กฎหมายมหาชน

• คอ กฎหมายทใชบงคบความสมพนธระหวาง

รฐกบเอกชนทรฐอยเหนอเอกชน

• มลกษณะพเศษแตกตางจากกฎหมายเอกชน

• หลกฎหมายทศาลปกครองใชตางจากหลก

กฎหมายทศาลยตธรรมใช

การแบงแยกกฎหมายตามลกษณะเนอหา

ความสมพนธของผทรงสทธ

• กฎหมายเอกชน

• กฎหมายมหาชน

1. เกณฑองคกรผกอนตสมพนธ

• กฎหมายมหาชน – รฐเปนผกอนตสมพนธ

• กฎหมายเอกชน – เอกชนเปนผกอนตสมพนธ

กฎหมายเอกชน กฎหมายมหาชน

เสมอภาค

เอกชน v เอกชน

(ป.สวนตว) (ป.สวนตว)

อยเหนอ

รฐ v เอกชน

(ป.สาธารณะ) (ป.สวนตว)

1. ลกษณะการกอความสมพนธ

คดอาญาบคคล

(ผกระทา)

บคคล

(ผเสยหาย)กระทาตอ

ตารวจ

อยการ

ศาล

- บคลทถกกลาวหาวากระทาผด จะไดรบผลกระทบทางดานสทธ

เสรภาพ จงตองสนนษฐานไวกอนวาเปนผบรสทธจนกวาจะถก

พสจนวาผดจรง

รฐ

(กรรมการ)

- รฐตองเปนกลาง

คดแพงเอกชนเอกชน

(ประโยชนสวนตว)

เอกชน

(ประโยชนสวนตว)

รฐ

(กรรมการ)

•ทรพยสน

•สญญา

•ละเมด

•ครอบครว

•มรดก

•อนๆ

- เอกชนผกนตสมพนธบนพนฐานความเสมอภาค

คดปกครองรฐ

ประโยชนสาธารณะ

เอกชนประโยชนสวนตว

ศาลปกครอง

รกษาดลยภาพระหวางประโยชนสาธารณะ

กบสทธเสรภาพของเอกชน

เพกถอนการกระทาทางปกครองทไมชอบดวยกฎหมาย

ใหฝายปกครองชดใชคาเสยหายแกประชาชน

2. เกณฑวตถประสงคของนตสมพนธ

• กฎหมายมหาชน – รฐทาเพอประโยชนสาธารณะ

• กฎหมายเอกชน – เอกชนทาเพอประโยชนสวนตว

วตถประสงคในการดาเนการ

เอกชนทาเพอประโยชน

สวนตว มงในเรอง

• การคาหากาไร

• ชอเสยง

• ความสะดวกสบายในชวต

• รฐทาเพอประโยชน

สาธารณะ

3.เกณฑวธการทใชในการกอนตสมพนธ

• เอกชนเสมอภาคเทาเทยมในการทา

สญญา / เสรภาพในการทาสญญา การ

แสดงเจตนายนยอมพรอมใจในการทา

สญญา

• การบงคบตามสทธตองฟองศาล

บงคบให

• ทรพยสนของเอกชนอาจถกยด อายด

หรอยกอายความขนตอส

• รฐ ใชอานาจมหาชน ไดแก

• อานาจบงคบฝายเดยว เชน ออกคาสง

ฝายเดยว/สญญาทางปกครอง

• การบงคบตามสทธไมตองฟองศาล

บงคบให

• ทรพยสนสาธารณสมบตของรฐยอม

ไดรบความคมครองทจะไมถกยด

อายด หรอยกอายความขนตอส

4. เกณฑเนอหา

• กฎหมายมหาชน

oเปนกฎหมายตามภาวะวสย ตกลงยกเวนไมได

• กฎหมายเอกชน

oเปนกฎหมายตามอตวสย ใชบงคบกบคสญญา

ตกลงยกเวนได

ขอพจารณาในแงขององคกรรฐ

• โดยหลกแลว แมวารฐจะทาเพอประโยชนสาธารณะและมอานาจบงคบฝายเดยว

• แตกมกรณทรฐลดตวเองมาเปนเอกชน เชน ธ.กรงไทยฯ

• หรออาจใชวธการตามกฎหมายเอกชน เชน เจรจาตอรองบนพนความเทาเทยมกน

• กจกรรมของรฐบางอยางอาจเปนเชงอตสาหกรรมหรอพาณชยกรรม ตองอยภายใตกฎหมายเอกชน

ขอพจารณาในแงของเอกชน

• โดยหลกแลว เอกชนมเสรภาพในการทาสญญาและไมมอานาจบงคบฝายเดยว แตกมกรณเอกชนไดรบมอบอานาจใหใชอานาจทางปกครองได เชน สภาทนายความมอานาจเพกถอนใบอนญาตประกอบวชาชพทนายความ

• หรอบางกรณเอกชนไมอาจตกลงยกเวนขอสญญาได เพราะรฐอาจแทรกแซงสญญาเพอคมครองผทออนแอกวา (การทาใหกฎหมายเอกชนเปนกฎหมายมหาชน)

