วิ ธีคิดแบบโยนิโสมนสิกา ร

คว ามหมาย

การทำในใจโดยแยบคาย�การคิดพิจารณาอย่างละเอียด�ถี่ถ้วนและลึกซึ้ง�หรือการคิดที่ถูกวิธี�มีระเบียบ�มีเหตุผล�และสร้างสรรค์

1 . วิ ธีคิดแบบสืบสา ว เ หตุปัจจัย

• เป็นการพิจารณาปรากฏการณ์ ที่เป็น ผล ที่เกิดขึ้นตามสภาวะที่เกิดขึ้นจริง

• หาสาเหตุปัจจัยที่สัมพันธ์ ส่งผลสืบทอดมา

• คิดแบบปัจจัยสัมพันธ์: แนวทางปฏิบัติ

• สิ่งทั้งหลายอาศัยซึ่งกันและกัน

• คิดแบบสอบสวนหรือตั้งคำถาม

• ตั้งคำถาม ค้นหาสาเหตุที่เกี่ยวข้อง

1 . วิ ธีคิดแบบสืบสา ว เ หตุปัจจัย

รับรู้ ผล เหตุ ผลว่าอะไรเกิดขึ้นตาม

ความเป็นจริง (คิดแบบปัจจัยสัมพันธ์)เกี่ยวข้องกับสิ่งใดบ้าง เกิดสิ่งนี้ ทำให้เกิดสิ่งนั้น

ไม่เกิดสิ่งนี้ ทำให้สิ่งนั้นไม่เกิด

ตั้งคำถาม ทำไมจึงเกิดสิ่งนี้ อะไรเป็นสาเหตุ

เกิดสิ่งนี้ แล้วมีผลอย่างไร(คิดแบบสืบสาว/ตั้งคำถาม)

2 .กา รคิดแบบแยกแย ะอ งค์ปร ะกอบ

2 . วิ ธีคิดแบบแยกแย ะอ งค์ป ร ะ กอบ

• คิดแบบวิเคราะห์ แยกองค์ประกอบย่อย แต่ละสิ่งเพื่อให้สามารถจับจุดของปัญหาได้

ผล

เหตุ

เหตุ

เหตุ

เหตุ

แก้ปัญหาได้ตรงจุด

2 . วิ ธีคิดแบบแยกแย ะอ งค์ป ร ะ กอบ

รับรู้สิ่งที่เกิดขึ้นตามความเป็นจริง อะไรบ้าง

ค้นหาว่า มีองค์ประกอบเกี่ยวข้องกับอะไรบ้าง

- แยกออกเป็นส่วนๆ- แยกวิเคราะห์/ตรวจสอบ

ทีละส่วนประกอบ- ค้นหาปัญหา เพื่อแก้ไขตรงจุด

ปัญหา คือ

• ทำไม จึงไม่มีใครยอมคบกับหญิงมุก ทั้งๆที่หญิงมุกเป็นไฮโซ

ร่ำรวย

จ ากกา รคิดแบบสืบสา ว เ หตุปัจจัย

พบว่า สาเหตุ คือ

หญิงมุกไม่มีใครยอมรับ เนื่องจาก

หญิงมุกเป็นคนโกหก หลอกลวง จนไม่มีคนเชื่อถือ

คว ามผิด เ รื่ อ ง ลักขโมย จ าก เ รื่ อ ง

มีอ ะ ไ รบ้า ง

1.ทำลายของสาธารณะ โทษจำคุกมืดอย่างน้อย 7 วัน

2.ทำลายของทางวังหลวง โทษจำคุกมืดอย่างน้อย 30 วัน

3.ถ้าใครริอาจมาขโมยของถึงบ้านท่านขุน จะจ่ายโทษโบยอีก 100 ที

ก รณี .ที่นำกล่อ งขอ ง อ งค์หญิงมาใช้ โดยไม่ได้รับอนุญาต ม ะลิจ ะถูกล งโทษอ ะ ไ รบ้า ง

เ ฉ ลย

1.ทำลายของทางวังหลวง โทษจำคุกมืดอย่างน้อย 30 วัน

2.ถ้าใครริอาจมาขโมยของถึงบ้านท่านขุน จะจ่ายโทษโบยอีก 100 ที

ทำไม . . .ก รณี ม ะลิจึ ง ไม่ถูกล งโทษ ? ? ?

เพราะ.กระทำโดยไม่ได้เจตนา และเจ้าทุกข์ไม่เอาความ

3 . วิ ธีคิดแบบอริยสัจ /คิดแก้ปัญหา

วิ ธีคิดแบบอริยสัจ /คิดแก้ปัญหา

:เป็นวิธีการดับทุกข์ (แก้ปัญหา)

ลักษณะทั่วไปมี 2 ประการ

*คิดตามเหตุและผล

*คิดแก้ปัญหาได้ตรงจุด ตรงเรื่อง

ทุกข์ สมุทัย

นิโรธ มรรค

ผล

ผล

เหตุ

เหตุ

จ งตอบคำถาม ? ? ? ? ? ? ?

