การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

สารนพนธ ของ

พรเพญ แกวมณ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว

พฤษภาคม 2548 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

บทคดยอ ของ

พรเพญ แกวมณ

เสนอตอบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ เพอเปนสวนหนงของการศกษา ตามหลกสตรปรญญาการศกษามหาบณฑต สาขาวชาจตวทยาการแนะแนว

พฤษภาคม 2548 ลขสทธเปนของมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

พรเพญ แกวมณ. (2547) การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4. สารนพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อาจารยทปรกษาสารนพนธ : ผชวยศาสตราจารย ดร. ทศพร ประเสรฐสข.

การวจยครงนมจดมงหมาย (1) เพอสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนอดมศกษา จงหวดกรงเทพฯ (2) เพอหาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 กลมตวอยางเปนนกเรยนชวงชนท 4 ปการศกษา 2547 โรงเรยนอดมศกษา กรงเทพฯ และ (3) เพอเปรยบเทยบการรคดของนกเรยนกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 แบงเปนชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 30 คน ชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 30 คน ชนมธยมศกษาปท 6 จานวน 30 คน รวมกลมตวอยาง 90 คน ทไดมาจากการสมอยางงายจากประชากร เครองมอทใชในการวจย ไดแก ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 และวเคราะหขอมลโดยการหาประสทธภาพของชดการสอนแตละชดตามเกณฑ E1 / E2 และการทดสอบท (t – test แบบ Dependent) ผลการวจยสรปไดดงน 1. ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 มจานวน 16 ชด ชดการสอนแตละชดมประสทธภาพ E1 / E2 อยระหวาง 64.82 – 74.24 2. กอนและหลงการไดรบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 นกเรยนมการรคดเพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

CONSTRCUTING GUIDANCE ACTIVITY TEACHING PACKAGE TO DEVELOP COGNITION OF THE FOURTH LEVEL

AN ABSTRACT BY

PRONPEN KEAWMANEE

Presented in Partial Fulfillment of the Requirements for the Master of Guidance and Counseling Psychology

At Srinakharinwirot University May 2005

Copyright 2005 by Srinakharinwirot University

Pronpen Keawmanee. (2005). Constructing guidance activity teaching Package to develop cognition of The fourth level. Project, M.Ed. (Guidance and Counseling Psychology) Bangkok : Graduate School, Srinakharinwirot University. Master Project Advisor : Asst.- Prof. Tossaporn Prasertsuk.

The purposes of the research were : (1) to construct of guidance activity teaching package for developing cognition of the students in the fourth level – secondary education, and (2) to evaluate the efficiency of each guidance package activity teaching package for developing cognition of the students in the fourth level – secondary education, and to compare the differences in cognition of the students before and after participated in the guidance activity teaching package for developing cognition. Ninety subjects of this study were randomly selected from The fourth level secondary education of Udomsuksa school in Bangkok in the academic year 2004 these subjects were The research in statement was a guidance activity teaching package. The efficiency of each package was analyzed by E1 / E2 and the cognition data were analyzed by t – test of dependent samples.

The results of this study were as follows : 1. Sixteen guidance activity teaching package for developing cognition of the

students were constructed. The efficiencies E1 / E2 of each package existed between 64.82 – 74.24

2. The Significant differences in cognition of the students in the forth level – secondary education existed before and after participated in the guidance activity teaching packages at .01 level.

ประกาศคณปการ สารนพนธฉบบนสาเรจไดดวยความกรณาอยางสงจาก ผชวยศาสตราจารย ดร. ทศพร ประเสรฐสข อาจารยทปรกษาสารนพนธ ศาสตราจารย ดร. ผองพรรณ เกดพทกษ และ ผชวยศาสตราจารย ดร. นนทนา วงษอนทร กรรมการสอบสารนพนธ ทกรณาใหคาแนะนา และขอเสนอแนะตางๆ ตลอดจนตรวจแกไขขอบกพรอง อนเปนประโยชนในการทาสารนพนธครงน ผวจยซาบซงในความกรณาเปนอยางสง ขอกราบขอบพระคณ ผชวยศาสตราจารย ดร.ทศวร มณศรขาและอาจารยมณฑรา จารเพง ทกรณาเปนผเชยวชาญในการตรวจเครองมอการวจย ขอกราบขอบพระคณคณาจารยในภาควชาการแนะแนวและจตวทยาการศกษาทกทานทกรณาเปนผประสทธประสาทวชาความรใหแกผวจย

ขอกราบขอบพระคณผอานวยการโรงเรยน คณะคร โรงเรยนอดมศกษาลาดพราว และนกเรยนทกคนทอานวยความสะดวก และใหความรวมมอเปนอยางด ในการทาวจยครงน ขอขอบคณ นายประดษฐ ตนตวชรฐากร ทใหกาลงใจและหวงใย ชวยเหลอผวจยดวยความเตมใจเสมอมา จนทาใหผวจยประสบความสาเรจไดดวยด

ขอขอบคณเพอนๆ สาขาจตวทยาการแนะแนวและเพอนรวมงานทกทานทใหกาลงใจและหวงใย ชวยเหลอผวจยดวยความเตมใจเสมอมา ขอนอมราลกถงพระคณคร อาจารยทกทานทใหการอบรมสงสอนถายทอดความรตางๆ ใหกบผวจย จนทาใหผวจยประสบความสาเรจไดดวยด และสดทายนผวจยขอกราบขอบพระคณนายวนชย แกวมณ และนางฉลอง แกวมณผเปนบดามารดา และสมาชกในครอบครวแกวมณ คอยใหการสนบสนนชวยเหลอทงทนทรพย และใหกาลงใจในการศกษาวจยในครงน จนทาใหผวจยสามารถทางานวจยครงนไดสาเรจดวยด คณคาและประโยชนอนเกดจากสารนพนธฉบบน ผวจยขอมอบเปนเครองสกการะบชาพระคณบดา มารดา บรพาจารยทกทานทไดประสทธประสาทวชาความรแกผวจย ตลอดจนผมพระคณทกทานทสนบสนนและชวยเหลอผวจยจนประสบความสาเรจ พรเพญ แกวมณ

สารบญ

บทท หนา

1 บทนา .................................................................................................................. 1 ภมหลง.......................................................................................................... 1 ความมงหมายของการวจย............................................................................. 3 ความสาคญของการวจย ................................................................................ 3 ขอบเขตของการวจย ..................................................................................... 3

ประชากร................................................................................................. 3 กลมตวอยาง............................................................................................ 3 ตวแปรทใชในการวจย.............................................................................. 3

นยามศพทเฉพาะ .................................................................................... 3 กรอบแนวคดในการวจย ................................................................................ 5 สมมตฐานในการวจย ..................................................................................... 5

2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ............................................................................. 6 เอกสารงานวจยทเกยวของกบการรคด ........................................................... 8 ความหมายของการรคด........................................................................... 8 องคประกอบการรคด ............................................................................... 10 กระบวนการรคด...................................................................................... 12

การวดการรคด ........................................................................................ 13 งานวจยทเกยวของกบการรคด................................................................. 14

เอกสารงานวจยทเกยวของกบการคดแกปญหา .............................................. 17 ความหมายของการคดแกปญหา .............................................................. 18

องคประกอบการคดแกปญหา .................................................................. 18 การใชความคดในการแกปญหา................................................................ 18 วธการแกปญหา ...................................................................................... 20 การเรยนการสอนกบความสามารถในการคดแกปญหา ............................. 20 ขนตอนการคดแกปญหา .......................................................................... 22 งานวจยทเกยวของกบการคดแกปญหา.................................................... 24

สารบญ(ตอ)

บทท หนา 2 (ตอ) เอกสารงานวจยทเกยวของกบการคดสรางสรรค ............................................. 25

ความหมายของการคดสรางสรรค............................................................. 25 องคประกอบการคดสรางสรรค ................................................................. 26 ทฤษฎทเกยวของกบการคดสรางสรรค ..................................................... 28

การวดการคดสรางสรรค .......................................................................... 30 งานวจยทเกยวของกบการคดสรางสรรค................................................... 32

เอกสารงานวจยทเกยวของกบการวเคราะห .................................................... 34 ความหมายของการคดวเคราะห............................................................... 34

องคประกอบการคดวเคราะห ................................................................... 34 ทฤษฎทเกยวของกบการคดวเคราะห ....................................................... 35 งานวจยทเกยวของกบการคดวเคราะห..................................................... 36

เอกสารงานวจยทเกยวของกบการวจารณญาณ .............................................. 36 ความหมายของการคดวจารณญาณ ......................................................... 36

องคประกอบการคดวจารณญาณ.............................................................. 37 ทฤษฎทเกยวของกบการคดวจารณญาณ ................................................. 38 การวดการคดวจารณญาณ....................................................................... 38 งานวจยทเกยวของกบการคดวจารณญาณ ............................................... 41

เอกสารงานวจยทเกยวของกบชดการสอน ...................................................... 45 ความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนว ............................................. 45

หลกการและทฤษฎทนามาใชในการสรางชดการสอน................................ 45 สวนประกอบของชดการสอน ................................................................... 50 ระบบผลตชดการสอน .............................................................................. 52 ประเภทของชดการสอน........................................................................... 56 คณคาของชดการสอน ............................................................................. 59 บทบาทและสวนประกอบของคมอคร........................................................ 61 หลกในการเขยนแบบฝกปฏบต ................................................................ 63 การเสนอเนอหาในชดการสอน ................................................................. 64 รปแบบและการแบงเวลาประกอบกจกรรมในชดการสอน .......................... 67

สารบญ(ตอ)

บทท หนา 2 (ตอ) ประโยชนของชดการสอน......................................................................... 67

การหาประสทธภาพชดการสอน ............................................................... 68 งานวจยทเกยวของกบชดการสอน ........................................................... 72

เอกสารงานวจยทเกยวของกบกจกรรมแนะแนว.............................................. 73 ความหมายของการแนะแนว .................................................................... 73 ความหมายของกจกรรมแนะแนว ............................................................. 74 กจกรรมแนะแนวตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ..... 75 วตถประสงคของกจกรรมแนะแนว............................................................ 75 หลกการของกจกรรมแนะแนว .................................................................. 76 ลกษณะของกจกรรมแนะแนว................................................................... 76 กระบวนการการจดกจกรรมแนะแนว........................................................ 78 กจกรรมตางๆ ในชวโมงกจกรรมแนะแนว................................................. 79 เทคนคการสอนกจกรรมแนะแนว ............................................................. 79 ตวชวดความความสาเรจในการจดกจกรรมแนะแนว ................................. 80 การประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว .................................................... 82 วธการประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว ................................................ 83

3 วธการดาเนนการศกษาคนควา............................................................................. 84ประชากรกลมตวอยาง ............................................................................. 84 การเลอกกลมตวอยาง.............................................................................. 84 วธการเลอกกลมตวอยาง.......................................................................... 84

เครองมอทใชในการศกษาคนควา ................................................................... 84 การสรางเครองมอและการตรวจสอบเครองมอ ................................................ 85 การจดกระทาและการวเคราะหขอมล.............................................................. 89

4 ผลการวเคราะหขอมล .......................................................................................... 91 สญลกษณและอกษรยอทใชในการวเคราะห .................................................... 91 การวเคราะหขอมล......................................................................................... 91

สารบญ(ตอ)

บทท หนา 5 อภปราย สรปผลและขอเสนอแนะ ......................................................................... 100

ความมงหมายของการวจย............................................................................. 100 ความสาคญของการวจย................................................................................ 100

ขอบเขตการศกษาวจย................................................................................... 100

ประชากร................................................................................................. 100 กลมตวอยาง............................................................................................ 100

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการทดลอง........................................................... 101 เครองมอทใชในการวจย................................................................................. 101 การวเคราะหขอมล......................................................................................... 101 สรปผลการวจย .............................................................................................. 102

ชนมธยมศกษาปท 4................................................................................ 102 ชนมธยมศกษาปท 5................................................................................ 103 ชนมธยมศกษาปท 6................................................................................ 103

อภปรายผล ................................................................................................... 105 ขอเสนอแนะ .................................................................................................. 107

บรรณานกรม ............................................................................................................. 108

ภาคผนวก.................................................................................................................. 109

ประวตยอผวจย .......................................................................................................... 337

บญชตาราง

ตาราง หนา

1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด ................................................... 85

2 ระดบคะแนนการตอบแบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด............................................................... 87

3 ระยะเวลาในการดาเนนการทดลอง ณ โรงเรยนอมศกษาลาดพราว ........................ 88

4 คาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวดานการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 แตละชด ................................................................................................. 92

5 แสดงคาเฉลยของแตละกจกรรมของนกเรยนกอนและหลง การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ........................... 94

6 แสดงคาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 รวมทกกจกรรมและจาแนกรายกจกรรม ................................................................ 97

7 แสดงคาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชด ............................................................................................................ 98

บญชภาพประกอบ

ภาพประกอบ หนา

1 องคประกอบทจะเกดความคดสรางสรรค............................................................... 28

2 การผลตชดการสอน ............................................................................................. 55

บทท 1 บทนา

ภมหลง นกเรยนในระดบมธยมศกษาตอนปลายเปนเดกวยรนตอนกลางทมอายประมาณ 16 – 18 ป เปนวยทมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวทกาลงจะกาวจากความเปนเดกสความเปนผใหญ ซงจะมการพฒนาทงทางดาน รางกาย อารมณ สงคม และเชาวนปญญา พระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 มความมงหมายและหลกการวาการจดการศกษาตองเปนไปเพอพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณทงรางกาย จตใจ สตปญญา ความร และคณธรรม มจรยธรรม วฒนธรรมในการดารงชวตสามารถอยรวมกบผอนอยางมความสข และกาหนดแนวการจดการศกษาโดยยดหลกวา ผเรยนมความสามารถทจะเรยนรและพฒนาตนเองได และถอผเรยนเปนสาคญ โดยจดเนอหาสาระและกจกรรมใหสอดคลองกบความสนใจ และความถนดของผเรยน ผเรยนมความสาคญทสด ในกระบวนการจดการศกษาตองสงเสรมใหผเรยนสามารถพฒนาตามธรรมชาตและเตมตามศกยภาพ มความรเกยวกบตนเองและความสมพนธของตนเองกบสงคม มความรทกษะในดานการเรยนวชาตางๆ รวมทงการประกอบอาชพและการดารงชวตอยางมความสข (กระทรวงศกษาธการ. 2545 :1) หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เปนหลกสตรหลกของประเทศในขณะนคอ เปนการสรางกลยทธใหมในการพฒนาคณภาพการศกษาใหสามารถสอดคลองกบสภาพความเปนจรงและสภาพความเปลยนแปลงทางเศรษฐกจ สงคม และความเจรญกาวหนาทางวทยาการเพอสามารถตอบสนองความตองการของบคคลในสงคมไทยได ผเรยนมศกยภาพในการแขงขนและรวมมออยางสรางสรรค ในสงคมโลก เปนไปตามเจตนารมณของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช 2542 ซงในโครงสรางหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ไดแบงเปน 8 กลมสาระการเรยนร ซงเปนพนฐานสาคญทผเรยนทกคนตองเรยนร และกจกรรมพฒนาผเรยนซงเปนกจกรรมทจดใหผเรยนไดพฒนาความสามารถของตนเองอยางเตมตามศกยภาพ มงเนนเพมเตมจาก 8 กลมสาระการเรยนร (กระทรวงศกษาธการ. 2545 : 1-3) ในกจกรรมพฒนาผเรยนนอกจากเปนกจกรรมทจดใหผเรยนไดพฒนาความสามารถของตนอยางเตมตามศกยภาพแลว ยงเนนพฒนาสวนทสาคญอกคอ การพฒนาองครวมของความเปนมนษยใหครบทกดาน ทงทางดาน รางกาย อารมณ สงคม เชาวนปญญา ศลธรรมและจรยธรรม ซงอาจจดเปนแนวทางหนงทจะสนองนโยบายในการสรางเยาวชนของชาตใหเปนมนษยทสมบรณ โดยแบงกจกรรมพฒนาผเรยนออกเปน 2 ลกษณะ คอ (1) กจกรรมนกเรยน เนนการทางานรวมกนเปนกลม เชน ลกเสอ เนตรนาร ยวกาชาด และผบาเพญประโยชน (2) กจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาความสามารถของผเรยนใหเหมาะสมตามความแตกตางระหวางบคคลคน พบและพฒนาศกยภาพของตน (กระทรวงศกษาธการ.2545 :5 - 6) ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน ซงไดกาหนดใหงานแนะแนวเปนภารกจทสถานศกษาตองดาเนนการเพอสงเสรม ดแล ชวยเหลอผเรยนและพฒนาตนไดตามธรรมชาตสนองจดมงหมายของหลกสตรทมงใหคนไทยเปนมนษยทสมบรณ เปนคนด ม

2

ปญญา มความสขมศกยภาพในการศกษาตอการประกอบอาชพและดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสข (กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ. 2545 : คาชแจง) การพฒนาคนไทยใหเปนมนษยทสมบรณในทกๆ ดาน จาเปนตองวางรากฐานตงแตยงเดกและควรจะมการพฒนาดานทสาคญไปพรอมๆ กน คอ ทงทางดาน รางกาย อารมณ สงคม และเชาวนปญญา ตามท จรล พรหมคาตน (2529 : 10) กลาววา การทคนเราเจรญเตบโตหรอพฒนาการนนจะตองเจรญเตบโตทงทางกาย เชาวนปญญา อารมณและสงคมไปพรอมๆ กน นนคอในขณะทรางกายของเราเจรญเตบโตขนมสวนสงและนาหนกเพมขนดานสตปญญาหรอเชาวน ปญญา ความร ความสามารถ ความคดอาน ความจากดตามไปดวย ดานอารมณกจะสามารถควบคมอารมณไดดขนและดานสงคมกสามารถปรบตวใหเขากบบคคลอนไดดขน ทง 4 ดานน จะมความสมพนธกนโดยใกลชดถาดานหนงดานใดบกพรองไป ดานอนๆ กจะพลอยบกพรองตามไปดวย แตถาดานหนงดานใดด ดานอนๆกจะดตามไปดวย การเตรยมวยรนทจะเตบโตขนเปนผใหญในอนาคตใหมความรความสามารถและเปนนกคดจะเปนการปพนฐานทสาคญใหแกอนาคตของชาตไดเปนอยางด (เยาวพา เดชะคปต. 2536 : บทนา) เมอวยเดกเปนวยทเปนพนฐานทสาคญของชวต ดงนน พอ แม และครจงควรเขาใจวาการเรยนรและความสามารถในการกระทาสงตางๆ นนแมวาจะเกดขนไดเองบางตามสภาพแวดลอมของแตละคนแตจะเกดขนไดดทสดเมอมสงกระตนเราใหโอกาสแกวยรนไดสงเกตสมผสทดลองแกปญหาใหสอดคลอง กบความเจรญเตบโตและพฒนาการของวยรน ตามทเพยเจต (เยาวพา เดชะคปต. 2536 : 2 : 16 อางองจาก ประสาท อศรปรดา. 2520) กลาววา พนฐานพฒนาการดานสตปญญาของแตละบคคลขนอยกบกจกรรมกลไกของกลามเนอและการมปฏสมพนธกบสงแวดลอมหรอจากประสบการณทเดกไดรบซงจะชวยใหเดกพฒนาการเรยนรโดยการสะสมภาพและเหตการณตาง ๆ เขาไวในสมอง สงแวดลอมทสาคญตอเดกอกประการหนงกคอตวบคคลอนไดแก พอ แม และคร ควรมสวนและมบทบาทในการสงเสรมพฒนาการของเดกทางดานสตปญญา ควบคไปกบพฒนาการดานอน ๆ กจกรรมแนะแนวเปนกจกรรมทจดเพอ เสรมสรางเยาวชนทงในดานอารมณ สงคม สตปญญาและรางกาย (จนดาภรณ องสวรรณโชต. 2525 : 7) ซงพฒนาการดานตางๆ เหลานควรไดรบการพฒนาทเหมาะสมยงไปกวานนกจกรรมแนะแนวจะชวยใหเดกเกดความร ความสนกสนาน ความสนใจ ชวยใหเดกรจกและเขาใจตนเอง รวมไปถงการมทกษะในการปรบตวใหเขากบผอนและเรยนรการดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสขจากความสาคญทกลาวมาขางตนน ผวจยจงสนใจการนากจกรรมแนะแนวเพอนาไปพฒนา เดกนกเรยนในชวงชนท 4 (ระดบมธยมศกษาปท 4 - 6) ทางดานเชาวนปญญา ซงจะพฒนาในเรองของความคด สอดคลองกบพระราชบญญตการศกษาแหงชาตทบอกไววาตองการใหนกเรยนคดเปน ทาเปน และแกปญหาเปน ซงการพฒนาการคดเปนพฒนาการสวนหนงของเชาวนปญญา ซงจะพฒนาในการคดทสาคญ ๆ และตรงกบชวงวยรนคอ การคดสรางสรรค การคดวเคราะห การคดแกปญหา และการคดวจารณญาณซงการคดในดานตางๆ

3

ลวนแลวแตมความจาเปนทจะตองเรงพฒนา ใหเดกไทยไดมความคดทสามารถจะปฏบตตน ใหเปนไปตามความตองการของสงคมและ เกดคณลกษณะอนพงประสงคขนดวย

ความมงหมายของการวจย 1. เพอสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 2. เพอหาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 3. เพอเปรยบเทยบการรคดของนกเรยนกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

ความสาคญของการวจย ผลการศกษาทาใหไดชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงนเพอ เปนแนวทางแกครและผทเกยวของกบการจดกจกรรมแนะแนวระดบมธยมศกษา ในการเลอกจดรปแบบของกจกรรมหรอประสบการณเพอสงเสรมพฒนาการการรคดของเดกระดบมธยมศกษาในชวงชนท 4 ไดอยางเตมตามศกยภาพ

ขอบเขตของการวจย 1. ประชากร ประชากรทใชในการศกษาครงน คอ นกเรยนชวงชนท 4 (ระดบชนมธยมศกษาปท 4 - 6) ทกาลงศกษาอยในโรงเรยนอดมศกษาลาดพราว กรงเทพมหานคร จานวน 300 คน 2. กลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการศกษาครงนคอนกเรยนชวงชนท 4 (ระดบชนมธยมศกษาปท4 -6) ทกาลงศกษาอย ในโรงเรยนอดมศกษาลาดพราว กรงเทพมหานคร จานวน 90 คนทสมครใจเขารวมกจกรรม ซงแบงเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 30 คน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 30 คน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 จานวน 30 คน 3. ตวแปรทใชในการศกษาคนควา 3.1 ตวแปรอสระ คอ ชดการสอนกจกรรมแนะแนว 3.2 ตวแปรตาม คอ การรคดของนกเรยนชวงชนท 4

นยามศพทเฉพาะ 1. การรคดหมายถง ความรของบคคลเกยวกบกระบวนการคดของตน และผลผลตการคดหรอสงอน ๆ ทเกยวกบกระบวนการคด อาจปรากฏเปนความร กจกรรมการคดใด ๆ ทมเปาหมาย มทศทางซงประกอบดวย การคดแกปญหา คดสรางสรรค การคดวเคราะห และการคดวจารณญาณ โดยมรายละเอยดดงตอไปนคอ

4

1.1 การคดแกปญหา คอ รปแบบการเรยนรประเภทหนงทเปนกระบวนการคดพจารณาหาความสมพนธจากขอมลตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาอยางรอบคอบ แลวนามาปฏบต 1.1.1 การกาหนดปญหา 1.1.2 รวบรวมขอเทจจรง 1.1.3 ตงสมมตฐาน 1.1.4 ทดสอบสมมตฐาน 1.1.5 การประเมนผล 1.2 การคดสรางสรรค หมายถงกระบวนการของความรสกไวตอปญหาหรอสงทบกพรองขาดหายไป และเปนความคดทแปลกใหมไปจากเดม โดยเลอกจากประสบการณทผานมาเพอสรางรปแบบใหม ซงแบงเปน 1.2.1 ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถงปรมาณความคดทไมซากนในเรองเดยวกน 1.2.2 ความคดรเรม (Originality) หมายถงความคดทแปลกใหมไมซาแบบใคร เปนความคดทแปลกแตกตางไปจากความคดธรรมดา ความคดรเรมอาจจะมาจากความคดทมอยกอนแลว และนามาดดแปลงเพอใหกลายเปนสงใหม 1.3 การคดวเคราะห หมายถง การคดอยางพจารณาอยางรอบคอบในขอความทเปนปญหาโดยหาหลกฐานทมเหตผลหรอขอมลทเชอถอไดมายนยนการตดสนใจ ตามเรองราวหรอสถานการณนน ๆ เพอใหไดมาซงขอสรปทถกตอง ซงมลาดบขนตอนดงตอไปนคอ 1.3.1 การจาแนกขอมล 1.3.2 การตงขอสนนษฐาน 1.3.3 การเปรยบเทยบ 1.3.4 การประเมนผล 1.4 การคดวจารณญาณ หมายถง การคด พจารณา ไตรตรองอยางรอบคอบ เกยวกบขอมล หรอสถานการณ ซงตองอาศยการสงเกต ความร ความเขาใจ การวเคราะหการเชอมโยงเหตการณ การสรปความ และประสบการณของตนเองมาประเมนขอมล โดยใชเหตผลในเชงตรรกวทยา ทมหลกเกณฑการยอมรบได ตลอดจนผานการพจารณาปจจยรอบ ๆ ดานอยางกวางไกล ลกซง และผานการพจารณากลนกรองทงดาน คณ – โทษ เพอทจะนาไปใชในการตดสนใจยอมรบหรอปฏเสธ 2. ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 หมายถง เครองมอทเปนสอการสอน ซงมลกษณะทเปนสอประสม ซงประกอบไปดวย รปภาพ เทปเสยง และเกมทเกยวของกบกระบวนการรคด ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวนนผวจยไดใชเทคนคตางๆ ซงไดแก การอภปรายกลม กรณตวอยาง การทางานกลม สถานการณจาลอง และบทบาทสมมตเพอใหผเรยนไดเรยนรเกยวกบกระบวนการรคด และชดการสอนกจกรรมแนะแนวแตละชดนน

5

ประกอบไปดวย คาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอคร คมอนกเรยน สอการสอนและแบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน โดยมขนตอนการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวดงน 2.1 ขนประเมนผลกอนเรยน ผวจยใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเพอพจารณาความรเดมของผเรยน 2.2 ขนนาเขาสบทเรยน ผวจยสนทนากบนกเรยนเกยวกบกระบวนการรคด 2.3 ขนประกอบกจกรรมการเรยนผวจยชแจงกฎระเบยบกตกาวธปฏบตกจกรรม 2.4 ขนสรปผลการเรยนร ผวจยใหนกเรยนสรปประเดนสาคญ ๆ เกยวกบสงทนกเรยนไดเรยน แลวผวจยสรปเพมเตม 2.5 ขนประเมนผลหลงเรยน ผวจยใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน เพอพจารณาวานกเรยนมความรเพมขนหรอไม มากนอยเพยงใด 3. นกเรยนชวงชนท 4 หมายถง นกเรยนทกาลงศกษาอยในชนมธยมศกษาปท 4 – 6 ในโรงเรยนสงกดกรมสามญศกษา

กรอบแนวคดในการวจย ในการวจยเรองการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของนกเรยนชวงชนท 1 ผวจยกาหนดกรอบแนวคดดงน 1. การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของนกเรยนชวงชนท1 และหาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาคณธรรมและจรยธรรมของนกเรยนชวงชนท 1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวดานการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

2. การพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชชดการสอนกจกรรม แนะแนวเพอพฒนาการรคด

ตวแปรตน ตวแปรตาม

สมมตฐานในการวจย กอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 นกเรยนมการรคดตางกน

การคดแกปญหา ดสรางสรรค

การคดวเคราะห การคดวจารณญาณ

คด การคการร

หาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวดานการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา

การรคดของนกเรยนชวงชนท 4 การรคดของนกเรยนชวงชนท 4

6

บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ ในการสรางชดกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ไดมการศกษาเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงน 1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการรคด 1.1 ความหมายการรคด 1.2 องคประกอบการรคด 1.3 กระบวนการรคด 1.4 การวดการรคด 1.5 งานวจยทเกยวของกบการรคด

1.6 การคดแกปญหา 1.6.1 ความหมายการคดแกปญหา 1.6.2 องคประกอบการคดแกปญหา 1.6.3 การใชความคดในการแกปญหา 1.6.4 วธการคดแกปญหา 1.6.5 การเรยนการสอนกบความสามารถในการคดแกปญหา 1.6.6 ขนตอนการคดแกปญหา 1.6.7 งานวจยทเกยวของกบการคดแกปญหา 1.7 การคดสรางสรรค 1.7.1 ความหมายการคดสรางสรรค 1.7.2 องคประกอบการคดสรางสรรค 1.7.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดสรางสรรค 1.7.4 การวดการคดสรางสรรค 1.7.5 งานวจยทเกยวของกบการคดสรางสรรค 1.8 การคดวเคราะห 1.8.1 ความหมายการคดวเคราะห 1.8.2 องคประกอบการคดวเคราะห 1.8.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดวเคราะห 1.8.4 งานวจยทเกยวของกบการคดวเคราะห 1.9 การคดวจารณญาณ 1.9.1 ความหมายการคดวจารณญาณ 1.9.2 องคประกอบการคดวจารณญาณ

7

1.9.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดวจารณญาณ 1.9.4 การวดการคดวจารณญาณ 1.9.5 งานวจยทเกยวของกบการคดวจารณญาณ 2. เอกสารทเกยวของกบชดการสอน 2.1 ความหมายของชดการสอน 2.2 ความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนว 2.3 หลกการและทฤษฎทนามาใชในการสรางชดการสอน 2.4 สวนประกอบของชดการสอน 2.5 ระบบผลตชดการสอน 2.6 ประเภทของชดการสอน 2.7 คณคาของชดการสอน 2.8 บทบาทและสวนประกอบของคมอคร 2.9 หลกในการเขยนแบบฝกปฏบต 2.10 การเสนอเนอหาในชดการสอน 2.11 รปแบบและการแบงเวลาประกอบกจกรรมในชดการสอน 2.12 ประโยชนของชดการสอน 2.13 การหาประสทธภาพชดการสอน 2.14 งานวจยทเกยวของกบชดการสอน 3.เอกสารและงานวจยทเกยวของกบกจกรรมแนะแนว

3.1 ความหมายการแนะแนว 3.2 ความหมายของกจกรรมแนะแนว

3.3 กจกรรมแนะแนวตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 3.4 วตถประสงคของกจกรรมแนะแนว

3.5 หลกการของกจกรรมแนะแนว 3.6 ลกษณะของกจกรรมแนะแนว 3.7 กระบวนการจดกจกรรมแนะแนว 3.8 กจกรรมตางๆ ในชวโมงกจกรรมแนะแนว

3.9 เทคนคการสอนกจกรรมแนะแนว 3.10 ตวชวดความสาเรจในการจดกจกรรมแนะแนว

3.11 การประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว 3.12 วธการประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว

8

1. เอกสารและงานวจยทเกยวของกบการรคด 1.1 ความหมายของการรคด

การรคด (Cognition) เปนความสามารถของมนษยและมอยในแตละบคคล ซงไดมการศกษาอยางแพรหลาย และมผใหความหมายของการรคดไวหลายทศนะดงตอไปน เลวน (Lewin. 1912 : 42) นกทฤษฎกลมเกสตลส (Gestalt) เชอวา ความคดของบคคลเกดจากการรบรสงเรา ซงบคคลมกรบรในลกษณะภาพรวมหรอสวนรวมมากกวาสวนยอย บลม (Bloom. 1961 : 39) ไดจาแนกการรคด (Cognition) ออกเปน 5 ขน ไดแก การรขนความร การรขนเขาใจ การรขนวเคราะห การรขนสงเคราะห และการรขนประเมน บรเนอร (Bruner. 1966 : 82) กลาววา เดกเรมตนเรยนรจากการกระทา ตอไปจงจะสามารถจนตนาการ สรางภาพในใจหรอในความคดขนได แลวจงถงขนการคดและเขาใจในสงทเปนนามธรรม บราวน และสมเลย (Brown & Smilay. 1977 : 1 – 8) ไดใหความหมายของการรคด วาเปนการรวาเรารสงใด และเขาใจสงใด ซงเปนผลมาจากการทบคคลพยายามควบคมกระบวนการคดของตนเอง หรออาจสรปไดวา เปนความสามารถในการตรวจสอบความคดของตนเอง หรอเปนการคดเกยวกบการคด (Thinking about Thinking) ฟลาเวลล (Flavell. 1979 : 906) ใหความหมายวา เปนความรของบคคลเกยวกบกระบวนการคดของตน และผลผลตการคดหรอสงอน ๆ ทเกยวกบกระบวนการคด อาจปรากฏเปนความร กจกรรมการคดใด ๆ ทมเปาหมาย มทศทาง ครอสและปารส (Cross & Paris. 1988 : 131) ไดกลาวไววา การรคด หมายถง การทบคคลมความร ความเขาใจ เกยวกบการคดของตนเอง สามารถควบคมความคดตลอดไปจนถงสามารถวางแผนจดระบบความคด และประเมนผลความคดของตนเองได สวารทซ และ เพอรคนส (Swartz & Prekins. 1990 : 51) ใหความหมายการรคดไววา เปนความรของบคคลเกยวกบการตระหนกร (Awareness) และการควบคม (Control) จตใจและการคดทงหมด เอเรยล (Ariel. 1992 : 123) ใหความหมายวา เปนความรเกยวกบความร ความรในการควบคมจตสานก (Consciors) ของกระบวนการเรยนร รวมทงผลของการใชยทธวธและกจกรรมทมกฎเกณฑ เอลาวาร (Elawar. 1992 : 109) ไดกลาววา การรคดเปนแงมมหนงของความคดวจารณญาณ และครอบคลมถงความสามารถของบคคลในอนทจะพฒนากระบวนการอนเปนระบบในระหวางการแกปญหา และการทบทวนและประเมนความสาเรจของกระบวนการคดของตนเองได ออกแมน และแฮนนาฟน (Osman & Hannafin. 1992 : 83 – 99) และเดอรร และเมอรฟ (Derry and Murphy. 1986 : 1 – 39) อธบายความหมายของการรคดในทานองเดยวกนวา เปน

9

การทผเรยนมสต และมความรเกยวกบกระบวนการเรยนรของตนเอง พรอมกบมความสามารถและแนวโนมทจะควบคมกระบวนการเหลานนในขณะทเรยนรได โอนล และอะบได (O’Neil & Abedi. 1996 : 234) กลาววาการรคดเปนจตสานก (Conscious) และชวงเวลาในการตรวจสอบตนเองเกยวกบจดมงหมายทจะทาใหเกดผลสมฤทธเมอมการเลอกใชยทธวธทเหมาะสม ซกเลอร (Sigler. 1997 : 742) ไดกลาววา เปนความสามารถในการตรวจสอบ กาหนดเกณฑและควบคมกระบวนการเรยนรทกสง กองวจยทางการศกษา (2531 : 39) การรคดเปนรปแบบองคประกอบกระบวนการทางปญญา หมายถง กระบวนการภายในสมองทเกยวของกบการคนหา การคดเลอก การรบร การจา การคด และการแกปญหาตาง ๆ โดยผานประสาทสมผสและแสดงออกมาเปนพฤตกรรม บญสร สวรรณเพชร. (2535 : 78) กลาววาการรคดหมายถง การรทกชนด รวมทงการรบร การจาได การใชจนตนาการ การตดสนใจ และการใหเหตผล เปนกระบวนการทางจตใจททาใหบคคลรและไดรบความร เพญวไล ฤทธาคณานนท (2536 : 1) การรคดเปนกระบวนการทางปญญา และผลทเกดขนจากการะบวนการนน ดงนนการรคดจงหมายถงสงทเราเรยกวา ความร เชาวปญญา ความคด จนตนาการ ความคดสรางสรรค การวางแผนการใชเหตผล การอนมาน การแกปญหา การใชสญลกษณ และการคดฝน ศรเรอน แกวกงวาล.(2536 : 236) ไดกลาววาการรคดหมายถง การคนพบ การคนควา การรบรและการจดจาได พรรณ ช. เจนจต (2538 : 386) กลาววา การรคดเปน “กระบวนการรคด” ของแตละบคคล ทมตอสงทเรยนหรอรบร และสามารถหาเหตผลมาอธบายความคดและการตดสนใจของตนเองได ตลอดจนมความตระหนกในความสามารถของตนเองดวย ซงขนอยกบความสามารถดานสมองของแตละบคคลดวยเชนกน สมจตร ทรพยอประไมย (2540 : 10) กลาวสรปไววา โดยทวไป การรคด หมายถงการตระหนกร (Awareness) เกยวกบความร และความสามารถของตนเองในอนทจะเขาใจ ควบคม และจดการกบกระบวนการทางพทธปญญาของตนเองได รวมถงความรในระยะยาวอนเปนขอเทจจรงเกยวกบงานทางพทธปญญา (Cognition Task) ยทธวธ (Strategies) ภาวะทางความจาในปจจบน (Current Menory States) และความรสกซงอยภายในจตสานก ทมความสมพนธกบกจกรรมทางพทธปญญา สทน คงโรจนวงศา (2543 : 16) ไดกลาววา เปนความสามารถของบคคลในการคดพจารณา กระบวนการคดของตนเอง ไดรถงกระบวนการคด และผลทเกดจากการใชความคด มการตรวจสอบความคด และเลอกใชยทธวธทเหมาะสม เพอจะไปสจดหมาย จรรยา ภอดม (2544 : 9) ใหความหมายวา การรคดเปนความสามารถในการจดการหรอการควบคมการคดของตนเองของนกเรยนขณะทางานหรอขณะหาคาตอบของปญหา

10

จากการศกษาแนวคดขางตน พอสรปไดวา การรคด หมายถง ความรความเขาใจของบคคลเกยวกบการคดของตนเอง และสามารถนาความรความเขาใจดงกลาวมาควบคมกระบวนการคดของตนเองใหมประสทธภาพ

1.2 องคประกอบการรคด ดดคนสน (Dickinson. 1987 : 34) ไดแบงองคประกอบของการรคด ออกเปน 4 องคประกอบคอ 1. ความรในการรคด (Metacognitive Knowledge) เปนการรเกยวกบสงทเรยน และการรจกตนเอง เชน “ฉนรวาการเรยนไวยากรณเปนเรองยากสาหรบฉน” 2. ประสบการณในการรคด (Metacognitive Experience) เปนการใชความคดอยางมสต และรตว เชนการรสกและเขาใจวา ตนเองไมเขาใจ หรอเขาใจสงนน ๆ 3. เปาหมาย หรองาน (Goals of Task) เปนการกาหนดจดประสงคหรองานทจะทา 4. การกระทาหรอยทธวธ (Action and Strategy) เปนวธการทบคคลใชเพอไปสความสาเรจตามเปาหมาย เชน การตรวจสอบความกาวหนาของการทางาน หรอการตดสนใจวาจะพยายามเดาความหมายของศพท และเมอเดาไมไดแลวคอยไปเปดพจนานกรม โอนล และ อะบได (O’Neil & Abedi. 1996 : 234 – 245) แบงองคประกอบของการรคดออกเปน 4 องคประกอบคอ 1. การวางแผน (Planning) เปนการกาหนดเปาหมาย และวางแผนทจะทาใหถงเปาหมาย 2. การตรวจสอบตนเอง (Self Monitoring or Self Checking) เปนการตรวจสอบตนเองเพอผลสมฤทธของเปาหมายทตงไว 3. ยทธวธทางความคด (Cognitive Strategy) เปนการทบคคลใชวธการทางความคด และความรสกในการตรวจสอบกจกรรมทางปญญา ทอสระและไมอสระของตนเอง 4. การตระหนกร (Awareness) เปนกระบวนการทรตวเอง ดวยตวเอง แชมอท และคปเปอร (Chamot & Kupper. 1989 : 15 – 16) กลาวถง ยทธวธของการรคด (Metacognitive Strategy) วาเปนการคดเกยวกบกระบวนการเรยนร การวางแผนการเรยน การตรวจสอบงาน และการประเมนผลวาสามารถเรยนไดเพยงใด ประกอบดวย 1. การวางแผน (Planning) เปนการเตรยมการลวงหนาในการรวบรวมความคดรวบยอด (Concept) หรอหลกการ (Principle) หรอการประมาณงานทจะทา รวมไปถงการเตรยมยทธวธตางๆ เพอทจะใชกบงานทไดรบมอบหมาย เตรยมการจดแผน ลาดบขน และขอสาคญตาง ๆ 2. การกาหนดแนวทางความสนใจ (Directed Attention) เปนการตดสนใจลวงหนาทจะเลอกสนใจเฉพาะสงทเหนวาสาคญ ละเลยตอสงทไมสาคญและแสดงความตงใจในการทางาน 3. การรจกเลอกสนใจ (Selective Attention) เปนการตดสนใจลวงหนาทจะสนใจเฉพาะจดสาคญ

11

4. การจดการ (Self Managtment) เปนความเขาใจวาสภาพการณใดทจะชวยใหคนเองประสบความสาเรจในการเรยนร รจกเตรยมการทจะใหเกดสภาพการณเชนนน นอกจากนยงรวมไปถงสามารถควบคมการใชประโยชนจากความรทมอยอยางเตมท 5. การตรวจสอบตนเอง (Self Monitoring) เปนการตรวจสอบและแกไขความเขาใจในการเรยนของตนเองใหถกตอง หรอการตรวจสอบการปฏบตงานในการเรยน ซงแบงเปน 5.1 การตรวจสอบความเขาใจ (Comprehension Monitoring) เปนการตรวจสอบความเขาใจและแกไขใหเกดความถกตอง 5.2 การตรวจสอบการใชภาษา (Production Monitoring) เปนการตรวจสอบและแกไขการใชภาษาของตนเอง 5.3 การตรวจสอบการฟง (Auditory Monitoring) เปนการใชทกษะการฟง โดยการรจกแยกแยะเสยงในภาษา เพอชวยในการตดสนใจ 5.4 การตรวจสอบการใชสายตา (Visual Monitoring) เปนการใชสายตาสงเกตลกษณะของสงตาง ๆ เพอชวยในการตดสนใจ 5.5 การตรวจสอบลกษณะรปแบบ (Style Monitoring) เปนการตรวจสอบแกไขลกษณะตาง ๆ ตามแบบแผนทกาหนดไว 5.6 การตรวจสอบยทธวธ (Strategy Monitoring) เปนการรจกใชยทธวธและรวายทธวธนน ๆ เหมาะสมกบสถานการณใด 5.7 การตรวจสอบแผน (Planning Monitoring) เปนการรวาแผนงานทวางไวไดดาเนนไปไดดวยดเพยงใด 5.8 การตรวจสอบซาสอง (Double Check Monitoring) เปนการตรวจสอบงานทงหมดทไดทาไปแลว 6. การคนปญหา (Problem Identification) เปนการคนหาปญหาทเกดขนแลวหาทางแกไขและการคนหาจดบกพรองททาใหงานขาดความสมบรณ 7. การประเมนตนเอง (Self Evaluation) เปนการตรวจสอบผลของการใชภาษาของตนเองโดยพจารณาถงความสมบรณแบบ และความถกตอง ตรวจสอบผลของความสามารถในการใชภาษาและการใชยทธวธ หรอความสามารถในการทางาน ซงแบงออกเปนลกษณะตาง ๆ ดงน 7.1 การประเมนผลงาน (Production Evaluation) เปนการตรวจสอบงานทสาเรจแลว 7.2 การประเมนการปฏบตงาน (Performance Evaluation) เปนการประเมนงานททาตงแตตนจนจบ 7.3 การประเมนความสามารถ (Ability Evaluation) เปนการประเมนความสามารถในการทางานของตน 7.4 การประเมนยทธวธ (Strategy Evaluation) เปนการประเมนยทธวธทใชไปแลวเพอดวาใชไดดเพยงใด

12

7.5 การประเมนความสามารถในภาษา (Language Repertorire Evaluation) เปนการประเมนวาตนรและเขาใจภาษาท 2 ในลกษณะรปคา วล ประโยค ความคดรวบยอด มากนอยเพยงใด โอนล และ อะบได (O’Neil & Abedi. 1996 : 234 – 245) แบงองคประกอบของการรคดออกเปน 4 องคประกอบคอ 1. การวางแผน (Planning) เปนการกาหนดเปาหมาย และวางแผนทจะทาใหถงเปาหมาย 2. การตรวจสอบตนเอง (Self Monitoring or Self Checking) เปนการตรวจสอบตนเองเพอผลสมฤทธของเปาหมายทตงไว 3. ยทธวธทางความคด (Cognitive Strategy) เปนการทบคคลใชวธการทางความคด และความรสกในการตรวจสอบกจกรรมทางปญญา ทอสระและไมอสระของตนเอง 4. การตระหนกร (Awareness) เปนกระบวนการทรตวเอง ดวยตวเอง

1.3 กระบวนการรคด กระบวนการรคดมความเกยวพนธกบพฒนาการทางสตปญญา ไดมผใหแนวคดเกยวกบกระบวนการรคดไวหลายทศนะดงนคอ มเชนบาม (Meichenbaum. 1986 : 346 – 350) ไดอธบายกระบวนการทางปญญา โดยไดแบงออกเปน 3 กลม คอ 1. กระบวนการทางปญญาในความหมายของ “สงทเกดขนในการรคด” (Cognitive Events) ซงมลกษณะเปนการคดและการมภาพในใจโดยรสกตวของบคคล และสามารถดงออกมาใชไดเมอตองการ เปนตวกลางประสานระหวางความเปนเหตเปนผล ความคดหวง และงานทเกยวกบความคด ดงนน การคดแบบอตโนมตจงรวมถงภาพในใจ คาสญลกษณตาง ๆ ซงรวมทงความรสกตาง ๆ ของบคคล ซงจะมอทธพลตอบคคลเมออยในสถานการณทจะเรยนรสงใหม สถานการณทจะตองตดสนใจหรอเรยนรสงใดสงหนง 2. กระบวนการทางปญญาในลกษณะของการรคด (Cognitive Process) เปนกระบวนการทเราจดการกบขอมลจานวนมากทเขามาสบคคล จงเกดการเลอกวาจะใหความสนใจเรองใดบาง ในเวลาใด และเลอกวธการประเมนขอมล ทาความเขาใจในขอมลทนาสนใจและอน ๆ โดยกระบวนการตาง ๆ เหลานเกดขนอยางเปนอตโนมต และบคคลไมทราบวาตนเองม กระบวนการจดการกบขอมลของตนอยางไร 3. กระบวนการทางปญญาในลกษณะของโครงสราง (Cognitive Structure) ซงโครงสรางของการคดประกอบดวย บคลกลกษณะนสยสวนตวของบคคล การตระหนกในสงตาง ๆ ในชวตประจาวน ความตองการทซอนแฝงอย ความเชอ การใหความหมายตอสงตาง ๆ คาสญญา และเปาหมายสวนบคคลทมอทธพลตอกระบวนการประเมนผลขอมล และการจดการกบพฤตกรรมของ

13

ตนเอง และอทธพลตอกระบวนการประเมนสถานการณตาง ๆ อกดวยโดยจะเนนตวกรอง และเลอกขอมลตาง ๆ ทจะเขาไปในกระบวนการจดกระทากบขอมล

1.4 การวดการรคด การเนอร และอเลกซานเดอร (Garner & Alexander. 1989 : 149 – 158) ไดเสนอแนะวธการวดการรคดวา เปนการอธบายวธการเรยนรของคนในดานความสามารถทเปนความรและการควบคมกระบวนการคดของตนเอง จากการศกษางานวจยสรปวธการวดการรคดไดดงน 1. การสมภาษณ (Interview Method) เปนการรายงานยอนหลงถงกระบวนการคดและสงทไดกระทา หลงจากการคดและการกระทาดงกลาวเสรจสน งานวจยทใชการสมภาษณเพอศกษาความรทางดานการรคดเกยวกบการอาน เชน งานวจยของ ไมเยอส และปารส (Myers & Paris. 1978 : 680 – 690) ตวอยางคาถามทใชในการสมภาษณไดแก “อะไรททาใหคนเราเปนนกอานทด” “ทานเคยยอนกลบไปอานประโยคแรกๆ ของบทความเพอทาความเขาใจกบความหมายของประโยคใดประโยคหนงหรอไม เพราะเหตใด” กลมตวอยางมเปนนกเรยนเกรด 2 และเกรด 6 ผลการวจยพลวาความรในการรคดของเดกทงสองกลมแตกตางกน เดกโตจะมความรในการรคดมากกวาเดกเลก การเนอรไดชใหเหนปญหาสาคญบางประการของการสมภาษณ คอ บางครงการสมภาษณกระทาภายหลงกจกรรมการคดนานเกนไป ทาใหผถกสมภาษณไมสามารถจารายละเอยดตาง ๆ ไดครบ หรอจาผดพลาด หรอรายงานไดนอยกวาความเปนจรง บางครงคาถามทใชเปนตวชแนะใหผตอบ ตอบตามสมมตฐานของผวจย ผถกสมภาษณอาจรายงานกระบวนการคดทตนมไดใชจรงกได 2. การคดออกเสยง (Think Aloud Method) เปนวธการทสมพนธกบการสมภาษณ เปนวธทผวจยเสนองานใหกลมตวอยาง จากนนใหกลมตวอยางคดออกเสยงในทกสงทคดและทกสงทคดออกเสยงจะไดรบการบนทกเสยงไวเพอวเคราะหและตความ ตองมการจดประเภทและแยกแยะสงสาคญและไมสาคญออกจากกนได วธการนมขอจากดคอ กระบวนการคดทตองพดออกมาจะเปนกระบวนการคดทดอยประสทธภาพ กวากระบวนการคดทผคดไดนงคดคนเดยว หรอตองมการใชสมาธมาก ๆ กไมสามารถพดออกมาได การเกบขอมลโดยการายงานดวยถอยคามโอกาสผดพลาดไดงาย 3. การใชแบบสอบถาม มทงขอคาถามปลายเปด ขอคาถามเลอกตอบ และมาตราสวนประมาณคา ตวอยางขอคาถามปลายเปดทใชวดการรคด เชน รายงานการวจยของสแวนสน (Swanson. 1990 : 306 – 314) ไดศกษาผลของการรคดและความถนดทางการเรยนตอการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษา โดยสแวนสนแบงการรคดออกเปน 3 ดาน คอ ดานงาน ดานบคคล และดานยทธวธ ตวอยางขอคาถามปลายเปดดานงาน เชน ในชนเรยนนกเรยนตองแกปญหาโดยใชคอมพวเตอร มนกเรยนทมเครองคอมพวเตอรทบาน 1 คน คณคดวา ผทไมมเครองคอมพวเตอรทบานจะแกปญหาไดงายหรอยากกวา ทาไม โดยใหคะแนน 1 – 5 ตามนาหนกการแสดงความคดเหนในการตอบปญหา ตวอยางการวดการรคดทใชมาตราสวนประมาณคา (Rating

14

Scale) เชนงานวจยของ โอนลและอะบได (O’Neil&Abedi. 1996 : 234 – 245) โดยแบงการรคดออกเปน 4 ดาน คอ ดานการตระหนกร (Awareness) ยทธวธทางการคด (Cognitive Strategy) การวางแผน (Planning) และการตรวจสอบตนเอง (Self Checking) ตวอยางขอความในดานการวางแผน เชน “ขาพเจาพยายามทาความเขาใจปญหากอนทจะแกปญหา”

1.5 งานวจยทเกยวของกบการรคด 1.5.1 งานวจยตางประเทศ แวมบาช – ชมดท (Wambach – Schmidt.1988 : 2269) ศกษากระบวนการแกปญหาคณตศาสตร และกระบวนการของการรคดของนกเรยนเกรด 6 ผลการศกษาพบวา เดกในวยนสามารถกากบควบคมกระบวนการแกปญหาของตนเองได วเคราะหการอานโจทยของตนได ประเมนตนเอง ประเมนงาน และวธการทตนใชอยางสมาเสมอ เดดพดถงจดออนและจดแขงของตนและรวาควรทาอยางไรเมอตองการความชวยเหลอ เดกแสดงใหเหนถงความรเกยวกบรปแบบการแกปญหาของตนเอง และอภปรายถงยทธวธทเปนประโยชนตอตนเอง กระบวนการในการแกปญหา และกระบวนการทางการรคดของเดกเปนตามสถานการณมากกวาจะเปนขนตอนตายตว แตทงนกยอมขนอยกบปญหาแตละขอดวย เดอรฟรงโก (Defranco. 1988 : 53) ศกษาความแตกตางระหวางผลสมฤทธในการแกปญหาคณตศาสตรผชานาญและนกคณตศาสตรผชานาญ พบวา (ก) นกคณตศาสตรผชานาญสามารถแกปญหาไดถกตองแมนยากวา และสามารถใชทกษะทางการรคดในปญหาตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพกวานกคณตศาสตรผชานาญ (ข) ความรในการรคด (เกยวกบตวแปรดานบคคล งาน และยทธวธ) และระบบความเชอเกยวกบคณตศาสตรของนกคณตศาสตรผชานาญ และนกคณตศาสตรผไมชานาญ มความแตกตางกน (ค) ความรในการรคดของกลมตวอยาง ดเหมอนจะแผอทธพลอยางแยบยลตอพฤตกรรมการแกปญหาทางคณตศาสตรของกลมตวอยาง วอง (Wong. 1989 : 35) ไดศกษาวจยเรองของแผนการเรยนทแตกตางกนของนกเรยนกบการใชการรคดในการแกปญหาทางคณตศาสตรในประเทศสงคโปร โดยใชตวอยางประชากรเปนนกเรยนระดบชนมธยมศกษาปท 2 , 4 และ 5 แผนการเรยนวทยาศาสตร ศลปะ และทวไป ผลการวจยพบวา ไมมความแตกตางอยางมนยสาคญทางสถต ระหวางนกเรยนทตางแผนการเรยนกนในการใชยทธวธทางการรคด และในแตละแผนการเรยน พบวา นกเรยนทเกงจะมการใชยทธวธทางการรคดมากกวานกเรยนทออน สแวนสน (Swanson. 1990 : 306 – 314) ไดศกษาวจยผลของความรในการรคด และความถนดทางการเรยนทมตอการแกปญหา ของนกเรยนชนประถมศกษาทมความถนดทางการเรยนสงกบนกเรยนทมความถนดทางการเรยนตา (High – Low Aptitude Student) และมความสามารถในการรคดสง กบทมความสามารถในการรคดตา ผลการวจยพบวา ความรในการรคด เปนตวทานายความสามารถในการแกปญหาไดดกวาความถนดทางการเรยน โดยผทมความรในการรคดสง แตม

15

ความถนดทางการเรยนตา สามารถแกปญหาไดดกวาผทมความถนดดานการเรยนสง แตมความรในการรคดตา นอกจากนยงไดเสนอแนะวา การฝกความรดานการรคดสามารถนาไปใชกบผทมความสามารถทางการเรยนตา เพอชวยสรางใหมความสามารถในการแกปญหาเพมขนได โคลทารพ (Coltharp. 1990 :48 – 49) ไดศกษาผลของการใชยทธวธทางการรคด ตอการปรบปรงความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกเรยนชนประถมศกษา โดยแบงเดกออกเปนกลมทดลองและกลมควบคม กลมทดลองไดรบการสอนทเนนในดานยทธวธการแกปญหาโดยใชการรคด กลมควบคมไดรบการสอนโดยวธสอนตามปกต ผลของการศกษาพบวา ไมมความแตกตางในความสามารถการแกปญหาทางคณตศาสตรระหวางกลมทดลองและกลมควบคม โดยทโคลทารพไดใหขอเสนอแนะวา ควรใชวธการอนรวมกบวธสอนยทธวธทางการรคด กจะชวยใหการแกปญหาทางคณตศาสตรของเดกดขน มขอสงเกตวา โคลทารพใชเวลาในการฝกเพยง 15 สปดาห สปดาหละ 1 ชวโมง วธการฝกนนใชเพยงวธการอธบายของครและการอภปรายรวมกนของนกเรยน โดยมไดมการลงมอปฏบตกนอยางแทจรง จงเชอวาผลของการฝกยทธวธทางการรคดในการศกษาน ไมนาจะเพยงพอทจะสงผลตอความสามารถในการแกปญหาทางคณตศาสตร อายเลอร (Eyler. 1990 : 1971 – A) ไดศกษาผลของการรคดทมตอการแกปญหาทางคณตศาสตรของนกศกษาชนปท 1 เพอสารวจความแตกตางในดานปรมาณ และคณภาพของความรดานความรคด และความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตร โดยศกษาจากนกศกษาทประสบความสาเรจ และนกศกษาทไมประสบความสาเรจ ในการแกปญหาคณตศาสตร ผลการวจยพบวามความสมพนธระหวางจานวนของการตดสนใจโดยใชการรคดกบความถกตองในการแกปญหา ในดานคณภาพพบวา ผทประสบความสาเรจและผทไมประสบความสาเรจในการแกปญหาคณตศาสตร มความแตกตางกนในการใหขอมล ในดานปรมาณพบวา ผประสบความสาเรจในการแกปญหาคณตศาสตรมจานวนของการตดสนใจโดยใชการรคดมากกวาผไมประสบความสาเรจในการแกปญหาคณตศาสตร จากงานวจยครงน อายเลอรไดใหขอมลเสนอแนะวา ในการสงเสรมความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรนน นอกจากจะพฒนารปแบบการสอนแลว ควรมการฝกการตดสนใจ โดยการใชทกษะการรคดดวย ฮอลล (Hall. 1992 : 446) ไดศกษาพฤตกรรมการใชทกษะการรคดและความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตร โดยใชกลมตวอยางเปนนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 เครองมอทใช คอ ปญหาทางคณตศาสตรทนามาใหนกเรยนคด ซงม 2 แบบ คอ แบบท 1 เปนแบบทงายในการหาคาตอบ แตปญหาแบบท 2 เปนปญหาทยากในการหาคาตอบ ผลการวจยพบวา ในการแกปญหาแบบท 2 นกเรยนแสดงการใชการรคดในการแกปญหาทางคณตศาสตรมากกวาการแกปญหาแบบท 1 และในการแกปญหาแบบท 1 จะมการนาการรคดมาใชในการแกปญหาเฉพาะตอนตน ๆ ของการดาเนนการแกปญหา กยา (Gooya. 1994 : 2865 – A) ไดทาการวจยเกยวกบความเขาใจในวชาคณตศาสตรและความเชอในการเรยนวชาคณตศาสตรทเกยวกบการแกปญหาจากการสอนทเนนการรคด และการสอนคณตศาสตรโดยใชวธการแกปญหา กบนกศกษาระดบปรญญาตรทไมใชสายวทยาศาสตร โดย

16

การจดกจกรรมในการเรยน 3 ลกษณะคอการเขยนสรปการใชกลมยอย และการอภปรายรวมกนทงชน ซงการเรยนสรปเปนชองทางสอสารระหวางผเรยนกบผสอนและชวยใหผเรยนเกดความชดเจนในแนวคดสาหรบกลมยอย ผเรยนไดเรยนรและตดตามการทางานของกลม ไดอภปรายกบคนอน ๆ และทางานรวมกน ทาใหเกดการตดสนใจทเหมาะสม การอภปรายรวมกนทงชน ทาใหผเรยนไดพบจดออนและจดเดนของตนเอง และยงชวยใหผเรยนไดพจารณาและตดสนใจไดดขน ผลการวจยพบวา การใชสอเสรมและนวตกรรมตาง ๆ ทาใหผเรยนเขาใจถงความสาคญของการแกปญหาทางคณตศาสตรตางไปจากเดม แชพเลย (Shapley. 1994 : 4349 – A) ไดศกษาการรคดในเชงการควบคมภายใตมโนทศนการกากบตนเอง (Self Regulation) โดยพจารณารวมกบแรงจงใจและกระบวนการเรยนร โดยกลมตวอยางเปนนกเรยนเกรด 6 แบงเปนกลมควบคมและกลมทดลอง ผลการศกษาพบวา กลมทดลองใชยทธวธการกากบตนเองมากกวากลมควบคม และยทธวธดงกลาว ไดแก การประเมนตนเอง (Self Evaluating) การจดระบบและปรบเปลยน (Organizing and Transforming) การตงเปาหมาย (Goal Setting) และการวางแผน (Planning) รวมทงการจดบนทก (Keeping Record) สวนกลมควบคมไมมการกลาวถงการใชยทธวธการเรยนรโดยการกากบตนเอง ไมมความแตกตางกนอยางมนยสาคญเกยวกบทฤษฎเชาวนปญญา ทงสองกลม แตกลมทดลองมความมนใจทางปญญาเพมขน และรายงานถงความมนใจทางปญญาสงกวากลมควบคมอยางมนยสาคญ เมอพจารณาความแตกตางดานผลสมฤทธระหวางทงสองกลม พบวา กลมทมผลสมฤทธทางการเรยนสง มการใชยทธวธการกากบตนเอง การจดระบบและปรบเปลยน และใหผลตอบแทนกบตนเอง สวนกลมทมผลสมฤทธทางการเรยนตา พบวาแนวโนมทจะแสวงหาความชวยเหลอจากคร และไมมการใชการเรยนรโดยการกากบตนเอง ซกเลอร (Sigler. 1997 : 742 – A) ไดศกษาความเทยงตรงของเครองมอวดการรคดทใชในการแกปญหา เครองมอทใชเปนการวดความแตกตางของการเรยนรของบคคลเมอประสบกบปญหาในสถานการณทกาหนดให และจาเปนตองนายทธวธทางการรคดมาใช เครองมอทใช เชน การสมภาษณ แตเสยงทนามาถอดรหส ไมสามารถหาคาความเทยงตรงได ซกเลอรจงไดศกษาเครองมอวดการรคดของสแวนสน แลวนาการสมภาษณทได มาปรบปรงเปนแบบทดสอบเลอกตอบ โดยนามาทดลองกบผเชยวชาญ 21 คน และนกศกษาระดบปรญญาโท 22 คน ซงเปนผทมความชานาญทางดานจตวทยา ซงจากการศกษาทาใหสามารถพฒนาเครองมอวดการรคดทมคณภาพ โดยเฉพาะสามารถใชวดศกยภาพรายบคคล ซงตองใชกระบวนการทางการรคด คอ การตรวจสอบ การกาหนดเกณฑ และการควบคม กระบวนการเรยนรทงหมด 1.5.2 งานวจยในประเทศ พรจตร ธนจตศรพงศ (2543 : บทคดยอ) ทาการวจยศกษาผลการใชศลปะบาบดรวมกบการใหคาปรกษาตามแนวทฤษฎพจารณาเหตผลและอารมณเพอพฒนาความรคดและอารมณ กลมตวอยาง ไดแกเยาวชนในสถานฝกอบรมบานกรณาสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนกลาง

17

จานวน 12 คน แบงเปนกลมทดลอง 6 คน และกลมควบคม 6 คน เครองมอทใช ไดแก โปรกแกรมการใชศลปะบาบดรวมกบการใหคาปรกษาตามแนวทฤษฎพจารณาเหตผลและอารมณและแบบทดสอบการรคดและอารมณของซลเวอร SDT สถตทใชคอ การวเคราะหความแปรปรวนแบบวดซาประเภทระหวางกลม 1 ตวแปร และภายในกลม 1 ตวแปร การวเคราะหความแปรปรวนระหวางกลม ระหวางระยะตาง ๆ ของการทดลอง การวเคราะหความแปรปรวนทางเดยวแบบวดซาของฮาวเวล และทดสอบความแตกตาง รายค ดวยวธการของนวแมน – คลส ผลการวจยพบวา เยาวชนฯ ทไดรบศลปะบาบดรวมกบการใหคาปรกษาตามแนวทฤษฎพจารณาเหตผลและอารมณ มพฒนาการดานการรคดและอารมณสงกวาเยาวชนฯ ทไมไดรบศลปะบาบดรวมกบการใหคาปรกษาตามแนวทฤษฎพจารณาเหตผล และอารมณ ในระยะหลงทดลองและตดตามผลอยางมนยสาคญทาง

สถต (p< .01) 1.6 การคดแกปญหา

1.6.1 ความหมายการคดแกปญหา เพยเจต (Piaget. 1962 : 120) ไดอธบายถงความสามารถในการคดแกปญหาตามทฤษฎทางดานพฒนาการวา ความสามารถดานนจะเรมพฒนาการมาตงแตขนท 3 คอ Stage of Concrete Operation เดกอาย 7 – 10 ป จะเรมมความสามารถในการคดแกปญหาแบบงาย ๆ ภายในขอบเขตจากดตอมาภายในระดบพฒนาการขนท 4 คอ State of Formal Operations เดกมอาย 11 – 15 ปเดกจะมความสามารถในการคดอยางมเหตมผลดขน และสามารถคดแกปญหาแบบซบซอนได สามารถเรยนรในสงทเปนนามธรรมชนดซบซอน การเย (Gagne. 1965 : 63) ไดอธบายถงความสามารถในการคดแกปญหาวาเปนรปของการเรยนรอยางหนงทตองอาศยการเรยนรประเภทหลกการทมความเกยวของกนตงแตสองประเภทขนไปและใชหลกการนนมาผสมผสานกนจนเกดเปนความสามารถชนดใหมทเรยกวา ความสามารถทางดานการคดแกปญหา โดยการเรยนรประเภทนตองอาศยการเรยนรประเภทความคดรวบยอดเปนพนฐานของการเรยนเพราะวาการเรยนประเภทหลกการตามแนวของกานเยกคอความเกยวของกนระหวางความคดรวบยอดตงแตสองชนดขนไปการเรยนรประเภทความคดรวบยอดกานเยไดอธบายวาเปนการเรยนรประเภทหนงทตองอาศยทกษะความสามารถในการมองเหนรวมกบสงเราทงหลาย กด (Good. 1973 : 518) การคดแกปญหาเปนแบบแผนหรอวธดาเนนการใหสภาวะทมความยากลาบาก หรออยในสภาพทพยายามตรวจขอมลทหามาได ซงมความเกยวของกบปญหา มการตงสมมตฐาน และมการตรวจสอบสมมตฐานภายใตการควบคม มการรวบรวมเกบขอมลจากการทดลอง เพอหาความสมพนธททดแทนสมมตฐานนนวาเปนจรงหรอไม วนย ดาสวรรณ (2528 : 26) ไดใหความหมายของการคดแกปญหาวา เปนกระบวนการคดพจารณาหาความสมพนธจากขอมลตาง ๆ ทเกยวของกบปญหาอยางรอบคอบแลวจงลงมอปฏบตตามจดมงหมาย

18

กมลรตน หลาสวงษ (2528 : 267) ไดใหความหมายของความสามารถในการคดแกปญหาวาเปนการใชประสบการณเดมจากการเรยนร ทงทางตรงและทางออม มาแกปญหาทประสบใหม ประสาท อศรปรดา (2532 : 267) ไดใหความหมายของการคดแกปญหาวา เปนกระบวนการทตองอาศยสตปญญาและความคด รวมทงรปแบบพฤตกรรมทซบซอนตาง ๆ อนเปนผลมาจากการพฒนาทางดานสตปญญา การคดแกปญหาตองมความสมพนธใกลชดกบสตปญญา 1.6.2 องคประกอบการคดแกปญหา สโตลเบอรก (Stollberg. 1956 : 225 – 228) ไดใหความเหนวา ปญหาทเกดขนและวธการแกปญหานนผแกปญหาแตละคนยอมมลกษณะเฉพาะเปนเอกตบคคล การแกปญหาจงไมเหมอนกน การแกปญหาไมมขนตอนทแนนอนและไมเปนตามลาดบอาจสลบกอนหลง และบางขนตอนไมม นอกจากนการคดแกปญหายงขนอยกบองคประกอบดงน 1. ประสบการณของแตละบคคล 2. วฒภาวะทางสมอง 3. สภาพการณทแตกตางกน 4. กจกรรมและความสนใจของแตละบคคลทมตอปญหานน มอรแกน (Morgan. 1978 : 154 – 155) สรปวา วธการคดแกปญหาของแตละบคคลนนแตกตางกน ทาใหความสามารถในการคดแกปญหาแตกตางกนขนอยกบองคประกอบตาง ๆ ดงน 1. สตปญญา (Intelligence) ผทมสตปญญาด จะคดแกปญหาไดด 2. แรงจงใจ (Motivation) ในการทจะทาใหเกดแนวทางในการคดแกปญหา 3. ความพรอมในการแกปญหาใหม ๆ ในทนททนใดจากประสบการณทมมากอน 4. การเลอกวธแกปญหาไดอยางเหมาะสม (Functional Fixedness) 1.6.3 การใชความคดในการแกปญหา พนส หนนาคนทร (2520 : 72 – 81) กลาววา ในการคดเพอแกปญหานนคนเรามการคดอยหลายแบบในบางแบบกไมใชเปนการแกไขเสยทเดยวแตเปนการทาใหผแกปญหารสกปลอดโปรงจากปญหาไปไดบางดงนนจงอาจจะใชไดกบปญหาทไมสลกสาคญนกเทานนหากปญหานนสลบซบ ซอนมากขนกใชวธการแกปญหาดวยสตปญญาอยางมหลกการทแนนอนและพรอมทจะตรวจสอบขบวนการหรอความถกตองของการแกปญหานนได แบบทเรามกพบกนอยเสมอทนามาใชแกปญหากคอ 1. การหาเหตผลเขากบตวเอง (Rationalization) เปนการหาทางอธบายเหตผลแหลการกระทาใหสอดคลองกบความเชอทมอย วธนใชขอเทจจรงมาชวย แตใชไมหมดใชเพยงบางสวนทจะเปนประโยชนในการอธบายเหตผลของการกระทา จงเปนการหาทางอธบายใหคนอนเหน เหตผล

19

คลอยตามความเหนของเราเทานน หรอบางทอาจจะพดไดวาเปนการโยนความผดใหคนอน กคงจะไมผดนก 2. การอางสงทมอานาจเหนอ (Eppal to Authority) คาวา Authority หมายถงผรหรออาจเปนเอกสารทมลกษณะใชอานาจอางอง เชนตาราตางๆ การใชเหตผลแบบนเปนการอางสงเหลานนมาใชอธบายเหตผลในการกระทาหรอสนบสนนความคดของเรา อยางไรกตาม กมกจะเลอกอางเฉพาะทมความคดเหนตรงกบเรา เพอเพมนาหนกใหแกเหตผลทเราอางเปนประการสาคญ 3. การใชเหตผล (Use of Reasons) เปนการพยายามลงมตโดยการอนมานจากกฏเกณฑหรอหลกการทยอมรบกนแลว หลกสาคญกคอกฏเกณฑทจะนามาใชอางนนจะตองมภาวะหรอคณสมบตตรงกบสงทเรากาลงตรวจสอบ หรอทเรยกวาเปนกรณเอกเทศ และโดยปกตกจะตองอาศยหลกการทางตรรกวทยาเปนเครองควบคมการใชเหตผลใหเปนไปตามขนตอนและหลกการทถกตอง เหตผลทใชในกรณดงกลาวจงเปนการใชเหตผลแบบอนมาน (Deductive Reasoning) มากกวาเหตผลแบบอน 4. ความหยงรเอง (Intuition) เปนการแกปญหาแบบทเรามขอมลไมเพยงพอ หรอเปนขอมลทไมเคยจะเปนชนเปนอนนก เมอทราบปญหาเราอาจมทางเลอกอยหลายทางเลอกบางอยางเราอาจจะใชวธคดอยางลกซง แตทางเลอกบางอยางเรากอาจจะใชวธคดอยางลกซงไมไดจงตองใชการหยงรเองเปนเครองใหเหตผล ตวอยางของการใหเหตผลแบบน เชน คนดฟตบอลมกจะบอกไดวาควรเลนอยางไร แตถาถามจรง ๆ กบอกไดลาบากวาทาไมจงควรเลนอยางนนจะไดผลอยางไรเพราะเหตผลทใหนนขาดขอมลทพอเพยงอาศยความรสกของผดเองมากกวา 5. การใชสามญสานก (Common Sense) เปนการแกปญหาไปตามสงทใหความรสกภายนอก (Sensory Data) ชใหเหนมากกวา เชน คนโบราณบอกวาโลกแบนกเพราะสายตาทเหนรายงานใหทราบเชนนน ในการใชเหตผลแบบนบคคลพยายามหาความสมพนธระหวางสองสงในรปเหตและผล โดยไมไดพจารณาใหแนชดดวยวธการทางวทยาศาสตร หรอการหาเหตผลทดพอ จงมชองทางทจะผดพลาดไดงาย เชน หากเราไดทราบขาววามการฉอราษฎรบงหลวงขนในโรงเรยนแหงหนง ตอมาไมนานนกกปรากฎวาเจาหนาทการเงนของโรงเรยนนนถกไลออก เรากลงขอยตเอาเลยวาการทเจาหนาทการเงนถกไลออกกเพราะความผดในการฉอราษฎรบงหลวงนนเอง 6. การคดแบบ Reflective กลาวถงรายละเอยดในแตละขนดงน 6.1 การกาหนดปญหาใหแนชด (Recognition and Difinition of Problem) 6.2 การตงสมมตฐาน (Formulation of Hypotheses) 6.3การขยายความสมมตฐานเพอนาไปสการทดสอบหรอเพอการตรวจสอบสมมตฐานนน (Elaboration of logical Implications Hypotheses) 6.4 การทดสอบสมมตฐาน (Testing Hypotheses) 6.5 การสรปหรอลงยต (Drawing Conclusion)

20

1.6.4 วธการคดแกปญหา กมลรตน หลาสวงษ (2528 : 260) ไดกลาวถงวธการในการแกปญหาวาขนอยกบประสบการณของผเรยนและสถานการณของปญหาทเกดขนดงน 1.ทกษะการคดแกปญหา โดยใชพฤตกรรมอยางเดยวเปนการคดแกปญหาทไมมการเปลยนแปลง มอประสบปญหาจะไมมการไตรตรงหาเหตผลไมมการพจารณาสงแวดลอม การแกปญหาจะเปนการจาและเลยนแบบพฤตกรรมเดมทเคยแกปญหา 2. ทกษะการแกปญหาแบบลองผดลองถก เปนการแกปญหาแบบเดาสม 3. ทกษะการแกปญหาโดยการเปลยนแปลงความคด การแกปญหาโดยการเปลยนแปลงความคด เปนพฤตกรรมภายในทสงเกตยากทนยมใชกนมากทสดคอการหลงเหน (Insight) การหยงเหนนขนอยกบการรบรและประสบการณเดม 4. ทกษะการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตรเปนการคดแกปญหาทถอวาเปนระดบสงสดและใชไดผลดทสด โดยเฉพาะอยางยงการแกปญหาทมความยากและสลบซบซอน ขนตอนของการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตรโดยสงเขปมดงน 4.1 การพจารณาปญหาโดยการสงเกต คด จา 4.2 การตงสมมตฐานจากประสบการณเดมตาง ๆ 4.3 การทดสอบสมมตฐาน 4.4คงสมมตฐานทถกไวแตถาผดใหตดสมมตฐานเดมทงไปยอนกลบไปพจารณาปญหาแลวตงสมตฐานใหม จากนนกดาเนนการทดสอบสมมตฐานทตงใหม 4.5 การนาสมมตฐานทดทสดไปใช อาจเปนการใชทงหมดหรอประยกตไปใชเฉพาะบางสวนทเหมาะสมกบสภาพของปญหา 1.6.5 การเรยนการสอนกบความสามารถในการคดแกปญหา ความสามารถในการคดแกปญหาของบคคลจะแตกตางตางกนทงนขนอยกบวาบคคลนนมระดบสตปญญา ความร อารมณ ประสบการณ การจงใจหรอไมเพยงใด การแกปญหาไมมขนตอนตายตว การเรยนการสอนจะเปนสวนหนงทจะชวยใหมความสามารถในการคดแกปญหา การใหเดกมโอกาสฝกอยเสมอยอมเปนประโยชนแกเดกวธการตางๆ ทครจะชวยใหเดกมความสามารถในการคดแกปญหามงกร ทองสขด (2522 :5 – 10) กลาววา 1. ฝกใหเดกทางานอยเสมอ (The Persistency Process) วธการแบบนเปนวธการทใชกนมานาน เปนวธการทมประโยชน เพราะการทางานชวยใหเรามประสบการณขนและจะชวยใหเรามหนทางในการคดแกปญหามากขน 2. ฝกใหเดกมการทดลองอยเสมอ (The Testimonial Process) บางครงครอาจกาหนดปญหาใหนกเรยนชวยกนหาคาตอบโดยเฉพาะใหนกเรยนกระทากจกรรมบางอยางหรออาจแสดง

21

การสาธนเพอใหนกเรยนหาคาตอบใหได นกเรยนทมโอกาสฝกการคดแกปญหาอยเสมอนนอาจหาแนวทางตางชวยไดเปนอยางด การสอนเนอหาวชา บางครงครไมอาจทาการทดลองได เชน การวดระยะทางจากโลกกบดวงดาวในทองฟา กใหนกเรยนแกปญหาโดยการทดสอบคนควาจากแหลงวชาการตาง ๆ 3. ฝกใหเปนผมเหตผลแกตนเอง (The Innate Process) การฝกแบบนเปนการฝกใหนกเรยนมความเชอมนในตนเองบางครงอาจจะเปนการเชอแบบมลางสงหรณ (Intuition) ซงเปนสญชาตญาณของคน 4. ใหรจกการวเคราะหวจารณ (Critical Thinking) จอหน ดวอ นกการศกษาผมชอเสยงไดกาหนดวธการคดแกปญหา โดยการวเคราะห วจารณปญหานนแบงออกเปนขน ๆ ดงน 4.1 การกาหนดปญหา 4.2 รวบรวมขอเทจจรง 4.3 ตงสมมตฐาน 4.4 ทดสอบสมมตฐาน 4.5 การประเมนผล สายหยด สมประสงค (2523 : 69 – 90) กลาววา การทจะคดแกปญหาตาง ๆ ได ผสอนจะตองจดสภาพการณตาง ๆ เพอยวยใหผเรยนไดใชกระบวนการเหลานแกปญหาเชน 1. จดสภาพการณทเปนสถานการณใหม และวธแกปญหาไดหลายวธมาใหผเรยนฝกฝนในการแกปญหาใหมาก ๆ 2. ปญหาทสอนไดหยบยกมาใหผเรยนไดฝกฝนนน นอกจากจะเปนปญหาใหมทผเรยนยงไมเคยประสบมากอนแลว กเปนปญหาทไมพนวสยของผเรยนหรอกลาวอกนยหนง ปญหานนตองอยในกรอบของทกษะเชาวนปญญาของผเรยน 3.การฝกแกปญหานนผสอนควรจะแนะใหผเรยนไดตปญหาใหแตกกอนวาเปนปญหาทเกยวกบอะไรและถาเปนปญหาใหญกแตกออกไปเปนปญหายอย ๆ แลวคดแกปญหายอย ๆ แตละปญหาและเมอแกปญหายอยไดหมดทกขอกเทากบแกปญหาใหญไดนนเอง 4.จดบรรยากาศของการเรยนการสอนหรอจดสงแวดลอมซงเปนสภาพภายนอกของนกเรยนใหเปนไปในทางเปลยนแปลงได ผเรยนกจะเกดความรสกวาเขาสามารคดคนเปลยนแปลงอะไรไดบางในบทบาทตาง ๆ กบตนเอง เชน จดสภาพหองเรยนใหมการเปลยนแปลงไดบาง 5. ใหโอกาสผเรยนไดคดอยเสมอ 6. การฝกฝนแกปญหาหรอการแกปญหาใด ๆ กตาม ผสอนไมควรบอกวธแกปญหาใหตรง ๆ เพราะถาบอกใหแลวผเรยนจะไมไดใชยทธศาสตรของการคดสภาพของการแกปญหา (Condition for Problem Solving) ผเรยนจะคดแกปญหาตาง ๆ ไดตองมเงอนไขในการแกปญหาอารมณ ดงตอไปน 6.1สภาพภายในซงเปนลกษณะทผเรยนมความคลองแคลวทางสตปญญา (Intelligence Fluency) มความรวดเรวในการพจารณาความแตกตาง มความรวดเรวในการ