ขอพจารณาในแงของเอกชน

• กฎหมายเอกชนบางประเภทเปนบทบงคบยกเวนไมได

• เชน กฎหมายครอบครว ความสมพนธในทางสวนตว

ยกเวนไมได ขอตกลงยกเวนเปนโมฆะ กไมไดทาให

กฎหมายครอบครวกลายเปนกฎหมายมหาชนขนมาได

• กฎหมายอาญาตกลงยกเวนไมได กยงเปนกฎหมายเอกชน

•ขอพจารณาในแงของกม.ตางประเทศ

• ในระบบ Common law ไมมการแบงกฎหมายมหาชนออกจากกฎหมายเอกชน

• ในรฐสงคมนยมมแตกฎหมายมหาชน

ประโยชนของการแบงประเภทกฎหมายมหาชน – เอกชน

• - การพจารณาเขตอานาจศาล (ระบบศาลค)

• คดแพง – คดอาญาขนศาลยตธรรม

• คดกฎหมายมหาชนขนศาลรฐธรรมนญ/ศาลปกครองในประเทศ

ทมระบบศาลคจะตองมศาลวาดวยการขดกนทางคดชขาดเขต

อานาจศาล

• ร.ธ.น.2550 คณะกรรมการวนจฉยชขาดอานาจหนาทระหวางศาล

กฎหมายทศาลใช

• กฎหมายสาระบญญต

• หลกกฎหมายเอกชนใหความสาคญกบสทธ เสรภาพ ความเสมอ

ภาคของปจเจกชน- สญญาทางแพง- โมฆะ- ทรพยสนเอกชน

• หลกกฎหมายมหาชนคานงถงประโยชนสาธารณะและสทธ

เสรภาพควบคไป (รกษาดลยภาพ)- สญญาทางปกครอง- เพก

ถอน- สาธารณะสมบต

• วธสบญญต กฎหมายเอกชนใชวธพจารณาระบบกลาวหา

กฎหมายมหาชนใชวธพจารณาระบบไตสวน

ประโยชนในเชงวชาการ

• ในอดตมการแบงแยกสาขามาตงแตสมยโรมน แตแบงเพอ

ไมทาการศกษาแตเรมศกษาพฒนาจรงจงชวงปลาย ศ.18

• มการแยกสาขาออกเพอประโยชนในการศกษาวจย เพอให

มนกกฎหมายทมความเชยวชาญเฉพาะดาน แตละ

สาขาวชากมปรชญาและนตวธไมเหมอนกน

การแบงสาขายอยของกฎหมายเอกชน

• กฎหมายเอกชนภายใน

1. กฎหมายแพง

– บคคล

– ครอบครว

– ทรพยสน

– หน

– มรดก

การแบงสาขายอยของกฎหมายเอกชน

2. กฎหมายพาณชย มการจดทาประมวลกฎหมายพาณชยแยก

จากการจดทาประมวลกฎหมายแพงและมการแยกยอยเปน

กฎหมายวาดวยการคาทางทะเล

กฎหมายวาดวยการการพาณชยทางอากาศ

กฎหมายวาดวยทรพยสนทางปญญา

กฎหมายวาดวยลมละลาย

กฎหมายวาดวยการธนาคารพาณชย

กฎหมายวาดวยการแขงขนการคา

3. กฎหมายการเกษตรเชน กฎหมายชลประทาน

4. กฎหมายสงคมไดแก

– กฎหมายแรงงาน

– ประกนสงคม

5. กฎหมายว.แพง,

6. กฎหมายอาญา ว.อาญา

• กฎหมายเอกชนระหวางประเทศ

– กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดบคคล

กฎหมายมหาชน1. กฎหมายมหาชนภายใน

1.1 กฎหมายรฐธรรมนญ

1.2 กฎหมายปกครอง

1.3 กฎหมายมหาชนทางเศรษฐกจ

- กฎหมายการคลง - กฎหมายภาษ -

กฎหมายคมครองผบรโภค

2. กฎหมายมหาชนระหวางประเทศ-กฎหมายระหวางประเทศแผนกคดเมอง

ลกษณะพนฐานของกฎหมายมหาชน

• 1. เปนกฎหมายทเพงเกดใหม

– กฎหมายเอกชนมพฒนาการยาวนานกวา 2,000 ป

– กฎหมายมหาชนเพงพฒนามาประมาณ 200 กวาป

ในแงกฎหมายรฐธรรมนญ

เรมจากทฤษฎสญญาประชาคม ในศ. 17-

18 สการปฏวตใน USA ค.ศ.1776,

Fr.1789 จนมการบญญตรฐธรรมนญ

ลายลกษณอกษรในโลกประชาธปไตย

ในแงกฎหมายปกครองฝรงเศส

มการพฒนาโดยสภาทปรกษาแหงรฐ

(Conseil d’ Etat) ตงแตป 1800 และ

ก ล า ย เ ป น ต น แ บ บ ใ น ก า ร พฒ น า

กฎหมายปกครองในประเทศตาง ๆ

ผนาปฏวตฝรงเศสออก ก.ม. หามไมใหศาลยตธรรมกาวกายงานของฝายปกครอง

ฝายบรหารสงการ

Council of State(ฟอง)

ป.ช.ช V รฐ

คดปกครอง

ศาลยตธรรม(ฟอง)

ป.ช.ช V ป.ช.ช

คดแพง/อาญา.