จาก VDO เจ้ไฝคิดแก้ปัญหาโดยสอดคล้องกับการคิดแบบอริยสัจอย่างไร?????

-ทุกข์ :........................................

-สมุทัย :.....................................

-นิโรธ :......................................

-มรรค :......................................

4 . วิ ธีคิดแบบอร รถธ ร รมสัมพันธ์

วิธีคิดแบบอรรถธรรมสัมพันธ์คือ การคิดตามหลักการและจุดมุ่งหมาย

ธรรม คือ หลักการอรรถ คือ จุดมุ่งหมาย, เป้าหมาย

ปฏิบัติ (ตามหลักการ) เป็นไปตามจุดมุ่งหมาย

เป้าหมายที่ดีงาม

ผู้หวังความสำเร็จในสิ่งใดต้องมี.............. .......คือ

บาทฐานแห่งความสำเร็จทั้ง 4 ได้แก่

ฉันทะ (ความพอใจ)

วิริยะ (ความเพียร)

จิตตะ (ความเอาใจใส่)

วิมังสา (การใช้ปัญญาพิจารณาใคร่ครวญ)

อิทธิบาท

แบบฝึกหัด

1.จุดมุ่งหมายของมะลิ คือ...???????

2 .หลักกา รอ ะ ไ รที่ทำให้คนสามา รถหาจุดมุ่งหมายขอ ง

ตน เ อ ง ได้ ? ? ? ? ?

3.เพราะอะไร??? มะลิจึงไม่ประสบควาสำเร็จ เมื่อฝึกเป็นพยาบาลหรือนักแสดง

4.มะลิขาดอิทธิบาทในข้อใด...????

5 . วิ ธีคิดแบบสามัญลักษณ์

วิ ธีคิดแบบสามัญลักษณ์: รู้เท่าทันธรรมชาติที่เกิดขึ้น รู้ว่าต้องเป็นอย่างนั้นๆ

เป็นธรรมดา

วิธีคิดแบบนี้ต้องดำเนินครบ 2 ขั้นตอน

1.รู้เท่าทัน และยอมรับตามความเป็นจริง

2.แก้ไขตามเหตุปัจจัย ให้สอดคล้องกับความเป็นจริง

รับรู้ ตามจริง : รู้เท่าทัน ธรรมดา ธรรมชาติ

เช่น คนเราเกิดมาต้องตาย เป็นเรื่องปกติธรรมดา

เมื่อรู้แล้วต้องแก้ไข ให้สอดคล้องตามความเป็นจริง

ใน เ รื่ อ ง . .ใคร ? ? ?ที่ใช้คว ามคิดแบบสามัญลักษณ์

เพราะเหตุใดพระพอเพียงจคงถามโยมไฝว่า แน่ใจแล้วหรือ

ที่จะบวชชี?????

เพราะเหตุใดพระพอเพียง จึงพาโยมไฝไปหาของดีในชุมชน

คำถาม?????

ข้อสอบ O - N E T ปีกา รศึกษา 2 5 5 8

1.ในสังคมชมพูทวีป วรรณะใดเป็นคนพื้นถิ่นดั้งเดิมไม่ใช่ชาวอารยัน1) ศูทร 2) แพศย์ 3) กษัตริย์ 4) จัณฑาล 5) พราหมณ์

2. นายสมศักดิ์มีความประพฤติถูกต้องตามหลักกายสุจริต 3 ส่วนนางดวงกมลมีความที่ยึดถือความถูกต้องตามหลักมโนสุจริต 3 แบบอย่างของคนทั้งสองสอดคล้องกับหลักธรรมใดในมรรคมีองค์แปด

1) สัมมากัมมันตะ กับ สัมมาสังกัปปะ 2) สัมมาวายามะ กับ สัมมาสังกัปปะ3) สัมมาอาชีวะ กับ สัมมากัมมันตะ 4) สัมมาทิฏฐิ กับ สัมมากัมมันตะ

5) สัมมาสังกัปปะ กับ สัมมาทิฏฐิ

โกเฮง: เมื่อรู่ว่าเศรษฐกิจไม่ดี กลัวขายของไม่ได้ ของใกล้หมดอายุ เลยลดราคา คนก็เลยซื้อเยอะ

แจค: รู้ว่าแม่ขายส้มตำไม่ดี จคงคิดหาวิธีใหม่ โดยการขายส้มตำเดลิเวอรี่ คือเมื่อมีคนสั่งส้มตำ ก็จะจัดส่งให้ถึงที่

แนวคำตอบ

เพราะต้องการให้โยมไฝได้เรียนรู้ว่า ธรรมชาติของคนจะต้องมีทั้งสุขทั้งทุกข์ปะปนกัน ทุกคนต้องพยายามเรียนรู้และค้นหา

แนวทางแก้ปัญหาของตนเอง หรือตั้งรับความทุกข์ให้เป็น เพื่อสร้างภูมิคุ้มกันให้กับตนเอง

เพราะต้องการให้โยมไฝคิดทบทวนให้ได้ว่า การบวชชีที่ต้องการนั้นเป็นการบวชชีหนีปัญหา หรือต้องการบวชชีเพื่อหลุดพ้น ทำใจ