22

ตงสมมตฐาน และมความสามารถในการระลกกฎตาง ๆ ทไดเรยนรมาแลว ซงสงเหลานเปนสวนหนงทจะชวยใหการแกปญหาไดงายและรวดเรว 6.2 สภาพภายนอก ไดแก การสอความหมายซงเปนเงอนไขอกประการหนงทชวยในการแกปญหาของผเรยน การสอความหมายในทนกคอการสอน การใชภาษา การถามคาถามสงเหลานกระตนใหผเรยนระลกถงกฎทเกยวของในการแกปญหาตาง ๆ 6.3 พฤตกรรมเปนลกษณะเฉพาะทผเรยนสามารถสรางแนวการใชกฎเกณฑทซบซอนเพอแกปญหาใหม โดยอาศยการเชอมโยงความคดตาง ๆ เขาดวยกน แลวสรปกฎของการแกปญหาแตละครงไว เพอถายโยงการแกปญหาครงนไปใชใหมในสถานการณทคลายคลงกน 1.6.6 ขนตอนการคดแกปญหา บลม (Bloom. 1956 : 122) ไดเสนอขนตอนการคดแกปญหาดงน ขนท 1 เมอผเรยนไดพบปญหาผเรยนจะคดคนหาสงทเคยพบเหนและเกยวกบปญหา ขนท 2 ผเรยนจะใชผลจากขนทหนงมาสรางรปแบบของปญหาขนมาใหม ขนท 3 จาแนกแยกแยะปญหา ขนท 4 การเลอกใชทฤษฎ หลกการ ความคด และวธการทเหมาะสมกบปญหา ขนท 5 การใชขอสรปของวธการแกปญหา ขนท 6 ผลทไดจากการแกปญหา บลมไดอธบายเพมเตมอกวา ความสามารถทางสมองทนามาใชคดแกปญหาในขนท 1 – 4 เปนสวนของการนาไปใช ขนท 5 – 6 เปนสวนของความเขาใจ สาหรบความรความจาถอวาเปนพนฐานทจาเปนในกาคดแกปญหา สวนความสามารถในการวเคราะหเปนความสามารถทางสมองอยางหนงทนามาใชในกระบวนการคดแกปญหาในขนท 3 โพลยา (Polya. 1975 : 6 – 22) เปนอกผหนงทไดเสนอขนตอนการคดแกปญหาไวดงน ขนตอนท 1 ทาความเขาใจในปญหา พยายามเขาใจในลกษณะตาง ๆ ในปญหา สรปวเคราะห แปลความ ทาความเขาใจใหไดวา โจทยถามอะไร โจทยใหขอมลอะไรบาง ขอมลมเพยงพอหรอไม ขนตอนท 2 การแยกแยะปญหาออกเปนสวนยอย ๆ เพอสะดวกในการลาดบขนตอนในการแกปญหาและวางแผน เชนการลองผดลองถก การหารปแบบ การหาความสมพนธของขอมลตลอดจนความสอดคลองของปญหาเดมทเคยทามา ขนตอนท 3 การลงมอทาตามแผน ขนนจะรวมถงวธการแกปญหาดวย ถาขาดทกษะใดจะตองเพมเตมเพอการนาไปใชใหเกดผลด ขนตอนท 4 การตรวจสอบวธการและคาตอบ เพอใหแนใจวาแกปญหาถกตอง บรเนอร (Bruner. 1966 : 123 – 124) ไดศกษาวธแกปญหาและไดสรปวา การคดแกปญหาของบคคลนนตองการกลไกแหงความสามารถในการอางองและจาแนกประเภทของสงเรา

23

ประสบการณรบรตาง ๆ กเปนปจจยทสาคญยงของกระบวนการจดประเภทอนทจะนาไปสการตอบสนองในขนสดทาย ขนตอนตาง ๆ ในการคดแกปญหามดงน 1. รจกปญหา เปนขนทบคคลรบรสงเราทตนเผชญอยเปนปญหา 2.แสวงหาเคาเงอน เปนขนตอนทบคคลใชความพยายามอยางมากในการระลกถงประสบการณเดม 3.ตรวจสอบความถกตองเปนขนตอนทตอบสนองในลกษณะของการจดประเภทหรอแยกโครงสรางของเนอหา 4. การตดสนตอบสนองทสอดคลองกบปญหา ดวอ (Dewey. 1976 : 1330) ไดเสนอวธการคดแกปญหาขนตอนดงน 1. ขนเตรยมการ (Preparation) หมายถง การรบรและการเขาใจปญหา เมอมปญหาเกดขนคนสวนใหญจะพบกบความตรงเครยด ความสงสยและความยากลาบากทจะตองพยายามแกไขปญหานนใหหมดไป ในขนตนผประสบปญหานนจะตองรบรและเขาใจปญหานนกอนวาปญหาทแทจรงของเหตการณนน ๆ คออะไร 2. ขนวเคราะหปญหา (Analysis) หมายถง การระบและการแจกแจงลกษณะของปญหาทเกดขนจะมลกษณะแตกตางกนมระดบความยากงายทแกไขไดตางกน จงตองพจารณาสงเหลาน 2.1 มตวแปรตนและองคประกอบอะไรบาง 2.2 มอะไรบางทจะตองทาใหเกดปญหา 2.3 ตองขจดการมองปญหาในวงกวางออกไป โดยใหมองเฉพาะสงทเกดขนเพอจะแกปญหาไปทละตอน 2.4 ตองรจกถามคาถามทเปนกญแจนาไปสการแกปญหา 2.5 พยายามดเฉพาะสงทเกยวของกบปญหาจรง ๆ บางครงอาจมสงซงเรามองเหนไมชดเจนทเปนตวปญหา ถาขจดสงนนไดกจะแกปญหาได 3. ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา (Production) หมายถง การหาวธการใหตรงกบสาเหตของปญหาแลวออกมาในรปของวธการเปนการรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบปญหาเพอการตงสมมตฐาน 3.1 จะมวธการหาขอเทจจรงเกยวกบปญหาอยางไร ใครเปนผใหขอมลนน 3.2 สรางสมมตฐานหรอคาถามทอาจะเปนไปไดเพอชวยแกปญหา 4. ขนตรวจสอบผล (Verification) หมายถง ขนในการเสนอเกณฑเพอการตรวจสอบผลลพททไดจากการเสนอวธแกปญหา ถาผลลพธไมไดผลทถกตอง ตองมการเสนอวธการแกปญหาใหมจนกวาจะไดวธการทดทสดหรอถกตองทสด 5. ขนในการนาไปประยกตใหม (Reapplication) หมายถง การนาวธแกปญหาทถกตองไปใชในโอกาสขางหนาเมอพบกบเหตการณคลายกบปญหาทเคยพบมาแลว

24

1.6.7 งานวจยทเกยวของกบการคดแกปญหา 1.6.7.1 งานวจยตางประเทศ ฮอลโลเวล (Hoolowell. 1977 : 57) ไดทาการวจยเพอการศกษาถงกระบวนการคดแกปญหาตามวธการทางวทยาศาสตร ตามขนตอน คอความเขาใจในปญหา การระลกถงขอเทจจรง การรวบรวมขอเทจจรงทเปนปญหา การตรวจสอบผลทเปนคาตอบ การตรวจสอบดวาวธการแกปญหานนถกตองหรอไม การคดคานหรอการยอมรบวธการแกปญหา พบวา นกเรยนทแกปญหาไดสาเรจมคะแนนเฉลยสงกวานกเรยนทแกปญหาไมสาเรจ และกระบวนการคดแกปญหาสอดคลองกบขนตอนการคดขนทหนงถงรอยละ 85 ฮอพคดส (Hopkin. 1985 : 2790 – A) ไดศกษารปแบบของหองเรยนทสงผลตอทกษะการคดแกปญหาของนกเรยน พบวาตองเปนหองเรยนทมขาวสารนาสนใจ ไดอานไดทดลองวเคราะหขาวอยเสมอ มภาพอปกรณหรอสญลกษณทเคยกลาวจากขาวสารนนและนกเรยนมโอกาสถกเถยงกนตามความคดของตนอยางอสระ เมอไดพบเหนสงเหลานจงจะสงผลตอทกษะการคดแกปญหาของนกเรยน ชอว (Show. 1977 : 2790 – A) ไดศกษาถงวธการฝกกระบวนการทางวทยาศาสตรในการคดแกปญหาทสามารถสงผลถงทกษะการคดแกปญหาในวชาวทยาศาสตรและสงคมศกษาโดยฝกกระบวนการคดแกปญหาทางวทยาศาสตร เนนทกษะการแกปญหาใหกลมทดลอง และกลมควบคม แลวนาเครองมอดานวทยาศาสตรและสงคมศาสตรมาใชทดสอบพบวา กลมทดลองมคะแนนสงดานทกษะการคดแกปญหาทงวทยาศาสตรและสงคมศาสตรอยางมนยสาคญทางสถตเปนการแสดงวาทกษะในการคดแกปญหาสามารถสอนโดยใชกระบวนการทางวทยาศาสตรและกระบวนการเหลานนจะถายทอดไปยงเนอหาวชาสงคมศกษาได ทราเวอร (Travers. 1979 : 4104 – A) ไดศกษาวา นกเรยนชอบคดแกปญหาสถานการณแกปญหาทางเศรษฐกจ – สงคม วทยาศาสตร - จกรกล ปญหาสถานการณทเปนนามธรรมเรยงตามลาดบและเหนวานกเรยนชอบคดแกปญหาทสอดคลองเกยวกบชวตจรงของตนมาก 1.6.7.2 งานวจยในประเทศ พชรนทร ธารรฐการพ (2535 : 82) ไดทาการวจยเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาดวยเทคนคศกษากรณตวอยางกบการสอนตามคมอแนวการสอนของหนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา พบวา ผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของกลมทดลองและกลมควบคม แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และแกปญหาของกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 และกลมทดลองคอกลมทไดรบการสอนแบบเทคนคศกษากรณตวอยางมความสามารถในการแกปญหาหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทระดบ .01

25

สรชต ชมสวสด (2535 : 105) ไดทาการวจยเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยใชเทคนคควซและเรยนตามคมอการสอนของหนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา พบวา ความสามรถในการแกปญหาของกลมทดลองและกลมควบคมแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 และกลมทดลองคอกลมทไดรบการสอนโดยใชเทคนคควซ และมความสามารถในการแกปญหาหลงการทดลองสงกวากอนการทดลองอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 ประอรรตน วจนะรตน (2536 : 94) ไดทาการวจยเพอเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยการสอนแบบซนดเคท การสอนแบบซนดเคททใชสอประสมและการสอนตามคมอคร พบวานกเรยนทเรยนโดยการสอนแบบซนดเคท นกเรยนทเรยนโดยการสอนแบบใชสอประสม และนกเรยนทเรยนโดยสอนตามคมอครมผลสมฤทธทางการเรยนและมความสามารถในการแกปญหาแตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

1.7 การคดสรางสรรค 1.7.1 ความหมายการคดสรางสรรค โรด (Rhode. 1961 : 112) ไดจาแนกรปแบบคานยามของความคดสรางสรรคทนกวจยไดนยามไวออกเปน 4 แนวทาง คอ 1. นยามความคดสรางสรรคในลกษณะของบคลกภาพของคนทมความคดสรางสรรค 2. นยามความคดสรางสรรคในลกษณะของกระบวนการความคดสรางสรรค 3. นยามความคดสรางสรรคในลกษณะของผลผลของความคดสรางสรรค 4. นยามความคดสรางสรรคในลกษณะของสงแวดลอมของความคดสรางสรรค ทอรแรนซ (Torrance. 1962 : 16) กลาววา ความคดสรางสรรค เปนความสามารถของบคคลในการคดสรางสรรคผลตผล หรอสงแปลก ๆ ใหม ๆ ทไมรจกมากอนซงสงตาง ๆ เหลานอาจจะเกดจากการรวมความรตาง ๆ ทไดรบจากประสบการณแลวเชอมโยงกบสถานการณใหม ๆ สงทเกดขน แตไมจาเปนตองเปนสงทสมบรณอยางแทจรง ซงอาจออกมาในรปของผลงานทางศลปะ วรรณคด วทยาศาสตร หรออาจเปนเพยงขบวนการเทานน แอนเดอรสน (Anderson. 1970 : 90 – 93) ไดใหความหมายของความคดสรางสรรควา เปนกระบวนการคด ซงแตกตางจากการคดอยางมเหตผล (Critical Thinking) ตรงทวา การคดสรางสรรค เกยวของกบการคดใหม ๆ ซงจะขดแยงกบความคดกอน ๆ การคดสรางสรรคเปนการกระทาของการดงประสบการณเกา ๆ ออกมาทงหมด และเปนการกระทาของการเลอกทจะสรางแบบแผนใหม ๆ ความคดใหม ๆ ออกมา คาวาใหมนถาเปนเดกเลก ๆ กระทา กหมายถงความคดใหมสาหรบตวเขา แตถาเปนผใหญกหมายถงเปนความคดใหม ๆ ทตางจากลกษณะเดมในสงคม

26

อาร พนธมณ (2537 : 9) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทางสมองทคดในลกษณะอเนกนย (Divergent Thinking) อนนาไปสการคนพบสงแปลก ๆ ใหม ๆ ดวยการคดดดแปลงปรงแตงจากความคดเดมผสมผสานกนใหเกดสงใหม ๆ ซงรวมทงการประดษฐคดคนพบสงตาง ๆ ตลอดจนวธการคดทฤษฎหลกการไดสาเรจ ความคดสรางสรรคจะเกดขนไดน มใชเพยงแตความคดจนตนาการกเปนสงสาคญยงทจะกอใหเกดความแปลกใหม แตตองควบคไปกบความพยายามทจะสรางความคดฝนหรอจนตนาการประยกตจงจะทาใหเกดผลงานจากความคดสรางสรรคขน วชย วงษใหญ (2523 : 4) กลาววา ความคดสรางสรรค หมายถง ความสามารถของบคคลในการแกปญหาอยางลกซงนอกเหนอไปจากลาดบขนของการคดตามปกต เปนลกษณะภายในของบคคลทจะคดหลายแงหลายมมผสมผสานกน จนไดผลผลตใหมทถกตองสมบรณ ชชวาลย ชอไสว (ม.ป.ป. : 16) กลาววา ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทางสมองทคดไดหลายทศทาง มลกษณะยดหยนได สามารถดบแปลง เพม สลด ตดทอน ปรงแตง ใหเกดสงใหมขน เปนพฤตกรรมททาใหมนษยไดรบประโยชนอยางใหญหลวง 1.7.2 องคประกอบการคดสรางสรรค กลฟอรด (Guilford. 1969) นกจตวทยาชาวอเมรกนไดศกษาคนพบวา องคประกอบพนฐานของความคดสรางสรรค ม 4 ประการคอ 1. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ปรมาณความคดทไมซากนในเรองเดยวกน แบงเปน 1.1 ความคดคลองแคลวทางดานถอยคา (Word Fluency) เปนความสามารถในการใชถอยคาในรปแบบตาง อยางคลองแคลว 1.2 ความคดคลองแคลวทางดานการโยงความสมพนธ (Associa – tional Fluency) เปนความสามารถคดหาถอยคาทเหมอน หรอคลายกนไดมากทสดเทาทจะมากไดในเวลาทกาหนด 1.3 ความคดคลองแคลวทางการแสดงออก (Expressional Fluency) เปนความสามารถในการใชวลหรอประโยค และนาคามาเรยงกนอยางรวดเรว เพอใหไดประโยคทตองการ 1.4 ความคลองแคลวในการคด (Ideational Fluency) เปนความสามารถทจะคดสงทตองการภายในเวลาทกาหนด 2. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกใหม ไมซาแบบใครเปนความคดทแปลกแตกตางไปจากความคดธรรมดา ความคดรเรมอาจจะมาจากความคดทมอยกอนแลว แลวนามาดดแปลงเพอใหกลายเปนสงใหม 3. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถงความยดหยนทงความคด และการกระทา เปนความสามารถในการปรบสภาพของความคดในสถานการณตาง ๆ ไดความคดยดหยนเปนปรมาณ

27

ของจาพวกหรอกลมของประเภททตอบสนองตอสงเรา และเชนเดยวกบความคดคลองตว คอ เนนในเรองของปรมาณทเปนประเภทนนเอง ความคดยดหยนเปนตวเสรมความคดคลองแคลวมความแปลกทแตกตางออกไป หลกเลยงการซาซากจาเจ เปนการเพมคณภาพของความคดใหมมากขนดวย การจดเปนหมวดหม และมหลกเกณฑมากยงขน ประเภทของความคดยดหยนแบงออกเปน 3.1 ความคดยดหยนทเกดขนทนท (Spontaneous Flexibility) เปนความสามารถทจะพยายามคดใหไดหลายอยาง อยางมอสระ เชน คนทมความยดหยนในการคดดานนจะคดไดวา ประโยชนของตนไมมอะไรบางไดหลายอยาง ในขณะทคนไมมความคดสรางสรรคจะคดไดเพยงอยางเดยว หรอสองอยางเทานน 3.2 ความคดยดหยนชนดดดแปลง (Adaptive Fluency) ซงมประโยชนตอการแกปญหา คนทมความคดยดหยนจะคดไดโดยไมซากน 4. ความคดละเอยดละออ (Elaboration) หมายถง ความคดในรายละเอยด คดเปนขนตอน สามารถอธบายใหเหนภาพพจนไดอยางชดเจน ความคดละเอยดลออจดเปนรายละเอยดทนามาตกแตง และขยายความคดครงแรกใหสมบรณยงขน สาหรบพฒนาการของความคดละเอยดลออนน จะพบวาบคคลทมความคดละเอยดละออสงจะมการสงเกตสงตามไปดวย และเดกหญงมกมความคดละเอยดลออสงกวาเดกผชายในวยเดยวกน นอกจากนความคดละเอยดละออขนอยกบอายของแตละคนอกดวย กลาวคอยงอายมากมความคดละเอยดละออมากขน ในป 1971 กลฟอรด และฮอฟเนอร (Guildford and Hoppner. 1971 : 125 – 143) ไดศกษาองคประกอบของความคดสรางสรรคเพมเตม และพบวา ความคดสรางสรรคตองมองคประกอบอยางนอย 8 องคประกอบคอ 1. ความคดรเรม (Originality) 2. ความคดคลองตว (Fluency) 3. ความคดยดหยน (Flexibility) 4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration) 5. ความคดไวตอปญหา (Sensitivity of Problem) 6. ความสามารถในการใหนยามใหม (Redefinition) 7. ความซมซาบ (Penetration) 8. ความสามารถในการทานาย (Prediction) วชย วงษใหญ (2523 : 7) ไดกลาวถงองคประกอบของความคดสรางสรรคมดงนคอ 1. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกแตกตางไปจากบคคลอน 2. ความวองไว (Fluency) คอความพลงพร ปรมาณการคดพลงพรออกมามากกวาบคคลอน ๆ

28

3. ความคลองตว (Flexibility) ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตางกนออกไปโดยไมซากนเลย 4. ความละเอยดละออประณต (Elaboration) ความคดทแสดงออกมานนจะละเอยดละออสามารถทจะนามาทาใหสมบรณและประณตตอไปไดอยางเตมท 5. การสงเคราะห (Synthesis) คอ การรวบรวมสงทคดไดมาทาใหมความหมายและนามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได ประสาท อศรปรดา (2532 : 9) ไดกลาววา องคประกอบทจะเกดความคดสรางสรรคนน จะประกอบไปดวยความสามารถ (Ability) ทกษะ (Skills) และแรงจงใจ (Motivation) ทจะคดสรางสรรค ทงสามองคประกอบนจะอยในลกษณะทเออซงกนและกนจะไมเกดขนโดดเดยวหรออยางอสระ ดงทแสดงไวในภาพประกอบ

ความสามารถ

ทกษะ แรงจงใจ

พฤตกรรมการคด

สรางสรรค

ภาพประกอบ 1 องคประกอบทจะกอใหเกดความคดสรางสรรค 1.7.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดสรางสรรค นกจตวทยาและนกการศกษาทไดศกษาเกยวกบความคดสรางสรรคหรอความคดอเนกนยไดแสดงทศนะเกยวกบเรองนแตกตางกนออกไปตามพนฐาน ประสบการณและความเชอตาง ๆ โดยสรปออกมาเปนทฤษฎทใชเปนแนวทางในการศกษาครงนคอ เดวส (กรมวชาการ 2535 ; อางองจาก Davis. 1971) ไดรวบรวมแนวความคดเกยวกบความคดสรางสรรคของนกจตวทยาทไดกลาวถง ทฤษฎของความคดสรางสรรค โดยแบงเปนกลมใหญ ๆ ได 4 กลมคอ 1. ทฤษฎความคดสรางสรรคเชงจตวเคราะห นกจตวทยาทางจตวเคราะหหลายคน เชน ฟรอยด และครส ไดเสนอแนวคดเกยวกบการเกดของความคดสรางสรรควา ความคดสรางสรรคเปน

29

ผลมาจากความขดแยงภายในจตใตสานกระหวางแรงขบทางเพศ กบความรสกผดชอบทางสงคม คไบ และรค ซงเปนนกจตวเคราะหแนวใหม กลาววา ความคดสรางสรรคนนเกดขนระหวางการรสตกบจตใตสานกซง อยในขอบเขตของจตสวนทเรยกวาจตกอนสานก 2. ทฤษฎความคดสรางสรรคเชงพฤตกรรมนยม นกจตวทยากลมนมแนวคดเกยวกบเรองความคดสรางสรรควา เปนพฤตกรรมทเกดจากการเรยนรโดยเนนทความสาคญของการเสรมแรงการตอบสนองทถกตองกบสงเราเฉพาะหรอสถานการณ นอกจากนยงไดเนนความสมพนธทางปญญา คอ การโยงความสมพนธจากสงเราหนงไปยงสงตาง ๆ ทาใหเกดความคดใหมหรอสงใหม เกดขน 3. ทฤษฎความคดสรางสรรค เชงมนษยนยม นกจตวทยาในกลมนมแนวความคดวาความคดสรางสรรคเปนสงทมนษยมตดตวมาแตกาเนนผทสามารถนาความคดสรางสรรคออกมาใชได คอ ผทมสจการแหงตน คอ รจกตนเอง พอใจตนเอง และใชตนเองเตมตามศกยภาพของตน มนษยจะสามารถแสดงความคดสรางสรรค ของตนเองออกมาไดอยางเตมทนน ขนอยกบการสรางสภาวะหรอบรรยากาศทเอออานวย ไดกลาวถงบรรยากาศทสาคญในการสรางสรรควา ประกอบดวยความปลอดภยในเชงจตวทยา ความมนคงของจตใจ ความปรารถนาทจะเลนกบความคด และการเปดกวางทจะรบประสบการณใหม 4. ทฤษฎอตา (Auta) ทฤษฎนเปนรปแบบของการพฒนาความคดสรางสรรคใหเกดขนในตวบคคลโดยมแนวคดวา ความคดสรางสรรคนนมอยในมนษยทกคน และสามารถพฒนาใหสงขนได การพฒนาความคดสรางสรรคตามรปแบบอตาประกอบดวย 4.1 การตระหนก (Awareness) คอ ตระหนกถงความสาคญของความคดสรางสรรคทมตอตนเอง สงคม ทงในปจจบนและอนาคต และตระหนกถงความคดสรางสรรคทมอยในตนเองดวย 4.2 ความเขาใจ (Understanding) คอ มความรความเขาใจอยางลกซงในเรองราวตาง ๆ ทเกยวของกบความคดสรางสรรค 4.3 เทคนควธ (Techniques) คอการรบรเทคนคในการพฒนาความคดสรางสรรคทงทเปนเทคนคสวนบคคลและเทคนคทเปนมาตรฐาน 4.4 การตระหนกในความจรงของสงตาง ๆ (Actualization) คอ การรจกหรอตระหนกในตนเองพอใจในตนเอง และพยายามใชตนเองเตมศกยภาพ รวมทงการเปดกวางรบประสบการณตางๆ โดยมการปรบตวไดอยางเหมาะสม การตระหนกถงเพอนมนษยดวยกน การผลตผลงานดวยตนเองและมความคดทยดหยนเขากบทกรปแบบของชวต

30

1.7.4 การวดการคดสรางสรรค อาร รงสนนท (2530 : 160 – 161) ไดกลาววาการศกษาคนควาในเรองการวดความคดสรางสรรค ไดพยายามศกษาและพฒนาเปนลาดบโดยเฉพาะการวดความคดสรางสรรคของเดกซงสามารถสรปไดดงน การสงเกต หมายถง การสงเกตพฤตกรรมของบคคลทแสดงออกเชงสรางสรรค การวาดภาพ หมายถง การใหเดกวาดภาพจากสงเราทกาหนด เปนการถายทอดความคดสรางสรรค ออกมาเปนรปธรรมและสามารถสอความหมายได สงเราทกาหนดใหเดกอาจเปน วงกลม สเหลยม แลวใหเดกวาดตอเตมใหเปนภาพ รอยหยดหมก หมายถง การใหเดกดภาพรอยหยดหมก แลวคดตอบจากภาพ ทเดกเหนมกใชกบเดกวยประถมศกษา เพราะเดกสามารถอธบายไดด การเขยนเรยงความและงานศลปะ หมายถง การใหเดกเขยนเรยงความ จากหวขอทกาหนดและการประเมนงานศลปะของนกเรยน การทดสอบ หมายถงการใชแบบทดสอบความคดสรางสรรค วดพฤตกรรมของเดกนบเปนพฒนาการของการวดความคดสรางสรรคในขนตอมา คอ การใชแบบทดสอบมาตรฐาน ซงเปนผลมาจากการวจยเกยวกบธรรมชาตของความคดสรางสรรค แบบทดสอบความคดสรางสรรคมทงทใชภาษาเปนสอ และทใชภาพเปนสอ เพอเราใหเดกแสดงออกเชงความคดสรางสรรค และมการกาหนดเวลาดวย ปจจบนแบบทดสอบมาตรฐานทใชวดความคดสรางสรรค กมหลายแบบเชน แบบทดสอบความคดสรางสรรคของกลฟอรด แบบทดสอบความคดสรางสรรคของวอลลาสและโคแกน แบบทดสอบความคดสรางสรรคของเจลเลนและเออรแบน เครองมอทใชวดความคดสรางสรรคกนอยางแพรหลายไดแก 1. The Torrance Tests of Creative Thinking (TTCT) เครองมอนสรางขนโดย ทอแรนซ (Torrance. 1962) ลกษณะของเครองมอประกอบดวย แบบทดสอบทเปนภาษา (Verbal) ซงแบงออกเปน 7 กจกรรม และทเปนรปภาพ (Figural) ซงประกอบดวย 3 กจกรรม 2. The Wallach and Kogan Creativity Test เปนเครองมอวดความคดสรางสรรคคลายกบแบบทดสอบของทอแรนซ คอ มทงแบบทเปนภาษา (Verbal) และแบบทเปนรปภาพ (Visual) การตรวจใหคะแนนจากแบบทดสอบมการใหคะแนน 2 ลกษณะ คอ คะแนนความคลอง และคะแนนเอกลกษณ 3. The Test for Creative Thinking – Drawing Production (TCT – DP) แบบทดสอบชดนสรางขนโดย เจลเลน และ เออรแบน (Jellen & Urban. 1984) ลกษณะขอบแบบทดสอบนจะกาหนดใหผเขาสอบแสดงความสามารถทางการคดอยางมอสระของเขาดวยการตอเตมภาพท

กาหนดให ซงเปนกรอบสเหลยมจตรสขนาด 5 × 5 นว ภายในกรองสเหลยมนจะมภาพเสนและจดอย 5 แหง และอยภายนอกกรอบอก 1 แหงรวมเปน 6 แหงดวยกน จากดลก ดลกานนท.(2534 : 19)

31

แบบทดสอบ The Test for Creative Thinking – Drawing Production หรอ TCT – DP เปนเครองมอทใชวดศกยภาพทางความคดสรางสรรคของบคคล มลกษณะหยาบ ๆ งาย ๆ และประหยดแบบทดสอบนอาจจะใชในการจาแนกคนทมศกยภาพทางสรางสรรคไดสงมากไดเชนเดยว กบการจาแนกคนแตละคน ทมความสามารถในทางสรางสรรค ในระดบยงไมไดพฒนา หรอพฒนาไดชา ซงบคคลเหลานสมควรจะไดรบการสงเสรม การชกชวน และการสนบสนน โดยเฉพาะอยางยงแบบทดสอบนมความสาคญกบบคคลซงไมไดคาดคะเนวามศยภาพของการพฒนาความคดสรางสรรคในระดบสงหรอตามาก ตวอยางเชน เขาแสดงพฤตกรรมทแสดงใหเหนวามการเรยนรและผลสมฤทธในระดบปานกลาง นอกจากองคประกอบของเนอหาและคณภาพทเครองมอนไดออกแบบในการพฒนา และประเมนตวเอง เครองมอนยงมเกณฑในการทดสอบและประเมนผลทสามารถใชไดงาย ประหยดและมประโยชนมาก การวดผลจากภาพวาด สามารถใชเปนหลกประกนใหเหนถงความยตธรรมในการวดวฒนธรรมไดในระดบทสงสด ซงแบบทดสอบปกตทใชภาษาในการวดความคดสรางสรรคไมสามารถทาได ในกระดาษสอบ ชนสวนของภาพ จะเปนสงเราทผรบการทดสอบมอสระและเปดกวางในการตอบ ภาพทวาดออกมาจะถกประเมนและใหคะแนนโดยเกณฑการประเมน 14 เกณฑ ซงวธการนตรงขามกบแบบทดสอบความคดสรางสรรคแบบเดม และสามารถวดในเชงปรมาณขององคประกอบยอยของความคดแบบเอนกนย (Divergent Thinking) การคลองของความคดไดใกลเคยงกน นอกจากแบบทดสอบ TCT – DP ยงใชในการประเมนคณภาพของความคดสรางสรรคไดอกดวย คะแนนรวม ทไดจากแบบทดสอบจะชวยใหเหนศกยภาพทางความคดสรางสรรค อยางหยาบๆ วา มมากหรอมนอย คะแนนทไดมายงตองนามาเปรยบเทยบกบตารางคะแนนมาตรฐาน ซงอาจจาแนกตามอาย ระดบชน นอกจากนยงมคะแนนแบบเปอรเซนไตล และ T – score ทแสดงถงระดบความแตกตางกนของความคดสรางสรรค แบบทดสอบนใชทดสอบไดทงรายบคคลและเปนกลมเหมาะกบบคคลอายตงแต 5 – 95 ป จะใชเวลาทดสอบฉบบละ 15 นาทหรอนอยกวาน ดงรายละเอยด 1. แบบทดสอบ TCT – DP สามารถใชไดกบเดกระดบอนบาล ในกรณทครอยากจะไดเหนศกยภาพทางความคดสรางสรรคทอยภายในตวเดก โดยใหเดกวาดภาพ ครอาจจะรบรอง สงเสรมหรอแกไข ความประทบใจทเดกแตละคนม และครสงเกตเหนไดมากหรอนอยขนอยกบโอกาส เดกทมผลสมฤทธตากมโอกาสไดพฒนา ความคดสรางสรรคไดเทากบเดกทมศกยภาพในทางสรางสรรคสงโดยดจากผลทเกดขนในรายบคคลและเปนกลม 2. การแปลความหมายคะแนน ครจะนาเอาคะแนนนกเรยนทไดรบการทดสอบทงรายบคคลและรายกลมไปเปรยบเทยบกบคะแนนมาตรฐานของกลมตวอยางทมอายและเกรดในระดบเดยวกน คะแนนทไดจะชใหเหนถงการสอนและวธการสอน ครอาจจะถามนกเรยนดวยตนเองเพอดวานกเรยนทมความคดสรางสรรคของตนเองในระดบใด นกเรยนเปนนกคดหรอนกทา วธการสอนของครอาจจะขดขวางหรอทาทาย กระตน และสนบสนนใหเดกเกดความคดสรางสรรค

32

3. ในระดบอนบาล แบบทดสอบนอาจจะใชกบเดกอาย 4 ขวบขนไป โดยมวตถประสงคเพอทจะจาแนกความคดสรางสรรคทมในตวเดก ในเดกวยนผลงานวาดภาพทออกมาจะเกยวของกบสถานการณ และสภาพแวดลอมรอบตวเดก ถาเดกไดคะแนนสง ครตองมาพจารณาคะแนนใหรอบคอบ ถาไดคะแนนปานกลางหรอตา ครไมตองมาพจารณาอก 4. แบบทดสอบ TCT – DP เหมาะในการศกษาและการตรวจสอบผลจากการฝกและการเรยนร เปรยบเสมอนเปน Pre – test และ Post – test 5. ในแงของจตวทยาใหการปรกษาและแนะแนว แบบทดสอบ TCT – DP ชวยในการตรวจสอบ บรรยาย อธบาย พฤตกรรมทเปนปญหาของนกเรยน 6. ในดานการศกษาพเศษ แบบทดสอบ TCT – DP ใชในการสบเสาะแสวงหาศกยภาพทมอยในตวเดก ทงเดกทมความสามารถในการเรยนรไดชา กบเดกทมปญหาทางการออกเสยงภาษาโดยเฉพาะอยางยง เดกทมพฤตกรรมเบยงเบน เดกทมปญหาทางสงคมและปญหาทางอารมณ 7. ในการบาบดทางคลนก แบบทดสอบ TCT – DP ใชในการสนบสนนการสารวจและการอธบายกรณปญหาเดยว โดยเฉพาะอยางยงสงเกตจากกระบวนการในการวาด ภาพทวาดออกมาจะวดในเชงคณภาพ และแปลความกอนทจะใหคาปรกษาแกเดก 8. แบบทดสอบ TCT – DP เปนเครองมอทใชในเชงเศรษฐศาสตร และสามารถใชไดงายในการคดเลอกคนเขาทางาน แบบทดสอบนใชเพอจะจาแนกพรสวรรคของแตละคนในดานความรบผดชอบซงคนทมความรบผดชอบจะมศกยภาพทางความคดสรางสรรคสงมาก 9. ในการใหคาปรกษาดานอาชพ แบบทดสอบนยงเปนเครองมอทมประโยชน 10. แบบทดสอบ TCT – DP สามารถใชขอมลในการตดสนใจเลอกคนตามความตองการของแตละวชาชพ 11. เปนเครองมอทใชในการศกษาวจย เพราะมคาความเทยงตรง ความเชอมน ทนาเชอถอได และเปนแบบทดสอบทสรางขนมาจากทฤษฎ เชน พฒนาการของเดก จตวทยาความแตกตางระหวางบคคล จตวทยาคลนก จตวทยาประยกต และจตวทยาการศกษา 1.7.5 งานวจยทเกยวของกบการคดสรางสรรค 1.7.5.1 งานวจยตางประเทศ เกตเซล และแจคสน (Getzels and Jackson. 1962) ไดศกษาความสมพนธระหวางความคดสรางสรรคและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนในระดบมธยมศกษา มความสมพนธทไมคอยจะสงมากนก เพราะนกเรยนทมความคดสรางสรรคแบบหลายทาง เปนกลมนกเรยนทเรยนดแตไมถงกบยอดเยยม สวนนกเรยนทเรยนดเยยมนนมกจะไมคอยมความคดสรางสรรค ซซเรลล (Cicirelli. 1965 : 303 – 308) ไดศกษาความพนธระหวางความคดสรางสรรคและผลสมฤทธทางการเรยนของเดกระดบ 6 จานวน 609 คน โดยใชแบบทดสอบความคดสรางสรรคของมนเนโซตา พบวา ความสมพนธระหวาง ความคดสรางสรรค และผลสมฤทธทางการเรยนทมคา

33

ตาซงผลการศกษานสอดคลองกบการศกษาของ ยามาโมโต และเดอรบว (De Boer. 1965 : 368) ทไดศกษากบเดกเกรด 6 จานวน 295 คน จากโรงเรยนรฐบาล 4 แหง และม 11 ชนเรยน โดยอาศยแบบทดสอบความคดสรางสรรคของเกทเซลล และแจคสน พบวา คาสหสมพนธระหวางความคดสรางสรรคและผลสมฤทธทางการเรยนมคา .71 และมนยสาคญทางสถต ซงผลการศกษานตรงขามกบการศกษาของ ยามาโมโต และซซเรลล 1.7.5.2 งานวจยในประเทศ มาลน เหมะธลนทร (2517) ศกษาความสมพนธระหวางความคดสรางสรรค กบผลสมฤทธของนกศกษาชนปท 3 โรงเรยนเพาะชาง จานวน 184 คน พบวา ความคดสรางสรรคมความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนหมวดวชาศลปะอยางมนยสาคญ แตความคดสรางสรรคของนกศกษากลมทมผลสมฤทธทางการเรยนสงและตา ไมแตกตางกน โดยใชแบบทดสอบความคดสรางสรรคทพรรณ เดชกาแหง ดดแปลงมาจากแบบทดสอบของ ทอรแรนซ (The Minnasota Test Of Creative Thinking) 3 ฉบบ ซงมคาความเชอมนตงแต .70 ถง .40 ดงนคอ (1) แบบทดสอบชดการสรางภาพจากวงกลมและสเหลยม โดยมการกาหนดวงกลม 40 วง และสเหลยม 42 รป ใหเวลาชดละ 10 นาท ในการสรางภาพ แบบสอบนมคาความเชอมน .70 ถง .40 (2) แบบสอบชดประโยชนของสงของ ใหบอกประโยชนของหนงสอพมพ ดนเหนยว ไมไผ และเศษผา ใหเวลา 10 นาท มคาความเชอมนเปน .68 ถง .52 และ (3) แบบทดสอบชดสงทเกดมคาถามวา อะไรจะเกดขนไดถาคนรและเขาใจภาษาสตวได ถาคนไมตาย ถารปคนททานวาดมชวตขนมาจรง ๆ และถาโลกนไมมดวงอาทตย แบบทดสอบนมคาความเทยงเปน .63 ถง .50 ลดดา อตสาหะ (2518) ไดศกษาความพนธระหวางความคดสรางสรรคเชงวทยาศาสตรกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนสาธตจฬาลงกรมหาวทยาลย จานวน 100 คน ใชแบบทดสอบความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรของทศนย พฤกษชลธาร โดยแยกวเคราะหคะแนนความสามารถในการคดสรางสรรคเชงวทยาศาสตรเปน 3 ดาน ไดแก ความคลองในการคด ความยดหยนในการคด และความคดรเรม สวนผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร ใชแบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรทสรางขนเอง ผลปรากฎวาความคดสรางสรรคเชงวทยาศาสตรในดานความคลองในการคด ความยดหยนในการคด มความสมพนธกบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตร อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 สวนในดานความคดรเรมมความสมพนธ กบผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05

34

1.8 การคดวเคราะห 1.8.1 ความหมายการคดวเคราะห ผเชยวชาญแตละคนไดใหความหมายของการคดวเคราะห โดยใชคาทแตกตางกนออกไป เชน การคดวเคราะหเปนกจกรรมทมความซบซอน กบการคด วเคราะห เปนกจกรรมทางปญญา การคดวเคราะห เปนการใชเหตผลและปองกนการคดตดสนใจ วตสน และเกลเซอร (1964 : 11) ใหความหมายของการคดวเคราะหวา เปนสงทเกดจากสวนประกอบของทศนคต ความร และ ทกษะ โดยทศนคตเปนการแสดงออกทางจตใจ ตองการสบคนปญหาทมอย ความรจะเกยวของกบการใชเหตผลในการประเมนสถานการณ การสรปความอยางเทยงตรง และการเขาใจในความเปนนามธรรม สวนทกษะจะประยกตรวมอยในทศนคตและความร อษณ โพธสข (2537 : 95) ใหความหมายของการคดวเคราะหวา หมายถงการคดทมเหตผลและมประสทธภาพทมงเนนการคด ตดสนใจในสงทเชอหรอจะทาอะไร อรพรรณ ลอบญธวชชย (2538 : 78) ไดใหความหมายของการคดวเคราะหวา หมายถง การคดเปนการคดทเรมตนจากสถานการณทมความยงยากและสนสดลงดวยสถานการณทมความชดเจนมเปาหมายในการคดวเคราะหขอความรเพอตดสนใจเชอปฏบต วไลพร คาเพราะ (2539 : 53) กลาววา การคดวเคราะหหมายถงการพนจพจารณา ความเชอความร คากลาวอางและสงตางๆ ของมนษยรอบคอบ โดยหาเหตผลกอนจะตองตดสนใจ สมจต สวธนไพบลย (2542 : 49) การคดวเคราะห หมายถง ความสามารถในการคดพจารณาอยางรอบคอบโดยใชเหตผลประกอบการตดสนใจ จากความหมายดงกลาวขางตน การคดวเคราะหพอสรปไดวา การคดวเคราะหหมายถง การคดอยางพจารณาอยางรอบคอบในขอความทเปนปญหาโดยหาหลกฐานทมเหตผลหรอมขอมลทเชอถอไดหมายถงยนยนการตดสนใจตามเรองตามราวหรอสถานการณนน เพอใหไดมาซงขอสรปทถกตอง ความคดวเคราะหนมลกษณะทใกลเคยงกบการคดอน ๆ เชน การคดวจารณญาณ การคดแกปญหา 1.8.2 องคประกอบการคดวเคราะห วตสน และเกลเซอร (Watson and Glaser.1964 : 10) ไดกลาวถงการคดวเคราะหวาประกอบดวยทศนคต ความรและทกษะในเรองตาง ๆ ดงตอไปน 1.ทศนคตในการสบเสาะ ซงประกอบดวยความสามารถในการเหนปญหาและความตองการทจะสบเสาะ คนหาขอมล หลกฐานมาพสจนเพอหาขอเทจจรง 2. ความรในการหาแหลงขอมลอางองและการใชขอมลอางองอยางมเหตผล 3. ทกษะในการใชความรและทศนคตดงทกลาวมาขางตน

35

เซฟเวอร (นพล นาสมบรณ. 2536 : 4 – 5 : อางองจาก Shaver. 1997) ไดแบงความสามารถในการคดวเคราะหออกเปน 3 ระดบดงน 1. ความสามารถพนฐาน ไดแก ความสามารถในการทาความเขาใจเรองราว ซงครอบคลม การยอความ การสรปเรอง การเลาเรอง การแปลความหมายเปนความสามารถขนพนฐานของนกเรยนในการทาความเขาใจเรองราว 2. ความสามารถในการวเคราะหอนมานขอมล ซงไดแก การจาแนก การวางหลกการ การตงขอสนนษฐาน การเปรยบเทยบ 3. ความสามารถในการตดสนใจ และการลงสรปความเหนไดแก การวจารณ การประเมนผล การตดสนใจ 1.8.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดวเคราะห เพยเจต (พรรณ ช. เจนจตร. 2528 : 137 – 145 ; อางองจาก Piaget.n.d.) เสนอวา พฒนาการความสามารถทางสมองของมนษยเรมตงแตแรกเกดไปจนถงขดสงสดในชวงอาย 15 ป ซงแบงลาดบของพฒนาการเปน 4 ระยะดงน 1. Sensori – Moter Intelligence (0 – 2 ป) ในวยนเดกแสดงอาการทางการเคลอนไหวกลามเนอมปฏกรยาตอบสนองตอสงแวดลอมดวยการกระทา การคดของเดกในขนนใชสญลกษณนอยมาก จะเขาใจสงตางๆ จากการกระทาและการเคลอนไหวและจะเรยนรจากสงรอบตวเฉพาะทสามารถใชประสาทสมผสไดเทานน 2. Preperational Though (3 – 6 ป) เปนขนทเดกเรมใชภาษาและสญลกษณอยางอน การเรยนรเปนไปอยางรวดเรว แตในขนนพฒนาการดานการคดยงไมสมเหตสมผล ยดตดอยกบการเรยนร ซงเปนขอจากดของการคดคอ การยดตดกบสงทเปนรปธรรม ไมสามารถคดยอนกลบโดยใชเหตผลยดตวเองเปนศนยกลาง มองเหตการณตาง ๆ ทละดาน ไมสามารถพจารณาหลาย ๆ ดานพรอม ๆ กน 3. Concrete Operationals (7 – 11 ป) เปนขนทเดกสามารถคดดวยการใชสญลกษณและภาษาสามารถสรางภาพแทนในใจได การคดแบบยดตนเองเปนศนยกลางลดนอยลง แกปญหาทเปนรปธรรมได คดยอนกลบได รวมทงจดประเภทสงของตลอดจนเขาใจเรองการเปรยบเทยบ 4. Formal Operations ( 12 ปขนไป) เปนขนทเดกสามารถเขาใจสงทเปนนามธรรม คดอยางสมเหตสมผล สามารถตงสมมตฐานในการแกปญหา คดแบบวธวทยาศาสตรไดรจกคดดวยการสรางภาพในใจสามารถคดเกยวกบสงทนอกเหนอไปจากปจจบน หรอสถานการณทยงไมไดเกดขนจรง ๆ และคดสรางทฤษฎได การคดของเดกจะไมยดตดกบขอมลทมาจากการสงเกตเพยงอยางเดยว ทฤษฎของเพยเจตอธบายพฒนาการของการคดจากขนหนงไปสขนหนง อาศยองคประกอบทสาคญ 4 ประการคอ การเจรญเตบโตของรางกายและวฒภาวะ ประสบการณทางกายภาพและทาง

36

สมอง ประสบการณทางสงคมและสภาวะสมดล ซงเปนกระบวนการทแตละคนใชในการปรบตว ขนพฒนาการคดจะมการเปลยนแปลงตามลาดบขน ซงพฒนาการในขนตนจะเปนพนฐานของพฒนาการในขนสง และพฒนาการของการคดแตละคนมลกษณะเดยวกน แตจะแตกตางกนในดานอตราความเรวในการเกดของแตละระดบของพฒนาการ 1.8.4 งานวจยทเกยวของกบการคดวเคราะห 1.8.4.1 งานวจยตางประเทศ บาสมาเจยน (Bawwmajian. 1978 : 210 – A) ศกษาความสมพนธของระดบวฒภาวะตามทฤษฎของเพยเจต ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 ในรฐคารฟอรเนย กบความสามารถในการเรยนรวชาชววทยาและการพฒนาการคดแบบวเคราะหวจารณกบกบกลมนกศกษา 83 คน ทเรยนวชา Biology 1 โดยใชแบบทดสอบวดการคดหาเหตผลเชงตรรกศาสตรของเบอรน (Burne) ปรากฎวานกศกษาระดบทคดดวยนามธรรมผลสมฤทธวชาชววทยาสงกวาพวกทยงไมถงระดบการคดนามธรรม 1.8.4.2 งานวจยในประเทศ นพล นาสมบรณ (2536 : บทคดยอ) ศกษาผลการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวตดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรทมตอความสามารถในการคดวเคราะหวจารณของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 ผลการศกษาพบวา คาเฉลยของคะแนนความสามารถในการคดวเคราะหวจารณทเพมขนของนกเรยนทไดรบการสอนดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรสงกวาการสอนตามแผนการสอนของกระทรวงศกษาธการอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

1.9 การคดวจารณญาณ 1.9.1 ความหมายการคดวจารณญาณ ฮลการด (Hilgard. 1962 : 12) ไดใหความหมายของการคดอยางมวจารณญาณวา เปนความสามารถในการตดสนขอความหรอปญหาวาสงใดเปนจรง สงใดเปนเหตเปนผลกน สวนวตสนและแกสเซอร (Watson and Glaser. 1964 : 10) ไดกลาวถงความหมายของการคดวจารณญาณวา เปนการคดทประกอบไปดวย เจตคต ความร และทกษะ ทงนโดยเจตคตหมายถง เจตคตในการแสวงหาความร ความสามารถในการตระหนกถงปญหาทเปนอยและการยอมรบหลกฐานสาคญทมาสนบสนนเพอยนยนวาเปนจรง สวนความรหมายถง ความรในการหาแหลง ขอมลอางองการใหนาหนกหรอความถกตองของหลกฐานตางๆ ดวยเหตและผล และทกษะ หมายถง ทกษะในการใชและการประยกตใชเจตคต และความร เอนนส (Ennis. 1987 : 10) ไดใหความหมายการคดอยางมวจารณญาณวา หมายถงการคดพจารณาไตรตรองดวยเหตผลวาสงใดมความสาคญ เปนสงทจาเปนกอนทจะตดสนใจเชอหรอปฏบต

37

ประกอบดวยความสาคญ 5 ประการคอ ความถกตองเหมาะสมในการนาไปใช ความคดไตรตรอง ความมเหตผล ความเชอ การปฏบต ทศนา แขมมณ (2533 : 132) ไดกลาววา การคดวจารณญาณ หมายถง การเหนปญหา สามารถวเคราะหปญหาไดตอจากนนคอ การพจารณาขอมลทเกยวของและตดสนใจเลอกทางตาง ๆ โดยยดหลกเหตผลเปนหลกสาคญ วนย ดาสวรรณ (2538 : 4) ไดใหความหมายของการคดวจารณญาณวา หมายถง กระบวนการคด ไตรตรองอยางรอบคอบเกยวกบขอมลตาง ๆ โดยใชความตนตวในการสงเกต การวเคราะห ความร และประสบการณของตนเอง เพอนาไปสการสรปอยางมเหตผล 1.9.2 องคประกอบการคดวจารณญาณ แนวคดของ เดรสเซล และเมยฮวส (Dressel and Mayhew .1957 : 26) ไดกลาวถงความสามารถทถอวาเปนกระบวนการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยความสามารถตาง ๆ 5 ดานดงน 1. ความสามารถในการนยามปญหา ประกอบดวย 1.1 การตระหนกถงความเปนไปของปญหา ไดแก การลวงรถงเงอนไขตางๆ ทมความสมพนธกนในสภาพการณ การรถงความขดแยงและเรองราวทสาคญในสภาพการณ การระบจดเชอมตอทขาดหายไปของชดเหตการณ หรอความคดและการรถงสภาพปญหาทยงไมมคาตอบ 1.2 การนยามปญหา ไดแก การระบถงธรรมชาตของปญหา ความเขาใจถงสงทเกยวของและจาเปนในการแกปญหา นยามองคประกอบของปญหา ซงมความยงยากและเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม องคประกอบทสาคญของปญหาทมความซบซอนออกเปนสวนประกอบทสามารถจดกระทาได ระบองคประกอบทสาคญของปญหา จดองคประกอบของปญหาใหเปนลาดบขนตอน 2. ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาคาตอบของปญหา คอ การตดสนใจวาขอมลใดมความจาเปนตอการแกปญหา การจาแนกแหลงขอมลทเชอถอไดกบแหลงขอมลทเชอถอไมได การระบวาขอมลใดควรยอมรบหรอไม การเลอกตวอยางของขอมลทมความเพยงพอและเชอถอได ตลอดจนการจดระบบระเบยบของขอมล 3. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน ประกอบดวย การระบขอตกลงเบองตนทผอางเหตผลไมไดกลาวไว การระบขอตกลงเบองตนทคดคานการอางเหตผล และการระบขอตกลงเบองตนทไมเกยวของกบการอางอง 4. ความสามารถในการทาหนดและเลอกสมมตฐาน ประกอบดวยการคนหา การชแนะ (Clues) ตอคาตอบปญหา การกาหนดสมมตฐานตาง ๆ โดยอาศยขอมลและขอตกลงเบองตน การเลอกสมมตฐานกบขอมลและขอตกลงเบองตน การกาหนดสมมตฐานทเกยวของกบขอมลทยงไมทราบและเปนขอมลทจาเปน

38

5. ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล และการตดสนความสมเหตสมผลของการคดหาเหตผล ซงประกอบดวย 5.1 การลงสรปอยางสมเหตสมผล โดยอาศยขอตกลงเบองตน สมมตฐานและขอมลทเกยวของไดแก การระบความสมพนธระหวางคากบประพจน การระบถงเงอนไขทจาเปนและเงอนไขทเพยงพอ การระบความสมพนธเชงเหตผล และการระบและกาหนดขอสรป 5.2 การพจารณาตดสนความสมเหตสมผลของกระบวนการทนาไปสขอสรป ไดแกการจาแนกการสรปทสมเหตสมผลจากการสรปทอาศยคานยม ความพงพอใจ และความลาเอยง การจาแนกระหวางการคดหาเหตผลทมขอสรปไดแนนอนกบการคดหาเหตผลทไมสามารถหาขอสรปทเปนขอยตได 5.3 การประเมนขอสรปโดยอาศยเกณฑการประยกตใช ไดแก การระบถงเงอนไขทจาเปนตอการพสจนขอสรป การรถงเงอนไขททาใหขอสรปไมสามารถนาไปปฏบตได และการตดสนความเพยงพอของขอสรปในลกษณะทเปนคาตอบของปญหา 1.9.3 ทฤษฎทเกยวของกบการคดวจารณญาณ การคดอยางมวจารณญาณเปนสมรรถภาพทางสมองอยางหนงซงเปนกระบวนการคดทซบซอน และมความสาคญยงในสงคมขอมลขาวสารโดยมนกจตวทยาพยายามสงเกตและจดการคดอยางมวจารณญาณ โดยอาศยทฤษฎความสามารถทางสมองหรอหลกการใดหลกการหนง มาอธบายลกษณะหรอองคประกอบการศกษา ดงนนจงไดมการเสนอแนวคดทฤษฎความสามารถทางสมองทแสดงกระบวนการคดอยางมวจารณญาณเปนกลม ๆ ดงตอไปนคอ นกจตวทยากลมทพจารณาการปฏบตของเชาวนปญญาตามพฒนาการของความคดเชงคณภาพวาระยะตาง ๆ มนษยสามารถทาอะไรได และธรรมชาตของเชาวนปญญาจะเปลยนจากระยะหนงไปสระยะหนงอยางไร การศกษาในแนวทางของเพยเจต จะสนใจคาตอบหาเหตผล อนจะเปนแนวทางทนาไปสวธการทเดกคด และอธบายกระบวนการคดจากขนตอนในระยะพฒนาการ ตางๆ ตามทเดกจะมวฒภาวะ ขนตอนตาง ๆ ขอพฒนาการเปนสากลสาหรบเดกปกตทวไป และระดบการปรบตวของสมองใกลเคยงกบระดบการเปลยนแปลงทางกายภาพ (เดชา จนทรศร. 2542 : 59 ; อางองจาก Morrison. 1988 : 109. Early childhood Education Today) ซงจะเปนไปตามพฒนาการดานเชาวนปญญาของเพยเจตดงทไดกลาวมาแลวขางตน 1.9.4 การวดการคดวจารณญาณ จากการศกษาคนควาในเรองของการคดวจารณญาณไดมผสรางแบบทดสอบขนมามากมายเพอวดการคดอยางมวจารณญาณ ดงตอไปน 1. การวดการคดอยางมวจารณญาณตามแนวของวตสนและเกลเซอร (Watson and Glaser. 1964 : 2) โดยใชแบบประเมนการคดอยางมวจารณญาณของวตสนและเกลเซอร (Watson and Glaser critical thinking appraisal : WGCTA)

39

ในการสรางแบบทดสอบเพอวดความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณนน (Norris. 1985 : 138) ไดอธบายไววา กดวน วตสน (Goodwin Watson) ศาสตราจารยทางการศกษาแหงมหาวทยาลยโคลมเบยเปนคนแรกทพฒนาแบบทดสอบเพอวดการคดอยางมวจารณญาณขนโดยทาการศกษาเกยวกบการวดความเทยงธรรมทางจตใจ (The Measurement of Fairmindedness) ตอมาไดทาการศกษาวจยและทดลองแบบทดสอบในการวความสามารถในการคดอยางวจารณญาณโดยทวตสนไดพฒนาเชอมโยงกบการวดความเทยงธรรมทางจตใจของเขาซงตอมาในป ค.ศ. 1973 เอดวารด เอม เกลเซอร (Edward M. Glaser) ซงเปนนกจตวทยาไดดดแปลงและปรบปรงขยายไปใชกบงานของเขา คอ การทดลงเพอพฒนาการคดอยางมวจารณญาณ (An experiment in the development of critical thinking) ตงแตนนเปนตนมาแบบทดสอบนกประสบความสาเรจในการทดลอง มการวเคราะหและดดแปลงปรบปรงเพอใหเขากบแนวคดหลกของการคดอยามวจารณญาณ โดยมการใชคาถามจานวน เพอฝกการแกปญหาทยงยากซบซอน ผลพบวาสามารถดงความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณใหปรากฏออกมาได เกลเซอรไดรวมมอกบวตสนทาการวเคราะหและทดลองพฒนาแบบทดสอบนเรอยมา ทาใหไดแบบทดสอลความสามารถวดการคดอยางมวจารณญาณไดตรงตามคานยามทใหไว ปตอมา ในป 1963 วตสนและเกลเซอรไดทาการปรบปรงจนไดแบบทดอสอบการคดอยางมวจารณญาณทมคณภาพไดรบการรบรองจากผทรงคณ-วฒและเปนทยอมรบของผใชแบบทดสอบจนกลายเปนแบบทดสอบการคดอยางมวจารณญาณทนาไปใชแพรหลายมากทสด แบบประเมนดงกลาวมชอวา แบบประเมนการคดอยางมวจารณญาณของวตสนและเกลเซอร (Watson and Glaser critical thinking appraisal) ในป ค.ศ. 1946 วตสนและเกลเซอร (Watson and Glaser. 1964 : 2) ไดพฒนาแบบประเมนการคดวจารณญาณของเขาเพอใหเปนแบบทดสอบทเปนแบบฝกใหมการประยกตใชความสามารถทสาคญทเกยวกบการคดอยางมวจารณญาณโดยในแบบทดสอบจะประกอบดวยปญหา ขอความ การโตแยง และการตความหมายขอมล อนคลายกบการดาเนนชวตประจาวนของประชาชนในสงคมประชาธปไตยซงเปนประสบการณทสามารถพบเจอไดในการทางาน การอานหนงสอพมพหรอขอความในวารสาร การฟงสนทรพจน หรอการมสวนรวมในการอภปรายตางๆ โดยแบบทดสอบนม 2 แบบ คอ แบบ Ym และแบบ Zm ซงเปนแบบทดสอบคขนานกนโดยในแตละแบบประกอบดวยแบบทดสอบยอย จานวน 5 ฉบบ ซงมการออกแบบใหวดในสงทแตกตางกนในแงของการคดอยางมวจารณญาณในแตละแบบมขอคาถาม จานวน 100 ขอ ใชเวลาในการทาประมาณ 50 นาท แบบทดสอบยอยทง 5 ฉบบ ไดแก ฉบบท 1 ความสามารถในการสรปอางอง (Inferences) ฉบบท 2 ความสามารถในการตระหนกถงขอตกลงเบองตน (Recognition of assumptions) ฉบบท 3 ความสามารถในการนรนย (Deduction) ฉบบท 4 ความสามารถในการตความ (Interpretation) ฉบบท 5 ความสามารถในการประเมนขอโตแยง (Evaluation of aguments)

40

ในแบบประเมนการคดอยางมวจารณญาณของวตสนและเกลเซอร (Watson and Glaser. 1952 : 1 – 3) ขอคาถามแตละขอในแบบทดสอบยอยจะตองใชการคดอยางมวจารณญาณ ซงผถกทดสอบจะถกถามใหเกดการคดอยางมวจารณญาณ โดยการกาหนดปญหาหรอขอความมาใหซงจะพบเหนไดโดยทวไปในการดาเนนชวตประจาวน แตเปนการแกปญหาทยงยากซบซอน แบบทดสอบยอยของแบบประเมนการคดอยางมวจารณญาณนนไดมการเลอกมาจากแบบทดสอบยอยจานวนมากทไดนามาพจารณาสงเกตและใชเหตผล จากแบบทดสอบยอยทคดเลอกมาแสดงใหเหนวาสามารถนาไปใชประโยชนและสามารถฝกหดกนไดนอกจากน สามารถนามาประยกตใชในชวตประจาวนเพอใชวดความสมพนธ ในแงของการคดอยางมวจารณญาณโดยถกนามาใชประโยชนอยางกวางขวางในการเปนเครองมอประเมนผลและเปนเสมอนเครองมอสอนเพอนชวยใหนกเรยนฝกหดพฒนาเทคนคการใชเหตผล อนจะเปนแนวทางในการนาไปใชกบสภาพการณตาง ๆ ในชวตประจาวนได แบบประเมนการคดอยางมวจารณญาณนไมไดมขอจากดทจะใชประโยชนไดเฉพาะทางดานการศกษาเทานน ยงมการนาไปใชกบผใหญในทางธรกจ อตสาหกรรมและการใหบรการของสาธารณชนดวย 2. การวดการคดอยางมวจารณญาณตามแนวของเอนนส (Ennis) โดยใชแบบทดสอบวดการคดอยางมวจารณญาณเคอรเนลล (Cornell critical thinking) (บษกร ดาคง. 2542 : 21 – 23) แบบทดสอบวดการคดอยางมวจารณญาณคอรเนลล สรางขนโดยเอนนสและมลแมน (Ennis and Millman) ตงแตป ค.ศ. 1961 จากนนไดมการพฒนาปรบปรงขนเรอย ๆ จนกระทงในป 1985 ทงสองไดรวมกนสรางแบบทดสอบวดการคดอยางมวจารณญาณขนมา 2 ฉบบ เพอวดกลมบคคลในระดบตาง ๆ กนดงน แบบทดสอบการวดการคดอยางมวจารณญาณคอรเนลลระดบเอกซ (Cornell critical thinking test level x) เปนแบบทดสอบทใชวดกบนกเรยนตงแตเกรด 4 จนถงเกรด 12 เปนแบบทดสอบปรนย 3 ตวเลอกจานวน 71 ขอ ใชเวลาทาแบบทดสอบ 50 นาท ซงแบบทดสอบฉบบนจะวดความสามารถใน 4 ดานคอ การอปนย (Induction) การนรนย (Deduction) ความนาเชอถอของแหลงขอมลและการสงเกต (Credibility of source and observation) และการระบขอตกลงเบองตน (Assumption identification) แบบทดสอบการวดการคดอยางมวจารณญาณคอรเนลลระดบแซด (Cornell critical thinking test level z) เปนแบบทดสอบทใชวดกบเดกระดบมธยมศกษาทมปญหาเลศและกลมนกศกษาระดบวทยาลยจนถงวยผใหญ เปนแบบปรนย 3 ตวเลอก จานวน 52 ขอ ใชเวลาทาแบบทดสอบ 50 นาท ซงแบบทดสอบฉบบนจะวดความสามารถ 7 ดาน คอ การอปนย (Deduction) ความนาเชอถอของแหลงขอมล (Credibility of source) การพยากรณและการวางแผนการทดลอง (Prediction and experimental planning) การอางองเหตผลผดหลก (Fall acies) การนรนย (Deduction) การใหคานยาม (Definition) และการระบขอตกลงเบองตน (Assumption identifition) 3.การวดการคดอยางมวจารณญาณโดยใชแบบทดสอบวดทกษะการใชเหตผลของนวเจอรซ (New jersey test of reason skills)

41

แบบทดสอบวดทกษะการใชเหตผลของนวเจอรซถกสรางขนโดยสถาบนการสงเสรมดานปรชญาสาหรบเดก (Institute for the advancement of philosophy of children) ในป ค.ศ. 1983 แบบทดสอบนสามารถวดการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนตงแตอายเกรด 5 ถงระดบนกศกษาวทยาลย เปนแบบปรนย 3 ตวเลอก จานวน 50 ขอ ซงใชวดความสามารถดานการใชเหตผลทางภาษา จานวน 4 ดาน คอการระบขอตกลงเบองตน (Assumption) การอปนย (Induction) การอางเหตผลทด (Good reasons) และชนดกบระดบ (Kind and degree) 4.การวดการคดอยางมวจารณญาณโดยใชแบบทดสอบวดกระบวนการคดทางสตปญญาระดบสงของโรสส (Ross test of higher cognition process) แบบทดสอบวดกระบวนการคดทางสตปญญาระดบสงของโรสส ถกสรางขนโดยโรส ตงแตป ค.ศ. 1976 จากนนไดมการปรบปรงและพฒนาอยางตอเนองจนกระทงในป ค.ศ. 1979 แบบทดสอบนไดใชวดการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนตงแตเกรด 4 จนถงเกรด 6 โดยวดความสามารถของนกเรยนในดานการวเคราะห สงเคราะห และการประเมนคา ซงสรางขนตามจดมงหมายทางการศกษาของบลม (Bloom’s taxonomy of education objectives) แบบทดสอบมจานวน 105 ซงประกอบดวย 8 ตอน คอ การอปมาอปมย (Analogies) การอางเหตผลแบบนรนย (Deductive reason) ขออางทอางผด (Missing premises) ความสมพนธแบบนามธรรม (Abstract relation) การจดลาดบ (Sequential synthesis) ยทธวธการตงคาถาม (Questioning strategies) การวเคราะหขอมลทเกยวของและไมเกยวของ (Analysis of relevant and irrelevant information) และการวเคราะหการอางเหตผล (Analysis of attributes) ในแตละตอนของแบบทดสอบจะวดความสามารถทแตกตางกน คอ ตอนท 1, 3 และ 7 จะวดความสามารถในการวเคราะห ตอนท 4, 5 และ 8 จะวดความสามารถในการสงเคราะห สวนในตอนท 2 และ 6 จะวดความสามารถในการประเมนคา 1.9.5 งานวจยทเกยวของกบการคดวจารณญาณ 1.9.5.1 งานวจยตางประเทศ ลนช (Lynch.1980) ศกษาการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล โดยเปรยบเทยบการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลหลกสตรปรญญาตร และหลกสตรผชวยพยาบาลวตถประสงคของการวจยเพอทดสอบความแตกตางของการคดอยางมวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล 2 หลกสตร จากโรงเรยนพยาบาลของรฐและเอกชน ในรฐ New England ของประเทศสหรฐอเมรกา จานวน 161 คน เปนนกศกษาหลกสตรปรญญาตร 74 คน และหลกสตรผชวยพยาบาล 87 คน ตวแปรตน คอ การเรยนในหลกสตรพยาบาลปรญญาตรและหลกสตรผชวยพยาบาล ตวแปรตามคอ คะแนนจากแบบทดสอบความคดวจารณญาณและคะแนนจากแบบทดสอบความถนดในการเรยน ผลการวจยพบวา คะแนนความถนดในการเรยนระยะหลงจบการศกษาในหลกสตรปรญญาตรได

42

คะแนนความสามารถในการคดวจารณญาณสงกวานกศกษาหลกสตรผชวยพยาบาลอยางมนยสาคญทางสถต บอเวน และ เจอรารด (Bauwens and Gerhard.1987) ศกษาเกยวกบเครองมอวดการคดวจารณญาณของ Watson – Glaser เพอใชในการทานายความสาเรจของนกศกษาพยาบาลหลกสตรปรญญาตร วดการคดวจารณญาณของนกศกษาในสปดาหแรกของการลงทะเบยนและเดอนสดทายของการศกษาโดยใชเครองมอ WGCTA รวมกบพจารณาเกรดเฉลยสะสม (GPA) ของนกศกษา พบวาคะแนนความสามารถในการคดวจารณญาณเมอแรกเขาและคะแนนเกรดเฉลยสะสม สามารถเปนตวทานายความสาเรจของนกศกษาไดอยางมนยสาคญ ผวจยไดเสนอแนะวาเครองมอ WGCTA ทใชวดความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลสามารถนามาเปนเครองมอในการคดเลอกนกศกษาทสมครเขาเรยนในหลกสตรพยาบาลศาสตรได 1.9.5.2 งานวจยในประเทศ ศศธร จตตพทธ (2539 : ก) ไดทาการวจยเกยวกบความสมพนธระหวางกลวธการสอน ทศนคตทเออตอการคด สงแวดลอมในการคด ผลสมฤทธทางการศกษา และชนปของนกศกษา กบความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลสถาบนการศกษาเอกชนในเขตกรงเทพฯ กลมตวอยางเปนนกศกษาพยาบาลชนปท 2, 3, 4 การศกษา 2538 จานวน 297 คน ผลการวจยพบวา ไมมปจจยใดทมความสมพนธกบความสามารถในการคดวจารณญาณอยางมนยสาคญทาง

สถต (p>.05) และความสามารถในการคดวจารณญาณไมมความแตกตางกนในแตละชนป

การศกษาอยางมนยสาคญทางสถต (p > .05) กนกนช ขาภกตร (2539 : 97 – 103) ไดศกษาความสมพนธระหวางการเรยนการสอนทเนนสภาพการณจรง กบความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาลจานวน 390 คน โดยใชแบบสอบถามสภาพการเรยนการสอน และแบบทดสอบความสามารถในการคดวจารณญาณ ผลพบวา คาเฉลยของคะแนนความสามารถในการคดวจารณญาณดานการอนมาน การยอมรบขอตกลงเบองตน การตความ การประเมนขอโตแยง และรวมทกดานของนกศกษาพยาบาล อยในระดบปานกลาง สวนคาเฉลยของคะแนนความสามารถในการคดวจารณญาณ ดานการนรนยอยในระดบสง และสภาพการเรยนการสอนทเนนสภาพการณจรงดานกจกรรมการเรยน กจกรรมนกศกษา และกจกรรมการสอน เรองวธการสอน การใชคาถาม และการสรางบรรยากาศในชนเรยนของอาจารยพยาบาล ไมมความสมพนธกบความสามารถคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล สวนสภาพการเรยนการสอน ดานกจกรรมการสอน เรองการประเมนผลการเรยน มความสมพนธทางลบระดบตากบความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษาพยาบาล อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 พะยอม ตนมณ (2524 : 142 – 144) ศกษาผลการสอนดวยตาราเรยน วชาจตวทยาการศกษาในรปแบบเชงปญหากบรปแบบทใชกนอยทวไป ผลการศกษาพบวา นกศกษาทเรยนดวย

43

ตาราเรยนจตวทยาการศกษารปแบบเชงปญหา มคะแนนมาตรฐานความคดวจารณญาณเพมขนมากกวานกศกษาทเรยนดวยตาราจตวทยาศกษารปแบบทวไป เบญจมาศ สนประเสรฐ (2533 : 30) ศกษาผลของการใชแบบฝกทกษะการทดลองทมตอการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ผลการศกษาพบวา การคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทไดรบการสอนโดยใชแบบฝกทกษะการทดลอง กบนกเรยนทใชการสอนตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต วไลวรรณ ปยะปกรณ (2535 : 84 – 85) ศกษาการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนดวยการจดกจกรรมการสอนเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ ผลการศกษาพบวา ความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนทเรยนดวยการจดกจกรรมเพอการพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ กบนกเรยนทไดรบการสอนตามคมอคร แตกตางกนอยางมนยสาคญทางสถต

2. เอกสารทเกยวของกบชดการสอน 2.1 ความหมายของชดการสอน

แอชบ (Ashby. 1972 :15 - 17) กลาววา ชดการสอนเปนเครองมอชวยสอนทประกอบดวย รปภาพ สไลด เพลง และเทปเสยงทจะชวยใหนกเรยนเขาใจบทเรยนไดดยงขน หลงจากทนกเรยนเรยนดวยชดการสอนจบแตละบทเรยนแลว นกเรยนสามารถจะทราบความกาวหนาของตนเองจากการทาแบบทดสอบทมอยในชดการสอน ฮสตล และคนอน ๆ (Houston and others. 1972 : 10 – 15) ใหความหมายของชดการสอนวา ชดการสอนหมายถงชดของประสบการณทอานวยความสะดวกใหแกผเรยนเพอใหสมฤทธตามจดมงหมายเฉพาะ เคฟเฟอร และ ฟลปส (Kapfer and Philips. 1972 : 3 – 10) อธบายถงชดการสอนไววา ชดการสอนเปนรปการสอสารระหวางผสอนกบผเรยน ซงประกอบดวยคาแนะนาทใหนกเรยนไดทากจกรรมการเรยน จนบรรลถงพฤตกรรมทเปนผลของการเรยนร การรวบรวมเนอหาทนามาสรางชดการสอนนนไดมาจากขอบเขตของความรทมหลกสตรตองการใหผเรยนไดเรยนรเนอหานน สามารถสอความหมายใหผเรยนเกดพฤตกรรมตามเปาหมายของการเรยน กด (Good. 1973 : 306) กลาววา ชดการสอน หมายถงโปรแกรมการสอนทกอยางทจดไวโดยเฉพาะ มวสดอปกรณทใชในแตละชดการสอน ซงไดแก คมอคร เนอหา แบบทดสอบ และมการกาหนดจดมงหมายของการเรยนไวครบถวน เปรอง กมท (2518 : 1) กลาวถงชดการสอนไววา ชดการสอนเปนสอประสม (Multi – Media) ทจดขนสาหรบหนวยการเรยน ประกอบดวย หวขอ เนอหา และประสบการณของแตละหนวย โดยจดไวเปนชดหรอกลอง หรอซอง ภายในจะมคมอการใชทประกอบดวย รายละเอยดและคาแนะนาตาง ๆ รวมทงการสอนทจาเปนสาหรบประกอบกจกรรมการเรยน

44

ประหยด จระวรพงศ (2521 : 169) กลาวถงชดการสอนไววา ชดการสอนคอ วธการจดกจกรรมการเรยนรทเลอกสรรแลว อนประกอบดวยจดมงหมาย เนอหา และวสดอปกรณทงหลาย ตลอดถงกจกรรมตาง ๆ ทรวบรวมไวเปนระเบยบในกลองการสอน เพอใหผเรยนไดศกษาจากประสบการณทงหมดนอยางไดผลดยงขน ไชยยศ เรองสวรรณ (2522 : 151) กลาววา ชดการสอนหมายถงระบบการนาสอประสมทสอดคลองกบเนอหาและประสบการณแตละหนวยมาชวยในการเปลยนพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนใหบรรลจดมงหมาย ชดการสอนนยมจดไวในกลองหรอซองเพอใหการสอนของครเปนไปอยางมประสทธภาพ ชดการสอนประกอบดวยคมอครในการใชชดการสอน สอการสอนทสอดคลองกบเนอหาและประสบการณ การมอบหมายงานเพอใหผเรยนมประสบการณกวางขวางยงขน วาสนา ชาวหา (2522 : 32) ไดกลาวถงชดการสอนไววา ชดการสอนหมายถงการวางแผนการเรยนการสอนโดยใชสอตาง ๆ รวมกน หรอหมายถงการใชสอประสม (Multi – Media) เพอสรางประสบการณในการเรยนรอยางกวางขวางและเปนไปตามจดมงหมายทวางไวโดยจดไวเปนชดในลกษณซองหรอกลอง ชยยงค พรหมวงศ (2523 : 118) กลาววาชดการสอนเปนสอประสมทไดจดกระบวนการผลตและการทาสอการสอนทสอดคลองกบวชา หนวย หวเรองและวตถประสงค เพอชวยใหการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนการสอนเปนไปอยางมประสทธภาพ ลดดา ศขปรด (2523 : 29) กลาววา ชดการสอนคอ การจดโปรแกรมการสอนโดยใชสอหลายชนดรวมกนหรอทเรยกวา สอประสม (Multi Media System) เพอสนองจดมงหมายในการเรยนการสอนทตงไวในเรองใดเรองหนง และใหเกดความสะดวกตอการใชในการเรยนการสอน วชย วงษใหญ (2525 : 185) กลาววา ชดการสอนหมายถงระบบการผลตและการนาสอการเรยนหลายอยางมสมพนธกนและมคณคาสงเสรมกนและกน สอการเรยนอยางหนงอาจนามาใชเพออธบายขอเทจจรงของเนอหา สวนสอการเรยนอกอยางหนงอาจใชเพอกอใหเกดความลกซง สอการเรยนเหลานเรยกอกอยางหนงวาสอประสม การนาสอการเรยนมาใชใหสอดคลองกบเนอหาวชานน เพอชวยใหผเรยนมการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน จงอาจกลาวไดวาชดการสอน คอ หนวยหรอซองซงบรรจสอการเรยนตาง ๆ พรอมทงคาแนะนาในการทากจกรรมตามขนตอนทเหมาะสม เพอใหเกดการเรยนรตามทกาหนดไว อานวย เลศชยนต และคนอน ๆ (2526 : คานา) ไดกลาววา ชดการสอนเปนนวตกรรมทางการศกษาอยางหนง ทจดรวมไวดวยองคประกอบทางการศกษาทสาคญ 3 อยางคอ จดประสงคกจกรรมการเรยนการสอน และการประเมนผล การจดการเรยนการสอนเรองตาง ๆ หรอรายวชาตาง ๆ โดยใชเทคนคของชดการสอนจะเปนการจดการเรยนการสอนทตอบสนองตอความตองการความถนด ความสนใจ และความแตกตางของผเรยน เสาวนย สขาบณฑต (2528 : 291) ไดกลาววา ชดการสอนเปนการจดกจกรรมการเรยนรอนประกอบดวยวตถประสงค เนอหา และวสดอปกรณทงหลายไวเปนชด ๆ (จะใสเปนกลอง หรอชด หรอถง หรอหอกได) เพอจดกจกรรมใหเกดการเรยนร

