางทอน าผานทดนของบคคลใดๆทมใชทตงส าหรบทอยอาศยโดยไมตองจายคาตอบแทนการใชทดน กรณทอน ามเสนผาศนยกลางไมถง ๘๐ เซนตเมตร ซงทอน าทไดวางในทดนของนายดวงมเสนผาศนยกลางเพยง ๔๐ เซนตเมตร ดงนน จงไมตองจายคาตอบแทน แมกรณนยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตดงกลาวน แตกรณเคยมขอเทจจรงเชนเดยวกบคดนมาแลว โดยศาลจงหวดนนทบรไดพพากษาวาการประปาสวนภมภาคมสทธกระท าได ไมถอเปนการละเมด และคดถงทสด หากระหวางการพจารณาคด นายดวงไดมาปรกษาทานและกลาวอางวา แมการใชทดนของตนในกรณนของการประปาฯ จะเปนไปเพอประโยชนสาธารณะ แตกท าใหสทธในทรพยสนของตนเสอมเสย จงประสงคจะใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยวา มาตรา ๓๐ วรรคสอง พ.ร.บ. การประปาสวนภมภาคฯ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม ดงน ขอกลาวอางของนายดวงสามารถรบฟงไดหรอไม และทานจะแนะน านายดวงในกรณนอยางไร

แนวค าตอบ

หลกกฎหมาย รฐธรรมนญแหงราชอาญาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ ประกอบการวนจฉยมดงน คอ

มาตรา ๖ บญญตวา “รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ บทบญญตใดของกฎหมาย กฎหรอขอบงคบ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน บทบญญตนนเปนอนใชบงคบมได”

มาตรา ๔๑ บญญตวา “สทธของบคคลในทรพยสนยอมไดรบความคมครอง ขอบเขตแหงสทธและการจ ากดสทธเชนวาน ยอมเปนตามกฎหมายบญญต.......”

มาตรา ๒๑๑ บญญตวา “ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยบทบญญตมาตรา ๖ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความคดเหนเชนวานนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย ในระหวางนนใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปไดแตใหรอการพพากษาคดไวชวคราว จนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ.....”

กรณตามปญหาแยกวนจฉยไดดงน

ประเดนแรก ขอกลาวอางของนายดวงรบฟงไดหรอไม

แม พ.ร.บ. การประปาสวนภมภาคฯ จะเปนกฎหมายเพอประโยชนสาธารณะ และตาม มาตรา ๓๐ วรรคสอง ทศาลจะใชตดสนกบคดไดก าหนดใหการประปาฯ มอ านาจวางทอน าผานทดนของบคคลใดๆทมใชทตงส าหรบทอยอาศยโดยไมตองจายคาทดแทนการใชทดนกตาม แตเมอการประปาฯไดวางทอน ารกล าเขามาในทดนของนายดวง แมจะเปนไปเพอประโยชนสาธารณะ แตตามมาตรา ๔๑ รฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ ไดบญญตคมครองสทธของบคคลในทรพยสนไว ดงนน เมอการใช

40

ทดนของการประปาฯ ในกรณนท าใหสทธในทรพยสนของนายดวงเสอมเสย ขอกลาวอางของนายดวงจงรบฟงได

ประเดนท ๒ ตามมาตรา ๒๑๑ รฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ ใหสทธคความในการโตแยงวาบทบญญตทศาลจะน ามาใชบงคบแกคดตองดวยมาตรา ๖ คอ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม ซงในกรณน มาตรา ๓๐ วรรคสอง พ.ร.บ. การประปาสวนภมภาคฯ เปนบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะน ามาใชบงคบแกคด และยงไมเคยมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตน ดงนน นายดวงยอมสามารถใชสทธตามมาตรา ๒๑๑ ยนค ารองแยงตอศาลปกครองซงพจารณาคดดงกลาว และขอใหศาลปกครองสงเรองไปใหศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยไดวา บทบญญตมาตรา ๓๐ วรรคสอง พ.ร.บ. การประปาสวนภมภาคฯ ทศาลจะใชบงคบแกคดนน ขดหรอแยงตอมาตรา ๔๑ รฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ หรอไม

สรป ขอกลาวอางของนายดวงรบฟงได และนายดวงสามารถใชสทธตามมาตรา ๒๑๑ รฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ ได

ขอ ๒ นายเกงกาจถกต ารวจจบคมตวด าเนนคดในขอหาจ าหนายยาเสพตดใหโทษประเภท ๓ ตอมาพนกงานอยการฟองนายเกงกาจตอศาลอาญา นายเกงกาจใหการปฏเสธ ในระหวางถกด าเนนคดนายเกงกาจไมไดรบอนญาตใหปลอยชวคราว และในการควบคมตวนายเกงกาจมาทศาล เจาหนาทราชทณฑตโซตรวนนายเกงกาจ นายเกงกาจอางวาการตโซตรวนตนเปนการกระท าทขดตอศกดศรความเปนมนษย เปนการกระท าของเจาพนกงานทขดตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕๕๐ มาตรา ๒๖ ทบญญตวา “การใชอ านาจโดยองคกรของรฐทกองคกร ตองค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธและเสรภาพตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน” นอกจากนในการพจารณาคดนายเกงกาจยงอางวาพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๒๐ วรรคทาย ทบญญตวา “การมไวครอบครองซงยาเสพตดใหโทษ ประเภท ๓ เกนจ านวนทรฐมนตรประกาศก าหนดโดยความเหนชอบของคณะกรรมการ ใหสนนษฐานวามไวครอบครองเพอจ าหนาย” เปนขอกฎหมายทสนนษฐานวานายเกงกาจเปนผกระท าความผด จงเปนบทบญญตทขดตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๓๙ วรรคสอง ทบญญตวา “ในคดอาญาตองสนนษฐานไวกอนวาผตองหาหรอจ าเลยไมมความผด” นายเกงกาจจงขอใหศาลอาญาสงประเดน ซงเปนขอตอสท งสองประเดนน ไปให ศาลรฐธรรมนญวนจฉย ดงน ทานเหนวาศาลอาญาควรสงปญหาทงสองประเดนนไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยหรอไม เพราะเหตใด

แนวค าตอบ หลกกฎหมาย รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ ประกอบการวนจฉยมดงน คอ

มาตรา ๒๑๑ บญญตวา “ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาล ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยบทบญญตมาตรา ๖ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนนใหศาลสงความเหนเชนวานนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย ในระหวางนนใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปไดแตใหรอการพพากษาคดไวชวคราว จนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ

41

ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความตามความวรรคหนงไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองดงกลาวไวพจารณากได

ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชในคดทงปวง แตไมกระทบกระเทอนถงค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว”

กรณตามปญหาวนจฉยไดวาตามมาตรา ๒๑๑ นเปนลกษณะของการตรวจสอบความชอบดวยรฐธรรมนญหลงจากทกฎหมายนนมการประกาศบงคบใชแลว กลาวคอ เมอมคดขนสการพจารณาคดของศาลใดกตาม หากมประเดนวาบทบญญตแหงกฎหมายทจะน ามาใชบงคบคดแกคดตองดวยมาตรา ๖ คอ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม ไมวาคความโตแยงกด ศาลเหนเองกด ศาลทพจารณาคดดงกลาวจะตองรอการพพากษาคดไวชวคราวและสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยชขาดเสยกอน

จะเหนวามาตรา ๒๑๑ นมเจตนารมณทตรวจสอบกฎหมายอนซงมล าดบชนต ากวารฐธรรมนญวาขดหรอแยงตอรฐธรรมนญฉบบนหรอไม โดยมหลกเกณฑทส าคญ คอ บทบญญตแหงกฎหมายทจะขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยนน จะตองเปนกฎหมายทตราขนโดยองคกรฝายนตบญญต และจะตองเปนบทบญญตทศาลจะน ามาบงคบใชกบคดดงกลาวเทานนถาเปนบทบญญตแหงกฎหมายอนซงไมเกยวของในการน ามาบงคบใชกบคด ยอมไมอยในบงคบของมาตรา ๒๑๑

ดงนน การทนายเกงกาจถกด าเนนคดในขอหาจ าหนายยาเสพตดใหโทษประเภท ๓ โดยพนกงานอยการฟองนายเกงกาจตอศาลอาญา แตนายเกงกาจใหการปฏเสธ ในระหวางถกด าเนนคดนายเกงกาจไมไดรบอนญาตใหปลอยชวคราว และในการควบคมตวนายเกงกาจมาทศาล เจาหนาทราชทณฑตโซตรวนนายเกงกาจ นายเกงกาจอางวาการตโซตรวนตนเปนการกระท าทขดตอศกดศรความเปนมนษย เปนการกระท าของเจาพนกงานทขดตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๒๖ ทบญญตวา “การใชอ านาจโดยองคกรของรฐทกองคกรตองค านงถงศกดศรความเปนมนษย สทธและเสรภาพตามบทบญญตแหงรฐธรรมนญน” จงขอใหศาลอาญาสงประเดน ซงเปนขอมลตอสน ไปใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย กรณนมใชเปนการโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะน ามาใช บงคบแกคดนนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม แตเปนการโตแยงวาการกระท าของเจาหนาทราชทณฑทตโซตรวนตนนนเปนการกระท าทขดตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๒ จงไมเขาหลกเกณฑทศาลอาญา ซงก าลงพจารณาคดดงกลาวจะตองสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญ เพอพจารณาวนจฉยตามมาตรา ๒๑๑

สวนกรณทนายเกงกาจอางวาพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๒๐ วรรคทาย เปนบญญตทขดตอรฐธรรมนญแหงราชอาญาจกรไทย พ .ศ .๒๕๕๐ มาตรา ๓๙ วรรคสองนน ศาลอาญาจะตองรอการพพากษาคดไวชวคราวและตองสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอให ศาลรฐธรรมนญวนจฉยชขาดเสยกอน เพราะเปนการโตแยงวาเนอหาของกฎหมายทศาลจะน ามา บงคบใชกบคดดงกลาวนนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ จงอยในบงคบของมาตรา ๒๑๑

สรป ศาลอาญาคงสงเฉพาะปญหาในประเดนทสองไปยงศาลรฐธรรมนญ เพอพจารณาวนจฉยตามมาตรา ๒๑๑

42

ขอ ๓ ต ารวจไดจบกมนายตนสญชาตไทยจ าเลยในคดอาญาซงหลบหนไมมาฟงค าพพากษา ศาลฎกา และนายเตยสญชาตอนเดยผตองหาในคดลอบวางระเบดในประเทศอนเดยทสนามบน สวรรณภมขณะทจะหลบหนออกนอกประเทศ ตอมาอยการขอใหศาลอาญามค าสงใหขงนายเตยไวเพอการสงขามแดนไปด าเนนคดทประเทศอนเดย ซงศาลฯ มค าสงอนญาต นายเตยเหนวาค าสงศาลฯ ไมชอบดวยกฎหมาย จงไดอทธรณค าสงฯซงศาลอทธรณเหนวาค าสงศาลอาญาชอบดวยกฎหมายแลว จงท าใหคดนถงทสดตาม พ.ร.บ.สงผรายขามแดนฯ ระหวางรอการสงขามแดนนายเตยไดยนค ารองตอศาลอาญาขอใหมการรอฟนคดขนพจารณาใหม และยนค ารองวามาตรา ๑๐ พ.ร.บ.ฯ ศาลอาญา ไดน ามาใชพจารณากบคดของตนขดตอมาตรา ๓๐ รฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ จงขอใหสงเรองนไปใหศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย ตอมาในคดของนายตนหลงจากทศาลอาญาไดอานค าพพากษาของศาลฎกาใหนายตนฟงแลว นายตนเหนวาการทศาลฎกาซงพจารณาคดนไดน ามาตรา ๓ พ.ร.บ.การรกษาความมนคงภายในราชอาณาจกร พ.ศ.๒๕๕๑ มาใชตดสนกบคดของตนเปนการขดหรอแยงตอรฐธรรมนญฯ มาตรา ๔๐ เรองสทธของจ าเลย จงไดยนค ารองขอใหศาลอาญาสงเรองดงกลาวไปยง ศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย ดงน หากทานเปนศาลอาญาซงรบค ารองของนายตนและนายเตยในกรณนทานจะสงด าเนนการสงค ารองไปยงศาลรฐธรรมนญหรอไม เพราะเหตใด

แนวค าตอบ หลกกฎหมาย รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ ประกอบการวนจฉยมดงน คอ

มาตรา ๒๑๑ บญญตวา “ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาล เหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยบทบญญตมาตรา ๖ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความเหนเชนวานนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย ในระหวางนนใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปไดแตใหรอการพจารณาคดไวชวคราว จนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ

ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความตามวรรคหนงไมเปนสาระอนควรไดรบการวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองดงกลาวไวพจารณากได

ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบกระเทอนถงค าพพากษา ของศาลอนถงทสดแลว”

กรณตามปญหาวนจฉยไดวา มาตรา ๒๑๑ หากศาลจะใชกฎหมายใดกตามมาบงคบแกคด แลวมปญหาวากฎหมายนนตองดวยมาตรา ๖ คอขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม ศาลทพจารณาคดนนจะตองรอการพพากษาคดไวชวคราวและสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญ เพอวนจฉยชขาดเสยกอน โดยบทบญญตมาตรา ๒๑๑ น มหลกเกณฑทส าคญคอ จะตองเปนกรณทคดนนยงอยในระหวางการพจารณาของศาลเทานน ดงนน การทคดของนายเตยถงทสดแลว เหลอเพยงกระบวนการทจะสงตว นายเตยขามแดนไปด าเนนคดทประเทศอนเดยเทานน กรณนจงไมอยในบงคบของมาตรา ๒๑๑ เชนเดยวกบคดของนายตนซงเปนการโตแยงหลงจากทศาลอาญาไดอานค าพพากษาของศาลฎกาให นายตนฟงแลว กรณจงเปนการยนค ารองขอใชสทธโตแยงหลงจากทคดถงทสดแลว ไมอยในบงคบของมาตรา ๒๑๑

43

สรป หากขาพเจาเปนศาลอาญาจะไมสงค ารองของนายตนและนายเตยไปยงศาลรฐธรรมนญ

ขอ ๔ ในการพจารณาคดแพงเรองหนง ระหวางสมยประชมสามญนตบญญตของรฐสภา ของศาลจงหวดชลบร ซงมนายเกงกาจ สมาชกสภาผแทนราษฎรเปนจ าเลยในคด โดยนายเกงกาจไดยนค ารองโตแยงตอศาลจงหวดชลบรเพอใหสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวา นายเกงกาจเปนผบรโภคตามมาตรา ๖๑ แหงรฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ หรอไม และการพจารณาคดในระหวางสมยประชมสามญนตบญญตของศาลจงหวดชลบรชอบดวยรฐธรรมนญหรอไม

ดงน หากทานเปนศาลซงพจารณาคดน จะด าเนนการในกรณนอยางไร

แนวค าตอบ หลกกฎหมาย รฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ ประกอบการวนจฉยมดงน คอ

มาตรา ๖ บญญตวา “รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ บทบญญตใดของกฎหมาย กฎหรอขอบงคบ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน บทบญญตนนเปนอนใชบงคบมได”

มาตรา ๑๓๑ วรรคสาม บญญตวา “ในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา ไมวาจะไดฟองนอกหรอในสมยประชม ศาลจะพจารณาคดนนในระหวางสมยประชมมได เวนแตจะไดรบอนญาตจากสภาทผนนเปนสมาชก หรอเปนคดอนเกยวกบพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการเลอกตงสมาชกสภาผแทนราษฎรและการไดมาซงสมาชกวฒสภา พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยคณะกรรมการการเลอกตง หรอพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมอง แตการพจารณาคดตองไมเปนการขดขวางตอการทสมาชกผนนจะมาประชมสภา”

มาตรา ๒๑๑ บญญตวา “ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาล เหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยบทบญญตมาตรา ๖ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความเหนเชนวานนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย ในระหวางนนใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปไดแตใหรอการพพากษาคดไวชวคราว จนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ

ในกรณทศาลรฐธรรมนญเหนวาค าโตแยงของคความตามวรรคหนงไมเปนสาระอนควรไดร บ การวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจะไมรบเรองดงกลาวไวพจารณากได

ค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหใชไดในคดทงปวง แตไมกระทบกระเทอนถงค าพพากษาของศาลอนถงทสดแลว”

กรณตามปญหาแยกวนจฉยไดดงน

ประเดนท ๑ รฐธรรมนญฉบบ พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๖ ไดบญญตเกยวกบหลกความเปนกฎหมายสงสดของรฐธรรมนญ ซงสาระส าคญอยตรงทค าวา “กฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ” นนคอหากศาลจะใชกฎหมายใดกตามมาตดสนคดแลวมปญหาวากฎหมายนนขดหรอแยงตอรฐธรรมนญหรอไม ในกรณนจะตองพจารณาประกอบกบมาตรา ๒๑๑ คอ ตองสงเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยชขาดวากฎหมายดงกลาวขดหรอแยงกบรฐธรรมนญหรอไม

44

จากขอเทจจรง การทนายเกงกาจยนค ารองโตแยงตอศาลจงหวดชลบรใหสงเรองไปยง ศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวาตนเปนผบรโภคตามรฐธรรมนญฯ พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๖๑ หรอไมนน กรณนจะเหนวาไมใชการโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญตามหลกเกณฑของมาตรา ๒๑๑ แตอยางใด ดงนน ศาลจงหวดชลบรยอมจะไมสงค ารองโตแยงของนายเกงกาจไปยงศาลรฐธรรมนญตามทรองขอ

