ดจตปแรก โดย สนตนนท

ISBN ๙๗๘-๖๑๑-๙๐๑๘๖-๐-๐

พมพครงท ๑ เมษายน ๒๕๕๒ จำนวนพมพ ๑๐๐,๐๐๐ เลม

ทปรกษา : คณศรนย ไมตรเวช คณะผจดทำ : ทมงานนตยสารธรรมะใกลตว ออกแบบปก : คณกวน ฉตรานนท และ คณอาบทพย ธรวงศกจ ออกแบบรปเลม : คณอาบทพย ธรวงศกจ

จดพมพโดยสำนกพมพฮาวฟาร พมพทโรงพมพยไนเตด โปรดกชน 285 ม. 13 ซ. เพชรเกษม 93 ถ. เพชรเกษม ต. ออมนอย อ. กระทมแบน จ. สมทรสาคร 74130

สงวนลขสทธ หามพมพจำหนาย และหามคดลอกหรอตดตอนไปเผยแพรทางสอทกชนด โดยไมไดรบอนญาตจากผเขยน

ผสนใจฟงบนทกเสยงพระธรรมเทศนา หรออานพระธรรมเทศนากณฑอนๆ สามารถดาวนโหลดไดจาก http://www.wimutti.net

หนงสอเลมน จดพมพดวยเงนบรจาคของผมจตศรทธา เพอเผยแผเปนธรรมทาน หากทานไดรบหนงสอเลมนแลว ขอไดโปรดตงใจศกษาและปฏบตธรรมจากหนงสอเลมน ใหเกดประโยชนสงสดทงแกตนเองและผอน เพอใหสมตามเจตนารมณของผบรจาคทกๆทานดวยเทอญ

คำนำสำนกพมพหาก ถาม คนไทย ใน ปจจบน วา นบถอ ศาสนา อะไร แม ปญญาชน

จำนวน หนง เรม กลา ตอบ วา ‘ไม นบถอ ศาสนา ไหน เลย ไม เหน ประโยชน ของ การ ม ศาสนา เลย’ แต ก เชอวา ชาวไทย สวนใหญ ยงคง ปกหลก ตอบวา ตน นบถอ ศาสนาพทธ อย

หาก สมภาษณ ‘ชาวพทธ’ แบบ เจาะลก สก พน คน ถามวา รจก ศาสนา ของ ตนเอง ด แคไหน รไหม วา พทธศาสนา สอน อะไร สวนใหญ อาจ ยม เจอนๆ คด ไมออก ใน ทนท หรอ ถา ทาด หนอย กพด ตาม สตรสำเรจ เชน ‘ทำ วนน ให ดทสด’ หรอ ‘ปลอยวาง ตวก ของก เสย อยา ไป ยดมน ถอมน’

อนทจรง คำตอบ ตาม สตรสำเรจ ขางตน ไมได ผด อะไร เพราะ พทธศาสนา สอน ไว เชนนน จรงๆ แต หาก เจาะ รายละเอยด กน วา ดทสด ของ แตละวน หมายถง แบบไหน อาการ ไมยดมน ถอมน ทำให เกดขน ได อยางไร อนน ยง ตอบ กน ไป คนละทาง สองทาง และ หา ได นอยนก ท ตอบ อยาง เชอมน วา ตน รจรง ไมใช ตอบ ตาม ความรสก

ศาสนาพทธ ไมได สอน ให พด ตาม ความรสก แต ชาวพทธ จำนวน หนง ก มก พด ตาม ความรสก ยก ตวอยาง เชน ธงชย ของ พระพทธศาสนา คอ มรรคผล นพพาน ท ชาวพทธ ทกคน ควร แขง เวลา กบ ความตาย ไปควา มาใหได ตาม ท พระพทธเจา ทรง คะยนคะยอ แต พอ ตน ทำ ไมได

หรอ ไมร รายละเอยด วธ กใช ความรสก ตดสน วา หมดยค ของ มรรคผล แลว เปน ยค ท ไมม ใครมปญญา ถง อกแลว พยายาม ให ตาย ก ไมมทาง บรรล แมแตฌาน อยาวา แต จะ เอา ให ถง มรรค ถง ผลกน

ความเชอ เกยวกบ การ เอา มรรคผล นพพาน ใน ชาตหนา เผยแพร อยาง กวางขวาง และ ฝงลก อย ใน เสนทาง ทำบญ ของ ชาวพทธ มา นาน

ดง จะ เหน ได วา แมแต พระ สวนใหญ ก อวยพร ญาต โยม ดวย ถอยคำ ให ความหวง เชน ขอให ถง ซง พระนพพาน ใน อนาคตชาต แทบ ไมม พระ วด ไหน ให ความเขาใจ เลย วา พระนพพาน เปน สง ท พง หวง เขาถง ได ใน ชาตน ดวย วธ ท ถกตอง ตามท พระพทธเจา ทรง แสดง ไว และ ยง คง หา หลกฐาน ได จาก พระไตรปฎก ไมใช หาย สาบสญ ไป ไหน เลย

ระหวาง ‘คำอวยพร’ กบ ‘ความเขาใจ’ ชาวพทธ เรา เคยชน กบ การรบ คำ อวยพร มา นาน เกนไป โดย ไมร เลย วา พระพทธเจา ไม สรรเสรญ การ อวยพร แม ใคร มา ขอ พร จาก ทาน ทาน ก ตรส วา เรา ตถาคต เลก ให พร นาน แลว และ ทาน จะ ให กแต ความเขาใจ วธ ดำเนน ชวต เพอ ความ พนทกข อน เปน ของจรง เปนเหต เปนผล ไม สก แต เปน ถอยคำ ประโลม ใจ สงเสรม ให ผคน หลอก ตวเอง ดวย ความเชอ ลมๆ แลงๆ

สำนกพมพ ฮาวฟาร เลงเหน ความสำคญ ของ พระ ผให ความเขาใจ

ซง นบ วน จะ นอย ลง ทกขณะ และ ความ ภมใจ ของ เรา ก คง ไมม สงใด ยง ไป กวา การ แนะนำ ให ชาวพทธ รจก กบ พระ รป หนง ท เรา เชอ วา ทาน ร จรง ใน สง ท พด และ ทำ จรง ใน สง ท สอน พระ รป นน ก คอ หลวงพอ

ปราโมทย ปาโมชโช สวนสนตธรรม อ.ศรราชา จ.ชลบร

แม ปจจบน นาม ของ ทาน จะ ปรากฏ ตดปาก ใคร ตอ ใคร ทวา จะ ให ‘รจก’ จรงๆ คง นอย เพราะ การ รจก กบ การ ‘เคยไดยนชอ’ นน แตกตาง กน มาก และ เรา ก เชอ วา วธ ทด ทสด ท จะ แนะนำ ให รจก ทาน

คง ไมม อะไร ประเสรฐ ไป กวา การ เผยแพร คำสอน งายๆ ของ ทาน ท คน ทวไป ยอย ไปใช ได ทนท

หนงสอ ‘ดจตปแรก’ เปน การ รวม ขอเขยน เมอ ครง หลวงพอ ปราโมทย ยง เปน ฆราวาส และ ใช นาม ปากกา วา ‘สนตนนท’ หรอ ลงชอ จรง คอ ‘ปราโมทย’ ซง เคย เผย แพร ผาน เวบไซต ลานธรรมเสวนา

(larndham.net) และบทความทางอนเทอรเนต โดย เรา ได คด แนว ปฏบต ท เรยบงาย และ ลดสน เนน ให เกด แรง บนดาล ใจ วา ทำได จรง กบ ทง ม วธ ชดเจน ทช ใหเหน วา จะ ทำ เดยวน ได อยางไร ไมตอง รอ ชาตหนา หรอ ป ตอๆไป

การดจต เปน สง ท ตอง ทำ ไป ตลอด ชวต หรอ จน กวา จะ ประสบ ความสำเรจ ทางธรรม ขน สงสด หมดกเลส หมดทกขรอน ชวนรนดร

อยางไร ก ตาม ไมม ใคร ดจต ได หาก ทำผด หรอ เสย กำลงใจ ตงแต ป แรกๆ หนงสอ ‘ดจตปแรก’ จง เปน พเลยง ให กบ กาวแรก ของ มอใหม

ชวย ทำ เรองยาก ใหเปน เรองงาย แต ขณะ เดยวกน ชอ หนงสอ ก คง สอ ใน ตวเอง วา จะม ป ตอๆไป ตามมา ซง จะ นาน กเดอน กป ก ด กวา ตอง เดน ทาง หลงวน อก หลาย กป หลาย กลป แนนอน

เรา เชอวา การ นำ ความเขาใจ จาก พระ ผร มา ส ชาวพทธ ทรง คา เหนอ คำ อวยพร ทง โลก เพราะ คำ อวยพร ชวย ให ปลม ได เดยวเดยว แต ความ เขาใจ อาจ นำ ไป ส บรมสข พน ทกข พน ภย ไป จน สน กาลนาน

สำนกพมพฮาวฟาร กมภาพนธ ๕๒

หมายเหต: หนงสอ เลมนไ ดรบ เมตตา อนญาต จาก หลวงพอปราโมทย ปาโมชโช ในการ จด พมพ ขน เปน ธรรมทาน ทงน หลวงพอมไดมผลประโยชนในการจดพมพหนงสอเลมนแตอยางใด

สารบญ

คำนำสำนกพมพ ๓

การ ปฏบตธรรม เปน เรอง งาย หรอ ยาก๑. ๙

แนวทางปฏบตธรรมโดยสงเขป ๑๕๒.

การ ด จต คอ อะไร ปฏบต อยางไร ปฏบต แลว ม ผลอ ยาง ไร๓. ๒๗

ปญหา ของ ผ ปฏบต สวน มาก คอ อะไร 4. ๓๙

ทำไม คน สวน ใหญ จง ไม สนใจ การ ปฏบตธรรม๕. 4๗

การ เดน จงกรม และ เจรญ สต ตอน นง และ นอน ๖. ๕๑

ด จต อยางไร เปน สมถะ อยางไร เปน วปสสนา๗. ๕๕

จต ตง มน เปนกลาง เปน อยางไร๘. ๕๗

ขอ เทคนค ดๆ ใน การ ทำ จต ให เปนกลาง๙. ๖๑

วธการ เจรญ สต ท ถก ตอง เพอให ได มรรค ผล๑๐. ๖๓

เวลา พด คย กบ คน อน มก แบง สต มา ด ตว เอง ไมทน๑๑. ๖๗

เรา ควร เรยน ธรรม เรอง ใด เปน หลก๑๒. ๖๙

ทำไม แค ร กเลส ก สน ได ๑๓. ๗๗

จต ไม ใช ของ เรา เรา ไม ใช จต แลว เรา อย ไหน๑4. ๘๑

พบ คน หลาย คนใน ตว เรา๑๕. ๘๕

ทาง สาย กลาง ทำ อยางไร ถง จะ เปนกลาง๑๖. ๘๗

กศล จต เกด ยาก ๑๗. ๘๙

ตาม ด จต แลว พากย ไป ดวย๑๘. ๙๓

ธรรมะ ทงทาย เพอ เตอนสต๑๙. ๙๕

“กเลสมนหลอกเอานะครบ

เราจงเหนผดเปนชอบ

เหนการปฏบตธรรมทเปนของสบาย

วาลำบากเหลอประมาณ”

ถาม - เคยไดยนคนบนกนวาการปฏบตเปนเรองยากไมวาการ ทำทานรกษาศลบำเพญภาวนาลวนยากและนาเหนอยหนายทอแทเสยเหลอเกน แททจรงแลวการปฏบตธรรมเปนเรองยากหรอไมครบ

พจารณา จาก พระ พทธ วจนะ ก ไม พบ วา ทาน ระบ ตายตว วา การ ปฏบตธรรม เปน เรอง งาย หรอ ยาก ทาน เพยง แต กลาว วา “คน ด ทำ ด งาย แต ทำ ชว ยาก สวน คน ชว ทำ ชว งาย แต ทำ ดยา ก”

รวม ความ แลว คง ตอง สรป วา การ ปฏบต จะ ยาก หรอ งาย ลำบาก หรอ สบาย มน ขน อย กบ เงอนไข ท แตก ตาง กน ของ แตละ บคคล

๑การปฏบตธรรมเปนเรองงายหรอยาก

หมายเหต: เนองจากเนอหาในหนงสอเลมน รวบรวมจาก ขอเขยน และบทความของ หลวงพอ ปราโมทย ปาโมชโช เมอครงทานยงครองเพศฆราวาส จงใชสรรพนามแทนตนวา ‘ผม’

ด จ ตป แ รก๑๐

แต ใน แง ของ ผม ท พจารณา ด แลว กลบ เหน วา การ ปฏบตธรรม ไม ใช เรอง ยาก เกนไป แถม ม ผล เปนความ สบาย เสย อก เรา ลอง มา พจารณา ถง การ ปฏบตธรรม กน เปน ขนๆ ไป เลย ด กวา

เรม จาก การ ทำ ทาน เชน การ ให วตถ ทาน ผม เหน วาเปน เรอง งาย ท เรา จะ ทำ ทาน ใน ขอบเขต ท ตน จะ ไม เดอดรอน คอ การ “ให ” ถา พอใจ ก ให ได แลว แต การ จะ เปน ฝาย “เอา ” นน ไม ใช เรอง งาย เลย แม ได มา แลว การ จะ ดแล รกษา ทรพยสมบต ก เปน งาน ท นา ปวด หว อก เชน ตอน น จะ นำ เงน ไป ฝาก ธนาคาร ก กลว ธนาคาร ลม แถม ดอกเบย ตำ จะ เปลยน ไป เลน หน ก กลว จะ ตอง แปลงสญชาต ไป เกด ใน ภพ แมลง เมา

การ ใหอภย ทาน ก งาย กวา การ ตาม จอง ลาง จอง ผลาญ ใคร เพราะ ไม ตอง วาง แผน อะไร ไม ตอง ลงมอ ทำ อะไร ใหอภย ได เมอ ไร ก นอน หลบ สบาย ได เมอนน ใน ขณะ ท ถา จะ ตาม จอง ลาง จอง ผลาญ ใคร จะ ตอง คด วาง แผน แถม ถา ดำเนน การ ไม ด อาจ จะ เปน ฝาย ถก เลนงาน เสย อก การ ใหอภย จง งาย กวา เปน ไหนๆ

การ ถอศล ก เปน เรอง งาย กวา การ ทำ ผด ศล เชน ถา จะ ฆา จะ ต คน อน ก ตอง วาง แผน เตรยม อาวธ ตอน ไป ต เขา ก อาจ ถก เขา ต ตาย เสย เอง กได ทำราย เขา แลว ก ตอง หลบ ซอน จาก เงอมมอ ของ กฎหมาย

๑๑ส นต น นท

หรอ อยาง จะ ไป ตก ปลา ลา สตว ก ลำบาก กวา การ ไม ทำเปน ไหนๆ บาง คน ตอง ไป ซอ หา เบด ราคา แพงๆ ไป นง ตาก แดด ตาก ลม อย รม นำ เพอ จะ ตก ปลา

การ ไม ลก ทรพย ก งาย กวา การ ลก ทรพย การ ไม ผด ลก ผดเมย เขา ก งาย กวา การ ทำ ผด เพราะ เสยง ตอ การ เจบ ตว เสยง ตอ การ เสยชอ เสยง เกยรตยศ การ พด ความ จรง ก งาย กวา การ โกหก พกลม อยาง นอย ทสด ก ไม ตอง ใช ความ จำ เทากบ คน พด โกหก คน ไม ดม เหลา เมา ยา บา ก สบาย กวา คน ดม เหลา ไม เสย เงน ไม เสย เวลา ไม เสย สขภาพ งาย กวา กน เปน ไหนๆ

พอ มา ถง การ ภาวนา หรอ การ ปฏบต ใน ขน สมถะ และ วปสสนา อน น ผม ก เหน วา มน สบาย กวา การ ไม ปฏบต เชน กน เชน การ ทำ สมถะ ถา ร หลก แลว เอา จต ประคอง ร เขา กบ อารมณ อนเดยว โดย ตอ เนอง ไม เหนจะ ตอง ทำ อะไร มากมาย เลย แค ร อารมณ อน เดยว เรอยๆ ไป อยาง สบาย เทานน เอง หรอ จะ ทำ วปสสนา ก ทำ จต ทำใจ ของ ตน เปน เพยง ผ สงเกตการณ อะไร จะ เกด ขน กบ กาย กบ จต ก ร เรอยๆ ไป โดย ไม ตอง เขาไป ของแวะ ยนด ยนราย อะไร เลย แทบ จะ เรยก วา เปนการ ไม ทำ อะไร เลย นอกจาก รทน อยาง เดยว เทานน แบบ น มน จะ ยาก ได อยางไร ก นก ไม ออก เหมอน กน ครบ

ด จ ตป แ รก๑๒

บาง คน ปฏบตธรรม แลว รสก ลำบาก มาก ตอง คอย กด ขม บงคบ จตใจ ตน เอง จน เครยด ไป หมด อน นน ไม ใช วา การ ปฏบตธรรม ทำให ยาก ลำบาก หรอก ครบ แต การ ปฏบต ผดๆ ตางหาก ท ทำความ ลำบาก ให เรา

คน ท ม ลก ออน จะ บน วายาก ลำบาก เหลอเกน เดยว ลก ก รอง กวน อด หลบ อด นอน เวลา เดก เจบไข พอ แม ก เปน ทกข เปน รอน มากมาย เวลา เดก จะ เรยน หนงสอ ก ตอง วงเตน หา ท เรยน ให บาง คราว โรงเรยน เขา จบ พอ แม ไป นง สอบ เขา เรยน ดวย จน เดก เลก นบถอ พอ แม เพราะ เดก สอบ ได แต พอ แม สอบ ตก ทำให เดก ไม ได รบ การ คดเลอก ให เขา โรงเรยน นน