45

บญเกอ ควรหาเวชา (2529 : 66 – 67) กลาววา ชดการสอนเปนสอการสอนชนดหนงซงเปนชดของสอประสมทมสอการสอนตงแตสองชนดขนไปรวมกน โดยจดขนสาหรบหนวยการเรยน ตามหวขอเนอหาและประสบการณของแตละหนวย ทตองการจะใหผเรยนไดรบความรตามทตองการจดเอาไวเปนชด ๆ บรรจในซอง กลอง หรอกระเปา นวลนง มงตรสวรรค (2530 : 5) กลาววา ชดการสอนหมายถง ระบบการนาสอประสมทสอดคลองกบเนอหาวชา และประสบการณของแตละหนวยมาชวยในการเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนรใหเปนไปอยางมประสทธภาพ จากความหมายของชดการสอนขางตน พอสรปไดวาชดการสอนหมายถง การจดกจกรรมการเรยนรโดยใชสอประสมทสอดคลองกบจดมงหมายของเนอหาวชาและประสบการณของผเรยน ซงจะประกอบไปดวยวตถประสงค เนอหา วสดอปกรณ และกจกรรมตาง ๆ ทรวบรวมไวอยางเปนระเบยบ ไมวาจะเปนใสกลอง ใสซอง หรอใสถง เพอใหผเรยนเกดการเรยนรตามวตถประสงคไดอยางมประสทธภาพ และสะดวกตอการนาไปใชในการเรยนการสอน

2.2 ความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนว เปรอง กมท (2518 : 1) ไดใหความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนวไววา หมายถง เครองมอทสรางขนโดยการใชสอการสอนประสมทสอดคลองกบวชาแนะแนว ซงกระทรวงศกษาธการกาหนดใหเรยน 1 คาบตอสปดาหทงชนมธยมศกษาตอนตนและตอนปลาย อนจะทาใหผเรยนเปลยนแปลงการเรยนรทางดานการศกษาอาชพ สวนตวและสงคมใหเปนไปอยางมประสทธภาพยงขน บญเกอ ควรหาเวชา ( 2529 : 66 – 67) ไดใหความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนววาหมายถง เครองมอทสรางขนโดยใชสอประสบประกอบดวย รปภาพ เทปเพลง วดทศน เกม แบบฝกหด โดยจดไวเปนชดหรอกลองหรอซอง ภายในประกอบดวยคมอคร คมอนกเรยน รวมทงสอในการจดกจกรรมแตละเรอง จากความหมายของชดการสอนกจกรรมแนะแนวขางตน พอสรปไดวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนวหมายถง เครองมอทสรางขนโดยใชสอประสมทมความสอดคลองกบวชากจกรรมแนะแนว ซงประกอบไปดวย วสดอปกรณตาง ๆ ไมวาจะเปน รปภาพ เทปเสยง วดทศน เกม กจกรรมตาง ๆ รวมทงคมอคร และคมอนกเรยนอกดวย

2.3 หลกการและทฤษฎทนามาใชในการสรางชดการสอน เคมป และเคตน (Kemp and Dayton. 1985 : 13 – 15 ) ไดกลาวถงแนวคดและทฤษฎการเรยนรทเปนแนวทางในการสรางชดการสอนทมประสทธภาพอย 3 กลมใหญ คอ

46

2.3.1 กลมพฤตกรรมนยม (Behaviorism) เปนกลมทกาหนดพฤตกรรมของมนษยวา เปนการเชอมโยงระหวางสงเรา (Stimulus) และการตอบสนอง (Response) บางทจงเรยกวา การเรยนรแบบ S – R สงเรา กคอขาวสารหรอเนอหาวชาทสงไปใหผเรยนไดผานกระบวนการเรยนการสอน โปรแกรมการเรยนการสอนองหลงการทฤษฎนมาก โดยจะแตกลาดบขนการเรยนรออกเปนขนตอนยอย ๆ และเมอผเรยนเกดการตอบสนอง กจะสามารถทราบผลไดทนทวา เกดการเรยนรหรอไม ถาตอบสนองถกตองกจะมการเสรมแรง โปรแกรมการสอนเปนรายบคคลองทฤษฎนมาก 2.3.2 กลมเกสตลทหรอ สนาม หรอความรความเขาใจ (Gestalt, Field or Cognitive Theories) เปนกลมทเนนกระบวนการความรความเขาใจหรอการรจกคด อนไดแก การรบรอยางมความหมาย ความเขาใจ และความสามารถในการจดกระทา อนเปนคณสมบตพนฐานของพฤตกรรมมนษย ทฤษฎนถอวาการเรยนรของมนษยขนอยกบคณภาพของสตปญญาและความสามารถในการสรางความสมพนธ 2.3.3 กลมจตวทยาทางสงคม หรอการเรยนรทางสงคม (Social Psychology of Social Learning Theory) เปนกลมทไดรบความสนใจมากขน ทฤษฎนเนนปจจยปฏสมพนธระหวางมนษย การเรยนร สวนใหญเกดขนจากการกระทา ประสบการณโดยตรงหรอผานสอการเรยนการสอน ทฤษฎทง 3 กลมตางมความคลายคลงหรอจดเนนเกยวกบการออกแบบและการใชสอการเรยนการสอนดงนคอ 1. แรงจงใจ (Motivation) ถานกเรยนมความตองการ ความสนใจ หรอความปรารถนาทจะเรยนรกจะทาใหการเรยนการสอนทเกดแรงจงใจ คอประสบกาณณหรอกจกรรมในการเรยนร ซงมความหมายหรอนาสนใจสาหรบนกเรยน 2. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Difference) นกเรยนแตละคนตางมอตราและวธการเรยนรแตกตางกน ดงนนการจดสอการเรยนการสอนตองคานงถงประเดนนดวย 3. วตถประสงค (Learning Objectives) ในการจดการเรยนการสอน หากนกเรยนไดทราบวตถประสงคในการเรยนร กจะทาใหนกเรยนมโอกาสบรรลจดประสงคไดมากกวาทไมทราบ นอกจากน วตถประสงคการเรยนรยงชวยในการวางแผนสรางสอการเรยนการสอน คอทาใหทราบวาควรบรรจเนอหาอะไรในสอ 4. การจดเนอหา (Organization of Content) การเรยนรจะงายขนหากมการจดลาดบเนอหาสาระในการเรยนรเปนลาดบขนและสมเหตสมผล

47

5. การจดเตรยมการเรยนรทมมากอน (Pre – Learning Preparation) บางครงการเรยนรเนอหาสาระหนง ๆ จาเปนจะตองอาศยประสบการณการเรยนรทมมากอน ดงนนในการสรางชดการสอนควรคานงถงธรรมชาตและระดบการเรยนรของแตละกลม เพอทจะจดเตรยมความพรอมใหกบกลมผเรยน 6. อารมณ (Emotion) การเรยนรจะเกยวของกบอารมณและความรสกของบคคลพอ ๆ กบความสามารถทางสตปญญา ดงนน ในการสรางชดการสอนควรตอบสนองอารมณ ซงกอใหเกดแรงจงใจในการเรยนรเปนสาคญ 7. การมสวนรวม (Participation) การเรยนรจะบงเกดผลอยางรวดเรว และคงทนหากนกเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนรทงทางสตปญญาและทางกายภาพ และควรจดเปนเวลายาวนานกวาการเรยนรโดยการฟง หรอการด 8. การสะทอนกลบ (Reinforcement) การเรยนรจะเพมขนหากนกเรยนไดทราบความกาวหนาในการเรยนร จงเปนการสรางแรงจงใจ 9. การเสรมแรง (Reinforcement) เมอนกเรยนบรรลผลในการเรยนรเนอหาสาระใดแลวกจะถกกระตนใหเกดการเรยนรอยางตอเนองตอไปซงการเรยนรกเปนรางวลทสรางความเชอมนและสงผลใหเกดพฤตกรรมในทางบวกแกนกเรยน 10. การฝกปฏบตและกระทาซา (Practice and Repetition) บคคลจะเกดการเรยนรในเรองของความรและทกษะไดจะตองอาศยการฝกปฏบตและการกระทาซาอยเสมอ ซงจะนาไปสความคงทนในการเรยนร ชยยงค พรหมวงศ (2525 : 119 – 120) ยงไดเสนอแนวคดและหลกการในการนาชดการสอนมาใชในระบบการศกษา พอจะสรปได 5 ประการคอ 1. การประยกตทฤษฎความแตกตางระหวางบคคล การเรยนการสอนควรจะตองคานงถงความถนดและความสนใจของผเรยนเปนสาคญ วธการสอนทเหมาะสมทสดกคอ การจดการสอนรายบคคล หรอการศกษาตามเอกภาพ หรอการศกษาดวยตนเอง ซงจะเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการเรยนตามระดบสตปญญาความสามารถและความสนใจ โดยมครคอยแนะนาชวยเหลอตามความเหมาะสม 2. ความพยายามเปลยนแนวการเรยนการสอนไปจากเดม การจดการเรยนการสอนแตเดมนนเรายดครเปนหลก เปลยนมาเปนการจดประสบการณใหผเรยนเรยนเอง โดยการใชแหลงความรจากสอหรอวธการตางๆ การนาสอการสอนมาใชจะตองจดใหตรงกบเนอหาและประสบการณตามหนวยการสอนของวชาตางๆ โดยนยมจดอยในรปของชดการสอน การเรยนในลกษณะนผเรยนจะเรยนจากครเพยงประมาณ 1 ใน 4 สวน สวนทเหลอผเรยนจะเรยนจากสอดวยตนเอง

48

3. การใชสอการสอนไดเปลยนแปลงและขยายตวออกไป การใชสอการสอนในปจจบนไดคลมไปถง การใชวสดสนเปลอง เครองมอตาง ๆ รวมทงกระบวนการและกจกรรมตาง ๆ แตเดมนนการผลตและการใช มกจะออกมาในรปตางคนตางผลต ตางคนตางใชเปนสอเดยว ๆ มไดมการจดระบบการใชสอหลายอยางมผสมผสานกนใหเหมาะสม และใชเปนแหลงความรสาหรบผเรยนแทนการใชครเปนผถายทอดความรแกผเรยนตลอดเวลา แนวโนมใหมจงเปนการผลตสอการสอนแบบประสมใหเปนชดการสอน อนจะมผลการใชของ คร คอเปลยนจากการใชสอ “เพอชวยครสอน” คอ ครเปนผหยบใชอปกรณ “เพอชวยผเรยน” คอ ใหผเรยนหยบและใชสอการสอนตาง ๆ ดวยตนเอง โดยอยในรปของชดการสอน 4. ปฏกรยาสมพนธระหวางผสอนกบผเรยน ผเรยนกบผเรยน และผเรยนกบสงแวดลอมแตกอนความสมพนธระหวางผสอนและผเรยนในหองมลกษณะเปนทางเดยว คอ ผสอนผผนาและผเรยนเปนผตาม ผสอนมไดเปดโอกาสใหผเรยน ผเรยนจะมโอกาสพดกตอเมอผสอนใหพด การตดสนใจของผเรยนสวนใหญมกจะตามผสอน โดยเฉพาะในกรณทผเรยนตอบไมถกตองตามทผสอนชอบหรอกระทาอะไรผดพลาด แตถาผเรยนทาอะไรดควรแกการชมเชย ผสอนจะนงเฉยเสย เพราะถาหากชมกกลวผเรยนจะไดใจ ในสวนทเกยวกบความสมพนธระหวางผเรยนกบผเรยนนนแทบจะไมมเอาเลย เพราะถาหากชมไมมเอาเลย เพราะผสอนสวนใหญไมชอบใหผเรยนคยกน ผเรยนคยกน ผเรยนจงไมมโอกาสฝกฝนทางานรวมกนเปนหมคณะ ไมเชอฟงและเคารพความคดเหนของผอน เมอเตบใหญจงทางานรวมกนไมได นอกจากนปฏกรยาสมพนธระหวางผเรยนกบสภาพแวดลอม กมกอยกบชอลก กระดานดาและแบบเรยน ในหองสเหลยมแคบ ๆ หรอในสนามหญาซงสวนใหญถกปลอยใหรกรางเฉอะแฉะตามฤดกาลผสอนเคยพาผเรยนออกไปสสภาพนอกโรงเรยน การเรยนการสอนจดอยเพยงในหองเรยนเปนสวนใหญ แนวโนมปจจบน และอนาคตของกระบวนการเรยนรจงตองนาเอากระบวนการกลมสมพนธมาใชในการเปดโอกาสใหผเรยนประกอบกจกรรมรวมกน ทฤษฎกระบวนการกลมจงเปนแนวคดทางพฤตกรรมศาสตร ซงนามาสการจดระบบการผลตสอในรปของชดการสอน 5. การจดสภาพแวดลอมการเรยนรไดยดหลกจตวทยาการเรยนมาใช โดยจดสภาพการณออกมาเปนการสอนแบบโปรแกรม หมายถง ระบบการเรยนการสอนทเปดโอกาสใหผเรยนไดมโอกาสรวมในกจกรรมการเรยนดวยตนเอง มทางทราบวาการตดสนใจ หรอการทางานของตนถกหรอผดอยางไร มการเสรมแรงบวกททาใหผเรยนภาคภมใจทไดทา หรอคดถกอนจะทาใหเกดพฤตกรรมนนซาอกในอนาคต และคอย ๆ เรยนไปทละขนตอนตามความสามารถและความสนใจของผเรยนเองโดยไมมใครบงคบ การจดสภาพการณทเอออานวยตอการเรยนรตามนยดงกลาวขางตน จะมเครองชวยใหบรรลจดมงหมายปลายทางโดยการจดการสอนแบบโปรแกรมและใชชดการสอนเปนเครองมอสาคญ นอกจากนแลว บราว (ไชยยศ เรองสวรรณ. 2522 : 199; อางองจาก Brown. 1993 : 503 – 509) เสนอหลกการในการผลตชดการสอนไว 2 ประการดงน

49

ประการท 1 หลกการเกยวกบสอประสม ชดการสอน หมายถง การใชสอหลาย ๆ อยาง ทเสมอกนอยางมระบบ มาใชเปนแนวทางการเรยนรของกจกรรมการเรยนทาใหผเรยนไดเรยนรจากสอ ประการท 2 หลกการวเคราะหระบบ ชดการสอน จดทาโดยอาศยวธวเคราะหระบบ มการทดลองสอนและปรบปรงแกไขจนเปนทนาเชอถอได จงนาออกมาใชเพอเผยแพรกจกรรมการเรยนการสอนโดยใชชดการสอน ทงนเปนการชวยใหกจกรรมการเรยนการสอนดาเนนไปอยางสมพนธกน นอกจากน เสาวนย สกขาบณฑต (2528 : 282 – 293) ไดกลาววา การสรางชดการสอนอาศยหลกการและทฤษฎหลายประการ ดงน 1. ความแตกตางระหวางบคคล (Individual Differences) นกการศกษาไดนาหลกจตวทยาในดานความแตกตางระหวางบคคลมาใช เพราะถอวาการสอนนนไมสามารถปนผเรยนใหเปนแมพมพเดยวกนไดในชวงเวลาทเทากน เพราะผเรยนแตละคนจะเรยนรตามวถของเขา และใชเวลาเรยนในเรอง ๆ หนงทแตกตางกนไป ความแตกตางเหลานมความแตกตางในดานความสามารถ (Ability) สตปญญา (Intelligence) ความตองการ (Need) ความสนใจ (Interest) รางกาย (Physical) อารมณ (Emotion) และสงคม (Social) ดวยเหตผลทคนเรามความแตกตางกนดงกลาว ผสรางชดการสอนจงพยายามทจะหาวธการทเหมาะสมทสดในการทจะใหผเรยนไดเรยนรอยางบรรลผลสาเรจตามวตถประสงคทวางไวในชดนน ๆ ซงวธทเหมาะสมทสดวธหนงกคอ การจดการสอนรายบคคลหรอการจดการสอนตามวตถประสงคทวางไวในชดนน ๆ ซงวธทเหมาะสมทสดวธหนงกคอ การจดการสอนรายบคคลหรอการจดการสอนตามเอกตภาพหรอการศกษาดวยตนเอง ซงลวนแตเปนวธทเปดโอกาสใหผเรยนมอสระในการเรยนตามความแตกตางของแตละคน 2. การนาสอประสมมาใช (Multi – Media Approach) เปนการนาเอาสอการสอนหลายประเภทมาใชสมพนธกนอยางมระบบ ความพยายามอนนกเพอทจะเปลยนแปลงการเรยนการสอนจากเดมทเคยยดครเปนแหลงความรหลก มาเปนการจดประสบการณใหผเรยน เรยนดวยการใชแหลงความรจากสอประเภทตาง ๆ 3. ทฤษฎการเรยนร (Learning Theory) จตวทยาการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนได 3.1 เขารวมกจกรรมการเรยนดวยตนเอง 3.2 ตรวจสอบผลการเรยนของตนเองวาถกหรอผดไดทนท 3.3 มการเสรมแรง คอ ผเรยนจะเกดความภาคภมใจ ดใจทตนเองทาไดถกตอง เปนการใหกาลงใจทจะเรยนตอไป ถาตนเองทาไมถกตองจะไดทราบวาทถกตองนนคออะไร จะไดไตรตรองพจารณาทาใหเกดความเขาใจ ซงจะไมทาใหเกดความทอถอยหรอสนหวงในการเรยน เพราะเขาจะมโอกาสทจะสาเรจไดเหมอนคนอนเหมอนกน 3.4 เรยนไปทละขน ตามความสามารถและความสนใจของตนเอง 4. การใชวธวเคราะห (Systems Analysis) เปนการนาเอาการวเคราะหระบบมาใชจดเนอหาวชาใหสอดคลองกบสภาพแวดลอมของวยของผเรยน ทกสงทกอยางทจดไวในชดการสอนจะ

50

สรางขนอยางมระบบ จะตองมการตรวจเชคทกขนตอนและทกอยางจะตองสมพนธสอดคลองกนเปนอยางด มการทดลองปรบปรงจนมประสทธภาพอยในเกณฑมาตรฐานเปนทเชอถอไดจงจะนาออกใช ธระชย ปรณโชต (2532 : 4 – 17 – 4 – 18) ไดเสนอหลกการในการผลตชดการสอนไว 2 ประการคอ ประการท1แนวโนมใหมของการใชโสตทศนปกรณในการสอนปจจบนนการใชโสตทศนปกรณ ประกอบการสอนไดเปลยนแปลงและขยายตวออกไปเปนสอการสอนทครอบคลมถงการใชสงสนเปลอง (วสด) เครองมอตาง ๆ (อปกรณ) และกระบวนการ ไดแกกจกรรมตาง ๆ รวมทงการสาธตและการทดลอง ปจจบนนยมใชสอการสอนแบบประสมและจดทาชดสาหรบชวยการเรยนรของผเรยนมากกวาใชชวยครในการสอน คอใหนกเรยนใชสอการสอนดวยตนเอง ประการท 2 หลกการปฏสมพนธ (Interaction) ระหวางครกบนกเรยน นกเรยนกบนกเรยน และนกเรยนกบสภาพแวดลอม แนวโนมปจจบนตองการใหนกเรยนมบทบาทในการเรยนรมากขน จงมการนากระบวนการกลมสมพนธมาใช เปดโอกาสใหนกเรยนกระทากจกรรมมากขน จงนามาสการผลตสอการสอนในรปของชดการสอน เพอใหนกเรยนไดมปฏสมพนธกบสอการเรยนตาง ๆ และกบเพอนนกเรยน จากทกลาวขางตนนน สรปไดวา หลกการและทฤษฎทนามาใชในการสรางชดการสอนนนควรคานงถงความแตกตางระหวางบคคล การปฏสมพนธกนระหวางผเรยนกบผเรยน ผสอนกบผเรยน และการจดทเหมาะสมกบสภาพแวดลอม และผเรยนเปนหลก

2.4 สวนประกอบของชดการสอน ชยยงค พรหมวงศ สมเชาว เนตรประเสรฐ และสดา สนสกล (2521 : 105 – 106) ไดกลาวถงสวนประกอบของชดการสอนซงแบงเปน 4 สวนดวยกนคอ 1. คมอและแบบฝกปฏบตสาหรบครผใชชดการสอนและผเรยนทเรยนดวยชดการสอน 2. คาสงหรอการมอบงาน เพอกาหนดแนวทางการเรยนใหผเรยน 3.เนอหาสาระอยในรปของสอการสอนแบบประสมและกจกรรมทางการเรยนทงแบบกลมและรายบคคล ทกาหนดไวใหตามจดประสงคการเรยนร 4. การประเมนผล เปนการประเมนผลของกระบวนการ ไดแก แบบฝกหด รายงาน การคนควา ผลงานททาสาเรจ ซงเปนผลของการเรยนร นอกจากน ไชยยศ เรองสวรรณ (ไชยยศ เรองสวรรณ. 2522 : 153) ยงไดกลาวถงสวนประกอบทสาคญของชดการสอนมดงน 1.คมอครเปนคมอและแผนการสอนสาหรบครและนกเรยนตามลกษณะของชดการสอน ภายในคมอครจะชแจงถงวธการใชชดการสอนอยางละเอยด ครและนกเรยนจะตองปฏบตตามคาชแจง จงสามารถใชชดการสอนนนอยางไดผล คมอครอาจทาเปนเลมหรอแผนประกอบดวย คาชแจงสาหรบคร บทบาทของคร การจดชนเรยนพรอมแผนผง แผนการสอน และแบบฝกปฏบต

51

2.บตรคาสง (คาแนะนา) เพอใหผเรยนประกอบกจกรรมแตละอยางทมอยในชดการสอนแบบกลมและชดการสอนแบบรายบคคลบตรคาสงจะประกอบดวยคาอธบายในเรองทจะศกษา คาสงใหผเรยนดาเนนกจกรรมและการสรปบทเรยน ซงอาจสรปบทเรยนโดยใชคาอธบายหรอตอบคาถาม บตรคาสงจะตองมถอยคากระทดรด เขาใจงาย ชดเจน ครอบคลมกจกรรมทตองการใหผเรยนทา ผเรยนจะตองอานบตรคาสงใหเขาใจเสยกอน แลวจงปฏบตตามเปนขน ๆ ตอไป 3. เนอหาหรอประสบการณ จะบรรจอยในรปของสอการสอนตาง ๆ อาจประกอบดวยบทเรยนสาเรจรป สไลด เทปบนทกเสยง แผนภาพโปรงใส หนจาลอง รปภาพ เปนตน ผเรยนจะตองศกษาจากสอการสอนตาง ๆ ทบรรจอยในชดการสอนตามคาสงทกาหนดไวให 4.แบบประเมนผล (ทงกอนเรยนและหลงเรยน) อาจอยในรปของแบบฝกหดใหเตมคาสงในชองวาง จบคเลอกคาตอบทถกหรอใหดผลจากการทดลองหรอทากจกรรม นอกจากนแลว สมานน รงเรอง (2526 : 114 – 114) ไดกลาวถงองคประกอบของชดการสอนไวทงหมด 7 ประการดวยกนคอ 1.หวเรองเปนการแบงหนวยงานออกเปนสวนยอยใหผเรยนไดเขาใจยงขน ซงหวเรองนตองตรงกบความตองการของผเรยนและผสอน ทงมคณคาทางดานการเรยนการสอนตามหลกสตร 2.คมอการใชชดการสอน เปนสงจาเปนมากซงผใชชดการสอนนนจะตองศกษาจากคมอเปนอนดบแรก ดงนนคมอการใชชดการสอนจงประกอบไปดวย 2.1 หวเรอง กาหนดเวลาเรยน และจานวนผเรยน 2.2 เนอหา สาระสาคญจากรายละเอยดของเนอเรองทงหมด ควรจะบรรยายเนอหาอยางสน ๆ และกวาง ๆ สวนรายละเอยดควรนาไปรวมไวในเอกสารประกอบการเรยน 2.3 ความคดรวบยอด (Concept) กลาวถงหลกการเรยนรทมงเนน 2.4 วตถประสงคเชงพฤตกรรม เปนวตถประสงคของการเรยนรทมงจะใหผเรยนไดรบ 2.5 สอการเรยนหรอวสดประกอบการเรยน ระบรายการศกษาคนควา และผสอนจะใชประกอบการสอน 2.6 กจกรรมการเรยน เปนการกาหนดกจกรรมการเรยนการสอน และการใชอปกรณ 2.7 การประเมนผล 3. วสดประกอบการเรยนหรอสอการเรยน รายการทระบไวในคมอ การใชชดการสอนจะตองมไวในชดการสอนจรงๆ และตองระบรายงานวสดอปกรณหรอสอทมอยดวยหมายเลขทแนชด 4. การประเมนผลแบบประเมนผลเพอดพฤตกรรมของนกเรยน อาจเปนลกษณะของแบบทดสอบหรอการใหแสดงผลงาน ซงตองกาหนดและออกแบบมาใหเขาใจ 5. สงทใชบรรจ ขนาดรปแบบของชดการสอน ไมควรจะใหญเกนไป ตองคานงถงความสะดวกในการขนยาย และการนาไปใช

52

6.กจกรรมสารอง ถาเปนชดการสอนแบบกจกรรม ควรจะจดกจกรรมสารองไวสาหรบนกเรยนบางคนททาเสรจกอนผอนไดมกจกรรมอยางอนทา 7. ทดลองใชเพอปรบปรงแกไขกอนทจะนาออกไปใชประกอบการสอน พอสรปไดวา สวนประกอบทสาคญของชดการสอนไดแก หวเรอง คมอ เนอหา วตถประสงค กจกรรมการเรยนการประเมนผลและกจกรรมสารอง ซง สงเหลานทาใหชดการสอนนนมประสทธภาพมากยงขน

2.5 ระบบผลตชดการสอน ชยยงค พรหมวงศ (2525 : 123) ไดเสนอการผลตชดการสอนโดยใชระบบการผลตชดการสอนแผนจฬาฯ (Chula Plan) โดยแบงเปน 10 ขนคอ 1.กาหนดหมวดหมเนอหาและประสบการณ อาจกาหนดเปนหมวดวชา หรอบรณาการเปนแบบสหวทยาการ ตามทเหนเหมาะสม 2.กาหนดหนวยการสอน แบงเนอหาวชาออกเปนหนวยการสอน โดยประมาณเนอหาวชาทจะใหครสามารถถายทอดความรแกนกเรยนไดในหนงสปดาหหรอหนงครง 3.กาหนดหวเรองผสอนจะตองถามตนเองวา ในการสอนแตละหนวยควรใหประสบการณแกผเรยนอะไรบาง แลวกาหนดออกมาเปน 4 – 6 หวเรอง 4.กาหนดความคดรวบยอดและหลกการจะตองสอดคลองกบหนวยและหวเรองโดยสรปแนวคด สาระ และหลกเกณฑสาคญไว เพอเปนแนวทางการจดเนอหามาสอนใหสอดคลองกน 5.กาหนดวตถประสงคใหสอดคลองกบหวเรอง เปนวตถประสงคทวไปกอนและเปลยนเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมทตองมเงอนไขและเกณฑการเปลยนแปลงพฤตกรรมไวทครง 6.กาหนดกจกรรมการเรยนใหสอดคลองกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมซงจะเปนแนวทางการเลอกและการผลตสอการสอน “กจกรรมการเรยน” หมายถงกจกรรมทกอยางทผเรยนปฏบต เชน การอานบตรคาตอบ คาถาม เขยนภาพ เลนเกม เปนตน 7. กาหนดแบบประเมนผล ตองประเมนผลใหตรงกบวตถประสงคเชงพฤตกรรมโดยใชแบบองเกณฑ เพอใหผสอนทราบวาหลงจากการผานกจกรรมมาเรยบรอยแลวนกเรยนเปลยนแปลงพฤตกรรมการเรยนร ตามวตถประสงคทตงไวหรอไม 8.เลอกและผลตสอการสอน วสด อปกรณ และวธการทครใชถอเปนสอการสอนทงสน เมอผลตสอการสอนของแตละหวเรองแลว กจดสอการสอนเหลานนไวเปนหมวดหมในกลองทเตรยมไวกอนนาไปทดลองหาประสทธภาพเรยกวา “ชดการสอน” 9.หาประสทธภาพชดการสอน เพอเปนการประกนวาชดการสอนทสรางขนมประสทธภาพในการสอน ผสรางจาเปนตองกาหนดเกณฑขนลวงหนา โดยคานงถงหลกการวา การเรยนรเปนกระบวนการทชวยใหการเปลยนแปลงพฤตกรรมของผเรยนบรรลผล

53

10.การใชชดการสอน ชดการสอนทไดปรบปรงและมประสทธภาพตามเกณฑทตงไวสามารถนาไปสอนผเรยนไดตามประเภทของชดการสอน และตามระดบการศกษาโดยกาหนดขนตอนตาง ๆ ดงน ขนตอนท 1 ขนประเมนผลกอนเรยน เพอพจารณาพนความรเดมของผเรยน (ใชเวลา 10 – 14 นาท) ขนตอนท 2 นาเขาสบทเรยน ขนตอนท 3 ขนประกอบกจกรรมการเรยน (ขนสอน) ผสอนบรรยายหรอใหมการแบงกลมกจกรรมการเรยน ขนตอนท 4 ขนสรปผลการสอน เพอสรปมโนทศนและหลกการทสาคญ ขนตอนท 5 ขนประเมนผลหลงเรยน เพอดพฤตกรรมการเรยนรทเปลยนไป นอกจากนแลว วชย วงษใหญ (2525 : 189 – 192) เสนอขนตอนในการสรางชดการสอนไว 10 ขนตอนคอ 1.ศกษาเนอหาสาระของวชาทงหมดอยางละเอยดวาสงทเราจะนามาทาเปนชดการสอนนนจะมงเนนใหเกดหลกการของการเรยนร อะไรบางใหกบผเรยน นาวชาการทไดทาการศกษาวเคราะห แลวมาแบงเปนหนวยของการเรยนการสอน โดยเรยงลาดบขนตอนของเนอหาสาระใหถกตองวาอะไรเปนสงจาเปนทผเรยนตองเรยนรกอนอนเปนพนฐานตามขนตอนของความรและลกษณะธรรมชาตของวชานน 2. กาหนดวาผเรยนคอใคร (Who Learner) จะใหอะไรกบผเรยน (Give What Condition) จะใหทากจกรรมอยางไร (Does What Activities) และจาทาไดดอยางไร (How Well Criterion) สงเหลานจะเปนเกณฑในการกาหนดการเรยน 3. กาหนดหนวยการเรยนตามชวโมงทกาหนด โดยคานงวาเปนหนวยทนาสนก นาเรยนร ใหความชนบานแกผเรยน หาสอการเรยนไดงาย วเคราะหหลกการและความคดรวบยอด และหวเรองยอย ๆ ทรวมอยในหนวย พยายามทจะดงเอาแกนของหลกการเรยนรออกมาใหได 4.กาหนดความคดรวบยอดใหสอดคลองกบหนวยและหวเรอง โดยสรปแนวความคดสาระและหลกเกณฑทสาคญเพอเปนแนวทางในการจดกจกรรมการเรยนการสอนใหสอดคลองกน 5.กาหนดจดประสงคการเรยนใหสอดคลองกบหนวยความคดรวบยอด โดยกาหนดเปนจดประสงคเชงพฤตกรรม ดงนนจงควรตรวจสอบจดประสงคการเรยนแตละขอใหถกตอง และครอบคลมเนอหาสาระของการเรยนร 6.นาจดประสงคการเรยนแตละขอมาทาการวเคราะหงานเพอหาและจดลาดบกจกรรมการเรยนการสอนใหเหมาะสมถกตองสอดคลองกบจดประสงคทกาหนดไวแตละขอ 7. เรยงลาดบกจกรรมของแตละขอ เพอใหเกดการประสานกลมกลนของกจกรรมการเรยนการสอนขนทสมบรณทสด เพอไมใหเกดการซาซอนในการเรยน โดยคานงพงพฤตกรรมพนฐานของผเรยน (Entering Behavior) วธการดาเนนการใหเกดมการเรยนการสอนขน (Instructional

54

Procedures) ตลอดจนการตดตามผลและการประเมนผลพฤตกรรมทผเรยนแสดงออกมาเมอมการเรยนการสอนแลว (Performance Assessment) 8.สอการสอน คอ วสดอปกรณและกจกรรมการเรยนทครและนกเรยนจะตองทาเพอเปนแนวทางในการเรยนร ซงครจดทาขนหรอจดหาไวใหเรยบรอย ไดเขยนบอกไวใหชดเจนในคมอครหากเปนสอทใหญโตหรอมคณคา เชน เครองฉายสไลด เครองบนทกเสยงหรอของทเกดจากการเนาเสยได เชน ใบไม พช สตว ฯลฯ วาจะจดหาได ณ ทใด 9. การประเมน คอ การตรวจสอบดวาหลงการเรยนการสอนแลวมการเปลยนแปลงพฤตกรรมตามทจดประสงคการเรยนกาหนดหรอไม โดยการประเมนผลนตองสอดคลองกบจดประสงคการเรยนทตงไว 10. การทดลองใชชดการสอน เพอหาประสทธภาพ โดยนาไปทดลองใชกบกลมเลก ๆ ดกอนเพอตรวจสอบหาขอบกพรอง และแกไขปรบปรงอยางดแลว จงนาไปทดลองใชกบเดกทงชนหรอกลมใหญโดยกาหนดขนตอนดงน 10.1 ชดการสอนนตองการความรเพมเตมของผเรยนหรอไม 10.2 การนาเขาสบทเรยนของชดการสอนนเหมาะสมหรอไม 10.3การประกอบกจกรรมการเรยนการสอน มความสบสนวนวายกบผเรยนและดาเนนไปตามขนตอนทกาหนดไวหรอไม 10.4 การสรปผลการเรยนการสอน เพอเปนแนวทางไปสความคดรวบยอด หรอหลกสาคญของการเรยนรในหนวยนน ๆ ดหรอไม หรอจะตองตรวจปรบเพมเตมอยางไร 10.5 การประเมนผลหลงการเรยนเพอตรวจสอบดวา พฤตกรรมการเรยนรทเปลยนแปลงเกดขนนน ใหความเชอมนไดมากนอยแคไหนกบผเรยน นอกจากน วชย วงษใหญ (2525 : 192) ไดเสนอแนะวา การใชชดการสอนจะประสบความสาเรจกตอเมอไดมการจดสภาพแวดลอมของหองเรยนทเอออานวยตอการเรยนรดงตอไปนคอ 1. ใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนอยางแทจรง 2. ใหนกเรยนมโอกาสทราบผลการกระทาทนทจากกจกรรมการเรยนการสอน 3. มการเสรมแรงนกเรยนจากประสบการณทเปนความสาเรจอยางถกจดตามขนตอนของการเรยนร 4.คอยชแนะแนวทางตามขนตอนในการเรยนรทศทางทครไดวเคราะหและกาหนดความ สามารถพนฐานของนกเรยน

55

วชย วงษใหญ(2525 : 194)ไดเสนอขนตอนในการสรางชดการสอนไวดงน

ความคดรวบยอด

จดประสงคการเรยน

วเคราะหงาน

เรยงลาดบกจกรรมการเรยน

การประเมนผล

สอการเรยน

บรรจวสดการเรยนทผลตสาเรจ แลวใสในชดการสอน

ทดลองใชชดการสอนเพอหาประสทธภาพ

แบบชดการสอน

นาไปใช

แกไขปรบปรง

หวขอ หรอ หนวย

วชา

วชา

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ภาพประกอบ 2 ขนตอนในการสรางชดการสอน

56

นอกจากน เสาวนย สกขาบณฑต (2528 : 293 - 294) ไดกลาววาในการสรางชดการสอน ควรดาเนนการดงน 1. วเคราะหและกาหนดเปาหมายความตองการ 2. กาหนดเปาหมายและวตถประสงค 3. ออกแบบองคประกอบของระบบ 4. วเคราะหแหลงทรพยากรทตองการ ทงทรพยากรทมอยและขอจากด (Resources and Constraints) 5. เลอกและ/หรอผลตวสดเพอการสอน 6. ออกแบบประเมนผลการเรยนของผเรยน 7. ทดลองและปรบปรงแกไข 8. นาไปใช

2.6 ประเภทของชดการสอน วาสนา ชาวหา (2522 : 32 – 34) ยงไดแบงประเภทของชดการสอนออกเปน 3 ประเภทคอ 1. ชดการสอนสาหรบครใชสอนนกเรยนเปนกลมใหญหรอชนเรยน ซงประกอบดวยสงตางๆ ทครจะใชเสนอความรใหแกนกเรยน เพอใหเกดการเรยนรในเวลาเดยวกน สงทบรรจอยในกลองหรอซองของชดการสอนประเภทนคอ 1.1 คมอครซงเปรยบเสมอนแผนการสอนหรอบนทกการสอนของครประกอบดวย 1.1.1 จดมงหมายของหลกสตรและวตถประสงคเชงพฤตกรรรม 1.1.2 รายละเอยดทเกยวกบเนอหา 1.1.3 การดาเนนกจกรรมหรอวธการทจะทาใหผเรยนบรรลถงพฤตกรรมขนสดทาย (Terminal Behaviors) นนคอขนดาเนนการสอน 1.1.4 รายการบอกชนดของสอการเรยนการสอนตามลาดบ 1.1.5 คาแนะนาการใชสอการเรยนการสอนตามลาดบ 1.1.6 หนงสอประกอบการคนควาสาหรบคร 1.2 สอการเรยนการสอน (Instructional Media) ทใชประกอบการสอนเพอใหบรรลความมงหมาย สอการเรยนการสอนนมหลายชนด เชน รปภาพ แผนภม เทป สไลดหรออน ๆ ซงแตละชนดจะสงเสรมการเรยนการสอนใหไดผลและไดรบการเลอกสรรมาแลวอยางเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนการสอน 1.3 แบบฝกหดเสรมทกษะ 1.4 แบบทดสอบทใชทดสอบกอนและหลงการเรยนการสอน เนองจากชดการสอนประเภทนครเปนผใช จงมกเรยกสน ๆ วา “ชดการสอน” (Teaching Package)

57

2. ชดการสอนสาหรบนกเรยน เรยนตามลาพง (Independent Study) เปนกลมเลก ๆ โดยดาเนนขนตอนหรอลาดบกจกรรมการเรยนไปตามบตรคาสง ชดการเรยนประเภทนประกอบดวยบตรคาสง เนอหาวชา สอการเรยน เครองเขยน กระดาษหรอสงอน ๆ ทระบในบตรคาสงครบตามจานวนนกเรยนในกลม ชดการเรยนประเภทนจะใชรวมกบการจดสภาพการเรยนการสอนเปนศนยการเรยน (Learning Centre) 3. ชดการเรยนสาหรบนกเรยนใชเรยนดวยตนเองเปนรายบคคลซงประกอบดวยสงตาง ๆ เชนเดยวกบชดการเรยนประเภทท 2 แตสงทสาคญในการเรยนประเภทนกคอบทเรยนสาเรจรป (Programmed Textbook) ชดการเรยนประเภทท 2 และ 3 เปนชดการสอนทนกเรยนเปนผใชเพอการเรยนดงนนจงมกใชคาวา “ชดการเรยน” (Learning Package) นอกจากน ชม ภมภาค (2524 : 101 102) ไดแบงชดการสอนตามลกษณะการใชงาน แบง ได 3 ประเภทดวยกนคอ 1. ชดการสอนแบบบรรยาย เปนชดการสอนทกาหนดกจกรรมและสอการสอนใหครไดใชประกอบการสอนแบบบรรยายเพอเปลยนบทบาทใหครพดนอยลงและเปนโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมกจกรรมการเรยนมากยงขน เนองจากเปนชดการสอนทครเปนผใชบางครงจงเรยกวา “ชดการสอนสาหรบคร” ชดการสอนประกอบการบรรยายจะมเนอหาเพยงอยางเดยว โดยแบงเปนหวขอบรรยาย และประกอบกจกรรมตามลาดบขน สอทใชอาจเปนแผนคาสอน สไลดประกอบเสยงบรรยายในเทป, แผนภม, แผนภาพ, ภาพยนตร โทรทศน และกจกรรมกลม เพอใหนกเรยนไดอภปรายตามปญหาและหวขอทครกาหนดให เพอความเรยบรอยในการใชชดการสอนประเภทนมกจะบรรจในกลองทมขนาดพอเหมาะกบจานวนสอการสอน อยางไรกตามหากเปนวสดอปกรณทมขนาดเลกหรอขนาดใหญเกนไป หรอราคาแพงเกนไป แตกหรอเสยงาย และเปนสงมชวตจะไมไวในชดการสอน แตจะกาหนดไวในสวนทเกยวของกบสงทครตองตระเตรยมลวงหนากอนทาการสอนใน “คมอคร” วสดอปกรณเหลานนยมจดไวในหองปฏบตการ เชน หองปฏบตการวทยาศาสตร หรอในหองวชาการ เชน หองสงคมศกษา เปนตน 2. ชดการสอนสาหรบกจกรรมกลม ชดการสอนแบบนมงเนนทตวผเรยนไดประกอบกจกรรมรวมกนและอาจจดการเรยนในรปของศนยการเรยน ชดการสอนแบบกจกรรมกลมจะประกอบดวยชดการสอนยอย ทมจานวนเทากบจานวนศนยทแบงไวในแตละหนวย ในแตละศนยมสอการเรยนหรอบทเรยนครบชดตามจานวนผเรยนในศนยกจกรรมนนเพอการเรยนอาจจะจดในรปของรายบคคลหรอผเรยนทงศนยใชรวมกนกได ผเรยนทเรยนจากชดการสอนแบบกจกรรมกลมอาจจะตองการความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอยในระยะเรมเทานน หลงจากเคยชนตอวธการใชแลวผเรยนจะสามารถชวยเหลอกนและกนไดเองระหวางประกอบกจกรรมการเรยนหากมปญหา ผเรยนสามารถซกถามครไดเสมอ เมอจบการเรยนแตละศนยแลว ผเรยนอาจจะสนใจการเรยนเสรมเพอระลกถงสงทเรยนรได

58

3. ชดการสอนรายบคคล เปนชดการสอนทจดระบบขนตอนเพอใหผเรยนใชเรยนดวยตนเองตามลาดบความสามารถของแตละบคคล เมอศกษาจบแลวจะทาการทดสอบประเมนผลความกาวหนา และศกษาชดอนตอไปตามลาดบ เมอมปญหาผเรยนจะปรกษากนไดระหวางผเรยนและผสอนพรอมทจะจดขนเพอสงเสรมศกยภาพการเรยนรของแตละบคคลใหพฒนาการเรยนรของตนเองไปไดจนสดความสามารถโดยไมตองเสยเวลารอคอยผอน อนเปนการถกตองและยตธรรมในการจดการเรยน การสอนในปจจบนนชดการสอนแบบน บางครงกเรยกบทเรยนโมดล (Instructional Module) ประหยด จระพงษ (2529 : 244 – 245) ยงไดจาแนกประเภทของชดการสอนดงนคอ 1. ชดการสอนประกอบการบรรยาย ไดแกชดการสอนทมจดประสงคใหครไดใชประกอบการบรรยายไดอยางมประสทธภาพยงขน ทงนจะมคมออานวยความสะดวกในการปฏบต 2. ชดการสอนแบบกลมกจกรรมหรอแบบกจกรรมกลม ไดแก ชดการสอนทมงใหผเรยน ไดเรยนในลกษณะศนยการเรยน หรอแกปญหาแบบกลมสมพนธ โดยอาศยบตรงาน หรอ บตรคาสงสาหรบการปฏบตของกลมผเรยน 3. ชดการสอนรายบคคลไดแก ชดการสอนทมงใหผเรยน เรยนตามอตภาพดวยตนเอง โดยอาศยบทเรยนสาเรจรปสาหรบการเรยนหรอโมดล 4. ชดการสอนทางไกล ไดแกชดการสอนทมงใหผเรยนไดศกษาดวยตนเองเปนหลกประกอบดวย สงพมพ แถบเสยง รายการวทย โทรทศน และการสอนเสรมตามศนยบรการการศกษา เชน ชดการสอนทางไกล ของมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช นอกจากการจาแนกดงกลาวแลวยงสามารถจาแนกตามลกษณะเนอหาไดอก 2 ประเภทคอ 1. ชดการสอนรายวชา ซงไดจดทารายวชาตาง ๆ ไวเปนหลายชดแยกเปนรายวชา 2. ชดการสอนสหวทยาการ ซงไดจดทาเปนเรอง ๆ ทมวชาตาง ๆ มาเกยวของสมพนธกน เปนตน ธระชย ปรณโชต (2532 : 4 – 18 – 4 – 19) ยงไดแบงชดการสอนออกเปน 3 ประเภท คอ 1. ชดการสอนแบบบรรยาย เปนชดการสอนทมงนาเสนอเนอหา โดยครเปนผบรรยาย แลวใชชดการสอนตามความเหมาะสม ซงแลวแตครผสอน ชดการสอนแบบนเหมาะสาหรบการสอนเปนกลมใหญ 2. ชดการสอนแบบกลมกจกรรม หรอศนยการเรยน ชดการสอนแบบนมงใหผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนร โดยการจดแบงนกเรยนออกเปนกลม ๆ หรอศนยแลวใหนกเรยนหมนเวยนทากจกรรมในชดการสอน ทจดไวประจาแตละกลมหรอศนยตาง ๆ จบครบทกศนย ซงตามปกตจะมประมาณ 4 – 5 ศนย โดยเนอหาและกจกรรมทกระทาในแตละศนยแตกตางกน 3. ชดการสอนแบบรายบคคล เปนชดการสอนทมงใหนกเรยนเปนหลกในการเรยนรโดยใหนกเรยนแตละคนเรยนรดวยตนเองจากสอตาง ๆ ในชดการสอนแบบรายบคคลน โดยไมมการกาหนดเวลาทแนนอน ตามความสามารถของนกเรยนแตละคน

59

จากการแบงประเภทชดการสอนดงกลาว สรปไดวา ชดการสอนแบงไดเปน 3 ประเภทใหญ ๆ คอ 1. ชดการสอนสาหรบคร 2. ชดการสอนสาหรบกจกรรมกลม และ 3. ชดการสอนสาหรบผเรยนรายบคคล ซงในการเลอกชดการสอนใดมาใชนนกขนอยกบความเหมาะสมของลกษณะของผเรยนและสภาพแวดลอม รวมทงเนอหาของแตละรายวชาดวย

2.7 คณคาของชดการสอน วาสนา ชาวหา (2522 : 33) ไดกลาวถงคณคาของชดการสอนสาหรบครไวดงนคอ 1. ทาใหสะดวกและสรางความเชอมนในตนเองใหแกคร 2. ทาใหการเรยนการสอนมมาตรฐานเดยวกน นนคอ นกเรยนไดเรยนรในขอบขายและความลกซงทดเทยมกน เพราะการเรยนการสอนทเปนไปตามครแตละคนซงมความสามารถเทคนคการถายทอดความร และอน ๆ ททาใหนกเรยนเกดการเรยนรแตกตางกนไป ทาใหมาตรฐานทางการศกษาไมเทาเทยมกนขนอยกบครผสอน นกเรยนกลมใดทไดครเอาใจใสตอการสอน มการเตรยมการสอนเปนอยางด กนบวาเปนผโชคด แตในทางตรงกนขามถานกเรยนกลมใดไดครทไมสนใจตอการสอนเทาทควรหรออาจจะไมมความรเพยงพอกตาม นกเรยนกลมนนจะเทยบกบกลมแรกไมไดเลย การนาชดการสอนมาใชจงนาจะแกปญหานได 3. ทาใหครมเวลาเพยงพอในการทจะเตรยมการสอน คนควาเพมเตมใหเปนไปตามทชดการสอนระบวา เพอประสทธภาพของการเรยนการสอน รวมทงมเวลาในการตรวจแบบฝกหดหรอแบบทดสอบ แทนทจะตองไปทมเวลาในการทาอปกรณการสอนและโดยเฉพาะครทไมมความสามารถในดานนจะเปนปญหามาก ในทสดจะไมยอมใชสอการเรยนการสอนประกอบการสอนเลย หรอสอการสอนอาจจะออกมาในรปทไมนาดนก นอกจากน ลดดา สขปรด (2523 : 31 – 32) กลาวถงคณคาของชดการสอนไวดงน 1. ชดการสอนชวยลดภาระของผสอน เมอมชดการสอนสาเรจแลวครผสอนจะดาเนนการสอนตามคาแนะนาทมไวใหพรอมผสอนไมจะเปนตองเสยเวลาทาสอการสอนใหม ทาใหครมเวลาเตรยมการสอน ทดลองและศกษาคนควาในเนอหาตามชดการสอนกาหนด ทาใหครมประสบการณกวางขวางซงมผลตอประสทธภาพในการสอนของคร 2. ทาใหผเรยนไดรบความรในแนวเดยวกน ครผสอนแตละคนยอมมความรความสามารถในการถายทอดความรแตกตางกนในเรองเดยวกน เดกอาจไดรบความรและไดรายละเอยดตาง ๆ เปนคนละแนวไมเทากน ชดการสอนมจดมงหมายชดเจนทเปนพฤตกรรม (Behavioral Objective) มขอแนะนากจกรรมการใชสอการสอน และขอสอบประเมนผลพฤตกรรมของผเรยนไวอยางพรอมมล 3. ชดการสอนชวยใหเกดประสทธภาพในการสอนอยางเชอถอได เพราะชดการสอน ผลตขนดวยวธการเขาสระบบ (System Approach) โดยกลมผเชยวชาญหลายดาน เชน ผเชยวชาญวชาเฉพาะนน ๆ นกโสตทศนศกษา นกจตวทยา คร ผเชยวชาญการวดผล ผเรยน ผปกครอง รวมกนผลตชดการสอนโดยมการทดลองใชและปรบปรงจนกระทงแนใจวาไดผลดหลายครงในสถานการณท

60

กาหนดไว จงจะนาออกมาใชทว ๆ ไปเพอใหแนใจวาครจะไดใชชดการสอนในการสอนอยางมประสทธภาพ ยงมชยยงค พรหมวงศ (2525 : 121) ไดกลาววา ชดการสอนมคณคาดานตาง ๆ ซงพอจะสรปไดดงนคอ 1. ชวยใหผสอนถายทอดเนอหา และประสบการณทสลบซบซอนและมลกษณะเปนนามธรรมสง 2. ชวยเราความสนใจของนกเรยน เพราะชดการสอนจะเปดโอกาสใหนกเรยนมสวนรวมในการเรยนของตน นกเรยนสามารถทาตามคาแนะนาทบอกไวในชดการสอนนน ๆ รวมทงศกษาและตอบคาถามดวยตนเอง 3. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจแสวงหาความรดวยตนเองและมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 4. ชวยสรางความพรอมและความมนใจแกผสอน เพราะชดการสอนผลตเปนหมวดหมสามารถใชไดทนท โดยเฉพาะผทไมคอยมเวลาในการเตรยมการสอนลวงหนา 5. ทาใหการเรยนของผเรยนมอสระจากอารมณของผสอน ชดการสอนทาใหผเรยน เรยนไดตลอดเวลา ไมวาผสอนจะมสภาพขดของทางอารมณเพยงใด 6. ชวยใหการเรยนเปนอสระจากบคลกภาพของผสอน เนองจากชดการสอนทาหนาทถายทอดความรแทนคร แมครพดหรอสอนไมเกง ผเรยนกสามารถเรยนไดอยางมประสทธภาพจากชดการสอนทผานการทดสอบประสทธภาพมาเรยบรอยแลว 7. ในกรณของครหรอขาดครเฉพาะวชา ครคนอนกสามารถสอนไดโดยใชชดการสอนมใชนงคยในชนเรยนเฉย ๆ เพราะเนอหาวชาอยในชดการสอนเรยบรอยแลว และครแทนไมตองเตรยมอะไรมากนก นอกจากน มนตร แยมกสกร และคนอน ๆ (มนตร แยมกสกร.2528 : 12) ไดกลาวถงประโยชนของชดการสอนไวดงน 1. ชวยเราความสนใจของผเรยนตอสงทกาลงศกษาอย เพราะชดการสอนจะเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนของตนเองมากทสด 2. ผเรยนเปนผทากจกรรมการเรยนดวยตนเองเรยนไดตามความสามารถ ความสนใจหรอความตองการของตนเอง 3. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความรดวยตนเอง มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 4. ชวยใหผเรยนจานวนมากไดรบ นอกจากนแลว ประหยด จระวรพงศ (2529 : 246) ยงไดกลาวถงคณคาของชดการสอนไวดงนคอ 1. ชวยใหผสอนและผเรยนมความมนใจในการเรยนการสอน เพราะลดเวลาในการเตรยมลวงหนา

61

2. ชวยแกปญหาในกรณทขาดแคลนคร 3. สามารถถายทอดประสบการณไดอยางมประสทธภาพ 4. เปดโอกาสใหผเรยนศกษาดวยตนเองและมสวนรวมในกจกรรมอยางแทจรง จาก ชดการสอนรายบคคล และชดการสอนแบบกลมกจกรรม 5. ชวยสนบสนนการจดการศกษานอกระบบ เพราะชดการสอนเออตอการใชทงในแงเวลาและสถานท 6. สงอานวยความสะดวกในการเรยนรมมากทบรณาการเปนอยางด จงทาใหการเรยนการสอนประสทธภาพมากยงขน จากคณคาการสอนดงกลาวขางตน จะเหนไดวา ชดการสอนจะกอใหเกดความสะดวกทงกบครผสอนและผเรยน และทาใหการสอนมมาตรฐานและดาเนนไปในทศทางเดยวกน ผเรยนสามารถลงมอกระทากจกรรมดวยตนเองอยางเปนขนตอน และมสวนรวมในกจกรรมอยางแทจรง และยงทาใหการสอนมประสทธภาพมากยงขนดวย

2.8 บทบาทและสวนประกอบของคมอคร ชยยงค พรหมวงศ (2525 : 143 – 144) กลาวถง บทบาทและสวนประกอบของคมอคร ดงนคอ 1 บทบาทคมอคร คมอการใชสอการสอนหรอ “คมอคร” มบทบาทดงน ประการท 1 เปนเสมอนผคอยเตอนและแนะนาใหครไดมการเตรยมตวกอนสอนไดแก การเตรยมวสดอปกรณทจาเปนตองใช แตไมไดจดหาไวในชดการสอน ประการท 2 ชวยใหครทราบบทบาทของตนเองลวงหนาในขณะททาการสอนใหทราบปญหาทอาจเกดขน ประการท 3 ใหครไดทราบกจกรรมทครและนกเรยนจะตองดาเนนการทงทครและนกเรยนทาแยกกน และรวมกน ประการท 4 ชวยใหครทราบแผนการสอนทกขนตอน ตงแตวนาทแรกจนถงวนาทสดทาย ประการท 5 ชวยใหครจดหองเรยนไดเหมาะสมกบบทเรยนในแตละหนวย ประการท 6 ใหครสามารถประเมนผลพฤตกรรมกอนและหลงเรยนโดยใชแบบทดสอบกอนเรยน และแบบทดสอบหลงเรยนทเตรยมไวในชดการสอน โดยมเฉลยไวพรอม 2 สวนประกอบของคมอคร คมอครประกอบดวยสวนสาคญตาง ๆ ดงตอไปน สวนประกอบท 1 คอ คานา (สาหรบคมอทเปนเลม) เปนการแสดงความรสกและความคดเหนของผผลตเพอใหผใชไดเหนคณคาของชดการสอนในการสอนนกเรยนและเปนการชแจงใหผใชทราบปญหาจดออนและจดเดนตาง ๆ กรณทชดการสอนไดผานประสทธภาพมาแลวตองบอกระดบประสทธภาพของชดการสอนเปนคา E1/ E2 ไวดวยพรอมกบบอกเกณฑทกาหนดไว

62

สวนประกอบท 2 คอ รายการตาง ๆ ของชดการสอน ควรไดมการบอกใหผใชทราบสวนตาง ๆ ของชดการสอนเพอกระตนใหมการตรวจตราวสดอปกรณตาง ๆ กอนนาไปสอน สวนประกอบท 3 คอ คาชแจงสาหรบคร อาจารย เปนการกาหนดสงทครควรปฏบตเพอจะดาเนนการสอน แบบศนยการเรยนหรอแผนจฬาไดอยางมประสทธภาพ สวนประกอบท 4 คอ สงทคร นกเรยนตองเตรยม กาหนดสงทครและนกเรยนตองจดเตรยมและจดหาไวลวงหนากอนสอน เชน เตรยมวสดสนเปลองและสอการสอนอนใดทมไดเกบไวในชดการสอน สวนประกอบท 5 คอ บทบาทของครและนกเรยน เปนบทบาททครและนกเรยนควรปฏบตในเวลาเรยน บทบาทของนกเรยนเปนสงทครจะตองชแจงใหนกเรยนทราบกอนใชชดการสอน สวนประกอบท 6 คอ การจดชนเรยนมการอภปราย การจดหองเรยนพรอมทาแผนผงแสดงศนยกลางรวมตาง ๆ สวนประกอบท 7 คอ แผนการสอนเปนสวนกาหนดสงตาง ๆ ใหผใชชดการสอนทราบถงความคดรวบยอด จดมงหมาย ควรเปนจดมงหมายเชงพฤตกรรม โครงรางของเนอหากจกรรมการเรยนการสอน สอการสอน และการประเมนผล สวนประกอบท 8 คอ เนอหาสาระของชดการสอน โดยเรยงลาดบจากบตรคาสง บตรเนอหาบตรกจกรรม และบตรคาถามของแตละศนยตามลาดบ สวนประกอบท 9 คอ แบบฝกหดปฏบตหรอกระดาษคาตอบ สาหรบนกเรยน (หากไมมแบบฝกหดปฏบตแยกเปนตางหาก) พรอมเฉลย สวนประกอบท 10 คอ แบบทดสอบกอนและหลงเรยน แบบทดสอบกอนและหลงเรยนเปนแบบสอบชดเดยวกนสามารถนามาใสในคมอคร เพอผสอนสามารถพมพ โรเนยว และนามาใชกบนกเรยนได เมอการสอนตองมเฉลยไว เพอใหครสามารถประเมนผลผเรยนได 3.ขอควรคานงในการทาคมอครไดแก ประการท 1 คอ ภาษาทใชตองชดเจนเขาใจงาย ประการท 2 คอ ใครครวญถงปญหาและสภาพการณตาง ๆ อยางทะลปรโปรง เพอชวยใหครใชชดการสอนไดอยางดทสด ประการท 3 คอ ควรออกแบบคมอใหสวยงามนาหยบอาน ประการท 4 คอ ควรมภาพหรอการตนประกอบเพอใหนาสนใจ ประการท 5 คอ หากเปนเลม ควรทาปกใหสวยงามและทนทานตอการใชและเขยนหนาปกใหเดนชด คมอวชาเดยวกนสาหรบหนวยตาง ๆ ควรใชสเดยวกนเพองายตอการชบงในภายหลง ประการท 6 แมจะไดกาหนดหวขอไวตามองคประกอบขางตน ผทาคมอครอาจตดหรอเพมเตมหวขอไวตามความเหมาะสม

63

2.9 หลกในการเขยนแบบฝกปฏบต แบบฝกปฏบตหมายถง คมอนกเรยนตองใชควบคกบการเรยนจากชดการสอนมลกษณะคลายแบบฝกหด ครอบคลมกจกรรมทผเรยนพงกระทามากกวา อาจกาหนดแยกเปนแตละหนวยเรยกวา กระดาษคาตอบซงผเรยนตองถอตดตวเวลาประกอบกจกรรมตาง ๆ (Worksheet) หรออาจรวมเปนเลม เรยกวา แบบฝกปฏบต โดยเยบรวมเลมตามลาดบตงแตหนวยท 1 ขนไป แบบฝกปฏบตเปนสมบตสวนตวของผเรยน แตตองเกบไวทชดการสอนเปนตวอยาง 1 ชดเสมอ ชยยงค พรหมวงศ (2525 : 145 – 146) กลาวถงคณคาและการเขยนแบบฝกปฏบตดงตอไปน 1 คณคาของแบบฝกปฏบต แบบฝกปฏบตมคณคาตอการเรยนของผเรยนดงนคอ ประการท 1 แบบฝกปฏบตจะชวยทาใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนไดอยางกระฉบกระเฉง มกจกรรมใหผเรยนใครครวญ มการถามปญหา มชองวางใหผเรยนบนทกจากการบรรยายและจากการอานเนอหาทผสอนกาหนดให ประการท 2 แบบฝกปฏบตเปนสมบตสวนตวของผเรยนทจะบนทก หรอเขยนอะไรลงไปไดโดยไมมใครมากาวกาย ประการท 3 หากจะตองมกจกรรมทตองทาสงคร แบบฝกปฏบตกจะมสาเนาทใชกระดาษคารบอนเขยนแลวกสามารถฉกแผนสงคร เพอครสามารถประเมนผลพฤตกรรมไดอยางตอเนองหรอดาเนนกระบวนการได ประการท 4 แบบฝกหดจะคอยแนะแนวทางใหผเรยนดาเนนไปจนบรรลจดมงหมายอยางมประสทธภาพ 2 .วธการเขยนแบบฝกปฏบต การเขยนแบบฝกปฏบตสาหรบวชาตาง ๆ ยอมไมเหมอนกน ขนอยกบระดบชนและเนอหา การเขยนแบบฝกปฏบต พอสรปไดดงน ประการท 1 ควรมทาชแจงการใชแบบฝกปฏบต ทมการกาหนดทศทางไวเดนชด เชนเมอใหผเรยนอานขอความไดขอความหนงแลว กจะเขยนไววา “โปรดอาน เรอง.........หนา............” หรอ “โปรดพลกไปหนา .........เรอง..................” ประการท 2 ควรมตารางการปฏบตงานทผเรยนจะวางแผนไดเอง (สาหรบการสอนรายบคคล) ซงเรยกวา “ใบแนวทาง” Guide Sheet ประการท 3 ไมวาจะเปนแบบแผน หรอเปนเลมควรม “แผนการสอน” โดยสงเขปไวดวย โดยเฉพาะมโนทศน วตถประสงค กจกรรมการเรยน สอการสอน และประเมนผล เพอใหผเรยนไดทราบทศทางเปาหมายและบทบาทของตนเอง ประการท 4 ในกรณทมกจกรรมใหนกเรยนตอบ เตมคา เขยนภาพ ฯลฯ กตองเตรยมเนอทไวในแบบฝกปฏบตใหตรงกน โดยใชหมายเลขและรหสไวเดนชดพอทผเรยนจะตอบไดตรงตามทครกาหนดไว และควรม “เฉลย” ไวใหแตไมเดนชดเกนไป เพอปองกนการดเฉลยกอนทา

64

กจกรรม การมเฉลยไวจะชวยแบงเบาภาระของคร เพราะนกเรยนชวยกนตรวจเองและสงเสรมการเรยนรายบคคลไดดวย “เฉลย” อาจอยในแบบฝกปฏบตหรอแยกตางหาก ประการท 5 ควรออกแบบใหสะดดตา นาอาน ใชภาษาทเปนกนเองและมการตนประกอบเนอหาใหนาสนใจ ประการท 6 เนอหาในแบบฝกปฏบตในสวนทเกยวกบหวเรองตาง ๆ ควรใหตรงกบเนอหาในบตรกจกรรม บตรเนอหาหรอประสบการณอน ๆ ทครกาหนดไวในชดการสอน

2.10 การเสนอเนอหาในชดการสอน การเสนอเนอหาในชดการสอนแบบกลม กจกรรมจะเปนการเสนอเนอหาในศนยกจกรรมตาง ๆ ตามทกาหนดไวในแผนการสอน สอ หลกในศนยกจกรรมตองมบตรประเภทตาง ๆ คอ บตรคาสง บตรเนอหา บตรสรปเนอหา บตรกจกรรม และบตรคาถาม (ชยยงค พรหมวงศ. 2525: 136 – 138) 1 การเขยนบตรคาสง บตรคาสงหรอบตรสงงาน ทาหนาทแทนครในการสงงานใหนกเรยนปฏบตในศนยกจกรรมตาง ๆ ภาษาทใชในบตรคาสงตองเปนภาษางาย ๆ เหมาะกบระดบของผเรยน การเขยนบตรคาสงควรคานงถงสงตอไปนคอ ประการท 1 กาหนดหมายเลขหรอรหสไวเดนชด เพอความไมยงเหยงในภายหลง และควรมชอศนยและหวเรองกากบไว ประการท 2 กาหนดงานทจะใหนกเรยนทาตามลาดบขนไวชดเจน ควรแยกงานแตละขอโดยการขดเสนใตหรอตกรอบ ประการท 3 บตรคาสงทกแผนควรจบดวยการสงใหนกเรยนเกบของเขาทใหเรยบรอย ประการท 4 บตรคาสงตองไมมคาถามอยดวย ประการท 5 ควรออกแบบบตรคาสงใหสวยงาม อาจเขยนการตนใหนาสนใจและควรใชสเดยวในแตละหนวย การกาหนดสจะชวยใหนกเรยนมองเหนงาย ประการท 6 บตรคาสงควรใชกระดาษแขงพอสมควรหรอเขยนบนกระดาษออน แลวตดกระดาษแขงอกครงหนง

65

ประการท 7 จานวนบตรคาสงตองใหครบทกคน เพอทกคนรสกวาตนมความสาคญ

หามหยบชนใดชนหนงไปดวย ยกเวนแบบฝกปฏบต (กระดาษคาตอบ)ของนกเรยน

4. เมออภปรายเสรจ ขอใหนกเรยนแตละคนตอบคาถามในแบบฝกปฏบต หนา 41 ศนยท 2 แลวตรวจคาตอบ “เฉลย” ทครเตรยมไวให

เมอประกอบกจกรรมเรยบรอยแลว ขอใหทกคนเกบบตรคาสง บตร

เนอหาบตรคา และบตรกจกรรมเขาซอง และเกบสอการสอนทกอยางใหเรยบรอยกอนยายไปทางานในศนยอน

ตวอยางบตร

321 ภาษาไทย ศนยท 2 บตรคาสง “ลาหบชมปา”

การเลาเรองยอ “เงาะปา”

โปรดอานบตรคาสงแผนนแลวปฏบตตามลาดบขนตอไปดวยความตงใจ 1. อานบตรสรปเนอหาหมายเลข 321 (สฟา) 2. อานบตรเนอหา “เรองยอเงาะปา” อยางนอย 2 เทยว 3. อานกจกรรมหมายเลข 324 แลวชวยอภปราย

321 หมายถง หนวยท 3 ศนยท 2 บตรคาสง 322 หมายถง หนวยท 3 ศนยท 2 บตรสรปเนอหาในศนยกอนๆ

66

2 .บตรสรปเนอหา

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดทรงพระราชนพนธ เรองเงาะปาขน เพราะทรงสนพระทยในชวตของพวกเงาะทอยทางใตของไทย จงมพระราชประสงคจะใหชาวไทยทวไปรจกชวตความเปนอยของพวกเงาะในดานรปราง ภาษา ขนบธรรมเนยมประเพณ การทามาหากน ฯลฯ ศนยท 2 “เรองยอ เงาะปา”................................................................... .......................................................................................................................... ..........................................................................................................................

322 ภาษาไทย ศนยท 2 “ลาหบชมปา”

บตรสรปเนอหา ศนยท 1 และ 2

ศนยท 1 “ความเปนมาของ เรองเงาะปา”

บตรสรปเนอหา หมายถงบตรทบรรจเนอหาสาระของศนยทมากอนศนยทนกเรยนกาลงจะเรยน ซงครตองการใหนกเรยนมพนกอนทจะอานบตรเนอหาประจาศนย เชน ศนยท 2 มบตรสรปเนอหา ศนยท 1 และศนยท 3 มบตรสรปเนอหาท 1 ศนยท 3 มบตรสรปเนอหาท 1 – 2 หนาทของบตรสรปเนอหาคอ ประการท 1 สาหรบผเคยเรยนศนยท 2 ฯลฯ บตรสรปเนอหาชวยทบทวนเรองทเรยนมาแลว ประการท 2 สาหรบผทไมเคยเรยนศนยท 1 แตตองเรยนศนยท 2 ตามกลมบตรสรปเนอหาจะชวยปพนฐานใหนกเรยนมความรพอทจะเรยน และประกอบกจกรรม นอกจากนบตรสรปเนอหาควรหยบประเดนสาคญเทานน บตรประเภทนเหมาะกบวชาทเนอหาตอเนองกน 3.บตรเนอหา บตรเนอหา หมายถงบตรทบรรจเนอหาสาระเปนสวนทครตองการใหผเรยนไดรบความรและประสบการณใหมตามหวเรอง เนอหาทบรรจควรกระทดรดและใหภาษาใหเหมาะสมกบวยผเรยน การเขยนบตรเนอหามกตองอางถงสอการสอนประกอบดวย และควรมหมายเลข ชอหวเรองประจาศนยเหนชดเจน 4. บตรกจกรรม

67

บตรกจกรรม หมายถง คาแนะนา กตกาและคาสงใหนกเรยนประกอบกจกรรมอนใดนอกเหนอไปจากบตรเนอหา และศกษาจากสอการสอน กจกรรมทครกาหนดไวในบตรไดแก การเลนเกม เขยนภาพ แตงประโยค 5. บตรคาถาม ครตองการถามความเขาใจเกยวกบเนอหาทนกเรยนไดอานจากบตรเนอหา ครอาจถามนกเรยน 5 – 10 ขอ เปนอตนยหรอปรนยตามความเหมาะสม ถาเปนปรนยควรแยกเปนแผนใสกลอง เพอใหนกเรยนหยบทละขอ คนกลองแลวหยบอนเปนการประยกตไมตองทาคาถามใหครบนกเรยนทกคน ถาเปนคาถามทนกเรยนตองเขยนตอบ ครตองพจารณาจานวนขอ และควรมเกณฑอยางตาไว 6 .บตรเฉลย เปนบตรทบรรจคาเฉลยคาถามตาง ๆ สาหรบใหนกเรยนตรวจสอบคาถาม บตรเฉลยมกเกบไวทคร หากนกเรยนมความรบผดชอบด อาจเกบไวในศนยได

2.11 รปแบบและการแบงเวลาประกอบกจกรรมในชดการสอน ชยยงค พรหมวงศ (2525 : 138) กลาวถง การใชชดการสอนเปนกจกรรมกลมในหองเรยนแบบศนยการเรยนระดบมธยมศกษา แตละศนยอาจจะใชเวลาประมาณ 20 – 25 นาท ซงอาจจะแบงเวลาในการดาเนนกจกรรมตาง ๆ 1 นกเรยนอานบตรคาสง (1 นาทป 2 อานบตรสรปเนอหาและบตรเนอหา (5 – 10 นาท) 3 ประกอบกจกรรมการเรยน เชน เกม สาธต ฯลฯ (4 – 6 นาท) 4 ชวยกนอภปรายและชวยกนตอบคาถาม (3 – 4 นาท) 5 แตละคนตอบคาถามในแบบฝกปฏบตหรอกระดาษคาตอบ(2 – 3 นาท) 6 ตรวจคาตอบจากบตรแผนเฉลยทไดมการเตรยมไว โดยเปลยนกนตรวจและใหคะแนน(2 นาท) กจกรรมทง 6 อยางใหใสไวในบตรคาสง สวนกจกรรมขอ 3 ใสไวในบตรกจกรรม

2.12 ประโยชนของชดการสอน มนตร แยมกสกร และคนอน ๆ (2528 : 12) ไดกลาวถงประโยชนของชดการสอนไวดงน 1. ชวยเราความสนใจของผเรยนตอสงทกาลงศกษาอย เพราะชดการสอนจะเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในการเรยนของตนมากทสด 2 . ผเรยนเปนผทากจกรรมการเรยนดวยตนเองและเรยนไดตามความสามารถ ความสนใจหรอความตองการของตวเอง

68

3. เปดโอกาสใหผเรยนแสดงความคดเหน ฝกการตดสนใจ แสวงหาความรดวยตนเอง มความรบผดชอบตอตนเองและสงคม 4. ชวยใหผเรยนจานวนมากไดรบความรแนวเดยวกน 5. ทาใหการเรยนของผเรยนเปนอสระจากอารมณของคร ชดการสอน สามารถทาใหผเรยน เรยนไดตลอด ไมวาผสอนจะมสภาพหรอความคบของทางอารมณมากนอยเพยงไร 6. ชวยใหเปนอสระจากบคลกภาพของคร เนองจากชดการสอนชวยถายทอดเนอหาได ดงนนครทพดไมเกงกสามารถสอนไดอยางมประสทธภาพ 7. ชวยใหครวดผลผเรยนไดตรงตามความมงหมาย 8. ชวยลดภาระ สรางความพรอมและความมนใจใหแกครเพราะชดการสอนผลตไวเปนหมวดหมสามารถนาไปใชไดทนท 9. ชวยขจดปญหาขาดแคลนคร เพราะชดการสอนชวยใหผเรยนเรยนไดดวยตนเองหรอตองการความชวยเหลอจากครเพยงเลกนอย 10. ชวยเสรมสรางการเรยนแบบตอเนองหรอการศกษานอกระบบเพราะชดการสอนสามารถนาไปสอน ผเรยนไดทกสถานท และทกเวลา 11. แกปญหาความแตกตางระหวางบคคล เพราะชดการสอนสามารถนาไปสอนผเรยนไดทกสถานทและทกเวลา 12. เปนประโยชนสาหรบการเรยนการสอนแบบศนยการเรยน

2.13 การหาประสทธภาพชดการสอน 2.13.1. แนวคดการทดสอบประสทธภาพชดการสอน สอการสอนททาการผลตไดแลวนามารวบรวมเปนชดสอประสม เรยกวา ชดการสอน หรอชดการเรยนการสอน โดยบรณาการสอการสอนทผลตไดใหเปนชดการเรยนการสอนตามวตถประสงคทกาหนด ซงอาจจะจดทาได 2 แบบคอ แบบชดอปกรณ (Kit) ซงใชสอนไดหลายเรอง และแบบเปนชดการสอน (Instructional Package) ซงเปนชดการสอนทมวตถประสงคเฉพาะ ใชสอนไดเฉพาะเรองตามทกาหนด เปนสอประสมซงอาจจะประกอบดวยสงพมพ หนงสอคมอ บตรคาสง บตรงาน ภาพชด สไลด/เทป พลสสตรป เทปบนทกเสยง ภาพยนตร ภาพยนตลป 8 มม. ฉลองชย สรวฒนสมบรณ. (2528 : 213) ไดกลาววาสอการสอนทผลตไดดงกลาวแลว จาเปนอยางยงทจะตองนาไปทดสอบหาประสทธภาพของสอเพอเปนหลกประกนไดวา สอการสอนนนมประสทธผลในการเรยนการสอน การทดสอบหาประสทธภาพของชดการสอน ตรงกบภาษาองกฤษวา “Developmental Testing” (การตรวจสอบพฒนาการเพอใหงานดาเนนไปอยางมประสทธภาพ) หมายถง การนาชดการสอนไปทดลองใช (Try out) เพอปรบปรงแลวนาไปทดลองสอนจรง (Trial Run) นาผลทไดมาปรบปรงแกไข เสรจแลวจงผลตออกมาเปนจานวนมาก

69

การทดลองใช หมายถงการนาชดการสอทผลตขนเปนตนแบบ (Prototype) ไปทดลองใชตามขนตอนทกาหนดไวในแตละระบบ เพอปรบปรงประสทธภาพของชดการสอนใหเทาเกณฑทกาหนดไว การทดลองสอนจรง หมายถง การนาชดการสอนทไดทดลองใชแลวมาปรบปรงแลวทกหนวยในแตละวชาไปสอนจรง ในชนเรยนหรอหาสถานการณการเรยนทแทจรงเปนเวลา 1 ภาคการศกษาเปนอยางนอย 2.13.2 ความจาเปนทจะตองทดสอบประสทธภาพ ชยยงค พรหมวงษ. (2528 : 490 - 491) ไดกลาวถงการผลตระบบการดาเนนงานทกประเภทจาเปนตองมการตรวจสอบระบบนนเพอเปนการประกนวาจะมประสทธภาพจรงตามทมงหวง การทดสอบประสทธภาพของชดการสอนมความจาเปนดวยเหตผลหลายประการคอ (1) สาหรบหนวยงานผลตชดการสอน เปนการประกนคณภาพของชดการสอนวาอยในขนสงเหมาะสมทจะลงทนผลตออกมาเปนจานวนมาก หากไมมการทดลองประสทธภาพเสยกอนแลว หากผลตออกมาใชประโยชนไมไดดกจะตองทาใหม เปนการสนเปลองทงเวลา แรงงานและเงนทอง (2) สาหรบผใชชดการสอน ชดการสอนจะทาหนาทสอนโดยทชวยสรางสภาพการเรยนรใหผเรยนเปลยนพฤตกรรมตามทมงหวง บางครงตองชวยครสอน บางครงตองสอนแทนคร (อาทในโรงเรยนทมครคนเดยว) ดงนน กอนนาชดการสอนไปใช ครจงควรมนใจวาชดการสอนนนมประสทธภาพในการชวยใหนกเรยนเกดการเรยนรจรง การทดสอบประสทธภาพตามลาดบขนจะชวยใหเราไดชดการสอนทมคณคาทางการสอนจรงตามเกณฑทกาหนดไว (3) สาหรบผผลตชดการสอน การทดสอบประสทธภาพจะทาใหผผลตมนใจไดวาเนอหาสาระทบรรจลงในชดการสอนเหมาะสมงายตอการเขาใจ อนจะชวยใหผผลตมความชานาญสงขน เปนการประหยดแรงสมอง แรงงาน เวลา และเงนทองในการเตรยมตนแบบ ไชยศ เรองสวรรณ(2523 : 146 – 148) กลาวถง การหาประสทธภาพ ทาได 2 วธคอ 1. ประเมนโดยอาศยเกณฑ การประเมนชดการสอนนน เปนการตรวจสอบหรอประสทธภาพของ ชดการเรยนการสอนทนยมประเมนจะเปนชดการสอนสาหรบกลมกจกรรม หรอชดการสอนทใชในศนยการเรยน โดยใชเกณฑมาตรฐาน 90 / 90 เปนเกณฑประเมนสาหรบเนอหาประเภทความรความจาและใชเกณฑมาตรฐาน 80 / 80 สาหรบเนอหาทเปนทกษะความหมายของตวเลขเกณฑมาตรฐานดงกลาว มความหมายดงน คอ 80 ตวแรก หมายถง คารอยละของสทธภาพในดานกระบวนการของชดการสอน ซงประกอบดวยผลของการปฏบตภารกจทงตาง ๆ เชน งาน และแบบฝกของผเรยน โดยนา

