กองมาตรฐานระบบไฟฟ า ฝ ายมาตรฐานและความปลอดภ ัย · 5. การต อลงดิน (Grounding)

กองมาตรฐานระบบไฟฟาฝายมาตรฐานและความปลอดภย

คานา หนงสอระบบเคเบลใตดนเลมนไดจดทาขนโดยมวตถประสงคเพอตองการเผยแพรให

ความรในเรองของระบบเคเบลใตดนแกพนกงานของ กฟภ. ทตองปฏบตงานเกยวของกบการออกแบบ กอสราง และควบคมงาน สามารถนาความรไปใชประกอบการปฏบตงานทาใหมความสะดวก คลองตวและถกตองตามหลกวชาการซงจะทาใหระบบไฟฟาของ กฟภ. มความมนคงยงขน

เนอหาในหนงสอระบบเคเบลใตดนเลมน ไดเรยบเรยงจากเอกสาร หนงสอคมอทงในและตางประเทศ ทไดจากการอบรมสมมนาฯรวมทงจากบรษทผผลตสายเคเบลใตดนและอปกรณประกอบทไดเออเฟอใหขอมลประกอบการจดทา โดยในสวนของเนอหาการกอสรางระบบเคเบลใตดน การกอสรางบอพกสายเคเบลใตดน และขอแนะนาในการควบคมงานนน ไดผานการตรวจสอบในเนอหาจากกองวศวกรรมโยธา และกองกอสรางระบบไฟฟา(ภาคเหนอ,ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ) กองมาตรฐานระบบไฟฟาขอขอบคณมา ณ ทน แบบตางๆทอางองในหนงสอระบบเคเบลใตดนเลมน สามารถคนหาไดจาก http://intra.pea.co.th

กองมาตรฐานระบบไฟฟาหวงวาเนอหาในหนงสอระบบเคเบลใตดนเลมนจะเปนประโยชนตอพนกงานผปฏบตงานทเกยวของ หากมขอเสนอแนะประการใดโปรดแจงใหกองมาตรฐานระบบไฟฟาทราบ (โทร.0-2590- 5584) เพอแกไขปรบปรงในโอกาสตอไป

กองมาตรฐานระบบไฟฟา ธนวาคม พ.ศ. 2548

http://intra.pea.co.th

สารบญ หนา บทท 1 บทนา 1 บทท 2 สวนประกอบของระบบเคเบลใตดน

1. รปแบบการกอสรางระบบเคเบลใตดน 3 2. บอพกสายเคเบลใตดน (Manhole and Handhole) 6 3. เสาตนขนหวสายเคเบลใตดน ( Cable Riser Pole) 12 4. ทอรอยสายเคเบลใตดน (Conduit) 19 5. สายเคเบลใตดน ( Underground Cable) 22 6. การตอสายและการทาหวสายเคเบลใตดน (Splice and Terminator) 29 7. Compact Unit Substation 37

บทท 3 การออกแบบระบบเคเบลใตดน

1. การออกแบบการกอสรางระบบเคเบลใตดน 48 2. การออกแบบบอพกสายเคเบลใตดน (Manhole and Handhole) 56 3. การเลอกขนาดทอรอยสายเคเบลใตดน 63 4. ทอสารอง (Spare Duct) 67 5. การตอลงดน (Grounding) 68 6. การเลอกขนาดสายเคเบลใตดน 76 7. แรงดงในสายเคเบลใตดน (Pulling Tensions) 77 8. ระยะหางทางไฟฟาระหวางสายเคเบลใตดนกบสาธารณปโภคอนๆ 92 9. การจดวางสายเคเบลใตดน 92

บทท 4 การกอสรางระบบเคเบลใตดน

1. คอนกรต แบบหลอ และเหลกเสรม 96 2. การกอสรางระบบเคเบลใตดนแบบเปดหนาดน 102 3. การกอสรางระบบเคเบลใตดนแบบไมเปดหนาดน 111 4. การกอสรางบอพกสายไฟฟาใตดนดวยวธการจมบอ 117

หนา บทท 5 การทดสอบ

1. การทดสอบสายเคเบลใตดน 122 2. การทดสอบทอรอยสายเคเบลใตดน 139

บทท 6 ขอแนะนาในการควบคมงานกอสราง 1. ขอแนะนาในการควบคมงาน งานคอนกรต และเหลกเสรม 144 2. ขอแนะนาในการควบคมงาน การกอสรางบอพก (Manhole) 144 3. ขอแนะนาในการควบคมงาน การกอสราง Duct Bank 145 4. ขอแนะนาในการควบคมงาน การกอสรางแบบรอยทอฝงดน 145

(Semi-Direct Burial) 5. ขอแนะนาในการควบคมงาน การกอสรางแบบฝงดนโดยตรง .145

(Direct Burial) 6. การเตรยมงานสาหรบการดงลากสายเคเบลใตดน .146

(Cable Pulling Preparation) 7. ความปลอดภยในการปฏบตงานระบบเคเบลใตดน 157 8. การปฏบตขนยายรลสายเคเบลใตดน 161

บทท 1 บทนา

สายสงจายหรอระบบจาหนายทใชในการสงจายกาลงไฟฟา อาจแบงตามลกษณะโครงสราง และฉนวนออกไดเปน 2 แบบ คอ แบบขงในอากาศ (Overhead Line System) และแบบเคเบลใตดน (Underground Cable System)

1. สายสงจายแบบขงในอากาศ (Overhead Line System) สายสงจายแบบขงในอากาศใชอากาศเปนฉนวนหลก มขอดทอากาศเปนฉนวนทกลบคน

สภาพความเปนฉนวนไดเอง หลงจากการเกดดสชารจหรอเบรกดาวนผานไป การใชระบบสายไฟฟาแบบขงอากาศจะตองคานงถงเงอนไขของสภาพแวดลอม มลภาวะ(Pollution) การเกดโคโรนารบกวนระบบสอสาร ความปลอดภยจากสนามไฟฟา และระยะหางทปลอดภยทางไฟฟา ทสาคญกคอมผลกระทบจากปรากฏการณฟาผา

2. สายสงจายแบบเคเบลใตดน(Underground Cable System) สายสงจายแบบเคเบลใตดนจะเปนระบบสงจายพลงงานไฟฟา ทใชสายตวนาหมดวยฉนวน

แขง หรอฉนวนเหลว หรอฉนวนกาซอดความดน เพอใหทนตอแรงดนไดสงโดยความหนาของฉนวนไมตองมากนก เนองจากในบางกรณมทวางไมมากพอทจะเดนสายสงจายแบบขงในอากาศ เชนบรเวณในเมองใหญๆ ยานชมชน หรอในกรณทตองการรกษาสภาพแวดลอม ความสวยงามของภมทศน ปญหานอาจแกไดโดยการใชสายสงจายแบบเคเบลใตดน เพราะเคเบลมขนาดเลก ทนแรงดนไดสง สามารถตดตงใตพนดนได การวางสายเคเบลอาจตดตงในอากาศได เชน ในอโมงค โดยมชนรองรบอยางมนคง หรอวางในราง หรอรองททาไวเพอวางสายเคเบลโดยเฉพาะ หรอฝงในดนโดยตรง หรอวางใตทองทะเล การตอสายสงจายแบบเคเบลใตดนเขากบสายสงจายแบบขงในอากาศจะตองตอผานหวเคเบล(Cable Termination) ขอดของการใชสายเคเบลใตดน ทาใหดเรยบรอย ปลอดภยจากฟาผาโดยตรง ใหความปลอดภยสงแกคนและสงแวดลอม

ลกษณะโครงสรางของสายเคเบลใตดนอาจแบงเปนสวนใหญๆได 2 สวน คอ สวนทเปนฉนวนหลก และสงหอหมภายนอก ขนอยกบชนดของสายเคเบลใตดน พกดแรงดน ลกษณะการตดตง โดยจะกลาวรายละเอยดในบทตอไป

ปจจบนการจายกระแสไฟฟาในระบบสายไฟฟาขงอากาศ (Overhead Line System) มปญหาอปสรรคมากขนตามความเจรญของพนท โดยเฉพาะในเมองใหญหรอแหลงทองเทยว ซงพอสรปเปนขอๆไดดงน

กองมาตรฐานระบบไฟฟา ฝายมาตรฐานและความปลอดภย

2

1. ความเชอถอได (Reliability) ของระบบสายไฟฟาขงอากาศลดนอยลง เนองจากในบรเวณเมองใหญๆ หรอบรเวณชมชนทมความตองการใชไฟฟามากๆแตมพนทจากด จาเปนตองออกแบบระบบสายไฟฟาขงอากาศจานวนหลายๆวงจรอยบนเสาไฟฟาตนเดยวกน ทาใหมผลกระทบมากเปนบรเวณกวางเมอเกดเหตขดของขน

2. สภาพของพนท 2.1 สภาพพนทในบางแหงทตองการความปลอดภยอนเนองมาจาก อนตรายทเกด

จากระบบสายไฟฟาขงอากาศ (Overhead Line System) อนจะเกดกบ คน สตว หรอ ทรพยสน 2.2 สภาพพนททไมสามารถสรางระบบสายไฟฟาขงอากาศ (Overhead Line

System) ได กรณทมระยะความปลอดภย(Clearance) ไมเพยงพอ เชนตองหลบสงกดขวางตางๆหรอมเขตทาง (ROW (Right Of Way)) แคบเกนไป

2.3 สภาพพนททตองการคงความสวยงามไว เชนแหลงทองเทยวทางธรรมชาต ระบบสายไฟฟาขงอากาศ (Overhead Line System) ทมจานวนมากๆ จะทาใหความสวยงามของสภาพพนทนนๆดไมสวยงาม

ดวยเหตผลตางๆดงกลาวทาใหเรมมการใชรปแบบการจายกระแสไฟฟาแบบเคเบลใตดน (Underground Cable System) ในระบบไฟฟามากขน ระบบจายกระแสไฟฟาแบบเคเบลใตดน มความปลอดภย ความมนคง และความเชอถอไดของระบบสง แตถาหากการกอสรางหรอการตดตงระบบเคเบลใตดนไมถกตอง ไมไดมาตรฐานแลว ความมนคง และความเชอถอไดของระบบกจะเสยไป บางครงอาจแยกวาระบบจายกระแสไฟฟาแบบขงในอากาศเสยอก เนองจากระบบเคเบลใตดนเมอเกดปญหาขนในระบบตองใชเวลามากในการหาจดบกพรอง และตองใชเวลาในการซอมแซมมาก ดงนนในการกอสรางหรอการตดตงระบบเคเบลใตดน ตองไดมาตรฐาน


บทท 2 สวนประกอบของระบบเคเบลใตดน

1. รปแบบการกอสรางระบบเคเบลใตดน

ปจจบนการกอสรางระบบสายไฟฟาใตดนมวธการกอสรางไดหลายรปแบบ ซงแตละรปแบบจะมขอดขอเสยแตกตางกนไป ขนอยกบองคประกอบตางๆในการพจารณา โดยแบงรปแบบการกอสรางออกเปน 2 รปแบบ 5 วธดงน

1.1 แบบเปดหนาดน 1.1.1 กลมทอหมคอนกรต (Concrete Encased Duct Bank)

รปท 2.1 กลมทอหมคอนกรต (Concrete Encased Duct Bank)

การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางในระบบจาหนายและระบบสง ลกษณะการกอสรางเปนแบบใชทอ HDPE (High Density Polyethylene) หรอทอ RTRC (Reinforced Thermosetting Resin Conduit) แลวหมทบดวยคอนกรตเสรมเหลกซงเปนการปองกนจากผลกระทบทางกล (Mechanical Protection) ใหกบสายเคเบลไดอยางด การกอสรางกลมทอหมคอนกรต (Duct Bank) นจะตองมบอพกสายเคเบลใตดน (Manhole หรอ Handhole) เปนระยะๆ สาหรบใชในการชกลากสาย ตอสาย ตอแยกสาย หรอใชในกรณทแนวเคเบลหกมม

1.1.2 รอยทอฝงดน (Semi – Direct Burial) การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางระบบจาหนายและระบบสงโดยนาทอท

สามารถดดงอได (Flexible) มาใชคอ ทอ Corrugated หรอใชทอ HDPE หรอทอ RTRC ดงรปท 2.2


4

รปท 2.2 รอยทอฝงดน (Semi – Direct Bu

ลกษณะการกอสรางจะใช Concrete Spacer Blเพอชวยรกษาระยะหางระหวางทอใหสมาเสมอกน การกอสรางวคอนกรตเสรมเหลก แตจะมแผนคอนกรตเสรมเหลก (Concrete Slab) ตองมบอพกสายเคเบลใตดน (Manhole and Handhole) เชนเดยวกนกEncased Duct Bank) สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐาท SA1-015/36017 การประกอบเลขท 7502

1.1.3 ฝงดนโดยตรง (Direct Burial) การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางระบบจาหน

การหมดวยคอนกรตเสรมเหลกแตใชวธฝงสายเคเบลใตดนใหไดความลคอนกรตเสรมเหลก (Concrete Slab) และเทปเตอนอนตราย (Warninสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กการประกอบเลขท 7503

หนวยเปน มลลเมตร
rial)
ock บงคบทอดงกลาวเปนระยะ ๆ ธนจะไมมการหมทอรอยสายดวยปดปองกนอยดานบน และจาเปนบกลมทอหมคอนกรต (Concrete นการกอสรางของ กฟภ. แบบเลข

าย โดยไมใชทอรอยสายและไมมกตามมาตรฐาน ซงมการวางแผนg Sign Strip) ดงรปท 2.3 และฟภ. แบบเลขท SA1-015/36018


5

หนวยเปน มลลเมตร D = ขนาดเสนผานศนยกลาง

ของเคเบล

รปท 2.3 ฝงดนโดยตรง (Direct Burial)

1.2 แบบไมเปดหนาดน

1.2.1 Pipe Jacking เปนวธกอสรางทอรอยสายเคเบลใตดนโดยทไมตองขดเปดผวดนตลอดความยาว

ของทออกวธหนงหรอเรยกวาวธการดนทอ จงจาเปนตองมเครองมอทใชดนทอทเรยกวา Jacking Frame และจาเปนตองมพนทสาหรบตดตง Jacking Frame นดวย ดงรปท 2.4

รปท 2.4 Pipe Jacking


6

วธนจาเปนตองมบอพกสาย (Manhole or Handhole) บนพนดนจะตองมหลกบอกแนวทอรอยสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) แสดงไวตามแนวทอดวย สาหรบวธนตลอดความยาวของแนวทอจะเปนแนวตรงตลอดแตอาจจะเปนแนวโคงไดเพยงเลกนอย

1.2.2 Horizontal Directional Drilling (HDD) เปนวธการกอสรางทอรอยสายเคเบลใตดนโดยทไมตองขดเปดผวดนตลอดความ

ยาวของทอซงเมอพจารณาถงเรองของความสะดวกคลองตวในการทางานแลว ระบบ Directional Drills นจะมขดความสามารถทกวางขวางกวาวธการอนๆมาก กลมทอทกอสรางมขนาดไมใหญมากนก ซงความสามารถในการควบคมความลกและทศทาง รวมถงความสามารถเจาะลากทอในแนวโคงหลบหลกอปสรรคสงกดขวางได จงเปนวธการวางทอใตดนทนาสนใจอกวธหนง ดงรปท 2.5

รปท 2.5 Horizontal Directional Drilling (HDD) 2. บอพกสายเคเบลใตดน (Manhole and Handhole)

บอพกสายเคเบลใตดน (Manhole and Handhole) นหลอขนดวยคอนกรตเสรมเหลก ซงสวนใหญจะกอสรางอยใตผวถนนทมการจราจรของยานพาหนะตางๆ และจะตองรบนาหนกสงสดได 18 ตน (Ton) ผนงดานนอกของบอพกสวนบนจะตองอยใตระดบผวถนนไมนอยกวา 40 ซม. บอพกจะมฝาปด (Manhole Frame and Cover) ทาดวยเหลก ทกนของบอพกจะตองทาเปนอางนา (Sump) ไวสาหรบสบนาออกเมอเวลาจะทางานในบอพก ลกษณะของการจดหนาตางของบอพกขนอยกบการวางทอทจะออกจากบอพกนน ๆ บอพกทมขนาดเลก ๆ เราสามารถจะหลอสาเรจรป และยกลงมาวางในททจะตดตง แตถาเปนบอพกขนาดใหญจาเปนตองกอสรางในททจะใชงานเพราะนาหนกมาก สาหรบอปกรณทจาเปนตองตดตงพรอมกบตวบอพก มดงน

1) Pulling Iron เปนตวชวยในการลากสายเคเบล มลกษณะและการตดตง ดงรปท 2.6


7

รปท 2.6 Pulling Iron และการตดตง Pulling Iron

2) Anchor Bolt เปนตวยด Cable Rack มลกษณะและการตดตงดงรปท 2.7

รปท 2.7 Anchor Bolt

3) Manhole Entrance Step เปนตวชวยอานวยความสะดวกในการลงไปปฏบตงานในบอพก มลกษณะและการตดตง ดงรปท 2.8

รปท 2.8 Manhole Entrance Step


8

4) Drive Hook มลกษณะเปนตะขอตดอยบนเพดานบอ มไวอานวยความสะดวกในขณะทางาน 5) Ground Rod เปนตวทใชสาหรบตอ Shield ของสายเคเบลลงดนเพอลดอนตรายเนองจาก

สนามไฟฟา 6) อปกรณทใชในการตดตงสายเคเบลใตดน

6.1) สาหรบการตดตงสายเคเบลใตดน 22-33 kV ประกอบดวย 6.1.1) Cable Rack เปนตวทยดตดกบผนงบอ เพอจะนาเอาอปกรณตวอนมาประกอบ

รปรางและลกษณะของ Cable Rack แสดงไดดงรปท 2.9 6.1.2) Cable Support ทามาจากเหลกชบดวยสงกะสแบบชบรอน ใชเกยวเขากบ Cable

Rack ซงทาหนาทเปนตวรองรบ Pillow Insulator ซงแสดงไดดงรปท 2.10

รปท 2.9 Cable Rack และการตดตง Cable Rack ในบอ

รปท 2.10 Cable Support

6.1.3) Pillow Insulator มลกษณะเปนฉนวนทามาจาก Porcelain ซงจะถกวางอยบน Cable Support ทาหนาทเปนตวรองรบสายเคเบล 22 kV ดงแสดงในรปท 2.11


9

รปท 2.11 Pillow Insulator และลกษณะการตดตง Pillow Insulator

6.2) สาหรบการตดตงสายเคเบลใตดน 115 kV ซงประกอบดวย

6.2.1) Racking Pole มลกษณะคลายเสาคอนกรตอยระหวางเพดานและกนบอพก เพอทจะใชเปนตวยดของ Hanger ดงแสดงในรปท 2.12

รปท 2.12 Racking Pole

6.2.2) Cable Hanger Steel จะถกยดตดอยกบ Racking Pole มลกษณะเปนแขนยนออกมา เพอรองรบ Pillow Insulator ซงวสดทใชนามาจาก เหลกเคลอบดวยสงกะส (Zinc – Coating) Cable Hanger Steel สามารถจาแนกไดเปน 2 ลกษณะ คอ

- Hanger สาหรบวางสายเคเบลใตดน ขนาด 500 ต.มม. และ 800 ต.มม. ดงแสดงในรปท 2.13


10

รปท 2.13 Cable Hanger Steel

- Hanger สาหรบวางสายเคเบลใตดนขนาด 500 ต.มม. และ 800 ต.มม. กรณทมการตอสาย ดงแสดงในรปท 2.14

รปท 2.14 Cable Hanger Steel

6.2.3) Pillow Insulator วสดทใชนามาจาก Porcelain ซงจะถกวางอยบน Hanger ทาหนาทเปนตวรองรบสายเคเบล 115 kV Pillow Insulator สามารถจาแนกไดเปน 2 ลกษณะ คอ

- ใชสาหรบวางสายเคเบลใตดน ขนาด 500 ต.มม. และ 800 ต.มม. ดงแสดงในรปท 2.15


11

รปท 2.15 Pillow Insulator

- ใชสาหรบวางสายเคเบลใตดนขนาด 500 ต.มม. และ 800 ต.มม. กรณทมการตอสาย ดงแสดงในรปท 2.16

รปท 2.16 Pillow Insulator

7) Manhole Frame เปนวสดททามาจาก Semi - Steel หรอ เหลกหลอ ทาหนาทเปนตวรองรบ Manhole Cover ซง Manhole Frame นจะตดตงอยบรเวณชองทางเขา-ออกของบอพก (Manhole Entrance) ดงแสดงในรปท 2.17

รปท 2.17 Manhole Frame


12

8) Manhole Cover เปนฝาปดชองทางเขา-ออก ของบอพก ทามาจาก Cast Iron ดงแสดงใน

รปท 2.18

รปท 2.18 Manhole Cover

2.1 หนาทของบอพกสายไฟฟาใตดน 1) ใชวางและจดทาหวตอสาย (Cable Splice) เนองจากไมสามารถลากสายทมระยะทาง

ยาวๆได 2) ใชในการทาระบบ Grounding สาหรบระบบจาหนาย 22 & 33 kV และทา Cross –

Bonding สาหรบระบบสายสง 115 kV 3) ใชในการเปลยนหรอแยกทศทางของ Duct Bank (เชน กรณแยกขน Riser หรอแยกเขา

ซอยหรอถนนสายอน) 4) เพอชวยในการลากสายเคเบลใหสะดวกมากยงขน

3. เสาตนขนหวสายเคเบลใตดน (Cable Riser Pole) เสาตนขนหวสายเคเบลใตดน (Cable Riser Pole) จะเปนจดทสนสดของการกอสรางแบบระบบ

เคเบลใตดน เพอทจะตอเชอมเขากบสายไฟฟาระบบเหนอดน (Overhead system) ทเปนสายเปลอย หรอสายหมฉนวน โดยการตดตง Cable Riser Pole จะใชจานวน 1 ชด หรอ 2 ชด กแลวแตกรณเชนเดยวกนทงระบบจาหนาย 22 และ 33 kV และสายสงระบบ 115 kV กลาวคอ หากกอสรางระบบเคเบลใตดนเพอรบไฟจากสถานไฟฟา และไปเชอมตอกบระบบเหนอดน กจะใช Cable Riser Pole จานวน 1 ชด แตถาเปนการกอสรางระบบเคเบลใตดนเพอหลบสาธารณปโภคอน เชน สายสงของการไฟฟาฝายผลต หรอตองลอดใตถนนทางหลวงยกระดบ เนองจากระยะหางทางไฟฟาระหวางสายไฟฟากบผวจราจรมคาไมเพยงพอ กจะใช Cable Riser Pole จานวน 2 ชด โดยในแตละชดเปนตาแหนงการเปลยนจากสายไฟฟาระบบเหนอดน เปนระบบเคเบลใตดน


13

สวนมากการกอสรางระบบเคเบลใตดน มกจะกอสรางภายในเขตตวเมอง เพอตองการความสวยงาม ความมนคงและปลอดภยจากสงแวดลอมภายนอก ดงนนทตาแหนงจดทสนสดของการกอสรางแบบระบบเคเบลใตดน หากทาเปนลกษณะกอสรางแบบวางพน (On Ground) โดยไมใชเสา จะตองกนพนทมาก และไมเหมาะสม แตถาทาเปนลกษณะเสารบหรอทเรยกวา Cable Riser Pole จะใชพนทนอยกวา ทงไมกดขวางและกลมกลนกบสภาพแวดลอมมากกวา ดงนนปจจบนจดขนหวสายเคเบลใตดน กฟภ. จะใชเปนเสา คอร. โดยสาหรบการตดตงตามแนวสาย ถาเปนระบบจาหนาย 22 และ 33 kV จะใชเปนเสา คอร. เดยว และถาเปนสายสงระบบ 115 kV จะใชเปนเสา คอร. ค สาหรบการรองรบการตดตงอปกรณทมากกวา

3.1 หนาทและอปกรณทสาคญ ทตดตงบน Cable Riser Pole 1) Cable Riser Pole ระบบ 22 และ 33 kV

1.1) สวตชตดตอนแรงสงหนงขา 22 kV หรอ 33 kV ขนาด 600 A ชนดตดตงในสถานเปลยนแรงดน พรอมอปกรณตดตงสวตชตดตอนแรงสง (Disconnecting Switch, Station class and Mounting Accessories) เปนอปกรณใชตดตอนวงจร ไฟฟาในขณะทไมมกระแสไฟฟา (โหลด) โดยวธใชไมชกฟวส ซงมระดบ BIL เชนเดยวกบทอยในสถานไฟฟา โดยยดใหมนคงเขากบอปกรณตดตงสวตช 1.2) กบดกเสรจ (Lightning Arrester) ทาหนาทปองกนไมใหฉนวนของสายเคเบลใตดน เสยหายเนองจากแรงดนเสรจ (แรงดนสงจากฟาผา จากการสบสวตชหรออนๆ) โดยจะรกษาระดบแรงดนไวไมใหมคาเกนกวาทฉนวนของสายเคเบลใตดนหรออปกรณทนได ปจจบนกบดกเสรจท กฟภ. ใชงานอยในระบบจาหนาย 22 kV จะมคาพกดแรงดน(Ur) 20 - 21 kV สาหรบระบบจาหนาย 22 kV ทไมมการตอลงดนผานความตานทานทสถานไฟฟา และพกดแรงดน(Ur) 24 kV สาหรบระบบจาหนาย 22 kV ทมการตอลงดนผานความตานทานทสถานไฟฟา (NGR) และ คาพกดแรงดน(Ur) 30 kV สาหรบระบบจาหนาย 33 kV สวนคาความทนไดกระแสฟาผาแบงการใชงานไดดงน

- กรณตดตง Cable Riser Pole หนาสถานไฟฟา ใชขนาด 10 kA - กรณตดตง Cable Riser Pole ในไลนระบบจาหนาย ใชขนาด 5 kA 1.3) หวเคเบล (Terminator or Cable Riser) สาหรบสายเคเบลใตดน 22 kV หรอ 33 kV

ทาหนาทกระจายสนามไฟฟาเนองจากผลของสนามไฟฟาเบยงเบน ไมใหมสนามไฟฟาหนาแนนทปลายสายตวนาตอลงดน ( Shield) ลด Stress ทเกดทปลายสาย Shield ซงจะทาเปน Stress Relief Cone หรอใช High Permittivity Material กได ณ ตาแหนงปลายสาย Shield


14

โครงเหลกกนทอรอยสาย

ทอรอยสาย

หวเคเบล

กบดกเสรจ สวตชตดตอนแรงสง

หวงรดสาย และ Airseal Compound

รปท 2.19 ตวอยางรปแบบเสาตนขนหวสายเคเบลใตดน ระบบ 22 kV และ 33 kV

1.4) หวงรดสาย (Cable Grip) สาหรบสายเคเบลใตดน 22 kV หรอ 33 kV ทาหนาทรดสายเคเบลฯ จานวน 3 เสนเขาดวยกน (เพอทจะไดไมมผลจากฟลกซแมเหลก ทาใหไมเกดความรอนเพมขนทสายเคเบลฯ ) แลวแขวนยดดวยสลกเกลยวเขากบเสา คอร. เหตผลเพอเปนตวชวยรบนาหนกในแนวดงของสายเคเบลฯ ทง 3 เสน ทาใหไมมแรงดงไปกระทากบสวนทตออยกบหวเคเบล (termination) ได

1.5) Airseal Compound ใชสาหรบอดชองวางบรเวณทสายเคเบลฯ โผลออกจากปลายทอรอยสาย เพอปองกนไมใหนาเขาไปในทอรอยสาย

1.6) ทอเหลกกลาเคลอบสงกะสหรอทอ HDPE PN 6.3 มอก.982 ใชสาหรบปองกนสายเคเบลฯ ทางดานแรงกล สตว หรอนาเขาสายเคเบลฯ โดยตรง ซงทอเหลกกลา สามารถใชรอยสายเคเบลฯ จานวน 3 เสนตอทอได เนองจากไมมผลจาก ฟลกซแมเหลก ทาใหไมเกดความรอนขนทสายเคเบลฯ

1.7) โครงเหลกกนทอรอยสาย (Conduit Steel Guard) ใชสาหรบปองกนทอรอยสาย ซงจะเปนการปองกนสายเคเบลฯ ไปในตว ซงจะบอกใหบคคลหรอรถ ทสญจรผานไปมา ไดทราบวา ณ จดน ไดมการตดตงทอรอยสายขน ซงจะไดเพมความระมดระวงขน ขณะทกาลงจะสญจรผานจดดงกลาว


15

น โดยโครงกนสามารถตดตงไดทงทศทางเดยวกน และทศตรงขามกบการจราจร แตทวไปนยมตดตงในทศตรงขามกบการจราจร

1.8) สายตอลงดนและแทงหลกดน (Ground Wire and Ground rod) จะมความสาคญเปนอยางยง เนองจากสายตอลงดนจะเปนตวนากระแสฟาผาหรอกระแสลดวงจรลงดน และแทงหลกดนจะชวยกระจายประจฟาผาหรอนากระแสลดวงจรทเกดขน ผลทตามมาคอ จะทาใหเกดแรงดนมคาระดบตางกนในแตละจดภายในสายตอลงดนบน Cable Riser Pole ดงนนถาสายตอลงดนขาดหรอหลด จะทาใหไมมจดกราวดอางอง ทาใหเกดแรงดนสงครอมอปกรณบน Cable Riser Pole เกนกวาทอปกรณทนได เกดการ Breakdown ตามมาในทสด

1.9) ทอ PVC แขง พรอมอปกรณยด ใชสาหรบสวมสายตอลงดน เพอปกปดไมใหบคคลสมผสสายโดยตรง ซงเมอเกดฟาผาหรอลดวงจรขน เมอบคคลไปสมผสโดยตรงในเวลานน จะทาใหเกดอนตรายเนองจากแรงดนสมผสขนได

โดยรายละเอยดของอปกรณอนทไมไดกลาวถงในทน ใหดตามทระบไวในแบบมาตรฐาน กฟภ.

2) Cable Riser Pole ระบบ 115 kV

หวเคเบล กบดกเสรจ

รปท 2.20 ตวอยางรปแบบเสาตนขนหวสายเคเบลใตดน ระบบ 115 kV (แบบ SD-UG-3)


16

2.1) กบดกเสรจ (Lightning Arrester) สาหรบระบบแรงดน 115 kV มหลกการเชนเดยวกบระบบจาหนาย 22 kV และ 33 kV โดยตวโครงสรางจะมขนาดใหญและนาหนกมากกวา จะตดตงจานวน 1 ชดตอเฟสไมวาสายไฟจะเปนเสนเดยวหรอคกตาม และไมวาจะตดตง Cable Riser Pole ทหนาสถานไฟฟาหรอในไลนระบบสายสง จะใชขนาดเดยวคอ 10 kA

2.2) หวเคเบล (Terminator or Cable Riser) สาหรบสายเคเบลใตดน 115 kV หลกการเชนเดยวกบระบบจาหนาย 22 kV และ 33 kV แตตวโครงสรางจะมขนาดใหญและนาหนกมากกวา

2.3) โครงเหลกรองรบตดตงหวสายเคเบลใตดน ลอฟาแรงสง (Supporting Structure) ทาหนาทรองรบตดตงหวสายเคเบลใตดนและลอฟาแรงสง เนองจากในระบบ 115 kV ทงหวเคเบลฯ และกบดกเสรจ จะมนาหนกมากกวาระบบจาหนาย จงตองออกแบบใหมโครงเหลกรองรบ ซงปจจบนไดกาหนดเปนชดรองรบซงประกอบดวยวสดเหลกทกชนทใชงานไวแลว (ระบเปนวสดเลขท 01060021)

2.4) แคลมปประกบสายเคเบลใตดน (ทาดวยไม) มอย 2 สวน คอ สวนทยดประกบสายเคเบลฯ เขากบเสา คอร. ทาหนาทคลายหวงรดสาย (Cable Grip) และสวนทยดประกบสายเคเบลฯ บรเวณใตหวเคเบลฯ ทาหนาทคลายหวงรดสายและบงคบใหสายเคเบลฯ มแนวตรงกอนเชอมเขากบหวเคเบลฯ โดยทแคลมปทง 2 สวนดงกลาว จะตองทาดวยไมเทานน เพอปองกนฟลกซแมเหลกทไมสมดลจากการหกลางกนไมหมด เนองจากการตดตงแคลมปประกบสายเคเบลฯ จะประกบเพยง 1 เฟส หรอ 2 เฟส ซงไมครบทง 3 เฟส

2.5) ทอรอยสายทไมใชโลหะ (Non - Metallic Conduit) ใชสาหรบปองกนสายเคเบลฯ ทางดานแรงกล สตว หรอนาเขาสายเคเบลฯ โดยตรง ซงโดยทวไปจะใชเปนทอ HDPE PN 6.3 มอก.982 สาหรบเหตผลทไมนาโลหะ (Metallic Conduit) มาใชงาน เนองจากในสายสงระบบ 115 kV จะรอยสายเคเบลฯ จานวน 1 เสนตอทอ ดงนนถารอยในทอโลหะกจะเกดฟลกซแมเหลก มผลทาใหเกดความรอนเพมขนทสายเคเบลฯ ได และคาความนากระแสไฟฟาของสายเคเบลฯ กจะลดลงตามมาจนถงไมสามารถจายไดในทสด

สาหรบ Airseal Compound โครงเหลกกนทอรอยสาย (Conduit Steel Guard) สายตอลงดนและแทงหลกดน (ground Wire and Ground rod) รวมทงทอ PVC แขง พรอมอปกรณยดใชสาหรบสวมสายตอลงดน เพอปกปดไมใหบคคลสมผสสายโดยตรง กมหลกการเชนเดยวกบระบบจาหนาย 22 kV และ 33 kV


17

3.2 ขอคานงถงในการตดตงเสาตนขนหวสายเคเบลใตดน (Cable Riser Pole) 1) ตาแหนงทตดตงตองบารงรกษาไดงาย ซงหากจาเปนตองตดตงในทลมทมนาขงตลอด

หรอมโอกาสนาทวมถง จะตองเทคอนกรตหมโคนเสาเพอทาเปนฐานรองโครงเหลกกนและเลอนตาแหนงขอตอทอรอยสายขน

2) ตาแหนงตดตงหากไมใชบนพนทางเทาหรอพนคอนกรต แตเปนพนดนทมหญาขนปกคลมหนาแนน ในกรณระบบจาหนาย 22-33 kV ใหใชทอรอยสายขนเปนทอเหลกกลาเคลอบสงกะส (RSC) และใชหนเบอร 2 เทบรเวณรอบโคนเสารศมประมาณ 3 เมตร เพอปองกนไฟไหมและหนหรอสตวอนๆ กดทอรอยสายและอปกรณทตดตงอยเหนอขนไปได

รปท 2.21 กรณไมมหญาขนปกคลมหนาแนน และบรเวณรอบๆ เปนพนทโลงวาง ไมจาเปน ตองใชทอ

RSC กได

3) การตดตงทมระบบจาหนายหลายวงจร ใหตดตงแยกเปนวงจรละตนเสาไมใหรวมสอง วงจรบนเสาตนเดยวกน เพอความมนคงของระบบไฟฟา ยกเวนเสาตนนนม Incoming หนงวงจร แตม Outgoing สองวงจร ใหตดตงบนเสาตนเดยวกนได (ตดตงกบดกเสรจ 1 ชด และหวเคเบลฯ 2 ชด)


18

รปท 2.22 รปแสดงการตดตงทมระบบจาหนายหลายวงจร และม Outgoing สองวงจร

4) การตอเชอมกบระบบสายอากาศ ตองไดตามขอกาหนดไมผดมาตรฐาน กฟภ. 5) แคลมปประกบสายเคเบลฯ หวงรดสาย (Cable Grip) ทรดสายเคเบลฯ บรเวณปลายทอ

รอยสายขน ตองสามารถยดจบไดอยางมนคง รวมถงการจดเรยงทอขนเสาควรมการทา Mark ทอรอยสายรวมถงภายในบอพกสายดวย

6) Airseal Compound ตองอดไมใหมชองวางเกดขน และทอรอยสายทไมไดใชงานใหปดดวยฝาปด (End Cap)

รปท 2.23 Airseal Compound ตองอดไมใหมชองวางเกดขน และทอรอยสายทไมไดใชงานให ปดดวยฝาปด (End Cap)


19

4. ทอรอยสายเคเบลใตดน (Conduit) ทอรอยสายเคเบลทใชในงานกอสรางเคเบลใตดนมดวยกนหลายชนดเชน ทอ HDPE ,ทอ Corrugate

และ ทอ Fiberglass หรอทอ RTRC ทอแตละชนดจะมคณสมบตทดแตกตางกนไปดงน 4.1 ทอ HDPE (High-Density Polyethylene)

ทอชนดนใชในงานรอยสายเคเบลใตดนกนมากทสดใน กฟภ. เนองจากมคณสมบตทดหลายอยางเชน ความสามารถรบแรงกดไดดมผผลตหลายราย และราคาถกกวาทอชนดอนๆ ทอชนดนผลตขนตาม มอก. 982 ซงใชเปนทอนาดม แตนามาประยกตใชในงานรอยสายเคเบลใตดน ขนาดของทอกาหนดตามขนาดของ Outside Diameter แบงออกไดหลายชนคณภาพ แตท กฟภ.ใชอยคอชนคณภาพ PN 6.3 ขนาด 160 มม. ดงรปท 2.24

รปท 2.24 ทอ HDPE (High-Density Polyethylene)

การตอทอ HDPE มทงแบบใชขอตอสวม(Coupling) และแบบเชอมดวยความรอน (Welding) ดงรปท 2.25

รปท 2.25 ขอตอแบบสวม(Coupling) และการตอแบบเชอมดวยความรอน (Welding)


20

4.2 ทอ Corrugate หรอเรยกวาทอลกฟก ทอชนดนเปนทอททามาจาก High-Density Polyethylene มลกษณะเปนลกฟก โคงงอไดงาย ใน

การขนสงจะมวนมาเปนขดยาวประมาณ 50 –100 เมตร ดงรปท 2.26 ขอดของทอชนดนกคอ นาหนกเบา สามารถวางทอไดยาวมากกวาทอชนดอนโดยไมตองมขอ

ตอ แรงเสยดทานนอย หลบหลกสงกดขวางไดงาย แตขอเสยกคอทาความสะอาดภายในทอไดยาก การตอทอจะใชแบบ Screwing

รปท 2.26 ทอ Corrugate

4.3 ทอ RTRC ( Reinforced Thermosetting Resin Conduit) ทอชนดนทาจาก Fiberglass ทผานการอาบสวนผสมแลว ( Resin, Epoxy ) พนทบแกนเหลก