ตอน ลก ยง เลก ก หวง สารพด กะ วา มน โตก วา น หนอย คง จะ สบาย แต แลว ก ไม สบาย เพราะ พอ เดก โต พอ แม ก ม รายจาย มาก ขน แถม ตอง หวงใย สารพด เพราะ สงคม ของ เรา มน ทารณ โหดราย เหลอเกน พอ ลก เรยบ จบ พอ แม ก ปวด หวเรอง อาชพ การ งาน ของ ลก อก ถด จาก นน ก ปวด หวเรอง การ หา ค ของ ลก หลงจาก นน ก เตรยมตว รบ ภาระ เรอง หลาน ตอ ไป อก

เลยง ลก แตละ คน ลำบาก แทบ ตาย ก ยง เหน ตงหนา จะ ม ลก กน เปน สวน มาก บาง คน ตอง เสย เงน ทอง มากมาย เพราะ ม ลก ยาก แต อยาก จะ ม

๑๓ส นต น นท

พอ บอก วา ให ทำใจ สบายๆ หายใจ เขา ก ร หายใจ ออก ก ร แค น บอก วา ทกข ยาก เหลอเกน ทำ ไม ไหว แลว

เรอง ของ เรอง ก ไม ม อะไร มาก หรอก กเลส มน หลอก เอา นะครบ เรา จง เหน ผด เปน ชอบ เหน การ ปฏบตธรรม ท เปน ของ สบาย วา ลำบาก เหลอ ประมาณ สวน การ ไม ทำ ทาน ไม รกษา ศล ไม ภาวนา และ การ คลกคล อย กบ โลก ท แสน จะ ลำบาก กลบ รสก วา พอ ทน ได ไม ลำบาก เทาไร เลย

๒๐ กรกฎาคม ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000162.htm

“เราปฏบตเพอรทนกเลสตณหา

ทคอยแตจะครอบงำจตใจ

ปฏบตไปจนจตฉลาด

พนจากอำนาจของกเลสตณหา”

ถาม - อยากทราบแนวทางการปฏบตธรรมโดยสงเขปคะ

เพอน รวมทกข จำนวน มาก ไป ศกษา การ ปฏบตธรรม กบ ผม และ ผม ได เหน ปญหา ท ตาม มา หลาย อยาง

เชนบางทานกลววา พอไมไดอยใกลผมแลว จะทำไมได หรอทำไมถก ถาเปนคนกรงเทพฯกยงอนใจวา จะพบผมไดอกไมยากนก แตคนตางประเทศ หรอตางจงหวด จะกงวลกนมากหนอย จงอยากไดคมอสำหรบการปฏบต อยางงายๆ แตเปนระบบ เพอความอนใจวา จะใชเปนแนวทางปฏบตตอไปไดเมอไมพบผม

บางทานฟงแลวยงสบสน ไมเขาใจ หรอไปจำธรรมทผมตอบคนอน เอาไปปฏบตบาง ซงเปนคนละขนตอน หรอคนละจรต ผลกไมตางจากการเอายารกษาโรคของคนอนไปรบประทาน

๒แนวทางปฏบตธรรมโดยสงเขป

ด จ ตป แ รก๑๖

จงอยากเหนภาพรวมของการปฏบตธรรมทงหมดทผมแนะนำ เพอจะคลคลายความสบสนตรงนไดบาง

ปญหาอกประการหนงทผมทราบกคอ เพอนบางทานถกเถยงกนเรองการปฏบตธรรม โดยนำคำแนะนำของผมทไดยนมาตางกรรม ตางวาระ ไปเปนขออางองโตแยงกน

ผมจงเหนวา สมควรสรปใจความยอของการปฏบตธรรม ตามทผมไดแนะนำหมเพอน เพอใหเหนภาพรวมของการปฏบตอยางเปนระบบ ตงแตเบองตนเปนลำดบไป เพอแกปญหาดงทกลาวมาแลวขางตนนน

๑.การสรางความเขาใจขอบเขตของพระพทธศาสนา

เพอนทมพนฐานความเขาใจเกยวกบพระพทธศาสนามานอย จะไดรบการปพนความเขาใจเสยกอนวา พระพทธศาสนาไมใชยาแกสารพดโรคครอบจกรวาล ไมใชเครองมออยางเดยว ในการดำรงชวตอยในสงคม ดงนน ไมใชวาเปนนกเรยน กเลกเรยน เพอมาศกษาพระพทธศาสนา เพราะความรทางโลก เปนสงจำเปนสำหรบการดำรงชวตในทางโลก ผศกษาพระพทธศาสนา จำเปนตองรอบรในศาสตรสาขาอนๆ ดวย

๑๗ส นต น นท

และอยาเขาใจวา พระพทธศาสนา เปนเรองอน นอกเหนอจากการเรยนรเรองความทกข และการปฏบตเพอความพนทกข (ทางใจ) เทานน พระพทธศาสนา ไมไดมไวเพอตอบปญหา เกยวกบไสยศาสตร โชคลาง เจากรรมนายเวร ชาตโนนชาตหนา ผสางเทวดา ฯลฯ

๒.เครองมอในการปฏบตธรรม

ผทเขาใจแลววาพระพทธศาสนาสอนเรองทกขและการดบทกข กจะไดรบการแนะนำใหรจกเครองมอสำหรบการปฏบตธรรม ไดแก สต และ สมปชญญะ ผมมกจะพยายามแนะนำใหพวกเรา รทน สงทกำลงปรากฏกบจต เชน ความลงเลสงสย ความอยาก ความกงวล ความสข ความทกข ฯลฯ เปนการหดใหม สต ซงเปนเครองมอรอารมณทกำลงปรากฏ และเฝากระตนเตอนพวกเราใหทำความรตว ไมเผลอ ไมวาจะเผลอสงจตไปทางตา ห จมก ลน กาย หรอใจ

สวนมากกจะเผลอกนทางตา กบ ทางใจคอหลงเขาไปอยในโลกของความคด กบเผลอไปเพงจองอารมณ เอาสตจอแนนเขาไปทอารมณทกำลงปรากฏ การกระตนความไมเผลอ และไมเผลอเพง กคอการพยายามใหพวกเราม สมปชญญะคอความรตวไวเสมอๆ

ด จ ตป แ รก๑๘

๓.การเจรญสตปฏฐาน

เมอพวกเรามเครองมอ หรออาวธในการปฏบตธรรมแลว ขนตอนตอไปผมจะแนะนำใหพวกเราเจรญสตปฏฐาน คอมสตสมปชญญะระลกร กาย เวทนา จต และ/หรอ ธรรม ตามความถนดของแตละบคคล

เชน ใหรอรยาบถ รความเคลอนไหวระหวางการเดนจงกรม รลมหายใจเขาออก เบองตนถาจตยงไมมกำลง กใหรไปอยางสมถะ คอเอาสตจดจอสบายๆ ลงในกายทถกรนน เมอจตมกำลงขนแลว กใหเหนวา อรยาบถ ความเคลอนไหวกาย หรอลมหายใจนน เปนเพยงสงทถกร ถกเหน ไมใชจต มความไมเทยง เปนทกข เปนอนตตาปรากฏอยตอหนาตอตานนเอง

เมอทำไดอยางนนแลว จตจะมกำลงสตสมปชญญะมากขนอก หากนามธรรมใดปรากฏกบจต กสามารถจะรเทาทนได เชนเกดความรสกสข รสกทกข เกดกศล อกศล ตางๆ กใหรทนนามธรรมนน ในลกษณะสงทถกร เชนเดยวกบการรรปนนเอง

อนง คนไหนมกำลงรนามธรรมไดเลย ผมมกแนะใหรนามธรรมไปเลยหรอผไมถนดจะระลกรนามธรรม สมครใจจะรรปธรรมอยางเดยว กได

๑๙ส นต น นท

เมอจตร รปธรรม หรอนามธรรมอยางตอเนองแลว พอมกำลงสตปญญามากขน กจะเหนวา เมอจตไปรรปธรรมหรอนามธรรมตางๆ แลว จตจะมความยนด ยนราย หรอเปนกลางขนมา ผมมกแนะนำหมเพอน ใหระลกรความยนด ยนราย หรอความเปนกลางนน เมอจตรความเปนยนด ยนรายแลว กจะเหนความยนด ยนรายนน เกดดบเชนเดยวกบรปธรรมและนามธรรมทงปวงนนเอง แลวจตปลอยวางความยนดยนราย เขาไปสความเปนกลางของจต

ตอนแรกความเปนกลางๆ จะมสนๆ แลวกมความยนด ยนรายเกดขนอก ตอมาชำนชำนาญขน จตจะเปนกลางมากขนตามลำดบ กใหผปฏบตรอยทความเปนกลางของจต เมอจตมกำลงขน กจะสามารถจำแนกขนธละเอยดตอไปจนเขาถง ใจ ได

ในขนทจตเฝาระลกรความเปนกลางนน ปญญาชนจะเกดโรคประจำตว ๒ ประการเปนสวนมาก คอ (๑) เกดความเบอหนาย แลวเลกปฏบต หรอ (๒) เกดความลงเลสงสย วาจะตองทำอะไรตอไปอกหรอไม แลวเลกปฏบตโดยการ ร หนมาคดคนควาหาคำตอบดวยการคดเอา

แทจรงเมอจตเขาไปรอยทความเปนกลางแลว กใหรอยอยางนน แลวจตเขาจะพฒนาของเขาไปเองเมอกำลงของ สต สมาธ ปญญา สมบรณเตมท

ด จ ตป แ รก๒๐

นเปนขอสรปแนวทางการปฏบตธรรมโดยสงเขป ทขอฝากไวใหกบหมเพอนเพอประกอบการพจารณาปฏบตตอไป

จากแนวทางอนเดยวกนขางตน เมอแตละคนลงมอปฏบตธรรมจรงๆ กลบปรากฏปญหาปลกยอยแตกตางกนเปนจำนวนมาก ปญหาหลกกมาจาก การเจรญสตสมปชญญะ ไมถกตอง

พวกเราจำนวนมากในขณะน ยงปฏบต ยงเกดความคลาดเคลอน ยงขยน ยงพลาดไปไกล จดทพากนพลาดมากในชวงนกคอ แทนทจะ ร ตามความเปนจรง พวกเรากลบไป สราง อารมณอนหนงขนมา แลวพากนเขาไปตดอยในอารมณอนนน

ความผดพลาดนนเกดจากบางคนรสกวาตนฟงซานมากไป จงเหนวาจำเปนตองฝกสมถกรรมฐานเสยกอน แลวการฝกสมถกรรมฐานนน กกระทำอยางผดพลาด คอแทนทจะกระทำสมมาสมาธ กลบไปทำมจฉาสมาธอนไมประกอบดวยความรตว โดยการเพงเขาไปทอารมณอนเดยว กลอมจตใหเคลอน เคลม เขาไปเกาะอารมณอนเดยว แทนทจะมสตระลกรอารมณอนเดยวไปอยางสบายๆ โดยมความรตวไมเผลอ ไมเพง จตแคระลกรอารมณอนเดยวอยางสบายๆ เปนธรรมเอก

๒๑ส นต น นท

เมอทำมจฉาสมาธ จตเคลอน ไปเกาะอารมณทสรางขนมา พอหยดการทำสมาธ หนมาดจต หรอเจรญสตปฏฐาน กเอาจตทเกาะตดอารมณนนเอง มาใชดจต ซงจตชนดน ใชเจรญสตปฏฐานไมไดจรง เพราะกระทงจตตดอารมณอยกมองไมเหนความจรงเสยแลว

สาเหตของความผดพลาดทเปนกนมากอกอยางหนงกคอ แทนทจะรอารมณไปตามธรรมดา งายๆ สบายๆ พวกเราจำนวนมากกลวจะเผลอ กลวจะหลงมากเกนไป โดยเฉพาะอยางยงในเวลาทพบกบผม หรอใกลจะพบกบผม จตจะเกดการตนตวขน เกดอาการเกรง ระวงตวแจ ไมผดอะไรกบนกวง เวลาเขาเสนสตารท

สาเหตอกประการหนงกคอ การปฏบตธรรมดวยความอยาก เชนอยากรธรรมเหนธรรมเรวๆ อยากเปนคนเกง เปนดาวเดน อยากไดรบการยอมรบและคำชมเชยจากหมเพอน พออยากมาก กตอง “เรงความเพยร” แตแทนทจะเจรญสตสมปชญญะอยางเปนธรรมชาตใหตอเนองตลอดเวลา อนเปนความหมายทถกตองของการเรงความเพยร กลบกลายเปนการปฏบตดวยความหกหาญ เครงเครยด ดผวนอกเหมอนจะด แตจตภายในไมมความสงบสขใดๆ เลย

ด จ ตป แ รก๒๒

สาเหตทนกไดในตอนนทง ๓ ประการนแหละ ทำใหพวกเราจำนวนมาก หลงไปยดอารมณอนหนงไว แลวคดวา สามารถรจตรใจไดอยางแจมชด ตอนนบางคนพอจะแกไขไดบางแลว เมอเรมรทน การทจตไปสราง ภพของนกปฏบตขนมา แทนทจะ ร สงทกำลงปรากฏ ตามความเปนจรง

มเรองขำๆ เรองหนงคอนองคนหนงจตตดอารมณภายในอย ผมกแนะนำวา ใหดใหรวากำลงตดอย ถารแลวจะไดกลบออกมาอยขางนอก และแทนทจะเพงเขาไปขางใน ใหพยายามรตวออกไปยงภายนอก ออกไปสมผสสงแวดลอมใหด จตทตดอยขางในจะไดหลดออกมา นองคนนนฟงแลวกลมใจมาก เพราะคดวาผมสอนใหสงจตออกนอก ยงดวาสงสยแลวถามผมเสยกอน ไมนำไปเลาถวายครบาอาจารย วาผมสอนใหสงจตออกนอก มฉะนน ถาทานพบผม ทานคงทบผมตกกฏเลย

ความจรงการทหลงสรางอารมณออกมาอนหนง แลวตนเองเขาไปตดอยภายในนน กเปนการสงจตออกนอกแลว คอออกไปนอกจาก ร ผมพยายามแกการสงจตออกไปสรางภพโดยไมรตวให ไมไดปรารถนาจะใหหด สงจตออกนอก แตอยางใด

๒๓ส นต น นท

ปญหาอกอยางหนงทพวกเราสวนนอยเปนกน ไดแกการหลงตามอาการของจต เชน หลงในนมต แสง ส เสยง ตางๆ หรอหลงในการกระตกของรางกาย ฯลฯ พอเกดอาการขน บางคนกยนด บางคนกยนราย ตองคอยปลอบคอยแนะใหหนมาสงเกตรความยนดยนรายของจต จนจตเขาถงความเปนกลางเอง แทนการไปเพงใสอาการตางๆ เหลานน และมราคะ โทสะ หรอโมหะ ครอบงำโดยไมรตว

การปฏบตนน ถาจะปองกนความผดพลาด กควรจบหลกใหแมนๆ วา “เราปฏบตเพอรทนกเลสตณหา ทคอยแตจะครอบงำจตใจ ปฏบตไปจนจตฉลาด พนจากอำนาจของกเลสตณหา” ไมใชปฏบตเพอสงอน หากปฏบตโดยแฝงสงอนเขาไป เชนความอยากร อยากเหน อยากเปน อยากได อยากเดน อยากดง อยากหลดพน โอกาสพลาดกมสง เพราะจตมกจะสรางบางสงบางอยางขนมา แทนทจะรทกอยางตามความเปนจรง

แลวกควรสงเกตจตใจตนเองไวบาง หากรสกวา จตใจ เกด ความหนก ท แตกตาง หรอ แปลกแยก จาก ธรรมชาต แวดลอม

ด จ ตป แ รก๒4

กแสดงวาจตไปหลงยดอะไรเขาใหแลว เพราะโดยธรรมชาตของสงภายในภายนอกนน มนไมมนำหนกอะไรเลย ทมนำหนกขนมา กเพราะเราไปแบกไปถอไวเทานนเอง ลองสงเกตดตอนนกไดครบ ลองทำใจใหสบายๆ สงเกตไปยงสงแวดลอมภายนอก เชน อาคารบานเรอน โตะเกาอ ตนหมากรากไม จะเหนวา สงภายนอกนนโปรง เบา ไมมนำหนก เพราะเราไมไดเขาไปแบกหามเอาไว สวนจตใจของเรานน มองยอนเขามาจะเหนวามนหนกมากบางนอยบาง ถายดมากกหนกมาก ยดนอยกหนกนอย มนยงแปลกแยกออกจากธรรมชาต ธรรมดา สงทแปลกแยกนนแหละครบ คอสวนเกนทเราหลงสรางขนมาโดยรไมเทาทนมายาของกเลส

เมอรแลว กสงเกตจตตนเองตอไปวา มนยนดยนรายตอสงทแปลกปลอมเขามานนหรอไม แลวกรเรอยไป จนจตเปนกลางตออารมณทงปวง ธรรมชาตภายใน กบธรรมชาตภายนอกกจะเสมอกน คอไมมนำหนกใหตองแบกหามตอไป

พระศาสดาทรงสอนวา ขนธทง ๕ เปนของหนก บคคลแบกของหนกพาไป เขายอมไมพบความสขเลย

๒๕ส นต น นท

คำสอนของพระองคนน คำไหนกเปนคำนน ขนธเปนของหนกจรงๆ สำหรบคนทมตาทจะดออกได

๗ มกราคม ๒๕4๓ ทมา http://www.bangkokmap.com/pm/content/view/29/37/

“พงใหจตเปนเพยงผสงเกตการณ

เหมอนคนดละคร ทไมโดดเขาไปเลนละครเสยเอง”

ถาม - เปนนองใหมเพงเรมตนคะไมทราบวาการดจตคออะไรทำอยางไรดแลวมผลอยางไรคะ

ความหมายของการดจต

คำวา การ ด จต เปน คำ ท นก ปฏบต กลม หนง บญญต ขน เพอ ใช สอ ความ หมาย กนเอง ภายใน กลม หมาย ถง การ เจรญ เวทนานปสสนาสตปฏฐาน(ทกบรรพ) จตตานปสสนาสตปฏฐาน(ทกบรรพ) รวม ถง ธมมานปสสนาสตปฏฐาน (บางอยางทเปนฝายนามธรรม) กลาว อยาง ยอ ก คอ การ เจรญ วปสสนา ดวย อารมณ ฝาย นามธรรม ไดแก การ ร จต และ เจตสก นนเอง