ประเดนท ๒ รฐธรรมนญฉบบ พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๑๓๑ วรรคสาม ไดบญญตคมครองสมาชกวฒสภา นนคอในกรณทมการฟองสมาชกสภาผแทนราษฎรหรอสมาชกวฒสภาในคดอาญา กฎหมายหามมใหศาลพจารณาคดนนในระหวางสมยประชม เวนแตเปนคดเกยวกบกฎหมายการเลอกตง หรอกฎหมายพรรคการเมอง

จากขอเทจจรง การท ศาลจงหวดชลบ ร พจารณาคดแพงเรองหน งซ งมนายเก งกาจสมาชกสภาผแทนราษฎรเปนจ าเลยในคด แมการพจารณาคดดงกลาวจะเกดขนในระหวางสมยประชมสามญนตบญญต กไมตองหามตามมาตรา ๑๓๑ วรรคสาม ซงจะน ามาใชบงคบตอเมอสมาชกรฐสภา ตกเปนผตองหาคดอาญาเทานน แตกรณตามปญหานเปนการพจารณาในคดแพงนายเกงกาจจงไมม เอกสทธตามมาตรานแตอยางใด

สรป หากขาพเจาเปนศาลจงหวดชลบรซงพจารณาคดน จะไมสงค ารองโตแยงของนายเกงกาจไปยงศาลรฐธรรมนญตามทรองขอ และจะด าเนนการพจารณาคดตอไป

ตวอยางค าถามเกยวกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ. ๒๕๕7 ขอ 5 นายมดจ าเลยยนค าโตแยงตอศาลแรงงานกลางวา พ.ร.บ. คณสมบตมาตรฐานส าหรบ

กรรมการและพนกงานรฐวสาหกจฯ มาตรา 9 (5) ทบญญตวา “... ไมเคยตองค าพพากษาถงทสดใหจ าคกไมวาจะไดรบโทษจ าคกหรอไม...” ซงศาลจะน ามาตดสนกบคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญตามมาตรา 30 รฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2550 เนองจากบญญตใหพนกงานรฐวสาหกจทถกศาลพพากษาใหรอการลงโทษตองพนสภาพการเปนพนกงาน ในขณะทเจาหนาทของรฐประเภทอนๆ จะพนสภาพจากการเปนเจาหนาทของรฐกตอเมอไดรบโทษจ าคกจรงเทานน จงขดตอความเสมอภาคท รฐธรรมนญใหการรบรองไวและกรณยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ ศาลแรงงานกลางจงสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย ระหวางการพจารณาของศาลรฐธรรมนญไดมประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาตใหรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2550 สนสดลง ยกเวนหมวด 2 (พระมหากษตรย) และตอมาเมอวนท 22 กรกฎาคม 2557 มการประกาศใชรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 ดงนใหทานวนจฉยวาศาลรฐธรรมนญมอ านาจทจะพจารณาวนจฉยคดนตอไปไดอกหรอไม เพราะเหตใด และจะมค าวนจฉยหรอค าสงในคดนอยางไร เพราะเหตใด

แนวค าตอบ หลกกฎหมาย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 มาตรา 45 “ภายใตบงคบมาตรา 5 และมาตรา 44 ใหศาลรฐธรรมนญมอ านาจพจารณา

วนจฉยปญหาวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไม และตามทกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนและกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมองก าหนดใหเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญ แตส าหรบผตรวจการแผนดนใหมอ านาจเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญ

45

วนจฉยไดเฉพาะเมอมกรณท เหนวาบทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญน...”

วนจฉย กรณตามอทาหรณ การทศาลแรงงานกลางไดสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอใหพจารณา

วนจฉยวา พ.ร.บ. คณสมบตมาตรฐานส าหรบกรรมการและพนกงานรฐวสาหกจฯ มาตรา 9(5) ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 250 มาตรา 30 หรอไมนน เมอขอเทจจรงปรากฎวาในระหวางการพจารณาคดของศาลรฐธรรมนญ ไดมประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 11/2557 ลงวนท 22 พฤษภาคม พ.ศ. 2557 ขอ 1. ใหรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2550 สนสดลง ยกเวนหมวด 2 (พระมหากษตรย) และตอมาเมอวนท 22 กรกฎาคม 2557 ไดมการประกาศใชบงคบรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 ยอมมผลท าใหศาลรฐธรรมนญไมมอ านาจทจะพจารณาวนจฉยตอไปวา ตามมาตรา9(5) แหง พ.ร.บ. ฯ ดงกลาวขดหรอแยงตอมาตรา 30 แหงรฐธรรมนญฯ พ.ศ.2550 หรอไม

เหตผลทศาลรฐธรรมนญไมมอ านาจทจะพจารณาวนจฉยคดนตอไปนนเปนเพราะวาตามมาตรา 45 วรรคหนง แหงรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ไดบญญตใหศาลรฐธรรมนญมอ านาจพจารณาวนจฉยปญหาวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไม ซงค าวา “รฐธรรมนญน” หมายถง รฐธรรมนญฯ (ฉบบช วคราว) พทธศกราช 2557 เทานน มไดหมายความรวมถงรฐธรรมนญฉบบอนๆดวย และตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 กมไดมบทบญญตมาตราหนงมาตราใดทไดบญญตใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรมนญฯ พ.ศ. 2550 หรอไมแตอยางใดเลย และเมอศาลรฐธรรมนญไมมอ านาจทจะพจารณาวนจฉยคดนตอไป ดงนนศาลรฐธรรมนญจงตองมค าสงจ าหนายค ารองในคดน

สรป ศาลรฐธรรมนญไมมอ านาจทจะพจารณาวนจฉยคดนตอไป และตองมค าสงใหจ าหนายค ารองในคดน

ขอ 6 นายเอกจ าเลยในคดยาเสพตดและเปนขาราชการไดรองเรยนตอผตรวจการแผนดนวา การทศาลอาญาไดมค าพพากษาลงโทษจ าคกตนโดยอาศย พ.ร.บ. มาตรการในการปราบปรามผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดฯ มาตรา 10 โดยเพมโทษแกผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดทเปนขาราชการตองระวางโทษเปนสามเทาของโทษทก าหนดไวส าหรบความผดนน มาตรา 10 พ.ร.บ. ฯดงกลาว ยอมขดตอหลกความเสมอภาค เพราะแมตนจะเปนขาราชการแตกมสทธเชนเดยวกบบคคลทวไป ตามทเคยไดรบการคมครองตามมาตรา 30 และมาตรา 31 รฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2550 ประกอบมาตรา 4 รฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ดงนนมาตรา 10 พ.ร.บ.ฯ ดงกลาวยอมเปนการละเมดตอสทธและเสรภาพของตนทรฐธรรมนญฯ ใหการคมครอง จงขอใหผตรวจการแผนดนสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย ดงนใหทานวนจฉยวาขอกลาวอางของนายเอกสามารถรบฟงไดหรอไม เพราะเหตใด และหากทานเปนผตรวจการแผนดนจะสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยหรอไม เพราะเหตใด

แนวค าตอบ หลกกฎหมาย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

มาตรา 30 “บคคลยอมเสมอกนในกฎหมายและไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน

46

ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน

การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคลเพราะเหตแหงความแตกตางในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ จะกระท ามได

มาตรการทรฐก าหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธและเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน ยอมไมถอเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม”

มาตรา 31 “บคคลผเปนทหาร ตารวจ ขาราชการ เจาหนาทอนของรฐ และพนกงานหรอลกจางขององคกรของรฐ ยอมมสทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญเชนเดยวกบบคคลทวไป เวนแตทจากดในกฎหมายหรอกฎทออกโดยอาศยอานาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะในสวนทเกยวกบการเมอง สมรรถภาพ วนย หรอจรยธรรม”

ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ.2557

มาตรา 4 “ภายใตบงคบบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพและความเสมอภาค บรรดาทชนชาวไทยเคยไดรบการคมครองตามประเพณการปกครองประเทศไทย ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและตามพนธกรณระหวางประเทศทประเทศไทยมอยแลวยอมไดรบการคมครองตามรฐธรรมนญน”

มาตรา 45 “ภายใตบงคบมาตรา 5 และมาตรา 44 ใหศาลรฐธรรมนญมอ านาจพจารณาวนจฉยวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไม และตามทกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนและกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมองก าหนดใหเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญ แตส าหรบผตรวจการแผนดนใหมอ านาจเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยไดเฉพาะเมอมกรณทเหนวาบทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรมนญน

การพจารณาและการท าค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญใหเปนไปตามกฎหมายวาดวยการนนในระหวางทยงไมมกฎหมายดงกลาวใหเปนไปตามขอก าหนดของศาลรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณา และการท าค าวนจฉยทใชบงคบอยในวนกอนทรฐธรรมนญนใชบงคบ ทงน เพยงเทาทไมขดหรอแยงตอวรรคหนงหรอรฐธรรมนญน”

และตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผรวจการแผนดน พ.ศ. 2552

มาตรา 14 “ผตรวจการแผนดนอาจเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครองได เมอเหนวามกรณดงตอไปน

(1) บทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ใหเสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลรฐธรรมนญโดยชกชา เพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย”