ศาลปกครอง

กฎหมายปกครองในองกฤษและสหรฐอเมรกา

• กเพงเรมสนใจพฒนามาในป 1929โดยประธาน

ศาลฎกาไดกลาวตาหนการใชอานาจโดยมชอบ

ของฝายบรหารอยางมาก

กฎหมายปกครองในองกฤษและสหรฐอเมรกา

• และเรมพฒนาจรงจงเมอ 50 กวาปมาน เมอพบ

ขอบกพรองทกฎหมายใหอานาจฝายปกครอง

มากจนควบคมไมไดโดยศาล จากรายงานของ

Frank Committee ในป 1959

• รฐสภา จงไดเรมพฒนากฎหมายปกครองขน

คลาย ๆ กบประเทศฝรงเศส

ผลของการเปนกฎหมายทเพงเกดใหม

• 1.1 ไมมการจดทาประมวลกฎหมาย

• มความพยายามทจะจดทารวบรวม

กฎหมายไวในทเดยวกน

• แตกมใชประมวลกฎหมาย

แตกมกฎหมายทวางหลกเกณฑพนฐานไวบาง

• ในสหรฐอเมรกา ม Administrative Procedure

Act (APA)

• ประเทศองกฤษม Tribunal and Inquiries Act

ฯลฯ

• ในไทยม พ.ร.บ. วธปฏบตราชการทางปกครอง

1.2 กฎหมายมหาชนเปนระบบ Case Law

• เมอไมมประมวลกฎหมาย

• การพฒนากฎหมายจงเรมทองคกรศาล ไมวา

จะเปนศาลรฐธรรมนญ /ศาลปกครอง หรอ

ศาลวาดวยการขดกนทางคด

การศกษาจงตองศกษาจากคาพพากษาของศาล

• ไมยดหลก Precedent (คาพพากษายอม

ถอเสมอนกฎหมายผกพนศาลเดยวกน

หรอศาลลาง)

• แมในทางปฏบตจะยดถอคาพพากษาของ

ศาล แตเปนไปดวยความสมครใจ

กฎหมายมหาชนมลกษณะพลวตร

• รฐมหนาทตองจดทาบรการสาธารณะสนองความ

ตองการของประชาชน แตความตองการของ

ประชาชนเปลยนแปลงไปตามความยคสมย

• ดงนน กฎหมายมหาชนจงตองพลวตรเปลยนแปลง

ไปตามความตองการของประชาชน และควรจะเปน

ระบบ Case Law

บทบาทของศาล

• ศาลมหนาทตองรกษาดลยภาพระหวางประโยชน

สาธารณะกบสทธเสรภาพของประชาชน

• ดงนน เมอมคดขอพพาทปกครอง ศาลจงตองสราง

หลกกฎหมายขนเพอรกษาดลยภาพ เชน

• หลกกฎหมายสทธปองกนตนเอง ทานองเดยวกบ

หลกNatural Justice ในคอมมอนลอว

คด C.E. 11 ม.ค. 1910

• ผวามอานาจบงคบฝายเดยวทจะแกไขสญญา

ฝายเดยวใหผรบสมปทานเดนรถไฟ เพม

เทยววงรบผโดยสาร เพอประโยชนสาธารณะ

และหากการแกสญญานนเพมภาระใหบรษท

ๆ กสามารถเรยกคาทดแทนจากจงหวดได

คด C.E. 30 ม.ค. 1916• บรษทรบสมปทานผลตกระแสไฟฟาดวยถานหน ตองประสบ

ภาวะขาดทนเพราะราคาถานหนสงขนมาก เพราะผลจาก

สงครามโลกครงท 1 จงขอเลกสญญากบเทศบาลโดยอางเหต

สดวสย ศาลปกครองประเทศฝรงเศสตดสนบรษทยงมหนาท

ตองผลตไฟฟาตอไปตามหลกความตอเนองของบรการ

สาธารณะ แตการทบรษทตองขาดทนเพราะเหตการณทไมม

ใครคาดฝนได บรษทมสทธไดคาทดแทนจากเทศบาล บรษท

จะตองรบผดชอบเฉพาะสวนทขาดทนตามปกตวสยของความ

เสยงทางธรกจ

2. มวตถประสงคในการควบคมอานาจรฐและหนวยงานของรฐ

กฎหมายมหาชนเกดขนจากแนวคดในการจากดอานาจรฐ

โดยเฉพาะทฤษฎสญญาประชาคม → ทฤษฎนตรฐ

คอ การกระทาของรฐตองชอบดวยกฎหมาย หากมการกระทา

ของรฐทไมชอบดวยกฎหมาย ประชาชนมสทธฟองรฐได

•แมรฐจะมอานาจทเหนอกวาโดยอางเรองประโยชน

สาธารณะกตาม แตกอยภายใตขอจากดทรฐตองม

กฎหมายใหอานาจ

คตนยม “เมอไมมกฎหมายใหอานาจรฐไว

จะกระทามได (โดยเฉพาะเมอกระทบถง

สทธเสรภาพปจเจกชน) “

ตรงขามกบคตนยมของกฎหมายเอกชน

“เมอไมมกฎหมายหาม ยอมทาได”