สบายคลายทุกข์

6. วิธีคิดแบบเห็นคุณ โทษและทางออก

6 . วิ ธีคิดแบบ เห็นคุณ โทษแล ะท า ง ออก

: มองสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริงทั้งด้านดีและด้านเสีย

มีลักษณะเน้น 2 ประการ1. มองตามความเป็นจริง : ด้านดี ด้านเสีย

2. แก้ปัญหา ปฏิบัติ ไปในแนวทางพึงประสงค์

รับรู้ คิดพิจารณาด้านดี

ด้านเสียจุดมุ่งหมาย

เลือกตัดสินใจ

เช่นคุณ

สะดวกซื้อง่าย

ไม่ต้องทำ

โทษโรคอ้วน

ไขมันอุดตัน

คอเลสเตอรอลสูง

คุณ-โทษจะมองว่าขณะนี้มีความจำเป็น

เร่งด่วนไม่สามารถซื้ออาหารมา ทำรับประทานเอง ก็ยอมรับประทาน

เพื่อแก้ปัญหาเฉพาะหน้าไปก่อนและ ไม่คิดรับประทานบ่อยๆ

7 .คิดแบบปลุก เ ร้ าคุณธร รม

: เป็นการทำใจตั้งต้น ชักนำความคิดของตนเองให้เดินไปในทางที่ดีงาม

- เป็นวิธีคิดแบบอุบายปลุกเร้าคุณธรรมหรือคิดแบบเร้ากุศล

Positive thinking*กิริยาอย่างเดียวกัน คน 2 คนรับรู้ต่างกัน ของสิ่งเดียวกัน คนเดียวกัน รับรู้ต่างกัน (ต่างสิ่งปรุงแต่ง)

วัตถุประสงค์: แก้ไขความเคยชินร้ายๆ

สร้างความเคยชินที่ดีกว่า

เช่นคิดแบบปลุกเร้าคุณธรรม

ความตาย เป็นเหตุแห่งการทำความดี

คือ คิดว่าไม่นานเราก็ต้องตายควรหมั่นทำความดีไว้มากๆ

แต่บางคนคิดถึงความตายแล้วจิตใจสลด ห่อเหี่ยวไม่มีกำลังใจทำงาน ไม่อยากทำอะไร คิดว่าอย่างไรก็ต้องตายตายไปก็ไม่สามารถนำอะไรไปได้ ก็จะเกิดความเกียจคร้าน✘

✓

8 . วิ ธีคิดแบบวิภัชชว าท

: การพูดแยกแยะ จำแนกแจกแจง แถลงความแบบวิเคราะห์

เป็นการมองและแสดงความจริงโดยแยกแยะให้เห็นแต่ละแง่

แต่ละด้าน จนครบทุกด้าน

วิภัชช คือ แยกแยะ จำแนก แจกแจง

วาท คือ การพูด การแสดงคำสอน

การคิดแบบวิเคราะห์

คิดจำแนกตามคว าม เป็นจ ริ ง แบ่ง เป็น 2 วิ ธี

1. จำแนกตามความเป็นจริงทีละด้าน

2. จำแนกโดยมองให้ครบทุกด้าน

เช่น นพดล เป็นคนเรียนเก่ง แต่ติดการพนัน ถ้าจะรับนพดลเข้าทำงาน ก็ควรพิจารณาทีละด้าน ตามอัตราส่วนที่เหมาะสมว่าสมควรรับเข้าทำงานหรือไม่

เช่น มองว่าคนๆหนึ่งดีในด้านนั้น แต่ไม่ดีในด้านนี้

พิจารณาไตร่ตรองแล้วชั่งน้ำหนักด้านดีและไม่ดี

9 . วิ ธีคิดแบบ เป็นอยู่ในขณะปัจจุบัน

: รับรู้สิ่งที่เป็นปัจจุบัน ที่เกี่ยวข้องต้องรู้

ครอบคลุมเรื่องทั้งหลายที่เชื่อมโยงสิ่งที่เกี่ยวข้อง

คิดเป็นงานเป็นการ (สิ่งที่เกี่ยวข้อง ต้องทำ ต้องรู้)

(ไม่อยู่ในอารมณ์ ไม่ฟุ้งซ่านไร้จุดหมาย ไม่มีอดีตตกค้าง)

1 0 .คิดแบบคุณค่าแท้ -คุณค่า เทียม

: เป็นวิธีคิดแบบสกัดหรือบรรเทาตัณหา ตัดทางไม่ให้เกิดกิเลสเข้ามาครอบงำจิตใจ

จำแนกได้ 2 ประเภท คือ

1. คุณค่าแท้

2. คุณค่าเทียม

: ให้คุณค่าหรือประโยชน์โดยตรง

: ให้คุณค่าหรือประโยชน์ทางอ้อม เพื่อปรนเปรอ สนองความต้องการของมนุษย์

เช่น การเลือกซื้อเสื้อผ้า

ยี่ห้อดี

แพง

ยี่ห้อธรรมดา

ราคาไม่แพง

คุณค่าเทียม

คุณค่าแท้