รอนถกพนเปนชนๆ (winding) บางบรษทจะผลตทอเปนสองประเภทคอ ทอสแดง และทอสดา ถาเปนทอสแดงจะพน Fiberglass ทงหมด 4 ชน ใชในงานฝงดนโดยตรง ถาเปนทอสดาจะพน Fiberglass ทงหมด 6 ชน และใสสาร Carbon Black เพอปองกนรงส UV ใชในการวางทอบนพนดน ขนาดของทอกาหนดตามขนาดของ Inside Diameter การตอทอชนดนจะมอย 2 วธ คอวธสวมอด(Gasket-type joint) และแบบเกลยว (Screw) โดยวธสวมอด ทอดานหนงจะเปนทอบานใสซลยางไวสองชนเมอตอทอตรงเขาไปจนสดจะตดแนนมาก และซลยางจะปองกนการรวซมของนาไดด สวนวธแบบเกลยวจะเหมอนกบการตอทอทวๆไป ดงรปท 2.27

รปท 2.27 ทอ RTRC ( Reinforced Thermosetting Resin Conduit) และการตอทอ


21

ตามมาตรฐาน National Electric Code Handbook 1999 (NEC) ในหวขอ Article 347- Nonmetallic Conduit ไดเรยกชอทอ Reinforced Thermosetting Resin Conduit ไวหลายชอคอ Rigid Nonmetallic Fiberglass Conduit หรอ Fiberglass Reinforced Epoxy Conduit โดยไดแบงประเภทของทอ RTRC ไว 2 ชนดคอ

- RTRC Type BG ใชสาหรบงานฝงดนโดยตรงจะมคอนกรตหอหมตวทอหรอไมมกได ( BG = Below Ground)

- RTRC Type AG ใชสาหรบงานวางเหนอดนหรอฝงดน ถาฝงดนจะมคอนกรตหอหมตวทอหรอไมมกได ใชในสถานททมดชดหรอเปดโลงกได (แตตองไมมแรงใดมากระทาใหทอเสยหาย) ( AG = Above Ground)

คณสมบตของทอทง 3 ชนดแสดงดงตารางขางลาง

Property HDPE CORRUGATE RTRC

Material High Density Polyethylene

High Density Polyethylene Fiberglass

Weight (ทอ 6 นว) ~3.77 kg/m ~2.0 kg/m ~1.52 kg/m Coefficient of Friction ~0.5 ** ~0.3 ~0.385 Inner Surface of Pipe Smooth Corrugate Smooth Corrosion Resistance Good Good Good Flame Resistance No No Yes Cable Fusion Yes Yes No Maximum Working Temp. ~80 0C ~80 0C 110 0C Connecting Method Welding , Coupling Screwing Gasket and Screwing

การรบแรงกด - - ~ 1900 lbs/ft *

(ทอ 5 นว) * ขอมลผลการทดสอบจากคณะวศวกรรมศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย Reference No. SPT-005/40 วนท 10 มนาคม 2540 ** ใชคาตาม IEEE 525-1992 หนา 36


22

5. สายเคเบลใตดน ( Underground Cable) สายเคเบลใตดนทใชงานในการไฟฟาตางๆ มหลายชนด ในชวงเวลา 10 ป กอนหนานสวนใหญ

ใชชนด ฉนวนกระดาษ-นามน ฉนวนกระดาษและกาซ ฉนวน XLPE , PE หรอ EPR แตในชวงหลงนสวนใหญนยมใชสายเคเบลชนดฉนวน XLPE มากขน เดมสายเคเบลใตดนชนดฉนวน Low pressure oil fill ไดรบการพสจนแลววาสามารถใชงานไดอยางมความเชอถอไดสงตลอด 40 กวาปทผานมา อยางไรกดในชวงการตดตงและใชงานจาเปนตองใชพนกงานทมประสบการณสงและมระบบการควบคมทยงยาก และเมอนามนเกดรว อาจทาใหเกดการลดวงจรและเกดปญหาสงแวดลอม ฉนวน XLPE จงถกนามาใชงานมากขนเนองจากการตดตง การใชงาน และการบารงรกษาไมยงยาก ปจจบนสายเคเบลใตดนท กฟภ. ใชงานเปนชนดฉนวน XLPE ทงระดบแรงดนปานกลาง (Medium voltage cables) 22 – 33 kV และแรงดนสง (High voltage cables) 115 kV ( กฟภ.จดหาสายเคเบลตามสเปคเลขท R-777/2539 สาหรบสาย 22-33 kV และสเปคเลขท R-500/2544 สาหรบสาย 115 kV )

Conductor shield

Copper wire with copper contact tape Insulation Conductor

PE sheath

Spunbond tape

Insulation shield

รปท 2.28 สายเคเบลใตดนแรงดนปานกลาง 22-33 kV


23

5.1 โครงสราง1) Con

ลกษณะดงน 1.1

เนองจากดดงอไดยา1.2

สายเปลอย 1.3

ทวๆไปโดยการนาตชวยลดวสดทนามาห

1.4Carrying Capacity ละ Segment จะหมSegment มการ Tran

1.5การสงนามน ปจจบโดยใชนาหรออากา

Conductor shield

h d
Conductor
รปท 2.2

ของสายไฟฟductor (ตว

) Solid Conก ) Round St

) Compact วนาตเกลยวมได

) Segmentaสง แตละ Seดวยฉนวน ขspose เขาออ

) Hollow Cนมการนามศผานเขาไปใ

Insulation shiel

n
Insulatio
9 แสดงโครงสรางสายเคเบ

าใตดน นา) ทาหนาทนากระแสไฟ

ductor ใชเปนตวนาของสา

rand Conductor (ตวนาตเ

Strand Conductor (ตวนามาบบอดใหมขนาดเสนผา

l Conductor ใชในสายเgment จะประกอบดวยตวอดของตวนาชนดนกคอมกระหวางสวนนอกและสว

ore Conductor ใชเปนตวนาใชกบสายเคเบลใตดนทในทอกลางตวนาเพอระบาย

Non-conductive W/B tape

ลใต

ฟ

ยไ

กล

อดแนศ

คเบนา Aนใาขช คว

Plastic-coated Al tape

ดนแรงสง 115 kV

า ทาจากอะลมเน

ฟฟาขนาดเลก ไมน

ยว) ใชเปนตวนาข

นน) ใชเปนตวนานยกลางเลกลง เ

ลใตดนขนาดใหญตเกลยวแลวอดใหC Resistance ตา นของตวนา ทาใหอง Oil Fill CableSolid Dielectric ามรอน

ฝายม

PE Sheat

Semi-conductive W/B tapeCopper wire with
copper contact tape
ยมหรอทองแดง มหลาย

ยมใชในสายขนาดใหญ

องสายไฟฟาทวๆไปและ

ของสายไฟฟาหมฉนวนมอนาไปใชในสายหมจะ

ทตองการใหม Current เปนรป Segment โดยแตเนองจาก Wire ในแตละ Skin Effect Factor ตา โดยใชทอกลางตวนาในทตองการนากระแสสงๆ

กองมาตรฐานระบบไฟฟา าตรฐานและความปลอดภย

24

2) Conductor Screen ทาจากวสดกงตวนาซงอาจเปนผาอาบ Carbon หรอเปน Extrude Layer ของสารสงเคราะหพวกพลาสตกผสมตวนา มหนาททาใหผวสมผสของตวนากบฉนวนเรยบไมมชองวางทมศกดาไฟฟาสงตกครอมซงเปนสาเหตของการเกด Partial Discharge

3) Insulation (ฉนวน) เปนสวนทสาคญทสดของสายเคเบลใตดนมหนาทกนไมใหกระแสไฟฟาเกดการรวไหลหรอลดวงจรจนเกดการสญเสยตอระบบไฟฟา และอาจเกดอนตรายตอบคคลทไปสมผสได คณภาพของสายเคเบลฯจะขนอยกบวสดทใชทาฉนวนซงมอยดวยกนหลายชนดเชน Polyvinyl Chroride (PVC) หรอ Polyethylene (PE) ซงนยมใชในระบบแรงตา, Oil Impregnated Paper, Crosslinked Polyethylene (XLPE) และ Ethylene Propylene Rubber (EPR) ซงนยมใชในระบบแรงสง

4) Insulation Screen ทาหนาทเชนเดยวกบ Conductor Screen คอลดแรงดนไฟฟาตกครอมบรเวณผวสมผสของ Insulation และ Metallic Screen วสดทใชทา Insulation Screen จะเหมอนกบ Conductor Screen

5) Metallic Screen ทาหนาทเปน Ground สาหรบสายไฟฟาแรงสงและเปนทางใหกระแสไฟฟาไหลกลบในกรณทเกดการลดวงจร บางครง Metallic ยงทาหนาทเปน Mechanical Protection หรอทาหนาทเปนชนกนนาในกรณของสายเคเบลใตนา (Submarine Cable) หรอทาหนาทรกษาความดนภายในสาหรบ Oil Fill Cable Metallic Screen อาจเปน Tape หรอ Wire ทาดวยทองแดงหรออะลมเนยมหรออาจจะเปน Lead Sheath (ปลอกตะกว) หรอ Corrugate Aluminium Sheath (ปลอกอะลมเนยมลกฟก)

6) Reinforcement หรอ Armour เปนชนทเสรมเพอใหสายเคเบลมความทนทานตอ Mechanical Force จากภายนอกทอาจจะทาใหสายเคเบลชารดเสยหาย โดยเฉพาะสายเคเบลใตนาหรอสายเคเบลทฝงดนโดยตรง บางครงยงใชเปนตวรบแรงดงในการลากสายดวย วสดทใชทาไดแก Steel Tape, Steel Wire หรอ Aluminium Wire

7) Water Blocking Tape เปนชนทเสรมขนมาในกรณของสายเคเบลใตดนแรงสงทใชในบรเวณทชนแฉะเพอปองกนนาไหลเขาไปตามแนวสายเคเบลในกรณท Jacket ของสายเคเบลฯมการชารดจากการลากสายทาใหสวนทเปนฉนวนสมผสกบนาเปนระยะทางยาว สายเคเบลจงมโอกาสชารดสง Water Blocking Tape นทาจากสารสงเคราะหและม Swellable Powder (สารทดดซมนาเขาไปแลวขยายตว มลกษณะเปนผงคลายแปง) โดยทวไปจะอยระหวางชน Insulation Screen กบ Jacket

8) Laminated Sheath เปนชนกนนาตามแนวขวางในสายเคเบลแรงสงมลกษณะเปนเทปโลหะหมดวย Plastic ทงสองหนาจากนนนามาหอรอบ Ground Screen โดย Plastic ทผวนอกและผวในของเทปจะถกละลายใหตดกนเปนเนอเดยวทาใหสามารถปองกนไมใหโมเลกลของนาแพรผานเขาไปยงฉนวนได

9) Non Metallic Sheath หรอทเรยกกนโดยทวไปวา Jacket ทาหนาทปองกนแรงกระแทกเสยดสตางๆขณะตดตงสายเคเบล วสดทใชทาม PVC, PE


25

า นา

5.2 ฉนวน Xเนองจ

สาย Submarine Caการนา PolyethyleการเกาะตวกนระหThermoplastic ไปเปลยนแปลงนเรยก

ตว

n

เปลn

รปท 2.30 แสดงการกระจายสนามไฟฟาข

LPE ากสายเคเบลใตดนท กฟภ. จดหามาใชงานเปนble) ดงนนในทนจะกลาวถงในเรองของฉนว

ne (PE) ซงเปน Thermoplastic มาเปลยนแปลวางสายของโมเลกลของ Polyethylene เปนผเปน Thermosetting ซงเปนผลใหมคณสมบตทวา Crosslinking)

เกดโคโรน

เกด Over-Stressed

Grounded Metal Conduit

เพม Conductor Scree

อกหมสายเคเบล
เพม Insulation Scree
องสายเคเบลใตดน

แบบฉนวน XLPE ทงหมด(ไมนบรวมน XLPE เทานน ฉนวน XLPE ไดจากงโครงสรางของโมเลกลภายในทาใหเกดลใหเกดการเปลยนสภาพจาก ดขนหลายอยาง (วธการททาใหเกดการ


26

ปกตโมเลกลของ PE จะประกอบดวยคารบอน (C) และไฮโดรเจน (H) ยดเกาะกนเปนสายยาวโดยไมมการยดเกาะกนระหวางสาย ดงนนเมอไดรบความรอนสายโมเลกลของ C-H นจะเคลอนทไปมาได(เพราะไมมแรงยดเกาะระหวางสายโมเลกล)เปนผลใหเกดละลายขนนนเอง เมอทาใหเกด Crosslink (ทาไดหลายวธเชน การใชสารเคมเปนตวทาใหเกดปฏกรยาหรอใช Radiation เปนตน) คอทาใหเกดการยดเกาะระหวางสายของโมเลกลของ Polyethylene แรงยดเกาะระหวางสายโมเลกลนเองทเปนตวทาให XLPE ไมละลายเมอไดรบความรอน 1) ขอดของฉนวน XLPE

1.1) ทนอณหภมไดสงคอ 900 C 1.2) มคณสมบตทางไฟฟาทดคอ ม Dielectric Loss ตา และม Dielectric Strength สง 1.3) มคณสมบตทางกลทดทนตอแรงกระทาภายนอก 1.4) ทนตอสารเคมดกวา PE/PVC 1.5) ไมเปนอนตรายตอสภาวะแวดลอม

2) การเปลยนฉนวน PE เปน XLPE ในการเปลยนฉนวน PE เปน XLPE นนใชวธการทใชกนมากเรยกวา Peroxide

Crosslinking โดยความรอนทใชในกระบวนการ Peroxide Crosslinking นม 2 วธ 2.1) วธ Steam Cure

สงสาคญในการผลตสายไฟฟาคอ ฉนวนของสายไฟฟาจะตองเปน Thermoplastic เพราะจะตอง Extrude (หลอมละลายและฉดออกมา) เพอหมสายไฟฟา ดงนนในกระบวนการผลตสาย XLPE จงตองแบงออกเปนสองขนตอนคอ

ขนตอนแรกของการ Extrude โดยวตถดบสาหรบการผลตฉนวน XLPE จะมลกษณะเปนเมดพลาสตกทหลอมละลายได ( PE + สารพวก Peroxide ซงเปนตวทาปฏกรยา) โดยเมดพลาสตกนจะถกหลอมละลายและฉดออกมาหมสายไฟฟาเชนเดยวกบการผลตสายไฟฟาฉนวน PE หรอ PVC โดยทวไป จากนนจงเขาสกระบวนการเปลยนฉนวนใหเปน Thermosetting

ขนตอนทสอง จะนาสายไฟฟาทไดไปผานในทอทมไอนาอณหภมสง (2000 C)และความดนสง (20 Bar) ทาใหเกดปฏกรยาเคมเปลยนโมเลกลของ PE ใหเปน XLPE (สวนนจะเรยกวา Curing Zone หรอ Valcanizing Zone) จากนนสายไฟฟาจะถกลดอณหภมใหตาลงโดยการหลอนาในทออกสวนหนงซงเรยกวา Cooling Zone

สาเหตทใชไอนา/นาเปนตวกลางถายเทอณหภมกเพราะวานาและไอนามสมประสทธการถายเทความรอนสง ทาใหการถายเทและระบายความรอนไดรวดเรวนนเอง

ในกรณใชทอ Curing ในแนวตงกระบวนการผลตนเรยกวาวธ Vertical Continuous Valcanization (VCV) ซงสวนมากจะใชในการผลตสายเคเบลใตดน แตถาใชทอเอยงลาดจะเรยกกนวา


27

Catenary Continuous Valcanization (CCV) ขอดของการผลตแบบ VCV คอสายไฟฟาทไดจะมตวนาอยตรงกลางไมเอยงไปดานใดดานหนง (Excentric) ความหนาของฉนวนเทากนตลอดความยาวสาย แตคาลงทนในการกอสรางสงเพราะจะตองทาเปนหอสง (Tower) ถาใชวธ CCV คากอสรางจะตากวาแตกมขอจากดไมสามารถผลตสายไฟฟาแรงสงทมความหนาของฉนวนมากๆไดเพราะจะเกดการ Excentric ไดงาย

2.2) วธ Dry Cure หลงจาก XLPE CABLE ชนด Steam Cure ใชงานไประยะหนงพบวามการชารดของ

เคเบลเรวกวาเวลาทคาดหมายไวคอชารดในเวลาเพยง 10 ป แทนทจะใชงานไดไมตากวา 20 ป ประมาณป ค.ศ. 1969 กพบวาสาเหตของการชารดเกดมาจาก Water Tree โดยมนา สนามไฟฟาและชองวางหรอสงแปลกปลอมในฉนวนเปนสาเหต กลาวคอขณะท Curing โดยใชไอนานนอณหภมของฉนวนจะสงโมเลกลของนาสวนหนงจะเคลอนตวเขาไปในฉนวนดวยวธการแพรกระจาย(จากทมความหนาแนนของโมเลกลของนามากไปสทมความหนาแนนของโมเลกลของนานอย) เกดเปนชองวางขนภายในฉนวน เมออณหภมตาลงกจะกลนตวเปนหยดนาตกคางอยภายในชองวางในฉนวนนนภายหลงกระบวนการผลต เมอปลอยสายเคเบลทงไวนาจะระเหยผานฉนวนออกมาทาใหเกดเปนชองวาง(Void) อยในฉนวนจานวนหนงเมอมการนาเคเบลไปใชงานในททมความชนสงไอนาจากภายนอกจะแพรกลบไปในฉนวนเหลานน เนองจากมชองวางอยมากปรมาณไอนาในฉนวนกจะมากตามไปดวยและเมอจายกระแสไฟฟาเขาไปจะเกดสนามไฟฟาขนทาใหเกด Water Tree ขนได ซงสาเหตของการเกด Water Tree นนเชอวามสาเหตมาจากปจจย 3 ประการคอ 1) ความชน 2) ชองวางหรอสงแปลกปลอมในฉนวน 3) สนามไฟฟาความเขมสง จงไดมความพยายามทจะผลตสายเคเบลฉนวน XLPE โดยหลกเลยงการใชไอนาทาใหเกดกระบวนการผลตแบบใหมขนมาโดยไมใชไอนาในการ Cure เรยกวา Dry Cure โดยผผลตสายเคเบลบางรายจะใช กาซไนโตรเจนแทน แตเนองจากกาซไนโตรเจนถายเทความรอนไดไมดเทาไอนาจงตองม Pump เพอเพมความเรวในการสมผสระหวางกาซไนโตรเจนกบ XLPE

ฉนวนทไดจากวธการ Dry Cure นจะมชองวางอยนอยกวาและมขนาดเลกกวาวธการ Steam Cure มาก จงเปนทนยมใชกนแพรหลายในปจจบน


28

3 1. Pay off Stand : Stranded and compacted

conductor is taken up for seamless transfer to tower top.

2. The conductor being pulled up. 3. Turnpulley: Conductor turns 3600 to align with

gravity. 4. Triple Extrusion Chamber: An absolutely clean

zone where the insulation is extruded under continuous monitoring.

5. Vulcanisation Zone: The extruded polyethylene is cross linked in a dry environment under temperature and pressure.

6. Cooling Zone: The extruded core is brought to anambient temperature – option of nitrogen cooling.

7. Take Up Stand: The extruded core is reeled on drums for further processes.

4

5

6

2

7 1

รปท 2.31 แสดงการผลตสายเค
เบลโดยวธ Vertical Continuo
us Valcanization (VCV)


29

รปท 2.32 แสดงการผลตสายเคเบลใตดนโดยวธ Catenary Continuous Valcanization (CCV)

6. การตอสายและการทาหวสายเคเบลใตดน (Splice and Terminator) สายเคเบลใตดนทยงไมมการตดตอสาย เมอปอนแรงดนใหสายไฟฟา จะเกดความตางศกยระหวางสายตวนากบ Shield ทาใหมเสนแรงไฟฟากระจายสมาเสมอตลอดความยาวของสายจากตวนาไปยงสาย Shield (ถกตอลงดน) และเกดเสนสมศกย (เสนแสดงระดบแรงดนทมคาเทากน) คงทไปตลอดความยาวสายเชนเดยวกน ผลทเกดขนจะทาใหสนามไฟฟากระจายสมาเสมอซงมคาไมเทากนจากตวนาไปยงสาย Shield ดงแสดงตามรปท 2.33

รปท 2.33 แสดง Potential Field และ Electric Flux Lines


30

เมอสายเคเบลใตดนมการตดตอสาย สายตวนาทถกปอกฉนวนออกจาเปนตองรกษาระยะระหวางสายตวนาไฟฟากบ Shield (ถกตอลงดน) ใหมคามากพอ เพอไมใหเกดกระแสไหลขาม (Flashover) จากสายตวนาไปยง Shield กรณนสายตวนาจะถกคนดวยฉนวนซงมความหนาแนนไมมากเทานนซงในกรณนสนามไฟฟาจะไมถกควบคมดวย Shield อกตอไป (เฉพาะชวงทปอก Shield ออก) สนามไฟฟาจะเกดการเบยงเบนอยางกระทนหนตามทแสดงในรปท 2.34

รปท 2.34 แสดงผลของสนามไฟฟาเบยงเบนกระทนหน

ผลของสนามไฟฟาเบยงเบนจะมจดซงมสนามไฟฟาหนาแนน และตรงจดนเองจะทาใหคาของ Dielectric Strength ลดลง จะเปนผลใหฉนวนไฟฟาตรงจดนนชารดไดงายดงรปท 2.35

รปท 2.35 แสดงผลของสนามไฟฟาเบยงเบน จะมจดซงมสนามไฟฟาหนาแนนทปลายสาย Shield


31

ผลของการทสนามไฟฟาเบยงเบนน จงตองทาการลด Stress ทเกดทปลายสาย Shield กอนการนาสายเคเบลทม Shield ดงกลาวไปใชงาน โดยการทา Stress Relief Cone ตามรปท 2.36 หรอใช High Permitivity Material ตามรปท 2.37 ทปลายสาย Shield ซงนาไปสการทา Termitor และSplice

1) อปกรณควบคมความเครยดสนามไฟฟา (Stress Relief Control)

ตามมาตรฐาน IEEE 48-1990 ไดแบงอปกรณควบคมความเครยดเนองจากความเขมสนามไฟฟาม 2 หลกการคอ

1.1) การเพมฉนวนดวยทรงเรขาคณต (Geometric Cone or Stress Cone) อปกรณควบคมความเครยดโดยการเพมความหนาของฉนวนในรปทรงกรวยและมผวนอกเปนสารกงตวนาแลวนามาควบคมบรเวณปลายสาย Shield ของเคเบล ทาใหความเขมสนามไฟฟาเกดการกระจายลงบนสารกงตวนาของอปกรณมากกวาทปลายสาย Shield ของเคเบล

รปท 2.36 แสดงหว Terminator ทมการกระจายสนามไฟฟาโดยวธใช Stress Cone

1.2) การหกเหดวยวสดทมคาคงท K สง ( High Permitivity Material) อปกรณควบคมความเครยดททาจากวสดทมคา K สง (Dielectric Constant ) โดยอาศยหลกการหกเหของคลนสนามไฟฟาทวสด 2 ชนดมคาดชน ทแตกตางกน (Dielectric Constant K ของสายเคเบล และ วสด High K ) ทาใหสนามไฟฟาเกดการหกเห และเกดการกระจาย และ ไมใหเกดความเครยดทจดใดจดหนง ดงนนจงสามารถลดความเครยดของสนามไฟฟาทปลายสาย Shield ลงได


32

รปท 2.37 แสดงหว Terminator ทมการกระจายสนามไฟฟาโดย HI-K Material

2) Cable Terminator ณ จดทสายเคเบลไปสนสดลง ตองมการทาหวสายเคเบลเพราะการทสาย Shieldสนสดลงจะ

ทาใหสนามไฟฟาหนาแนนบรเวณนน ซงหากไมทาใหสนามไฟฟากระจายสมาเสมอ ฉนวนบรเวณนนจะเสยหายได

ในกากลาว

รปท 2.38 แสดงตวอยางหวสายเคเบลใตดน

หวตอสายเคเบลเปนอปกรณทใชประกอบเขากบสายเคเบลทม Shield เพอใหสามารถนาไปใชรเชอมตอกบสายอากาศหรออปกรณแรงสงอนๆ เพอใหสามารถจายกระแสไฟฟาในสายเคเบล ดงผานอปกรณตางๆไดอยางมประสทธภาพและปลอดภย


33

2.1) ชนดของ Terminator 2.1.1) Porcelain Type เปนหวตอสายเคเบลสาเรจรปมาจากโรงงานในหนงรนใชไดกบ

สายหลายขนาดมคณสมบตปองกนความชนและนาดวยคณสมบตของนายาหลอ ( Compound )ทบรรจอยภายในและทนตอสภาพแวดลอมทรนแรงไดดแตมขอเสยกคอมขนาดใหญ นาหนกมากการตดตงหวตอสายเคเบลตองใชความระมดระวงเพราะอาจตกแตกได

รปท 2.39 แสดงตวอยางหวสายเคเบลใตดนแบบ Porcelain Type

2.1.2) Slip On Type เปนหวตอสาเรจรปมาจากโรงงานหรอเปนชนสวนมาจากโรงงานผลตตดตงไดเรวแตมขอเสยคอใชแรงในการดนหวตอสายเคเบลใตดน แตละรนจะใชไดเฉพาะของขนาดสายเคเบลนน ซงตองมขนาดฉนวนเหมาะกนพอด มฉะนนจะเกดชองอากาศภายใน ทาใหเกดความเสยหายและมชนสวนประกอบกนหลายชนสวน คอ อปกรณควบคมความเครยด ผวฉนวน ปกฉนวน

รปท 2.40 แสดงตวอยางหวสายเคเบลใตดนแบบ Slip On Type


34

2.1.3) Cold Shrink Type เปนหวตอสาเรจรปมาจากโรงงานผลต (อปกรณควบคมความเครยด ผวฉนวน และปกฉนวน)ในหนงรนใชกบสายเคเบลฯไดหลายขนาด สามารถปองกนความชน นา ทางกล และ สารเคม ดวยแรงหดรดและคณสมบตซลโคนโพลเมอร ขนตอนการตดตงนอย ไมซบซอน ดวยการหดรดอตโนมตและหวตอสาเรจรป ไมตองใชเครองเปาไฟ ทาใหปลอดภยกบผปฏบตงานและใชเวลานอยในการปฏบตงาน

รปท 2.41 แสดงตวอยางหวสายเคเบลใตดนแบบ Cold Shrink Type

2.1.4) Heat Shrink Type เปนหวตอสายทเปนชนสวนมาจากโรงงานผผลตในหนงรนใชกบสายเคเบลฯไดหลายขนาดมขอเสยคอตองใชเครองมอเปาไฟและความรอนซงอาจเปนอนตรายกบผปฏบตงานได ตองใชความเชยวชาญมากในการเปาไฟเพอใหการหดสมาเสมออกทงมชนสวนทตองประกอบกนหลายชนสวน หลายขนตอน (อปกรณควบคมความเครยด ผวฉนวน ปกฉนวน) เพอตดตงหวตอสายเคเบลฯ

รปท 2.42 แสดงตวอยางหวสายเคเบลใตดนแบบ Heat Shrink Type


35

ปจจบนการตดตง Terminator ไมยงยาก เนองจากบรษทผผลตไดจดเตรยมอปกรณตางๆใหพรอม ปญหาหลกของการตดตง Terminator คอขนตอนการเตรยมสายเคเบลฯ ( Cable preparation ) ซงการปอก Jacket , Semi Conducting Layer และ Wire Screen ตองอาศยความละเอยด ประณต ตองไมทาให Insulation เกดบาดแผลจากการปอกสายเพราะจะนาไปสการเกด Partial Discharge ทบรเวณบาดแผลนนจนลามไปถงการเกด Insulation Breakdown ไดรวมถงขณะทาการทาความสะอาดผว Insulation กจะตองระมดระวงไมใหมเศษของ Semi Conducting และเศษผงอนๆตดอยเดดขาดเพราะจะทาใหเกด Partial Discharge เชนกน

สวนสายดนทจะตอลงดนใหยดตามขนาดของสาย Wire Screen เชน สาย 240 และ 400 ต.มม. ใชสายดนขนาด 25 ต.มม.

มาตรฐานหวสายเคเบลใตดน (Terminator) IEEE 48 – 1990 สหรฐอเมรกา CENELEC HD 629.1 S1 ยโรป VDE 0287 Part 629-1 เยอรมน EDF HN26-E-20, 33-E-01, 41-E-01 ฝรงเศส BS C-89 องกฤษ UNE 21-115-75 สเปน A.B.N.T. 934 บราซล

3) Cable Splicing

เหตผลทตองมการตอสายเคเบลใตดน 1. ตองการสายเคเบลฯทมความยาวมาก 2. สายเคเบลฯเกดความบกพรองหลงการตดตงสายเคเบลฯ 3. เคเบลไดรบความเสยหายจากอบตเหต 4. การตอสายเคเบลฯแบบแยกสามทาง ( T- Tap)

การตอสายเคเบลฯนอกจากจะตองคานงถงความตอเนองของกระแสไฟฟาแลวยงตองคานงถงความตอเนองของสวนประกอบตางๆของสายไฟฟาอกดวยคออาศยหลกทวาทาทกสวนของชดตอสายใหเหมอนกบสายเคเบลฯนนเอง

3.1) ชนดของ Splicing 3.1.1) Slip On Type เปนชดตอสายสาเรจรปมาจากโรงงานผลตมการทดสอบกอนนา

มาจาหนาย การตอสายตองเตรยมปอกสายเคเบลฯยาวกวาอกขางหนงเพอใหชดตอสายเคลอนตวไปพกไว


36

กอนการเชอมหลอดตอสายไฟ แตละรนจะใชไดเฉพาะของขนาดสายเคเบลฯนน ซงตองมขนาดฉนวนเหมาะกนพอด

รปท 2.43 แสดงตวอยางการตอสายเคเบลใตดนแบบ Slip On Type

3.1.2) Cold Shrink Type เปนชดตอสายสาเรจรปมาจากโรงงานผลตมการทดสอบกอนนามาจาหนายงานการตอสายจะมระยะเตรยมสาย 2 ขางเทากน ในหนงรนใชกบสายเคเบลฯไดหลายขนาดสามารถปองกนความชน นา ทางกล และ สารเคม ขนตอนการตดตงนอยไมซบซอนไมตองใชเครองเปาความรอน ปลอดภยกบผปฏบต ทาใหสามารถตดตงในบรเวณทแคบได

รปท 2.44 แสดงตวอยางการตอสายเคเบลใตดนแบบ Cold Shrink Type


37

3.1.3) Heat Shrink Type เปนชดตอสายทเปนชนสวนมาจากโรงงานผผลตในหนงรนใชกบสายเคเบลฯไดหลายขนาดมขอเสยคอตองใชเครองมอเปาไฟและความรอนซงอาจเปนอนตรายกบผปฏบตงานได ตองใชความเชยวชาญมากในการเปาไฟเพอใหการหดสมาเสมออกทงมชนสวนทตองประกอบกนหลายชนสวน หลายขนตอน

รปท 2.45 แสดงตวอยางการตอสายเคเบลใตดนแบบ Heat Shrink Type

การทา Terminator และ Splice ในปจจบนทนสมยขน ซงการประกอบงายพอจะศกษาจากคมอบรษทผผลตได แตทยากคอ ขนตอนการเตรยมสายเคเบลฯดงทไดกลาวมาแลว ซงตองใชประสบการณและความชานาญเปนอยางมาก 7. Compact Unit Substation ในระบบการจายไฟฟาใหกบผใชไฟ จะแบงออกเปน 2 ประเภทใหญๆ คอ การจายไฟแบบระบบเหนอดน (Overhead Line System) และ การจายไฟแบบระบบเคเบลใตดน (Underground Cable System) ซงในกรณการจายไฟแรงสงแบบระบบเหนอดนใหกบผใชไฟในไลนทวไปหรอเฉพาะผใชไฟ และผใชไฟรบไฟฟาแรงตาเปนแบบเหนอดน จะเปนรปแบบปกตทใชกนอยทวๆ ไป โดยทางดานแรงสงมเพยง 1 สายปอน มหมอแปลงไฟฟาทาหนาทแปลงแรงดนไฟฟาลง (Step down) จากแรงดนระบบจาหนาย 22 kV หรอ 33 kV เปนระบบจาหนายแรงตา 400/230 V และมอปกรณปองกนทางดานแรงสงเปนดรอพเอาท ฟวสคทเอาท ( Fuse Cut-out Open Type) สวนทางดานแรงตาจะเปนฟวสสวตชแรงตา โดยอปกรณทงหมดทกลาวมาจะตดตงอยบนเสา คอร. ซงจะเปนเสา คอร. เดยว หรอเสา คอร. ค กขนอยกบขนาดของหมอแปลง ดงนนรปแบบการจายไฟแบบน จงไมคอยยงยาก ซบซอน เนองจากทางดานแรงสงมเพยง 1 สายปอน ยงไมไดมการพจารณาถงการเลอกจายไดของวงจรสายปอน ยงถาหากเปนระบบการจายไฟใหญๆ แลว เชน แบบตาขาย (Network System) แบบลป (Loop System) จาเปนตองมการพจารณา


38

ถงการถายเทโหลด การเลอกวงจรสายปอนได การสบจายกลบคนหรอตดสวนทฟอลตออกไปจากระบบไดรวดเรว เปนตน ซงจะเปนการเพมความมนคงใหกบระบบไฟฟามากขน อกหนงเหตผล หากจะดดแปลงรปแบบการตดตงบนเสา คอร. ใหสามารถเลอกจายไดของวงจรสายปอน ทมจานวน 2 – 3 วงจร จะไมสามารถกระทาได ไมมความสวยงาม การจายไฟและการบารงรกษาลาบาก รวมถงดานความมนคงระบบไฟฟากตา สงเหลานจงเปนขอจากดสาหรบการเลอกจายได ของวงจรสายปอน บนเสา คอร.

จากทกลาวมา อปกรณตวหนงทจะนามาใชในระบบไฟฟา ทสามารถจายไฟฟาใหกบผใชไฟไดหลายทศทาง (เลอกจายไดของวงจรสายปอน) มความสวยงามกลมกลนกบสภาพแวดลอม การจายและดบไฟเพอบารงรกษางาย รวมถงมความมนคงระบบไฟฟาสง แทนการจายไฟระบบ 1 สายปอน กคอ “ Compact Unit Substation ”

รปท 2.46 แสดง Compact Unit Substation


39

Primary Substation HV/MV Primary Substation HV/MV

รปท 2.47 แสดงระบบการจายไฟ โดยใช Compact Unit Substation

7.1 ขอพจารณาบางประการสาหรบการตดสนใจเลอก Compact Unit Substation ทดทสด 1) รปแบบของการทางาน (Type of Operation)

- แบบทางานภายใน (Walk-in Type) มพนททางเดนภายใน ทาใหปฏบตงานไดสะดวกและงาย รวมไปถงจะปองกนอนตรายจากสภาพอากาศทไมด ซงจะมผลตอผปฏบตงานได

- แบบทางานภายนอก (Outdoor Type) การปฏบตงานจะมตองเผชญกบสภาพแวดลอมภายนอก


40

แบบทางานภายใน แบบทางานภายนอก

2) ชนดของ Compact Unit Substation (Type of Compact Unit Substation)

ก. ข. ค. ง. จ. ฉ.

