บ.ก.บอกกล่าว letter august... · 2015-08-27 · จดหมายข่าวกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข3

65847/A/0001/UK/En กรมวทยาศาสตรการแพทย

ISO 9001: 2008

ISSN :

1513

- 507

1 http

://ww

w.dm

sc.m

oph.g

o.th

สขภา

พดไมมข

าย อ

ยากไดต

องรว

มสรา

ง

กรมวทยาศาสตรการแพทยDepartment of Medical Sciences

ปท 29 ฉบบท 8 เดอนสงหาคม 2558

เรอง

ในฉบ

บ

หนา

16 สงหาคม 2558 ปนจกรยานเพอแมเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ แมของแผนดน

รวมพลงแหงความรก และสามคค ถวายเปนพระราชสดด

๐ นานาสาระ ปลาไหลเผอกสมนไพรแกวณโรค 2๐ พลกโฉมบรการภาครฐ 2๐ สธ.-รามา วจยการกลายพนธของยน ลดปวยมะเรงเตานม 3๐ สธ. รวมพฒนาหองปฏบตการโรงพยาบาลสมเดจพระยพราช ถวายเพอพอหลวง 4๐ 3 ทศวรรษจดเปลยนศนยวทยาศาสตรการแพทย 5๐ รอบรวกรมวทยฯ 6-7๐ การพยากรณโรคไขเลอดออกระดบจงหวดทงประเทศ ดวยระบบสารสนเทศภมศาสตรและสถตขนสงป 2558 8๐ กรมวทยาศาสตรการแพทยประสานประเทศสมาชกอาเซยน จดทำแนวทางการตรวจสอบวธวเคราะหคณภาพวคซน 9๐ การเฝาระวงการกลายพนธและการดอยาของเชอไขหวดใหญ 9๐ ปรมาณไอโอดนในผลตภณฑปรงรสตกมาตรฐานจรงหรอ 10๐ ลนรบรางวลคำถามประจำฉบบ 11๐ ปลาแซลมอนและซาซมทจำหนายในประเทศไทย มความปลอดภยแคไหน 12

จดหมายขาว News Letter

เปดใจใฝร ค คณธรรม นำหลกวชาการ มาตรฐานสากล

นานาสาร

ะ

2

บรรณาธการ

ปลาไหลเผอก สมนไพร แกวณโรคชอวทยาศาสตร Eurycoma Longifolia Jack

วงศ SIMAROUBACEAE

ชออนๆ กรงบาดาล หยกไมถง เอยนดอนลกษณะของพช เปนไมยนตนขนาดเลก ลำตนสวนยอดและกานใบ สนำตาลแดงไมแตกกงกานทางดานขาง รากมขนาดใหญยาว ใบ ประกอบ แบบขนนกปลายค ยาวประมาณ 1 เมตร ออกเปนกระจกอยตรงสวน ยอดของลำตน ใบรปขอบขนานแกมรปไข โคนใบเฉยงแคบ ปลายใบ เรยวแหลม ขอบใบเรยบ ผวใบเรยบ ดอก ชอแยกแขนง ชอดอกยาว คอนขางโปรง มขนตอม ดอกยอยแยกเพศ สคอนขางแดง ใบประดบ เปนรปสามเหลยมรวงงาย กานดอกหนา กลบเลยงขนาดเลก โคนกลบ เชอมตดกน ปลายแยกเปนแฉก กลบดอก 5 – 6 กลบ มขนปกคลม ทงสองดาน ดอกเพศผ เกสรเพศผ 5 – 6 อน ดอกเพศเมย รงไขอยเหนอ วงกลบ กานเกสรคอนขางยาว ยอดเกสรแยกเปน 5 – 6 พ ผล แหง ไมแตก เปลอกผลหนาแขง เนอในผลแขงสนำตาลรปรหรอรปไขประโยชนทางยา ราก แกไข แกวณโรค ถายพษทกชนด ขบเหงอ ขบพยาธ แกเจบคอ ความดนเลอดสง อมพาต แกทองผก ถายฝในทองลกษณะของเครองยา ราก ถกหนเปนชนเฉยงทำใหแหง แขง นำหนกเบา เปลอกบาง สนำตาลออน ผวคอนขางเรยบ เนอไมสเหลองอมนำตาล มลายเปนเสนจางๆ ตามแนวรศมและแนวเสนรอบวง มกลนออน

จดหมายขาวฉบบนเปดเลมดวยภาพกจกรรม ปนเพอแม ซงจดขนเพอ เฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ แมของแผนดน สำหรบขาราชการ เจาหนาทของ กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข กไดรวมเปนสวนหนง ของประวตศาสตรครงนดวย นอกจากนยงมกจกรรมอนๆ ทนาสนใจนำมาฝากผอานใหตดตาม อาท กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข รวมกบมลนธ โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช และธนาคารออมสน พฒนางาน ดานหองปฏบตการพยาธวทยาคลนก และงานเวชกรรมฟนฟของ โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชใหไดมาตรฐานสากล ใหประชาชน ในพนทหางไกลและทรกนดารไดรบการรกษาอยางทวถงและเทาเทยมกน เพอ เฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว สำหรบใครทชอบทานปลาแซลมอน อยาพลาดอานเรอง ปลาแซลมอนและซาซมทจำหนายในประเทศไทย มความปลอดภย.... แคไหน? สวสดคะ

บ.ก.บอกกลาวฉบบเดอนสงหาคม 2558

ขอมลจาก ... หนงสอเครองยาสมนไพรไทยสถาบนวจยสมนไพร

ในปจจบนมกฎหมายวาดวยการอนญาตเปนจำนวนมาก การประกอบกจการของประชาชนจะตองขออนญาตในการดำเนนการ เรองดงกลาวจากสวนราชการหลายแหง อกทงกฎหมายทเกยวของกบ การอนญาตบางฉบบไมไดกำหนดระยะเวลา รายละเอยดของเอกสาร และหลกฐานทจำเปนตองใชยนเพอประกอบการพจารณา รวมถง ไมไดกำหนดขนตอนในการพจารณาของเจาหนาทไวอยางชดเจน จงเปนการสรางภาระ และเปนอปสรรคตอประชาชนในการยนคำ ขออนญาต ดงนน จงไดมการตราพระราชบญญตการอำนวยความ สะดวกในการพจารณาอนญาตของทางราชการ พ.ศ. 2558 ขน โดยไดประกาศในราชกจจานเบกษา เมอวนท 22 มกราคม 2558 และมผลบงคบใชเมอวนท 21 กรกฎาคม 2558 ทผานมา กฎหมายฉบบนมเจตนารมณทสำคญเพออำนวยความสะดวกแกประชาชนใหการตดตอกบทางราชการ “เรวขน งายขน ถกลง” และมงใหการปฏบตราชการเปนไปเพอความโปรงใส เกดประโยชนสขกบประชาชนอยางแทจรง เมอประชาชนมาตดตอขอรบบรการจากหนวยงานภาค รฐจะไดพบกบ 1. คมอสำหรบประชาชน ทจะทำใหผรบบรการทราบวธการ ยนคำขอ ขนตอนและระยะเวลาในการพจารณา รายละเอยด เอกสารหลกฐานทตองใช และคาธรรมเนยม

2. เจาหนาทตองตรวจสอบคำขอ และเอกสารใหถกตอง ครบถวน หากพบไมถกตองหรอขาดเอกสารใด ตองแจงใหผมารบ บรการทราบทนท

3. หนวยงานของรฐจะตองพจารณาคำขอใหเสรจตามท ประกาศไวในคมอสำหรบประชาชน และแจงผลใหผรบบรการ ทราบภายใน 7 วน

4. เพมชองทางในการเขาถงบรการของภาครฐทมประสทธภาพ โดยจะมการพฒนาศนยบรการรวมของหนวยงานตางๆ

พบกบศนยรวมขอมลเพอตดตอราชการท www.info.go.th สอบถามโทร. 1111 ตอ 22

สำนกงานเลขานการกรม ... รายงาน

พลกโฉมบรการภาครฐรชดเรองเอกสาร และวนเวลาแลวเสรจ

พ.ร.บ.การอำนวยความสะดวกในการพจารณาอนญาต ของทางราชการ พ.ศ.2558

3จดหมายขาวกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขDepartment of Medical Sciences