70

คะแนนทไดจากการวดผลภารกจทงหลาย ทงรายบคคลและกลมยอยทกชนมารวมกน แลวคานวณหาคารอยละเฉลย สวน 80 ตวหลงนน หมายถง คะแนนจากการทดสอบหลงเรยน (Post – test) ของผเรยนทกคน นามาคานวณหาคารอยละเฉลย กจะไดคาตวเลขทงสอง เพอนาไปเปรยบเทยบกบเกณฑมาตรฐานตอไป 2. ประเมนโดยไมตองตงเกณฑไวลวงหนา การประเมนโดยไมไดตงเกณฑไวลวงหนา เปนการประเมนประสทธภาพของสอดวยการเปรยบเทยบผลการสอบของผเรยนภายหลงจากทเรยนจากสอนนแลว (Post – test) วาสงกวาผลสอบกอนเรยน (Pre – test) อยางมนยสาคญหรอไม หากผลการเปรยบเทยบพบวาผเรยนไดคะแนนสอบหลงเรยนสงกวาคะแนนสอบกอนเรยนอยางมนยสาคญ กแสดงวา สอนนมประสทธภาพการประเมนสอในลกษณะน อาจทาไดโดยการวจยเปรยบเทยบกบการใชสออน ๆ 2.13.3 เครองมอการประเมนสอ การวจยประเมนสอสามารถทาไดหลายวธและมจดมงหมายตาง ๆ กน ดงนน เครองมอทใชในการรวบรวมขอมลเพอการประเมนสอจงทาไดหลายลกษณะ เชน 1. แบบทดสอบวดผลสมฤทธทางการเรยน จะเปนเครองมอวดความรของผเรยนภายหลงการเรยนจากสอแลว 2. แบบทดสอบความถนด เพอวดสมรรถนะของผเรยนภายหลงทเรยนจากสอ 3. แบบสอบถาม เปนเครองมอทใชในการสารวจ ซงเครองมอนจะประกอบดวยขอความหรอคาถามตาง ๆ เกยวกบสอหรออาจจะมชองวางใหเตมขอความดวยกไดเครองมอลกษณะนใชประเมนไดกบทกกลม 4. แบบมาตราสวนประมาณคา สามารถใชประกอบในแบบสอบถามไดซงการใชเครองมอแบบมาตราสวนประมาณคาน สามารถนาไปใชในการรวบรวมขอมล เพอประเมนดานเหตการณ ความคดเหนและเจตคตของผเรยนได ซงผออกแบบประเมนลกษณะนตองใหนยามของศพทเฉพาะหรอขอความดานเทคนคทใชในการประเมนใหชดเจน ไมเชนนนขอมลทไดอาจผดพลาดหรอคลาดเคลอนได 5. แบบจดอนดบ เปนการพจารณาคณคาของสอในการสอนจดมงหมายหนงวาสอใดจะเหมาะสมทสด แลวเรยบอนดบความสาคญของสอ 6. การบนทกแบบไดอาร เปนเทคนคอยางหนงในการประเมนอาจจะบนทกเกยวกบการใชสออน ๆ ทกครงทมการใช เพอทราบผลการใชสอในการเรยนการสอน 7. การสงเกตเปนการเฝาดผลทเกดขนจากการใชสอการสอน ตงแตเรมตนจนจบกระบวนการใช 8. การสมภาษณ เปนการซกถามและพดคยกนทงผผลต ผใชและผเรยนเกยวกบสอนนเพอนาขอมลมาประกอบพจารณา ในการประเมนสอ

71

ไชยศ เรองสวรรณ. (2533 : 130 – 131) ไดกลาวถงลกษณะของเครองมอการประเมนสอการเรยนการสอน นอกจากทกลาวมาแลวนยงมเครองมอวจยอกหลายลกษณะ ทสามารถนามาประยกตในการออกแบบเครองมอการประเมนสอไดทงนขนอยกบจดมงหมายและวธการประเมน อยางไรกตาม เนองจากการประเมนมหลายรปแบบหลายวธ นอกจากนน การประเมนยงมความมงหมายเพอการปรบปรงใหดขน ไมใชเปนการตรวจสอบเทานน ดงนนเครองมอและเทคนคการรวบขอมลจงมกใชหลาย ๆ รปแบบคละกนและจดใหมการประเมนอยางตอเนอง 2.13.4 สถตทใชในการหาประสทธภาพชดการสอน เสาวนย สกขาบณฑต กลาวถง สตรทใชในการหาประสทธภาพชดการสอน ดงนคอ

E1 = 100

AN

)X(

×

∑

E = 2

100BN

)F(

×

∑

E1 – ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอน คดเปนรอยละจากการทาแบบฝกหดและ/หรอการประกอบกจกรรมการเรยน E2 – ประสทธภาพของผลลพท (พฤตกรรมทเปลยนใจตวผเรยนหลงจากชดการเรยนการสอนนน) คดเปนรอยละจากการทาแบบทดสอบหลงเรยน และ/หรอการประกอบกจกรรมหลงเรยน ∑X - ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอน คดเปนรอยละจากการทาแบบฝกหดและ/หรอการประกอบกจกรรมการเรยน ∑F – คะแนนรวมของผเรยนจากการทดสอบหลงเรยนและ/หรอการประกอบกจกรรมหลงเรยน N – จานวนผเรยน A – คะแนนเตมของแบบฝกหดและ/หรอกจกรรมหลงเรยน B - คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยนและ/หรอกจกรรมหลงเรยน หากผเรยนไดคะแนนไมถงเกณฑทตงไว จะตองแกไขปรบปรงชดการสอนนนแลวหาประสทธภาพใหมอกครงหนง ถายงไดผลตากวาเกณฑทตงไวกตองปรบปรงแกไขอกจนกวาจะไดผลตามเกณฑทตงไว เสาวนย สกขาบณฑต (2528 : 295) ทกลาวมานเปนการหาประสทธภาพของชดการเรยนการสอนถาจะนาผลจากการเรยนดวยชดการสอนไปเปรยบเทยบกบผลจากการเรยนดวยวธอน จะตองใชแบบประเมนผลชดเดยวกนในทกวธทนามาเปรยบเทยบ

72

2.13.5 วธการทดลองหาประสทธภาพชดการสอน ชยยงค พรหมวงศ (2528 : 494)ไดกลาววาการทดลองหาประสทธภาพของสอจะตองนาสอไปทดลองใช (Try Out) เพอปรบปรงแกไขแลวนาไปทดลองสอนจรง (Trial Run) เพอนาผลทไดมาปรบปรงแกไขเสรจแลวดาเนนการผลตเปนจานวนมากหรอใชสอนในชนเรยนตามปกตได การทดลองมขนตอน ดงน 1. สาหรบการทดลองแบบเดยว (1 : 1) เปนการทดลอง คร 1 คน ตอเดก 1 คน ใหทดลองกบเดกออนเสยกอน ทาการปรบปรงแลวนาไปทดลองกบเดกปานกลาง และนาไปทดลองกบเดกเกง อยางไรกตามหากเวลาไมอานวยและสภาพการณ ไมเหมาะสมกใหทดลองกบเดกออนหรอปานกลาง 2. สาหรบการทดลองแบบกลม (1 : 10) เปนทดลองทคร 1 คนตอเดก 6 – 12 คน โดยใหคละกนทงเดกเกง ปานกลางและเดกออน หามทดลองกบเดกออนลวนหรอเดกเกงลวนเวลาทดลองจะตองจบเวลาดวยวากจกรรมแตละกลมใชเวลาเทาไร 3. สาหรบการทดลองภาคสนามหรอกลมใหญ (1 : 100) เปนการทดลองทใชคร 1 คน กบนกเรยนทงชน 30 – 40 คน (หรอ 100 คน สาหรบชดการสอนรายบคคล) ชนทเลอกมาทดลองจะตองมนกเรยนคละกนเกงและออน ไมควรเลอกหองเรยนทมเดกเกงหรอเดกออนลวน หลงจากทดลอง คานวณหาประสทธภาพแลวปรบปรงแกไข ผลลพททไดควรจะใกลเคยงกบเกณฑทตงไว ตากวาเกณฑไดไมเกน 2.5% 2.13.6 การยอมรบประสทธภาพชดการสอน ฉลองชย สรวฒนสมบรณ.(2528 : 215) ไดกลาววา ประสทธภาพของสอการสอนทผลตไดนน กาหนดได 3 ระดบ คอ 1. สงกวาเกณฑ เมอประสทธภาพของสอสงกวาเกณฑทตงไว มคาเกน 2.5% ขนไป 2. เทาเกณฑ เมอประสทธภาพของสอเทากบหรอสงกวาเกณฑ ทตงไว ไมเกน 2.5% 3. ตากวาเกณฑ เมอประสทธภาพของสอตากวาเกณฑ แตไมตากวา 2.5% ถอวายงมประสทธภาพทยอมรบได

2.14 งานวจยทเกยวของกบชดการสอนกจกรรมแนะแนว 2.14.1 งานวจยตางประเทศ แมคโคลแมน (McColman. 1975: 109 – A) ไดศกษาเกยวกบความสมพนธระหวางการใชชดการสอนและกจกรรมกลมทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษา ผลการศกษาพบวา นกเรยนทเรยนโดยใชชดการสอนรวมกบกจกรรมกลมมผลสมฤทธทางการเรยนวชาสงคมศกษามากกวานกเรยนทเรยนโดยใชชดการสอนเพยงอยางเดยวอยางมนยสาคญทางสถต และนกเรยนท

73

เรยนโดยใชชดการสอนเพยงอยางเดยว มผลสมฤทธทางการเรยนมากกวานกเรยนทเรยนโดยใชกจกรรมกลมอยางมนยสาคญทางสถต เทอรค (Turk. 1985: 2436) ไดศกษาวจยเกยวกบการพฒนายทธวธการฟงจงหวะและทานองดนตรของนกเรยน โดยใชเครองคอมพวเตอรเปนเครองชวยสอน ผลการศกษาพบวา ภายหลงการใชชดการสอนนกเรยนสามารถรบรและเขาใจจงหวะและทานองดนตรไดอยางรวดเรว วลสน (Wilson. 1989: 416) ไดศกษาเกยวกบการวเคราะหผลของการใชชดการสอนทมความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรของเดกพการ ผลการศกษาพบวา การใชชดการสอนทาใหเดกมความสามารถในการแกปญหาคณตศาสตรมากขน 2.14.2 งานวจยในประเทศ กมล ประทปธรานนท (2530 : 76) ไดศกษาเกยวกบผลการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวตามหลกสปปรสธรรม เพอพฒนาดานคณธรรมดานสปปรสธรรมของนกเรยน ชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนวดไรขงวทยา จงหวดนครปฐม ผลการศกษาพบวา นกเรยนในกลมทดลองทไดรบการสอน โดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว ตามหลกสปปรสธรรม มคณธรรมดานสปปรสธรรมเพมขนมากกวานกเรยนในกลมควบคมทไดรบการสอนแบบปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 นวลนง มงตรสรรค (2530 : 43) ไดศกษาเกยวกบผลของการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาคณธรรมดาน สงคหวตถ 4 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนเทพศรนทร กรงเทพมหานคร ผลการศกษาพบวา นกเรยนในกลมทดลองทไดรบการสอนโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเรอง สงคหวตถ 4 มคณธรรมดานสงคหวตถ 4 เพมขนมากกวานกเรยนในกลมควบคมทไดรบการสอนแบบปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .05 สรรตน วไลรตน (2537 : 63) ไดศกษาเกยวกบผลของการไดใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวทมตอการรบรดานอาชพของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนเทศบาลวดทรงธรรม อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ ผลการศกษาพบวา นกเรยนในกลมทดลองทไดรบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวมการรบรดานอาชพมากกวานกเรยนกลมควบคมทไดรบการสอนแบบปกต อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

3.เอกสารและงานวจยทเกยวของกบกจกรรมแนะแนว 3.1 ความหมายการแนะแนว การแนะแนวเปนสงทสาคญตอการศกษา ซงไดมผใหความหมายไวดงน

กด ( Good. 1973: 270) ไดใหความหมายของการแนะแนวไววา การแนะแนว คอ กระบวนการชวยเหลอใหบคคลสามารถเขาใจตนเองและโลกเกยวกบตนเองไดด สามารถเสาะแสวงหาความรเพอจะนาไปสความเขาใจเกยวกบความกาวหนาทางการศกษา การพฒนาอาชพ และการมบคลกภาพทเหมาะสม

74

วชร ทรพยม (2531 : 3) กลาววา การแนะแนว เปนกระบวนการชวยเหลอบคคลใหเขาใจตนเอง และสงแวดลอม เพอใหเขาสามารถนาตนเองได เปนตนวาตดสนใจไดวาจะศกษาดานใด ประกอบอาชพใด หรอแกปญหาอยางไร และสามารถปรบตวไดอยางมความสขความเจรญกาวหนาในชวต ไดพฒนาตนเองใหถงขดสดในทกดาน สรปความหมายของการแนะแนว คอ กระบวนการในการชวยเหลอใหบคคลสามารถเขาใจตนเอง เขาใจผอน เขาใจสงคมและสงแวดลอม สามารถวางแนวทางชวตของตนเองไดอยางเหมาะสมและรอบคอบ รจกใชเหตผลในการตดสนใจ และแกปญหา ตลอดจนรจกปรบตวใหเขากบสงคมและสงแวดลอม เพอความสขความสาเรจในชวต และสามารถดาเนนชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

3.2 ความหมายของกจกรรมแนะแนว ปราณ เถลงพล (2515: 332) กลาวถง กจกรรมแนะแนววา หมายถง บรการตางๆ ในโครงการแนะแนว พไล แยมงามเหลอ (2521 : 6) ใหความหมายของกจกรรมแนะแนวสรปไดวา หมายถง บรการขาวสารและขอมล เพอใหนกเรยนไดสารวจ รจกและเขาใจตนเองไดอยางถกตอง เชน การบรการสารวจและประเมนตนเอง การปรบตวใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมทางบานและทางโรงเรยน นอกจากนยงชวยเหลอนกเรยนในดานตางๆ ใหการดาเนนชวตในสงคมใหเปนไปอยางถกตองและเหมาะสม เพอเปนการเตรยมวางแผนการศกษาและเลอกอาชพในอนาคต จาเนยร ชวงโชต (2524 : 332) ไดกลาวถง กจกรรมแนะแนวพอสรปไดวา กจกรรมแนะแนวเปนสวนหนงของโครงการแนะแนว ซงจาเปนตองจดใหกบนกเรยนทกคนตงแตระดบอนบาลจนถง ระดบอดมศกษา และมรปแบบของการจดในแตละระดบตางกน โดยมทงการจดกจกรรมแนะแนวเปนรายบคคล (Individual Guidance) และการจดเปนกลม (Group Guidance) จดประสงคเพอใหเดกไดเรยนรเกยวกบตนเอง โลกของงานอาชพรวมทงมการปรบปรงดานสงคมและลกษณะนสย เพอการดาเนนชวตทดในสงคม จนดาภรณ องสวรรณโชต (2525: 7) ไดใหความหมายของกจกรรมแนะแนว สรปไดวา กจกรรมแนะแนวเปนกจกรรมทจดขนเพอเสรมสรางเยาวชนทงในดานอารมณ สงคม สตปญญา และรางกาย วภาภรณ เรอนทพย (2530 : 9) ไดใหความหมายของกจกรรมแนะแนว สรปไดวา กจกรรมแนะแนว หมายถง กจกรรมททางโรงเรยนจดเพอเสรมสรางทกษะทางกาย อารมณ สงคม และสตปญญา สามารถนาความร ประสบการณทไดจากการเขารวมกจกรรมนนไปใชใหเกดประโยชนตอตนเอง ตอสงคมและประเทศชาต จากความหมายของกจกรรมแนะแนวทกลาวมา สรปไดวา กจกรรมแนะแนวเปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาความสามารถของผเรยนใหเหมาะสมตามความแตกตางระหวางบคคลและ สามารถคนพบ พฒนาศกยภาพของตนเอง เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ การเรยน

75

เชงพหปญญา และการสรางสมพนธภาพทด รจกและเขาใจตนเอง รถงความสามารถ ความสนใจ ความถนดอนจะนาไปสการพฒนากระบวนการคดและการวางแผนการแกปญหาตลอดจนการสามารถปรบตวใหอยรวมกบบคคลอนในสงคมไดอยางมความสข

3.3 กจกรรมแนะแนวตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 กรมวชาการ (2544ก : 1) ไดกลาวถงหลกสตรการศกษาขนพนฐาน กาหนดใหมสาระการเรยนร 8 กลมสาระ และกจกรรมพฒนาผเรยน กจกรรมพฒนาผเรยนแบงไดเปน 2 ลกษณะ คอ กจกรรมแนะแนว กจกรรมนกเรยน กจกรรมแนะแนวเปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหมความเหมาะสมตามความแตกตางระหวางบคคล สามารถคนพบและพฒนาศกยภาพของตนเอง เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ การเรยนรในเชงพหปญญา และสรางสมพนธภาพทด นอกจากน กรมวชาการ (2544ก : 1) ยงไดระบขอบขายการแนะแนว มขอบขายสาระสาคญ 3 ดาน คอ

1. การแนะแนวการศกษา มงหวงใหผเรยนพฒนาการการเรยนไดเตมตามศกยภาพ รจกแสวงหาความร และการวางแผนการเรยนไดอยางมประสทธภาพ สามารถปรบตวดานการเรยนและมนสยใฝรใฝเรยน

2. การแนะแนวอาชพ ชวยใหผเรยนรจกตนเองและโลกของงานอยางหลากหลาย มเจตคตทดและนสยทดในการทางาน มโอกาสไดรบการฝกงานตามความถนด ความสนใจ

3. การแนะแนวเพอพฒนาบคลกภาพ ชวยใหผเรยนเขาใจตนเอง รกและเหนคณคาในตนเองและผอน มอารมณมนคง มมนษสมพนธทด เขาใจสงแวดลอม และสามารถปรบตวใหดารงชวตอยางมความสข

จากทกลาวมาสรปไดวา กจกรรมแนะแนว เปนหนงในกจกรรมพฒนาผเรยน ตามหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 เปนกจกรรมทสงเสรมและพฒนาผเรยนใหมความเหมาะสมตามความแตกตางระหวางบคคล สามารถคนพบและพฒนาศกยภาพของตนเอง เสรมสรางทกษะชวต วฒภาวะทางอารมณ การเรยนรในเชงพหปญญา และการสรางสมพนธภาพทด โดยมขอบขายการเรยนร 3 ดาน ไดแก การแนะแนวการศกษา การแนะแนวอาชพ การแนะแนวเพอพฒนาบคลกภาพ

3.4 วตถประสงคของกจกรรมแนะแนว กระทรวงศกษาธการ (2546: 24) ไดกลาวถงวตถประสงคทสาคญของการจดกจกรรมแนะแนวไว ดงน

1. เพอใหผเรยนคนพบความถนด ความสามารถ ความสนใจของตนเอง รกและเหนคณคาในตนเองและผอน

76

2. เพอใหผเรยนรจกการแสวงหาความรจากขอมล ขาวสาร แหลงเรยนร ทงดานการศกษา อาชพ สวนตว สงคม เพอนาไปใชในการวางแผนเลอกแนวทางการศกษา อาชพไดเหมาะสมสอดคลองกบศกยภาพของตนเอง

3. เพอใหผเรยนไดพฒนาบคลกภาพและปรบตวอยในสงคมไดอยางมความสขเพอใหผเรยน มความร มทกษะ มความคดสรางสรรคในงานอาชพและมเจตคตทดตออาชพสจรต

4. เพอใหผเรยนมคานยมทดงามในการดาเนนชวต เสรมสรางวนย คณธรรมและจรยธรรม แกผเรยน

5. เพอใหผเรยนมจตสานกในการรบผดชอบตอตนเอง ครอบครว สงคมและประเทศชาต

3.5 หลกการของกจกรรมแนะแนว ในการจดกจกรรมแนะแนว ทางกรมวชาการ (2546: 24-25) ไดยดหลกการจดกจกรรมแนะแนว ดงน 1. จดกจกรรมใหสอดคลองกบสภาพปญหา ความตองการ ความสนใจและธรรมชาตของผเรยน 2. จดกจกรรมใหสอดคลองกบวสยทศนของสถานศกษาทตองสนองตอบจดหมายของหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 3. จดกจกรรมเพอผเรยนทกคนโดยครอบคลมดานการศกษา การงานและอาชพ ชวตและสงคม 4. จดกจกรรมทเนนผเรยนเปนสาคญ โดยผเรยนมอสระในการคดและตดสนใจ 5. จดกจกรรมทเนนใหผเรยน เรยนรดวยตนเองใหมากทสด ดวยการปฏบตจนเกดทกษะหรอการเรยนร 6. ใหครทกคนมสวนรวมในการจดกจกรรม โดยครแนะแนวทาหนาทเปนพเลยงและประสานงาน

3.6 ลกษณะของกจกรรมแนะแนว กรมวชาการ (2546: 25 –26) ไดอธบายถงกจกรรมแนะแนววาเปนกจกรรมทมลกษณะ

สาคญ ดงตอไปน 1. เปดโอกาสใหผเรยนไดคนพบความถนด ความสามารถและความสนใจ 2. สนบสนนสงเสรมใหผเรยนไดรบขอมลขาวสารดานการศกษา การงาน

อาชพ ชวตและสงคม เพอใชในการวางแผนการเรยน การศกษาตอ อาชพ ทเหมาะสมกบตนเอง 3. เสรมสรางทกษะตางๆ ใหผเรยนพฒนาบคลกภาพและปรบตวกบสงแวดลอม สามารถ

ดาเนนชวตไดอยางมความสข 4. เสรมสรางคานยมทด วนย คณธรรม และจรยธรรม

77

5. เพมพนประสบการณเพอเสรมใหผเรยนมความร และทกษะในวชาการ ตางๆ มความคดรเรม สรางสรรค มเจตคตทดตออาชพ มนสยรกการทางานและสามารถเลอกอาชพไดเหมาะสมกบตนเอง

6.จดกลมผเรยนเพอทากจกรรมหรอครเปนผรเรม เปนทปรกษา โดยอยบนพนฐานความตองการของผเรยน เพอทากจกรรมทจะชวยใหผเรยนไดรบการสงเสรมพฒนาการดานตางๆ และแกปญหาผเรยนได

7.จดกจกรรมเพอแกปญหา สงเสรม พฒนาการเรยนรของผเรยน 8.เปนกจกรรมทไมเนนเนอหาวชาการแตเนนการสรางคณลกษณะทพงประสงคและบรณา

การใหสอดคลองกบชวตจรง 9. วดและประเมนผลในแตละกจกรรม โดยมการประเมนผลจากเวลาการเขารวมกจกรรม

การผานจดประสงคของกจกรรมทแสดงถงการพฒนาของผเรยนเพอนาไปใชในการผานชวงชน 10. สรปการประเมนผลพฒนาการของผเรยนตามเกณฑทสถานศกษากาหนดและนาเสนอผ

ทเกยวของ ทองเรยน อมรชกล (2528 : 506 – 508) ไดกลาวถงลกษณะของการเรยนการสอน

กจกรรมแนะแนว ไวดงน 1. การจดบรรยากาศใหเปนกนเอง เพอเปนการกระตนใหนกเรยนแสดงตวทแทจรงออกมา

อนจะทาใหมแนวทางทจะแกไขหรอสงเสรมตอไป ในการนผสอนจาเปนตองมความสามารถในการทาตนใหมลกษณะโปรงแสง อนเปนคณลกษณะทสาคญของอาจารยแนะแนว

2. การแสดงออกของผเรยน ควรใหมมากทสดโดยเฉพาะความคดรเรมสรางสรรคและความกลาในการอภปรายออกความคดเหน ซงถอเปนลกษณะทสาคญของอาจารยแนะแนว

3. รปแบบการสอนกจกรรมแนะแนว ใหใชรปแบบการใหคาปรกษาเปนหวใจของการสอนกจกรรมแนะแนว ซงทาใหการสอนครอบคลมบรการแนะแนวทกบรการทงหมดไดอยางแทจรง

4. การเขาถงความเปนจรงของผเรยนทกคน ทงนผสอนตองเขาใจลกษณะทวไป และลกษณะเฉพาะของนกเรยนแตละคน ตลอดจนใหนกเรยนมสวนรวมในการจดโครงการเรยน และการเรยนการสอนตามความถนด และความสนใจ

5. วธการสอนและกจกรรม ในการสอนแตละชวโมง ตองเนนการประยกตเรมตนจากสภาพทเปนอยปจจบนไปสเกณฑ นอกจากนแลวควรจะใชวธการสอนและกจกรรมหลายๆ อยางโดยเฉพาะการสาธตกจกรรมโยคะ การทาสมาธ การเลนบทบาทสมมต การจดสถานการณใหคลายความเปนจรง กลมสมพนธ การแนะแนวหรอการใหคาปรกษาเปนรายบคคลและกลม ดงนนเปนการปฎบตตอชวตประจาวนในสถานการณตางๆ เปนการเนนกจกรรม เนนปญหา เนนบคคล และเนนการปฏบต

6. การควบคมชนเรยน เนองจากการสอนกจกรรมแนะแนวมงการแสดงออกของนกเตรยมภายใตบรรยากาศทเปนกนเอง จงมงสรางวนยในตนเองของนกเรยนมากกวาการบบบงคบจาก

78

ภายนอก นอกจากนแลวอาจใชการตอรอง วธการทางขบวนการกลมตางๆ ตลอดจนกจกรรมทางพละศกษา ในรปแบบตางๆ มาเปนเครองมอในการควบคมชนเรยน

7. บทบาทและความรบผดชอบ เนองจากการสอนสวนใหญเนนขบวนการทางสงคมในแงการมความสมพนธซงกนและกน ดงนน การกระทาหนาทความผกพนในฐานะทนกเรยนมอยจงเปนสงสาคญ ในการนการกระทาใหเกดความตระหนกรในตนเองดวยการสงผลยอนกลบ ตลอดจนการเผชญหนา จงเปนสงจาเปน

8. วงจรแหงความชวยเหลอ เนองจากเปนการแนะแนว การสอนกจกรรมแนะแนว จงใชการคนควาศกษาดวยตนเอง การเขาใจตนเองใหดขน และการดาเนนการแกไขตามวธทเหมาะสม ซงเปนวงจรแหงความชวยเหลอ เปนหลกชยในการจดกจกรรมตลอดชวโมงของการสอน

สรปไดวา ลกษณะการจดกจกรรมแนะแนว เปนกจกรรมเพอใหนกเรยนไดคนพบความถนด ความสามารถและความสนใจของตนเอง และไดรบขอมลขาวสารดานการศกษา เพอวางแผนการศกษา และเลอกอาชพทเหมาะสมสอดคลองกบความถนด และความสนใจของตนเอง และสามารถพฒนาบคลกภาพและปรบตว รจกตนเอง สงแวดลอม และสามารถดารงชวตอยในสงคมไดอยางมความสข

3.7 กระบวนการจดกจกรรมแนะแนว

กรมวชาการ (2546 : 26) ไดเสนอวากระบวนการจดกจกรรมแนะแนว มดงตอไปน 1. สารวจสภาพปญหา ความตองการและความสนใจของผเรยน เพอใชเปนขอมลในการกาหนดแนวทางและแผนการจดกจกรรมแนะแนว 2. ศกษาวสยทศนของสถานศกษาและวเคราะหขอมลของผเรยนทไดจากการสารวจ เพอทราบปญหา ความตองการและความสนใจ นาไปกาหนดสาระและรายละเอยดของกจกรรมแนะแนว 3. กาหนดสดสวนสาระของกจกรรมในแตละดาน ครอบคลมดานการศกษา การงานและอาชพ ชวตและสงคม ใหไดสดสวนทเหมาะสม โดยยดสภาพปญหา ความตองการและความสนใจ ตลอดจนธรรมชาตและผเรยนเปนหลก ทงน ครและผเรยนมสวนรวมในการจดสาระของกจกรรม 4. กาหนดแผนการจดกจกรรมแนะแนว เมอกาหนดสดสวนสาระของกจกรรมในแตละดานแลววา แตละภาคเรยนจะตองจดกจกรรมแนะแนวในสาระดานใด จานวนกชวโมงตอมาจะตองกาหนดรายละเอยดของแตละดานไวใหชดเจนวาควรมเรองอะไรบาง เพอจะไดจดทาเปนรายละเอยดของแตละกจกรรมยอยตอไป 5. การจดทารายละเอยดของแตละกจกรรม เรมตงแตกาหนดชอกจกรรม จดประสงค เวลาเนอหา/สาระ วธดาเนนกจกรรม สอ/อปกรณ และการประเมนผล

79

สรปไดวา กระบวนการจดกจกรรมแนะแนว โดยเมจากการสารวจปญหา ความตองการ และความสนใจของนกเรยน แลวนาขอมลมาวเคราะหเพอวางแผนการจดกจกรรมแนะแนว นอกจากนนยงตองมการประชมผเกยวของเพอกาหนดเนอหาของกจกรรมแนะแนวใหมความสอดคลองกบหลกสตรจดทารายละเอยดของกจกรรมแนะแนว ตลอดจนการประเมนผลการจดหลกสตรแนะแนวอยางมระบบทงในดานการสอนของครและการเปลยนแปลงพฤตกรรมของนกเรยน เพอจะไดปรบปรงแกไขโครงการใหมประสทธภาพมากยงขน

3.8 กจกรรมตางๆ ในชวโมงกจกรรมแนะแนว มผกลาวถงกจกรรมตางๆ ในชวโมงแนะแนวไวดงน ประเสรฐ วเศษกจ (2524 : 2) ไดเสนอรปแบบของการจดกจกรรมตางๆ ในชวโมงแนะ

แนวไวดงน 1. การจดบรรยากาศ เนอหา และสาระสาคญตางๆ ตามหวขอทเรยนในแตละครง 2. ใชเกม การละเลนตางๆ เพอใหนกเรยนเขาใจและมความคดกวางไกลขน 3. การอภปรายและโตวาท (โดยนกเรยนเปนผแสดง อาจารยสอนเปนผควบคม) 4. การชมภาพยนตร สไลดตางๆ 5. การแสดงบทบาทสมมต 6. การปฏบตหรอเลยนแบบความจรง เชนการฝกสมภาษณบคคลตางในอาชพตางๆ 7. การรายงานทงแบบกลมและแบบรายบคคล 8. การใชเทคนคกจกรรมกลมตางๆ สรปไดวา กจกรรมตางๆ ในชวโมงแนะแนว ตองสอดคลองกบธรรมชาต พฒนาการ

ความตองการ และปญหาของนกเรยน อาจจดกจกรรมแนะแนวไดหลายลกษณะ เชน การบรรยายเนอหาและสาระสาคญตางๆ ตามหวขอทเรยนในแตละครง ใชเกม การละเลนตางๆ เพอใหนกเรยนเขาใจ และมความคดกวางไกลขน การอภปรากลม และโตวาท การแสดงบทบาทสมมต การชมภาพยนตร สไลดตางๆ การปฏบตหรอเลยนแบบความจรง การรายงานทงแบบกลมและรายบคคล การใชเทคนคกจกรรมกลมตางๆ

3.9 เทคนคการสอนกจกรรมแนะแนว เทคนคการสอนกจกรรมแนะแนวเปนสงทมความสาคญในการสอนกจกรรมแนะแนว

จาเนยร ชวงโชต (2527 : 118 – 120) จงไดเสนอเทคนคในการสอนกจกรรมแนะแนวไวดงน 1. จดบรรยากาศใหเปนกนเอง ใหนกเรยนรสกอสระ สบายใจในการแสดงออก 2. กระตนใหนกเรยนแสดงออกมากทสดทงในความคด ความคดสรางสรรค ความเชอมน

ในตวเอง ความกลาในการพดและความรสกทตองการระบาย

80

3. เปดโอกาส กระตนและยวยใหนกเรยนมสวนรวมในการอภปราย แลกเปลยนความคดเหน เรยนรแกปญหาและการปฏบตงานรวมกนใหไดมากทสด 4. กระตนและยวยใหนกเรยนมสวนรวมในการจดโปรแกรมตางๆ และมอบหมายความรบผดชอบ ใหทางานในกจกรรมนนตามความถนด ความสามารถและความสนใจ 5. ไมควรอยางยงในการสอนแบบปาฐกถาโดยครพดคนเดยวและนกเรยนจด 6. เวลาของกจจมแนะแนวควรเปนเวลาของนกเรยนจรงๆ และตองใชเวลาเหลานนใหเกดความเจรญงอกงามของนกเรยนในทกๆ ดานอยางเตมท 7. ครผสอนตองวางแผนและเตรยมตนเองในเรองเนอหา วธการใหความรและกจกรรมทใหนกเรยนมสวนรวม โดยนาหลกการทางจตวทยามาประยกตใช เพอกระตนจงใจใหนกเรยนสนใจ 8. ครและนกเรยนมความสมพนธอยางใกลชด เพอกระตนจงใจใหนกเรยนสนใจ 9. มการนาหลกการของกระบวนการกลมหรอกจกรรมกลมสมพนธ และเทคนคการสอนตางๆ มาใชเพอการพฒนาผเรยน 10. ครผสอนกจกรรมแนะแนว ควรมสมดบนทกรายละเอยดตางๆ ของการสอนไวทกครง 11. ในการสอนกจกรรมแนะแนว ครควรเปดโอกาสใหนกเรยนทาการศกษาคนควาดวยตนเองหรอเปนกลม โดยมครคอยใหคาแนะนาเวลามปญหา สรปไดวา เทคนคการสอนกจกรรมแนะแนว ควรจะมบรรยากาศใหเปนกนเอง กระตนใหนกเรยนแสดงออกมากทสดทงในดานความคด ใหนกเรยนมสวนรวมในการอภปราย แลกเปลยนความคดเหน เรยนรแกปญหาและปฏบตงานรวมกนใหไดมากทสด ครผสอนตองวางแผนและเตรยมตนเองในเรองเนอหา วธการใหความรและกจกรรมทใหนกเรยนมสวนรวม โดยนาหลกการทางจตวทยามาประยกตใช เพอกระตนจงใจใหนกเรยนสนใจ

3.10 ตวชวดความสาเรจในการจดกจกรรมแนะแนว กรมวชาการ (2546: 27 –28) ไดอธบายถงตวชวดความสาเรจในการจดกจกรรมแนะแนว

กลาวคอ สถานศกษาอาจจดทาตวชวดความสาเรจในการจดกจกรรมแนะแนวเพอตรวจสอบความสาเรจตามความเหมาะสมของสภาพแตละสถานศกษา ดงตวอยางตอไปน 1. ดานผลผลต 1.1 ผเรยนรความสนใจ ความถนด ความสามารถของตนเอง 1.2 ผเรยนรกและเหนคณคา ภมใจในตนเอง ผอน 1.3 ผเรยนรจกแสวงหาขอมลสาระสนเทศในการพฒนาตนเองดานการศกษา การงานและอาชพชวตและสงคม 1.4 ผเรยนใชขอมลสาระสนเทศในการพฒนาตนเองดานการศกษา การงานและอาชพชวตและสงคม

81

1.5 ผเรยนมเปาหมายในชวต รจกวางแผนชวตดานการศกษา การงานและอาชพไดอยางเหมาะสม สอดคลองกบศกยภาพของตนเองได 1.6 ผเรยนสามารถตดสนใจและแกปญหาของตนเอง 1.7 ผเรยนรจกหลกเลยงจากอบายมขทกประเภทหรอสงทเปนภยตอชวต 1.8 ผเรยนมวฒภาวะทางอารมณ 1.9 ผเรยนสามารถปรบตวเขากบสภาพแวดลอม 1.10 ผเรยนมสวนรวมในกจกรรมทเปนประโยชนตอตนเอง ครอบครว สงคม และประเทศชาต 2. ดานกระบวนการ 2.1 มการดาเนนการสารวจขอมลเกยวกบตวผเรยนและจดทาขอมลอยางเปนระบบทนสมยอยเสมอ 2.2 มการจดโปรแกรมชดกจกรรมพฒนาผเรยนดานตางๆ ทสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการความสนใจของผเรยน เชน ชดกจกรรมการรกและเหนคณคาในตนเอง ชดกจกรรมการสรางประสทธภาพการเรยน ชดกจกรรมพฒนาบคลกภาพ ชดกจกรรมพฒนาทกษะการดาเนนชวต ชดกจกรรมพฒนาวฒภาวะทางอารมณ ศลธรรมและจรยธรรม 2.3 มการใหผเรยนมสวนรวมในการวางแผนการจดกจกรรมและเสนอแนะวธการจดกจกรรมทจะชวยผเรยนสนกสนาน แปลกใหมและนาสนใจ นาไปสการพฒนาดานตางๆ และสามารถแกไขปญหาของผเรยนได 2.4 มการใหขอมลสารสนเทศททนสมยเปนประโยชนตอผเรยนดวยวธการทหลากหลาย 2.5 มการประสานสมพนธกบผปกครองอยางสมาเสมอ ตอเนองและหลากหลายรปแบบ เนนการรวมกนพฒนาผเรยน 2.6 มการจดโครงการ/กจกรรมพฒนาผเรยนอยางหลากหลายตามสภาพปญหาความตองการความสนใจของผเรยน 2.7 มการจดกจกรรมทอาศยกระบวนกลมทางจตวทยาและการแนะแนวในการพฒนาผเรยน 2.8 มการจดกจกรรมทงในและนอกเวลาเรยน ใหครและผเรยนไดคนเคย ใกลชดกนเชน กจกรรมวนพบพอครแมคร วนลกศษยฯลฯ 3 ดานปจจย 3.1 ผบรหารมภาวะผนาและเหนความสาคญของการจดกจกรรมแนะแนว 3.2 ครทกคนตระหนกเหนความสาคญของการจดกจกรรมแนะแนวและมความรความเขาใจพนฐานดานจตวทยาและการแนะแนว 3.3 ครทกคนมบทบาทในการดาเนนการจดกจกรรมแนะแนว 3.4 ผปกครองรบรและมสวนรวมใหการสนบสนนในการจดกจกรรมแนะแนว

82

3.5 มคณะทางานทรบผดชอบการจดกจกรรมแนะแนวโดยตรง 3.6 มแผนการดาเนนการจดกจกรรมแนะแนวทชดเจนเปนรปธรรม 3.7 มโครงการ/กจกรรมแนะแนวทสอดคลองกบสภาพปญหาและความตองการ ความสนใจ ของผเรยนทกกลมเปาหมายและชมชน 3.8 มแนวปฏบตในการจดกจกรรมแนะแนวและมการปฏบตอยางจรงจง 3.9 มเครองมอในการรจกและเขาใจผเรยนทหลากหลายทจะนาไปใชกบผเรยน

3.11 การประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว

กรมวชาการ (2546: 28 – 29) ไดอธบายถงการประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว คอ ในการประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว ครผรบผดชอบการจดกจกรรมแนะแนวผเรยนและผปกครองมภาระกจทตองรบผดชอบรวมกน ดงน 1. ครผจดกจกรรมแนะแนว 1.1 ตองจดกจกรรมเพอพฒนาผเรยน ใหเกดคณลกษณะตามวตถประสงคและสอดคลองกบวสยทศนทสถานศกษากาหนดและตามสภาพความตองการปญหาของผเรยน 1.2 ตองรายงานเวลาและพฤตกรรมการเขารวมกจกรรม 1.3 ตองศกษา ตดตามและพฒนาผเรยน ในกรณทผเรยนไมเขารวมกจกรรม 1.4 ตองประเมนผลผเรยนโดยดการพฒนาการของผเรยนเปนสาคญ ในกรณทผลการประเมนยงไมผานใหครผจดกจกรรมดาเนนการใหผเรยนปฏบตกจกรรมซาหรอเพมเตมจน กระทงผเรยนเกดคณลกษณะตามวตถประสงคทสถานศกษากาหนด 2. ผเรยน 2.1 ตองมเวลาเขารวมกจกรรมแนะแนวตามเกณฑทสถานศกษากาหนด โดยมหลกฐานแสดงเวลาการเขารวมกจกรรม 2.2 ตองปฏบตกจกรรมเพมเตมตามทครผรบผดชอบการจดกจกรรมมอบหมาย ถาไมเกดคณลกษณะตามวตถประสงคทสถานศกษากาหนด 3. ผปกครอง ผปกครองควรมสวนรวมในการประเมนผลพฒนาการของผเรยน มการบนทกสรปพฒนาการ และการปฏบตกจกรรมของผเรยน จาเนยร ชวงโชต (2527 : 119 – 120 ) กลาววา การประเมนผลการเรยนการสอนจกรรมแนะแนว ครแนะแนวซงเปนผสอนวชานจะตองคานงถงใหมาก ควรถอเปนสงสาคญทตองกระทา คอ การประเมนผลตนเองและผเรยน การประเมนตวผสอน เปนสงสาคญ โดยพจารณาจาก 1.ผสอนสามารถสรางบรรยากาศใหผเรยน รสกเปนอสระในการแสดงออกตางๆ 2.ผสอนสามารถสอนผเรยนใหเรยนรจกการควบคมตนเอง 3.ผสอนสามารถสอนใหผเรยนเขาใจตนและเกดการพฒนาตนในทางทเหมาะสม

83

4.ผสอนสามารถปลกฝงคณธรรม จรยธรรม หรอคณลกษณะนสยทพงประสงคใหแกผเรยน 5.ผสอนสามารถชวยใหผเรยน เรยนรเขาใจและปรบตวไดกบโลกทเขาอยไดอยางเหมาะสม 6.ผสอนสามารถศกษาพฤตกรรมของผเรยนตอเนองกน จะเหนวามพฒนาการไปในทางทด การประเมนตวผเรยน มจดมงหมายเพอตองการฝกทกษะและประสบการณทดแกนกเรยนเปนสาคญ ตอไปนเปนขอเสนอแนะในการประเมนตวผเรยน 1.กาหนดใหนกเรยนมสมดบนทกประจาตวสาหรบการเรยนวชาน เพอฝกใหนกเรยนจดบนทกยอเนอหาทควรจดจาและฝกการประเมนผลตนเอง ซงจะเปนการฝกทกษะในการเรยนทดและการวเคราะหตนเอง 2.กาหนดหลกเกณฑใหผเรยนไดทราบ เชน อาจมการใหคะแนนเกยวกบ เวลาเรยน ตรวจใหคะแนนสมดบนทกประจาวน ตรวจใหคะแนนการจดบนทกยอ ใหคะแนนการรวมกจกรรมกลม ตรวจใหคะแนนการทดสอบยอย ซงผสอนกาหนดขนเอง

3.12 วธการประเมนผลการจดกจกรรมแนะแนว

กรมวชาการ (2546: 29) ไดอธบายถงกจกรรมแนะแนววาเปน กจกรรมทมลกษณะสาคญ คอ ครผจดกจกรรมแนะแนว สามารถเลอกใชวธการประเมนผลหลากหลายวธการตามความเหมาะสมดงตอไปน 1. แฟมสะสมงาน 2. การประเมนตามสภาพจรง 3. การประเมนตนเอง 4. การประเมนโดยกลม/เพอน 5. การสงเกต 6. การสมภาษณ 7. การเขยนรายงาน 8. หลกฐานการเขารวมกจกรรม 9. อนๆ ทงน การประเมนผลกจกรรมพฒนาผเรยนของผเรยนแตละคนตองสรปจากผลการประเมนกจกรรมแนะแนวและกจกรรมนกเรยน สรปไดวา การประเมนผลการสอนกจกรรมแนะแนว สามารถกระทาไดโดยการตรวจสอบจากเวลาเรยนของนกเรยน การสงเกตพฤตกรรมในขณะทากจกรรม การใชแบบสอบถาม การตรวจสอบผลงานของนกเรยน

84

บทท 3 วธการดาเนนการวจย

ในการวจยในครงน ผวจยไดดาเนนการตามขนตอนดงน 1. การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง 2. เครองมอทใชในการวจย 3. การสรางเครองมอทใชในการวจย 4. การจดกระทาและการวเคราะหขอมล

การกาหนดประชากรและการเลอกกลมตวอยาง ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชวงชนท 4 ทกาลงศกษาอยในระดบชนมธยมศกษาปท 4 - 6 โรงเรยนอดมศกษาลาดพราว กรงเทพมหานคร จานวน 300 คน การเลอกกลมตวอยาง กลมตวอยางทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนทกาลงศกษาอยในชวงชนท 4 คอ นกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 - 6 โรงเรยนอดมศกษาลาดพราว กรงเทพมหานคร จานวน 90 คนโดยนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 30 คน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 30 คน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 6 จานวน 30 คน ซงไดมาจากการสมครเขารวมกจกรรมดวยความสมครใจ วธการเลอกกลมตวอยาง การเลอกกลมตวอยาง ไดดาเนนการตามขนตอน ดงน 1. ผวจยไดตดตอกบผบรหาร ครแนะแนว และอาจารยประจาชนของนกเรยนในระดบชนมธยมศกษาปท 4 - 6 โรงเรยนอดมศกษาลาดพราว กรงเทพมหานคร วาจะมการจดกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาผเรยนขน โดยเปดใหนกเรยนไดสมครเขารวมกจกรรมดวยความสมครใจ 2. เมอไดนกเรยนทไดสมครเขารวมกจกรรมแนะแนวแลว ไดทาการสอบถามความสมครใจในการเขารบการพฒนาการรคด ดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด จากนนจงสมอยางงายนกเรยนทสมครใจมา จานวน 90 คน เพอเขารบการพฒนาการรคด

เครองมอทใชในการวจย 1. ชดการสอนจดกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 2. แบบฝกหดกอนเรยนและหลกเรยน

85

การสรางเครองมอและการตรวจสอบเครองมอ การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด

ในการวจยครงน ผวจยไดสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดดงนคอ ตาราง 1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด

ลาดบ ชอกจกรรม ระดบชน สงทพฒนา

1 ปญหานมทางแก มธยมศกษาปท 4 การคดแกปญหา 2 ใบตองของไทยไทย มธยมศกษาปท 4 การคดสรางสรรค 3 การลงโทษของพอ มธยมศกษาปท 4 การคดวเคราะห 4 คดกนอยางไร มธยมศกษาปท 4 การคดวจารณญาณ 5 16 จด มธยมศกษาปท 4 การคดแกปญหา 6 ใครจะคดไดนอกจากเรา มธยมศกษาปท 4 การคดสรางสรรค 7 ใครควรเปนเจาของ มธยมศกษาปท 4 การคดวเคราะห 8 หนสอน...วา... มธยมศกษาปท 4 การคดวจารณญาณ 9 นกสบนอย มธยมศกษาปท 5 การคดแกปญหา 10 แบงเคก มธยมศกษาปท 5 การคดสรางสรรค 11 ฉนผดไปแลว มธยมศกษาปท 5 การคดวเคราะห 12 ซอเวลา มธยมศกษาปท 5 การคดวจารณญาณ 13 มรดกเจาปญหา มธยมศกษาปท 6 การคดแกปญหา 14 คดอยางไรใหขายได มธยมศกษาปท 6 การคดสรางสรรค 15 ใครคอฆาตกร มธยมศกษาปท 6 การคดวเคราะห 16 ซานตาคลอส มธยมศกษาปท 6 การคดวจารณญาณ

โดยมขนตอนดงน ผวจยสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ตามรายละเอยดดงน ขนตอนท 1 ศกษารายละเอยดของพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และหลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544 ขนตอนท 2 ศกษาหลกการและงานวจยเกยวกบชดการสอน กจกรรมพฒนาผเรยน และกจกรรมแนะแนวดานการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ขนตอนท 3 กาหนดหวขอเรองใหครอบคลมการจดกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

86

ขนตอนท 4 สรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 จานวน 16 ชด ใหสอดคลองกบจดมงหมายของการวจย และนยามศพทเฉพาะ ใหครอบคลมเนอหาตามทระบในขอ 2 โดยใชการอภปรายกลม กรณตวอยาง การทางานกลม สถานการณจาลอง และบทบาทสมมต โดยชดการสอนแตละชดประกอบไปดวย

1 คาชแจง 2 คมอคร 3 คมอนกเรยน 4 ใบงานและใบความร 5 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน 5.1 การสรางแบบฝกหดกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยกาหนดโจทยและตวเลอกใหสอดคลองกบเนอหา จดประสงค สาระสาคญ และสาระการเรยนรของนกเรยนชวงชนท 4 ในดานการรคดทตองการพฒนา เพอจะไดทราบวานกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการรคดมากนอยเพยงใด และสามารถนากระบวนการตางๆ ไปใชไดมากนอยเพยงใดในชวตประจาวน แบบฝกหดมทงหมดจานวน 16 แบบฝกหด แตละแบบฝกหดมจานวน 10 ขอ โดยใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ในแตละกจกรรม

5.2 เกณฑการใหคะแนนแบบฝกหดกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

5.3 ผวจยใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรม แนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 และตรวจใหคะแนนตามเกณฑการใหคะแนนดงน ตอบถกให 1 คะแนน ตอบผดให 0 คะแนน

5.3 เกณฑการแปลผลคะแนนแบบฝกหดกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

คะแนน การแปลผล 9 - 10 หมายถง มความรความเขาใจการรคดในระดบมากทสด 7 - 8 หมายถง มความรความเขาใจการรคดในระดบมาก 5 - 6 หมายถง มความรความเขาใจการรคดในระดบปานกลาง 3 - 4 หมายถง มความรความเขาใจการรคดในระดบนอย 1 - 2 หมายถง มความรความเขาใจการรคดในระดบนอยทสด

ขนตอนท 5 แบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนว 5.1 การสรางแบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะ

แนวแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยกาหนดขอความทตองการทราบถงความคดเหนของนกเรยนหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ให

87

สอดคลองกบเนอหา จดประสงค สาระสาคญ การวดและการประเมนผล และสอการเรยนร ในแตละกจกรรมมจานวน 10 ขอ โดยใหนกเรยนตอบแบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 หลงจากการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

5.2 เกณฑการใหคะแนนการตอบแบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

5.3 ผวจยใหนกเรยนตอบแบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอ ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 แตละกจกรรมและใหคะแนนดงน ตาราง 2 ตารางระดบคะแนนการตอบแบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอ ชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด

ระดบความคดเหน

มากทสด มาก ปานกลาง นอย นอยทสด

คะแนน 5 คะแนน 4 คะแนน 3 คะแนน 2 คะแนน 1 คะแนน

5.4 เกณฑการแปลผลการตอบแบบประเมนความคดเหนของนกเรยนทมตอ ชด

การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ตามเกณฑการแปลความหมายดงน คาเฉลย

4.51 – 5.00 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดนกเรยนชวงชนท 4 ในระดบมากทสด

3.51 – 4.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ในระดบมาก

2.51 – 3.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ในระดบปานกลาง

1.51 – 2.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ในระดบนอย

1.00 – 1.50 หมายถง เหนดวยกบการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ในระดบนอยทสด

ขน ตอนท 6 นาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทสรางขนไปหาความเทยงตรงเชงประจกษ โดยใหอาจารยทปรกษา ไดแกผชวยศาสตราจารย ดร. ทศพร ประเสรฐสข และผทรงคณวฒซงไดแก ผชวยศาสตราจารย ดร. ทศวร มณศรขา และอาจารย

88

มณฑรา จารเพง ตรวจสอบรายละเอยดของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ใหสอดคลองกบจดมงหมาย นยามศพทเฉพาะ และเนอหาเกยวกบการจดกจกรรมแนะแนวเพอการรคด แลวนาไปปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ สาหรบรายละเอยดของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 แสดงในภาคผนวก

ขนตอนท 7 นาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาและผทรงคณวฒ ไปทดลองใชกบนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนอดมศกษาลาดพราว ทมลกษณะใกลเคยงกบกลมตวอยาง จานวน 90 คน

ขนตอนท 8 นาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของอาจารยทปรกษาและผทรงคณวฒ ไปทดลองใชกบนกเรยนชวงชนท 4 ดงรายละเอยดในตารางระยะเวลาในการดาเนนการทดลอง

ตาราง 3 ระยะเวลาในการดาเนนการทดลอง ณ โรงเรยนอดมศกษาลาดพราว

วน เดอน ป เวลา ชอกจกรรม สงทพฒนา 08.00 – 09.00 น. กจกรรมปญหานมทางแก การคดแกปญหา 09.00 – 10.00 น. กจกรรมนกสบนอย การคดแกปญหา 10.00 – 11.00 น. กจกรรมมรดกเจาปญหา การคดแกปญหา

21 ก.พ. 48

11.00 – 12.00 น. กจกรรมใบตองของไทยไทย การคดสรางสรรค 08.00 – 09.00 น. กจกรรมการลงโทษของพอ การคดวเคราะห 09.00 – 10.00 น. กจกรรมแบงเคก การคดสรางสรรค 10.00 – 11.00 น. กจกรรมคดอยางไรใหขายได การคดสรางสรรค

22 ก.พ. 48

11.00 – 12.00 น. กจกรรมคดกนอยางไร การคดวจารณญาณ 08.00 – 09.00 น. กจกรรม 16 จด การคดแกปญหา 09.00 – 10.00 น. กจกรรมฉนผดไปแลว การคดวเคราะห 10.00 – 11.00 น. กจกรรมใครคอฆาตกร การคดวเคราะห

24 ก.พ. 48

11.00 – 12.00 น. กจกรรมใครจะคดไดนอกจากเรา การคดสรางสรรค 08.00 – 09.00 น. กจกรรมใครควรเปนเจาของ การคดวเคราห 09.00 – 10.00 น. กจกรรมซอเวลา การคดวจารณญาณ 10.00 – 11.00 น. กจกรรมซานตาคลอส การคดวจารณญาณ

25 ก.พ. 48

11.00 – 12.00 น. กจกรรมหนสอน...วา... การคดวจารณญาณ ขนตอนท 8 หาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวพฒนาการรคด และศกษา

ความกาวหนาของนกเรยนทรวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวพฒนาการรคด

89

การสรางแบบฝกหดกอน - หลงเรยน แบบฝกหดกอน - หลงเรยนประกอบไปดวย ชดคาถาม และเฉลย ซงมทงหมด 16 ชดโดยม

ขนตอนดงน ขนตอนท 1 ศกษารายละเอยดของเนอหาของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดทง 16 ชด ขนตอนท 2 ศกษาจดประสงคของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดในแตละชด ขนตอนท 3 กาหนดจานวนขอใหครอบคลมกบเนอหาและจดประสงคของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดแตละชด ขนตอนท 4 สรางแบบฝกหดกอน – หลงเรยน ใหสอดคลองกบเนอหา และจดประสงคของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดแตละชด ขนตอนท 5 นาแบบฝกหดกอน - หลงเรยนของชดการสอนกจกรรมแนะแนวพฒนาการรคดทสรางขนไปหาคาความเทยงตรงเชงประจกษโดยใหผทรงคณวฒ ตรวจสอบวาแบบฝกหดกอน - หลงเรยนของชดการสอนกจกรรมแนะแนวพฒนาการรคดสอดคลองกบเนอหาและจดประสงคของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด แลวนาไปปรบปรงแกไขตามขอเสนอแนะของผทรงคณวฒ ขนตอนท 6 นาแบบฝกหดกอน - หลงเรยนของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดทปรบปรงแกไขตามขอเสนอของผทรงคณวฒไปทดลองใชกบกลมตวอยาง จานวน 16 ครง ซงมการดาเนนการไปพรอมๆ กบการนาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดฉบบแกไขตามขอเสนอของผทรงคณวฒไปทดลองใชกบกลมตวอยาง

การจดกระทาและการวเคราะหขอมล การวเคราะหขอมล 1. ศกษาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวการพฒนาการรคด สาหรบนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาปท 4 – 6) แตละชด 16 ชด 2. ศกษาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวการพฒนาการรคด สาหรบนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาปท 4 – 6) ทงชด 3. ศกษาความกาวหนาของนกเรยนทเขารรวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวการพฒนาการรคดสาหรบนกเรยนชวงชนท 4 (มธยมศกษาปท 4 – 6)

90

สถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. สถตพนฐานทใชในการหาประสทธภาพ หาคะแนนเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน 1.1 หาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวการพฒนาการรคด โดยใชสตร ดงตอไปน (เสาวนย สกขาบณฑต. 2528 : 295)

E1 = 100

AN

)X(

×

∑

E = 2

100BN

)F(

×

∑

E1 - ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอน คดเปนรอยละจากการทาแบบฝกหดและ/หรอการประกอบกจกรรมการเรยน

E2 - ประสทธภาพของผลลพท (พฤตกรรมทเปลยนใจตวผเรยนหลงจากชดการเรยนการสอนนน) คดเปนรอยละจากการทาแบบทดสอบหลงเรยน และ/หรอการประกอบกจกรรมหลงเรยน

∑X - ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอน คดเปนรอยละจากการทาแบบฝกหดและ/หรอการประกอบกจกรรมการเรยน

∑F - คะแนนรวมของผเรยนจากการทดสอบหลงเรยนและ/หรอการประกอบกจกรรมหลงเรยน

N - จานวนผเรยน A - คะแนนเตมของแบบฝกหดและ/หรอกจกรรมหลงเรยน B - คะแนนเตมของแบบทดสอบหลงเรยนและ/หรอกจกรรมหลงเรยน 2. สถตทใชในการวเคราะหขอมล 2.1 หาความกาวหนาของนกเรยนทเขารวมกจกรรมกอนและหลงใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดโดยใช t – test แบบ Dependent สตร

t =

1-n

2d)(2dn

d

∑ ∑−

∑

เมอ df = n- 1 d – คาความแตกตางของคะแนนจากการทาแบบฝกหดหลงการใชชดการสอนกบกอน

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด ∑d2 – ผลรวมของ d แตละตวยกกาลงสอง (∑d)2 – ผลรวมของ d ทงหมดยกกาลงสอง n – จานวนนกเรยนทเปนกลมตวอยาง

91

บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล

สญลกษณและอกษรยอทใชในการวเคราะหขอมล ในการวเคราะหขอมลและแปลความหมายผลการวเคราะหขอมล ผวจยไดกาหนดสญลกษณตางๆ มาใชแทนความหมายดงตอไปน

E1 แทน ประสทธภาพของกระบวนการทจดไวในชดการสอนคดเปนรอยละจากการทาแบบฝกหดกอนการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดของนกเรยนชวงชนท 4

∑x แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบฝกหดกอนการใชชดการสอน กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

n แทน จานวนนกเรยนทเปนกลมตวอยาง A แทน คะแนนเตมของแบบฝกหดการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอ

พฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 E2 แทน ประสทธภาพของผลลพธ (พฤตกรรมทเปลยนในตวผเรยน)

หลงจากการใชชดการสอนสอนนนคดเปนรอยละจากการทาแบบฝกหดหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

∑F แทน คะแนนรวมของนกเรยนจากการทาแบบฝกหดหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

B แทน คะแนนเตมของการทาแบบฝกหดหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

∑d แทน ผลรวมของ d แตละตว

(∑d)2 แทน การนาผลรวมของ d ทงหมดยกกาลงสอง

S.D. แทน คาความเบยงเบนมาตรฐาน T แทน คาสถตทใชพจารณาใน t- Distribution x แทน คาเฉลย ** แทน ระดบนยสาคญทางสถตทระดบ .01

การวเคราะหขอมล ในการศกษาคนควา ผวจยไดทาการวเคราะหขอมลดงน

1. หาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 แตละชด จานวน 16 ชด ตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณประสทธภาพ E1 /E2

92

2. หาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชดตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณประสทธภาพ E1 /E2

3. ศกษาความกาวหนาของนกเรยนทเขารวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยเปรยบเทยบกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรม แนะแนวเพอพฒนาการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent 4. วเคราะหแบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน

ผลการวเคราะหขอมล ในการศกษาคนควาครงน ผวจยไดเสนอผลการวเคราะหขอมลดงน

1. หาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 แตละชด จานวน 16 ชด ปรากฏผลดงแสดงผลในตาราง 4

ตาราง 4 คาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวดานการรคดของนกเรยนชวงชนท4แตละชด

n = 30 ระดบ

ชน

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท

4

∑x

A

E1

n

∑F

B

E2

E1/E2 x

100

1. การคดแกปญหา

(ปญหานมทางแก)

182

10

60.67

30

265

10

88.33

68.68 มธยม

ศกษา

ปท 4 2. การคดสรางสรรค (ใบตองของไทย ไทย)

184

10

61.33

30

279

10

93.00

65.96

3. การคดวเคราะห (การลงโทษของพอ)

183

10

61.00

30

261

10

87.00

70.11

4. การคดวจารณญาณ

(คดกนอยางไร)

182

10

60.67

30

255

10

85.00

71.37

5. การคดแกปญหา

( 16 จด)

181

10

60.33

30

253

10

84.33

71.54

6. การคดสรางสรรค (ใครจะคดไดนอกจากเรา)

183

10

61.00

30

249

10

83.00

73.49

7. การคดวเคราะห (ใครควรเปนเจาของ)

184

10

61.33

30

253

10

84.33

72.72

8. การคดวจารณญาณ

(หนสอน...วา...)

196

10

65.33

30

264

10

88.00

74.24

93

ตารางท 4 (ตอ)

n = 30 ระดบ

ชน

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท

4

∑x

A

E1

n

∑F

B

E2

E1/E2 x 100

9. การคดแกปญหา

(นกสบนอย)

185

10

61.67

30

253

10

84.33

73.12 มธยม

ศกษา

ปท 5 10. การคดสรางสรรค (แบงเคก)

182

10

60.67

30

258

10

86.00

70.54

11. การคดวเคราะห ( ฉนผดไปแลว)

182

10

60.67

30

246

10

82.00

73.98

12. การคดวจารณญาณ

(ซอเวลา)

181

10

60.33

30

257

10

85.67

70.42

13. การคดแกปญหา

(มรดกเจาปญหา)

205

10

68.33

30

288

10

96.00

71.18 มธยม

ศกษา

ปท 6 14. การคดสรางสรรค (คดอยางไรใหขายได)

190

10

63.33

30

280

10

93.33

67.85

15. การคดวเคราะห (ใครคอฆาตกร)

198

10

66.00

30

286

10

95.33

69.33

16. การคดวจารณญาณ

(ซานตาคลอส)

188

10

62.67

30

290

10

96.67

64.82

จากตารางท 4 พบวา คาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด

ของนกเรยนชวงชนท 4 กอนและหลงการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด มคาประสทธภาพ ของกระบวนการ ระหวาง 60.33 – 68.33 และคาประสทธภาพของผลลพธ ระหวาง 82.00 – 96.67 มคาประสทธภาพเทากบ 70.58 เปนไปตามเกณฑทตงไวคอ 60/60

94

ตาราง 5 แสดงคะแนนเฉลยของแตละกจกรรมของนกเรยนกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

n = 30 ระดบ ชน

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 x S.D. การแปลผล t

1. การคดแกปญหา (กจกรรมปญหานมทางแก)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.07 1.01 ปานกลาง

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.83 1.02 มาก 14.13**

2. การคดสรางสรรค (กจกรรมใบตอบของไทยไทย)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.13 1.14 มาก

คะแนนหลงการใชชดการสอน 9.30 0.60 มากทสด 20.80**

3. การคดวเคราะห (กจกรรมการลงโทษของพอ)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.10 1.06 ปานกลาง

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.70 0.95 มาก 17.50**

4. การคดวจารณญาณ (กจกรรมคดกนอยางไร)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.07 0.87 มาก

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.50 0.86 มาก 18.31**

5. การคดแกปญหา (กจกรรม 16 จด)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.03 0.96 ปานกลาง

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.43 0.94 ปานกลาง 18.16**

6. การคดสรางสรรค (กจกรรมใครจะคดไดนอกจากเรา)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.10 1.16 มาก

มธยมศกษา ปท 4

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.30 1.12 มาก 16.87**

95

ตาราง 5 (ตอ)

n = 30 ระดบ ชน

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 x S.D. การแปลผล t

7. การคดวเคราะห (กจกรรมใครควรเปนเจาของ)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.13 0.94 มาก คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.43 0.82 มาก

15.86**

8. การคดวจารณญาณ (กจกรรมหนสอน...วา...)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.53 1.07 ปานกลาง

มธยมศกษา ปท 4

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.80 1.13 มาก 12.66**

∑d = 604 (∑d)2 = 12284 9. การคดแกปญหา (กจกรรมนกสบนอย)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.17 0.99 มาก

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.43 1.04 มาก 16.78**

10. การคดสรางสรรค (กจกรรมแบงเคก)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.07 1.05 ปานกลาง

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.60 1.07 มาก 13.77**

11. การคดวเคราะห (กจกรรมฉนผดไปแลว)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.07 0.94 ปานกลาง

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.20 0.92 มาก 15.06**

12. การคดวจารณญาณ (กจกรรมซอเวลา)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.03 1.27 ปานกลาง

มธยมศกษา ปท 5

คะแนนหลงการใชชดการสอน 8.57 1.10 มาก 22.07**

∑d = 284 (∑d)2 = 2776

96

ตาราง 5 (ตอ)

n = 30 ระดบ ชน

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 x S.D. การแปลผล t

13. การคดแกปญหา (กจกรรมมรดกเจาปญหา)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.83 0.95 มาก

คะแนนหลงการใชชดการสอน 9.60 0.72 มาก 19.58**

14. การคดสรางสรรค (กจกรรมคดอยางไรใหขายได)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.33 1.30 ปานกลาง

คะแนนหลงการใชชดการสอน 9.33 0.92 มากทสด 18.87**

15. การคดวเคราะห (กจกรรมใครคอฆาตกร)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.60 1.07 ปานกลาง

คะแนนหลงการใชชดการสอน 9.53 0.78 มาก 18.50**

16. การคดวจารณญาณ (กจกรรมซานตาคลอส)

คะแนนกอนการใชชดการสอน 6.27 1.14 ปานกลาง

มธยมศกษา ปท 6

คะแนนหลงการใชชดการสอน 9.67 0.61 มากทสด 19.23**

∑d = 363 (∑d)2 = 4503

t (0.01 ; df 29) = 2.462 ** มนยสาคญทางสถตทระดบ .01

จากตารางท 5 พบวา ภายหลงการเขารวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว เพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 นกเรยนมพฒนาการในเรองของการการคดแกปญหา การคดสรางสรรค การคดวเคราะห และการคดวจารณญาณ เพมขนอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

97

2. วเคราะหแบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยน ชวงชนท 4 โดยใชคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน ดงแสดงในตาราง 6 และ ตาราง 7 ตาราง 6 แสดงคาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทมตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 รวมทกกจกรรม และ จาแนกรายกจกรรม

ระดบชน เรองทพฒนา ชอกจกรรม x S.D. ระดบความคดเหน

การคดแกปญหา 1. ปญหานมทางแก 4.58 0.56 ระดบมากทสด การคดสรางสรรค 2. ใบตองของไทยไทย 4.53 0.51 ระดบมากทสด การคดวเคราะห 3. การลงโทษของพอ 4.50 0.50 ระดบมากทสด การคดวจารณญาณ 4. คดกนอยางไร 4.54 0.55 ระดบมากทสด การคดแกปญหา 5. 16 จด 4.65 0.52 ระดบมากทสด การคดสรางสรรค 6. ใครจะคดไดนอกจากเรา 4.60 0.58 ระดบมากทสด การคดวเคราะห 7. ใครควรเปนเจาของ 4.62 0.58 ระดบมากทสด

มธยม ศกษา ปท 4

การคดวจารณญาณ 8. หนสอน...วา... 4.58 0.52 ระดบมากทสด การคดแกปญหา 9. นกสบนอย 4.75 1.29 ระดบมากทสด การคดสรางสรรค 10. แบงเคก 4.67 0.55 ระดบมากทสด การคดวเคราะห 11. ฉนผดไปแลว 4.68 1.10 ระดบมากทสด

มธยม ศกษา ปท 5

การคดวจารณญาณ 12. ซอเวลา 4.73 1.24 ระดบมากทสด การคดแกปญหา 13. มรดกเจาปญหา 4.74 1.22 ระดบมากทสด การคดสรางสรรค 14. คดอยางไรใหขายได 4.54 0.56 ระดบมากทสด การคดวเคราะห 15. ใครคอฆาตกร 4.84 1.20 ระดบมากทสด

มธยม ศกษา ปท 6

การคดวจารณญาณ 16. ซานตาคลอส 4.83 1.26 ระดบมากทสด

98

ตาราง 7 แสดงคาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหน ทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชด

รายการ x S.D. แปลผล 1. หลงทากจกรรมแนะแนวนกเรยนมความเขาใจเนอหาเกยวกบการรคด 4.69 1.05 มากทสด 2. เนอหาในกจกรรมการเรยนสอดคลองกบจดประสงค ทมงพฒนานกเรยนใหเกดการรคด 4.60 0.51 มากทสด 3. เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนา นกเรยนใหเกดการรคด 4.69 1.06 มากทสด 4. เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 4.62 0.52 มากทสด 5. กจกรรมการเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวม ในการแสดงออก และกลาแสดงความคดเหน 4.56 0.57 มากทสด 6. กจกรรมการเรยนนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤต ปฏบตตนเปนผทมความสามารถในการรคด 4.63 0.51 มากทสด 7. ขอความในใบความร ใบงาน แบบฝกหด และแบบประเมน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย 4.54 0.58 มากทสด 8. สอตางๆ ทใชในกจกรรมการเรยนมความนาสนใจ มความหลากหลาย 4.71 1.07 มากทสด 9. กจกรรมการเรยน และใบงานทใหนกเรยนทา ไมยากเกนไป และสามารถทาไดทนเวลา 4.76 1.10 มากทสด 10. การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทา ของนกเรยนอยางแทจรง 4.64 0.51 มากทสด 11. นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 4.67 1.10 มากทสด 12. นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได 4.67 0.97 มากทสด

รวม 4.67 0.80 มากทสด

จากตาราง 7 ผลการวจยพบวา นกเรยนชวงชนท 4 แสดงความคดเหนตอชดการสอน

กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชด โดยเฉลยอยในระดบมากทสด ( x = 4.65, S.D. = 0.80) และนกเรยนชวงชนท 4หลงเขารวมกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด มระดบความคดเหน มากทสด ทกรายการดงน

มความเขาใจ เนอหาเกยวกบการรคด ( x = 4.96 , S.D. = 1.05) เนอหาในกจกรรมการเรยนสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยนใหเกดการรคด ( x = 4.60 , S.D. = 0.51)

99

เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการรคด ( x = 4.69, S.D.= 1.06) เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา ( x = 4.62 , S.D. = 0.52) กจกรรมการเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนไดม สวนรวมในการแสดงออก และกลาแสดงความคดเหน ( x = 4.56 , S.D. = 0.57) กจกรรมการเรยน มงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผทมความสามารถในการรคด ( x = 4.63 , S.D. = 0.51) ขอความในใบความร ใบงาน แบบฝกหด และแบบประเมน อานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย ( x = 4.54 , S.D. = 0.58) สอตางๆ ทใชในกจกรรมการเรยนมความนาสนใจ มความหลากหลาย ( x = 4.71 , S.D. = 1.07) กจกรรมการเรยน และใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา ( x = 4.76 , S.D. = 1.10) การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน อยางแทจรง ( x = 4.64 , S.D. = 0.51) นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง ( x = 4.67 , S.D. = 1.10) นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได ( x = 4.67 , S.D. = 0.97)

100

บทท 5 อภปราย สรปผลและขอเสนอแนะ

ความมงหมายของการวจย 1. เพอสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4

โรงเรยนอดมศกษา ลาดพราว กรงเทพมหานคร 2. เพอศกษาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยน

ชวงชนท 4 โรงเรยนอดมศกษา ลาดพราว กรงเทพมหานคร 3. เพอศกษาความกาวหนาของนกเรยนทเขารวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรม แนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โรงเรยนอดมศกษา ลาดพราว กรงเทพมหานคร ความสาคญของการวจย ผลทไดจากการศกษาคนควาครงน ทาใหไดชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เพอเปนแนวทางตอครแนะแนวและผทเกยวของ ทจะนา ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด ไปใชเปนแนวทางในการพฒนาผเรยนใหมประสทธภาพและเกดประโยชนตอนกเรยนตอไป ขอบเขตการวจย ประชากร ประชากรทใชในการวจยครงน เปนนกเรยนชวงชนท 4 (ชนมธยมศกษาปท 4 – ชนมธยมศกษาปท 6) ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2547 โรงเรยนอดมศกษา ลาดพราว กรงเทพมหานคร จานวน 600 คน กลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงนเปนนกเรยนชวงชนท 4 ประกอบดวย ชนมธยมศกษาปท 4 ชนมธยมศกษาปท 5 และชนมธยมศกษาปท 6 ปการศกษา 2547 โรงเรยนอดมศกษา ลาดพราว กรงเทพมหานคร โดยการใชการสมตวอยางอยางงาย ดวยการ รบสมครอาสาสมครนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 จานวน 30 คน นกเรยนชนมธยมศกษาปท 5 จานวน 30 คน ชนมธยมศกษาปท 6 จานวน 30 คน รวมนกเรยนชวงชนท 4 ทเปนกลมตวอยางจานวน 90 คน

101

ระยะเวลาทใชในการดาเนนการทดลอง การดาเนนการทดลองโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 จานวน 16 ครง ครงละ 60 นาท คอวนจนทร พธ พฤหสบด ศกร ตงแตเวลา 8.00 – 12.00 น. โดยผวจยเปนผดาเนนการทดลอง การทดลองเรมตงแตวนจนทร ท 21 กมภาพนธ 2548 สนสด วนศกรท 25 กมภาพนธ 2548 ซงมรายละเอยดดงตอไปน เครองมอทใชในการวจย ในการวจยครงน ผวจยไดสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยมขนตอนในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ดงน

1. ขนทดสอบความรกอนการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ผวจยใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน เพอจะไดทราบวานกเรยน มความรความเขาใจเกยวกบเรองการรคดมากนอยเพยงใด

2. ขนนาเขาสบทเรยน ผวจยสนทนาพดคยกบนกเรยนเกยวกบเรองการรคด ขนดาเนนกจกรรม ผวจยชแจงใหนกเรยนปฏบตกจกรรมตางๆ ตามขนตอนและกฎกตกาทไดระบไวในแตละกจกรรม

3. ขนสรป ผวจยใหนกเรยนรวมกนสรปประโยชน ความคดรวบยอด และหลกการสาคญทไดจากการทากจกรรม

4. ขนทดสอบความรหลงเรยน ผวจยใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเพอจะไดทราบวานกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบเรองของการรคดมากนอยเพยงใด การวเคราะหขอมล

1. หาประสทธชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยน ชวงชนท 4 แตละชด จานวน 16 ชด ตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณ ประสทธภาพ E1 /E2

2. หาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชด ตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณประสทธภาพ E1 /E2

3. ศกษาความกาวหนาของนกเรยนทเขารวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยเปรยบเทยบคะแนนกอนและหลง การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชสถต t – test แบบ Dependent 4. วเคราะหแบบประเมนการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชคาเฉลย และคาความเบยงเบนมาตรฐาน

102

สรปผลการวจย 1. หาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยน ชวงชน

ท 4 แตละชด จานวน 16 ชด ตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณประสทธภาพ E1 /E2 ปรากฏวาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 มคาประสทธภาพของกระบวนการ ระหวาง 60.33 – 68.33 และคาประสทธภาพของผลลพธ ระหวาง 82.00 – 96.67 ซงชดการสอนแตละชดมรายละเอยดดงน ชนมธยมศกษาปท 4

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 1 เรองการแกปญหา (ปญหานมทางแก) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 60.67 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 88.33

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 2 เรองการคดสรางสรรค (ใบตองของไทย ไทย) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 61.33 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 93.00

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 3 เรองการคดวเคราะห (การลงโทษของพอ) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 61.00 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 87.00

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 4 เรองการคดวจารณญาณ (คดกนอยางไร) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 60.67 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 85.00

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 5 เรองการแกปญหา (16 จด) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 60.33 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 84.33

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 6 เรองการคดสรางสรรค (ใครจะคดไดนอกจากเรา) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 61.00 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 83.00

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 7 เรองการคดวเคราะห (ใครควรเปนเจาของ) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 61.33 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 84.33

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 8 เรองการคดวจารณญาณ (หนสอน...วา...) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 65.33 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 88.00

103

ชนมธยมศกษาปท 5 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 9 เรอง

การแกปญหา (นกสบนอย) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 61.67 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 84.33

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 10 เรองการคดสรางสรรค (แบงเคก) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 60.67 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 86.00

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 11 เรองการคดวเคราะห (ฉนผดไปแลว) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 60.67 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 82.00

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 12 เรองการคดวจารณญาณ (ซอเวลา) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 60.33 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 85.67 ชนมธยมศกษาปท 6

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 13 เรองการแกปญหา (มรดกเจาปญหา) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 68.33 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 96.00

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 14 เรองการคดสรางสรรค (คดอยางไรใหขายได) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 63.33 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 93.33

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 15 เรองการคดวเคราะห (ใครคอฆาตกร) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 66.00 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 95.33

ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชดท 16 เรองการคดวจารณญาณ (ซานตาคลอส) พบวา ประสทธภาพของกระบวนการ มคาเทากบ 62.67 สวนประสทธภาพของผลลพธ มคาเทากบ 96.67

2. หาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชน ท 4 ทงชด ตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณประสทธภาพ E1 /E2 พบวา คาประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชด ซงประกอบดวยเรองตางๆ ดงน

104

ชนมธยมศกษาปท 4 การคดแกปญหา (กจกรรมปญหานมทางแก) การคดสรางสรรค (กจกรรมใบตองของไทย ไทย) การคดวเคราะห (กจกรรมการลงโทษของพอ) การคดวจารณญาณ (กจกรรมคดกนอยางไร) การคดแกปญหา (กจกรรม 16 จด) การคดสรางสรรค (กจกรรมใครจะคดไดนอกจากเรา) การคดวเคราะห (กจกรรมใครควรเปนเจาของ) การคดวจารณญาณ (กจกรรมหนสอน...วา...)

ชนมธยมศกษาปท 5 การคดแกปญหา (กจกรรมนบสบนอย) การคดสรางสรรค (กจกรรมแบงเคก) การคดวเคราะห (กจกรรมฉนผดไปแลว) การคดวจารณญาณ (กจกรรมซอเวลา) ชนมธยมศกษาปท 6 การคดแกปญหา (กจกรรมมรดกเจาปญหา) การคดสรางสรรค (กจกรรมคดอยางไรใหขายได) การคดวเคราะห (กจกรรมใครคอฆาตกร) การคดวจารณญาณ (กจกรรมซานตาคลอส) มคาประสทธภาพเทากบ 70.58

3. ศกษาความกาวหนาของนกเรยนทเขารวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรม แนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยเปรยบเทยบกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชสถต t-test แบบ Dependent พบวา ภายหลงการเขารวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 นกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการรคด เพมขน อยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01 แสดงวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทาใหนกเรยนพฒนาความรความเขาใจเกยวกบ การรคดไดเพมขน

4. คาเฉลย คาความเบยงเบนมาตรฐาน และระดบความคดเหนทมตอชดการสอน กจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 รวมทกกจกรรม มคา x = 4.67 S.D. = 0.80 อยในระดบความคดเหนมากทสด ทกรายการมรายละเอยดดงน มความเขาใจ เนอหาเกยวกบการรคด ( x =4.69, S.D. =1.05) เนอหาในกจกรรมการเรยนสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยนใหเกดการรคด ( x = 4.60 , S.D. = 0.51) เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหเกดการรคด ( x = 4.69 , S.D. = 1.06) เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา ( x = 4.62 ,S.D. = 0.52) กจกรรมการเรยนเปดโอกาสใหนกเรยนไดม สวนรวมในการแสดงออก และกลาแสดงความคดเหน ( x = 4.56 , S.D. = 0.57) กจกรรมการเรยนมงปลกฝงใหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผทมความสามารถในการรคด( x = 4.63 ,S.D. = 0.51) ขอความในใบความร ใบงาน แบบฝกหด และแบบประเมน อานงาย คาสงชดเจนและเขาใจงาย ( x = 4.54 , S.D. = 0.58) สอตางๆ ทใชในกจกรรมการเรยนมความนาสนใจ มความหลากหลาย ( x = 4.71 ,S.D. = 1.07) กจกรรมการเรยน และใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา( x = 4.76 , S.D. = 1.10) การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของ

105

นกเรยนอยางแทจรง ( x = 4.64 , S.D. = 0.51) นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง ( x = 4.67 , S.D. = 1.10) นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได ( x = 4.67 ,S.D. = 0.97)

อภปรายผล 1. ผลการวเคราะหขอมล สรปไดวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของ

นกเรยนชวงชนท 1 ทผวจยสรางขน จานวน 16 ชด ไดแก ชนมธยมศกษาปท 4 การคดแกปญหา (กจกรรมปญหานมทางแก) การคดสรางสรรค

(กจกรรมใบตองของไทย ไทย) การคดวเคราะห (กจกรรมการลงโทษของพอ) การคดวจารณญาณ (กจกรรมคดกนอยางไร) การคดแกปญหา (กจกรรม 16 จด) การคดสรางสรรค (กจกรรมใครจะคดไดนอกจากเรา) การคดวเคราะห (กจกรรมใครควรเปนเจาของ) การคดวจารณญาณ (กจกรรมหนสอน...วา...)