๓การดจตคออะไรปฏบตอยางไรปฏบตแลวมผลอยางไร

ด จ ตป แ รก๒๘

วธการเจรญวปสสนา(ดจต)

การ เจรญ วปสสนา ทก ประเภท รวม ทง การ ด จต ไม ม อะไร มาก เพยง แต ให ผ ปฏบต

“ร สภา วธรรม ท กำลง ปรากฏ ตาม ความ เปน จรง ดวย จต ท เปนกลาง เทานน”

แต จะ ร ได ถก ตอง ก ตอง (๑)มจตทมคณภาพ และ(๒)มอารมณกรรมฐานทถกตอง เทานน

ซง จต ท ม คณภาพ สำหรบ การ ทำ สตปฏฐาน หรอ วปสสนา ไดแก จต ท ม สต (สมมาสต) สมปชญญะ (สมมาทฏฐ) และ สมมาสมาธ สวน อารมณ กรรมฐาน ท ถก ตอง คอ อารมณ ท ม ตว จรง ท สามารถ แสดง ไตรลกษณ ได หรอ ท นก ปฏบต มก จะ เรยก วา สภาวะ และ นก ปรยต เรยก วา อารมณ ปรมตถ

เมอจะลงมอปฏบตกให (๑)มสตเฝารใหทน(มสมมาสต) (๒)ถงอารมณหรอสภาวธรรมทกำลงปรากฏ(มอารมณปรมตถ) (๓)ดวยจตทตงมนไมเผลอสงสายไปทอนและไมเพงจองบงคบจต(มสมมาสมาธ) แลว (๔)จตจะรสภาวธรรมทงปวงตามความเปนจรง(มสมปชญญะ/สมมาทฏฐ)

๒๙ส นต น นท

การ ม สต เฝา ร ให ทน หมาย ถง สง ใด เกด ขน ตง อย หรอ ดบ ไป ก ให รเทา ทน

เชน ขณะ นน รสก มค วาม สข ก ให ร วา มค วาม สข เมอ ความ สข ดบ ไป ก ให ร วาความ สข ดบ ไป มค วาม โกรธ ก ร วา มค วาม โกรธ เมอ ความ โกรธ ดบ ไป ก ร วาความ โกรธ ดบ ไป เมอ จต มค วาม ทะยานอยาก อนเปน แรง ผลก ดน ใหออก ยด อารมณ ทาง ตา ห จมก ลน กาย ใจ ก ให ร วา ม แรง ทะยานอยาก เปนตน

อารมณ หรอ สภา วธรรม ท กำลง ปรากฏ ตอง เปน อารมณ ของ จรง ไม ใช ของ สมมต โดย ผ ปฏบต จะ ตอง จำแนก ใหออก วา อน ใด เปน ของ จรง หรอ ปรมตถธร รม อน ใด เปน ของ สมมต หรอ บญญต ธรรม

เชน เมอ จต มค วาม สข ก ตอง ม สต ร ตรง เขาไป ท ความ รสก สข จรงๆ เมอ จต มค วาม โกรธ ก ตอง ร ตรง เขาไป ท สภาวะ ของ ความ โกรธ จรงๆ เมอ มค วาม ลงเล สงสย ก ตอง ร ตรง เขาไป ท สภาวะ ของ ความ ลงเล สงสย จรงๆ ฯลฯ

และ เมอ หด รมาก เขา จะ พบ วา นามธรรม จำนวน มาก ผด ขน ท อก หรอ หทยรป แต ผ ปฏบต ไม ตอง เทยว ควาน หา หทยรป หาก กเลส เกด ทไหน และ ดบ ลง ทไหน ก ร ท นน ก แลวกน ครบ

ด จ ตป แ รก๓๐

ถา เอา สต ไป ตง จอ ด ผด ท เกด ก จะ ไม เหน ของ จรง เชน เอา สต ไป จอ อย เหนอ สะดอ สอง นว จะ ไม เหน กเลส อะไร นอกจาก เหน นมต เปนตน

และ การ ม สต ร ของ จรง ก ไม ใช การ คด ถาม ตน เอง หรอ คะเน เอา วา ตอน น สข หรอ ทกข โกรธ หรอ ไม โกรธ สงสย หรอ ไม สงสย อยาก หรอ ไม อยาก ตรง จด น สำคญ มาก นะ ครบ ท จะ ตอง ร สภา วธรรม หรอ ปรมตถธร รม ให ได เพราะ มน คอ พยานหรอแบบเรยน ท จต จะ ได เรยน ร ถง ความ เกด ขน ตง อย และ ดบ ไป ของ มน จรงๆ ไม ใช แค คดๆ เอา วา มน เปน อยาง นน อยาง น

เมอ ม สต ร สภา วธรรม หรอ ปรมตถธร รม ท กำลง ปรากฏ แลว ผ ปฏบต จะ ตอง ม จต ท รตว ตง มน ไม เผลอ ไป ตาม ความ คด ซง จะ เกด ตาม หลง การ ร สภา วธรรม เชน เมอ เกด สภาวะ บาง อยาง ขน ใน จต อน น เปน ปรมตถธร รม ถด จาก นน ก จะ เกด สมมต บญญต วา น เรยก วา ราคะ

สมมตตรงนหามไมไดเพราะจตเขามธรรมชาตเปนนกจำและนกคด ผปฏบตจงไมตองไปหามหรอปฏเสธสมมตบญญต เพยง ร ให ทน อยา ได เผลอ หรอ หลง เพลน ไป ตาม ความ คด นก ปรง แตง นน หรอ แมแต การ หลง ไป คด นก เรอง อนๆ ดวย แลว ให เฝา ร สภาวะ (ท สมมต เรยก วา ราคะ นน) ตอ ไป ใน ฐานะ ผ สงเกตการณ จง จะ เหน ไตรลกษณ ของ สภาวะ อน นน ได

๓๑ส นต น นท

ใน ทาง กลบ กน ผ ปฏบต ท ไป ร สภาวะ ท กำลง ปรากฏ จะ ตอง ไม เพง ใส สภาวะ นน ดวย เพราะ ถา เพง จต จะ กระดาง และ เจรญ ปญญา ไม ได แต จต จะ “จำ และ จบ” สภาวะ อน นน มา เปน อารมณ นงๆ แทน การ ร สภาวะ จรงๆ พง ให จต เปน เพยง ผ สงเกตการณ เหมอน คน ด ละคร ท ไม โดด เขาไป เลน ละคร เสย เอง จต ท ทรง ตวตง มน นมนวล ออนโยน ควร แก การ งาน โดย ไม เผลอ และ ไม เพง น แหละ คอ สมมาสมาธ เปน จต ท พรอม ท จะ เปด ทาง ให แก การ เจรญ ปญญา อยาง แทจรง

คอ เมอ จต ม สต ร ปรมตถธร รม ดวย ความ ตง มน ไม เผลอ และ ไม เพง จต จะ ได เรยน รความ จรง ของ ปรมตถธร รม อน นนๆ 4 ประการ คอ (๑) ร สภาวะ ของ มน ท ปรากฏ ขน ตง อย และ ดบ ไป (รตว สภาวะ) (๒) ร วา เมอ สภาวะ อน นน เกด ขน แลว มน ม บทบาท และ หนาท อยางไร (ร บทบาท ของ สภาวะ) (๓) ร วา ถา มน แสดง บทบาท ของ มน แลว จะ เกด อะไร ขน (ร ผล ของ สภาวะ) และ เมอ ชำนาญ มาก เขา เหน สภาวะ อน นน บอย ครง เขา ก จะ (4) ร วา เพราะ สง ใด เกด ขน แลว จง กระตน ให สภาวะ อน นน เกด ตาม มา (ร เหต ใกล ของ สภาวะ) การ ท จต เปน ผ สงเกตการณ และ เรยน ร หรอ วจย ธรรม (ธรรม วจย) อน น เอง คอ การ เจรญ ปญญา ของ จต หรอ สมปชญญะ หรอ สมมาทฏฐ

ด จ ตป แ รก๓๒

ตวอยาง เชน ใน ขณะ ท มอง ไป เหน ภาพๆ หนง ปรากฏ ตรง หนา จต เกด จำ ได หมาย ร วา นน เปน ภาพ สาว งาม แลว สภา วธรรม บาง อยาง ก เกด ขน ใน จต (ซง เมอ บญญต ทหลง ก เรยก วา ราคะ) การ ร สภาวะ ท แปลกปลอม ขน ใน จต นนแหละ คอ การ รตว สภาวะ ของ มน แลว ก ร วา มน ม บทบาท หรอ อทธพล ดงดด ให จต หลง เพลน พอใจ ไป กบ ภาพ ท เหน นน ผล ก คอ จต ถก ราคะ ครอบงำ ให คด ให ทำ ให อยาก ไป ตาม อำนาจ บงการ ของ ราคะ และ เมอ รทน ราคะ มาก เขา ก จะ ร วา การ เหน ภาพ ท สวย งาม เปน เหต ใกล ให เกด ราคะ จง จำเปน จะ ตอง คอย เฝา ระวง สงเกต ขณะ ท ตาก ระ ทบ รป ให มาก ขน เปนตน

ใน สวนตว สภาวะ ของ ราคะ เอง เมอ ผ ปฏบต ม สต รอย นน มน จะ แสดง ความ ไม เทยง ให เหน ทนท คอ ระดบ ความ เขม ของ ราคะ จะ ไม คงท มน ตง อย ไม นาน เมอ หมด กำลง เพราะ เรา ไม ได หาเหต ใหม มา เพม ให มน (ยอน ไป มอง สาว) มน ก ดบ ไป แสดง ถง ความ เปน ทกข ของ มน และ มน จะ เกด ขน กตาม ตง อย กตาม ดบ ไป กตาม ลวน เปน ไป ตาม เหต ปจจย กำหนด ไม ใช ตาม ท เรา อยาก จะ ให เปน นอกจาก น มน ยง เปน เพยง สง ท ถก ร ไม ใช ตว เรา เหลา น ลวน แสดง ความ เปน อนตตา ของ สภาวะ ราคะ ทงสน

๓๓ส นต น นท

ผลของการดจตและขอสรป

จต ท อบรม ปญญา มาก เขาๆ ถง จด หนง ก จะ ร แจง เหน จรง วา ทก สง ท เกด ขน ไม วา จต เจตสก กระทง รป ลวน แต เกด ขน แลว ดบ ไป ทงสน ถา จต เขาไป อยาก เขาไป ยด จต จะ ตอง เปน ทกข ปญญา เชน น แหละ จะ ทำให จต คลาย ความ ยด มน ถอ มน ใน ตว ก ของ ก ลง ความ ทกข ก จะ เบาบาง ลง จาก จต เพราะ จต ฉลาด ไม ไป สาย แส หาความ ทกข มา ใส ตว เอง (แต ลำพง คดๆ เอา ใน เรอง ความ ไม ม ตว ก ของ ก ยอม ไม สามารถ ดบ ความ เหน และ ความ ยด วา จต เปน ตว ก ของ ก ได จะ ทำได ก แค “ก ไม ใช ตว ก ของ ก” คอ จต ยง ยด อย สวน การ ท จะ ลดละ ได จรง ตอง เจรญ สตปฏฐาน จรงๆ เทานน ครบ)

สรป แลว การ ด จต ท พด ถงกน นน ไม ใช การ ด จต จรงๆ เพราะ จต นน แหละ คอ ผ ร ผ ด ผ ยดถออารมณ แต การ ด จต หมาย ถง การ เจรญ วปสสนา โดย เรม ตน จาก การ ร นามธรรม ซง เมอ ชำนชำนาญ แลว ก จะ ร ครบ สตปฏฐาน ทง ส นนเอง ดงนน ถา ไม ชอบ คำวา ด จต ซง นก ปฏบต สวน หนง ชอบ ใช คำ น เพราะ ร เรอง กนเอง จะ ใช คำวา การ เจรญ เวทนา น ปสสนาสตปฏฐาน + การ เจรญ จตตานปสสนา สตปฏฐาน + การ เจรญ ธมมาน ปสสนาสตปฏฐาน กได ครบ

ด จ ตป แ รก๓4

แต การ ท นก ปฏบต บาง สวน ชอบ พด ถง คำวา “การ ด จต” ก ม ประโยชน อย เหมอน กน คอ เปนการ เนน ให ทราบ วา จตใจ นน เปน ใหญ เปน ประธาน ใน ธรรม ทงปวง และ เปนการ กระตน เตอน ให หมน สงเกต พฤตกรรม ของ จต เมอ มน ไป ร อารมณ เขา เพราะ ถา ร จต ชด ก จะ ร รป ชด ร เวทนา ชด ร กเลส ตณหา ชด ไป ดวย เนองจาก จต จะ ตง มน และ เปนกลาง ตอ อารมณ ทงปวง ใน ทาง กลบ กน ถา จต ไม ม คณภาพ คอ ไม ม สมมาสมาธ สมมาสต และ สมมาทฏฐ แม จะ พยายาม ไป ร ปรมตถ ก ไม สามารถ จะ ร ปรมตถ ตว จรง ได นอกจาก จะ เปน เพยง การ คดถงปรมตถ เทานน

ถา เขาใจ จตใจ ตน เอง ให กระจาง ชด แลว การ เจรญ สตปฏฐาน ก จะ ทำได งาย ถา ไม เขาใจ จตใจ ตน เอง ก อาจ จะ เกด ความ หลง ผด ได หลาย อยางใน ระหวาง การ ปฏบต เชน หลง เพง โดย ไม ร วา เพง อนเปน การ หลง ทำ สมถะ แลว คด วา กำลง ทำ วปสสนา อย พอ เกด นมต ตางๆ ก เลย หลง วา เกด วปสสนา ญาณ หรอ หลง เผลอ ไป ตาม อารมณ โดย ไม ร วา กำลง เผลอ หรอ หลง ยนด ยนราย ไป ตาม อารมณ หรอ หลง คด นก ปรง แตง อนเปน เรอง สมมต บญญต แลว คด วา กำลง ร ปรมตถ หรอ สภาวะ ท กำลง ปรากฏ เปนตน

๓๕ส นต น นท

ถา เขาใจ จต ตน เอง ได ด พอประมาณ ก จะ ไม เกด ความ หลง ผด เหลา น ขน

ขอ ด ท สำคญ อก ประการ หนง ของ การ ด จต ก คอ การ ด จต เปน วปสสนา ชนด เดยว ท ทำได ทง ๓ โลก คอ ใน กาม (สคต) ภม รป ภม (สวน มาก) และ อรป ภม แมแต ใน เนวสญญา นา สญญา ยตนภม อนเปน ภวค คภม หรอ สด ยอด ภม ของ อรป ภม ก ตอง อาศย การ ด จต น เอง เปน เครอง เจรญ วปสสนา ตอ ไป ได จนถง นพพาน

อนทจรงสงทเรยกวาการดจตนน แมจะเรมจากการรนามธรรมกจรง แตเมอลงมอทำไปสกระยะหนง กจะสามารถเจรญสตปฏฐานไดทง๔อยาง โดย จต จะ ม สตสมปชญญะ ตอ เนอง อย ใน ชวต ประจำ วน นเอง เพยง กาว เดน กาว เดยว ก เกด การ เจรญ สตปฏฐาน ได ตง หลาย อยาง แลว

คอ เมอ เทา กระทบ พน ก จะ ร รป ไดแก ธาต ดน คอ ความ แขง ภายใน กาย (รป ภายใน) และ ธาต ดน คอ ความ แขง ของ พนท เทา เหยยบ ลง ไป (รป ภายนอก) อน น ก คอ การ เจรญ กายานปสสนาสตปฏฐาน แลว และ ร ถง ความ เยน ความ รอน คอ ธาต ไฟ ของ พนท เทา เหยยบ ลง ไป เปนตน

ด จ ตป แ รก๓๖

ขณะ ท เหยยบ พน นน ถา สต ร เขาไป ท ความ รสก อน เกด จาก การ ท เทา กระทบ พน เชน ความ เจบ เทา ความ สบาย เทา ก คอ การ เจรญ เวทนานปสสนาสตปฏฐาน แลว

ขณะ ท เหยยบ พน นน ถา พน ขรขระ เจบ เทา ก สงเกต เหน ความ ขดใจ ไม ชอบใจ หรอ ถา เหยยบ ไป บน พรม นมๆ สบายๆ เทา ก สงเกต เหน ความ พอใจ อน น ก เปนการ เจรญ จตตานปสสนาสตปฏฐาน แลว

ขณะ ท เหยยบ นน ถา รตว ทว พรอม อย ก จะ เหน กาย เปน สวน หนง เวทนา สญญา สงขาร วญญาณ เปน แตละ สวนๆ หรอ ร ถง ความ ทะยานอยาก ของ จต ท สง หลง เขาไป ท เทา หรอ ร อาการ สง สาย ของ จต ตาม แรง ผลก ของ ตณหา คอ ความ อยาก แลว หน ไป เทยว ทาง ตา ห จมก ลน กาย ใจ หรอ ร ถง ความ เปน ตว ก ของ ก ท เกด ขน ใน จต หรอ ร ถง นวรณ ท กำลง ปรากฏ ขน แต ยง ไม พฒนา ไป เปน กเลส เขา มา ครอบงำ จต หรอ ร ชด ถง ความ ม สต ม สมปชญญะ มค วาม เพยร ม ปต มค วาม สงบ ระงบ ฯลฯ สง เหลา น ลวน แต เปน ธมมานปสสนาสตปฏฐาน ทงสน