เรองเดน ในฉบบ 3

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข รวมมอ กบคณะแพทยศาสตร รพ.รามาธบด ในการศกษาวจยการพฒนา วธตรวจการกลายพนธของยน BRCA1 และ BRCA2 ในผปวยมะเรงเตานมและผปวยมะเรงรงไข ดวยเทคนควเคราะหลำดบสารพนธกรรมสมรรถนะสง เพอชวยใหผปวยและครอบครวสามารถลดความเสยง การเกดโรคมะเรงได

นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย กลาววา มะเรงเตานมเปนสาเหตการปวยและการเสยชวตของ ผหญงไทยมากเปนอนดบ 1 สถตสาธารณสขลาสดของสำนกนโยบายและยทธศาสตร ป 2554 พบสตรไทยปวยเปนมะเรงเตานม 34,539 คน เสยชวต 2,724 คน เฉลยวนละ 7 คน เพมขนจากป 2549 ถง 711 คน และมแนวโนมเพมขนทกปประมาณ รอยละ 5 ของผปวยมะเรงเตานม มประวตครอบครวหรอลกษณะของ การเปนมะเรงททำใหสงสยวาจะ มการกลายพนธในครอบครวททำให ผปวยเกดมะเรง เชนมคนในครอบครวเปนมะเรงมากกวา 2 คน เปนมะเรง ตงแตอายนอย หรอ เปนมะเรงในอวยวะ ทไมคอยเกดมะเรง เปนตน ผปวย เหลานควรไดรบการตรวจทางพนธกรรม เพอคนหาการกลายพนธของยนกอ มะเรง เชน ยน BRCA1 (แบรกคา 1) และยน BRCA2 (แบรกคา 2) ซงเปนยนทมอยในรางกายของมนษย ปกตยนดงกลาวจะทำหนาทรกษาสมดลของดเอนเอและปองกน ไมใหเกดการแบงตวของเซลลทผดปกต หากยนชนดนมความ ผดปกตจะทำใหมโอกาสเกดมะเรงเตานมและมะเรงรงไขชนด ถายทอดทางพนธกรรมได แตทผานมาการตรวจยนทงสองนม อปสรรคสำคญคอ มราคาคาตรวจแพง ทำใหการตรวจยนดงกลาว จำกดอยเฉพาะในโครงการวจยเทานน แตในปจจบนการตรวจ ดงกลาวมตนทนทถกลงเนองจากเทคโนโลยการถอดรหสพนธกรรม สมรรถนะสง ดงนน กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข จงไดรวมกบคณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด ในการพฒนา ระบบการตรวจการกลายพนธของยน BRCA 1 และ BRCA 2 ในผปวยมะเรงเตานมและผปวยมะเรงรงไขดวยเทคนควเคราะห ลำดบสารพนธกรรมสมรรถนะสง โดยจะเปดใหบรการเพอการวจย และการตรวจทางพนธกรรมในประเทศไทย ซงจะตรวจผปวย มะเรงในครอบครวจำนวน 200 ราย เพอใหทราบวาในคนไทยตรวจ พบการกลายพนธไดบอยหรอไม ถาตรวจพบไดบอยกมแนวโนม วาจะมความคมคาในการตรวจพนธกรรมเพอปองกนการเกดมะเรง เหมอนกบประเทศทพฒนาแลว นายแพทยอภชย กลาวตออกวา การตรวจพนธกรรมเพอ ปองกนการเกดมะเรงเตานมมคาใชจายสง แตไดรบการแนะนำใหมการ

สธ.-รามา วจยการกลายพนธของยน ลดปวย มะเรงเตานม

ใหบรการในชดสทธประโยชนของหลกประกนสขภาพ เหมอนกบ ประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศในแถบยโรปตะวนตกและประเทศ ในแถบเอเชย ไดแก ญปน สงคโปร และมาเลเซย เนองจากการตรวจ พนธกรรมจะเปนประโยชนตอผปวยและครอบครวของผปวยเพอให ทราบถงปจจยเสยงทางพนธกรรมในครอบครวตอมะเรงเตานม และมะเรงอนๆทเกยวของ ซงจะชวยใหผปวยและครอบครวสามารถดำเนนการเพอลดความเสยงดงกลาวและปองกนการเกดมะเรง ในครอบครวได ดงนนความรวมมอระหวางกรมวทยาศาสตร การแพทยและคณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบดในการ จดทำโครงการดงกลาว จะชวยใหไดขอมลโรคในคนไทยทอาจ ไมเหมอนกบประชากรในประเทศอนๆ เพอใหการวนจฉยและรกษา

ผปวยมะเรงในครอบครวมความ ถกตองและแมนยำขนเนองจาก เปนขอมลทางระบาดวทยาทางคลนกทองจากผปวยชาวไทยซงจะเปน ประโยชนตอการจดทำนโยบายและ ขยายการตรวจ ดงก ลาว ไป ยง หนวยงานใหบรการทางการแพทย อนๆ ตอไป รศ.นพ.ธนยชย สระ หวหนา หนวยเวชพนธศาสตร ภาควชา อายรศาสตร คณะแพทยศาสตร รพ.รามาธบด กลาววาการตรวจยน

ดงกลาวจะตรวจเฉพาะผทเขาเกณฑคอ เกดมะเรงเตานม หรอ มะเรงรงไขทอายนอยกวา 50 ป มญาตสายตรง ในครอบครวมากกวา 2 คนขนไปปวย เปนมะเรงเตานม มะเรงรงไข หรอมะเรงตอมลกหมาก แพทยจงแนะนำใหสงตรวจยน เพราะหากไมเขาเกณฑโอกาสตรวจพบ ความผดปกตของยนจะนอยมาก ทงน เพอความมนใจวาตวเอง เขาเกณฑหรอไม โทรศพทสอบถาม รพ.รามาธบดไดท 0-2201-1374 ถาเขาเกณฑจะนดมาตรวจท รพ.รามาธบด อยางไรกตาม หากตรวจพบความผดปกตของยน BRCA1 หรอ BRCA2 ไมได หมายความวาจะเปนมะเรงเลย แตมความเสยงสงกวาคนทวไปทจะเกด มะเรงเตานมและมะเรงรงไขในผหญง หรอมะเรงตอมลกหมาก ในผชาย ดาน นพ.สรคเมธ มหาศรมงคล หวหนาศนยพนธศาสตร การแพทย สถาบนชววทยาศาสตรทางการแพทย กรมวทยาศาสตร การแพทย กลาววา โครงการดงกลาวจะคดกรองผทเขาเกณฑ 200 รายทวประเทศ เพอตรวจยน BRCA1 และ BRCA2 โดยไม เสยคาใชจาย ซงโครงการฯจะเรมตนในเดอน ต.ค.2558-ก.ย. 2561 จากนนจงนำผลขอมลทไดมาวเคราะหเพอหาความชกของการ กลายพนธวาพบในพนทใดในประเทศไทย

สถาบนชววทยาศาสตรทางการแพทย ... รายงาน

4

เปดใจใฝร ค คณธรรม นำหลกวชาการ มาตรฐานสากล เปดใจใฝร ค คณธรรม นำหลกวชาการ มาตรฐานสากล

4 รายงาน พเศษ

กระทรวงสาธารณสข รวมกบ มลนธโรงพยาบาลสมเดจ พระยพราช และธนาคารออมสน พฒนางานดานหองปฏบตการ พยาธวทยาคลนก และงานเวชกรรมฟนฟของโรงพยาบาล สมเดจพระยพราชให ไดมาตรฐานสากล ใหประชาชนในพนท หางไกลและทรกนดารไดรบการรกษาอยางทวถงและเทาเทยมกน เพอเฉลมพระเกยรตพระบาทสมเดจพระเจาอยหว

