คำ�บรรย�ยวช� รอ. 602 ก�รวจยท�งก�รจดก�รศ.ดร.พชต พทกษเทพสมบต ครงท 1 วนท 26

มน�คม 2549

หวขอในก�รบรรย�ย1.ทฤษฎ2.ตวแปร3.สมมตฐานวจย4.การวเคราะหหนงสอทใชประกอบการเรยน1. การสำารวจโดยการสมตวอยาง 2. ทฤษฎวธวจย ศกษาจากบทความท 1, 3, 133. 12 แนวคด เชน - โครงสรางองคการ (ดวาโครงสรางองคการแบบราบ

หรอโครงสรางองคการแบบสง)- HR Attitude เปนการวดบรรยากาศในองคการ

ความเครยดอนเกดจากงาน การวดความเครยดดจากหนาตาอยางเดยวไมพอ กรม

สขภาพจตจงไดทำาแบบประเมนดวยคำาถามมา 20 ขอ ศกษาเพมเตมไดทหนา 30-31

4. ปกณกะ แบบฝกหด**หนงสอทอ.พชตใชเปนหลกคอ การสำารวจโดยการสม

ตวอยาง สวนหนงสอ 12 แนวคด จะใชประโยชนในวชาสดทายเวลาทำาวจย เพอดวาเรองทเราสนใจจะวดอยางไร

ทำ�ไมตองเรยนทฤษฎในวช�วจย

1

คำาวา วจย ใครๆกสามารถทำาได ไมวาจะเปนประชาชน“ ”ทวไป หรอนกศกษาปรญญาโท

แตนกศกษาปรญญาโทจะใชคำาวา การวจยทเปน“วทยาศาสตร ” (Scientific Research) เพราะมกระบวนการทำาวจยมากกวา ตองมระเบยบวธททเครงครด ตองหาขอมล เกบขอมล สวนประชาชนทวไปอาจจะใชเปนรายงานหรอ Normal Research

Wallace เสนอวากระบวนการทางวทยาศาสตร จะเรมตนจากทฤษฎมาใชตามภาพ ดงน

หมายเหต คอ องคประกอบของขาวสาร คอ การควบคมทางระเบยบวธคอ การแปลงสภาพขาวสาร

คว�มหม�ยของก�รวจย (หนงสอหนา 17-20)อ.พชต ใหความหมายของการวจยวา การวจยคอการ“

คนหา (Search) ซงเปนสวนหนงของคำาวา Research

2

Theories

Logical Deduction

Hypotheses

Interpretation, Instrumentation, Sealing and Sampling

Measurement, Sample Summarization and Parameter Estimation

Concept Formation, Proposition Formation and Proposition Arrangement

Observations

Empirical Generalizations

หรอการศกษาหาคำาตอบตอเหตการณหรอพฤตกรรมบางอยาง โดยอาศยกระบวนการทางวทยาศาสตร (Scientific Process)

ดงนนถาจะแบงวาการวจยใดเปนวทยาศาสตรหรอไมเปนวทยาศาสตร สามารถประเมนไดจากกระบวนการในการคนหาคำาตอบวาไดดำาเนนการตามกระบวนการทางวทยาศาสตรหรอไม มากนอยเพยงใด”

นอกจากนในหนงสอยงมความหมายของคนอนๆดวย เชน ดร.ประชย เป ยมสมบรณ

ประเภทของก�รวจย จะแบงออกเปน (ขนอยกบการแบงของนกวชาการแตละคน)

-การวจยเชงคณภาพ -การวจยเชงปรมาณ -การวจยวทยาศาสตร-การวจย Pearl Research กบ Advance

Research -การวจยทอาศย Primary Data, Secondary

Dataวธวจยในการทำาวจย เชน -การวจยหองสมด-การวจยแบบทดลอง -การวจยแบบมสวนรวม -การสำารวจ เชน สำารวจโดยการสมตวอยาง โดยอาจจะ

อยในประเภทเปนการวจยเชงปรมาณ เปนตนขนตอนของก�รวจย (หนงสอ หนา 28)

3

Zigmund ไดนำาเสนอขนตอนของการวจยวามดงตอไปน

1.กำาหนดประเดนปญหา2.วางแผนการออกแบบการวจย3.วางแผนการสมตวอยาง4.รวบรวมขอมล5.วเคราะหขอมล6.สรางขอสรปและเตรยมรายงาน7.กำาหนดปญหาใหมไปเรอยๆ โดยเรมจาก 1-6 อกครงอ.พชต เสนอถงขนตอนของการวจยดงน (หนงสอ

หนา 29) คอแนวคด (Concepts) ตวแปร (Variables)

แนวคด (นามธรรม) (รปธรรม)(นามธรรม)หมายถงการวจยจะเรมตนจากสงทเปนนามธรรม นำาไป

สรางใหเปนรปธรรมและสรปใหเปนนามธรรมอกครงแนวคด คอศพททเปนนามธรรมสง เชน ความเครยด

ความสข ความพงพอใจ การวจยจะเรมจากแนวคด หรอการเลนกบแนวคดทเปน

นามธรรม เชน ถามวาคณมความเครยดหรอไม ซงบางคนตอบไดและบางคนตอบไมได ดงนนการทำาวจยจงตองแปลงนามธรรมใหเปนรปธรรมกอน เชน แปลงเปนคำาถามวาขณะนกำาลงปวดหวอยหรอไม (หากปวดหวกแสดงวากำาลง

4

เครยดอย) เมอไดขอมลแลวกกลบไปอธบายเปนนามธรรมอก (เรมจากตรงไหนกใหกลบไปสทเดม)

ทฤษฎ (Theory) (หนงสอหนา 30)-Kerlinger (หนา 33) ใหความหมายวา ทฤษฎ

หมายถง กลมของ มโนทศน ทเกยวของสมพนธกนของนยามและของขอทฤษฎ ซงนำาเสนอการมองปรากฏการณอยางเปนระบบ โดยการระบความสมพนธระหวางตวแปร พรอมทงมจดมงหมายเพออธบายและพยากรณปรากฏการณ

มโนทศน คอ แนวคด หรอ Concept อาจารยใหความหมายวาเปนแนวคดรวบยอด

สวนการ-อธบาย คอ การตอบคำาถาม “Why” ใหได ถายงตอบไมไดจะเปนแคพรรณนาเทานน

-ทรสโร ใหความหมายวา ทฤษฎหมายถงการอธบายลกษณะอยางหยงเชงเกยวกบบางสงบางอยางวาอบตขนไดอยางไร (เปนการหยงเชง ไมใชเรองจรงแตอยางใด)

-อเวอร ใหความหมายวา ทฤษฎคอกลมหวขอทฤษฎ ซงเสนอแนะวาทำาไมเหตการณเกดขนไดอยางทปรากฏ (เสนอแนะ ไมไดบอกวาจรงหรอไม)

-ชคเบรต ใหความหมายวา ทฤษฎคอสงทประกอบไปดวยชดของคำาถามทคอนขางเปนนามธรรมและทวๆไป และสงทสำาคญของทฤษฎคอมความเปนนามธรรม ซงพยายามจะอธบายกรอบคำาถามวาทำาไม บางแงมมของโลกในเชงตรรกะ

5

การอธบายบอยครงทยงไมครบถวนและเปนการชวคราวทนำาเสนอเพออธบายธรรมชาตทยงสงสยอย

-แทช ใหความหมายวา ทฤษฎคอการพยายามอธบายทจะอธบายประสบการณในโลก

-ม�รค ใหความหมายวา ทฤษฎคอชดของขอความทพยายามจะกำาหนดความสมพนธระหวางชดของแนวคด

-ทร ใหความหมายวา ทฤษฎคอระบบของแนวคด ซงกลาวถงความสมพนธของแนวคดตางๆทยงเปนทสงสยอย

-อ.พชต (หนา 39) ใหความหมายทฤษฎวา ทฤษฎคอชดของขอทฤษฎทกลาวถงความสมพนธอยางเปนเหตเปนผล เปนระบบและเปน กระบวนการ ระหวางแนวคดอยางนอย 2 แนวคด ซงนำาเสนอการมองปรากฏการณอยางเปนระบบ โดยระบความสมพนธระหวางแนวคด ทงนมจดมงหมายเพออธบายและพยากรณปรากฏการณ

กระบวนการจะตองมอยางนอย 3 ขนตอน เชน ก ไปหา ข ไมถอวาเปนกระบวนการ เปนไดแค Procedure แตหากไปหา ค ถงจะถอวาเปนกระบวนการ (Process) หากทฤษฎไมมกระบวนการถอวาเปนทฤษฎทออนมาก

เชน ผหญงไปลงคะแนนเสยงมากกวาผชาย หรอผชายไปลงคะแนนเสยงมากกวาผหญง เปนการพรรณนา จะเปนทฤษฎไดกตอเมออธบายวาทำาไมในการเปนผหญงหรอผชายถงทำาใหไปลงคะแนนเสยงทแตกตางกน จะตองมกระบวนการตางๆกอนทจะมสทธไปเลอกตง เชน ขนตอนการเลยงด ขนตอนการเรยนร

6

คำาวาทฤษฎใชคำาวาตวแปรไมเหมาะสม ทเหมาะสมคอแนวคด

ขอสงเกต 2 ประก�รของทฤษฎ 1.ทฤษฎไมวาจะพรรณนาอธบายไวยาวเทาใดกตาม ขน

สดทายควรจะสรปใหเหนเปนภาพ ซงจะเรยกในนามตางๆ เชน ภาพ แผนภม หรอทฤษฎ

2.ในแงของเวลา ทฤษฎจะตองมเวลาอยางนอย 3 จด (ว.1, ว.2, ว.3) เพราะถาแค 2 จด เวลากจะเปนเพยงการพรรณนา (Describe) ยงไมถงขนอธบาย (Explain) ทฤษฎมหนาทอธบาย

คำานยามทเหนและยอมรบนจะตองมการพสจนแลวพสจนอกถงจะเปนทฤษฎได มความถกตองทงในอดต ปจจบน และจะตองถกตองตอไปในอนาคตดวย (ม The Good, The Best, และ The Bester) ทำาใหเกดกระแสใหมขนมา

พฒน�ก�รของทฤษฎ (หนงสอหนา 8-9)จากเดมวธการไดมาซงความร อาจจะไดจากการอาศย

ความเชอ ปยาตายาย หรอพระราชาบอกไวอยางนนกตองเชออยางนน เชอตามทนโปเลยนบอก เชอในศาสนา ยงเมอกอนศาสนาครอบงำา หากถกไลออกจากศาสนาถอวาตายทงชาต

แหลงทมาซงความร เชน1.ตวบคคล2.แหลงพธกรรม เชน ผทำาพธตางๆ หมอผ 3.การใชหลกตรรกศาสตร จากการพฒนาความคดของ

ตวมนษยเอง ใชหลกหลกตรรกะ ความเปนเหตเปนผล (แต

7

คนยอมคดวาเหตผลของตนด จงตองนำาเหตผลของแตละคนมาดวาของใครดกวา)