ก. แบบรวมอปกรณตดตงไวในอาคาร (Integrated in Buildings) ข. แบบมพนททางานภายใน (With corridor) ค. แบบขนาดเลก กะทดรด ไมมพนททางานภายใน (Compact without corridor) ง. แบบกงฝงดน (Semi – Underground) จ. แบบฝงในดน (Fully Underground) ฉ. แบบแหลงจายเคลอนทและชวคราว (Mobile and temporary power supply)

3) การออกแบบเครองหอหม (Enclosure)

- แบบรวมฐานหรอแทนสเหลยม (Plinth) พรอมเครองหอหม สามารถทาสาเรจทโรงงานผผลตได ทาใหคมคา ลงทนตาและประหยดเวลา

- แบบแยกฐานหรอแทนสเหลยม (Without Plinth) ออกจากเครองหอหม จะตองมการวางแผนจดการ และพจารณางานกอสราง ทหนางาน


41

แบบม Plinth แบบไมม Plinth

4) การจดเรยงอปกรณภายใน ( Internal Arrangement) - เพอปฏบตงานดานหนา(Frontal) จะมเพยงประตดานหนาเทานน ซงจะงายในการเขาถง - เพอปฏบตงานในแนวเฉยง (Diagonal) งายตอการจดวางอปกรณรวมกน เหมาะสาหรบ

อปกรณขนาดใหญ - เพอปฏบตงานดานแนวยาว (Longitudinal) ตวเครองหอหมมขนาดแคบ ไมกดขวางเมอ

วางบนทางเทา

Frontal Diagonal Longitudinal

5) รปแบบของการตกแตง (Type of Decoration) - ผนงตตกแตงเปนหน (Stone) ไม (Wood) ฯลฯ - มหลงคา (Roof) ปกคลม ซงจะทาพรอมจากโรงงานหรอเพมทหนางาน

ตกแตงดวยไม ตกแตงดวยหน ตกแตงผนงและหลงคา


42

6) ชนดของวสดทใชทาเครองหอหม (Type of Material for the Enclosure) - คอนกรต (Concrete) สาหรบ Compact Unit Substation ทมขนาดใหญ เสรมความแขง

แรงไดมาก สามารถทนตอการเปลยนแปลงอณหภมอยางรวดเรว (Thermal Shocks) ทนทานสนมไดด และตกแตงตเพอความสวยงามได

- คอนกรตมวลเบา (Light Concrete) ) สาหรบ Compact Unit Substation ทมขนาดเลก กะทดรด สามารถทนตอการเปลยนแปลงอณหภมอยางรวดเรว (Thermal Shocks) ทนทานสนมไดด ตกแตงตเพอความสวยงามได และสดทายมนาหนกเบา

- โลหะ (Metal) สาหรบใชงานในระยะเวลาหนง มนาหนกเบา อปกรณจะเสอมคณภาพหลงจากใชงานไปแลวหลายๆ ป เสยงตอการเกดสนมและมหยดนาเกาะ (Condensation)

คอนกรต คอนกรตมวลเบา โลหะ

7) กาหนดใหเปนไปตามมาตรฐานทเกยวของ

(ก) (ข)

(ก) บคคลและอปกรณภายในมความปลอดภย มการทดสอบการเพมขนของอณหภม (Temperature Rise) คาการปองกน IP รวมถงความทนทานทางกล (Mechanical Withstand) เปนตน

(ข) ความสามารถทนทานตอการเกดอารคภายใน (Internal Arc Capability) เพอความปลอดภยตอสาธารณชน


43

8) ชนดของหมอแปลงไฟฟา (Type of Transformer) - Oil Immersed type เปนหมอแปลงไฟฟาทปดมดชด (Hermetically sealed transformer)

สาหรบความตองการ Compact Unit Substation ขนาดทเลก มความกะทดรด และมถงเกบนามน (Oil Retention Tank) ประกอบดวย

- Dry type เปนหมอแปลงไฟฟาแบบคาสเรซน (Cast resin transformer) เพอลดความเสยงตอไฟไหม การระเบด กรณตดตงในพนทเสยงภย

Oil immersed type Dry type

9) ชนดของหองแรงสง (Type of MV Cubicle) - Air Insulated Switchgear (AIS) การออกแบบเพม Modular จะตองพจารณาถงสวตช

ชนด SF6 ในสวนหองแรงสง AIS ดวย - Gas-Insulated Switchgear (GIS) การออกแบบเพม GIS กระทาไดโดยงาย

Air Insulated Switchgear (AIS) Gas-Insulated Switchgear (GIS)

10) ชนดสวนดานแรงตา (Type of Low Voltage) - Circuit Breaker จะใชสาหรบแกปญหาใหมความงายในการทางาน และบารงรกษา แต

จะมราคาแพง - Fuses ในดานการตดตงเพอทางานดานการปองกน (protection of the Installation) จะด

กวา และคมคา ประหยดกวา


44

- Disconnector เปนอปกรณปลดวงจร ไมมสวนของการปองกน

Circuit Breaker Fuses

7.2 Compact Unit Substation ทใชภายใน กฟภ. เมอทราบลกษณะโดยทวไปของ Compact Unit Substation แลว ตอไปจะกลาวถงการกาหนด

เปนขอกาหนด (Specification) สาหรบใชภายใน กฟภ. ซงมรายละเอยดดงน.- 1) ขอบเขต (Scope) ใชสาหรบการตดตงในระบบเคเบลใตดน ระบบจาหนาย 22 kV และ

33 kV ความถ 50 Hz 2) มาตรฐานทใช (Standard) การผลตและทดสอบ สอดคลองตามมาตรฐาน IEC, VDE,

DIN, TISI หรอ เทยบเทา ทเปนฉบบลาสด 3) ขอกาหนดทสาคญ (Principal Requirement)

3.1) เงอนไขการบรการและการตดตง (Service condition and Installation) จะตองถกออกแบบและกอสราง สาหรบตดตงภายนอก และการทางานใหเปนไปตามเงอนไข ดงน

ความสง ณ จดตดตง (Altitude) : up to 1,000 m above sea level อณหภมแวดลอมสงสด (Max.ambient air temperature) : 40OC อณหภมตลอดปเฉลย (Mean annual ambient temperature) : 30OC ความชนสมพทธตลอดปเฉลย (Mean annual relative humidity) : 79% ความชนสมพทธตลอดปเฉลยสงสด (Mean max.annual relative humidity) : 94% สภาวะอากาศ (Climatic condition) : เขตรอน (Tropical climate) แฟคเตอรการสนสะเทอนสงสด (Max. seismic factor) : 0.1 g ความคาดหวงฟาผาโดยตรง (Lightning stroke expectancy) : 100 thunder storm/d/y สารทเปนตวกอใหเกดการกดกรอน ณ จดทตดตง : เกลอ (salt) , ขเขมา (soot) (Specific corrosive elements at site)

ทงน Compact Unit Substation จะตองมความเหมาะสมสาหรบการตดตงในพนทสาธารณะ (Public area) เชน บรเวณทางเทาทมคนหนาแนน ซงเปนหวใจหลกในการพจารณาออกแบบ


45

รวมทงมความปลอดภยตอประชาชนและมความสวยงามดวย ซงอยางนอยทสดการออกแบบ การกอสราง รวมทงการทดสอบ ตวเครองหอหม (Enclosure) จะตองมสงเหลาน คอ

3.1.1) จะตองผานการทดสอบความทนทานตอการเกดอารคภายใน (Internal Arc Test) สอดคลองตาม PHELA No.4 , IEC 60298 ฉบบลาสด หรอ IEC 61330 ฉบบลาสด

3.1.2) มความแขงแรงเพยงพอ ในการปองกนการกระทบกระเทอนจากภายนอก (External Impact) ทจะมผลตอสวนนาไฟฟา (Live-parts)ของหมอแปลงไฟฟาและสวตชเกยร

3.2) สวนประกอบของ Compact Unit Substation Compact Unit Substation จะแบงออกเปน 3 สวน คอ 3.2.1) หองดานแรงสง (High-voltage room) ถกบรรจดวย Ring Main Unit (RMU)

โดย Ring Main Unit เปนบรภณฑไฟฟาระดบแรงดนปานกลาง (22-33 kV) สาหรบใชจายไฟฟาใหกบระบบ Open Loop แกผใชไฟฟาโดยมใชมากในระบบเคเบลใตดน เปนอปกรณทสามารถเปดปดวงจรขณะมโหลดได และสามารถตดตงอปกรณปองกนทางดานโหลดไดแลวแตความตองการ โดยทวไป RMU สามารถแบงออกเปน 3 ชนดดงน

- Air Insulated and Air Interrupter Ring Main Unit Ring Main Unit ชนดนใชอากาศเปนฉนวนทางไฟฟาระหวางบสบาร และใชเปน

ตวดบอารกทเกดจากการตดวงจรขณะมโหลด จงทาให Ring Main Unit มขนาดใหญมาก ตองการการบารงรกษาสง อายการใชงานตา แตมราคาถก และซอมบารงรกษางายไมซบซอน

- Air Insulated and Oil ,Vacuum , SF6 Interrupter Ring Main Unit Ring Main Unit ชนดนใชอากาศเปนฉนวนทางไฟฟาระหวางบสบาร ใชนามน

หรอ สญญากาศ หรอ SF6 เปนตวดบอารกทเกดจากการตดวงจรขณะมโหลด จงทาให Ring Main Unit มขนาดเลกลงกวาแบบท 1 ประมาณ 2 เทา ตองการการบารงรกษาสง อายการใชงานสงขน

- SF6 Insulated and Vacuum , SF6 Interrupter Ring Main Unit Ring Main Unit ชนดนใช SF6 เปนฉนวนทางไฟฟาระหวางบสบาร ใช

สญญากาศ หรอ SF6 เปนตวดบอารกทเกดจากการตดวงจรขณะมโหลด จงทาให Ring Main Unit มขนาดเลกลงกวาแบบท 1 ประมาณ 4 เทา อายการใชงานสงประมาณ 30 ป ไมตองการการบารงรกษา

สาหรบ Ring Main Unit ทใช SF6 เปนฉนวน และบรรจบรภณฑดานแรงสง (Medium Voltage) ไวในตโลหะเพยงตเดยว โดยทวไปประกอบดวย

- Switch Disconnector - Fuse หรอ Circuit Breaker สาหรบปองกนหมอแปลง - Earthing Switch


46

ซงตามขอกาหนดของ กฟภ. หองดานแรงสง (High-voltage room) จะถกบรรจดวย Ring Main Unit ทใช SF6 เปนฉนวน (SF6-insulated Ring Main Unit (RMU)) มดชนการปองกนระดบ IP 34

โดยดานแรงสง (Medium Voltage) จะประกอบดวย 2 สวนคอ ดานสวตชสายปอน (Cable feeder switch) สวนใหญจะม 2-3 ชด ใชสายเคเบลใตดน ชนด XLPE ขนาด 240 ต.มม. เปนสายปอน และดานสวตชหมอแปลง (Transformer feeder switch) จะมไมเกน 2 ชด ใชสายเคเบลใตดน ชนด XLPE ขนาด 50 ต.มม. เปนตวเชอมระหวางสวนแรงสงกบสวนหมอแปลง

รปท 2.48 รปแสดง Ring Main Unit ทใช SF6 เปนฉนวน

3.2.2) หองหมอแปลง (Transformer room) มดชนการปองกนระดบ IP34 ทหองควรจะมการระบายอากาศแบบ ONAN และมซลปดปองกนสตวอนๆ โดยหมอแปลงทใชจะเปนชนดแบบ “Three-phase, oil-immersed, permanently sealed and completely oil filled system (without gas cushion), natural self-cooled type, up to 1,000 kVA” แตปกตจะใชขนาด 630 kVA และ 1,000 kVA มอตราสวนแรงดนเปน 22 kV-400/230V และ 33 kV-400/230V 50 Hz

3.2.3) หองดานแรงตา (Low-voltage room) มดชนปองกนระดบ IP34 บรรจดวยสวตชเกยรแรงตา (Low-voltage switching), local control panel, distribution management system (DMS)


47

interfacing equipment (ถาม) และสวนประกอบอนๆ และเพอปองกนการควบแนนของนา (Water Condensation) ใหตดตงเครองทาความรอน (Heaters) ทมอปกรณควบคมอณหภมใหไดตามทกาหนด (Thermostat) ไวในหองรวมหรอจะแยกสวนในแตละอปกรณกได สาหรบสายปอน Incoming และ Outgoing จะตองตดตงดวยเซอรกตเบรคเกอร 3 เฟส (Three-pole molded case circuit-breaker ; MCCB) ทประกอบดวยการเปดวงจรอตโนมตเมอมกระแสไหลผานเกนกาหนด ทงจากสภาพกระแสโหลดเกน (Overload) และจากสภาพการลดวงจร (Short-circuit ) โดยท MCCB จะตองผลตและทดสอบตาม IEC 60947-2 ฉบบลาสด และควรจะมหนาสมผสชวย (Auxiliary contacts) สาหรบ Remote status monitoring ดวย

3.3) วสดทใชทาเครองหอหม (Enclosure) สาหรบวสดทใชทาเครองหอหม จะแบงเปน 3 ชนด คอ - ทาดวยเหลกแผนชบสงกะสความหนาไมนอยกวา 2.0 มม. เคลอบดวย plastic

powder coated ความหนาไมนอยกวา 75 µm และผนงภายในจะเปนเหลกแผนชบสงกะส หรอ Stainless steel กได

- ทาดวยคอนกรตเสรมเหลก (Reinforced concrete) - ทาดวย Stainless steel ทมความหนาไมนอยกวา 1.5 มม. ในสวนการบารงรกษา Compact Unit Substation แทบจะไมมหรอไมกตามาก และ

ในสวนทมไฟดานแรงสง (High-voltage live-parts) กไมสามารถเขาถงได

3.4) รายละเอยดอนๆ - กระบวนการตกแตงเพอความสวยงาม (Painting process) โดยบรษทฯ ผผลตจะ

เปนผพจารณาเลอกกระบวนการทเหมาะสมทสามารถปองกนผวของเครองหอหมจากการกดกรอนได กรณทตดตงอยในบรเวณทมความชน (humid) และอากาศมมลภาวะ (Polluted atmosphere) กระบวนการตกแตงเพอความสวยงามจะตองมคณสมบตยดเกาะผวทด ทนตอรอยขดขวนและการกระทบกระเทอนจากภายนอกได

- การตอลงดนจะตองมอยางนอย 3 จดในแตละ Compact Unit Substation โดยแยกเปนสวนดานแรงสง สวนหมอแปลง และสวนดานแรงตา อยางละ 1 จด สาหรบจดตอลงดน (Earthing points) ควรจะทาจากวสดทไมเกดการกดกรอน เชน stainless steel และการตอเชอมของสวนทเปนโลหะทงหมดจะเปนแบบกลวานกส (galvanic )


บทท 3 การออกแบบระบบเคเบลใตดน

1. การออกแบบการกอสรางระบบเคเบลใตดน

การกอสรางระบบเคเบลใตดนในปจจบนมหลายประเภท ซงแตละประเภทจะมคาใชจายมากนอยแตกตางกนออกไป จงจาเปนตองพจารณาออกแบบทใชในการกอสรางใหเหมาะสมและคมคากบคาใชจายทไดลงทนไป ในปจจบนเราแบงแบบการกอสรางออกไดเปน 2 รปแบบ 5 วธ คอ

1.1 แบบเปดหนาดน 1.1.1 กลมทอหมคอนกรต (Concrete Encased Duct Bank)

การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางในระบบจาหนายและระบบสง ลกษณะการกอสรางเปนแบบใชทอ HDPE (High Density Polyethylene) หรอทอ RTRC (Reinforced Thermosetting Resin Conduit) แลวหมทบดวยคอนกรตเสรมเหลก ซงเปนการปองกนจากผลกระทบทางกล (Mechanical Protection) ใชกบสายเคเบลใตดนไดอยางด ดงรปท 3.1 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/31016 การประกอบเลขท 7201

รปท 3.1 กลมทอหมคอนกรต (Concrete Encased Duct Bank)

การกอสราง Duct Bank ไมนยมใชทอลกฟก (Corrugated) เนองจากทอชนดนดดงองายเมอเทคอนกรตทอจะลอยตวในนาคอนกรตทาใหทอไมเปนแนวตรงจะเกดปญหาในการรอยสายเคเบลใตดน การกอสราง Duct Bank นจะตองมบอพกสาย (Manhole หรอ Handhole) เปนระยะๆ สาหรบใชในการลากสาย ตอสาย ตอแยกสาย หรอในกรณทแนวสายเคเบลใตดนหกมม ซงควรมหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) แสดงตามแนว Duct Bank ดวย การกอสรางชนดนมขอด-ขอเสยดงน


49

ขอด 1) ความปลอดภยของสายเคเบลใตดนสงมาก เนองจาก Duct Bank อาจไดรบความเสย

หายจากการขดเจาะ แตคอนกรตเสรมเหลกทหมทออยจะชวยปองกนทอรอยสายรวมทงสายเคเบลใตดนได ทาใหระบบมความมนคง (Reliability) สง

2) จดวางสายเคเบลใตดนเปนจานวนมากๆ ไดงายกวา 3) การเปลยนขนาดสายเคเบลใตดน การเปลยนสายเคเบลใตดนทชารดและการเพม

จานวนวงจร สามารถทาไดสะดวกโดยการลากสายเคเบลใตดนใหม ในทอ Spare ทออกแบบเตรยมไว 4) เมอเกดกระแสลดวงจรขน เนองจากทอถกหมทบดวยคอนกรตเสรมเหลกซงมความ

แขงแรงทนทาน ทาใหสามารถปองกนอนตรายทอาจเกดแกสายเคเบลใตดนได ไมทาใหสายเคเบลใตดนอนๆ ทวางใกลกนเสยหาย

ขอเสย 1) มคาใชจายในการกอสรางสง เนองจากทอรอยสายเคเบลใตดนทงหมดหมดวยคอนกรต

เสรมเหลกและจาเปนตองมบอพกสายเพอใหลากสายเคเบลใตดนได นอกจากนยงตองขดรองขนาดกวางเพราะโครงสรางของทอรอยสายมขนาดใหญ

2) ความสามารถในการระบายความรอนตา จงมผลทาใหสายเคเบลใตดนนากระแสไดตา 3) ใชระยะเวลาในการกอสรางนานมาก 4) การดดโคงเมอพบอปสรรค ทาไดลาบากมาก (ตองใชระยะทางยาว) 5) ในกรณทใชทอ HDPE เปนทอรอยสายเคเบลใตดน เมอเกดกระแสลดวงจรในสาย

เคเบลใตดนจะเกดความรอนสง ทาใหทอหลอมละลายรวมกบสายเคเบลใตดน เกดความเสยหายได ซงมผลทาใหเกดความยากตอการบารงรกษาเนองจากไมสามารถลากสายเคเบลใตดนออกมาได

1.1.2 รอยทอฝงดน (Semi – Direct Burial)

การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางระบบจาหนายและระบบสง โดยนาทอทสามารถดดงอไดงาย (Flexible) มาใชคอ ทอ Corrugated หรอทอ HDPE หรอทอ RTRC ซงการกอสรางตามวธน จาเปนตองใช Concrete Spacer Block บงคบทอดงกลาวเปนระยะ ๆ เพอชวยรกษาระยะหางระหวางทอใหมระยะสมาเสมอกนเวนการกอสรางวธนจะไมมการหมทอรอยสายดวยคอนกรตเสรมเหลก แตจะมแผนคอนกรตเสรมเหลก (Concrete Slab) ปดดานบน และเทปเตอนอนตราย (Warning Sign Strip) ดงรปท 3.2 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/36017 การประกอบเลขท 7502


50

รปท 3.2 รอยทอฝงดน (Semi – Direct Burial)

การกอสรางวธนจาเปนตองมบอพกสาย (Manhole and Handhole) เชนเดยวกบการกอสรางประเภท Duct Bank และตองมหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) แสดงตามแนวทอดวย การกอสรางชนดนมขอด-ขอเสยดงน

ขอด 1) มคาใชจายในการกอสรางคอนขางสงเนองจากทอ High Density Polyethylene (HDPE)

และอปกรณทใชคอนขางมราคาแพง แตถกกวาการกอสรางประเภท Duct Bank 2) ระยะเวลาในการกอสราง นอยกวาการกอสรางประเภท Duct Bank 3) ความสามารถในการระบายความรอนดกวาการกอสรางประเภท Duct Bank 4) ในกรณทใชทอ Corrugated การดดโคงเมอพบอปสรรคจะทาไดงายกวาการกอสราง

ประเภท Duct Bank 5) การเปลยนขนาดสายเคเบลใตดน การเปลยนสายเคเบลใตดนทชารดและการเพม

จานวนวงจร สามารถทาไดสะดวกโดยการลากสายเคเบลใตดนใหม ในทอ Spare ทออกแบบเตรยมไว


51

6) เมอเกดกระแสลดวงจรขน ไมทาใหสายเคเบลใตดนอนๆ ทวางใกลกนเสยหาย

ขอเสย 1) ทอรอยสายอาจไดรบความเสยหายจากการถกขดเจาะ รวมทงการเกดการ Slide ของดน

ทาใหทอรอยสายเสยหายได แตกยงสามารถชวยปองกนอนตรายทจะเกดกบสายเคเบลใตดนไดพอควร 2) ในกรณทใชทอ High Density Polyethylene (HDPE) เปนทอรอยสายเคเบลใตดน เมอ

เกดกระแสลดวงจรในสายเคเบลใตดนจะเกดความรอนสง สามารถทาใหทอหลอมละลาย เกดความเสยหายและยากตอการบารงรกษาเนองจากไมสามารถลากสายเคเบลใตดนออกมาได

1.1.3 ฝงดนโดยตรง (Direct Burial) การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางระบบจาหนาย โดยไมใชทอรอยสายและไมมการหม

ดวยคอนกรตเสรมเหลก แตใชวธฝงสายเคเบลใตดน ใหไดความลกตามมาตรฐาน ซงมการวางแผนคอนกรตเสรมเหลก (Concrete Slab) และเทปเตอนอนตราย (Warning Sign Strip) เหนอแนวสายเคเบลใตดน และบนพนดนจะมหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) แสดงใหทราบแนวสายเคเบลใตดนเพอความสะดวกในการบารงรกษาภายหลง นอกจากนยงเปนจดสงเกตเพอไมใหหนวยงานอนมาขดเจาะบรเวณแนวสายเคเบลใตดนอกดวย ดงรปท 3.3 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/36018 การประกอบเลขท 7503 การกอสรางชนดนมขอด-ขอเสยดงน

ขอด 1) มคาใชจายในการกอสรางตาทสดเนองจากไมตองเสยคาทอรอยสายและจานวนบอพก

และอปกรณตอสายกมนอยดวย 2) ระยะเวลาทใชในการกอสรางนอยทสด สามารถดาเนนการกอสรางไดอยางรวดเรว

และทาใหลดปญหาเกยวกบการจราจรได เนองจากใชเวลาในการขดถนนไมนานนก แตตองขดยาวเปนชวง ๆ

3) ความสามารถในการระบายความรอนดทสด ดงนนจงนากระแสไดดทสด 4) การดดโคงเมอพบอปสรรคทาไดงายทสด


52



รปท 3.3 ฝงดนโดยตรง (Direct Burial) ขอเสย 1) ความปลอดภยของสายเคเบลใตดนตาทสด เนองจากมเพยงแผนคอนกรตเสรมเหลก

(Concrete Slab) เทานนทปองกนสายเคเบลใตดน นอกจากนแนวสายเคเบลใตดนอาจเบยงเบนไดโดยอสระ เพราะไมมอปกรณจบยดสายเคเบลใตดนไว ทาใหมความมนคง (Reliability) ของระบบตา

2) การเปลยนขนาดของสายเคเบลใตดน หรอการเปลยนสายเคเบลใตดนทชารด และการเพมจานวนวงจร ตองดาเนนการขดวางสายเคเบลใตดนใหม ทาใหเสยคาใชจายในการบารงรกษาสง

3) จะตองดาเนนการวางสายเคเบลใตดนใหเสรจในคราวเดยว หากเกดปญหาในบรเวณทไมสามารถวางสายเคเบลใตดนในระยะทางยาวๆได อาจเนองจากสภาพภมศาสตร เชนบนทางเทาซงทาใหเกดปญหาในการปฏบตงานเปนผลใหคาใชจายสงขนได

4) เมอเกดกระแสลดวงจรขน อาจจะทาใหเกดสายเคเบลใตดนทอยขางเคยงเสยหายได 5) เหมาะกบการกอสรางทมจานวนวงจรนอย เชน 1 หรอ 2 วงจร เนองจากถามจานวน

วงจรมากๆ รองทขดตองมความกวางมาก และการบารงรกษายาก


53

ขอพจารณาในการเลอกใชแบบการกอสรางระบบเคเบลใตดนแบบฝงดนโดยตรง (Direct Burial ) 1) สภาพภมศาสตรในสถานททกอสราง

เนองจากการกอสรางระบบเคเบลใตดนแบบฝงดนโดยตรง (Direct Burial) นนจาเปนตองฝงสายเคเบลใตดนเปนแนวยาวตลอด จงจาเปนตองดาเนนการใหเสรจอยางรวดเรว โดยเลอกสถานททมสภาพเนอดนแขงพอควร เพอใหสามารถขดรองเปนแนวยาวไดโดยไมตองปก Sheet Pile

2) จานวนวงจร วธนเหมาะกบการกอสรางทมจานวนวงจรนอย เชน 1 หรอ 2 วงจร ทงนเนองจากการกอ

สรางระบบเคเบลใตดนแบบฝงดนโดยตรง(Direct Burial) ไมมอปกรณสาหรบจบยดเลย และนอกจากนสวนใหญ Right of Way ของการฝงสายเคเบลใตดนจะแคบ หากมการกอสรางหลายวงจรแลว เมอสายเคเบลใตดนเกดลดวงจรขนทาใหสายเคเบลใตดนใกลเคยงเสยหายได

3) สถานทในการกอสราง เนองจากขอเสยของการฝงสายเคเบลใตดนแบบฝงดนโดยตรง (Direct Burial ) คอ ไมมการ

ปองกนอนตรายตอสายเคเบลใตดนอยางเพยงพอ จงควรเลอกใชการกอสรางแบบนในบรเวณของผใชไฟฟาซงสามารถลดอนตรายทอาจถกขดเจาะโดยสายเคเบลใตดน นอกจากนควรม Cable Route Marker เพอใหสามารถทราบแนวของการฝงสายเคเบลใตดนอกดวย

4) ระยะทางในการฝงสายเคเบลใตดน เนองจากการฝงสายเคเบลใตดนแบบฝงดนโดยตรง (Direct Burial) จาเปนตองมจดตอแยก

สายใหนอยทสด เพอใหสามารถดาเนนการใหเสรจอยางรวดเรว จงตองฝงสายเคเบลใตดนใหเปนแนวยาวตอเนองกนโดยตลอด

1.2 แบบไมเปดหนาดน 1.2.1 Horizontal Directional Drilling (HDD)

การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางระบบจาหนายโดยใชทอ High Density Polyethylene (HDPE) ลกษณะการกอสรางจะเปนแบบไมตองเปดหนาดน การกอสรางวธน จะไมมการหมทอรอยสายดวยคอนกรตเสรมเหลก และไมมแผนคอนกรตเสรมเหลก (Concrete Slab) ไวปองกนสายเคเบลใตดน การกอสรางแบบนจาเปนตองมบอพกสาย (Manhole and Handhole) เชนเดยวกบการกอสรางประเภท Duct Bank และตองมหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) แสดงตามแนวทอดวยดงรปท 3.4 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/37022 การประกอบเลขท 7504 การกอสรางวธนม ขอด-ขอเสยดงน


54

รปท 3.4 Horizontal Directional Drilling (HDD)

ขอด 1) เนองจากสามารถดาเนนการกอสรางเปนชวงๆได และไมตองขดรอง จงทาใหลดปญหา

เกยวกบการจราจรได 2) ระยะเวลาในการกอสราง นอยกวาการกอสรางประเภท Duct Bank 3) ความสามารถในการระบายความรอนดกวาการกอสรางประเภท Duct Bank 4) การเปลยนขนาดสายเคเบลใตดน การเปลยนสายเคเบลใตดนทชารด และการเพม

จานวนวงจร สามารถทาไดสะดวกกวาการกอสรางดวยวธฝงดนโดยตรง โดยการลากสายเคเบลใตดนใหมในทอ Spare ทเตรยมไว

5) เมอเกดกระแสลดวงจรขน ไมทาใหเคเบลอนๆ ทวางใกลกนเสยหาย

ขอเสย 1) มคาใชจายในการกอสรางสง เนองจากตองใชเครองจกรเฉพาะ และอปกรณทใชมราคา

คอนขางแพง 2) เหมาะกบการกอสรางทมจานวนวงจรนอยๆทงนจานวนวงจรขนอยกบความสามารถ

ของเครองจกรในการลากทอ 3) ทอรอยสายอาจไดรบความเสยหายจากการถกขดเจาะ รวมทงการเกดการทลาย (Slide)

ของดน ทาใหทอรอยสายเสยหายได แตกยงสามารถชวยปองกนอนตรายทจะเกดกบสายเคเบลใตดนไดพอสมควร

4) เมอเกดกระแสลดวงจรในสายเคเบลใตดนจะเกดความรอนสง สามารถทาใหทอหลอมละลาย เกดความเสยหายและยากตอการบารงรกษาเนองจากไมสามารถลากสายเคเบลใตดนออกมาได


55

1.2.2 Pipe Jacking การกอสรางวธนใชกบงานกอสรางระบบจาหนาย และสายสง ลกษณะการกอสรางจะเปน

แบบไมเปดหนาดน การกอสรางแบบนใชทอรอยสาย High Density Polyethylene (HDPE) หรอทอ Reinforced Thermosetting Resin Conduit (RTRC) รอยอยภายในทอเหลกขนาดใหญและฉดซเมนตหยาบภายในทอเหลกหมทอรอยสาย ดงรปท 3.5 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/44018 การประกอบเลขท 7506

รปท 3.5 Pipe Jacking

การกอสรางดวยวธนจาเปนตองมบอพกสาย (Manhole and Handhole) เชนเดยวกบการ กอสรางประเภท Duct Bank และตองมหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) แสดงตามแนวทอดวย การกอสรางวธนมขอด-ขอเสยดงน

ขอด 1) เนองจากสามารถดาเนนการกอสรางเปนชวงๆได และไมตองขดรอง จงทาใหลดปญหา

เกยวกบการจราจรได 2) ความปลอดภยของสายเคเบลใตดนสงมาก เนองจากมทอเหลกและซเมนตหยาบหมทอ

อยจะชวยปองกนทอรอยสายรวมทงสายเคเบลใตดนได ทาใหระบบม Reliability ด 3) รอยสายเคเบลใตดนเปนจานวนมากๆ ไดงายกวา 4) การเปลยนขนาดสายเคเบลใตดน การเปลยนสายเคเบลใตดนทชารดและการเพม

จานวนวงจร สามารถทาไดสะดวกโดยการลากสายเคเบลใตดนใหมรอยในทอ Spare ทออกแบบเตรยมไว


56

5) เมอเกดกระแสลดวงจรขน เนองจากทอถกหมทบดวยคอนกรตเสรมเหลกซงมความแขงแรงทนทาน ทาใหสามารถปองกนอนตรายทอาจเกดแกสายเคเบลใตดนได ไมทาใหเคเบลอนๆ ทวางใกลกนเสยหาย

ขอเสย 1) คาใชจายในการกอสรางสง เนองจากตองใชเครองจกรเฉพาะ และอปกรณทใชคอนขาง

มราคาแพง 2) ความสามารถในการระบายความรอนตา จงมผลทาใหสายเคเบลใตดนนากระแสไดตา 3) การดดโคงเมอพบอปสรรค ทาไดลาบากมาก (ตองใชระยะทางยาว) 4) ในกรณทใชทอ HDPE เปนทอรอยสายเคเบลใตดน เมอเกดกระแสลดวงจรในสาย

เคเบลใตดนจะเกดความรอนสง สามารถทาใหทอหลอมละลาย เกดความเสยหายและยากตอการบารงรกษาเนองจากไมสามารถลากสายเคเบลใตดนออกมาได 2. การออกแบบบอพกสายเคเบลใตดน (Manhole and Handhole)

บอพกสายเคเบลใตดน (Manhole and Handhole) นหลอขนดวยคอนกรตเสรมเหลก สวนใหญจะอยใตผวถนนสามารถรบนาหนกไดสงสด 18 ตน บอพกจะมฝาปด (Manhole Frame & Cover) ทาดวยเหลก สวนการเลอกแบบ (Type) ของบอพกทใชในระบบใด ๆ นนจะขนกบองคประกอบตาง ๆ ดงน 1) ทศทางของแนวทอรอยสายเคเบลใตดน วาจะเปนแนวตรง เลยวซาย เลยวขวา หรอแยกออกเปน 2 ทาง เปนตน 2) จานวนทอรอยสายเคเบลใตดน หากมจานวนมากๆ ขนาดของบอพกกจาเปนตองใหญตามไปดวย เพราะจะมสายเคเบลใตดนรอยผาน หรอมการตอสายเคเบลใตดน ภายในบอพกสายเปนจานวนมาก ในลกษณะนจงควรใชแบบทมฝาบอ 2 ฝา เพอทาใหเกดการถายเทความรอนไดด เมอผปฏบตงานลงไปตดตงหรอซอมแซม และยงมทวางพอจะทางานไดดวยความสะดวก

3) โอกาสของโครงการทจะดาเนนการตอไปในอนาคตวาจะตอไปในทศทางใด บอพก (Manhole) แตละแบบ (Type) ถกออกแบบมาเพอประโยชนใชงานทแตกตางกน ดงนน

ผออกแบบจะตองพจารณาเลอกแบบ (Type) ใหเหมาะสมกบการใชงานเราสามารถแบงประเภทของ บอพกตามการใชงานได 2 ประเภท คอ

1) บอพก (Manhole) ประเภททใชกบระบบจาหนาย 22&33 kV ไดแก 1.1) Type 2T - 1 และ 2T - 2 ใชสาหรบเปนจดตอแยกสายเคเบลใตดน และการเลยวโคง

ของสายเคเบลใตดน บรเวณปากทาง หรอทางแยก โดยสามารถรบสายเคเบลใตดนไดสงสด 12 วงจร ดง


57

รปท 3.6 สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/31030 การประกอบเลขท 7301 หรอแบบเลขท SA1-015/45038 การประกอบเลขท 7301A และแบบเลขท SA1-015/31032 การประกอบเลขท 7302 หรอแบบเลขท SA1-015/45039 การประกอบเลขท 7302A

2T – 1

2T – 2 รปท 3.6 บอพก (Manhole) Type 2T - 1 และ 2T – 2

1.2) Type 2T - 3 ใชสาหรบเปนจดตอสายเคเบลใตดนทางตรง และการเลยวโคงของสาย

เคเบลใตดน บรเวณหนาสถานไฟฟา หรอแยกถนน สามารถรบสายเคเบลใตดนไดสงสด 12 วงจร ดงรปท 3.7 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/31034 การประกอบเลขท 7303 หรอแบบเลขท SA1-015/45040 การประกอบเลขท 7303A


58

รปท 3.7 บอพก (Manhole) Type 2T – 3

1.3) Type 2T – 4 ใชสาหรบเปนจดตอแยกสายเคเบลใตดน และการเลยวโคงของสายเคเบลใตดน บรเวณปากทาง หรอทางแยก สามารถรบสายเคเบลใตดนไดสงสด 12 วงจร ดงรปท 3.8 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/31035 การประกอบเลขท 7304 หรอแบบเลขท SA1-015/45041 การประกอบเลขท 7304A



59

1.4) Type 2T – 8 ใชสาหรบเปนจดตอแยกสาย และการเลยวโคงของสายเคเบลใตดน บรเวณปากทาง หรอทางแยก สามารถรบสายเคเบลใตดนไดสงสด 8 วงจร ดงรปท 3.9 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/38011 การประกอบเลขท 7309 หรอแบบเลขท SA1-015/45045 การประกอบเลขท 7309A


1.5) Type 2S-1 ใชสาหรบเปนจดตอสายเคเบลใตดนชวงทางตรง สามารถรบสายเคเบลใตดนไดสงสด 12 วงจร ดงรปท 3.10 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/31037 การประกอบเลขท 7316 หรอแบบเลขท SA1-015/45047 การประกอบเลขท 7316A

รปท 3.10 บอพก (Manhole) Type 2S – 1


60

1.6) Type 2C-1 ใชสาหรบจดเปนตอแยกสายเคเบลใตดน และการเลยวโคงของสายเคเบลใตดน สามารถรบสายเคเบลใตดนไดสงสด 12 วงจร ดงรปท 3.11 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/31036 การประกอบเลขท 7311 หรอแบบเลขท SA1-015/45046 การประกอบเลขท 7311A

รปท 3.11 บอพก (Manhole) Type 2C – 1

2) บอพก (Manhole) ประเภททใชกบระบบสายสง 115 kV ไดแก 2.1) Type 2T - 5 และ 2T – 6 ใชสาหรบเปนจดตอแยกสายเคเบลใตดน และการเลยว

โคงของสายเคเบลใตดน บรเวณปากทาง หรอทางแยก ดงรปท 3.12 สามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/37005 การประกอบเลขท 7305 หรอแบบเลขท SA1-015/45042 การประกอบเลขท 7305A และแบบเลขท SA1-015/37012 การประกอบเลขท 7306 หรอแบบเลขท SA1-015/45043 การประกอบเลขท 7306A

2T – 5


61

2T – 6

รปท 3.12 บอพก (Manhole) Type 2T – 5 และ 2T-6

2.2) Type 2S-2 ใชสาหรบเปนจดตอสายเคเบลใตดน ชวงทางตรง ดงรปท 3.13 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/37015 การประกอบเลขท 7317 หรอแบบเลขท SA1-015/45048 การประกอบเลขท 7317A

รปท 3.13 บอพก (Manhole) Type 2S – 2

2.3) Type 2T – 7 ใชสาหรบเปนจดตอสายเคเบลใตดน การเลยวโคงและแยกสายเคเบลใตดน ใชชวงทางแยกทมการแยกสายหลายทศทาง ดงรปท 3.14 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/38010 การประกอบเลขท 7307 หรอแบบเลขท SA1-015/45044 การประกอบเลขท 7307A


62


ในการออกแบบผออกแบบตองพจารณาถงตาแหนงของบอพกทเหมาะสม โดยพจารณาดงน 1) ไมกดขวางการจราจร ในขณะกอสรางและทาการลากสายเคเบลใตดนหรอในการซอมบารง

ในบรเวณทเปนเขตทมการจราจรหรอประชากรหนาแนน 2) อยใกลตาแหนง RISER POLE ใหมากทสด 3) ไมอยใกลกนมาก เพราะจะทาใหคาใชจายสงเนองจากบอพกลกหนงจะมราคาแพง 4) มระยะหางระหวางบอพกไมเกน 250.00 เมตร ถามากกวานจะลากสายเคเบลใตดนลาบาก

และเปลอกสายเคเบลใตดนหรอตวนาอาจยดตว เนองจากแรงดงทใชในการลากสายเคเบลใตดนมากเกนไปจนทาใหเสยคณสมบตทางดานกายภาพหรอทางดานไฟฟา (กรณลากสายดวย Pulling Grip)

5) ไมเปลยนระดบหรอคดเคยวมากเกนไป เพราะจะทาใหลากสายเคเบลใตดนลาบาก 6) ตองกระทบกระเทอนตอสงปลกสราง หรอสภาวะแวดลอมเดมใหนอยทสด ทพบบอยคอ

แผนคอนกรตพนถนน คนหนของทางเทา (Curb) และตนไม เวลาทกอสรางจาเปนตองปก Sheet Pile กนดนพงซงจะมความหนาประมาณ 20 ซม. เมอทาการตด Section และกาหนดระยะหางระหวางผนงบอกบขอบถนนกตองเผอระยะไวดวย และตองไมอยใกลรอยตอของแผนคอนกรตพนถนน เพอจะไดไมตองเสยเงนคาซอมถนนเพมขน เพราะเวลาซอมตองซอมหมดทงแผนทมการชารด

7) เลอกชนดและรปรางของบอพกใหเหมาะสมกบการใชงาน


63

8) ควรจดระยะหางระหวางบอพกใหมขนาดใกลเคยงกน ตลอดแนวเพอประโยชนในการออกแบบ Cross – Bonding สาหรบระบบสายสง

แตในทางปฏบตแลวไมสามารถทจะออกแบบใหครอบคลมหวขอเหลานไดทงหมด ผออกแบบจงตองใชวจารณญาณของตวเองทจะประนประนอม (Compromise) องคประกอบเหลานเขาดวยกน เพอทจะสามารถออกแบบไดดทสด 3. การเลอกขนาดทอรอยสายเคเบลใตดน ในการเลอกขนาดของทอรอยสายเคเบลใตดนนน ตองใหมความสมพนธกนกบจานวนสายเคเบลใตดนทจะรอยในทอรอยสาย โดยคานวณจากพนทหนาตดรวมทงฉนวนและเปลอกของสายเคเบลใตดนทกเสนในทอรอยสายเคเบลใตดน รวมกนคดเปนรอยละเทยบกบพนทหนาตดภายในของทอรอยสายเคเบลใตดนตองไมเกนตามคาทกาหนดในตารางท 3.1 โดยกาหนดขนาดเสนผานศนยกลางภายนอกของสายเคเบลใตดน (Outside Diameter Of Cables) ตามสเปค กฟภ. ตามตารางท 3.2

ตารางท 3.1 เปอรเซนตพนทหนาตดรวมสงสดของสายเคเบลใตดนคดเปนรอยละเทยบกบพนทหนาตดภายในของทอรอยสายเคเบลใตดน

เปอรเซนตของพนทหนาตดของสายไฟฟาเทยบกบพนทหนาตดภายในของทอรอยสายเมอมสายไฟฟาในทอจานวน ชนดของสายไฟฟา

1 เสน 2 เสน 3 เสน 4 เสน มากกวา 4 เสน สายไฟฟาทกชนด 53 31 40 40 40

สายไฟฟาชนดมปลอกตะกวหม 55 30 40 38 35 ตารางท 3.2 ขนาดเสนผานศนยกลางภายนอกของสายเคเบลใตดน Outside Diameter Of Cables

ตามสเปค กฟภ.