น.พ.อภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปดเผยวา ในโอกาสพระราชพธมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 7 รอบ ธนวาคม 2554 มลนธโรงพยาบาลสมเดจพระยพราช รวมกบ กระทรวงสาธารณสข และธนาคารออมสน ไดจดทำโครงการพฒนาโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชทง 21 แหงทวประเทศ โดยเนน การพฒนางานหองปฏบตการพยาธวทยาคลนก และงานเวชกรรม ฟนฟ เพอเฉลมพระเกยรตและถวายเปนพระราชกศลแดองค พระบาทสมเดจพระเจาอยหว โดยจดทำเปนโครงการ 4 ป ตงแต ป 2554 – 2557 ซงไดรบการสนบสนนงบประมาณจากธนาคาร ออมสนจำนวน 84 ลานบาท มเปาหมายใหประชาชนในเขตชนบท ในพนทของโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชทง 21 แหง ไดรบบรการตรวจวนจฉยจากหองปฏบตการพยาธวทยาคลนก และรบบรการ งานเวชกรรมฟนฟทถกตอง ครบถวน ทนเวลา เชนเดยวกบ ประชาชนในเขตเมอง โดยไดมอบหมายใหกรมวทยาศาสตร การแพทย พฒนางานหองปฏบตการทางพยาธวทยาคลนก ใหม การพฒนาระบบบรหารคณภาพตามมาตรฐานสากล ISO 15189 ป 2012 เพอใหสามารถตรวจวนจฉย ตดตามผลการรกษา ประเมน สขภาพ ควบคมและปองกนโรค ใหผรบบรการมนใจวาผลการวเคราะห และการบรการของหองปฏบตการถกตองตามหลกวชาการ แมนยำ รวดเรวและนาเชอถอ แพทยสามารถนำไปวนจฉยโรคและวางแผน การรกษา ไดอยางมประสทธภาพ อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย กลาวอกวา สำหรบ การพฒนางานเวชกรรมฟนฟ ไดมอบหมายใหกรมการแพทย โดย ศนยสรนธรเพอการฟนฟสมรรถภาพทางการแพทยแหงชาต ถายทอด องคความร เทคโนโลยทางการแพทยเพอสนบสนนการพฒนางาน ดานเวชกรรมฟนฟ ตลอดจนการฝกปฏบตใหแกบคลากรของ โรงพยาบาล เพอหาแนวทางการพฒนามาตรฐานการบรการให แกคนพการ ผสงอายและผปวยสามารถเขาถงบรการดานการรกษา พยาบาลและการฟนฟสมรรถภาพใหเกดประโยชนสงสด นอกจากน ในการปฏบตงานเชงรก โรงพยาบาลสมเดจพระยพราชยงไดรบ การสนบสนนรถออกหนวยบรการเคลอนทพรอมทงอปกรณจาก ธนาคารออมสน เพอใชในการลงพนทปฏบตงานหองปฏบตการ ทางพยาธวทยาคลนกและงานเวชกรรมฟนฟใหเกดความคลองตว

มากขน เพอออกใหบรการเชงรกและอำนวยความสะดวกแกประชาชน ในพนทหางไกล และทองถนทรกนดาร ทไมสามารถเดนทางมา รบบรการทโรงพยาบาลได ซงการพฒนาของโรงพยาบาลสมเดจ พระยพราชทง 21 แหง จะชวยกระตนใหเกดการพฒนาโรงพยาบาล แหงอนๆ ของกระทรวงสาธารณสขเพอเตรยมความพรอมในการ เขารวมเปนสวนหนงของประชาคมอาเซยน “ในป 2554 กรมวทยาศาสตรการแพทยไดรบมอบหมาย งานพฒนาหองปฏบตการทางพยาธวทยาคลนกใหแกหองปฏบตการ ทางการแพทยของโรงพยาบาลสมเดจพระยพราช ในการพฒนา ระบบบรหารคณภาพตามมาตรฐานสากล ISO 15189 ป 2007 ตอมาในป 2557 เนองในโอกาสวนคลายวนพระราชสมภพสมเดจ พระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราลงกรณ สยามมกฏราชกมาร วนท 28 กรกฎาคม 2557 โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช มลนธ โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช และกรมวทยาศาสตรการแพทย ไดมบนทกปฏญญาความรวมมอในการสนบสนนการพฒนาระบบ บรหารคณภาพตามมาตรฐานสากลของเครอขายหองปฏบตการ โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช ซงมงมนจะพฒนาขดความสามารถไปสการเปนทพงของชมชนทมคณภาพและมาตรฐานบรการ โดยมงสการรบรองระบบบรหารคณภาพมาตรฐานสากล ลาสด คอ ISO 15189 ป 2012 และ ISO 15190 ป 2003 เพอใหสามารถตรวจวนจฉย ตดตาม ผลการรกษา ประเมนสขภาพ ควบคมและปองกนโรค ใหผรบบรการมนใจวาผลการวเคราะหและการบรการของหองปฏบตการ ถกตอง แมนยำ รวดเรวและนาเชอถอ แพทยสามารถนำไปวนจฉย โรคและวางแผนการรกษาไดอยางมประสทธภาพ ซงตลอดระยะเวลา 4 ปทผานมา การพฒนาโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชทกแหง ดวยความสำนกทจะถวายพอหลวงของพสกนกรชาวไทย เพอแบงเบา ภารกจของพระองคทานแลว ยงเปนการแสดงความจงรกภกด เพอสนองพระราชปณธานแดสมเดจพระบรมโอรสาธราชฯ สยามมกฎราชกมาร ในโอกาสวนคลายวนพระราชสมภพ 63 พรรษา วนท 28 กรกฎาคม 2558 นอกดวย” อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทยกลาว

สำนกมาตรฐานหองปฏบตการ ... รายงาน

สธ.รวม พฒนาหองปฏบตการโรงพยาบาลสมเดจพระยพราชถวายเพอพอหลวง




5

กรมวทยาศาสตรการแพทย เปนหนวยงานสงกด กระทรวงสาธารณสขทกอตงขนมาพรอมๆ กบการจดตง กระทรวงสาธารณสข กวา 73 ปแลวทกรมวทยาศาสตร การแพทยทำหนาทว เคราะหวจยทางหองปฏบตการดาน ผลตภณฑสขภาพ หรอทเกยวกบอาหาร ยา ยาเสพตด วตถท ออกฤทธตอจตและประสาท สารระเหย ชววตถ สมนไพร และ การชนสตรโรค เพอควบคมคณภาพประสทธภาพและ มาตรฐานใหเปนไปตามกฎหมายและเปนหลกฐานทางคด รวมทง เพอสนบสนนการปองกนและควบคมโรค แตเนองจากภารกจ ของกรมวทยาศาสตรการแพทย ไดเปลยนแปลงและขยายตว เพมขน ทงในดานบรการและดานวชาการ จงไดมการแบงสวน ราชการและการปรบปรงโครงสรางหลายครงทงในสวนกลาง และสวนภมภาค เพอใหเกดความเหมาะสมกบภาระหนาท และ ใหทนตอสภาพสงคม เทคโนโลย และสงแวดลอม

ในป 2526 ไดมการจดตงศนยวทยาศาสตรการแพทย อยางเปนทางการตามพระราชกฤษฎกาแบงสวนราชการกรม วทยาศาสตรการแพทย จนถงบดนเปนเวลากวา 32 ปแลว ซง ปจจบนมศนยวทยาศาสตรการแพทยทวประเทศ 15 แหง ภารกจ สำคญของศนยวทยาศาสตรการแพทยคอ ใหบรการทางหองปฏบตการ ดานชนสตรสาธารณสขและคมครองผบรโภค ในสวนภมภาคและ ทองถน เนองจากปญหาสาธารณสขทแตกตางกนของแตละพนท ทำใหศนยวทยาศาสตรการแพทยแตละแหงมการดำเนนการและ ผลงานทแตกตางกนไปตามปญหาสาธารณสขของแตละภมภาค นอกจากนยงมงมนพฒนา ศกษา วจยองคความรและเทคโนโลย ดานวทยาศาสตรการแพทย เพอสรางเสรมสขภาพทดใหแก ประชาชน ซงเปนการทำงานเชงรกในการแกปญหาทตนเหตเพอ ปองกนการเกดโรค โดยการถายทอดองคความรดานวทยาศาสตร การแพทยไปสประชาชนอยางตอเนอง เพอใหมความรความเขาใจ ทถกตองในการดแลรกษาสขภาพและการพฒนาคณภาพชวต อนเปนการสนบสนนการแกไขปญหาสาธารณสขของชมชนและ สามารถพงพาตนเองไดอยางยงยน