ชนมธยมศกษาปท 5 การคดแกปญหา (กจกรรมนบสบนอย) การคดสรางสรรค (กจกรรมแบงเคก) การคดวเคราะห (กจกรรมฉนผดไปแลว) การคดวจารณญาณ (กจกรรมซอเวลา)

ชนมธยมศกษาปท 6 การคดแกปญหา (กจกรรมมรดกเจาปญหา) การคดสรางสรรค (กจกรรมคดอยางไรใหขายได) การคดวเคราะห (กจกรรมใครคอฆาตกร) การคดวจารณญาณ (กจกรรมซานตาคลอส) เมอนาชดการสอนกจกรรมแนะแนวทง 16 ชด ไปหาประสทธภาพตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณ E1/E2 ปรากฏวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 1 มคา ประสทธภาพของกระบวนการ ระหวาง 60.33 – 68.33 และคาประสทธภาพของผลลพธ ระหวาง 82.00 – 96.67 ซงพบวาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทสรางขนนนมประสทธภาพตามเกณฑทกาหนดทง 16 ชด ทงนเนองมาจากกจกรรมในชด การสอนสอดคลองกบจดประสงคและเนอหา โดยเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในกจกรรม การเรยนดวยตนเอง นกเรยนไดมอสระในการแสดงความคดเหน กลาแสดงออก และมการกระตนใหคดในรปแบบตาง ๆ กจกรรมตาง ๆ ทจดขนนนลวนแลวแตเปนเรองทใกลตว และนกเรนสามารถทจานามาประยตกใชไดในชวตประจาวน ทงน เนองจากเทคนคทใชในการจดกจกรรมมหลายเทคนค ไดแก เทคนค กจกรรมกลม การสนทนา พดคย โตตอบ การเขยนบรรยาย กระตนใหคด และการอภปราย ซงนกเรยนจะใหความสนใจในการทากจกรรมเปนอยางด โดยเฉพาะเทคนคกจกรรมกลมและการกระตนใหคด นกเรยนจะสนใจมากทสดเพราะเปนกจกรรมทมบรรยากาศในการรวมกจกรรมทเปนกนเอง สนกสนาน และนกเรยนไดคดในสงททาทาย นกเรยนจงใหความรวมมอเปนอยางดและปฏบตกจกรรมอยางเตมททกคน

2. สาหรบประสทธภาพชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชด ตามเกณฑมาตรฐาน 60/60 โดยใชสตรการคานวณประสทธภาพ E1 /E2 พบวา คาประสทธภาพของชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทงชดมคาประสทธภาพเทากบ 80.62 เปนไปตามเกณฑทตงไว แสดงวา ชดการสอนกจกรรมแนะแนว

106

เพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 มประสทธภาพ ทงนจากการทากจกรรมแนะแนวทไดนาชดการสอนมาใชผวจยพบวาในระยะแรกๆ นกเรยนจะอภปรายนอยและซกถามนอยภายหลงการทากจกรรมไปไดระยะหนง นกเรยนกลาซกถาม อภปราย ทางานรวมกบเพอนระหวางการทากจกรรมทกครง กลาแสดงออกมากขน ทงนเพราะผวจยไดศกษาหลกการและงานวจยทเกยวของกบการรคดและชดการสอน กาหนดหวขอเรองโดยการศกษาจากหนงสอและเอกสารตางๆ แลวเลอกหวขอทนาสนใจเหมาะสมกบกจกรรมและวยของนกเรยนและไดสรางชดการสอน โดยในชดการสอนแตละชดจะประกอบไปดวย คาชแจงในชดการสอน คมอคร คมอนกเรยน ตลอดจนมขนตอนการดาเนนกจกรรม โดยเรมจากการทดสอบความรกอนเรยน ขนนาเขาสบทเรยน ขนดาเนนกจกรรม ขนสรป ขนทดสอบความรหลงเรยน ซงสอดคลองกบชยยงค พรหมวงศ (2525 : 494 – 497) กลาววา การหาประสทธภาพชดการสอนจะกาหนดเปนเกณฑทผสอนคาดหมายวาผเรยนจะเกดการเปลยนแปลง พฤตกรรมทพงพอใจ โดยถอวาชดการสอนทมประสทธภาพนนจะตองเปนไปตามเกณฑมาตรฐานทตงไว ระดบประสทธภาพของชดการสอนจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนร หากชดการสอนมประสทธภาพถงระดบเกณฑแลวชดการสอนนนมคณคาทจะนาไปสอนนกเรยนไดซงแสดงวาชดการสอนนนมประสทธภาพ

3.ผลการเปรยบเทยบการรคดของนกเรยนทเขารวมกจกรรมแนะแนวโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยเปรยบเทยบกอนและหลงการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยใชสถต t - test แบบ Dependent พบวา นกเรยนชวงชนท 4 มความรความเขาใจในการรคด เรอง การคดแกปญหา การคดสรางสรรค การคดวเคราะห และการคดวจารณญาณ เพมขนอยางมนยสาคญท .01 ภายหลงการเขารวมกจกรรมโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 แสดงวาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ทาใหนกเรยนมความรความเขาใจเกยวกบการรคด เรองการคดแกปญหา การคดสรางสรรค การคดวเคราะห และการคดวจารณญาณไดเพมขน ทงนเนองจากชดการสอนทผวจยสรางขนแตละชดใชเทคนคตางๆ ทกระตนใหผเรยนมสวนรวมใน กจกรรม เชน เทคนคการสนทนา พดคย โตตอบ การระดมสมอง การอภปราย การเขยนบรรยาย ซงเปนการทาใหการจดกจกรรมไมซาซาก เราความสนใจผเรยน กระตนใหผเรยน รจกคด รจกตดสนใจ รวมแสดงความคดเหน การดาเนนกจกรรมจดอยางมระบบ ขนตอน นกเรยนไดมโอกาสตรวจสอบความรความเขาใจของตนเองจากการทาแบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน อนเปนสวนสาคญ ในการชกจงใหนกเรยนสนใจในการรวมกจกรรม ซงผลการวจยนสอดคลองกบ กมล ประทปธรานนท. (2530 : 76) ไดศกษาผลของการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวตามหลก สปปรสธรรมเพอพฒนาคณธรรมดานสปปรสธรรมของนกเรยนชนประถมศกษาปท 3 โรงเรยนวดไรขงวทยา จงหวดนครปฐม ผลการศกษาพบวา นกเรยนในกลมทดลองไดรบการสอนโดยใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวตามหลกสปปรสธรรมทมคณธรรมดานหลกสปปรสธรรมสงกวาในกลมควบคมทไดรบการสอนแบบปกตอยางมนยสาคญทางสถตทระดบ .01

107

4. ผลระดบความคดเหนของนกเรยนชวงชนท 4 ทมตอชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 โดยการหาคาเฉลยและคาความเบยงเบนมาตรฐาน รวมทกกจกรรม พบวา คาเฉลยเทากบ 4.67 และคาความเบยงเบนมาตรฐานเทากบ 0.80 ซงอยในเกณฑระดบมากทสด แสดงวา นกเรยนในชวงชนท 4 เหนดวยเปนอยางยงวาหลงรวมกจกรรมแนะแนวแตละกจกรรม นกเรยนมความเขาใจเนอหาและเนอหาในแตละกจกรรมนนสอดคลองกบจดประสงคเหมาะสมทจะมงพฒนานกเรยนใหเกดการรคด กจกรรมการเรยนและเนอหาใชเวลาไดเหมาะสม ทงยงเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออกและกลาทจะแสดงความคดเหน ในสวนของใบความร ใบงาน แบบฝกหดกอนและหลงเรยน และแบบประเมนชดการสอนกยงเหนดวยเปนอยางมากวามคาสงทชดเจน อานงาย และเขาใจงาย ไมยากจนเกนไป ทงสอตางๆ ทนามาใชกมความนาสนใจและหลากหลาย สวนในเรองของการทใหนกเรยนมสวนรวมกบกจกรรมกเปนไปอยางทวถงและนกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได ซงสอดคลองกบคากลาวของ เปรอง กมท (2518 : 12) ทกลาวถงคณคาของชดการสอนทวา ทาใหการเรยนรมความสมบรณ มมาตรฐาน เราความสนใจ สรางความสนใจใหแกผเรยน เปดโอกาสใหผเรยนฝกคด ฝกตดสนใจ

จากการศกษาคนควาครงนแสดงใหเหนวาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนา การรคดของนกเรยนชวงชนท 4 สามารถพฒนาความรความเขาใจในการรคดของนกเรยน เรองการคดแกปญหา การคดสรางสรรค การคดวเคราะห และการคดวจารณญาณไดดขน นกเรยนรจกฝกใชความคด รวมแสดงความคดเหน ตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดเปนอยางด ซงจะสงผลใหนกเรยนประสบความสาเรจในเรองทเกยวกบการรจกใชความคด ตอไปในอนาคต ขอเสนอแนะ 1. ขอเสนอแนะทวไป 1.1 ในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ครผสอนควรไดศกษาคมอ การจดเตรยมสถานท การเตรยมสอ อปกรณ ใบงาน และเตรยมตวใหพรอมกอนสอนทกครง 1.2 ในการนาชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของ นกเรยนชวงชนท 4 ไปใชควรมการยดหยนเวลาและปรบเนอหาในการทากจกรรมตางๆ ใหเหมาะสมกบเวลา และสภาพเหตการณ ขาวสารบานเมองในปจจบน 2. ขอเสนอแนะในการวจยครงตอไป 2.1 ควรมการตดตามผลนกเรยนหลงจากใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวไปแลวเพอดการพฒนาการรคดของนกเรยน และในการสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดครงตอไป สาคญอยางยงในเรองการปรบเนอหาและแบบฝกหดใหเหมาะสมกบชวงวยของนกเรยน

108

บรรณานกรม กนกนช ขาภกตร. (2539).ความสมพนธระหวางสภาพการเรยนการสอนทเนนสถานการณจรงกบ

ความสามารถในการคดวจารณญาณ ของนกศกษาพยาบาล. วทยานพนธ ค.ม.(หลกสตรและการสอน) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยจฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

กมล ประทปธรานนท. (2530). ผลการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวตามแนวหลกสปปรธรรมเพอพฒนาคณธรรมดานสปปรสธรรม ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนวดไรขงวทยา จงหวดนครปฐม. วทยานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร

กมลรตน หลาสวงษ. (2528). จตวทยาการศกษาฉบบปรบปรงใหม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ: คณะศกษาศาสตร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ . (2545). คมอการจดกจกรรมพฒนาผเรยน. กรงเทพฯ. ถายเอกสาร.

-------- (2545). หลกสตรการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2544. กรงเทพฯ : โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ (ร.ส.พ).

กลมสถาบนราชภฏภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (2546). การคดและการตดสนใจ. กรงเทพฯ : บรษทเธรดเวฟ เอดดเคชน จากด.

กองวจยทางการศกษา. (2531). รายงานผลการประชมเกยวกบกระบวนการคดและความรสก : โครงการพฒนารปแบบการเรยนการสอนดานความรคด. กรงเทพฯ : กรมวชาการ กระทรวงศกษาธการ.

กลญา กรธากร (2545). การสรางชดการสอนกจกรรมแนะแนวการศกษาตอสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3 โรงเรยนคงคาราม จงหวดเพรชบร. วทยานพนธ. กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

จรรยา ภอดม (2544). การพฒนารปแบบการเรยนการสอนคณตศาสตรทเนนผเรยนเปนผสรางความร. วทยานพนธ กศ.ด. (คณตศาสตรการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร

จรล พรหมคาตน. (2529). จตวทยาพฒนาการ. วทยาลยครเชยงใหม. เชยงใหม : สหวทยาลยลานนา. ถายเอกสาร

จาเนยร ชวงโชต (2524). เทคนคการแนะแนว. กรงเทพ : อมรนทรการพมพ. -------- (2527). การฝกภาคปฏบตทางการแนะแนวและใหคาปรกษา. พมพครงท 3. กรงเทพฯ :

รงศลปการพมพ.

109

จนดาภรณ องสวรรณชาต. (2525). การทดลองใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวอาชพสาหรบนกเรยนชนมธยมศกษาปท 4 กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ กศ.ม. (จตวทยาการ แนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ฉลองชย สรวฒนบรณ (2528). การเลอกและการใชสอการสอน. กรงเทพฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ชม ภมภาค. (2524). เทคโนโลยการสอนและการศกษา. พมพครงท 2. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ชชวาลย ชอไสว.(2525) ศลปะสาหรบครประถม. กรงเทพฯ : ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

ชยยงค พรหมวงศ และคนอนๆ . (2528).“ชดการสอนระดบประถมศกษา,” ใน เอกสารการสอนชดวชาสอการสอนระดบประถมศกษา หนวยท 8 – 15. หนา 494 – 496. กรงเทพฯ : โรงพมพสหมตร.

ชยยงค พรหมวงศ, สมเชาวน เนตรประเสรฐ และสดา สนสกล.(2521).ระบบสอการสอน. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณมหาวทยาลย.

ชยยงค พรหมวงศ. (2523). เอกสารการสอนชดวชาเทคโนโลย และการศกษาหนวยท 1- 5. นนทบร : สานกเทคโนโลยการศกษา มหาวทยาสโขทยธรรมาธราช.

ชยยงค พรหมวงศ. (2525). เอกสารการสอนชดวชาสอการสอนระดบมธยมศกษาหนวยท 11 – 15. กรงเทพ : หางหนสวนสามญนตบคคลสามเจรญพานช.

ไชยยศ เรองสวรรณ. (2522). หลกการ ทฤษฎเทคโนโลย และนวตกรรมทางการศกษา. พมพครงท 2 มหาสารคาม : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ไชยยศ เรองสวรรณ. (2533). เทคโนโลยการศกษา ทฤษฏและการวจย. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร.

ดลก ดลกานนท. (2534). การฝกทกษะการคดเพอสงเสรมความคดสรางสรรค. วทยานพนธ. กศ.ด.(การวจยและพฒนาหลกสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร

เดชา จนทรศร.(2542).การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและการคดและการคดอยางมวจารณญาณของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาพระพทธศาสนา โดยใชการสอนตามแนวพทธศาสตรกบกระบวนการกลมสมพนธ. วทยานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ทองเรยน อมรชกล และคนอน ๆ.(2528 ). หลกการแนะแนวเบองตน. พษณโลก : โครงการตารามหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ทศนา แขมมณ และคณะ (2544). วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ: บรษท เดอะมาสเตอรกรป แมเนจเมนท จากด.

ทศนา แขมมณ.(2533,กนยายน). “การพฒนากระบวนการคด.” วารสารการศกษา.12(9) : 1 – 5.

110

ธระชย ปรณโชต. (2532). การสรางผลงานวชาการเพอพฒนา การเรยนการสอน. กรงเทพฯ : โรงพมพจฬาลงกรณ.

นวลนง มงตรสรรค. (2530). ผลของการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเรองสงคหวตถทมตอคณธรรมดานสงคหวตถ 4 ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 โรงเรยนเทพศรนทร กรงเทพมหานคร. วทยานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ(จตวทยาการแนะแนว) : บณฑตวทยาลย มหาวยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

นาชย ชวววรรธน.(2544,ธนวาคม). “ซานตาคลอส” วารสารอพเดท. 16(172) : 102. นพล นาสมบรณ.(2536). ผลของการสอนกลมสรางเสรมประสบการณชวตดวยกระบวนการทาง

วทยาศาสตร ทมตอความสามารถในการคดวเคราะหวจารณ ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ. ค.ม.(การประถมศกษา) กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย .ถายเอกสาร.

บญเกอ ควรหาเวช. (2529). นวตกรรมการศกษา. กรงเทพฯ : ภาควชาเทคโนโลยทางการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ บางเขน.

บญสร สวรรณเพชร. (2535).พจนานกรมจตวทยาฉบบสมบรณ. กรงเทพฯ : เอส.เค.บค. บษกร ดาคง. (2542). ปจจยบางประการทเกยวกบความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ

ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 มธยมศกษาปท 3 และมธยมศกษาปท 6 ในเขตอาเภอเมอง จงหวดสงขลา. วทยานพนธ กศ.ม. (จตวทยาพฒนาการ).กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร.ถายเอกสาร.

เบญจมาศ สนประเสรฐ.(2533). การศกษาผลการสอนทใชแบบฝกทกษะการทดลองทมตอผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความคดวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1.วทยานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ :บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

ประพนธศร สเสารจ. (2541). คดเกง สมองไว. กรงเทพฯ :ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ประสาท อศรปรดา.(2532) รายงานการวจยการพฒนาความคดสรางสรรคดวยกระบวนการฝก. มหาสารคาม : อภชาตการพมพ.

ประเสรฐ วเศษกจ. (2524). การจดการแรยนการสอนในชวโมงแนะแนว. เอกสารประกอบการอบรมแนะแนวมธยม. ถายเอกสาร.

ประหยด จระวรพงษ. (2529) หลกและทฤษฎเทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก.

ประหยด จระวรพงษ.(2521). เทคโน.301 เทคโนโลยทางการสอน. พมพครงท 2. พษณโลก : ภาควชาเทคโนโลยทางการศกษา คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก.

111

ประอรรตน วจนะรตน. (2536).การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยการสอนแบบซนดเคททใชสอประสมและการสอนตามคมอคร. วทยานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา)กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร

ปราณ เถลงผล. (2515). การแนะแนวและการใหการปรกษา. กรงเทพฯ : การศาสนา. เปรอง กมท.(2518). ชดการสอน.กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ . พนส หนนาคนทร. (2520). การสอนคานยม.มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก. พรจตร ธนจตศรพงศ (2543). ผลการใชศลปะบาบดรวมกบการใหคาปรกษาตามแนวทฤษฎ

พจารณาเหตผลและอารมณ เพอพฒนาความรคดและอารมณของเยาวชนในสถานฝกและอบรมบานกรณาสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชนกลาง กรงเทพฯ.วทยานพนธ วท.ม. (จตวทยาการแนะแนว). ชลบร : บนฑตวทยาลย มหาวทยาลยบรพา. ถายเอกสาร.

พรรณ ช. เจนจต (2538).จตวทยาการเรยนการสอน.พมพครงท 2.กรงเทพฯ :คอมแพคทพรนท. พยอม ตนมณ .(2524). การศกษาเปรยบเทยบความแตกตางของผลการสอนดวยตาราเรยนวชา

จตวทยาในรปแบบเชงปญหากบรปแบบทใชกนอยทวไป. วทยานพนธ กศ.ด.(วจยและพฒนาหลกสตร). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร.

พชรนทร ธารรฐการพ.(2535).การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษา โดยการสอนแบบเทคนคศกษา กรณตวอยาง. วทยานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร,ถายเอกสาร

พไล แยมงามเหลอ. (2521). ผลการจดกจกรรมแนะแนวในระดบชนมธยมศกษา. ปรญญานพนธ. กศ.ม. (จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

เพญวไล ฤทธาคณานนท (2536).พฒนาการทางพทธปญญา.กรงเทพฯ : จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

มนตร แยมกสกร และคนอน ๆ . (2528). รายงานผลโครงการผลตสอการสอนสาหรบโรงเรยนกนดาร โครงการอนเนองมาจากพระราชดารของสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯ สยามบรมราชกมาร ปงบประมาณ 2528. สงขลา : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สงขลา.

มงกร ทองสขด. (2522).จตวทยาการเรยนการสอนสาหรบครในชนเรยน . กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

มาลน เหมะธลนทร. (2517). การศกษาความสมพนธระหวางความคดสรางสรรคกบผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนปท 3. วทยานพนธ กศ.ม.(จตวทยาการศกษา). กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรม .ถายเอกสาร

112

มาลน ศรจาร. (2545). การเปรยบเทยบความสามารถดานการคดวเคราะหและความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยบทเรยนไฮเปอรเทกซและบทเรยนสอประสมในวชาโครงงานวทยาศาสตร.วทยานพนธ กศ.ม.(เทคโนโลยทางการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลย ศรนครนทรวโรฒ

ยรดา รกไทย (2542). คนฉลาดคด. กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท จากด เยาวพา เดชะคปต. (2536). รายงานผลการวจยความสามารถทางสตปญญากบความคด

สรางสรรคของนกเรยนชนเดกเลกโรงเรยนสาธตมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.กรงเทพฯ: มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

ลดดา ศขปรด. (2523). เทคโนโลยการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : โอเดยนสโตร. ลดดา อตสาหะ. (2518). ศกษาความสมพนธระหวางความคดสรางสรรคเชงวทยาศาสตรกบ

ผลสมฤทธทางการเรยนวทยาศาสตรของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 3. วทยานพนธ. ค.ม. (การมธยมศกษา) กรงเทพฯ: บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร

วชร ทรพยม. (2513). การแนะแนวในโรงเรยน.พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ไทยวฒนาพาณชย. วาสนา ชาวหา. (2522). เทคโนโลยทางการศกษา. ชลบร : คณะศกษาศาสร มหาวทยาลย

ศรนครนทรวโรฒ บางแสน. วชย วงษใหญ. (2525). พฒนาหลกสตรการสอน – มตใหม. พมพครงท 3. กรงเทพฯ : ธเนศวร

การพมพ. -------- (2523). กจกรรมสรางสรรคสาหรบเดกกอนวยเรยน. เอกสารประกอบการเรยน ภาควชา

หลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ วนย ดาสวรรณ.(2538). รายงานวจยผลการฝกทกษะความคดวจารณญาณทมตอความสามารถ

ดานความคดวจารณญาณ และการใชเหตผลทางคณตศาสตร ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. กรงเทพฯ : สถาบนวจยและพฒนาแหงมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

วนย ดาสวรรณ. (2528).ความสมพนธระหวางความคดสรางสรรคทางวทยาศาสตรกบความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนประถมศกษาปทหก. วทยานพนธ ค.ม. (การประถมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย.ถายเอกสาร.

วภาภรณ เรอนทพย. (2530). ผลการจดกจกรรมแนะแนวโดยใชสไลดเปนเทคนค “แมแบบ” ทมตอความรบผดชอบของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 อาเภอหนองใหญ จงหวดชลบร. วทยานพนธ. กศ.ม. พษณโลก : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก. ถายเอกสาร.

113

วไลพร คาเพราะ.(2539).การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการคดวเคราะหวจารณในกลมสรางเสรมประสบการณชวต ของนกเรยนชนประถมศกษาปท 5 ทสอนโดยใชชดการสอนแบบสบเสาะหาความร. วทยานพนธ.กศ.ม.(การประถมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วไลวรรณ ปยะปกรณ. (2535). การศกษาผลสมฤทธทางการเรยนวชาวทยาศาสตรและความสามารถในการคดอยางมวจารณญาณ ของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนดวยการจดกจกรรมการสอนเพอพฒนากระบวนการคดอยางมวจารณญาณ.วทยานพนธ กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

วทวส สนทรวเนตร (2547, 5 กนยายน). ตสบ. สถานโทรทศนสชอง 3 . 22.40 – 24.00 น. ศศธร จตตพทธ (2539). ปจจยทสมพนธกบความสามารถในการคดวจารณญาณของนกศกษา

สถาบนการศกษาเอกชนในเขตกรงเทพมหานคร.วทยานพนธ วท.ม. (จตวทยาชมชน)กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยมหดล. ถายเอกสาร.

สมจต สวธนไพบลย. (2542). เอกสารประกอบการสอนวชา กว.571 ประชมปฏบตการสอนวทยาศาสตร. กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

สมจตร ทรพยอประไมย (2540). ผลของการใชรปแบบเพอพฒนาเมตาคอคนชน ทมตอเมตา คอคนชนและผลสมฤทธทางการเรยนของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6. วทยานพนธ ค.ด. (จตวทยาทางการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ถายเอกสาร.

สายหยด สมประสงค. (2523).ยทธศาสตรการคด.โครงการสงเสรมความเปนเลศทางวชาการ. กรงเทพฯ : หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา.

สทน คงโรจนวงศา (2543). ผลของรปแบบคาถามของขอสอบวชาคณตศาสตรทมตอการอภมาน. วทยานพนธ กศ.ม. (การวดผลการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.ถายเอกสาร

สรชต ชมสวสด.(2535). การเปรยบเทยบผลสมฤทธทางการเรยนและความสามารถในการแกปญหาของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 1 ทเรยนวชาสงคมศกษาโดยใชเทคนคควซ และเรยนตามคมอการสอนของหนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา. วทยานพนธ .กศ.ม. (การมธยมศกษา). กรงเทพฯ :บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

สรรตน วไลรตน. (2537). ผลของการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวทมตอการรบรดานอาชพของนกเรยนชนประถมศกษาปท 6 โรงเรยนวดทรงธรรม อาเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ. วทยานพนธ กศ.ม.(จตวทยาการแนะแนว). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. ถายเอกสาร.

114

สานกงาน คณะกรรมการการศกษาแหงชาต. (2540). ทฤษฎการเรยนรเพอพฒนากระบวนการคดตนแบบการเรยนรดานหลกทฤษฎและแนวปฏบต.กรงเทพฯ : สานกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต.

เสาวณย สกขาบณฑต. (2528).เทคโนโลยทางการศกษา. กรงเทพฯ : โรงพมพสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาพระนครเหนอ.

อรพรรณ ลอบญธวชชย.(2538). การเรยนการสอนเพอพฒนากระบวนการคดวจารณญาณของพยาบาลศาสตร. กรงเทพฯ : คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

อารมณ สวรรณปาล. (2523). ทกษะเชาวนปญญา.โครงการสงเสรมความเปนเลศทางวชาการ. กรงเทพฯ : หนวยศกษานเทศก กรมสามญศกษา.

อาร พนธมณ.(2537). ความคดสรางสรรค. กรงเทพฯ : สานกพมพ 1412. อาร รงสนนท. (2530). ความคดสรางสรรค. ภาควชาแนะแนวและจตวทยาการศกษา คณะ

ศกษาศาสตร. พมพครงท 2 กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. อานวย เลสชยนต และคนอน ๆ .(2526). การสรางชดการเรยนการสอน. กรงเทพฯ : อานวยการ

พมพ. อษณย โพธสข. (2537). เอกสารประกอบการสอน กพ 554 วธสอนเดกปญญาเลศ. ภาควชา

การศกษาพเศษ กรงเทพฯ : คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ. -------- (2547). การลงโทษของพอ. สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จาก

http://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=109 -------- (2547). ฉนผดไปแลว. สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จาก

http://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=128 -------- (2547). ซอเวลา. สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จาก

http://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=121 -------- (2547). หนสอน...วา... สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จาก

http://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=127 Anderson, Ronald D. and others (1970). Developing Children’s Thinking Through Science.

(Englewood Cliffs) N.J. : Prentices Hall, Inc. Ariel, A. (1992). Education of Children and Adolescents with Learning Disabilities. New

York : Macmillan Ashby, Sir Eric. (1972). The Fourth Revelation Instructional Technology in Higher

Education. New York : McGraw – Hill. Bassmajian, Ronald Keith. (1978,July). The Relationship Between Purgation Cognitive

Maturity and Scholastic Success of Students Enrolled in Audio – Tutorial Biology Program. Dissertation Abstracts International. 39(7) : 210 - A

115

Bauwens,E.E. and Gerhard, G.G. (1987, May). The Use of the Watson – Glaser Critical Thinking Appraisal to Predict Success in a Baccalaureate Nursing Program. Journal of Nursing Education. 26(1987) : 306 – 309.

Bloom, Benjamin S., ed.(1956). Taxonomy of Educational Objectives Handbook I : Cognitive Domain. 17th ed. New York : David Mackay.

Bloom,H.G. (1981) Cognitive Capacity and Cognitive Competence. In American Journal of Mental Deficiency. Pp. 39.New York : Plenum Press.

Brown, R.G. (1993). School of thought. San Francisco : Jossey – Bass, Brown,A.L. & Smiley, S.S. (1977,March). Rating the Importance of Structural Units of

Prose Passages : A Problem of Metacognitive Development, Child Development. 48(6) : 1 – 8.

Burner, J.S. and others. (1966). “Studies in Cognitive Growth.” A Collarboration at the center for Cognitive Studies. 2nd ed. New York : John Wiley & Son.

Chamot, A.U.& Kupper, L. (1989, November). “Learning Strategies in Foreign Language Instruction.” Foreign Language Annuals. 22(11) : 15 – 16.

Cicirilli, Victor G. (1965). Form of the Relationship between Creativity, I.Q. and Academic Achievement, Journal of Educational Psychology.

Coltharp, H.I.K. (1990, November). “The Effects of Metacognitive strategies upon mathematical Problem Solving Ability”, Dissertation Abstracts International. 51(5) : 1491 – A.

Cross, D.R. & Paris, S.G. (1988, June), “Developmental and Instructional Analyses of Children’s Metacognition and Reading Comprehension,” Journal of Educational Psychology. 26(7) : 106 – 111.

Davis, G.A. and Scott, J.A. (1971). Training Creative Thinking. New York : Holt Rinehart and Winston Inc.

Defranco, T.C. (1988, July). The Role of Metacognition in Relation to Solving Mathematics Problem Among Ph. D. Mathematicians, Dissertation Abstracts International. 49(6) : 53 – A.

Dewey, John.(1965). Dictionary of Education. New York : Philosophical Library. Dewey, John.(1976). Moral Principle in Education. Boston : Houghton Miff in Co. Dickinson,L.(1987). Self Instruction in Language Learning. Cambridge : Cambridge

University Press. Dressel,P.L. and Mayhew,L.B. (1975). General Education : Exploration in Evolution.

Washington D.C. : American Council on Education.

116

Elawar, M.C. (1992, April) Effects of Teaching Metacognitive Skills to Students with Low Mathematics Ability, Teaching and Teacher Education. 8(2) : 109 – 121.

Ennis,R.H. (1978). “An Economy of Critical Thinking Dispositions and Abilities,” in Teaching Thinking Skills : Theory and Practice. Edited by Joan Boykoff Boron and Robert J. Sternberg. Pp. 9 – 25. New York : W.H. Freeman.

Eyler, C.E. (1990, January). “Effects of Metacognitive Strategies upon Mathematics Problem Solving,” Dissertation Abstracts International. 50(7) : 1971 – A.

Gardner,R. & Alexander, P.A. (1989,August).”Metacognition. Cognitive Monitoring. And Mathematical Performance.” Journal for Research in Mathematics Education. 16(3) : 163 – 176.

Getzels J.W. and Jackson, P.W. (1962). Creative and Intelligence. London and New York : John Wiley and sons, Inc.

Good, C.V.(1973). Dictionary of Education. 3rded. New York : McGraw - Hill Gooya, Z.(1994, February). “Influences of Metacognition – Based Teaching and Teaching

Problem Solving on Students’ Beliefs about Mathematics and Mathematical Problem Solving,” Dissertation Abstracts International. 54(8) : 2865 – A.

Guilford, J.P. (1969). The Nature of Intelligence. New York : McGraw – Hill Book Company.

Guilford, J.P. and Ralph Hoepfner.(1971). The Analysis of Intelligence. New York : McGraw Hill.

Hall, L.E. (1992, December).”Metacognitive Behaviors and Mathematical Problem Solving : A Study of Grad 9 Students with Learning Problems,” Dissertation Abstracts International. 30(3) : 446 – A.

Hilgard, E.R.(1962) Introduction of psychology. New York : Harcourt Brace and World. Hoolowell, Kothleem Am.(1977, June). “A Flow Chart Model of Cognitive Process in

Mathematical Problem – Solving,” Dissertation Abstracts Intonations. 45(6) : 1790 - A.

Hopkins, M.H.(1985, March). “A Classroom Model for Diagnosing the Problem Solving of Elementary School Students,” Dissertation Abstracts Intonation. 45(4) : 1790 – A

Houston, W. Robert and others.(1972) Development Instructional Modules a Module System for Writing Modules. College of Education, University of Houston Texas.

Kemp, J.E.& Dayton, D.K. (1985) . Planning, Producing and Using Instructional Media. 5th

ed. New York : Harper and Row.

117

Kepfer, Philip and Miriam Kapfer.(1972). Introduction to Learning Package,” Learning Packages in American Education, Pp.3 – 10 New Jersey : Educational Technology Publications, Englewood Cliffs.

Lewin,M. (1972). Social cognition and the acquisition of self. New York : Plenum Press. Logan, Lilian M. and Virgil G. Logan.(1971). Creative and Mental Growth 8 th, ed. New

York : Macmilan Publishing Company. Lynch, M.H. (1980, May). “Critical Thinking : a Comparative Study of Baccalaureate and

Associate Degree Nursing Students. Peabody College for Teachers of Van Derbit University,” Dissertation Abstract International. 49(6) : 2157 A.

McColman, James Westley. (1975, July)“Relationship between the Use of Learning Activity Packages, Group Activity and the Preferences of Student toward the Social Study Course,” Dissertation Abstracts International. 36(1) : 109 – A

Meichenbaum, D.H. (1986). Cognitive Behavior Modification. New York : Pregomon Press. Morgan, Clifford T.(1978). Thinking and Problem Solving. A Brief Introduction to

Psychology. 2nd . New Delhi : Tata McGraw – Hill Co. Norris,S.P. (1985,May). Synthesis of Research of Critical Thinking. Education leadership.

42(8) : 40 – 45. O’ Neil, H.F.& Abedi, J. (1996, March – April) Reliability and Validity of a State

Metacognition Inventory : Potential for Alternative Assessment, Journal of Educational Research. 89(4) : 234 – 235.

Osman, M.E. & Hannafin, M.J. (1992). Metacognition Research and Theory : Analysis and Implications for Instructional Design. Educational Technology Research and Development. 40(2) : 83 – 99.

Piaget, J. (1962). The Origins of Intelligence in Children. New York : W.W. Norton. Polya, George.(1975). How to Solve It. New York : Doubleday and Company Garden City. Rodes,M.(1961 : September). An Analysis of Creativity. Phi Delta Kappa. Shapley, K.S. (1994, June), Metacognition, Motivation, and Learning : A Study of Sixth –

Grade Middle School Students Use and Development of Self – Regulated Learning Strategies, Dissertation Abstracts International. 54(12) : 4349 – A.

Shaw, Terry J. (1977, March.). The Effect of Problem Solving Training in Science Upon Utilization of Problem – Solving Skills in Science an Social Studies, Dissertation Abstracts International. 38(9) : 5337 – A ;

118

Siglier, E.A. (1997, September). “A Validation Study of an Instrument Designed to Measure Metacognition of Problem Solving,” Dissertation Abstracts International, 58 (03) : 742 – A.

Stollberg, R.J. (1956). Problem Solving, The Process Game in Science Teaching, Science Teacher. (23) : 225 – 228.

Swanson, H.L. (1990, Junuary). “Influence of Metacongnitive Knowledge and Aptitude on Problem Solving,” Journal of Educational Psychology. 82(2) : 306 – 314.

Swartz, J.R. & Perkins, D.N. (1990). The Practitioner’s Guide to Teaching Thinking Service. Teaching Thinking : Issues Approaches. Midwest Publications.

Torrance,E.Paul. (1962). Guiding Talent. Englewood Cliffs, New Jersey : Prentice – Hall. Travers, Kenneth J.(1979, May). “A Test of Pupil Reference for Problem – Solving

Situation in Junior High School Mathematics,” The Journal of Experimental Education. 4(2) : 9 – 18 .

Turk, Gayla Claire(1978, February) “Development of the Music Listening Strategy Tempo : Computer Assisted Instruction in Music Listening,” Dissertation Abstracts International. 45(08A) : 2436

Wambach – Schmidt, C.M. (1988, October). An Instructional Model of Mathematical Problem Solving/Metacognition Derived from Sixth Graders’ Solution to Non – Routine Problems, Dissertation Abstracts International. 48(9) : 2269 – A.

Watson, and Glaser. (1952). Watson – Glaser Critical Thinking Appraisal Manual for Forms Am and Bm. Great Britain : World Book.

Watson, G. and E.M.Glaser. (1964). Watson – Glaser Critical Thinking Appraisal Manual. New York: Harcourt, Brace and World.

Wilson, Cynthia Louise. (1989, August). “An Analysis of A Direct Instruction Procedure in Teaching Word Problem – Solving to Learning Disabled Students,” Dissertation Abstracts International. 50(02A) : 416

Wong,P.S.K. (1989, November 28 – December 2) The Effects of Academic Settings of Students’ Metacognition in Mathematical Problem Solving. Paper Presented at the Annual Meeting of the Australian Association for Research in Education.

119

ภาคผนวก

120

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 1

ครงท 1 เรองการคดแกปญหา

ชอเรอง การคดแกปญหา ชอกจกรรม ปญหานมทางแก จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. เขาใจความหมายของการคดแกปญหา 2. มกาลงใจในการแกปญหาทเกดขนจรงในชวตประจาวน 3. มประสบการณในการคดแกปญหาและตดสนใจแกปญหา

แนวคด ทกคนตองเผชญปญหาทแตกตางกนออกไปในชวตจรง ซงทกปญหานนลวนแลวแตมแนวทางการแกไขปญหาทงสน ขนอยกบผดาเนนการแกไขปญหานน ๆ จะเลอกแนวทางใด ซงแนวทางทเลอกในการแกไขปญหานนกตองเหมาะสมกบผดาเนนการแกปญหาดวย

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนการคดแกปญหา 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวนาถงความหมายของการคดแกปญหา และปญหาทคดวาจะไมมทางแกไข และยกตวอยางผทประสบปญหาชวตและสามารถทจะฝาฟนอปสรรคตาง ๆ มาไดจะประสบความสาเรจทงในชวตจรงและอาจจะยกตวอยางจากภาพยนตรดวยกได

2.2 ครเลาถงปญหาปญหาหนง ใหนกเรยนฟงและวเคราะหปญหานนรวมกนโดยการแสดงความคดเหนและรวมกนอภปรายในหองเรยน และกลาวถงกจกรรมตอไปวาจะเปนกจกรรมทฝกทกษะการคดแกปญหา

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนคนละ 1 ใบ

พรอมอธบาย 3.2 ครแจกใบงาน “ปญหานมทางแก” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.4 ครสงเกตดการทาใบงานของนกเรยนอยหาง ๆ

121

3.5 ครสมนกเรยนนาเสนอวธการแกปญหาของตนเองใหเพอน ๆ ฟง และครเฉลย 4. ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากจกรรม 5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดแกปญหา สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดแกปญหา 2. คมอคร เรองการคดแกปญหา 3. คมอนกเรยน เรองการคดแกปญหา 4. สอและอปกรณ เรองการคดแกปญหา

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 4.2 ใบงานปญหานมทางแก 4.3 เฉลยใบงานปญหานมทางแก 4.4 ใบความรเรองการคดแกปญหา

122

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “ปญหานมทางแก” 1.2.2 ใหนกเรยนไดทาใบงานเรองการคดแกปญหาทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบและวธการแกปญหาของตนเอง และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “ปญหานมทางแก” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “ปญหานมทางแก” ตามลาดบดงน 1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดแกปญหา 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดแกปญหา 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ปญหานมทางแก”

1.3.2.4 ครกลาวนาถงความหมายของการคดแกปญหา และปญหาทคดวาจะไมมทางแกไข และยกตวอยางผทประสบปญหาชวตและสามารถทจะฝาฟนอปสรรคตาง ๆ มาไดจนประสบความสาเรจทงในชวตจรงและอาจจะยกตวอยางจากภาพยนตรดวยกได

1.3.2.5 ครเลาถงปญหาปญหาหนง ใหนกเรยนฟงและวเคราะหปญหานนรวมกนโดยการแสดงความคดเหนและรวมกนอภปรายในชนเรยน และกลาวถงกจกรรมตอไปวาจะเปนกจกรรมทฝกทกษะการคดแกปญหา 1.3.2.6 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

1.3.2.7 ครแจกใบงาน “ปญหานมทางแก” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.8 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.9 นกเรยนนาเสนอวธการแกปญหาของตนเองใหเพอน ๆ ฟง

123

1.3.2.10 นกเรยนสรปวธการคดแกปญหาของตนเองลงใบงาน 1.3.2.11ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากกจกรรม และครเฉลยใบงาน

1.3.2.12ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 1.4.2 ใบงาน “ปญหานมทางแก” 1.4.3 เฉลยใบงานปญหานมทางแก 1.4.4 ใบความรเรองการคดแกปญหา

124

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “ปญหานมทางแก” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ ทกคนตองเผชญปญหาทแตกตางกนออกไปในชวตจรง ซงทกปญหานนลวนแลวแตมแนวทางการแกไขปญหาทงสน ขนอยกบผดาเนนการแกไขปญหานน ๆ จะเลอกแนวทางใด ซงแนวทางทเลอกในการแกไขปญหานนกตองเหมาะสมกบผดาเนนการแกปญหาดวย 2.2 จดประสงค

2.2.1 ใหนกเรยนเขาใจความหมายของการคดแกปญหา 2.2.2 กระตนใหนกเรยนมกาลงใจในการแกปญหาทเกดขนจรงในชวตประจาวน 2.2.3 ใหนกเรยนมประสบการณในการคดแกปญหาและตดสนใจแกปญหา

2.3 เนอหา ความหมายของการคดแกปญหา เปนกระบวนการทตองอาศยสตปญญาและความคด รวมทงรปแบบพฤตกรรมทซบซอนตาง ๆ อนเปนผลมาจากการพฒนาทางดานสตปญญาการคดแกปญหาตองมความสมพนธ ใกลชดกบสตปญญา ซงปญหาทเกดขนและวธการแกปญหานนผแกปญหาแตละคนยอมมลกษณะเฉพาะเปนเอกตบคคล การแกปญหาจงไมเหมอนกน การแกปญหาไมมขนตอนทแนนอนและไมเปนตามลาดบอาจสลบกอนหลง และบางขนตอนไมม นอกจากนการคดแกปญหายงขนอยกบองคประกอบดงนคอ ประสบการณของแตละบคคล วฒภาวะทางสมอง สภาพการณทแตกตางกน กจกรรมและความสนใจของแตละบคคลทมตอปญหานน ซงสงผลใหแนวทางในการคดแกปญหาของนกเรยนแตละกลมมความแตกตางกนออกไป 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวนาถงความหมายของการคดแกปญหา และปญหาทคดวาจะไมมทางแกไข และยกตวอยางผทประสบปญหาชวตและสามารถทจะฝาฟนอปสรรคตาง ๆ มาไดจนประสบความสาเรจทงในชวตจรงและอาจจะยกตวอยางจากภาพยนตรดวยกได

2.4.2.2 ครเลาถงปญหาปญหาหนง ใหนกเรยนฟงและวเคราะหปญหานนรวมกนโดยการแสดงความคดเหนและรวมกนอภปรายในชนเรยน และกลาวถงกจกรรมตอไปวาจะเปนกจกรรมทฝกทกษะการคดแกปญหา

125

2.4.3 ขนกจกรรม 2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอม

อธบาย 2.4.3.2 ครแจกใบงาน “ปญหานมทางแก” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 2.4.3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ และนกเรยนใชเวลาใน

การทาใบงานประมาณ 25 นาท 2.4.3.4 นกเรยนนาเสนอวธการแกปญหาของตนเองใหเพอน ๆ ฟง

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 นกเรยนสรปวธการคดแกปญหาของตนเอง

2.4.4.2 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายสรปขอคดทไดจากกจกรรม และครเฉลยใบงานปญหานมทางแก 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.5.2 ใบงานปญหานมทางแก 2.5.3 เฉลยใบงานปญหานมทางแก

2.5.4 ใบความรเรองการคดแกปญหา 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจสอบจากผลการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานปญหานมทางแก 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกนภายในกลม 2.6.4 สงเกตการเสนอแนวทางในการแกไขปญหา

126

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “ปญหานมทางแก” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดแกปญหา 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดแกปญหา 3.3 ใหนกเรยนทาใบงานปญหานมทางแก 3.4 ใหนกเรยนแลกเปลยนความคดเหนหรอแนวทางการแกปญหากบเพอน 3.5 ใหนเรยนดเฉลยใบงานปญหานมทางแก 3.6 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

127

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดแกปญหา กจกรรม “ปญหานมทางแก”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความ ปญหานมทางแก แลวตอบคาถามดานลางตามความคดเหน

ของตนเอง

ปญหานมทางแก

ถานกเรยนขบรถสปอรต 2 ทนง เพอไปพบบคคลทสาคญทสดในชวตและจะไดพบกนในครงนเปนครงสดทาย ทสนามบนแหงหนงกอนทบคคลสาคญคนนนจะออกเดนทาง เมอนกเรยนไปถงสนามบนพบกบคณหมอเฉพาะทางดานโรคหวใจซงเปนผมพระคณทเคยชวยชวตนกเรยนไวและคณหมอมความจาเปนทจะตองเดนทางไปโรงพยาบาลดวน ในขณะเดยวกนนนกมผปวยโรคหวใจตองไดรบการรกษาเปนการเรงดวน

1. เมอเกดเหตการณนขนนกเรยนคดวาจะแกปญหานอยางไร ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 2. เพราะเหตใดนกเรยนจงเลอกวธนในการแกปญหา ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 3. ถาสามารถแกเงอนไขในบทความได 1 เงอนไข นกเรยนจะแกไขเรองอะไร เพราะเหตใด ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................

**************************************

128

ใบเฉลย ใบงาน “ปญหานมทางแก”

วธแกปญหาทสามารถนาคณหมอและคนปวยโรคหวใจไปโรงพยาบาลไดกคอใหคณหมอขบรถของนกเรยนพาคนปวยไปโรงพยาบาลและนกเรยนกยงคงอยทสนามบนและสามารถพบกบบคคลสาคญทสดในชวตได

อางองมาจาก : วทวส สนทรวเนตร. (2547, 5 กนยายน). ตสบ. สถานโทรทศนสชอง 3 . 22.40

– 24.00 น.

129

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดแกปญหา กจกรรม “ปญหานมทางแก”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

ความหมายของการคดแกปญหา เปนกระบวนการทตองอาศยสตปญญาและความคด รวมทงรปแบบพฤตกรรมทซบซอนตางๆ อนเปนผลมาจากการพฒนาทางดานสตปญญา การคดแกปญหาตองมความสมพนธ ใกลชดกบสตปญญา ซงปญหาทเกดขนและวธการแกปญหานนผแกปญหาแตละคนยอมมลกษณะเฉพาะเปนเอกตบคคล การแกปญหาจงไมเหมอนกน การแกปญหาไมมขนตอนทแนนอนและไมเปนตามลาดบอาจสลบกอนหลง และบางขนตอนไมม นอกจากนการคดแกปญหายงขนอยกบองคประกอบดงนคอ ประสบการณของแตละบคคล วฒภาวะทางสมอง สภาพการณทแตกตางกน กจกรรมและความสนใจของแตละบคคลทมตอปญหานน ซงสงผลใหแนวทางในการคดแกปญหาของนกเรยนแตละกลมมความแตกตางกนออกไป

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : ประสาท อศรปรดา (2523).รายงานการวจยการพฒนาความคดสรางสรรคดวย

กระบวนการฝก. มหาสารคาม สโตลเบอรก (Stollberg. 1956). Problem Solving, The Process Game in

Science Teaching, Science Teacher

ชอ…………………………………………….............ชน…………….

วนท…………………………………………

130

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา กจกรรม “ปญหานมทางแก”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1 คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การคดแกปญหาคออะไร

ก. คอการคดฝนถงสงทตองการ ข. คอกระบวนการทตองใชสตปญญาและ

การคด ค. คอกระบวนการทมลาดบขนตอนท

แนนอนตายตว ง. คอสงทตองทาเหมอนกนทก ๆ คน

2. ขอใดกลาวถงการคดแกปญหาไดถกตองทสด

ก. การคดแกปญหาคอสงทตองทาตามขนตอนทระบไวอยางชดเจน

ข. การคดแกปญหาเปนสงทไมสามารถอางองหลกการทางวทยาศาสตรได

ค. การคดแกปญหาสามารถใชประสบการณเดมมาชวยได

ง. การคดแกปญหาคอการจา 3. การแกปญหามความจาเปนในชวตประจาวนหรอไม อยางไร

ก. ไมมความจาเปน เพราะเมอมปญหากใหผใหญแกปญหาให

ข. ไมมความจาเปน เพราะควรใหผทมทกษะเฉพาะดานแกปญหาใหเทานน

ค. มความจาเปน เพราะ เราจะตองแกปญหาใหคนอน ๆ ดวย

ง. จาเปน เพราะเราจะสามารถแกไขปญหาทเกดขนในชวตประจาวนของเราเองได

4. กระบวนการคดแกปญหาขนอยกบองคประกอบตอไปนยกเวนขอใด

ก. อาย ข. ประสบการณ ค. วฒภาวะทางสมอง ง. กจกรรมและความสนใจ

5. ผแกปญหาแตละคนจะมลกษณะอยางไร ก. มความคดทคลาย ๆ บคคลทว ๆ ไป ข. มลกษณะการคดเหมอนบดา ค. รแนวทางการแกปญหาลวงหนา ง. มลกษณะเฉพาะทเรยกวาความเปน

เอกตตบคคล

6. การคดแกปญหาตองมความสมพนธใกลชดกบอะไร

ก. สตปญญา ข. สมองซกซาย ค. สมองซกขวา ง. วฒภาวะทางอารมณ

131

7. กจกรรมและความสนใจมความเกยวของอยางไรกบการคดแกปญหา

ก. เปนแนวทางในการคดแกปญหาทกปญหา

ข. เปนวธการคดแกปญหา ค. เปนองคประกอบของการคดแกปญหา ง. เปนหวใจสาคญของการคดแกปญหา

8. ขอใดคอความหมายของการคดแกปญหา ก. เปนกระบวนการทตองอาศย

สตปญญา ข. เปนกระบวนการทตองอาศยความคด ค. เปนกระบวนการทตองอาศยรปแบบ

พฤตกรรมทซบซอนตางๆ อนเปนผลมาจากการพฒนาทางดานสตปญญา

ง. ถกทกขอ 9. เพราะเหตใดการแกปญหาของบคคลตางๆ จงไมเหมอนกน

ก. ผแกปญหาแตละคนยอมมลกษณะเฉพาะเปนเอกตบคคล

ข. การแกปญหาไมมขนตอนทแนนอนและไมเปนตามลาดบอาจสลบกอนหลง

ค. ถกทงขอ ก และ ข ง. ไมมขอใดถก

10. ขอใดคอการแกปญหาทถกวธ ก. อารท มกจะขอความชวยเหลอจากคน

อน ในการแกปญหาของตนเอง ข. โอ มกจะใชใหพเลยงแกปญหาให

เสมอ ๆ ค. ออย มกจะนาประสบการณของ

ตนเองมาชวยในการแกปญหาของตนเอง

ง. ไมมขอใดถก

132

1. ข 2. ค 3. ง 4. ก 5. ง 6. ก 7. ค 8. ง 9. ค 10. ค

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดแกปญหา กจกรรม “ปญหานมทางแก” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

133

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 1

ครงท 2 เรองการคดสรางสรรค

ชอเรอง การคดสรางสรรค ชอกจกรรม ใบตองของไทย ไทย จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. เขาใจความหมายของการคดสรางสรรค 2. ฝกการคดสรางสรรค 3. คดถงประโยชนของสงตาง ๆ รอบ ๆ ตวเองและนามาสรางสรรคใหเกดประโยชนตอตนเอง

แนวคด การระดมสมองเปนวธการสาคญททาใหเดกไดฝกการคดคลองแคลวและทาใหเกดการสรางสรรคงานอยางอสระ ซงนกเรยนจะไดรบรความคดทหลากหลายในกลมเพอนและสามารถทจะนามาพฒนาความคดสรางสรรคของตนเองได

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 2. ขนนาเขาสบทเรยน 2.1 ครกลาวนาเรองความหมายของการคดสรางสรรค และครสนทนา

กบนกเรยนถงประโยชนของสงตางๆ รอบๆ ตวเรา ซงบางอยางการใชงานหลกๆ อาจเสรจสนลงแลวและเราสามารถคดสรางสรรคใหเกดประโยชนใหมๆ ได

2.2 ครกลาวนาเขาสบทเรยน “ใบตองของไทย ไทย” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยวกบใบตองซงเปนประโยชนตอคนไทยมาตงแตโบราณ ไมวาจะเปนการทาขนม การทาอน ๆ อกมากมาย ซงยงมอกหลายสงหลายอยางทสามารถนาใบตองมาใชได ซงกจกรรมตอไปนเปนการฝกการคดสรางสรรค

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ

พรอมอธบาย 3.2 ครแจกใบงาน ใบตองของไทย ไทย ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงาน ใบตองของไทย ไทย ใหนกเรยนเขาใจ 3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

134

3.5 เมอหมดเวลาครใหนกเรยนสงตวแทนออกมาบอกวธการคดของตนเอง และรวบรวมใบงานสงคร 4. ขนสรป

4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงผลการทาใบงาน และสงทนกเรยนไดจากกจกรรม

4.2 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และเรองของการคดสรางสรรค 5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดสรางสรรค 2. คมอคร เรองการคดสรางสรรค 3. คมอนกเรยน เรองการคดสรางสรรค 4. สอและอปกรณ เรองการคดสรางสรรค 4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค

4.2 ใบงานใบตองของไทย ไทย 4.3 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

4.4 ตวอยางใบตองสดและแหง

135

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายถงกระบวนการคดสรางสรรคของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” ตามลาดบดงน 1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคด 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” 1.3.2.4 ครกลาวนาถงความหมายของการคดสรางสรรค และครสนทนากบนกเรยนถงกระบวนการคดสรางสรรคของแตละบคคล วามความแตกตางกน โดยมการยกตวอยางในชวตประจาวน เชนบางคนนาสงของทคนอนคดวาไมมประโยชนมาประดษฐใหเปนสงทมประโยชนสาหรบตวเองได ซงกจกรรมตอไปนเปนการฝกการคดสรางสรรค

1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

1.3.2.6 ครแจกใบงานใบตองของไทย ไทย ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.7 ครอธบายคาชแจงในใบงานใบตองของไทย ไทยใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.8 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.9 เมอหมดเวลา ครสมนกเรยนใหออกมาอธบายวธการคดของตนเอง

และรวบรวมใบงานสงคร

136

1.3.2.10 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงผลการทาใบงาน และสงทนกเรยนไดจากกจกรรม

1.3.2.11 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และเรองของการคดสรางสรรค 1.3.2.12 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค

1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 1.4.2 ใบงาน “ใบตองของไทยไทย” 1.4.3 ใบความรเรองการคดสรางสรรค 1.4.4 ตวอยางใบตองสดและแหง

137

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การระดมสมองเปนวธการสาคญททาใหเดกไดฝกการคดคลองแคลวและทาใหเกดการสรางสรรคงานอยางอสระ ซงนกเรยนจะไดรบรความคดทหลากหลายในกลมเพอนและสามารถทจะนามาพฒนาความคดสรางสรรคของตนเองได 2.2 จดประสงค

2.2.1 เขาใจความหมายของการคดสรางสรรค 2.2.2 ฝกการคดสรางสรรค 2.2.3 คดถงประโยชนของสงตาง ๆ รอบ ๆ ตวเองและนามาสรางสรรคใหเกดประโยชน

ตอตนเอง 2.3 เนอหา โลแกน และ โลแกน (Logan and Logan. 1971 : 3 – 11) ไดรวบรวมความคดสรางสรรค และสรปได 5 แนวทางคอ 1. ความหมายในแงของความคดรเรมใหม ๆ ความคดสรางสรรค หมายถง ความคดรเรมทแปลกใหม แมจะคลายคลงกบสงทมผคดไวแลว แตถามองคประกอบใหมบางอยางทแตกตางไปจากเดม และผคด คดขนมาไดอยางฉบพลน โดยทสงนนเปนสงใหมสาหรบผคดเอง กจดวาเปนความคดสรางสรรค สงทคดขนมาไดนนจะตองเปนประโยชนและเปนทพอใจของคนอน ๆ ในเวลานนดวย 2. ความหมายในแงของการเปรยบเทยบความคดธรรมดา ความคดสรางสรรค หมายถงความคดสงใหม ๆ โดยคดในแงมมทแปลกใหมและใชจนตนาการหรอวธการใหม ๆ ในการแกปญหาผทมความคดสรางสรรค จะคดแกปญหาจากประสบการณและความสามารถของตนเองในขณะทคนอน ๆ จะเหนคลอยตามความคดทผร ผชานาญคดเอาไวแลว โดยไมไดใชประสบการณ และความสามารถของตนเองใหเปนประโยชนเลย 3. ความหมายในแงของกระบวนการคด ความคดสรางสรรค หมายถง กระบวนการทบคคลสามารถคดคนสงใหม ๆ ขนมาได หรอคนพบสงทผอนคนพบมากอนแลว หรอจดเรยงสงทมอยแลวใหอยในรปแบบใหมนจะทาใหไดความรใหมอกดวย กระบวนการของความคดสรางสรรคจงเปนสงสาคญไมใชสงทคดไดมความสาคญ แตเปนเพราะตวกระบวนการของความคดสรางสรรค เปนการมชวตทสมบรณแบบของคน ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทบคคลเรยนรสงใหม ๆ ดวยแรงกระตนจากความตองการของตนเองและไดเรยนรแลว ความคด

138

สรางสรรคเปนกระบวนการมองเหนหรอสรางสรรคความสมพนธระหวางสงทอยในจตสานกและจตใตสานกซงเปนประบวนการคดทหลดพนจากภาวะปกต ขนตอนของกระบวนการคดสรางสรรค มดงนคอ 3.1 ขนรสกถงปญหา 3.2 ขนพยายามแกปญหา 3.3 ขนเขาใจปญหาอยางลกซงและคดหาคาตอบได 3.4 ขนแกปญหาไดสมบรณตามจดมงหมาย 3.5 ขนเผยแพรสงทคดไดใหผอนทราบ 4. ความหมายในแงของสตปญญา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถทางสตปญญาอยางหนงทอยในรปแบบของความคดแบบอเนกนย ความคดสรางสรรคหมายถง ความสามารถของบคคลทจะคดไดอยางคลองแคลว คดหาความสมพนธระหวางการแกปญหากบสงเราตาง ๆ ใหไดคาตอบแบบใหม ๆ หลาย ๆ คาตอบจากคาถามเพยงขอเดยว 5. ความหมายในแงของผลงาน ความคดสรางสรรคหมายถง ความคดทจะสรางในสงทไมเคยมมากอน สงนนจะตองแปลกใหมไมเหมอนใคร และจะตองใชความพยายามมากในการประดษฐปรบปรงหรอรวบรวมสงตาง ๆ เขาดวยกนดวยวธใหมทยงไมเคยมผทามากอน เพอเปนการเพมคณคาใหกบสงนน ความคดสรางสรรคในความหมายนเนนผลงานทสรางขนไมวาจะเปนการคดประดษฐขนใหม การปรบปรงผลงานเดม ตลอดจนการคนพบความสมพนธในรปแบบใหม ระหวางสงทมอยในโลก 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.2.1 ครสนทนากบนกเรยนถงประโยชนของสงตาง ๆ รอบ ๆ ตวเรา ซงบางอยางการใชงานหลก ๆ อาจเสรจสนลงแลว และเราสามารถคดสรางสรรคใหเกดประโยชนใหม ๆ ได 2.4.2.2 ครกลาวนาเขาสบทเรยน “ใบตองของไทย ไทย” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยวกบใบตองซงเปนประโยชนตอคนไทยมาตงแตโบราณ ไมวาจะเปนการทาขนม การทาอน ๆ อกมากมาย ซงยงมอกหลายสงหลายอยางทสามารถนาใบตองมาใชได 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

2.4.3.2 ครแจกใบงานใบตองของไทยไทยใหนกเรยนคนละ 1 ใบ

139

2.4.3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใบตองของไทยไทยใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 2.4.3.5 เมอหมดเวลา ครสมใหนกเรยนออกมาอธบายวธการคดของตนเอง

และรวบรวมใบงานสงคร 2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงผลการทาใบงานและสงทนกเรยน

ไดรบจากกจกรรม 2.4.4.2 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประเรองของการคดสรางสรรค

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 2.5.2 ตวอยางใบตองสดและแหง

2.5.3 ใบงานใบตองของไทยไทย 2.5.4 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

2.6 การประเมนผล

2.6.1. ตรวจจากผลการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานใบตองของไทยไทย 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกนภายในกลม 2.6.4 สงเกตการเสนอการคดสรางสรรค

140

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดสรางสรรค 3.3 ใหนกเรยนทาใบงาน “ใบตองของไทย ไทย” 3.4 นกเรยนสลบใบงานกบเพอน เพอเปนการแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.5 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

141

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “ใบตองของไทย ไทย”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหตอบคาถามตอไปน 1. นกเรยนคดวาใบตองมคณลกษณะพเศษอยางไร (เชน สามารหออาหารไดหรอ โดน

ความรอนแลวจะมความเหนยวมากขน ฯลฯ) ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 2. นกเรยนสามารถนาใบตองมาประดษฐเปนอะไรไดบาง (คดใหมากทสด) ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... อาจวาดรปประกอบ

**************************************

142

ใบความร

(ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค) ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดสรางสรรค กจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

โลแกน และ โลแกน (Logan and Logan. 1971 : 3 – 11) ไดทรวบรวมความคดสรางสรรคและสรปได 5 แนวทางคอ 1. ความหมายในแงของความคดรเรมใหม ๆ ความคดสรางสรรค หมายถง ความคดรเรมทแปลกใหม แมจะคลายคลงกบสงทมผคดไวแลว แตถามองคประกอบใหมบางอยางทแตกตางไปจากเดม และผคด คดขนมาไดอยางฉบพลน โดยทสงนนเปนสงใหมสาหรบผคดเอง กจดวาเปนความคดสรางสรรค สงทคดขนมาไดนนจะตองเปนประโยชนและเปนทพอใจของคนอน ๆ ในเวลานนดวย 2. ความหมายในแงของการเปรยบเทยบความคดธรรมดา ความคดสรางสรรค หมายถงความคดสงใหม ๆ โดยคดในแงมมทแปลกใหมและใชจนตนาการหรอวธการใหม ๆ ในการแกปญหาผทมความคดสรางสรรค จะคดแกปญหาจากประสบการณและความสามารถของตนเองในขณะทคนอน ๆ จะเหนคลอยตามความคดทผร ผชานาญคดเอาไวแลว โดยไมไดใชประสบการณ และความสามารถของตนเองใหเปนประโยชนเลย 3. ความหมายในแงของกระบวนการคด ความคดสรางสรรค หมายถง กระบวนการทบคคลสามารถคดคนสงใหม ๆ ขนมาได หรอคนพบสงทผอนคนพบมากอนแลว หรอจดเรยงสงทมอยแลวใหอยในรปแบบใหมนจาทาใหไดตความรใหมอกดวย กระบวนการของความคดสรางสรรคจงเปนสงสาคญไมใชสงทคดไดมความสาคญ แตเปนเพราะตวกระบวนการของความคดสรางสรรค เปนการมชวตทสมบรณแบบของคน ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการทบคคลเรยนรสงใหม ๆ ดวยแรงกระตนจากความตองการของตนเองและไดเรยนรแลว ความคดสรางสรรคเปนกระบวนการมองเหนหรอสรางสรรคความสมพนธระหวางสงทอยในจตสานกและจตใตสานกซงเปนประบวนการคดทหลดพนจากภาวะปกต ขนตอนของกระบวนการคดสรางสรรค มดงนคอ 3.1 ขนรสกถงปญหา 3.2 ขนพยายามแกปญหา 3.3 ขนเขาใจปญหาอยางลกซงและคดหาคาตอบได 3.4 ขนแกปญหาไดสมบรณตามจดมงหมาย 3.5 ขนเผยแพรสงทคดไดใหผอนทราบ 4. ความหมายในแงของสตปญญา ความคดสรางสรรคเปนความสามารถทางสตปญญาอยางหนงทอยในรปแบบของความคดแบบอเนกนย ความคดสรางสรรคหมายถง

143

ความสามารถของบคคลทจะคดไดอยางคลองแคลว คดหาความสมพนธระหวางการแกปญหากบสงเราตาง ๆ ใหไดคาตอบแบบใหม ๆ หลาย ๆ คาตอบจากคาถามเพยงขอเดยว 5. ความหมายในแงของผลงาน ความคดสรางสรรคหมายถง ความคดทจะสรางในสงทไมเคยมมากอน สงนนจะตองแปลกใหมไมเหมอนใคร และจะตองใชความพยายามมากในการประดษฐปรบปรงหรอรวบรวมสงตาง ๆ เขาดวยกนดวยวธใหมทยงไมเคยมผทามากอน เพอเปนการเพมคณคาใหกบสงนน ความคดสรางสรรคในความหมายนเนนผลงานทสรางขนไมวาจะเปนการคดประดษฐขนใหม การปรบปรงผลงานเดม ตลอดจนการคนพบความสมพนธในรปแบบใหม ระหวางสงทมอยในโลก

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองจาก : Logan, Lilian M. and Virgil G. Logan.(1971). Creative and Mental Growth 8 th, ed. New

York : Macmilan Publishing Company.

144

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การคดสรางสรรค ความหมายในแงความคดรเรมใหม หมายถง

ก. ความคดรเรมทแปลกใหม ข. ความคดทคลายคลกกบสงทมอย

แลวแตมองคประกอบใหม ค. การคดขนมาอยางฉบพลน ง. ถกทกขอ

2. ขอใดคอ ขนตอนของกระบวนการคดสรางสรรค

ก. ขนรสกถงปญหา ข. ขนพยายามแกปญหา ค. ขนเขาใจปญหาอยางลกซงและคดหา

คาตอบได ง. ถกทกขอ

3. การคดสรางสรรค มกจะกอใหเกด

ก. ผลงานชนใหม ข. การจดเรยงสงทมอยแลวในรปแบบ

ใหม ค. ผลงานชนเดม เหมอนเดมทกประการ ง. ขอ ก และ ขอ ข ถก

4. ขอใด ไมใชการคดสรางสรรค ก. จอย ชอบคดวาเพอนไมชอบตนเอง ข. เจน ชอบคดประดษฐลายเสอผาใหม

ๆ ค. เจต ชอบคดวธการจดเรยนเอกสาร

แบบใหม ง. โจ ชอบคดสตรอาหารแปลก ๆ

5. ขอใดตอไปนเปนการคดสรางสรรค ในแงของผลงาน

ก. ไก ชอบลอกงานคนอนอยเสมอ ข. เกต มกจะนาผลงานของคนอนไปสง

คร ค. กอย ชอบคดประดษฐกลองใสดนสอ

แบบใหม ๆ มาอวดเพอน ง. ไมมขอใดถก

6. ขอใดตอไปนเรยกวาความคดสรางสรรค ก. ออย มกจะนาใบตองมาเยบเปน

กระทง ข. โอ มกจะนาใบตองมาหอขาวตมมด ค. ออม ชอบนาใบตองแหงมาประดษฐ

เสอผาใหตกตา ง. ถกทกขอ

145

7. ขอใดไมใชความหมายของการคดสรางสรรค ก. ความคดรเรมทแปลกใหม ข. ความคดสงใหม ๆ โดยคดในแงมมท

แปลกใหมและใชจนตนาการหรอวธการใหม ๆ

ค. กระบวนการทบคคลสามารถคดคนสงใหม ๆ ขนมาได

ง. ความคด ประดษฐสงทเหมอนของเดมใหมากทสด

8. ขอใดไมใช ขนตอนของกระบวนการคดสรางสรรค

ก. ขนเขาใจปญหาอยางลกซงและคดหาคาตอบได

ข. ขนแกปญหาไดสมบรณตามจดมงหมาย

ค. ขนเผยแพรสงทคดไดใหผอนทราบ ง. ขนลาดบความคด

9. โลแกนแบงความหมายของการคดสรางสรรคออกเปนกแนวทาง

ก. 3 แนวทาง ข. 4 แนวทาง ค. 5 แนวทาง ง. 6 แนวทาง

10. ขอใดตอไปนไมจดเปนความคดสรางสรรค

ก. แพท นาเสอเกามาเขยนลายใหมใหเกดความแปลกตามากขน

ข. พม นาเสอเกามาตดเยบใหมเปนกระเปาใบสวย

ค. พลอย นาเสอเกาทใสไมไดใหนอง ง. แพรว นาเสอเกามาตดเยบเปนตกตา

หนาหวาน

146

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “ใบตองของไทย ไทย” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

1. ง 2. ง 3. ง 4. ก 5. ค 6. ค 7. ง 8. ง 9. ค 10. ค

147

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 1

ครงท 3 เรองการคดวเคราะห

ชอเรอง การคดวเคราะห ชอกจกรรม การลงโทษของพอ จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. เขาใจความหมายของการคดเคราะห 2. อานเรองราวและวเคราะหเรองราวทเกดขนได 3. นาความสามารถในการคดวเคราะหไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวน

ได แนวคด ในปจจบนมเรองราวตาง ๆ มากมายรอบ ๆ ตวเราลวนแลวแตเปนเรองทใหม ๆ

เสมอสาหรบผรบรรบฟง ความสามารถในการวเคราะหจะทาใหเขาใจสงอน ๆ รอบตวไดโดยงาย ซงการวเคราะหกควรมกระบวนการทถกตองและเหมาะสมอกดวย

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด อภปรายกลม ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวนาถงเรองของอารมณของคนเรา มอารมณทแปรปรวน และแตกตางกนออกไปในแตละบคคล ซงการยงคด และการรจกคดวเคราะหจะชวยใหสามารถทจะตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดอยางถกตองมากยงขน

2.2 ครกลาวนาถงสอตาง ๆ ทเราไดรบทราบมา และขอมลตาง ๆ ในชวตประจาวนทเราไดรบทราบวาขอมลตาง ๆ นนลวนแลวแตตองทาการวเคราะหอยางเหมาะสมกอน

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบงานการลงโทษของพอและใบความรเรองการคด

วเคราะหใหนกเรยนทกคน 3.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานการลงโทษของพอและใบความรเรอง

การคดวเคราะหใหนกเรยนเขาใจ 3.3 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

148

4. ขนสรป 4.1 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวเคราะห 2. คมอคร เรองการคดวเคราะห 3. คมอนกเรยน เรองการคดวเคราะห 4. สอและอปกรณ เรองการคดวเคราะห

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 4.2 ใบงานการลงโทษของพอ 4.3 ใบความรเรองการคดวเคราะห

149

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “การลงโทษของพอ” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “การลงโทษของพอ” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “การลงโทษของพอ” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดวเคราะห 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “การลงโทษของพอ”

1.3.2.4 ครกลาวนาถงเรองของอารมณของคนเรา มอารมณทแปรปรวน และแตกตางกนออกไปในแตละบคคล ซงการยงคด และการรจกคดวเคราะหจะชวยใหสามารถทจะตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดอยางถกตองมากยงขน 1.3.2.5 ครกลาวนาถงสอตาง ๆ ทเราไดรบทราบมา และขอมลตาง ๆ ในชวตประจาวนทเราไดรบทราบวาขอมลตาง ๆ นนลวนแลวแตตองทาการวเคราะหอยางเหมาะสมกอน 1.3.2.6 ครแจกใบงานการลงโทษของพอและใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนทกคน

1.3.2.7 ครอธบายคาชแจงในใบงานการลงโทษของพอและใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนเขาใจ

150

1.3.2.8 นกเรยนเรมทาใบงานการลงโทษของพอโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

1.3.2.9 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 1.3.2.10 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

1.3.2.11ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 1.4.2 ใบงาน “การลงโทษของพอ” 1.4.3 ใบความรเรองการคดวเคราะห

151

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “การลงโทษของพอ” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ ในปจจบนมเรองราวตาง ๆ มากมายรอบ ๆ ตวเราลวนแลวแตเปนเรองทใหม ๆ เสมอสาหรบผรบรรบฟง ความสามารถในการวเคราะหจะสามารถทาใหสามารถเขาใจสงอน ๆ รอบตวไดโดยงาย ซงการวเคราะหกควรมกระบวนการทถกตองและเหมาะสมอกดวย 2.2 จดประสงค

2.2.1 เขาใจความหมายของการคดเคราะห 2.2.2 นกเรยนสามารถอานเรองราวและวเคราะหเรองราวทเกดขนได 2.2.3 นกเรยนสามารถนาความสามารถในการคดวเคราะหไปใชใหเกดประโยชนใน

ชวตประจาวนได 2.3 เนอหา การคดเปนเรองทมความสาคญตอการดารงชวตของมนษยเปนอยางมากมนษยจะมความคดเกดมาทกขณะ ในสภาพรางกายทตนอย การรบสมผสจากสงแวดลอม โดยอวยวะสมผสแลว จะมการสงกระแสไปยงสมองเพอรบรการคด ตดสนใจ และสงการออกมาเปนพฤตกรรมภายนอก ดงนนกระบวนการคดจงเกดขนเสมอ และกระบวนการ ทเกดขนกอนการแสดงออกของพฤตกรรมทมองเหน การแกปญหากเปนรปแบบหนง ของการคดวเคราะห ทมเหตผล มทศทาง ในชวตประจาวนของเรามเรองทตองแกปญหาอยตลอดเวลา ตงแตปญหางาย ๆ ทแกไขไดโดยเรวไปจนถงปญหาทซบซอนทแกไขไดยากหรอไมอาจแกไขได ปญหาเกดขนเมอสภาพทเราตองการแตกตางไปจากสภาพทเปนอยในปจจบน ความแตกตางนเปนปญหา 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน

152

2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.2.1 ครกลาวนาถงเรองของอารมณของคนเรา มอารมณทแปรปรวน และ

แตกตางกนออกไปในแตละบคคล ซงการการรจกคดวเคราะหจะชวยใหสามารถทจะตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดอยางถกตอง 2.4.2.2 ครกลาวนาถงสอตาง ๆ ทเราไดรบทราบมา และขอมลตาง ๆ ในชวตประจาวนทเราไดรบทราบวาขอมลตาง ๆ นนลวนแลวแตตองทาการวเคราะหอยางเหมาะสมกอน 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบงานการลงโทษของพอและใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนทกคน

2.4.3.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานการลงโทษของพอและใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนเขาใจ

2.4.3.3 นกเรยนเรมทาใบงานการลงโทษของพอโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงานการลงโทษของพอมการวเคราะห

รวมกน 2.4.4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงานการลงโทษของพอ

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.5.2 ใบงานการลงโทษของพอ

2.5.3 ใบความรเรองการคดวเคราะห

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจผลจากการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานการลงโทษของพอ 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน

153

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “การลงโทษของพอ” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวเคราะห 3.3 ใหนกเรยนทาใบงานการลงโทษของพอ 3.4 ใหนกเรยนอภปรายรวมกบเพอนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.5 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

154

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________ ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวเคราะห

กจกรรม “การลงโทษของพอ” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความ การลงโทษของพอ แลวตอบคาถามดานลางตามความคดเหนของตนเอง

การลงโทษของพอ วนหนงเมอยงเดก แอนดนองชายของฉนนงอยทมมหองนงเลนในมอขางหนงมปากกาหนง

ดาม ขณะทในมออกขางหนงกถอหนงสอสะสมราคาแพงของพอ แอนดคงจะปนขนไปหยบจากบนชนหนงสอเมอพอเดนเขามาในหอง แอนดกกมหนางดและทาทากระสบกระสาย เขารตวดเชยวละวากาลงทาผดแมจากระยะไกล ฉนกเหนรอยขดเขยนเปรอะไปทวบนหนาหนงสอของพอ และตอนนแอนดกกาลงจองมองพอตาโตดวยความหวาดหวน รอคอยทจะถกทาโทษพอหยบหนงสอขนมามอง แลวกทรดตวลงนงบนเกาอโดยไมพดอะไรสกคาคณพอเปนคนรกหนงสอ สาหรบหนงสอทกเลมมความหมายตอพอมากหนงสอคอความร และหนงสอเลมนกเปนหนงสอสะสมราคาแพง แตในขณะเดยวกนทานกเปนพอทรกลกมากสงทพอทาในอกไมกนาทตอมาเปนสงทคาดไมถง แทนททานจะลงโทษหรอดแอนด หรอแมแตตาหนความซกซน !! พอกลบนงลง หยบปากกาในมอแอนดขนมาถอไว แลวกเขยนอะไรบางอยางลงในหนาหนงสอสะสมราคาแพงนนเสยเอง พอเขยนทขางๆ ลายเสนทแอนดขดวา"ภาษาของแอนด เมออายสองขวบ ตอไปไมวาครงไหนทพอหยบหนงสอเลมนขนมาเปด พอกจะเหนใบหนานอยๆ ทนารกและดวงตาทสดใสของลก และจะขอบคณพระเจาทประทานเดกนอยคนน มาใหขดเขยนบนหนงสอ แสนหวงของพอ ลกทาใหหนงสอเลมนของพอมความหมายเหมอนกบทพ ๆ ของลกนาความหมายมาสชวตของพอเหมอนกน" ฉนรองไหทกครงทคดถงเหตการณน นคอการลงโทษของพอ เปนการลงโทษดวยความรก ทลกไมมวนลมไปชวชวต 1. เหตการณทเกดขนคออะไร.................................................................................................. ............................................................................................................................................... 2. มใครบางทเกยวของกบเหตการณน ............................................................................................................................................... 3. ใครไดรบผลกระทบจากเหตการณนบาง อยางไร ............................................................................................................................................... 4. ถาใหตงชอเหตการณนใหมจะตงวาอะไร ...............................................................................................................................................