๓๗ส นต น นท

ทเลา มา ยด ยาว น เพอน ใหม ท ไม เคย ลงมอ เจรญ สตสมปชญญะ จรงๆ มา กอน อาจ จะ เขาใจ ยาก สก หนอย ครบ ดงนน ถา อาน แลว เกด ความ สงสย มาก ขน ก ลอง ยอน มา ร เขาไป ท ความ รสก สงสย ใน จต เลย ทเดยว ก จะ ทราบ ได วา ความ สงสย มน ม สภาวะ ของ มน อย (ไม ใช ไป ร เรอง ท สงสย นะ ครบ แต ให ร สภาวะ หรอ ปรมตถธร รม ของ ความ สงสย) เมอ ร แลว ก จะ เหน วา เมอ ความ สงสย เกด ขน มน จะ ยว จต ให คด หา คำ ตอบ แลว ลม ท จะ ร เขาไป ท สภาวะ ความ สงสย นน เอาแต หลง คด หาเหต หา ผล ฟงซาน ไป เลย พอ รทน มาก เขาๆ ก จะ เขาใจ ได วา ความ สงสย นน มน ตาม หลง ความ คด มา เปนการ รเทา ทน ถง เหต ใกล หรอ สาเหต ท ยว ย ให เกด ความ สงสย นนเอง

เมอ ร ท สภาวะ ของ ความ สงสย ก จะ เหน สภาวะ นน ไม เทยง เปน ทกข เปน อนตตา มน เกด ขน เพราะ ความ คด พอ ร โดย ไม คด มน ก ดบ ไป เอง

หด รอย ใน จตใจ ตน เอง อยาง น กได ครบ แลว ตอ ไป ก จะ ทำ สตปฏฐาน 4 ได ใน ทสด เพราะ จะ สามารถ จำแนก ได ชด วา อะไร เปน จต อะไร เปน อารมณ อะไร เปน อารมณ ของ จรง และ อะไร เปน เพยง ความ คด นก ปรง แตง หรอ สมมต บญญต ท แปลก ปลอม เขา มา รวม ทง จำแนก ได ดวยวา อน ใด เปน รป อน ใด เปน จต อน ใด เปน เจตสก

ด จ ตป แ รก๓๘

ขอยำแถมทายอกนดหนงนะครบวา การดจตไมใชวธการปฏบตธรรมทดทสดเสมอไป เพราะในความเปนจรงไมมวธการปฏบตธรรมทดทสดในโลก มแต“วธปฏบตทเหมาะสมทสด”เฉพาะของแตละบคคลเทานน ดงนนถาถนดจะเจรญสตปฏฐานอยางใดกอนกทำไปเถดครบ ถาทำถกแลวในทสดกจะทำสตปฏฐานหมวดอนๆไดดวย

๑๙ ตลาคม ๒๕4๓ ทมา http://www.larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/001773.htm

ถาม - อยากทราบวาคำถามและปญหาของผปฏบตสวนมากคออะไรบางครบ

การ ท ผม อย ใน แวดวง ของ ผ ปฏบต มา นาน ได พบ เหน รจก และ คนเคย กบ ผ ปฏบต เปน จำนวน มาก ทำให ผม ได พบ วา ผ ปฏบต มก เกด ความ สงสย ใน เรอง ตางๆ มากมาย และ คำ ถาม ของ ผ ปฏบต สวน มาก จะ วนเวยน อย ใน เรอง ดงน

กลม ปญหา ท ชวน ให ฟงซาน เชน นพพาน สวรรค นรก ชาต กอน ชาต หนา กรรม เกา กรรม ใหม เทพ พรหม เปรต อสรกาย ฯลฯ สง เหลา น ม หรอ ไม ม หรอ ความ สงสย หยมหยม เชน เชอโรค ม จต หรอ ไม และ นง สมาธ แลว จะ รเหน สง แปลกๆ ได หรอ ไม ถา รเหน แลว จะ ทำ อยางไร ด เปนตน

๔ปญหาของผปฏบตสวนมากคออะไร

ด จ ตป แ รก4๐

กลม ปญหา ท เกยว กบ เงอนไข ของ การ ปฏบต เชน กอน จะ ปฏบต ควร เตรยมตว อยางไร ตอง ถอศล กน เพล หรอ ควร จะ กน อาหาร มงสวรต หรอ ไม ควร นอน มาก นอย เพยง ใด เวลา ใด จะ ตอง นง ขาว หม ขาว หรอ ไม จะ ตอง สวด มนต กอน นง สมาธ หรอ ไม ถา สวด ควร สวด บท ใด บาง ควร ตกบาตร อทศ สวน กศล ให เจากรรมนายเวร กอน หรอ ไม เดก หรอ ผใหญ ผหญง หรอ ผชาย ผ ครอง เรอน กบ นกบวช ใคร ปฏบต งาย กวา กน การ ปฏบต จำเปน ตอง ไป วด หรอ ไม จะ ตอง เรยน ปรยต เพยง ใด ตอง ให จบ อภธรรม ปร จเฉท ท ๙ มหา ปฏ ฐาน กอน หรอ ไม

กลม ปญหา กบ สภาพ แวดลอม เชน มค รอบ ครว ท สบสน วนวาย ลก ยง สาม กวน ภรรยา ไม สนใจ ธรรมะ หรอ ม ภาระ เรอง การ เรยน หรอ การ งาน ทำให ปฏบต ไม ได

กลม ปญหา เกยว กบ วธ เรม ตน ของ การ ปฏบต เชน จะ ตอง นง สมาธ กอน เจรญ วปสสนา หรอ ไม ถา จะ ทำ สมาธ ควร ทำ อานาปาน สต ด หรอ จะ บรกรรม พทโธ ยบ หนอ พอง หนอ สมมา อรหง นะ มะ พะธะ หรอ ควร เพง กสณ อะไร บาง

4๑ส นต น นท

ทงน เพราะ ไม ทราบ วา วธ ใด จะ ถก จรต บาง ก ลอง วธ นน วธ น เรอยๆ ไป ยาย วด เปลยน อาจารย ไป เรอยๆ หรอ สงสย วา จำเปน ตอง เดน จงกรม หรอ ไม หรอ จะ นง อยาง เดยว ด ถา จะ นง ควร นง เวลา ไหน ทา ไหน วน ละ ก ชวโมง นง เมอย แลว ควร ทน ตอ ไป หรอ ควร เปลยน อรยาบถ เปนตน

กลม ปญหา เกยว กบ อาการ ของ จต ใน ขน การ ทำ สมถะ ขน เรม ตน ก จะ ม ปญหา เชน ทำ อยางไร จต ก ไม สงบ เลย ม แต ความ ฟงซาน สบสน หรอ นง แลว เคลมๆ หลบใน เงยบ ไป ทก ครง บาง คน ปฏบต ไป สาม วน ก เรม บน วา เบอ เพราะ ไม เหน ความ กาวหนา อะไร เลย

พอ ทำความ สงบ ได แลว ก ถง กลม ปญหา นมต และ โลกยญาณ ม ทงท นา กลว หรอ ท นา ภมใจ เชน นง สมาธ แลว รสก เหมอน ม มด หรอ แมลง มา ไต ตอม รางกาย หรอ สามารถ รเหน ออก ไป ภายนอก ได มอง เหน นรก เหน สวรรค เหน เทวดา และ ภต ผ บาง ก เหน พระ เกศ แกว จฬามณ บน สวรรค บาง เหน เมอง แกว พระ นพพาน ถอด จต ไป เฝา พระพทธเจา ได เหน ตน เอง เปน โครง กระดก เดน ไป มา ได โครง เดยว บาง หลาย โครง บาง เหน กลางคน สวาง เหมอน กลางวน บาง

ด จ ตป แ รก4๒

บาง ก ม โลกยญาณ เชน ร วาระ จต ผ อน ได ระลก ชาต ได แลว เทยว ร และ ยด วา คน นน คน น เคย พบ กน มา ใน อดตชาต รกษา โรค ได ร การ จต อบต ของ สตว แสดง ฤทธ ได

บาง คน นง ไป นดหนอย ก เกด ความ กลว เชน กลว จะ เหน ภต ผ ปศาจ กลว จต จะ ออก จาก ราง แลว ไม กลบ เขา ราง อก บาง คน ไดยน เสยง คน เดน ไป มา เหน คน มา นง ใกลๆ รวม แลว สารพด รป แบบ ท จะ เปน ไป

กลม ปญหา เกยว กบ วธ เจรญ วปสสนา เชน เมอ ทำ สมถะ ไป แลว จะ เรม ทำ วปสสนา ตรง ไหน ใน ขณะ ท บาง คน บอก วา ไม ตองการ ทำ สมถะ จะ ขอ ทำ วปสสนา เลย ถด จาก นน ก เกด ปญหา วา ควร จะ ทำ วปสสนา อยางไร จะ เขา สำนก ไหน จง จะ ด เพราะ แทบ ทก สำนก ลวน แต ประกาศ วา สำนก ของ ตน เปน ทาง ตรง ทสด สำนก อน ผด และ ตาง ก บอก วา ตน เจรญ สตปฏฐาน กำหนด ร รป นาม ขนธ ๕ ปจจบน อารมณ กน ทงนน

บาง ก ม ปญหา วา ควร เจรญ สตปฏฐาน หมวด ใด ด จะ ตอง เรม ตาม ลำดบ คอ กาย เวทนา จต ธรรม หรอ ไม บาง คน กลว จะ ตด วปสสนป กเลส บาง ก สนใจ ไถถาม กบ เรอง ญาณ วา ตน ทำได ถง ญาณ ชน ใด บาง คน ตงเปาหมาย จะ ทำให ถง ญาณ นน ญาณ น ใน เวลา เทานน เทา น

4๓ส นต น นท

สำหรบ ผ ท ลงมอ ทำ จรงๆ ก ยง ม เรอง ให ตอง ถาม คร บา อาจารย อย เสมอ เชน ควร วาง จต อยางไร ควร กำหนด อยางไร อาการ ของ จต อยาง น จะ แก อยางไร อาการ ของ จต อยาง นน จะ แก อยางไร เชน หด รตว แลว เกด อดอด ขน กลาง อก เกด ปวด ระหวาง หว คว หรอ ปวด ตา เหน กเลส เกด ขน ใน จต แลว จะ ทำ อยางไร ด ควร จะ ปลอย มน เอา ไว ร หรอ ควร พยายาม ละ มน จตใจ มน ตอๆ ไม ผองใส จะ แกไข อยางไร ควร นำ ธรรมะ บท นน บท น มา นกคด พจารณา ดวย หรอ ไม เชน ควร เจรญ อสภกรรมฐาน เพอ ขม ราคะ หรอ ไม หรอ จะ ให ร ราคะ ไป เรอยๆ ไม ตอง ไป แกไข มน เปนตน

ใคร ท อยาก จะ ทำ FAQ เกยว กบ ปญหา ธรรมะ ลอง ใช ตวอยาง คำ ถาม ท ผม ยก มา น เปน ตวตง กได คำ ถาม สวน มาก มก วนเวยน อย ใน เรอง เหลา น นนเอง จะ นอกเหนอ ไป กวา น ก ไม มาก นก หรอก ครบ

คำ ถาม เหลา น ผม เคย ไดยน ผ สงสย เรยน ถาม คร บา อาจารย บาง ผม สงสย เอง บาง ซง สวน มาก จะ พยายาม พจารณา แกไข เอา เอง ยกเวน ท ยาก ลำบาก หรอ ละเอยด ออน มากๆ หรอ ตองการ ความ มนใจ เปน พเศษ จง จะ เรยน ถาม จาก คร บา อาจารย ซง ทาน จะ เมตตา ตอบ คำ ถาม ให เสมอ

ด จ ตป แ รก44

เมอ หาย สงสย ใน เรอง นน แลว จง เกด นก ขน ได วา ทจรง คำ ตอบ ใน การ แก ปญหา ท คร บา อาจารย ให มา แตละ ครง นน แทบ จะ เปน คำ ตอบ เดยวกน ทงท คำ ถาม นน หลากหลาย มาก

คำตอบทไดยนไดฟงเปนประจำกคอ อยาเทยวรออกไปนอกใหรปจจบนธรรมในกายและจตของตนดวยจตทเปนกลาง

คำ ตอบ เพยง เทา น สามารถ แก ปญหา การ ปฏบต ได เกอบ ทงหมด แลว

กลาว คอ กลม ปญหา ท ชวน ให ฟงซาน ลวน เปน ผล พวง ของ ความ คด เทานน ยง คดมาก ก ยง สงสย มาก และ ยง สงสย มาก ก ยง คดมาก และ ยง คดมาก ก ยง หาง ไกล จาก การ เจรญ สตสมปชญญะ ออก ไป ทกท ถา หน มา ร ปจจบน ธรรม อย ภายใน กาย และ จต ของ ตน จะ ตอง สงสย ทำไม วา นรก สวรรค ชาต กอน ชาต หนา ผ สาง เทวดา ม หรอ ไมม เพราะ พอ จต สงสย ก รเทา ทน ความ สงสย ใคร ร นน ความ สงสย ก ดบ ไป เอง เมอ ความ สงสย ดบ ไป แลว จำเปน อะไร ท จะ ตองหา คำ ตอบ ตอ ไป อก

เมอ ร ปจจบน ธรรม อย ใน กาย และ จต ของ ตน แลว กลม ปญหา ท เกยว กบ เงอนไข ของ การ ปฏบต และ ปญหา สภาพ แวดลอม ก หมด ความ หมาย เพราะ การ ปฏบตธรรม ไม ได เบยดบง เวลา ทำ มา หากน ไม เกยว กบ อาหาร เครอง นงหม เวลา หรอ พธกรรม ตางๆ

4๕ส นต น นท

เมอ ร ปจจบน ธรรม อย ใน กาย และ จต ของ ตน แลว กลม ปญหา เกยว กบ วธ เรม ตน ของ การ ปฏบต ก หมด ความ หมาย คำ บรกรรม กรยา ทาทาง อะไร ตางๆ เหลา น ลวน ไม ใช สาระ สำคญ แต เปน เพยง อบาย เบองตน เพอให ผ ปฏบต สามารถ เขา มา ร ปจจบน ธรรม ใน กาย ใน จต ของ ตน เทานน

เมอ ร ปจจบน ธรรม อย ใน กาย และ จต ของ ตน แลว กลม ปญหา เกยว กบ อาการ ของ จต ใน ขน การ ทำ สมถะ ก หมด ความหมาย เพราะ อาการ ทงหมด เปน เพยง สภาพธรรม ท ถก รเทา นน พอ ร แลว หาก ยอน มา อาน จตใจ ตน เอง ให แจมแจง อาการ ของ จต ก หมด ความ หมาย ไป ใน ทนท เชน เมอ ปฏบต อย แลว เหน ภาพ ผ ปรากฏ ขน มา ผ ปฏบต ไม จำเปน ตอง วเคราะห วจย วา ผ จรง หรอ ผ ปลอม เพราะ จรง ก เหมอน เทจ เทจ ก เหมอน จรง คอ มน เปน สง ท ถก ร เหมอนๆ กน ท สำคญ คอ ให ยอน เขา มา อาน จต ตน เอง ให ด มน กลว มน อยาก หน มน สงสย หรอ มน อยาก ร ให รเทา ทน จต ตน เอง ไว สง ท ปรากฏ นน ก ไม มค วาม หมาย มาก ไป กวา การ เหน รปธรรม ดาๆ รป หนง หรอ เกด รเหน พระ จฬามณ หรอ พระพทธเจา ก ให ยอน มา อาน จต ของ ตน เอง เชน กน เพราะ รป นมต ภายนอก ทงปวง นน ไม ใช สาระ แกนสาร เพอ การ ยดถอ แต อยาง ใด

ด จ ตป แ รก4๖

เมอ ร ปจจบน ธรรม อย ใน กาย และ จต ของ ตน แลว กลม ปญหา เกยว กบ วธ เจรญ วปสสนา ก หมด ความ หมาย จะ ตอง คด ทำไม วา จะ ตอง ร อะไร ใน เมอ ทก สง ท ถก ร ก ม คา เทา กน ทงนน หาก จต เขา จะ ร สง ใด ชด ก เอา สง ท กำลง ร ชด นนแหละ มา เปน อารมณ หรอ เรอง ญาณ นน ญาณ น ก เปน ของ สมมต เรา ไม ได ปฏบต เพราะ อยาก ได ญาณ มรรค ผล นพพาน ก ไม เหนจะ ตอง อยาก ได เพราะ หาก จต จะ ได เขา กได ของ เขา เอง แต ยง เรา อยาก ก ยง ไม ได สวน วปสสนป กเลส ก เกด ไม ได ถา ไม หลงลม ตว ขาด สตสมปชญญะ

นก ปฏบต ท คดมาก ม ปญหา มาก ก เพราะ ไม พยายาม รตว ไม ม สต พจารณา อย ใน กาย ใน จต ของ ตน เอง เอาแต หลง ไป กบ สง ท ถก ร เอาแต พยายาม แก อาการ ของ จต ปฏบต ไป ดวย ความ อยาก ร อยาก เหน อยาก เปน อยาก ได

หากผปฏบตพยายามรตวอยางตอเนองเขาไว และมสตสอดสองอยในกายในจต หรอในวงขนธ๕ของตนอยางเปนปจจบน กแทบไมมปญหาจะตองถามใครอกตอไปแลว

๒๓ กนยายน ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000444.htm

ถาม - ทำไมคนสวนใหญจงไมสนใจการปฏบตธรรมคะ

ผม เคย พจารณา เรอง น มา นาน แลว วา ทำไม ผคน ตง มากมาย จง หา ท สนใจ การ ปฏบต ยาก นก ก พจารณา เหน วา เพราะ สวน มาก ไม ร วา ตน กำลง ถก จองจำ อย ไม ร วา ตน กำลง เปน ทาส อย แต คด วา ตน เปน ไท แกตว เหมอน คน ท เกด มา ตด คก หรอ ตด เกาะ อย สก แหง หนง ไม เคย รจก โลก ภายนอก ไม เคย กระทง จะ จนตนาการ ถง โลก ภายนอก ก คอ วา โลก ม แค สง ท ตน รเหน เทานน เขา ยอม ไม มค วาม คด หรอ ความ พยายาม ท จะ หก กรง ขง หรอ หา ทาง ออกจาก เกาะ นน