วนจฉย

กรณตามอทาหรณ มประเดนทตองวนจฉยดงน คอ

47

ประเดนท 1 ขอกลาวอางของนายเอกสามารถรบฟงไดหรอไม

การทนายเอกไดรองเรยนตอผตรวจการแผนดนวา พ.ร.บ. มาตรการในการปราบปรามผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดฯ มาตรา 10 ทใหเพมโทษแกผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดทเปนขาราชการโดยตองระวางโทษเปนสามเทาของโทษทก าหนดไวส าหรบความผดนน ยอมขดตอหลกความเสมอภาค และเปนการละเมดตอสทธและเสรภาพของตนทรฐธรรมนญฯ ใหการคมครองนน เหนวาตามมาตรา 10 แหง พ.ร.บ.ฯ ดงกลาวไมเปนการละเมดตอสทธและเสรภาพของนายเอกตามทรฐธรรมนญฯ ใหการคมครองไวแตอยางใด ทงน เพราะการทมาตรา 10 แหง พ.ร.บ.ฯ ดงกลาวไดก าหนดอตราโทษผกระท าความผดเกยวกบยาเสพตดทเปนขาราชการ หรอเจาหนาทของรฐ แตกตางไปจากบคคลทวไปนน เปนแตเพยงความแตกตางในอตราโทษส าหรบผกระท าความผดเทานน เพราะโทษตามกฎหมายจะตองเหมาะสมกบความผดและไดสดสวนกบสถานะความรผดชอบของผกระท าความผดและผลกระทบตอสงคม กรณจงมใชความแตกตางในเรองของสทธและเสรภาพตามรฐธรรมนญทจะท าใหขดตอหลกความเสมอภาค และเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรม ดงนน ขอกลาวอางดงกลาวของนายเอกจงไมสามารถรบฟงได

ประเดนท 2 หากขาพเจาเปนผตรวจการแผนดนจะสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยหรอไม

ตาม พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน พ.ศ. 2552 มาตรา 14 (1) ผตรวจการแผนดนจะเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญเพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยกตอเมอผตรวจการแผนดนเหนวาบทบญญตกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญและตามมาตรา 45 แหงรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 กบญญตใหศาลรฐธรรมนญมอ านาจพจารณาวนจฉยวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไม

เมอขอเทจจรงปรากฎวา บทบญญตแหงกฎหมายตามมาตรา 10 แหง พ.ร.บ.ฯ ดงกลาวมไดมปญหาเกยวดวยความชอบดวยรฐธรรมนญแตอยางใด ดงนน หากจาพเจาเปนผตรวจการแผนดน ขาพเจาจะไมสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย

สรป ขอกลาวอางของนายเอกไมสามารถรบฟงได และหากขาพเจาเปนผตรวจการแผนดนจะไมสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย

ขอ 7 นายเอกไดยนค ารองตอผตรวจการแผนดนเพอขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยวากรณบทบญญตตามมาตรา 8 รฐธรรมนญ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ในสวนทเกยวของกบคณสมบตของบคคลทจะเปนผมสทธเปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ทก าหนดใหตองไมมลกษณะตองหามดงตอไปน (1) ด ารงต าแหนงหรอเคยด าลงต าแหนงใดในพรรคการเมองภายในระยะเวลา 3 ป กอนวนทไดรบการเปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) เปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตอบคคลซงจะกระท ามได บทบญญตดงกลาวจงขดหรอแยงตอหลกความเสมอภาคของบคคลตามมาตรา 4 รฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ทบญญตรบรองไว ดงนใหทานวนจฉยวาหากทานเปนผตรวจการแผนดนจะรบค ารองไวพจารณาและสงเรองเพอขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยตอไปหรอไม เพราะเหตใด จงอธบายโดยยกหลกกฎหมายประกอบเหตผลในการตอบโดยชดแจง

48


หลกกฎหมาย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557

มาตรา 45 “ภายใตบงคบมาตรา 5 และมาตรา 44 ใหศาลรฐธรรมนญมอ านาจพจารณาวนจฉยปญหาวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไม และตามทกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนและกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมองก าหนดใหเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญ แตส าหรบผตรวจการแผนดนใหมอ านาจเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยไดเฉพาะเมอมกรณท เหนวาบทบญญตแหงกฎหมายใดมป ญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญน...”

ตามประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต

ฉบบท 27/2557 “เพอใหองคกรอสระและองคกรอนตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยพทธศกราช 2550 ปฏบตหนาทตอไปไดอยางตอเนองและเปนธรรม คณะรกษาความสงบแหงชาต จงประกาศใหพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญดงตอไปน มผลบงคบใชตอไป

4. พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน พ.ศ. 2552

มาตรา 14 “ผตรวจการแผนดนอาจเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครองไดเมอเหนวามกรณดงตอไปน

(1) บทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ใหเสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลรฐธรรมนญโดยไมชกชา เพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณา

วนจฉย

ตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 มาตรา 45 และ พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญ วาดวยผตรวจการแผนดน พ.ศ. 2552 ประกอบประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท 27/2557 ผตรวจการแผนดนจะจบเรองไวพจารณาและจะเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยไดตอเมอมกรณทผตรวจการแผนดนเหนวา บทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ และศาลรฐธรรมนญกมอ านาจพจารณาวนจฉยปญหาวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไม ซงค าวา “กฎหมาย” ตามความหมายดงกลาวน หมายความถงกฎหมายทตราขนโดยองคกรทใชอ านาจนตบญญต ซงไดแก พระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญ พระราชบญญต หรอกฎหมายอนทมคาเทยบเทาพระราชบญญต

กรณตามอทาหรณ การยนค ารองของนายเอกตอผตรวจการแผนดนนน เปนการยนค ารองเพอขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยวา บทบญญตมาตรา 8 รฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ขดหรอแยงตอมาตรา 4 รฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 หรอไม ซงเปนการโตแยงวา “บทบญญตแหงรฐธรรมนญ” ขดตอ “บทบญญตแหงรฐธรรมนญ” ดวยกนหรอไม มใชเปนการยนค ารองตอผตรวจการแผนดนเพอขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจวา “บทบญญตแหงกฎหมาย” ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญแตอยางใด กรณจงไมตองดวยหลกเกณฑตามนยแหงรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว)พ.ศ. 2557 มาตรา 45 และ พ.ร.บ. ประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดน พ.ศ. 2552

49

มาตรา 14 (1) ทผตรวจการแผนดนจะรบเรองไวพจารณาและเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยได ดงนน ถาขาพเจาเปนผตรวจการแผนดน จะไมรบค ารองของนายเอกไวพจารณาและจะไมสงเรองเพอขอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยตอไป

สรป ถาขาพเจาเปนผตรวจการแผนดน ขาพเจาจะไมรบค ารองไวพจารณา และจะไมสงเรองไปใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย

ขอ 8 นายเอกยนเรองรองเรยนผตรวจการแผนดนวาตนถกละเมดสทธในกระบวนการยตธรรมจากค าสงไมรบฟองของศาลซงตนใหยนค าฟองขอใหเพกถอน “ประกาศกรมสรรพสามตเรองการงดเวนไมเกบภาษสรากลนชนดเอทานอลฯ”แตศาลปกครองชนตนและศาลปกครองสงสดมค าสงไมรบค าฟองไวพจารณาเพราะเหนวาตนไมใชผเดอดรอนหรอเสยหาย นอกจากน พ.ร.บ. สรา พ.ศ. 2493 มาตรา 5 ซงบญญตวา หามมใหผใดท าสราหรอมภาชนะหรอเครองกลนส าหรบท าสราไวในครอบครองเวนแตไดรบใบอนญาตจากอธบด...” กเปนกฎหมายทมปญหาเกยวดวยความชอบดวยรฐธรรมนญเพราะละเมดตอเสรภาพในการประกอบอาชพของตนตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ทใหการคมครองไว จงขอใหรบเรองไวพจารณาและสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยดงนใหทานวนจฉยวา ขอรองเรยนในแตละกรณของนายเอกสามารถรบฟงไดหรอไม เพราะเหตใดและผตรวจการแผนดนจะตองสงเรองดงกลาวนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยตอไปหรอไม เพราะเหตใด ใหยกหลกกฎหมายประกอบค าตอบโดยชดแจง


หลกกฎหมาย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

มาตรา 43 “บคคลยอยมเสรภาพในการประกอบกจการหรอประกอบอาชพและการแขงขนโดยเสรอยางเปนธรรม

การจ ากดเสรภาพตามวรรคหนงจะกระท ามได เวนแตอาศยอ านาจตามบทบญญตแหงกฎหมาย เฉพาะเพอประโยชนในการรกษาความมงคงของรฐหรอเศรษฐกจของประเทศ การคมครองประชาชนในดานสาธารณปโภค การรกษาความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน การจดระเบยบการประกอบอาชพการคมครองผบรโภค การผงเมอง การรกษาทรพยากรธรรมชาตหรอสงแวดลอม สวสดภาพของประชาชน หรอเพอปองกนการผกขาดหรอขจดความไมเปนธรรมในการแขงขน"

และตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557

มาตรา 4 “ภายใตบงคบบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพและความเสมอภาค บรรดาทชนชาวไทยเคยไดรบการคมครองตามประเพณการปกครองประเทศไทย ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและตามพนธกรณระหวางประเทศทประเทศไทยมอยแลวยอมไดรบการคมครองตามรฐธรรมนญน”

มาตรา 26 “ผพพากษาและตลาการมอสระในการพจารณาพพากษาอรรถคดในพระปรมาภไธยพระมหากษตรยใหเปนไปโดยยตธรรมตามรฐธรรมและกฎหมาย”

50

มาตราท 45 “ภายใตบงคบมาตรา 5 และมาตรา 44 ใหศาลรฐธรรมนญมอ านาจพจารณาวนจฉยปญหาวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไม และตามทกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยผตรวจการแผนดนและกฎหมายประกอบรฐธรรมนญวาดวยพรรคการเมองก าหนดใหเปนอ านาจของศาลรฐธรรมนญแตส าหรบผตรวจการแผนดนใหมอ านาจเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยไดเฉพาะเมอมกรณท เหนวาบทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญน...”