• ปรชญากฎหมายเอกชน อยบนหลกความเสมอภาค

เสรภาพ ทาสญญาอะไรกไดถากฎหมายไมหาม

แมแตยกเวนกฎหมายกทาได ถามใชกฎหมายท

เกยวของกบความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนด

ของประชาชน

ใหความสาคญกบการสรางองคกรและกระบวนการทด

• เพอเปนหลกประกนสทธเสรภาพของประชาชน

เชน กาหนดกระบวนการขนตอนในการออกคาสง

ทางปกครองใน APA ของ USA, หรอของไทย

3. กฎหมายมหาชนเปนกฎหมายทมลกษณะบงคบ

• เพอใหหลกนตรฐมความศกดสทธเปน

หลกประกนสทธเสรภาพ

• ดงนนรฐไมอาจเลอกใชกฎหมายมหาชน

ดงเชนเอกชนเลอกทาสญญาแตกตางจาก

กฎหมายได

ผลของการทกฎหมายมหาชนเปนบทบงคบ

• จะตองมการควบคมการกระทาขององคกรรฐทก ๆ

องคกรใหชอบดวยกฎหมายไมวาจะเปน

- การกระทาขององคกรนตบญญตไมขดตอรฐธรรมนญ

- การกระทาของรฐบาลไมขดตอกฎหมาย

- การกระทาทางปกครองไมขดตอกฎหมาย

- การกระทาทางตลาการไมขดตอกฎหมาย

นตวธ(การใช-ตความกฎหมาย)• ตความหาดลยภาพระหวาง ประโยชนสาธารณะกบสทธ

เสรภาพของประชาชน

• ศาลปกครอง /รธน. ศาลขดกนทางคด เปนผใชก.ม

• เชยวชาญ ก.มมหาชน มประสพการณทางการเมอง

เศรษฐกจ สงคม

ทมาของกฎหมาย (Source of Law)

• หลกการทวไปแหงก.ม มหาชน

• คาพพากษาศาลปกครอง /รธน. ศาลขดกนทางคด เปนทมา

ของกฎหมายทสาคญ ( Case Law)ไมยดหลกprecedent

• กฎหมายจารตประเพณ

• กฎหมายลายลกษณอกษร

-

• ทมาของกฎหมายทบญญตเปนลายลกษณอกษร

• ร.ธ.น.

• กฎหมายทออกโดยรฐสภา

พ.ร.บ., สนธสญญา พ.ร.ก

• กฎหมายของฝายบรหารทออกโดยอาศยอานาจของกฎหมายแมบท

พระราชกฤษฎกา

กฎกระทรวง

กฎและประกาศขององคกรอน ๆ

• กฎหมายทออกโดยองคกรกระจายอานาจ

• มต ค.ร.ม./ระเบยบ/ประกาศทมไดออกโดยอาศยอานาจ

• หนงสอเวยน/แนวปฏบตการใชดลพนจ

• คาสงทมผลเฉพาะบคคล (มใช ก.ม.)

ขอควรพจารณา

1. รปแบบของ ก.ม.

แตกตางกนไปตามลกษณะขององคกรทออก ก.ม. นนๆ

รปแบบของกฎหมายในปจจบน(เรยงจากคาบงคบสงสด ตาสด)

1 ประชาชน รฐธรรมนญ

ประมวลกฎหมาย

2 รฐสภา พระราชบญญต ก.ม.แมบท

สนธสญญา

3 รฐบาล

พระราชกาหนด

พระราชกฤษฎกา

กฎกระทรวง ก.ม.ลกบท

ประกาศกระทรวง

ระเบยบ,ขอบงคบ,อนๆ

4.องคกรปกครองทองถน

- เทศบาล ออก เทศบญญต

- อ.บ.จ. ออก ขอบญญตจงหวด

- อ.บ.ต. ออก ขอบงคบตาบล

- ก.ท.ม. ออก ขอบญญตกรงเทพมหานคร

- เมองพทยา ออก ขอบญญตเมองพทยา

ขอควรพจารณา

2. ขอบเขตเนอหาสาระท ก.ม.แตละรปแบบควรกาหนด เชน

•รฐธรรมนญ กาหนดเนอหาสาระอานาจอธปไตย

สถาบนการเมอง หลกประกนสทธเสรภาพ

•พ.ร.บ. กาหนดเนอหาสาระของสทธ – หนาทของประชาชน

•กฎกระทรวงกาหนดเนอหารายละเอยดปลกยอยของกฎหมาย

แมบท

ขอควรพจารณา

3 คาบงคบหรอลาดบศกดของ ก.ม.

ก.ม.ทมคาบงตากวาจะขดหรอแยงตอ ก.ม. ทมคาบง

สงกวาไมได

การยกเลกหรอเปลยนแปลงแกไข ก.ม.จะทาโดย ก.ม.

ทมคาบงคบเทากนหรอสงกวา

ก.ม.ทมคาบงตากวาจะขดหรอแยงตอ ก.ม. ทมคาบง

สงกวาไมได

การยกเลกหรอเปลยนแปลงแกไข ก.ม.จะทาโดย ก.ม.

ทมคาบงคบเทากนหรอสงกวา

คาบงคบหรอลาดบศกดของ ก.ม.