คนใน โลก สวน มาก ก ยอม จำนน อย กบ โลก เพราะ ไม ร วา ยง ม สง นอกเหนอ ออก ไป อก

๕ ทำไมคนสวนใหญจงไมสนใจการปฏบตธรรม

ด จ ตป แ รก4๘

เมอ เกด มา ก เรยน หนงสอ เรยน จบ ก หา งาน ทำ แลว ก มค รอบ ครว ม ลก หลาน แลว ก ตาย ไป ตาง คน ตาง จำเปน ตอง ทำตา มอ ยาง คน อนๆ เพราะ ไม ร วา ยง ม สง ท ดๆ อนๆ อก ใน ชวต น

อนง คน สวน มาก ม มานะ อตตา รนแรง รสก วา ตน เอง เกง แน ไม ม ใคร บงคบ ได เขา ไม เคย เฉลยวใจ เลย วา ใน ความ จรง แลว เขา ตกเปน ทาส ของ ตณหา ถก ตณหา ควบคม บงคบ สง การ อย แทบ ทง วน เพยง แต นาย ทาส คน น ฉลาด แสน ฉลาด มน ปกครอง ทาส ของ มน ดวย การ ทำให ทาส หลง ผด วา ตน เอง เปน ไท จน ทาส บาง คน คด วา ตน เปน เจา โลก ทงท ถก เขา จงจมก อย ตอยๆ ทง วน

ผ ได ฟง ธรรม ของ พระ ศาสดา เกด ความ รตว วา ตน ตด คก อย ตน กำลง เปน ทาส อย ก ยอม หา ทาง หน ออก จาก ท คม ขง หน จาก นาย ทาส ผ ทารณ รายกาจ ท เลยง ทาส ไว เพอ ฆา ทง ตามอำเภอใจ เมอ ถง เวลา หนง

ธรรม ท กลาว มา น จง สอด รบ กบ ธรรม ท คณ ดง ตฤณ กลาว ไว คอ จะ ทำ ทาน รกษา ศล เจรญ ภาวนา ก ตอง รตว วา ทำ เพอ การ ปลดแอก ตน เอง เพอ ความ เปน อสระ เพอ ความ หลดพน เพอ ความ ดบ สนท แหง ทกข หรอ อน ปา ทา ปรนพพาน

4๙ส นต น นท

ไม ใช เพยง แค ทำ ทาน ตามๆ เขา รกษา ศล ตามๆ เขา เจรญ ภาวนา ตามๆ เขา เหมอน ท เรยน ทำ งาน มค รอบ ครว เลยง ลก หลาน แลว ก ตาย ตามๆ เขา มา นบ ภพ นบ ชาต ไม ถวน นนเอง

๗ พฤศจกายน ๒๕4๒ ทมา http://www.bangkokmap.com/pm/content/view/122/37/

“งานกรรมฐานเปนงานละเอยด

ปฏบตไปอยางสบายๆ ประณต เปนธรรมชาตธรรมดา

อยาไปปฏบตดวยแรงจงใจของกเลส

จนตองวางมาดเปนผปฏบต”

๖ถาม - อยากใหคณสนตนนทแนะนำการเดนจงกรมและเจรญสตตอนนงและนอนครบ

ผม เดน จงกรม เหมอนกบ นง สมาธ ครบ เพยง แต ตอน เดน จะ ร การ เคลอนไหว ของ กาย กบ จต (แลวแต วา ขณะ นนสต จะ จดจอ ลง ท ใด) สวน ตอน นง และ นอน จะ ร ลม หายใจ กบ จต

จด สำคญ ไม ได อย ท การ ยน เดน นง นอน แต อย ท ความ ตอ เนอง ของ สต และ สมปชญญะ

ระดบ ความเรว ของ การ เดน เปน อก เรอง หนง ท ม ปญหา มาก บาง คน จะ พยายาม เดน ชา-ชา มาก-ชา ทสด กาว หนง กำหนด ได ๖-๗ จงหวะ แต บาง คน ก เดน เรว เหมอน ตามควาย

การเดนจงกรมและเจรญสตตอนนงและนอน

ด จ ตป แ รก๕๒

การ เดน เรว โดย นบ จงหวะ กาว ไป ดวย หรอ บรกรรม ไป ดวย อาจ จะ ม ประโยชน บาง ใน ตอน ท จต ฟงซาน คอ เดน และ นบ หรอ บรกรรม เรวๆ จต จะ ได ไม ม เวลา ไป คด เรอง อน

สวน การ เดน ชา-ชา มาก-ชา ทสด นน เขา วา กน วา เพอให กำหนด สต ทน แต ผม เดน แบบ นน ไม เปน จง ไม เหน ประโยชน ของ การ เดน ชา เพอให สต ตาม ทน กลบ เหน วา เรา ควร ฝก สตสมปชญญะ ให ไว ให ทน การ เดน ปกต ให ได เพอ จะ เจรญ สตสมปชญญะ ได จรง ใน ชวต ประจำ วน แต อน น เปน เรอง ความ ถนด สวนตว ครบ ใคร อยาก เดน อยางไร ก ไม วา กน ให ม สตสมปชญญะ ให ตอ เนอง ได จรงๆ ก แลวกน

ถา สต ไว จรงๆ แค เออม มอ หยบ แกว นำ มา ดม ดวย ความเรว ปกต หรอ กาว เทา เดน จงกรม ดวย ความเรว ปกต ก จะ เหน รป เกด ดบ ตอ เนอง กน ถยบ ไม ผด กบ ภาพ การตน เลย นบ ไมทน ดวย ซำ ไป วา มน ก สบ ก รอย จงหวะ กน แน และ การ ไล นบ ก จะ เปน ภาระ อน ใหญ หลวง เขา ขน ทรมาน จต ทเดยว เหมอนกบ การ พยายาม นบ เมด ฝน ท ตกลง ตอหนา เรา

เวลา เดน จงกรม นน จด สำคญ อย ตอน ท จะ หยด หมน ตว และ เรม กาว เดน ใหม

๕๓ส นต น นท

ยง ถา อาย มาก แบบ ผม ขน เดน พรวดพราด ไป สด ทาง จงกรม ก เหวยง เทา หมน ตว กลบ หลง หน ทนท ถง สต จะ ไม เคลอน แต สงขาร รางกาย เคลอน แนนอน ดไมด หนามด ลมควำ เอา งายๆ ดงนน เดน ไป สด ทาง จงกรม แลว หยด อยาง สบายๆ เสย กอน ทำความ รตว ทว พรอม แลว คอย หมน ตว กลบ จะ เหน รป กาย เกด ดบ ตอ เนอง กน ถยบ ใน ตอน หมน ตว แลว ก มา หยด ร รป ยน สก หนอย หนง พอ ตง มน ไม ซวนเซ แลว จง คอย เดน ตอ ไป

งาน กรรมฐาน เปน งาน ละเอยด ปฏบต ไป อยาง สบายๆ ประณต เปน ธรรมชาต ธรรมดา อยา ไป ปฏบต ดวย แรง จงใจ ของ กเลส จน ตอง วางมาด เปน ผ ปฏบต แต ถา กำลง จงใจ กำลง วางมาด กำลง กด ขม บงคบ กาย และ จต ก ให คอย รเทา ทน ไว เดยว มน ก เปน ธรรมดา เอง แหละ ครบ

๑4 กมภาพนธ ๒๕4๓ ทมา http://www.bangkokmap.com/pm/content/view/126/38/

“เมอจตไปรอารมณอะไรกใหรในฐานะเปนผรผดเฉยๆ

อยาหลงเขาไปยดถอยนดยนรายไปกบอารมณนนดวย”

ถาม - ดจตอยางไรเปนสมถะอยางไรเปนวปสสนาครบ

การ ด จต ท ผม แนะนำ นน จะ ทำให เปน สมถะ กได เปน วปสสนา กได คอ ถา เพง อย ใน อารมณ อน เดยว ก เปน สมถะ ถา สามารถ จำแนก รป นาม ออก ได ก เปน วปสสนา คอ จำแนก วา อน น รป อน น นาม และ นาม นน ก จำแนก ตอ ไป ได วา น คอ นาม เจตสก น คอ นาม จต ใน ทสด ก จะ เหน จต เจตสก รป แยก ออก จาก กน ตาง ก ทำ หนาท ของ ตน ไป ตาม หนาท เกด ดบ ไป ตาม เหต ปจจย ของ ตนๆ ลวน แสดง ความ ไม เทยง เปน ทกข เปน อนตตา เหมอนๆ กน

สง ท สำคญ ทสด คอ ตอง ร สภาวะ ท กำลง ปรากฏ จรงๆ ของ รป และ นาม ไม ใช แค ร ชอ ร บญญต อน นน ใช ไม ได เลย ครบ เชน ความ โกรธ ผด ขน มา ก รทน

๗ดจตอยางไรเปนสมถะ อยางไรเปนวปสสนา

ด จ ตป แ รก๕๖

มน เกด ขน ได เพราะ อะไร อะไร เปน เหต ใกล ให มน เกด ก ร มน ตง อย แลว แสดง อทธฤทธ อนเปน หนาท ของ มน อยางไร ก ร มน ดบ ไป ก ร ท วา มา น จต เปน คน ด เฉยๆ นะ ครบ จต เหมอน คน ด ละคร ไม ใช คน แสดง ละคร เสย เอง ตาง จาก สมถะ ท จต โดด ลง ไป แสดง เอง คอ เขาไป เกาะ อารมณ อน เดยว โดย ตอ เนอง

๕ กรกฎาคม ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000092.htm

ถาม - สมมาสมาธจตตงมนเปนกลางเปนอยางไรแลวเราควร มความเปนกลางของจตไวกอนไหมคะ เมอจตไหลไปกเหนทนแบบนใชหรอเปลาคะ

หลกการ ขอ แรก ของ วปสสนา เปน เรอง ของ การ “จำแนก รป นาม ” ครบ ซง รป นาม นน ถา จำแนก ให ละเอยด ขน ก จะ ประกอบดวย (๑) รป และ (๒) นาม = เจตสก กบ จต ถา จต ไม หลง ตาม รป หรอ หลง ตาม เจตสก ก ถอวา แยก ออก จาก กน แลว จต ใน ขณะ นน จะ ร อารมณ ได ชดเจน ใน ภาวะ “สกวา ร ” ไม วา จะ เปนการ ร รป เชน อรยาบถ ของ กาย หรอ ร นาม คอ เจตสก เชน กเลส ตางๆ แต เมอ ใด จต หลง ตาม รป หรอ หลง ตาม เจตสก จต จะ เกด ความ ยนด ยนราย ไม ตง มน ไม เปนกลาง ไม สกวา ร

๘จตตงมนเปนกลางเปนอยางไร

ด จ ตป แ รก๕๘

ถา กลาว กน ตาม ตำรา จะ เหน ภาพ ยาก ครบ แต ถา มอง ใน แง การ ปฏบต จะ ไม ยาก นก ท จะ ทำความ เขาใจ คอ ถา เรา เหน อารมณ เกด ขน เชน เหน ความ โกรธ เกด ขน โดย จต ไม เคลอน หลง ไป ตาม ความ โกรธ หรอ เหน การ เคลอนไหว ของ กาย โดย จต ไม เคลอน หลง เขาไป เพง จอง กาย อน น คอ จต มค วาม ตง มน เปน สมาธ และ เปนการ เดน วปสสนา แลว

แต ถา สงเกต ให ด เวลา ม อารมณเชนความ โกรธเกด ขน เรา จะ เหน แรง ผลก ดน บาง อยาง (ตณหา) เกด ขน กบ จตใจ ของ เรา เอง แรง ดน นน จะ ผลก ดน ให จต เคลอน เขาไป ยด อารมณ เชน พอ เกด ความ โกรธ จต ร ไมทน จต จะ เคลอน ไป ตาม แรง ตณหา มง เขาไป หา อารมณ ท ไม ชอบใจ นน หรอ ไป จอง ใส คน ท ทำให โกรธ ไม ยอน มา สงเกต จตใจ ตน เอง ท กำลง ถก ความ โกรธ ครอบงำ อน น เกด ขน เพราะ เรา ร ไมทน และ เพราะ จต ไม มค วาม ตง มน พอ

ทาน อาจารย แนบ ทาน ชอบ พด ประโยค หนง ท เหน ภาพ ชด ด มาก คอ ทาน บอก วา “ให ด ละคร แต อยา ไป เลน ละคร เสย เอง ” หมายความ วา เมอ จต ไป ร อารมณ อะไร ก ให ร ใน ฐานะ เปน ผ ร ผ ด เฉยๆ อยา หลง เขาไป ยดถอ ยนด ยนราย ไป กบ อารมณ นน ดวย

กอน ท จะ ลงมอ ทำ วปสสนา ทาน จง สอน ให ม สมมาสมาธ เสย กอน คอ จะ ตอง ม จต ท ตง มน เปนกลาง วธการ มาตรฐาน ทสด ก คอ การ ทำ สมถะ จน จต สงบ

๕๙ส นต น นท

เมอ จต สงบ แลว ก จะ สงเกต เหน ชด วา ความ สข ความ สงบ เปน เพยง สง ท ถก ร จต เปน ผ รความ สงบ เทานน

แต บาง คน ทำ สมถะ กอน ไม ได จะ กำหนด รป นาม ไป กอน กได แต พง ทราบ วา นน ยง ไม ใช วปสสนา จรงๆ เมอ ทำ ไป ชวง หนง จง คอย สงเกต วา รป นาม เปน สง ท ถก ร ไม ใช จต อน นน จง เรม เปน นาม รป ปร จเฉท ญาณ หรอ เปนการ เรม ตน ทำ วปสสนา ครบ

เมอ จต รตว ตง มน อย แลว หาก ไม หลง ไป เพง จอง ใส จต แต ปลอย ให จต ร อารมณ ท กำลง ปรากฏ ไป ตาม ธรรมชาต ธรรมดา จต จะ เปน ผ ร ผ ด ละคร ของ โลก โดย ไม โดด เขาไป แสดง ละคร เสย เอง แต เมอ ใด จต ไม วสทธ คอ ไม ม สมมาสมาธ พอ ม อารมณ มา ลอ จต ก จะ เคลอน ออก ไป ยด เกาะ อารมณ สราง ภพ สราง ชาต ขน ทนท

ดงนนท กลาว วา เรา ควร มค วาม เปนกลาง ของ จต ไว กอน นน ถก ตอง แลว ครบ ยง ถา รทน วา จต หลง จต เคลอน จต ไหล จต วง ตาม ตณหา ฯลฯ (แลวแต จะ เรยก) อน นน ด มาก เลย ครบ เพราะ ผ ปฏบต จำนวน มาก นน จต กำลง หลง อย แทๆ กลบ รสก วา ตน กำลง เจรญ สตสมปชญญะ ร รป นาม อย

๒๐ กรกฎาคม ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000160.htm

“ หมนสงเกตจตใจตนเองไว

มนเกดความยนดกรทน มนเกดความยนรายกรทน”

ถาม - ขอเทคนคดๆในการทำจตใหเปนกลางครบ

จต นน ท แรก มน ก เปนกลาง อย แลว ครบ แต พอ มน ไป ร อารมณ เขา มน เกด ความ ยนด ยนราย ขน มา มน จง เสย ความ เปนกลาง ไป ดงนน ถา หมน สงเกต จตใจ ตน เอง ไว มน เกด ความ ยนด ก รทน มน เกด ความ ยนราย ก รทน จต จะ กลบ มา เปนกลาง เอง ครบ ไม ตอง ไป พยายาม ทำให มน เปนกลาง หรอก ครบ

๑ กรกฎาคม ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000089.htm

๙ ขอเทคนคดๆ ในการทำจตใหเปนกลาง

“ การเจรญสตเปนเรองทไมลำบากเหลอวสย

หรอตองทกขทรมานใดๆ

แตกไมสบายแบบตามใจกเลส

มนมแตทางสายกลาง

คอการรสภาพธรรมทกำลงปรากฏ

ดวยความเปนกลางเรอยไปเทานน”

ถาม – วธการเจรญสตทถกตองเพอใหไดมรรคผล ตองปฏบตอยางไรคะ

พวก เรา มก ถก สอน วา การ ปฏบตธรรม เพอให ได มรรค ผล นน ตอง อาศย การ สะสม บารม มา เนนนาน ถา ไม ม บารม ก ไม ม ทาง ประสบ ความ สำเรจ ได แลว ก พาล ทอแท ใจ คด วา ทาง น ยง ไกล นก คอยๆ เดน ไป ก แลวกน เพราะ ขน รบ เรง เกนไป จะ เหนอย ตาย เสย กลาง ทาง ใน ความ เปน จรง แลว จด เรม ตน ของ มรรค ผล นน หา ยาก จรง ถา พระพทธเจา ไม ทรง เปดเผย ไว เรา ไม ม ทาง หา พบ ได เลย แต เมอ หา พบ และ ลงมอ ทำ แลว มรรค ผล ไม ใช สง เหลอวสย ท เรา จะ ทำได โดย เรว

จด ตงตน ของ มรรค ผลอ ย ทไหน ขอ เรยน วา อย ท ความ เขาใจ อยาง ถองแท ถง การ เจรญ สต

๑๐วธการเจรญสตทถกตองเพอใหไดมรรคผล

ด จ ตป แ รก๖4

หาก เจรญ สต ถก ตอง แลว พระพทธเจา ทาน รบประกน วา จะ ได ผล โดย เรว บาง คน ก ๗ ป บาง คน ก ๗ เดอน บาง คน ก ๗ วน

การ ปฏบตธรรม หรอ การ เจรญ สต ไม ใช การ กาว เดน ไป ท ละ ขน เพราะ มน ไม ม ขน อะไร หรอก ม แตวา (๑) เจรญ สต ถก ตอง อย หรอ (๒) เผลอ สต ไป แลว ม อย เทา น จรงๆ