วนจฉย

กรณตามอทธรณ การทนายเอกไดยนรองเรยนผตรวจการแผนดนวา ตนถกละเมดสทธในกระบวนการยตธรรมจากค าสงของศาลปกครอง และบทบญญตของ พ.ร.บ. สรา พ.ศ. 2493 มาตรา 5 เปนกฎหมายทละเมดตอเสรภาพในการประกอบอาชพของตน เพอใหผตรวจการแผนดนรบเรองไวพจารณาและสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยนน ขอรองเรยนแตละกรณของนายเอกสามารถรบฟงไดหรอไม และผตรวจการแผนดนจะตองสงเรองดงกลาวไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยตอไปหรอไม แยกวนจฉยไดดงน

ประเดนท 1 กรณค าสงไมรบฟองของศาลปกครอง

การทนายเอกไดยนเรองรองเรยนผตรวจการแผนดนวาตนถกละเมดสทธในกระบวนการยตธรรมจากค าสงไมรบฟองของศาลซงตนไดยนฟองขอใหเพกถอน “ประกาศกรมสรรพสามตเรองการงดเวนไมเกบภาษสรากลนชนดเอทานอลฯ” แตศาลปกครองชนตนและศาลปกครองสงสดมค าสงไมรบฟองไวพจารณา เพราะเหนวาตนไมใชผเดอดรอนหรอเสยหายนน ถอเปนการโตแยงดลพนจในการสงค าฟองของศาลปกครองชนตนและศาลปกครองสงสด ซงเมอพจารณาตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว)พ.ศ. 2557 มาตรา 26 แลวจะเหนไดวาในการพจารณาอรรถคดนนตลาการศาลปกครอง มอสระในการใชดลพนจพจารณาวนจฉยปญหาทงขอเทจจรง และขอกฎหมายภายใตบงคบของรฐธรรมนญและกฎหมายทเกยวของโดยมระบบตรวจสอบตามล าดบชนศาลตามทกฎหมายไดก าหนดไว

ดงนน การทศาลปกครองชนตนและศาลปกครองสงสดมค าสงไมรบค าฟองของนายเอกไวพจารณานน เปนอ านาจของศาลปกครองในการพจารณาวนจฉยปญหาขอเทจจรงโดยอสระ ค าสงไมรบฟองของศาลปกครองในกรณน จงไมถอวาเปนการละมดตอสทธหรอเสรภาพของนายเอกตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 มาตรา 26 ตามทนายเอกกลาวอางแตอยางใด

ประเดนท 2 ปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญของ พ.ร.บ. สราฯ มาตรา 5

การทนายเอกไดยนเรองรองเรยนตอผตรวจการแผนดนวา พ.ร.บ. สรา พ.ศ. 2493 มาตรา 5 ซงบญญตวา “หามมใหผใดท าสราหรอมภาชนะ หรอเครองกลนส าหรบท าสราไวในครอบครอง เวนแตไดรบใบอนญาตจากอธบด...” เปนกฎหมายทมปญหาเกยวดวยความชอบดวยรฐธรรมนญ เพราะละเมดตอเสรภาพในการประกอบอาชพของตนตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ทใหการคมครองไวนน จะเหนไดวาตาม พ.ร.บ. สราฯ มาตรา 5 ดงกลาว ไมไดเปนกฎหมายทมปญหาเกยวดวยความชอบดวยรฐธรรมนญแตอยางใดและไมไดละเมดตอเสรภาพในการประกอบอาชพของนายเอก

51

ตามทเคยไดรบการคมครองตามมาตรา 43 แหง รฐธรรมนญ พ.ศ. 2550 ประกอบมาตรา 4 แหงรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ทใหการคมครองไว

ดงนน พ.ร.บ. สรา 2493 มาตรา 5 จงไมไดเปนกฎหมายทมปญหาเกยวดวยความชอบดวยรฐธรรมนญ ตามทนายเอกกลาวอางแตอยางใด

ประเดนท 3 อ านาจของผตรวจการแผนดนในการสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย

ตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 มาตรา 45 ผตรวจการแผนดนมอ านาจเสนอเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยไดเฉพาะเมอมกรณทเหนวาบทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญน ดงนน ตามอทธรณผตรวจการแผนดนจะตองสงเรองดงกลาวไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยหรอไม แยกพจารณา ดงน

กรณแรก การทนายเอกโตแยงดลพนจในการมค าสงไมรบฟองของศาลปกครองนน ค าสงไมรบฟองของศาลปกครองดงกลาวมไดมสถานะเปนกฎหมายทตราขนโดยองคกรฝายนตบญญต หรอมสถานะเทยบเทา กรณนจงมใชเปนการขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยวาบทบญญตแหงกฎหมายมปญหาเกยวดวยความชอบดวยรฐธรรมนญหรอไม ดงนน กรณผตรวจการแผนดนจงไมตองสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย

กรณท 2 เมอ พ.ร.บ. สรา พ.ศ. 2493 มาตรา 5 ซงบญญตวา “หามมใหผใดท าสราหรอมภาชนะ หรอเครองกลนส าหรบท าสราไวในครอบครอง เวนแตไดรบใบอนญาตจากอธบด...” นน มไดเปนกฎหมายทมปญหาเกยวดวยความชอบดวยรฐธรรมนญแตอยางใด ดงนน กรณผตรวจการแผนดนจงไมตองสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยเชนเดยวกน

สรป ขอรองเรยนทง 2 กรณของนายเอกรบฟงไมได และผตรวจการแผนดนไมตองสงเรองดงกลาวทง 2 กรณไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย

ขอ ๙ ศาลฎกาไดมมตทประชมใหญใหสงค ารองโตแยงของนายแดงจ าเลยในคดศาลอาญาซงเปนกรรมการผจดการบรษทฯ ทถกฟองเปนจ าเลยรวมกบบรษทฯ เพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยเนองจากนายแดงไดโตแยงวา พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาฯ มาตรา 9 การสนนษฐานวาถาผกระท าผดเปนนตบคคลกใหกรรมการผจดการ ผบรหาร เปนตวการรวมในการกระท าความผดของนตบคคลดวย เวนแตพสจนไดวาตนมไดมสวนรเหนในการกระท าความผดนน และเปนกฎหมายทศาลอาญาจะน ามาตดสนกบคดของตนเปนการละเมดตอสทธของบคคลในกระบวนการยตธรรมทไดรบการคมครอง กรณขดหรอแยงตอมาตรา 4 รฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 และเรองนยงไมเคยมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญมากอน ดงนใหทานวนจฉยวาตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ศาลรฐธรรมนญมอ านาจทจะรบค ารองฯ นไวพจารณาวนจฉยไดหรอไม เพราะเหตใด และค ารองโตแยงของนายแดงในกรณนสามารถรบฟงไดหรอไม เพราะเหตใด ใหยกหลกกฎหมายประกอบค าตอบโดยชดแจง

52


หลกกฎหมาย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2550

มาตรา 6 “รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ บทบญญตใดของกฎหมายกฎ หรอขอบงคบ ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญน บทบญญตนนเปนอนใชบงคบมได

มาตรา 28 วรรคสอง “บคคลซงถกละเมดสทธหรอเสรทรฐธรรมนญนรบรองไว สามารถยกบทบญญตแหงรฐธรรมนญนเพอใชสทธทางศาลหรอยกขนเปนขอตอสคดในศาลได

มาตรา 40 “บคคลยอมมสทธในกระบวนการยตธรรม ดงตอไปน

(7) ในคดอาญา ผตองหาหรอจ าเลยมสทธไดรบการสอบสวนหรอการพจารณาคดทถกตองรวดเรว และเปนธรรม โอกาสในการตอสคดอยางเพยงพอ...”