4.วทยาศาสตร ความมเหตผล สามารถพสจนความจรงได

ววฒนาการของแหลงความร 1.ยคทรจากตวบคคลและแหลงพธกรรม (เชอจากขอ

1-2 ขางตน)2.ยคศาสนาครอบงำา ไมคนคดอะไรทงหมด ใหคนเชอใน

พระเจา (ยคมด)3.ยคฟ นฟศลปวฒนธรรม คนมความคดมากขน แต

อทธพลเดมๆกยงมอย4.ยคเรมวทยาศาสตร มนกวทยาศาสตรรนแรกเกดขน

มากมาย เชน เซอร ไอแซค นวตน, กาลเลโอ จากคำาสงและคำาสอนเดมๆบอกวาโลกนพระเจาเปนคนสรางโลก ดงนนโลกจงใหญทสด เปนศนยกลางจกรวาล และโลกจะแบน แตคนเหลานสามารถศกษาจนรวาโลกไมไดเปนศนยกลางจกรวาล แตยงหมนรอบอยางอนอก และนกวทยาศาสตรรนแรกสามารถพสจนความเชอตางๆได เชน โลกไมแบน แรงโนมถวงของโลก

ทำาใหมขอพสจนตางๆ เชน กอนทพระสนตะปาปา จอหนปอนดท 2 จะเสยชวต ทานไดออกมาสารภาพวาความเชอทางศาสนจกรเปนสงผด เนองจากพระองคเปนคนทรกความจรง กลาพดกลายอมรบจงนำาเรองทปดงำาไวเกอบ 200 กวาปมาเปดเผย

8

จากนนจงมการพสจนและไดรไปทละเรอง การทจะสามารถเอาชนะฝายศาสนจกรไดจะตองทำาการทดลอง และพสจนแลวพสจนอกวาเปนความจรง จนกวาฝายศาสนจกรจะยอมรบ การทดลองแลวทดลองอกนไดกลายเปนธรรมเนยมปฏบตสบมา

ทำาไมถงทำาการทดลองได กเพราะเมอกอนศาสตรตางๆจะวาดวยเรองของดาราศาสตร คณตศาสตร เคม ชวะ เนนการพสจนเกยวกบธรรมชาต จงสามารถใชวธการทดลอง จากนนกกลายเปนธรรมเนยมปฏบตมาตงแตศตวรรษท 16 เปนตนมาจนถงปจจบน

ศาสตรทใชวธการทดลองและไดผลเหมอนเดมเรยกวา ศาสตรแขง (Hard Science) เชน ฟสกสสามารถทดลองเปนตวเลขไดเลย หรอเลนกบสารเหลก ไมวาจะอยทขวโลกเหนอหรอขวโลกใตสารนกยงแขงเหมอนเดม

ตอมาศาสตรทเกยวของกบมนษย พฤตกรรมของมนษย ซงมาเตบโตภายหลงเชน เศรษฐศาสตร สงคมวทยา ทำาการทดลองแลวทดลองอกอาจจะไมไดผลการทดลองเหมอนเดมจงกลายเปนศาสตรออน (Soft Science) หรอหากเทยบกบคนทอยขวโลกเหนอและอยแอฟรกายอมแตกตางกน

ในศาสตรแขงบางจดกออนได และในศาสตรออนบางจดกแขงได แตทง 2 อยางใชวธและกระบวนการทางวทยาศาสตรเหมอนกน เพราะศาสตรออนนำาหลกการของศาสตรแขงมาใช

9

ดงนนคำานยามของคำาวาทฤษฎของบคคลตางๆ ขางตนเปนทยอมรบแลว นกฟสกสกมคำานยามเปนของตนเอง เพราะศกษาเรองดนหนทราย และสงคมศาสตรกมคำานยามของตนเองเพราะเราศกษามนษย ดงนนหากใครตองการอธบายอะไรสกอยางหนง อยางเปนเหตเปนผล เปนกระบวนการ กถอไดวาเปนทฤษฎ

การพฒนาของทฤษฎ ม 3 ขนตอน (หนา 41-42) 1.ระยะแรกหรอขนตอนแรก คอศาสตรแขงทตอง

ทำาการทดลองใหเหนจรงได (ศาสตรแขงคอ ฟสกส เคม ชวะ คณตศาสตร)

แตเมอทดลองไดอาจจะเปนทงทฤษฎและไมเปนทฤษฎกได แตจะตองปลอดคานยม สาเหตทปลอดคานยม เพราะสมยกอนคำาอธบายทางศาสนจกรเปนเรอง Subjective หรอเรองทเกยวกบคานยมของพระ ของเจา ของผปกครอง และคนเชอฟงคำาสงสอนของพระของเจาเพราะไมอยางนนจะกลายเปนคนไมมพระไมมเจา ดงนนหากเราพยายามจะเอาชนะแนวคดเหลานนใหไดโดยจะตองทำาใหปลอดจากคานยม ไมมอคต ไมสนใจวาใครพดหรอเขยนอะไรไว

ระยะท 1

2.ระยะทสอง หรอขนตอนท 2 ธรรมเนยมปฏบตในยคแรกยงปฏบตตอมา แตมแนวโนมหรอกระแสยอยเกดขนเพราะการเกดพฒนาการของศาสตรออน เปนศาสตรออนท

10

ไมเปนทฤษฎ VS

ไมสามารถทดลองแลวทดลองอกแลวไดผลเหมอนเดมเหมอนศาสตรแขงนนทำาไดยาก ดงนนเงอนไขตางๆจงตองผอนลงเพอรองรบศาสตรอนๆทไมไดเปนศาสตรแขง (ศาสตรออน เชน เศรษฐศาสตร รฐศาสตร สงคมวทยา จตวทยา ศาสนศาสตร)

ระยะท 2

3.ระยะทสาม หรอขนตอนท 3 เปนระยะหรอขนตอนตางๆเปนธรรมเนยมและขนตอนการปฏบตทแขงขน คอเปนลกษณะขนตอนแรกยงมอย ยงเปนทยอมรบอย และยงเปนอยางนอย แลวธรรมเนยมปฏบตหรอแนวโนมท 2 กเรมแขงขนมา (เหมอนนยามทเปนทยอมรบแลว)

ระยะท 3

เชน ทฤษฎบอนทำาลาย Conspiracy Theory โดยคณเสนาะ เทยนทอง ทพดตอนทพวกแรงงานมาเดนขบวน บกกระทรวงแรงงาน ทานไดฝากขาวกบหนงสอพมพหนงวาคนพวกนไดรบเงนจากตางประเทศมาบอนทำาลายทาน คณเสนาะไดพยายามจะอธบายวาคนเขาไปบกกระทรวงมหาดไทยมาจากเพอนบาน แตทานไมไดบอกตรงๆวากลมนนๆเขามาเพอเปนบอนทำาลายทานหรอหกขาเกาอของทาน นกหนงสอพมพจงตงชอเรองใหวาเปน Conspiracy Theory

11

ไมเปนทฤษฎ เป นทฤษฎ

ไมเปนทฤษฎ เป นทฤษฎ

เหมอนกบนายกฯทกษณทบอกวาคนทตอตานทานไมอยากใหทานเปนนายกฯ เพราะทานเปนนายกฯทดทสดในประเทศไทย ดงนนจงอยากบอนทำาลายทาน

ขนตอนท 3 นไดเกดแนวโนมใหมเปนผลจากราชบณฑตสวเดน ไดรบรางวลโนเบลสาขาเศรษฐศาสตร โดยระบวางานของเขาไดเอาเครองมอทางเศรษฐศาสตรและปรชญามาประสมประสานเขาดวยกน โดยอาศยมตเรองหลกจรยธรรมมาถกเถยงปญหาทางดานเศรษฐศาสตร

ชยอนนต สมทรวณช ไดกลาวถงทฤษฎใหมของพระบาทสมเดจพระเจาอยหว วาเปนทฤษฎทแตกตางจากทฤษฎอน โดยเฉพาะตรงทมจรยธรรมกำากบเปนพนฐาน อาจารยมองวากระแสท 3 คอการยอมรบเอาจรยธรรมเขาไปในทฤษฎ (อ.ชยนนตอธบายในแงมมหนงแตอาจารยมองอกแงมมหนงจงกลายเปนกระแสท 3 ตามมา)

จากพฒนาการของทฤษฎสามารถเหนและยอมรบไดวา มนบคคลธรรมดาหรอนกการเมองมากมายไดนำาหลกทฤษฎทอยในภาคผนวก ฉ. (หนา 109) อาจารยตงชอวาเปนทฤษฎระดบชาวบานไปใช

เชน ทฤษฎตไมพง ของพษณ นลกลด เปนผเชยวชาญทางดานกอลฟ เขาพยายามอธบายวาเมอตกอลฟลกแรกพง ลกท 2 ลกท 3 กจะพงไปเรอยๆ นอกจากนมคำาอธบายของนกกอลฟระดบโลก ไดใหคำาอธบายเรองทฤษฎตไมพงวาหมายความวาอยางไร พอคนยอมรบไดถอเปนทฤษฎ

ทฤษฎม�จ�กไหน ในเรองนมคำา 2 คำาทเกยวของคอ

12

-Deduction Theory -Induction Theory ทฤษฎเกดจากกระบวนการทง 2 ยกตวอยางจากรป

หนา 44 ดานลาง

ภ�พ 1.5 วฎจกรของศาสตร ของ Babbie Theory

InductionDeduction

Empirical Generalizations Hypothese (การสรางทฤษฎ) (การนำาทฤษฎ

มาใช) Observation

Deduction คอม Theory เปลยนจาก Theory เปนสมมตฐาน เปลยนสมมตฐานไปใชเปนปรากฏการณ สงเกตการณ เมอไดขอสรปมาแลวกลบไปเปน Theory อกครง กระบวนการนเรยกวา Induction

แปลไดง�ยๆคอ Deduction หม�ยถงก�รนำ�ทฤษฎม�ใช Induction คอก�รสร�งทฤษฎ

Zigmund, W.G. (หนา 45) ไดกลาวถงคำาถามทวา ทฤษฎมาจากไหน โดยกลาวถงการใหเหตผลเชงอนมาน“ ”และการใหเหตผลเชงอปมานในระดบนามธรรม ระดบแนวคดมความเปนนามธรรม ทฤษฎอาจจะถกพฒนามาดวยวธการและเหตผลและเชงอนมานโดยเรมตนจาก โดยเรมตนจาก

13

คำาถามทวไป General Statement ไปยงขอเสนอหรอขอวนจฉยอยางเฉพาะเจาะจง

การใหเหตผลเชงอนมานจงเปนกระบวนการในการนำาตรรกะเพอใหไดมาซงขอสรปจากหลกฐานทเปนททราบกน หรอบางสงบางอยางรวาเปนจรง

เชน เราทราบวาผจดการทกคนเปนมนษย (ซงถอวาเปนทฤษฎ) และเมอเจอเหตการณบางอยางจงนำาเอาทฤษฎไปใช เชน เจอคนหนาตาเหมอนอทอยบนพนโลก เรากรไดวาหนาตาแบบนไมใชมนษยบนโลกแนนอน เมอดจากหนงแลวหนาตาแบบนเปนอทแนนอน เพอใหแนใจจงเขาไปถามวา คณอทประกอบอาชพอะไร และไดรบคำาตอบวาเปนผจดการ

คำาตอบดงกลาวทำาใหเราเกดคำาตอบทชดเจนวาอทหรอเปนมนษยกน (เพราะเราเชอทฤษฎวาผจดการทกคนเปนมนษย สวนการทเราเหนคนทมหนาตาแบบอทและเชอวาไมใชมนษยมาจากประสบการณในการดหนงซงยงไมใชความรหรอทฤษฎ)