1 รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด

(เปนสญญาประชาคม)

• คอสญญาประชาคมทประชาชนยนยอม

พรอมใจกน มอบอานาจอธปไตยใหแกรฐ

เพอใหรฐทาหนาทปกปองคมครอง

ผลประโยชนของประชาชน

ประชาชนมสวนรวมในการรางโดยการ

กอตงสภารางรฐธรรมนญ

- เปนอานาจสงสดในการกอตงองคกรทางการเมอง

(แนวคดของซเอเยส) ดงนน องคกรทถกจดตงตาม

รฐธรรมนญ (รฐสภา, รฐบาล, ศาลและอน ๆ ) จะตองใช

อานาจไมขดตอรฐธรรมนญ (ทกองคกรในรฐ)

คะแนนไมมากกวากงหนง

การจดทา ร.ธ.น. 2540(ฉบบปฏรปการเมอง)สภารางร.ธ.น. 99 คน

รฐสภาลงมตเหนชอบ

ไดคะแนนมากกวากงหนงของ ส.ส. + วฒ

ประชาชนผมสทธเลอก ตงไมนอยกวา 1/5

ลงประชามต

ไมกอน 90 วน ไมชากวา 120 วน

ขางมาก ไมไดขางมากตกไป

K

เหนชอบ ไมเหนชอบพน

90 วน ไมคนมา

ประกาศในราช

กจจานเบกษา ตกไป

เนอหาสาระทกาหนดในรฐธรรมนญ

• อานาจอธปไตย

• สถาบนทางการเมอง ไดแก • สถาบนประมขแหงรฐ

• รฐสภา

• รฐบาล

• ศาล

• หลกประกนสทธเสรภาพ

รฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสด

เปนเครองมอทใชเปนหลกประกนสทธ

เสรภาพขนพนฐาน

หลกความสงสดของรฐธรรมนญ

ก.ม.ใดจะขดหรอแยงตอรฐธรรมนญไมได

มฉะนนจะไมมผลบงคบ

ผลของหลกความสงสดของรฐธรรมนญ คอ

• ตองมกลไกควบคมมใหขดตอรฐธรรมนญ

– ศาล ร.ธ.น./ ตลาการ ร.ธ.น.

– ศาลยตธรรม (ใน USA)

• การแกไขเพมเตม ร.ธ.น. จะตองเปนกระบวนการพเศษ

2 กฎหมายทตราโดยรฐสภา

• พระราชบญญต (พ.ร.บ.)

• สนธสญญา

• พ.ร.ก(เทยบเทาพ.ร.บ.)

ทฤษฎอานาจอธปไตยเปนของประชาชน

• ก.ม.(พระราชบญญต) คอการแสดงออกซงเจตนารมณ

รวมกนของประชาชน

• ดงนน ก.ม.ทจะกระทบตอสทธเสรภาพของประชาชนได

ตองกระทาโดยประชาชนเปนผออกหรอลงประชามต

หรอโดยรฐสภาทเปนผแทนของประชาชน

รฐสภามอานาจในการออก ก.ม. โดยทวไป/ทกเรอง กระทบสทธ - เสรภาพไดยกเวน ขอทจากดโดยหลกนตรฐ/ร.ธ.น.

รฐสภา

รฐบาล

รฐบาลออก ก.มไดเฉพาะอาศยอานาจทไดรบมอบอานาจ (delegated power)

-ร.ธ.น. มอบใหออกพระราชกาหนด

- ก.ม.แมบทมอบใหออก ก.ม.ลาดบรอง(Subordinate legislation)

ร.ธ.น.Fr 1958รฐบาลมอานาจออก ก.ม. โดยทวไป

(ม.37)ออกไดเองไมตองอาศยการมอบอานาจ

รฐบาลออก ก.ม. ในขอบเขตของ

รฐสภาออก (ม.38) ตองใหรฐสภาลงมตมอบ

อานาจใหตรารฐกาหนดเปนครงคราวไป

รฐสภามอานาจออก ก.ม. จากดเฉพาะทสาคญๆ(ม.34) ทกระทบตอสทธเสรภาพ เชน ภาษ,อาญา,สญชาต

รฐบาล

รฐสภา

พระราชบญญต (พ.ร.บ.)

เปนก.มทกษตรยทรงตราขนตาม

คาแนะนาและยนยอมของรฐสภา

พระราชบญญต (พ.ร.บ.)

เนอหา ก.ม.สาคญ ๆ ทมบทบญญตกระทบตอสทธ

เสรภาพ (ภายใตหลกนตรฐ/ร.ธ.น.) เชน

- สญชาต- ภาษ- ก.ม.อาญา- ก.ม.เวนคน- จากดการถอครอง

ทดน

- กฎหมายทกระทบสทธ เสรภาพตองสงวนเปนอานาจของ

รฐสภาโดยเฉพาะ ไมมสทธมอบอานาจใหองคกรอน

3 สนธสญญา (มผลบงคบเทา พ.ร.บ.)

• ระบบเอกนยม (Monism) สนธสญญาทไดรบการให

สตยาบนแลวถอวามผลบงคบเปนกฎหมายภายใน

ทนท

• ระบบทวนยม (Dualism) ถอวาสนธสญญาทให

สตยาบนแลวมผลผกพนเปนกฎหมายภายในตอเมอม

การออกกฎหมายภายในรบรองกอน (อนวตการให

เปนไปตามสนธสญญา)

ประเทศไทยถอตามแนวคดนมาโดยตลอด

• ดจากรฐธรรมนญ 2560 ทวา

• กษตรยทรงอานาจทาหนงสอสญญากบนานาประเทศหรอองคการระหวางประเทศ

• เวนแตหนงสอสญญานนมผลเปลยนแปลงอาณาเขตไทยหรอเขตอานาจแหงรฐหรอจะตองออก พ.ร.บ. เพอใหการเปนไปตามสญญาจะตองไดรบความเหนชอบจากรฐสภากอน

4 กฎหมายทออกโดยฝายบรหาร

• 4.1 พระราชกาหนด ฝายบรหารออกโดยอาศย

อานาจตามรฐธรรมนญ 2560 มาตรา 172-174

พระมหากษตรยทรงตราขนโดยคาแนะนาและ

ยนยอมของ ค.ร.ม. ใหมผลบงคบเชนเดยวกบ

พระราชบญญต (มคาบงคบเทา พ.ร.บ.)