ถา เจรญ สต ถก ตอง ก จด วา เดน อย ใน ทาง (มรรค) ท จะ กาว ไป ส ผล คอ ความ พน ทกข เจรญ สต ทก วน ก คอ เขา ใกล มรรค ผล ไป ท ละ นอย เจรญ สต ตอ เนอง มาก ทสด ก คอ การ ออก วง ไป ใน ทาง ท ไม ไกล เกนไป นก แต ถา เผลอ สต ก เหมอน เดน ออก นอก ทาง หรอ กลบ หลง หน ออก จาก ผล ท ตองการ

การ เจรญ สต เปน เรอง ท ไม ลำบาก เหลอวสย หรอ ตอง ทกข ทรมาน ใดๆ แต ก ไม สบาย แบบ ตามใจ กเลส มน ม แต ทาง สาย กลาง คอ การ ร สภาพธรรม ท กำลง ปรากฏ ดวย ความ เปนกลาง เรอย ไป เทานน

อยางไรกตาม การ ร เปน สง ท ตอง พากเพยร เรอย ไป ดง ท พระพทธเจา ทรง สอน วา “บคคล ลวง ทกข ได เพราะ ความ เพยร” เหน ไหม ครบ วา ทาน สอน ธรรม ตรง ไป ตรง มา ทสด แลว

๖๕ส นต น นท

ดงนน ถา เจรญ สต ถก วธ แลว ก เหลอ อยาง เดยว คอ เพยร ทำให มาก เจรญ ให มาก อนเปน “กจ ของ มรรคสจจ” ซง พระพทธเจา ก ทรง สอน ไว ตรงๆ แบบ ไม ตอง ตความ อก เชน กน

๒๕ มถนายน ๒๕4๒ ทมา http://www.bangkokmap.com/pm/content/view/115/37/

คำสอนเพอการปฏบตทงปวงนน

ลวนมหลกปฏบตอนเดยวกน

คอ“การใหเรามสตรสภาพธรรมทกำลงปรากฏ

ตามความเปนจรง”

ถาม - สงเกตวาเรมรสตมากขน เวลาอยวางๆ หรอกำลงเดนกมาจบลม จบความรสกสขทกข จบอรยาบถตางๆ ตามเรองตามราว แตยงสงเกตวาเวลาพดคยกบคนอนน มกแบงสตมาดตวเองพดไมทน พอคยจบ เดนจากมากนกไดวาเมอก ไมไดกำหนดสตดเลยครบ

การ ปฏบต ทาง จต กบ การ ออกกำลง กาย ก คลาย กน ครบ นก มวย หรอ นกกฬา นน เขา ตอง ฟตซอม รางกาย ให แขงแรง เชน ออก วง ตอน เชาๆ การ วง ของ นก มวย นน ไม ได เอา ประโยชน ท การ วง แต เอา ประโยชน ท รางกาย แขงแรง แลว เอา ไป ใช ชกมวย

ทาง จต ก เหมอน กน ครบ คอ เรา จะ ตอง ฟตซอม ดวย การ เฝา ร เฝา ด จตใจ หรอ ทำความ สงบ สลบ กบ การ เจรญ วปสสนา ไป เพอให ม สตสมปชญญะ ม ปญญา วองไว แลว เอา ไป ใช ใน ชวต ประจำ วน จรงๆ ได

๑๑เวลาพดคยกบคนอน มกแบงสตมาดตวเองไมทน

ด จ ตป แ รก๖๘

เชน เวลา เรา ทำ งาน หรอ คย กบ คน อน เรา เฝา รอย ท จต ไม ได (เหมอน กำลง ชกมวย จะ ตงทา วง ไม ได) แต ทนท ท คย แลว กเลส เกด ตณหา เกด จต จะ ม สต รทน ขน มา อยาง อตโนมต

ดงนน การ ฝก กบ การ ออก สนาม จรง จง ไม เหมอน กน ถา กำลง ชกมวย อย มว คดถง ทา วง ก ถก ชก หมอบ ส ครบ หมาย ถงวา ถา กำลง คย กบ คน อน แลว ยอน มา เฝา อย ท จต จน ความ คด ดบ ก คย กบ ใคร ไม ได เลย

อก อยาง หนง จต ร อารมณ ไดท ละ อยาง เทานน นะ ครบ ถา พยายาม ฝน จะ ร หลายๆ อยาง พรอม กน จต จะ ฟงซาน ไม มค วาม เปน หนง จะ ทำ วปสสนา ก ไม ได สมถะ ก ไม ได เปนการ เพม งาน เพม ภาระ ให จต โดย เปลา ประโยชน ครบ

แต ถา คย แลว เกด ความ มน หรอ เกด ราคะ โทสะ อะไร ก แลวแต ให จต มน รทน ขน เอง เปน อตโนมต นะ ครบ จง จะ เรยก วา พอ จะ ทำได จรง ใน ชวต ประจำ วน แลว แต จะ ทำ อยาง นน ได เรา ก ตอง ฝกฝน เขม มา สก ชวง หนง แลว

๑๑ มถนายน ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000025.htm

ถาม - ธรรมะขององคสมเดจพระสมมาสมพทธเจามมากมายเหลอเกน คดวาคงไมสามารถเรยนไดทงหมดททรงสอนไว ถาเปนเชนนเราควรเรยนเรองใดเปนหลกคะ

พระ ผ ม พระ ภาค เจา ทรง จำแนก แจก ธรรม ไว กวางขวาง มาก ดง ท กลาว กน วา มาก ถง ๘4,๐๐๐ พระ ธรรมขนธ เกน วสย ท ผ ใด จะ เรยน ร ให ทวถง ได

แม เรา จะ ไม สามารถ เรยน ธรรม ทงหมด ท ทรง สอน ไว แต เรา ก สามารถ เขาใจ ทวถง หลก ธรรม ท ทรง สอน ดวย การ เขาใจ อรยสจ จเพยง เรอง เดยว เนองจาก ทรง สรป ไว วา ธรรม ทงปวง ท ทรง แสดง ไว สามารถ รวม ลง ได ใน อรยสจจ เหมอน รอย เทา ของ สตว ทงปวง รวม ลง ได ใน รอย เทาชาง (ใน ยค ของ พระองค ไม ม ไดโนเสาร)

๑๒เราควรเรยนธรรมเรองใดเปนหลก

ด จ ตป แ รก๗๐

เพราะ เพอ จะ ให มนษย และ เทวดา เขาใจ อรยสจจ พระ ผ ม พระ ภาค ได ทรง จำแนก แจก ธรรม ไว มากมาย เพอ อนโลม ตาม จรต นสย และ วาสนา บารม ของ เวไนย ชน ซง แตก ตาง กน ถา เรา จะ สงเกต การ สอน ของ พระองค เรา จะ พบ เนองๆ วา ทรง สอน แตละ คน ให ปฏบตธรรม เพยง อยาง หนง อยางใด ก เพยงพอ ท ผ นน จะ นำ ไป ปฏบต เพอ ความ ร แจง แทง ตลอด ใน อรยสจจได

สง ท เรา นา จะ พจารณา ก คอ สง ใด เปน “ตว รวม” หรอ “ขอ ปฏบต หลก” ใน ธรรม ทงปวง ท ทรง แสดง ไว ตางๆ กน นน ท ทำให ผ ปฏบต เขาใจ อรยสจ จอน เดยวกน ได ใน ความ เขาใจ ของ ผม แลว ตว รวม นน คอ “การ เจรญ สต ท ถก ตอง”

แม พระพทธองค เอง ก ทรง เคย สอน ให เจรญ สต อบรม จต ของ ตน เพยงอยางเดยว แทน การ ปฏบต ทงหมด ใน พระ พทธ ศาสนา มา แลว คอ ครง นน ม พระรป หนง ทาน อดอด กบ การ ปฏบตธรรม ซง ม ทง ขอ หาม และขอ กำหนด มากมาย ทาน ได เขาไป ทล ลาสกขา (ขอ สก) เพราะ รสก วา ทาน ทำ ไม ไหว แต เมอ พระพทธเจา ทรงถาม วา ถา ให ปฏบตธรรม ขอ เดยว จะ ทำได ไหม ทาน รบ วา ถา ม เพยง ขอ เดยว ทาน ทำได พระพทธเจา จง ทรง สอน ใหทา นม สต รกษา จต ของ ทาน ไว อยาง เดยว และ ไม นาน ทาน ก บรรล พระ อรหต ตผล

๗๑ส นต น นท

ทงน เพราะ การ เจรญ สต คอ หวใจ ของ การ เดน มรรค เปน ทาง สายเอก สาย เดยว ท จะ นำ ไป ส ความ ร แจง แทง ตลอด อรยสจจ และ นำ ไป ส ความ บรสทธ หลดพน จาก เครอง ของ ทงปวง

เมอ เจรญ สต อย ทกข ปรากฏ ทาน ก ร เหต แหง ทกข ทาน ก ร ความ ดบ ทกข ทาน ก ร ศล ของ ทาน ก เกด ขน โดย อตโนมต เพราะ จต ไม ถก กเลส หลอก ให ทำ ชว สมาธ ก เปน อตโนมต เพราะ จต ตง มน เนองจาก ไม กวดแกวง ตาม นวรณ ปญญา ก เปน อตโนมต เพราะ ระลก รความ เกด ดบ ของ สงขารธรรม ทงปวง ตาม ความ เปน จรง จต ของ ทาน ละ บาป ทงปวง ทำ กศล ให ถง พรอม และ มค วาม ผองแผว บรรดา กศล ธรรม ทงหลาย เจรญ ขน บรรดา อกศล ธรรม ทงหลาย ดบ ไป

การ ปฏบตธรรม นน ถา ม สต อบรม จต ของ ตน ได เพยง อยาง เดยว ก พอ แลว เพราะ เทากบ ได ปฏบต ทวถง ธรรม ท ทาน ทรง แสดง แลว

ผม ขอ ยก ตวอยาง หวขอ ธรรม อก สก เรอง หนง ซง ถา ปฏบต แลว ก ม ผล ครอบ คลม การ ปฏบตธรรม ทงปวง เชน กน ไดแก โอวาท ปาฏโมกข อน ไดแก ๑.การ ไม ทำบาป ทงปวง ๒.การ ทำ กศล ให ถง พรอม และ ๓.การ ทำ จต ให ผองแผว

หาก พวก เรา ยง รสก วา การ ปฏบต ตาม โอวาท ปาฏโมก ขม ถง ๓ ขอ ยงมาก เกนไป จะ ปฏบต เพยง หวขอ เดยว ก ทำได

ด จ ตป แ รก๗๒

ทงน เพราะ เอา เขา จรง แลว การ ปฏบต ทง ๓ ขอ นน ก หน ไม พน การ เจรญ สต เรยน ร จตใจ ของ ตน นนเอง กลาว คอ

๑.การไมทำบาปทงปวงทงทางกายวาจาและทางใจ(ความคดชว)

กอน ท คน เรา จะ ทำบาป ทาง กาย และ วาจา ได จะ ตอง ทำบาป ทาง ใจเสย กอน เพราะ ใจ เปน ใหญ ใจ เปน หวหนา กรรม ทงหลาย สำเรจ ได ดวย ใจ เชน กอน จะ ไป จ ปลน ใคร ก ตอง คด จน ตกลง ใจ จ ปลน เสย กอน ท จะ ลงมอ กระทำ จรง ดงนน ถา เรา สำรวม ระวง ท จะ ไม ทำบาป ทงปวง เรา ก ตอง ม สต เฝา รอย ท ใจ ของ ตน มน จะ คด ด คด ชว คด เรอยๆ ไม ด ไม ชว ก ผด ขน ท ใจ นเอง ปฏบต อย เพยง เทา น กศล ธรรม ก ถง พรอม ได จต ก ผองแผว ได

๒.การทำกศลใหถงพรอม

ถา กลาว กน อยาง ตรง ไป ตรง มา เพอ อรรถ เพอ ธรรม ไม พด แบบ ประจบ เอาใจ กน แลว ผม อยาก กลาว วา จต ของ คน เรา นน แทบ จะ ไม เคย ม กศล จต จรงๆ เลย ม แต อกศล เปน สวน มาก แมแต ใน เวลา ท ทำบญ จต ก ยง เปน อกศล อย ดวย เหต น เอง จง หา ผ ท บรรล มรรค ผล นพพาน ได ยาก เตมท กระทง พระ อรยบคคล ท ไม ใช พระ อรหนต ก ยง ม อกศล มาก นอย ตาม ชน ตาม ภม ของ ตน

๗๓ส นต น นท

การ ทำ กศล ให ถง พรอม เปน สง ท ยาก อยาง ยง เพราะ กศล นน ไดแก การ ท จต ไม ประกอบดวย ราคะ โทสะ และ โมหะ

การ ทำ จต ให พน ชวคราว จาก ราคะ และ โทสะ ไม ใช ของ ยาก แม ไม ทำ อะไร เลย ราคะ และ โทสะ เมอ เกด ขน ชวง หนง มน ก จะ ดบ ไป ตาม ธรรมดา แต ท ยาก ทสด คอ การ ทำ จต ให พน จาก โมหะ เพราะ จต ของ สตว ทงปวง นน ม โมหะ ยนพน อย แทบ ทก ขณะ แม ใน ขณะ ท ไม ม ราคะ และ โทสะ ก ยง ม โมหะ แฝง อย เสมอ

โมหะ คอ ความ หลง ของ จต ทำให ไม ร สภาพธรรม ตาม ความ เปน จรง ผ ท เคย ศกษา ธรรม กบ ผม นน จะ ทราบ วา สง แรก ท ผม สอน คอ การ ทำความ รตว นน คอ การ ทำ “อโมหะ” นนเอง เพราะ โดย ธรรมชาต แลว จต จะ เหมอน นำ ท ไหล รน ไป เรอยๆ ไม หยดหยอน จต มน เคลอน เขาไป ยดถอ อารมณ โดย เรา ไม เคย รตว เลย ทาง ตา ห จมก ลน กาย อนเปน การ ไหล เขาไป ใน โลก ของ วตถ กาม และ ทาง ใจ คอ ไหล เขาไป ใน โลก ของ ความ คด

ตอ เมอ ใด สามารถ รเทา รทน จต ตน เอง มน จะ เคลอนไหว ไป ทาง ใด ก ร มน จะ ตง มน อย ก ร มน จะ ปรง ด ปรง ชว ปรง สง ท เปนกลางๆ ก ร ม แต ร ร ร ดวย ความ เปนกลาง สก แต ร จรงๆ นนแหละ จต จง จะ ขจด ความ หลง ออก ไป ได

ด จ ตป แ รก๗4

เมอ จต ไม ประกอบดวย โมหะ กเลส ใดๆ ก ครอบงำ จต ไม ได (ยกเวน อวชชา) จต ก ทรง ตว ร ตน และ เบกบาน อย อยาง นน โดย เรา ไม ตอง ไป ทำ อะไร มน เลย เพราะ จต นน โดย ตว ของ มน เอง ผองใส อย แลว ท เศราหมอง ก เพราะ กเลส มน จร มา หลอก เอา เปน คราวๆ เทานน เอง

การ ท จต ทำ กศล ให ถง พรอม จง เปน ทาง ละ บาป อกศล ทงปวง และ เปนการ ทำ จต ให ผองแผว ดวย

๓.การทำจตใหผองแผว

เมอ กลาว ถง การ ไม ทำบาป ทงปวง และ การ ทำ กศล ให ถง พรอม แลว แทบ จะ ไม ตอง กลาว ถง การ ทำ จต ให ผองแผว แต ถา จะ กลาว ไว หนอย หนง ก นา จะ เปน ประโยชน เพราะ เปน วธ ปฏบตธรรม อยาง ละเอยด อน หนง เหมอน กน

การ ทำ จต ให ผองแผว ไม ใช การ เพง จต ให หยด นง แต ตอง ใช ปญญา พจารณา ใหออก วา อะไร เปน จต อะไร เปน อารมณ เมอ แยก ออก ได แลว จต ไม ถก อารมณ ครอบงำ จต ก จะ ผองแผว โดย ตว ของ มน เอง เพราะ ตว ของ มน ผองแผว อย แลว

แต เมอ เรา ใช ความ พยายาม อยาง เตมท ท จะ ทำ จต ให ผองแผว ตลอด ไป นน เรา จะ พบ วา ทง จต ทง กเลส และ อารมณ ทงหลาย ทงปวง ไม ใช สง ท เทยงแท มนคง หรอ เปน ไป ตาม อำนาจ บงคบ ของ เรา ใน ทสด ก จะ สามารถ ปลอย วาง ทง จต และ อารมณ ได

๗๕ส นต น นท

ตอน ผม เดกๆ คด วาการ ทำ จต ให ผองแผว เปน ผล ของ ๒ สง แรก แต ความ จรง โอวาท ปาฏโมก ขทง ๓ ขอ คอ คำสง สอน เพอให นำ ไป ปฏบต เพอ ความ หลดพน ทงสน ไม ได สอน ให เรา ทำ ๒ ขอ แรก เพอ เขาถง และ ยด เอา สภา วจต ท ผองแผว

จต ท ม สตสมปชญญะ รอย ศกษา อย ท จต เปน จต ท ไม ทำบาป ทงปวง ทำ กศล ให ถง พรอม และ ทำ จต ให ผองแผว จต ชนด น เปน จต ท สามารถ ร สภาพธรรม ทงปวง ตาม ความ เปน จรง อนเปน ทาง สาย เดยว ท จะ นำ ไป ส ความ หลดพน ได

ยง ม ธรรม อก มากมาย ท ทาน ทรง สอน ดวย คำ สอน ท ตางๆ กน แต ถา พจารณา ให ถองแท แลว ก จะ พบ วา คำ สอน เพอ การ ปฏบต ทงปวง นน ลวน ม หลก ปฏบต อน เดยวกน คอ “การ ให เรา ม สต ร สภาพธรรม ท กำลง ปรากฏ ตาม ความ เปน จรง” เพราะ เมอ ร ตาม ความ เปน จรง จต ก จะ เบอ หนาย คลาย กำหนด และ หลดพน ไป เอง อนเปน เปาหมาย สง สด ของ พระ พทธ ศาสนา