ในระดบเชงประจกษ ทฤษฎอาจจะถกพฒนาดานการใหเหตผลเชงอนมาน ซงเปนกระบวนการทางตรรกะของการสรางขอทฤษฎทวไป โดยใชพนฐานของขอสงเกตหรอขอเทจจรง เชน เราอยกรงเทพเรากอาจจะไมไดเหนผจดการทกคน แตบางคนอาจจะเหนผจดการอยแถวบางกะป หวหมาก หรอลาดพราว หากบอกวาเหนแคนกจะขอสรปวาผจดการทกคนเปนทฤษฎ

อ.พชตไดยกตวอยางขอสรป เชน

14

-การใหเหตผลทางอนมาน (Deduct) คอการนำาทฤษฎมาประยกตใชในการอธบายปรากฏการณ

-การใหเหตผลทางอปมาน (Induct) คอ การสรางทฤษฎจากการสงเกตปรากฏการณ

ตวอยางการสรางทฤษฎจากหนงสอของ Zikmund การสรางทฤษฎไมใชเรองใหญโตอะไร โดย Zikmund ไดยกตวอยางการสรางทฤษฎทสามารถเขาใจไดดงตอไปน

สมมตวานายหนาคาหนตลาดหนทนวยอรกมประสบการณมา 15 ปนบตงแตป 90 ทผานมาพบวาครงแลวครงเลาวาเมอไหรกตามทมการจเครองบน การวางระเบดของผกอการราย เกดเมอป 1990 – 2005 สงทเกดเหตการณทกครงคอหนราคาทองสงขน เปนเชนนมาตลอด 15 ป ไมวาเหตการณจะเกดขนทใดกตาม นายหนาคาหนคนนเหนแลวไดนำาภาพจกซอวมาปะตดปะตอกนจนเหนภาพ เขาจงนำาเหตการณทเกดขน 15 ปนมาสรปเปนสถานการณไดวา ราคาทองมความสมพนธกบความมนคงทางการเมอง เลกใชคำาวาจเครองบน ไมมคำาวาทหาร มคำาใหมมาแทนคอคำาวา ความมนคงทางการเมอง คำาพดในลกษณะนกเรมเปนทฤษฎได หรอการอธบายนกเรมเปนทฤษฎได (การสรางทฤษฎไมจำาเปนตองเปนนกวชาการจะเปนใครกไดถาเปนนกสงเกต)

ในแงของเวลา การสรางทฤษฎเปนผลของการผสมผสานของ 2 วธ การใหเหตผลผนวกกบการสรปเชงอปมาน ซงตอมาเรากพยายามใหสนสดดวยวธทางวทยาศาสตร พอจะสรางเปนทฤษฎ แทนทจะปลอยใหจบไป สามารถนำามาปะตดปะตอกนใหไดภาพ

15

จากวธคดของอ.พชต คอ เหตการณเหลานเราจะเหนไดจากในโทรทศน วทย หรอเลาสกนฟง เราไดเหนเหตการณตำาหตำาตาและเรากปลอยใหจบไป ดงนนหากเราจะสรางใหเปนทฤษฎไดคอตองตำาใจ เศษสวนของวนาทสามารถเชอมเขาหากนได ดงนนการสรางทฤษฎไมใชเรองยากอะไรเลย เพราะอาจารยไดใหความหมายวาทฤษฎคอการอธบาย

หากเปนทฤษฎของคนรนใหม ไมใชเฉพาะอธบายเทานน ยงสามารถเอาคำาอธบายไปใชพยากรณเหตการณในอนาคตไดอกดวย

ทฤษฎมไวเพอมนษยชาต เพราะเปนเรองของวชาการ สวนการนำาไปใชถอเปนเรองธรกจ นกวชาการมความสขทไดสรางทฤษฎ

ทฤษฎทำ�อะไรใหท�นไดบ�ง ขอมลอยในจากชทปกณกะของอ.ธรยทธ บญม เปน

ทฤษฎทเกยวกบ ชารล ดารวนเชน จบคนผวดำาไปไวใตทองเรอ ใหอยกนอยางลำาบาก หรอทฤษฎการเขาขางเพอผลประโยชนของตนเอง เปนประโยชนตอคนขาวทางตะวนตก หรอเขยนกฎหมายมาเพอเปนประโยชนตอคนเขยน ตอชนชนสงหรอคนปกครองประเทศ

Chafetz, T.S บอกถงประโยชนของทฤษฎวา1.ทฤษฎชวยทำาใหเกดความพอใจในความสงสยทางปญญา2.ทฤษฎชวยเราใหเขาใจวาปรากฏการณเกดขนได

อยางไร ซงตอมาอาจจะนำาไปใชในทางปฏบตได3.ทฤษฎใชในการนำาทางในการวจย

16

ทฤษฎและก�รปฏบต (หนา 56)คนทวไปมกจะมความเชอ ความรสก และความคดทวา

ทฤษฎกบการปฏบตเปนคนละเรองกน แยกจากกน คนโดยทวไปมกจะมองตนเองวาเปนนกปฏบตเพราะหากบอกวาเปนนกทฤษฎจะดไมคอยดเทาไหร มกมองวาทฤษฎเปนเรองของนกวชาการ ไมใชเรองของคนธรรมดา คนทไดชอวาเปนนกทฤษฎมกจะถกมองอยางแปลกแยก ไมเหมอนคนอน เขากบคนอนไมได จากการทเกดความรสก อาการเชนนนาจะเปนผลมาจากความเขาใจผดๆ อคตหลายประการเกยวกบทฤษฎ เชน

1.ความเขาใจผดทวาทฤษฎเปนของใครคนใดคนหนง โดยเฉพาะคนตะวนตก เพราะทฤษฎสวนมากมาจากตะวนตก บางครงเราจะไดยนคำาเหนบแนมวาทฤษฎตดนมตดเนย หมายความวาทฤษฎฝรง คณสมบตของทฤษฎคอความถอเปนสากล ทงในแงความกวางของการใช เพราะคนสรางทฤษฎยอมตองการใหทฤษฎของตนเปนมรดกของมนษยชาต เพราะยงมคนใชทฤษฎของตนมากเทาไหร ตนยอมมชอเสยงมากยงขนเทานน

2.เนองจากคนเกอบทงหมดไมไดสรางทฤษฎขนมาเอง เลยไมทราบทมาของทฤษฎ เลยทกทกเองวาทฤษฎนาจะไดมาจากการนงคด ฝนเอา

3.ผทนำาทฤษฎมาใช อาจจะพบวาทฤษฎไมสามารถอธบายปรากฏการณได เชน ทฤษฎวาดวยประชาธปไตย ซงกำาเนนในตางประเทศ ไมสามารถอธบายปรากฏการณทางการเมองของประเทศดอยพฒนาได

17

4.นอกจากการไมทราบ ไมเขาใจเรองขอตกลงเบองตนแลว ยงมปญหาเรองระเบยบวธวจย (Methodology) ทไมไดใชระเบยบวธวจยอยางเดยวกน กเลยพบวาปรากฏการณนนไมไดเปนไปตามทฤษฎ

5.ทานคงไดยนวา คนนเปนนกปฏบต นกทฤษฎคนมกจะทำาตวใหเหนหางและเยยหยนนกทฤษฎ เพราะเชอวาทฤษฎและปฏบตเปนคนละเรอง ทฤษฎเอามาใชจรงไมได ทฤษฎของ George Simmel นอกจากจะอธบายความขดแยงไดแลว ยงสามารถพยากรณเหตการณในอนาคตไดอก เขยนมาตงแตศตวรรษท 19 ปจจบนกสามารถนำามาใชไดอก

ผเขยนไดยกตวอยางคำากลาวของ Zikmund ในหวขอ Practical Value of Theory ทกลาววา “For this reason it is often said there is nothing so practical as a good theory” ทแปลใหเขาใจไดงายๆวา ทฤษฎทดยอมใชไดในทางปฏบต “ ” (ออกขอสอบ 1 ขอ)

ในภาคผนวก หนา 107 จะพดถงทฤษฎและการปฏบต โดยอาจารยประสทธ นครนทร จากบรรมยไดนำาทฤษฎใหมของในหลวงมาใช คอการทำาไรนาสวนผสม ทำาใหชวตดขน หนสนหมดไป รายไดเพมขน ไดกนอาหารสดลดคาใชจาย ไดรบการยอมรบจากสงคม

องคประกอบของทฤษฎ (Component of Theory) (หนา 47)

อ.พชต กลาววา ทฤษฎมองคประกอบทสำาคญ 2 องคประกอบคอ

1.ขอทฤษฎ

18

2.แนวคดขอทฤษฎ ( Proposition ) Zikmund ใหความหมายของ ขอทฤษฎ ไววา คอคำา

กลาวทเกยวกบความสมพนธระหวางแนวคด ขอทฤษฎจะเชอมโยงความเปนเหตเปนผลระหวางแนวคด และขอทฤษฎยนยนความความเชอมโยงอยางเปนสากลระหวางแนวคด

อ.พชย และ นวแมน ใหความหมายวา ขอทฤษฎหมายถง ขอความซงแสดงมโนทศนระหวาง 2 แนวคดขนไป

แนวคด เปนคำาทใชอยเปนประจำาไมวาจะเปนชาวบานหรอนกวชาการทวไป ในทฤษฎประกอบดวยแนวคดมากมาย อ.พชตม 12 แนวคด เชน โครงสราง ความพงพอใจ แรงจงใจ แนวคดเปนศพททมความเปนนามธรรมสง

อเวอร บอกวาแนวคดมลกษณะดงตอไปน (หนา 49)แนวคดเปนคำาชวคราว ไมรแหลงทมาแตขนอยกบความ

ตกลงกน เราไดรบมรกดตกทอดมา มประโยชนตราบทถอแยกออกไป หากนำามาเชอมโยงกนแลว แนวคดคอคำาทมความเปนนามธรรมสง

นวแมน บอกวา แนวคดเปนความคด แสดงออกในรปสญลกษณหรอคำา แนวคดทางวทยาศาสตรมกจะออกมาในรปสญลกษณ หรอสตรตางๆ เชน ความเรวเทากบระยะทางหารดวยเวลา สวนแนวคดทางสงคมศาสตรมกจะแสดงออกมาในร ปของค ำา สญล กษณ แปลกๆของแนวค ดทางวทยาศาสตรอาจจะทำาใหรสกกงวลใจ สวนสญลกษณทางสงคมศาสตรใชอาจจะทำาใหคนสบสน

19

Zikmund (หนา 50) มองวาแนวคดคอความคดโดยสรป เกยวกบวตถ คณลกษณะ ปรากฏการณ กระบวนการทไดถกใหชอ เราใหชอวาอยางนน ชอวาอยางน

มโนทศนหมายถงสญลกษณในลกษณะนามธรรม มหนาทจดระเบยบความคดและประสบการณใหมขอบขายทสอความหมายไดไมวาโดยทางตรงหรอทางออม เชน ระบบราชการ องคการ สายการบงคบบญชา

อ.พชต ใหความหมายวา คำาวา แนวคด คอคำาทมความเปนนามธรรมสง พอเอยถงกเปนทรจกโดยทวกน เชน ความรก ความด เปนตน คำาเหลานแมแตชาวบาน ชาวนา นกธรกจ ตลอดจนนกวชามกจะไดยนคำาน เพราะเปนคำาทใชสอสารประจำาวน มนษยใชแนวคดในการตดตอสอสาร