• ม 2 กรณ คอ

มาตรา 172

• เมอคณะรฐมนตรเหนวาเปนกรณฉกเฉนทมความ

จาเปนรบดวนอนมอาจจะหลกเลยงได

• เพอประโยชนในอนทจะรกษาความปลอดภยของ

ประเทศความปลอดภยสาธารณะ ความมนคง

ในทางเศรษฐกจของประเทศ หรอปองปดภยพบต

สาธารณะ

มาตรา 174

•กรณในระหวางสมยประชมสภา

• ถามความจาเปนตองม ก.ม.เกยวกบ

การเงนภาษอากร ซงตองพจารณาโดย

ดวนและลบเพอรกษาประโยชนของ

แผนดน

การควบคมการออก พ.ร.ก. ม 2 วธ

1. กอนรฐสภาอนมต พ.ร.ก.

ศาล ร.ธ.น. เปนผควบคมใหเปนไปตามเงอนไข

ม.172 โดย ส.ส.หรอวฒฯ 1 ใน 5 ของแตละสภาเสนอให

ศาล ร.ธ.น. ชขาด (ม.173) หากผลชขาดวาขดตอ ม.172

พ.ร.ก. นน ไมมผลมาแตตน

2. หลงประกาศใช พ.ร.ก. แลว

เมอประกาศใชบงคบ พ.ร.ก.แลว

ค.ร.ม. ตองเสนอ พ.ร.ก. ใหรฐสภาอนมต

กรณ พ.ร.ก. ตาม ม.172 โดยไมชกชา

กรณพ.ร.ก. ตาม ม.174 ภายใน 3 วน

ถารฐสภาอนมต ผลคอพ.ร.ก.มผลบงคบ

เชน พ.ร.บ. ตลอดไป

ถารฐสภาไมอนมต ผลคอ พ.ร.ก.ตกไปตงแต

วนถดจากวนประกาศในราชกจจานเบกษา

การอนมตพระราชกาหนด

คณะรฐมนตร

เปนผเสนอ

สภาผแทนราษฎร

พจารณา

วฒสภา

พจารณา

มผลบงคบใชเปน

พระราชบญญต

พระราชกาหนดนน

ตกไป

อนมต อนมต

ไมอนมต

กรณวฒสภาไมอนมตพระราชกาหนด

วฒสภา

ไมอนมต

สงกลบคนใหสภา

ผแทนราษฎร

พจารณา

สภาผแทนราษฎร

ยนยนดวย

คะแนนเสยง

มากกวากงหนง

มผลบงคบใช

เปนพระราชบญญต

สภาผแทนราษฎร ยนยน

การอนมตดวยคะแนนเสยง

ไมมากกวากงหนง

พระราชกาหนดนน

ตกไป

4.2 กฎหมายของฝายบรหารทออกโดยอาศยอานาจ

ของกฎหมายแมบทคอ กฎหมายลาดบรอง หรอ

กฎหมายลกบท(Subordinate Legislation)

• คอ กฎหมายทฝายบรหารออกโดยอาศยอานาจ

ของพระราชบญญต (กฎหมายแมบท) เพอกาหนด

รายละเอยดทจะใชกฎหมายแมบทบงคบในขน

ปฏบตการ

กฏกระทรวง ฉบบท ๖ (พ.ศ.๒๕๒๗)

ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒

• ------------------------------

อาศยอานาจตามความในมาตรา ๕ (๓)และมาตรา ๘ (๒)

และ (๓) แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.๒๕๒๒

รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยโดยคาแนะนาของ

คณะกรรมการควบคมอาคารออกกฎกระทรวงไวดงตอไปน

ขอ ๑ ในกฎกระทรวงน

“แรงประลย” หมายความวา แรงขนาดทจะทาใหวตถนน

แตกแยกออกหางจากกนเปนสวนหรอทลายเขาหากน

• ขอ ๖ ในการคานวณสวนตางๆของอาคารทประกอบดวย

คอนกรตเสรมเหลกตามทฤษฎอลาสตกหรอหนวยแรง

ปลอดภย เหลกเสรมคอนกรตทใชตองมกาลงครากตงแต

๒๔๐ เมกาปาสกาล (๒,๔๐๐ กโลกรมแรงตอตาราง

เซนตเมตร) และใหใชคาหนวยแรงของเหลกเสรม

คอนกรตไดไมเกนอตราดงตอไปน

(๑) แรงดง

(ก) เหลกเสนกลมผวเรยบทมกาลงครากตงแต ๒๔๐

เมกาปาสกาล (๑,๒๐๐ กโลกรมแรงตอตารางเซนตเมตร)