Outside Diameter Of Cables (mm.) System / Size

(mm2) 35 50 120 185 240 400 500 800

22 kV 28 30 34 38 42 48 52 - 33 kV - 35 40 44 47 55 58 - 115 kV - - - - - - - 98


64

3.1 รายละเอยดการพจารณาเลอกขนาดทอใหเหมาะสมกบสายเคเบลใตดน 1) พจารณาจาก Percent Area Fill

สตร 1002

×

×=DdnPAF

PAF ตองไมเกน 40 % สาหรบสาย 3 เสน/ทอ และไมเกน 53 % สาหรบสาย 1 เสน/ทอ เมอ d = เสนผานศนยกลางสายเคเบลใตดน D = เสนผานศนยกลางภายในทอรอยสายไฟฟา

n = จานวนสายไฟฟา

2) พจารณาจาก Jam Ratio สตร Jam Ratio =

dD

×05.1

เมอ d = เสนผานศนยกลางสายเคเบลใตดน D = เสนผานศนยกลางภายในทอรอยสายไฟฟา คา Jam Ratio หมายถงเมอรอยสาย 3 เสนในทอ ในขณะดงลากสายชวงทางโคงสายมโอกาสไขวขดตวกนได ( ตวเลขอยระหวาง 2.8 - 3.0 )

3) พจารณาจาก Clearance

สตร Clearance = 2

1)(21

366.12

−−×−×+−

dDddDdD

เมอ d = เสนผานศนยกลางสายเคเบลใตดน D = เสนผานศนยกลางภายในทอรอยสายไฟฟา คา Clearance หมายถงระยะหางระหวางผวบนสดของเคเบลกบทอ ปกตจะกาหนดไวไมตากวา 0.5 นว ตวอยางการพจารณา

พจารณาทอขนาด ID = 97.4 mm คานวณหาคา Percent Area Fill (PAF)

กรณรอยสาย 1 เสน / ทอ ( PAF ไมเกน 53 % )

d = ( )nD /2PAF100

×

= ( )1/4.9710053 2×

= 70.9 Say 70 mm กรณรอยสาย 3 เสน / ทอ ( PAF ไมเกน 40 % )


65

d = ( )nD /2PAF100

×

= ( )3/4.9710040 2×

= 35.56 Say 35 mm

คานวณหาคา Clearance

CL = ( )2

1)(21366.1

−−−+×−

dDddDd

2

D

= ( )2

354.97351)354.97(

2135366.1

24.97

−−−+×−

= 26.72 mm คานวณหาคา Jam Ratio

JR =

×dD05.1

=

×

354.9705.1

= 2.922 จะเหนวาคา Jam Ratio อยในชวง 2.8 - 3.0 ซงคานมโอกาสทสายจะไขวขดตวกนได ดงนนตอง

เปลยนคา d ใหเลกลงโดยทสมมตวาคา Jam Ratio อยท 3.2 ลกษณะการวางตวของสายเคเบลใตดนจะเปนกระทะ (Cradled ) d = 4.97

2.05.31

×

= 31.9 Say 32 mm ยอนกลบไปตรวจสอบคา Clearance และ PAF อกครง

CL = ( )2

1)(21366.1

−−−+−

dDddDd

2

D

= ( )2

324.97321)324.97(

2132366.1

24.97

−−−+×−

= 33.5 mm OK

1002

×

×=DdnPAF


66

1004.9732

32

×

×=

= 32.38 < 40 % OK

เพราะฉะนนจะเหนวาหากหาคา d จาก PAF กอนโดยตงคา PAF ท 40 % คา d ทไดบางคาเมอแทนคาในสตร Jam Ratio จะไมผาน จงควรหาคา d จาก Jam Ratio กอน จากนนเมอยอนไปตรวจสอบคา PAF และ Clearance อกครงจะเหนวาผานเกณฑทตงไว จากวธการคานวนดงกลาวขางตนสามารถหาขนาดทอทเหมาะสมกบสายเคเบลใตดนไดดงตารางท 3.3

ตารางท 3.3 ขนาดเสนผานศนยกลางภายในของทอรอยสายเคเบลใตดนทเหมาะสมกบสายเคเบลใตดน

ขนาดทอ Outside Diameter Of Cables 1 Cable 3 Cables

ID. (mm) OD ( mm ) PAF ( % ) OD ( mm ) PAF ( % ) Clearance Jam Ratio

96.8 – 102.0 Up To 70 52.29 Up To 32 32.78 32.86 3.17 110.0 – 114.0 Up To 80 52.89 Up To 37 33.94 35.92 3.12 123.4 – 127.0 Up To 90 53.19 Up To 42 34.75 39.19 3.1 140.0 - 144.6 Up To 100 51.02 Up To 48 35.26 43.67 3.1 150.0 – 152.0 Up To 109 52.8 Up To 50 33.33 50 3.15 177.2 – 180.8 Up To 129 50.9 Up To 60 33.04 60.86 3.16

หมายเหต 1. คา PAF อางองตาม - 2002 National Electric Code Handbook - Australian Standard AS 3000-1991 2. คา Clearance And Jam Ratio อางองตาม - Underground Transmission System Reference Book 1992 Edition - SIEMENS Manual


67

ตารางท 3.4 ขนาดของทอรอยสายไฟฟาประเภทตางๆ

ประเภททอ ID. (mm) HDPE PN6.3

ขนาด (mm) RTRC

ขนาด (Inch) Corrugate ขนาด (mm)

96.8 - 102.0 110 4 100 110.0 – 114.0 125 - - 123.4 – 127.0 140 5 125 140.0 – 144.6 160 - - 150.0 – 152.0 - 6 150 177.2 – 180.8 200 - -

หมายเหต ID. (mm) = ขนาดเสนผานศนยกลางภายในท กฟภ. กาหนด หนวยเปน

มลลเมตร HDPE ขนาด (mm) = ขนาดทอ High Density Polyethylene Pipe หนวยเปน มลลเมตร RTRC ขนาด (Inch) = ขนาดทอ Reinforced Thermosetting Resin Conduit หนวยเปน นว Corrugate ขนาด (mm) = ขนาดทอ Corrugate (ทอลกฟก) หนวยเปน มลลเมตร

4. ทอสารอง (Spare Duct) ในการออกแบบระบบการจายกระแสไฟฟาแบบใตดนนน ผออกแบบควรทจะออกแบบเผอในอนาคตกรณทความตองการใชกระแสไฟฟาเพมขนหรอ เพอการบารงรกษา ดงนนจงควรทจะมทอสารองไวดงตารางท 3.5

ตารางท 3.5 ตารางแนะนาจานวนทอสารอง

จานวนทอทใชงาน 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 จานวนทอทสารอง 1 1 2 1 2 2 2 3 2 4 3 2 4 3 จานวนทอทกอสราง 3 4 6 6 8 9 10 12 12 15 15 15 18 18


68

5. การตอลงดน (Grounding) การตอลงดนของระบบไฟฟากาลง หมายถง การฝงแทงสายดนไวใตดนทตาแหนงตางๆ และตอเชอมเขากบอปกรณไฟฟาดวยสายตวนาทเรยกวา สายดน หรอสายปองกน ในตาแหนงทเปนสวนหนงของวงจรไฟฟา ซงการตอลงดนในระบบเคเบลใตดนของ กฟภ. สามารถแบงลกษณะของการตอลงดนไดเปน 2 ลกษณะดวยกน คอ

1) การตอลงดนเพอปองกน สวนตางๆของอปกรณไฟฟาในระบบเคเบลใตดน โดยปกตจะไมใชเปนสวนหนงของวงจรกระแสไฟฟาแตเนองจากเกดการเสอมสภาพของฉนวนไฟฟาเนองจากเมอมแรงดนไฟฟาสงเกน(Surge Voltage) และเกดการเบรคดาวนผานหรอฉนวนไฟฟาทะล ทาใหสวนทเปนโลหะของอปกรณไฟฟานนอยภายใตแรงดนไฟฟา ทมขนาดพอททาใหเกดอนตรายตอผปฏบตงานได เชน เคเบลแรค (Cable Rack) เสารบเคเบลแรงสง (H.T. Cable Racking pole) ทอยภายในบอพกสาย Manhole หรอ Handhole หรอ ทสายตอลงดน (Shield Wire) ของสายเคเบลใตดน เนองจากสายเคเบลใตดน เมอมกระแสไหลผาน จะทาใหเกดแรงดนเหนยวนาขนทสายตอลงดน (Shield Wire) ซงในหลกการจะออกแบบกาหนดใหแรงดนไฟฟาสมผสเกดทสายตอลงดน มคาไมเกน 65 V ดงนนจงจาเปนตองม การปองกนอนตรายทจะเกดกบผปฏบตงานจากแรงดนไฟฟาสมผสสงเกนไป ดวยการตอสายดนใหกบอปกรณไฟฟาตางๆ โดยเรยกการตอลงดนนวา “ การตอลงดนเพอปองกน ”

2) การตอลงดนเพอการทางานของระบบ เปนการตอลงดนของอปกรณไฟฟาในระบบ เพอวตถประสงคใหระบบมเสถยรภาพในการ

ทางานยงขน เชน การตอลงดนของหมอแปลงไฟฟา และการตอลงดนของหมอแปลงกระแสไฟฟา การตอลงดนของสายกลางในระบบไฟฟา และการตอลงดนของขายงานไฟฟาผานตวความตานทานไฟฟา เปนตน สาหรบระบบเคเบลใตดน จะเปนการตอลงดนของสายตอลงดน (Shield Wire) ของสายเคเบลใตดน เชนเดยวกบการตอลงดนเพอปองกน เนองจากวาสายเคเบลใตดนจาเปนตองมการตอลงดนดานใดดานหนงของสายเคเบลใตดนเสมอ (สายตอลงดน (Shield Wire) หามปลอยลอยทงสองดาน เพอใหสนามไฟฟาจากสายตวนากระจายไปยงสายตอลงดน (Shield Wire) อยางสมาเสมอ ปองกนการเกดเบรคดาวนทฉนวน XLPE ของสายเคเบลใตดน และกรณการตอลงดนทเสาตน Riser Pole (มการตอลงดนของกบดกเสรจและปลายสายเคเบลใตดน) ซงกาหนดใหความตานทานดนรวมมคาไมเกน 2 โอหมสาหรบระบบ 115 kV และไมเกน 5 โอหมสาหรบระบบจาหนาย 22 & 33 kV (ยอมใหมคาไมเกน 25 โอหม สาหรบในพนทยากแกการทาคาความตานทานดน) เพอใหแรงดนไฟฟาตอดน (UE) มคาไมเกนกวาทอปกรณไฟฟาบนเสาตน Riser Pole จะทนได โดยเรยกการตอลงดนนวา “ การตอลงดนเพอการทางานของระบบ ”


69

5.1 การตอลงดน (Grounding) ของระบบเคเบลใตดนของ กฟภ. 1) การตอลงดนเพอปองกน

ตามรปท 3.15 จะแสดงรปแบบการตอลงดนทเคเบลแรค (Cable Rack) และเสารบเคเบลแรงสง (H.T. Cable Racking pole) ทอยภายในบอพกสาย Manhole หรอ Handhole

การตอลงดนเพอปองกนสาหรบเคเบลแรค สาหรบระบบ 22 และ 33 kV


70

การตอลงดนเพอปองกนสาหรบเสารบเคเบลแรงสงสาหรบระบบ 22,33 และ 115 kV

รปท 3.15

โดยคาความตานทานดนทตออยในบอพก Manhole ควรมคาไมเกน 5 โอหม และยอมใหมคาไมเกน 25 โอหม สาหรบในพนทยากแกการทาคาความตานทานดน สาหรบรปแบบการตอลงดน ภายในบอพก Manhole จะแสดงไดดงรปท 3.16 และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/31023 การประกอบเลข


71

ท 7341 ทงนตาแหนงในการตดตงเคเบลแรค และเสารบเคเบลแรงสง จะระบไวในแบบ Manhole แตละชนดนนๆ

รปท 3.16 การตอลงดนในบอพก Manhole สาหรบเคเบลแรค สาหรบระบบ 22 และ 33 kV (กรณม Splice สาหรบตอสายเคเบลใตดน กใหตอลงดน ณ จดน)

2) การตอลงดนเพอการทางานของระบบ ตามทไดกลาวมาแลววา ในระบบเคเบลใตดน สายตอลงดน (Shield Wire) ของสาย

เคเบลใตดน จะตองมการตอลงดนดานใดดานหนงเสมอ เพอปองกนการเกดเบรคดาวนทฉนวน XLPE


72

ทาใหระบบไฟฟามเสถยรภาพในการทางานยงขน และสามารถดรายละเอยดเพมเตมไดจากแบบมาตรฐานการกอสรางของ กฟภ. แบบเลขท SA1-015/46005 การประกอบเลขท 7131 ซงสามารถแยกรปแบบการตอลงดนในระบบ กฟภ. ตามระดบแรงดน ไดดงน

2.1) ขอกาหนดการตอลงดนสาหรบสายเคเบลใตดน ระบบ 22 -33 kV 1) การตอลงดนทงสองปลาย (Both-Ends Bonding) สาหรบระยะทางไมเกน 500 ม.

รปท 3.17 การตอลงดนทงสองปลาย (Both-Ends Bonding)

2) การตอลงดนแบบหลายจด(Multi-points Bonding) สาหรบระยะทางมากกวา 500 ม.

รปท 3.18 การตอลงดนแบบหลายจด (Multi-points Bonding)

โดยหลกการแลว การตอลงดนของระบบ 22 – 33 kV กรณระยะทางไมเกน 500 ม. จะสามารถตอลงดนเปนแบบขางเดยว (Single-point Bonding) ไดดวย แตเนองจากเมอตอลงดนแบบขางเดยวแลว


73

คาความสามารถในการนากระแสของสายเคเบลใตดน (Ampare) จะมคาสงกวาการตอลงดนแบบทงสองปลาย (Both-Ends Bonding) เพยงเลกนอย แตเพอความปลอดภยแกผปฏบตงานทจะตองทาการบารงรกษาไมวาจะเปนทตสวตชภายในสถานฯ หรอทเสาตน Riser Pole การตอลงดนของสายเคเบลใตดน ของ กฟภ. ระบบแรงดน 22 – 33 kV จงกาหนดใหตอลงดนเปนแบบทงสองปลาย (Both-Ends Bonding) แทน (ยอมใหสายเคเบลใตดนจายกระแสไดนอยกวา) ซงกจะไปสอดคลองกบการตอลงดนเพอปองกน (บคคล) ดวย

2.2) ขอกาหนดการตอลงดนสาหรบสายเคเบลใตดนระบบ 115 kV 1) การตอลงดนขางเดยว (Single-point Bonding) สาหรบระยะทางไมเกน 500 ม.

รปท 3.19 การตอลงดนขางเดยว (Single-point Bonding)

2) การตอลงดนแบบกงกลาง(Middle-point Bonding) สาหรบระยะทาง 500 –1,000 ม.

รปท 3.20 การตอลงดนแบบกงกลาง (Middle-point Bonding)


74

3) การตอลงดนแบบไขว (Cross-Bonding) สาหรบระยะทางมากกวา 1,000 ม.

รปท 3.21 การตอลงดนแบบไขว (Cross-Bonding)

ซงตามทฤษฎ สายเคเบลใตดนระบบ 115 kV ในทกกรณไมวาระยะทางจะเปนเทาใดกตาม ใหตอลงดนเปนลกษณะโผลปลายขางหนงไวเสมอ หามตอทงสองปลายสายเคเบลใตดนลงดนอยางเดดขาด เนองจากจะมกระแสไหลวนภายในสายตอลงดน (Shield Wire) ได เมอมกระแสไหลวน กจะเกดความรอนขนภายในสายเคเบลใตดน และสะสมมากจนสายเคเบลใตดน ระเบดหรอชารดได ดงนนเมอจาเปนตองตอสายตอลงดน (Shield Wire) เปนลกษณะโผลปลายขางหนงไว สายเคเบลใตดน เมอนากระแส จะทาใหเกดแรงดนเหนยวนาขนทปลายสายตอลงดน แตกถกจากดใหมคาไมเกน 65 V (UB : แรงดนสมผส) เพอความปลอดภยแกผปฏบตงานทจะตองทาการบารงรกษา ตามทไดกลาวไวแลวขางตน

2.3) ขอกาหนดการตอลงดน ทเสาตน Riser Pole

ก.


75

ข.

ค.

รปท 3.22 ก. และ ข. การตอลงดนทเสาตน Riser Pole สาหรบระบบ 22 - 33 kV ค. การตอลงดนทเสาตน Riser Pole สาหรบระบบ 115 kV


76

อปกรณทใชตอสายระหวางสายเปลอยกบสายเคเบลใตดนทโผลพนขนมาเหนอดน จะเรยกวาหวเคเบล (Termination) และเมอนาอปกรณไปตดตงอยบนเสาทมสายเคเบลใตดนทโผลพนขนมาเหนอดน กจะเรยกวา เสาตน Riser Pole ตามทฤษฎทจดตอสายระหวางสายเปลอยกบสายเคเบลใตดน หรอระหวางสายทมฉนวนมคาไมเทากน จาเปนจะตองตดตงกบดกเสรจเพอปองกนไมใหฉนวนของสายเสยหายเนองจากแรงดนเสรจ (แรงดนสงจากฟาผา จากการสบสวตช หรออนๆ) โดยจะรกษาระดบแรงดนไวไมใหมคาเกนกวาทอปกรณทนได ดงนนทเสาตน Riser Pole จะมการตดตงกบดกเสรจอยดวย โดยดานบนกบดกเสรจจะตอเขากบสายตวนา และดานลางจะตอเขากบสายตอลงดนของสายเคเบลใตดน และทงคจะตอเขากบสายตอลงดนของระบบ เพอตอเขากบหลกดนตอไป

ตามทไดกลาวไวแลววา ทเสาตน Riser Pole จะตองมคาความตานทานทตา ซงตามมาตรฐาน กฟภ. จะกาหนดไวไมเกน 2 โอหมสาหรบระบบ 115 kV และไมเกน 5 โอหมสาหรบระบบจาหนาย 22 & 33 kV (ยอมใหมคาไมเกน 25 โอหม สาหรบในพนทยากแกการทาคาความตานทานดน) เพอใหแรงดนไฟฟาตอดนมคาไมเกนกวาทอปกรณไฟฟาบนเสาตน Riser Pole จะทนได

ขอสาคญสาหรบกรณการตอลงดนของสายเคเบลใตดนฯ ระบบ 115 kV ทใหตอลงดนขางเดยว (Single-point Bonding) ใหตอลงดนทเสาตน Riser Pole และปลายสายตอลงดน ( Shield Wire) อกขางหนง ใหปลอยลอยไวทอกหวเคเบล ภายในสถานไฟฟา 6. การเลอกขนาดสายเคเบลใตดน การเลอกขนาดสายเคเบลใตดนจะตองคานงถงความสามารถในการรบกระแสไหลผานตวมน วาเคเบลนนสามารถรบกระแสไดเทาไร สายเคเบลใตดนแตละชนดจะมคาทแตกตางกน ซงการเลอกใชสายเคเบลใตดนแตละชนดจะตองหาคาพกดกระแสทเหมาะสมเพอการใชงานทถกตองเหมาะสมกบโหลด ตวแปรสาคญทมผลตอพกดกระแสของสายเคเบลใตดน มอย 3 อยางคอ

1) อณหภมสงสดทยอมรบได โดยทฉนวนของสายเคเบลใตดนสามารถทางานไดอยางปลอดภย ไมเสยหาย สาหรบสายเคเบลใตดนฉนวน XLPE ในสภาวะจายกระแสตอเนองปกตสามารถทนอณหภมไดถง 90 0C และในสภาวะฉกเฉนสามารถทนอณหภมไดถง 130 0C

2) ความสามารถในการแพรกระจายความรอนของสายเคเบลใตดน ถาสายเคเบลใตดนยงมองคประกอบมากชนยงทาใหการแพรกระจายความรอนไมด

3) การตดตงและเงอนไขภายนอกอนๆเชน 3.1) ความลกในการตดตงสายเคเบลใตดน 3.2) จานวนวงจรทอยใกลเคยง 3.3) อณหภมแวดลอม 3.4) คาความตานทานความรอนของดน(Soil Thermal Resistivity)


77

3.5) รปแบบของการตอลงดนของสายเคเบลใตดน จากตวแปรตางๆทกลาวมาขางตน ทาใหสายเคเบลใตดนขนาดเดยวกนแตถาการตดตงและเงอน

ไขภายนอกอนๆตางกน กมพกดกระแสไมเทากนดงตารางท 3.6 โดยการคานวณหาคากระแสใชงานในตารางท 3.6 เปนไปตามมาตรฐาน IEC 287 โดยมเงอนไขทกาหนดดงน

1) คาโหลดแฟคเตอร 100% 2) อณหภมตวนาสงสด 90 0C 3) อณหภมโดยรอบ 30 0C 4) คาความตานทานความรอนของดน 1.2 K.m/W 5) การตอลงดนเปนแบบตอลงดนทงสองปลาย

ตารางท 3.6 พกดกระแสใชงานของสายเคเบลใตดนระบบจาหนาย 22 & 33 kV (ฉนวน XLPE) กระแสทกาหนดตอวงจร(แอมป)

ความลกจากระดบดนถงเคเบล (เมตร) ขนาดสาย 240 ต.มม. ขนาดสาย 400 ต.มม.

จานวนวงจรทงหมด

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 402 384 374 367 362 510 485 470 462 456 2 342 320 310 302 296 430 402 387 378 370 3 302 280 270 262 257 378 350 336 327 320 4 281 258 246 240 234 350 320 307 297 290 5 260 237 226 220 214 323 295 280 272 265 6 245 223 212 205 200 305 277 263 254 248 7 233 210 200 193 188 290 262 248 240 233 8 221 200 190 183 178 275 248 235 227 220 9 212 190 180 175 170 263 237 224 216 210 10 204 184 174 168 163 253 228 215 207 201

7. แรงดงในสายเคเบลใตดน ( Pulling Tensions )

การตดตงสายเคเบลใตดนในชองเดนสายไฟฟา ซงอาจจะเปนทอและเคเบลเทรย จาเปนจะตองคานงถงแรงดง (Pulling Tensions) และแรงกดดานขาง (Sidewall Pressure) ทงนเพราะในการดงสายเคเบลใตดนไมวาจะเปนในแนวตรงหรอทางโคง อาจจะมผลตอสายเคเบลใตดนจนทาใหเคเบลเสยหาย


78

ซงอาจจะสงผลอนตรายตามมาภายหลง จงนบไดวาการตดตงสายเคเบลใตดน จาเปนทจะตองรเทคนคและวธการเปนอยางมาก ถงแมวาผผลตสายตวนาทมฉนวนหมจะไดทาการผลตสายตวนาโดยมวตถประสงคเพอใหใชงานแลว ยงมความตองการทจะใหอายการใชงานของสายมอายทยาวนาน และยงตองการใหการทางานในการนาไฟฟาเปนไปอยางสมบรณแตในบางครงดวยความรเทาไมถงการณของผใชบางรายอาจทาใหการตดตงสายตวนาดงกลาวเกดความเสยหายขนดงนนในหวขอนจะกลาวถงหลกการในการตดตงสายเคเบลใตดนอยางถกตอง

ขอจากดของการออกแบบในการตดตง มรายละเอยดดงตอไปน 1) แรงดงในสายเคเบลใตดน (Pulling Tension)

เมอทอรอยสายเคเบลใตดนไดผานการตรวจสอบวาใชงานไดแลว ขนตอไปกคอ การลากสายเคเบลใตดน ซงแรงดงในการลากสายเคเบลใตดนขนอยกบ

- ขนาดของสายเคเบลใตดน สายขนาดใหญหรอสายทมนาหนกมากยอมตองใชแรงดงมากกวาสายขนาดเลก

- ขนาดของทอรอยสายเคเบลใตดน ทอขนาดใหญยอมลากสายไดงาย และใชแรงดงนอยกวาทอขนาดเลก

- ความยาวของทอรอยสายเคเบลใตดน ความยาวมากยอมใชแรงดงมากตามไปดวย - แนวของทอรอยสายเคเบลใตดน ทอรอยสายทคดเคยว จะตองใชแรงดงมากกวาทอตรง

2) การลากสายเคเบลใตดน ทาได 2 วธ คอ

2.1) ใชพลลงอาย (Pulling Eye) เหมาะสาหรบลากสายขนาดใหญทตองใชแรงดงมากๆ โดยจะบดกรพลลงอายตดกบสาย

ตวนาของสายเคเบลใตดนหรอเปนแบบอนๆกตาม แรงดงทมากทสดเมอลากโดยใชพลลงอาย จะมงประเดนไปทตองการใหสายตวนามความปลอดภยมากทสดเมอเกดมการดงขนโดยปกตแลวคาแรงดงจะขนอยกบขนาดและชนดของตวนา ฉนวนของสายเคเบลใตดน และวธในการดงสายเคเบลใตดน

ในกรณทตวนาเปนทองแดง จะมคาดงน

Tm = 0.008 NACM (ปอนด : lb) = 7.162 NAm (กโลกรม : kg)

2m


79

ในกรณทตวนาเปนอะลมเนยม จะมคาดงน

Tm = 0.004 NACM (ปอนด : lb) 2 = 3.581 NAmm (กโลกรม : kg)

โดยท Tm หมายถง แรงดงสงสดทสามารถยอมรบได (ปอนดหรอกโลกรม) ACM หมายถง พนทหนาตด (circular mils) Amm2 หมายถง พนทหนาตด (mm2) N หมายถง จานวนตวนา

ในกรณทดงสายตวนาเดยวจานวน 3 เสน คา N จะมคาเทากบ 2 และในกรณทดงสายตวนาเดยวมากกวา 3 เสนขนไป ทมขนาดเดยวกน แรงดงในสายไมควรเกน 60% ของแรงดงสงสดในแตละตวนา ดงนนจะไดวา

ในกรณทตวนาเปนทองแดง จะมคาดงน

Tm = 0.0048 NACM (ปอนด : lb) = 4.297 NAm

(กโลกรม : kg)

ในกรณทตวนาเปนอะลมเนยม จะมคาด

Tm = 0.0024 NAC

= 2.148 NAm

ทงนคาแรงดงสงสดสาหรบสายตวนาแกนเดยวจเกนกวา 5,000 ปอนด (2,268 กโลกรม) และในกรณทมสาไมควรมคาเกน 6,000 ปอนด (2,722 กโลกรม) แตถาจะใน จะตองไดรบการรบรองและยนยนจากบรษทผผลตกอน

การจดวางแบบกระทะหงาย

รปท 3.23 การจดวางสายเคเบลใ

2m

งน

M (ปอนด : lb) (กโลกรม : kg)
2m
านวน 1 เสนทกกรณดงกลาวขางตน ไมควรมคายตวนามากกวาสองเสนขนไป คาแรงดงสงสดชคาแรงดงในสายทมากกวาคาลมตทกาหนดไว

การจดวางแบบรปสามเหลยม

ตดน ภายในทอรอยสาย


80

2.2) ใชพลลงกรป (Pulling Grip or Basket Grip) แบงไดเปน 2 กรณ คอ 2.2.1) สายเคเบลใตดน ชนดทมปลอกตะกวหม (Lead – sheathed cable) โดยใชชนด

basket-weave เปนตวจบ แรงดงไมควรเกน 1,500 ปอนด (680 กโลกรม) ตอเสน โดยทความหนาของเปลอกสายเคเบลใตดน จะหาไดจากสตร

Tm = Km Π t ( D – t ) (ปอนด)

โดยท Tm หมายถง แรงดงสงสดทสามารถยอมรบได (ปอนดหรอกโลกรม) t หมายถง ความหนาของปลอกตะกว (นว) D หมายถง เสนผานศนยกลางภายนอกของสายเคเบลใตดนฯ (นว) Π มคาคงทเทากบ 3.14 Km มคา 200 – 1,500 ปอนดตอตารางนว (ขนอยกบ Lead alloy)

* สาหรบสายเคเบลใตดน มเปลอกสายเปน นโอพรน (Neoprene jackets) คาแรงดงสงสด จะ มคาไมเกน 1,000 ปอนด (453 กโลกรม)

2.2.2) สายเคเบลใตดน ชนดทเปลอกสายไมใชตะกว (Nonleaded jacketed cable) เชน

PVC และ PE เปนตน มคาแรงดงสงสดเปน

Tm = 1,000 ปอนด (453 กโลกรม) / เสน

ตามขอ 2.2.1 และ 2.2.2 เปนแรงดงสงสดทสามารถยอมรบได ถอวาเปนคาทปลอดภยในการลากสายเคเบลใตดน โดยทสายเคเบลใตดนไมเปนอนตรายเนองจากการยดตวของสายตวนาหรอเปลอกสาย ซงจะมผลทาใหอายการใชงานของสายเคเบลใตดน สนลง

2.3) สาหรบสายเคเบลใตดนชนด โคแอคเชยล (Coaxial) ไทรแอคเชยล (Triaxial) และชนดพเศษอนๆ (Special cable) แรงดงสายเคเบลใตดน ควรจะเปนไปตามขอแนะนาของบรษทผผลต


81

รปท 3.24

3) แรงกดดานขาง (Side Wall Pressure) เมอทาการดงสายเคเบลใตดน ผานสวนทเปนโคงของชองเดนสายไ

กรณทตองการมวนสายในลอ ในกรณดงกลาวจะทาใหเกดความดนขนระหวรอยสายหรอลอ ซงแรงดนดงกลาวจะอธบายในเทอมของแรงดงหารดวยรศแรงกดมากๆ จะทาใหดงลากเคเบลลาบากหรอถาฝนลากเคเบลโดยใชแรงดงทาใหเปลอกนอกของเคเบลชารดได

สาหรบตวนาเดยวแรงกดดานขางสงสดทยอมรบได จะมคา 300 ปอนกฟภ. จะใชคาเปน 450 กโลกรม/เมตร) นอกจากนคา T/R จะไมขนอยกบกการโคงของตวทอรอยสาย แตจะขนอยกบแรงดงออกจากของอและรศมของกคอ รศมดานในของทอนนเองโดยจะพจารณาไดจากรปท 3.25

δ

T Rδ δ δ

T

รปท 3.25 แรงกดดานขาง

แรงกดดานขาง (T/R) : แรงตอหนงหนวยความยาว = 2T sin δ/2Rในกรณท δ มคานอย ทาใหคา sin δ มคาเทากบ δ ดงนน 2T sinและสามารถสรปคาแรงกดดานขางของสายเคเบลใตดน ทใชภายใน

T = แรงดงทเกดขนจรง M = คาทอานไดจากมเตอร θθ = มมของสลง

ฟฟา เชน ทอรอยสาย หรอางสายเคเบลใตดนฯ และทอมความโคง หรอ T/R ถามทมากเกนคาทกาหนดไว จะ

ด/ฟต(446.48 กโลกรม/เมตร ารเปลยนมมของทศทาง เชน ารโคงงอ ซงรศมดงกลาวก

δ δ/2Rδ = T / R กฟภ. ไดดงน


82

- ดงเคเบล 1 เสน/ทอ SWP = Tout / R

- ดงเคเบล 3 เสน/ทอ ( กรณสายเคเบลใตดน วางแบบ Cradled ) SWP = (3C-2)Tout / (3R)

- ดงเคเบล 3 เสน/ทอ ( กรณสายเคเบลใตดน วางแบบ Triangular ) SWP = CTout / (2R)

โดยท Tout หมายถง แรงดงทออกจากทอโคง (ปอนดหรอกโลกรม ) R หมายถง รศมดานในของทอ (ฟตหรอเมตร)

C หมายถง Weight-correction factor

4) Jam ratio หรอเรยกวา Jamming เปนคาทจะประเมนไดวาสายเคเบลใตดน ทรอยอยในทอรอยสาย เมอดงลากสายแลว ม

โอกาสทจะเกดการไขวตวหรอพนกนจนไมสามารถดงสายตอไปไดหรอไม และยงใชเปนคาสาหรบพจารณาความประหยดและความสะดวกในการดงสาย ซงสามารถสรปเปนสตรไดดงน

- สายเคเบลใตดน จานวนไมเกน 3 เสน ทมเสนผานศนยกลางเดยวกน รอยอยภายในทอ เดยวกน Jam ratio = 1.05 D/d โดยท d = เสนผานศนยกลางของสายเคเบลใตดน (มม.) D = เสนผานศนยกลางภายในทอรอยสายไฟฟา (มม.)

- สายเคเบลใตดน จานวนมากกวา 3 เสน รอยอยภายในทอเดยวกน Jam ratio = 3D / (n1d1 + n2d2 + n3d3 + … + …) โดยท D หมายถง เสนผานศนยกลางภายในทอรอยสายไฟฟา (มม.) n1, n2, n3, …. หมายถง จานวนสายเคเบลใตดน ทมเสนผานศนยกลาง 1, 2, 3, …. d1, d2, d3, …. หมายถง เสนผานศนยกลางของสายเคเบลใตดน กลมท 1, 2, 3, ..

ซงคา Jamming ratio จะลดลง เมอมการเพมขนของจานวนสายเคเบลใตดน


83

โดยปกตแลว Jam ratio ทมคาอยในชวง 2.8 – 3.0 เปนชวงคาทไมเหมาะสมสาหรบการดงลากสาย และถา Jam ratio มคาตากวานแลว เมอมการดงสายเคเบลใตดน ยอมจะเกดอนตรายตอสายเคเบลใตดน คาทตากวา 2.8 จงยงไมสมควรใหใชงาน แตจะมความเหมาะสมใชงานไดทคา jamming ratio มคามากกวา 3.0 เทานน (รอยสายไดงาย) ซงปจจบน กฟภ. ไดกาหนดเปนตารางการใชงานทอรอยสายกบสายเคเบลใตดน ทเหมาะสมไวแลว ซงจะมคา Jam ratio มากกวา 3.0

5) การโคงงอของสายเคเบลใตดน (Cable Bending) การดงลากสายเคเบลใตดน ภายในทอชวงทางโคง เปนสาเหตหนงทกอใหเกดความเสยหาย

ตอสายเคเบลใตดน และยงตดตงในเคเบลเทรยหรอแรค การดงลากสายยอมจะกอใหเกดความเสยหายมากขน ทงนเพราะเปนแผนโลหะ (Sheet metal) และมสกรหรอโบลตทเปนตวทาใหฉนวนเสยหายได เปนผลใหคณสมบตทางฟสกสของสายเคเบลใตดน เสอมสภาพอนเกดจากแรงดงหรอแรงกดทกระทาตอดานขาง (Side Wall Pressure) ดงนนสงทจะชวยแกปญหาดงกลาวได คอ รศมสวนโคงของสายเคเบลใตดน โดยยงมคามาก คาแรงกดทกระทาตอดานขางยงลดลง ซงจะเพมคณสมบตทางฟสกสของสายเคเบลใตดน ใหดยงขน ตามทไดกลาวมาแลว รศมสวนโคงของสายเคเบลใตดน จะมความสาคญอยางยงในการดงลากสายเคเบลใตดน ซง กฟภ. ไดกาหนดเปนคามาตรฐานใชงาน โดยมรายละเอยดดงน

R

d

รปท 3.26 การโคงงอของสายเคเบลใตดน 1) สาหรบสายเคเบลใตดนแรงตาและคอนโทรลเคเบล

R (รศมสวนโคงของสายเคเบลใตดน) อยางนอยเทากบ 12 d


84

2) สาหรบสายเคเบลใตดนแรงสง R (รศมสวนโคงของสายเคเบลใตดน) อยางนอยเทากบ 15 d โดยท d หมายถง เสนผานศนยกลางภายนอกสายเคเบลใตดน (OD) (มม.)

6) Weight - Correction Factor (C) เมอมการตดตงสายเคเบลใตดนในชองเดนสายไฟฟา และมจานวนของสายเคเบลใตดนมาก

กวาหนงเสน ในกรณเชนนจะมแรงลพธเกดขน โดยแรงลพธทงหมดจะเกดขนทระหวางสายเคเบลใตดน กบทอรอยสาย ซงจะมคามากกวานาหนกรวมทงหมดของสายเคเบลใตดน ดงนน Weight - Correction Factor จะกาหนดไดจาก Sum(F) / Sum(w) โดยท W จะหมายถงนาหนกของสายเคเบลใตดน ในรปท 3.27 เปนการแสดงถงการคานวณ Weight - Correction Factor ของสายเคเบลใตดน สองเสนทมเสนผานศนยกลางเดยวกน

F2 F1θ

W

θ

F1

โดยท F1 = W/cosθ = F2 ดงนน (F1 + F2) / 2W = C

รปท 3.27 แสดงการหาคา Weight - Correction Factor (C ) ของสายเคเบลใตดนฯ 2 เสน

สาหรบการคานวณคา Weight - Correction Factor ภายใน กฟภ. จะสรปคาทนาไปใชงาน โดย

จานวนสายเคเบลใตดนฯ ภายในทอไมเกน 3 เสนเทานน ซงสรปไดดงน

dd แบบ Cradled : C = 1+(4/3)[d/(D-d)]2


85

DD แบบ Triangular : C = 1/ [1-(d/(D-d))2]1/2

โดยท d หมายถง เสนผานศนยกลางภายนอกสายเคเบลใตดน (OD) (มม.) D หมายถง เสนผานศนยกลางภายในทอรอยสาย (ID) (มม.)