3 ทศวรรษ จดเปลยนศนยวทยาศาสตรการแพทย

ความรวมมอของเครอขายศนยวทยาศาสตรการแพทยทง 15 แหง ในชวง 3 ทศวรรษทผานมา ไดดำเนนโครงการคมครองผ บรโภคในแตละพนท ภายใตโครงการวทยาศาสตรการแพทยสชมชน (Com Med Sci) เชน การเฝาระวงคณภาพและความปลอดภย ของนำดมในโรงเรยน สารโพลารในนำมนทอดซำ สเตยรอยด ในยาแผนโบราณ การพฒนาผลตภณฑ OTOP สารตะกว ในหมอกวยเตยว ฯลฯ และยงไดดำเนนการถายทอดองคความร และเทคโนโลยดานวทยาศาสตรการแพทยแกหนวยงานตางๆ ทงภาครฐและเอกชน เปนการเพมประสทธภาพในการคมครองผบรโภค และเฝาระวงความปลอดภยผลตภณฑสขภาพในเบองตน นอกจากน ยงเปนหองปฏบตการดานชนสตรโรคตดตอทเปนปญหาสาธารณสขของประเทศ เชน โรคเอดส วณโรค ไขหวดใหญ ไขเลอดออก มาลาเรย ไขหวดนก โรคเลปโตสไปโรซสหรอฉหน และโรคตดเชอระบบ ทางเดนหายใจตะวนออกกลางหรอโรคเมอรส (MERS-CoV) ทกำลง ระบาดในหลายประเทศ ซงหองปฏบตการของศนยวทยาศาสตร การแพทยมความพรอมใหบรการตรวจวเคราะหตวอยางทเกบจากผปวยทไดรบการคดกรองจากแพทย ซงทางองคการอนามยโลก (WHO) ไดแสดงความชนชมตอความสำเรจในการควบคมสถานการณ โรคเมอรสของประเทศทควบคมไมใหมผปวยรายใหมและการ ระบาดในชมชน ความสำเรจครงนสะทอนถงความเขมแขง ของระบบสาธารณสขทงดานการบรหารจดการ การเฝาระวง ซง ประเทศไทยเปนหนงในเครอขายทมความเขมแขงทสด

ศนยวทยาศาสตรการแพทย ... รายงาน

6


รอบรวกรมวทย ฯอบรมการตรวจวเคราะหดานฟสกส-เคม ผลตภณฑสารกำจดศตรพช นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธาน เปดการฝกอบรมเชงปฏบตการเรอง Pesticide use in Public Health; Specification and Quality Control เพอใหเจาหนาทมความรความเขาใจการตรวจวเคราะหดาน ฟสกส-เคม และการควบคมคณภาพผลตภณฑสารกำจดศตรพช ตามขอกำหนดของ องคการอนามยโลก โดยม Dr.Markus D.Muller ผเชยวชาญจากองคการอนามยโลก เปนวทยากรบรรยาย ณ หองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 20 กรกฎาคม 2558

พฒนาคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการโรงพยาบาลสมเดจพระยพราช นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปดโครงการเทดพระเกยรตสมเดจพระบรม โอรสาธราช เจาฟามหาวชราลงกรณ สยามมกฎราชกมาร ในโอกาสวนคลายวนพระราชสมภพ 63 พรรษา เพอการ พฒนาคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทย โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช พรอมทงมการเสวนา เรองความสำเรจของงานพฒนาศกยภาพหองปฏบตการทางการแพทยสมาตรฐาน สากล โดยผแทนเครอขายงานหองปฏบตการโรงพยาบาลสมเดจพระยพราช ณ หองประชมโรงแรมมราเคล แกรนด กรงเทพฯ วนท 21 กรกฎาคม 2558 สมมนาผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยสถาบนชววตถ

นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธาน เปดโครงการสมมนาผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยสถาบนชววตถ กรมวทยาศาสตรการแพทย ปงบประมาณ 2558 เพอเปดโอกาสใหประชาชน และผเกยวของทกภาคสวนรวมแลกเปลยนเรยนรแสดงความคดเหนเพอ สรางความโปรงใสและเพมคณภาพการใหบรการของสถาบนชววตถใหดขน โดยมนางธรนาถ จวะไพศาลพงศ ผอำนวยการสถาบนชววตถ กลาวรายงาน ณ หองประชมกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 21 กรกฎาคม 2558 มอบใบรบรอง ISO 15189 หองปฏบตการ

โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช นายแพทยสมศกด ชณหรศม รฐมนตรชวยวาการ กระทรวงสาธารณสข เปนประธานมอบใบรบรองระบบ บรหารคณภาพหองปฏบตการตามมาตรฐานสากล ISO 15189 ใหแกงานหองปฏบตการทางพยาธวทยาคลนก โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช 21 แหง ซงเปนสวนหนงโครงการเทดพระเกยรตสมเดจพระบรมโอรสาธราช เจาฟามหาวชราลงกรณ สยามมกฎราชกมาร ในโอกาสวนคลายวนพระราชสมภพ 63 พรรษา เพอการพฒนาคณภาพและมาตรฐานหองปฏบตการทางการแพทย โรงพยาบาลสมเดจพระยพราช โดยมลนธโรงพยาบาลสมเดจ พระยพราช รวมกบกระทรวงสาธารณสข และธนาคารออมสน ไดรวมกนจดทำโดยเนนการพฒนางานหองปฏบตการพยาธวทยาคลนก และงานเวชกรรมฟนฟ เพอเฉลมพระเกยรตและถวายเปนพระราชกศลแดองคพระบาทสมเดจพระเจาอยหว ในโอกาสเจรญพระชนมพรรษา 84 พรรษา วนท 5 ธนวาคม 2554 ณ โรงแรมมราเคล แกรนด กรงเทพฯ วนท 22 กรกฎาคม 2558

สมมนาวชาการจดการความร KM Day ประจำป 58 นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย เปนประธานเปดสมมนาวชาการจดการความร “KM Day กรมวทยาศาสตรการแพทย” พรอมมอบรางวล แกผชนะการประกวดผลงานการจดการความร ประจำป 2558 และทมงานการจดการความรยอดเยยม ประจำป 2557 เพอสรางและจดการองคความรดานวทยาศาสตรการแพทย

อยางเปนระบบ ในการสนบสนนงานดานสาธารณสข สามารถสรางนวตกรรมและนำไปสการเปนองคกรแหงการเรยนรอยางยงยน โดยมผบรหาร ผอำนวยการสำนก สถาบน บคลากรทงสวนกลางและศนยวทยาศาสตรการแพทยเขารวมสมมนา ณ หองประชมสถาบนวจยวทยาศาสตร สาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย วนท 23 กรกฎาคม 2558




สมมนาเชงปฏบตการจดทำแผนยทธศาสตร ปพ.ศ.2559-2562 นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เปนประธานเปด สมมนาเชงปฏบตการจดทำแผนยทธศาสตร กรมวทยาศาสตรการแพทย (ปพ.ศ.2559-2562) ดวยกระบวนการคดเชงกลยทธหลากมต เพอจดทำโครงการตางๆในอนาคตทจะสามารถ ตอบสนองตอนโยบายของรฐบาล และเตรยมความพรอมเขาสประชาคมอาเซยน การเปลยนแปลงของภมศาสตร ภยธรรมชาต โรคระบาดทรนแรง ตลอดจนสนคา ผลตภณฑสขภาพขามแดน และความมสวนรวมของบคลากรภายในองคกรทมองเหน

สมมนาผรบบรการและผมสวนไดสวนเสยดานรงส นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย เปนประธานเปดสมมนาผรบบรการและ ผมสวนไดสวนเสยดานรงส เพอเปดโอกาสใหผใชบรการ แผนวดรงส โอเอสแอล ผใชบรการการตรวจสอบเครอง เอกซเรยวนจฉย ผใชบรการตรวจสอบเครองรงสรกษา จากหนวยงานภาครฐและเอกชนรวมถงผปฏบตงานจาก