• ตองออกกฎหมายลาดบรองภายใตเงอนไขท

กฎหมายแมบทบงคบอยางเครงครด

• ตองไมมบทบญญตทกระทบตอสทธเสรภาพ

เชน ในกฎกระทรวงจะตองไมมบท กาหนด

โทษทางอาญา

1. พระราชกฤษฎกา คอ กฎหมายท

พระมหากษตรยทรงตราขนตามคาแนะนาของ

คณะรฐมนตร

เปนกฎหมายลาดบรองทกาหนด

รายละเอยดทจะใชกฎหมายแมบทบงคบในขน

ปฏบตการในเรองสาคญ ๆ เชน

• จะใชกฎหมายแมบทบงคบในทองทใน

ทองทใด

• จะใชกฎหมายแมบทบงคบในเวลาใด

• จะใชกฎหมายแมบทบงคบบคคลใด

• การกอตงหนวยงานระดบกอง

2. กฎกระทรวง คอ กฎหมายท

รฐมนตรวาการกระทรวงเปนผประกาศใชตาม

ความเหนชอบของคณะรฐมนตร

เปนกฎหมายลาดบรองทกาหนดรายละเอยด

ทจะใชกฎหมายแมบทบงคบในขนปฏบตการใน

เรองทเปนรายละเอยดปลกยอย เชน

- รายละเอยด ขนาด มาตรฐาน

- รายละเอยด รปแบบ

- รายละเอยด คาธรรมเนยม

- รายละเอยด ขนตอนและวธการ

กฎกระทรวงรวมถงกฎทบวง กฎ ก.พฯลฯ

กฏกระทรวง ฉบบท ๖ (พ.ศ.๒๕๒๗)

ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ. ๒๕๒๒

• ------------------------------

อาศยอานาจตามความในมาตรา ๕ (๓)และมาตรา ๘ (๒)

และ (๓) แหงพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.๒๕๒๒

รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยโดยคาแนะนาของ

คณะกรรมการควบคมอาคารออกกฎกระทรวงไวดงตอไปน

ขอ ๑ ในกฎกระทรวงน

“แรงประลย” หมายความวา แรงขนาดทจะทาใหวตถนน

แตกแยกออกหางจากกนเปนสวนหรอทลายเขาหากน

• ขอ ๖ ในการคานวณสวนตางๆของอาคารทประกอบดวย

คอนกรตเสรมเหลกตามทฤษฎอลาสตกหรอหนวยแรง

ปลอดภย เหลกเสรมคอนกรตทใชตองมกาลงครากตงแต

๒๔๐ เมกาปาสกาล (๒,๔๐๐ กโลกรมแรงตอตาราง

เซนตเมตร) และใหใชคาหนวยแรงของเหลกเสรม

คอนกรตไดไมเกนอตราดงตอไปน

(๑) แรงดง

(ก) เหลกเสนกลมผวเรยบทมกาลงครากตงแต ๒๔๐

เมกาปาสกาล (๑,๒๐๐ กโลกรมแรงตอตารางเซนตเมตร)

กฎกระทรวง ฉบบท ๗ (พ.ศ.๒๕๒๘)

ออกตามความในพระราชบญญตควบคมอาคาร พ.ศ.๒๕๒๒

• -----------------------------------

อาศยอานาจตามความในมาตรา ๕(๑) แหงพระราชบญญตควบคม

อาคาร พ.ศ.๒๕๒๒ รฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทยออก

กฎกระทรวงไวดงตอไปน

ขอ ๑ ใหกาหนดคาธรรมเนยมการออกใบอนญาต ดงน

(๑) ใบอนญาตกอสราง ฉบบละ ๒๐ บาท

(๒) ใบอนญาตดดแปลง ฉบบละ ๑๐ บาท

(๓) ใบอนญาตรอถอน ฉบบละ ๑๐ บาท

3. ประกาศกระทรวง คอ กฎหมายท

รฐมนตรวาการกระทรวงประกาศใชโดยไมตอง

ไดรบความเหนชอบจากคณะรฐมนตร

4. ระเบยบ, ขอบงคบ, ประกาศขององคกร

ในรฐบาล เชน

ขอบงคบการศกษามหาวทยาลยเชยงใหม

ขอบงคบจราจรทออกโดยอธบดกรมตารวจ

ตามพระราชบญญตจราจรทางบก เปนตน

5 มต ค.ร.ม. ระเบยบ ขอบงคบ ประกาศทมไดอาศยอานาจ

ตาม พ.ร.บ. ฉบบใด

- นายกฯ มอานาจในฐานะหวหนารฐบาล มอานาจวาง

ระเบยบปฏบตราชการตาม พ.ร.บ. ระเบยบบรหารราชการ

แผนดน พ.ศ. 2534 ม.11(8) เทาทไมขดตอก.ม.

-จะมผลบงคบเปนการออกระเบยบภายในหนวยงาน ไมมผล

บงคบกบประชาชน เชน

มต ค.ร.ม.