การจะเลอกใชคา C แบบใดนนจะตองหาอตราสวนระหวาง D/d กอน นนคอ

หาก D/d > 3.0 คา C จะใชเปนกรณแบบ Cradled และ D/d < 2.5 คา C จะใชเปนกรณแบบ Triangular

คาอตราสวนระหวาง D/d ทมคาอยระหวาง 2.5 - 3.0 จะทาใหเกด Jamming ในการออกแบบควรหลกเลยงไมใหคาอตราสวนระหวาง D/d อยในชวงคาดงกลาว

7) การคานวณในเรองของสายเคเบลใตดนในทอรอยสายไฟฟา บทความนจะกลาวถงหวขอทควรระมดระวงในการดงลากสายเคเบลใตดนและวธการ

คานวณแรงดงทจาเปนตองทราบเพอเปนแนวทางในการควบคมตรวจสอบ

รปท 3.28 แสดงการตง REEL สายเคเบลใตดนทปากบอ MANHOLE เพอดงลากสายเคเบลใตดน


86

7.1) แรงดงทเกดกบสายเคเบลใตดนทพบเสมอๆม 3 ลกษณะคอ 1) แรงดงสายทางตรง

สตร T = WLCF MH1 MH2

L

2) แรงดงสายชวงลาดเอยง

αα

3) แรงดงสายชวงทางโคงแนวราบ

สตร

4)

ROUTE

TOUT = TIN Cosh (CF

แรงดงสายชวงโคงขน-ล

กรณดงขน : Tup = WL(CF COS α + SIN α) กรณดงลง : Tdown = WL(CF COS α − SIN α)

OF DUCT

θ) + Sinh (CFθ) TIN2 + (WR)2

ง

สตร TOUT = TIN e CFθ


87

โดยจะแสดงคาตวแปรทใชในการคานวณแรงดงสายทงหมด ตามตารางท 3.7 ซงโดยปกตแรงดงสายเคเบลใตดน ทคานวณไดจากสมการชวงทางโคงแนวราบ (ขอ 3) และชวงโคงขน-ลง (ขอ 4) จะมคาใกลเคยงกน ดงนนเพอใหจดจาสตรไดงายและสะดวกตอการคานวณ ในทางปฏบตการคานวณเรองแรงดงสายเคเบลใตดน สวนมากจะใชเพยง 3 สตร คอสตรในขอ 1 , 2 และ 4 เทานน

ตารางท 3.7 คาตวแปรทใชในการคานวณแรงดงสายทงหมด

Symbol Unit Drscription

T,Tin,Tout,Tmax กก. แรงดงเคเบลในลกษณะตางๆ W กก./ม. นาหนกสายเคเบลใตดน L ม. ความยาวสายเคเบลใตดนชวงทพจารณา F - ความเสยดทานของทอ C - Weight – correction factor E - Exponential θ Radian มมทสายเคเบลใตดนเลยวโคง D มม. เสนผานศนยกลางภายในของทอรอยสาย D มม. เสนผานศนยกลางภายนอกของสายเคเบลใตดน R ม. รศมการเลยวโคงของสายเคเบลใตดน α - มมของการลาดเอยงจากแนวระดบ

Sin, Cos, Sinh,Cosh - ตรโกณมต


88

ตวอยางการคานวณแรงดง

CB จากรปใหตรวจสอบวาการดงลากสายจะมปญหาหรอไม ขอมล
1. ใชสายเคเบลใตดนขนาด 240 ต.มม ม OD. = 42 มม. นาหนก = 12.18 กก. / กม. / 3 เสน 2. ใชทอ HDPE PN 6.3 ขนาด ID = 144.6 มม. Friction (F) = 0.4 3. ใช Pulling Eye จบตวนา ในการดงลากสายเคเบลใตดน
หาคา Percent Area Fill (PAF) โดยรอยสายเคเบล 3 เสนตอทอ คา PAF ตองไมเกน 40 %

1002

×

×=DdnPAF

1006.144

423

2

×

×=PAF

%40%309.25 <=PAF OK หาคา Jam Ratio Jam Ratio =

dD

×05.1

= 426.144

05. ×1 = 3.615 > 3.0 OK หาคา Weight Correction Factor ( C ) โดยท

D/d = 144.6/42 = 3.44 > 3.0 ( สายวางตวแบบ CRADLED )

2 d)][d/(Dx (4/3)1C −+= 2 42)][42/(144.6x (4/3)1C −+=

= 1.223 การดงลากสายเคเบลใตดนจะพจารณาวธการดง 2 วธคอ วธท 1 ตง Reel สายเคเบลใตดนท Control Building ดงจาก Control Building (CB) ไป D


89

TA = TIN + WLCF ; TIN = Reel Back Tension = 50 Kg = 50 + (12.18 x 14.4 x 1.223 x 0.4) = 135.80 kg TB = TA e CFθ ; θ = 60O x 3.1416 / 180O = 1.0472 = 135.80 x e 1.223x0.4x1.0472

= 226.67 kg TC = TB + WLCF = 226.67 + ( 12.18 x 53.5 x 1.223 x 0.4 ) = 545.45 kg TD = TC e CFθ ; θ = 90O x 3.1416 / 180O = 1.5708 = 545.45 x e 1.223x0.4x1.5708 = 1,176.20 kg ตรวจสอบ

2 TMAX = 7.162 nAmm

= 7.162 x 2 x 240 = 3,437.76 kg

แตจะใชแรงดงสายเคเบลใตดน ไมเกน 2,722 kg ดงนน 2,722 kg > 1,176.20 kg ..OK และถาใช Pulling Grip จบทเปลอกสาย จะไมผาน (1,176.20 kg > 2 x 453 kg ) ) SWP ( ทจด A-B ) = (3C-2)TB / 3R = (3x1.223-2)x226.67 / (3x12.8) = 9.85 kg / m < 450 kg / m OK SWP ( ทจด C-D ) = (3C-2)TD / 3R = (3x1.223-2)x1,176.20 / (3x1) = 654.36 kg / m > 450 kg / m NO วธท 2 ตง Reel สายเคเบลใตดนทจด D ดงจาก D ไป Control Building(CB) TC = TIN e CFθ ; TIN = Reel Back Tension = 50 Kg = 50 x e 1.223x0.4x1.5708 ; θ = 90O x 3.1416 / 180O = 1.5708 = 107.8 kg


90

TB = TC + WLCF = 107.8 + ( 12.18 x 53.5 x 1.223 x 0.4 ) = 426.57 kg TA = TB e CFθ ; θ = 60O x 3.1416 / 180O = 1.0472 = 426.57 x e 1.223x0.4x1.0472 = 711.99 kg T CB = TA + WLCF = 711.99 + (12.18 x 14.4 x 1.223 x 0.4) = 797.79 kg ตรวจสอบ TMAX = 7.162 nAmm

2 = 7.162 x 2 x 240 = 3,437.76 kg

แตจะใชแรงดงสายเคเบลใตดนฯ ไมเกน 2,722 kg ดงนน 2,722 kg > 797.79 kg OK และถาใช Pulling Grip จบทเปลอกสาย จะผานเชนกน (797.93 kg < 2 x 453 kg ) SWP ( ทจด D-C ) = (3C-2)TC / 3R = (3x1.223-2)x107.8 / (3x1) = 59.97 kg / m < 450 kg / m OK SWP ( ทจด B-A ) = (3C-2)TA / 3R = (3x1.223-2)x711.99 / (3x12.80) = 30.95 kg / m < 450 kg / m OK


91

สรปเปนตารางการคานวณแรงดงสายเคเบลใตดนฯ ทเกดขน ณ ตาแหนงตางๆ ไดคอ ตารางท 3.8 การคานวณแรงดงสายเคเบลใตดนฯ ทเกดขน ณ ตาแหนงตางๆ

Side wall Pressure ทจดตาแหนง

วธท 1 ดงจาก CB ไป D

TMAX วธท 2 ดงจาก D ไป CB

TMAX CB ไป D D ไป CB

CB 0.00 - 797.79 797.79 A 135.80 - 711.99 - B 226.67 - 426.57 -

9.85 (OK) 30.95 (OK)

C 545.45 - 107.8 - D 1,176.20 1,176.20 0.00 -

654.43 (NO) 59.97 (OK)

สรป

1.จากการตรวจสอบจะเหนวาทศทางการดงลากสายเคเบลใตดนทแตกตางกนจะทาใหไดคาแรงดงใชงานทแตกตางกนและมผลทาใหสายอาจชารดไดหากใชวธการดงลากสายเคเบลใตดนวธท 1 (ดงจาก Control Building(CB) ไป D )

2.สวนใหญคาแรงดงทใชงานจะไมเกนคาแรงดงสงสดของสายเคเบลใตดน แตปญหาทพบบอยๆ และเปนจดสาคญ (แตมกมองขาม) คอ คาแรงกดทสายเคเบลใตดนกระทากบผนงภายในทอ (Side wall Pressure) เพราะสวนใหญในชวงเขาโคง ถารศมชวงเขาโคงสนๆ จะมปญหานเกดขนทนทกบอกประเดนหนงกคอ ทศทางทปอนสายควรจะปอนในจดทใกลชวงทางโคงหรอทจดโคงจะทาใหลดแรงกดทผนงทอดานในไดมาก

รปท 3.29 แสดงการใชสารหลอลนชวยในการดงลากสายเคเบลใตดน


92

8. ระยะหางทางไฟฟาระหวางสายเคเบลใตดนกบสาธารณปโภคอนๆ ในบางครงแนวการกอสรางสายเคเบลใตดนอาจอยแนวเดยวกนกบระบบสาธารณปโภค

อนๆ ซงระบบสาธารณปโภคนนอาจไดรบผลกระทบทางไฟฟาจากสายเคเบลใตดน หรอจากการกอสรางได ดงนนผออกแบบตองกาหนดใหแนวสายเคเบลใตดนอยหางจากแนวระบบสาธารณปโภคอนๆดงตารางท 3.9 ตารางท 3.9 ระยะหางระหวางแนวสายเคเบลใตดนกบสาธารณปโภคอนๆ

ระยะหางตาสด(เมตร) สาธารณปโภค แนวขนานกน แนวตดกน

ทอระบายนา 0.3 0.3 ทอนา 0.45 0.45 ทอแกส 0.3 0.3(1.5) ทอรอยสายระบบไฟฟา 3 0.6 ทอรอยสายโทรศพท 0.3 0.3 ทอไอนา 3 1.2

อางองจาก Underground Transmission Systems Reference Book 1992 Edition คาในวงเลบ( ) เปนคาทบรษท ปตท. จากด(มหาชน) กาหนด

9. การจดวางสายเคเบลใตดน

ในการจดวางสายเคเบลใตดนภายใน Cable Trench หรอภายใน Duct Bank สงทตองพจารณาคอการจดวางสายเคเบลใตดนตองใหมการเรยงตาม Phase Relationship ทงนหากมการจดวางสายไมเปนไปตาม Phase Relationship จะทาใหคา Inductance ของเคเบลแตละเสนมคาไมเทากนทาใหการรบกระแสของสายเคเบลใตดนไมเทากนยงโหลดมคาสงมากๆกระแสทไหลในเคเบลแตละเสนยงแตกตางกนมาก

การจดเรยงสายเคเบลใตดนในระบบ 3 φ จดเรยงได 2 วธคอ 1) แบบ Flat Formation

S R T


93

2) แบบ Trefoil Formation T

R S

ในหนงสอ Power Cables and Their Application หวขอ Arrangement of Cables ไดกลาวถงวธการจดเรยงสายเคเบลใตดนไวดงน

1) การจดวางสายเคเบลใตดนแบบ Flat (Flat Formation) 1.1) การจดวางสายเคเบลใตดนแบบ Flat โดยเรยงแบบ RST TSR ดงแสดงในรปท 3.30

การจดวางแบบนระยะหางระหวางเฟสเทากบเสนผานศนยกลางของสายเคเบลใตดน(D) ระยะหางระหวางวงจรเปน 2 เทาของเสนผานศนยกลางของสายเคเบลใตดน(2D) และระหวางวงจรเฟสทอยตดกนควรเปนเฟสเดยวกน ดงรปท 3.30 ในกรณทเปนสายแบบ Bundle(สายเคเบลใตดน 2 เสนตอหนงเฟส) การจดเรยงแบบนคา inductance ของเฟสเดยวกนจะเทากนแตคา inductance ของเฟส R, S ,T แตละเฟสจะไมเทากน กระแสโหลดจะแบงไหลภายในเฟสเดยวกนใกลเคยงกนแตกระแสโหลดตางเฟสกนจะแตกตางกนบางแตเมอเปรยบเทยบกบการจดตามรปท 3.31 แลวการจดแบบนดกวามาก

R S T T S R

D D 2D D

รปท 3.30 แสดงการจดเรยงสายเคเบลใตดนบน Cable Tray ทถกตอง

1.2) การจดวางสายเคเบลใตดนแบบ Flat โดยเรยงแบบ RST RST ดงแสดงในรปท 3.31 การจดเรยงแบบน(สายแบบ Bundle) นอกจากคา inductance ของแตละเฟสภายในวงจรเดยวกนจะไมเทากนแลวคา inductance ของเฟสเดยวกนยงไมเทากนอกดวยผลทเกดคอกระแสโหลดจะไหลไมเทากนทงทเปนเฟสเดยวกนและตางเฟสกน R S T R S T

D D 2D D

รปท 3.31 แสดงการจดเรยงสายเคเบลใตดนบน Cable Tray ทไมถกตอง


94

1.3) การจดวางสายเคเบลใตดนแบบ Flat โดยเรยงแบบ RST RST บน RACK ดงแสดงในรปท 3.32 กรณจดเรยงสายเคเบลใตดนบน Rack หลายๆชน ระยะหางระหวางชนไมควรนอยกวา 300 มม.

R S T T S R

D D 2D D

R S T T S R 300 มม. D D 2D D

รปท 3.32 แสดงการจดเรยงสายเคเบลใตดนแบบ Flat Formation บน Rack ทถกตอง

2) การจดวางสายเคเบลใตดนแบบ Trefoil ดงแสดงในรปท 3.33 การจดเรยงแบบนคา inductance แตละเฟสในวงจรเดยวกนจะเทากน

S S S S R RT T R T T R 2D 2D 2D

S S S S 300 มม.

R RT T R T T R

2D 2D 2D รปท 3.33 แสดงการจดเรยงสายเคเบลใตดนแบบ Trefoil Formation บน Rack ทถกตอง


95

นอกจากนการจดเรยงสายเคเบลใตดนตาม Phase Relationship ยงมผลในเรองของ Magnetic Field ทออกมาจากสายเคเบลใตดนอกดวยโดยในหนงสอ Underground Transmission System Refference Book 1992 Edition ไดกลาวไววาวธทมประสทธผลมากทสดในการลดผลของ Magnetic Field จากสายสงทวางขางๆคอการจดเรยงสายเคเบลใตดนตาม Phase Relationship

Magnetic Field =238 mG Magnetic Field =26 mG

R R R T S S S S T T T R

รปท 3.34 แสดงเปรยบเทยบการจดเรยงสายภายใน Duct Bank 2 วธ โดยจายกระแส 700 A ทง 2 วธ

จากรปท 3.34 จะแสดงใหเหนการจดเรยงสายเคเบลใตดนจานวน 2 วงจรใน Duct Bank เดยวกน 2 วธ วธแรกเปนการจดเรยงแบบ RST RST ในแนวตงซงมนมขอดในแงของการปฏบตทจะไมสบสน ในการจาแนกเฟสเมอลงไปปฏบตงานภายในบอพก สวนวธทสองเปนการจดเรยงแบบ RST TSR ซงมการจดเรยง Phase Sequence ของสายเคเบลใตดนทาให Magnetic Field ทออกมานอยกวาการจดเรยงแบบแรก ในสวนของการไฟฟาสวนภมภาคเองปญหาการจดเรยง Phase Sequence ภายใน Duct Bank นจะเกดเฉพาะกบสายเคเบลใตดนระบบ 115 kV เทานนสวนระบบ 22-33 kV จะไมมปญหานเกดขน


บทท 4 การกอสรางระบบเคเบลใตดน

การกอสรางระบบเคเบลใตดนในปจจบนมอยหลายวธ ซงไดกลาวไปแลวในบทท 2 นน ในบทน

จะกลาวถงการเตรยมงานคอนกรต งานเหลกเสรม ขนตอนการเตรยมงาน และการกอสรางระบบเคเบลใตดนวธตางๆ ดงน 1. คอนกรต แบบหลอ และเหลกเสรม

1.1 งานคอนกรต คอนกรตตองประกอบดวยซเมนต ทราย หน นา และสารผสมเพมเตมทกาหนดวสดทงหมด

ตองถกผสมจนเขากนด ไดความขนทเหมาะสม และไดกาลงและคายบตวทตองการดงน - คากาลงรบแรงอดตาสด 210 กก./ซม.2 สาหรบงานกอสราง Manhole และคากาลงรบ

แรงอดตาสด 180 กก./ซม.2 สาหรบงานกอสราง Duct Bank ยกเวนระบไวในแบบ(ทดสอบตวอยางคอนกรตทรงกระบอกมาตรฐานทมอายครบ 28 วน)

- คาการยบตว 10 ± 2.5 ซม. หามเตมนาเพอชดเชยการแขงตวของคอนกรตกอนการเทและความขนเหลวของคอนกรตทผสม

แตละครงตองมความสมาเสมอ

1) คอนกรตหยาบ ตองใชคอนกรตหยาบรองพนทกงานทมการเทคอนกรต ยกเวนระบไวในแบบ โดยม

อตรา ซเมนต : ทราย : หน เทากบ 1 : 3 : 5 (โดยปรมาตร)

2) ปนซเมนต ปนซเมนตทใชเปนชนดปอรตแลนดตามขอกาหนดของซเมนต ปอรตแลนดประเภท 1

ดงทระบใน ASTM C150 หรอ มอก. 15 หรอระบเปนอยางอน และตองเกบปนซเมนตในบรเวณทสามารถปองกนความชนได มการระบายอากาศรอบปนซเมนตอยางเพยงพอ หามใชปนซเมนตทจบตวกลายเปนกอน

3) นา นาทใชผสมคอนกรตหรอผสมปนทราย (Mortar) ตองปราศจากตะกอน อนทรวตถ นา

มน ดาง กรด เกลอ และสารปนเปอน หรอสารอนตราย


97

4) หน หนตองเปนกรวดธรรมชาตหรอหนทแตกตวตามธรรมชาตและตองมรปรางด สะอาด

แขง แนน ทนทาน และตองไมม อนทรยวตถและสารปนเปอนอน ๆ และตองคดขนาดหนแตละขนาดใหมปรมาณภายในขดกาจดมาตรฐานทกาหนดดงตอไปน

จานวนรอยละโดยนาหนก

จานวนรอยละทผานตะแกรงโดยนาหนก ขนาดตะแกรง หนขนาดใหญสด

40 มม. (1 ½ - 1 ¾ นว) หนขนาดใหญสด

20 มม. (3/4 นว – เบอร 4)

2 นว 1 ½ นว

1 นว 3/4 นว 3/8 นว เบอร 4

100 90 – 100 20 – 55 0 – 15 0 – 5

-

- -

100 90 – 100 20 – 55 0 – 10

ทงนตองเกบหนในลกษณะทจะไมทาใหเกดการปนขนาดของหน และไมเกบรวมกบวสดอน

5) ทราย ทรายตองเปนทรายธรรมชาต(นาจด) ทรายตองสะอาด แขง แนน และทนทาน ปราศจาก

ฝน ตะกอน ผงหน เศษหน ดาง อนทรยวตถ และสารปนเปอนอน ๆ และทรายทจะผสมคอนกรตตองไดรบการคดขนาดอยางดและเมอถกทดสอบตองเปนไปตามขดจากดตอไปน


98

ขนาดตะแกรง จานวนรอยละโดยนาหนกทผานตะแกรง

9.51 มม. (3/8 นว) 4.76 มม. (NO. 4) 2.38 มม. (NO. 8)

1.19 มม. (NO. 16) 595 ไมครอน (NO. 30) 297 ไมครอน (NO. 50) 149 ไมครอน (NO. 100)

100 95 – 100 86 – 100 50 – 85 25 – 60 10 – 30 2 – 10

ทงนตองเกบทรายในลกษณะทจะไมทาใหเกดการปนขนาดของทราย และไมเกบรวมกบวสดอน

6) การผสม เมอจะทาการผสมคอนกรตตองเตรยม รกษา และใชอปกรณในการผลตคอนกรตใหม

คณภาพตามทตองการ วสดทงหมดทใชผลตคอนกรตตองชงนาหนกตามสดสวนดวยเครองชงทมความถกตอง และตองควบคมการใสวสดลงในถงผสม(หามผสมคอนกรตดวยมอ) ไมใหคลาดเคลอนเกนคาความคลาดเคลอนดงตอไปน

วสดผสม คาความคลาดเคลอนเปนรอยละของนาหนก

ปนซเมนต นา หนและทราย สารผสมเพม

2 1.5 3 2

7) การเทคอนกรต - การเตรยมกอนการเท การเตรยมแบบหลอตองทาความสะอาดและทาใหผวแบบหลอ

เปยกทวกอนเทคอนกรต ถาจะเทคอนกรตบนดนตองขจดวตถทไมพงประสงค เชน นา และเศษไม การเตรยมผวของจดตอการกอสราง (Construction Joint) กอนการเทคอนกรตบนหรอตอจากคอนกรตทแขง


99

ตวแลว ผวของคอนกรตทแขงตวแลวตองสะอาดและเปยก และตองขจดเศษคอนกรตและวสดแปลกปลอมตาง ๆ

- การขนสงและการลาเลยง 1) คอนกรตผสมเสรจทไมไดใชสารหนวงการกอตว ทมอายมากกวา 30 นาท หลงออก

มาจากเครองผสม และ/หรอสญเสยคาการยบตวเกน 10 ± 2.5 ซม. จะไมไดรบอนมตใหเท 2) คอนกรตผสมเสรจทใชสารหนวงการกอตว ทมอายมากกวา 120 นาท หลงออกมา

จากเครองผสม และ/หรอสญเสยคาการยบตวเกน 10 ± 2.5 ซม. จะไมไดรบอนมตใหเท คอนกรตทแยกตวระหวางการขนสงตองผสมใหเขากนใหมและหามเตมนา - การเท หลงจากทาความสะอาดผวของจดตอการกอสรางแลว ผวของจดตอการกอสราง

นนตองปดดวยปนทราย(Mortar) หนาประมาณ 1.5 ซม. โดยการเทคอนกรตตองเทลงบนปนทราย (Mortar) สดกอนทมนจะแขงตว ปนทราย(Mortar) ตองมปรมาณปนซเมนตมากกวาคอนกรตทใชเทไมมหนในสวนผสม การเทคอนกรตตองเทใหใกลทสด และตรงตาแหนงทตองการ และตองไมทาใหเกดการเคลอนไปทางขางหรอการแยกตวของ หน ปนทราย(Mortar) หรอนาจากมวลคอนกรต

- การยบตว ทนทหลงจากการเทคอนกรตตองทาใหคอนกรตทกชนยบตวเพอใหมความหนาแนนมากทสดเทาทจะสามารถทาได เพอใหคอนกรตสมผสตดกบทกผวสมผส เหลกเสรม อปกรณทฝงในคอนกรต และทกมมของแบบหลอ การทาคอนกรตใหแนนตองใชเครองจชนดจม (Immersion Type) แบบใชไฟฟาหรออดลมหรอวธอนทเหมาะสม

8) การซอมคอนกรต การซอมคอนกรตตองทาใหเสรจภายใน 24 ชวโมง หลงจากเอาแบบหลอออก คอนกรต

ทมความเสยหายเกดขน เชน รอยแตกราวและรอยแตกแบบรงผงตองตดออกจนเหนคอนกรตเนอด และตองแตงดวยปนทราย(Mortar) หรอคอนกรต คอนกรตทใชแตงตองจบอยางแนนหนากบผวของคอนกรตเนอด และตองมสภาพด และปราศจากรอยราวเนองจากการหด และปราศจากผวหยาบหลงจากการบมและการทาใหแหง พนททงหมดทจะถกแตงดวยคอนกรตตองฉาบดวยสารจบยด (Bonding Agent) ตามวธใชของผผลต และไดรบความเหนชอบจากวศวกรผควบคมงาน หรอผแทน กฟภ.

1.2 แบบหลอ แบบหลอตองแขงแรงเพยงพอทจะรบแรงดนเนองจากการเทและการใชเครองจคอนกรต

และตองรกษาใหอยในตาแหนงอยางมนคง แบบหลอตองตอกนชดเพยงพอทจะปองกนการสญเสยปน


100

ทราย(Mortar) จากคอนกรต แบบหลอแตละแผนตองตอกน โดยใหสามารถรอแบบแตละสวนไดโดยไมทาใหความเสยหายแกคอนกรต สภาพผวของแบบหลอตองเรยบ

วสดทใชทาแบบหลอและวสดเคลอบ ไมอด : กนนา ยดตดดวยเรซน ประเภทใชงานภายนอก ไมแปรรปและเหลก : ตรง ความกวางและความหนาสมาเสมอ และปราศจากเศษ หรอวสดแปลกปลอมอน ๆ นามนทาแบบหลอ : นามนทาแบบทไมทาใหเกดคราบ ฟลมโพลเอทลน : หนา 0.15 มม. และมกาลงรบแรงกระแทกสง กอนการประกอบแบบหลอตองทาความสะอาดผวของแบบหลอทสมผสกบคอนกรต และทานามนบนผวแบบหลอดวยนามนทมสวนผสมของแร หรอนามนทไมทาใหเกดคราบบนผวคอนกรต

1.3 การทดสอบ ตองทาการทดสอบทกอยางทจาเปนเพอกาหนดสดสวนการผสมของคอนกรตแตละ

ประเภทรวมทงการทดสอบหนทรายเพอใหไดคอนกรตตามทกาหนดในขอกาหนด เพอทจะควบคมคณภาพของคอนกรตทจะเทโดยตองทาการทดสอบภาคสนามตอไปน

- การทดสอบคาการยบตว การทดสอบคาการยบตวจะถกทากบถงผสม (Batch) สามถงแรกของแตละวน และจะทดสอบเพมเตมสาหรบคอนกรตทก ๆ 40 ลบ.ม. ทเทเพมในแตละวน คาการยบตวจะถกหาตามมาตรฐาน ASTM C143

- การทดสอบกาลงรบแรงอด จะตองทาคอนกรตทรงกระบอก 3 แทง จานวน 2 ชด ทกวนทเทคอนกรต

• คอนกรตทรงกระบอกชดท 1 จะถกทดสอบทอาย 7 วน (มคาไมนอยกวา 75 %ของคากาลงรบแรงอด)

• คอนกรตทรงกระบอกชดท 2 จะถกทดสอบทอาย 28 วน คอนกรตทรงกระบอกตองหลอ, บม และเกบรกษาตามมาตรฐาน ASTM C31 และ

ไดรบการทดสอบตามมาตรฐาน ASTM C39


101

1.4 เหลกเสรมและอปกรณทฝงในคอนกรต 1) เหลกเสรม เหลกเสรมทถกใชในโครงสรางคอนกรตตองเปนเหลกกลม หามใชเหลกรด

ซา (Re-Rolled Bars) ขนาด รปราง กาลงรบแรงดง จดลา (Yield Point) สวนยด (Elongation) และสมบตอน ๆ ตองเปนไปตามขอกาหนดใน มอก. 20 หรอ มอก. 24 ตองยกอยางระมดระวงและเกบเหลกเสนไวในทรม และวางไวบนฐานรองรบททาใหเหลกเสนไมสมผสกบดน เมอจะทาการประกอบเหลกเสนผวของเหลกเสนตองปราศจากสนม นามน หรอสงแปลกปลอมอน ๆ ทอาจลดแรงยดเหนยว (Bonding) ระหวางเหลกเสนกบคอนกรต เหลกเสรมตองถกวางอยางถกตองดวยการดแลเปนพเศษเพอปองกนเหลกเสนเคลอนระหวางการเทคอนกรต จดตดและจดตอทาบของเหลกเสรมตองถกยดโดยการใชตวจบทเหมาะสมหรอลวดผกเหลก เหลกเสรมในโครงสรางตองถกวางและรองรบดวยลกปนทมลวด ตวเวนชองโลหะ (Metal Spacer) ตวแขวนโลหะ (Metal Hanger) หรออปกรณอน ๆ ทเหมาะสม เพอใหไดระยะหมของคอนกรตระหวางเหลกเสน กบผวคอนกรต การตอทาบตามตารางตอไปน (จาก ว.ส.ท. 1001-16) ในทกกรณ สาหรบเหลกขอออยความยาวทาบตาสดตองเทากบ 300 mm สาหรบเหลกเสนผวเรยบระยะสนทสดททาบกนตองใชเปน 2 เทาของเหลกขอออย

ความยาวทาบสาหรบเหลกรบแรงอด

ระยะทาบ กาลงรบแรงอดของคอนกรต

กาลงลาของเหลกเสรม (Yield Strengh)_ kg/cm2 เหลกขอออย เหลกกลม

มากกวา 200 kg/cm2

( D=เสนผานศนยกลางของเหลก )

≤ 3500 ≤ 4200 ≤ 5200

20D 24D 30D

40D 48D 60D

ความยาวทาบสาหรบเหลกรบแรงดง

ระยะทาบ กาลงรบแรงอดของคอนกรต

กาลงลาของเหลกเสรม (Yield Strengh)_ kg/cm2 เหลกขอออย เหลกกลม

มากกวา 200 kg/cm2

( D=เสนผานศนยกลางของเหลก )

≤ 2800 ≤ 3500 ≤ 4200

24D 30D 36D

48D 60D 72D


102

คาคลาดเคลอนทยอมใหของการวางเหลกเสรม 1) สาหรบระยะหม 50 มม. หรอนอยกวา คาคลาดเคลอนของระยะหมของคอนกรตไมเกน 5 มม. 2) สาหรบระยะหมมากกวา 50 มม. คาคลาดเคลอนของระยะหมของคอนกรตไมเกน 10 มม. 3) คาคลาดเคลอนจากระยะหางของเหลกเสรมทกาหนดในแบบ(เหลกเสนเดยว) ไมเกน 25 มม.

2) วสดฝง (Embedded Item) วสดฝงตางๆจะตองฝงในคอนกรตเพอรองรบอปกรณหรอ

งานอนๆ วสดทงหมดทจะถกฝงในผวคอนกรตตองเปนไปตามขอกาหนด วสดฝงทงหมดตองถกตดตงตรงตาแหนงโดยคลาดเคลอนไมเกนคาทยอมใหและตองฝงลกในคอนกรตเพยงพอทจะทาใหอปกรณทรองรบโดยวสดฝงมกาลงสงสด ตาแหนงทลมตดตงวสดฝง วสดฝงนนตองตดตงโดยใชหวเจาะทเหมาะสมเจาะเขาไปในคอนกรตทแขงตวแลว 2. การกอสรางระบบเคเบลใตดนแบบเปดหนาดน

2.1 การกอสราง Duct Bank

รปท 4.1 การกอสราง Duct Bank

การเตรยมและจดหาวสดทใชในงานกอสราง 1) ทอ High Density Polyethylene (HDPE) มลกษณะเปนทอสดามความหนาตามมาตรฐาน

กฟภ. 2) แผนคอนกรตประกบทอ หรอแผนคอนกรต (หว) แบงออกเปน 2 ชนด คอแผนคอนกรต

1 หนาและแผนคอนกรต 2 หนา ตองเปนแผน คสล. มความแขงแกรงและในสวนโคงของแผนคอนกรต


103

ตองเรยบ ไมมสวนใดสวนหนงนนออกมาเกนจากรศมโคง ใชรองรบระหวางชนของทอ HDPE ตรงหวทายของแผนคอนกรตตองเจาะรเพอเสยบเหลกขนาด ∅ 15 มม. เพอยดแผนคอนกรต

3) เหลกรอยยดแผนคอนกรตประกบทอ ตองเปนเหลกทมขนาด ∅ เทากนตลอด ตรง ไมคดงอ ตดทอนเปนทอน ๆ แลวแตจานวนของการวางทอ

4) ขอตอ HDPE (HDPE COUPLING) มลกษณะเปนสดาเหมอนตวทอ HDPE ม 2 ชนด ชนดทใชกบการตอตรง มความหนา 8 มม. ยาว 300 มม. เปนรปทรงกระบอก เทากนตลอด และชนดทใชกบการตอทอโคง 900 RSC มความหนา 8 มม. ยาว 150 มม.

5) End Bell มลกษณะเปนสดาคลายปากแตร เปนอปกรณทตดตงท Duct Window 6) หลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) ดงรปท 4.2

รปท 4.2 หลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) 7) ทราย ตองเปนทรายสะอาด ไมมเศษพวกวตถอนเจอปน 8) คอนกรตทใชในการกอสราง Duct Bank ทวไปจะตองเปนคอนกรตทมคณภาพและความ

แขงแรงทสามารถทนแรงอดได ตามทไดกลาวมาแลวในหวของานคอนกรต และเหลกเสรม

ขนตอนและการดาเนนการกอสราง 1) งานสกดถนน กอนอนตองกาหนดและวางแผน แนวการสกดและการขดใหเปนแนวตรง

ใหมากทสด ตามชนดและขนาดของ Duct Bank 2) การขดดน ตองขดใหมขนาดและความลกไดขนาดตามทกาหนด ความกวางตองเผอการ

ตงแบบทงสองดานไวเสมอ ความลก ตองไมนอยกวา 0.75 ม. จากระดบถนนถงหลง Duct Bank


104

3) พน Duct Bank ตองไดระดบมากทสด พรอมรองพนดวยทรายหยาบหนาไมนอยกวา 0.05 ม. และตองเทคอนกรตหยาบ หรอปแผนคอนกรต

4) การตงแบบ ตองพยายามตงใหเปนแนวตรงทงสองดาน มความกวางไมนอยกวาขนาดของแผนคอนกรต(หว)

5) การวางแผนคอนกรต(หว)รองรบทอ แผนคอนกรตจะตองไมมความคมหรอแงมมในสวนโคงของหวบรเวณทผวทอจะตองสมผส ตองระมดระวงแผนคอนกรตใหไดระดบมากทสด

6) การวางเหลก เหลกเสนจะตองเปนเหลกทสะอาดไมมคราบนามนหรอดนเลนจบเปอน และตองวางเหลกบนคอนกรตหยาบ หรอแผนคอนกรตเสมอ เหลกตองไมจมดนหรอโคลนเปนอนขาด สวนปลายเหลกอก 1 ดาน ตองเหลอรอยตอไมนอยกวา 60 เทาของเสนผานศนยกลางของเหลก

7) การวางทอ HDPE ทอทกทอนทนามาใชตองไดรบการตบแตงลบมมปลายทอภายในทง 2 ดานเสยกอน จานวนชนของการวางทอขนกบการกาหนดในแบบ การวางแตละชนตองวางบนแผนคอนกรต(หว) สองหนาเสมอพรอมเสยบเหลกยดแผนคอนกรต ∅ 15 มม. เพอลอกแผนคอนกรตไวไมใหเคลอนออกจากกน โดยการวางแผนคอนกรต(หว) ใหมระยะหางกน 2.00 ม. สวนบรเวณทมการตอทอใหวางแผนคอนกรต(หว) หางกน 0.60 ม.

8) เมอไดดาเนนการวางทอครบจานวนแลวจะตองนาแผนคอนกรต(หว) ชนด 1 หนามาวางทบบนทอชนสดทาย ใหสวนโคงของแผนคอนกรตสมผสสวนโคงของทอ จงทาการเสรมเหลก และอดลอคทอใหแขงแรง(หามเสรมเหลกระหวางทอ) กอนเทคอนกรตตองมฝาครอบปลายทอไวใหแนนหนาทกครง

9) กอนเทคอนกรตควรตรวจสอบการวางทออกครงวาอยในสภาพพรอมเทไดหรอไมการเทคอนกรตตองเทดวยความระมดระวง ขณะเทตองกระทงคอนกรตตามชองระหวางทอ ดวยวสดทไมมคม และมนาหนกเบาเพอชวยใหคอนกรตไหวตวดขน ในกรณทมนาตองสบนาออก เพอปองกนนาปนยอนเขาทอ เมอเทเสรจตบแตงผวหนาใหเรยบไดระดบ หลงจากเทคอนกรตเสรจ 24 ชม.จงถอดแบบออก

10) ถามการใช Sheet Pile กอนการถอน Sheet Pile ตองกลบทรายและฉดนาใหทรายแทรกตวลงในชองวางใหทวเสยกอน แลวจงทาการถอน Sheet Pile เมอไดทาการถอน Sheet Pile ออกหมดแลว จะตองถมทรายและฉดนาพรอมบดอดใหแนนทสด กอนถงขนตอนการซอมถนน


105

2.2 การกอสรางแบบรอยทอฝงดน (Semi-Direct Burial)

หนวยเปน มลลเมตร

รปท 4.3 การกอสรางแบบรอยทอฝงดน(Semi-Direct Burial)


106

การเตรยมและจดหาวสดทใชในงานกอสราง 1) ทอ High Density Polyethylene (HDPE) มลกษณะเปนทอสดามความหนาตามมาตรฐาน

กฟภ. 2) แผนคอนกรตประกบทอ หรอแผนคอนกรต (หว) แบงออกเปน 2 ชนด คอแผนคอนกรต

1 หนาและแผนคอนกรต 2 หนา ตองเปนแผน คสล. มความแขงแกรงและในสวนโคงของแผนคอนกรตตองเรยบ ไมมสวนใดสวนหนงนนออกมาเกนจากรศมโคง ใชรองรบระหวางชนของทอ HDPE ตรงหวทายของแผนคอนกรตตองเจาะรเพอเสยบเหลกขนาด ∅ 15 มม. เพอยดแผนคอนกรต

3) เหลกรอยยดแผนคอนกรตประกบทอ ตองเปนเหลกทมขนาด ∅ เทากนตลอด ตรง ไมคดงอ ตดทอนเปนทอน ๆ แลวแตจานวนของการวางทอ

4) แผนคอนกรตปดหลงบนแนวทอ ตองเปนแผนคอนกรต คสล. มขนาดความกวางยาวตามมาตรฐาน

5) ขอตอ HDPE (HDPE COUPLING) มลกษณะเปนสดาเหมอนตวทอ HDPE ม 2 ชนด ชนดทใชกบการตอตรง มความหนา 8 มม. ยาว 300 มม. เปนรปทรงกระบอก เทากนตลอด และชนดทใชกบการตอทอโคง 900 RSC มความหนา 8 มม. ยาว 150 มม.

6) End Bell มลกษณะเปนสดาคลายปากแตร เปนอปกรณทตดตงท Duct Window 7) หลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) ดงรปท 4.2 8) เทปเตอนอนตราย (Warning Sign Strip) ดงรปท 4.4 9) ทราย ตองเปนทรายสะอาด ไมมเศษพวกวตถอนเจอปน

รปท 4.4 Warning Sign Strip


107

ขนตอนและการดาเนนการกอสราง 1) งานสกดถนน กอนอนตองกาหนดและวางแผน แนวการสกดและการขดใหเปนแนวตรงใหมากทสด 2) การขดดน ตองขดใหมขนาดและความลกไดขนาดตามทกาหนด ความลก ตองไมนอยกวา 1.20 ม. จากระดบถนนถงหลงทอชนบนสด ความกวางของแนวรอง ตองหางจากขอบของแผนคอนกรต(หว) ดานละ10 ซม. ดงนนเมอวางทอจานวนชนมากๆ การขดกตองมความลกมากจงตองขดในลกษณะทามมลาดไมนอยกวา 850 3) พนททองรอง ตองไดระดบมากทสด และตองใสทรายอดแนนลงไปในแนวรองหนา 15 ซม. ตลอดแนว 4) การวางแผนคอนกรต(หว)รองรบทอ แผนคอนกรตจะตองไมมความคมหรอแงมมในสวนโคงของหวบรเวณทผวทอจะตองสมผส ตองระมดระวงแผนคอนกรตใหไดระดบมากทสด

รปท 4.5 การขดดน และการวางทอ

5) การวางทอ HDPE ทอทกทอนทนามาใชตองไดรบการตบแตงลบมมปลายทอภายในทง 2 ดานเสยกอน จานวนชนของการวางทอขนกบการกาหนดในแบบ การวางแตละชนตองวางบนแผนคอนกรต(หว) สองหนาเสมอพรอมเสยบเหลกยดแผนคอนกรต ∅ 15 มม. เพอลอกแผนคอนกรตไวไมใหเคลอนออกจากกน โดยการวางแผนคอนกรต(หว)ใหมระยะหางกน 2.00 ม. สวนบรเวณทมการตอทอใหวางแผนคอนกรต(หว)หางกน 60 ซม.