มาตรา 211 วรรคหนง “ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาลเหนเองหรอขอความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแห งกฎหมายนนตองดวยบทบญญตมาตรา 6 และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความเหนเชนวานนตามทางการเพอศาลรฐธรรมนญจะไดพจารณาวนจฉย ในระหวางนนใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปได แตใหรอการพพากษาคดไวชวคราว จนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ”

และตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557

มาตรา 4 “ภายใตบงคบบทบญญตแหงรฐธรรมนญน ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาค บรรดาทชนชาวไทยเคยไดรบการคมครองตามประเพณการปกครองประเทศไทย ในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมขและตามพนธกรณระหวางประเทศทประเทศไทยมอยแลวยอยไดรบการคมครองตามรฐธรรมนญน”

วนจฉย

กรณตามอทาหรณ การทศาลฎกาไดมมตทประชมใหญ ใหสงค ารองโตแยงของนายแดงจ าเลยในคดศาลอาญาซงเปนกรรมการผจดการบรษทฯ ทถกฟองเปนจ าเลยรวมกบบรษทฯ เพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย เนองจากนายแดงไดโตแยงวา พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาฯ มาตรา 9 ซงเปนกฎหมายทศาลอาญาจะน ามาตดสนกบคดของตน เปนการละเมดตอสทธของบคคลในกระบวนการยตธรรมทไดรบการคมครอง กรณจงขดหรอแยงตอมาตรา 4 รฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ซงตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ศาลรฐธรรมนญมอ านาจทจะรบค ารองฯ นไวพจารณาวนจฉยไดหรอไม และค ารองโตแยงของนายแดงในกรณน สามารถรบฟงไดหรอไมนน แยกวนจฉยไดดงน

ประเดนท 1 ตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ศาลรฐธรรมนญมอ านาจทจะรบ ค ารองฯ ไวพจารณาวนจฉยไดหรอไม

ตามบทบญญตของรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2550 มาตรา 211 วรรคหนง ประกอบรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 มาตรา 4 ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงพรอมเหตผลวาบทบญญตแหง

53

กฎหมายทจะใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญฯ มาตรา 6 ใหศาลสงความเหนหรอขอโตแยงเพอใหศาลรฐธรรมนญฯ มาตรา 6 ใหศาลสงความเหนหรอขอโตแยงเพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยนน ศาลทจะสงความเหนหรอขอโตงแยงดงกลาว หมายถง ศาลทก าลงพจารณาคดดงกลาวเทานนซงกรณตามอทาหรณยอมหมายถงศาลอาญามใชศาลฎกา ดงนน การทศาลฎกามมตใหสงค ารองโตแยงเพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉย ศาลรฐธรรมนญจงไม มอ านาจทจะรบค ารองฯ นไวพจารณาวนจฉย

ประเดนท 2 ค ารองโตแยงของนายแดงในกรณนสามารถรบฟงไดหรอไม

การทนายแดงไดโตแยงวาบทบญญตตาม พ.ร.บ. วาดวยความผดเกยวกบการเสนอราคาฯมาตรา 9 ซงเปนกฎหมายทศาลอาญาจะน ามาตดสนกบคดของตนนน เปนการละเมดตอสทธของบคคลในกระบวนการยตธรรมทไดรบการคมครอง กรณจงขดหรอแยงตอมาตรา 4 รฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 แตนายแดงกมไดระบวาตามบทบญญตมาตรา 9 แหง พ.ร.บ. ดงกลาวนน เปนการละเมดตอสทธของบคคลในกระบวนการยตธรรมทได รบการคมครองตามมาตราใด จงตองดวยมาตรา 6 แหงรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2550 กลาวคอนายแดงไมไดระบมาตรา 28 วรรคสอง และมาตรา 40 (7) ประกอบมาตรา 4 แหงรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ไวดวย ดงนน ค ารองโตแยงของนายแดงในกรณนจงไมชอบดวยรฐธรรมนญฯ และเปนค ารองโตแยงทรบฟงไมได

สรป ตามรฐธรรมนญฯ (ฉบบชวคราว) พ.ศ. 2557 ศาลรฐธรรมนญไมมอ านาจทจะไดรบค ารองฯดงกลาวไวพจารณาวนจฉย และค ารองโตแยงของนายแดงในกรณนรบฟงไมได

ขอสอบผชวยผพพากษา (สนามเลก) พ.ศ.๒๕๕๕

พนกงานอยการเปนโจทกยนฟองนายคลอยและนายเขมตอศาลชนตนเมอวนท ๒ มนาคม ๒๕๕๓ ซงเปนเวลาภายหลงพระราชบญญตวธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.๒๕๕๐ มผลใชบงคบแลว กลาวหาวา รวมกนกระท าความผดฐานมเมทแอมเฟตามนไวในครอบครองเพอจ าหนาย ขอใหลงโทษตามพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ พ.ศ.๒๕๒๒ มาตรา ๑๕, ๖๖ แกไขเพมเตมโดยพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ(ฉบบท ๑๕) พ.ศ.๒๕๔๕ มาตรา ๑๙ กอนวนนดสบพยานโจทก นายคลอยยนค ารองวา การตราพระราชบญญตยาเสพตดใหโทษ(ฉบบท ๑๕) พ.ศ.๒๕๔๕ ไมชอบดวยรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๔๐ มาตรา ๑๕๕ ทมผลใชบงคบอยในเวลานน เพราะการประชมพจารณากฎหมายฉบบนของสภาผแทนราษฎรในวาระ ทหนง องคประชมไมครบ ขอใหสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๑๑ ศาลชนตนพจารณาแลวมค าสงวา กรณตามค ารองไมตองดวยรฐธรรมนญบทมาตราดงกลาว ใหยกค ารอง นายคลอยอทธรณค าสงศาลชนตนดงกลาวโดยยนยนวาค ารองของตนตองดวยบทบญญตของรฐธรรมนญ ขอใหศาลอทธรณกลบค าสงศาลชนตน ศาลชนตนมค าสงรบอทธรณค าสงของนายคลอยและสงอทธรณค าสงดงกลาวพรอมส าเนาเอกสารทเกยวของไปยงศาลอทธรณ ตอมาในวนนดสบพยานจ าเลยนดแรก นายเขมยนค ารองตอศาลชนตนวา พระราชบญญตวธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๑๘ และมาตรา ๑๙ ทมสาระส าคญวา ค าพพากษาหรอค าสงศาลอทธรณ โดยเฉพาะการกระท าซงเปนความผดเกยวกบยาเสพตดใหเปนทสด เวนแตจะไดรบอนญาตใหฎกา เปน

54

การปฏบตตอจ าเลยในคดยาเสพตดแตกตางจากจ าเลยในคดอาญาทวไป จงขดหรอแยงตอรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๓๐ ทหามการเลอกปฏบตตอบคคลโดยไมเปนธรรม ขอใหศาลชนตนสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย

ใหวนจฉยวา ศาลอทธรณชอบทจะวนจฉยอทธรณค าสงของนายคลอยอยางไร และศาลชนตนจะตองสงค ารองของนายเขมไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยหรอไม

ธงค าตอบ

ศาลชนตนมค าสงยกค ารองของนายคลอยทขอใหสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยในชวงเวลากอนวนนดสบพยานโจทก จงเปนค าสงกอนศาลชนตนมค าพพากษาหรอค าสงวนจฉยชขาดคด แมเปนค าสงเกยวกบค ารองขอตามบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๑๑ กเปนค าสงในขนตอนการด าเนนกระบวนพจารณาของศาลยตธรรม ตองถอวาเปนค าสงระหวางพจารณาของศาลชนตน จงตองหามมใหอทธรณค าสงนนในระหวางพจารณาตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๙๖ ศาลอทธรณชอบทจะไมรบวนจฉยอทธรณค าสงของนายคลอย

(เทยบค าพพากษาศาลฎกาท ๒๒๗๓/๒๕๔๘, ๑๕๘๗๓/๒๕๕๓)

การสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ มาตรา ๒๑๑ ตองเปนกรณทคความโตแยงวา บทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ กรณตามค ารองของนายเขมนน พระราชบญญตวธพจารณาคดยาเสพตด พ.ศ.๒๕๕๐ มาตรา ๑๘ และมาตรา ๑๙ เปนบทบญญตทใชบงคบในกรณทจะมการอทธรณและฎกาค าพพากษาหรอค าสงในคดของนายเขมตอไปหลงจากศาลชนตนมค าพพากษาแลว บทบญญตดงกลาวจงมใชบทบญญตแหงกฎหมายทศาลจะน ามาใชบงคบแกคดในชนน กรณไมจ าตองสงค ารองของนายเขมไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย ศาลชนตนชอบทจะยกค ารองของนายเขม

(เทยบค าสงศาลรฐธรรมนญท ๑๓/๒๕๕๔)