เปาหมายไปในทศทางเดยวกน โดยมผบรหาร ผอำนวยการสำนก สถาบน บคลากรทงสวนกลางและศนยวทยาศาสตรการแพทยเขารวม สมมนา ณ หองประชมโรงแรมทเค พาเลส กรงเทพฯ ระหวางวนท 24-25 กรกฎาคม 2558

ศนยวทยาศาสตรการแพทย ไดแสดงความคดเหน ขอเสนอแนะตองานบรการดานรงสและเครองมอแพทย และนำขอมลทไดรบมาปรบปรง ระบบ การปฏบตงานของสำนกรงสและเครองมอแพทย โดยม นายศร ศรมโนรถ ผอำนวยการสำนกรงสและเครองมอแพทย กลาวรายงาน ณ หองประชมสถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 5 สงหาคม 2558

รวมมอศกษาวจยวธตรวจการกลายพนธของยนผปวยมะเรง

นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย และ ศาสตราจารย นายแพทยวนต พวประดษฐ คณบดคณะแพทยศาสตรโรงพยาบาลรามาธบด ลงนาม บนทกขอตกลงความรวมมอในการศกษาวจยการพฒนา วธตรวจการกลายพนธของยน BRCA1 และ BRCA2 ใน ผปวยมะเรงเตานมและผปวยมะเรงรงไข ดวยเทคนค วเคราะหลำดบสารพนธกรรมสมรรถนะสง เพอชวยให ผปวยและครอบครวสามารถลดความเสยงการเกดโรคมะเรงได โดยม รศ.คลนก แพทยหญงวารณ จนารตน รองอธบดกรมวทยาศาสตร การแพทย และ ดร.นายแพทยสรคเมธ มหาศรมงคล หวหนาศนยพนธศาสตรการแพทย รวมลงนามในครงนดวย ณ หองประชม กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข วนท 10 สงหาคม 2558

สงมอบกระเปาทไมไดใชแลว ในโครงการกระเปาเพอนอง สำนกงานเลขานการกรมและกลมงานคมครองจรยธรรม ไดเชญชวนขาราชการและเจาหนาทกรมวทยาศาสตรการแพทย รวมบรจาคกระเปา เป ถงผาทไมไดใชแลวและอยในสภาพด ใหแกมลนธพฒนามหาวทยาลยเชยงใหม เพอสงตอไปใหเดก นกเรยนในพนทหางไกล โดยไดรบบรจาคกระเปาจากบคลากร

เขารวมกจกรรม Bike for MOM ปนเพอแม นายแพทยอภชย มงคล อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย เขารวมกจกรรม Bike for MOM ปนเพอแม เฉลมพระเกยรต สมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ เนองในโอกาสมหามงคลเฉลมพระชนมพรรษา 83 พรรษา 12 สงหาคม 2558 โดยเรมปนออกจากจดสตารท ณ พระลานพระราชวงดสต ไปถงบรเวณ กรมทหารราบท 11 รกษาพระองค (ร.11 รอ.) และยอนกลบมาจดสดทาย ของกจกรรม ณ พระลานพระบรมรปทรงมา รวมระยะทาง 43 กโลเมตร วนท 16 สงหาคม 2558

ของกรมวทยาศาสตรการแพทย รวมทงสน 636 ใบ และไดสงมอบไหกบมลนธพฒนามหาวทยาลยเชยงใหม เมอวนท 13 สงหาคม 2558

8


88มมวชาการ

โรคไขเลอดออกมยงลายเปนพาหะ ยงเปนปญหา สาธารณสขทสำคญของประเทศ มการลงทนและพยายาม วจยหาวคซนสาหรบโรคนอยางตอเนองเปนระยะเวลานาน แตยงคงไมประสบผลสาเรจ การวางแผนปองกนโรคลวงหนา โดยการพยากรณ เชงพนท เพอหาวาจงหวดใดหรอพนทใด จะเกดการระบาดและมระดบความรนแรงเทาใด จงเปนขอมล ทสาคญในการควบคมโรค งานวจยนจงไดพยากรณโรคไขเลอดออกระดบจงหวด โดย

ใชขอมลปจจยทเกยวของกบโรคนประกอบดวยรายงานผปวย

โรคไขเลอดออก Dengue serotype และอตนยมวทยาของ

จงหวดจาก 4 ภาคในป พ.ศ. 2549-2557 นามาวเคราะห

ดวยเทคนคระบบสารสนเทศภมศาสตร (GIS) และสถตขนสง 2 วธ

คอการวเคราะหถดถอยโลจทพห เพอหาแบบจาลองพยากรณ

โอกาสการเกดการระบาด และวเคราะหถดถอยพหแบบขนตอน

เพอหาแบบจาลองพยากรณอตราผปวย การคดเลอกแบบจาลอง

เปนไปตามขอกาหนดทางสถต

ผลจากการดาเนนการไดแบบจาลองทเหมาะสมของแตละ

ภาคจานวน 4 แบบจาลอง การวเคราะหถดถอยโลจทพห

มคารอยละความถกตองอยในชวง 80.4 ถง 85.5 การวเคราะห

ถดถอยพหแบบขนตอน มคาสมประสทธการตดสนใจเชงพหอย

ในชวง 64.0 ถง 73.0 การทดสอบความถกตองของแบบจาลอง

ทไดใชขอมลปพ.ศ. 2555-2557 ไดรอยละความถกตองระหวาง

คาจรง กบคาทไดจากแบบจาลองของโอกาสการเกดโรคเทากบ

79.10, 80.70 และ 81.30 ตามลาดบ และรอยละความถกตองระหวาง

คาจรงกบคาทไดจากแบบจาลองของคาเฉลยอตราผปวยเทากบ

95.38, 97.51 และ 85.37 ตามลำดบ

การพยากรณโอกาสการเกดการระบาดและอตราผปวย

ตอแสนคนระดบจงหวดของป พ.ศ. 2558 จากแบบจาลอง

ทไดแลวใชเทคนค GIS การซอนทบขอมล interpolation ของ

ประชากรยงลายจากการสารวจดวยกบดกไขจากทวประเทศชวง

เดอน มกราคม ถง มถนายนพ.ศ. 2558 เปนชวงกอนการระบาด

ของโรค โดยสารวจจาก 7,240 กบดก วาง 184 พนใน 46 จงหวด

แลวผลตเปนแผนท GIS การพยากรณโรคไขเลอดออกเปนราย

จงหวดทงประเทศของปพ.ศ. 2558 คาดวาคาเฉลยอตราผปวยตอ

ประชากรแสนคนเทากบ 81.13 โดยพบวาจงหวดตราด ระยอง

การพยากรณโรคไขเลอดออกระดบจงหวดทงประเทศดวยระบบสารสนเทศภมศาสตรและสถตขนสงป 2558

สมทรสงคราม จนทบร ราชบร สมทรสาคร กรงเทพมหานคร

นครปฐม เพชรบร กระบ ระนอง นครราชสมา นครศรธรรมราช

นราธวาส และปตตาน ควรมการเฝาระวงการระบาดของโรค

ไขเลอดออกเปนพเศษ

หนวยงานหรอผสนใจสามารถสบคนรายงานขอมล ถง

ระดบจงหวดและภาคทตองการนาไปประยกตใชเพอการวางแผน

ควบคมโรคลวงหนาเชงพนทไดอยางมประสทธภาพตอไป โดย

สามารถดขอมลนบนอนเตอรเนตทhttp://nih.dmsc.moph.