6) เมอไดดาเนนการวางทอครบจานวนแลวจะตองนาแผนคอนกรต(หว) ชนด 1 หนามาวางทบบนทอชนสดทาย ใหสวนโคงของแผนคอนกรตสมผสสวนโคงของทอ


108

รปท 4.6 การกลบทราย

7) การกลบตองกลบดวยทราย จากระยะกนทอถงระดบเหนอผวทอชนบน 20 ซม. และปดวยแผนคอนกรตเสรมเหลกตลอดแนวทอ และวางเทปเตอนอนตรายทระดบเหนอแผนคอนกรตเสรมเหลก 16 ซม. แลวจงกลบดวยทรายหรอดนทขดขนมากได

8) ในบรเวณชมชนหรอตวเมองใหตดตงหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน ตรงจดกงกลางการวางสายเคเบลใตดน ทกๆระยะ 10 ม. สาหรบทางตรง และทกจดหกมม และจดตดกบสงกอสราง

9) ทาการซอมถนนใหมสภาพเหมอนเดม

2.3 การกอสรางแบบฝงดนโดยตรง (Direct Burial)



รปท 4.7 การกอสรางแบบฝงดนโดยตรง(Direct Burial)


109

การเตรยมและจดหาวสดทใชในงานกอสราง

1) แผนคอนกรตปดหลงบนแนวเคเบล ตองเปนแผนคอนกรต คสล. มขนาดความกวางยาวตามมาตรฐาน

2) หลกบอกแนวสายเคเบลใตดน (Cable Route Marker) ดงรปท 4.2 3) เทปเตอนอนตราย (Warning Sign Strip) ดงรปท 4.4 4) ทราย ตองเปนทรายสะอาด ไมมเศษพวกวตถอนเจอปน

ขนตอนและการดาเนนการกอสราง

1) งานสกดถนน กอนอนตองกาหนดและวางแผน แนวการสกดและการขดใหเปนแนวตรงใหมากทสด

2) การขดดน ตองขดใหมขนาดและความลกไดขนาดตามทกาหนด ความลก ตองไมนอยกวา 1.20 ม. จากระดบถนนถงสายเคเบลใตดน ความกวางของแนวรอง ตองหางจากขอบของสายเคเบลใตดน ดานละ 10 ซม. การขดตองขดในลกษณะทามมลาดไมนอยกวา 850

รปท 4.8 การสกดถนน

3) พนททองรอง ตองไดระดบมากทสด และตองใสทรายอดแนนลงไปในแนวรองหนา 15 ซม. ตลอดแนว ดงรปท 4.9

4) การวางสายเคเบลใตดนตองวางใหสายแตละเสนหางกนไมนอยกวา 1 เทาของเสนผานศนยกลางของสายเคเบลใตดน


110

5) การกลบตองกลบดวยทราย จากระยะกนสายเคเบลใตดนถงระดบเหนอสายเคเบลใตดน 20 ซม. และปดวยแผนคอนกรตเสรมเหลกตลอดแนวทอ และวางเทปเตอนอนตรายทระดบเหนอแผนคอนกรตเสรมเหลก 16 ซม. แลวจงกลบดวยทรายหรอดนทขดขนมากได

รปท 4.9 การอดทรายทกนรอง

6) ในบรเวณชมชนหรอตวเมองใหตดตงหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน ตรงจดกงกลางการวางสายเคเบลใตดน ทกๆระยะ 10 ม. สาหรบทางตรง และทกจดหกมม และจดตดกบสงกอสราง

7) ทาการซอมถนนใหมสภาพเหมอนเดม

รปท 4.10 การตดตงสายเคเบลใตดนใตดนแบบฝงดนโดยตรง


111

3. การกอสรางระบบเคเบลใตดนแบบไมเปดหนาดน 3.1 Horizontal Directional Drilling (HDD)

เปนวธการวางทอใตดนโดยทไมตองขดเปดผวดนตลอดความยาวของการวางทอซงเมอพจารณาถงเรองของความสะดวกคลองตวในการทางานแลว ระบบ Directional Drills จะมขดความสามารถทกวางขวางกวาวธการอนๆมาก ในขนาดของกลมทอทไมใหญมากนก ซงความสามารถในการควบคมความลกและทศทาง รวมถงความสามารถเจาะลากทอในแนวโคงหลบหลกอปสรรคสงกดขวางได Directional Drills จงเปนวธการวางทอใตดนทนาสนใจอกวธหนง สามารถแบงออกเปน 3 ขนตอนคอ

1) Guide Drills หรอ Pilot Bore เปนการนาโดยทหวเจาะ จะมตวสงสญญาณความถทจะแจงตาแหนงทศทางและความ

ลกของหวเจาะออกมา ซงสญญาณนจะมตวรบสญญาณอกตวทใชคกนคอ Spot D-Tex ในขณะททาการเจาะความถทถกสงออกมาจะตรวจรบไดโดยตว Spot D-Tex ทาใหผปฏบตงานสามารถรตาแหนงทศทาง และความลกของหวเจาะ ในขณะปฏบตงานอย จงสามารถควบคมการเจาะใหสเปาหมายทตองการได และทปลายของหวเจาะจะม Water Jet ทจะชวยในการเจาะใหงายขนในสภาพดนทแตกตางกน ดงรปท 4.11

รปท 4.11 ขนตอน Guide Drills หรอ Pilot Bore

2) Back Reamer เปนการขยายแนวเจาะใหไดขนาดตามตองการทจะทาการลากกลมทอ ในขนตอนนอาจ

ตองฉดอดสารละลายเบนโทไนท เพอใหแนวทจะลากทอออนตว แตยงคงสภาพเดมไว ดงรปท 4.12


112

รปท 4.12 การทา Back Reamer

3) Pulling Pipe เมอทาการควานขยายแนวไดจนเปนทแนใจวา จะไมมอปสรรคกดขวางในแนวทอทจะ

ลากแลว จงทาการลากทอ หรอกลมทอ ดวยหลกการลากทอเขาไปแทนทดน ชดหวลากจะขยายดนบรเวณผนงโพรงใหแนนตวจากการลากทอเขาไปแทนทดนน จะมดนทผสมสารละลายเบนโทไนท ไหลออกมาจากโพรงบางบางสวน แตวธการนจะไมทาใหเกดการทรดตวของดนจากการวางทอแตอยางใด ดงรปท 4.13

รปท 4.13 การทา Pulling Pipe


113

เครองเจาะมสวนประกอบ 3 สวนใหญ ๆ คอ 1) Power Unit เปนชดเครองยนตตนกาลงทจะไปขบปมไฮโดรลคจายไปยง Mixing Unit

และ Drill Track ดงรปท 4.14

รปท 4.14 Power Unit

2) Mixing Unit จะใชมอเตอรทไดรบกาลงหมนจากชด Power Unit ซง จะเปนตวปนนากบเบนโทไนทใหผสมกน และอดฉดออกไปยง Drill Track ดงรปท 4.15

รปท 4.15 Mixing Unit

3) Drill Track เปนชดเครองเจาะและลากทอซงไดรบกาลงงานมาจาก Power Unit โดยตรง และจะไดรบสารละลายเบนโทไนท จาก Mixing Unit เพอจายไปยงหวควานขยายแนว ดงรปท 4.16


114

รปท 4.16 Drill Track ซงอปกรณในการเจาะน จะมสวนประกอบอนอกดงน 3.1) หวเจาะ มลกษณะแบงออกตามสภาพของดนซงสามารถเเบงออก เปน 3 ชนดคอ

3.1.1) Rocket Head 3.1.2) Sky Head 3.1.3) Flex Head

3.2) Reamer แบบตามลกษณะการใชงาน 2 แบบ คอ 3.2.1) Bits Reamer เปนหวควานแบบโปรงตดเขยวคารไบทเพอควานขยายแนว

และฉดสารละลายเบนโทไนท 3.2.2) Packer Reamer เปนหวควานแบบทบทาหนาทขยายแนวเจาะและอดดนโดย

รอบใหแนนตว และมหวฉดเบนโทไนท 3.3) ทอเจาะ (Rod) เปนทอทจะเพมระยะทางการเจาะโดย Rod หนงเทาจะยาวประมาณ

3 ม. ซงมลกษณะเปนทอทจะสงสารละลายเบนโทไนทไปยงหว Reamer 3.4) Pulling Head เปนตวจบยดทอขณะทาการลากทอ

วธการปฏบตงาน แบงออกเปนขนตอนโดยคราว ๆ ดงน

1) การเตรยมพนท ทาการเคลยรพนทใหเรยบรอยสาหรบการวางเครองเจาะในการปฏบตงานเจาะได สะดวก

2) วางเครองเจาะ ตรวจเชคความพรอมของชดเครองเจาะใหเรยบรอยโดยเชคทกสวนใหพรอมสาหรบการปฏบตงาน ไมวาจะเปนชด Power Unit สตารทเครอง เชคระดบนามนไฮดรอลควาเครองอยในสภาพพรอมใชงานหรอไม

• Mixing Unit เชคดนาในถง Mix มอเตอรทางานดหรอไม


115

• Drills Track เชคหวเจาะ หว Reamer Rod ตวสงสญญาณ เชคความพรอมของเครองทงระบบ

3) ทาการเจาะนา Guide Drill ในขณะทาการเจาะ ตองมการเชคตาแหนงของหวเจาะวาอยในตาแหนงใดระดบความลกและทศทางเปนอยางไร ซงสามารถเชคไดจากสญญาณความถทสงออกมาจากตวสงสญญาณทอยภายในหวเจาะโดย Spot D-Tex เมอเจาะถงจดทตงเอาไว กจะทาการเปลยนหวเจาะเปน Reamer เพอควานขยายแนวตอไป ดงรปท 4.11

4) การควานขยายแนว Back Reamer เมอทาการเจาะนาเสรจแลว ขนตอนในการ Reamer จะทาการ Ream ขยายแนวเจาะใหกวางขน โดยจะทาการควานขยายแนวใหใหญกวา กลมทอทจะทาการลากในขนตอนนจะใช Reamer หลายขนาด โดยจะใชขนาดเลกกอน แลวคอยไลมาจนถงขนาดทจะทาการลากทอไดโดยขณะททาการ Reamer น จะอดฉดสารละลายเบนโทไนท เพอชวยในการหลอลน และสรางผนงปองกนดนพง ภายในโพรงทเจาะไว ดงรปท 4.12 หมายเหต การควานขยายแนวจะทาการใส Reamer เขาไปแทนทหวเจาะ แลวจงใหเครองเจาะหมนดง

ตว Reamer กลบมาทเครองเจาะ 5) Pulling Pipes การลากทอ เมอทาการควานขยายแนวเจาะ จนไดขนาดทจะทาการลากทอ

ไดแลว กจะทาการลากทอโดยเอากลมทอทจะลากมาสวมเขากบหวลาก แลวนามาตอกบ Rod โดยการลากทอนจะทาการคลายกบทาการควานขยายแนว แตจะมตวตอตดการหมน (Swivel) มาตอเขากบ Rod แลวตอเขากบหวลาก เพอปองกนไมใหกลมทอหมนตามขณะทาการลากทอ ดงรปท 4.13

3.2 Pipe Jacking


116

อปกรณทใชในการดนทอ

1) Jacking Frame 2) Directional Drill Machine 3) Launch seal 4) Laser 5) Theodolite

ขนตอนในการตดตง Jacking Frame 1) สารวจแนวการดนทอ ตองใหแนวการดนทอตรงกบปากบอดน (Jacking Shaft ) 2) ตงคา Slope ทกระบอก Laser และนากระบอก Laser ไปตดตงทบอ Jacking (อยดาน

หลง Back Plate ของ Jacking Frame) 3) ขงสายเอนปากบอ Jacking ตามแนวการดนทอ และหยอนลกดงลงในบอ Jacking ทง

ดานหนาและดานหลงตามแนวการดนทอ 4) เปดแสง Laser ( Laser Beam ) ผานสายเอนทงสอง โดยปรบใหกงกลางของลาแสง

Laser อยบนสายเอน 5) นา Jacking Frame วางลงในบอ Jacking ปรบ Jacking Frame ใหอยกงกลางของการดน

ทอ โดยยดลกดงเปนหลก 6) ปรบระดบ Jacking Frame ใหไดตามคา Slope ของ Laser Beam 7) เมอ Set up Jacking Frame แลวเสรจใหคายน Jacking Frame ไวเพอไมใหขยบ

ขนตอนการดนทอ 1) เจาะผนง Jacking Frame โดยขนาดรเจาะเทากบความกวางของหว Directional Drill โดย

ตาแหนงทเจาะตองตรงกบตาแหนงท Laser Beam ปรากฏอยผนง Shaft 2) ประกอบหว Directional Drill เขากบ Jacking Frame 3) เรมดนหวเจาะโดย Operator ตองสงเกตทกลอง Theodolite ใหสายใยกลางตรงกบ

Target ทยดตดอยปลายหวเจาะ Directional Drill 4) เมอหวเจาะชนบอรบ (Receive) แลว จงสกดผนงบอ Receive เพอใหหว Directional

Drill ผานเขาไปในบอ Receive ได 5) ประกอบทอน Adapter หลงทอ Directional Drill ทอนสดทาย สาหรบดนทอจรง


117

6) สกดผนงบอ Jacking และบอ Receive ใหมความกวางเทากบทอจรง และตดตง Launch Seal ทผนงบอ Jacking 4. การกอสรางบอพกสายไฟฟาใตดนดวยวธการจมบอ วธการกอสรางบอพกดวยวธการจมบอ (Caisson Sinking) ไดเรมตนเขามบทบาทในดานการกอสรางบอพกใตดนสาหรบสาธารณปโภคตาง ๆ ดวยเหตผลตอไปน

1) เพอปองกนไมใหสงกอสรางขางเคยงเกดการทรดตว หรอเคลอนตวจนเกดการแตกราวหรอแตกรวเสยหายได เชน อาคาร ถนน ทอตาง ๆ ฯลฯ

2) เพอใหการกอสรางบอพกใตดนเหลานแลวเสรจรวดเรวขน โดยลดระยะเวลาการกดขวางจากจราจร หรอการสญจรลงไป

4.1 การจมบอพก บอพกทสามารถจมลงไปจนถงระดบความลกทตองการได โดยอาศยนาหนกของบอพกเอง

เปนหลกนนจะชวยใหการจมบอพกเกดความสะดวกและประหยดคากอสรางในการจมบอพกจะมสงตานทานตอการจม คอ

1) แรงแบกทาน (Bearing Force) ของดนทใตขอบลางของผนงบอพก 2) แรงเสยดทาน (Wall Friction) ระหวางรอบผนงบอพกกบดนโดยรอบ 3) สงกดขวางขางใตขอบลางของผนง เชน กอนหน ทอนไม ทอใตดน ฯลฯ

วธการลดแรงแบกทานน โดยปกตจะทาขอบลางของผนงบอพกเปนรป Cutting Edge ดง

รปท 4.17 นอกจากน Cutting Edge ยงชวยในการจมบอพกดวยดงน

รปท 4.17 Cutting Edge


118

1) เมอลดพนทขอบลางของบอพกลง แรงกดของนาหนกบอพกตอดนขางใตจะเพมสงขน

จงมสวนชวยใหบอพกจมลงงายขน 2) การขดดนบรเวณขอบลางของผนงบอพกจะทาไดสะดวกขน สามารถชวยใหจมบอพก

ไดรวดเรวขน 3) หากมสงกดขวางทใตขอบลางของผนงบอพกในขณะจม กสามารถตด สกด หรอกาจด

ออกไดสะดวกขน 4) กรณทบอพกทรดเอยงเนองจากดานใดดานหนงเปนดนออนกวา กสามารถใชเสาหรอ

วสดอนสอดใตขอบลางผนงบอพกหนนชวคราวไวไดสะดวก หากวาเสามความยาวและแขงแรงเพยงพอ และสอดคาไปถงดนขางนอกทแขงมากขน

สาหรบวธการลดแรงเสยดทานระหวางผนงบอพกกบดนโดยรอบนนมหลายๆวธการดวยกน เชน 1) เหนอ Cutting Edge ขนมา ใหทาผนงผวนอกบอพกเวาเขามาดงรปท 4.18 กรณนจะใช

ไดผลดกบการจมบอพกในชนดนทแนนหรออยตวเพราะดนเหลานจะไหลหรอเคลอนตว มาเกาะจบผนงบอพกชา

2) ใชนาฉดรอบนอกผนงบอพกเพอชวยลดแรงเสยดทานระหวางผนงบอพกกบดนเหนยวโดยรอบ หากเปนดนทรายและบอพกทจมลกใหใชนาผสมเบนไทไนทชวยหลอลนเพอลดแรงเสยดทานแทน

รปท 4.18 การทาผนงผวนอกบอพกเวาเขามา

ขนตอนการกอสราง 1) กอนการขนยายตองตรวจสอบ Manhole ทตองการ เชน การเจาะหนาตางและตดอปกรณ

ภายในบอใหถกตอง หากไมครบควรดาเนนการเสยกอน


119

2) กอนการขนยายจมบอทกครง ตองทาการขดสารวจและกด Sheet Pile โดยรอบเสยกอน การขดสารวจควรขดในความลกทระดบ 1.50-2.00 เมตร และกลบทรายบดอดแนน ปดแผนเหลกทงไว เพอไมใหเปนอปสรรคตอการจราจร

3) เมอถงกาหนดทจะขนยายบอ Manhole ลงแลว ใหดาเนนการขดทรายออกและรบยกบอ Manhole ลงใหถกตองตามทศทางของหนาตาง(หามไมใหขดดนจนไดระดบกอนยกบอลง)

รปท 4. 19 การวางบอ Manhole

4) หลงจากดาเนนการยกบอ Manhole ลงแลวใหดาเนนการขดดนในสวนทเหลอจนไดความลกจากระดบถนนถงหลงฝาบอ Manhole ตองไมนอยกวา 0.40 เมตร ในการขดดนจมบอพก จะตองระมดระวงควบคมไมใหบอพกเกดเอยงขนมา เพราะเมอเกดเอยงขนมาแลว จะแกไขใหกลบตงตรงไดยากมาก การปองกนไมใหบอพกเกดเอยง กจะตองควบคมการขดดนแตละดานใหสมดลยกนและควรขดดนใหบอพกคอย ๆ จมลงทละนอยแทนทจะขดครงละลก ๆ เพอเรงจมลงเรว ๆ เพราะจะแกไขและปองกนการเอยงไดงายกวา นอกจากน กจะตองมการ Survey ตรวจสอบระดบของบอพกแตละดานดวย หรอจะใชการตรวจสอบดวยลกดงกได สาหรบการจมบอพกในชนดนออน ควรขดดนในสวนตรงกลางบอพกกอน และปลอยใหเนนดนทงสองขางคอย ๆ เบยดตวเขามาตรงกลาง แลวคอยขดขยายจากตรงกลางบอพกออกไป สวนการจมบอพกในชนดนแนนหรอแขง สามารถขดดนทได Cutting Edge ไดโดยใหการขดสมมาตรกบดานตรงขามเสมอ


120

รปท 4. 20 การขดดนออกเพอจมบอ

5) เมอดาเนนการขดดนจนไดความลกตามกาหนด ใหกดเสาเขมเพอทาฐานใหครบจานวนของบอ Manhole แตละแบบใหสงกวาระดบไมนอยกวา 20 ซม. เสรจแลวแตงและขนเลนสวนเกนออกและลงทรายหยาบหนาไมนอยกวา 10 ซม. จงเทคอนกรตหยาบหนาไมนอยกวา 0.05 ม. และทบหวเสาเขมสวนเกนออก ปลอยเหลกเสรมเสาเขมไวในคอนกรตพนบอ

6) ตบแตงเหลกตนบอ Manhole ทาความสะอาด และผกเหลกเสรมพนบอตามรปแบบของบอ Manhole แตละแบบ ฝง Ground Rod (ตามทไดออกแบบไว โดยใหมคาความตานทานดนไมเกน 5 โอหม หรอในพนททมคาความตานทานจาเพาะของดนสงๆยอมใหคาความตานทานดนไมเกน 25 โอหม) เสรจแลวจงเทคอนกรตพนบอ Manhole ตามความหนาทระบไวแตละแบบดงรปท 4.21

7) ผนงบอ Manhole ชนดสาเรจรปทวไปมกจะเจาะรไวเพอสะดวกในการขนยายจงจาเปนตองทาการอดและตบแตงเสยกอนใหเรยบรอย

รปท 4.21 การเทคอนกรตทพนบอ Manhole


121

8) กอนการปดฝาบอ Manhole ชนดสาเรจรป จะตองทาความสะอาดบรเวณผวพนโดยรอบบนผนงปากบอ Manhole ใหสะอาด และลาดนาปนใหทวทงไวประมาณ 5 นาท จงเอาปนทรายอตราสวน 1:2 ผสมนายากนซม คลกเคลาใหเขากนดแลว วางทบบนขอบปากบอใหมความหนาประมาณ 5 ซม. แลวจงดาเนนการปดฝาบอสาเรจรปวางทบบนปนทรายดงกลาว และตองแตงแนวระหวางฝาบอและปนทรายใหเรยบรอย

รปท 4.22 การตดตงฝาบอ Manhole

9) การตดตงคอบอ Manhole ตองตงใหตรงกบชองบนฝาบอคอนกรต และทาการหนนปรบระดบใหไดระดบมากทสด พรอมทงตดเหลกขนบนได (Manhole Entrance Step) ผกเหลกเสรมรอบคอบอเสรจแลวตดตงแบบทงภายนอกและภายใน กอนเทคอนกรต

10) กอนการถอน Sheet Pile ตองกลบทรายและฉดนาใหทรายแทรกตวลงในชองวางใหทวเสยกอน แลวจงทาการถอน Sheet Pile เมอไดทาการถอน Sheet Pile ออกหมดแลว จะตองถมทรายและฉดนาพรอมบดอดใหแนนทสด กอนถงขนตอนการซอมถนน

11) เมอไดทาการกอสรางบอ Manhole เสรจแลว จะตองทาการลางบอใหสะอาด และเกบงานสวนทเหลอใหเรยบรอย

12) สาหรบแบบ Manhole ทจะกอสรางดวยวธการจมบอ จะตองทาการออกแบบโครงสรางใหสอดคลองกบการดาเนนการดวย


บทท 5 การทดสอบ

1. การทดสอบสายเคเบลใตดน

มมาตรฐานระดบชาตมากมายทใชกบสายเคเบล สาหรบมาตรฐานท กฟภ. ใชอางองในการกาหนดสเปค คอ มาตรฐาน IEC โดยสายเคเบลแรงดนระดบปานกลาง (22 kV-33 kV) ใช IEC 60502 สวนสายเคเบลแรงสง (115 kV) ใชมาตรฐาน IEC 60840 ทงนในสวนของตวนาเปนไปตามมาตรฐาน IEC 60228 หนงในขอกาหนดทไมมระบในมาตรฐาน IEC สาหรบสายเคเบลแรงดนปานกลางคอปรากฏการณ Water treeing ซงหมายถงวาการใชมาตรฐาน IEC ในการอางองจะไมเพยงพอสาหรบการใชงานในสภาพการตดตงในทเปยกชน โดยเฉพาะการไมมชนกนนาในแนวรศม (Radial watertight) ในโครงสรางของเคเบล ในเรอง Water treeing มความสาคญมาก สาเหตเพราะการเกด Breakdown ทเกดขนเองตามธรรมชาต ดงนน จงควรจะมการทดสอบ Water treeing อยในการทดสอบ Type test และการสมตวอยางมาทดสอบดวย ดงเชนในมาตรฐาน NEN 3620 (มาตรฐานการทดสอบสายของประเทศ เนเธอรแลนด) ในหลายๆ ประเทศ โดยเฉพาะในยโรปและอเมรกา การทดสอบ water treeing ในสายเคเบลทกๆขนาดทใชในระดบแรงดนปานกลางจะถกกาหนดไวในการทดสอบ Type test เหตผลหนงกคอ ประเทศเหลานประสบปญหาหลายประการเกยวกบ water treeing และเคเบลทใชโครงสรางทมชนกนนากจะมราคาแพงมาก ในการพฒนาการทดสอบการเรงอายการใชงานของเคเบลเปนเรองคอนขางยาก เพราะมนเกยวพนกบเรองของวสดทใชมความแตกตางหลากหลาย ขบวนการผลตและสภาพแวดลอมในการตดตงใชงาน ผลทตามมาทาใหมความแตกตางของ Water treeing มาก การทดสอบ water treeing ทสาคญๆ ทใชกนคอ 1. Europe, Unipede 2.5 Uo, 50 Hz, 30 °C, 24 Months 2. Germany, VDE draft 4 Uo, 50 Hz, 50 °C, 24 Months 3. Harmonised Europe 3 Uo, 50 Hz, 40 °C, 24 Months 4. Italy, ENEL/Pirelli 2.5 Uo, 50 Hz, 90-70 °C, 6 Months 5. USA, AEIC 3 Uo, 60 Hz, 90-45 °C, cycling, 4 months 6. The Netherlands 2.5 Uo, 500 Hz, 30 °C, 4 months


123

ในบทนจะกลาวถงการทดสอบสายเคเบลใตดนทโรงงานผผลตและการทดสอบทสถานทตดตง

1.1 การทดสอบสายเคเบลใตดนทดาเนนการโดยโรงงานผผลต

1.1.1 การทดสอบเคเบลแรงดนปานกลาง 22-33 kV ( IEC 60502) พกดแรงดนทใชทดสอบสายเคเบลใตดนตามมาตรฐาน IEC 60502 มดงน

Uo(kV) 3.6 6 8 12 18 U(kV) 6 10 5 20 30 Um(kV) 7.2 12 17.5 24 36

Uo = แรงดนเฟสเทยบกบกราวด U = แรงดนเฟส-เฟส Um = แรงดนสงสดของระบบ

1.) การทดสอบเฉพาะแบบ ( Type Tests ) เปนการทดสอบททากอนนาผลตภณฑสทองตลาด เพอแสดงวาผลตภณฑมคณสมบตเปนทพอใจ ซงตองการการทดสอบทสมบรณเปนหลกฐานเพยงครงเดยว โดยไมตองทดสอบซา ถาไมมการเปลยนแปลงในวสดประกอบของสายเคเบลใตดนหรอการออกแบบหรอกระบวนการผลต ซงอาจเปลยนแปลงลกษณะเฉพาะของผลตภณฑ

1.1) Partial discharge test (PD Test) การทดสอบปฏบตตาม IEC 60885-2 กอนทาการทดสอบใหทาการ Calibrate เครองมอวด PD ดวยPD Calibrator 5 pC ใหเรยบรอยกอนปอนแรงดนทดสอบเพมถง 2 U0 แลวลดลงมาอยท 1.73Uo จงวดคา PD ในการทดสอบตองใหแนใจวาไมทาการทดสอบในขณะทม PD Background ( harmonic หรอ Noise ในระบบ) ในระดบสงโดยปกตจะทาในระหวางการทา Routine test เมอผลตเสรจ เกณฑตดสนตองมคา PD ไมเกน 5 pC

1.2) Bending test เปนการทดสอบจาลองสภาพการตดตงใชงาน โดยใชตวอยางสายเคเบลใตดนยาวอยางนอย 10 เมตรมาดดโคงงอรอบทรงกระบอก ทอณหภมหองทดสอบอยางนอย 1 รอบทรงกระบอก หลงจากนนคลายออกแลวดดโคงงอรอบทรงกระบอก ในทศทางตรงกนขาม นบเปน 1


124

ครง จะตองดดโคงงอทงหมด 3 ครง แลวนาตวอยางททดสอบความโคงงอแลว มาวดการปลอยประจบางสวน (Partial discharge) เสนผานศนยกลางทรงกระบอกทใชทดสอบ ตองไมนอยกวา

25(d+D) + 5 % สาหรบสายเคเบลใตดนทมตวปองกนนาโดยรอบเปนตะกว ตะกวเจอโลหะลกฟก หรอหอดวยเทปโลหะบางตลอดความยาว

20(d+D) + 5 % สาหรบสายเคเบลใตดนประเภทอนๆ เมอ d คอเสนผานศนยกลางของตวนาทวดได หนวยเปนมลลเมตร

D คอเสนผานศนยกลางของสายเคเบลใตดนทวดได หนวยเปนมลลเมตร 1.3) Tan δ Measurement การวดคา ทาทอณหภมระหวาง 95-100 องศา

เซลเซยส โดยปอนแรงดนอยางตา 2 kV (แนะนาใหใชแรงดนเทากบ U0 ) คาทไดตองไมมากกวา 1x10-4 ทคา 80x10-4 เปนคาทสงเกนไป

1.4) Heating cycle test ใช Current transformer ปอนกระแสเขาตวนาเปนเวลา

8 ชวโมง เพอใหอณหภมของตวนาอยระหวาง 95-100 องศาเซลเซยส ในชวงเวลา 2 ชวโมงสดทาย(ชวโมงท 7-8) อณหภมตองอยในชวงทกาหนด โดยหลงจากปอนกระแสเปนเวลา 8 ชวโมง แลวตดกระแสออก ปลอยใหตวอยางสายเคเบลใตดนเยนลงอยางนอย 3 ชวโมง ทาอยางน 20 รอบ (ไมมการปอนแรงดนในขณะทปอนกระแส และไมมการกาหนดชวงเวลาและอณหภมการปลอยใหเยนตวของสายเคเบลใตดนหลงจากทาครบ 20 รอบ ซงตางจากใน IEC 60840 หรอ มาตรฐานอนๆทมการกาหนด) หลงจากนนใหทาการทดสอบ Partial discharge test อกครง (การทดสอบ Heating cycle test 1000 hours ดวยแรงดน 2.5 U0 12 h on/12 h off 30 รอบ จะใหผลทดกวาจะสามารถขจดสายเคเบลใตดนทมคณภาพตาได:คาแนะนาจาก KEMA)

1.5) Impulse voltage test, followed by power frequency voltage test เปนการทดสอบแรงดน Impulse ทกาหนด ทางบวกและทางลบอยางละ 10 ครง (125 kV และ 170 kV สาหรบสายเคเบลใตดน 22 kV และ 33 kV ตามลาดบ) ในขณะทสายเคเบลใตดนมอณหภม 95-100 องศาเซลเซยส สายเคเบลใตดนตองไมมการ breakdown ระหวางการทดสอบ แลวทาการทดสอบ voltage test ทอณหภมหอง ซงจะตองปลอยสายเคเบลใตดนเยนลงโดยทงไวอยางนอย 3 ชวโมงหลงจากทดสอบ Impulse แลวปอน A.C. Voltage ท 3.5U0 เปนเวลา 15 นาท เพอตรวจสอบการ Breakdown ภายหลงจากทดสอบ Impulse voltage test

1.6) Voltage test for 4 hours เปนการปอนแรงดนทดสอบในเวลานานๆ จะตองกระทาในทกงวดการผลตโดยตวอยางททดสอบตองมความยาวอยางตา 5 ม. คอยๆ เพมแรงดน


125

ทดสอบจนถงคา 4 U0 คงแรงดนไว 4 ชวโมง ตองไมเกดการ Breakdown การทดสอบนจะทาใหอายของสายเคเบลใตดนสนลงกวาทคาดการณไว ถาทากบสายเคเบลใตดนทงเสน

1.7) Resistivity of semi-conducting screens ทาการวดคาความตานทานของ Conductor Screen และ Insulation Screenทเปนสารกงตวนา ทงกอนและหลงเรงอายโดยการนาตวอยางใสในตอบทอณหภม 90 ± 2 องศาเซลเซยส เปนเวลาอยางนอย 30 นาท แลวจงวดขนาดของชนตวอยางและคานวณตามวธทมาตรฐานกาหนด เพอหาคาสภาพตานทาน

คา resistivity ของ conductor screen ตองมคานอยกวา 1000 Ω-m คา resistivity ของ insulation screen ตองมคานอยกวา 500 Ω-m (คา Ω-m มาจาก Ωm2/m)

1.8) Measurement of dimensions ทาการวดคาความหนาของชนฉนวนและสวนประกอบตางๆ เพอใหแนใจวาตวอยางททดสอบเปนสายเคเบลใตดนปกตทไมไดมการปรบเพมเพอใหผานการทดสอบ และในระหวางการตรวจวดมต ขนาดตางๆ จะตองตรวจสอบวสดทใชทาดวย ( Raw Material)

1.9) Test for determining the mechanical properties of insulation before and after ageing. เปนการตรวจสอบเปรยบเทยบคณสมบตทางกลของฉนวน (Tensile strength & Elongation ,at break) กอนและหลงการเรงอายใชงาน

1.10) Test for determining the mechanical properties of non – metallic sheath before and after ageing. เปนการตรวจสอบเปรยบเทยบคณสมบตทางกลของ non – metallic sheath (Tensile strength & Elongation ,at break) กอนและหลงการเรงอายใชงาน

1.11) Water absorption test on insulation การทดสอบนมจดมงหมายเพอจะดวาฉนวนจะมการดดซมนาหรอไม โดยนาตวอยางฉนวนมาชงหานาหนกอยางละเอยดกอน แลวจมลงในนารอนในระยะเวลาทกาหนด จากนนนามาวดนาหนกของฉนวนอกครง ซงจะรวมการดดซมของนาไวแลว โดยปกตผลการทดสอบจะไดคาตากวาทกาหนดไวมาก

2.) การทดสอบประจา ( Routine Tests ) เปนการทดสอบททาโดยผผลตบนความยาวแตละความยาวของสายเคเบลใตดนทผลตแตละเสน เพอตรวจสอบวาตลอดความยาวของสายเคเบลใตดนทงหมดทผลตแตละเสนเปนไปตามขอกาหนดRoutine tests

2.1) Measurement of the conductor resistance การทดสอบนกระทาทกๆ ความยาวทผลต ทาการวดเมอสายเคเบลใตดนมอณหภมเทากบอณหภมแวดลอม โดยจะตองนาสาย


126

เคเบลใตดนทจะวดไปวางในหองทมอณหภมคงทเปนเวลาอยางนอย 12 ชวโมง คาความตานทานตวนาทวดไดตองทาการแปรผนไปทอณหภม 20 องศาเซลเซยส และความยาว 1 กโลเมตร การแปรคาความตานทานเปนทอณหภม 20 องศาเซลเซยส ทาไดจากสตร

R20 = Rt x254.5/(234.5+t) x 1000/L หนวย Ω/km for Cu R20 = Rt x248/(228+t) x 1000/L หนวย Ω/km for Al

โดยท Rt = ความตานทานของสายเคเบลใตดนยาว L เมตรทอณหภม t หนวย Ω/km t = อณหภมของสายเคเบลใตดนขณะทวด หนวย เซลเซยส L = ความยาวสายเคเบลใตดนททาการวด หนวย เมตร

คา Correction factor สาหรบปรบอณหภม ดเพมเตมใน IEC 60228 2.2) Partial discharge test การทดสอบจะทาเหมอนกนทกประการกบการ

ทดสอบใน Type test การวดจะวดตลอดความยาวสาย คา PD สงสดตองไมเกน 10 pC แตคานคอนขางจะสงไป โดยปกตเคเบลทวด PD แลวมคาสงๆ จะตองสงสยตงขอสงเกตไวกอน (ขอกาหนดเพมเตมคอ ถามคา PD > 1 pc จะไมยอมรบ : คาแนะนาจาก KEMA)

2.3) Voltage test จะทาทกๆ ความยาวสายทกรล โดยคอยๆ เพมปอนแรงดนระหวางตวนาและสาย Shield จนถงคา 3.5 U0 แลวคงแรงดนไว เปนเวลา 5 นาท ตองไมเกดการ Breakdown

3.) การทดสอบตวอยาง ( Sample Tests ) เปนการทดสอบททากบตวอยางสายเคเบล

ใตดนในแตละแบบและงวดการผลต

3.1) Check of construction and dimensions ตรวจสอบลกษณะโครงสรางและขนาดมตของตวอยางเทยบกบคาทกาหนดอยางนอยหนงตวอยางตอการผลตแตละงวด จานวนทตรวจสอบไมเกน 10% ของความยาว

ความยาวสายทงหมด

(เมตร) ความยาวสายตอรล

(เมตร) 10 %

(เมตร) จานวนรลทสมเลอก

6000 500 600 2 3000 500 300 1


127

3.2) Voltage test for 4 hours เปนการปอนแรงดนทดสอบในเวลานานๆ จะตองกระทาในทกงวดการผลตโดยตวอยางทดสอบตองมความยาวอยางตา 5 ม. คอยๆ เพมแรงดนทดสอบจนถงคา 4 U0 คงแรงดนไว 4 ชวโมง ตองไมเกดการ Breakdown การทดสอบนจะทาใหอายของสายเคเบลใตดนสนลงกวาทคาดการณไว ถาทากบสายเคเบลใตดนทงเสน

3.3) Hot-set test การทดสอบนเพอตรวจสอบการทา Cross-linking วาดพอหรอไม หากวสดมการ Cross-linking ทดกจะมคณสมบตทนอณหภมใชงานทสง โดยการนาตวอยางจากบรเวณชนใน กลาง และ นอก ของฉนวน นามาถวงนาหนก 20 N/cm2 และนาเขาเตาอบทอณหภม 200 + 3 องศาเซลเซยส ถาวสดมการ Cross-linking ไมดจะมคา elongation เกนกวาทกาหนด (เชน ตวอยางอาจขาด) โดยปกตสวนของฉนวนทม Cross-linking ตาจะเปนสวนชนในทใกลตวนาทสด อยางไรกตามหากในระหวางการผลตมการใหความรอนกบตวนา ฉนวนสวนกลางจะม Cross-linking ตา

Repetition of tests ในกรณทตวอยางททดสอบแลวไมผานจะตองสมเพมเปน 2 เทา จากตว

อยางทผลตในงวดเดยวกน และจะตองสงผลการทดสอบเชนเดยวกบในรายการททดสอบไมผาน ถาตวอยางทสมเพมเตมผานการทดสอบ จงจะยอมรบ แตถา 1 หรอ 2 ตวอยางในจานวนทสมเพมเตมนไมผานการทดสอบถอวาไมผานการทดสอบ อยางไรกตามการยอมรบหรอไมขนอยกบการเจรจากนระหวางผผลตและลกคา โดยปกตเพอใหการทดสอบยอมรบกนทงสองฝาย จะมการสมตวอยางเพมมากกวา 2 ตวอยาง


128

1.1.2 การทดสอบเคเบลแรงสง 115 kV (IEC 60840)

กอนทจะทาการทดสอบ Electrical type test ตองมการตรวจสอบความหนาของฉนวนของตวอยาง โดยทวไปจะทาการวด 6 จด นามาคานวณหาคาเฉลย ซงจะตองไมแตกตางจากคาทระบไวเกนรอยละ 5 ถาความหนาเฉลยเกนกวารอยละ 5 ของคาทระบ ในการทดสอบความทนแรงดนไฟฟาจะตองปรบคาแรงดนทดสอบเพอใหคา Electrical stress ท conductor screen เทากบคา stress ขณะทไดรบเมอความหนาเทากบคาทระบ แตหากคาความหนาเฉลยของฉนวนมากกวารอยละ 15 ของคาทระบไว จะไมสามารถใชตวอยางนนทาการทดสอบ Type test

รปท 5.1 แสดงการตรวจสอบความหนาของฉนวน 6 ตาแหนง

พกดแรงดนทใชทดสอบสายเคเบลใตดนตามมาตรฐาน IEC 60840 มดงน

Uo(kV) 26 36 64 76 87 U(kV) 45 to 47 60 to 69 110 to 115 132 to 138 150 to 161 Um(kV) 52 72.5 123 145 170

Uo = แรงดนเฟสเทยบกบกราวด U = แรงดนเฟส-เฟส Um = แรงดนสงสดของระบบ


129

1.) Type Test จดประสงคของการทดสอบเชนเดยวกบสายเคเบลแรงดนปานกลาง

การทดสอบทางไฟฟากบสายเคเบลใตดน ( Electrical on completed cable )

1.1) Bending test followed by Partial discharge test ทาการทดสอบเชนเดยวกบการทดสอบสายเคเบลใตดนแรงดนปานกลาง ยกเวนการวดคา Partial discharge ใหคอยๆ เพมแรงดนไฟฟาทดสอบจนกระทงเทากบ 1.75 U0 ( สาหรบสายเคเบลใตดน 115 kV เทากบ 112 kV ) คงแรงดนไวเปนเวลา 10 วนาท จากนนคอยๆ ลดแรงดนไฟฟาทดสอบจนเหลอ 1.5 U0 ( สาหรบสายเคเบลใตดน 115 kV เทากบ 96 kV ) จงวดคา Partial discharge ตองไมเกน 5 pC.