ขอสอบเนตบณฑต สมยท ๖๙ ปการศกษา ๒๕๕๙

พนกงานอยการเปนโจทกฟองนายแดง อดตนายกองคการบรหารสวนจงหวด และนายด าอดตสมาชกสภาผแทนราษฎร เปนจ าเลยตอศาลชนตนกลาวหาวา ขณะทนายแดง และนายด าด ารงต าแหนงดงกลาว นายแดงเรยกรบเงนจากผรบเหมาเพอตอบแทนการจายคาจางกอสรางอาคารองคการบรหารสวนจงหวดหลงใหมใหผรบเหมาโดยมชอบ โดยมนายด าซงเปนเพอนรกกนและไมไดเกยวของกบการเรยกรบเงนเปนผสนบสนนโดยไปรบเงนจากผรบเหมาแทนนายแดงทรานอาหาร ขอใหลงโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 149,157, 86 ขณะทคดอยระหวางสบพยานโจทก นายแดงและนายด ายนค ารองตอศาลชนตนวาคดนอยในอ านาจของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ขอใหยกฟองและมเหตการณนายแดงลงขอความในเฟซบกกลาวหาวา ศาลด าเนนคดนไมเปนธรรม ศาลชนตนมค าสงลงโทษจ าคกนายแดงฐานละเมดอ านาจศาล ตามประมวลกฎหมายวธพจารณา

55

ความแพง มาตรา 31 (1) โดยถอวาเปนการประพฤตตนไมเรยบรอยในบรเวณศาล นายแดงยนอทธรณค าสงดงกลาวพรอมกบยนค ารองขอใหศาลชนตนเสนอเรองไปยงทประชมใหญศาลฎกาเพอใหสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยวา ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 31 (1) ขดตอเสรภาพในการแสดงความคดเหน ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 มาตรา 4 เพราะท าใหประชาชนไมสามารถวพากษวจารณการท างานของศาล ศาลชนตนมค าสงรบอทธรณแลว

ใหวนจฉยวา (ก) ศาลชนตนจะตองสงค ารองเกยวกบอ านาจฟองของนายแดงและนายด าอยางไร

(ข) ทประชมใหญศาลฎกาจะตองสงค ารองของนายแดงไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉยหรอไม

ธงค าตอบ

(ก) ขณะเกดเหตนายแดงเปนนายกองคการบรหารสวนจงหวด เปนเพยงผบรหารทองถนตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยการปองกนและปราบปรามการทจรต พ.ศ. 2542 มาตรา 4 (7) และมใชขาราชการการเมองอนตามมาตรา 4 (5) นายแดงจงมใชผด ารงต าแหนงตามพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยวธพจารณาคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง พ.ศ. 2542 มาตรา 9 (1) คดของนายแดงจงไมอยในอ านาจของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองตามบทบญญตดงกลาว และแมขณะเกดเหตนายด าเปนสมาชกสภาผแทนราษฎร ทงเปนผสนบสนนการกระท าความผดของนายแดง แตเมอนายแดงมใชผด ารงต าแหนงตามมาตรา 9 (1) และนายด าไมไดใชอ านาจในต าแหนงของตนเขาไปเกยวของดวย คดของนายด าจงไมอยในอ านาจของศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมองตามมาตรา 9 (2) ศาลชนตนตองมค าสงยกค ารองเกยวกบอ านาจฟองของนายแดงและนายด า

(ข) ศาลรฐธรรมนญมอ านาจวนจฉยวากฎหมายใดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญนหรอไมตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 มาตรา 45 วรรคหนง และในกรณทมปญหาดงกลาวเกดขนในการพจารณาและพพากษาคด ศาลฎกาโดยมตของทประชมใหญศาลฎกาจะขอใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยชขาดกไดตามมาตรา 5 วรรคสอง ประกอบกบนายแดงโตแยงวา ประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 31 (1) ขดตอเสรภาพในการแสดงความคดเหน ซงเปนเสรภาพทชนชาวไทยเคยไดรบความคมครองจากรฐธรรมนญหลายฉบบทผานมา ถอไดวาเปนประเพณการปกครองประเทศไทยในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข จงเปนเสรภาพทรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย (ฉบบชวคราว) พทธศกราช 2557 มาตรา 4 รบรองไว กรณจงตองดวยมาตรา 45 ประกอบมาตรา 5 วรรคสอง ทประชมใหญศาลฎกาตองสงค ารองของนายแดงขอนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอพจารณาวนจฉย (เทยบค าวนจฉยศาลรฐธรรมนญท 3/2559 และ 4/2559)

(โปรดดขอสอบเนตบณฑตสมยท ๖๔, ๖๓ และ ๖๒ ขอสอบผชวยผพพากษา ประจ าป พ.ศ.๒๕๕๘ (สนามใหญ) และขอสอบผชวยผพพากษา ประจ าป พ.ศ.๒๕๕๗ (สนามเลก) เพมเตม)

56

ตวอยางค าถามเกยวกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. ๒๕60 ขอ 10 นายเอกจ าเลยยนค ารองโตแยงตอศาลแขวงฯ วา ขอก าหนดสถานการณฉกเฉน ของ

นายกรฐมนตรทออกตามมาตรา 9 พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน และมาตรา 11 ของพระราชก าหนดฯ ดงกลาว ซงสภาฯใหความเหนชอบฯแลว และศาลแขวงฯจะน ามาใชกบคดยอมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 มาตรา 44 เสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ ทงยงไมเคยมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในกรณน จงขอใหสงค ารองไปยงศาลรฐธรรมนญ เพอวนจฉย ศาลแขวงฯเหนวา จากพยานหลกฐานเหนไดชดแจงวานายเอกไดรวมชมนมโดยปราศจากความสงบและไดน าอาวธสงครามเขาไปในทชมนมดวย ทงนายเอกกใหการรบสารภาพตามฟอง จงเหนไดวาค ารองฯ ไมเปนสาระในคดทจะรบไวพจารณา จงไมสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญและไดพพากษาลงโทษนายเอกจ าเลยตามฟอง ดงนใหทานวนจฉยวาการทศาลแขวงฯ ไมรบค ารองโตแยงของนายเอกไวพจารณาและไมสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญชอบดวยกฎหมายหรอรฐธรรมนญฯ พ.ศ.2560 หรอไม เพราะเหตใด ใหยกหลกกฎหมายและเหตผลประกอบโดยชดแจง

แนวค าตอบ หลกกฎหมาย ตามหลกรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2560

มาตรา 5 วรรค หนง “รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของประเทศ บทบญญตใดของกฎหมาย กฎ หรอขอบงคบ หรอการกระท าใด ขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ บทบญญตหรอการกระท านนเปนอนใชบงคบมได”

มาตรา 212 วรรคหนง “ในการทศาลจะใชบทบญญตแหงกฎหมายบงคบแกคดใด ถาศาลเหนเองหรอคความโตแยงพรอมดวยเหตผลวาบทบญญตแหงกฎหมายนนตองดวยมาตรา ๕ และยงไมมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในสวนทเกยวกบบทบญญตนน ใหศาลสงความเหนเชนวานน ตอศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉย ในระหวางนน ใหศาลด าเนนการพจารณาตอไปได แตใหรอการพพากษาคดไวชวคราวจนกวาจะมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญ”

วนจฉย

ตามบทบญญตของรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 มาตรา 212 วรรคหนง กรณทศาลจะสงความเหนหรอขอโตแยงเพอใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยนน จะตองเปนกรณทศาลเหนเองหรอคความไดโตแยงวาบทบญญตแหงกฎหมายทใชบงคบแกคดขดหรอแยงตอรฐธรรมนญตามมาตรา 5 ซงค าวา “กฎหมาย” ในทน หมายถง กฎหมายในความหมายของรฐธรรมนญ คอ เปนกฎหมายทตราขนโดยองคกรทใชอ านาจนตบญญต ซงไดแก พระราชบญญต พระราชบญญตประกอบระฐธรรมนญ พระราชก าหนด (เฉพาะทไดรบอนมตจากรฐสภาแลว)หรอกฎหมายอนทเทยบเทา เชน ประกาศคณะปฏวต เปนตน

กรณตามอทาหรณ การทนายเอกจ าเลยยนค ารองโตแยงตอศาลแขวงฯ วา ขอก าหนดสถานการณฉกเฉนฯ ของนายกรฐมนตรทออกตามมาตรา 9 พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนยอมขดหรอแยงตอรฐธรรมนญ พ.ศ. 2560 มาตรา 44 ทวา “บคคลยอมมเสรภาพในการชมนมโดยสงบและปราศจากอาวธ...” ทงยงไมเคยมค าวนจฉยของศาลรฐธรรมนญในกรณน จง

57

ขอใหสงค ารองไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยนน กรณดงกลาวจะเหนไดวา ขอก าหนดสถานการณฉกเฉนฯ ของนายกรฐมนตรทออกตามมาตรา 9 และมาตรา 11 ของพระราชก าหนดฯ ดงกลาวนน เปนเพยงกฎหรอค าสงทฝายบรหารไดออกโดยอาศยอ านาจกฎหมายแมบท คอ พระราชก าหนดการบรหารราชการในสถานการณฉกเฉนฯ ไมใชกฎหมายทออกโดยองคกรทใชอ านาจนตบญญตจงมใชบทบญญตแหงกฎหมายตามความหมายของรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 มาตรา 212 วรรคหนง และ ไมอยในอ านาจหนาทของศาลรฐธรรมนญทจะพจารณาวนจฉย