• กาหนดแนวทางบรหารทไมประสงคจะเปนกฎเกณฑ

โดยตรง เชน กาหนดนโยบาย

• ทกาหนดระเบยบแบบแผนในการปฏบตราชการมงทเปน

กฎเกณฑโดยตรง เชน มต ค.ร.ม. หามมใหขาราชการเลน

แชร มตค.ร.ม. วาดวยเรองเขตปาถาวร ฯลฯ

• มผลกบหนวยงาน ถาไมปฏบตมความผดทางวนย

ระเบยบ

• ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการ

พสด ฯลฯ

• ระเบยบของกรมปาไม

6 กฎหมายทออกโดยองคกรกระจายอานาจ

เปนกฎหมายลาดบรองทใชบงคบภายในทองถน

• เทศบาล ออก เทศบญญต

• อ.บ.จ. ออก ขอบญญตจงหวด

• อ.บ.ต. ออก ขอบงคบตาบล

• ก.ท.ม. ออก ขอบญญตกรงเทพมหานคร

• เมองพทยา ออก ขอบญญตเมองพทยา

7 หนงสอเวยนหรอแนวทางในการบรหารงานของรฐ

• มผลบงคบภายในหนวยงานทตองใชดลพนจ

• ตองไมขดตอ ก.ม.

8. ก.ม.ท ออกในชวงสถานการณไมปกต

เชน การปฏวต

มรปแบบของ ก.ม. เปน

- ประกาศคณะปฏวต

- ประกาศคณะปฏรปการปกครองฯ

- ประกาศ ร.ส.ช.

* คณะปฏวตจะยกเลก ร.ธ.น. รฐสภา

รฐบาล เพราะฉะนนจงไมสามารถออก ก.ม.ใน

รปแบบปกตได เชน ไมม พ.ร.บ. พ.ร.ก. หรอ

พ.ร.ฎ. เปนตน

การว เคราะห ว าประกาศคณะปฏวตม ค า

บงคบเทากบ ก .ม .ใดในภาวะปกต จะตอง

วเคราะหโดยดจากเนอหาสาระของประกาศ

คณะปฏวตฉบบนน ๆ วาโดยปกตแลวเปน

เนอหาสาระทควรกาหนดใน ก.ม.ชนดใดใน

ภาวะปกต

หลกกฎหมายมหาชนทวไป

• สรางความเปนเอกภาพใหกบกฎหมาย

มหาชนเพอจดระเบยบ กฎหมายลายลกษณ

อกษร

• สวนทางแนวคด ตวบทนยม / ไมตามใจ

รฐสภาทกฎหมายถกเสนอจากระบบราชการ

-ศาลฎกาไทย เคยใชหลก ก.ม.มหาชนทวไป

ในฎกาท 913/2536 “ประเพณการปกครอง

ไทยในระบบประชาธปไตย”

คาพพากษาฎกาท913/2536(ทประชมใหญ)

ประกาศ ร.ส.ช. ฉบบท 26 ขอ 2 และขอ 6 เปนการตง

คณะบคคลทมใชศาลใหมอานาจพจารณาพพากษาคด

เชนเดยวกบศาล ยอมขดตอประเพณการปกครอง

ประเทศไทยในระบอบประชาธปไตย (ขดตอหลกนต

ธรรม The Rule of Law) เปนการออกและใช ก.ม.ทม

โทษทางอาญายอนหลงไปลงโทษแกผรอง จงเปน ก.ม.

ทขดหรอแยงตอธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร

พ.ศ. 2534 ม. 30 บงคบมได

• ขอสาคญ

• ตองไมเอาหลกกฎหมายทวไปของกฎหมายเอกชนมาใชในกฎหมายมหาชน

• และตองรกษาดลยภาพ

คาพพากษาของศาล

• สานก (Realism) ผตความกฎหมายใดยอมม

ศกดเทากบผออกกฎหมายนน เชน

• ถาศาล ร.ธ.น. ตความ ร.ธ.น.เพราะฉะนน การ

ตความนนกถอเปนสวนหนงของ ร.ธ.น.

- ศาลจะตองตความภายในกรอบของ

บทบญญต+สอดคลองกบความเปนธรรมตาม

สภาพการณเศรษฐกจ สงคมและการเมอง

• ระบบ Common Law ทมศาลยตธรรมเพยง

ศาลเดยว เพราะฉะนน การตความของศาล

ยตธรรมกเปนทมาของกฎหมายมหาชน

- ระบบศาลค หรอศาลพเศษ คาพพากษาของ

ศาล ร.ธ.น. / ศาลปกครอง / ศาลชานญพเศษ

อน เปนทมาของกฎหมายมหาชน

• ระบบผสม เชน ของไทย

* จารตประเพณในกฎหมายมหาชน

(แยกตามผกอจารตฯ)

• จารตประเพณใน ร.ธ.น

• จารตประเพณในกฎหมายปกครองหรอ

แบบแผนของทางราชการ

คาพพากษาฎกาท913/2536(ทประชมใหญ)

ประกาศ ร.ส.ช. ฉบบท 26 ขอ 2 และขอ 6 เปนการตง

คณะบคคลทมใชศาลใหมอานาจพจารณาพพากษาคด

เชนเดยวกบศาล ยอมขดตอประเพณการปกครอง

ประเทศไทยในระบอบประชาธปไตย (ขดตอหลกนต

ธรรม The Rule of Law) เปนการออกและใช ก.ม.ทม

โทษทางอาญายอนหลงไปลงโทษแกผรอง จงเปน ก.ม.

ทขดหรอแยงตอธรรมนญการปกครองราชอาณาจกร

พ.ศ. 2534 ม. 30 บงคบมได