อางองจาก : -------- (2547). การลงโทษของพอ. สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จาก http://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=109

155

ใบความรเรองการคดวเคราะห (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวเคราะห ชนมธยมศกษาปท 4

การคดเปนเรองทมความสาคญตอการดารงชวตของมนษยเปนอยางมากมนษยจะมความคดเกดมาทกขณะ ในสภาพรางกายทตนอย การรบสมผสจากสงแวดลอม โดยอวยวะสมผสแลว จะมการสงกรรแสไปยงสมองเพอรบรการคด ตดสนใจ และสงการออกมาเปนพฤตกรรมภายนอก ดงนนกระบวนการคดจงเกดขนเสมอ และเปนกระบวนการทเกดขนกอนการแสดงออกของพฤตกรรมทมองเหน การแกปญหากเปนรปแบบหนง ของการคดวเคราะห ทมเหตผล มทศทาง ในชวตประจาวนของเรามเรองทตองแกปญหาอยตลอดเวลา ตงแตปญหางาย ๆ ทแกไขไดโดยเรวไปจนถงปญหาทซบซอนทแกไขไดยากหรอไมอาจแกไขได ปญหาเกดขนเมอสภาพทเราตองการแตกตางไปจากสภาพทเปนอยในปจจบน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : กลมสถาบนราชภฏภาคตะวนออกเฉยงเหนอ (2546). การคดและการตดสนใจ.

กรงเทพฯ : บรษทเธรดเวฟ เอดดเคชน จากด.

156

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “บนดาลโทสะ” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ความคดของมนษยเกดขนในเวลาใดบาง

ก. ตลอดเวลา ข. ขณะ ในสภาพรางกายทตนอย ค. ในเวลาทตองมการสอสารกบบคคลอน ง. ขณะทสภาพรางการพรอมสมบรณ

เทานน

2. การแกปญหากเปนรปแบบหนง ของการคดวเคราะห ทมลกษณะอยางไร

ก. มเหตผล ข. มทศทาง ค. มความสรางสรรค ง. ขอ ก และ ข ถก

3. การคดวเคราะห สามารถนามาใชในการแกปญหาไดหรอไม เพราะเหตใด

ก. ได เพราะการแกปญหาเปนรปแบบหนงของการคดวเคราะห

ข. ไมไดเพราะการแกปญหากบการคดวเคราะหไมมความสมพนธเชอมโยงกน

ค. ไมได เพราะการคดแกปญหาเปนสวนหนงของการคดสรางสรรค

ง. ไมได เพราะการคดวเคราะหสามารถนามาใชในการคดสรางสรรคเทานน

4.กระบวนการคดเปนกระบวนการทเกดขนเมอใด

ก. เกดขนกอนการแสดงออกของพฤตกรรมทมองเหน

ข. เกดขนหลกการแสดงออกของพฤตกรรมทมองเหน

ค. เกดขนพรอมกบการแสดงออกของพฤตกรรมทมองเหน

ง. เกดขนไดทงกอน และหลงการแสดงออกของพฤตกรรม

157

5. ในชวตประจาวนมความจาเปนตองใชการคดวเคราะหหรอไม

ก. มความจาเปน เพราะตองทางาน ข. ไมมความจาเปน เพราะเดกคด

วเคราะหไมได ค. มความจาเปน เพราะชวยใหเรา

ตดสนใจในเรองตาง ๆ ไดอยางถกตองและเหมาะสม

ง. ผดทกขอ

6. การคดเปนเรองทมความสาคญตอการดารงชวตของมนษยเปนอยางไร

ก. เพราะความคดเกดขนตลอดเวลา ข. เพราะจะมความคดเกดมาทกขณะ ใน

สภาพรางกายทตนอย ค. ถกทง ก และ ข ง. ขอ ข ถก

7. การคดวเคราะหสามารถพฒนาไดอยางไร ก. มการฝกฝนอยเปนประจา ข. มทกษะและกระบวนการฝกฝนอยาง

เปนขนตอน ค. ไมมขอใดถก ง. ขอ ก และ ข ถก

8. การคดวเคราะหมกเกดในชวงวยใด ก. 7 – 11 ปเทานน ข. 11-18 ป เทานน ค. ทกชวงวย ง. ไมมขอใดถก

9. นกเรยนสามารถนาการคดวเคราะห ใชใหเกดประโยชนดานใดในชวตประจาวน

ก. สามารถแกไขปญหางาย ๆ ได ข. สามารถแกไขปญหาทซบซอนได ค. สามารถแกไขปญหาตาง ๆ ไดอยาง

รวดเรว ง. ถกทกขอ

10. การคดวเคราะหเปนสงทมความจาเปนตองไดรบการพฒนาหรอไม เพราะเหตใด

ก. ไมมความจาเปน เพราะ การคดวเคราะหเปนเรองของ สตปญญา ไมสามารถพฒนาได

ข. ไมมความจาเปน เพราะการคดวเคราะหสามารถพฒนาไดในบางชวงวยเทานน

ค. มความจาเปน เพราะสามารถนาการคดวเคราะหมาใชแกปญหาตาง ๆ ในชวตประจาวน

ง. มความจาเปน เพราะการคดวเคราะหสามารถชวยใหมความคดสรางสรรค

158

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “บนดาลโทสะ” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

1. ข 2. ง 3. ก 4. ก 5. ค 6. ง 7. ง 8. ค 9. ง 10. ค

159

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 1

ครงท 4 เรองการคดวจารณญาณ

ชอเรอง การคดวจารณญาณ ชอกจกรรม คดกนอยางไร จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. เขาใจความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ 2. ใชวจารณญาณในการตดสนใจและวเคราะหเรองราวตาง ๆ ทเกดขนใน

สงคมไดอยางเหมาะสม 3. เขาใจความคดของตนเอง , คนอน และรบรความคดความรสกของคนรอบ ๆ

ขางไดอยางเหมาะสม แนวคด ในชวตประจาวนของคนเรามการรบรเรองราวตาง ๆ มากมาย ซงแตละเรอง

นนกมความแตกตางกนออกไป แตละคนกจะมความคดเหนและการวเคราะหเรองราวตาง ๆ แตกตางกนไปตามแตประสบการณของแตละบคคล ซงการอยรวมกนในสงคมนนถาเราสามารถเขาใจและยอมรบฟงความคดเหนของผอนกจะทาใหเราสามารถนามาเปนประสบการณของตนเองในการวเคราะหครงตอ ๆ ไปของเราและสามารถอยในสงคมไดอยางเขาใจคนอนอกดวย

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวถงความหมายของการคดวจารณญาณ และครกลาวนาถงความแตกตางในดานความคดของแตละบคคล มการยกตวอยางประกอบเชน การวเคราะหเรองราวตาง ๆ ทไดรบรมาทงทางตรงจากบคคลรอบ ๆ ขาง หรอจากสอตาง ๆ

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบงานคดกนและใบความรเรองการคดวจารณญาณอยางไร

ใหนกเรยนทกคน 3.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานและใบความรเรองการคดวจารณญาณ

ใหนกเรยนเขาใจ

160

3.3 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลาประมาณ 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 4. ขนสรป

4.1 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนในชนเรยน

4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน 5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจาณญาณ สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวจารณญาณ 2. คมอคร เรองการคดวจารณญาณ 3. คมอนกเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4. สอและอปกรณ เรองการคดวจารณญาณ

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4.2 ใบงานคดกนอยางไร 4.3 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

161

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “คดกนอยางไร” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “คดกนอยางไร” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “คดกนอยางไร” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดวจารณญาณ 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “คดกนอยางไร”

1.3.2.4 ครกลาวถงความหมายของการคดวจารณญาณ และครกลาวนาถงความแตกตางในดานความคดของแตละบคคล มการยกตวอยางประกอบเชน การวเคราะหเรองราวตาง ๆ ทไดรบรมาทงทางตรงจากบคคลรอบ ๆ ขาง หรอจากสอตาง ๆ 1.3.2.5 ครแจกใบงานคดกนอยางไรและใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนทกคน

1.3.2.6 ครอธบายคาชแจงในใบงานคดกนอยางไรและใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนเขาใจ

1.3.2.7 นกเรยนเรมทาใบงานโดยครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.8 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และ

อภปรายรวมกนในชนเรยน 1.3.2.9 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

162

1.3.2.10 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 1.4.2 ใบงาน “คดกนอยางไร” 1.4.3 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

163

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “คดกนอยางไร” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ ในชวตประจาวนของคนเรามการรบรเรองราวตาง ๆ มากมาย ซงแตละเรองนนกมความแตกตางกนออกไป แตละคนกจะมความคดเหนและการวเคราะหเรองราวตาง ๆ แตกตางกนไปตามแตประสบการณของแตละบคคล ซงการอยรวมกนในสงคมนนถาเราสามารถเขาใจและยอมรบฟงความคดเหนของผอนกจะทาใหเราสามารถนามาเปนประสบการณของตนเองในการวเคราะหครงตอ ๆ ไปของเราและสามารถอยในสงคมไดอยางเขาใจคนอนอกดวย 2.2 จดประสงค

2.2.1 นกเรยนสามารถเขาใจความหมายของการคดอยางมวจารณญาณ 2.2.2 นกเรยนสามารณใชวจารณญาณในการตดสนใจและวเคราะหเรองราวตาง ๆ ท

เกดขนในสงคมไดอยางเหมาะสม 2.2.3 นกเรยนสามารถเขาใจความคดของตนเอง คนอน และรบรความคดความรสก

ของคนรอบ ๆ ขางไดอยางเหมาะสม 2.3 เนอหา ความหมายของการคดวจารณญาณ คอเปนการคดทประกอบไปดวย เจตคต ความร และทกษะ ทงนโดยเจตคตหมายถง เจตคตในการแสวงหาความร ความสามารถในการตระหนกถงปญหาทเปนอยและการยอมรบหลกฐานสาคญทมาสนบสนนเพอยนยนวาเปนจรง สวนความรหมายถง ความรในการหาแหลง ขอมลอางองการใหนาหนกหรอความถกตองของหลกฐานตาง ๆ ดวยเหตและผล และทกษะ หมายถง ทกษะในการใชและการประยกตใชเจตคต และความร 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวนาถงความแตกตางในดานความคดของแตละบคคล มการยกตวอยางประกอบเชน การวเคราะหเรองราวตาง ๆ ทไดรบรมาทงทางตรงจากบคคลรอบ ๆ ขาง หรอจากสอตาง ๆ ซงในการวเคราะหเรองราวตาง ๆ ของแตละบคคลนนบางครงอาจจะมวธการและกระบวนการทแตกตางกนออกไปแตอาจจะไดผลคลาย ๆ กน ซงขนอยกบ

164

ประสบการณ และทกษะในการคด กระบวนการคดทแตกตางกนออกไปของแตละบคคลซงถานกเรยนไดรบฟงทกษะ และกระบวนการคดของคนอน ๆ อาจเปนแนวทางในการพฒนาทกษะการคดวจารณญาณของตนเองดวย

2.4.3 ขนกจกรรม 2.4.3.1 ครแจกใบงานคดกนอยางไรและใบความรเรองการคดวจารณญาณให

นกเรยนทกคน 2.4.3.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานคดกนอยางไรและใบความรเรองการคด

วจารณญาณใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.3 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลาประมาณ 30 นาท และครเดนดอย

หาง ๆ 2.4.3.4 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และ

อภปรายรวมกนในชนเรยน 2.4.4 ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงานคดกนอยางไร 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบประเมนผลกอนและหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.5.2 ใบงานคดกนอยางไร 2.5.3 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจสอบจากผลการทาแบบทดสอบกอนและหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ

2.6.2 ตรวจผลจากใบงานคดกนอยางไร 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน

165

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “คดกนอยางไร” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวจารณญาณ 3.3 ใหนกเรยนทาใบงานคดกนอยางไร 3.4 ใหนกเรยนอภปรายรวมกบเพอนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.5 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

166

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “คดกนอยางไร”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน 1. ผลตภณฑทนกเรยนจะกลาวถงคอ....................................................................................... 2. มวธการนาเสนอโดย............................................................................................................ ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 3. นกเรยนคดวาในโฆษณาสอใหผชมคดวาอยางไร ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 4. ไดดโฆษณาครงแรกรสกอยางไรบาง ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... 5. มความนาเชอถอมากนอยแคไหน เพราะอะไร ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................

**************************************

167

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวจารณญาณ ชนมธยมศกษาปท 4

ความหมายของการคดวจารณญาณ คอเปนการคดทประกอบไปดวย เจตคต ความร

และทกษะ ทงนโดยเจตคตหมายถง เจตคตในการแสวงหาความร ความสามารถในการตระหนกถงปญหาทเปนอยและการยอมรบหลกฐานสาคญทมาสนบสนนเพอยนยนวาเปนจรง สวนความรหมายถง ความรในการหาแหลง ขอมลอางองการใหนาหนกหรอความถกตองของหลกฐานตาง ๆ ดวยเหตและผล และทกษะ หมายถง ทกษะในการใชและการประยกตใชเจตคต และความร

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : Watson, and Glaser. (1952). Watson – Glaser Critical Thinking Appraisal

Manual for Forms Am and Bm. Great Britain : World Book.

168

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “คดกนอยางไร”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1 คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การคดวจารณญาณประกอบดวยสงตอไปน ยกเวน

ก. เจตคต ข. ความร ค. ทกษะ ง. เพศ

2. ความรซงเปนสวนประกอบของการคดวจารณญาณหมายถง

ก. การรในการหาแหลงขอมลอางอง ข. การรถงความถกตองของหลกฐานตาง

ๆ ดวยเหต ดวยผล ค. ผดทงขอ ก และ ข ง. ถกทงขอ ก และ ข

3. ขอใดตอไปน ผด ก. การคดวจารณญาณในตวบคคลไม

สามารถพฒนาได ข. การคดวจารณญาณในตวบคคล

สามารถพฒนาได ค. การคดวจารณญาณในตวบคคล

สามารถพฒนาไดดวยการฝกฝน และใชการคดวจารณญาณบอย ๆ

ง. การคดวจารณญาณในตวบคคลสามารถพฒนาไดตลอดเวลา

4. เจตคตซงเปนสวนประกอบของการคดวจารณญาณหมายถง

ก. เจตคตในการแสวงหาความร ในการตระหนกถงปญหาทเปนอย

ข. เจตคตในการแสวงหาความสามารถในการตระหนกถงปญหาทเปนอย

ค. การยอมรบหลกฐานสาคญทมาสนบสนนเพอยนยนวาเปนจรง

ง. ถกทกขอ

5.ทกษะซงเปนสวนประกอบของการคดวจารณญาณหมายถง

ก. ทกษะในการใชเจตคต และความร ข. ทกษะในการประยกตใชเจตคต และ

ความร ค. ผดทง ก และ ข ง. ถกทง ก และ ข

6. ถานกเรยนไมมการคดวจารณญาณนกเรยนจะเปนอยางไร

ก. ถกหลอกไดงาย ข. มกจะเสยเงนทองกบสงของทโฆษณา

เกนจรง ค. อาจเกดอนตรายตอสขภาพเมอเชอ

โฆษณาทเกนจรง ง. ถกทกขอ

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

169

7.ขอใดไมใชการคดวจารณญาณ ก. จบ ไดยนคนทนงขาง ๆ บอกวาแชมพ

สระผมชนดหนงด จบคดแลวรบไปซอมาใชทนท

ข. จอย ไดยนเพอนบอกวาแชมพสระผมชนดหนงด จบเลยคดจะซอไปใหนองสาวลองใชดกอนทตนเองจะใช

ค. ถกทงขอ ก และ ข ง. ไมมขอใดถก

8. ขอใดคอการคดวจารณญาณ ก. ไก คดนากางเกงทมอยมาทาเปน

กระเปา ข. กบ คดนากระเปาทมอยไปขาย ค. กฟ เหนโฆษณาโลชนบารงผว แตไม

เชอเวลาจะซอตองดสวนผสมกอนวาเหมาะสมกบผวตนเองหรอไม

ง. กอย เหนโฆษณาโลชนทาผววาทาแลวขาวภายใน 30 นาท แลวเชอวาทาแลวจะขาวเหมอนทโฆษณา

9. การคดวจารณญาณมความจาเปนในชวตประจาวนหรอไม อยางไร

ก. มความจาเปน เพราะในปจจบนเราตองพบกบการแขงขนในเชงธรกจมากมาย ซงมกจะมโฆษณาชวนเชอเกดขนกบผลตภณฑตาง ๆ ทเราตองใชในชวตประจาวน

ข. ไมมความจาเปน เพราะคณพอ คณแม ผปกครองจะคอยดแลนกเรยนตลอดเวลา

ค. ไมมความจาเปน เพราะมทกษะการคดสรางสรรคอยางเดยวกพอแลว

ง. ไมมความจาเปน เพราะทกอยางทนามาโฆษณาในปจจบนสามารถเชอได 100%

10. ขอใดตอไปนไมใชการคดวจารณญาณ ก. บ มกนาสงของทตนเองอยากใชตาม

คาโฆษณาไปใหเพอนทดลองใชกอนเสมอเพราะกลวแพ

ข. บอย มกนาสงของทตนเองมอยไปบรจาค

ค. บตร มกนาสงของทตนเองใชแลวดไปใหเพอนลองใชบาง

ง. ถกทกขอ

170

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “คดกนอยางไร” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

1. ง 2. ง 3. ก 4. ง 5. ง 6. ง 7. ค 8. ค 9. ก 10. ง

171

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 2

ครงท 5 เรองการคดแกปญหา

ชอเรอง การคดแกปญหา ชอกจกรรม 16 จด จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. เขาใจขนตอนการคดแกปญหา 2. แกไขปญหาไดอยางรวดเรววองไว

แนวคด การมองปญหาในหลาย ๆ รปแบบนนเปนสวนหนงของการพฒนาสตปญญาดานการคดวเคราะหแกปญหา นกเรยนเปนชวงวยทมความสามารถในการคดวเคราะหและแกปญหาซงการมองในหลายมมและมมทกลบทศทางกนจากอใหเกดประโยชนในการแกไขปญหาและสามารถแกไขปญหาไดหลากหลายทางมากขนดวย

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดแกปญหา 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวนาถงขนตอนของการคดแกปญหา มมมองของแตละคนและแตละคนนนกมความคดทแตกตางกนออกไป ซงเปนความแตกตางเฉพาะบคคล และใหนกเรยนไดอภปรายรวมกนในชนเรยน และนาเขาสกจกรรมการแกปญหา

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนคนละ 1 ใบ

พรอมอธบาย 3.2 ครแจกใบงาน “16 จด” ใหนกเรยนตอบคาถามโดยใครทาเสรจ

กอนใหยกมอคจะเปนผจบเวลา 3.2 ใหผทสามารถทาเสรจเปนคนแรกเฉลยใหเพอนๆ ดหนาชนเรยน

และนกเรยนคนอนๆ นาเสนอวธการทแตกตางกนออกไป 4. ขนสรป

4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปการมองของแตละคนและแนวทางการแกปญหาแตละปญหาทมหลากหลายแนวทางและหลากหลายมมมอง

172

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดแกปญหา 2. คมอคร เรองการคดแกปญหา 3. คมอนกเรยน เรองการคดแกปญหา 4. สอและอปกรณ เรองการคดแกปญหา

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 4.2 ใบงาน 16 จด 4.3 เฉลยใบงาน 16 จด 4.4 ใบความรเรองการคดแกปญหา

173

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “16 จด” 1.2.2 ใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบ วธการแกปญหาของตนเอง ครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “16 จด” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “16 จด” ตามลาดบดงน 1.3.2.1 ครกลาวนาถงขนตอนของการคดแกปญหา มมมองของแตละคนและแตละคนนนกมความคดทแตกตางกนออกไป ซงเปนความแตกตางเฉพาะบคคล และใหนกเรยนไดอภปรายรวมกนในชนเรยน และนาเขาสกจกรรมการแกปญหา 1.3.2.2 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนคนละ 1 ใบพรอมอธบาย 1.3.2.3 ครแจกใบงาน “16 จด” ใหนกเรยนเรมทาใบงานพรอมกน โดยใครทาเสรจกอนใหยกมอครจะเปนผจบเวลา

1.3.2.4 ใหผทสามารถทาเสรจเปนคนแรกเฉลยใหเพอนๆ ดหนาชนเรยนและนกเรยนคนอน ๆ นาเสนอวธการทาใบงานทแตกตางกนออกไป

1.3.2.5 ครและนกเรยนรวมกนสรปมมมองในการแกปญหาของแตละคนและแนวทางการแกปญหาแตละปญหาทมหลากหลายแนวทางและหลากหลายมมมอง 1.3.2.6 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 1.4.2 ใบงาน “16 จด” 1.4.3 เฉลยใบงาน “16 จด” 1.4.4 ใบความรเรองการคดแกปญหา

174

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “16 จด” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การมองปญหาในหลาย ๆ รปแบบนนเปนสวนหนงของการพฒนาสตปญญาดานการคดวเคราะหแกปญหา นกเรยนเปนชวงวยทมความสามารถในการคดวเคราะหและแกปญหาซงการมองในหลายมมและมมทกลบทศทางกนจากอใหเกดประโยชนในการแกไขปญหาและสามารถแกไขปญหาไดหลากหลายทางมากขนดวย 2.2 จดประสงค

2.2.1 เขาใจขนตอนการคดแกปญหา 2.2.2 เพอใหนกเรยนสามารถแกไขปญหาไดอยางรวดเรววองไว

2.3 เนอหา ดวอ (Dewey,John.1976.) 1. ขนเตรยมการ (Preparation) หมายถง การรบรและการเขาใจปญหา เมอมปญหาเกดขนคนสวนใหญจะพบกบความตรงเครยด ความสงสยและความยากลาบากทจะตองพยายามแกไขปญหานนใหหมดไป ในขนตนผประสบปญหานนจะตองรบรและเขาใจปญหานนกอนวาปญหาทแทจรงของเหตการณนน ๆ คออะไร 2. ขนวเคราะหปญหา (Analysis) หมายถง การระบและการแจกแจงลกษณะของปญหาทเกดขนจะมลกษณะแตกตางกนมระดบความยากงายทแกไขไดตางกน จงตองพจารณาสงเหลาน 2.1 มตวแปรตนและองคประกอบอะไรบาง 2.2 มอะไรบางทจะตองทาใหเกดปญหา 2.3 ตองขจดการมองปญหาในวงกวางออกไป โดยใหมองเฉพาะสงทเกดขนเพอจะแกปญหาไปทละตอน 2.4 ตองรจกถามคาถามทเปนกญแจนาไปสการแกปญหา 2.5 พยายามดเฉพาะสงทเกยวของกบปญหาจรง ๆ บางครงอาจมสงซงเรามองเหนไมชดเจนทเปนตวปญหา ถาขจดสงนนไดกจะแกปญหาได 3. ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา (Production) หมายถง การหาวธการใหตรงกบสาเหตของปญหาแลวออกมาในรปของวธการเปนการรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบปญหาเพอการตงสมมตฐาน 3.1 จะมวธการหาขอเทจจรงเกยวกบปญหาอยางไร ใครเปนผใหขอมลนน 3.2 สรางสมมตฐานหรอคาถามทอาจะเปนไปไดเพอชวยแกปญหา 4. ขนตรวจสอบผล (Verification) หมายถง ขนในการเสนอเกณฑเพอการตรวจสอบผลลพททไดจากการเสนอวธแกปญหา ถาผลลพธไมไดผลทถกตอง ตองมการเสนอวธการแกปญหาใหมจนกวาจะไดวธการทดทสดหรอถกตองทสด

175

5. ขนในการนาไปประยกตใหม (Reapplication) หมายถง การนาวธแกปญหาทถกตองไปใชในโอกาสขางหนาเมอพบกบเหตการณคลายกบปญหาทเคบพบมาแลว 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดแกปญหา 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.2.1 ครกลาวนาถงขนตอนของการคดแกปญหา มมมองของแตละคนและแตละคนนนกมความคดทแตกตางกนออกไป ซงเปนความแตกตางเฉพาะบคคล และใหนกเรยนไดอภปรายรวมกนในชนเรยน และนาเขาสกจกรรมการแกปญหา 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

2.4.3.2 ครแจกใบงาน “16 จด” ใหนกเรยนเรมทาใบงาน โดยใครทาเสรจกอนใหยกมอครจะเปนผจบเวลา

2.4.3.2 ครใหผทสามารถทาเสรจเปนคนแรกเฉลยใหเพอน ๆ ดหนาชนเรยน และนกเรยนคนอน ๆ นาเสนอวธการทแตกตางกนออกไป

2.4.4 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปการมองของแตละคนและแนวทางการแกปญหาแต

ละปญหาทมหลากหลายแนวทางและหลากหลายมมมอง 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน

ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.5.2 ใบงาน 16 จด

2.5.3 เฉลยใบงาน 16 จด 2.5.4 ใบความรเรองการคดแกปญหา

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจสอบจากผลการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.6.2 ตรวจผลจากใบงาน 16 จด 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน 2.6.4 สงเกตการเสนอแนวทางในการแกไขปญหา

176

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “16 จด” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดแกปญหา 3.2 ใหนกเรยนทาใบงาน 16 จด 3.3 นกเรยนดเฉลยใบงาน “16 จด” 3.4 นกเรยนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.5 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

177

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดแกปญหา กจกรรม “16 จด”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนลากเสนตรงผานจดทงหมด โดยลากเสนตรงเพยง 6 เสน ทงนตองไมยกปลายดนสอออกจากกระดาษ

1. สงทนกเรยนไดจากการทาใบงาน ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................

**************************************

อางองมาจาก : ยรดา รกไทย (2542). คนฉลาดคด. กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท จากด

178

ใบเฉลย ใบงาน “16 จด”

จากใบงานไมสามารถแกได ถานกเรยนกาหนดขอบเขตของวธปฏบตเอาไววาตองขดเสนอยในกรอบสเหลยมของจดทง 16 จดเทานน แตถานกเรยนรจกคดและขดออกไป “นอกกรอบ” นกเรยนกจะรวามนสามารถทาไดดงน

**************************

อางองมาจาก : ยรดา รกไทย (2542). คนฉลาดคด. กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท จากด

179

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 4

1. ขนเตรยมการ (Preparation) หมายถง การรบรและการเขาใจปญหา เมอมปญหาเกดขนคนสวนใหญจะพบกบความตรงเครยด ความสงสยและความยากลาบากทจะตองพยายามแกไขปญหานนใหหมดไป ในขนตนผประสบปญหานนจะตองรบรและเขาใจปญหานนกอนวาปญหาทแทจรงของเหตการณนน ๆ คออะไร 2. ขนวเคราะหปญหา (Analysis) หมายถง การระบและการแจกแจงลกษณะของปญหาทเกดขนจะมลกษณะแตกตางกนมระดบความยากงายทแกไขไดตางกน จงตองพจารณาสงเหลาน 2.1 มตวแปรตนและองคประกอบอะไรบาง 2.2 มอะไรบางทจะตองทาใหเกดปญหา 2.3 ตองขจดการมองปญหาในวงกวางออกไป โดยใหมองเฉพาะสงทเกดขนเพอจะแกปญหาไปทละตอน 2.4 ตองรจกถามคาถามทเปนกญแจนาไปสการแกปญหา 2.5 พยายามดเฉพาะสงทเกยวของกบปญหาจรง ๆ บางครงอาจมสงซงเรามองเหนไมชดเจนทเปนตวปญหา ถาขจดสงนนไดกจะแกปญหาได 3. ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา (Production) หมายถง การหาวธการใหตรงกบสาเหตของปญหาแลวออกมาในรปของวธการเปนการรวบรวมขอเทจจรงเกยวกบปญหาเพอการตงสมมตฐาน 3.1 จะมวธการหาขอเทจจรงเกยวกบปญหาอยางไร ใครเปนผใหขอมลนน 3.2 สรางสมมตฐานหรอคาถามทอาจะเปนไปไดเพอชวยแกปญหา 4. ขนตรวจสอบผล (Verification) หมายถง ขนในการเสนอเกณฑเพอการตรวจสอบผลลพททไดจากการเสนอวธแกปญหา ถาผลลพธไมไดผลทถกตอง ตองมการเสนอวธการแกปญหาใหมจนกวาจะไดวธการทดทสดหรอถกตองทสด

5. ขนในการนาไปประยกตใหม (Reapplication) หมายถง การนาวธแกปญหาทถกตองไปใชในโอกาสขางหนาเมอพบกบเหตการณคลายกบปญหาทเคบพบมาแลว

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : Dewey,John.(1976). Moral Principle in Education.Boston : Houghton Miff

in Co.

180

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดแกปญหา กจกรรม “16 จด” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การคดแกปญหามขนตอนหลก ๆ กขนตอน

ก. 4 ขนตอน ข. 5 ขนตอน ค. 6 ขนตอน ง. 7 ขนตอน

2. ขอใดเปนอปสรรคในการแกปญหา ก. การมองปญหาในมมเดยว ข. การมองปญหาดวยอคต ค. การไมยอมรบรและทาความเขาใจ

ปญหา ง. ถกทกขอ

3. การฝกการคดแกปญหามความสาคญในชวตประจาวนหรอไม อยางไร

ก. มความสาคญ เพราะปญหาตาง ๆ มกเกดขนไดตลอดเวลาในชวตประจาวน

ข. มความสาคญ เพราะไมมใครจะชวยแกปญหาใหตลอดเวลา

ค. ผดทง ก และ ข ง. ถกทง ก และ ข

4. ขนเตรยมการ หมายถง ก. การรบรและการเขาใจปญหา เมอม

ปญหาเกดขน ข. การมองวาใครเปนผสรางปญหา ค. การหาคนชวยแกปญหา ง. ไมมขอใดถก

5. ขอใดตอไปนกลาวถกตอง ก. การคดแกปญหาสามารถพฒนาได ข. การคดแกปญหาสามารถพฒนาไดใน

วยเดก ค. การคดแกปญหาเปนเรองของ

พนธกรรม ง. การคดแกปญหาเปนสงทไมสามารถ

พฒนาไดในวยสงอาย

6. ขอใดตอไปนกลาวผด ก. การแกปญหา 1 ปญหา นนยอมม 1

วธเทานน ข. การคดแกปญหาผทมอายมากจะ

แกปญหาถกตองเสมอ ค. กลาวผดทง ก และ ข ง. ไมมขอใดกลาวผดเลย

181

7. ขอใดคอการแกปญหาทถกตอง ก. ฝกแกปญหาดวยตนเอง และ

แกปญหาอยางรอบคอบ ข. ใหคนทมความสามารถในการ

แกปญหาเปนคนแกแมจะเปนปญหาของเรากตาม

ค. ใหเพอนเปนคนแกปญหาเพราะจะไดแสดงความเปนเพอนทด

ง. ใหคนทเราคดวาเปนสาเหตของปญหาเปนผแกปญหา

8. ขอใดเรยงลาดบขนตอนการแกปญหาไดถกตอง

ก. ขนเตรยมการ ขนวเคราะหปญหา ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา ขนตรวจสอบผล ขนในการนาไปประยกตใหม

ข. ขนเตรยมการ ขนเสนอแนวทางในการแกปญหา ขนตรวจสอบผล ขนในการนาไปประยกตใหม ขนวเคราะหปญหา

ค. ถกทง ก และ ข ง. ผดทง ก และ ข

9. การฝกทกษะการแกปญหาจะกอใหเกดประโยชนตอไปนยกเวนขอใด

ก. จะกอใหเกดประสบการณในการแกปญหาทหลากหลาย

ข. จะทาใหสามารถรขอดขอเสยของวธการแกปญหานน ๆ

ค. จะทาใหรบประทานอาหารไดนอยลงเพราะเครยด

ง. จะทาใหสามารถเลอกวธการแกปญหาไดถกตองเหมาะสมกบสถานการณมากขน

10. นกเรยนจะเปนผทมความสามารถการคดแกปญหาไดกตอเมอ

ก. มการฝกทกษะการคดแกปญหา ข. พยายามแกปญหาตาง ๆ ดวย

ตนเอง ค. ตงใจแกปญหาแตละครงและนา

ประสบการณมาเปนสวนประกอบในการแกปญหาครงตอไป

ง. ถกทกขอ

182

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา กจกรรม “16 จด” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

1. ข 2. ง 3. ง 4. ก 5. ก 6. ค 7. ก 8. ก 9. ค 10. ง

183

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 2

ครงท 6 เรองการคดสรางสรรค

ชอเรอง การคดสรางสรรค ชอกจกรรม ใครจะคดได นอกจากเรา จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. นาสงทเหนอยในชวตประจาวนมาคดอยางสรางสรรคใหเกดชนงานใหมทสวยงามและนามาใชประโยชนได 2. ทจะนาสงทมอยมาประยกตใชใหเกดประโยชนได 3. เขาใจองคประกอบของการคดสรางสรรค

แนวคด ในชวตประจาวนของเรามกจะใชสงของทจาเจ ซา ๆ อยเสมอ เมอเราสามารถสรางสรรคสงตาง ๆ ใหเกดวธการใชทใหมขน และอาจนามาประยกตใชใหเกดประโยชนเมอถงเวลาจาเปนหรอคบขนในชวตประจาวน ความคดสรางสรรคจงสามารถกอใหเกดประโยชนในชวตประจาวนของนกเรยนเอกไดถาสามารถประยกตใชได

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด อภปรายกลม ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวถงองคประกอบของการคดสรางสรรค และครกลาวนาถงภาพยนตเรองหนงทตวเอกของเรองตดเกาะและหาสงตางๆ รอบ ๆ ตวมาใชใหเกดประโยชนตอการดาเนนชวต

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ

พรอมอธบาย 3.1 ครแจกใบงาน ใครจะคดไดนอกจากเราใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใครคดไดนอกจากเราใหนกเรยนเขาใจ 3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 3.5 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร สมนกเรยนมานาเสนอใบ

งานของตนเอง 4. ขนสรป

184

4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงสงทนกเรยนนาเสนอคาตอบในใบงานของ นกเรยนแตละคน

4.2 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประโยชนของการคดแบบสรางสรรค

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนการคดสรางสรรค สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดสรางสรรค 2. คมอคร เรองการคดสรางสรรค 3. คมอนกเรยน เรองการคดสรางสรรค 4. สอและอปกรณ เรองการคดสรางสรรค

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 4.2 ใครจะคดได นอกจากเรา

4.3 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

185

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมดเพอใหเกดความเขาใจถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนภปรายถงกระบวนการคดสรางสรรคของตนเองและสมาชกในชนเรยนและครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา” ตามลาดบดงน 1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคด 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา”

1.3.2.4 ครกลาวถงองคประกอบของการคดสรางสรรค และครกลาวนาถงภาพยนตเรองหนงทตวเอกของเรองตดเกาะและหาสงตางๆ รอบ ๆ ตวมาใชใหเกดประโยชนตอการดาเนนชวต

1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบพรอมอธบาย

1.3.2.6 ครแจกใบงานใหแกนกเรยนไดลงมอทาโดยใชเวลา 25 นาทในการปฏบตใบงาน “ใครจะคดไดนอกจากเรา”

1.3.2.7 ใหนกเรยนนาเสนองานหนาชนเรยน 1.3.2.8 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดรบจากกจกรรม 1.3.2.9 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 1.4.2 ใบงาน “ใครจะคดไดนอกจากเรา” 1.4.3 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

186

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ ในชวตประจาวนของเรามกจะใชสงของทจาเจ ซา ๆ อยเสมอ เมอเราสามารถสรางสรรคสงตาง ๆ ใหเกดวธการใชทใหมขน และอาจนามาประยกตใชใหเกดประโยชนเมอถงเวลาจาเปนหรอคบขนในชวตประจาวน ความคดสรางสรรคจงสามารถกอใหเกดประโยชนในชวตประจาวนของนกเรยนเอง และสามารถนามาประยกตใชได 2.2 จดประสงค

2.2.1 เพอใหนกเรยนนาสงทเหนอยในชวตประจาวนมาคดอยางสรางสรรคใหเกดชนงานใหมทสวยงามและเกดประโยชน

2.2.2 เพอใหนกเรยนสามารถทจะนาสงทมอยมาประยกตใชใหเกดประโยชนได 2.2.3 เพอใหนกเรยนเขาใจองคประกอบของการคดสรางสรรค

2.3 เนอหา ประสาท อศรปรดา (2532 : 9) องคประกอบทจะเกดความคดสรางสรรคนน จะประกอบไปดวยความสามารถ (Ability) ทกษะ (Skills) และแรงจงใจ (Motivation) ทจะคดสรางสรรค ทงสามองคประกอบนจะอยในลกษณะทเออซงกนและกนจะไมเกดขนโดดเดยวหรออยางอสระ ดงทแสดงไวในภาพประกอบ

ความสามารถ

ทกษะ แรงจงใจ

พฤตกรรมการคด

สรางสรรค

187

2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวถงองคประกอบของการคดสรางสรรค และครกลาวนาถงภาพยนตเรองหนงทตวเอกของเรองตดเกาะและหาสงตางๆ รอบ ๆ ตวมาใชใหเกดประโยชนตอการดาเนนชวต 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

2.4.3.2 ครแจกใบงานใหแกนกเรยนไดลงมอทาโดยใชเวลา 25 นาทในการปฏบตใบงาน “ใครจะคดไดนอกจากเรา”

2.4.3.3 ใหนกเรยนนาเสนองานหนาชนเรยน 2.4.4 ขนสรป

ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดรบจากกจกรรม 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 ใบงาน “ใครจะคดไดนอกจากเรา” 2.5.2 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจสอบผลการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยน 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานใครจะคดไดนอกจากเรา 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน

188

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน

3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดสรางสรรค 3.3 ใหนกเรยนทาใบงาน “ใครจะคดไดนอกจากเรา” 3.4 นกเรยนแลกใบงานกบเพอนเพอเปนการแลกเปลยนความคดเหนและไดเหนงานของเพอน ๆ ทาใหเกดแนวคดทหลากหลาย 3.5 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

189

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน

1. ใหนกเรยนคดผลตสงของชนหนงโดยใหเปนสญลกษณประเทศไทยและมประโยชนสามารถใชสอยในชวตประจาวนได

- รป (พรอมระบายส)

- วธการใชและประโยชนใชสอย ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ............................................................................................................................................... ...............................................................................................................................................

**************************************

190

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดสรางสรรค

ชนมธยมศกษาปท 4

องคประกอบทจะเกดความคดสรางสรรคนน จะประกอบไปดวยความสามารถ (Ability) ทกษะ (Skills) และแรงจงใจ (Motivation) ทจะคดสรางสรรค ทงสามองคประกอบนจะอยในลกษณะทเออซงกนและกนจะไมเกดขนโดดเดยวหรออยางอสระ ดงทแสดงไวในภาพประกอบ

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : ประสาท อศรปรดา.(2532) รายงานการวจยการพฒนาความคดสรางสรรคดวย

กระบวนการฝก. มหาสารคาม : อภชาตการพมพ.

ความสามารถ

ทกษะ แรงจงใจ

พฤตกรรมการคด

สรางสรรค

191

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใดคอองคประกอบทกอใหเกดการคดสรางสรรค

ก. ความสามารถ ข. ทกษะ ค. แรงจงใจ ง. ถกทกขอ

2. ขอใดตอไปนกลาวถกตอง ก. การคดสรางสรรคไมสามารถพฒนา

ได ข. การคดสรางสรรคไมสามารถพฒนา

ไดเมออายเกน 15 ป ค. กลาวผดทง ขอ ก และ ข ง. กลาวถกทง ขอ ก และ ข

3. องคประกอบของการคดสรางสรรคมลกษณะอยางไร

ก. มลกษณะเออซงกนและกน ข. มลกษณะเปนอสระซงกนและกน ค. แตละองคประกอบไมมความเชอมโยง

กน ง. มเพยง 1 องคประกอบกสามารถ

กอใหเกดพฤตกรรมคดสรางสรรคไดแลว

4. ขอใดตอไปนถกตอง ก. การนาสงของทมอยเดมมาใชเรยกวา

การคดสรางสรรค ข. การสรางสงของชนใหมใหเหมอนเดม

เรยกวาการคดสรางสรรค ค. การนาสงของทมอยมาประยกตใชให

เกดประโยชนทนอกเหนอจากเดมคอการคดสรางสรรค

ง. ผดทกขอ 5. การคดสรางสรรคมประโยชนตอชวตประจาวนหรอไม อยางไร

ก. ไมม เพราะเราไมใชนกออกแบบ ข. ไมม เพราะเราสามารถลอกเลยแบบ

คนอนไดกพอแลว ค. ม เพราะจะทาใหเราสามารถนาสงทม

อยมาใชใหเกดประโยชนสงสด ง. ไมม เพราะเวลาเราตองการสงใดกใหผ

ทมความคดสรางสรรคคดใหเรา

6. ขอใดเปนประโยชนของการคดสรางสรรค ก. สามารถนาสงทมอยมาประยกตใชให

เกดประโยชนหลาย ๆ ดาน ข. สามารถเอาตวรอดไดเมออยในททไม

ม สงอานวยความสะดวกตาง ๆ

ค. สามารถประหยดคาใชจายบางอยางลงไป

ง. ถกทกขอ

192

7. การคดสรางสรรคจะทาใหนกเรยนมลกษณะดงตอไปน

ก. เปนคนชอบคดในสงทไมเหมอนกบคนอน และสามารถนามาใชประโยชนได

ข. เปนคนอยากรอยากเหนเรองของคนอน

ค. เปนคนทกระตอรอรนตลอดเวลา ง. เปนคนคดมากตลอดเวลา

8.นกเรยนจะพฒนาการคดสรางสรรคของตนเองไดอยางไรบาง

ก. พยายามคดในสงทแปลกใหมและเกดประโยชน

ข. ตองลองคดนอกกรอบดบาง ค. คดเหมอนคนอน ๆ ดทสด ง. ขอ ก และ ข ถก

9. องคประกอบทกอใหเกดพฤตกรรมการคดสรางสรรคนนขาดสงใดสงหนงไดหรอไม เพราะเหตใด

ก. ได เพราะแตละองคประกอบเปนอสระตอกน

ข. ได เพราะแตองคประกอบเออตอกน ค. ไมได เพราะแตองคประกอบเออตอ

กน ง. ไมได เพราะแตละองคประกอบเปน

อสระตอกน

10. องคประกอบทกอใหเกดความคดสรางขอใดสาคญทสด เพราะเหตใด

ก. ความสามารถสาคญทสด เพราะถาไมมความสามารถกไมอาจจะสรางผลงานได

ข. ทกษะสาคญทสด เพราะถาไมมทกษะแลวกไมสามารถกอใหเกดชนงานทสรางสรรคได

ค. ขอ ก และ ข ถก ง. องคประกอบทงหมดมความสาคญเทา

ๆ กน

193

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “ใครจะคดไดนอกจากเรา” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

1. ง 2. ค 3. ก 4. ค 5. ค 6. ง 7. ก 8. ง 9. ค 10. ง

194

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 2

ครงท 7 เรองการคดวเคราะห

ชอเรอง การคดวเคราะห ชอกจกรรม ใครควรเปนเจาของ จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. วเคราะหปญหาตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม 2. มประสบการณในการวเคราะหปญหา 3. เขาใจขนตอนการเรยนรซงจะทาใหเกดขนตอนการคดวเคราะห

แนวคด ในการคดวเคราะหปญหาตาง ๆ ในชวตประจาวนนนมสงทตองคานงถงอยมากมาย ไมวาจะเปนศลธรรม ความคดของบคคลรอบ ๆ ขาง ซงสงผลตอการตดสนใจทงสน การนกเรยนสามารถทจะวเคราะหสงตาง ๆ ใหเกดความเหมาะสมและสามารถหาขอด ขอเสยตาง ๆไดอยางเหมาะสมจะสงผลใหนกเรยนมกระบวนการคดทมประสทธภาพมากขนดวย

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 1. ครกลาวถงขนตอนการเรยนรซงจะทาใหเกดขนตอนการคดวเคราะห และกลาวนาถงวธการตดสนใจตาง ๆ ของคนเรา และใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางและมการอภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนคนละ 1 ใบ

พรอมอธบาย 3.2 ครเลาเรอง “ใครควรเปนเจาของ” ใหนกเรยนฟง ใหนกเรยน

อภปรายรวมกนในชนเรยน 3.3 แจกใบงาน “ใครควรเปนเจาของ” ใหนกเรยน คนละ 1 ใบ 3.4 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.5 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

4. ขนสรป 4.1 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน

195

4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน 5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวเคราะห 2. คมอคร เรองการคดวเคราะห 3. คมอนกเรยน เรองการคดวเคราะห 4. สอและอปกรณ เรองการคดวเคราะห

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 4.2 ใบงาน “ใครควรเปนเจาของ”

4.3 บทความเรอง “ใครควรเปนเจาของ” 4.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

196

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเอง และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดวเคราะห 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ใครควรเปนเจาของ”

1.3.2.4 ครกลาวถงขนตอนการเรยนรซงจะทาใหเกดขนตอนการคดวเคราะห และกลาวนาถงวธการตดสนใจตาง ๆ ของคนเรา และใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางและมการอภปรายรวมกนในชนเรยน

1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดวเคราะห ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 1.3.2.6 ครเลาเรอง “ใครควรเปนเจาของ” ใหนกเรยนฟง ใหนกเรยนอภปรายรวมกนในชนเรยน

1.3.2.7 แจกใบงาน “ใครควรเปนเจาของ” ใหนกเรยน คนละ 1 ใบ 1.3.2.8 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.9 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.10 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 1.3.2.11 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

197

1.3.2.12 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 1.4.2 ใบงาน “ใครควรเปนเจาของ” 1.4.3 บทความเรอง “ใครควรเปนเจาของ” 1.4.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

198

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ ในปจจบนมเรองราวตาง ๆ มากมายรอบ ๆ ตวเราลวนแลวแตเปนเรองทใหม ๆ เสมอสาหรบผรบรรบฟง ความสามารถในการวเคราะหจะสามารถทาใหสามารถเขาใจสงอน ๆ รอบตวไดโดยงาย ซงการวเคราะหกควรมกระบวนการทถกตองและเหมาะสมอกดวย 2.2 จดประสงค

2.2.1 ใหนกเรยนไดวเคราะหปญหาตาง ๆ ไดอยางเหมาะสม 2.2.2 ใหนกเรยนมประสบการณในการวเคราะหปญหา 2.2.3 ใหนกเรยนสามารถเขาใจขนตอนการเรยนรซงจะทาใหเกดขนตอนการคด

วเคราะห 2.3 เนอหา มาลน ศรจาร. (2545) กลาวถงขนตอนการเรยนร ซงจะทาใหเกดขนตอนการคดวเคราะห มดงนคอ 1. กระบวนการตดสนใจ (Decision Making) เปนกระบวนการทใชคานยมและหลกฐานทไดจากกระบวนการแกปญหาทไดปฏบตมาแลว ซงประกอบดวยกระบวนการดงตอไปน 1.1 ทกษะพนฐาน (Basic Skills) เปนประสบการณเดมทใชในการจดการ (Process) ขอมลขาวสาร ประกอบดวยทกษะดงน การสงเกต (Observation) ซงใชสานกทงหมดทมอยแยกแยะขอเทจจรงหรอขอคดเหน การเปรยบเทยบ (Correspondence) คณสมบตของสงทเหมอนกน การจดกลม ของขอมลทมอย การจาแนก (Classufying) ตวอยางของขอเทจจรงหรอขอคดเหน 1.2 ทกษะการบรณาการ ( Integrated Skills)เปนการจดการของจตใจทตองอาศยพนฐานตาง ๆ มาใชขณะเมอเกดเหตการณจรง 1.3 ทกษะพนฐานจากโรงเรยน (School Skills) เปนทกษะทไดรบการพฒนาจากโรงเรยน 1.4 การแกปญหา (Problem Soliving) เปนกระบวนการทตอบคาถามหรอปญหาทเกดขน 1.5 การตดสนใจ (Decision Making) เปนกระบวนการของการใชคานยมและหลกฐานทไดมาจากกระบวนการแกปญหา

199

1.6 การวเคราะห (Critical Thinking) เปนทกษะทใชสาหรบการพจารณาทเขาไปอยในทกขนตอนของกระบวนการตดสนใจ เปนทกษะทตองการใหเกดความถกตองแมนยา ในการตดสนใจแกปญหา 2. กระบวนการเกดความร (Knowledge) เปนขอมลขาวสารทมอยในตวบคคลทเกดจากประสบการณและกระบวนการทไดมาของขาวสารขอมล เกดจากขนตอนดงน 2.1 ขอมลและขอเทจจรงทไดรบ 2.2 เกดมโนทศน (Concept) 2.3 สรปยอ (Summary) เกดจากการทไดรบขอมลและมโนทศนตาง ๆ เปนขาวสารขอมลเชงปรมาณ 2.4 การสรป (Conclusion) เปนขอความรทไดรบและเปนคาตอบขนสดทายของปญหา 2.5 การวางหลกการหรอกฏเกณฑ (Generalizations) เปนการวางกฏทวไปซงบคคลทไดรบการพฒนาและประยกตมโนทศนตาง ๆ เขาดวยกน 3. กระบวนการเกดเจตคต (Effective) เปนกระบวนการของความรสกของบคคลทไดรบการพฒนาจากประสบการณ เกดจากขนตอนดงตอไปน ความรสกชอบ ไมชอบ (Like/Dislike) ทศนคต (Attitude) คานยม (Value) 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวถงขนตอนการเรยนรซงจะทาใหเกดขนตอนการคดวเคราะห และกลาวนาถงวธการตดสนใจตาง ๆ ของคนเรา และใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางและมการอภปรายรวมกนในชนเรยนซงแตละคนนนมวธการคดและการตดสนใจทแตกตางกนออกไป ซงถานกเรยนไดมโอกาสไดรบฟงความคดเหนของคนอน และแนวทางการคดการตดสนใจของคนอนจะทาใหนกเรยนสามารถพฒนาแนวทางการคดและนามาประยกตใชใหเกดประโยชนในการคดวเคราะหของตนเอง 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

2.4.3.2 แจกใบงาน “ใครควรเปนเจาของ” ใหนกเรยน คนละ 1 ใบ 2.4.3.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.3 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

200

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 2.4.4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.5.2 ใบงานใครควรเปนเจาของ

2.5.3 บทความเรองใครควรเปนเจาของ 2.5.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานใครควรเปนเจาของ

2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน

200

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองกาาคดวเคราะห 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวเคราะห 3.3 ใหนกเรยนอานบทความใครควรเปนเจาของ

3.4 ใหนกเรยนทาใบงานใครควรเปนเจาของ 3.5 ใหนกเรยนอภปรายรวมกบเพอนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.6 นกเรยนแลกเปลยนใบงานกบเพอนเปนการแลกเปลยนความคดเหนซงจะกอใหเกดมมมองทหลากหลายมากขน 3.7 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.8 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

201

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________ ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวเคราะห

กจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความ ใครควรเปนเจาของ แลวตอบคาถามดานลางตามความคดเหนของตนเอง

ใครควรเปนเจาของ

ในองคการโทรศพทแหงหนง มคาสงใหคดเลอกพนกงานหนง คนทจะไดรบรถประจาตาแหนงจากองคการโทรศพทแหงน เปนรถยนตกระบะ แตละสวนงานไดเสนอผทสมควรเปนเจาของรถมา ซงตอนนคดเลอกแลวเหลออย เพยง 3 คน คอ นายชวลต นายทกษณ และนายชวทย 1. นกเรยนคดวาใครควรเปนเจาของรถ และเพราะอะไร ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 2. พนกคนโทรศพทคนทนกเรยนชอบมากทสดคอใคร เพราะอะไร ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 3. ถานกเรยนเปนผมอานาจในการตดสนใจนกเรยนจะทาอยางไร เพราะอะไร ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

**************************************

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

202

บทความใครควรเปนเจาของ (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

**************************

การคดวเคราะห ชนมธยมศกษาปท 4

บทบาทของพนกงานโทรศทพ นายชวลต นายชวลตเปนพนกงานซอมโทรศพท ทมหนาทออกเดนทางไปใหบรการซอมโทรศพท

ตามทตาง ๆ นายชวลตทางานมาแลว 3 ป โดยไดรบทอดรถบรรทกฟอรด อาย 8 ป ซงมสภาพคอนขางทรดโทรมมาเปนพาหนะในการทางาน นายชวลตเปนคนรกรถ และเอาใจใสในหนาทการงานด

นายทกษณ นายทกษณเปนหวหนากองบรการและซอมแซมขององคการโทรศพท นายทกษณทางานมาแลว 15 ป โดยไมเคยไดรบรถประจาตาแหนงเลย แตเขามรถสวนตวเลก ๆ ใชอย 1 คน นายทกษณตองออกเดนทางไปตางจงหวดบอย ๆ เพอตรวจงานและดและการปฏบตงาน

นายชวทย เปนเจาหนาทดานโยธา (กอสราง ซอมบารง) ขององคการโทรศพทเขาทางานมาแลว 7 ป เขาตองเดนทางไปตรวจ สราง ซอมบารง อาคาร และอปกรณตาง ๆ อยเสมอ งานนเขาจาเปนตองมผชวยไปดวยเสมอ ขณะนเขามรถมอเตอรไซดคนหนงใชในการปฏบตงาน

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

203

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวเคราะห ชนมธยมศกษาปท 4

ขนตอนการเรยนร ซงจะทาใหเกดขนตอนการคดวเคราะห มดงนคอ 1. กระบวนการตดสนใจ (Decision Making) เปนกระบวนการทใชคานยมและหลกฐานทไดจากกระบวนการแกปญหาทไดปฏบตมาแลว ซงประกอบดวยกระบวนการดงตอไปน 1.1 ทกษะพนฐาน (Basic Skills) เปนประสบการณเดมทใชในการจดการ (Process) ขอมลขาวสาร ประกอบดวยทกษะดงน - การสงเกต (Observation) ซงใชสานกทงหมดทมอยแยกแยะขอเทจจรงหรอขอคดเหน - การเปรยบเทยบ (Correspondence) คณสมบตของสงทเหมอนกน - การจดกลม (Soriation) ของขอมลทมอย - การจาแนก (Classufying) ตวอยางของขอเทจจรงหรอขอคดเหน 1.2 ทกษะการบรณาการ ( Integrated Skills)เปนการจดการของจตใจทตองอาศยพนฐานตาง ๆ มาใชขณะเมอเกดเหตการณจรง 1.3 ทกษะพนฐานจากโรงเรยน (School Skills) เปนทกษะทไดรบการพฒนาจากโรงเรยน 1.4 การแกปญหา (Problem Soliving) เปนกระบวนการทตอบคาถามหรอปญหาทเกดขน 1.5 การตดสนใจ (Decision Making) เปนกระบวนการของการใชคานยมและหลกฐานทไดมาจากกระบวนการแกปญหา 1.6 การวเคราะห (Critical Thinking) เปนทกษะทใชสาหรบการพจารณาทเขาไปอยในทกขนตอนของกระบวนการตดสนใจ เปนทกษะทตองการใหเกดความถกตองแมนยา ในการตดสนใจแกปญหา 2. กระบวนการเกดความร (Knowledge) เปนขอมลขาวสารทมอยในตวบคคลทเกดจากประสบการณและกระบวนการทไดมาของขาวสารขอมล เกดจากขนตอนดงน 2.1 ขอมลและขอเทจจรงทไดรบ 2.2 เกดมโนทศน (Concept) 2.3 สรปยอ (Summary) เกดจากการทไดรบขอมลและมโนทศนตาง ๆ เปนขาวสารขอมลเชงปรมาณ 2.4 การสรป (Conclusion) เปนขอความรทไดรบและเปนคาตอบขนสดทายของปญหา 2.5 การวางหลกการหรอกฏเกณฑ (Generalizations) เปนการวางกฏทวไปซงบคคลทไดรบการพฒนาและประยกตมโนทศนตาง ๆ เขาดวยกน 3. กระบวนการเกดเจตคต (Effective) เปนกระบวนการของความรสกของบคคลทไดรบการพฒนาจากประสบการณ เกดจากขนตอนดงนคอ ความรสกชอบ ไมชอบ (Like/Dislike) ทศนคต (Attitude) คานยม (Value)

อางองมาจาก : มาลน ศรจาร. (2545). การเปรยบเทยบความสามารถดานการคดวเคราะหและความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยบทเรยนไฮเปอรเทกซและบทเรยนสอประสมในวชาโครงงานวทยาศาสตร.วทยานพนธ กศ.ม.(เทคโนโลยทางการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

204

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1.ทกษะพนฐาน เปนประสบการณเดมทใชในการจดการ ขอมลขาวสาร ประกอบดวยทกษะดงน ยกเวนขอใด

ก. การสงเกต ข. การเปรยบเทยบ ค. การสรางสรรค ง. การจดกลม

2. การคดวเคราะหสามารถพฒนาไดหรอไมอยางไร ก. การคดวเคราะหไมสามารถพฒนาไดตลอดทก

ชวงวย ข. การคดวเคราะหสามารถพฒนาไดทกชวงวย ค. การคดวเคราะหไมสามารถพฒนาไดในวยรน ง. การคดวเคราะหสามารถพฒนาไดเฉพาะใน

วยรน 3. กระบวนการเกดเจตคต เปนกระบวนการของความรสกของบคคลทไดรบการพฒนาจากอะไร

ก. ประสบการณ ข. ความสามารถพเศษ ค. สมองซกซาย ง. ถกทกขอ

4. กระบวนการตดสนใจประกอบดายกระบวนการใดบาง

ก. ทกษะพนฐาน ข. ทกษะการบรณาการณ ค. ทกษะพนฐานจากโรงเรยน ง. ถกทกขอ

5. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบการคดวเคราะห ก. ขนตอนการเรยนรซงทาใหเกดการคด

วเคราะหม อย 3 ขนตอนหลก ข. กระบวนการตดสนใจเปนสวนหนงของ

ขนตอนการเรยนรซงทาใหเกดการคดวเคราะห

ค. กระบวนการเกดความรเปนสวนหนงของขนตอนการเรยนรซงทาใหเกดการคดวเคราะห

ง. ถกทกขอ

6. กระบวนการเกดความรเกดจากขนตอนใดตอไปน ก. ขอมล และขอเทจจรงทไดรบ/เกดมโนทศน/

สรปยอ/การสรป/การวางหลกการหรอกฏเกณฑ

ข. สรปยอ/การสรป/ขอมล และขอเทจจรงทไดรบ/เกดมโนทศน/การวางหลกการหรอกฏเกณฑ

ค. ถกเฉพาะขอ ก ง. ไมมขอใดถก

205

7.ขอใดไมใชลกษณะทเปนอปสรรคของการคดวเคราะห

ก. เพศ ข. อาชพ ค. สภาพเศรษฐกจของครอบครว ง. ถกทกขอ

8. การคดวเคราะหมกเกดขนในชวงเวลาใด ก. เกดขนไดตลอดเวลาขณะทรางกายอยใน

สภาวะทตน ข. ในชวงวยรนตอนตน ค. ในชวงเครยด ง. ในชวงใกลสอบ

9. บดคคลใดตอไปนเปนผทมการคดวเคราะห

ก. จนจานเปนคนคดมากตลอดเวลา ข. จรงใจ เปนคนไมเครยด สนกสนาน ราเรง ค. จรงจง เปนคนพดเกง มนใจในตวเอง ง. จากขอมลไมสามารถระบได

10. ขอใดกลาวถงการคดวเคราะหไดอยางถกตอง ก. การคดวเคราะหสามารถนามาใชในการ

แกปญหาตาง ๆ ได ข. การคดวเคราะหสามารถกอใหเกดการ

ตดสนใจไดอยางถกตองและเหมาะสม ค. การคดวเคราะหเปนกระบวนการทสามารถ

พฒนาได ง. ถกทกขอ

206

1. ค 2. ข 3. ก 4. ง 5. ง 6. ค 7. ง 8. ก 9. ง 10. ง

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ใครควรเปนเจาของ” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 1

207

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 4 ภาคเรยนท 2

ครงท 8 เรองการคดวจารณญาณ

ชอเรอง การคดวจารณญาณ ชอกจกรรม หนสอน....วา จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. ใชวจารณญาณในการอภปรายประเดนปญหารวมกบเพอนในชนเรยนได 2. ใชวจารณญาณในการตอบคาถามไดอยางเหมาะสม 3. เขาใจองคประกอบของการคดวจารณญาณ

แนวคด การตงจดมงหมายของการคดเพอใหไดความคดทรอบคอบสมเหตสมผล ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางไกลลกซง และผานการพจารณากลนกรองไตรตรอง ทงทางดานคณและโทษ และคณคาทแทจรงของสงนน จะทาใหนกเรยนมการพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพมากขน

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด การแสดงบทบาทสมมต ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดวจารณญาณ และกลาวถงเรอง ตาง ๆ ในสภาวการณปจจบนพรอมเลาเรองใหนกเรยนฟง 1 เรอง (เรองหนสอน...วา)

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

3.2 ครแจกใบงาน “หนสอน...วา” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

4. ขนสรป 4.1 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนใน

ชนเรยน 4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ

208

สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวจารณญาณ 2. คมอคร เรองการคดวจารณญาณ 3. คมอนกเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4. สอและอปกรณ เรองการคดวจารณญาณ

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4.2 ใบงาน “หนสอน...วา”

4.3 บทความเรอง “หนสอน...วา” 4.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

209

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “หนสอน...วา” 1.2.2 การใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 การสมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “หนสอน...วา” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “หนสอน...วา” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคด 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “หนสอน...วา”

1.3.2.4 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดวจารณญาณ และกลาวถงเรอง ตาง ๆ ในสภาวการณปจจบนพรอมเลาเรองใหนกเรยนฟง 1 เรอง (เรองหนสอน...วา)

1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 1.3.2.6 ครแจกใบงาน “หนสอน...วา” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.7 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.8 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.9 ครสมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนใน

ชนเรยน 1.3.2.10 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

1.3.2.11 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 1.4.2 ใบงาน “หนสอน...วา” 1.4.3 บทความ “หนสอน...วา” 1.4.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

210

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “หนสอน...วา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การตงจดมงหมายของการคดเพอใหไดความคดทรอบคอบสมเหตสมผล ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางไกลลกซง และผานการพจารณากลนกรองไตรตรอง ทงทางดานคณและโทษ และคณคาทแทจรงของสงนน จะทาใหนกเรยนมการพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพมากขน 2.2 จดประสงค

2.2.1 ใหนกเรยนสามารถใชวจารณญาณในการอภปรายประเดนปญหารวมกบเพอนในชนเรยนได 2.2.2 ใหนกเรยนสามารถใชวจารณญาณในการตอบคาถามไดอยางเหมาะสม 2.2.3 ใหนกเรยนไดเขาใจองคประกอบของการคดวจารณญาณ

2.3 เนอหา Dressel,P.L. and Mayhew,L.B. (1975). ไดกลาววา กระบวนการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยความสามารถตาง ๆ 5 ดานดงน 1. ความสามารถในการนยามปญหา ประกอบดวย 1.1 การตระหนกถงความเปนไปของปญหา ไดแก การลวงรถงเงอนไขตาง ๆ ทมความสมพนธกนในสภาพการณ การรถงความขดแยงและเรองราวทสาคญในสภาพการณ การระบจดเชอมตอทขาดหายไปของชดเหตการณ หรอความคดและการรถงสภาพปญหาทยงไมมคาตอบ 1.2 การนยามปญหา ไดแก การระบถงธรรมชาตของปญหา ความเขาใจถงสงทเกยวของและจาเปนในการแกปญหา นยามองคประกอบของปญหา ซงมความยงยากและเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม องคประกอบทสาคญของปญหาทมความซบซอนออกเปนสวนประกอบทสามารถจดกระทาได ระบองคประกอบทสาคญของปญหา จดองคประกอบของปญหาใหเปนลาดบขนตอน 2. ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาคาตอบของปญหา คอ การตดสนใจวาขอมลใดมความจาเปนตอการแกปญหา การจาแนกแหลงขอมลทเชอถอไดกบแหลงขอมลทเชอถอไมได การระบวาขอมลใดควรยอมรบหรอไม การเลอกตวอยางของขอมลทมความเพยงพอและเชอถอได ตลอดจนการจดระบบระเบยบของขอมล 3. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน ประกอบดวย การระบขอตกลงเบองตนทผอางเหตผลไมไดกลาวไว การระบขอตกลงเบองตนทคดคานการอางเหตผล และการระบขอตกลงเบองตนทไมเกยวของกบการอางอง 4. ความสามารถในการทาหนดและเลอกสมมตฐาน ประกอบดวยการคนหา การชแนะ (Clues) ตอคาตอบปญหา การกาหนดสมมตฐานตาง ๆ โดยอาศยขอมลและขอตกลงเบองตน การเลอกสมมตฐานกบขอมลและขอตกลงเบองตน การกาหนดสมมตฐานทเกยวของกบขอมลทยงไมทราบและเปนขอมลทจาเปน 5. ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล และการตดสนความสมเหตสมผลของการคดหาเหตผล ซงประกอบดวย

211

5.1 การลงสรปอยางสมเหตสมผล โดยอาศยขอตกลงเบองตน สมมตฐานและขอมลทเกยวของไดแก การระบความสมพนธระหวางคากบประพจน การระบถงเงอนไขทจาเปนและเงอนไขทเพยงพอ การระบความสมพนธเชงเหตผล และการระบและกาหนดขอสรป 5.2 การพจารณาตดสนความสมเหตสมผลของกระบวนการทนาไปสขอสรป ไดแกการจาแนกการสรปทสมเหตสมผลจากการสรปทอาศยคานยม ความพงพอใจ และความลาเอยง การจาแนกระหวางการคดหาเหตผลทมขอสรปไดแนนอนกบการคดหาเหตผลทไมสามารถหาขอสรปทเปนขอยตได 5.3 การประเมนขอสรปโดยอาศยเกณฑการประยกตใช ไดแก การระบถงเงอนไขทจาเปนตอการพสจนขอสรป การรถงเงอนไขททาใหขอสรปไมสามารถนาไปปฏบตได และการตดสนความเพยงพอของขอสรปในลกษณะทเปนคาตอบของปญหา 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดวจารณญาณ และกลาวถงเรอง ตาง ๆ ในสภาวการณปจจบนพรอมเลาเรองใหนกเรยนฟง 1 เรอง (เรองหนสอน...วา) 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 2.4.3.2 ครแจกใบงาน “หนสอน...วา” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 2.4.3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 2.4.3.5 ครสมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนใน

ชนเรยน 2.4.4 ขนสรป

2.4.4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.5.2 ใบงานหนสอน...วา...

2.5.3 บทความ หนสอน...วา... 2.5.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจสอบจากการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานหนสอน...วา 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน

212

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “หนสอน...วา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวจารณญาณ 3.3 ใหนกเรยนอานบทความเรอง “หนสอน...วา” 3.4 ใหนกเรยนทาใบงานหนสอน...วา โดยใชเวลา 25 นาท 3.5 ใหนกเรยนอภปรายรวมกบเพอนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.6 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

213

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการวจารณญาณ กจกรรม “หนสอน...วา...”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความ หนสอน...วา... แลวตอบคาถามดานลางตามความคดเหนของตนเอง 1. นกเรยนมความคดเหนอยางในกบบทความ หนสอน...วา ชอบหรอไม เพราะเหตใด ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 2. นกเรยนคดวาคนทเขยนตองการสอถงอะไร ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 3. นกเรยนคดวานกเรยนจะเปนอยางลกทอยในบทความหรอไม เพราะเหตใด ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

**************************************

214

บทความหนสอน...วา... (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ)

**************************

การคดวจารณญาณ ชนมธยมศกษาปท 4

หนสอนใหพอรวา ถาหนกมเอาหนาผากแตะพน แปลวาชอนเมอกเปนชอนสดทาย แลวหนจะไมหมาอกเดดขาด ไมวาพอจะมาไมไหนกตาม หนสอนใหพอรวา ตอนนพจนานกรมหนม 3 คา มอาว แปลวา ไมเอา ... มะ แปลวา แม ... จ แปลวา ฉ (ซงบางครงพอกตองเดาเอาวา จะฉ หรอ ฉไปแลว จงไปตามเชดดวย) หนสอนใหพอรวา เยนวนทพอกลบเรวนนมความหมายกบหนแคไหน หนสอนใหพอรวา หนกนไมเลอกเหมอนพอนนแหละ หนสอนใหพอรวา อยารดจกหนกลางหว เพราะเวลาหนคนหวหนจะเกาจนมนหลด ใหรดคอนมาทางหนาผาก หนสอนใหพอรวา ถาหนมาเกาะขาแลวชไปทไหน แปลวา สงนนมนทาใหหนเจบหรอไมชอบใจ (ซงบางทหนกเกาะขาแมแลวชมาทพอ)

หนสอนใหพอรวา ถาหนยงไมหลบ อยาหวงวาใครในบานจะไดหลบ (อยางเปนสข) หนสอนใหพอรวา การจดบานใหเปนระเบยบนนเปนการเสยเวลาและพลงงานโดยเปลาประโยชน หนสอนใหพอรวา เมอหนตนมากลางดก ถาพอตบกนหนเบาๆแลวหนยงไมหลบตอ แปลวาหนหวนา จงเอาขวดนามาใสปากหนซะดๆ ไมงนพอไมไดหลบตอแนๆ ... หนสอนใหพอรวา ราคาของผาออมสาเรจรปไมมความสมพนธตอจานวนครงทหนจะตนมากลางดก ... หนสอนใหพอรวา อยาลมปลอยหนเลนนานานเกน 10 นาท เพราะหนจะเปนหวด แลวคนทเดอดรอนกพอนนแหละ หนสอนใหพอรวา ถาหนนอนไมหลบใหเอามอหนมาแปะไวทหนาพอแลวหนจะหลบไดงายขน (แตตอนตนมกจะกลายเปนเทาหนเวยนมาอยบนหนาพอแทนอยราไป) หนสอนใหพอรวา ....................

แลววนหนงท .... ความรกของพอ ... ถกมองวานอยกวาความรกผชายอกคนหนง คาพราเตอนสอนสงของพอ ... เสยงดงนอยกวาคาออดออนของผชายคนนน ความหวงใยของพอ ... มคานอยกวาทจะปฏเสธคาขอผชายคนนน ออมกอดของพอ ... ดเหมอนจะอบอนนอยไปกวาออมกอดของผชายคนนน พอหวงแคเพยงวา ผชายคนนนจะรกและทนถนอมหนไดเพยงครงทพอรกหน ......... ณ. วนนหนรวา.....ความรกทพอมใหยงใหญมากมายเพยงใด...

**************************************

อางองมาจาก : -------- (2547). หนสอน...วา... สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จาก

http://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=127

215

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวจารณญาณ ชนมธยมศกษาปท 4

กระบวนการคดอยางมวจารณญาณประกอบดวยความสามารถตาง ๆ 5 ดานดงน 1. ความสามารถในการนยามปญหา ประกอบดวย 1.1 การตระหนกถงความเปนไปของปญหาไดแกการลวงรถงเงอนไขตาง ๆ ทมความสมพนธกนในสภาพการณ การรถงความขดแยงและเรองราวทสาคญในสภาพการณ การระบจดเชอมตอทขาดหายไปของชดเหตการณ หรอความคดและการรถงสภาพปญหาทยงไมมคาตอบ 1.2 การนยามปญหา ไดแก การระบถงธรรมชาตของปญหา ความเขาใจถงสงทเกยวของและจาเปนในการแกปญหานยามองคประกอบของปญหาซงมความยงยากและเปนนามธรรมใหเปนรปธรรม องคประกอบทสาคญของปญหาทมความซบซอนออกเปนสวนประกอบทสามารถจดกระทาได ระบองคประกอบทสาคญของปญหา จดองคประกอบของปญหาใหเปนลาดบขนตอน 2. ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาคาตอบของปญหา คอ การตดสนใจวาขอมลใดมความจาเปนตอการแกปญหา การจาแนกแหลงขอมลทเชอถอไดกบแหลงขอมลทเชอถอไมได การระบวาขอมลใดควรยอมรบหรอไม การเลอกตวอยางของขอมลทมความเพยงพอและเชอถอได ตลอดจนการจดระบบระเบยบของขอมล 3. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตนประกอบดวย การระบขอตกลงเบองตนทผอางเหตผลไมไดกลาวไวการระบขอตกลงเบองตนทคดคานการอางเหตผลและการระบขอตกลงเบองตนทไมเกยวของกบการอางอง 4. ความสามารถในการทาหนดและเลอกสมมตฐาน ประกอบดวยการคนหา การชแนะ (Clues) ตอคาตอบปญหา การกาหนดสมมตฐานตาง ๆ โดยอาศยขอมลและขอตกลงเบองตน การเลอกสมมตฐานกบขอมลและขอตกลงเบองตน การกาหนดสมมตฐานทเกยวของกบขอมลทยงไมทราบและเปนขอมลทจาเปน 5. ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล และการตดสนความสมเหตสมผลของการคดหาเหตผล ซงประกอบดวย 5.1 การลงสรปอยางสมเหตสมผล โดยอาศยขอตกลงเบองตน สมมตฐานและขอมลทเกยวของไดแก การระบความสมพนธระหวางคากบประพจน การระบถงเงอนไขทจาเปนและเงอนไขทเพยงพอ การระบความสมพนธเชงเหตผล และการระบและกาหนดขอสรป 5.2 การพจารณาตดสนความสมเหตสมผลของกระบวนการทนาไปสขอสรป ไดแกการจาแนกการสรปทสมเหตสมผลจากการสรปทอาศยคานยม ความพงพอใจ และความลาเอยง การจาแนกระหวางการคดหาเหตผลทมขอสรปไดแนนอนกบการคดหาเหตผลทไมสามารถหาขอสรปทเปนขอยตได

5.3 การประเมนขอสรปโดยอาศยเกณฑการประยกตใช ไดแก การระบถงเงอนไขทจาเปนตอการพสจนขอสรป การรถงเงอนไขททาใหขอสรปไมสามารถนาไปปฏบตได และการตดสนความเพยงพอของขอสรปในลกษณะทเปนคาตอบของปญหา

อางองมาจาก : Dressel,P.L. and Mayhew,L.B. (1975). General Education : Exploration in Evalution. Wasthington D.C. : American Council on Education.

216

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “หนสอน...วา...”

ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2 คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การคดวจารณญาณตองประกอบดวยความสามารถกดาน

ก. 4 ดาน ข. 5 ดาน ค. 6 ดาน ง. 7 ดาน

2.ความสามารถในการนยามปญหาประกอบดวยอะไรบาง

ก. การระบถงธรรมชาตของปญหา ข. การตระหนกถงความเปนไปของปญหา ค. ผดทง ก และ ข ง. ถกทง ก และ ข

3. ขอใดคอองคประกอบของการคดวจารณญาณ

ก. ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล ข. ความสามารถในการทาหนดและเลอก

สมมตฐาน ค. ความสามารถในการนยามปญหา ง. ถกทกขอ

4. ขอใดคอสวนประกอบของความสามารถในการทาหนดและเลอกสมมตฐาน

ก. การคนหา ข. การชแนะ ตอคาตอบปญหา ค. การกาหนดสมมตฐานตาง ๆ ง. ถกทกขอ

5. การนยามปญหาคออะไร ก. การระบถงธรรมชาตของปญหา ข. ความเขาใจถงสงทเกยวของและจาเปนในการ

แกปญหา ค. ถกทง ก และ ข ง. ผดทง ก และ ข

6. การรถงความขดแยงและเรองราวทสาคญในสภาพการณ อยในองคประกอบใดของการคดวจารณญาณ

ก. ความสามารถในการสรปอยางสมเหตสมผล ข. ความสามารถในการทาหนดและเลอก

สมมตฐาน ค. ความสามารถในการนยามปญหา ง. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน

217

7. ความสามารถในการเลอกขอมลทเกยวของกบการหาคาตอบของปญหา เปนองคประกอบของการคดแบบใด

ก. การคดสรางสรรค ข. การคดวจารณญาณ ค. การคดแกปญหา ง. การคดวเคราะห

8. ความสามารถในการระบขอตกลงเบองตน ประกอบดวย

ก. ก. การระบขอตกลงเบองตนทผอางเหตผลไมไดกลาวไว

ข. การระบขอตกลงเบองตนทคดคานการอางเหตผล

ค. การระบขอตกลงเบองตนทไมเกยวของกบการอางอง

ง. ถกทกขอ

9. ขอใดตอไปนกลาวถงการคดวจารณญาณไดถกตอง

ก. ประกอบดวยความสามารถ 5 ดาน ข. ประกอบดวยความสามารถในการระบ

ขอตกลงเบองตน ค. ผดทง ก และ ข ง. ถกทง ก และ ข

10. การคดวจารณญาณนกเรยนสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดหรอไม

ก. ไดเพราะเราตองพบกบเหตการณตาง ๆ มากมายในชวตประจาวน

ข. ไมไดเพราะการคดวจารณญาณนนตองเปนผทมอายเกน 30 ปเทานนถงจะคดได

ค. ถกทง ก และ ข ง. ไมมขอใดถก

218

1. ข 2. ง 3. ง 4. ง 5. ค 6. ค 7. ข 8. ง 9. ง 10. ก

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “หนสอน...วา...” ชนมธยมศกษาปท 4 ภาคเรยนท 2

219

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 5 ภาคเรยนท 1

ครงท 9 เรองการคดแกปญหา

ชอเรอง การคดแกปญหา ชอกจกรรม นกสบนอย จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ 1. ฝกทกษะการแกไขปญหาโดยกระบวนการทางวทยาศาสตรไดอยางเหมาะสม 2. คดวเคราะหขอมลตาง ๆ ไดอยางเปนรปธรรมและมแบบแผนในการคดมากขน แนวคด การพฒนาสตปญญานนสามารถพฒนาไดในหลาย ๆ ดานดวยกน ซงในการกระตนใหนกเรยน

เกดการคดวเคราะหขอมลตาง จะกอใหเกดประสบการณในการคดแกไขปญหาอยางเปนระเบยบตามกระบวนการทางวทยาศาสตร คอ การทาความเขาใจกบปญหา การรวบรวมขอมล หาสาเหตของปญหาไดอยางเปนระบบมากขน ซงในการคดวเคราะหนนสามารถสรางแบบแผนในการคดของตนเองเพอความเหมาะสมกบสตปญญาและความถนดของตนเองเพอใหนกเรยนมศกยภาพในการตดสนใจแกปญหาตาง ๆ มากขน

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด อภปรายกลม ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2. ขนนาเขาสบทเรยน 2.1 ครกลาวนาถง การใชความคดในการแกปญหา ครสนทนากบนกเรยนถงวธการคด

แกปญหาของแตละบคคล วามความแตกตางกน โดยมการยกตวอยางวาในชวตประจาวนของแตละบคคลตองพบกบปญหาตาง ๆ มากมาย และตองมความสามารถและมทกษะในการคด มการบวนการคดทมศกยภาพเพอใหสามารถแกปญหาเหลานนไดอยางถกตองและเหมาะสม

2.2 ครกลาวนาเขาสบทเรยน “นกสบนอย” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยวกบปญหาทแตละคนไดรบขอมลมา และตองชวยกนในการแกไขปญหาทเกดขนโดยตองทารวมกนเปนกลม เพอใหไดคาตอบทถกตอง ซงอาจจะตองมการวางแผนและดาเนนการอยางเปนขนเปนตอนเพอใหสามารถนาไปสสงทตองการได ซงในทนนกเรยนจะสามารถฝกฝนทกษะในการทางานรวมกบผอน ซงตองมการวางแผนรวมกน การยอมรบฟงความคดเหนของคนอน และนามาสกระบวนการคดทเปนขนเปนตอนเพอใหไดคาตอบทถกตอง

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละประมาณ 9 คน 3.2 ครใหนกเรยนสงตวแทนมารบซองกจกรรม กลมละ 1 ซอง และใบงานสาหรบ

สมาชกกลมคนละ 1 ใบ และใบความรเรองการคดแกปญหาสาหรบสมาชกกลมอกคนละ 1 ใบ

220

3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานและใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนเขาใจ 3.4 ตวแทนนกเรยนแตละกลมเปดซองกจกรรมแลวแจกหวขอในซองคนละ 1 หวขอ

ครเดนดนกเรยนทากจกรรม 3.5 นกเรยนแตละคนกจะมขอมลของตนเองแลวทกคนรวมกนแสดงความคดเหนท

ตามขอมลทตวเองมอยเพอแกปญหาของกลม 3.6 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร และครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทน

ออกมาบอกวธการคดของแตละกลม 3.7 ครเฉลยใบงาน

4. ขนสรป 4.1 นกเรยนสรปวธการคดแกปญหาของตนเองลงใบงาน

4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากกจกรรม 5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดแกปญหา 2. คมอคร เรองการคดแกปญหา 3. คมอนกเรยน เรองการคดแกปญหา 4. สอและอปกรณ เรองการคดแกปญหา

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 4.2 ซองกจกรรมนกสบนอย

4.3 ใบงานนกสบนอย 4.4 เฉลยใบงานนกสบนอย 4.5 ใบความรเรองการคดแกปญหา

221

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหาโดยกจกรรม “นกสบนอย” 1.2.2 ใหนกเรยนไดทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบและวธการแกปญหาของตนเอง และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “นกสบนอย” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดแกปญหาโดยกจกรรม“นกสบนอย”คอ 1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดแกปญหา 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดแกปญหา 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “นกสบนอย” 1.3.2.4 ครกลาวนาถงการใชความคดในการแกปญหา ครสนทนากบนกเรยนถงวธการคดแกปญหาของแตละบคคล วามความแตกตางกน โดยมการยกตวอยางวาในชวตประจาวนของแตละบคคลตองพบกบปญหาตางๆ มากมาย

1.3.2.5 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 9 คน 1.3.2.6 ครใหนกเรยนสงตวแทนมารบซองกจกรรม กลมละ 1 ซอง และใบงานสาหรบสมาชก

กลมคนละ 1 ใบ และใบความรเรองการคดแกปญหาสาหรบสมาชกอกคนละ 1 ใบ 1.3.2.7 ครอธบายคาชแจงในใบงานและใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนเขาใจ

ตวแทนนกเรยนแตละกลมเปดซองกจกรรมแลวแจกหวขอในซองใหสมาชกกลมคนละ 1 หวขอ ครเรมจบเวลา โดยใหเวลา 25 นาทในการทาใบงาน และครเดนดนกเรยนทากจกรรม

1.3.2.8 แตละคนกจะมขอมลของตนเองแลวทกคนรวมกนแสดงความคดเหนทตามขอมลทตวเองมอยเพอแกปญหาของกลม

1.3.2.9 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร และครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาบอกวธการคดของแตละกลม และสดทายครเฉลยใบงาน 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 1.4.2 ซองกจกรรม “นกสบนอย” 1.4.3 ใบงาน “นกสบนอย”

1.4.4 เฉลยใบงานนกสบนอย 1.4.5 ใบความรเรองการคดแกปญหา

222

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “นบสบนอย” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การพฒนาสตปญญานนสามารถพฒนาไดในหลาย ๆ ดานดวยกน ซงในการกระตนใหนกเรยนเกดการคดวเคราะหขอมลตาง เพอใหเกดประสบการณในการคดแกไขปญหาทเปนระบบมากขน ในการคดวเคราะหนนสามารถสรางแบบแผนในการคดของตนเองเพอความเหมาะสมกบสตปญญาและความถนดของตนเองเพอใหนกเรยนมศกยภาพในการตดสนใจแกปญหาตาง ๆ มากขน 2.2 จดประสงค 2.2.1 นกเรยนสามารถแกไขปญหาไดอยางเหมาะสม 2.2.2 นกเรยนสามารถคดวเคราะหขอมลตาง ๆ ไดอยางเปนรปธรรมและมแบบแผนในการคดมากขน 2.3 เนอหา กมลรตน หลาสวงษ. (2528). ไดกลาวถงวธการในการแกปญหาขนอยกบประสบการณของผเรยนและสถานการณของปญหาทเกดขนดงน 1. ทกษะการคดแกปญหา โดยใชพฤตกรรมอยางเดยว เปนการคดแกปญหาทไมมการเปลยนแปลง เมอประสบปญหาจะไมมการไตรตรงหาเหตผลไมมการพจารณาสงแวดลอม การแกปญหาจะเปนการจาและเลยนแบบพฤตกรรมเดมทเคยแกปญหา 2. ทกษะการแกปญหาแบบลองผดลองถก เปนการแกปญหาแบบเดาสม 3. ทกษะการแกปญหาโดยการเปลยนแปลงความคด การแกปญหาโดยการเปลยนแปลงความคด เปนพฤตกรรมภายในทสงเกตยากทนยมใชกนมากทสดคอการหลงเหน (Insight) การหยงเหนนขนอยกบการรบรและประสบการณเดม 4. ทกษะการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตร เปนการคดแกปญหาทถอวาเปนระดบสงสดและใชไดผลดทสด โดยเฉพาะอยางยงการแกปญหาทมความยากและสลบซบซอน ขนตอนของการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตรโดยสงเขปมดงน 4.1 การพจารณาปญหาโดยการสงเกต คด จา 4.2 การตงสมมตฐานจากประสบการณเดมตาง ๆ 4.3 การทดสอบสมมตฐาน 4.4 คงสมมตฐานทถกไว แตถาผดใหตดสมมตฐานเดมทงไปยอนกลบไปพจารณาปญหาแลวตงสมตฐานใหม จากนนกดาเนนการทดสอบสมมตฐานทตงใหม 4.5 การนาสมมตฐานทดทสดไปใช อาจเปนการใชทงหมดหรอประยกตไปใชเฉพาะบางสวนทเหมาะสมกบสภาพของปญหา

223

2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดแกปญหา 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.2.1 ครกลาวนาถงการใชความคดในการแกปญหา ครสนทนากบนกเรยนถงวธการคดแกปญหาของแตละบคคล วามความแตกตางกน โดยมการยกตวอยางวาในชวตประจาวนของแตละบคคลตองพบกบปญหาตาง ๆ มากมาย มความสามารถและมทกษะในการคด มกระบวนการคดทมศกยภาพเพอใหสามารถแกปญหาเหลานนไดอยางถกตอง เหมาะสม 2.4.2.2 ครกลาวนาเขาสบทเรยน “นกสบนอย” โดยครสนทนากบนกเรยนเกยวกบปญหาทแตละคนไดรบขอมลมา และตองชวยกนในการแกไขปญหาทเกดขนโดยตองทารวมกนเปนกลม เพอใหไดคาตอบทถกตอง ซงอาจจะตองมการวางแผนและดาเนนการอยางเปนขนเปนตอนเพอใหสามารถนาไปสสงทตองการได 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 7 คน 2.4.3.2 ครใหนกเรยนสงตวแทนมารบซองกจกรรม กลมละ 1 ซอง และใบงานสาหรบสมาชก

ในกลมคนละ 1 ใบ และใบความรเรองการคดแกปญหาสาหรบสมาชกกลมอกคนละ 1 ใบ 2.4.3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานและใบความรเรองการคดแกปญหาใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.4 ตวแทนนกเรยนเปดซองกจกรรมแลวแจกหวขอในซองกจกรรมใหสมาชกกลมคนละ 1

หวขอ โดยครเปนคนจบเวลา ใชเวลา 25 นาท และครเดนดนกเรยนทากจกรรม 2.4.3.5 นกเรยนแตละคนกจะมขอมลของตนเอง ทกคนรวมกนแสดงความคดเหนทตามขอมล

ทตวเองมอยเพอแกปญหาของกลม 2.4.3.6 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร จากนนครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทน

ออกมาบอกวธการคดของแตละกลม 2.4.3.7 ครเฉลยใบงาน

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 นกเรยนสรปวธการคดแกปญหาของตนเองลงใบงาน

2.4.4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากกจกรรม 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 2.5.2 ซองกจกรรมนกสบนอย

2.5.3 ใบงานนกสบนอย 2.5.4 เฉลยใบงานนกสบนอย 2.5.5 ใบความรเรองการคดแกปญหา

224

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจผลจากแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานนบสบนอย 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกนภายในกลม 2.6.4 สงเกตการเสนอแนวทางในการแกไขปญหาของนกเรยนในชนเรยน

225

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “นกสบนอย” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดแกปญหา 3.3 ใหนกเรยนจบกลม 9 คน 3.4 ใหนกเรยนทากจกรรมในซองกจกรรม “นกสบนอย” 3.5 ใหนกเรยนทาใบงาน “นกสบนอย” 3.6 ใหนกเรยนดเฉลย 3.7 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.8 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

226

ซองกจกรรมนกสบนอย (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา)

************************** การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 5 ชนสวนทงหมดในซอง ชนสวนละ 1 ขอ 1. บานสเขยว อยตรงกลาง บานญปนอยขวามอสด 2. บานทเลยงหมา แมว และนก อยหางกน ทง 3 หลง 3. บานทดมโอวนตน และชา อยตดกน สวนบานทดมนมอยตดกบบานทดมกาแฟ 4. บานไทยเลยงไก และบานฝรงเลยงหมา 5. บานจนอยตดกบบานสเขยว บานอนเดยอยตดกบบานสเหลอง 6. บานทดมนมเลยงหมา บานทดมนาชาเลยงแมว 7. บานสแดง อยตดกบบานสนาเงน 8. บานสเหลองเลยงไก บานสชมพเลยงนก 9. บานฝรงทาสนาเงน

**************************

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

227

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดแกปญหา กจกรรม “นกสบนอย”

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

คาชแจง เมอนกเรยนแตละคนไดชนสวนจากซองกจกรรม คนละ 1 ชนสวนแลว ในชนสวนแตละชนจะมขอมล

เกยวกบบานซงตงเรยงกนอย เจาของบานแตละหลงมเชอชาตตางกน เปน จน ไทย อนเดย ญปน ฝรง ในบานแตละหลง เจาของเลยงสตวคนละชนด ดมเครองดมคนละแบบ ทาสบานแตละหลงแตกตางกน เมอไดรบชนสวนแลว ผทากจกรรมนทกคนจะตองปฏบตตามกตการ 2 ขอคอ 1. หามสงชนสวนของตนใหผอนด 2. ใชเวลาในการหาคาตอบ 25 นาท คาถาม 1. บานไหนดมนาเปลา ................................................................................................................................. 2. บานไหนเลยงกระรอก...............................................................................................................................

**************************************

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

บานหลงท 1 บานหลงท 2 บานหลงท 3 บานหลงท 4 บานหลงท 5

228

เฉลยใบงานนกสบนอย (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา)

************************** การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 5 1. บานไหนดมนาเปลา .....บานหลงท 1.......................................................................................................... 2. บานไหนเลยงกระรอก...บานหลงท..4..........................................................................................................

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

บานหลงท 1 บานหลงท 2 บานหลงท 3 บานหลงท 4 บานหลงท 5

229

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 5

วธการในการแกปญหาขนอยกบประสบการณของผเรยนและสถานการณของปญหาทเกดขนดงน 1. ทกษะการคดแกปญหา โดยใชพฤตกรรมอยางเดยว เปนการคดแกปญหาทไมมการเปลยนแปลง เมอประสบปญหาจะไมมการไตรตรงหาเหตผลไมมการพจารณาสงแวดลอม การแกปญหาจะเปนการจาและเลยนแบบพฤตกรรมเดมทเคยแกปญหา 2. ทกษะการแกปญหาแบบลองผดลองถก เปนการแกปญหาแบบเดาสม 3. ทกษะการแกปญหาโดยการเปลยนแปลงความคด การแกปญหาโดยการเปลยนแปลงความคด เปนพฤตกรรมภายในทสงเกตยากทนยมใชกนมากทสดคอการหลงเหน (Insight) การหยงเหนนขนอยกบการรบรและประสบการณเดม 4. ทกษะการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตร เปนการคดแกปญหาทถอวาเปนระดบสงสดและใชไดผลดทสด โดยเฉพาะอยางยงการแกปญหาทมความยากและสลบซบซอน ขนตอนของการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตรโดยสงเขปมดงน 4.1 การพจารณาปญหาโดยการสงเกต คด จา 4.2 การตงสมมตฐานจากประสบการณเดมตาง ๆ 4.3 การทดสอบสมมตฐาน 4.4 คงสมมตฐานทถกไว แตถาผดใหตดสมมตฐานเดมทงไปยอนกลบไปพจารณาปญหาแลวตงสมตฐานใหม จากนนกดาเนนการทดสอบสมมตฐานทตงใหม

4.5 การนาสมมตฐานทดทสดไปใช อาจเปนการใชทงหมดหรอประยกตไปใชเฉพาะบางสวนทเหมาะสมกบสภาพของปญหา

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : กมลรตน หลาสวงษ. (2528). จตวทยาการศกษาฉบบปรบปรงใหม. พมพครงท 2. กรงเทพฯ:

คณะศกษาศาสตร. มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

230

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดแกปญหา กจกรรม “นกสบนอย” ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. วธการแกปญหาขนอยกบอะไรบาง

ก. ขนอยกบประสบการณ ข. ขนอยกบสภาพการณของปญหา ค. ถกทงขอ ก และ ข ง. ไมมขอใดถก

2. ทกษะการคดแกปญหาพอจะจาแนกออกเปนกขอ ก. ทกษะการคดแกปญหาจาแนกได 4 ขอ ข. ทกษะการคดแกปญหาจาแนกได 5 ขอ ค. ทกษะการคดแกปญหาจาแนกได 6 ขอ ง. ทกษะการคดแกปญหาจาแนกได 7 ขอ

3. ขอใดตอไปนคอทกษะการคดแกปญกา

ก. โดยใชพฤตกรรมอยางเดยว ข. แบบลองผดลองถก ค. โดยวธการทางวทยาศาสตร ง. ถกทกขอ

4.ทกษะการคดแกปญหาแบบใดไดผลดทสด ก. แบบลองผดลองถก ข. โดยใชพฤตกรรมอยางเดยว ค. โดยวธการทางวทยาศาสตร ง. โดยการเปลยนแปลงความคด

5.ขนตอนของการคดแกปญหาโดยวธการทางวทยาศาสตรมกขนตอน

ก. ม 7 ขนตอน ข. ม 6 ขนตอน ค. ม 5 ขนตอน ง. ม 4 ขนตอน

6. ขอใดไมใชขนตอนการแกปญหาทางวทยาศาสตร ก. การพจารณาปญหาโดยการสงเกต คด จา ข. การตงสมมตฐานจากประสบการณเดมตาง ๆ ค. การทดสอบสมมตฐาน ง. ถกทกขอ

231

7. การคดแกปญหามความสาคญตอชวตประจาวนหรอไม อยางไร

ก. ไมมความสาคญ เพราะในชวตประจาวนเราไมพบปญหาอยแลว

ข. มความสาคญ เพราะในชวตประจาวนเราตองพบกบปญหาตาง ๆ มากมาย

ค. ไมมความสาคญ เพราะถาพบปญหาเรากใหคนอนชวยเราแกปญหา

ง. ไมมความสาคญ เพราะเหตการณตาง ๆ ในชวตประจาวนเราไมถอวาเปนปญหา

8. ขอใดคออปสรรคของการคดแกปญหา ก. การไมยอมรบปญหา ข. การไมเขาใจในสาเหตของปญหา ค. การขาดทกษะในการคดแกปญหา ง. ถกทกขอ

9. การเลอกวธการคดแกปญหานนมปจจยอะไรในการเลอกบาง

ก. ประสบการณทผานมาของผแกปญหา ข. สถานการณของปญหาทเกดขน ค. ทกษะและความสามารถของผแกปญหา ง. ถกทกขอ

10. ขอใดกลาวถงการคดแกปญหาไดอยางถกตอง ก. การคดแกปญหานนสามารถพฒนาได

ตลอดเวลา ข. เมอประสบการณมากขนความสามารถในการ

คดแกปญหากจะนอยลง ค. เมออายมากขนความสามารถในการคด

แกปญหากจะนอยลง ง. ถกทกขอ

232

1. ค 2. ก 3. ง 4. ค 5. ค 6. ง 7. ข 8. ง 9. ง 10. ก

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดแกปญหา กจกรรม “นกสบนอย” ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

233

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 5 ภาคเรยนท 1

ครงท 10 เรองการคดสรางสรรค

ชอเรอง การคดสรางสรรค ชอกจกรรม แบงเคก จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. ฝกการคดสรางสรรค 2. นาความคดสรางสรรคมาประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวน 3. นาความคดสรางสรรคมาคดแกปญหาทอาจเกดขนได 4. เขาใจองคประกอบพนฐานของความคดสรางสรรค

แนวคด การฝกทกษะการคดสรางสรรคใหเกดความครองแคลวนนมกจะกอใหเกดความสามารถในการคดและเปนการฝกทกษะตาง ๆ ทสามารถนามาใชในชวตประจาวน

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 2. ขนนาเขาสบทเรยน 2.1 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดสรางสรรค ครสนทนากบนกเรยนถง

ประโยชนของความคดสรางสรรคทสามารถนามาแกปญหาทเกดขน โดยยกตวอยางจากการทเรามขนมและตองการตดแบงใหเพอน ควรจะตดรปแบบใดบาง เชน ขนมทมลกษณะสเหลยม ควรตดอยางไร ขนมลกษณะกลมควรตดอยางไร

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 3.2 ครแจกใบงานใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 3.5 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร และครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทน

ออกมาบอกวธการคดของแตละกลม 4. ขนสรป

4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงสงทนกเรยนนาเสนอ 4.2 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประโยชนของการคดแบบสรางสรรค

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค

234

สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดสรางสรรค 2. คมอคร เรองการคดสรางสรรค 3. คมอนกเรยน เรองการคดสรางสรรค 4. สอและอปกรณ เรองการคดสรางสรรค

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 4.2 ใบงาน “แบงเคก” 4.3 เฉลยใบงาน “แบงเคก” 4.4 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

235

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยกจกรรม “แบงเคก” 1.2.2 การใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 การสมใหนกเรยนอธบายถงกระบวนการคดสรางสรรคของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “แบงเคก” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “แบงเคก” ตามลาดบดงน 1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคด 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “แบงเคก” 1.3.2.4 ครกลาวนาเรององคประกองของการคดสรางสรรค ครสนทนากบนกเรยนถงประโยชนของความคดสรางสรรคทสามารถนามาแกปญหาทเกดขน โดยยกตวอยางจากการทเรามขนมและตองการตดแบงใหเพอน จะตดรปแบบใดบาง เชน ขนมทมลกษณะสเหลยมควรตดอยางไร ขนมลกษณะกลมจะตดอยางไร 1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

1.3.2.6 ครแจกใบงานใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.7 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.8 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.9 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร และครสมนกเรยนออกมาบอกวธการคดของ

ตนเอง ซงจานวนนกเรยนพอใหเหมาะสมกบเวลา และวธทมความแตกตางกบคนอน ๆ 1.3.2.10 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงสงทนกเรยนนาเสนอ

1.3.2.11 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประโยชนของการคดแบบสรางสรรค 1.3.2.12 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 1.4.2 ใบงาน “แบงเคก” 1.4.3 เฉลยใบงาน “แบงเคก” 1.4.4 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

236

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “แบงเคก” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การฝกทกษะการคดสรางสรรคใหเกดความครองแคลวนนมกจะกอใหเกดความสามารถในการคดและเปนการฝกทกษะตาง ๆ ทสามารถนามาใชในชวตประจาวน 2.2 จดประสงค

2.2.1 ใหนกเรยนไดฝกการคดสรางสรรค 2.2.2 ใหนกเรยนนาความคดสรางสรรคมาประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวน 2.2.3 ใหนกเรยนสามารถนาความคดสรางสรรคมาคดแกปญหาทอาจเกดขนได 2.2.4 ใหนกเรยนสามารถเขาใจองคประกอบพนฐานของความคดสรางสรรค

2.3 เนอหา นกจตวทยาชาวอเมรกนไดศกษาคนพบวา องคประกอบพนฐานของความคดสรางสรรค ม 4 ประการคอ 1. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ปรมาณความคดทไมซากนในเรองเดยวกน แบงเปน 1.1 ความคดคลองแคลวทางดานถอยคา (Word Fluency) เปนความสามารถในการใชถอยคาในรปแบบตาง อยางคลองแคลว 1.2 ความคดคลองแคลวทางดานการโยงความสมพนธ (Associa – tional Fluency) เปนความสามารถคดหาถอยคาทเหมอน หรอคลายกนไดมากทสดเทาทจะมากไดในเวลาทกาหนด 1.3 ความคดคลองแคลวทางการแสดงออก (Expressional Fluency) เปนความสามารถในการใชวลหรอประโยค และนาคามาเรยงกนอยางรวดเรว เพอใหไดประโยคทตองการ 1.4 ความคลองแคลวในการคด (Ideational Fluency) เปนความสามารถทจะคดสงทตองการภายในเวลาทกาหนด 2. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกใหม ไมซาแบบใครเปนความคดทแปลกแตกตางไปจากความคดธรรมดา ความคดรเรมอาจจะมาจากความคดทมอยกอนแลว แลวนามาดดแปลงเพอใหกลายเปนสงใหม 3. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถงความยดหยนทงความคด และการกระทา เปนความสามารถในการปรบสภาพของความคดในสถานการณตาง ๆ ไดความคดยดหยนเปนปรมาณของจาพวกหรอกลมของประเภททตอบสอนงตอสงเรา และเชนเดยวกบความคดคลองตว คอ เนนในเรองของปรมาณทเปนประเภทนนเอง ความคดยดหยนเปนตวเสรมความคดคลองแคลวมความแปลกทแตกตางออกไป หลกเลยงการซาซากจาเจ เปนการเพมคณภาพของความคดใหมมากขนดวย การจดเปนหมวดหม และมหลกเกณฑมากยงขน ประเภทของความคดยดหยนแบงออกเปน 3.1 ความคดยดหยนทเกดขนทนท (Spontaneous Flexibility) เปนความสามารถทจะพยายามคดใหไดหลายอยาง อยางมอสระ เชน คนทมความยดหยนในการคดดานนจะคดไดวา ประโยชนของ

237

ตนไมมอะไรบางไดหลายอยาง ในขณะทคนไมมความคดสรางสรรคจะคดไดเพยงอยางเดยว หรอสองอยางเทานน 3.2 ความคดยดหยนชนดดดแปลง (Adaptive Fluency) ซงมประโยชนตอการแกปญหา คนทมความคดยดหยนจะคดไดโดยไมซากน 4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration) หมายถง ความคดในรายละเอยด คดเปนขนตอน สามารถอธบายใหเหนภาพพจนไดอยางชดเจน ความคดละเอยดลออจดเปนรายละเอยดทนามาตกแตง และขยายความคดครงแรกใหสมบรณยงขน 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.2.1 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดสรางสรรค ครสนทนากบนกเรยนถงประโยชนของความคดสรางสรรคทสามารถนามาแกปญหาทเกดขน โดยยกตวอยางจากการทเรามขนมและตองการตดแบงใหเพอนจะตดรปแบบใดบาง เชน ขนมทมลกษณะสเหลยม ตดอยางไร ขนมลกษณะกลมควรตดอยางไร 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 2.4.3.2 ครแจกใบงานใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 2.4.3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 2.4.3.5 เมอหมดเวลาทกคนสงคาตอบใหคร และครสมนกเรยนออกมาบอกวธการคดของ

ตนเอง ซงจานวนนกเรยนพอใหเหมาะสมกบเวลา และวธทมความแตกตางกบคนอน ๆ

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 ครและนกเรยนรวมกนอภปรายถงสงทนกเรยนนาเสนอ

2.4.4.2 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประโยชนของการคดแบบสรางสรรค 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค 2.5.2 ใบงานแบงเคก 2.5.3 เฉลยใบงาน “แบงเคก” 2.5.4 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจสอบจากผลการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานแบงเคก 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกนภายในกลม 2.6.4 สงเกตการเสนอการคดสรางสรรค

238

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “แบงเคก” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดสรางสรรค 3.3 ใหนกเรยนทาใบงาน “แบงเคก” โดยใชเวลา 25 นาท 3.4 นกเรยนดเฉลย 3.5 นกเรยนดคาอธบาย 3.6 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

239

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “แบงเคก”

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

คาชแจง มขนมเคกกอนหนงเปนรปวงกลม ใหใชมดตดแบง 4 ครง โดยแตละครงตองตดเปนเสนตรง นกเรยนจะมวธตดอยางไร ใหไดชนเคกมากทสดโดยแตละชนจะมขนาดเทาใดกได

**************************************

อางองมาจาก : ยรดา รกไทย (2542). คนฉลาดคด. กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท จากด

240

เฉลยใบงาน แบงเคก (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค)

**************************

การคดสรางสรรค ชนมธยมศกษาปท 5

คาตอบคอ ถานกเรยนอานโจทยใหด ๆ นกเรยนจะสามารถตดเคกกอนนไดถง 14 ชนทเดยว ดงวธการตดขางลางน ซงเปนการมองขนมเคกเปน 3 มต

แตถานกเรยนมองเคกเปน 2 มต นกเรยนจะตดไดอยางมากทสดเพยง 11 ชนเทานน

**************************************

อางองมาจาก : ยรดา รกไทย (2542). คนฉลาดคด. กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท จากด

1

2

3

4

5

6

7

1

2

3

4

5

6

78

910

11

241

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดสรางสรรค ชนมธยมศกษาปท 5

นกจตวทยาชาวอเมรกนไดศกษาคนพบวา องคประกอบพนฐานของความคดสรางสรรค ม 4 ประการคอ 1. ความคดคลองแคลว (Fluency) หมายถง ปรมาณความคดทไมซากนในเรองเดยวกน แบงเปน 1.1 ความคดคลองแคลวทางดานถอยคา (Word Fluency) เปนความสามารถในการใชถอยคาในรปแบบตาง อยางคลองแคลว 1.2 ความคดคลองแคลวทางดานการโยงความสมพนธ (Associa – tional Fluency) เปนความสามารถคดหาถอยคาทเหมอน หรอคลายกนไดมากทสดเทาทจะมากไดในเวลาทกาหนด 1.3 ความคดคลองแคลวทางการแสดงออก (Expressional Fluency) เปนความสามารถในการใชวลหรอประโยค และนาคามาเรยงกนอยางรวดเรว เพอใหไดประโยคทตองการ 1.4 ความคลองแคลวในการคด (Ideational Fluency) เปนความสามารถทจะคดสงทตองการภายในเวลาทกาหนด 2. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกใหม ไมซาแบบใครเปนความคดทแปลกแตกตางไปจากความคดธรรมดา ความคดรเรมอาจจะมาจากความคดทมอยกอนแลว แลวนามาดดแปลงเพอใหกลายเปนสงใหม 3. ความคดยดหยน (Flexibility) หมายถงความยดหยนทงความคด และการกระทา เปนความสามารถในการปรบสภาพของความคดในสถานการณตาง ๆ ไดความคดยดหยนเปนปรมาณของจาพวกหรอกลมของประเภททตอบสอนงตอสงเรา และเชนเดยวกบความคดคลองตว คอ เนนในเรองของปรมาณทเปนประเภทนนเอง ความคดยดหยนเปนตวเสรมความคดคลองแคลวมความแปลกทแตกตางออกไป หลกเลยงการซาซากจาเจ เปนการเพมคณภาพของความคดใหมมากขนดวย การจดเปนหมวดหม และมหลกเกณฑมากยงขน ประเภทของความคดยดหยนแบงออกเปน 3.1 ความคดยดหยนทเกดขนทนท (Spontaneous Flexibility) เปนความสามารถทจะพยายามคดใหไดหลายอยาง อยางมอสระ เชน คนทมความยดหยนในการคดดานนจะคดไดวา ประโยชนของตนไมมอะไรบางไดหลายอยาง ในขณะทคนไมมความคดสรางสรรคจะคดไดเพยงอยางเดยว หรอสองอยางเทานน 3.2 ความคดยดหยนชนดดดแปลง (Adaptive Fluency) ซงมประโยชนตอการแกปญหา คนทมความคดยดหยนจะคดไดโดยไมซากน 4. ความคดละเอยดลออ (Elaboration) หมายถง ความคดในรายละเอยด คดเปนขนตอน สามารถอธบายใหเหนภาพพจนไดอยางชดเจน ความคดละเอยดลออจดเปนรายละเอยดทนามาตกแตง และขยายความคดครงแรกใหสมบรณยงขน

อางองมาจาก : Guilford, J.P. (1969). The Nature of Interlligence. New York : McGraw – Hill Book

Company.

242

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “แบงเคก” ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. องคประกอบของการคดสรางสรรคมกประการณ

ก. ม 4 ประการ ข. ม 5 ประการ ค. ม 6 ประการ ง. ม 7 ประการ

2. ขอใดคอความคดคลองแคลว ก. ความคดคลองแคลวทางดานถอยคา ข. ความคดคลองแคลวทางดานการโยง

ความสมพนธ ค. ความคดคลองแคลวทางการแสดงออก ง. ถกทกขอ

3. ความคดรเรมหมายถง

ก. การคดสงแปลก ๆ ใหม ๆ ไมซาแบบใคร ข. ความคดในรายละเอยด คดเปนขนตอน ค. คดใหไดหลายอยาง อยางมอสระ ง. ความสามารถในการใชถอยคาในรปแบบตาง

อยางคลองแคลว

4.ความคดละเอยดลออ (Elaboration) หมายถง ก. ความคดในรายละเอยด ข. คดเปนขนตอน สามารถอธบายใหเหน

ภาพพจนไดอยางชดเจน ค. ความคดละเอยดลออจดเปนรายละเอยดท

นามาตกแตง และขยายความคดครงแรกใหสมบรณยงขน

ง. ถกทกขอ 5. . ความคดยดหยน หมายถง

ก. ความยดหยนทงความคด และการกระทา ข. ความสามารถในการปรบสภาพของความคด

ในสถานการณตาง ๆ ได ค. ถกทง ก และ ข ง. ผดทง ก และ ข

6. ความคดคลองแคลวทางดานถอยคา หมายถง ก. การคดสงแปลก ๆ ใหม ๆ ไมซาแบบใคร ข. ความคดในรายละเอยด คดเปนขนตอน ค. คดใหไดหลายอยาง อยางมอสระ ง. ความสามารถในการใชถอยคาในรปแบบตาง

อยางคลองแคลว

243

7. ความคดยดหยนทเกดขนทนท หมายถง ก. การคดสงแปลก ๆ ใหม ๆ ไมซาแบบใคร ข. ความคดในรายละเอยด คดเปนขนตอน ค. คดใหไดหลายอยาง อยางมอสระ ง. ความสามารถในการใชถอยคาในรปแบบตาง

อยางคลองแคลว

8.ขอใดคอประเภทของการคดยดหยน ก. ความคดละเอยดลออ ข. ความคดยดหยนชนดดดแปลง ค. ความคดยดหยนทเกดขนทนท ง. ถกเฉพาะ ขอ ข และ ค

9. นกเรยนคดวานกเรยนจะสามารถพฒนาการคดสรางสรรคของนกเรยนไดหรอไม เพราะเหตใด

ก. ได เพราะการคดสรางสรรคนนสามารถพฒนาไดในทกเพศ ทกวย

ข. ไมได เพราะเกนวยทจะพฒนาการคดสรางสรรคแลว

ค. ได เพราะเปนเพศหญงและอายไมเกน 20 ป ง. ไมได เพราะเปนเพศ ชาย และอายตากวา

20 ป

10. ความคดละเอยดลออ หมายถง ก. การคดสงแปลก ๆ ใหม ๆ ไมซาแบบใคร ข. ความคดในรายละเอยด คดเปนขนตอน ค. คดใหไดหลายอยาง อยางมอสระ ง. ความสามารถในการใชถอยคาในรปแบบตาง

อยางคลองแคลว

244

1. ก 2. ง 3. ก 4. ง 5. ค 6. ง 7. ค 8. ง 9. ก 10. ข

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “แบงเคก” ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 1

245

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 5 ภาคเรยนท 2

ครงท 11 เรองการคดวเคราะห

ชอเรอง การคดวเคราะห ชอกจกรรม ฉนผดไปแลว จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. วเคราะหสถานการณปจจบนได 2. นาการวเคราะหเหตการณมาประยกตใชในชวตประจาวนได 3. เขาใจองคประกอบของการคดวเคราะห

แนวคด การตงจดมงหมายของการคดเพอใหไดความคดทรอบคอบสมเหตสมผล ผานการพจารณาปจจยรอบดานอยางกวางไกลลกซง และผานการพจารณากลนกรองไตรตรอง ทงทางดานคณและโทษ และคณคาทแทจรงของสงนน จะทาใหนกเรยนสามารถตดสนใจไดอยางมประสทธภาพและยงมการพฒนาตนเองไดเตมศกยภาพมากขน

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดวเคราะห และวธการตดสนใจตาง ๆ ของคนเรา โดยใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางและมการอภปรายรวมกนในชนเรยน

3. ขนกจกรรม 3.1 ครเลาเรอง “ฉนผดไปแลว” ใหนกเรยนฟง และใหนกเรยนตอบปญหาตามใบงาน

3.2 ใหนกเรยนอาสาสมครเลาเรองราวทคลาย ๆ กนใหเพอนฟงเปนแงคดครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดรบจากกจกรรม

3.3 ครแจกใบความรเรองการคดวเคราะห พรอมอธบาย 3.4 ครแจกใบงานฉนผดไปแลวใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.5 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.6 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

4. ขนสรป 4.1 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห

246

สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวเคราะห 2. คมอคร เรองการคดวเคราะห 3. คมอนกเรยน เรองการคดวเคราะห 4. สอและอปกรณ เรองการคดวเคราะห

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 4.2 ใบงานฉนผดไปแลว 4.3 บทความ ฉนผดไปแลว 4.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

247

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ฉนผดไปแลว” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ฉนผดไปแลว” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ฉนผดไปแลว” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคด 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ฉนผดไปแลว”

1.3.2.4 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดวเคราะห และวธการตดสนใจตาง ๆ ของคนเรา โดยใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางและมการอภปรายรวมกนในชนเรยน

1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดวเคราะห พรอมอธบาย 1.3.2.6 ครแจกใบงานฉนผดไปแลวใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.7 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.8 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.9 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 1.3.2.10 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

1.3.2.11 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 1.4.2 ใบงาน “ฉนผดไปแลว” 1.4.3 บทความเรอง ฉนผดไปแลว 1.4.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

248

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ฉนผดไปแลว” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ ในปจจบนมเรองราวตาง ๆ มากมายรอบ ๆ ตวเราลวนแลวแตเปนเรองทใหม ๆ เสมอสาหรบผรบรรบฟง ความสามารถในการวเคราะหจะสามารถทาใหสามารถเขาใจสงอน ๆ รอบตวไดโดยงาย ซงการวเคราะหกควรมกระบวนการทถกตองและเหมาะสมอกดวย 2.2 จดประสงค

2.2.1 นกเรยนสามารถอานเรองราวและวเคราะหเรองราวทเกดขนได 2.2.2 นกเรยนสามารถนาความสามารถในการคดวเคราะหไปใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวนได 2.2.3 นกเรยนสามารถเขาใจองคประกอบของการคดวเคราะหได

2.3 เนอหา มาลน ศรจาร. (2545). ไดกลาวถงกระบวนการคดวเคราะห ประกอบดวย 5 ขนตอน ดงตอไปนคอ 1. การระบปญหา หมายถง การกาหนดปญหาและทาความเขาใจกบปญหา พจารณาขอมลเพอกาหนดปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอ รวมทงการนยามความหมายของคา และพจารณาขอมลเพอกาหนดปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอ รวมทงการนยามความหมายของคาและขอความ การระบปญหาเปนกระบวนการทเปนจดเรมตนของการคดวเคราะห เปนการกระตนใหบคคลเรมตนคด เมอตระหนกวามปญหาหรอขอโตแยง หรอไดรบขอมลขาวสารทคลมเครอ จะพยายามหาคาตอบทสมเหตสมผลเพอทาความเขาใจกบปญหานน ปญหาจงเปนสงเราซงเปนจดเรมตนของการคดวเคราะห 2. การตงสมมตฐาน หมายถงการพจารณาแนวทาง การสรปอางองของปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอ โดยการนาขอมลทมการจดระบบแลวมาพจารณาเชอมโยงหาความสมพนธเพอกาหนดแนวทางการสรปแทนาจะเปนไปไดวา จากขอมลทปรากฏสามารถเปนไปไดในทศทางใดบาง เพอทจะไดพจารณาเลอกแนวทางทเปนไปไดมากทสด หรอการตดสนใจอยางสมเหตสมผลในการสรปอางองตอไป 3. การตรวจสอบสมมตฐาน หมายถง การรวมรวมขอมลทเกยวของกบปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอจากแหลงตาง ๆ รวมทงการดงขอมล หรอความรจากประสบการณเดมทมอยมาใชเพอออกแบบการทดลองหรอวธการแกปญหาเปนการตรวจสอบสมมตฐานทตงไวเพอเปนแนวทางในการตดสนใจอยางสมเหตสมผลในการสรปอางองตอไป 4. การสรปอางองโดยใชหลกตรรกศาสตร หมายถง การพจารณาเลอกแนวทางทสมเหตสมผลทสดจากขอมลหรอหลกฐานทมอย หลงจากกาหนดแนวทางเลอกทอาจเปนไปดกจะพยายามเลอกวธการ หรอแนวทางทเปนไปไดมากทสดทจะนาไปสการสรปทสมเหตสมผล การใชเหตผลเปนทกษะกาคดทจะเปนตอการตดสนใจสรปปญหา และเปนทกษะการคดทสาคญของการคดวเคราะห เพราะการคดทดนนขนอยกบการใชเหตผลทด และขอสรปทดทสดจะตองไดรบการสนบสนนจากเหตผลทดทสดดวย ดงนนการคดวเคราะหจงจาเปนตองใชเหตผลทดเพอนาไปสขอสรปอยางสมเหตสมผล และคณลกษณะการคดวเคราะห มความสมพนธกบการใชเหตผลแบบตรรกศาสตร หรอใชเหตผลแบบอปมาอนมาน เพราะฉะนนกระบวนการทสาคญทจะชวยใหการ

249

สนบสนนอางองเปนไปอยางสมเหตสมผลคอ การใชเหตผลอปมานและอนมาน หรอการสรปอางองโดยใชหลกตรรกศาสตร 5. การประเมนการสรปอางอง หมายถงการประเมนความสมเหตสมผลของการสรปอางองหลงจากตดสนใจสรปโดยใชหลกตรรกศาสตร จะตองประเมนขอสรปอางองวาสมเหตสมผลหรอไมรวมทงพจารณาวาขอสรปนนสามารถนาไปใชประโยชนไดหรอไม ผลทเกดจะเปนอยางไร ถาขอมลทไดรบมการเปลยนแปลง และไดรบขอมลเพมเตมตองกบไปรวบรวมขอมลทมอยอกครงหนงเพอตงสมมตฐานและสรปอางองใหม 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวนาถงองคประกอบของการคดวเคราะห และวธการตดสนใจตาง ๆ ของคนเรา โดยใหนกเรยนรวมกนยกตวอยางและมการอภปรายรวมกนในชนเรยน 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวเคราะห พรอมอธบาย 2.4.3.2 ครแจกใบงานฉนผดไปแลวใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 2.4.3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.4 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 2.4.4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.5 สอ – อปกรณ

2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.5.2 ใบงานฉนผดไปแลว

2.5.3 บทความ ฉนผดไปแลว 2.5.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจสอบจากผลการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานฉนผดไปแลว 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน

250

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ฉนผดไปแลว” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวเคราะห 3.3 ใหนกเรยนอานบทความ ฉนผดไปแลว

3.4 ใหนกเรยนทาใบงานฉนผดไปแลว โดยใชเวลา 25 นาท 3.5 ใหนกเรยนอภปรายรวมกบเพอนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.6 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

251

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ฉนผดไปแลว”

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความ ฉนผดไปแลว แลวตอบคาถามดานลางตามความคดเหนของตนเอง

1. สงทนกเรยนคดวาเปนสงทผดมากทสดในบทความนคออะไร ใครเปนคนผด ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 2. นกเรยนอานบทความนแลวนกเรยนรสกอยางไร ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 3. เหตการณใดทนกเรยนคดวานกเรยนไดทาผดมากทสดในชวตและนกเรยนจดการอยางไรกบเหตการณดงกลาว ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

**************************************

252

บทความ ฉนผดไปแลว (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

**************************

การคดวเคราะห ชนมธยมศกษาปท 5

ทกวน ฉนตองตนเชา เขางานแปดโมง วนน..กเหมอนเคย แตเมอคนฉนทางานจนดก ตนสาย.. อารมณตอนนน โมโหตวเองมาก ทลมตงนาฬกาปลก (โดนเจานายดาแนๆ ) แมมาเคาะประตหอง ... " ตนหรอยงลก หกโมงแลว " ฉนหงดหงดมาก ........... โธ !! แลวทาไมแมไมปลกหนใหเรวกวานเนย..หนไปทางานไมทนแลว วนน..มประชมดวย " แมทาขาวตมใหหนอย เมอคนเหนนอนดก อยากใหกนอะไรรอนๆหนอย " แมไมตองมาพดเลย ไมกง..ไมกนมนแลว

.....แมจบแขนฉนเบาๆ กอนเดนออกจากหองอาบนา แตงตวเสรจ ลงมาขางลาง แมนงรออยทโตะกนขาว " กนขาวตมกบแมกอนนะลกนะ แมรอหนอย " หน..ไมกน พดโดยไมมองหนาแม เดนออกมาจากบานทนท ....

ถงททางาน " ไมรหรองย วาวนนมประชม แลวรายงานอยไหน "ยกมอไหว .. ขอโทษคะพ ...รบสงรายงานใหอยางออนนอมถอมตน " พเลอนประชมไปเปน 10 โมงนะ เดยวชวยไปหาอะไรใหพกนหนอยส " ... ไดคะพ ... วงเขาหองครว หยบโจกกงสาเรจรป รบ รบ รบ เตมนารอน ..วา !! นารอนลวกมอ ... มาแลวคะพ โจกรอนๆเลยคะ....ออกจากหองประชมเกอบเทยง แมโทรมาจากบาน " เมอเชา.. หนวางผาเชดหนาไวตรงไหนลก แมหาในตะกราไมเจอ จะเอาไปซกนะ "....หาไมเจอกไมตองซกหรอก หน..จาไมได คงโยนไวทไหนนะแหละ เมอเชาหนรบ ....... " ไมเปนไรลก แลวเยนน..กลบกโมง มากนขาวกบแมนะ " ...ยงไมรหรอกแม วางานเสรจเมอไหร ยงงย..แมกนไปกอนเลยแลวกน ไมตองรอ .....วางหโทรศพท ... .กมหนา กมตาทางาน เอาใจเจานาย ...." เอ!! พวางบญชรายชอลกคาทงไวแถวนมงรเปลา ไมรไปลมไวทไหน ?? หาไมเจอ ... ไมเปนไรคะพ เดยวหนชวยหา พลงไปทานขาวเถอะคะเทยงกวาแลวนะคะ....หา หา หา หาเทาไหรกไมเจอ โธ..พขา กพมาทาหลนไวใตเกาอในหองประชมนนา โอย !! เทยงครงแลว ลงไปกนขาวไมทนแนๆ ไมเปนไร..บะหมซกหอพออมกแลวกน ...พคะ เจอแลวนะคะ พทาหลนไวทหองประชมคะ" อาว..เหรอ " รบเอกสารคน ไมมแมแตขอบใจสกคา แตฉนกลบปลม ททาใหเจานายพอใจไดใกลเลกงานแลว.. รบกลบบานไปนอนดกวา " ชวยแกงานตรงนใหพหนอยนะ เสรจแลววางไวบนโตะพเลยพกลบกอนละ.. วาแตวา เรานะมธระอะไรรเปลา คงตองกลบชานดนงนะวนน " ...ยมรบ.. ไมมธระอะไรคะพ เดยวหนพมพใหเลยคะโทรหาเจานายตอนเกอบทม .. พขา หนแกไข และตรวจทานเรยบรอยแลวคะ หนวางไวบนโตะนะคะ

" กลบดกจงลก จะอาบนากอน หรอ กนขาวกอนละ "...เงยบไมมเสยงตอบ ไมมรอยยม จากฉน... " มา มา แมชวย " แมรวบของจากมอฉนไปวางบนโตะ... หนเหนอยมากเลยแม หนอยากพกผอน แมอยาเพงมายงกะหน แลวฉนกเดนขนหองไป..

กาลงจะกลบบาน.....ฮลโหล..สวสดคะ..เจานายเหรอคะมอะไรรเปลาคะ ออ !! ไมยงคะ เดยวหนจดการใหเลยคะ กล กจอ เปดคอมพวเตอร .. เจานายคะ เรยบรอยแลวคะ

แม....แม.....หายไปไหน ในครวไมม หองนอนไมมแมนงอยหลงบานและแมนงเหงาๆ อยคนเดยว.... แมแอบรองไห .. ......เพราะฉนสนะ ฉนทาใหแมตองรองไห......แม..ดแลฉนมาทงชวต เปนหวงฉน รกฉนมากกวาใครๆแต..ฉนตอบแทนไดสาสมเหลอเกน ... ฉนเรมทบทวน..................

**************************************

อางองจาก : -------- (2547). ฉนผดไปแลว. สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จากhttp://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=128

253

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวเคราะห ชนมธยมศกษาปท 5

กระบวนการคดวเคราะห ประกอบดวย 5 ขนตอน ดงตอไปนคอ 1. การระบปญหา หมายถง การกาหนดปญหาและทาความเขาใจกบปญหา พจารณาขอมลเพอกาหนดปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอ รวมทงการนยามความหมายของคา และพจารณาขอมลเพอกาหนดปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอ รวมทงการนยามความหมายของคาและขอความ การระบปญหาเปนกระบวนการทเปนจดเรมตนของการคดวเคราะห เปนการกระตนใหบคคลเรมตนคด เมอตระหนกวามปญหาหรอขอโตแยง หรอไดรบขอมลขาวสารทคลมเครอ จะพยายามหาคาตอบทสมเหตสมผลเพอทาความเขาใจกบปญหานน ปญหาจงเปนสงเราซงเปนจดเรมตนของการคดวเคราะห 2. การตงสมมตฐาน หมายถงการพจารณาแนวทาง การสรปอางองของปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอ โดยการนาขอมลทมการจดระบบแลวมาพจารณาเชอมโยงหาความสมพนธเพอกาหนดแนวทางการสรปแทนาจะเปนไปไดวา จากขอมลทปรากฏสามารถเปนไปไดในทศทางใดบาง เพอทจะไดพจารณาเลอกแนวทางทเปนไปไดมากทสด หรอการตดสนใจอยางสมเหตสมผลในการสรปอางองตอไป 3. การตรวจสอบสมมตฐาน หมายถง การรวมรวมขอมลทเกยวของกบปญหา ขอโตแยงหรอขอมลทคลมเครอจากแหลงตาง ๆ รวมทงการดงขอมล หรอความรจากประสบการณเดมทมอยมาใชเพอออกแบบการทดลองหรอวธการแกปญหาเปนการตรวจสอบสมมตฐานทตงไวเพอเปนแนวทางในการตดสนใจอยางสมเหตสมผลในการสรปอางองตอไป 4. การสรปอางองโดยใชหลกตรรกศาสตร หมายถง การพจารณาเลอกแนวทางทสมเหตสมผลทสดจากขอมลหรอหลกฐานทมอย หลงจากกาหนดแนวทางเลอกทอาจเปนไปดกจะพยายามเลอกวธการ หรอแนวทางทเปนไปไดมากทสดทจะนาไปสการสรปทสมเหตสมผล การใชเหตผลเปนทกษะกาคดทจะเปนตอการตดสนใจสรปปญหา และเปนทกษะการคดทสาคญของการคดวเคราะห เพราะการคดทดนนขนอยกบการใชเหตผลทด และขอสรปทดทสดจะตองไดรบการสนบสนนจากเหตผลทดทสดดวย ดงนนการคดวเคราะหจงจาเปนตองใชเหตผลทดเพอนาไปสขอสรปอยางสมเหตสมผล และคณลกษณะการคดวเคราะห มความสมพนธกบการใชเหตผลแบบตรรกศาสตร หรอใชเหตผลแบบอปมาอนมาน เพราะฉะนนกระบวนการทสาคญทจะชวยใหการสนบสนนอางองเปนไปอยางสมเหตสมผลคอ การใชเหตผลอปมานและอนมาน หรอการสรปอางองโดยใชหลกตรรกศาสตร 5. การประเมนการสรปอางอง หมายถงการประเมนความสมเหตสมผลของการสรปอางองหลงจากตดสนใจสรปโดยใชหลกตรรกศาสตร จะตองประเมนขอสรปอางองวาสมเหตสมผลหรอไมรวมทงพจารณาวาขอสรปนนสามารถนาไปใชประโยชนไดหรอไม ผลทเกดจะเปนอยางไร ถาขอมลทไดรบมการเปลยนแปลง และไดรบขอมลเพมเตมตอง

กบไปรวบรวมขอมลทมอยอกครงหนงเพอตงสมมตฐานและสรปอางองใหม

อางองมาจาก : มาลน ศรจาร. (2545). การเปรยบเทยบความสามารถดานการคดวเคราะหและความสามารถทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยบทเรยนไฮเปอรเทกซและบทเรยนสอประสมในวชาโครงงานวทาศาสตร. ปรญญานพนธ กศ.ม. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

254

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ฉนผดไปแลว” ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. กระบวนการคดวเคราะหประกอบไปดวยกขนตอน

ก. 5 ขนตอน ข. 6 ขนตอน ค. 7 ขนตอน ง. 8 ขนตอน

2.การตรวจสอบสมมตฐาน หมายถง ก. การรวมรวมขอมลทเกยวของกบปญหา ขอ

โตแยงหรอขอมลทคลมเครอจากแหลงตาง ๆ ข. การดงขอมล หรอความรจากประสบการณ

เดมทมอยมาใชเพอออกแบบการทดลองหรอแกปญหา

ค. ถกทง ก และ ข ง. ผดทง ก และ ข

3. การประเมนการสรปอางอง หมายถง ก. การรวมรวมขอมลทเกยวของกบปญหา ขอ

โตแยงหรอขอมลทคลมเครอจากแหลงตาง ๆ ข. การประเมนความสมเหตสมผลของการสรป

อางองหลงจากตดสนใจสรปโดยใชหลกตรรกศาสตร

ค. การดงขอมล หรอความรจากประสบการณเดมทมอยมาใชเพอออกแบบการทดลอง

ง. ถกทกขอ

4.การตรวจสอบสมมตฐาน หมายถง ก. การรวมรวมขอมลทเกยวของกบปญหา ขอ

โตแยง ข. การรวมรวมขอโตแยง ขอมลทคลมเครอจาก

แหลงตาง ๆ ค. การดงขอมล หรอความรจากประสบการณ

เดมทมอยมาใชเพอออกแบบการทดลองหรอวธการแกปญหา

ง. ถกทกขอ 5. ขอใดเปนการคดวเคราะห

ก. เกง ไปบานเพอนถกเพราะจาทางไดไปบอยเปนการใชการคดวเคราะห

ข. กอย ไปบานเพอนถกเพราะเพอนบอกทางไวอยางชดเจนเปนการคดวเคราะห

ค. กฟ ไปบานเพอนถกเพราะเพอนบอกวาบานอยใกลบานสเขยว และอยหลงสดทายในซอยเปนการนาขอมลมาคดวเคราะห

ง. ถกทกขอ

6.ขอใดกลาวถงการคดวเคราะหไดอยางถกตอง ก. การคดวเคราะหพฒนาไดอยางตอเนอง ข. การคดวเคราะหสามารถพฒนาไดในทกเพศ ค. การคดวเคราะหสามารถพฒนาไดในบคคลทก

สาขาอาชพ ง. ถกทกขอ

255

7. ขอใดเรยงลาดบกระบวนการคดวเคราะหไดอยางถกตอง

ก. การระบปญหา การตงสมมตฐาน การตรวจสอบสมมตฐาน การสรปอางองโดยใชหลกตรรกศาสตร การประเมนการสรปอางอง

ข. การประเมนการสรปอางอง การระบปญหา การตงสมมตฐาน การตรวจสอบสมมตฐาน การสรปอางองโดยใชหลกตรรกศาสตร

ค. ไมมขอใดถก ง. ถกทกขอ

8. การคดวเคราะหมความสาคญตอการตดสนใจหรอไม เพราะเหตใด

ก. ไมม เพราะการคดวเคราะหเปนสวนประกอบของการคดสรางสรรค

ข. ไมม เพราะการคดวเคราะหเปนสวนประกอบของการคดแกปญหา

ค. ไมม เพราะการคดวเคราะหเปนสวนประกอบของการคดวจารณญาณ

ง. ไมมขอใดถก

9. การคดวเคราะหมความสาคญอยางในชวตประจาวน

ก. สามารถชวยใหการตดสนใจในเรองตาง ๆ เปนไปอยางถกตองเหมาะสม

ข. สามารถแกปญหาตาง ๆ ในชวตประจาวนไดอยางถกตองเหมาะสม

ค. สามารถกอใหเกดความเขาใจในเรองตาง ไดอยางถกตองเหมาะสม

ง. ถกทกขอ

10. กระบวนการคดวเคราะหประกอบไปดวยขนตอนดงตอไปน ยกเวนขอใด

ก. การระบปญหา ข. การตงสมมตฐาน ค. การแกปญหา ง. การตรวจสอบสมมตฐาน

256

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ฉนผดไปแลว” ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2

1. ก 2. ค 3. ข 4. ง 5. ค 6. ง 7. ก 8. ง 9. ง 10. ค

257

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 5 ภาคเรยนท 2

ครงท 12 เรองการคดวจารณญาณ

ชอเรอง การคดวจารณญาณ ชอกจกรรม ซอเวลา จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. ใชวจารณญาณในการอภปรายประเดนปญหารวมกบเพอน 2. หาแนวทางการแกปญหาไดหลากหลายแนวทางมากขน 3. มความกลาในการตดสนใจเกยวกบปญหาตาง ๆ ของตนเองไดอยางถกตองและเหมาะสม

โดยใชการคดวจารณญาณ แนวคด การใชวจารณญาณในการแกไขปญหาตาง ๆ นนเปนสงทสามารถทจะพฒนาศกยภาพดาน

สตปญญาของนกเรยนในวยนไดเปนอยางดและนกเรยนสามารถนามาประยกตใชในชวตประจาวนไดอกดวย

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด อภปรายกลม ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวนาถงสภาพเศรษฐกจในปจจบน ซงจะตองมการแขงขนกนอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนในเรองของหนาทการงานเองกมการแขงขนกนเพอทจะใหไดมาซงเงนทอง และสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ตามทตนเองตองการ เพราะทกคนตางกบอกวาทางานจนไมมเวลามาทาโนน ทาน เชน ไมมเวลาซกผา กตองทางานเพอหาซอเครองซกผา ทาใหใชเวลานอยลงในการซกผา เปนตน

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณ ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

3.2 ครทายปญหา “เงนตามเวลา” ครและนกเรยนรวมกนอภปรายหลงจากตอบคาถามแลว

3.3 ครแจกใบงาน “ซอเวลา” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.4 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.5 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

4. ขนสรป 4.1 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนใน

ชนเรยน

258

4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน 5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวจารณญาณ 2. คมอคร เรองการคดวจารณญาณ 3. คมอนกเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4. สอและอปกรณ เรองการคดวจารณญาณ

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4.2 โจทยปญหา เงนตามเวลา ใบงานคดกนอยางไร 4.3 ใบงาน ซอเวลา 4.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

259

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณโดยกจกรรม “ซอเวลา” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซอเวลา” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซอเวลา” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดวจารณญาณ 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ซอเวลา”

1.3.2.4 ครกลาวนาถงสภาพเศรษฐกจในปจจบน ซงจะตองมการแขงขนกนอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนในเรองของหนาทการงานเองกมการแขงขนกนเพอทจะใหไดมาซงเงนทอง และสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ตามทตนเองตองการ เพราะทกคนตางกบอกวาทางานจนไมมเวลามาทาโนน ทาน เชน ไมมเวลาซกผา กตองทางานเพอหาซอเครองซกผา ทาใหใชเวลานอยลงในการซกผา เปนตน 1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณ ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

1.3.2.6 ครทายปญหา “เงนตามเวลา” ครและนกเรยนอภปรายรวมกนถงคาตอบ 1.3.2.7 ครแจกใบงาน “ซอเวลา” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.8 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.9นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.10 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยนและอภปรายรวมกนในชน

เรยน 1.3.2.11 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

1.3.2.12 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ

1.4.2 โจทยปญหา เงนตามเวลา ใบงานคดกนอยางไร 1.4.3 ใบงาน ซอเวลา 1.4.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

260

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซอเวลา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การใชวจารณญาณในการแกไขปญหาตาง ๆ นนเปนสงทสามารถทจะพฒนาศกยภาพดานสตปญญาของนกเรยนในวยนไดเปนอยางดและนกเรยนสามารถนามาประยกตใชในชวตประจาวนไดอกดวย 2.2 จดประสงค

2.1 ใหนกเรยนไดใชวจารณญาณในการอภปรายประเดนปญหารวมกบเพอน 2.2 ใหนกเรยนสามารถหาแนวทางการแกปญหาไดหลากหลายแนวทางมากขน 2.3 ใหนกเรยนมความกลาในการตดสนใจเกยวกบปญหาตาง ๆ ของตนเองไดอยางถกตองและ

เหมาะสมโดยใชการคดวจารณญาณ 2.3 เนอหา การคดวจารณญาณหมายถง การคดพจารณา ไตรตรองอยางมเหตผล เพอตดสนใจวาสงใดถกตอง สงใดควรเชอ สงใดควรทา การคดวจารณญาณจงตองประกอบดวยทกษะยอย ๆ เพอนามาชวยในการตดสนใจไดอยางถกตองยงขน คอ

ความร ถามความรมากจะทาใหคดไดเรวและดกวา การสรปอางอง จะทาใหสามารถเขาใจสถานการณตาง ๆ ไดดขน ลกซงมากยงขน ทกษะการประเมน เพราะการประเมนจะเปนสงทาใหสามารถระบและเลอกขอมลไดเหมาะสม เชอถอ

ได โดยการสามารถเปรยบเทยบและชงนาหนกจากขอมลทมอย ทกษะการสงเคราะหความคด คอความสามารถในการพจารณาถงความเหมาะสมของความคดและปรบ

ความคดใหเหมาะสม ความสามารถในการคดวจารณญาณนนจะตองมทกษะพนฐานทสาคญคอ ความสามารถในการฟง และ

การอานอยางรวดเรวไปพรอม ๆ กบการวเคราะหขอมลทไดอานและฟงอยางเปนระบบและเปนไปตามลาดบขนตอน

การคดวจารณญาณถอไดวา เปนพนฐานทสาคญของการคดแกปญหา เพราะฉะนนในการพฒนาเดกในการคดแกปญหา จงจาเปนจะตองพฒนาการคดวจารณญาณเปนเบองตน

สงสาคญอกประการหนงในการพฒนาความคดวจารณญาณ คอ พยายามจดใหผเรยนไดมการเรยนหรอทากจกรรมเปนกลมหรออยางนอยเปนค การเรยนในระบบกลมอยางนอย 2 คนขนไป จะเปนเครองบงคบใหเดกไดแสดงความคดออกมาใหคนอนร ซงนอกจากจะเปนการฝกฝนใหเขากลาแสดงความคดเหนของตนเองไมวาจะผดหรอถกกตามแลว ยงจะทาใหตนเองและบคคลอน ๆ ไดสามารถทราบความคด และมองเหนขอบกพรองหรอขอผดพลาดในการคดเหลานน วามขอผดพลาดอยางไร ขามขนตอนของระบบการคดไปหรอไม เพราะความสาคญของการคดวจารณญาณอยทขนตอนหรอกระบวนการของความคดการทไดแสดงความคดออกมาจะทาใหคนอนมองเหนและมปฏกรยาสะทอนกลบอนจะทาใหมการฝกฝนแกไข พฒนาความคด

261

ไดเนองจากอาจไดรบขอมลยอนกลบ ไมวาจากการวพากษวจารณโดยตรงหรอจากการรบรโดยทางออม รวมทงยงเปนการฝกฝนใหเดกมความระมดระวง รอบคอบ และรจกตรวจสอบความคดทไมเปนระบบของตนเองตลอดจนของคนอนไดดดวย 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวนาถงสภาพเศรษฐกจในปจจบน ซงจะตองมการแขงขนกนอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนในเรองของหนาทการงานเองกมการแขงขนกนเพอทจะใหไดมาซงเงนทอง และสงอานวยความสะดวกตาง ๆ ตามทตนเองตองการ เพราะทกคนตางกบอกวาทางานจนไมมเวลามาทาโนน ทาน เชน ไมมเวลาซกผา กตองทางานเพอหาซอเครองซกผา ทาใหใชเวลานอยลงในการซกผา เปนตน

2.4.3 ขนกจกรรม 2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณ ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 2.4.3.2 ครทายปญหา “เงนตามเวลา” ครและนกเรยนอภปรายรวมกนถงคาตอบ 2.4.3.3 ครแจกใบงาน “ซอเวลา” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 2.4.3.4 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.5 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 2.4.3.6 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนในชน

เรยน 2.4.4 ขนสรป

2.4.4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.5 สอ – อปกรณ 2.5.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ

2.5.2 โจทยปญหา เงนตามเวลา 2.5.3 ใบงาน ซอเวลา 2.5.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

2.6 การประเมนผล 2.6.1 ตรวจสอบผลจากการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานซอเวลา 2.6.3 สงเกตจากการตอบโจทยปญหา เงนตามเวลา 2.6.4 สงเกตการอภปรายรวมกน

262

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซอเวลา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวจารณญาณ 3.3 ใหนกเรยนตอบโจทยปญหา เงนตามเวลา 3.4 ใหนกเรยนทาใบงาน ซอเวลา ใชเวลา 30 นาท 3.5 ใหนกเรยนอภปรายรวมกบเพอนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.6 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

263

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “ซอเวลา”

ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนตอบคาถามตอไปน 1. นกเรยนทกคนมสมดบญชของธนาคารแหงหนง เวลา 06.00 น. ของทกวนทกคนจะมเงนเขาบญชจานวน 864,000 บาท และเวลา 05.59 น. สมดบญชธนาคารของทกคนจะเปน 0 แลวเงนกจะเขาบญชทกวน แลวนกเรยนจะจดการอยางไรกบเงนทเขาบญช ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 2. จานวนเงนทเขาสมดบญชธนาคารดงกลาวคอเวลา ซงมหนวยเปนวนาท โดยทกคนจะมเวลา 864,000 วนาทเทา ๆ กนใน 1 วน นกเรยนจดการอยางไรกบเวลาทไดมาบาง นกเรยนไดใชเวลาไดเกดประโยชนครบทกนาทหรอไมอยางไร ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ 3. นกเรยนไดอะไรจากการทาโจทยปญหาขอ 1 บาง ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

************************************** อางองจาก : -------- (2547). ซอเวลา. สบคนเมอ 26 กรกฏาคม 2547, จาก

http://www.gzrz.com/post/showquestion.php?id=121

264

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวจารณญาณ ชนมธยมศกษาปท 5

การคดวจารณญาณหมายถง การคดพจารณา ไตรตรองอยางมเหตผล เพอตดสนใจวาสงใดถกตอง สงใดควรเชอ สงใดควรทา การคดวจารณญาณจงตองประกอบดวยทกษะยอย ๆ เพอนามาชวยในการตดสนใจไดอยางถกตองยงขน คอ

ความร ถามความรมากจะทาใหคดไดเรวและดกวา การสรปอางอง จะทาใหสามารถเขาใจสถานการณตาง ๆ ไดดขน ลกซงมากยงขน ทกษะการประเมน เพราะการประเมนจะเปนสงทาใหสามารถระบและเลอกขอมลไดเหมาะสม เชอถอ

ได โดยการสามารถเปรยบเทยบและชงนาหนกจากขอมลทมอย ทกษะการสงเคราะหความคด คอความสามารถในการพจารณาถงความเหมาะสมของความคดและปรบ

ความคดใหเหมาะสม ความสามารถในการคดวจารณญาณนนจะตองมทกษะพนฐานทสาคญคอ ความสามารถในการฟง และ

การอานอยางรวดเรวไปพรอม ๆ กบการวเคราะหขอมลทไดอานและฟงอยางเปนระบบและเปนไปตามลาดบขนตอน

การคดวจารณญาณถอไดวา เปนพนฐานทสาคญของการคดแกปญหา เพราะฉะนนในการพฒนาเดกในการคดแกปญหา จงจาเปนจะตองพฒนาการคดวจารณญาณเปนเบองตน สงสาคญอกประการหนงในการพฒนาความคดวจารณญาณ คอ พยายามจดใหผเรยนไดมการเรยนหรอทากจกรรมเปนกลมหรออยางนอยเปนค การเรยนในระบบกลมอยางนอย 2 คนขนไป จะเปนเครองบงคบใหเดกไดแสดงความคดออกมาใหคนอนร ซงนอกจากจะเปนการฝกฝนใหเขากลาแสดงความคดเหนของตนเองไมวาจะผดหรอถกกตามแลว ยงจะทาใหตนเองและบคคลอน ๆ ไดสามารถทราบความคด และมองเหนขอบกพรองหรอขอผดพลาดในการคดเหลานน วามขอผดพลาดอยางไร ขามขนตอนของระบบการคดไปหรอไม เพราะความสาคญของการคดวจารณญาณอยทขนตอนหรอกระบวนการของความคดการทไดแสดงความคดออกมาจะทาใหคนอนมองเหนและมปฏกรยาสะทอนกลบอนจะทาใหมการฝกฝนแกไข พฒนาความคดไดเนองจากอาจไดรบขอมลยอนกลบ ไมวาจากการวพากษวจารณโดยตรงหรอจากการรบรโดยทางออม รวมทงยงเปนการฝกฝนใหเดกมความระมดระวง รอบคอบ และรจกตรวจสอบความคดทไมเปนระบบของตนเองตลอดจนของคนอนไดดดวย

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : ประพนธศร สเสารจ. (2541). กรงเทพฯ : คดเกง สมองไว.ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะ

ศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ.

265

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “ซอเวลา” ชนมธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การคดวจารณญาณ หมายถง

ก. การคดพจารณา ไตรตรองอยางมเหตผล เพอตดสนใจวาสงใดถกตอง สงใดควรเชอ สงใดควรทา

ข. การคดเพอใหเกดชนงานทไมเหมอนผอนและใชประโยชนได

ค. การคดอยางรอบคอบในเรองสขภาพ ง. การคดพจารณา ไตรตรองอยางมเหตผลใน

เรองเรยน

2. ทกษะยอย ๆ เพอนามาชวยในการตดสนใจไดอยางถกตองยงขนนน ความรชวยใหเกดการคดวจารณญาณไดอยางไร

ก. จะทาใหคดไดเรวและดกวา ข. จะทาใหสามารถเขาใจสถานการณตาง ๆ ได

ดขน ลกซงมากยงขน ค. ทาใหสามารถระบและเลอกขอมลไดเหมาะสม

เชอถอได ง. ทาใหสามารถพจารณาถงความเหมาะสมของ

ความคดและปรบความคดใหเหมาะสม 3. การคดวจารณญาณนนจะตองมทกษะพนฐานใดเปนสาคญ

ก. ความสามารถในการฟง ข. การอานอยางรวดเรว ค. การวเคราะหขอมลทอานและฟงอยางเปน

ระบบ ง. ถกทกขอ

4. การคดวจารณญาณประกอบดวยอะไรบาง ก. ความร การสรปอางอง ข. ทกษะการประเมน ค. ทกษะการสงเคราะหความคด ง. ถกทกขอ

5. การคดวจารณญาณถอวาเปนพนฐานสาคญของการคดใด

ก. การคดสรางสรรค ข. การคดแกปญหา ค. การคดวเคราะห ง. การคดเชอมโยง

6. ขอใดกลาวถงการคดวจารณญาณไดอยางถกตอง ก. การคดวจารณญาณสามารถพฒนาได ข. การคดวจารณญาณสามารถพฒนาไดในทก

เพศ ค. การคดวจารณญาณสามารถพฒนาไดในทก

ตาแหนงหนาทการงาน ง. ถกทกขอ

266

7. ทกษะยอย ๆ เพอนามาชวยในการตดสนใจไดอยางถกตองยงขนนน การสรปอางองชวยใหเกดการคดวจารณญาณไดอยางไร

ก. จะทาใหคดไดเรวและดกวา ข. จะทาใหสามารถเขาใจสถานการณตาง ๆ ได

ดขน ลกซงมากยงขน ค. ทาใหสามารถระบและเลอกขอมลไดเหมาะสม

เชอถอได ง. ทาใหสามารถพจารณาถงความเหมาะสมของ

ความคดและปรบความคดใหเหมาะสม

8. ทกษะยอย ๆ เพอนามาชวยในการตดสนใจไดอยางถกตองยงขนนน ทกษะการสงเคราะหความคดชวยใหเกดการคดวจารณญาณไดอยางไร

ก. จะทาใหคดไดเรวและดกวา ข. จะทาใหสามารถเขาใจสถานการณตาง ๆ ได

ดขน ลกซงมากยงขน ค. ทาใหสามารถระบและเลอกขอมลไดเหมาะสม

เชอถอได ง. ทาใหสามารถพจารณาถงความเหมาะสมของ

ความคดและปรบความคดใหเหมาะสม

9. ทกษะยอย ๆ เพอนามาชวยในการตดสนใจไดอยางถกตองยงขนนน ทกษะการประเมนชวยใหเกดการคดวจารณญาณไดอยางไร

ก. จะทาใหคดไดเรวและดกวา ข. จะทาใหสามารถเขาใจสถานการณตาง ๆ ได

ดขน ลกซงมากยงขน ค. ทาใหสามารถระบและเลอกขอมลไดเหมาะสม

เชอถอได ง. ทาใหสามารถพจารณาถงความเหมาะสมของ

ความคดและปรบความคดใหเหมาะสม

10.การทบคคลแสดงความคดเหนออกมาทาใหคนอนเหนและมปฏกรยาสะทอนกลบซงจะมผลอยางไรกบบคคลนน

ก. จะทาใหมการฝกฝน แกไข พฒนาความคดไดเนองจากอาจไดรบขอมลยอนกลบ

ข. ไดฝกฝนใหมความระมดระวง รอบคอบ ค. ฝกฝนใหรจกตรวจสอบความคดทไมเปน

ระบบของตนเองและผอนไดด ง. ถกทกขอ

267

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ

กจกรรมซอเวลา ชน มธยมศกษาปท 5 ภาคเรยนท 2

1. ก 2. ก 3. ง 4. ง 5. ข 6. ง 7. ข 8. ง 9. ค 10. ง

268

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 6 ภาคเรยนท 1

ครงท 13 เรองการคดแกปญหา

ชอเรอง การคดแกปญหา ชอกจกรรม มรดกเจาปญหา จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. เพอกระตนใหนกเรยนมกาลงใจในการแกปญหาทเกดขนจรงในชวตประจาวน 2. เพอใหนกเรยนมประสบการในการคดตดสนใจแกปญหา 3. เขาใจการใชความคดในการแกปญหา

แนวคด การพจารณาไตรตรองอยางพนจพเคราะหนนจะทาใหนกเรยนสามารถทจะแกปญหาตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ซงการกระตนใหนกเรยนไดมการคดแกปญหาดวยกจกรรมตาง ๆ จะชวยใหนกเรยนไดพฒนาการคดแกปญหาของนกเรยนเอง

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดแกปญหา 2. ขนนาเขาสบทเรยน 2.1 ครกลาวนาถงวธการแกไขปญหาตาง ๆ การมอาชพทตองมการไตสวนหรอ

สอบสวนตองมการพนจเคราะหปญหาอยางรอบคอบ 3. ขนกจกรรม

3.1 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหา ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 3.2 ครแบงนกเรยนออกเปนกลมละเทา ๆ กน 3 – 4 คน 3.3 ครแจกใบงาน “มรดกเจาปญหา” ใหนกเรยนกลมละ 1 ใบ 3.4 ครครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.5 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 3.6 ใหตวแทนกลมออกมานาเสนอคาตอบในใบงานของตนเองหนาชนเรยน

4. ขนสรป 4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปการมองของแตละคนและแนวทางการแกปญหาแตละ

ปญหาทมหลากหลายแนวทางและหลากหลายมมมอง 5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดแกปญหา

269

สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดแกปญหา 2. คมอคร เรองการคดแกปญหา 3. คมอนกเรยน เรองการคดแกปญหา 4. สอและอปกรณ เรองการคดแกปญหา

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 4.2 ใบงาน “มรดกเจาปญหา”

4.3 ใบความรเรองการคดแกปญหา

270

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “มรดกเจาปญหา” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมแสดงความคดเหนในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบและวธการแกปญหาของตนเอง และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “มรดกเจาปญหา” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “มรดกเจาปญหา” ตามลาดบดงน 1.3.2.1 ครกลาวนาวธถงการแกไขปญหาตาง ๆ การมอาชพทตองมการไตสวนหรอสอบสวนตองมการพนจเคราะหปญหาอยางรอบคอบ 1.3.2.2 ครแจกใบความรเรองการคดแกปญหา ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

1.3.2.3 ครแบงนกเรยนออกเปนกลมละเทา ๆ กน 3 – 4 คน 1.3.2.4 ครแจกใบงาน “มรดกเจาปญหา” ใหนกเรยนกลมละ 1 ใบ 1.3.2.5 ครครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.6 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 30 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.7 ใหตวแทนกลมออกมานาเสนอคาตอบในใบงานของตนเองหนาชนเรยน 1.3.2.8 ครและนกเรยนรวมกนสรปการมองของแตละคนและแนวทางการแกปญหาแตละ

ปญหาทมหลากหลายแนวทางและหลากหลายมมมอง 1.3.2.9 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 1.4.2 ใบงาน “มรดกเจาปญหา” 1.4.3 ใบความรเรองการคดแกปญหา

271

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “มรดกเจาปญหา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การพจารณาไตรตรองอยางพนจพเคราะหนนจะทาใหนกเรยนสามารถทจะแกปญหาตาง ๆ ไดอยางมประสทธภาพ ซงการกระตนใหนกเรยนไดมการคดแกปญหาดวยกจกรรมตาง ๆ จะชวยใหนกเรยนไดพฒนาการคดแกปญหาของนกเรยนเอง 2.2 จดประสงค

2.2.1 กระตนใหนกเรยนมกาลงใจในการแกปญหาทเกดขนจรงในชวตประจาวน 2.2.2 ใหนกเรยนมประสบการในการคดและตดสนใจแกปญหา 2.2.3 เขาใจการใชความคดในการแกปญหา

2.3 เนอหา การใชความคดในการแกปญหา ในการคดเพอแกปญหานนคนเรามการคดอยหลายแบบในบางแบบกไมใชเปนการแกไขเสยทเดยว แตเปนการทาใหผแกปญหารสกปลอดโปรงจากปญหาไปไดบาง ดงนนจงอาจจะใชไดกบปญหาทไมสลกสาคญนกเทานน หากปญหานนสลบซบซอนมากขน กใชวธการแกปญหาดวยสตปญญาอยางมหลกการทแนนอนและพรอมทจะตรวจสอบขบวนการหรอความถกตองของการแกปญหานนได แบบทเรามกพบกนอยเสมอทนามาใชแกปญหากคอ 1. การหาเหตผลเขากบตวเอง (Rationalization) เปนการหาทางอธบายเหตผลแหลการกระทาใหสอดคลองกบความเชอทมอย วธนใชขอเทจจรงมาชวย แตใชไมหมดใชเพยงบางสวนทจะเปนประโยชนในการอธบายเหตผลของการกระทา จงเปนการหาทางอธบายใหคนอนเหน เหตผลคลอยตามความเหนของเราเทานน หรอบางทอาจจะพดไดวาเปนการโยนความผดใหคนอน กคงจะไมผดนก 2. การอางสงทมอานาจเหนอ (Eppeal to Authority) คาวา Authority หมายถงผรหรออาจเปนเอกสารทมลกษณะใชอานาจอางอง เชน ตาราตาง ๆ การใชเหตผลแบบนเปนการอางสงเหลานนมาใชอธบายเหตผลในการกระทาหรอสนบสนนความคดของเรา อยางไรกตาม กมกจะเลอกอางเฉพาะทมความคดเหนตรงกบเรา เพอเพมนาหนกใหแกเหตผลทเราอางเปนประการสาคญ 3. การใชเหตผล (Use of Reasons) เปนการพยายามลงมตโดยการอนมานจากกฏเกณฑหรอหลกการทยอมรบกนแลว หลกสาคญกคอกฏเกณฑทจะนามาใชอางนนจะตองมภาวะหรอคณสมบตตรงกบสงทเรากาลงตรวจสอบ หรอทเรยกวาเปนกรณเอกเทศ และโดยปกตกจะตองอาศยหลกการทางตรรกวทยาเปนเครองควบคมการใชเหตผลใหเปนไปตามขนตอนและหลกการทถกตอง เหตผลทใชในกรณดงกลาวจงเปนการใชเหตผลแบบอนมาน (Deductive Reasoning) มากกวาเหตผลแบบอน 4. ความหยงรเอง (Intuition) เปนการแกปญหาแบบทเรามขอมลไมเพยงพอ หรอเปนขอมลทไมเคยจะเปนชนเปนอนนก เมอทราบปญหาเราอาจมทางเลอกอยหลายทางเลอกบางอยางเราอาจจะใชวธคดอยาง

272

ลกซง แตทางเลอกบางอยางเรากอาจจะใชวธคดอยางลกซงไมไดจงตองใชการหยงรเองเปนเครองใหเหตผล ตวอยางของการใหเหตผลแบบน เชน คนดฟตบอลมกจะบอกไดวาควรเลนอยางไร แตถาถามจรง ๆ กบอกไดลาบากวาทาไมจงควรเลนอยางนนจะไดผลอยางไรเพราะเหตผลทใหนนขาดขอมลทพอเพยงอาศยความรสกของผดเองมากกวา 5. การใชสามญสานก (Common Sense) เปนการแกปญหาไปตามสงทใหความรสกภายนอก (Sensory Data) ชใหเหนมากกวา เชน คนโบราณบอกวาโลกแบนกเพราะสายตาทเหนรายงานใหทราบเชนนน ในการใชเหตผลแบบนบคคลพยายามหาความสมพนธระหวางสองสงในรปเหตและผล โดยไมไดพจารณาใหแนชดดวยวธการทางวทยาศาสตร หรอการหาเหตผลทดพอ จงมชองทางทจะผดพลาดไดงาย เชน หากเราไดทราบขาววามการฉอราษฎรบงหลวงขนในโรงเรยนแหงหนง ตอมาไมนานนกกปรากฎวาเจาหนาทการเงนของโรงเรยนนนถกไลออก เรากลงขอยตเอาเลยวาการทเจาหนามการเงนถกไลออกกเพราะความผดในการฉอราษฎรบงหลวงนนเอง 6. การคดแบบ Reflective กลาวถงรายละเอยดในแตละขนดงน 6.1 การกาหนดปญหาใหแนชด (Recognition and Difinition of Problem) 6.2 การตงสมมตฐาน (Formulation of Hypotheses) 6.3 การขยายความสมมตฐานเพอนาไปสการทดสอบ หรอเพอการตรวจสอบสมมตฐานนน (Elaboration of logical Implications Hypotheses) 6.4 การทดสอบสมมตฐาน (Testing Hypotheses) 6.5 การสรปหรอลงยต (Drawing Conclusion) 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.2.1 ครกลาวนาถงวธการแกไขปญหาตาง ๆ การมอาชพทตองมการไตสวนหรอสอบสวนตองมการพนจเคราะหปญหาอยางรอบคอบ 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแจใบความรเรองการคดแกปญหา ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 2.4.3.2 ครแบงนกเรยนออกเปนกลมละเทา ๆ กน 3 – 4 คน 2.4.3.3 ครแจกใบงาน “มรดกเจาปญหา” ใหนกเรยนกลมละ 1 ใบ 2.4.3.4 ครครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.5 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 30 นาทครเดนดอยหาง ๆ 2.4.3.6 ใหตวแทนกลมออกมานาเสนอคาตอบในใบงานของตนเองหนาชนเรยน

2.4.4 ขนสรป ครและนกเรยนรวมกนสรปการมองของแตละคนและแนวทางการแกปญหาแตละปญหาทม

หลากหลายแนวทางและหลากหลายมมมอง

273

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.5 สอ – อปกรณ 2.5.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดแกปญหา 2.5.2 ใบงาน “มรดกเจาปญหา” 2.5.3 ใบความรเรองการคดแกปญหา 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจสอบผลจากการทาแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดแกปญหา 2.6.2 ตรวจผลจากใบงาน “มรดกเจาปญหา” 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน 2.6.4 สงเกตการเสนอแนวทางในการแกไขปญหา

274

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา โดยใชกจกรรม “มรดกเจาปญหา” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนการคดแกปญหา 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดแกปญหา 3.3 ใหนกเรยนทาใบงาน “มรดกเจาปญหา” โดยใชเวลา 30 นาท 3.4 นกเรยนดเฉลย 3.5 นกเรยนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.6 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดแกปญหา

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

275

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดแกปญหา กจกรรม “มรดกเจาปญหา”

ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความ ปญหานมทางแก แลวตอบคาถามดานลางตามความคดเหนของตนเอง

มรดกเจาปญหา

เจาของสวนคนหนง ไดทาพนยกรรมแบงทดนใหกบลก ๆ 4 คนโดยกาหนดวาจะตองแบงทดนออกเปน 4 สวนเทา ๆ กน เพอความยตธรรมและทดนแตละสวนนนจะตองมเนอทตอกนเปนผนเดยวกน ซงทาไดยากมากเนองจากทดนมลกษณะดงน นกเรยนชวยแบงทดนผนนตามเงอนไขของเจาของสวนไดหรอไม ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

**************************************

อางองมาจาก : ยรดา รกไทย (2542). คนฉลาดคด. กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท จากด

400 วา

200 วา

200 วา

200 วา

200 วา 200 วา

276

เฉลยใบงานมรดเจาปญหา (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา)

************************** การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 6 คาตอบคอ เราสามารถแบงทดนออกเปน 4 สวนเทา ๆ กนได ดงน

เทคนคทใชคอ แบงทดน (หรอปญหา) ออกเปนสวนยอย ๆ กอน พจารณาแตละสวน แลวจดการรปแบบของพนทดน (หรอความคด) ใหม

**************************************

อางองมาจาก : ยรดา รกไทย (2542). คนฉลาดคด. กรงเทพฯ : บรษท เอกซเปอรเนท จากด

100 วา

100 วา

100 วา

100 วา200 วา

277

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดแกปญหา)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 6 การใชความคดในการแกปญหา ในการคดเพอแกปญหานนคนเรามการคดอยหลายแบบในบางแบบกไมใชเปนการแกไขเสยทเดยว แตเปนการทาใหผแกปญหารสกปลอดโปรงจากปญหาไปไดบาง ดงนนจงอาจจะใชไดกบปญหาทไมสลกสาคญนกเทานน หากปญหานนสลบซบซอนมากขน กใชวธการแกปญหาดวยสตปญญาอยางมหลกการทแนนอนและพรอมทจะตรวจสอบขบวนการหรอความถกตองของการแกปญหานนได แบบทเรามกพบกนอยเสมอทนามาใชแกปญหากคอ 1. การหาเหตผลเขากบตวเอง (Rationalization) เปนการหาทางอธบายเหตผลแหลการกระทาใหสอดคลองกบความเชอทมอย วธนใชขอเทจจรงมาชวย แตใชไมหมดใชเพยงบางสวนทจะเปนประโยชนในการอธบายเหตผลของการกระทา จงเปนการหาทางอธบายใหคนอนเหน เหตผลคลอยตามความเหนของเราเทานน หรอบางทอาจจะพดไดวาเปนการโยนความผดใหคนอน กคงจะไมผดนก 2. การอางสงทมอานาจเหนอ (Eppeal to Authority) คาวา Authority หมายถงผรหรออาจเปนเอกสารทมลกษณะใชอานาจอางอง เชน ตาราตาง ๆ การใชเหตผลแบบนเปนการอางสงเหลานนมาใชอธบายเหตผลในการกระทาหรอสนบสนนความคดของเรา อยางไรกตาม กมกจะเลอกอางเฉพาะทมความคดเหนตรงกบเรา เพอเพมนาหนกใหแกเหตผลทเราอางเปนประการสาคญ 3. การใชเหตผล (Use of Reasons) เปนการพยายามลงมตโดยการอนมานจากกฏเกณฑหรอหลกการทยอมรบกนแลว หลกสาคญกคอกฏเกณฑทจะนามาใชอางนนจะตองมภาวะหรอคณสมบตตรงกบสงทเรากาลงตรวจสอบ หรอทเรยกวาเปนกรณเอกเทศ และโดยปกตกจะตองอาศยหลกการทางตรรกวทยาเปนเครองควบคมการใชเหตผลใหเปนไปตามขนตอนและหลกการทถกตอง เหตผลทใชในกรณดงกลาวจงเปนการใชเหตผลแบบอนมาน (Deductive Reasoning) มากกวาเหตผลแบบอน 4. ความหยงรเอง (Intuition) เปนการแกปญหาแบบทเรามขอมลไมเพยงพอ หรอเปนขอมลทไมเคยจะเปนชนเปนอนนก เมอทราบปญหาเราอาจมทางเลอกอยหลายทางเลอกบางอยางเราอาจจะใชวธคดอยางลกซง แตทางเลอกบางอยางเรากอาจจะใชวธคดอยางลกซงไมไดจงตองใชการหยงรเองเปนเครองใหเหตผล ตวอยางของการใหเหตผลแบบน เชน คนดฟตบอลมกจะบอกไดวาควรเลนอยางไร แตถาถามจรง ๆ กบอกไดลาบากวาทาไมจงควรเลนอยางนนจะไดผลอยางไรเพราะเหตผลทใหนนขาดขอมลทพอเพยงอาศยความรสกของผดเองมากกวา 5. การใชสามญสานก (Common Sense) เปนการแกปญหาไปตามสงทใหความรสกภายนอก (Sensory Data) ชใหเหนมากกวา เชน คนโบราณบอกวาโลกแบนกเพราะสายตาทเหนรายงานใหทราบเชนนน ในการใชเหตผลแบบนบคคลพยายามหาความสมพนธระหวางสองสงในรปเหตและผล โดยไมไดพจารณาใหแนชดดวยวธการทางวทยาศาสตร หรอการหาเหตผลทดพอ จงมชองทางทจะผดพลาดไดงาย เชน หากเราได

278

ทราบขาววามการฉอราษฎรบงหลวงขนในโรงเรยนแหงหนง ตอมาไมนานนกกปรากฎวาเจาหนาทการเงนของโรงเรยนนนถกไลออก เรากลงขอยตเอาเลยวาการทเจาหนามการเงนถกไลออกกเพราะความผดในการฉอราษฎรบงหลวงนนเอง 6. การคดแบบ Reflective กลาวถงรายละเอยดในแตละขนดงน 6.1 การกาหนดปญหาใหแนชด (Recognition and Difinition of Problem) 6.2 การตงสมมตฐาน (Formulation of Hypotheses) 6.3 การขยายความสมมตฐานเพอนาไปสการทดสอบ หรอเพอการตรวจสอบสมมตฐานนน (Elaboration of logical Implications Hypotheses) 6.4 การทดสอบสมมตฐาน (Testing Hypotheses) 6.5 การสรปหรอลงยต (Drawing Conclusion)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : พนส หนนาคนทร. (2520). การสอนคานยม.มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พษณโลก.