และเมอขอก าหนดสถานการณฉกเฉนฯ ของนายกรฐมนตรทนายเอกจ าเลยยนค ารองโตแยงนนมใชบทบญญตแหงกฎหมายตามความหมายของรฐธรรมนญฯ พ.ศ.2560 มาตรา 212 วรรคหนง นายเอกจงไมอาจโตแยงเพอใหศาลแขวงฯ สงเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉย แตศาลแขวงฯ มอ านาจวนจฉยไดเองและไมตองรอการพจารณาพพากษาคดไวชวคราวแตอยางใด ดงนน การทศาลแขวงฯ เหนวาจากพยานหลกฐานเหนไดชดแจงวานายเอกไดรวมชมนมโดยปราศจากความสงบและไดน าอาวธสงครามเขาไปในทชมนมดวย ทงนายเอกกใหการรบสารภาพตามฟอง จงเหนวาค ารองฯ ไมเปนสาระในคดทจะรบไวพจารณา จงไมสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญ และไดพพากษาลงโทษนายเอกจ าเลยตามฟองนน ยอมถอวา การกระท าของศาลแขวงฯ ดงกลาว เปฌนการกระท าทชอบดวยกฎหมายและตามรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560

สรป การทศาลแขวงฯ ไมรบค ารองโตแยงของนายเอกไวพจารณา และไมสงเรองไปยงศาลรฐธรรมนญนน ชอบดวยกฎหมายและตามรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560

ขอ 11 นายทองประสงคไดยนค ารองตอผตรวจการแผนดนเนองจากเหนวามาตรา 12 (3) พระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 (มาตรา 12 บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธเลอกตงสมาชกสภากรงเทพ.. (3) มชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงเปนเวลาตดตอกนจนถงวนเลอกตงไมนอยกวาเกาสบวน) ขดหรอแยงตอมาตรา 4 และมาตรา 27 หลกความเสมอภาคของบคคลและเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตามรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 และขอใหผตรวจการแผนดนสงเรองใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยตอไป ดงน ใหทานวนจฉยวา

(ก) ผตรวจการแผนดนมอ านาจทจะรบค ารองไวพจารณาหรอไม เพราะเหตใด (ข) มาตรา12 (3) พ.ร.บ.ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครฯ ขดหรอแยงตอมาตรา 4

และมาตรา 27 หลกความเสมอภาคของบคคลและเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตามรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 ในกรณใดหรอไม เพราะเหตใด

(ค) ผตรวจการแผนดนจะตองด าเนนการสงเรองกรณนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยตอไปหรอไมเพราะเหตใด ใหยกหลกกฎหมายประกอบเหตผลในค าตอบโดยชดแจง


หลกกฎหมาย ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2560

มาตรา 4 “มาตรา ๔ ศกดศรความเปนมนษย สทธ เสรภาพ และความเสมอภาคของบคคลยอมไดรบความคมครอง

58

ปวงชนชาวไทยยอมไดรบความคมครองตามรฐธรรมนญเสมอกน”

มาตรา 27 “บคคลยอมเสมอกนในกฎหมาย มสทธและเสรภาพ และไดรบความคมครองตามกฎหมายเทาเทยมกน

ชายและหญงมสทธเทาเทยมกน

การเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตอบคคล ไมวาดวยเหตความแตกตางในเรองถนก าเนด เชอชาต ภาษา เพศ อาย ความพการ สภาพทางกายหรอสขภาพ สถานะของบคคล ฐานะทางเศรษฐกจหรอสงคม ความเชอทางศาสนา การศกษาอบรม หรอความคดเหนทางการเมองอนไมขดตอบทบญญตแหงรฐธรรมนญ หรอเหตอนใด จะกระท ามได

มาตรการทรฐก าหนดขนเพอขจดอปสรรคหรอสงเสรมใหบคคลสามารถใชสทธหรอเสรภาพไดเชนเดยวกบบคคลอน หรอเพอคมครองหรออ านวยความสะดวกใหแกเดก สตร ผสงอาย คนพการ หรอ ผดอยโอกาส ยอมไมถอวาเปนการเลอกปฏบตโดยไมเปนธรรมตามวรรคสาม

บคคลผเปนทหาร ต ารวจ ขาราชการ เจาหนาทอนของรฐ และพนกงานหรอลกจางขององคกรของรฐยอมมสทธและเสรภาพเชนเดยวกบบคคลทวไป เวนแตทจ ากดไวในกฎหมายเฉพาะในสวนทเกยวกบการเมอง สมรรถภาพ วนย หรอจรยธรรม

มาตรา 231 “ในการปฏบตหนาทตามมาตรา ๒๓๐ ผตรวจการแผนดนอาจเสนอเรองตอศาลรฐธรรมนญหรอศาลปกครองไดเมอเหนวามกรณ ดงตอไปน

(๑) บทบญญตแหงกฎหมายใดมปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ ใหเสนอเรองพรอมดวยความเหนตอศาลรฐธรรมนญ และใหศาลรฐธรรมนญพจารณาวนจฉยโดยไมชกชา...”

มาตรา 252 “มาตรา ๒๕๒ สมาชกสภาทองถนตองมาจากการเลอกตง

...

คณสมบตของผมสทธเลอกตงและผมสทธสมครรบเลอกตง และหลกเกณฑและวธการเลอกตงสมาชกสภาทองถนและผบรหารทองถน ใหเปนไปตามทกฎหมายบญญตซงตองคานงถงเจตนารมณในการปองกนและปราบปรามการทจรตตามแนวทางทบญญตไวในรฐธรรมนญดวย”

วนจฉย

กรณตามอทาหรณ แยกวนจฉยไดดงน

(ก) การทนายทองประสงคไดยนค ารองตอผตรวจการแผนดนเนองจากเหนวามาตรา 12 (3) แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานคร พ.ศ. 2528 ทวา “บคคลผมคณสมบตดงตอไปน เปนผมสทธเลอกตงสมาชกสภากรงเทพ... (3) มชออยในทะเบยนบานในเขตเลอกตงเปนเวลาตดตอกนจนถงวนเลอกตงไมนอยกวา 90 วน ” ขดหรอแยงตอมาตรา 4 และมาตรา 27 หลกความเสมอภาคของบคคลและเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตามรฐธรมนญฯ พ.ศ. 2560 และขอใหผตรวจการแผนดนสงเรองใหศาลรฐธรรมนญวนจฉยตไปนนเปนกรณทนายทองประสงคไดยนค ารองวาบทบญญตแหงกฎหมาย (มาตรา

59

12 (3) พ.ร.บ. ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครฯ มปญหาเกยวกบความชอบดวยรฐธรรมนญ และเมอผตรวจการแผนดนเหนดวยตามค ารองเรยนของนายทองประสงค ผตรวจการแผนดนยอมมอ านาจตามรฐธรรมนญฯ มาตรา 231 (1) ทจะรบค ารองของนายทองประสงคไวพจารณาได

(ข) ตามมาตรา 12 (3) พ.ร.บ. ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครฯ ทบญญตเกยวกบคณสมบตของผมสทธเลอกตงสมทาชกสภากรงเทพฯ นน เปนบทบญญตทใชเฉพาะส าหรบบคคลทมสทธเลอกตงสมาชกสภากรงเทพฯ เทานน มไดใชกบบคคลทวๆไป อกทงบทบญตดงกลาวเปนบทบญญตของกฎหมายทองถนทไดบญญตสอดคลองกบมาตรา 252 แหงรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 ดงนน จงไมถอวาบทบญญตตามมาตรา 12 (3) ดงกลาว เปนบทบญญตทขดหรอแยงตอมาตรา 4 และมาตรา 27 หลกความเสมอภาคของบคคลและเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตามรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 แตอยางใด

(ค) เมอบทบญญตตามมาตรา 12 (3) พ.ร.บ. ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครฯ ไมขดหรอแยงตอมาตรา 4 และมาตรา 27 แหงรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 ดงนน ผตรวจการแผนดนจะไมสงเรองดงกลาวไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยตอไป เพราะกรณนไมตองดวยรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560 มาตรา 231 (1)

สรป (ก) ผตรวจการแผนดนมอ านาจรบค ารองของนายทองประสงคไวพจารณา (ข) มาตรา 12 (3) พ.ร.บ. ระเบยบบรหารราชการกรงเทพมหานครฯ ไมขดหรอแยงตอ

มาตรา 4 และมาตรา 27 หลกความเสมอภาคของบคคลและเปนการเลอกปฏบตทไมเปนธรรมตามรฐธรรมนญฯ พ.ศ. 2560

(ค) ผตรวจการแผนดนจะไมสงเรองกรณนไปยงศาลรฐธรรมนญเพอวนจฉยตอไป

Documents

(ครั้งที่ 1) 3 กันยายน 2560 Kong_Borikan/Ekkasan... · 3 สารบัญ หน้า โครงสร้างบทที่ 1 4 บทที่