เหตผลทเราเจรญกาวหนากวาสตวอนกเพราะเรารจกใชแนวคดในการตดตอสอสาร เชน นาย ก ผควบคมงานถามนาย ข ผควบคมงานอกคนหนงวา ลกนองของคณทำางานมประสทธภาพไหม นาย ข กตอบไปวามประสทธภาพและถามกลบ นาย ก กตอบวาลกนองผมกโอเคนะ หรอหมอถามคนไขวาวนนสบายดขนไหม คนไขกตอบวาสบายดขนครบ ทง 2 กรณมคำาตอบวามประสทธภาพ สบายด

แตการตดตอสอสารปกตจะไมมคำาถามตอไปวาประสทธภาพหรอสบายดหมายความวาอยางไร คนสวนใหญจะถามประโยคทวาสบายดไหม และอกฝายจะตอบวาสบายด และกลายเปนคำาถามตามธรรมเนยมปฏบตทรกน แมอกฝายจะไมคอยรสกสบายเทาไหรแตกยงตอบวาสบายด เพราะหากตอบวาไมสบายดเรองอาจจะยาว

20

คำาตอบระดบชาวบาน ทตอบไปวาสบายดจรงๆ บางคนอาจไมรความหมาย แตบางคนอาจจะตความหมายวาสบายดคอไมปวดหว ตอนเชากนขาวไดตามปกต เขาหองนำาไดตามปกต แตมาคดหลงจากทตอบไปแลว

แตฐานะนกวจยจะมองวาชาวบานทตอบแบบนจะไมรเลยวาหมายความวาอยางไร ดงนนตองทำาใหชดเจนวาหมายความวาอยางไร เชนทำาเปนคำาถามการวจย

คำาวา แนวคด นกวจยมหนาทตองทำาใหคำาหรอแนวคดชดเจนลงไปวาหมายถงอะไร เพอความเขาใจทตรงกนของกลมตวอยาง และแนวคดนนตองวดไดในความเปนจรง

เชน คำาวาใชชวตคมคาหมาย จะพบวามนมความหมายคลมเครอ ไมชดเจน นนเพราะคำาวา ใชชวตคมคา เปนแนวคดนนเอง ดงนนการเอาแนวคดไปถามมผลตอผลการวจยทสำาคญ ดงน

1.ไดคำาตอบแตไมทราบความหมายคออะไร สมมตวา กทม.จางใหเราไปทำาวจย เราทำาเสรจกไปรายงานใหผวา กทม . วาคนกรงเทพตอบวาใชชวตคมคารอยละ 70 รอยละ 20 บอกวาใชชวตไมคมคา แตทงนตองสามารถตอบไดวาการใชชวตไมคมคาหมายความวาอยางไร เพอ กทม. จะไดแกไขปญหาไดถกตอง เชน ไฟฟาไมสวางตอนกลางคน ทำาใหผหญ งกล บบ านด กจะน ากล วและ เป นอ นตราย ด งน น กทม.สามารถตรวจสอบและแกไขปญหาไดถกตองและรวดเรว

แตสวนใหญนกวจยไมใหรายละเอยดวาปญหาคออะไรหากคำาตอบมแตรอยละ ตวเลข เปนความไมพอดระหวางผ

21

จางและนกวจย จะใชคำาตอบวาเปนทรกนเหมอนคำาตอบของชาวบานไมได เพราะนนเปนวธทชาวบานใชพดกนซงแตกตางกบงานวจย

หรอคำาถามทวาชอบประชาธปไตยหรอไม อะไรทบอกวาชอบ และอะไรทบอกวาไมชอบ นกวจยสวนมากไมเขาใจตรงน ดงนนตองเปลยนแนวคดใหเปนจดหมาย เปนรปธรรม เชน ไมพอใจเรองถนน ความสะอาด ไฟฟา เปนตน

2.อาจจะไดคำาตอบทดเกนไป หรอแยเกนไป3.อาจจะไมไดรบคำาตอบดงนนผวจยตองเปลยนแนวคดใหเปนตวแปร (สงทเปน

รปธรรม) และเปนตวแปรทมความหมายทผวจยกำาหนดให เปนสงทวดไดในความเปนจรง เปนเรองทเกยวของกบผตอบ นนคอ ตองเปลยนแนวคดใหเปนตวแปร ซงเปนสงทวดจบตองไดในเชงประจกษโดยการใหนยามปฏบตแนวคด

คำาอนๆทมความหมายใกลเคยงและสบสนกบค ำาวาทฤษฎ (หนา 60)

1.ขอตกลงเบองตน (Assumption) หรอฐานคต คอ คำากลาวทเกยวกบธรรมชาตหรอลกษณะของสงตางๆซงไมสามารถสงเกตไดหรอทดสอบได

เชน ก อนเร มต นเรยนวชาต างๆ เชน น ต ศาสตร เศรษฐศาสตร สงคมศาสตร มกมขอตกลงเบองตนกอนวาจะตองคดแบบเดยวกน เชน นกสงคมศาสตรบอกวาตองยอมรบวามนษยเปนสตวสงคม หรอเศรษฐศาสตรบอกวามนษยจะตองมเหตมผล หากไมยอมรบกไมสามารถรวมงานกนได

22

นกประชากรจะคาดคะเนจำานวนประชากรทวประเทศเพอวางแผนพฒนาประเทศบางอยาง ดงนนนกประชากรจะตองตงขอตกลงเบองตนวา ประชากรจะตองไมมการยายถนระหวางประเทศหรอยายแตไมมากซ งสามารถยอมรบได เปนตน

2.กฎ (Law) คอ ขอทฤษฎทนกวทยาศาสตรยอมรบวาเปนจรง

3.แบบจำาลอง (Model) หรอตวแบบ เหมอนกรอบแนวคดวา หรอเปนทฤษฎทไมไดพสจน แบบจำาลองหรอกรอบแนวคดพสจนแลวเปนจรงกจะกลายเปนทฤษฎ

4.ก ร อ บ แ น ว ค ด ใ น ก า ร ว จ ย (Concept Framework) (หนา 63)

5.การจำาแนก (Classification) เชน คำาพดของผทเปนบดาศาสตรตางๆ เชน แมกซ เวเบอร มกจะถอเปนทฤษฎเพราะเราใหความเคารพนบถอ แตปจจบนคำาพดเหลานไมถอวาเปนทฤษฎเปนเพยงการแยกประเภทเทานน (หนา 65)

6.การกำาหนดประเภท (Typologies) คอการทน ำาตวแปร 2 ตวมาคดคน มากกวาดตวแปรแคตวเดยว (หนา 65)

7.มมมอง (Perspectives) เปนการอธบายทกเร องในสงคมไดหมด แตไมสามารถนำาไปใชพยากรณเหตการณในอนาคตได (หนา 66)

ศาสตรแตละสาขาจะมทฤษฎครอบจกรวาล เชน ศกษาศาสตร มทฤษฎระบบราชการ ทฤษฎ Humanism ทฤษฎ

23

จดเปนกลมใหญๆ คนทคดคลายกนจบมารวมเปนกลมใหญเรยกวา Human Relation เปนตน

นกสงคมวทยาพยายามอธบายวามนษยอยรวมกนในสงคมไดอยางไร

บางคนบอกวาเพราะความรวมมอกน บางคนจะวเคราะหวานกการเมองอยตรงไหนของสงคม ทำาหนาทอะไร เปนวเคราะหโดยทฤษฎโครงสรางและหนาท ซงทฤษฎครอบจกรวาลเปนทฤษฎทใชอธบายไดทกเรอง เชน อธบายไดวาทำาไมถงตองมตำารวจ ทำาไมตองมโจร

แตบางทฤษฎทไมสามารถไมสามารถใชพยากรณอนาคตได เชน ทฤษฎระดบแมคโคร กจะถกลดฐานะมาเปนมมมอง

ตวแปร (Variable) (หนา 67)กระดาษ ปากกา หรอสงของตางๆถอเปนตวแปร เพราะ

มรปรางหนาตาแตกตางกน สงทเปนตวแปรแสดงวาสงนนมคณสมบตบางอยางทเหมอนกน

การวจยทางสงคมเหมอนการวจยดานอน ทผวจยสนใจสงทแปรผนได ไมศกษาตวทคงท เราจะศกษาเฉพาะตวแปรเทานน

ต�มกฎของเจมสไดใหขอเสนอแนะในการออกแบบการวจย วาจะตองการออกแบบตวแปรใหแปรผนหรอแตกตางในตวของมนเอง

24

เชนหากตองการศกษาเรองเพศ เรากตองมตวแปรทงหญงและชาย หากมเฉพาะผชายอยางเดยวกจะไมเปนเรองเพศ และกลายเปนเรองของผชายไป

Hoover, K.R. ใหคำานยามวา ตวแปรคอชอสำาหรบอะไรบางอยางทมอทธพลตอสภาพของสงอนๆ

......(ชอนกวชาการฟงไมถนด) บอกวา ตวแปรคอกระทง Item ซงมคามากกวา 1 คา

.......(ชอนกวชาการ) บอกวาตวแปรคอปรากฏการณทมคาตางๆจากรายการหนงไปยงอกรายการหนง จากเวลาหนงไปยงอกเวลาหนง

เดวด บอกวาตวแปรคอการจำาแนกกรณออกเปนรายการตางๆตงแต 2 รายการ ซงแตละรายการคลมเนอหาทงหมด เชน เพศม 2 รายการ คอชาย หญง อายตงแต 0 ปจนถงปสดทาย

อ.พชต ใหคำานยามวา ตวแปรตองมชอ ภายใตชอนนมรายการ (เปนคำาพดหรออกษร) หรอคา (เปนตวเลข) อยางนอย 2 รายการหรอ 2 คา แตละรายการหรอแตละคาจะแยกจากกนเปนอสระและรายการหรอคานครอบคลมเนอหาทงหมด

เชน สองขาเดนดนผมสนผมยาว เราเรยกตวแปรนวา คน ผมสนผมยาวแสดงถงเพศ เพศเปนชอตวแปร ทม 2 รายการคอ ชาย และ หญง ทง 2 รายการนครอบคลมไดครบถวน ไมมคำาวาเพศชาย เพศหญง เพราะชายและหญงเปนลกษณะของตวแปรไปแลว ทกคนรไดเลยวากำาลงพดถงเพศอย

25

หรอ ความพงพอใจ จะตองแยกแยะออกมาเปนรายการ คอ พอใจนอย พอใจมาก พอใจปานกลาง (หรออาจจะแบงออกเปนพอใจกบไมพอใจ)

โดยสรปตวแปรตองมชอ และภ�ยใตชอนตองมร�ยก�รหรอค�อย�งนอยสองค�

ในทางปฏบตตวแปรกคอ คำาถาม (Question) แตละคำาถามทผวจยเขยนขนมาสำาหรบไปถามกลมตวอยาง และมการพบเสมอวามการใชตวแปรแทนแนวคด ซงแสดงวามความสบสนระหวางแนวคดและตวแปร แนวคดเปนสงทยงตองใหนยามปฏบต ตวแปรคอแนวคดทใหนยามปฏบตแลว