1.2) Tan δ Measurement เปนการวดคา dielectric losses ของสายเคเบลใตดน

โดยทาการทดสอบทอณหภมของตวนาสงกวาพกดอณหภมสงสด 5 ถง 10 องศาเซลเซยส สาหรบสายเคเบลใตดนทฉนวนเปน XLPE ทาการทดสอบทอณหภมทตวนาระหวาง 95 ถง 100 องศาเซลเซยส จายแรงดนไฟฟาทดสอบ U0 ( สาหรบสายเคเบลใตดน 115 kV เทากบ 64 kV ) แลววดคาตวประกอบพลงงานสญเปลา ถาในการทดสอบมการประกอบสวนประกอบเชน หวเคเบล ดวย จะตองแยกสวนของสวนประกอบออกโดยการทา “ Soft interruption” โดยการแยก metallic screen ทระยะประมาณ 30 ซม. จากสวนประกอบ สวนของ semiconductive layer ซงมคาความตานทานสงจะทาใหเกดการแยกสวนของสายเคเบลใตดนออกจากสวนประกอบ

1.3) Heating cycle voltage test followed by Partial discharge test เปนการทดสอบจาลองสภาพสภาวะใชงาน โดยดดตวอยางใหเปนรปตวย มเสนผานศนยกลางเชนเดยวกบการทดสอบความดดโคง และทาใหรอนดวยวธการทเหมาะสมใหอณหภมตวนาระหวาง 95 ถง 100 องศาเซลเซยส ใหความรอนกบตวอยางอยางนอย 8 ชวโมง โดยใหอณหภมตวนาระหวาง 95 ถง 100 องศาเซลเซยสอยางนอย 2 ชงโมง แลวปลอยใหเยนตวลงตามธรรมชาตอยางนอย 16 ชวโมง นบเปน 1 รอบ ตองทาจานวน 20 รอบ ระหวางทดสอบจะตองจายแรงดนไฟฟาทดสอบ 2U0 ( สาหรบสายเคเบลใตดน 115 kV เทากบ 128 kV ) หลงจากครบรอบสดทายนาตวอยางไปทดสอบหาคาการปลอยประจบางสวนทอณหภมหองทดสอบ หรอหากยงไมทดสอบในขนตอนนใหทดสอบภายหลงจากทดสอบแรงดนไฟฟาอมพลส

1.4) Inpulse voltage test followed by a power frequency voltage test ใชตวอยางเดยวกบการทดสอบความทนทานไฟฟาขณะเกดวฏจกรการใหความรอน ทาใหอณหภมตวนาอยระหวาง 95 – 100 องศาเซลเซยส ทดสอบแรงดนอมพลส 550 kV รปคลนบวก 10 ครง และรปคลน ลบ


130

10 ครง หลงจากนนนาไปทดสอบทแรงดนไฟฟาทดสอบ 2.5 U0 ( สาหรบสายเคเบลใตดน 115 kV เทากบ 160 kV ) เปนเวลา 15 นาท การทดสอบสามารถดาเนนการไดขณะปลอยใหสายเคเบลใตดนเยนลงโดยธรรมชาตหรอทอณหภมหองทดสอบ

การทดสอบกบสวนตางๆของสายเคเบลใตดน ( Non electrical type tests on cable

components ) 1.5) Conductor examination and check of dimensions ตรวจสอบตวนา มต

ขนาดของสวนประกอบตางๆ ของสายเคเบลใตดน 1.6) Resistivity of semi-conductive layers ทาการหาคาสภาพตานทานของ

Conductor Screen และ Insulation Screen โดยใชวธเดยวกบการหาคาของสายเคเบลใตดนแรงดนปานกลาง

1.7) Tests for determining the mechanical properties of insulation before and after ageing เปนการตรวจสอบเปรยบเทยบคณสมบตทางกลของฉนวน (Tensile strength & Elongation ,at break) กอนและหลงการเรงอายใชงาน

1.8) Tests for determining the mechanical properties of non – metallic sheath before and after ageing เปนการตรวจสอบเปรยบเทยบคณสมบตทางกลของ non – metallic sheath (Tensile strength & Elongation ,at break) กอนและหลงการเรงอายใชงาน

1.9) Ageing tests on pieces of completed cable to check compatibility of materials เปนการทดสอบความเขากนไดของวสดประกอบของสายเคเบลใตดน โดยตดตวอยางสายเคเบลใตดนนาไปเขาตอบทอณหภม 100 ± 2 องศาเซลเซยส เปนเวลา 168 ชวโมง แลวนาออกจากตอบปลอยทงไวทอณหภมหองอยางนอย 16 ชวโมง จงแยกฉนวนและเปลอกมาเตรยมชนตวอยางทดสอบ Tensile strength & Elongation

1.10) Pressure test at high temperature on sheath ทดสอบการเปลยนรปขณะมแรงกดทอณหภมสงของเปลอก

1.11) Hot set test ทดสอบเชนเดยวกบการทดสอบสายเคเบลใตดนแรงดนปานกลาง

1.12) Carbon black content of PE sheath นาชนสวนของเปลอกมาเผาอยางสมบรณจนเหลอแต Carbon black นาไปชงนาหนกเทยบกบนาหนกของชนสวนกอนเผา การทดสอบนเพอตรวจสอบวาม Carbon black ผสมอยเพยงพอหรอไมซงจะเปนการแสดงความทนตอ UV


131

radiation เมอมสวนผสมของ Carbon black มากขนวสดจะมความเปน Semi-conductive หองปฏบตการสมยใหมทวไปจะมเครองมออตโนมตทสามารถหาคาได

1.13) Shrinkage test for XLPE insulations ทดสอบการหดตวของฉนวน โดยเตรยมตวอยางฉนวนจากสายเคเบลใตดน มาทาเครองหมายและวดระยะ แลวนาไปอบทอณหภม 130 ± 3 องศาเซลเซยส เปนเวลา 6 ชวโมง จงปลอยใหเยนลงทอณหภมหอง วดระยะเปรยบเทยบระหวางกอนและหลงอบทปลอยใหเยน การทดสอบนมความสาคญมากเนองจากหากสายเคเบลใตดนมการหดตวในอปกรณประกอบ เชนหลงจากเกดการลดวงจรผานสายเคเบลใตดน หากการหดตวมคาสงจะทาใหเกดโพรงอากาศ ซงจะกอใหเกดการ Breakdown ได ผผลตอปกรณประกอบบางรายไมไดมวธเผอเหตการณดงกลาวไว

1.14) Water penetration test ทดสอบการซมของนา โดยปอกตวอยางสายเคเบลใตดนซงยาว 3 เมตรทตาแหนงกงกลางโดยรอบกวางประมาณ 50 มลลเมตรจนถงชน Insulation Screen นาไปตดตงกบเครองมอเพอใหนาเขาตรงรอยทปอก ทงไว 24 ชวโมง แลวทาใหตวนารอนและปลอยใหเยนตามอณหภมและระยะเวลาทกาหนดเปนวฏจกร รวม 10 รอบ แลวตรวจวามนาซมออกทปลอยทงสองดานของตวอยางหรอไม

2.) Routine Tests จดประสงคของการทดสอบเชนเดยวกบสายเคเบลแรงดนปาน

กลาง 2.1) Partial discharge test ทดสอบเชนเดยวกบการทดสอบ type test 2.2) Voltage test ปอน A.C. voltage ระหวางตวนากบสาย Shield โดยคอยๆ เพม

แรงดนจนถงคา 2 U0 คงคาไวนาน 30 นาท ตองไมเกดการ Breakdown 2.3) Electrical test on non – metallic sheath ตามมาตรฐานเปนขอตกลงระหวาง

ผผลตและลกคา

3.) Sample Tests จดประสงคของการทดสอบเชนเดยวกบสายเคเบลแรงดนปานกลาง 3.1) Conductor examination and check of dimensions ตรวจสอบตวนา มต

ขนาดของสวนประกอบตางๆ ของสายเคเบลใตดน 3.2) Measurement of electrical resistance of conductor ทดสอบเชนเดยวกบ

สายเคเบลใตดนแรงดนปานกลาง


132

3.3) Hot set test ทดสอบเชนเดยวกบสายเคเบลใตดนแรงดนปานกลาง 3.4) Measurement of capacitance วดคา Capacitance ระหวางตวนาและสาย

Shield การตรวจสอบสายเคเบลใตดน กอนการขนสง

โดยปกตหลงจากททดสอบประจาแลว กอนการขนสงสายเคเบลใตดนไปสงมอบจะมการตรวจประเมน คณภาพของสายเคเบลใตดน ซงจะมการตรวจสอบดงน

1. Visual inspection of the cable on the drum 2. Check of cable marking 3. Check of drum number 4. Check of the end caps 5. Review of test records


133

สาหรบจานวนการสมเลอกตวอยางสายเคเบลใตดนเพอทาการทดสอบ ทาง KEMA ไดจดทา ตารางไวดงตอไปน

Inspection Program Factory Acceptance Test XLPE insulated High Voltage Power Cables

in accordance with IEC 60840

Electrical tests Clause Method of control

Voltage test for 30 minutes 9.3 W 100% Partial Discharge Test 9.2 W 100% DC Test of outer sheath in water IEC 60229 / 3.1 W 100% As an alternative Spark test IEC 60229 / 3.1 R 100% Measurement of resistance of conductor 10.5 V 10% Measurement of resistance of copper screen - V 10% Measurement of the capacitance 10.10 V 10%

Non electrical tests Check of construction and dimensions 5.5 V 10% Hot-set test 10.9 V 10%

Other tests / checks Visual inspection of all drums - W 100% Review of type test report - R Remark: Depending on the number of drums to be inspected the programme shall be adapted to be able to complete the inspection in three days on site.


134

Inspection Programme Factory Acceptance Test XLPE insulated MV-XLPE Cables in accordance with IEC 60502 - 2

Electrical tests Clause Method of control

Measurement of resistance of conductor 16.2 V 10% Partial Discharge Test 16.3 V 25% Voltage Test for 5 minutes 16.4 V 25% Voltage test for 4 hours 17.9 W 1

Non Electrical tests Check of construction and dimensions 17.4 / 17.8 V 10% Hot set test 17.10 W 1

Other tests / checks Visual inspection of all drums - W 100% Check of drum numbers - W 100% Check with clients specification - W 100%

Explanation of abbreviations

Wx% = Test will be witnessed on x% of the items. Wy = Test will be witnessed on y items. Vx% = Verification of test records by repetition of test on x% of the items, the completed test records need to be submitted to the inspector. Vy = Verification of test records by repetition of test on y items, the completed test records need to be submitted to the inspector. R = Review of (all) test records. Remark: If test results can not be verified or if test records can not be reviewed the test will be witnessed.


135

ตวอยางลกษณะการเกด Discharge ระหวางการทดสอบ Partial discharge

รปแบบบนจอแสดงผล ลกษณะของ Discharge สาเหตการเกด Discharge

เกด Discharge ทตาแหนงทง HV และ LV ทงสองดานเทาๆ กน และคงอยตลอดไมลดลง หรอหายไป

เกด Discharge เนองจากมสงแปลกปลอม (Voids) ในเนอของฉนวนของสายเคเบลใตดน

เกด Discharge จานวนมากดาน HV และเกดดาน LV จานวนนอย

เกด Discharge ระหวางตวนากบขวไฟฟาดาน HV เนองจากการตอขว HV กบตวนาไมด

เกด Discharge จานวนมากดาน LV และเกดดาน HV จานวนนอย

เกด Discharge ระหวางตวนากบขวทมศกยเปน Ground เนองจากการตอ Ground ไมด

เกด Discharge จานวนมากทปลายยอดดาน HV

เกด Corona discharge รอบๆ จด Sharp point ทขว HV

เกด Discharge จานวนมากทปลายยอดดาน LV

เกด Corona discharge รอบๆ จด Sharp point ทขว Ground

เกดสญญาน Impulse ทไมสมาเสมอรอบๆ จด Zero point

สญญานรบกวนเนองจากฝนหรอสงสกปรก

ทมา : ISO Division, HV Lab , PPC Supervisor, Phelph Dodge Thailand


136

1.2 การทดสอบสายเคเบลใตดนทสถานทตดตง (Field Test) การทดสอบสายเคเบลใตดนและอปกรณประกอบนนโดยจดประสงคทวไปกคอการตรวจดวา

1. สายเคเบลใตดนมการเสอมสภาพลงหรอไมหลงจากตดตงใชงานมาหลายป 2. เปนการทดสอบเพอความมนใจหลงการตดตงและหลงการตอสาย

โดยปกตทวไปการทดสอบในกรณบารงรกษาจะใชแรงดนทดสอบท 60 % ของแรงดนททดสอบทโรงงานผผลต การทดสอบสายเคเบลใตดนดวยแรงดนกระแสตรงจะทาการวดความตานทานฉนวนและตามดวยการทดสอบ DC High Potential (DC Hi-Pot Test) การทดสอบ DC High Potential จะเปนการทดสอบคากระแสรวไหล(Leakage Current)กบแรงดน การทดสอบกระแสรวไหลกบเวลา วธการทเหมาะสมในการทดสอบคอจะเรมดวยการวดคาความตานทานฉนวนตามดวย DC High Potentialและทดสอบวดคาความตานทานฉนวนอกครงเพอความมนใจวาสายเคเบลใตดนจะไมเกดความเสยหายระหวางการทดสอบ DC High Potential

การวดความตานทานฉนวน (Insulation Resistance Measurement _Test) การวดความตานทานของฉนวนจะวดโดยเครองมอวดทเรารจกกนในชอ เมกกะโอหมมเตอร

(MEGGER) คาทวดไดจะอยในหนวย เมกกะโอหม(MΩ) นเปนวธการทดสอบทไมทาลายเพอทจะหา สภาพความเปนฉนวนของสายเคเบลใตดน เพอตรวจสอบดวามสงปนเปอนทมาจากความชน ฝนหรอคารบอนหรอไม คาแรงดนทใชวดสาหรบสายเคเบลใตดนระดบแรงดนตางๆมดงตอไปน

Voltage Rating of Cables (V) Megohmmeter Voltage (V) < 300 500 300-600 500-1,000 2,400-5,000 2,500-5,000 5,000-15,000 5,000-15,000 >15,000 10,000-15,000 อางองจาก Electrical Power Equipment Maintenance and Testing


137

ขนตอนในการวดความตานทานฉนวนโดยใชเมกกะโอหมมเตอร (MEGGER) 1. ปลดสายเคเบลใตดนจากอปกรณอนๆเพอใหแนใจวาไมมการจายไฟอย (energize) 2. ทาการดสชารจสายเคเบลใตดนโดยการตอลงดนทงกอนทดสอบและหลงทดสอบ 3. ตอสายตวนาทจะทดสอบเขากบขว L ของเครองวด 4. ตอสายชลดเขากบขว E และตอลงดน

รปท 5.2 แสดง การวดความตานทานฉนวนโดยใชเมกกะโอหมมเตอร (MEGGER) ปกตคาความตานทานฉนวนทวดระหวางตวนากบกราวดตองไมตากวา 0.5 MΩ สาหรบสายแรง

ตา(600 V)และไมตากวา 2000 ΜΩ สาหรบสายแรงดนปานกลางและแรงดนสง(22,33และ 115 kV)

การทดสอบ DC High Potential เปนการทดสอบ Dielectric Strength ของฉนวนของสายเคเบลใตดน ซงสามารถแบงระดบขนาด

ของ ทใชทดสอบสายเคเบลใตดนไดดงน

Uo/U(Um) (kV) Installation Test(1) 4Uo

Maintenance Test (2) 75% of installation test

3.6/6(7.2) 14.4 10.8 6/10(12) 24 18

8.7/15(17.5) 34.8 26.1 12/20(24) 48 36 18/30(36) 72 54


138

Uo/U(Um) (kV) Installation Test(1)

3Uo Maintenance Test (2)

75% of installation test 36/60-69(36) 108 81

64/110-115(64) 192 144 (1) Installation Test Voltage หมายถงการทดสอบภายหลงจากทไดตดตงสายเคเบลใตดนเสรจ

เรยบรอยแลว (ปอนแรงดนทกาหนดเปนเวลา 15 นาท) (2) Maintenance Test Voltage หมายถงการทดสอบสายเคเบลใตดนหลงจากทสายเคเบลใตดนได

จายไฟผานการใชงานไปแลวและตองการทดสอบ (ปอนแรงดนทกาหนดเปนเวลา 15 นาท) ตารางคาทดสอบดงกลาวอางองมาจาก IEC60502-2 ,IEC60840 และ IEEE std 400-1980 ดงน

1. IEC60502-2 สาหรบสายเคเบลใตดนระดบแรงดน 1 kV-30 kV ระบวาการทดสอบสายเคเบลใตดนทตดตงใหมใช DC Test = 4Uo

2. IEC60840 สาหรบสายเคเบลใตดนระดบแรงดน 30 kV-150 kV ระบวาการทดสอบสายเคเบลใตดนทตดตงใหมใช DC Test = 3Uo

3. IEEE std 400-1980 กาหนดให Maintenance Test Voltage = 75 % of installation test voltage

DC. Hi-Pot Test Set

Megohmmeter รปท 5.3 แสดง DC Hi-Pot Test Set และ Megohmmeter


139

2. การทดสอบทอรอยสายเคเบลใตดน

กอนทจะทาการรอยสายเคเบลใตดนตองตรวจสอบทอรอยสายกอน เพอใหแนใจวาทอไมตนและไมมสงกดขวางซงอาจจะทาใหสายเคเบลใตดน ชารดเสยหายเปนอปสรรคในการรอยสาย โดยปกตแลวทอสาหรบรอยสายเคเบลใตดน ทเปนทอ โพลเอทธลนชนดความหนาแนนสง (HDPE) ตรงชวงรอยตอระหวางทอรอยสายทนามาตอกนเพอใหไดความยาวตามทตองการนน หากตอกนไมสนทหรอเหลอมลากนอยจะทาใหนาปน หรอเศษทรายและดน เขาไปในทอได ซงทาใหเกดการตดขดหรอชารดเสยหายตอสายเคเบลใตดน และการฝงทอทมระยะทางยาวมากนนอาจจะทาใหทอคดเคยวไปมา ไมไดแนวตรง กเปนอปสรรคอกอยางหนง ดงนนจงจาเปนจะตองมเครองมอและวธการสาหรบตรวจสอบเพอทจะไดทราบวาทอไหนใชงานไดหรอไมได เพอทจะไดทาการวางสายเคเบลใตดน ตอไป

รปท 5.4 การทาความสะอาด และทดสอบทอรอยสาย

1.) ขนตอนการตรวจสอบคณภาพทอรอยสายไฟฟากอนการกอสราง การทดสอบจากการสมตรวจทหนางาน (Site Test)

- สมตวอยางจากทอทนาสงเขามาทโครงการกอสราง - ทาการตรวจสอบสภาพทวไปดวยสายตาเชน ส ขนาด แถบแสดงการผลตอยใน

สภาพทด - วดขนาด ความหนา เสนผานศนยกลางของทอ (ID , OD) - ใชลก Dummy เพอทดสอบสภาพของผนงทอรอยสายดานใน


140

2.) ขนตอนการตรวจสอบทอรอยสายเคเบลใตดน เมอไดทาการกอสรางแนวทอรอยสายเสรจเรยบรอยแลว กอนซอมแซมผวถนน ผรบจางหรอ กฟภ. (ดาเนนการเอง) จะตองดาเนนการลางทาความสะอาดและทดสอบทอรอยสายทกทอ ซงมขนตอนวธการดงน

2.1) ตรวจสอบและลางทาความสะอาดทอรอยสาย ใหดาเนนการดงน 2.1.1) ใชถงพลาสตกผกสมมเปนรมใสเขาไปในทอรอยสาย ตามดวยเชอกไนลอน ขนาด φ 1/8 นว (ควรเปนเชอกในลอนทแชอยในนานานๆ ได) แลวฉดนาจากเครองสบนาเพอดนรมใหโผลอกดานหนง 2.1.2) รอยเชอกไนลอนขนาด φ 1/2 นว หรอโตกวาเขาในทอรอยสาย โดยผกเขากบเชอกไนลอน ขนาด φ 1/8 นว ตามขอ 2.1.1 แลวดงรอยในทอ 2.1.3) ทาความสะอาดทอรอยสายดวยผากระสอบหรอ Flexible Cleaner โดยผกเขากบเชอกไนลอนขนาด φ 1/2 นว ตามขอ 2.1.2) ลากผานตลอดแนวทอรอยสาย พรอมทงฉดนาลางทาความสะอาดตามไปดวย กรณลากไมผานใหทาการตรวจสอบหาสาเหตและตองทาการแกไขจนผากระสอบสามารถลากผานได สาเหตสวนใหญทผากระสอบไมสามารถลากผานได มดงน

รปท 5.5 Flexible Cleaner

- ทอรอยสายตบเกดจากการดงทอลอดแบบ HDD ใชแรงดงมากอาจใชลก dummy ตงแตขนาดทลากผานและเพมขนาดไปจนขนาดใหญ

- ทอรอยสายขาดมกเกดตรงรอยตอระหวางบอพก กบ duct bank หรอ duct กบ pipe jacking ตองเปดหนาดนซอม

- รอยตอทอยบตวบรเวณปากทอทตอกนและอาจมนาปนไหลเขาทอตองเปดหนาดนซอม

- ทอตนจากการไมปดอดทอในระหวางรอการรอยสายมเศษวสดเขาทอ


141

2.1.4) ถาไมสามารถดาเนนการตามขอ 2.1.1 ได สามารถใช Rod Duct ( PVC ) สอดเพอรอยเชอกกได ทงนในกรณนกอนการกอสรางจะตองตรวจสอบ พจารณาขนตอนวธการกอสรางวางทอ เทคอนกรต ไมใหมเศษหนดนปนทราย ฯลฯ เขาในทอรอยสายโดยเดดขาด

รปท 5.6 Rod Duct ( PVC )

2.1.5)ใหทดสอบทอรอยสายโดยใช Dummy ซงมขนาดเลกกวาเสนผานศนยกลางภายในของทอ 12 มม. ลากผานทอรอยสาย โดยผกเขากบเชอกไนลอนขนาด φ 1/2 นว ตามขอ 2.1.2 และใหใชแรงงานคนหรอแรงดงไมเกน 50 kg ถาไมสามารถลาก Dummy ผานไดตลอดหรอใชแรงดงสงเกน 50 kg จะตองตรวจสอบและแกไขจนสามารถลาก Dummy ผานไปได

2.1.6) ทดสอบทอ Elbow 900 ขนเสา Riser Pole ใหใช Dummy ขนาดเลกกวาเสนผานศนยกลางภายในของทอ 12 มม. ลากทดสอบเฉพาะทอ Elbow ทจดขนเสา Riser Pole เทานน

2.1.7) กรณทดสอบไมผานตามขอ 2.1.5 และ 2.1.6 ใหใชสายเคเบลใตดนขนาด 3-1/C,400 mm2 XLPE, 22 kV ความยาว 5 เมตร ลากเขาไปในทกทอรอยสายททาการซอมเพอตรวจสอบสภาพผวเปลอกสาย โดยเปลอกสายททดสอบตองไมมรอยถลอก รอยขดหรอชารด

2.1.8) เมอดาเนนการเสรจและผานการทดสอบแลว จะตองทาการอดทอรอยสายทกทอทนท โดยใชปลกอดตามแบบมาตรฐาน กฟภ. และขนาดตองใหเหมาะสมกบทอรอยสายชนดนนๆ พรอมทงรอยเชอกไนลอนขนาด φ 1/8 นว ไวดวยทกทอรอยสาย


142

รปท 5.7 Plastic Plug

50

X (ดหมายเหตขอ 3) ทาจากไมเนอแขง

50

AY (ดหมายเหตขอ 4)

Dummy for Testing Duct A

A

รปท 5.8 ลกษณะ Dummy ทใชในการทด

หมายเหต

1. Dummy ใชสาหรบทดสอบทอรอยสายเคเบลใตดนระบบ 22. Dummy ทาจากไมเนอแขง (มตเปนมลลเมตร) 3. เสนผานศนยกลางของลก Dummy หาจากนาขนาดเสน

ทดสอบลบดวย 12 มม. 4. การทดสอบทอรอยสายเคเบลใตดนใหใชลก Dummy ขน

ทดสอบทอรอยสายชวงขนเสา Riser Pole ใหใชลก Dummy

SECTION A -

สอบ

2,33 & 115 kV

ผานศนยกลางของทอรอยสายทจะ

าดความยาว 400 มม. สวนการ ขนาดความยาว 200 มม.


143

2.2) ตรวจสอบการปดปลายทอรอยสายใตดนสวนทโผลจากพนดน (ทเสาตน Riser Pole) จดประสงคเพอใหมการปดปลายทอรอยสายใตดนสวนทโผลพนจากพนดน(เสาตน Riser Pole) ซงยงไมไดตดตงสายเคเบลใตดน ปองกนไมใหมการทงสงของลงไปในทอ ซงจะทาใหทออดตนและลากสายเคเบลใตดน ในภายหลงไดยาก ฝาปดจะตองทาจากพลาสตกโดยมสวนผสมของ Carbon Black เพอใหทนตอแสงแดดไดด (รงส ultra violet) หรอทาจาก Neoprene Rubber ซงเปนยางชนดททนตอแสงแดดไดด สาหรบการตดตงใหดาเนนการตามแบบมาตรฐานเลขท SA1-015/31022 (การประกอบเลขท 7232)


บทท 6 ขอแนะนาในการควบคมงานกอสราง

1. ขอแนะนาในการควบคมงาน งานคอนกรตและเหลกเสรม

สงทควรใหความสาคญในงานคอนกรตและเหลกเสรมคอ 1) คอนกรตจะตองมกาลงรบแรงอดตาสด 210 กก./ซม.2 สาหรบงานกอสราง Manhole

และคากาลงรบแรงอด 180 กก. /ซม.2 สาหรบงานกอสราง Duct Bank 2) คอนกรตจะตองมคาการยบตว 10 ± 2.5 ซม. 3) หามเตมนาเพอชดเชยการแขงตวของคอนกรตกอนการเท 4) หามใชปนซเมนตทจบตวกลายเปนกอน 5) คอนกรตทใชตองผสมดวยเครองผสมคอนกรต หามผสมคอนกรตดวยมอ 6) คอนกรตผสมเสรจทไมไดผสมสารหนวงการกอตวเมอออกมาจากเครองผสม จะตองเท

คอนกรตใหแลวเสรจภายใน 30 นาท สวนคอนกรตผสมเสรจทผสมสารหนวงการกอตวเมอออกมาจากเครองผสม จะตองเทคอนกรตใหแลวเสรจภายใน 120 นาท

7) การเตรยมแบบหลอตองทาความสะอาดและทาใหผวแบบหลอเปยกทวกอนเทคอนกรต 8) เหลกเสรมทใชในโครงสรางคอนกรตตองเปนเหลกกลม หรอเหลกขอออยตามแบบท

กาหนด หามใชเหลกรดซา (re-rolled bars) 9) ผวของเหลกเสนตองปราศจากสนม นามน หรอสงแปลกปลอมอน ๆ 10) จดตอทาบของเหลกเสรมตองมความยาวทาบตามขอกาหนด ว.ส.ท.

2. ขอแนะนาในการควบคมงาน การกอสรางบอพก (Manhole)

สงทควรใหความสาคญในงานกอสรางบอพกคอ 1) กอนการขนยายบอพก (Manhole) ตองตรวจสอบอปกรณตางๆ ทตองตดตง เชน การ

เจาะหนาตางและตดอปกรณภายในบอพก หากไมครบควรดาเนนการเสยกอน 2) ในการจมบอนนหามไมใหขดดนจนไดระดบ (ระดบกนบอพกตามแบบ) กอนยกบอลง 3) วดคาความตานทานดนไมเกน 5 โอหม หรอในพนททมคาความตานทานจาเพาะของดน

สงๆ ยอมใหคาความตานทานดนไมเกน 25 โอหม 4) กอนการถอน Sheet Pile ตองกลบทรายและฉดนาใหทรายแทรกตวลงในชองวางใหทว

เสยกอน แลวจงทาการถอน Sheet Pile เมอไดทาการถอน Sheet Pile ออกหมดแลว จะตองถมทรายและฉดนาพรอมบดอดใหแนนทสด


145

3. ขอแนะนาในการควบคมงาน การกอสราง Duct Bank สงทควรใหความสาคญในงานกอสราง Duct Bank คอ

1) ไมควรใชทอรอยสายประเภททอลกฟก (Corrugated) กอสราง Duct Bank 2) ตองเทคอนกรตหยาบรองพนเสมอ และเหลกเสนจะตองเปนเหลกทสะอาดไมมคราบนา

มนหรอดนเลนจบเปอน โดยตองวางเหลกบนคอนกรตหยาบ 3) Duct Bank ตองมความลาดเอยง (Slope) ไมนอยกวา 1:200 4) ความโคงของ Duct Bank ตองโคงอยางสมาเสมอโดยไมหกเปนมม 5) หามเสรมเหลกระหวางทอรอยสาย 6) ในการหลอ Window ในบอพก หามถอดเหลกเสรมออกจาก Window Space

(โดยใหตดและดดงอเหลกเสรมทฝงอยในผนงบอพกบรเวณ Window Space มาเชอมกบเหลกเสนกลมตนในแนวราบของ Duct Bank เพอกนการทรดตวทไมเทากนระหวางบอพกกบ Duct Bank)

4. ขอแนะนาในการควบคมงานการกอสรางแบบรอยทอฝงดน (Semi-Direct Burial)

สงทควรใหความสาคญในงานกอสรางทอรอยทอฝงดน คอ 1) การวางแผนคอนกรต(หว) ใหมระยะหางกน 2.00 ม. สวนบรเวณทมการตอทอใหวาง

แผนคอนกรต(หว) หางกน 60 ซม. 2) ตองปแผนคอนกรตเสรมเหลกตลอดแนวทอ และวางเทปเตอนอนตรายทระดบเหนอ

แผนคอนกรตเสรมเหลก 3) ในบรเวณชมชนหรอตวเมองใหตดตงหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน

5. ขอแนะนาในการควบคมงานการกอสรางแบบฝงดนโดยตรง (Direct Burial)

สงทควรใหความสาคญในงานกอสรางแบบฝงดนโดยตรง คอ 1) พนททองรอง ตองไดระดบมากทสด และตองใสทรายอดแนนลงไปในแนวรองหนา

15 ซม. ตลอดแนว โดยทรายตองไมมสงเจอปนใดๆ เชน เศษหน เศษแกว หรอสงทจะเปนอนตรายตอสายเคเบลใตดน

2) การวางสายเคเบลใตดนตองวางใหสายแตละเสนหางกนไมนอยกวา 1 เทาของเสนผานศนยกลางของสายเคเบลใตดน

3) ตองปแผนคอนกรตเสรมเหลกตลอดแนวสาย และวางเทปเตอนอนตรายทระดบเหนอแผนคอนกรตเสรมเหลก

4) ในบรเวณชมชนหรอตวเมองใหตดตงหลกบอกแนวสายเคเบลใตดน


146

6. การเตรยมงานสาหรบการดงลากสายเคเบลใตดน (Cable Pulling Preparation)

ถงแมวาในการปฏบตงานจะมเครองมอและเทคนคมากมายหลายอยาง ซงชวยในการวางสายเคเบลใตดนไดมาก แตถาหากปราศจากการเตรยมการทดพอ การปฏบตงานกอาจจะไมสามารถดาเนนงานไดสะดวกและมอปสรรค ปญหามากมายยอมมโอกาสเกดขนไมวาจะเกดขนกบสายเคเบลใตดน ผปฏบตงาน และผสญจรผานไปมา การเตรยมการทดยอมหมายถงการลดตนทนคาใชจาย ลดการใชเครองมอทเกนความจาเปน และสามารถนาเครองมอไปใชไดอยางเหมาะสม รวมถงลดอนตรายทอาจจะเกดไดอกดวย นอกจากนแลวลกษณะของงานตดตงสายเคเบลใตดนทอยในตวเมอง ซงมปญหาการจราจรตดขด จะตองมการเตรยมการ วางแผน และประสานงานกบผทเกยวของ ทงหมดทกลาวนในการเตรยมการจงควรทจะไปสารวจตาแหนงสถานทจะปฏบตงานกอนทกครงทจะปฏบตงาน

6.1 การตรวจสอบทอรอยสายเคเบลใตดน กอนทจะทาการรอยสายเคเบลใตดน ตองตรวจสอบทอรอยสายกอน เพอใหแนใจวาทอไม

ตนและไมมสงกดขวางซงอาจจะทาใหสายเคเบลใตดน ชารดเสยหายเปนอปสรรคในการรอยสาย โดยปกตแลวทอสาหรบรอยสายเคเบลใตดน ทเปนทอโพลเอทธลนชนดความหนาแนนสง (HDPE) ตรงชวงรอยตอระหวางทอรอยสายทนามาตอกนเพอใหไดความยาวตามทตองการนน หากตอกนไมสนทหรอเหลอมลากนอยจะทาใหนาปน หรอเศษทรายและดน เขาไปในทอได ซงทาใหเกดการตดขดหรอชารดเสยหายตอสายเคเบลใตดน และการฝงทอทมระยะทางยาวมากนนอาจจะทาใหทอคดเคยวไปมา ไมไดแนวตรง กเปนอปสรรคอกอยางหนง ดงนนจงจาเปนจะตองทาการทดสอบทอกอนการรอยสายเคเบลใตดนโดยทดสอบตามหวขอ 2 ของบทท 5

6.2 การวางสายเคเบลใตดน การพจารณานาระบบเคเบลใตดนมาใชแทนระบบสายอากาศนน จดประสงคหลกอนหนงคอ

เพมความเชอถอไดใหแกระบบจายพลงงานไฟฟา หรอกลาวอกนยหนงวาโอกาสทไฟฟาดบมนอยกวาเมอเทยบกบการใชสายอากาศ แตหากสายเคเบลใตดนเกดชารดกอนกาหนดอายการใชงานจรงเชนใชงานไปได 1-2 ป สายเคเบลใตดนเกดระเบดขนมานนแสดงวาไมประสบผลในการนาสายเคเบลใตดนมาใชงาน

เนองจากสายเคเบลใตดน ชดตอสาย (Splicing) หรอหวเคเบล (Terminator) ตางไดรบการออกแบบและทดสอบมาจากโรงงานผผลตแลวเปนอยางด ทาใหมความเชอมนไดระดบหนงวามคณภาพทดมอายการใชงานยาวนาน แตหากสายเคเบลใตดน ชดตอสาย หรอหวเคเบล เกดระเบดชารดเสยหายขนมา สนนษฐานไดวาสาเหตนาจะมาจากการตดตงสายเคเบลใตดนไมถกวธ ดงนนระบบเคเบลใตดนจะม


147

ความมนคงสงจะตองมการตดตงทถกตองถกวธดวย หรออาจกลาวไดวาการตดตงเปนหวใจหลกของระบบเคเบลใตดนกวาไดสาเหตททาใหสายเคเบลใตดน ชารดอาจแบงไดเปน 2 กรณคอ

1) ชารดกอนการตดตง การชารดในกรณนสวนใหญจะมาจากการขนสงสายเคเบลใตดน จากโรงงานหรอคลงเกบสายไปยงสถานทตดตง ดงนนกอนดงลากสายเคเบลใตดนทกครงจะตองตรวจสภาพภายนอกของรลสายเคเบลฯ (ลอไม) เสยกอนวามสภาพเรยบรอยหรอไม ปลายสายเคเบลใตดน มการซล (Seal) ปดปองกนความชนหรอไม

2) ชารดเนองจากการตดตง กรณนมโอกาสเกดขนมากทสด สาเหตมาจากผปฏบตงานมความรความเขาใจเกยวกบสายเคเบลใตดน ไมดพอ ไมเขาใจวาทศทางดงลากสายเคเบลใตดน สาคญอยางไร ทาไมตองใหสายเคเบลใตดน มรศมการโคงงอมากๆ บางครงละเลยในการลางทาความสะอาดทอกอนรอยสายเคเบลใตดนเขาไป สงเหลานลวนแตทาใหสายเคเบลฯ มโอกาสชารดกอนเวลาอนควรทงสน