279

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดแกปญหา กจกรรม “มรดกเจาปญหา” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. การคดแบบการหาเหตผลเขากบตวเอง มลกษณะอยางไร

ก. เปนการหาทางอธบายเหตผลแหลการกระทาใหสอดคลองกบความเชอทมอย

ข. วธนใชขอเทจจรงมาชวย แตใชไมหมดใชเพยงบางสวนทจะเปนประโยชนในการอธบายเหตผลของการกระทา

ค. การหาทางอธบายใหคนอนเหน เหตผลคลอยตามความเหนของเราเทานน

ง. ถกทกขอ

2. การคดแบบความหยงรเอง มลกษณะในการแกปญหาอยางไร

ก. เปนการแกปญหาทเรามขอมลไมเพยงพอ ข. เปนขอมลทไมเคยจะเปนชนเปนอนนก เมอ

ทราบปญหาเราอาจมทางเลอกอยหลายทางเลอก

ค. ถกทง ก และ ข ง. ไมมขอใดถก

3. ขอใดไมใช การคดแบบการใชเหตผล ในการแกปญหา

ก. การพยายามลงมตโดยการอนมานจากกฏเกณฑหรอหลกการทยอมรบกนแลว

ข. อาศยหลกการทางตรรกวทยาเปนเครองควบคมการใชเหตผลใหเปนไปตามขนตอนและหลกการทถกตอง

ค. การหาทางอธบายใหคนอนเหน เหตผลคลอยตามความเหนของเราเทานน

ง. หลกสาคญกคอกฏเกณฑทจะนามาใชอางนนจะตองมภาวะหรอคณสมบตตรงกบสงทเรากาลงตรวจสอบ หรอทเรยกวาเปนกรณเอกเทศ อน

4. การคดแบบใชสามญสานกในการแกปญหา ขอใดกลาวถกตอง

ก. เปนการแกปญหาไปตามสงทใหความรสกภายนอก ชใหเหน

ข. เปนการแกปญหาทเรามขอมลไมเพยงพอ ค. เปนการหาทางอธบายเหตผลแหลการกระทา

ใหสอดคลองกบความเชอทมอย ง. การหาทางอธบายใหคนอนเหน เหตผลคลอย

ตามความเหนของเราเทานน

280

5.ขอใดเปนการกลาวถงการคดแกปญหาแบบการหาเหตผลเขากบตวเองไดอยางถกตอง

ก. การโยนความผดใหบคคลอน ข. การยอมรบความผดดวยตนเอง ค. การโทษตวเอง ง. การไมเหนคณคาของตวเอง

6. ขอใดกลาวถงการคดแกปญหาไดอยางถกตอง ก. การคดสามารถพฒนาไดอยางตอเนอง ข. การคดแกปญหาพฒนาไดโดยการฝกฝน ค. การคดแกปญหาสามารถพฒนาไดในทกสาขา

อาชพ ง. ถกทกขอ

7. การใชความคดแกปญหาแบบทเรามกพบกนอยเสมอทนามาใชแกปญหากคอ

ก. การใชสามญสานก ข. การใชเหตผล การหาเหตผลเขากบตวเอง ค. การอางสงทมอานาจเหนอ ง. ถกทกขอ

8.ในการคดเพอแกปญหานนคนเรามการคดอยหลายแบบขอใดกลาวถกตอง

ก. ในบางแบบกไมใชเปนการแกไขเสยทเดยว แตเปนการทาใหผแกปญหารสกปลอดโปรงจากปญหาไปไดบาง

ข. ในบางแบบกใชแกปญหาทซบซอนใชวธการแกปญหาดวยสตปญญาอยางมหลกการทแนนอน

ค. ถกทงขอ ก และ ข ง. ไมมขอใดถก

9. การคดแกปญหานนมความสาคญในชวตประจาวนหรอไมอยางไร

ก. ไมมความสาคญ เพราะเราไมไดพบปญหาทกวน

ข. มความสาคญ เพราะในชวตประจาวนเราตองพบปญหามากมาย

ค. มความสาคญเพราะในชวตประจาวนเราตองแกปญหาใหผอนเสมอ ๆ

ง. ไมมความสาคญ เพราะเราไมไดแกปญหาตาง ๆ ดวยตวเองตลอดเวลา

10. ขอใดตอไปนคอการคดแกปญหา ก. ท สามารถคดแนวทางการอานหนงสอทไมทา

ใหตนเองหลบได ข. ทศ สามารถคดแนวทางการประหยดเวลาใน

การซกผาได ค. ทว สามารถหาคาตอบในโจทยปญหา

คณตศาสตรได ง. ถกทกขอ

281

1. ง 2. ค 3. ค 4. ก 5. ก 6. ง 7. ง 8. ค 9. ข 10. ง

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดแกปญหา กจกรรม “มรดกเจาปญหา” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1

282

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 6 ภาคเรยนท 1

ครงท 14 เรองการคดสรางสรรค

ชอเรอง การคดสรางสรรค ชอกจกรรม คดอยางไรใหขายได จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. มความสามารถคดประดษฐสงตาง ๆ ได 2. นาสงทเรยนรมาจากประสบการณตาง ๆ มาประยกตใชใหเกดประโยชนแกตนเอง

แนวคด ในสภาพเศรษฐกจปจจบนนนตองมการแขงขนกนตลอดเวลา การทคนเราจะสามารถสรางสรรคสงทแปลก และแตกตางจากผอนไดนนจะสามารถทาใหเกดการประสบความสาเรจทงในเชงธรกจและในเชงของการใชชวต ซงการฝกฝนดานความคดสรางสรรคกเปนสงทจะกอใหเกดการพฒนาดานสตปญญาไดอยางเตมตามศกยภาพเชนกน

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวถงองคประกอบของการคดสรางสรรค และกลาวถงสภาพเศรษฐกจในปจจบน ซงจะตองมการแขงขนกนอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนในเรองของธรกจ โดยเฉพาะการออกแบบบรรจภณฑตาง ๆ ทซงในทองตลาดมากมาย เชนนาหอม จะตองมลกษณะขวดทมลกษณะเฉพาะตวของแตละชนด แตละส แตละกลน ซงทกอยางทเกดขนลวนแลวแตมาจากการแขงขนกนในการทจะขายสนคาของตนเอง

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดสรางสรรคใหนกเรยนคนละ 1 ใบพรอมอธบาย 3.2 ครแจกใบงาน คดอยางไรใหขายได ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.3 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 3.4 นกเรยนมานาเสนอสนคาหนาชนเรยน

4. ขนสรป 4.1 นกเรยนอภปรายรวมกนในเรองของรปแบบบรรจภณฑ คาโฆษณารวมทงวธการ

นาเสนอสนคาของแตละคน 4.2 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประโยชนของการคดแบบสรางสรรค

283

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดสรางสรรค 2. คมอคร เรองการคดสรางสรรค 3. คมอนกเรยน เรองการคดสรางสรรค 4. สอและอปกรณ เรองการคดสรางสรรค

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 4.2 ใบงาน “คดอยางไรใหขายได” 4.3 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

284

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “คดอยางไรใหขายได” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายถงกระบวนการคดสรางสรรคของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “คดอยางไรใหขายได” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “คดอยางไรใหขายได” ตามลาดบดงน 1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคด 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “คดอยางไรใหขายได”

1.3.2.4 ครกลาวถงองคประกอบของความคดสรางสรรค และสภาพเศรษฐกจในปจจบน ซงจะตองมการแขงขนกนอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนในเรองของธรกจ โดยเฉพาะการออกแบบบรรจภณฑตาง ๆ ทซงในทองตลาดมากมาย เชนนาหอม จะตองมลกษณะขวดทมลกษณะเฉพาะตวของแตละชนด แตละส แตละกลน ซงทกอยางทเกดขนลวนแลวแตมาจากการแขงขนกนในการทจะขายสนคาของตนเอง

1.3.2.5 ครแจกใบงาน คดอยางไรใหขายได ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.6 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.7 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาทครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.8 นกเรยนมานาเสนอสนคาหนาชนเรยน

1.3.2.9 นกเรยนอภปรายรวมกนในเรองของรปแบบบรรจภณฑ คาโฆษณารวมทงวธการนาเสนอสนคาของแตละคน

1.3.2.10 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประโยชนของการคดแบบสรางสรรค 1.3.2.11 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดสรางสรรค 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 1.4.2 ใบงาน “คดอยางไรใหขายได” 1.4.3 ใบความรเรองการคดสรางสรรค

285

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “คดอยางไรใหขายได” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ ในสภาพเศรษฐกจปจจบนนนตองมการแขงขนกนตลอดเวลา การทคนเราจะสามารถสรางสรรคสงทแปลก และแตกตางจากผอนไดนนจะสามารถทาใหเกดการประสบความสาเรจทงในเชงธรกจและในเชงของการใชชวต ซงการฝกฝนดานความคดสรางสรรคกเปนสงทจะกอใหเกดการพฒนาดานสตปญญาไดอยางเตมตามศกยภาพเชนกน 2.2 จดประสงค

2.2.1 ใหนกเรยนมความสามารถคดประดษฐสงตาง ๆ ได 2.2.2 ใหนกเรยนสามารถนาสงทเรยนรมาจากประสบการณตาง ๆ นน มาประยตใชใหเกดประโยชน

แกตนเอง 2.3 เนอหา องคประกอบของความคดสรางสรรคมดงนคอ 1. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกแตกตางไปจากบคคลอน 2. ความวองไว (Fluency) คอความพลงพร ปรมาณการคดพลงพรออกมามากกวาบคคลอน ๆ 3. ความคลองตว (Flexibility) ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตางกนออกไปโดยไมซากนเลย 4. ความละเอยดลออประณต (Elaboration) ความคดทแสดงออกมานนจะละเอยดลออสามารถทจะนามาทาใหสมบรณและประณตตอไปไดอยางเตมท 5. การสงเคราะห (Synthesis) คอ การรวบรวมสงทคดไดมาทาใหมความหมายและนามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดสรางสรรค 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวถงองคประกอบของความคดสรางสรรค และสภาพเศรษฐกจในปจจบน ซงจะตองมการแขงขนกนอยตลอดเวลา ไมวาจะเปนในเรองของธรกจ โดยเฉพาะการออกแบบบรรจภณฑตาง ๆ ทซงในทองตลาดมากมาย เชนนาหอม จะตองมลกษณะขวดทมลกษณะเฉพาะตวของแตละชนด แตละส แตละกลน ซงทกอยางทเกดขนลวนแลวแตมาจากการแขงขนกนในการทจะขายสนคาของตนเอง

286

2.4.3 ขนกจกรรม 2.4.3.1ครแจกใบงาน คดอยางไรใหขายได ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 2.4.3.2 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.3 นกเรยนเรมทาใบงานโดยครเดนดอยหาง ๆ 2.4.3.4 นกเรยนมานาเสนอสนคาหนาชนเรยน

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 นกเรยนอภปรายรวมกนในเรองของรปแบบบรรจภณฑ คาโฆษณารวมทงวธการ

นาเสนอสนคาของแตละคน 2.4.4.2 ครสรปถงวธการคดของนกเรยน และประโยชนของการคดแบบสรางสรรค

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.5 สอ – อปกรณ 2.5.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดสรางสรรค 2.5.2 ใบงาน “คดอยางไรใหขายได” 2.5.3 ใบความรเรองการคดสรางสรรค 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากใบงานคดอยางไรใหขายได 2.6.2 สงเกตจากการนาเสนอผลงานการออกแบบบรรจภณฑ 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน 2.6.4 สงเกตการเสนอการคดสรางสรรค

287

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค โดยใชกจกรรม “คดอยางไรใหขายได” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยน 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดสรางสรรค 3.2 ใหนกเรยนทาใบงาน “คดอยางไรใหขายได” 3.3 ใหนกเรยนเขยนวธการนาเสนอใบงานหรอ นาเสนอใบงานใหเพอน ๆ ด 3.4 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.5 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

288

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “คดอยางไรใหขายได”

ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ตอบคาถามตอไปน

1. จงสารวจสงของทตนเองมอยและสามารถนาเสนอใหนาซอ จงอธบายวธการนาเสนอโดยละเอยดโดยอาจจะมการออกแบบบรรจภณฑ(วาดรป) และขอความโฆษณา

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

......................................................................................................................................................................

**************************************

289

ใบความร

(ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดสรางสรรค) ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดสรางสรรค

ชนมธยมศกษาปท 6 องคประกอบของความคดสรางสรรคมดงนคอ 1. ความคดรเรม (Originality) หมายถง ความคดทแปลกแตกตางไปจากบคคลอน 2. ความคดวองไว (Fluency) คอความพลงพร ปรมาณการคดพลงพรออกมามากกวาบคคลอน ๆ 3. ความคดคลองตว (Flexibility) ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตางกนออกไปโดยไมซากนเลย 4. ความคดละเอยดลออประณต (Elaboration) ความคดทแสดงออกมานนจะละเอยดลออสามารถทจะนามาทาใหสมบรณและประณตตอไปไดอยางเตมท 5. การสงเคราะห (Synthesis) คอ การรวบรวมสงทคดไดมาทาใหมความหมายและนามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : วชย วงษใหญ. กจกรรมสรางสรรคสาหรบเดกกอนวยเรยน. เอกสารประกอบการเรยน

ภาควชาหลกสตรและการสอน คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒประสานมตร. 2523.

290

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “คดอยางไรใหขายได” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใดตอไปนเปนองคประกอบของความคดสรางสรรค

ก. คดรเรม ข. คดวองไว ค. คดคลองตว ง. ถกทกขอ

2. ความคดรเรม หมายถง ขอใด ก. ความคดทแปลกแตกตางไปจากบคคลอน ข. ความพลงพร ปรมาณการคดพลงพรออกมา

มากกวาบคคลอน ๆ ค. การรวบรวมสงทคดไดมาทาใหมความหมาย

และนามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได ง. ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตาง

กนออกไปโดยไมซากนเลย

3. การสงเคราะห หมายถง ขอใด ก. ความคดทแปลกแตกตางไปจากบคคลอน ข. ความพลงพร ปรมาณการคดพลงพรออกมา

มากกวาบคคลอน ๆ ค. การรวบรวมสงทคดไดมาทาใหมความหมาย

และนามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได ง. ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตาง

กนออกไปโดยไมซากนเลย

4. ความคดวองไว หมายถง ขอใด ก. ความคดทแปลกแตกตางไปจากบคคลอน ข. ความพลงพร ปรมาณการคดพลงพรออกมา

มากกวาบคคลอน ๆ ค. การรวบรวมสงทคดไดมาทาใหมความหมาย

และนามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได ง. ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตาง

กนออกไปโดยไมซากนเลย

5. ขอใดตอไปนคอการคดสรางสรรค ก. มก รกและชอบเลยงสนขมาก ข. มโกะ ชอบนาเสอเกามาเยบทาเปนประเปาใส

หนงสอ ค. มกะ ชอบนาแกวนามาใสนาหวานดมเสมอ ง. มเกะ ไมชอบแมวเพราะแพขนแมว

6. ขอใดไมใชองคประกอบของการคดสรางสรรค ก. ความคดรเรม ข. การสงเคราะห ค. การคดวเคราะห ง. ความคดละเอยดลออประณต

291

7. ความคดละเอยดลออประณต หมายถง ขอใด ก. ความคดทแสดงออกมานนจะละเอยดลออ

สามารถทจะนามาทาใหสมบรณและประณตตอไปไดอยางเตมท

ข. ความพลงพร ปรมาณการคดพลงพรออกมามากกวาบคคลอน ๆ

ค. การรวบรวมสงทคดไดมาทาใหมความหมายและนามาพฒนาตอไปใหสมบรณเปนจรงได

ง. ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตางกนออกไปโดยไมซากนเลย

8. ขอใดตอไปนกลาวถงการคดสรางสรรคไดอยางถกตอง

ก. การคดสรางสรรคสามารถพฒนาได ข. การคดสรางสรรคพฒนาไดในทกสาขาอาชพ ค. การคดสรางสรรคเปนสงทสามารถนามา

ประยกตใชใหเกดประโยชนในชวตประจาวนได

ง. ถกทกขอ

9. ขอใดไมจดเปนการคดสรางสรรค ก. หมนอย ชอบนากางเกงเกา ๆ มาทาตกตาให

นองเลน ข. ไกนอย ชอบนาแหวนออกมาทาความสะอาด ค. กงนอย ชอบนาถงเทามาแขวนไวทหนาตาง

ในวนครสมาสตร ง. ขอ ข และ ค ถก

10. ความคดคลองตวหมายถง ก. ชนดของความคดทปรากฏออกมา จะแตกตาง

กนออกไปโดยไมซากนเลย ข. ความคดทซา ๆ กนกบคนอน ๆ ค. ความคดรเรม ง. ความคดทนามาสการแกปญหาได

292

1. ง 2. ก 3. ค 4. ข 5. ข 6. ค 7. ก 8. ง 9. ง 10. ก

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดสรางสรรค กจกรรม “คดอยางไรใหขายได” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 1

293

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 6 ภาคเรยนท 1

ครงท 15 เรองการคดวเคราะห

ชอเรอง การคดวเคราะห ชอกจกรรม ใครคอคนฆาตกร จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1. เขาใจลกษณะของนกคดวเคราะหได 2. ทานายหรอคาดการณถงเหตการณตาง ๆ ทอาจเกดขนรอบ ๆ ตวไดอยางเหมาะสม

แนวคด การทนกเรยนสามารถอานเรองราวตาง ๆ และสามารถสงเกตสงทเกดขนรอบ ๆ ตวและสามารถทจะทานายหรอคาดการณถงเหตการณตาง ๆ นนเปนสงทจะเกดใหเกดการพฒนาดานการคดวเคราะห ซงสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดเปนอยางด

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ

1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห

2. ขนนาเขาสบทเรยน 2.1 ครกลาวนาถงสภาพแวดลอมและสงทเกดขนรอบ ๆ ตวของนกเรยนเอง ซงบาง

เรองไมไดเกดขนกบตวนกเรยนเองเลยทาใหนกเรยนไมไดทราบวาเปนอยางไร และไมทนคาดคดวาจะเกดเหตการณเหลานนขนไดจรง

2.2 ครกลาวถงลกษณะของนกคดวเคราะห และนาเขาสบทเรยน “ใครคอฆาตกร” โดยใหนกเรยนคนหาคณลกษณะของนกคดวเคราะหทตนเองมอยและนาออกมาใชในกจกรรม 3. ขนกจกรรม

3.1 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละประมาณ 8 คน 3.2 ครใหนกเรยนสงตวแทนมารบซองกจกรรม กลมละ 1 ซอง และใบงานสาหรบ

สมาชกกลมคนละ 1 ใบ และใบความรเรองการคดวเคราะหสาหรบสมาชกกลมอกคนละ 1 ใบ 3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานและใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนเขาใจ 3.4 ตวแทนนกเรยนแตละกลมเปดซองกจกรรมแลวแจกหวขอในซองคนละ 3 หวขอ

ครเดนดนกเรยนทากจกรรม 3.5 นกเรยนแตละคนกจะมขอมลของตนเองแลวทกคนรวมกนแสดงความคดเหนท

ตามขอมลทตวเองมอยเพอวเคราะหขอมลภายในกลม 3.6 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร และครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทน

ออกมาบอกวธการคดของแตละกลม 3.7 ครเฉลยใบงาน

294

4. ขนสรป 4.1 นกเรยนสรปวธการคดวเคราะหของตนเองลงใบงาน 4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปขอคดทไดจากกจกรรม

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวเคราะห 2. คมอคร เรองการคดวเคราะห 3. คมอนกเรยน เรองการคดวเคราะห 4. สอและอปกรณ เรองการคดวเคราะห

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 4.2 ใบงาน “ใครคอฆาตกร” 4.3 ซองกจกรรม “ใครคอฆาตรกร” 4.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

295

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครคอฆาตกร” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเอง และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครคอฆาตกร” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครคอฆาตกร” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดวเคราะห 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ใครคอฆาตกร”

1.3.2.4 ครกลาวนาถงสภาพแวดลอมและสงทเกดขนรอบ ๆ ตวของนกเรยนเอง ซงบางเรองไมไดเกดขนกบตวนกเรยนเองเลยทาใหนกเรยนไมไดทราบวาเปนอยางไร และไมทนคาดคดวาจะเกดเหตการณเหลานนขนไดจรง

13.2.5 ครกลาวถงลกษณะของนกคดวเคราะห และนาเขาสบทเรยน “ใครคอฆาตกร” โดยใหนกเรยนคนหาคณลกษณะของนกคดวเคราะหทตนเองมอยและนาออกมาใชในกจกรรม

1.3.2.5 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 8 คน 1.3.2.6 ครใหนกเรยนสงตวแทนมารบซองกจกรรม กลมละ 1 ซอง และใบงานสาหรบสมาชก

กลมคนละ 1 ใบ และใบความรเรองการคดวเคราะหสาหรบสมาชกอกคนละ 1 ใบ 1.3.2.7 ครอธบายคาชแจงในใบงานและใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนเขาใจ

ตวแทนนกเรยนแตละกลมเปดซองกจกรรมแลวแจกหวขอในซองใหสมาชกกลมคนละ 3 หวขอ ครเรมจบเวลา โดยใหเวลา 25 นาทในการทาใบงาน และครเดนดนกเรยนทากจกรรม

1.3.2.8 แตละคนกจะมขอมลของตนเองแลวทกคนรวมกนแสดงความคดเหนทตามขอมลทตวเองมอยเพอวเคราะหขอมลภายในกลม

1.3.2.9 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร และครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาบอกวธการคดของแตละกลม และสดทายครเฉลยใบงาน

296

1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 1.4.2 ใบงาน “ใครคอฆาตกร” 1.4.3 ซองกจกรรม ใครคอฆาตกร 1.4.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห

297

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครคอฆาตกร” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การทนกเรยนสามารถอานเรองราวตาง ๆ และสามารถสงเกตสงทเกดขนรอบ ๆ ตวและสามารถทจะทานายหรอคาดการณถงเหตการณตาง ๆ นนเปนสงทจะเกดใหเกดการพฒนาดานการคดวเคราะห ซงสามารถนาไปใชในชวตประจาวนไดเปนอยางด 2.2 จดประสงค

2.2.1 ใหนกเรยนสามารถเขาใจลกษณะของนกคดวเคราะหได 2.2.2 ใหนกเรยนสามารถทานายหรอคาดการณถงเหตการณตาง ๆ ทอาจเกดขนรอบ ๆ ตวไดอยาง

เหมาะสม 2.3 เนอหา ลกษณะของของนกคดวเคราะหคอ

1. สามารถเขาใจความหมายของขอความและรเรองราวทแนะนามาอางเพอสนบสนนเหตผลและขอโตแยงตาง ๆ

2. สามารถพจารณาตดสนขอความทคลมเครอในเหตผลทเสนอตองเขาใจในความหมายของขอความทแตกตางกน 2 ขอความ โดยทขอความแรกเปนขอความทยอมรบแลว สวนอกขอความนนจะเปนการนาสงทยอมรบมาประยกตใช ถาขอความทงสองมความหมายตรงกนกพจารณาตดสนใจวามความคลมเครอในเหตผลทเสนอ

3. เปนบคคลทสามารถพจารณา และตดสนขอความทขดแยงซงกนและกนไดเพอประโยชนในการตดขอความทขดแยงออก ลกษณะเชนนกตองอาศยพนฐานทางตรรกศาสตร

4. สามารถพจารณาและตดสนไดวามขอมลเพยงพอหรอไม 5. สามารถพจารณาและตดสนขอสรปตามทมขอมลสนบสนนได โดยใชการตดสนแบบอนมาน 6. สามารถพจารณาและตดสนขอความทเปนหลกการและนาไปประยกตใชได 7. สามารถพจารณาและตดสนขอความทสงเกตไดวาเชอถอไดเพยงใด 8. สามารถพจารณาและตดสนเหตผลในการลงสรปแบบอนมานได 9. สามารถพจารณาและตดสนไดวามการกาหนดปญหาแลวหรอยง 10. สามารถพจารณาและตดสนขอความทเปนขอตกลงเบองตน 11. สามารถพจารณาวามคานยามเพยงพอหรอยง 12. สามารถพจารณาขอความทกระทาโดยผเชยวชาญวาเปนทยอมรบหรอไม

298

2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน

2.4.2.1 ครกลาวนาถงสภาพแวดลอมและสงทเกดขนรอบ ๆ ตวของนกเรยนเอง ซงบางเรองไมไดเกดขนกบตวนกเรยนเองเลยทาใหนกเรยนไมไดทราบวาเปนอยางไร และไมทนคาดคดวาจะเกดเหตการณเหลานนขนไดจรง

2.4.2.2 ครกลาวถงลกษณะของนกคดวเคราะห และนาเขาสบทเรยน “ใครคอฆาตกร” โดยใหนกเรยนคนหาคณลกษณะของนกคดวเคราะหทตนเองมอยและนาออกมาใชในกจกรรม 2.4.3 ขนกจกรรม

2.4.3.1 ครแบงนกเรยนออกเปนกลม กลมละ 8 คน 2.4.3.2 ครใหนกเรยนสงตวแทนมารบซองกจกรรม กลมละ 1 ซอง และใบงานสาหรบสมาชก

กลมคนละ 1 ใบ และใบความรเรองการคดวเคราะหสาหรบสมาชกอกคนละ 1 ใบ 2.4.3.3 ครอธบายคาชแจงในใบงานและใบความรเรองการคดวเคราะหใหนกเรยนเขาใจ

ตวแทนนกเรยนแตละกลมเปดซองกจกรรมแลวแจกหวขอในซองใหสมาชกกลมคนละ 3 หวขอ ครเรมจบเวลา โดยใหเวลา 25 นาทในการทาใบงาน และครเดนดนกเรยนทากจกรรม

2.4.3.4 แตละคนกจะมขอมลของตนเองแลวทกคนรวมกนแสดงความคดเหนทตามขอมลทตวเองมอยเพอวเคราะหขอมลภายในกลม

2.4.3.5 เมอหมดเวลาทกกลมสงคาตอบใหคร และครใหนกเรยนแตละกลมสงตวแทนออกมาบอกวธการคดของแตละกลม และสดทายครเฉลยใบงาน

2.4.4 ขนสรป 2.4.4.1 นกเรยนรวมกนอภปรายถงใบงาน มการวเคราะหรวมกน 2.4.4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยน 2.5 สอ – อปกรณ 2.5.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดวเคราะห 2.5.2 ใบงาน “ใครคอฆาตกร” 2.5.3 ซองกจกรรม ใครคอฆาตกร 2.5.4 ใบความรเรองการคดวเคราะห 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวเคราะห 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานนบสบนอย 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกนภายในกลม 2.6.4 สงเกตการณเสนอแนวทางในการคดวเคราะหของนกเรยนในชนเรยน

299

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห โดยใชกจกรรม “ใครคอฆาตกร” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวเคราะห 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวเคราะห 3.3 ใหนกเรยนจบกลม 8 คน 3.4 ใหนกเรยนเปดซองกจกรรมและหยบชนสวนจากซองกจกรรมคนละ 3 ชนสวน และแสดงความคดเหนโดยใชขอมลจากชนสวนทตนเองได เพอตอบคาถามในใบงานโดยใชทกษะการคดวเคราะห 3.5 ใหนกเรยนทาใบงาน “ใครคอฆาตกร” 3.6 ใหนกเรยนดเฉลย 3.7 ใหนกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.8 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวเคราะห

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

300

ซองกจกรรมใครคอฆาตกร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

************************** การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 4 ชนสวนทงหมดในซองชนสวนละ 1 ขอ 1. นายบอล แยงลกคาของนายโอ ทาใหการคาของนายโอตาตาไปมาก 2. นายโอเคยขวาจะฆานายบอลสกวนหนง 3. นางสาวธาธาเหนนายบอลไปถงอพารทเมนตทนายโออยเวลา 23.45 น. 4. ในหองนายโอมขวดเหลาเปลาวางอยหลายขวด 5. คนเฝาลฟทใหการวามกจะเปนภรรยาของนายบอลเดนไปจากตกพรอม ๆ กบนายปเตอร 6. ตารวจพบศพนายบอลทสวนลมพน มบาดแผลเหวอะหวะทขางหลง และกระสนยงฝงใน 1 นดทขอซอกขวา 7. จากผลการพสจนศพ นายแพทยลงความเหนวานายบอลตายกอนทตารวจจะมาพบศพประมาณครงชวโมง 8. ภรรยายของนายบอลหายไปหลงจากการฆาตกรรม 9. ทสนามหญาขางบานของนางสาวธาธามรอยเหยยบยา และถกลาก 10. คนเฝาลฟทบอกวาเขาเหนนางสาวธาธาอยทหองโถงของตกอพารตเมนต ตอนทเขาออกจากการอยเวร 11. กระสนปนทไดจากศพของนายบอลเปนกระสนชนดเดยวกบทนายโอใชยงคนราย 12. มดทเปอนเลอดของนายบอลนนมรอยนวมอของนายปเตอรทดามมดดวย 13. คนเฝาลฟทเหนนายบอลเดนโซเซ มเลอดไหลทขอศอกขวาเลกนอย 14. ตารวจพยายามตามตวนายโอ แตปรากฏวานายโอหายตวไปแลว 15. ตารวจพบมดเปอนเลอกนายบอลในสนามหญาหนาบานของนางสาวธาธา 16. นางสาวธาธามกจะเดนกบนายบอลบอย ๆ 17. คนเฝาลฟทเปนนายบอลเดนไปทหองของนายปเตอร เวลาประมาณ 24.00 น. 18. ตารวจพาศพนายบอลเวลา 24.30 น 19. ปนของนายบอลถกใชยงไปเพงหนงนด 20. ศพของนายบอลมกลนเหลาบาง ๆ ตดปาก 21. ตารวจไมสามารถหาตวนายปเตอรไดหลงจากเกดการฆาตกรรม 22. สภาพศพของนายบอล มรอยถลอกปอกเปดคลายกบวาถกลากมาไกล 23. นายโอยงผบกรกเขามาในหองของเขาเมอเวลาเทยงคน 24. ตารวจพบคราบเลอดของนายบอลบนพรหมทปตรงทางเดนขางหองของนายโอ

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

301

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ใครคอฆาตกร”

ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

คาชแจง เมอนกเรยนแตละคนไดชนสวนจากซองกจกรรม คนละ 3 ชนสวนแลว ในชนสวนแตละชนจะมขอมลเกยวกบเรองการฆาตกรรม เมอไดรบชนสวนแลว ผทากจกรรมนทกคนจะตองปฏบตตามกตการ 2 ขอคอ 1. หามสงชนสวนของตนใหผอนด 2. ใชเวลาในการหาคาตอบ 25 นาท งานทกลมจะตองชวยกนทาคอ การชวยสบหาคาตอบของขอคาถามตอไปน 1. ใครคอฆาตกร................................................................................................................................ 2. ฆาตกรใชอาวธอะไร....................................................................................................................... 3. การฆาตกรรมเกดขนทไหน............................................................................................................ 4. การฆาตกรรมเกดขนเวลาใด.......................................................................................................... 5. อะไรคอสาเหตของการฆาตกรรม.................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

**************************************

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

302

เฉลยใบงานนกสบนอย (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

************************** การคดแกปญหา

ชนมธยมศกษาปท 4 เหตการณทเกดขน นายบอลไปคยกบนายโอทหองพกของนายโอ หลงจากไดดมเหลาเขาไปพอสมควรทงสองเกดมปากเสยงเรองการคากนขน นายบอลบนดาลโทสะจงยงนายบอลถกทขอศอก นายบอลวงหนไปทหองนายปเตอรซงอยใกลเคยงกน เพอขอความชวยเหลอ ปรากฏวาไปพบภรรยาของตนอยกบนายปเตอร นายปเตอรเหนนายบอลบาดเจบอยแลว จงรบสวมรอย ใชมดแทงนายบอลถงแกความตาย โดยภรรยาของนายบอลรเหนเปนใจดวย เมอแทงแลวจงลากศพนายบอลลงลฟทไปสนามหญาหนาบานนางสาวธาธา แลวทงมดเอาไว แลวตวนายบอลเอาขนรถไปทงไวทสวนลมพน คาเฉลย

1. ใครคอฆาตกร ตอบ นายปเตอร 2. ฆาตกรใชอาวธอะไร ตอบ มด 3. การฆาตกรรมเกดขนทไหน ตอบ ทหองนายปเตอร 4. การฆาตกรรมเกดขนเวลาใด ตอบ ประมาณเทยงคนกวาเลกนอย 5. อะไรคอสาเหตของการฆาตกรรม ตอบ ชสาว

อางองมาจาก : คณะนสตปรญญาโทวชาเอการศกษาผใหญรนท 1.(2524) กจกรรมกลมสมพนธ. กรงเทพฯ : ภาควชาการศกษาผใหญ มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร

303

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวเคราะห)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวเคราะห กจกรรม “ใครคอฆาตกร” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ลกษณะของของนกคดวเคราะหคอ 1. สามารถเขาใจความหมายของขอความและรเรองราวทแนะนามาอางเพอสนบสนนเหตผลและขอ

โตแยงตาง ๆ 2. สามารถพจารณาตดสนขอความทคลมเครอในเหตผลทเสนอตองเขาใจในความหมายของขอความท

แตกตางกน 2 ขอความ โดยทขอความแรกเปนขอความทยอมรบแลว สวนอกขอความนนจะเปนการนาสงทยอมรบมาประยกตใช ถาขอความทงสองมความหมายตรงกนกพจารณาตดสนใจวามความคลมเครอในเหตผลทเสนอ

3. เปนบคคลทสามารถพจารณา และตดสนขอความทขดแยงซงกนและกนไดเพอประโยชนในการตดขอความทขดแยงออก ลกษณะเชนนกตองอาศยพนฐานทางตรรกศาสตร

4. สามารถพจารณาและตดสนไดวามขอมลเพยงพอหรอไม 5. สามารถพจารณาและตดสนขอสรปตามทมขอมลสนบสนนได โดยใชการตดสนแบบอนมาน 6. สามารถพจารณาและตดสนขอความทเปนหลกการและนาไปประยกตใชได 7. สามารถพจารณาและตดสนขอความทสงเกตไดวาเชอถอไดเพยงใด 8. สามารถพจารณาและตดสนเหตผลในการลงสรปแบบอนมานได 9. สามารถพจารณาและตดสนไดวามการกาหนดปญหาแลวหรอยง 10. สามารถพจารณาและตดสนขอความทเปนขอตกลงเบองตน 11. สามารถพจารณาวามคานยามเพยงพอหรอยง 12. สามารถพจารณาขอความทกระทาโดยผเชยวชาญวาเปนทยอมรบหรอไม

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก มาลน ศรจาร. (2545). การเปรยบเทยบความสามารถดานการคดวเคราะหและความสามารถ

ทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารของนกเรยนชนมธยมศกษาปท 2 ทเรยนดวยบทเรยนไฮเปอรเทกซและบทเรยนสอประสมในวชาโครงงานวทยาศาสตร.วทยานพนธ กศ.ม.(เทคโนโลยทางการศกษา). กรงเทพฯ : บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ

304

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ใครคอฆาตกร” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใดตอไปนคอลกษณะของนกคดวเคราะห

ก. สามารถพจารณาและตดสนขอความทเปนหลกการและนาไปประยกตใชได

ข. สามารถพจารณาและตดสนขอความทสงเกตไดวาเชอถอไดเพยงใด

ค. สามารถพจารณาและตดสนเหตผลในการลงสรปแบบอนมานได

ง. ถกทกขอ

2. บคคลใดตอไปนมลกษณะของนกคดวเคราะหอยางชดเจน

ก. แมว ชอบนกเงยบ ฟงเพอนพด ข. ปลา ชอบพดอยคนเดยว ค. นก ไมชอบอยรวมกบคนอน ง. ไมมขอใดถก

3. ขอใดตอไปนไมใชลกษณะของนกคดวเคราะห ก. สามารถพจารณาและตดสนขอความทเปน

ขอตกลงเบองตน ข. สามารถพจารณาวามคานยามเพยงพอหรอยง ค. สามารถรเหตการณในอนาคตได ง. สามารถพจารณาขอความทกระทาโดย

ผเชยวชาญวาเปนทยอมรบหรอไม

4. กจกรรมใดทาใหนกเรยนใดใชทกษะการคดวเคราะหมากทสด

ก. รบประทานอาหารเชาทคณแมเตรยมไวให ข. การหลบขณะนงฟงบรรยาพเศษ ค. การอานขอมลสรรพคณของครมบารงผวทจะ

ซอมาใช ง. ถกทกขอ

5. ขอใดกลาวถงลกษณะของนกคดวเคราะหไดอยางถกตอง

ก. นกคดวเคราะหจะตองสามารถพจารณาและตดสนไดวามขอมลเพยงพอหรอไม

ข. นกคดวเคราะหจะตองพดนอย ค. นกคดวเคราะหจะตองอารมณดตลอดเวลา ง. นกคดวเคราะหจะตองมเพอนมาก

6. ขอใดกลาวถงลกษณะของนกคดวเคราะหไมถกตอง

ก. นกคดวเคราะหจะตองสามารถพจารณาวามคานยามเพยงพอหรอยง

ข. นกคดวเคราะหจะตองสามารถพจารณาและตดสนไดวามขอมลเพยงพอหรอไม

ค. นกคดวเคราะหจะตองสามารถพจารณาและตดสนขอความทสงเกตไดวาเชอถอไดเพยงใด

ง. นกคดวเคราะหจะตองพดตรงไปตรงมา

305

7. ใครเปนผมลกษณะของนกคดวเคราะหมากทสด

ก. นกแกว สามารถเขาใจความหมายของขอความและรเรองราวทแนะนามาอางเพอสนบสนนเหตผลและขอโตแยงตาง ๆ ได

ข. นกพราบ สามารถรบประทานอาหารไดทกอยางทคณแมจดเตรยมไวให

ค. นกฮก สามารถรบรความรสกของเพอนไดเมอเพอนเสยใจ

ง. นกหงหยก สามารถอานหนงสอได

8. การคดวเคราะหมความสาคญในชวตประจาวนของนกเรยนหรอไม อยางไร

ก. ไมมความสาคญ เพราะการคดวเคราะหจะใชกตอเมอทางานแลวเทานน

ข. ไมมความสาคญ เพราะการคดวเคราะหจะใชกตอเมอตองมการตดสนใจเทานน

ค. มความสาคญ เพราะในชวตประจาวนตองมการคดวเคราะหในหลาย ๆ เรอง

ง. มความสาคญ เพราะในชวตประจาวนตองคดวเคราะหเรองตาง ๆ ใหเพอนอยตลอดเวลา

9. การทจะรวาใครเปนผทมการคดวเคราะหดไดจากอะไรบาง

ก. ดไดจากหนาตา ถาเปนคนตาโตแสดงวาเปนคนผทมการคดวเคราะหอยตลอดเวลา

ข. ดไดจากอาย ถาอายมากแสดงวาเปนผทมการคดวเคราะห

ค. ดไดจากการแสดงความคดเหนและการตดสนปญหาตาง ๆ วามความถกตองและเหมาะสมเพยงใด

ง. ดไดจากลาดบการเกดถาเปนลกคนโตจะมทกษะการคดวเคราะหถาเปนลกคนเลกจะไมมทกษะการคดวเคราะห

10. บคคลทสามารถพจารณาตดสนขอความทคลมเครอในเหตผลทเสนอตองเขาใจในความหมายของขอความทแตกตางกน 2 ขอความ โดยทขอความแรกเปนขอความทยอมรบแลว สวนอกขอความนนจะเปนการนาสงทยอมรบมาประยกตใช ถาขอความทงสองมความหมายตรงกนกพจารณาตดสนใจวามความคลมเครอในเหตผลทเสนอ จดวาเปนบคคลทมทกษะการคดดานใด

ก. คดวเคราะห ข. คดสรางสรรค ค. คดรเรม ง. ไมมขอใดถก

306

1. ง 2. ง 3. ค 4. ค 5. ก 6. ง 7. ก 8. ค 9. ค 10. ก

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวเคราะห กจกรรม “ใครคอฆาตรกร” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

307

การใชชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดชวงชนท 4 ชนมธยมศกษาท 6 ภาคเรยนท 2

ครงท 16 เรองการคดวจารณญาณ

ชอเรอง การคดวจารณญาณ ชอกจกรรม ซานตาคลอส จดมงหมาย เมอนกเรยนทากจกรรมนแลวนกเรยนสามารถ

1.เขาใจทกษะการคดวจารณญาณ 2. ฝกทกษะการคดวจารณญาณ

แนวคด การใชเหตผลในการคดนนจะทาใหนกเรยนเปนผทมความคดอยางมวจารณญาณและสามารถทจะนาประสบการณทไดจากการคดนไปประยกตใชในชวตประจาวนได ซงจะกอใหเกดการพฒนาเรองของการคดวจารณญาณของนกเรยนอกดวย

เทคนค สนทนา พดคย โตตอบ กระตนใหคด ระยะเวลา 60 นาท วธดาเนนการ 1. ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2. ขนนาเขาสบทเรยน

2.1 ครกลาวนาเรองทกษะการคดวจารณญาณ และกลาวถงเหตการณตาง ๆ ทเกดขน ความเชอตาง ๆ ซงในบางครงบทความตาง ๆ ทเราไดพบไดเหนในปจจบนนนตองมการนามากลนกรองกอนวาเปนเรองทนาเชอถอหรอไมอยางไร

3. ขนกจกรรม 3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย

3.2 ครใหนกเรยนอานบทความเรอง “ซานตาคลอส” 3.2 ครใหนกเรยนอภปรายรวมกนถงซานตาคลอส

3.3 ครแจกใบงาน “ซานตาคลอส” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 3.4 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 3.5 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ

4. ขนสรป 4.1 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนใน

ชนเรยน 4.2 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

5. ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ

308

สวนประกอบของชดการสอน 1. คาชแจง เรองการคดวจารณญาณ 2. คมอคร เรองการคดวจารณญาณ 3. คมอนกเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4. สอและอปกรณ เรองการคดวจารณญาณ

4.1 แบบฝกหดกอนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 4.2 ใบงาน “ซานตาคลอส”

4.3 บทความเรอง “ซานตาคลอส” 4.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

309

1. คาชแจง 1.1 การเตรยมตวคร 1.1.1 กอนสอนครอานคาชแจงในการใชชดการสอนกจกรรมแนะแนว คมอครและคมอนกเรยนทงหมด เพอใหเกดความเขาใจทถองแทและสามารถนาไปปฏบตไดอยางถกตองเหมาะสม 1.1.2 ครเตรยมสอการเรยนการสอนใหพรอมและปฏบตตามคมอ โดยยดคมอครเปนหลกในการดาเนนการสอน 1.2 การจดกจกรรม 1.2.1 ชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซานตาคลอส” 1.2.2 ใหนกเรยนไดมสวนรวมในการทาใบงานทกคน 1.2.3 สมใหนกเรยนอธบายคาตอบของตนเองและสมาชกกลม และครรวมอธบายเพมเตม 1.3 บทบาทคร 1.3.1 ชแจงการเรยนดวยชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซานตาคลอส” 1.3.2 เสนอกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซานตาคลอส” ตามลาดบดงน

1.3.2.1 ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 1.3.2.2 ครสนทนากบนกเรยนถงสงสาคญของการคดวจารณญาณ 1.3.2.3 ครนาเขาสกจกรรม “ซานตาคลอส”

1.3.2.4 ครกลาวนาเรองทกษะการคดวจารณญาณ และกลาวถงเหตการณตาง ๆ ทเกดขน ความเชอตาง ๆ ซงในบางครงบทความตาง ๆ ทเราไดพบไดเหนในปจจบนนนตองมการนามากลนกรองกอนวาเปนเรองทนาเชอถอหรอไมอยางไร

1.3.2.5 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนคนละ 1 ใบ พรอมอธบาย 1.3.2.5 ครใหนกเรยนอานบทความเรอง “ซานตาคลอส”

1.3.2.6 ครใหนกเรยนอภปรายรวมกนถงเรองซานตาคลอส 1.3.2.7 ครแจกใบงาน “ซานตาคลอส” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 1.3.2.8 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 1.3.2.9 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 1.3.2.10 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยนและอภปรายรวมกนในชนเ 1.3.2.11 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน

1.3.2.12 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 1.4 สอทครตองเตรยม 1.4.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 1.4.2 ใบงาน “ซานตาคลอส” 1.4.3 บทความ ซานตาคลอส 1.4.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ

310

2. คมอคร สาหรบการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดเรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซานตาคลอส” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 2.1 สาระสาคญ การใชเหตผลในการคดนนจะทาใหนกเรยนเปนผทมความคดอยางมวจารณญาณและสามารถทจะนาประสบการณทไดจากการคดนไปประยกตใชในชวตประจาวนได ซงจะกอใหเกดการพฒนาเรองของการคดวจารณญาณของนกเรยนอกดวย 2.2 จดประสงค

2.2.1 ใหนกเรยนสามารถเขาใจทกษะการคดวจารณญาณ 2.2.2 ใหนกเรยนสามารถฝกทกษะการคดวจารณญาณ

2.3 เนอหา ทกษะความสามารถคดอยางมวจารณญาณ ควรประกอบดวย 12 ทกษะดงตอไปน 2.1 สามารถกาหนดหรอระบประเดกคาถามหรอปญหา 2.1.1 ระบปญหาสาคญไดชดเจน 2.1.2 ระบเกณฑเพอตดสนคาตอบทเปนไปได 2.2 สามารถคดวเคราะหขอโตแยง 2.2.1 ระบขอมลทมเหตผลหรอนาเชอถอได 2.2.2 ระบขอมลทมเหตผลหรอไมนาเชอถอได 2.2.3 ระบความเหมอนและความแตกตางของความคดเหนหรอขอมลทมอยได 2.2.4 สรปได 2.3 สามารถถามดวยคาถามททาทายและตอบคาถามไดอยางชดเจน ตวอยางคาถามทใช เชน - เพราะเหตใด - ประเดนสาคญคออะไร - ขอความทกาหนดนหมายความวาอะไร - ตวอยางทเปนไปไดมอะไรบาง - ความคดเหนของทานในเรองนคออะไร - ใหพจารณาวามความแตกตางกนหรอไม อยางไร - อะไรเปนขอมลทมเหตผล - อะไรเปนขอมลทไมมเหตผล - ขอความทกาหนดมาน “............................” ทานมความคดเหนอยางไร - ทานมความคดเหนอน ๆ เพมเตมอกหรอไม อยางไร 2.4 สามารถพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมล 2.4.1 เปนขอมลจากผเชยวชาญทนาเชอถอ

311

2.4.2 เปนขอมลทไมมขอโตแยง 2.4.3 เปนขอมลทไดรบการยอมรบ 2.4.4 เปนขอมลทสามารถใหเหตผลวาเชอถอได 2.5 สามารถสงเกตและตดสนผลขอมลทไดจากการสงเกตดวยตนเอง โดยใชเกณฑตอไปน 2.5.1 เปนขอมลทไดจากการสงเกตดวยตนเอง โดยใชประสาทสมผสทง 5 ไมใชเพยงไดยนมาจากคนอน 2.5.2 การบนทกขอมลเปนผลจากการสงเกตดวยตนเอง และมการบนทกทนทไมปลอยทงไวนาน แลวมาบนทกภายหลง 2.6 สามารถนรนยและตดสนผลการนรนย คอ สามารถนาหลกการใหญไปแตกเปนหลกยอย ๆ ไดหรอนาหลกการไปประยกตใชในสถานการณตาง ๆ ได 2.7 สามารถอปนยและตดสนผลการอปนย คอ ในการสรปอางองไปยงกลมประชากรนน กลมตวอยางตองเปนตวแทนของประชากรและกอนทจะมการอปนยนน ตองมการเกบรวบรวมขอมลอยางถกตองตามแผนทกาหนดและมขอมลเพยงพอตอการสรปแบบอปนย 2.8 สามารถตดสนคณคาได 2.8.1 สามารถพจารณาทางเลอก โดยมขอมลพนฐานเพยงพอ 2.8.2 สามารถชงนาหนกระหวางดและไมดหรอผลดและผลเสยกอนตดสนใจ 2.9 สามารถใหความหมายคาตาง ๆ และตดสนความหมาย เชน ทกษะตอไปน 2.9.1 สามารถบอกคาเหมอน คาทมความหมายคลายกน 2.9.2 สามารถจาแนก จดกลมได 2.9.3 สามารถใหคานยามเชงปฏบตได 2.9.4 ยกตวอยางทใชและไมใชได 2.10 สามารถระบขอสนนษฐานได 2.11 สามารถตดสนใจเพอนาไปปฏบตได เชน ทกษะตอไปน 2.11.1 การกาหนดปญหา 2.11.2 การเลอกเกณฑตดสนผลทเปนไปได 2.11.3 กาหนดทางเลอกอยางหลากหลาย 2.11.4 เลอกทางเลอกเพอปฏบต 2.11.5 ทบทวนทางเลอกอยางมเหตผล 2.12 การปฏสมพนธกบผอน 2.4 วธดาเนนการ 2.4.1 ขนทดสอบกอนเรยน ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ

312

2.4.2 ขนนาเขาสบทเรยน 2.4.2.1 ครกลาวนาเรองทกษะการคดวจารณญาณ และกลาวถงเหตการณตาง ๆ ทเกดขน

ความเชอตาง ๆ ซงในบางครงบทความตาง ๆ ทเราไดพบไดเหนในปจจบนนนตองมการนามากลนกรองกอนวาเปนเรองทนาเชอถอหรอไมอยางไร

2.4.3 ขนกจกรรม 2.4.3.1 ครแจกใบความรเรองการคดวจารณญาณใหนกเรยนคนละ 1 ใบพรอมอธบาย 2.4.3.2 ครใหนกเรยนอานบทความเรอง “ซานตาคลอส” 2.4.3.3 ครใหนกเรยนอภปรายรวมกนถงซานตาคลอสทนกเรยนรจก 2.4.3.4 ครแจกใบงาน “ซานตาคลอส” ใหนกเรยนคนละ 1 ใบ 2.4.3.5 ครอธบายคาชแจงในใบงานใหนกเรยนเขาใจ 2.4.3.6 นกเรยนเรมทาใบงานโดยใชเวลา 25 นาท และครเดนดอยหาง ๆ 2.4.3.7 สมนกเรยนออกมานาเสนอใบงานของตนเองหนาชนเรยน และอภปรายรวมกนในชน

เรยน 2.4.4 ขนสรป

2.4.4.1 ครและนกเรยนรวมกนสรปสงทไดจากใบงาน 2.4.5 ขนทดสอบหลงเรยน ครใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.5 สอ – อปกรณ 2.5.1 แบบฝกหดกอนเรยนและหลงเรยน เรองการคดวจารณญาณ 2.5.2 ใบงาน “ซานตาคลอส” 2.5.3 บทความ ซานตาคลอส 2.5.4 ใบความรเรองการคดวจารณญาณ 2.6 การประเมนผล

2.6.1 ตรวจผลจากแบบฝกหดกอนและหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ 2.6.2 ตรวจผลจากใบงานซานตาคลอส 2.6.3 สงเกตการอภปรายรวมกน

313

3. คมอนกเรยน สาหรบนกเรยนในการดาเนนกจกรรมแนะแนว ในชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ โดยใชกจกรรม “ซานตาคลอส” ใชเวลา 1 คาบ 60 นาท 3.1 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดกอนเรยนเรองการคดวจารณญาณ 3.2 ใหนกเรยนศกษาใบความรเรองการคดวจารณญาณ 3.3 ใหนกเรยนอานบทความเรอง “ซานตาคลอส” 3.4 ใหนกเรยนทาใบงานซานตาคลอส 3.5 ใหนกเรยนอภปรายรวมกบเพอนแลกเปลยนความคดเหนซงกนและกน 3.6 นกเรยนชวยกนสรปสงทไดจากกจกรรม 3.7 ใหนกเรยนทาแบบฝกหดหลงเรยนเรองการคดวจารณญาณ

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

314

ชอ - สกล______________________________________ชน________เลขท________

ใบงานประกอบการสอนกจกรรมแนะแนว เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “ซานตาคลอส”

ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนอานบทความ ซานตาคลอส แลวตอบคาถามดานลางตามความคดเหนของตนเอง 1. ประเดนสาคญของเรองนคออะไร ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 2. ความคดเหนของนกเรยนในเรองนคออะไร ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... 3. จากบทความอะไรเปนขอมลทมเหตผล ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... จากบทความอะไรเปนขอมลทไมมเหตผล ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ...................................................................................................................................................................... ......................................................................................................................................................................

315

บทความซานตาคลอส (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ)

**************************

การคดวจารณญาณ ชนมธยมศกษาปท 6

ชอ “ซานตาคลอส” (Santa Claus) นนคนสวนใหญเชอกนวาชอดงกลาวมาจากชอในภาษาดตชของ

“นกบญนโคลส” โดยตาจะเรมแพรหลายมาจากพวกดตชอพยพในเมองนวยอรก (ซงเดมชอเมองนวอมสเตอรดม) โดยอาจจะเพนมาจากคาวา Sinter Claus หรอไมก Sinterklaas ไมงนก Sinte Klaas นอกจากนซานตาคลอสยงมชอทแตกตางออกไปในหลายประเทศอกดวย ประวตสวนทคอนขางชดเจนเกยวกบนกบญนโคลสบงวา ทานนาจะมตวตนอยจรงและนาจะมชวตอยในราวครสตวรรษท 4 (อาจจะเปน ค.ศ. 245 – 350) ทานเกดในเมองไลเซย ประเทศอนาโตเลย (ปจจบนอยในประเทศตรก) ตานานเกยวกบนกบญนโคลสนนมอยหลายเรอง แตทโดงดงทสดไดแกปาฏหารยเกยวกบ “การใหของขวญ” โดยลอกนวาทานไดมอบถงเทาใหกบคหบดตกอบทมลกสาวสามคนเพอชวยใหบตรสาวเหลานนมโอกาสแตงงาน (ผหญงเปนฝายจายสนสอด) โดยในคนแรกและคนทสอง ทานโยนถงเงนเขาทางหนาตางของปราสาทไดโดยสะดวกไมมปญหาอะไร แตเจากรรมพอถงคนทสามหนาตางเกดปด ทานนกบญเลยตองปนขนไปบนหลงคาและหยอนถงเงนลงไปทางปลองไป เชาวนรงขนลกสาวทงสามคนของคหบดกพบถงเงนอยในถงเทายาวทแขวนตากไวใกลเตาไฟ นเองเปนทมาวาทาไมเดก ๆ จงตองแขวนถงเทายาวไวรอรบของขวญจากซานตาคลอส แถมทายอกนดหนงกบลกษณะตาง ๆ ของคณลงซานตาทเราเหนกนอยทกวนน (รวมทงชดเครองแบบสแดงสดและรถเลอนบรรทกของขวญทมกวางเรนเดยรแปดตวคอยลากจง) ปรากฏเปนครงแรกในหนงสอเรอง “ A Visit from St. Nicholas” ของ คลเมนต ซ. มวร โดย ทอมส แนสท เปนคนวาดรปประกอบ ซงหนงสอดงกลาวตพมพในป ค.ศ. 1823

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : นาชย ชวววรรธน.(2544,ธนวาคม). “ซานตาคลอส” วารสารอพเด. 16(172) : 102.

316

ใบความร (ประกอบชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคด เรองการคดวจารณญาณ)

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

การคดวจารณญาณ กจกรรม “ซานตาคลอส” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

ทกษะการคดวจารณญาณ ควรประกอบดวย 12 ทกษะดงตอไปน 2.1 สามารถกาหนดหรอระบประเดกคาถามหรอปญหา 2.1.1 ระบปญหาสาคญไดชดเจน 2.1.2 ระบเกณฑเพอตดสนคาตอบทเปนไปได 2.2 สามารถคดวเคราะหขอโตแยง 2.2.1 ระบขอมลทมเหตผลหรอนาเชอถอได 2.2.2 ระบขอมลทมเหตผลหรอไมนาเชอถอได 2.2.3 ระบความเหมอนและความแตกตางของความคดเหนหรอขอมลทมอยได 2.2.4 สรปได 2.3 สามารถถามดวยคาถามททาทายและตอบคาถามไดอยางชดเจน ตวอยางคาถามทใช เชน - เพราะเหตใด - ประเดนสาคญคออะไร - ขอความทกาหนดนหมายความวาอะไร - ตวอยางทเปนไปไดมอะไรบาง - ความคดเหนของทานในเรองนคออะไร - ใหพจารณาวมความแตกตางกนหรอไม อยางไร - อะไรเปนขอมลทมเหตผล - อะไรเปนขอมลทไมมเหตผล - ขอความทกาหนดมาน “............................” ทานมความคดเหนอยางไร - ทานมความคดเหนอน ๆ เพมเตมอกหรอไม อยางไร 2.4 สามารถพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมล 2.4.1 เปนขอมลจากผเชยวชาญทนาเชอถอ 2.4.2 เปนขอมลทไมมขอโตแยง 2.4.3 เปนขอมลทไดรบการยอมรบ 2.4.4 เปนขอมลทสามารถใหเหตผลวาเชอถอได 2.5 สามารถสงเกตและตดสนผลขอมลทไดจากการสงเกตดวยตนเอง โดยใชเกณฑตอไปน 2.5.1 เปนขอมลทไดจากการสงเกตดวยตนเอง โดยใชประสาทสมผสทง 5 ไมใชเพยงไดยนมาจากคนอน 2.5.2 การบนทกขอมลเปนผลจากการสงเกตดวยตนเอง และมการบนทกทนทไมปลอยทงไวนาน แลวมาบนทกภายหลง

317

2.6 สามารถนรนยและตดสนผลการนรนย คอ สามารถนาหลกการใหญไปแตกเปนหลกยอย ๆ ไดหรอนาหลกการไปประยกตใชในสถานการณตาง ๆ ได 2.7 สามารถอปนยและตดสนผลการอปนย คอ ในการสรปอางองไปยงกลมประชากรนน กลมตวอยางตองเปนตวแทนของประชากรและกอนทจะมการอปนยนน ตองมการเกบรวบรวมขอมลอยางถกตองตามแผนทกาหนดและมขอมลเพยงพอตอการสรปแบบอปนย 2.8 สามารถตดสนคณคาได 2.8.1 สามารถพจารณาทางเลอก โดยมขอมลพนฐานเพยงพอ 2.8.2 สามารถชงนาหนกระหวางดและไมดหรอผลดและผลเสยกอนตดสนใจ 2.9 สามารถใหความหมายคาตาง ๆ และตดสนความหมาย เชน ทกษะตอไปน 2.9.1 สามารถบอกคาเหมอน คาทมความหมายคลายกน 2.9.2 สามารถจาแนก จดกลมได 2.9.3 สามารถใหคานยามเชงปฏบตได 2.9.4 ยกตวอยางทใชและไมใชได 2.10 สามารถระบขอสนนษฐานได 2.11 สามารถตดสนใจเพอนาไปปฏบตได เชน ทกษะตอไปน 2.11.1 การกาหนดปญหา 2.11.2 การเลอกเกณฑตดสนผลทเปนไปได 2.11.3 กาหนดทางเลอกอยางหลากหลาย 2.11.4 เลอกทางเลอกเพอปฏบต 2.11.5 ทบทวนทางเลอกอยางมเหตผล 2.12 การปฏสมพนธกบผอน

ぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁぁ

อางองมาจาก : ทศนา แขมมณ และคณะ (2544). วทยาการดานการคด. กรงเทพฯ: บรษท เดอะมาสเตอรกรป

แมเนจเมนท จากด.

318

ชอ……………………………………………..........ชน……………...

วนท…………………………………………

แบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “ซานตาคลอส” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

คาชแจง ใหนกเรยนเลอกคาตอบทถกตองทสดเพยงขอเดยว 1. ขอใดตอไปนคอทกษะการคดวจารณญาณ

ก. สามารถระบขอสนนษฐานได ข. สามารถตดสนคณคาได ค. สามารถกาหนดหรอระบประเดกคาถามหรอ

ปญหา ง. ถกทกขอ

2. ความสามารถพจารณาความนาเชอถอของแหลงขอมลมสวนประกอบใดบาง

ก. เปนขอมลจากผเชยวชาญทนาเชอถอ ข. เปนขอมลทไมมขอโตแยง ค. ขอ ก และ ข ถก ง. ไมมขอใดถก

3. ขอใดตอไปนคอทกษะการคดวจารณญาณ ก. นก สามารถบอกคาเหมอน คาทมความหมาย

คลายกน ข. ไก สามารถจาแนก จดกลมได ค. กระรอก สามารถใหคานยามเชงปฏบตได ง. ถกทกขอ

4. ใครตองใชการคดวจารณญาณมากทสด ก. ขม กาลงซกผา ข. ไข กาลงจะเลอกซอครมบารงผวทเหมาะกบ

ผวของตวเอง ค. แข กาลงซอกวยเตยวเจาประจา ง. ถกทกขอ

5. สามารถนรนยและตดสนผลการนรนย คออะไร ก. สามารถนาหลกการใหญ ไปแตกเปนหลก

ยอย ๆ ได ข. นาหลกการไปประยกตใช ในสถานการณ

ตาง ๆ ได ค. ขอ ก และ ข ถก ง. ไมมขอใดถก

6. สามารถตดสนคณคาได หมายถงอะไร ก. สามารถพจารณาทางเลอก โดยมขอมล

พนฐานเพยงพอ ข. สามารถชงนาหนกระหวางดและไมดหรอผลด

และผลเสยกอนตดสนใจ ค. สามารถพจารณาทางเลอกโดยไมมขอมลได ง. ขอ ก และ ข ถก

319

7.สามารถสงเกตและตดสนผลขอมลทไดจากการสงเกตดวยตนเอง โดยใชเกณฑใดตอไปน

ก. เปนขอมลทไดจากการสงเกตดวยตนเอง โดยใชประสาทสมผสทง 5 ไมใชเพยงไดยนมาจากคนอน

ข. การบนทกขอมลเปนผลจากการสงเกตดวยตนเอง และมการบนทกทนทไมปลอยทงไวนาน แลวมาบนทกภายหลง

ค. ขอ ก และ ข ถก ง. ไมมขอใดถก

8.ขอใดตอไปนเปนการคดวจารณญาณ ก. ตอย คดถงแมเสมอเวลาทาขอสอบไมได ข. แตง คดพจารณาสงของทกอยางกอนจะซอวา

มความเหมาะสมและไดใชประโยชนเพยงใด ค. ขอ ก และ ข ถก ง. ไมมขอใดถก

9. สามารถคดวเคราะหขอโตแยง ประกอบดวยอะไรบาง

ก. ระบขอมลทมเหตผลหรอนาเชอถอได ข. ระบขอมลทมเหตผลหรอไมนาเชอถอได ค. ระบความเหมอนและความแตกตางของความ

คดเหนหรอขอมลทมอยได และสรปได ง. ถกทกขอ

10. ขอใดตอไปนเปนคาถามทกระตนใหเกดการคดวจารณญาณ

ก. ขอความทกาหนดนหมายความวาอะไร ข. ตวอยางทเปนไปไดมอะไรบาง ค. ใหพจารณาวมความแตกตางกนหรอไม

อยางไร ง. ถกทกขอ

320

1. ง 2. ค 3. ง 4. ข 5. ค 6. ง 7. ค 8. ข 9. ง 10. ง

เฉลยแบบฝกหดกอนและหลงเรยน

เรองการคดวจารณญาณ กจกรรม “ซานตาคลอส” ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2

321

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดแกปญหา

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดแกปญหา 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดแกปญหา

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดแกปญหา

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมปญหานมทางแกมงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดแกปญหา

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

322

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดสรางสรรค

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดสรางสรรค 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดสรางสรรค

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดสรางสรรค

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมใบตองของไทย ไทยมงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดสรางสรรค

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

323

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวเคราะห

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดวเคราะห 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมการลงโทษของพอมงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

324

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวจารณญาณ

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบ การคดวจารณญาณ

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยนใหมการคดวจารณญาณ

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวจารณญาณ

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมคดกนอยางไรมงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดวจารณญาณ

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

325

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดแกปญหา

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดแกปญหา 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดแกปญหา

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดแกปญหา

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรม 16 จด มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดแกปญหา

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

326

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดสรางสรรค

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดสรางสรรค 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดสรางสรรค

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดสรางสรรค

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมใครคดไดนอกจากเรา มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดสรางสรรค

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

327

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาผการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวเคราะห

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดวเคราะห 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมใครควรเปนเจาของมงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

328

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวจารณญาณ

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบ การคดวจารณญาณ

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยนใหมการคดวจารณญาณ

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวจารณญาณ

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมหนสอน...วา...มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดวจารณญาณ

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

329

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดแกปญหา

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดแกปญหา 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดแกปญหา

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดแกปญหา

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมนกสบนอยมงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดแกปญหา

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

330

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดสรางสรรค

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดสรางสรรค 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดสรางสรรค

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดสรางสรรค

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมแบงเคก ไทยมงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดสรางสรรค

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

331

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวเคราะห

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดวเคราะห 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมฉนผดไปแลว มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

332

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวจารณญาณ

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบ การคดวจารณญาณ

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยนใหมการคดวจารณญาณ

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวจารณญาณ

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมซอเวลา มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดวจารณญาณ

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

333

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดแกปญหา

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดแกปญหา 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดแกปญหา

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดแกปญหา

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมมรดกเจาปญหา มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดแกปญหา

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

334

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดสรางสรรค

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดสรางสรรค 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดสรางสรรค

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดสรางสรรค

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมคดอยางไรใหขายได มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดสรางสรรค

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

335

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวเคราะห

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบการคดวเคราะห 2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยน

ใหมการคดวเคราะห

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวเคราะห

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมใครคอฆาตกร มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะในการคดวเคราะห

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

336

แบบประเมนชดการสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาการรคดของนกเรยนชวงชนท 4 เรองการคดวจารณญาณ

คาชแจง ใหนกเรยนทาเครองหมาย � ลงในชองวางทางขวามอทตรงกบระดบความคดเหนของนกเรยน

ระดบ 5 หมายถง เหนดวยในระดบมากทสด ระดบ 4 หมายถง เหนดวยในระดบมาก ระดบ 3 หมายถง เหนดวยในระดบปานกลาง ระดบ 2 หมายถง เหนดวยในระดบนอย ระดบ 1 หมายถง เหนดวยในระดบนอยทสด

ระดบความคดเหนของนกเรยน ขอท การสอนกจกรรมแนะแนวเพอพฒนาดานการรคด ของนกเรยนชวงชนท 4 มากทสด

5 มาก 4

ปานกลาง 3

นอย 2

นอยทสด 1

1 หลงทากจกรรมนกเรยนมความเขาใจเกยวกบ การคดวจารณญาณ

2 เนอหาในกจกรรมสอดคลองกบจดประสงคทมงพฒนานกเรยนใหมการคดวจารณญาณ

3 เนอหาในกจกรรมการเรยนเหมาะสมกบการพฒนานกเรยนใหคดวจารณญาณ

4 เวลาทใชเหมาะสมกบกจกรรมการเรยนและเนอหา 5 กจกรรมเปดโอกาสใหนกเรยนไดมสวนรวมในการแสดงออก

และกลาแสดงความคดเหน

6 กจกรรมซานตาคลอส มงปลกฝงหนกเรยนประพฤตปฏบตตนเปนผมทกษะการคดวจารณญาณ

7 ขอความในใบความร ใบงาน อานงาย คาสงชดเจน และเขาใจงาย

8 สอตาง ๆ ทใชในกจกรรมมความนาสนใจ มความหลากหลาย 9 ใบงานทใหนกเรยนทาไมยากเกนไปและสามารถทาไดทนเวลา 10 การวดและประเมนผลเปนการวดจากการกระทาของนกเรยน

อยางแทจรง

11 นกเรยนมสวนรวมในกจกรรมอยางทวถง 12 นกเรยนสามารถนาความรทไดรบไปใชประโยชนได

337

ประวตยอผวจย

ชอ ชอสกล นางสาวพรเพญ แกวมณ วนเดอนปเกด 26 กรกฎาคม 2522 สถานทเกด อาเภอสามโก จงหวดอางทอง สถานทอยปจจบน เลขท 38 ธรวรรณเพลส หอง 607 ซอยลาดพราว 94 ถนนลาดพราว แขวงวง

ทองหลาง เขตวงทองหลาง กรงเทพฯ 10310 ตาแหนงหนาทการงานปจจบน นกวชาการศกษา มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ สถานททางานปจจบน มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ซอยสขมวท 23 ถนนสขมวท เขตวฒนา

แขวงคลองเตย กรงเทพฯ ประวตการศกษา พ.ศ. 2543 การศกษาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ พ.ศ. 2548 การศกษามหาบณฑต มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