go.thฝายพพธภณฑแมลงและอนกรมวธานและสนบสนนงานกฏวทยา

สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข .....รายงาน




สถาบนชววตถ กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวง สาธารณสข จดประชมผเชยวชาญระหวางประเทศสมาชกอาเซยน เพอจดทำ “ASEAN Guidelines on analytical method validation for vaccines” ระหวางวนท 23-24 กรกฏาคม 2558 ณ โรงแรมไมดา งามวงศวาน คณะทำงาน เพอจดทำมาตรฐานของผลตภณฑประเภทชววตถ (ASEAN Technical Working Group of Biologics) ไดถกจดตงขน ในการประชมคณะทำงานจดทำมาตรฐานการควบคมคณภาพผลตภณททางดานยา ACCSQ-PPWG ครงท 17 ทประเทศอนโดนเซย เนองจาก ทผานมาไดมงเนนการจดทำขอกำหนดทางเทคนคของการควบคม คณภาพผลตภณทยาเปนหลก และเหนวาปจจบนมการผลตชววตถ สำหรบการปองกนและรกษาโรคมากขน รวมทงชววตถมความซบซอน และแตกตางจากยาเคมทวไป ในการประชม ACCSQ-PPWG ครงท 21 ณ ประเทศมาเลเซย ประเทศไทยไดรบมอบหมายจากคณะทำงาน ASEAN Technical Working Group of Biologics ใหเปนแกนนำ (Lead country) ในการจดทำราง “ASEAN Guidelines on analytical method validation for vaccines” สถาบนชววตถ ในฐานะเปน หองปฏบตการของประเทศ (National control laboratory) รบผดชอบ ในเรองน และไดนำเสนอรางฉบบแรก ในการประชม ACCSQ-PPWG ครงท 22 ป 2558 ณ ประเทศลาว และเพอการดำเนนการอยางตอเนอง ใหการจดทำแนวทางนไดสำเรจ การประชมในครงนจงถกจดขนเพอให ผเชยวชาญจากหนวยงานควบคมกำกบ และดแลหองปฏบตการของ ประเทศสมาชกอาเซยนทมการผลตวคซนใชในประเทศ ไดแก อนโดนเซย เวยดนาม และไทย มารวมกนพจารณาแนวทางปฏบตในการตรวจสอบความถกตองของวธวเคราะหสำหรบการทดสอบวคซนเพอเสนอในการประชม ACCSQ-PPWG ครงตอไป

แนวทางการพฒนา ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน (AEC) ใน ป 2015 นยงคงให ความสำคญระดบสงใน ภาคการดแลสขภาพ ซง การทจะประสบความสำเรจไดนน ประเทศในกลมสมาชกอาเซยนตองมการประสานความรวมมอในการจดทำกฏระเบยบ และแนวทาง การควบคมใหมประสทธภาพ การประกนคณภาพวคซนเปนหวงโซ สำคญของการดแลสขภาพของประชากรประเทศสมาชก ในการ ประกนคณภาพวคซนทผลต และ/หรอใชในประเทศเพอใหมคณภาพ ประสทธภาพและความปลอดภยตามมาตรฐานทกำหนดนน จำเปนตองใช เทคนคในหลายๆดานทงการประสานความรวมมอในการเลอกวธการ วเคราะห และการตรวจสอบ เพอเพมขดความสามารถของประเทศ สมาชก ซงการมแนวทางในการตรวจสอบวธวเคราะหสำหรบวคซน จะทำใหมความนาเชอถอชวยลดความตางของผลการวเคราะห ระหวางหองปฏบตการ สงผลใหระบบควบคมกำกบของประเทศสมาชกอาเซยนมความเขมแขง ซงจะนำไปสการไดวคซนทมประสทธภาพและ ความปลอดภย และเพมประสทธภาพของการคาวคซน และการให วคซนแกประชาชนในภมภาคดวย

สถาบนชววตถ ... รายงาน

จากการเฝาระวงไขหวดนกและไขหวดใหญทางหองปฏบตการ ศนยไขหวดใหญแหงชาต กรมวทยาศาสตรการแพทย โดยสมตวอยางจากกลมผปวย (Cluster) ทมอาการคลายไขหวดใหญ (ILI) ผปวยทมอาการรนแรง ไดแก ปอดบวม ปอดอกเสบ มาเพาะเชอและทำการตรวจวเคราะหโดยวธ Genotypic assay เพอหายนทเกยวของกบการดอยา และวธ Phenotypic assay โดยการทดสอบเชอไวรสกบยาตานไวรสในกลม Neuraminidase inhibitor ผลการทดสอบดงน ผลการทดสอบ ยอดสะสม ชนด / สายพนธไขหวดใหญ ประจำเดอนกรกฎาคม 2558 ม.ค.52 –28 ก.ค. 58

จำนวนเชอท จำนวนเชอท รอยละทดอยา รอยละทดอยา ทดสอบ ดอยา

ไขหวดใหญตามฤดกาล 1. A/H1N1 (2009) 9 0 0 (0/9) 1.17 (13/1,108) 2. A/H3N2 14 0 0 (0/14) 0 (0/841) 3. Influenza B 0 0 0 (0/0) 0 (0/440)

การเฝาระวง การกลายพนธและการดอยาของ เชอไขหวดใหญประจำเดอนกรกฎาคม 2558

ศนยไขหวดใหญแหงชาต สถาบนวจยวทยาศาสตรสาธารณสข ... รายงาน

กรมวทยาศาสตรการแพทย ประสานประเทศสมาชกอาเซยนจดทำแนวทางการตรวจสอบวธวเคราะหคณภาพวคซน

10


ความเสยงเลยงได

ปรมาณไอโอดนทเพยงพอและเหมาะสมมผลตอสขภาวะ และสตปญญาของมนษยตงแตอยในครรภของมารดาจนกระทง เตบโตเปนผใหญ มารดาทตงครรภ หากไดรบสารไอโอดนไมเพยงพอ จะมผลตอการพฒนาเซลสสมองของทารก เดกวยเรยนหากขาด สารไอโอดนจะทำใหเรยนรชา พฒนาการไมสมวย และสตปญญา ลดลง และหากขาดอยางรนแรงจะทำใหแคระแกรน เกดโรคเออ และคอพอก สวนในผใหญ หากไดรบสารไอโอดนไมพอเพยงจะ ออนเพลยงาย ขาดความกระปรกระเปรา ซงจะทำใหความสามารถ ในการทำงานลดลง และหากขาดปรมาณไอโอดนรนแรงกจะทำให เกดโรคเออและคอพอกไดเชนกน อยางไรกดหากรางกายไดรบปรมาณไอโอดนทมากเกนพอ จะกอใหเกดปญหากบสขภาพไดโดยจะทำใหเกดโทษตอตอมไทรอยดเกดภาวะฮอรโมนไทรอยดเกนหรอภาวะไทรอยดเปนพษสำหรบ คนปกตปรมาณไอโอดนทแนะนำตอวนคอ 150 ไมโครกรม ประเทศไทยมมาตรการในการดำเนนการตางๆ มากมาย เพอใหมนใจวาคนไทยจะไดรบไอโอดน ทเพยงพอและเหมาะสม โดย มาตรการทสำคญหนงคอการผลตและการกระจายเกลอเสรมไอโอดน (universal Salt Iodization) กระทรวงสาธารณสข โดยสำนกงาน คณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ไดออกประกาศกระทรวง สาธารณสขวาดวยเรอง เกลอบรโภค ตองมไอโอดนไมนอยกวา 30 มลลกรม และปรบใหมเปนไมนอยกวา 20 และไมเกน 40 มลลกรม ตอเกลอบรโภค 1 กโลกรม นอกจากนยงกำหนดใหนำปลา นำเกลอ ปรงอาหาร และผลตภณฑปรงรสทไดจากโปรตนของถวเหลอง ตองมไอโอดนไมนอยกวา 2 มลลกรมและไมเกน 3 มลลกรมตอลตร ซงมผลบงคบใชตงแตวนท 31 ธนวาคม 2553 ดวยความหวงใยสขภาพของประชาชนและตองการใหการ ขบเคลอนนโยบายของรฐบาลเปนไปอยางมประสทธภาพและ ประสทธผล สำนกคณภาพและความปลอดภยอาหาร กรมวทยาศาสตร การแพทย กระทรวงสาธารณสข ไดดำเนนการเฝาระวงคณภาพ ของเกลอและผลตภณฑปรงรสทจำหนายและผลตในประเทศ มาตลอด ในสวนของผลตภณฑปรงรสทจำหนาย (Post Marketing) ในประเทศมาตงแตปพ.ศ. 2555 ถงปจจบน โดยสมตรวจผลตภณฑ ปรงรสทงหมด 383 ตวอยาง แยกเปน นำปลาจำนวน 260 ตวอยาง โดยเปนนำปลาแท 122 ตวอยาง นำปลาผสม 138 ตวอยาง นำเกลอปรงอาหารจำนวน 1 ตวอยาง ซอสปรงรส จำนวน 56 ตวอยาง ซอวขาวจำนวน 51 ตวอยาง และอนๆ (ซอวดำเคม/หวาน และซอวดบ) จำนวน 15 ตวอยาง พบวาผลตภณฑดงกลาวมปรมาณไอโอดน ไมไดมาตรฐานระหวางรอยละ 46.7, 60.9, 100, 58.9, 49.0 และ 86.7ตามลำดบ โดยทกผลตภณฑปรงรสทมปรมาณไอโอดนไมเปนไปตามทกฎหมายกำหนดสงมาก มตงแตไมพบไปถงพบปรมาณไอโอดนสงถง 81.4 มลลกรมตอลตร อยางไรกดขอมลในปพ.ศ.2558 พบวา สถานการณในภาพรวมของปรมาณไอโอดนทเกนกวากฎหมายกำหนด ดขนและปรมาณสงสดทพบตำลงเหลอเพยง 6.2 มลกรมตอลตร ในปพ.ศ.2558

ปรมาณไอโอดนในผลตภณฑปรงรสตกมาตฐาน จรงหรอ?