ถา ม สต ท ถก ตอง ก คอ การ ปฏบตธรรม ทงปวง ทาง พระ พทธ ศาสนา เมอ หลง เผลอ ขาด สต ก คอ ไม ได ปฏบตธรรม อน ใด เลย ใน ทาง พระ พทธ ศาสนา แม ขณะ นน จะ กำหนด ลม หายใจ หรอ บรกรรมพทโธ อย กตาม

ทมา http://www.bangkokmap.com/pm/content/view/31/37/

“ เราปฏบตธรรมไมใชเพอละกเลส

แตเพอละความเหนผดของจตใจทไปหลงเชอวงตามกเลส

แลวพาทกขมาใหตวเอง”

ถาม - ทำไมแครกเลสกสนไดครบ

เรา ร เพอ เขาใจ สภาพธรรม ท กำลง ปรากฏ ตาม ความ เปน จรง เทานน คอ ร วา สง ทงหลาย ท เกด มา นน มน ตอง ดบ ไป ใน ทสด และ ไม เปน ไป ตาม ความ อยาก ของ เรา แต เปน ไป ตาม เหต ของ มน

เมอ จต รความ จรง จต ก ปลอย วาง ไม เขาไป แทรกแซง สง ใด คอ พอ เหน อารมณ ใด เกด ขน ก ร วา “มน ก เทานน เอง ” “มน เปน อยาง นน เอง ” เมอ จต รจก ปลอย วาง จต ก ไม ทกข

การ ท เรา รทน กเลส ท กำลง ปรากฏ แลว กเลส ออน กำลง ลง หรอ หาย ไป นน ไม ใช เพราะ เรา ไป ไล กเลส ไป หรอก ครบ อยาง ม ใคร สก คน มา ดา เรา เรา ฟง แลว โกรธ

๑๓ทำไมแครกเลสกสนได

ด จ ตป แ รก๗๘

พอ โกรธ แลว ก จะ ยง เพม ความ สนใจ คน ทมา ดา เรา มาก ขน ยง สนใจ ก ยง คด ยง แคน ความ โกรธ ก ยง รนแรง ขน แต เมอ ใด เรา ยอน กลบ มา เหน ความ โกรธ ท กำลง เกด ขน แลว เหน วา มน ทำให จตใจ ของ เรา เปน ทกข จตใจ ของ เรา ก จะ ไม คลอย ตาม สง ท กเลส สอน ให ทำ เชน ไม ตดสนใจ โดด ชก คน ทมา ดา เรา และ ใน ขณะ ท รทน กเลส อย นน ความ สนใจ ของ เรา ไม ได อย ท คน ทมา ดา เรา ไม ไดคด ปรง แตง เพมเตม วา เขา ไม ด อยาง นน อยาง น กเลส ก เหมอน ไฟ ท ขาด เชอ มน ก ออน กำลง แลว ดบ ไป เอง

เรา ปฏบตธรรม ไม ใช เพอ ละ กเลส แต เพอ ละ ความ เหน ผด ของ จตใจ ท ไป หลง เชอ วง ตาม กเลส แลว พา ทกข มา ให ตว เอง แต เรา ก จำเปน ตอง ร กเลส เพราะ ถา ร ไมทน กเลส มน จะ ทำพษ เอา คอ ถา มน ครอบงำ จตใจ ได มน จะ พา คด ผด พด ผด ทำ ผด แลว จะ นำ ความ ทกข ความ เดอดรอน มา ให

การ ท เรา ร กเลส นน เรา ไม ได ร เพอ จะ ละ มน เพราะ ตราบ ใด ยง ม เชอ ของ กเลส หลบ ซอน อย ใน จตใจ สวน ลก แลว หาก มน ม ผสสะ ทาง ตา ห จมก ลน สมผส ใจ กเลส ท ซอน นอนกน อย ใน จตใจ ก จะ ผด ขน มา เพอ กระตน เรงเรา ให เรา หลง ให เรา รก ให เรา ชง สง ตางๆ จตใจ ก เสย ความ เปนกลาง ไป

๗๙ส นต น นท

และ เรา ไม ตอง ไป คด เรอง ตวผ ร อะไร หรอก ครบ ถา กเลส เกด แลว ร วา ม กเลส และ รทน จตใจ ตน เอง วา มน ยนด ยนราย ตาม กเลส หรอ ไม มน หลง มน เผลอ มน อยาก มน ยด หรอ ไม ร เรอยๆ ไป ถง จด หนง จต มน จะ เขาใจ เอง วา “ถา จต หลง ตาม แรง กระตน ของ กเลส แลว เกด ความ อยาก ความ ยดขน มา เมอ ใด ความ ทกข ก เกด ขน เมอนน ” จต ก จะ ฉลาด พอ ท จะ ไม หลงกล กเลส ท มน รทน แลว อก ตอ ไป

๗ กรกฎาคม ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000107.htm

“มนไมมความเปนเรามาแตแรกแลว

แตอาศยความคดหรอสงขารขนธตางหากเขาไปแทรกปน

จนจตกหลงเชอตามความคดไปวานแหละคอตวเรา”

ถาม - ถาจตไมใชของเราเราไมใชจตแลวเราอยไหนคะ

ใน รางกาย จตใจ เรา น ถา สงเกต ให ด จะ เหน วา มค วาม รสก อย หยอม หนง ท มน รสก วา คอ “ตว เรา ” “เรา ” นน เปน ผ คด ผ นก ผ ตดสน ผ เสพ อารมณ ตางๆ สง น แหละ ครบ ท บญญต กน วา “จต ” มน คอ คน ท พด แจวๆ ตลอด เวลา คอย ตดสน วา อน นน ด อน น ไม ด เวลา มน ไป ร อะไร เขา มน ก เกด ความชอบ และ ความ ชง ขน มา

ลอง ทำใจ สบายๆ แลว ทำ สต ระลก ร เขาไป ทความ รสก วาเปน ตว เรา ด ส ครบ ปถชน กบ พระ โสดาบน นน ความ รสก ตรง น จะ ตาง กน มาก เพราะ ปถชน ถา ด เขาไป ท ความ รสก น จะ รสก ชดเจน เลย วา มน เปน “เรา ” แต พระ อรยบคคล ตงแต พระ โสดาบน ขน ไป

๑๔ จตไมใชของเราเราไมใชจต แลวเราอยไหน

ด จ ตป แ รก๘๒

เวลา มอง ด ความ รสก อน น จะ เหน เพยง วา มน เปน เพยง ธรรมชาต ร ไม มค วาม เหน สก นดเดยว วา มน คอ ตว เรา แต พระ อรยบคคล ท ไม ใช พระ อรหนต นน ใน เวลา เผลอ ก ยง ยด ความ รสก อน น วาเปน “เรา ” เรยก วา บรสทธ เพยง ความ เหน เทานน เอา เขา จรง ยง ยด มน ถอ มน จต อย

พด ให ม ศพท แสง สก หนอย ก กลาว ได วา ความ รสก วาเปน “เรา ” นน มน คอ จต ท ประกอบดวย สก กายทฏฐ สวน ความ ยด จต เปน ตว เรา คอ อตตวาท ปาทาน เปน คนละ อยาง กน ลำพง จต ท เปน เพยง ผ ร อารมณ ลวนๆ นน มน ไม มค วาม เปน เรา มา แต แรก แลว แต อาศย ความ คด หรอ สงขาร ขนธ ตางหาก เขาไป แทรก ปน จน จต ก หลง เชอ ตาม ความ คด ไป วา นแหละ คอ ตว เรา

ผม เคย ภาวนา จน จต ดบ ขณะ แรก ตอน ท จต กลบ มา รบ ร อารมณ นน จต มน อทาน ขน มา ดวย ความ อศจรรย ใจ วา “เอะ จต ไม ใช เรา น ” (จต เปน สภาพธรรม อยาง หนง ไม ม รปราง แสง ส ตว ตน ใดๆ สกนดเดยว นะ ครบ ไม ม จด มด วง ใดๆ ทงสน) จต มน อทาน ได เอง มน แสดง ธรรม ได เอง ผม ก ตง คำ ถาม ขน ใน ใจ วา “ถา อยาง นน ความ เปน เรา เกด มา จาก ไหน ละ?” จต ก ตอบ วา “เพราะ (หลง ตาม) ความ คด นก ปรง แตง จต จง เปน เรา ”

กำลง จะ ถาม มน ตอ ไป ก เกด สง หนง ขน มา จาก ความ วาง เปลา คอ แสงสวาง ปรากฏ ขน ซง ใน ธรรมจกร ทาน เรยก วา อา โลโกอ ทปาท

๘๓ส นต น นท

ถด จาก นน จต ก ราเรง เบกบาน ใน ธรรม เพราะ มน ร แลว วา อวชชา ตณหา อปาทาน หลอก มน ได อก ไม นาน หรอก (ตรง น หลวง ป ด ลยทาน เรยก วา จต ยม คอ มน เบกบาน ยมเยาะ กเลส และ ผม คด วาท พระพทธเจา ทาน อทาน ทก ตณหา ก คอ ภาวะ อน น เอง เพยง แต สภาวะ ของ ทาน นน ทาน สน ชาต สน ภพ จบ พรหมจรรย แลว)

ถด จาก นน จต ก ทบทวน ทก อยาง ท เกด ขน แลว เหน วา ความ เหน ผด วา จต เปน เรา นน ขาด ไม เหลอ แลว แต ความ ยด มน วา จต เปน เรา ยง เหลอ อย

เพราะ ยด วา จต เปน เรา น เอง ผ ปฏบต จง มค วาม พากเพยร เจรญ สตปฏฐาน เพอ ออก จาก ทกข ถา จต ไม เปน เรา จต จะ จม ทกข จน ตาย ไป มน ก เรอง ของ จต ส ครบ แต เมอ ใด จต เขาถง ภาวะ ท ปลอย วาง ความ ยด จต ชว ขณะ จต เอง กลบ วาง ขนธ ๕ (โดย ยนยอ คอ กาย ใจ น) แม ขนธ จะ เปน ทกข จต ก ไม เอา ดวย เพราะ กระทง จต ยง ไม ยด จต เอง จต จะ ไป ยด ขนธ มา ทำไม กน อก มน จง เกด ภาวะ วาง อสระ หมด งาน ท จะ ตอง ทำ และ มค วาม บรม สข จรงๆ

๑๐ มถนายน ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000016.htm

“เพยงแตเมอมสตสมปชญญะรความคดแลว

ความคดจะคอยๆเงยบเสยงลงตามลำดบ

โดยไมตองไปบงคบมน”

ถาม – ผมมนสยชอบคยกบตวเองมานานเผลอเปนไมไดจะตองคยหรอระลกเรองตางๆ กบตนเอง บางทนงอมยมเพลนเลยครบทนเวลาปฏบตธรรมใหสงเกตจตหรอเวทนาผมจะเอาจตอกดวงทชอบคยดวยเปนตวสงเกตหรอผรผสงเกตไดหรอไมครบ

เวลา เรา ม สตสมปชญญะ แลว ใช สต ระลก ร นามธรรม ใน จต นน ถา ด ได ละเอยด จะ พบ คน หลาย คนใน ตว เรา คน หนง รสก สข ทกข เฉยๆ คน หนง เปน คน คย ความ จำ ตางๆ ขน มา คน หนง เปน คน คด คด ตลอด เวลา แลว พด แจวๆ ไม เลก คน หนง เปน คน ร อะไร ผด ขน ก มหนา ท ร อยาง เดยว

ท ด แลว มน กลาย เปน หลาย คน นน ไม แปลก หรอก ครบ คอ นาม ทงหลาย มน ถก จำแนก ออก เปน เวทนา (ความ รสก สข ทกข) สญญา (ความ จำ ได หมาย ร)

๑๕พบคนหลายคนในตวเรา

ด จ ตป แ รก๘๖

สงขาร (เจตนา ดราย ความชอบ ความ ชง) และ วญญาณ (การ รบ ร ทาง ตา ห จมก ลน กาย และ ใจ) เดม สง เหลา น รวม หว จม ทาย กน คอย กอ ปญหา ให เรา คอ มน รวม กน เขา มา เปนความ รสก วา เรา เรา เรา

เวลา ปฏบต แลว จะ ม ก ตว ก ชาง มน เถอะ ครบ ให ม ตว หนง เปน คน ด อก ตว หรอ หลาย ตว ก แสดง หนาท ของ มน ไป อยาง น ก ใชได แลว ครบ

นก ปฏบต จำนวน มาก ตองการ ดบ ความ คด ตว ความ คด หรอ สงขาร ขนธ นน เปน สวน ของ ทกข ทาน ให เรา ร ไม ใช ไป ละ มน เพยง แต เมอ ม สตสมปชญญะ รความ คด แลว ความ คด จะ คอยๆ เงยบ เสยง ลง ตาม ลำดบ โดย ไม ตอง ไป บงคบ มน มน จะ พด ก ชาง มน มน จะ เงยบ ก ชาง มน ร มน เรอยๆ อยา เผลอ ก พอ แลว ครบ

เรา ไม ได ปฏบต เพอ ดบ สงขาร ขนธ หรอ เวทนา และ สญญา ขนธ แต ปฏบต เพอ จะ รทน ความ เกด ดบ ของ มน ดวย จต ท เปนกลาง ถา คด จะ ดบ มน จต จะ เกด ความ รำคาญ ใจ ขน มา เลกๆ แบบ ไม รตว ครบ เรยก วา กเลส เกด ขน แต เรา ร ไมทน จต จง ไป ปฏเสธ สภาพธรรม ท กำลง ปรากฏ อย

๙ มถนายน ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000006.htm

ถาม - ทางสายกลางทำอยางไรถงจะเปนกลางไดคะ

ทาง สาย กลาง หรอ ความ ไม สดโตง ใน การ ปฏบต นน ตอง พจารณา เอา ท จตใจ ตน เอง ครบ เพราะ การ ปฏบต ท เปนกลาง ของ แตละ คน ไม เทา กน วธ พจารณา งายๆ ท พระ ปา ทาน ใช กน ก คอ การ สงเกต ตน เอง วา นอน แค ไหน จง จะ พอ คอ ไม งวงเหงา เพราะ พก นอย ไป ไม ซม เซา เพราะ นอน มาก ไป กน แค ไหน จง จะ ทำความ เพยร สบาย อย ใน อรยาบถ ใด มาก นอย เพยง ใด การ ปฏบต ทาง จต จง คลองแคลว

แม “กลาง” ท เปน พฤตกรรม ของ แตละ คน จะ ไม เทา กน แต ความ เปนกลาง ทาง จต นน เทา กน ทก คน เชน เปนกลาง คอ เปน ปจจบน ไม เอนเอยง ไป ขาง อดต หรอ อนาคต เปนกลาง ตอ อารมณ ท จต ไป ร เขา ไม หลง ยนด ยนราย และ เปน ภาวะ ท เหนอ ด เหนอ ชว

๑๖ ทางสายกลาง ทำอยางไรถงจะเปนกลาง

ด จ ตป แ รก๘๘

เหนอ ความ ปรง แตง ทง ฝาย บวก และ ฝาย ลบ คอ ถา พบ วา จต ม กเลส แลว เกลยด ก สดโตง ไป ขาง หนง ถา จต หลง เชอ วง ตาม กเลส ก สดโตง ไป อก ขาง หนง

รวม ความ แลว ก คอ จต ไม มค วาม สดโตง ใน ทกๆ ดาน ระหวาง ธรรม ท เปน ค ทงหลาย

สำหรบ ผ ปฏบต ใน ขน ท ละเอยด เขาไป นน นอกจาก ร แลว ก ไม ใช ความ เปนกลาง เพราะ ใน ภาวะ ร นน ศล ก เปน ศล อตโนมต สมาธ และ ปญญา ก ประชม ลง ท เดยวกน เปน อตโนมต ไม ไหล ไป ส อดต และ อนาคต เปนกลาง ปราศจาก ความ ยนด ยนราย

สรป แลว ทาง สาย กลาง ท เปน พฤตกรรม ของ แตละ บคคล เปน เรอง ท ตอง สงเกต เอา เอง วา ทำ อยาง ใด อกศล จะ ลด ลง กศล จะ เจรญ ขน สวน “กลาง” ของ จต นน เหมอน กน ทก คน คอ ร ท ไม ปลอย จต ให เพลดเพลน ยนด ไป กบ อารมณ หรอ เพง อารมณ เพอ บงคบ จต ให แนบ กบ อารมณ อน เดยว

ท กลาว น ผม กลาว ใน เชง ของ การ ปฏบต เพราะ ใน เชง ปรยต นน พวก เรา ก คง ทราบๆ กน ด อย แลว ทก คน

๑๘ กนยายน ๒๕4๒ ทมา http://www.larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000422.htm

ถาม - วนนผมไดสงเกตจตใจตวเองแลวพบวาในแตละวนนนกศลจต คอจตอนไมถกราคะโทสะโมหะครอบงำนนไมไดเกดกนงายๆ เลยครบ เมอกศลจตเกดยากจงทำใหคนทไปเกดในสคตภมมนอยใชไหมครบ

คณ เปน ผ มค วาม ละเอยด รอบคอบ ใน การ สงเกต จต ตน เอง สวน มาก ชาว โลก เขา คด วา เขา มค วาม รตว เพราะ ถา ไม รตว ก คง อาน หนงสอ ไม ร เรอง หรอ ขบ รถ ไม ได และ นอย คน นก ท จะ ร วา จต ของ ตน ถก กเลส ครอบงำ

ใน ความ เปน จรง แลว โอกาส ท เรา จะ ม กศล จต จรงๆ นน ยาก มาก เพราะ ถง ไม ม ราคะ และ โทสะ ก ยง ม โมหะ ยนพน อย เสมอ อน ไดแก ความ หลง ความ ไม รเทา ทน จตใจ ตน เอง

๑๗กศลจตเกดยาก

ด จ ตป แ รก๙๐

แม ใน เวลา ท กำลง ทำบญ ก ยง ทำ กน ดวย กเลส เปน สวน มาก คอ เมอ ทำ “ทาน” เชน จะ บรจาค เงน สราง เจดย ก ทำ ดวย ความ โลภ เชน หวง ความ รำรวย หรอ อยาก หาย เจบไข หรอ อยาก ได เกยรตยศ จะ รกษา “ศล” ก รกษา แบบ ทรมาน ตน เอง บาง รกษา เอา ความ ภมใจ บาง รกษา โดย เชอ เอา วา จะ ทำให ร ธรรม บาง แม จะ นง “สมาธ” ก นง จม แช ราคะ และ โมหะ หรอ แม จะ เจรญ “ปญญา วปสสนา” ก ยง หลง สง จต ไป เพง จอง อารมณ บาง เคลอน หลง ตาม อารมณ บาง

คน เรา ไม ร วา กเลส นน ม ผล เผดรอน เพยง ใด โดย เฉพาะ โมหะ นน เปน ภย มด จรงๆ เรา มก จะ เหน วา โทสะ และ ราคะ หยาบๆ ม โทษ มาก เชน ม โทสะ แลวไป ฆา เขา ตาย หรอ ม ราคะ แลวไป ขมขน เขา แต นอย คน ท จะ ทราบ วา โมหะ นน เปน ภย ท นา กลว มาก

เวลา ผม เหน คน นง เหมอ ลอย หลง ไป เรอยๆ ใน ความ คด ของ ตน เอง หรอ ลมหลง เมามน ไม รตว ไป กบ “ความ สข” แบบ ลมๆ แลงๆ เหน แลว สงสาร มาก ครบ ใคร ท สงเกต จต ได ลอง ด สตว ตางๆ เชน สนข เปนตน มน ม ภาวะ จต แบบ เดยวกน นน เอง

๙๑ส นต น นท

คน เรา สงสม สง ใด ไว กได สง นน สงสารวฏ จง เปน เรอง ท นา กลว มาก สำหรบ ผ ท รทน ทวา มน เปนอน ตราย แต ไม นา กลว สำหรบ ผ ท กำลง หลง อย

๑๗ สงหาคม ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000277.htm

“รคอการเจรญสตสมปชญญะ

เปนสงเดยวทผมเหนวาสำคญทสด

ทมนษยผหนงควรปฏบตใหได”

ถาม - กำลงเรมฝกดจตอยครบเมอจตถกกระทบจนเกดภาวะตางๆกเฝาสงเกตและวนจฉยคอยพากยบอกกบจตตวเองวาอนนเปนราคะ อนนเปนโทสะ อนนเปนฟงซาน อยากทราบวา การตามรตามดจตแลวพากยไปดวยแบบนถกตองหรอเปลาครบ

ทจรง ใน เบองตน ท หด นน จต มน อด พากย ไม ได หรอก ครบ แม ไม จงใจ จะ คด จะ พากย มน ก อด วนจฉย ไม ได วา “สง น ชอ น เมอ ร สง น แลว ควร ทำ อยาง นๆ”

เพยง แต เรา ควร ทราบ ไว วา ความ ร ท เกด จาก การ พากย และ การ สรป ประเดน ไม ใช จด มงหมาย ท เรา ปฏบต เพราะ สง ท ได คอ “องค ความ ร ” ซง เมอ ถง จด หนง มน จะ กลาย เปน สญญา คอย รบกวน การ ปฏบต ใน ขน ละเอยด

๑๘ ตามดจตแลวพากยไปดวย

ด จ ตป แ รก๙4

เมอ ปฏบต ชำนชำนาญ ไป เรา จะ เหน เพยง สภาวะ ท เกด แลว ก ดบ จต ไม สนใจ พากย เพราะ การ พากย นน ก เปนการ ทำ งาน ของ จต เปน ภาระ เปน ทกข ยด ยาว ออก ไป อก

ถง จด ท ร สกวา ร สภา วธรรม ท กำลง ปรากฏ นน บาง คราว เรา จะ เกด ความ ลงเล ใจ ขน มา เพราะ เกรง วา จะ สรป ความ ร ไม ได หรอ กลว วา จต จะ ไม ม องค ความ ร นนเอง อน น เปน ธรรมชาต ของ ปญญาชน ทงหลาย ผม เอง บางท ก เปน อยาง นน

ทจรง เรา ปฏบต ไม ใช เพอ เอา ความ ร แต ปฏบต เพอ ความ พน ทกข ของ จต โดย จต ม ปญญา ไม ไป ยด อารมณ ท กำลง ปรากฏ ไม ใช โดย เรา มค วาม ร

๑๖ กรกฎาคม ๒๕4๒ ทมา http://larndham.net/cgi-bin/kratoo.pl/000129.htm

ถาม - อยากขอธรรมะทงทายเพอเตอนสตพวกเรากอนทานจะออกบวช

พระพทธเจ า ทรง แสดง ธมมจกกปปวตตนสตร อนเปน ปฐมเทศนา โดย ทรงช ถง ทสด สอง อยาง อน บรรพชต ไมควร เสพ คอ การ ประกอบ ตน ให พวพน ดวย กามสข ใน กาม ทงหลาย เปน ธรรม อนเลว เปน ของ ชาวบาน เปน ของ ปถชน ไมใช ของ พระอรยะ ไม ประกอบ ดวย ประโยชน และ การประกอบ ความ เหนดเหนอย แก ตน เปนความ ลำบาก ไม ใช ของ พระอรยะ ไม ประกอบ ดวย ประโยชน

แลว ทรง สรป ช ชด ลง ถง ขอ ปฏบต เรอง แรก ท ทรง สอน อนเปน การ ประดษฐาน พระ พทธ ศาสนา ลง ไว ใน โลก คอ “ปฏปทา สาย กลาง ไมเขา ไป ใกล ทสด สอง อยาง นน นน ตถาคต ได ตรสร แลวดวย ปญญา อน ยง ทำ ดวงตา ให เกด ทำ ญาณ ให เกด ยอม เปน ไป เพอ ความ สงบ เพอ ความร ยง เพอ ความ ตรสร เพอ นพพาน

๑๙ธรรมะทงทายเพอเตอนสต

ด จ ตป แ รก๙๖

ปฏปทา สาย กลาง นน ไดแก อรยมรรค ม องค ๘ คอ ปญญา อน เหนชอบ ความ ดำร ชอบ เจรจา ชอบ การ งาน ชอบ เลยง ชวต ชอบ พยายาม ชอบ ระลก ชอบ ตง จต ชอบ”

ตลอด พระ ชนม ชพ ของ พระองค ทรง สอน แนวทาง ปฏบต อยใน กรอบ ของ ปฐมเทศนา น เอง ตราบ จนถง วาระ สดทาย แหง พระชนมชพ ซง ทรง ประทาน ปจฉม โอวาท วา “ดกร ภกษ ทงหลาย บดน เรา ขอเตอน พวกเธอ วา สงขาร ทงหลาย มค วาม เสอม ไป เปน ธรรมดา พวก เธอ จงยง ความ ไม ประมาท ใหถง พรอม เถด ฯ”

ผ ไม ประมาท ก คอ ผ ท ดำเนน อย ใน ทาง สาย กลาง น เอง นบ เปน คำเตอน ดวย พระ มหา กรณา อยาง แทจรง เพราะ เมอ ทรง ช ทาง ไว แลว กยง พรำสอน ให สาวก พากเพยร เดน ไป ตาม ทาง อยาง ไม เนน ชา เพราะ ความประมาท

พวก เรา ควร สำรวจ ตน เอง วา เขา ขาย เปน ผ ประมาท หรอไม วธ ด ท งาย ทสด ก คอ ให หมน ตรวจสอบวา เรา ได พยายาม เจรญสต สมปชญญะ อย ในปจจบน หรอ เปลา หรอ เรา ผดผอน เอา ไว คอย เจรญ สตสมปชญญะ ทหลง เพราะ ยง ม เรอง อน สนกสนาน ท จะ ตอง สนใจกอน เพราะ เหน วา ยง เปน หนม เปน สาว ยง ม เวลา ท จะ ปฏบต ได อก ถมเถ ไป เพราะ เหน วา เขาใจ แนวทาง แลว เอา ไว สบาย ใจ แลว จง คอย ปฏบต เพราะ ... ฯลฯ

๙๗ส นต น นท

พระ ศาสดา ทาน ทรง สอน ทงทาย ดวย เรอง ความ ไมประมาท ผม จง ตอง อญเชญ เรอง ความ ไม ประมาท มาเปนธรรม ทงทาย ให กบ พวก เรา เพราะ ไมม ธรรม อน ใด สมควร เปน ของฝาก สงทาย มาก กวา น อกแลว

เมอ ผม ไม อย แลว วน ใด ท นกถง ผม ขอ ให นกถง ร คอ นกถง การ เจรญ สตสมปชญญะ ซง เปน สง เดยว ท ผม เหน วา สำคญ ทสด ท มนษย ผ หนง ควร ปฏบต ให ได เพอให เกด ประโยชน สง สด จาก การ ได เปน มนษย ในยค ท พระ ศาสนา ยง รงเรอง อย

๑๖ พฤศจกายน ๒๕4๓ ทมา http://www.bangkokmap.com/pm/content/view/228/41/

/

-

-

(

)(

)

แผนทไปสวนสนตธรรม

ขอเสนอแนะ ๑. ทาง สวนสนตธรรม มกจ ของสงฆ ทจะตอง กระทำ จง ขอ ความกรณา ใหมา ในชวง เวลา ๐๗.๐๐ - ๑๐.๐๐ น. เทานน (หมายถง พระ อาคนตกะ ท ไมได นดหมาย และ ญาต โยม ทกทาน ทไมม หนาท ดาน ภารกจ กบ ทางสวนฯ)

๒. สามารถสอบถามกำหนดวนเปด-ปดสวนฯ ไดทโทรศพทหมายเลข ๐๘๑ ๕๕๗ ๙๘๗๘ หรอดไดท http://www.wimutti.net/ ทงนไมควร สอบถามกอนวนเดนทางนานเกนไปเพราะพระอาจารยอาจมกจฉกเฉนไดเสมอ

๓. โปรด งดการ รอ ตกบาตร หนา ประต สวนสนตธรรม หาก ม ความ ประสงค จะรวม ถวายภตตาหาร ควร ไป ถง กอน เวลา เพอ เตรยม จด ภตตาหาร ใหทน กอน เวลา ๘.๐๐ น.

4. ควรไป เพอศกษา การ เจรญ ภาวนา ตาม หลก สตปฏฐาน 4 หรอ ตาม หลกการ ดจตเปนสำคญ

๕. ขอให รกษา เวลา ใน การอยฟงธรรมตามเวลาทกำหนดไวเทานน (ขอ ๑)

๖. โปรดระวง เรองการ รบกวน ระหวาง การแสดงธรรม และ อยา ทำการ บนทก ภาพ ในขณะแสดงธรรม

ระเบยบของสวนสนตธรรม

เพอให การ ดำเนน กจกรรม ของ สวนสนตธรรม เปนไป ดวย ความเรยบรอย คณะ กรรมการ สวนสนตธรรม ไดกำหนด ระเบยบ ปฏบต สำหรบ กจกรรม ตางๆ ดงน

๑.การรบพระภกษสามเณรเขาพกเปนการชวคราวเพอศกษาปฏบตธรรม

ใหพระภกษ และสามเณร ท ไดรบ อนญาต จาก พระอาจารย เขา พก เพอ ศกษา ปฏบตธรรม ใน สวนสนตธรรม ได ครงละ ไมเกน ๗ วน และ ระหวาง ทพำนก ใน สวนสนตธรรม จะ ตอง สำรวม อนทรย สำรวม ใน พระ ปาฏโมกข เรง ความเพยร ไม คลกคล กบ พระภกษ สามเณร หรอ บคคล อนๆ งดการ โทรศพท งดการ สบบหร และ สงเสพยตด ทก ชนด รกษา เสนา สนะ รกษา ขอวตร ของ สวนสนตธรรม และ เขา ศกษา ธรรม กบพระอาจารย ตาม เวลา ทกำหนดให

การพจารณา อนญาต ของ พระอาจารยนน จะใช ดลยพนจ ตาม แนวทาง ท หลวงพอมนตร อาภสสโร ได กรณา แนะนำ ไว เมอวนท ๑4 สงหาคม ๒๕4๘ รวมทง พจารณา ในดาน ความพรอม ของ สวน สนตธรรม ดวย

เนองจาก ขณะน ยง ไมม กฏ วาง สำหรบ พระภกษ สามเณร จง ขอ งดเวน สำหรบ ขอน ไวกอน จนกวา จะพรอม

๒.การรบอบาสกอบาสกาเขาพกเปนการชวคราวเพอศกษาปฏบตธรรม

ใหอบาสก อบาสกา ทไดรบ อนญาต จาก พระอาจารย เขาพก เพอศกษา ปฏบตธรรม ใน สวนสนตธรรม ได ครงละ ไมเกน ๕ วน โดย แบง ออก เปน สปดาหละ ๒ รอบ คอ ระหวาง วนจนทร ถง วนศกร และ ระหวาง วนศกร ถง วนอาทตย ขณะ ท พำนก ใน สวนสนตธรรม จะตอง สำรวม อนทรย รกษา ศล ๕ หรอ ศล ๘ เรง ความเพยร ไม รบกวน การปฏบตธรรม ของ บคคลอน งดการ โทรศพท โดย พรำเพรอ งดการ สบบหร และ สงเสพยตด ทกชนด งด การ ทำอาหาร รกษา เสนาสนะ รกษา ขอวตร ของ สวนสนตธรรม และ เขาศกษา ธรรม กบ พระอาจารย ตามเวลา ทกำหนดให

แจง ให ทกทาน ทราบวา ทาง สวนสนตธรรม ใหเขา ไปใช สถานท เพอ การ ปฏบต ภาวนา ตามท ทาน เคย ปฏบต มา เทานน ไมใช เปน การ เขาคอรส อบรม แต อยางใด พระอาจารย ไมได ชแนะ เปน การพเศษ หรอ เปลยนแปลง แนวทาง แก ผเขา มาปฏบต เพยงแต จะ คอย สอบถาม ถง การ ปฏบต และ ความเปนอย ในสวนสนตธรรม ทกเชา ทศาลา รวมกบ โยม อนๆ ทมา ปกต เทานน และ ผ ทจะ เขามา ขอใช สถานท ตอง ม ความ คนเคย กบ สวนสนตธรรม แลวระยะหนงเสยกอน

๓.การเขาฟงธรรมณธรรมศาลา

สวนสนตธรรม เปดตอนรบสาธชนเขาฟงธรรม ณ ธรรม ศาลา ตงแต เวลา ๐๗.๐๐ – ๑๐.๐๐ น. ใน วนท พระอาจารย อย แสดง ธรรม ทงน ไมควร สอบถาม กอน วน เดนทาง นาน เกนไป เพราะ พระอาจารย อาจ ม กจ ฉกเฉน ไดเสมอ

ผ ท จะ เขาไป ฟงธรรม ณ สวนสนตธรรม และ ประสงค จะ ถวาย ภตตาหาร แด พระสงฆ โปรด งด การ ดก ตกบาตร แต ควร นำ อาหาร บรรจ ภาชนะ ของ ตนเอง ไป ถวาย แด ผ มหนาท รบ ประเคน อาหาร ณ ธรรม ศาลา กอน เวลา ๐๘.๐๐ น. และ รบ ภาชนะ กลบ หลง เวลา รบประทาน อาหาร ของ ญาต โยม ทงน เพอ ชวยกน ลด ขยะโฟม และ พลาสตก เปนการ ชวยกน รกษา สภาพ แวดลอม อยางไร กตาม ใน กรณ จำเปน ก อาจ ใช ภาชนะ ของ สวนสนตธรรม ได โดย การ จด อาหาร ใส ภาชนะ ของ สวน สนตธรรม แลว นำ ไป มอบ กบ ผมหนาทดวยตนเอง

โปรด งด การ กระทำ ท อาจ รบกวน สมาธ ในการ ฟงธรรม ของ ผอน เชน การ พา เดกเลก ท ไมอาจ ดแล ให อย ใน ความสงบ ได ไป ท สวน สนตธรรม การนำ สตวเลยง ไป ท สวน สนตธรรม การ ให อาหาร แก สนข และ แมว และ การ พดคย เสยงดง เปนตน นอก จาก น ควร ปด เสยง โทรศพท มอถอ ในขณะ ท ฟงธรรม ดวย

๔.การขอรบหนงสอและสอธรรมะ

สวน สนตธรรม ได พยายาม จดพมพ หนงสอ และ ผลต สอ เผยแผ ธรรม เพอ แจก จาย ให ทาน ผสนใจ โดย ไมคด มลคา แต ดวยความ จำกด ในดาน กองทน และ บคลากร ขอให ทาน ผสนใจ ไป ขอรบ หนงสอ และ สอ ธรรมะ ดวย ตนเอง ทานละ ๑ ชด ไดท สวน สนตธรรม ระหวาง เวลา ๐๗.๐๐ - ๑๐.๐๐ น. โดย งด การ ขอ หนงสอ หรอ สอ ธรรมะ ไป แจกจาย ตอ ใหผอน หาก ตองการ หนงสอ หรอ สอธรรมะ จำนวน มาก เพอ แจก เปน ธรรมทาน โปรด ตดตอ สงพมพ หรอ สง ผลต สอ ไดจาก สำนกพมพ หรอ ผ รบผดชอบ ใน การ ผลตสอไดโดยตรง

๕.อนๆ

o พระอาจารย งดตอบปญหาธรรมทางจดหมายและโทรศพท เนองจากมภารกจมากในแตละวน

o ขอความกรณา อยาทำการบนทกภาพในขณะแสดงธรรม

o มรถต เดนทาง มาท สวนสนตรรม ทกเสาร-อาทตย ตดตอ สอบถาม ราย ละเอยด ไดทโทร ๐๒ ๒๗๙ ๗๘๓๘