6.3 เครองมอการวางสายเคเบลใตดน ในการเตรยมการเพองานวางสายเคเบลใตดน จะตองเตรยมเครองมอและอปกรณตางๆ ให

พรอม เครองมอเหลานไดแก 1) แบบ As-Built Drawing สวนงานดานไฟฟาทผานการอนมต 2) Check List และ Test Form สวนของงานตดตงระบบไฟฟา 3) Material List พรอมผลการทดสอบ

3.1) การทดสอบทโรงงาน (Factory Test) 3.2) การทดสอบประจา (Routine Test) - partial discharge, voltage test 3.3) การทดสอบเพมเตม (Special Test) - dimension , electric resistance

4) เครองดงสายเคเบลใตดน (Winch)

รปท 6.1 Winch


148

5) ลวดสลง (Wire Rope) ขนาด Ø 1/2 นว สามารถรบแรงดงได 5,000 ปอนด และขนาด Ø 3/4 นว สามารถรบแรงดงได 10,000 ปอนด

6) เชอกมนลา มขนาดตางๆ เชน 1/8 นว และ 1/2 นว ซงเปนเชอกสาหรบรอยตามลก Dummy เผอวาจะยงไมเรยบรอยตองตรวจสอบอกครงกอนทางาน

7) ขารลใสรลสายเคเบลใตดน หรอ Drum Jack ( ตงรลสาย )

รปท 6.2 ขารลใสรลสายเคเบลใตดน หรอ Drum Jack ( ตงรลสาย )

8) อปกรณจบสายเคเบลใตดน 8.1) Pulling Grips ใชสาหรบลากสายเคเบลใตดน ชวงสนๆ ดจาก Catalogue แตละ

ยหอวาลากสายเคเบลใตดนไดแรงดงสงสด (Maximum Tension ; TM) เทาไร ใชกบสายเคเบลใตดน ขนาดใด สวนมากจะใชดงสายเคเบลใตดน ขนาด 240 มม.2 เปนขนาดสงสด

รปท 6.3 Pulling Grips


149

8.2) Pulling Eye รปรางคลาย Terminal Lug ใชจบทตวนา (Conductor) ของสาย ใชเชอมกบสายโดยการหยอดตะกวและบดกร ถอดออกมาและนาไปใชไดอก ใชพนเทปปองกนนาเขาดวย สวนมากจะใชกบสายเคเบลใตดนขนาดใหญตงแต 400 - 800 มม.2

รปท 6.4 Pulling Eye

9) มเตอรวดแรงดงสายเคเบลใตดน (Dynamo meter)

รปท 6.5 Dynamo meter


150

10) นายาหลอลนสาหรบรอยสายเคเบลใตดน

รปท 6.6 นายาหลอลน

11) รอกสาหรบตดตงรอยสายเคเบลใตดน 12) เครองมอทา Mark สายเคเบลใตดน 13) เครองมอตดสายเคเบลใตดน 14) รอกรองสายเคเบลใตดน ( Roller )

รปท 6.7 Roller

15) รอก Stringing Box 16) สวเวล ( Swivel )


151

รปท 6.8 Swivel

17) สลงหวงถกหลายๆ ชดสาหรบเกยวรอก 18) บนไดไม ( วางพาดบอ Manhole ) สาหรบความสะดวกในการทางาน 19) D – Shackle 20) Rod Duct (PVC) ปกตใชขนาด Ø 1 นว 21) ปมนา ( Water Pump) 22) และอนๆ

นอกจากเครองมอทกลาวขางตนแลว จะตองคานงถงทศทางการลากสายเคเบลใตดน (Pulling Tensions) แรงกดทผนงดานขาง (Sidewall Pressure) ตาแหนงทจะตองมการตอสายเคเบลใตดน การตดตงลอมวนสาย แกนรองรบ และ Drum Jack ซงจะตองตรวจดความเรยบรอยกอนทจะดงลากสายเคเบลใตดน

การคานวณหาคาแรงดงในการดงสายทางตรงและทางโคง จะมสตรของการคานวณอยแตในการปฏบตงานจรงตองรบคาสงจากแผนกงาน ซงผลการคานวณแรงดงจะคานวณมาพรอมวาควรจะใชขนาดเทาใด โดยการคานวณตองอาศยคาแรงดงจาก Catalouge ของ Pulling Grips และ Pulling Eye ซงตองดวาคาแรงดงสงสด (TM) ในคมอ ( Handbook ) ของแตละยหอมคาเทาใด แลวนามาเขาสตรคานวณ

6.4 การตรวจสอบและขนตอนการดงลากสายเคเบลใตดน 1) ตรวจดสภาพของรลสายเคเบลใตดน (ลอไม) วามสภาพเรยบรอยหรอไม มการแตกหกของไมทปดหรอไม


152

2) ทาการทดสอบสภาพความเปนฉนวนของสายกอนการดงลากสายเคเบลใตดน โดยจะอยในหวขอการทดสอบ

3) ตรวจสอบทอรอยสายตามขนตอนการตรวจสอบและทาความสะอาดทอรอยสาย 4) ใหตรวจสอบดทหนาตางภายในบอพกสายวาใส End Bell ไวหรอไมหากไมมตองทาการ

ตด End Bell เขาไปกอนดงลากสายเคเบลใตดน 5) รอยลวดสลงเขาไวในทอรอยสาย เตรยมพรอมทาการลากสายเคเบลใตดน จะโดยวธการใชนาดนรมหรอใช Rod duct (PVC) กได 6) ดานบอพกทรถลาก (รถ Winch) จอดอย ในบอพกตดตงรอกเหลกและเครองวดแรงดง (Dynamo meter) เพอใหผควบคมงานตรวจสอบแรงดงขณะดงลากสายเคเบลใตดน โดยใหปรบระดบรอกและสลงใหอยในแนวขนานกบทอทจะลาก และรถลากตองจอดในลกษณะทมนคง 7) ดานรถบรรทกสายเคเบลฯ ใหทาการตงรลสายเคเบลใตดน บน Drum Jack ใหอยในระนาบเดยวกนทกรลสายเคเบลใตดน เพอปองกนไมใหรลสายเคเบลใตดน เอยงไปทางใดทางหนงเพราะอาจจะลมได ตดตงรอกพกสายเคเบลใตดน ประจารลสายเคเบลใตดน 8) ทาการปอกสายเคเบลฯ ใหเปนมม 45 องศา กรณลาก 3 เสนพรอมกน เพราะถาปอกสายเคเบลใตดนแลว สายเคเบลใตดนจะไมไปชนกบรอยตอของทอ HDPE แลวพนเทปทปลายสายเคเบลใตดนททาการปอกเพอปองกนความชนเขาไป ถาดง 3 เสน ใหใช Pulling Grips ขนาดตามสายเคเบลฯ จบตรงทปอกไวทง 3 เสน และทาการ Mark สายเคเบลฯ เพอความมนใจดวย แตกรณดงสายเคเบลฯ 1 เสน ทปลายสายเคเบลใตดน ทกเสนทจะลากใหทาการเขาหวพลลงอาย (Pulling Eye) แลวพนเทปปองกนนาเขาสายเคเบลใตดน หลงจากนนนาสายเคเบลใตดน ทจะลากตอเขากบปลายสลง 9) สาหรบการดงลากสายเคเบลใตดนทใช Pulling Grip จบตรงทปอกสายเคเบลใตดนทงสามเสน จะตองใช D – Shackle ตอเขากบหวงของ Pulling Grip และใส Swivel เพอปองกนสายเคเบลใตดน พนเปนเกลยวกนในทอขณะลากสายเคเบลใตดนดวย หลงจากนนทาการดงลากพรอมกนทงสามเสนหามไมใหดงลากสายเคเบลใตดนทละเสนโดยเดดขาด ( สาหรบระบบ 22 และ 33 kV ) สาหรบการลากสายเคเบลใตดนออกจากสถานไฟฟา (Substation) นน ใหตงรลสายเคเบลใตดนทเสา Riser Pole แลวลากผานบอพกสายฝงตรงขามสถานไฟฟา ผานไปยงบอพกสาย Manhole ฝงสถานไฟฟาแลวเขาไปยงสถานไฟฟาเนองจากจะทาใหเกดแรงกดทผนงดานขาง (Sidewall Pressure) นอยกวาทจะดงลากสายเคเบลใตดน ฝงสถานไฟฟา แลวดงสายทเสาตน Riser Pole


153

รปท 6.9 รปแสดงการเขาหวพลลงกรป (Pulling Grip) ทปลายสายเคเบลใตดน

10) ทาการลากโดยใหสญญาณใหรถลากทาการลาก ซงกอนลากขณะลากสายเคเบลใตดน ใหมคนงานอยในบอพกสายเพอทาสารหลอลนทสายเคเบลฯ ตลอดเวลา เชน Soap Stone , Poly Water หรอ Silicone Grease เปนตน ( หามใชจาระบ ) เพอลดแรงเสยดทานระหวางสายเคเบลใตดนกบทอรอยสาย ซงสารหลอลนจะตองไมเปนอนตรายตอสายเคเบลใตดน ตองไมเปนสาร Petroleum Product เพราะจะทาให Jacket บวม และจะตองไมยดเกาะกบสายเคเบลใตดน เมอทงไวเปนเวลานาน ทาใหยากตอการลากสายเคเบลใตดนออกจากทอ 11) ขณะดงลากสายเคเบลใตดน จะตองมรอกเหลกคอยรองรบสายเคเบลใตดน ไมใหครดไปกบพนดนหรอถนน และตองคอยทาความสะอาดเปลอกสายเคเบลใตดนตลอดเวลาทดงลากสายเคเบลใตดน อยาใหมเศษหน กรวด ตดทเปลอกสายเคเบลใตดน การดงสายเคเบลใตดนควรจะเปนไปแบบชาๆ และความเรวขณะดงควรจะคงท ซงความเรวทพอเหมาะจะอยในชวงประมาณ 5 เมตร/นาท ถง 15 เมตร/นาท หามลากๆ หยดๆ ซงจะมผลใหเกดการยดตว ( Expansion ) และตองใชแรงเบองตนสงในการเรมตนลากแตละครง และในขณะทดงสายเคเบลใตดน ควรจะมการตดตอสอสารถงกนเพอตรวจสอบแรงดงกนเปนระยะๆ และมบคคลเพยงพอดวย แตทงนทงนนคาแรงดงสายเคเบลใตดนตามการคานวณทจดตางๆ จะเปนตวบอกอยแลววาแรงดงสายเคเบลใตดนขณะนนเปนเทาใด ถาสามารถตรวจเชคไดวาปลายสายเคเบลใตดนขณะนอยทตาแหนงไหน เทยบกบแรงดงทคานวณได ถาแรงดงสายเคเบลใตดนมากเกนไปกลดความเรวลงและใสวสดหลอลนใหมากขน และถาแรงดงสายเคเบลใตดนนอยเกนไปกเพมความเรวมากขนใหสมพนธกน โดยทสารหลอลนใหใสตลอดเวลา 12) เมอลากสายเคเบลใตดนถงบอพกไดระยะทตองการแลว ทาการตดสายเคเบลใตดนโดยควรจะเผอความยาวสายไว 1.50 – 2.50 เมตรไวสาหรบการตอสาย แลวทาการวดความตานทานของสายเคเบลใตดนทลากแลวนน โดยใหใช Megger Ohm ตรวจสอบความตานทานของสายกอนพนเทปปดปลายสายเคเบลใตดน โดยทาการวดคา 3 คาดงน


154

12.1) สายตวนากบสายตอลงดน (Conductor – Shield) 12.2) สายตอลงดนกบกราวด (Shield – Ground) 12.3) สายตวนากบกราวด (Conductor – Ground)

โดยกอนการดงลากสายเคเบลใตดน จะตองทาการทดสอบสายเคเบลใตดนกอนทกครงวาชารดหรอไม

13) เมอวดความตานทานแลว ดาเนนการปดปลายสายเคเบลใตดน โดยดาเนนการตามขนตอนการปดปลายสายเคเบลใตดน และเกบปลายสายเคเบลใตดน ทพนเทปกนความชนเรยบรอยแลว ใหพนเหนอนา

14) หลงจากดงลากสายเคเบลใตดน เสรจเรยบรอยใหอดปดปากทอใหเรยบรอย

6.5 เอกสารสาหรบขนตอนการดงลากสายเคเบลใตดน ทงนกอนลงมอดงลากสายเคเบลใตดน ใหบรษทฯ จดสงรายละเอยดดงตอไปนให กฟภ.

ตรวจสอบใหความเหนชอบกอนดงน 1) แผนการดาเนนงานแสดงขนตอนการปฏบตในการดงลากสายเคเบลใตดน 2) รายการเครองมอ – อปกรณ ทใชในการดงลากสายเคเบลใตดน 3) บคลากรทควบคมงาน-ประสบการณในการทางานดงลากสายเคเบลใตดน 4) เอกสารการคานวณแรงดงของสายเคเบลใตดน , คาแรงกดทผนงทอ (Side Wall

Pressure) ตามมาตรฐาน IEEE 525-1992 “ Guide for the Design and Installation of cable system in substation ”

6.6 ขนตอนการพนปดปลายสายเคเบลใตดน (Sealing End Cable) 1) จากปลายสายเคเบลใตดนระยะ 180 มม. ทาการขดครบออกจนหมดแลวขดดวย

กระดาษทรายจนเรยบ 2) จากปลายสายเคเบลใตดนระยะ 76 มม. ใหตดเปลอกสายเคเบลใตดน และซลเทปออก 3) จากปลายสายเคเบลใตดนระยะ 13 มม. ใหเหลาปลายโดยรอบเพอเอาเซมคอนดค

เตอรออก แลวทาความสะอาดปลายสายเคเบลใตดนอยาใหมเศษทองแดง หรอขเลอยตดอย 4) ทขอบเปลอกสายเคเบลใตดนตรงซลเทปและปลายสายเคเบลใตดน ใหอดดวยฟลเลอร

เทป จนทว


155

5) จากขอบเปลอกสายเคเบลใตดน ระยะ 25 มม. พนดวย นโอพรนเทป พนบน ฟลเลอรเทป ไปจนถงปลายสายเคเบลใตดน ขณะพนตองดงใหแนน และตองพนจานวน 2 ชน แลวพนทบดวย พวซเทปอก 2 ชน

6) สวมฝาครอบสายใหลกทสดเทาทจะลกได จนขอบฝาครอบเสมอกบเทปทพนไวแลว 7) ระหวางฝาครอบและเปลอกสายเคเบลใตดน ใหพนดวย ฟลเลอรเทป โดยรอบอก 1

ชนแลวพนทบดวย นโอพรนเทป กวางประมาณ 130 มม. จานวน 4 ชน และดงใหแนน แลวพนทบดวย พวซเทป อก 2 ชน เปนอนเสรจสนการพนปดปลายสายเคเบลใตดน

หมายเหต นอกจากวธการพนเทปแลว อาจจะใชกระบอก Heat Shrink ปดปลายสายเคเบลใตดน เปนอกวธกได

เปลอกสายเคเบลใตดน

ฟลเลอรเทป

พวซเทป

นโอพรนเทป

ฝาครอบยางฟลเลอรเทป

นโอพรนเทป

พวซเทป

ครบทเปลอก สายเคเบลใตดน

รปท 6.10 รปแสดงการปดปลายสายเคเบลใตดน โดยวธการพนเทป


156

ลาดบท 6 ลาดบท 5



รปท 6.11 รปแสดงขนตอนการปดปลายสายเคเบลใตดน (Sealing End Cable) โดยใช

กระบอก Heat Shrink


157

7. ความปลอดภยในการปฏบตงานระบบเคเบลใตดน งานใดกตามเมอทาเสรจและมความปลอดภยดวย ยอมนาความสบายใจมาใหผปฏบตงาน ในทางตรงขามงานใดกตามเมอทาเสรจแลวแตมอบตเหตเกดขนในงานนน ยอมนาความยงยากลาบากใจมาใหผปฏบตงาน การปฏบตงานระบบเคเบลใตดนเปนงานทมอนตรายปะปนอยทกขนตอนของการดาเนนงาน อนตรายซงจะมาจากบคคลภายนอกทไมมสวนเกยวของดวยเปนไปไดเสมอ เชน ผขบขยวดยานพาหนะขบรถมาชนขณะปฏบตงานอยกลางถนน หรอจากเพอนพนกงานจากหนวยงานอนทมาทางานเกยวของกนอาจสบสวตชจายไฟฟาเขาไปในสายเคเบลใตดน ทาใหผปฏบตงานทสายเคเบลใตดน ไดรบอนตราย ซงนอกจากทกลาวแลวอนตรายอาจเกดขนจากผทางานสายเคเบลใตดนเอง โดยทางานไวไมเรยบรอย เมอใชงานในระยะหนงสายเคเบลใตดนนนอาจเกดชารด ทาใหเกดไฟฟาลดวงจร ระเบดขนไดขณะมผปฏบตงานอยใกลๆ ทาใหไดรบอนตรายได ดงนน การปฏบตงานใดๆ กตาม ประการแรกกจะตองคานงถงความปลอดภยทจะเกดขนทงในระหวางปจจบนและอนาคตดวยเสมอ การปองกนทดประการหนงคอการทางานอยางมขนตอน มระบบการตรวจวดได มการทดสอบทด ไมมการกระทาทเรยกวาสกแตวาทาใหเสรจเทานน แตตองทางานอยางมชวตจตใจ ตองทางานอยางทเรยกวาเชอถอได การทางานเกยวกบระบบเคเบลใตดนจงเกดความปลอดภย ทงแกตนเองและผอน

7.1 เครองมอและอปกรณ สาหรบความปลอดภยในการทางาน เครองมอและอปกรณคราวๆ ในการทางานแบงไดเปน 2 ลกษณะงาน คอ

1) ดานงานกอสรางงานโยธา 1.1) เครองมอปองกนดนพง เชน Sheet Pile หรอแผนเหลกปองกนดน 1.2) เครองสบนาขนาดใหญ 1.3) ปายกนพนทบรเวณปฏบตงาน 1.4) แผนเหลกปดหลม 1.5) และอนๆ

2) ดานงานกอสรางงานรอยสาย 2.1) เครองมอวดแกสในบอ Manhole 2.2) พดลมดด,เปา อากาศจากบอ Manhole 2.3) วทยสอสาร 2.4) และอนๆ


158

7.2 ขนตอนและการตรวจสอบกอนการทางานในบอพกสาย งานกอสรางระบบเคเบลใตดนประมาณ 80% เปนการปฏบตงานในบอพกสาย สวนอก

ประมาณ 20% เปนการปฏบตงานนอกบอพกสาย การปฏบตงานทบอพกสายทกครง จะตองปองกน บอพกสายและปองกนผทลงไปปฏบตงานในบอพกสาย บอพกสาย (Manhole) คอบอใตดนทอยภายใน หรอภายนอกบรเวณสถานไฟฟา (Sub-station) มลกษณะเปนสถานทอบอากาศ หมายความวา เปนสถานททมทางเขา-ออกจากด มการระบายอากาศตามธรรมชาตไมเพยงพอทจะทาใหอากาศภายในอยในสภาพทถกสขลกษณะ และปลอดภย ซงอาจเปนทสะสมของสารเคมทเปนสารพษ สารไวไฟ รวมถงมออกซเจนไมเพยงพอ

รปท 6.12 แสดงบอพกสาย (Manhole) ในสถานไฟฟา (Sub-station) ดงนน เพอใหผปฏบตงานมความปลอดภยในการทางาน ควรปฏบตดงน 1) วางแผนการปฏบตงาน และขอบเขตการทางานในบอพกสาย 2) ตดตอประสานงานเกยวกบการทางานกบหนวยงานทเกยวของ เชน สถานไฟฟา 3) ผควบคมงานตองดาเนนการขออนญาตเขาทางานในบอพกสายตามแบบฟอรม “ใบอนญาต

ใหพนกงานเขาทางานในสถานทอบอากาศ ” ซงตดตอไดทกองมาตรฐานความปลอดภย 4) ทกครงทพนกงานลงไปในบอพกสายจะตองมพนกงานอกคนหนงคอยเฝาดอยทปากบอพก

สาย คอยใหความชวยเหลอผปฏบตงานตลอดเวลาการทางาน 5) ทกครงทเปดฝาบอพกสาย ใหปฏบตดงตอไปน 5.1) ตองตดตงสญญาณเตอนภยทเหมาะสมกบสภาพแวดลอมและสถานท เพอความปลอดภย

ของผปฏบต และตองตงรวกนหรอใชเครองมอปองกนทเหมาะสมบรเวณปากบอพกสาย โดยใหปฏบต


159

งานตามรปแบบและแนวทางการตดตงเครองหมายและสญญาณสาหรบการจดสรางซอมถนน และงานสาธารณปโภคของหนวยงานราชการ

5.2) ถาสถานทและโอกาสอานวยใหจอดรถไวใกลบอพกสาย เพอปองกนอนตรายอนอาจจะเกดขนจากยวดยานพาหนะทสญจรผานไปมา

5.3) หามพนกงานลงไปในบอพกสายกอนทจะไดทาการระบายอากาศ จนแนใจวาไมมกาซทเปนอนตราย หรอทจะทาใหเกดการระเบดหลงเหลออย (ในบอพกสายสวนมากจะมกาซไฮโดรเจน ซลไฟตอย) และควรปฏบตดงน

5.3.1) ทกครงกอนลงไปปฏบตงานภายในบอพก ผควบคมงานควรจะทาการตรวจสอบปรมาณออกซเจน และสารเคมวามปรมาณออกซเจนเพยงพอ และจะทาใหเกดการระเบด และเปนพษ หรอไม ดงน

- ตรวจสอบปรมาณออกซเจน (คาปลอดภยมากกวา 18%) - ตรวจสอบปรมาณสารเคมทตดไฟได (คาปลอดภยไมเกน 20%ของความเขมขน

ตาสดทจะตดไฟ หรอระเบดได (Lower Explosive Limit LEL.)) - ตรวจสอบปรมาณคารบอนมอนอกไซด (คาปลอดภยไมเกน 25 PPM.) - ตรวจสอบปรมาณไฮโดรเจนซลไฟด (คาปลอดภยไมเกน 10 PPM.)

5.3.2) หากผลการตรวจวดตามขอ 5.3.1 ขอใดขอหนงไมเปนไปตามคามาตรฐานความปลอดภยทกาหนด ใหทาการระบายอากาศภายใน เพอลดปรมาณสารทเปนพษ การถายอากาศอาจทาโดยการใชพดลมเปาหรอวธการอนๆ และทาการตรวจสอบปรมาณสารเปนพษตางๆ จนกวาจะอยในสภาพทปลอดภย จงจะอนญาตใหเขาทางานได

5.3.3) หามทาการตรวจสอบอากาศโดยวธการจดไฟในบอพกสาย ทงนเนองจากสารไฮโดรเจนซลไฟตจดเปนสารทระดบความสามารถในการตดไฟคอนขางสง ขณะเดยวกนอาจมกาซธรรมชาตตวอนๆ ทสามารถตดไฟไดในบรเวณดงกลาว

5.3.4) สาหรบผทจะเขาไปทาการตรวจสอบกาซควรจะสวมอปกรณปองกนอนตรายสวนบคคล ทนอกจากจะปองกนกาซเขาสรางกายทางระบบทางเดนหายใจแลว จะตองสามารถปองกนตาและใบหนาไดดวย

5.3.5) ภายหลงจากการตรวจสอบเปนทเรยบรอยแลว เมอจะปฏบตงานผปฏบตงานจะตองสวมใสอปกรณคมครองความปลอดภยสวนบคคล (PPE.) ใหเหมาะสมกบสภาพของงาน เชน หมวกนรภย รองเทาหนง ถงมอ(ยาง) หรอเขมขดนรภย เปนตน โดยอปกรณคมครองความปลอดภยตองเปนไปตามมาตรฐาน กฟภ.

5.3.6) ผควบคมงานจะตองควบคมงานอยางใกลชด


160

7.3 การอนญาตใหปฏบตงานและการปฏบตงาน ภายหลงจากการตรวจสอบเปนทเรยบรอยแลว ในการปฏบตงานกอสรางระบบเคเบลใตดน ไมวาจะทางานในขนตอนใดๆ พนกงานผปฏบตจะตองไดรบอนญาตใหปฏบตงานจากผควบคมงานกอนเสมอ ซงการอนญาตใหปฏบตงานและการปฏบตงาน จะมขอกาหนดรายละเอยด ดงน

1) หามพนกงานลงมอปฏบตงาน จนกวาจะไดรบคาสงจากหวหนา 2) กอนจะดบไฟฟาเพอปฏบตงาน หวหนางานจะตองไดรบอนญาตแลว (ในกรณตองดบไฟฟา) และตองมการตรวจสอบการดบกระแสไฟฟาดวย 3) จะตองนกไวกอนเสมอวา อปกรณไฟฟาและสายไฟฟาอาจจะมไฟฟาอยจนกวาจะไดตรวจสอบใหแนชดวาปลอดภยดแลวจงจะลงมอปฏบตงานได สาหรบสายไฟระบบเหนอดนและสายไฟระบบเคเบลใตดน ตองนกไวกอนเสมอวา มกระแสไฟฟาไหลอยจนกวาจะไดตอลงดนเรยบรอยดแลว 4) กอนเรมลงมอปฏบตงานทกครง หวหนางานตองทาการตรวจสอบหรอทดสอบให มนใจกอนวาอปกรณสายไฟฟาและสายเคเบลใตดนทจะทานน ไดตดกระแสไฟฟาและตอลงดนเรยบรอยดแลว โดย

4.1) จะตองปลดสวตชตดตอนกระแสไฟฟา กอนทจะทาการตดเปลอกหมสายหรอหวตอสายเคเบลใตดน

4.2) จะตองปลดกลไกตดตอนและเครองตดวงจรไฟฟาทกตวกอน เพอใหมนใจไดวาสายเคเบลใตดน นนไมมกระแสไฟฟาแลว 5) ไมใหมการลงปฏบตงานในบอเพยงคนเดยว โดยผปฏบตงานจะตองสวมใสอปกรณ คมครองความปลอดภยสวนบคคล (PPE.) ใหเหมาะสมกบสภาพของงาน เชน หมวกนรภย รองเทาหนง ถงมอ(ยาง) หรอเขมขดนรภย เปนตน รวมทงมอปกรณสาหรบสอสารดวยโดยอปกรณคมครองความปลอดภยตองเปนไปตามมาตรฐาน กฟภ. 6) ขณะปฏบตงานทจาเปน เชน จบสายเขาทรองรบ พนซอมเปลอกสายเคเบลใตดน ทยงมกระแสไฟฟาอย จะตองใชผาหมยางหรอฉนวนทเหมาะสมคลมสายอนทยงจายกระแสไฟฟาอย พนกงานจะตองสวมถงมอยางหรอถงมอทจาเปน และการปฏบตงานทวไปกตองปองกนสายเคเบลใตดน เสนอนทยงมกระแสไฟฟาเชนกน 7) กอนทจะปฏบตงานหรอทาการเคลอนยายสายเคเบลใตดน ทมกระแสไฟฟา ใหตรวจดใหละเอยดวา มรอยชารดบกพรองหรอไม การเคลอนยายสายเคเบลใตดน จะตองทาโดยความระมดระวงอยาใหกระแทกหรองอเกนไป 8) ขณะปฏบตงานจะตองระวงอยาใหเกดความเสยหายใดๆ แกสายเคเบลใตดน เสนอนๆ ทกเสนทมกระแสไฟฟาอย โดยอาจจะใชไมหรอผาหมยางกนหรอคลมไว


161

7.4 ฝาปดบอพกสาย ในการปดหรอเปดบอพกสาย จะตองใชขอ ชะแลง หรอเครองมออนๆ ทแขงแรงพอ โดยขณะปดหรอเปดจะตองระวงอยาใหมอหรออวยวะสวนใดสวนหนงอยใตฝาเดดขาด

7.5 การสงวสดและเครองมอขนลงบอพกสาย บอพกสายใตดน เปนบอคอนกรตทมพนทภายในจากด เวลาลงทางานภายในบอพกสายจงไมสามารถนาเครองมออปกรณตางๆ ลงไปในบอพกไดมากนก โดยวสดอปกรณเครองมอตางๆ จะตองเตรยมพรอมไวบรเวณปากบอพกสาย เมอคนทางานภายในบอพกสายตองการใชสงใด จะตองบอกใหคนทอยบนปากบอพกสายนาสงไปให การสงวสดและเครองมอลงในบอพก ควรปฏบตดงน

1) การสงวสดและเครองมอตางๆ ขนลงบอพกสายจะตองใชถงผาใบหรอภาชนะอนๆ ทเหมาะสม 2) กอนทจะสงตะกวหรอคอมปาวด ทกาลงรอนลงไปในบอพกสาย จะตองบอกพนกงานทกาลง

ปฏบตงานอยภายในบอพกสายใหรตวกอน และเมอพนกงานทอยในบอพกสายอนญาตแลว จงคอยสงลงไป สาหรบกระบวยตกตะกวจะตองสงลงไปภายหลงและใสในหมอตมตะกวทนท 8. การปฏบตขนยายรลสายเคเบลใตดน รลสายสาหรบสายเคเบลใตดน ตามขอกาหนดของ กฟภ. จะกาหนดใหเปนรลไมแขงหรอรลเหลกกได ซงรายละเอยดในการบรรจ (Packing) จะเปนหนาทของบรษทผผลต ทจะตองดาเนนการใหถกตองเปนไปตามขอกาหนดของ กฟภ. เชน รลสายจะตองมแผนไมปดรลสาย (Wooden battens) เพอปองกนสายเคเบลฯ มสายลวดเหลกตเกลยวหรอแผนเหลก (Galvanized Steel Wire or Steel Strap) ยดและรดแผนไมปดอกท รวมทงทปลายสายเคเบลใตดน ดานนอกตองปดดวย Moisture-proof pulling Eye สาหรบระบบ 115 kV สวนปลายสายเคเบลใตดน ระบบ 22 kV จะปดดวย Moisture-proof end Caps เปนตน ซงเมอบรษทผผลตไดบรรจเรยบรอยและไดขนยายมาแลว ตอไปจงเปนหนาทของผปฏบตงานของ กฟภ. ทจะตองจดเกบและขนยายใหถกตองตอเนองไป จนถงปลายทางทจะไปถงผปฏบตงานดานกอสราง ดงนนในเนอหานจะกลาวถง การปฏบตการขนยายรลสายเคเบลใตดน ทจาเปนตองทราบและปฏบตใหถกตองตอไป


162

8.1 ขอระวงทวๆ ไป 1) หลกเลยงการกระทบกนระหวางรลสายเคเบลใตดน กบสงตางๆ

หยอนรลสายเคเบลใตดน ลงชาๆ อยาใหกระแทกพน

น

ส

เอาสงกดขวางออกกอนทจะวางรลสายเคเบลใตดน ลงกบพ
2) ใชความระมดระวง อยาใหปลายสายเคเบลใตดนทโผลออกมา หรอฝาครอบปลาย
ายเคเบลใตดนชารด เมอยกรลสายเคเบลใตดนดวยสลง หรอเครองมอกลอยางอน


163

ปลายสายเคเบลใตดน

3) อยาวางรลสายเคเบลใตดน

ปลายสายเคเบลใตดน

ทางหนาเรยบลงกบพน


164

4) ในการเกบรลสายเคเบลใตดนทมขนาดกวางเทากน ใหเกบโดยใหดานแบนเรยงเสมอกน

5) เพอความแนใจทจะไมใหรลสายเคเบลใตดนกลง ใหใชลมไมอดรลสายเคเบลใตดนไว

เสนผานศนยกลางของหนารลสายเคเบลใตดน ความหนาของลม เลกกวา 1,700 มม. หนากวา 90 มม. เลกกวา 2,700 มม. หนากวา 120 มม.

สายเคเบลใตดนชนดนามน (O.F.) หนากวา 180 – 240 มม.


165

6) ขอควรระวงในการเกบรลสายเคเบลใตดน ทถกตอง ก. อยาเกบรลสายเคเบลใตดน บนพน ข. อยาเกบไวกลางแจงทถกฝน ลาดเอยงหรอขรขระ หรอมความชนสง

7) ขอควรระวงในการเคลอนยายรลสายเคเบลใตดน ก. เพอปองกนรลสายเคเบลใตดนชารด เมอเคลอนยายรลสายเคเบลใตดน ใหใชรถเครน

รอกยกหรอรถโฟรคลฟยกเคลอนยาย อยาเคลอนยายโดยการลากรลสายเคเบลใตดน ไปกบพน

ข. อยากลงรลสายเคเบลใตดนไปไกลกวา 5 เมตร สาหรบรลสายเคเบลใตดน นามนหาม กลงเดดขาด


166

8.2 เมอทาการยกรลสายเคเบลใตดน 1) ตองรอยสลงยกผานรกลางของรลสายเคเบลใตดน เทานน

2) ใชผาหรอไมรองปองกนระหวางสลงกบร และขอบรลสายเคเบลใตดน ทง 2 ขาง

ผารองปองกน สลงบาดเขาไปในเนอไม


167

3) อยาพยายามยกรลสายเคเบลใตดน ดวยสลงททามมมากกวา 60 องศา

นอยกวา 60 องศา

4) อยายกรลสายเคเบลใตดน 2 ลกพรอมกนดวยขอยกอนเดยว ถารลสายเคเบลใตดน แต

ละลกหนกเกน 5 ตน แตถานาหนกของรลสายเคเบลใตดน แตละลกนอยกวา 5 ตน ใหยกพรอมกน 2 ลกได แตตองใหขอบของรลสายเคเบลใตดน แนบเสมอกน และอยายกรลสายเคเบลใตดน ทมขนาดตางกน โดยใชขอยกอนเดยว


168

5) ตองจดสลงใหอยบนขอบทงสองขางของไมรอง โดยสลงดานใดดานหนงตองไมหลดออกจากไมรอง

6) ตองแนใจวาไดจดสลงใหขอยกอยตรงกลางของรลสายเคเบลใตดน เมอทาการยกรลสายเคเบลใตดน เพอกนไมใหรลสายเคเบลใตดน พลก


169

8.3 ขอควรระวงในการใชรถยกโฟลคลฟ อยางถกตอง การสอดงาของรถโฟลคลฟเขาใตรลสายเคเบลใตดน ตองใหถกตองและเตมตลอดความยาวของงา


170

8.4 ขอควรระวงในการเกบบรรทกรลสายเคเบลใตดน อยางถกตองในการบรรทกในเรอ 1) เกบบรรทกตามแนวทเรอแลน

เกบรลสายเคเบลใตดน ใหดานโคงของรลสายอยในแนวยาวของเรอ เพอวาเมอเรอโตคลนจะไมทาใหรลสายเคเบลใตดนเคลอนไหว ถาหากทาไมไดเชนนนใหปรกษากบทางบรษทผผลต ในกรณเชนนใหระวงเปนพเศษอาจจะเสยหายไดเมอเรอจอดกระทบฝง สาหรบรลสายเคเบลใตดนชนดนามน จะตองบรรทกใหดานโคงของรลสายเคเบลใตดนหนไปทางหวเรอเทานน

2) การเกบรลสายเคเบลใตดน เรยงชนเดยว

รลสายเคเบลใตดน นามนและรลสายเคเบล ทหนก 5 ตนหรอมากกวา ใหกองเรยงชนเดยว จะตองไมมอะไรวางทบขางบน เมอจาเปนตองกองซอนสองชน เพอความแนใจใหปรกษาบรษทผผลตกอน ในกรณนใหใชไมลมทมขนาดพอเหมาะรองไวระหวางรลสายเคเบลใตดน

สาหรบความยาวของไมลม ใหขอความเหนจากบรษทผผลต


171

3) ใหหยอนรลสายเคเบลใตดนลงอยางชาๆ ลงในทๆ ตองการ เมอตองยายรลสายเคเบลใตดนในเรอใหใชรอกยกหรอรถโฟรคลฟแลวแตกรณ เมอตองเคลอนยายรลสายเคเบลใตดนซงมเครองหมาย “ ดานนอยบน ” เชน รลสายเคเบลใตดนชนดนามน ตองแนใจวาเครองหมายนนอยดานบนเวลาเคลอนยาย

4) ในกรณทวางบนแผนเหลก ใหใชลมไม อดไวใตรลสายเคเบลใตดน เสมอ


172

5) เมอเกบรลสายเคเบลใตดนทมขนาดกวางตางกน ใหวางทอนไมตลอดความกวางของรลสายเคเบลใตดน เพอกนการกระแทกกนระหวางรลสายเคเบลใตดน ทอนไมจะตองตอกตะปตดทดานแบนของทอนไมทงสองดาน

ทอนไม

ตอกตะป

ตอกตะป

6) ลวดโยงจะตองรอยผานรกลางของรลสายเคเบลใตดน เสมอ

ทอนไมสเหลยม


173

7) อดระหวางหนาแบนของรลสายเคเบลใตดน

ลมไม

ทอนไมสเหลยม

8) อยาวางสนคาอนบนรลสายเคเบลใตดน

ในกรณทตองวางสนคาอนบนรลสายเคเบลใตดน ตองแนใจวาไดทาพนทแขงแรงบนรลสายเคเบลใตดน เพอรองรบนาหนกสนคาอนได อยางไรกตามจะตองไดรบความยนยอมจากบรษทผผลตกอน

9) เมอตองบรรทกรลสายเคเบลใตดนบนสนคาอน ตองทาพนรองรบเหนอสนคานน ใหมความแขงแรง กอนบรรทกตองแนใจวาพนนนเรยบและแขงแรงด


174

8.5 ขอควรระวงในการขนสงรลสายเคเบลใตดน ทางบก 1) การบรรทก

เมอบรรทกรลสายเคเบลใตดนบนรถบรรทก ตองแนใจวารลสายเคเบลใตดน วางอยอยางมนคงบนตวรถ และไมยนออกมานอกตวรถ


175

2) การผกมดรลสายเคเบลใตดน กบรถ

3) การยกรลสายเคเบลใตดน ลงจากรถ


176

8.6 ปฏบตตามขอแนะนาของผผลต โดยผผลต จะตดขอปฏบตในการเกบรกษา และการขนยายรลสายเคเบลใตดน ไวทรลสายเคเบลใตดน ซงจะตองปฏบตตามอยางเครงครด ในกรณทตองการความแนใจในการปฏบตทนอกเหนอจากทผผลตกาหนดไวใหปรกษาบรษทผผลตกอน เพอจะเปนการปองกนความเสยหายทจะเกดตามมาภายหลงได


Documents

กองมาตรฐานระบบไฟฟ า ฝ ายมาตรฐานและความปลอดภ ัย · 5. การต อลงดิน (Grounding)