ชนดของตวแปร (หนา 68)1.ตวแปรตาม (Dependent Variable หรอบางท

เรยกวา Effect)คอตวแปรทมความแตกตางในตวของมนเอง เชน

ความเหนเกยวกบการทำาแทง มทงเหนดวยและไมเหนดวย, ตวแปรของผลผลต เชน ตำา กลาง สง เปนตน

2.ตวแปรอสระ (Independent Variable หรอบางทเรยกวา Cause)

คอตวแปรทมอทธพลในการอธบายความแตกตางในตวแปรตาม เชน การศกษา อาย ถอเปนตวแปรอสระ

เชน ปจจยทมผลตอความเครยด ความเครยดคอตวแปรตาม ปจจยตางๆทจะมาแจงวามอะไรบางเปนตวแปรอสระ

การทจะกำาหนดวาตวแปรใดเปนตวแปรตามหรอตวแปรใดเปนตวแปรอสระ พจารณาไดจากหลกเกณฑดงตอไปน

26

1.วตถประสงคการวเคราะห เชน การศกษาอาจเปนไดทงตวแปรอสระและตวแปรตาม คอ ถาใชเปนตวแปรอสระจะใชการศกษาอธบายความแตกตางการลงคะแนนเสยงเลอกตง หรอถาใชเปนตวแปรตามจะใชวา มปจจยอะไรบางทมผลตอการศกษา

2.การมากอนหลงในแงเวลาของตวแปร อะไรมากอนเปนตวแปรอสระ อะไรมาหลงเปนตวแปรตาม เชน อายตองมากอนการลงคะแนนเสยง เพศตองมากอนประสทธผลในการทำางาน กรณน อายและเพศจะตองถกกำาหนดใหเปนตวแปรอสระ ถาเปนตวแปรตามจะไมสมเหตสมผลหรอเปนไปไมได

3.ทฤษฎ เชน จาก ก ไปหา ข ไปหา ค จะรไดทนทวาอะไรเปนตวแปรอสระและอะไรเปนตวแปรตาม เชน ทฤษฎวาดวยความพงพอใจในการทำางาน กจะบอกวามตวแปรหรอแนวคดใดเปนเหตทมผลกระทบหรออทธพลตอความพงพอใจ เชน เงนเดอน นโยบายการสรางงาน ความสมพนธระหวางบคคล ฯลฯ เปนตวแปรอสระ

แบบจำาลองของตวแปรทง 2 มดงนตวแปรอสระ ตวแปรตาม(ดตวอยางการกำาหนดตวแปรตามและตวแปรอสระใน

หนงสอหนา 69-70)การกำาหนดวาตวแปรใดควรจะเปนตวแปรอสระหรอ

ตวแปรตามนนไมไดกำาหนดตายตวเสมอ การวจยทางสงคม ตวแปรตวแรกคอเพศมกจะเปนตวแปรอสระ สวนทางดานการแพทยจะศกษาวาหากอยากไดลกผหญงหรอลกผชาย

27

ควรจะทำาอยางไร มวธปฏบตแบบไหน ดงนนวธทจะไดลกเพศชายหรอหญงเปนตวแปรอสระ สวนไดลกมาเปนเพศชายหรอหญงเปนตวแปรตาม

ณ หนงมมมองทมองแตกตางกน คอนกเศรษฐศาสตรมองวาจำานวนบตรมผลตอการทำางาน นกประชากรบอกวาการทำางานมผลตอจำานวนบตร มคำาพงเพยทวาสองคนยลตามชอง นนคอมมมองของแตละคนยอมมองไมเหมอนกน ทกคนสามารถมมมมองทแตกตางกน แตสดทายยอมมจดหนงทบอกวาใครมเหตมผลมากกวากนเพอหาขอสรป

ระดบก�รวดของตวแปร (Measurement Level)

ม 4 อนดบ1.ตวแปรระดบกลม (Nominal Level)2.ตวแปรระดบอนดบ (Ordinal Level)3.ตวแปรระดบชวง (Interval Level)4.ตวแปรระดบอตราสวน (Ratio Level)1. ตวแปรระดบกลม (Nominal Level) ตองมชอ ม

รายการ และรายการนนมไวจำาแนกเทานน (Classification) ไมสามารถเรยงลำาดบความสำาคญได เชน เพศ (ไมสามารถบอกไดวา ชาย หญง ใครดกวาใคร) ศาสนา (พทธ ครสต อสลาม ขงจอ) อาชพ (เกษตรกร ไมเปนเกษตรกร) การศกษา (เรยน-ไมไดเรยน)

28

ขอสงเกตงายๆ ตวแปรระดบนคำาตอบทใสเขาไปตองเปนตวอกษร

2. ตวแปรระดบอนดบ (Ordinal Level) ตองมชอ มรายการ และรายการนนมไวจำาแนก และตองเรยงลำากบได (Ordinal)

ปกตคำาวา รวยกบจน เปน Nominal แตหากใสคำาวาปานกลางเขาไป กจะกลายเปนระดบ Ordinal

หรอทศนคต ทบอกวาเหนดวย ไมเหนดวย เปน Nominal แตหากใสคำาวาเหนดวยอยางยง ไมเหนดวยอยางยงเขาไป กจะกลายเปนระดบ Ordinal

หรอ การศกษาเดมจำาแนกแคมการศกษาไมมการศกษาเปน Nominal แตหากใสคำาวาไมไดเรยน เรยนประถม เรยนมธยม เรยนมหาวทยาลยเขาไป กจะกลายเปนระดบ Ordinal

สวนคำาตอบทวาไมแนใจ ไมเลอก ไมเปนไร ไมทราบ เปนคำาตอบแบบ Extra ใหเขาไดมสทธเลอก

ขอสงเกตงายๆ ตวแปรระดบนคำาตอบทใสเขาไปตองเปนตวอกษร

คำาตอบทเปนตวเลขไมไดมความหมายในแงคณตศาสตร เปนตวเลขทใชตดตอสอสารกบคอมพวเตอรเทานน โลกเจรญขนยอมมความซบซอนมากยงขน สามารถพดออกมาเปนตวเลขได เชน สมยกอนถามวาลงอายเทาไหร ลงกจะตอบวาลงแกแลว แตปจจบนคำาตอบนจะไมเปนทพอใจเทาไหรนก จะตองถามตออกวาลงแกแลวกจรงแตวาลงอายเทาไหร วธคดตางๆยอมถามหาตวเลข หรอถามนำาหนก ได

29

รบคำาตอบวารนเฟเตอรเวท เรากตองอยากรตวเลขวานำาหนกจรงเทาไหร

หรอสงคมอเมรกาทบอกวาเปนชนชนตำา ชนชนกลาง ชนชนสง ไมมความหมายเพราะเกอบทงหมดเปนชนชนกลางไปเสยแลว สงทถามคอมเลขกตว ชนชนกลางกเปอรเซนต ถามระยะทางยอมคาดหวงวาจะไดคำาตอบเปนตวเลขแนนอน หากตวเลขตดลบไดเรยกวา Interval หากไมตดลบจะขนไปเปน Ratio

คำาวารายไดตดลบ หมายความวาคาใชจายมากกวารายได แตคำาวาเปนหนตดลบ จรงๆแลวหมายความวาไมเปนหน ดงนนจะตองแยกแยะภาษาชาวบานใหออกจากภาษาวชาการ

มนษยมบทบาททแตกตางกน นกศกษาทนงเรยนอยหองนถอเปนนกวจย แตพอออกจากหองนไปกจะกลายเปนชาวบาน ดงนนจงควรแยกใหออก บางทสงคมเรายงแยกไมออก

3. ตวแปรระดบชวง (Interval Level) ตองมชอ สามารถเรยงลำาดบมากนอยหรอสำาคญได และแตละรายการมระยะทาง (Distance) หรอหางเทากนซงเปนตวเลข แตเปนตวเลขทสามารถตดลบได เชน อณหภม เปนตน

ตวแปรระดบนสงเกตไดจากคำาตอบ คำาถาม ทเปนตวเลขเทานน

4. ตวแปรระดบอตราสวน (Ratio Level) ตองมชอ สามารถเรยงลำาดบได แตละรายการมระยะทางหรอหางกนเทากน ซงตองเปนตวเลข และนอกจากนจดหางเหลานจะเรมจาก 0 (Natural Zero) และตดลบไมได เชน ระยะทาง อาย

30

จำานวนบตร เปนตน (เรมตนดวย 0 และมหนวยเทากน เชน 1 ก.ม., 1 คน, 10, 20 ฯลฯ)

ตวแปรระดบนสงเกตไดจากคำาตอบ คำาถามทเปนตวเลขเทานน

**การเลอกใชสถต ตวแปรชวง,ตวแปรอตราสวน จะใชสถตตวเดยวกน

ตวอยาง แบบสอบถามหนา 307 เปนคำาถามทใหตอบวาขอใดเปนตวแปรระดบใด เชน

1.เพศ เปนตวแปรทอยในระดบใด (ตอบ Nominal)2.อาย...ป เปนตวแปรทอยในระดบใด (ตอบ Ratio

Level)3.ระดบการศกษาระดบมธยม ตำากวามธยม ปรญญาตร

หรอสงกวาปรญญาตร เปนตวแปรทอยในระดบใด (ตอบ Ordinal)

4.ตำาแหนง เปนตวแปรทอยในระดบใด (ตอบ Ordinal)

5.ระยะเวลาททำางานกบหนวยงานน เปนตวแปรทอยในระดบใด (ตอบ Ratio)

6.รายได 500 บาทเปนตวแปรทอยในระดบใด (ตอบ Ratio)

7.คำาตอบทเปนตวอกษร เปนตวแปรทอยในระดบใด (ตอบ Ordinal)

เปนตนตวแปรสามารถเปนไดทง 4 กลมขนอยทคำาตอบ เชน

ฐานะทางเศรษฐกจ รวยกบยากจนเปน Nominal แตมฐานะ

31

ปานกลาง กลายเปน Ordinal หากมรายได ...บาท/เดอน/ป เปน Ratio

ก�รยกระดบก�รวดตวแปร (หนา 72)ตวอยางตวแปร การนบถอศาสนา คนมกจะถามวาเรา

นบถอศาสนาอะไร ซงเราจะตอบวาพทธ ครสต อสลาม ตวแปรศาสนาอยในระดบ Nominal

หากถามวานบถอศาสนาของทานมากนอยอยางไร ตอบวาเครงมาก เครงนอย เครงปานกลาง กจะขนมาอยเปน Ordinal แตหากใหไดคำาตอบเปนตวเลขยอมเปน Ratio

ตรงนเปนการยกระดบตวแปรจากตวแปร Nominal ใหเปน Ordinal และ Ratio ซงจะชวยใหนกวจยสามารถนำาเอาสถตมาใชในการวเคราะหได

งานวจยบางอยางบอกวาศาสนาไมมผลตอการไปลงคะแนนเสยง หากเอาคนทแตกตางกนของแตละศาสนามารวมกน เชน เอาคนทเครงและไมเครงศาสนามารวมกนยอมเปนศาสนานนๆ สงทแตกตางกจะเจอจางลงไปเพราะไดถกรวมตวกนไวแลว ดงนนจงไมมผลตอการเลอกตงแตอยางใด

ก�รทเร�รระดบของตวแปรก เพอเลอกใชสถตในก�รวเคร�ะหไดอย�งถกตองและเหม�ะสม ดงน

นกวจย นกสถตNominal (ใชสถต 2 ตว) นกสถตจะกำาหนด

สถตทเหมาะสมกบตวOrdinal (ใชสถต 3 ตว) แปรแตละประเภท ยง

ระดบตวแปรสง

32

Interval หรอ Ratio (ใชสถต 5 ตว) เทาใด ยงใชสถตไดมากตวยงขน

(Interval หรอ Ratio สามารถใชสถตของระดบ Nominal และ Ordinal ไดดวย)

สถตในระดบ 3 4 5 จะมอำานาจในการอธบายมากกวาสถตในระดบ 1 หรอ 2 หรอถาเราจะใชสถตขนสงตวแปรทเราศกษาจะตองเปนตวแปรระดบสง คอ Interval และ Ratio

อยางไรกตามไมไดหมายความวาทกตวแปรจะยกระดบได เชนเพศ กจะเปนแคระดบกลมเทานน

(แตตวแปรระดบสงสามารถลดระดบลงเปนตวแปรระดบตำาได)

De vaus กลาวถงตวแปรเอาไวดงน1.ยงตวแปรมระดบการวดสงขนเทาใด ตวแปรยงม

ขาวสารมากขนเทานน2.เปนหลกการทดวาจะเปนการดกวาถาสามารถสราง

ตวแปรทอยในระดบสงได3.ระดบการวดของตวแปรไมใชสงทคงท หรอเปนมรดก

ตกทอดแตเปนผลผลตของการเขยนคำาถามและคำาตอบทจดหาให

Bernard H.R. กลาวเปนกฎไววา วดสงของ (หรอตวแปร) ควรจะวดทระดบสงสดเทาทจะทำาได

คว�มสมพนธระหว�งตวแปรคำาวาความสมพนธ มผล หรอมอทธพล อาจจะเปนคำาท

ใชแทนกนได (แตนกวชาการบางทานมองวาไมได) เชนบอก

33

วา เพศมความสมพนธกบการลงไปคะแนนเสยง จะหมายถง ชายและหญงจะมอตราการไปลงคะแนนเสยงตางกน แตถาชายกบหญงไปลงคะแนนเสยงในสดสวนเทากน แสดงวาเพศไมมความสมพนธกบการไปลงคะแนนเสยง

ดงนน การกลาววาตวแปร ก. มความสมพนธกบตวแปร ข. จะหมายถงความแตกตางในตวแปร ก. (ทเปนตวแปรอสระ) จะมผลตอความแตกตางในตวแปร ข. (ตวแปรตาม)

ชนดของความสมพนธระหวางตวแปร แบงออกเปน 3 ชนด

1. Symmetrical Relationship ตวแปรทงสองมความสมพนธตอกนแตบอกไมไดวาตวแปรไหนเปนตวแปรตน ตวแปรไหนเปนตวแปรตาม หมายถงตวแปรทง 2 ไมมความสมพนธตอกน ดงแบบจำาลอง

ความสมพนธแบบนในความเปนจรงนนม แตนกวจยไมสนใจความสมพนธแบบน

2.Reciprocal Relationship ตวแปรทง 2 จะม ความสมพนธกนหรอมอทธพลตอกนแตไมสามารถรไดวาอะไรเปนตวแปรตนและตวแปรตาม ดงแบบจำาลอง

ตวอยางเชนความสมพนธระหวางไกกบไข เรารวาไกเกดจากไขและไขเกดจากไก แตเราไมรวาอะไรมากอน (เหต) และอะไรมาทหลง (ผล)

34

ก. ข.

ก ข

3.Asymetrical /Causal Relationship เปนความสมพนธทตวแปรหนงมอทธพลตออกตวแปรหนงในทางเดยว นนคอกำาหนดไดวาอะไรคอตวแปรอสระและอะไรคอตวแปรตน ดงตวอยางแบบจำาลอง

รปแบบท 3 เปนรปแบบทนกวจยใหความสนใจ นอกจากนความสมพนธของตวแปรอาจจะแบงออกเปน1.ความสมพนธเชงสถต (Statistic Relationship)

เปนความสมพนธของตวแปร 2 ตว ทงๆทในความเปนจรงไมมเหตผลอะไรทตวแปรทง 2 ตวจะตองสมพนธกน แตเปนความสมพนธกนโดยใชสถต

ความสมพนธแบบนนกวจยจะตองหลกเลยง (ถอเปนความผดพลาดอยางหนงของงานวจยตามทอาจารยอญชนาสอน)

เชนการบอกวา มความสมพนธระหวางการมสตวเลยงกบการไปลงคะแนน (ทงๆทในความเปนจรงการเลยงสตวไมไดมผลตอการไปลงคะแนน แตจากการเกบขอมลพบวาคนทเลยงสตวไปลงคะแนนดวยเทานนเอง แตสตวไมไดมผลตอการลงคะแนน)

2.ความสมพนธเชงเนอหาหรอทฤษฎ (Substantive, Theoritical Relationship) เปนความสมพนธทผวจย

35

อาย

จำานวนบตรอา

ยทศนคตตอการทำาแทงอา

ยการไปลงคะแนนเสยงอา

ยการเขา-ออกงานของบคลากร

เชอวา ตวแปร 2 ตวมความสมพนธในเชงเหตและผล หรอร สาอะไรเปนตวแปรตน อะไรเปนตวแปรตาม สามารถอธบายไดวาตวแปรตนมผลตอตวแปรตามอยางไร เนองจากมความร ทฤษฎมารองรบ

เชนการบอกวา คนทเลยงสตวมโอกาสเปนโรคหวใจนอยกวาคนทไมเลยงสตว ซงการทนกวจยบอกเชนนไดแสดงวามงานวจย แนวคด ทฤษฎทศกษาไวแลว

สรป ในการทำาวจยการหาความสมพนธของตวแปรเปนเรองทมความสำาคญ และจะตองเนนความสมพนธในเชงเนอหาหรอทฤษฎกอนแลวคอยมาหาความสมพนธในทางสถต (ใชตอนวเคราะห)

ทศท�งของคว�มสมพนธของตวแปร1. ความสมพนธทางบวกหรอความสมพนธทไปในทาง

เดยวกน ( Positive /Directive Relationship ) หมายถงถาตวแปรอสระเพมขน ตวแปรตามจะตองมการเปลยนแปลงไปในทศทางเดยวกน

เชน อายเพมขน การไปลงคะแนนเลอกตงจะมากขน หรอประสบการในการทำางานมากขน จะทำาใหผลผลตเพมขน ดงรป

36

0

40

70

15-19

20-24

25-29

30-34

35-39

อาย

% การลงคะแนน

15

20

010

40

5 10

20

30

ผลผลต(หนวย/ชม)

ประสบการณในการทำางาน

2. ความสมพนธในทศทางลบหรอความสมพนธในทาง ตรงกนขาม ( Negative หรอ Increase Relationship ) หมายถงความสมพนธทตวแปรอสระเพมขนแตตวแปรตามลดลง เชนอายยมากขนไปลงคะแนนเลอกตงนอยลง ดงรป

3. ความสมพนธในลกษณะทตวแปรอสระเปลยนแต ตวแปรตามไมเปลยนแปลง หรอไมมความสมพนธ ( No Relationship ) เชนความสมพนธระหวางการบรโภคผกกบอาย ดงรป

37

40

60

50

010

40

20

30

20

30

% ในการลงคะแนนเสยง

อาย

40

60

50

0 5

20

20

30

10

15

% ความชอบในการบรโภคผก

อาย

70

4. ความสมพนธทมรปแบบไมแนนอน ( No Pattern Relationship ) หมายถงการทตวแปร 2 ตวบางครงมความสมพนธทาบวก บางครงมความสมพนธทางลบ ขนลงๆ เชนความสมพนธระหวางขวญกำาลงใจกบอาย

5. ความสมพนธเปนเสนโคง ( Curvilinear Relationship ) หมายถงความสมพนธทเมอตวแปรอสระเพมขน ตวแปรตามกจะเพมขน แตพอถงจดหนงจะคงทแลวคอยๆลดลงเรอยๆ

เชนความสมพนธระหวางอายกบการออกกำาลงกาย พออายมากขนกจะออกกำาลงไมได

38

40

60

50

050

80

30

60

70

% ขวญ กำาลงใจ

อาย

90

การออกกำาลงกาย

อา

การพกผอน (ชม./วน)

อา

สวนตวอยางความสมพนธระหวางอายกบการพกผอนจะเปนแบบตรงขามกบการออกกำาลงกายคอ เมอตวแปรอสระเพมขนตวแปรตามจะลดลงพอถงจดหนงจะเพมขนไปอก

ในการวดความสมพนธของตวแปร จะตองใชสถตมาเปนตววด แตกรณทตวแปร 2 ตวมความสมพนธเปนเสน ตรง คอไมมความสมพนธทงทางบวกและทางลบ จะตองใชสถตพเศษในการวเคราะหซงจะมความซบซอนกวาในการวเคราะหความสมพนธของตวแปรทมทศทางในทางบวกหรอลบ

สมมตฐ�นง�นวจย (Research Hypothesis) (หนงสอหนา 86)

สเวบบ ใหคำานยามวาสมมตฐานงานวจย วาคอ คำากลาวของความคาดหวงทเกยวกบทฤษฎของบางสง

เคอรงเจอร ใหคำานยามวาสมมตฐานงานวจย วาคอคำากลาวเชงเดา ถงความสมพนธระหวางตวแปรสองตวขนไป สมมตฐานมกจะอยในรปประโยคทปาวประกาศระหวางความเชอมโยงของสองตวแปร

เบนน บอกวาคำากลาว Proposition (อาจารยบอกวาใชคำาสงเกนไป ไมควรใชคำานอยางยง) ซงกลาวในรปแบบททดสอบได และพยากรณความสมพนธระหวางตวแปรสองตวขนไป หรอกลาวอกนยหนงหากคดวามความสมพนธกกลาวถงสมมตฐานและทดสอบสมมตฐานในสนาม

39

เอสซเดล บอกวาคำากลาวทพรรณนาถงความสมพนธระหวางสองตวแปร

อ.สช�ต บอกวา ขอความทระบความสมพนธระหวางตวแปรหรอสองแนวคดทองสองตวแปรมากกวา หากสองแนวคดเมอไหรเรยกวา Proposition ซงผทท ำาการวจยตองการจะทำาการทดสอบวาเปนจรงหรอไม

อ.ปรชย บอกวา ขอความทเดาคำาตอบสำาหรบปญหาการวจย โดยมงแสดงมงแสดงความสมพนธเชงสาเหตและผลหรอมงแสดงความสมพนธระหวางตวแปรสองตวขนไป ขอความทจะศกษาจะตองไมเคยผานการทดสอบเชงประจกษแตประการใด

อ.พชต บอกวา คอคำากลาวทแสดงถงความสมพนธทคาดการณหรอเดาระหวางตวแปรสองตวขนไป คำากลาวนจะตองแสดงทศทางของความสมพนธวาเปนอยางไร เชน เปนบวกหรอลบ และเปนคำากลาวทจะตองพสจนตอไปวาเปนจรงเชนนนหรอไม ดงนนประโยคหรอคำากลาวทจะเปนสมมตฐานวจย จะตองมลกษณะดงน