จากการสมตรวจพบผลตภณฑปรงรสทจำหนายยงมปรมาณไมไดมาตรฐาน ในปพ.ศ.2558 สำนกคณภาพและความปลอดภยอาหาร กรมวทยาศาสตรการแพทย ไดรวมกบสำนกอาหารของสำนกงาน คณะกรรมการอาหารและยา สำรวจปรมาณไอโอดนในผลตภณฑ ปรงรส โดยเกบตรงจากโรงงานผผลต(Pre Marketing) 136 โรง จาก 26 จงหวดจำนวน 300 ตวอยาง แยกเปนนำปลาจำนวน 210 ตวอยาง นำเกลอปรงอาหารจำนวน 8 ตวอยาง ซอสปรงรสจำนวน 28 ตวอยาง ซอวขาวจำนวน 37 ตวอยางและซอวดำเคม/หวานจำนวน 17 ตวอยาง พบวาผลตภณฑดงกลาวมปรมาณไอโอดนไมไดมาตรฐานเฉลยรอยละ 56 โดยเปนนำปลาแท นำปลาผสม นำเกลอปรงอาหาร ซอสปรงรส ซอวขาวและซอวดำเคม/หวาน คดเปนรอยละ 48.1, 58.9, 50.0, 57.1, 54.1 และ 76.5 ตามลำดบและพบวามปรมาณไอโอดน สงสดถง 75.2 มลลกรมตอลตร ในนำปลาแท จากขอมลดงกลาวชวาผลตภณฑปรงรสทจำหนายและท ผลตจากโรงงานยงมปรมาณไอโอดนไมเปนไปตามทกฎหมายกำหนดมากกวารอยละ 50 ซงในจำนวนนเปนเครองปรงรสทมปรมาณ ไอโอดนสงกวาทกฎหมายกำหนดถงรอยละ 50 โดยพบปรมาณสงสด ถง 81.4 มลลกรมตอลตร ซงทำใหผบรโภคมความเสยงทจะไดรบ ปรมาณไอโอดนเกนและกอใหเกดอนตรายกบผบรโภคได เนองจากมาตรการเรองการเสรมปรมาณไอโอดนใน ผลตภณฑปรงรสนเปนเครองมอหนงทสำคญทจะทำใหมนใจวาคนไทย จะไดรบปรมาณไอโอดนทเหมาะสมและเพยงพอ แตจากขอมลท กลาวมาขางตนจะเหนไดวาผผลตผลตภณฑปรงรสยงไมสามารถ ผลตผลตภณฑปรงรสใหมปรมาณไอโอดนตามทกฎหมายกำหนด ซงอาจเนองจากปรมาณและชวงทกำหนดแคบมากคอปรมาณไอโอดนตองไมนอยกวา 2 มลลกรมและไมเกน 3 มลลกรมตอลตร ทำใหผผลตไมสามารถดำเนนการได ซงปญหานจงจำเปนทจะตองไดรบการแกไข ในทกรปแบบและมการตดตามและประเมนผลการดำเนนการตาม มาตรการตางๆ เพอนำมาปรบและพฒนามาตรการใหสอดรบกบ การเปลยนแปลง และมประสทธภาพและประสทธผลยงขน เพอสขภาวะ ทดของคนไทย

สำนกคณภาพและความปลอดภยอาหาร… รายงาน

11

จดหมายขาวกรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสขDepartment of Medical Sciences

ลนรบรางวลประจำฉบบ

เปดใจใฝร ค คณธรรม นำหลกวชาการ มาตรฐานสากลเปดใจใฝร ค คณธรรม นำหลกวชาการ มาตรฐานสากล

คำถามประจำฉบบเดอนสงหาคม 2558


(ตอจากหนา 12)

รายชอผโชคด

คณรชน คงขำ คณทศน แกวคนฑา คณสายฝน คณพระรกษา คณสวราภรณ มณศรขำ คณจตตาวด ใจปลอด คณประเสรฐ หรญณรงคชย คณอศราวธ อาจพงเทยม คณวนชย มนศร คณเสาวภา วงษกลาง คณพรสทธ ศรหนองเปด คณอสมา จรพทธรมย คณปญญศา ลมอม คณสทธธนท นาวาพนม คณขวญนดา วฒนา คณวรรณศร เสาเหม คณรตนพล โซะประสทธ คณพนส นมเจรญ คณประเสรฐ สายทอง คณฐตพงศ หตถา คณกมลทพย มนศร

คำถาม กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข รวมกบคณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด ศกษาวจยพฒนาระบบการตรวจการกลายพนธของ ยน BRCA 1 และ BRCA 2 ในผปวยมะเรงชนดใด

กรณาสงคำตอบ พรอมระบชอทอย เบอรโทรศพทของทานทสามารถตดตอได สงมายง ฝายประชาสมพนธ กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข อ.เมอง จ.นนทบร 11000 เพอลนรบกลองขาว จำนวน 20 รางวล (หมดเขตสงคำตอบลนรางวลภายในวนท 25 กนยายน 2558) ประกาศรายชอผโชคด ในจดหมายขาวกรมวทยาศาสตรการแพทยฉบบตลาคม 2558

เฉลยคำตอบ และรายชอผโชคดประจำฉบบมถนายน 2558

โครงการผลตภณฑสมนไพรในสปาชมชนและ OTOP ของกรมวทยาศาสตรการแพทย มสมนไพรเปาหมายกชนด อะไรบางตอบ 10 ชนด ไดแก ขมนชน ไพล บวบก มะกรด มะขาม มงคด หมอน อญชน ชาเขยว แตงกวา

จลนทรยทบงชสขลกษณะการผลตเกนเกณฑคณภาพทางจลชววทยาของ อาหารและภาชนะสมผสอาหารกรมวทยาศาสตรการแพทย ป พ.ศ. 2553 (เรองอาหารพรอมบรโภคประเภทอาหารทะเลดบทเตรยมหรอปรงในสภาพทบรโภคไดทนท) จำนวน 37 ตวอยาง ซงมสาเหตจากการพบจำนวนจลนทรยรวมเกนขอกำหนด พบอโคไล และพบจำนวนจลนทรยรวมเกนขอกำหนด รวมกบพบอโคไล 25, 1 และ 11 ตวอยาง ตามลำดบ และพบจลนทรยท กอโรคอาหารเปนพษเกนเกณฑฯ 7 ตวอยาง ซงตรวจพบเชอวบรโอ พาราฮโมไลตคส, ซาลโมเนลลา ลสทเรย โมโนไซโตจเนส 1, 1 และ 5 ตวอยาง ตามลำดบ และตรวจไมพบพยาธกลมอนสซาคสทกตวอยาง การปนเปอนของจลนทรยกอโรคดงกลาวอาจเกดจากการปนเปอน จากสงแวดลอม เชน เชอลสทเรย โมโนไซโตจเนส หรอปนเปอนจากนำทะเล ตามธรรมชาต ไดแก เชอวบรโอ พาราฮโมไลตคส หรอเชออหวาตเทยม และการปนเปอนเชอแบคทเรยในขณะแลและหนปลาดบ เชน เชอซาลโม เนลลา ซงสวนใหญเกดจากการปนเปอนขามของเชอแบคทเรยจากอาหารดบ อนๆ โดยการใชอปกรณเครองครว เชน มด เขยงและภาชนะรวมกนโดย ไมไดลางใหสะอาด แตบางกรณ การปนเปอนเชอซาลโมเนลลาและ อโคไล ซงเปนเชอทพบ ไดในอจจาระของคนและ สตวนนอาจมาจาก ผประกอบการมสขลกษณะ สวนบคคลทไมเหมาะสม เชน ไมลางมอใหสะอาดภายหลงการเขาหองนำ