1.มตวแปรอยางนอย 2 ตว2.เปนความสมพนธทตองบอกทศทาง3.ตองนำาไปพสจนตอในอนาคต การทต องมสมมต ฐานวจย เพราะงานวจยเราเป น

วทยาศาสตรจงตองนำาเอาทฤษฎมาใช และตองมการตงสมมตฐาน

(ใหไปดเรองประเภทของสมมตฐาน ในหนา 88)

40

มสมมตฐานทกลาววาความจรงในเร องนนเปนอยางไร เชน กลาวถงสถานการณหรอเหตการณทพดถงนนมลกษณะอยางไร นกวทยาศาสตรบางทานอาจจะตงสมมตฐานวาคนไทยอพยพมาจากทางใต ไมไดอพยพมาจากทางเหนอ แตสำาหรบนกวจย(อยางเชนอ.พชต) บอกวาไมใช เพราะจะตองเป นไปตามล กษณะ 3 ขอ ถ งจะเป นสมมตฐานวจยได สมมตฐานทกลาววาเหตการณหรอพฤตกรรมอยางใดอยางหนงทเกดขนอยางสมำาเสมอ

นกสงคมวทยาทมชอเสยงระดบโลก ทารคและเปอรเกส ไปศกษาเมองชคาโก ทขยายเปนวงกลม 5 วง หลงจากนนทานกเขยนวาชคาโกขยายออกไปเปน 5 วงกลม แตละวงกลมจะมชอเฉพาะ กระทงตงชอวงกลมวา Concentric Zone Hypothesis

สวนความสมพนธท เราสนใจจรงๆคอประเภทท 3 สมมตฐานทกลาวถงความสมพนธระหวางปจจยหรอตวแปรตางๆทสมพนธกนในความเปนเหตเปนผล

1. สมมตฐานทางสถต (Statistical Hypothesis) คอการตงสมมตฐาน Ho, HaHo = Null คอตวแปร 2 ตวไมมความสมพนธก น

ปกตนกวจยจะไมตงสมมตฐานอยางนHa = ตวแปร 2 ตว มความสมพนธกน (ตองมทศทาง

ด ว ย ) กา รต ง ส มม ต ฐ า นแ บบ น จ ะ เ ป น Alternative Hypothesis (สมมตฐานแยง)

เชน ตงคำาถามวาชายไปเลอกตงมากกวาหญงหรอไม เมอเกบขอมลแลวและ ผลงานวจยพบวาชายไปเลอกตง

41

มากกวาหญงจรง จงสรปวา ผลการศกษาพบวาชายไปลงคะแนนเสยงมากกวาหญง (ไมใชคำาวา จะ หรอ นาจะ“ ” “ ” เพราะพสจนเรยบรอยแลว ไดคำาตอบแลว คำาวาจะ หรอ นาจะเปนคำาพยากรณเทานน)

ทมาของสมมตฐานวจย (หนา 89)1.เกดขนทนททนใด โดยไมมหลกเกณฑใด2.ไดมาจากความเช อทวๆไป หรอสามญสำานก เชน

สามญสำานกของผปกครอง การใชความร สตปญญา ความสามารถในการบรหารประเทศแทนทจะใชอำานาจหรอหลงในอำานาจของตน เชน ชวงป 60-70 ประชากรไทยมอตราการเกดสงมาก รมต.มหาดไทยบอกวาตองการใหคนไทยเพมจำานวนมากขนเพราะมพนทในประเทศไทยเหลออกเยอะ คนไทยอยากมลกมากและเรองการปองกนจะเปนเรองทลามกไมควรพดพง แตจากการศกษาทโพธาราม พบวาผหญงไทยทนนไมอยากมลกมากแตไมมอะไรปองกน จรงๆแลวอยากมแคครงเดยวของทมอย (ขณะนมลกแลว 6 คน) เมอใชการปองกนไดผลกบทโพธาราม ผหญงไทยประมาณ 80% ก เรยกรองใหแนะนำาเรองการปองกน ไมไดอายอยางทคด

3.ไดมาจากการเปรยบเทยบกบสงทเปนอยในธรรมชาต เชน ประชากรศาสตร เปนศาสตรใหม ทฤษฎตางๆกมนอย จงทำาการทดลองกบแมลงหวใสในขวดประมาณ 2-3 คแลวใหอาหาร เมอพนทมเยอะ อาหารการกนสมบรณจงแพรพนธเปนจำานวนมากจนเตมขวด พอพนทจำากดกจะแพรพนธนอยลง หลงจากนนกมพฤตกรรมเบยงเบน เชน กนกนเอง คนจงนำามาตงเปนทฤษฎทางดานชววทยา และคดวานาจะใชไดกบ

42

คน เมอความหนาแนนมากคนกจะมลกนอยเอง ขณะทพดนนสถต มอยว าประเทศแมคซโกมความหนาแน นสง ขณะเดยวกนอตราการเกดกสงไปดวยจงมความขดแยงกบทฤษฎ เปนตน ดงนนแมลงหวกบคนเทยบกนไมได เพราะพฤตกรรมตางกน

4.ไดมาจากขอคนพบ หรอผลจากการวจยทผานมา5.ไดมาจากทฤษฎแหลงท 4, 5 เปนแหลงสำาคญ แตแหลงท 4 ดทสดลกษณะของสมมตฐ�นวจยทด (หนา 90)1.ชดเจน2.ปลอดจากคานยม3.เฉพาะเจาะจง4.สามารถทดสอบในเชงประจกษไดขอแนะนำาในการเขยนสมมตฐานวจย (หนา 90)ในวงการวชาการเปนเร องของการสะสมความรมาไว

ทำาใหสงตางๆทไมเปนรปไมเปนรางไดเปนรปเปนรางสวยงามมากยงขน การเขยนจงมหลกเกณฑ

การเขยนประโยคสมมตฐาน ตองเร มประโยคดวยตวแปรอสระ ตามดวยตวแปรตาม เชอมดวยคำาวา นาจะม“ความสมพนธ หรอนาจะมผลเชนไร เชน ทางบวกหรอลบตอ”ตวแปรตาม เชน อายงานมากขนนาจะทำางานมประสทธผลมากขน, อายนาจะมความสมพนธทางบวกกบทศนคตกบการทำาแทง

43

เม อเราเก บขอมลว เคราะหแล ว พบวาเป นไปตามสมมตฐานหรอไมเปน เรากสรปไดวา (อายมผลในทางบวก/ ลบตอ........) ไมมคำาวา นาจะ อกตอไป“ ”

ประเดนคำ�ถ�มเกยวกบสมมตฐ�นวจย (หนา 91)ในการตงสมมตฐาน มกมคำาถามทถกถามเสมอ คอ1.”จำาเปนตองมสมมตฐานทกกรณหรอไม ตอบวาไม”

จำาเปน โดยเฉพาะถาเปนการวจยบกเบกเพอหาความร การวจยเชงคณภาพ และการพรรณนาตวอยาง

2.”ควรจะมสมมตฐานกขอ” ขนอยกบวตถประสงค วธวเคราะห จำานวนตวแปรทใชในการวเคราะห ถามตวแปรตามและตวแปรอสระอยางละ 1 ตว กจะตองมสมมตฐาน 1 ขอ ถามตวแปรอสระ 10 ตว จะมสมมตฐาน 10 ขอ

3.”เม อพส จน แล ว ไม เป นไปตามสมมต ฐานจะท ำาอยางไร กอนทจะตงสมมตฐานตองทบทวนวรรณกรรมเพอ”นำาแนวคดตางๆมาประกอบการตงสมมตฐานของตนเองกอน ทงนเราตองยอมรบวาผลการวจยของเราไมจ ำาเปนจะตองสอดคลองกบผลสมมตฐาน ฉะนนถาผลการพสจนสมมตฐานของเราเปนไปในทางตรงขามกบทตงไว ไมใชเร องทจะตองกงวลมากไป

เชน แนวคดตางๆจากการทบทวนวรรณกรรมสวนมากบอกวาชายไปเล อกตงมากกวาหญง เราก สามารถตงสมมตฐานตามนได หากบงเอญไดขอสรปทแตกตางกน คอหญงไปเลอกตงมากกวาชาย เรากตองหาคำาตอบใหไดวาเพราะอะไร เชนอาจจะเพราะกลมแมบานแถวภาคอสานมอทธพลตอการเลอกตงมาก นกการเมองจงเขาหาแมบาน

44

เยอะ ซอหมอ ซอของใชไปให เกดเปนบญคณและพากนไปลงคะแนนตอบแทน เปนตน

F.C. Dane ไดเสนอแนะใหตรวจสอบ ดงน1.ตรวจสอบทกขนตอนของการวเคราะหวามอะไรผด

ปกตหรอไม เชน ตวแปรเพศใหรหส ชาย = 1, หญง = 2 แตไมไดใส Value Label ใน file ขอมลทำาใหสบสนเวลาอาน Output

2.ตรวจสอบเหตผลทผลการวจยออกมาเชนนน โดยถามตวเองวา

-เราทำาอะไรทคนอนเขาไมไดทำา กระบวนการวจยทแตกตางกนนำาไปสผลการวจยทแตกตางกน

-ใชคำาถามอยางเดยวกนหรอไม คำาถามทแตกตางกนยอมไดผลทแตกตางกน

-ตวอยางทแตกตางกน เชน ชนบทและเมอง, ชายและหญง กอาจทำาใหผลการวจยแตกตางกน

เมอตรวจสอบทกขนตอนแลวเหนวาถกตองเหมาะสม กตองยอมรบวาขอคนพบเปนเชนนน เปนขอคนพบหรอผลการวจยทแทจรง

2.สมมต ฐานค แข ง (Rival Hypotheses) (หน า 92)

เปนขอเสนอใหนกวจยไมควรพอใจทงหมดกบคำาอธบายทนกวจยคนอนๆไดใหในการแปลผลการวเคราะห เพราะเชอวายงมตวแปรคำาอธบายอนๆทนาจะนำามาอธบายตวแปรนนๆไดอก เชน นกวจย ก ไดตงสมมตฐานวจยวาชายไปลงคะแนนเสยงมากกวาหญง เราเหนดวยหรอไมเหนดวยกได สวนนก

45

วจย ข คดวานาจะมตวแปรตวอนอกนอกจากเพศ เชน อาย การศกษา อาชพ รายได นนคอสงทเสนอสมมตฐานคแขง แตสมมตฐานทวา หญงไปลงคะแนนเสยงมากกวาชาย ไมถอวาเปนสมมตฐานคแขง (ใหดความหมายเพมเตมในหนงสอการแปลความหมายโดยอ.พชต เลมเลกทแจกให)

ใหวเคราะหวาประโยคตอไปนเปนการตงสมมตหรอไม หากไมใชเพราะเหตใด และใหปรบปรงเปนขอสมมตฐานวจย (หนา 94)

1.ราคานำามนมผลตอสนคาในทองตลาด – ไมเปนสมมตฐานเพราะเปนประโยคทไดสรปไปแลว ควรเปน ราคานำามนนาจะมผลทางบวก/ ทางลบตอสนคาในทองตลาด

2.ปญหาสงคมจะมอทธพลตอการทำาผดทางอาญา – ไมเปนสมมตฐานเพราะไมมทศทาง ควรเปน ปญหาสงคมจะมอทธพลทางบวก/ ลบตอการทำาผดทางอาญา

3.ร ถ ย น ต ท ผ า น ก า ร ใ ช ง า น ม า ห ล า ย ป น า จ ะ ม ประสทธภาพนอยลง – เปนสมมตฐาน คำาวา หลายป และนาจะมประสทธภาพนอยลง เปนตวแปร

4.ความพอใจในการทำางานนาจะมผลตอประสทธภาพของงาน - ไมเปนสมมตฐานเพราะไมมทศทาง

5.ผลของสงครามนาจะทำาใหเศรษฐกจหยดชะงก – ไมเปนสมมตฐาน เพราะผลของสงคราม และเศรษฐกจหยดชะงกเปนตวคงท (แตหากใหความหมายวาผลของสงครามวามากหรอนอยถอเปนสมมตฐาน)

46

6.การใสสายเดยวนาจะทำาใหเกดอาชญากรรมมากขน - เปนสมมตฐาน เพราะสายเดยวมความหมายเดยว ไมมเสอหลายสาย (แตหากใหชดเจนมากยงขนตองบอกวา การใสสายเดยวนาจะทำาใหเกดอาชญากรรมมากกวาใสเสอหลายสาย)

7.ค น ช ร า ท ม อ า ย ม า ก ก ว า 60 ป ข น ไ ป น า จ ะ ใ ช อนเตอรเนตนอยลง – ไมเปนสมมตฐาน เพราะพดถงคนชราท อาย 60 ปข นไปเท าน น เป นต วคงท ย งค ำาว าน าจะใช อนเตอรเนตนอยลงกยงเปนคาคงท ประโยคนไมมตวแปรเลย

8.ขาราชการระดบสงนาจะคอรปชนมากกวา – ไมเปนสมมตฐาน เพราะขาราชการมตงแต ตำา กลาง สง แตนพดเฉพาะระดบสงเทานนจงเปนตวคงท และคอรปชนมากกเปนตวคงท (เพราะไมมคำาวานอย หรอปานกลาง)

9.คณแมนาจะมความผกพนหวงใยลกมากกวาคณพอ – เปนสมมตฐาน

10.คนทอาศยอยในชนบทนาจะมอายยนกวาคนทอาศยอยใน กทม. – เปนสมมตฐาน

ก�รออกแบบก�รสำ�รวจโดยก�รสมตวอย�ง (หนา 201)

อ.พชตจะพดถง 2 หวขอ คอ-ก า ร ส ร า ง ก ร อ บ แ น ว ค ด ใ น ก า ร ว จ ย

(Conceptualization) (หนา 208)-การใหนยามปฏบต (Operationalization)

47

เชน เราจะศกษาเร องความเครยด สงแรกทอยากรคอคนเครยดมากนอยเทาไหร ทกคนมความเครยดตางกน แลวตงคำาถามกบตวเองวาทำาไมบางคนไมเครยดอะไรเลย บางคนเครยดหวจะแตก มองหาคำาอธบายวาทำาไมถงเครยด เชน เครยดเพราะรายไดนอย เปนตน

นกวจยจะทำาการทบทวนวรรณกรรม ดวาหมอบอกวาความเครยดคออะไร กรมสขภาพจตคออะไร เพอใหความหมายของความเครยด และใหรวาควรจะวดอยางไร แลวนำามาตงคำาถามวามนเกดจากอะไร และมาเขยนเปนกรอบแนวคด (Conceptual Frameworks) ดงรป

บทสรปทไดอาจจะเขยนเปนตวอกษรประมาณ 10-20 หนา แตเม อทบทวนแลวไดภาพดงนท เราเรยกวากรอบแนวคดในการวจย เหนแลวรไดทนทวาปรากฏการณทเขาสนใจอยคออะไร และเหตการณหรอปรากฏการณนเราวามนมตวแปรหรอปจจยใดบางมาอธบาย และมความเปนเหตเปน

48

ปจจยทาง

ปจจยทาง

ปจจยทางการฯลฯ

ความเคร

ผลอยางไร ใชกระบวนการใด และตวแปรมความสมพนธในทศทางใด เมอเราทำาวจยเรากจะทำาตามน ไมมาก/ นอยกวาน

เมอไดกรอบแนวคด เรากตองมาท ำากระบวนการให นยามนน เชน ความเครยดทางเศรษฐกจ หมายความวา ..1-5....แลวสามารถนำามาอธบายใหได

(ดตวอยางการใหนยามปฏบต หนา 223)“ความนาอยของมหานครเมองทมคนอยตงแตหนง

ลานคนขนไป 100 แหงจาก 45 ประเทศทวโลก โดยสำารวจ”ความคดเหนจากผร 130 ทาน วดจากสงตอไปน (ในการศกษานจะตองใหมวตถประสงคใหมากทสด และใหเป นมาตรฐานเดยวกน)

(ความนาอยเปนนามธรรมสง ตองใหนยามอกถงจะสามารถวดได)

1.ความปลอดภยในสวนตวและทรพยสน นยามปฏบตวดจากอตราการฆาตกรรมตอประชากร 100,000 คน หรออตราการขมขนตอประชากรหญง 100,000 คน หรออตราการบกรกเขาไปในเคหะสถาน

2.คาใชจายในเรองอาหาร นยามปฏบต วดจากรอยละคาใชจายในเรองอาหารจากรายได

3.เนอทสำาหรบทอยอาศย คอจำานวนคนตอหองฯลฯหลงจากนนกเอาคะแนนมารวมกนเพอวดวาเมองใดนา

อยกวากน สรปเมองทนาอยทสดไดคะแนน 86% คอ เมองเมนเบอร เมองมองจโอ เมองเทเจอรโจคมา กรงเทพฯไดคะแนน 42% ถอวาอยในระดบตำา

49

ค ว � ม ใ ช ไ ด (Validity) แ ล ะ ค ว � ม เ ช อ ถ อ ไ ด (Reliability) ของนย�มปฏบตก�ร (หนา 229-231)

-ความใชได (Validity) (จำาไดงายๆคอคอวา Valid to ในบตรประชาชนทแปลวาใชไดถง) คอ การวดในสงทตองการวด เชน ถาตองการวดน ำาหนกตองใชตาช ง นกวทยาศาสตรไมคอยมปญหาในเร อง Validity ของสงทเขาตองการ เพราะสามารถตกลงกนได ชดเจนทกอยาง แตในทางสงคม เชน เรองความพงพอใจ จะใหเปนเรองเดยวกนคงลำาบาก มนมความหลากหลาย นกวจยบางสวนมกจะมปญหาเรองน

-ความเชอถอได (Reliability) จะเชอถอไดตอเมอวดครงแลวคร งเลาแลวไดผลเหมอนเดม เชน ใชตาชง 3 ครง ไดผลเหมอนเดม แตทางสงคมจะไมมโอกาสทำาครงท 2-3 ได เพราะจะไดผลทแตกตางกนทกคร ง จงไมสามารถวจยสงคงท ได ต องวจยส งท เปล ยนแปลงเท าน น เชน ความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ (เศรษฐกจยอมเปลยนแปลงไปทกป) ตรงนการวจยทางสงคมทำาอะไรไมคอยได

ขน�ดของตวอย�ง (หนา 254)มกจะถามวาควรสมตวอยางเทาไหรด จงมสตรจากนก

วชาการตางๆ เชน ฮารมาเน, ฮคก แตในสวนของอ.พชตแลวมกจะดทงบประมาณและเวลาในการทำาวจยในการกำาหนดขนาดของตวอยางมากกวา

W. Lorent Newman ใหเกณฑทวๆไปดงตอไปน ถาจำานวนประชากรตองการสดสวนรอยละ 30 (ถาจำานวนเปน 1,000 กตองการสดสวนรอยละ 20 เพมเตมโดยอ.พชต)

50

10,000-15,000 ตองการประชากรสดสวนรอยละ 10 หากเปน 150,000 ตองการประชากรสดสวนรอยละ 1 หากเปน 10,000,000 ตองการประชากรสดสวนรอยละ 0.25 ถอวาพอเพยง

จำานวนประชากรจะใหญขนาดไหนกตาม สมตวอยางมาอยางตำา 2,500 คน มากขนไปเรอยๆความถกตองแมนยำากจ ะมมากข น แต ถ งจ ดๆหน ง (Law of Diminishing Return) หากคนเปนหมนๆจะเอาเงนมาจากไหน เอาคนมาจากไหน การควบคมตางๆ ประสทธภาพและผลของการสมตวอยางกจะนอยลง ไมไดเปนผลด

งานเขยนทอ.พชตเคยแปลใหกรมอนามยคอ จำานวนขนต ำา (Minimum) ใหใชเป าหมายในการวเคราะหเป นตวกำาหนด แตหากเปนจำานวนขนสง (Maximum) กตองดวาเรามเงนเทาไหร ทรพยากรเปนตวกำาหนด สดทายแลวการกำาหนดมกจะตายในเร องของ คน เงน และการวเคราะห เพราะเปนตวกำาหนดทสำาคญ เราไดเงนจากผใหทนเทาไหร เรามเวลาเมอไหร

**Law of Diminishing Return ย ง ไ ด ม า กอรรถประโยชนกยงนอยลง เชน กนขาวตอนแรกกอรอยเมอก นมากๆถงจดหนงก ไมอยากกนแลว เปรยบกบขนาดตวอยางทใหญมากอาจจะไมดเสมอไป

***********ก�รบ�น***********เลอกหวขอตามหนงสอหนา 617 และเขยนในสงตอไป

น (-ความยาว 15 หนาขนไปไมเกน 20 หนา)

51

1.ความสำาคญของปญหา เปนการบอกวาปญหาสำาคญอยางไรจงตองทำาวจย 1-3 หนา

2.การตงวตถประสงคตองสอดคลองกบปญหา (ตองมอารมภบท)

3.ทบทวนวรรณกรรม (เหมอนกนดตามาตาเรอ ศกษาใหรจรง)

4.ความหมายของตวแปรตาม5.ตวแปรเปนอยางไร6.ผลงานทเกยวของ (งานวจยเกาๆ)7.กรอบแนวคดในการวจย8.ระเบยบวธวจย

-วธวจยทจะใช การสำารวจโดยการสมตวอยาง (บทท 2 ของอาจารย)

-ขนตอนของการสมตวอยาง สมอยางไร-ประชากรและการสมตวอยาง ประชากรคออะไร

สมตวอยางอยางไร-ก า ร เ ก บ ร ว บ ร ว ม ข อ ม ล ท ำา อ ย า ง ไ ร ใ ช

แบบสอบถามโดยสมภาษณตวตอตว หรอสงไปทางไปรษณย (ใหเลยงคำาวาเคร องมอ เพราะอาจารยบอกวากระดาษแผนเดยวทเปนแบบสอบถามไมนาจะเปนเครองมอได)

-การประมวลผล โดยใช SPSS for Windows-ตวแปรและคำานยามปฏบต-สมมตฐานวจย ใหเขยนสมมตฐานทมค ำาวา นา“

จะ”

52

-การวเคราะห บอกวาวเคราะหโดยใชสถตอะไร นำาเสนอแบบไหน (เรยนอะไรมากใสเขาไปใหครบ)

-ผลการวเคราะห (ใหเขยนเฉพาะหวขอมา)-สรป (ใหเขยนเฉพาะหวขอมา)ร�ยง�นกลมละ 5 คน

53

54