บรโภคปลาดบและเลอกซอ ปลาทะเลอยางไร...ใหปลอดภย ขอแนะนำการบรโภคปลาดบและการเลอกซอปลาทะเลทแลขายนน ผบรโภคควรเลอกรบประทานปลาทะเลดบทจำหนายในภตตาคาร/ รานอาหารญปนตนตำรบหรอรานทมนใจวาใชปลาดบทเปน sashimi-grade หรอ sushi-grade fish ซงเปนปลาทะเลทเตรยมเพอการบรโภคดบอยาง ปลอดภยหรอมโอกาสพบพยาธตวกลม กลมอนสซาคสนอยมาก ในกรณท ซอเนอปลาทะเลทแลขายในซเปอรมารเกต เพอมารบประทานเปนปลาดบ ควรสอบถามแหลงทมาของปลา (ถาผจำหนายใหขอมลได) ควรเลอก ปลาทเตรยมแบบ sashimi grade หรอ sushi grade เชนกน และเปน ปลาดบทแลแลว (แลเปนกอนหรอสไลซเปนชนบางพอคำ) เพอจำหนาย สำหรบการบรโภคเปนซาชมเทานน และบรรจในภาชนะทปดเรยบรอย เชน ถาดทมแผนฟลมพลาสตกหมมดชด เพอปองกนการปนเปอนเชอแบคทเรยตางๆ ขณะวางจำหนายและควรเกบรกษาในอณหภมแชเยนตลอดอายการจำหนาย เพอควบคมการเพมปรมาณของเชอแบคทเรย และเนองจากเปน อาหารทเนาเสยงายจงควรรบรบประทานใหหมดภายในวนทซอ ในสวน ผประกอบอาหารและผแลปลา ตองลางมอใหสะอาดกอนหยบจบอาหาร และถามบาดแผลทมอใหปดพลาสเตอร และใสถงมอขณะประกอบอาหาร เพอลดโอกาสการปนเปอนเชอสแตปฟโลคอคคส ออเรยส และเชออนๆ สอาหาร

สำนกคณภาพและความปลอดภยอาหาร ... รายงาน

กรมวทยาศาสตรการแพทย กระทรวงสาธารณสข88/7 ซอยตวานนท 14 ถนนตวานนทอำเภอเมอง จงหวดนนทบร 11000

เสนอแนะ ตชม หรอสงบทความลงตพมพ สงมาไดทกองบรรณาธการฝายประชาสมพนธสำนกงานเลขานการกรมกรมวทยาศาสตรการแพทยถนนตวานนท อ.เมองจ.นนทบร 11000โทร. 0-2951-0000 ตอ 99081โทรสาร 0-2951-0312E mail: [email protected] www.dmsc.moph.go.th

ชำระคาฝากสงเปนรายเดอนใบอนญาตเลขท 22/2552

ไปรษณยกระทรวงสาธารณสข

12

ทปรกษา อธบด รองอธบด ผทรงคณวฒ ผเชยวชาญเฉพาะ ผอำนวยการสำนก / สถาบน / ศนยวทยาศาสตรการแพทยกองบรรณาธการ อภรด เฉยรอด, ศรวภา เนยมสอาด, อภสทธ เหมาะสมสกล, วชพร แดงอทย, วระวญ อนทรง, พรยทธ คนทะชมภ, จงกล เงนมาก, ธระพล ดโสภา, สรพล สนเจรญรง, ภาคนย กลนกล, สนนทา สขสมตร

กรมวทย

เตอนภย

(อานตอหนา 11)

ในสวนของซาซมนน ระหวาง เดอนพฤษภาคม-มถนายน พ.ศ. 2556 ไดสมเกบตวอยางอาหารญปนเมนซาชม ททำจากปลาทะเลดบ จากภตตาคาร/รานอาหารญปน จำนวน 32 ราน จากซเปอรมารเกต 10 แหง และมนมารท 1 แหงในกรงเทพมหานครและปรมณฑล (นนทบร ปทมธาน และสมทรปราการ) รวมทงหมด 52 ตวอยาง แยกเปนตวอยาง ทเกบจากภตตาคาร/รานอาหารญปน จำนวน 34 ตวอยาง และจากซเปอรมารเกตและมนมารท จำนวน 18 ตวอยาง นำมาตรวจวเคราะหหาการ ปนเปอนของจลนทรยและพยาธตวกลม โดยตรวจหาจลนทรย 2 กลม คอ จลนทรยทบงชสขลกษณะการผลต ไดแก จำนวนจลนทรยรวม และอโคไล (E. coli) และจลนทรยทกอโรคอาหารเปนพษ 5 ชนด ไดแก เชอวบรโอ พาราฮโมไลตคส (Vibrio parahaemolyticus), วบรโอ คอเลอเร (Vibrio cholerae), ซาลโมเนลลา (Salmonella spp.) ลสทเรย โมโนไซโตจเนส (Listeria monocytogenes) และสแตปฟโลคอคคส ออเรยส (Staphylo-coccus aureus) และพยาธตวกลมกลมอนสซาคส (Anisakidae) ตรวจพบ

ปลาแซลมอน และ ซาซม ทจำหนายในประเทศไทย มความปลอดภย....แคไหน ?

ปจจบนคนไทยนยมบรโภคเนอปลาโดยเฉพาะเนอปลาแซลมอน ทงในรปนำมาปรงใหสกและในรปของปลาดบทรจกกนดในนามของซาซม เมอมการสอสารกนในสงคมการสอสารยคใหมเกยวกบความไม ปลอดภยในการบรโภคเนอปลาแซลมอน จนทำใหผบรโภคเกดความ กงวล และ ไมสบายใจ โดยเฉพาะผท นยมบร โภคปลาชนดน กรมวทยาศาสตรการแพทย โดย สำนกคณภาพและความปลอดภย อาหาร จงไดรวมกบ สำนกงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) เฝาระวงความปลอดภยมาตลอด โดยการตรวจวเคราะหปรมาณ โลหะหนก 3 ชนด ซงมความเสยงสงทจะมการปนเปอน คอ ปรอท ตะกว และแคดเมยม ในเนอปลาแซลมอนทนำเขาตงแตป พ.ศ.2555 จนถงปจจบน โดยการตรวจหาปรมาณปรอทในเนอปลาแซลมอน จำนวน 78 ตวอยาง ตรวจพบ 46 ตวอยาง คดเปนรอยละ 59 ปรมาณทพบตงแตนอยกวา 0.01-0.04 มลลกรมตอกโลกรม และตรวจหาปรมาณตะกว จำนวน 62 ตวอยาง ตรวจพบ 5 ตวอยาง คดเปนรอยละ 8 ปรมาณทพบนอยกวา 0.10 มลลกรมตอกโลกรม ทกตวอยาง ในสวนของการตรวจหาปรมาณแคดเมยม จำนวน 153 ตวอยาง ตรวจพบ 3 ตวอยาง คดเปนรอยละ 2 โดยปรมาณทพบ ตงแตนอยกวา 0.02-0.12 มลลกรมตอกโลกรม ซงปรมาณโลหะหนก ทง 3 ชนด ทตรวจพบมปรมาณตำมากและไมเกนคาทกระทรวง สาธารณสขกำหนดไวในประกาศกระทรวงสาธารณสข ฉบบท 98 (พ.ศ. 2529) เรอง มาตรฐานอาหารทมสารปนเปอน

16 สงหาคม 2558 ปนจกรยานเพอแมเฉลมพระเกยรตสมเดจพระนางเจาฯ พระบรมราชนนาถ แมของแผนดน

รวมพลงแหงความรก และสามคค ถวายเปนพระราชสดด

Documents

บ.ก.บอกกล่าว letter august... · 2015-08-27 · จดหมายข่าวกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข3