การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม : ศกษาเฉพาะกรณการรอฟนคดทเปนคณแกจาเลย

พชญา เหลองรตนเจรญ

วทยานพนธนเปนสวนหนงของการศกษาตามหลกสตรปรญญานตศาสตรมหาบณฑต สาขาวชานตศาสตร บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยธรกจบณฑตย

พ.ศ. 2548 ISBN 974 - 9746 - 72 - 4

DPU

Retrial of Criminal Case : A Study of Retrial of Cases Which are Beneficial for the Accused

PITCHAYA LUANGRATTANAJAROEN

A Thesis Submitted in partial Fulfillment of the Requirements for the Degree of Master of Laws

Department of Law Graduate School, Dhurakij Pundit University

2005 ISBN 974 - 9746 - 72 - 4

DPU

กตตกรรมประกาศ

วทยานพนธฉบบนสาเรจลลวงไปดวยความกรณาอยางสงสดจากทาน ศ.ดร.คณต ณ นคร ทไดกรณาใหขอคดในหวขอวทยานพนธน และไดกรณาสละเวลาอนมคารบเปนประธานสอบวทยานพนธ และขอกราบขอบพระคณทานอาจารยชาญเชาว ไชยานกจ ทไดกรณาสละเวลาอนมคารบเปนกรรมการสอบวทยานพนธ และรบเปนอาจารยทปรกษาหลก รวมทงใหคาปรกษาและแนะนาขอคด และประเดนในทางกฎหมายทสาคญในเรองตางๆ ตลอดจนชวยตรวจและแกไขขอบกพรองตางๆในการทาวทยานพนธฉบบน และขอกราบขอบพระคณ รศ.ดร.อดม รฐอมฤต ทไดกรณาสละเวลาอนมคารบเปนกรรมการสอบวทยานพนธ และรบเปนอาจารยทปรกษารวม รวมทงใหคาปรกษาและชวยแปลภาษาฝรงเศส และขอกราบขอบพระคณทานศาสตราจารย (พเศษ) จรญ ภกดธนากล ทไดกรณาสละเวลาอนมคารบเปนกรรมการสอบวทยานพนธ และไดใหความกรณาชแนะแนวทางอนเปนประโยชน และขอกราบขอบพระคณ รศ.ดร.สรศกด ลขสทธวฒนกล ทไดกรณาสละเวลาอนมคารบเปนกรรมการสอบวทยานพนธ ตลอดจนชแนะแนวทางตางๆทเปนประโยชนในหวขอวทยานพนธนตงแตในชนบณฑตสมมนาจนสามารถพฒนามาเปนวทยานพนธฉบบนได และขอกราบขอบพระคณ ดร.อทย อาทเวช ทใหคาปรกษาในเรองระบบการดาเนนคดในประเทศฝรงเศสและใหขอคดเกยวกบการทาวทยานพนธฉบบนดวยดเสมอมา ผเขยนขอกราบขอบพระคณ บดา มารดา ทใหความรกความหวงใย และไดสนบสนนและใหกาลงใจผเขยนตลอดมา ขอขอบคณเนาวรตนและคณวรวทย เหลองรตนเจรญ ทใหความชวยเหลอในการแปลภาษาตางประเทศดวยดเสมอมา ผเขยนขอบคณพ ๆ นอง ๆ ในสาขาอาญาทใหความชวยเหลอในการแปลภาษาองกฤษ รวม ตลอดไปถงการใหความชวยเหลอดานตาง ๆ ไมวาจะเปน คณภาวน คณธนกร คณพรรชนส คณณดนย คณนรนทร คณอารยา คณธนา (ศกษาอยทมหาวทยาลยธรกจบณฑตย) และทขาดเสยมได คอ คณจรยาวด มตรสงเนน คณกฤฏฎกา ทองเพชร คณนรมย พศแข (ศกษาอยทมหาวทยาลยธรรมศาสตร) ทใหความชวยเหลอดวยดเสมอมา รวมตลอดไปถงบคคลทมไดกลาวมาในทน โดยหากวทยานพนธฉบบนมขอผดพลาดประการใด ผเขยนขอนอมรบไวในโอกาสนแตผเดยว

พชญา เหลองรตนเจรญ

DPU

สารบญ

หนา บทคดยอภาษาไทย …………………………………………………………………………………ฆ บทคดยอภาษาองกฤษ ………………………………………………………………………………จ

กตตกรรมประกาศ ……………………...………………………….…………………………..…..ซ บทท

1. บทนา ……………………………………………………………………………………….1 1 ความเปนมาและความสาคญของปญหา ……….…..…………..………………………...1 2

วตถประสงคของการศกษา …...……………………………………….………………....6 3 ขอบเขตการศกษา……………………………….… …………………………….………6 4 สมมตฐานของการศกษา …….………....………………………………………………...7 5 วธการศกษา ……………………………….……………………………………....……..7 6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ……….………...…….………………………………….…..7

2. แนวความคดในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ...…………….………………….…...8 1 แนวความคดและเหตแหงการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ……….………………....8

2 บทบาทของพนกงานอยการในการดาเนนคดอาญา………………………………….....14 3 มาตรการทางกฎหมายในการเยยวยาความผดพลาด……….………………………..…..20 3.1 การนรโทษกรรม …………………………………………….…………….....20

3.2 การอภยโทษ ……….……………….…………….…………………………..21 3.3 การชดเชยโดยรฐ ……..………..…………...……….………………………..22

3.4 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ……….…….………….…………..….…25

3. การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในตางประเทศ…….………………………………....26 1 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศฝรงเศส ……………..………………...26

1.1 เงอนไขในการอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม…………….…………………...27 1.2 ผมสทธและผมอานาจขอรอฟนคดอาญา

DPU

ขนพจารณาใหม …………………..………………………….….…………....30 ญ

สารบญ (ตอ) หนา

1.3 กระบวนวธการรองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม…..…………………..31

1.4 ผลเมอมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ……………….………..……….32 2 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศสหรฐอเมรกา ……………………….34

2.1 เงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม…………….….……………..34 2.2 ผมสทธและผมอานาจขอรอฟนคดอาญา

ขนพจารณาใหม ……………………………………….………………….. 38 2.3 กระบวนวธการรองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม………..…………….40 2.4 ผลเมอมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ………….………………….....42

4. วเคราะหสภาพปญหาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมตามกฎหมายไทย

และแนวทางแกไข…………………………….…………………………………………45 1. การรอฟนคดอาญาในประเทศไทย…………….……………………………………..45

1.1 เงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม …….….……………………46 1.2 ผมสทธและผมอานาจขอรอฟนคดอาญา

ขนพจารณาใหม …………………………………………………………….51 1.2.1 ผมสทธขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ……….…………….52 1.2.2 ผมอานาจขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม…….……………...52 1.3 กระบวนวธการรองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม……………………..54

1.4 ผลของการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม………………………………....56 2. วเคราะหสภาพปญหาตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญา

ขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 และแนวทางแกไข……………………………………..58 2.1 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบเงอนไขในการ

รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม …………………….………………..…....58

DPU

2.2 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบผมสทธขอ รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ……………….…………………………...60

2.3 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบผมอานาจขอ รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ………………………………………..…..64

ฎ

สารบญ (ตอ) หนา

2.4 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบกระบวนวธการรองขอ

รอฟนคดอาญาขนพจารณาคดใหม……………………………………..……68 2.5 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบผลเมอมการ

รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม……….…...…………….….………………70

5. บทสรปและขอเสนอแนะ ……………………………………………………………….74 1. บทสรป………………………………………………………………………..……...74 2. ขอเสนอแนะ…………………………..…………………………………………...…76

บรรณานกรม ………………………………………………………………………………78 ภาคผนวก ………………………………………………………………………………….83 ประวตผเขยน……………………………………………………………………………....89

DPU

ชอวทยานพนธ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม : ศกษาเฉพาะกรณการรอฟน คดทเปนคณแกจาเลย ชอนกศกษา พชญา เหลองรตนเจรญ อาจารยทปรกษา อาจารยชาญเชาวน ไชยานกจ อาจารยทปรกษารวม รองศาสตราจารย ดร.อดม รฐอมฤต สาขาวชา นตศาสตร ปการศกษา 2548

บทคดยอ

การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เปนมาตรการแกไขผลของคาพพากษาในคดอาญาซงมคาพพากษาถงทสดแลว อนเปนขอยกเวนของเรองสภาพบงคบเดดขาดทางกฎหมาย โดยกาหนดใหศาลเปนผพจารณาทบทวนคาพพากษาทถงทสดนนใหม โดยการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนน จะตองเกดจากสาเหตอนเนองมาจากความบกพรองของพยานหลกฐาน หรอความผดพลาดในขอเทจจรง เปนเหตใหเกดความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมทางอาญา และดวยขอเทจจรงทไมสมบรณดงกลาว เปนเหตใหผตองคาพพากษาตองรบโทษโดยทบคคลดงกลาวมใชผกระทาความผดทแทจรง ซงเปนทยอมรบกนวา แมวารฐจะบรหารกระบวนการยตธรรมทางอาญาใหดอยางไรกตาม กยงไมอาจยนยนในทางปฏบตวามประสทธภาพทสมบรณเพยงพอ เพราะอาจมขอผดพลาดเกดขนไดเสมอ โดยเฉพาะขอผดพลาดซงสงผลรายใหแกจาเลยผบรสทธตองรบโทษทางอาญาโดยบคคลดงกลาวมไดเปนผกระทาความผดทแทจรง ทาใหรฐตองกาหนดใหมมาตรการแกไขความผดพลาด ไดแก การนรโทษกรรม การอภยโทษ การจายคาชดเชย เปนตน แตมาตรการตางๆ กมวตถประสงคและความมงหมายทจะนามาใชแตกตางกน อนสงผลใหการนามาตรการเยยวยาความผดพลาดของกระบวนการยตธรรมทางอาญาดงกลาว ไมสามารถเยยวยาให แกผตองคาพพากษาไดอยางตรงเปาหมาย รฐธรรมนญจงไดกาหนดมาตรการแกไขความผดพลาดหรอความไมสมบรณของกระบวนการยตธรรมทางอาญา โดยยอมใหมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เมอมขอเทจจรงใหม อยางไรกตาม ตงแตพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มผลใชบงคบตงแตวนท 8 เมษายน พ.ศ. 2526 ยงไมเคยมคดอาญาเรองใดไดรบอนญาตใหรอฟนเลย เนองจากการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมมเงอนไขในการทจะขอรอฟนคดคอนขางจะจากด เปนเหตใหการรอฟนคดอาญาเปนไปไดโดยยาก โดยเฉพาะอยางยงไมสอดคลองกบหลกการในการ

DPU

ง ทจะเยยวยาใหแกผตองรบโทษตามเจตนารมณแหงรฐธรรมนญ วทยานพนธนนาเสนอใหเหนวาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมตามกฎหมายไทยนนขาดความชดเจน และมขอจากดอยบางประการ กลาวคอ ในเรองของการพสจนพยานหลกฐานวาเทจหรอปลอม ซงเปนพยานหลกฐานทใชลงโทษผตองคาพพากษาควรทจะพสจนทศาลฎกาแตเพยงศาลเดยว หรอในเรองของบคคลทจะทาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ตองบญญตใหครอบคลมไปถงญาตทอยใกลชดกบผตองคาพพากษาดวย ผมอานาจในการขอรอฟนขนพจารณาใหมตามรฐธรรมนญคออยการ ดงนนใหหมายรวมถงพนกงานอยการโจทกเดมดวย เพอใหสอดคลองกบรฐธรรมนญทไดใหอานาจไว หรอในกรณของคาทดแทน กจะตองมการชดเชยความเสยหายใหแกผตองคาพพากษาอยางครบถวนและครอบคลม มใชจะชดเชยเฉพาะความเสยหายโดยตรงอนเกดจากคาพพากษาของศาลแตเพยงอยางเดยวเทานน โดยในการแกไขพระราชบญญตดงกลาวตองคานงถงความถกตอง และประโยชนแหงความยตธรรมเปนหลก แมวาผลของการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมจะทาใหศาลตองกลบคาพพากษา และมผลกระทบตอหลกความศกดสทธแหงคาพพากษากตาม แตเมอเหนอยางชดเจนแลววาคาพพากษาของศาลไมถกตอง รฐตองมหนาททจะทาการแกไขคาพพากษานน เพอการอานวยความยตธรรมแกสงคมโดยสวนรวม

DPU

จ Thesis Title : Retrial of Criminal Case : A Study of Retrial of Cases Which

Are Beneficial for the Accused Name : Pitchaya Luangrattanajaroen Thesis Advisor : Mr. Charnchao Chaiyanukij Co. Thesis Advisor : Assoc. Prof. Dr. Udom Rathamarit Department : Law Academic Year : 2005

ABSTRACT

The retrials of criminal cases are measures to amend the result of final judgments in criminal cases.

This is an exception to legal absolute sanction by prescribing the courts to reconsider and review the said final

judgements. The retrials of criminal cases must be raised due to the defectiveness of evidence or factual

mistake, which causes imperfection in the administration of criminal justice. In addition, the said defective

fact causes the convicted persons to be punished despite such persons not being the true wrongdoers. It is

widely accepted that no matter how well the State runs the administration of criminal justice, in practice this

cannot guarantee the State’s perfect and sufficient effectiveness because there may certainly be mistakes. This

is especially so for mistakes which lead to a wrongful conviction and punishment of innocent persons, despite

such persons not being the true wrongdoers. Consequently, the State requires measures to amend mistakes

viz. amnesty, pardon of punishment, compensation payment etc. However, all measures have different

DPU

purposes and intentions in their application. Consequently, the implementation of measures amending

mistakes in the said administration of criminal justice

ฉ

can not help the convicted persons in order to serve the true objectives. Hence, the Constitution prescribes the

measures to amend mistakes or imperfections in the administration of criminal justice through the admission

of retrial of criminal cases when there are new facts.

However, since the Retrial of Criminal Case Act, B.E. 2526 (1983) was promulgated on April 8, 2526

(1983), there has not yet been any criminal case which was permitted to be retried because the retrial of

criminal cases has restricted conditions on case retrials. This causes difficulty for the retrial of criminal cases.

Particularly, this does not accord with the principle of helping the convicted persons in accordance with the

intention of the Constitution. This thesis aims to display that the retrial of criminal cases under Thai laws has

uncertainty and certain restrictions. In other words, with regard to the proof of fake or untrue evidence used

for the punishment of convicted persons, the evidence should be only proved at the Supreme Court (Dika

Court) or with regard to the persons who involve with the retrial of criminal cases, the laws should be

prescribed to include close relatives of convicted persons. The persons who have power to submit a motion

for a retrial of criminal cases under the Constitution are public prosecutors. They, therefore, include the

former public prosecutors to be in line with the power as provided in the Constitution. With regard to

compensation, moreover, compensation should be fully and sufficiently paid to the convicted persons; not

only compensation for direct damage arising from the judgements should be paid. To amend the

abovementioned act, the legality and interests of justice should be considered. Although the result of the retrial

DPU

of criminal cases causes the courts to reverse their judgements and affects the principle of stability of

judgements, when it is clearly

ช

seen that the judgments are not right, the State should be responsible for the amendment of such judgements

for the sake of justice to the general public.

DPU

บทท 1 บทนา

1. ความเปนมาและความสาคญของปญหา กระบวนการยตธรรมทดของรฐคอ การบรหารจดการเพออานวยความยตธรรมทมคณภาพ ใหแกผรบบรการอยางยตธรรม (Justice) เทยงธรรม (Equity) ชอบธรรม (Fairness) และชอบดวยกฎหมาย (Legality) เมอผรบบรการจาเปนตองใชบรการจาก “กระบวนการยตธรรม” ไมวาจะในฐานะพยาน ผเสยหาย ผตองหา โจทก จาเลย หรอผทมาขอคาปรกษาแนะนาในเรองราวทเกยวของกบการอานวยความยตธรรมเรองตางๆจากหนวยงานของกระบวนการยตธรรม

ปจจบนในกระบวนการยตธรรมทางอาญาของประเทศไทยไดมการเปลยนแปลงไปมาก มการพฒนาใหทนยคทนสมยมากขน อนเนองมาจากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ซงไดมการกาหนดในเรองสทธเสรภาพของปวงชนชาวไทยไวคอนขางจะกวางขวาง ซงมอบอานาจใหรฐเปนผบงคบใชกฎหมาย ถงแมวารฐจะใหความสะดวกตอประชาชนดอยางไรกตาม แตดวยปรมาณคดทมจานวนมาก ประกอบกบในบางคดมความซบซอนมาก จงอาจจะเกดความผดพลาดได โดยกรณอาจเปนไปไดวาผทถกจาคกโดยคาพพากษาของศาลนนอาจมไดเปนผกระทาความผด โดยกรณดงกลาวอาจเกดไดจากสาเหตหลายประการ เชน การใชอานาจบางประการของผมอทธพล หรอถกกลนแกลงใสรายและถกปรกปราดวยเหตอนไมเปนธรรม ตลอดจนสาเหตอนๆ กลาวหาวาเปนผกระทาความผด ทงๆทมไดมมลความจรงแตดวยเหตจากพยานหลกฐานตางๆ อนไดแก พยานบคคล พยานวตถ หรอพยานเอกสารขาดความถกตอง เชน อาจเปนพยานหลกฐานปลอมหรอเทจ ซงศาลกจาตองลงโทษตามหลกฐานเทาทปรากฏอยในสานวน ซงจากกรณเชนนจะกลาวหาวาศาลตดสนไปโดยมชอบยอมไมได เนองจากแนวปฏบตของศาลในการสบพยาน หลกฐานของประเทศไทยเรานน ศาลจะรบรขอเทจจรงตามทปรากฏอยในสานวนเทานน นอกจากปญหาดงกลาวขางตนแลว กยงมขอบกพรองในบางสวนซงเกดจากกลไกของรฐทบกพรองอกดวย เชน ความผดพลาดในการดาเนนกระบวนพจารณาคดอาญา อนเนองมาจากการปฏบตงานกนอยางไมเปนระบบ กลาวคอ เมอมการรองทกขเกดขนพนกงานสอบสวนกจะเรงไปจบตวผถกกลาวหาทนท และตงขอกลาวหาบคคลดงกลาวเหมอนวาบคคลคนนนเปนผกระทาความผดจรงโดยทมไดมการแสวงหาหรอคนหาพยานหลกฐานมากอน และดวยพยานหลกฐานตางๆทไดมาในชนนไมวาจะไดมาโดยชอบหรอไมชอบดวยกฎหมาย พยานหลกฐานดงกลาวเปนเหตให

DPU

2

ผถกกลาวหาตองถกสงฟองดาเนนคด จนกระทงมคาพพากษาถงทสดใหบคคลดงกลาวตองรบโทษทางอาญา อนถอไดวาเปนความผดพลาดของตวกลไกของรฐ จากปญหาทไดกลาวมาขางตน ในความเปนจรงอาจกลาวไดวายงไมมกระบวนการยตธรรมของประเทศใดเลยทสามารถทาหนาทไดอยางสมบรณตามอดมคตทไดตงไว ทกประเทศยงมอาชญากรจานวนไมนอยทสามารถลอยนวลอยเหนอเงอมมอของกระบวนการยตธรรมได และยงมคนบรสทธอกจานวนหนงทกลบตองรบผลราย และโทษทณฑจากการทางานของกระบวนการยตธรรม ทงคนรายทผานกระบวนการยตธรรมไปโดยถกตองแลวจานวนมาก กยงไมสามารถปรบตวสสงคมของสจรตชนไดสมตามเปาหมายของกระบวนการยตธรรม และตรงนเองทเปนตวปญหาหรอตว “ ทกข ” ของกระบวนการยตธรรมททกประเทศกาลงประสบอย1 ดงนน นานา อารยประเทศ จงไดหาทางแกไขปญหาดงกลาวโดยใหมการเยยวยาความเสยหายทเกดขน สวนในประเทศไทยกไดเลงเหนถงปญหาดงกลาว จงไดบญญตคมครองสทธของบคคลทถกคมขงโดยมชอบไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2521 ซงบญญตวา มาตรา 30 “บคคลใดตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสด หากปรากฏตามคาพพากษาของศาลรอฟนคดขนพจารณาใหมในภายหลงวา บคคลนนมไดเปนผกระทาความผดยอมมสทธทจะไดรบคาทดแทนและไดรบบรรดาสทธทเสยไปเพราะผลแหงคาพพากษานนคน ทงนตามเงอนไขและวธการทกฎหมายบญญต” จากบทบญญตของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2521 เปนเหตใหเกดพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 อนเปนการรองรบหลกการในเรองการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมตามรฐธรรมนญ โดยในพระราชบญญตดงกลาวไดวางหลกเกยวกบการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไวหลายประการ เชน เงอนไขในการขอรอฟนคดอาญา ตวบคคลทจะมาขอรอฟนคดอาญา ผลเมอมการรอฟนคดอาญาแลวจะมผลเปนเชนไร เปนตน โดยคานงถงสทธและเสรภาพของบคคลทไดรบโทษทางอาญา เพราะคาพพากษาของศาลอนมผลเปนการจากดสทธเสรภาพกด เพราะตองถกจาคกกด ถาหากภายหลงไดมทางทจะดาเนนเรองรอฟนคดนนขนมาเพอขอใหศาลพจารณาใหม และปรากฏวาบคคลนนไมไดกระทาผด บคคลนนกสามารถจะเรยกคาทดแทนสทธทไดเสยไปกลบคนมา เชน นาย ก ถกลงโทษฐานฉอโกงทรพยแผนดน ภายกลงนาย ก พบพยานหลกฐานวาตนมไดฉอโกง แตเปนการกระทาโดยชอบดวยกฎหมาย นาย ก จะรอฟนคดขนมาขอใหมคาพพากษาใหมยอมทาได และ การทนาย ก เปนขาราชการอยกขอเบกเงนเดอนยอนหลงและขอกลบเขารบราชการใหมได ทงนตองเปนไปตาม 1 จรญ ภกดธนากล. “ ตลาการกบกระบวนการยตธรรม ” ดลพาห. ปท 44 , มกราคม –มนาคม 2540 , หนา 49.

DPU

3

เงอนไขและวธการทมกฎหมายบญญตไวดวย ซงเปนเจตนารมณของกฎหมายในการทจะเยยวยาความเสยหายเมอมความเสยหายเกดขน และเปนหลกประกนใหแกประชาชนชาวไทยในเรองของสทธของบคคลดๆไมใหตองไปถกคมขง หรอตองโทษโดยมไดเปนผกระทาความผดใหไดรบเงนชดเชยความเสยหาย2 เพอจะชดเชยการทผตองขงถกจากดเสรภาพ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมมทงการรอฟนคดอาญาแงทเปนคณ และการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในแงทเปนโทษแกผตองคาพพากษา ซงการรอฟนในแงทเปนโทษจะมผลบงคบใชอยในประเทศเยอรมนบางแควน และในประเทศสงคมนยมมารคซสม3 เปนตน สวนการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมอนเปนคณแกผตองคาพพากษานน จะปรากฏอยในประเทศสหรฐอเมรกา ประเทศฝรงเศส และประเทศไทย เปนตน แตอยางไรกตาม ทงการรอฟนทเปนคณหรอเปนโทษแกผตองคาพพากษา กลวนแลวแตมความสาคญตอกระบวนการยตธรรมทางอาญาเปนอยางยง เพราะเปนความพยายามทจะรกษาความยตธรรม ซงในวทยานพนธฉบบนผเขยนจะศกษาเฉพาะ แนวความคดในเรองการรอฟนคดอาญาทเปนคณแกผตองคาพพากษา ซงสอดคลองกบการรอฟนในประเทศไทยเทานน การดาเนนกระบวนพจารณาทผดพลาดนน ยงผลใหเกดความเสยหายแกผทถกดาเนน คดเอง และตอทายาทของบคคลดงกลาวดวย ซงถากระบวนการยตธรรมมการตรวจสอบ มการถวงดลทถกตอง มความละเอยดรอบคอบมากกวานจะไมทาใหบคคลดงกลาวตกอยในสภาพทขาดอสรภาพ ซงระยะเวลาทบคคลดงกลาวจะตองถกคมขง นอกจากจะสญเสยเสรภาพแลว ยงทาใหเสยถงสภาพจตใจดวย อนเปนสงทเขาไมควรจะไดรบเนองจากเขาไมใชบคคลผกระทาความผด เมอเกดความผดพลาดในกระบวนการยตธรรมขน เปนเหตใหบคคลหนงบคคลใดตองไดรบความเสยหาย กอนทจะมพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 บงคบใช มาตรการในการแกไขความผดพลาด ไดแก การนรโทษกรรม การอภยโทษ และการลางมลทน เปนตน ซงตางกมวตถประสงคและหลกการทแตกตางกนออกไป แตกไมอาจนามาใชแกไขความผดพลาด หรอความบกพรองของกระบวนการยตธรรมไดอยางตรงเปาหมาย กลาวคอ การอภยโทษ เปนดลพนจของฝายบรหารทจะใหการอภยโทษ ผลของการไดรบการอภยโทษเพยงแตไมตองรบโทษหรอไดรบโทษนอยลงเทานน ผไดรบการอภยโทษยงอยในฐานะเปนผกระทาความผดอย สวนการนรโทษกรรมแมมผลเปนการลบลางคาพพากษาทาใหผไดรบการนร

2 สพร อศรเสนา. การขอพจารณาคดใหม พ.ร.บ.รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมการทาหนงสอทลเกลาถวายฎกา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ, 2540, หนา 83. 3 โกเมน ภทรภรมย. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14, ฉบบท 163. กนยายน 2534, หนา 94.

DPU

4

โทษกรรมอยในฐานะไมเคยกระทาความผดหรอตองโทษทางอาญามากอนกตาม แตความผดทจะไดรบการนรโทษกรรมมกจะเปนความผดเกยวกบการเมองเปนสวนใหญ สวนการลางมลทนโดยหลกแลวเปนวธการนาตวผกระทาความผดทพนโทษแลวกลบคนสงคม โดยการลบลางการกระทาความผดและโทษใหแกบคคลดงกลาว โดยมวตถประสงคทสาคญกคอเพอใหผกระทาผดทพนโทษแลวสามารถกลบเขามาใชชวตอยในสงคมได เชนเดยวกบบคคลทวไปทไมเคยกระทาความผดหรอเคยตองโทษมากอน ซงวธการตางๆดงกลาวถอวาเปนการเยยวยาความเสยหายใหแกผตองขงทางหนง แตกไมเปนการแกไขความผดพลาดในกระบวนการยตธรรมทางอาญาอนถอไดวาเปนการเยยวยาความเสยหายอยางแทจรง ดงนน ในปพ.ศ. 2526 จงไดมพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมโดยมผลบงคบใชเมอวนท 8 เมษายน พ.ศ. 2526 ซงตามพระราชบญญตฉบบนเปนทางแกไขกระบวนพจารณาความอาญาทไมสมบรณ อนเปนเหตใหผบรสทธตองไดรบโทษในเมอเขามไดเปนผกระ ทาความผดทแทจรง โดยตามพระราชบญญตฉบบนไดวางหลกเกณฑในเรองของการรอฟนคด อาญาขนพจารณาใหมไววา เมอมพยานหลกฐานใหมอนจะพสจนไดวาบคคลดงกลาวมไดกระทาความผดกสามารถทาการรอฟนคดได4 ซงในประเดนพยานหลกฐานใหมตามพระราชบญญตฉบบน คอ พยานหลกฐานทเกดขนใหม แตไมจาเปนจะตองเกดขนภายหลงจากทไดมการพจารณาพพากษาตดสนคดไปแลวและจะตองเปนพยานหลกฐานสาคญทยนยนไดวาจาเลยมไดเปนผกระทาความผด นอกจากประเดนในเรองของพยานหลกฐานใหมแลว กยงมเรองทนาจะศกษาตามพระราชบญญตฉบบนอยอกมากมาย เชน ในเรองของตวบคคลทมสทธและผมอานาจในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมหรอในประเดนเรองคาทดแทนเปนตน สาหรบกรณในเรองของสทธทจะรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนนจะเหนไดวา เปนสทธทมบญญตในรฐธรรมนญไทยเกอบทกฉบบ ซงมผลบงคบใชมาจนกระทงถงรฐธรรมนญฉบบปจจบน ซงไดชอวาเปนรฐธรรมนญฉบบประชาชน กยงไดบญญตในเรองสทธการขอรอฟน

4 การรอฟนในประเดนปญหาขอเทจจรง อยางเชน ศาลเคยพพากษาวาจาเลยนเปนผทฆาผตาย ตอนหลงปรากฏพยานหลกฐานใหมวา คนทฆาผตายนนไมใชจาเลยถงจะมารอฟนคดนนได… จากรายงานการประชมของคณะกรรมาธการรางรฐธรรมนญ วนท 23 มถนายน พ.ศ. 2540

DPU

5

คดอาญาขนพจารณาใหมไวในมาตรา 2475 ซงกรณดงกลาวเปนการยนยนวา รฐใหความสาคญในเรองสทธในการทดาเนนคดอาญาอยางเปนธรรมใหแกบคคลทมไดเปนผกระทาความผด แตอยางไรกตาม การชดใชโดยรฐตามพระราชบญญตฉบบน กไมสามารถชดใชใหแกบคคลทตองรบโทษและทายาทของเขาได เพราะเมอบคคลดงกลาวไดเสยชอเสยงไปแลวกไมสามารถจะคดคาทดแทนเปนตวเงนได หรอในกรณทผตองหาเสยชวตกอนทจะไดรบอสรภาพ เชนนกไดเพยงคาทดแทนเปนตวเงนเทานนแตชอเสยงของเขาหาไดกลบมาไม แตการชดเชยดงกลาวเปนแตเพยงการบรรเทาเบาบางความเสยหายเทานน ความสาคญของปญหา เนองจากการดาเนนคดอาญาในระบบกลาวหาของไทย ถงแมวากลไกของกระบวนการยตธรรม ซงประกอบไปดวย พนกงานสอบสวน พนกงานอยการ และศาล จะดาเนนการใหดอยางไรกตาม แตกเปนการดาเนนงานโดยตงอยบนพนฐานของการใชดลยพนจของบคคลดงกลาว ถงแมวาจะละเอยด รอบคอบ ยตธรรมหรอเทยงตรงอยางไรกตาม แตดวยจานวนคดทมอยเปนจานวนมาก และในบางคดมความสลบซบซอน ประกอบกบจานวนบคลากรของแตละหนวยงานทมจานวนจากด อนอาจเปนเหตใหเกดความผดพลาดในการใชดลยพนจ เมอเกดความผดพลาดขนรฐจงไดหาวธการเยยวยาใหแกผเสยหาย โดยเมอคดอาญาถงทสดแลวโดยหลกการหามทาการอทธรณหรอฎกาอก แตเมอเกดความผดพลาดขนในกระบวนการยตธรรมทางอาญา รฐจงจาเปนตองทาการแกไขเพอไมใหศรทธาของประชาชนทมตอรฐตองเสยไป ดงนนจงไดออกพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 เพอมาแกไขความผดพลาดดงกลาวอนถอไดวาเปนการยกเวนสภาพบงคบตามกฎหมาย พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 เปนกฎหมายทบญญตขนเพอเยยวยาความเสยหายใหแกบคคลทมไดกระทาความผด ใหกลบคนสฐานะเดมใหไดมากทสด จงถอไดวาเปนกฎหมายทมงคมครองสทธและเสรภาพของประชาชน โดยใหโอกาสบคคลดงกลาวรองขอตอศาลใหรอฟนคดขนพจารณาใหมไดถงแมวาคดจะถงทสดแลวกตาม แตในทางปฏบตตามพระราชบญญตฉบบนมกฎเกณฑเงอนไขยงยากมาก จนโอกาสทจะมการรอฟนแทบจะกระทามไดหรอกระทาไดยาก อนเนองมาจากหลกความศกดสทธแหงคาพพากษา เชน ในเรองเงอนไขในการทจะทาการรอฟน จะตองมคาพพากษาถงทสดยนยนพยานหลกฐานทใชลงโทษจาเลยในคดเดมวา พยานหลกฐานดงกลาวเปนพยานหลกฐานเทจหรอปลอม เปนตน ซงบญญต

5 มาตรา 247 “บคคลใดตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสด หากปรากฏตามคาพพากษาของศาล

รอฟนคดขนพจารณาใหมในภายหลงวา บคคลนนมไดเปนผกระทาความผดยอมมสทธทจะไดรบคาทดแทนและไดรบบรรดาสทธทเสยไป เพราะผลแหงคาพพากษานนคน ทงนตามเงอนไขและวธการทกฎหมายบญญต”

DPU

6

เปนเงอนไขในการทจะนาคดอาญามาขอรอฟนคดตอศาล โดยขนตอนดงกลาวจาเลยกยงตองถกกกกนสทธเสรภาพอยเชนเดม นอกจากนน ผทถกลงโทษสวนใหญเปนคนยากจนไมมเงนคาใชจายทจะวาจางทนายความดาเนนการให และจะขอใหทางพนกงานอยการดาเนนการใหกไมไดถาในคดเดมพนกงานอยการเปนโจทก ซงจะเหนไดวากฎหมายใหอานาจไวแตถกจากด จงควรมการปรบปรงกฎหมายฉบบน ใหมความสอดคลองกบรฐธรรมนญในเรองอานาจพนกงานอยการ เพอคมครองสทธของบคคลใหดยงขน อนนาไปสการพจารณาคดโดยศาลไมถกยกคารองดวยเหต เชน พจารณาผดศาล คดไมมมลพอทจะทาการรอฟนเหมอนทแลวๆมา เปนตน อยางไรกด พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 ซงเปนกฎหมายทใชบงคบมาตงแตวนท 8 เมษายน พ.ศ.2526 จนถงปจจบนเปนเวลากวา 20 ปแลวยงไมเคยมการเปลยนแปลงแตอยางใด ทงทในระหวาง 20 กวาปทผานมา ไดเกดเหตการณตางๆทกระทบตอกระบวนการยตธรรมขนมากมาย เชน ในคดเชอรแอนดนเคน อนเปนคดททาใหมการวพากษวจารณกระบวนการยตธรรมทางอาญาขนอยางมากมาย ดงนนเมอมรฐธรรมนญฉบบประชาชนเกดขน และไดบญญตสทธอนเกยวกบการรอฟนคดอาญาไวในมาตรา 247 โดยในตอนทายของมาตรานไดบญญตวา “ทงนตามเงอนไขและวธการทกฎหมายบญญต” แตเนองจากเงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ไดบญญตอยในพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมพ.ศ.2526จงจาเปนตองทาการแกไขใหสอดคลองกบรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2540 อนจะยงใหเกดความเปนธรรมอยางแทจรง

2. วตถประสงคของการศกษา

1. เพอศกษาถงแนวความคดและหลกการทจะขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม 2. เพอศกษาถงอานาจของบคคลผรองขอในการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

3. เพอวเคราะหปญหาเกยวกบเงอนไข ตวบคคลผรองขอ กระบวนวธการรองขอ และผลในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม 3. ขอบเขตของการศกษา ศกษาในกรณปญหาในพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 วาเหมาะสม และสอดคลองกบหลกในเรองการรอฟนคดขนพจารณาใหมตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ไดหรอไม

DPU

7

4. สมมตฐานของการศกษา เนองจากพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ.2526 ไมสอดคลองกบรฐธรรมนญปแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 ในเรองของผมสทธและผมอานาจใหทาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม โดยถงแมวาผตองโทษจะยงไมถงแกความตายกตาม กไมควรจะตดสทธผมสวนไดเสย ซงเปนผอยใกลชดกบผตองคาพพากษาในการทจะรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม รวมทงกรณของพนกงานอยการ ถงแมวาพนกงานอยการจะเปนผฟองรองดาเนนคดกไมควรตดอานาจขององคกรอยการทงหมดในการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม อนจะทาใหเกดหลกการทสอดคลองกบรฐธรรมนญฉบบปจจบน ในสวนของเงอนไขในการรอฟนคด ควรจะเปนการเยยวยาแกผเสยหายในทนท การทจะพสจนพยานหลกฐานในขนตอนของศาลจนมคาพพากษาถงทสดวา พยานหลกฐานดงกลาวเทจหรอปลอมจะเปนการใชเวลานาน อนจะไมตรงกบหลกการเยยวยาซงจะตองรวดเรวและเปนธรรมแกผตองคาพพากษา 5. วธการศกษา

การศกษาทใชจะเปนการศกษาโดยอาศยการวจยเอกสาร ทงเอกสารภาษาไทยและ

เอกสารภาษาตางประเทศ โดยการนามาจดรวบรวมใหเปนระบบ เพอใชในการวเคราะหและชใหเหนถงหลกเกณฑ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย และพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมวาไมสอดคลองกนอยางไร 6. ประโยชนทคาดวาจะไดรบ 1. ทาใหทราบหลกการในเรองรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไดอยางชดเจนมากขน และสามารถปฏบตตามหลกเกณฑและเงอนไขไดอยางถกตอง

2. ทาใหทราบถงอานาจ และขอบเขตของบคคลผรองขอในการทาการรอฟนคด อาญาขนพจารณาใหม

3. ทาใหทราบปญหาเกยวกบเงอนไข ตวบคคลผรองขอ กระบวนวธการรองขอ และผลของการรอฟนคดนน จะไดรบการพจารณาจากศาลไดอยางถกตองโดยไมถกศาลยกคารอง

DPU

บทท 2 แนวความคดในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

หลกการดาเนนคดอาญาโดยรฐเปนหลกทถอกนวา การคมครองและการรกษาความสงบเรยบรอยของสงคมหรอรฐนนเปนหนาทของรฐไมใชของผเสยหาย เมอมการกระทาความผดอาญาเกดขนรฐมหนาทตองปองกนและปราบปรามการกระทาความผดอาญานน เพราะความผดอาญาเปนความผดตอสงคมหรอรฐ เนองจากในหลกนเหนวาผเสยหายไมมหนาทในการรกษาความสงบเรยบรอยของสงคมหรอรฐ แตเปนหนาทของรฐทมหนาทในการอานวยความยตธรรมโดยเปนองคกรทมอานาจหนาทในการดาเนนคดอาญา1 ปจจบน กระบวนการพสจนความจรงวาบคคลใดเปนผกระทาความผดจรงหรอไมนน เรยกวา “กระบวนการยตธรรม” (Criminal Justice) หรอกระบวนการพสจนความจรงตามกฎหมาย ซงมความหมายวา แบบแผนของการดาเนนงานเพอใหความยตธรรมแกผกระทาผดกฎหมาย และใหความยตธรรมแกสงคม เพราะฉะนน หนาทหลกของกระบวนการยตธรรมทางอาญากคอ การปองกนสงคมใหปลอดภยจากอาชญากรรม และการปฏบตตอผกระทาผดกฎหมายอยางเปนธรรม ในทางปฏบตระบบงานซงรบผดชอบในกระบวนการยตธรรมทางอาญา จงประกอบดวย ตารวจ พนกงานอยการ ศาล และราชทณฑ 2 1. แนวความคดและเหตแหงการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เมอมการกระทาผดอาญาเกดขน ซงอาจเปนการกออาชญากรรมอนเปนการพบเหนโดยเจาหนาทตารวจเอง หรอจากการทประชาชนมาแจงความรองทกขขอใหตารวจจดการ หรอเมอมคารองทกขหรอมคากลาวโทษโดยผเสยหายหรอผอนกด เมอสงคมหรอประชาชนเกดความเดอดรอน เปนหนาทของเจาหนาทของเจาพนกงานตารวจจะตองดาเนนการตามกฎหมายในฐานะผ บงคบใชกฎหมายทนท กลาวคอ จะตองมการรบแจงความ สบสวนสอบสวน ชนสตรพลกศพ มการจบกมคมขง คน หรอยด เปนตน เพอเปนการระงบหรอปราบปรามการประกอบอาชญากรรม และเพอเปนการแสวงหาขอเทจจรงตลอดจนหลกฐานในการกระทาความผด เกบ

1 พรศกด พลสมบตนนท. “ อานาจดาเนนคดอาญาโดยรฐและผเสยหาย ” วทยานพนธปรญญา

นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย , 2545, หนา 9 – 10. 2 วระพงษ บญโญภาส. “กระบวนการยตธรรมทางอาญาในประเทศองกฤษ และสหรฐอเมรกา”

วารสารกฎหมายจฬาลงกรณ. ปท 5 , ฉบบท 2 . 2523, หนา 149.

DPU

9

รวบรวมรายละเอยดตางๆ ทเกยวของกบการกระทาความผดเอาไวสาหรบการพสจนความผดของผ ถกกลาวหาหากเปนเหตการณควรเชอไดวาผตองหาไดกระทาความผดจรง กจะมคาสงฟองผตองหาตอศาล และใหตารวจนาตวผตองหามาดาเนนการตอไป หรอเมอพจารณาแลวเหนวาไมมเหตอนควรเชอวาไดกระทาผดจรง จะออกคาสงไมฟองหรออาจใหคาวนจฉยวาควรปลอยผตองหา ถามคาสงใหฟอง อยการกจะดาเนนการเตรยมคดเพอฟองผตองหาตอศาล และอยการกจะเปนผ ดาเนนคดตอไปในศาลในฐานะทเปนทนายของแผนดน ซงเปนหลกการดาเนนคดโดยรฐทใชในการดาเนนคดอาญาในหลายประเทศ เมอคดมาถงศาลซงอาจมาได 2 ทาง คอ โดยอยการเปนผฟองและคาฟองทมาจากผเสยหายโดยตรง ซงในกรณหลงนศาลจะตองมการไตสวนมลฟองกอนทจะทาการประทบรบฟอง จากนนศาลจะเปนผดาเนนการพจารณาสบพยานโจทกและจาเลยโดยเปดเผย ซงขนตอนการพจารณาคดของศาลกจะทาไปจนกวาจะเสรจสนการสบพยาน และเมอมการแถลงปดสานวนของแตละฝายแลวศาลจะนดฟงคาพพากษาตดสนชขาด ถาคาพพากษาตดสนระบวาจาเลยไดกระทาผดจรงและตองถกลงโทษตามกฎหมาย กจะมหนวยงานอกหนวยงานหนงคอราชทณฑมารบไปดาเนนการลงโทษตามคาสงของศาล หรอตดสนวาไมผดตามฟองหรอยกฟองจาเลยกจะเปนอสระ แตกยงมการยนอทธรณและฎกาคาตดสนของศาลชนตนหรอศาลอทธรณไดอก ถาไมมกฎหมายอทธรณหรอฎกาเอาไวภายหลงการตดสนออกมาเปนเชนไร คดนนกจะเปนอนสนสดลงและหมดภาระหนาทของศาลไป ดงนนเมอพจารณาการดาเนนคดอาญาตงแตเรมตนจนเสรจสนกระบวนการพจารณาจะเหนไดวา เมอบคคลใดเปนผบรสทธบคคลนนไมควรถกดาเนนคดอาญา อนเปนการจากดสทธและเสรภาพอนทาใหผบรสทธตองไดรบความทกขทรมาน ดงนนเมอมคาพพากษาใหบคคลทมไดกระทาความผดจะตองรบโทษทางอาญาอยางหนงอยางใด โดยบคคลนนมใชเปนผกระทาความผดทแทจรง แตจาตองรบโทษเพราะความไมสมบรณของขอเทจจรงเกดความผดพลาด และขอเทจจรงดงกลาวใชในการพจารณาโทษของจาเลย ศาลจะตองกลบคาพพากษาวาบคคลดงกลาวมใชผกระทาความผด เมอพสจนไดวาผตองคาพพากษามใชผกระทาความผด อนเปนจดประสงคหลกทสาคญในการแกไขความไมสมบรณของกระบวนการยตธรรมทางอาญา และเปนการเยยวยาขอผดพลาดในคดอาญา3 อยางไรกตาม ความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมทางอาญาอาจเกดขนได เพราะการแสวงหาพยานหลกฐานนน ยงตองพจารณาโดยใชดลยพนจของเจาพนกงานทเกยวของเปนหลก ถงแมวาจะมความเทยงธรรมหรอรอบคอบเพยงใดกตามกอาจจะมความผดพลาดได เชน ในเรอง

3 J.C. Smith. Criminal Evidence . London : Sweet & Maxwell , 1995 , p. 38.

DPU

10

ของการแสวงหาพยานหลกฐานของเจาหนาท ในบางกรณกไดพยานหลกฐานทเชอไดวาผตองหาเปนผกระทาความผดจรงแตโดยความเปนจรงแลวเปนพยานหลกฐานเทจหรอปลอม4 ซงในการแสวงหาพยานหลกฐานดงกลาว ไดพยานหลกฐานทไมถกตองเขามาสกระบวนการยตธรรมทางอาญา และความไมถกตองของพยานหลกฐานเปนเหตใหผถกกลาวหาตองรบโทษทงๆ ทเขาเปนผ บรสทธ จากเหตผลดงกลาวนานาอารยประเทศไดพฒนากฎหมายของตน ใหทนสมยสอดคลองกบชวตความเปนอย เมอเลงเหนถงเรองความไมสมบรณในการนาเสนอพยานหลกฐาน จงไดเกดแนวความคดในเรองเกยวกบการคมครองสทธเสรภาพของราษฎร โดยมแนวความคดวาเมอเกดความผดพลาดในกระบวนการทางกฎหมายอนเปนเหตใหบคคลใดไดรบความเสยหาย รฐจาตองหาทางเยยวยาความเสยหายดงกลาว โดยแตละประเทศกจะมการเยยวยาทแตตางกนออกไป รวมตลอดไปถงวธการและขนตอนทแตกตางกนออกไปดวย แตสงททกประเทศจะตองคานงถงในการเยยวยาดงกลาวคอ เพอประโยชนของประชาชนในประเทศของตนอนเปนการเชอมความสมพนธระหวางรฐกบประชาชน ในหลายๆ ประเทศจงไดตรากฎหมายวาดวยการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม อนถอไดวาเปนการเยยวยาความเสยหายแกผตองหาไดในทางหนง โดยวทยานพนธฉบบน จะศกษาเฉพาะแนวความคดทสอดคลองกบพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมพ.ศ.2526 เทานน ในหลายๆ ประเทศไดกาหนดหลกเกณฑในเรองการรอฟนคดอาญาไว โดยตราขนเปนกฎหมาย การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนกฎหมายพเศษ5และมความสาคญตอกระบวนการยตธรรมเปนอนมาก เพราะเปนการแกไขความไมสมบรณในคาพพากษาของศาล กลาวไดวาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนน ไมใชขนตอนทเปนปกตในกระบวนการยตธรรมทางอาญา เพราะการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนสงทกาหนดไวเปนพเศษ กลาวคอเมอมขอเทจจรงขนมาใหมอนเปนขอเทจจรงทสาคญแกคด ขอเทจจรงดงกลาวจะตองพสจนถงความบรสทธของผ ตองคาพพากษา ซงในคดเดมถงทสดแลวหรอไมสามารถทจะโตแยงคาพพากษาในชนอทธรณหรอฎกาไดอก เมอไมสามารถอทธรณหรอฎกาไดแตผตองคาพพากษาไมไดรบความเปนธรรม เพราะการนาพยานหลกฐานทไมถกตองเขามาสคด และทาใหจาเลยตองรบโทษทางอาญา จงไดมการกาหนดใหมการแกไขโดยการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ดงนนจงอาจกลาวไดวาการรอฟน

4 Andrew Sanders Rich and Young. Criminal Justice . Butterworth: London , 1994, pp. 392 -393. 5 กลาวคอเปนการเยยวยาทางกฎหมายหรอเปนขนตอนทางกฎหมายทอนญาตใหสามารถกระทาไดถงแมวาคดจะถงทสดไปแลวกตาม

DPU

11

คดอาญาขนพจารณาใหม เปนการเยยวยาความเสยหายใหแกผตองคาพพากษา เมอบคคลดงกลาวไมไดรบความเปนธรรม การรอฟนคดขนพจารณาใหมไมใชการเปดคดขนมาใหม แตเปนการพจารณาตอเนองจากคดเดมโดยมการยอนสานวนขนมาพจารณาใหมเมอมพยานหลกฐานใหม6 ซงพยานหลกฐานใหมไมจาเปนจะตองเกดขนใหมภายหลงจากทมคาพพากษาแลว แตเปนเพยงพยานหลกฐานทไมเคยมการนามาพจารณาในคด หรอไมเคยนาเขามาในสานวนการสอบสวน กถอไดวาเปนพยานหลกฐานใหม ดงนน เมอการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนกฎหมายเฉพาะจงไดมการกาหนดหลกเกณฑไวคอนขางจะจากด และการกาหนดหลกเกณฑไวคอนขางจากดดงกลาวจงเปนไปไดยากทจะรอฟนคดอาญา เพราะเมอการรอฟนสาเรจจะมผลเปนการกลบคาพพากษาของศาล อนทาใหคาพพากษาของศาลขาดความศกดสทธ7 และผลอกประการหนงของการรอฟนเพอเปนการเยยวยาความเสยหายทเกดจากความไมสมบรณของกระบวนการยตธรรมทางอาญา ดงนน จงไดกาหนดในเรองคาทดแทนไวเปนสงสาคญดวย8 ในคดอาญาพยานหลกฐานทกชนดรบฟงได ดงจะพจารณาไดจากบทบญญตมาตรา 226 ทบญญตวา “พยานวตถ พยานเอกสาร หรอพยานบคคลซงนาจะพสจนไดวาจาเลยมผดหรอบรสทธ ใหอางเปนพยานหลกฐานไดแตตองเปนพยานชนดทมไดเกดขนจากการจงใจ มคามนสญญา ขเขญหลอกลวงหรอโดยมชอบประการอน และใหสบตามบทบญญตแหงประมวลกฎหมายนหรอกฎหมายอนอนวาดวยการสบพยาน” คาวา “ใหอางเปนพยานหลกฐานได” นน หมายความวา พยานทกชนดรบฟงไดแตการทจะเชอถอพยานหลกฐานใดไดเพยงใดเปนเรองของการชงน าหนกหลกฐาน ซงเปนเรองของศาสตร โดยเฉพาะอยางยงเปนเรองของตรรก9 สาเหตในทางขอเทจจรง การใชดลยพนจไมถกตองในการวนจฉยปญหาขอเทจจรงนน สาเหตสาคญสบเนองมาจากขอเทจจรงดวย ขอเทจจรงททาใหการใชดลยพนจไมถกตองนน มา

6 Code De Proce�dure Pe�nal. Editions Dalloz Paris , 2004, p 848 . แปลโดย อดม รฐอมฤต . 7 หลกความศกดสทธแหงคาพพากษา (Res Judicata pro veritate accipitur) เปนหลกทตงอยบนแนวความคดทตองการใหคดซงไดมการฟองรองและพจารณาพพากษาแลว ควรจะมทสนสดหรอมขอยต และไมสมควรหยบยกสงทระงบหรอยตไปแลวขนมาฟองรองหรอพจารณากนใหม แนวความคดดงกลาวเปนวตถประสงคสาคญซงปรากฏออกมาในรปของหลกการฟองซ า 8 Corpus Juris Secundun : a contemporary statement of American law as derived from reported cases and legislation (v.1-v.56) . St. Paul MN : West, 1985, p. 364. 9 คณต ณ นคร. วธพจารณาความอาญา.กรงเทพมหานคร : สานกพมพวญญชน ,2546,หนา150-151.

DPU

12

จากสาเหตหลายประการดวยกน เชน การนาขอเทจจรงทผดพลาดมาสศาล เปนสงทปรากฏมากทสดในการทาใหการใชดลยพนจของศาลผดพลาดไปจากความเปนจรง ไมวาการนาเสนอขอเทจ จรงเชนนนจะโดยจงใจหรอไมจงใจของคความฝายทเกยวของกตาม เกยวกบการนาขอเทจจรงทไมสมบรณมาสศาลโดยทคความมไดจงใจนน เปนสงทปรากฏอยไมนอยไมวาในศาลไทยหรอศาลของตางประเทศกตาม เพราะในขอเทจจรงบางประการมเหตผลมาจากความบงเอญ หรอความไมมเจตนาของคความในการทจะใหถอยคาทเปนเทจ แมพฤตการณตามขอเทจจรงจะไมเปนความจรงกตาม แตความบงเอญเชนนนมเหตผลทาใหนาเชอถอไดวาจาเลยเปนผกระทาความผดจรง และความเขาใจผดทมตอจาเลยดงกลาวเปนเหตใหการใชดลยพนจเกดความไมสมบรณในสวนของขอเทจจรง10 หลายครงเหตผลแวดลอมควรเชอและสงสยวาจาเลยเปนผกระทาความผด ซงเปนเรองทคอนขางจะพจารณาแยกแยะขอเทจจรงออก จากกนไดยาก เพราะในบางกรณมเหตผลใหชวนคดวาเปนไปเชนนนจรง11 นอกจากนน ในทางปฏบตยงพบวาคความหรอผทเกยวของในคด จงใจนาขอเทจจรงทไมสมบรณมาสศาลอกดวย12 ซงไดแก ขอเทจจรงทเกดจากการใชอานาจโดยมชอบของพนกงานสอบสวน หรอเจตนาทาพยานหลกฐานเทจของคความเพราะสาเหตโกรธเคองกน หรอโดยวธการอนใดกตาม แตปญหาการนาขอเทจจรงทผดพลาดมาสศาลโดยจงใจทมปรากฏมากทสด ไดแก

10 เชน การทศาลลงโทษตามขอเทจจรงทผดพลาดโดยไมตงใจนน ไดแก มชายฝรงเศสคนหนงไดตดตามไปแตงงานกบหญงอเมรกนถงประเทศสหรฐอเมรกา ไดเขาทางานในโรงสวดหลายปไมมทางกาวหนา จงลาออกและเดนทางไปหางานใหมในเมองอน กอนหนาวนทชายฝรงเศสจะออกจากโรงสวดไป ไดมคนรายลกพาลกเศรษฐ และภายหลงทเขาออกจากโรงสวดไปวนเดยว ตารวจไดคนพบศพลกเศรษฐในตซงอยในโรงสวดนน เพราะเหตทชายฝรงเศสออกจากโรงสวดไปโดยกระทนหน ตารวจจงออกตดตามจบชายฝรงเศสได และนาสงศาล ๆ ตดสนจาคกตลอดชวต เมอเขาถกจาคกมาได 25 ป ทางการตารวจอเมรกนไดหลกฐานแนนอนวา ความจรงชายฝรงเศสไมไดเปนคนรายฆาลกเศรษฐ จงไดปลอยตวเขาพรอมดวยใหเงนคาทาขวญ 160,000 เหรยญ และเมอเขากลบถงฝรงเศสแลวเขามหนงสอไปขอจากรฐบาลอเมรกนไดอก 40,000 เหรยญ 11 เชน มชายหนมญปน 2 คนพนอง บดามารดาตายมาตงแตเลก เขายากจนมาก เมอเขาโตขน จงพากนไปเชาบานอย ตอมานองลมเจบลงไมสามารถจะไปทางานได วนหนงเมอพกลบมาจากทางานไดนาอาหารเขาไปจะใหนองในหอง พอเขาไปถงกแลเหนนองนอนจมโลหตอย และพยายามลกขนนงเมอไดเหนพชายเขามา พลางพดวาฉนไดเชอดคอตนเองจะใหตายยงไมตายมดกาลงคาแผลอย ขอใหพเอาปนยงเสยใหตายโดยเรว เพอใหพนการทรมานขณะนนเขากาลงเอามอกมทคอไว และรองครวญครางดวยความเจบปวด จะเชอดตอไปดวยตนเองไมไหว เมอพชายเหนดงนน จงคกเขาลงดงมดออกจากคอนองพอมดหลดออกมานองกหมดลมหายใจลมลง 12 ดฎกาท 2093/42 คาพพากษาศาลฎกาประจาป 2542 เลม 6. กรงเทพมหานคร : สถาบนพฒนาโครงการฝายวชาการกระทรวงยตธรรม, 2542, หนา 118.

DPU

13

การใชอานาจอนมชอบของพนกงานสอบสวน13 แมวาหลายครงทพยานเหลานนถกฟองลงโทษฐานเบกความเทจ แตกมจานวนไมนอยทกระทาไดแนบเนยนจนทาใหศาลเชอ ถงขนาดเปนทยอมรบวา “การทพยานเบกความเทจ หรอบดเบอนขอเทจจรงเสยบางสวนนนมอยเสมอ”14 สงเหลานยอมเปนมลเหตสาคญททาใหคาพพากษาของศาลคลาดเคลอนไปจากความเปนจรงหลายคด เมอศกษาถงแนวความคดแลวจะพบวา เหตแหงการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนมาตรการเยยวยาความเสยหายในกรณทผตองคาพพากษาไมไดรบความเปนธรรม ในกรณเกดความไมสมบรณในสวนขอเทจจรง อนทาใหผตองคาพพากษาตองรบโทษทางอาญาทงๆทบคคลดงกลาวมใชผกระทาความผดทแทจรง ดงนนในหลายประเทศจงไดกาหนดเงอนไขอนเกยวกบการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไวในกฎหมายของตน เชน ในประเทศสหรฐอเมรกาจะบญญตไวใน Rule 3315 ในประเทศฝรงเศสไดบญญตไวในมาตรา 62216 และในประเทศไทยบญญตไวในมาตรา 5แหงพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 ซงในแตละประเทศมเงอนไขแหงการนาคดอาญามารอฟนรวมเหมอนกนคอ เมอมพยานหลกฐานใหมพสจนถงความบรสทธของจาเลยกสามารถจะทาการรอฟนคดได อนจะเหนไดอยางชดเจนวาทกประเทศไดมแนวความคดรวมกนวาการรอฟนคดเปนเรองของขอเทจจรงทเกดความไมสมบรณอนจาตองมการแกไข ในประเทศทใชหลกการดาเนนคดอาญาโดยรฐ ถอวารฐเปนผเสยหายและเจาพนกงานของรฐผมอานาจหนาทดาเนนคดอาญาคอพนกงานอยการ อยางไรกตาม รฐไมไดผกขาดการดาเนนคดอาญาไวแตผเดยวโดยเดดขาด แมในประเทศทถอหลกการดาเนนคดอาญาโดยรฐโดยเครงครดกมการผอนคลายใหเอกชนฟองคดไดบางเชนกน เพยงแตจะจากดประเภทและฐานความ ผดไว สาหรบในประเทศไทยผเสยหายฟองคดอาญาไดอยางกวางขวาง ตามทไดกลาวมาขางตนวา พนกงานอยการเปนผมอานาจหนาทดาเนนคดอาญานนหมายความวา พนกงานอยการเปนผรบผดชอบ “การสอบสวนฟองรอง” อนเปนหลกเกณฑของระบบอยการทสมบรณ กลาวคอ ตามระบบอยการทสมบรณถอวาการสอบสวนฟองรองเปนกระบวนการดาเนนคดอาญากระบวนการเดยวทแบงแยกไมได เจาพนกงานตารวจเปนเพยงเจา

13 นพพร โพสรงสยากร. “ การใชดลยพนจของศาลในการลงโทษ” วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2524, หนา 87 – 89. 14 ธานนทร กรยวชยร. ศาลกบพยานบคคล. กรงเทพมหานคร : นาอกษรการพมพ, 2521, หนา 40. 15 United States Code Annotated, Title 18 Federal Rules of Criminal Procedure Rule 32 to 42. St. Paul, Minn. : West Publishing Co, 1976, p. 192. 16 Code De Proce�dure Pe�nal. Editions Dalloz Paris, 2004, p .847 . แปลโดย อดม รฐอมฤต .

DPU

14

พนกงานผมหนาทชวยเหลออยการ แตการดาเนนคดอาญาชนสอบสวนฟองรองในประเทศไทย ในทางปฏบตแยกความรบผดชอบออกเปนการดาเนนคดอาญาของพนกงานสอบสวน แลวตอดวยการดาเนนคดอาญาของพนกงานอยการ และการแยกความรบผดชอบนเปนการแยกทคอนขางเดดขาด ซงผดระบบ การดาเนนคดอาญาของเจาพนกงานอาจเปนไปตาม “หลกการดาเนนคดอาญาตามกฎหมาย” (Legalitatsprinzip หรอ Legality Principle) หรอไมกเปนไปตาม “หลกการดาเนนคดอาญาตามดลพนจ” (Opportunity Principle) สาหรบประเทศไทยการดาเนนคดอาญาของพนกงานสอบสวนใชหลกการดาเนนคดอาญาตามกฎหมาย สวนการดาเนนคดอาญาของพนกงานอยการใชหลกการดาเนนคดอาญาตามดลพนจ17 2. บทบาทของพนกงานอยการในการดาเนนคดอาญา โดยมตท 7 ของการประชมองคการสหประชาชาตวาดวยการปองกนอาชญากรรม และการปฏบตตอผกระทาความผดครงท 7 คณะกรรมาธการไดวางหลกในเรองภารกจและการปฏบตทพงประสงคของพนกงานอยการไว บทบาทในการดาเนนคดอาญามดงน18 1. หนวยงานของอยการจะตองแยกขาดจากองคกรศาลโดยเดดขาด 2. อยการพงดาเนนบทบาทเชงรกในการดาเนนคดอาญาและการดาเนนงานอนๆ ในสถาบนอยการ ตลอดจนในกรณทกฎหมายหรอทางปฏบตกาหนดใหอยการมบทบาท หรอควบคมในการสอบสวนคดอาญา การควบคมการบงคบคดตามคาพพากษาลงโทษของศาล ตลอดจนการดาเนนบทบาทหนาทในฐานะผแทนเกยวกบการรกษาผลประโยชนของสาธารณชน 3. อยการพงปฏบตหนาทอยางเทยงธรรมตอเนองและประหยด ตลอดจนเคารพและคม ครองศกดศรความเปนมนษยและคานงถงสทธมนษยชน ทงนโดยเปนไปตามกฎหมาย ซงในการนอยการจะตองสงเสรมมาตรการทจะทาใหเกดความเชอมนในหลกนตธรรม และประสทธภาพของระบบในกระบวนการยตธรรม 4. ในการดาเนนบทบาทหนาท อยการจะตองถอปฏบตดงน

17 คณต ณ นคร. กฎหมายวธพจารณาความอาญา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพวญญชน,2546, หนา 46 -48. 18 กตตพงษ กตยารกษ. มาตรฐานองคการสหประชาชาตวาดวยกระบวนการยตธรรมทางอาญา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพเดอนตลา, 2547, หนา 154 - 155.

DPU

15

(ก) ปฏบตหนาทดวยความเทยงธรรม และหลกเลยงการเลอกปฏบตทกกรณไมวาจะเปนการเลอกปฏบตเพราะเหตผลทางการเมอง สงคม ศาสนา เชอชาต วฒนธรรม เพศ หรอเหตใด ๆ (ข) คมครองผลประโยชนของสาธารณชน ดารงในความยตธรรมโดยปราศจากอคต ปฏบตอยางเหมาะสมทงตอผถกกลาวหาและผเสยหาย ใหความใสใจอยางละเอยดรอบคอบตอพฤตการณทเกยวของทงหมดในคด โดยไมคานงวาตนจะไดรบผลกระทบในทางทเปนคณหรอโทษจากผตองสงสยหรอผถกกลาวหาวากระทาความผด (ค) เกบรกษาความลบทไดรบรมาจากการทาหนาทในวชาชพ เวนแตกรณทตองเปดเผยตามหนาท หรอโดยความจาเปนในการอานวยความยตธรรมกาหนดใหตองเปดเผยขอมลนน (ง) คานงถงความรสกนกคดและธระของผเสยหายซงถกกระทบ หรอไดรบความเสยหายโดยเฉพาะนน และจะตองจดวางมาตรการใหผเสยหายไดทราบถงสทธทพงจะไดรบตามหลกเกณฑทกาหนดไวในปฏญญาวาดวยหลกการพนฐานเกยวกบการอานวยความยตธรรม แกผทไดรบความเสยหายจากอาชญากรรมและการใชอานาจโดยไมถกตอง 5. อยการจะตองไมสงฟองหรอดาเนนการฟองรองในกรณท เมอพจารณาจากการสอบสวนโดยชอบพบวา ขอกลาวหานนยงไมมมลเพยงพอ หากแตอยการจะตองใชความพยายามใหมการคนหาความจรงหรอสอบสวนเพมเตมเพอใหไดความแนชด 6. อยการพงใหความใสใจในการดาเนนคดกบอาชญากรรม ทกระทาโดยเจาหนาทของรฐ โดยเฉพาะอยางยงกรณการทจรตหรอประพฤตมชอบในวงราชการ การใชอานาจโดยไมถกตอง การละเมดสทธมนษยชนทรายแรง และอาชญากรรมอน ๆ ทเปนความผดตามกฎหมายระหวางประเทศทอยในอานาจหนาททจะดาเนนการตามกฎหมายและแนวทางปฏบต ตลอดจนใหความใสใจกบการสอบสวนในคดดงกลาว 7. ในกรณทอยการไดรบพยานหลกฐานทใชในการดาเนนคดกบผตองสงสย หรอผถกกลาวหา และอยการไดรหรอมเหตผลอนควรเชอไดวาพยานหลกฐานดงกลาวมการไดมาโดยวธการทไมชอบดวยกฎหมาย กลาวคอมการใชวธทลวงละเมดตอสทธมนษยชนของผตองสงสยหรอผถกกลาวหานนอยางรายแรง โดยเฉพาะอยางยงกรณทมการกระทาทรมาน หรอการปฏบตหรอการลงโทษทเปนการทารณโหดรายไรมนษยธรรม หรอละเมดศกดศรความเปนมนษย หรอการลวงละเมดสทธมนษยชนในรปแบบอน ๆ อยการนนจะตองปฏเสธไมใชพยานหลกฐานเชนวานนในการดาเนนคดกบบคคลใด ๆ นอกเหนอจากจะใชสาหรบดาเนนคดกบผทกระทาการลวงละเมดตอสทธมนษยชนดงกลาวนน หรอแจงเหตดงกลาวใหศาลไดทราบ กบจะตองดาเนนการ

DPU

16

ทกอยางทจาเปน เพอใหมการดาเนนคดกบบคคลทกระทาลวงละเมดตอสทธมนษยชนดงกลาวนนตามกระบวนการยตธรรม จากขางตนจะเหนวา บทบาทของพนกงานอยการทองคการสหประชาชาตไดกาหนดไว ทาใหอยการมความเปนกลางในการดาเนนคดอาญาโดยมอานาจเปนการเฉพาะตว ในแตละประเทศจงไดมการออกกฎหมายภายในอนเกยวกบอานาจของพนกงานอยการ เพอใชบงคบภายในประเทศ พนกงานอยการของประเทศฝรงเศสถอวาเปนสวนหนงของกระบวนการยตธรรม และมฐานะเปนตลาการ (magistrate) เหมอนกบผพพากษาเพยงแตปฏบตหนาทตางกนเทานน19 แตอยการมลกษณะเฉพาะทแตกตางจากผพพากษาอยบาง ลกษณะทกลาวนเนองมาจากหลกสองประการ คอ ประการแรก อยการเปนตวแทนของอานาจบรหาร จากหลกนทาใหอยการมการบงคบบญชาตามลาดบอาวโส อยการเปนอนหนงอนเดยวกนแบงแยกไมได และอยการเปนอสระไมขนตอศาล ประการทสอง อยการเปนคความสาคญและจาเปนในคดอาญา จากหลกนทาใหอยการไมอาจถกคดคานได (ผพพากษาอาจถกคดคานได) และอยการไมตองรบผดในการฟองคด20 อานาจและหนาทของอยการในประเทศฝรงเศสในทางคดอาญา คอ 1. อานาจหนาทในฐานะเปนเจาพนกงานตารวจฝายคดชนผใหญ กจการของตารวจฝายคด (la police judiciaire) ในเขตศาลชนตน อยในความอานวยการของอยการประจาศาลชนตนนน ซงอยการมอานาจรบคารองทกขและคากลาวโทษ อยการศาลชนตนอาจทาการสอบสวนความผดทมโทษสงและโทษปานกลางดวยตนเองได อยการรบและพจารณาสงสานวนการสอบสวนทนายตารวจฝายคดสงมาให ทาการไตสวนเบองตนในกรณความผดอกฤษโทษซงหนา และสงใหตารวจสบสวนสอบสวนเพอรวบรวมหลกฐานประกอบการพจารณาสงคด และเมอจาเปนอยการอาจรองขอกาลงตารวจหรอทหารเพอการปฏบตงานในหนาทได ในกรณทเกดความผดรายแรง เชน มการตายโดยมเหตนาสงสย เมอมอบตเหตทมคนตายหรอบาดเจบ เมอเกดเพลงไหม เมอมการทาความผดหรอเกดอบตเหตรายแรงในรถไฟ เปนตน เหลานจะตองแจงใหอยการทราบ ถาอยการเหนสมควรจะไปยงทเกดเหตเพอสอบสวนดวยตนเองกได นอกจากนอธบดอยการศาลอทธรณยงเปนผอานวยการงานตารวจฝายคดทงหมดภายในเขตอกดวย

19 ชาญชย แสวงศกด. “การไมยอมฟองคดอาจมใชดลพนจ” วารสารกฎหมายปกครอง 2,3 ธนวาคม 2526, หนา 643. 20 โกเมน ภทรภรมย. อยการฝรงเศส. กรงเทพมหานคร : ศรสมบตการพมพ, 2536, หนา 221.

DPU

17

2. อานาจหนาทในการดาเนนคดอาญา ในประเทศฝรงเศสการฟองคดอาญาเปนอานาจของรฐแตผเดยว พนกงานอยการเปนผใชอานาจนในนามของสงคม เอกชนจะฟองคดอาญาเองโดยตรงไมได แตผเสยหายอาจฟองคดแพงทเกยวเนองเพอบงคบใหอยการฟองคดอาญาได ประเทศฝรงเศส เปนประเทศทใหอานาจสอบสวนคดอาญากบอานาจฟองคดอาญารวมกน กลาวคอ อานาจการสอบสวนอยใตการควบคมของพนกงานอยการและพนกงานอยการเปนพนกงานสอบสวนดวย21 อยการจะขอใหทาการสอบสวน เมอไดพจารณาผลการสอบสวนเบองตนแลว หรอในกรณความผดซงหนาเมอเหนวาจาเปนตองใหมการสอบสวน หรอเมอพจารณาเหนวาควรใหมการสอบสวน อยการไมผกพนทจะตองขอใหสอบสวนตามฐานความผดทคความทางแพงขอมา อาจเปลยนเปนฐานความผดอนไดตามทเหนสมควร ในระหวางการสอบสวน อยการอาจขอดสานวนไดทกขณะ แตจะตองสงคนภายใน 24 ชวโมง การขอใหสอบสวนใหมจะขอไดในกรณมพยานหลกฐานใหมนน จะทาไดโดยอยการเทานน อาจเปนอยการศาลชนตนหรออยการศาลอทธรณ แลวแตวาจะปรากฏขนในชนใด และถาอยการปฏเสธไมขอใหสอบสวนใหม จะฟองขอใหอยการสอบสวนใหมไมได22 อยการอาจอทธรณคาสงผพพากษาไตสวนไดทกชนด ไมวาคาสงนนจะไดออกใหตามคาขอหรอขดกบคาขอของอยการ ฉะนน อยการแตผเดยวเทานนทอาจอทธรณคาสงใหรบคความฝายแพงและคาสงใหสงไปฟองยงศาลทมอานาจ อยการศาลชนตนจะตองอทธรณภายใน 24 ชวโมงนบแตสงผตองหาและคความฝายแพง อทธรณภายใน 3วนนบแตไดรบแจงคาสง เฉพาะอธบดอยการศาลอทธรณผเดยวมอานาจอทธรณไดภายใน 10 วน อยางไรกด ถาเปนคาสงเกยวกบการคนของกลาง คความทเกยวของอทธรณไดภายใน 10 วน23 ในระบบอยการสหรฐอเมรกาเปนระบบการเมอง มการเลองตงเปนพนฐาน ทาใหการเมองมโอกาสแทรกแซงการดาเนนคดของอยการไดงาย แตเนองจากวาอยการเปนตาแหนงทางการเมองและไดรบการเลอกตงจากประชาชน หากประพฤตตนไมเหมาะสมกอาจจะไมไดรบความไววางใจจากประชาชนในการเลอกตงเปนอยการครงตอไป เพราะคนอเมรกนเชอวา เจาหนาทท

21 วรจต แสงสก. “มาตรการกลนกรองมลคดอาญากอนการพจารณาของศาล” วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529, หนา 123. 22 เรองเดยวกน, หนา 74. 23 เรองเดยวกน, หนา 76.

DPU

18

อยในฐานะทไดรบความเชอถอจากสาธารณชน จะตองสามารถออกคาสงชขาดไดเปนการยตธรรมมากกวาผเสยหายหรอผกลาวโทษสวนเอกชนจะมได24 ในสหรฐอเมรกา ประกอบดวยมลรฐตางๆ รวมกนเขาโดยทแตละมลรฐมการปกครองของตนเอง มอานาจออกกฎหมายและกฎขอบงคบใดๆ ขนใชในมลรฐนนๆ ได แตรฐบาลกลางซงเปนรฐบาลทรวมผแทนของแตละรฐ จะออกกฎหมายขนใชบงคบทวประเทศ และทกๆมลรฐจะตองเคารพนบถอกฎหมายทออกโดยรฐบาลกลาง ซงเรยกวา กฎหมายของสหรฐ ถากฎหมายทออกโดยฝายบรหารของมลรฐนนขดกบกฎหมายของสหรฐ กฎหมายนนจะใชในมลรฐไมได ทงหมดนมอยในรฐธรรมนญอเมรกา25 พนกงานอยการมอานาจแตเพยงผเดยวในการเรมการฟองรองดาเนนคดอาญา เจาพนกงานตารวจไมมอานาจฟองดาเนนคดอาญาดวยตนเอง ทงลกขนคณะใหญ (grand juries) กไมอาจกระทาการดงกลาวได พนกงานอยการของสหรฐอเมรกาทาหนาทสอบสวนคดอาญาไปพรอมกบองคกรตารวจ และใชดลพนจอยางกวางขวางในการสอบสวน การฟองดาเนนคดและการจบกมผตองสงสย ทนททมขอเทจจรงเกยวกบอาชญากรรมปรากฏ พนกงานอยการจะเขาควบคมการสอบสวนและการฟองดาเนนคดอาญา จะกลาวอกนยหนงกคอ หนาทของพนกงานอยการในสหรฐอเมรกา จะรวมเอาหนาทในการใหคาปรกษากบเจาพนกงานตารวจในระหวางการสอบสวน และหนาทในการฟองดาเนนคดอาญาในการพจารณาคดทศาลเขาดวยกน ดงนนพอจะสรปไดวาอานาจของอยการสหรฐพอแยกไดดงน

1. เปนผรบผดชอบในการบงคบการตามกฎหมาย 2. เปนผฟองคดอาญาแทนราษฎรในสหรฐอเมรกา และในทกรฐอยการจะดาเนนคดในนามของประชาชน26 โดยธรรมเนยมปฏบตแลว พนกงานอยการมไดเรมคดอาญาหรอสอบสวนอาชญากรดวยตนเอง พนกงานอยการจะเขาควบคมการสอบสวนโดยตรงกเฉพาะแตกรณทความผดมลกษณะคอนขางซบซอน เชน การหลอกลวงผบรโภค การทจรตประพฤตมชอบของเจาพนกงานของรฐ หรอองคกรอาชญากรรม เปนตน ซงมกจะมปญหายงยากในเรองพยานหลกฐานและจาเปนตองทา

24 Frank W. Miller. Prosecution : The Decision to Charge a Suspect with a Crime. U.S.A.: Brown &CO. (Canada) Ltd., 1974, p.295. 25 สตยา อรณธาร . “อานาจของอยการเกยวกบการสอบสวนคดอาญา” วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย , 2520, หนา 88 . 26 กมล พชรวนช . “ระบบอยการของสหรฐอเมรกา” วารสารอยการ. ปท 1 , ฉบบท 12 .ธนวาคม 2521, หนา 17.

DPU

19

การสอบสวนเปนระยะเวลานานและดวยความระมดระวง โดยสวนใหญแลว เจาพนกงานตารวจจะปรกษาเปนสวนตวกบพนกงานอยการหรอผชวยของพนกงานอยการกอนทจะเตรยมการกลาวหาอยางเปนทางการ (formal accusation) หากมความจาเปนตองใชหมายคนหรอหมายจบ เจาพนกงานตารวจจะเสนอขอเทจจรงทงหมดทเกยวของในคดนนตอพนกงานอยการ เพอพจารณาตอไป อยการมดลพนจอนกวางขวางทจะฟองเมอมคาวนจฉยวา การใชอานาจของอยการในคดนไมมกฎหมายบงคบศาลกบงคบไมได เมอมการเรยกรองใหศาลเขามาตรวจสอบดลพนจของอยการ ศาลมกจะปฏเสธโดยอางหลกทฤษฎแบงแยกอานาจ (separation of powers) และแนวความคดเรองการจากดบทบาทของศาล (judicial restraint) แตอยางไรกตามแมวาพนกงานอยการจะมดลยพนจทกวางขวางเพยงใดกตาม ในระบบการดาเนนกระบวนพจารณาความจะตองมการถวงดลยอานาจ เพอปองกนการใชอานาจโดยมชอบ และผทจะมาถวงดลยอานาจฟองรองของอยการกคอลกขน27 ในประเทศไทย เมอไดศกษาอานาจหนาทของพนกงานอยการแลวพอจะสรปไดวา การทางานขององคกรอยการจะเปนไปโดยอสระ และกระทาการเพอประชาชนและเพอสวนรวมเปนหลก อยการตองวางตวเปนกลางจงเปนคความกบจาเลยในทางเนอหาไมได เพราะมฉะนนแลว พนกงานอยการกจะมสภาพไมตางกบผเสยหาย ดวยเหตนพนกงานอยการคงหมายถงคความตามแบบพธเทานน และมอานาจหนาทดาเนนคดเพอประโยชนของจาเลย28 ดงนน อยการจงเปนองคกรทมความเหมาะสมทจะเปนผนาคดอาญาขนสศาลเพอขอรอฟนคดขนพจารณาใหม เพราะ อยการกระทาการในนามของรฐ โดยอาศยแนวความคดทวา รฐตองนาเสนอพยานหลกฐานทงหมดไมวาจะเปนคณหรอเปนโทษกบจาเลย เพราะเปาหมายสงสดของการดาเนนคดอาญาโดยรฐคอการคนหาความจรง ความจรงทมอยคออะไรเปนหนาทของรฐทงหมดทจะตองแสวงหา เมอคนพบพยานหลกฐานใหมในภายหลงอนเปนคณกบจาเลย อยการในฐานะตวแทนของรฐกจาตองนาพยานหลกฐานดงกลาวเสนอตอศาล เพอทาการรอฟนคดอาญาใหเปนคณแกจาเลยดวย อนถอไดวาเปนการเยยวยาความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมทางอาญา

27 เกยรตขจร วจนะสวสด . “บทบาทของอยการในการควบคมอานาจตารวจในสหรฐอเมรกา” วารสารอยการ. กนยายน 2521, หนา 10. 28 คณต ณ นคร. กฎหมายวธพจารณาความอาญา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพวญญชน, 2546, หนา 78 – 76.

DPU

20

3 มาตรการทางกฎหมายในการเยยวยาความผดพลาด ปจจบนในหลายประเทศไดมการตรากฎหมายเกยวกบการเยยวยาความเสยหายไว ซงขนอยกบมาตรการของแตละประเทศในการชดเชยความเสยหายวาจะเปนแบบใด แตจดหนงทมความคดรวมกนคอการชดเชยทางดานตวเงน และในบางประเทศยงมการชดเชยทางดานชอเสยงหรอการชดเชยทางดานจตใจ เชนใหมการประกาศในหนงสอพมพ หรอในบางประเทศกมการเยยวยาโดยใหมคาแนะนาจากผเชยวชาญทางดานกฎหมายเปนตน29 ในประเทศไทยนนมการเยยวยาความเสยหายใหแกผเสยหายเชนเดยวกน โดยอาศยหลกการทวา เมอกระบวนการยตธรรมทางอาญาเกดความไมสมบรณ อนกอปญหาใหผบรสทธตองถกจากดสทธโดยการถกคมขง หรอถกจากดอสรภาพโดยทบคคลดงกลาวมใชผทกระทาความผดทแทจรง ซงอาจจะกลาวไดวาบคคลดงกลาวถอวาเปนผเสยหายอนเกดจากการใชอานาจของรฐทมชอบดวยกฎหมาย ดงนนรฐจงตองมมาตรการเยยวยาความเสยหายใหบคคลดงกลาว ถงแมวาจะไมสามารถชดเชยความเสยหายไดทงหมดทผตองคาพพากษาตองสญเสยไปกตาม แตเมอเกดความไมสมบรณขน รฐจะตองรบผดชอบและหาทางชดเชยความเสยหายใหแกผเสยหาย ไดแก การนรโทษกรรม การอภยโทษ การชดเชยโดยรฐ และการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ซงแตละมาตรการตางมแนวความคด วตถประสงค และวธการทแตกตางกนออกไปขนอยกบความมงหมายทจะนามาใช 3.1 การนรโทษกรรม การนรโทษกรรม หมายถง มาตรการทสงคมตองการลบลางซงการกระทาทมโทษทางอาญา โดยการทรฏฐาธปตยยกเลกและลมเสยซงการกระทาซงเปนความผดอาญาในอดตของบคคลทงหลายหรอบคคลบางประเภท ซงโดยปกตเปนความผดเกยวกบดานการเมอง (Political offenses) การลมลางรฐบาล (treason) การคบคดเปนกบฏ (sedition) หรอ การกบฏ (rebellion) ดงนนการนรโทษกรรมจงมงถงประโยชนทจะลมเสยซงขอขดแยงทางการเมองอยางแทจรง การนรโทษกรรมจงมผลยกเวนซงความผด โดยไมถอวาเปนความผดตามกฎหมายทกาหนดไว และการนรโทษกรรมอาจจะกระทาไดทงกอนหรอหลงการพจารณาพพากษาคดของศาล อานาจในการนรโทษกรรม เปนอานาจของฝายนตบญญต เพราะเปนการยกเวนไมเปนความผดตามกฎหมายทฝายนตบญญตกาหนดไว ในการปกครองระบอบประชาธปไตย ซงถอวา

29 http://canada.justice.gc.ca/en/news/nr/2000/doc 25319.html

DPU

21

อานาจอธปไตยเปนของประชาชน การนรโทษกรรมจงเปนอานาจของรฐสภาในฐานะเปนองคกรผใชอานาจนตบญญตแทนประชาชน ผลของการนรโทษกรรม เมอผกระทาความผดไดรบการนรโทษกรรมแลว จะมผลเสมอนหนงวา ผกระทาความผดไมเคยตองคาพพากษาวากระทาความผด หรอตองโทษในความผดนนเลย ดงนน หากผนนไปกระทาความผด ศาลจะเพมโทษสาหรบการกระทาความผดอกไมได และไมเปนเหตทจะไมไดรบการรอลงอาญา30 3.2 การอภยโทษ การอภยโทษ เปนการเยยวยาความเสยหายโดยการใชกฎหมายอนเกยวกบการอภยโทษซงมมาตงแตสมยโบราณ อนไดรบอธพลมาจากหลกกฎหมายแองโกลแซกซอน โดยใหอานาจผบรหารหรอเจาผครองนครรฐนนๆ (Principle of Feudal Justice) ทจะอนญาตใหอภยโทษทมมาจากสมยสมบรณาญาสทธราชย (Absolutr Monazchy)31 เชน การอภยโทษในประเทศอเมรกา ผวาราชการแทนพระองคเปนผมอานาจใหอภยโทษ โดยจะปรกษากบคณะทปรกษาหรอไมกได หลงจากทมการปฏวตในอเมรกา เมอพนจากการเปนอาณานคมโดยประกาศอสรภาพ อานาจในการใหอภยโทษขนอยกบสภานตบญญต ตอมาไดมอบอานาจนใหแกผวาการรฐตามหลกการแบงแยกอานาจอธปไตย ผวาการรฐมอานาจใหอภยโทษแตเพยงผเดยว โดยมคณะกรรมการอภยโทษเปนทปรกษา32 โดยทวไปอานาจในการใหอภยโทษเปนอานาจของประมขแหงรฐ ทงนเพราะการอภยโทษเปนสวนประกอบหนงของอานาจอธปไตย ซงเปนทรบรกนทวโลกวา ผทใชอานาจอธปไตยนนจะอยในฐานะใดกได เชน ในประเทศฝรงเศสประธานาธบดจะเปนผใชอานาจน หรอในประเทศสหรฐอเมรกาเปนอานาจของประธานาธบดและผวาการรฐ หรอมการกระจายอานาจไปสวนทองถน ใหนายกเทศมนตรเปนผใชอานาจอภยโทษ ทงนขนอยกบระบบการปกครองของแตละประเทศ โดยมวตถประสงคในการขออภยโทษคอ

30 สนทด สจรต . “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วทยานพนธปรญญานตศาสตร

มหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2527, หนา 40-45. 31 Burns Edward McNall. Western Civilizations , Sixth Edition. New York : W. W. Norton & Company, Inc., 1963 , pp. 314-316. 32 Sutherland and Cressey. Principles of Criminology. Philadelphia: Lippincott , 1960, pp.621-622.

DPU

22

1. เพอเปนการแกไขความผดพลาดในกระบวนการยตธรรม 2. เพอผอนคลายความตงเครยดของการบงคบผลทางกฎหมาย 3. เพอประโยชนทางการบรการและการเมอง

ความสาคญของการอภยโทษ 1. เพอเปนการแกไขกรณทศาลไดมคาพพากษาคดผดพลาดไป ความผดพลาดดงกลาวอาจแยกพจารณาไดดงน 1.1 พพากษาลงโทษผกระทาความผดทงๆทยงมขอสงสยหรอหลกฐานไมเพยงพอ33 1.2 เมอยงมขอสงสยในโทษทลงวาเปนธรรมหรอไม 2. เพอใหมทวางในเรอนจาสาหรบนกโทษทจะมาอยใหม เนองจากเรอนจาไมมทควบคมผตองโทษเพยงพอ เพอปลดเปลองภาระสนเปลองในการคมขงแตเพยงสวนเดยว34 3. เพอเปนการบารงขวญผตองโทษใหมความอตสาหะวรยะและประพฤตตนด อนจะเปนผลในการไดรบการอภยโทษมากยงขน 4. เพอเปนการเจรญสมพนธไมตรระหวางประมขของมตรประเทศ ถอยทถอยอาศยซงกนและกนในกรณทเกยวกบนกโทษตางชาต 5. เพอเปนการบรรเทาผลรายของโทษทไดรบ

3.3 การชดเชยโดยรฐ คาวา “รฐสวสดการ” (State Welfare) หรอ “สวสดการสงคม” (Social Welfare) หมายถง สงคมทปกครองดวยกฎหมาย (Society of legal) ซงรฐมความรบผดชอบทชดเจนและเปนทางการตอความเปนอยทดในขนพนฐานของสมาชกทกคนในสงคมนน รฐสวสดการจะเกดขนเมอสงคมหรอกลมผตดสนใจของสงคมมความคดวา สวสดการสาหรบประชาชนแตละคนนน มความสาคญมากเกนกวาทจะปลอยใหเปนเรองของขนบธรรมเนยมประเพณหรอการจดการอยางไมเปนทางการ หรอหนวยงานของเอกชนไดพจารณาวาเรองนเปนเรองของรฐบาล ในสงคมทเจรญ

33 เชน มคนรายทงหมด 4 คน ไมปรากฏวาคนไหนเปนผฆาผตาย แมทางนตนยนกโทษเดดขาดนจะมความผดฐานเปนตวการ แตเมอพเคราะหถงความรายแรงของการกระทาความผดของแตละคน ไมอาจยนยนไดวานกโทษเดดขาดผนเปนคนรายทฆาผตายจงไดยนเรองราวขออภยโทษ 34 Christopher Hibbert. The Root of Evil A Social History of Crime and Punishment. Minerva Press, 1968 , p. 453.

DPU

23

แลว การใหความชวยเหลอแบบนอาจใหแกตวบคคลโดยตรง หรอในรปของผลประโยชนเชงเศรษฐกจทมผลในทนทตอความเปนอยทดของบคคลนน ดงนนแนวความคดและเหตผลในการทดแทนคาเสยหายแกผเสยหายในคดอาญาโดยรฐ มอยดวยกน 3 ประการคอ35 1.หนาทในการรกษาความปลอดภยใหแกสงคมนน ปกตแลวเปนหนาทของรฐ รฐมหนาทโดยตรงในการปองกนและปราบปรามอาชญากรรม เมอใดกตามทเกดคดอาชญากรรมขนมานนยอมแสดงวารฐปฏบตหนาทบกพรอง เพราะฉะนน เมอผเสยหายไดรบผลรายจากการประกอบอาชญากรรม สมควรเปนอยางยงทผเสยหายนนจะไดรบคาทดแทนจากรฐ 2. อาชญากรรมเปนปรากฏการณธรรมดาทอาจเกดในชวตประจาวน เชนเดยวกบปญหาดานสขภาพ ปญหาในการจางงาน และภยธรรมชาต 3. การทดแทนคาเสยหายใหแกผเสยหายในคดอาญาโดยรฐ เปนการขยายการบรการทางดานสวสดการสงคม ดวยความคดทวารฐควรใหความชวยเหลอแกผทตองการความชวยเหลอ โดยเฉพาะผทไดรบความเสยหายจากอาชญากรรม ซงมอาจหลกเลยงได การทดแทนคาเสยหายแกผเสยหายในคดอาญาโดยรฐ มระบบของการทดแทน (Compensation) อย 2 ระบบ36 1. ระบบการทดแทนทมลกษณะเปนสทธทางแพงและดาเนนคดโดยศาลอาญา ไดมแหลงเงนทนสนบสนนโดยรฐ อนเปนการทรฐเขามาทาหนาทแกไขความบกพรองทไมอาจจะปองกนผเสยหายจากอาชญากรรม ตวอยางเชน ประเทศควบาไดจดใหมกองทนทดแทนสะสมขน ซงมแหลงรายไดมาจากหลายทาง โดยเฉพาะจากคาปรบทรฐปรบใหผกระทาความผดจายใหแกรฐ แตควบากมนโยบายทจะพยายามเรยกเงนคนจากผกระทาความผดเงนกจะกลบเขามาสกองทน 2. ระบบการทดแทนทมลกษณะเปนกลาง โดยมกระบวนการในการพจารณาคารองเปนพเศษ จากการทดแทนโดยรฐทชวยเหลอผเสยหายทมความจาเปน เนองจากผกระทาความผดไมสามารถจะชดใชคาเสยหายแกผเสยหายใหเปนทเพยงพอได โดยคณะกรรมการทดแทนความเสยหายพจารณาคารองขอของผเสยหาย ประเทศทใชระบบนไดแก ประเทศนวซแลนด เรมในป

35 Joseph . F . Sheley . Understanding Crime : Concept , Issues , Decisions . Belmont California : Wads Worth Publishing Company Inc , 1979 , p. 130. 36 Stephen Schafer. Restitution to Victim of Crime. London : Stevens & Sons ,1960 ,p.128.

DPU

24

ค.ศ. 1963 ประเทศองกฤษเรมในป ค.ศ. 1964 เปนตน37 เปนทยอมรบโดยทวไปวา อาชญากรหรอผกระทาความผดสวนมากเปนบคคลซงไมอยในฐานะทจะชดใชคาเสยหายใหแกเหยอของตนได ถงแมวาจะมบทบญญตของกฎหมายประมวลวธพจารณาความอาญา ในบทบญญตทเกยวกบการฟองคดแพงเกยวเนองกบคดอาญามาตรา 40-50 อนเปนเครองมอและผเสยหายมสทธฟองรองเรยกคาเสยหายตามประมวลกฎหมายแพงดวยกตาม แตเปนทรกนวาผเสยหายมโอกาสนอยทจะไดรบคาเสยหายเปนการชดใช ในประเทศไทย สทธทจะไดรบคาเสยหายอนเนองมาจากการกระทาความผดอาญาจากรฐ เปนสทธใหมทเพงมบญญตไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 245 สทธทจะไดรบคาเสยหายอนเนองมาจากการทาความผดอาญาจากรฐน เฉพาะผทไมมโอกาสไดรบการเยยวยาโดยหนทางอน ซงการไดรบการเยยวยาหรอไมนนพจารณาในทก ๆ ทางวา ผเสยหายไดรบการเยยวยาแลวหรอไมเปนประการแรก ถาไมไดรบการเยยวยา รฐจงเขาไปชวยเหลอ แตอยางไรกด มขอสงเกตวา การเยยวยาโดยรฐน รฐสามารถใชสทธไลเบยตอไปได จงไมเปนการสรางภาระแกรฐจนเกนไป และการเยยวยากมไดจากดเพยงการชดใชดวยเงนเทานน แตหมายความรวมถง การกระทาอยางอนทเปนการเยยยาดวย ระบบการทใหรฐเขามาเปนผชดเชยความเสยหายใหแกผไดรบความเสยหาย อนเนอง มาจากการกระทาความผดอาญา มใชอยในหลายประเทศ เชน สวตเซอรแลนด องกฤษ บางมลรฐในสหรฐอเมรกา เชน แคลฟอรเนย นวยอรก เปนตน เหตผลทสนบสนนวารฐควรชดเชยคาเสยหายใหแกผไดรบความเสยหายเนองมาจากการกระทาความผดอาญา หรอ เหยออาชญากรรม มดงน 1. เพราะรฐบาลประสบความลมเหลวในการทจะปกปองประชาชนใหปลอดภยจากอาชญากรรม กยอมมขอผกมดทจะชดเชยความเสยหายแกผทตกเปนเหยออาชญากรรม ดวยเหตทประเทศทมอารยธรรมทงหลายจะไมยอมใหประชาชนคนใดถออานาจตามอาเภอใจ จงเปนหนาทของฝายบงคบใชกฎหมายทจะพทกษประชาชนใหปลอดภยจากอาชญากรรม หมายความวา เจาหนาทจะตองปองกนมใหอาชญากรรมเกดขนดวยการทมผตกเปนเหยออาชญากรรมนน ยอมหมายความวารฐบาลปฏบตหนาทไมเตมท ดงนนเหยอจงยอมมสทธทจะเรยกรองคาเสยหายจากรฐบาลได เพราะรฐบาลลมเหลวในการคมครองเหยอ

37 เสวก ภาศกด. “สทธไดรบคาตอบแทนจากรฐของผเสยหายในคดอาญาตามมาตรา 245 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540” วทยานพนธปรญญานตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลย ธรกจบณฑตย, 2543, หนา 59-61 .

DPU

25

2. แผนการชดเชยคาเสยหายแกเหยออาชญากรรมจะสงเสรมความเคารพศรทธา และความรวมมอกบฝายบงคบใชกฎหมาย จะชวยใหอาชญากรรมลดนอยลงได 3. แมเหยออาชญากรรม อาจจะไดรบเงนคาประกนจากบรษทประกนภยมาแลวกตาม แตกยงไมคมคากบความเสยหายทเขาไดรบ การชดเชยคาเสยหายจากรฐ จงเปนอกสวนหนงทจะทดแทนคาเสยหายอนมหาศาลทเหยอตองประสบ 3.4 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เปนการเยยวยาความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมทางอาญา ในกรณทมคาพพากษาถงทสดและไมสามารถทจะอทธรณหรอฎกาไดอกตอไป การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ในประเทศไทยและตางประเทศมแนวความคดและวตถประสงคทจะเยยวยาความเสยหายใหกบผตองคาพพากษา อนเกดจากการทบคคลไดรบโทษโดยทบคคลดงกลาวมใชผกระทาความ ผดทแทจรง เนองจากมการเสนอพยานหลกฐานใหมทมความสาคญ และพยานหลกฐานดงกลาวจะตองยนยนความบรสทธของผตองคาพพากษาได หรอเปนการพสจนวาผตองโทษไดรบโทษโดยไมเปนธรรม ดงนนจงมความจาเปนในการทจะตองตรากฎหมายในเรองการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม อนถอไดวาเปนกฎหมายพเศษ เพราะโดยหลกแลวเมอคดอาญาถงทสดแลวจะไมมการดาเนนคดกนตอไปอก แตการรอฟนเปนการขยายขนตอนดงกลาวใหมการกลบไปพจารณาคดอาญาทถงทสดแลวนนใหม โดยเมอมการรอฟนคดอาญาสาเรจศาลจะมการกลบคาพพากษาทพพากษาวาผตองคาพพากษานนเปนผกระทาความผด และใหคาทดแทนแกผตองคาพพากษานน38 ซงจะไดศกษาในรายละเอยดในบทตอไป

38 J.C. Smith. Criminal Evidence. London Sweet & Maxwell , 1995, p. 38.

DPU

บทท 3 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในตางประเทศ

การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมถอวาเปนมาตรการแกไขความผดพลาด หรอความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมทางอาญา และเปนการลบลางผลของคาพพากษาทเกดจากความผดพลาดหรอความไมสมบรณนนดวย โดยกาหนดใหศาลซงเปนองคกรทมคาพพากษานนเปนผ แกไขโดยการนาคาพพากษาทถงทสดแลวมาทบทวนใหม แมวาหลกกฎหมายจะมอยวา หลงจากมคาพพากษาถงทสดแลว คาพพากษานนไมควรนามาพจารณาพพากษาใหมอก แตอยางไรกด เมอมการฝาฝนตอความยตธรรมในอนทจะทาใหผ ตองคาพพากษาไดรบความเสยหายกไมควรทจะยดอยกบหลกนเสมอไป เมอมขอผดพลาดเกดขนอนเปนขอผดพลาดในการนาเสนอขอเทจจรง ซงทาใหมคาพพากษาลงโทษจาเลยผบรสทธ การรอฟนคดขนพจารณาใหมถอวาเปนทางแกไขในกรณทมการวนจฉยขอเทจจรงทไมสมบรณ อนจะถอไดวา ถงแมจะมคาพพากษาถงทสดแลวกสามารถทจะรอฟนคดดงกลาวขนพจารณาใหมได เพราะเมอเกดความไมสมบรณของพยานหลกฐานทเขามาสกระบวนการพจารณาคด และคาพพากษาดงกลาวขดตอความสงบเรยบรอยของประชาชน ขอสนนษฐานถงความบรสทธและความแทจรงของคดทถงทสดจงมความสาคญมาก ดงนนกฎหมายจงตองจดใหมการแกไขเยยวยาความผดพลาด อนเกดจากขอเทจจรงทเกดความไมสมบรณดงกลาว ซงกอใหเกดความไมยตธรรม และเปนผลรายตอผตองคาพพากษาจากการพจารณาคด นอกจากการพจารณาคดของศาลทเกดจากขอเทจจรงไมสมบรณอาจเกดผลรายตอสงคม ทาใหประชาชนขาดความเชอถอและศรทธาในการดาเนนกระบวนพจารณาของศาล ดงนน การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมจงมความจาเปน เพอยงใหเกดความยตธรรมในกระบวนการพจารณาคด ถงแมวาจะกระทบตอหลกความศกดสทธแหงคาพพากษาบางกตาม 1. การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศฝรงเศส

กฎหมายของประเทศฝรงเศส การรอฟนคดอาญาทมคาพพากษาถงทสดขนพจารณาใหมเรยกวา Le pourvoi en re�vision ซงหมายความถงการพจารณาใหมในคดทมคาพพากษาถงทสดแลว แตคาพพากษานนมความผดพลาดในการวนจฉยขอเทจจรง การรอฟนคดทถงทสดแลวขนพจารณาใหมมมาตงแต ค.ศ.1670 ในสมยนนการขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหมไมมเงอนไขหรอไมมกาหนดเวลาแตอยางใด การรอฟนกระทาไดโดยการถวายเรองราวตอ

DPU

27

พระมหากษตรยขอใหนาคดขนมาพจารณาใหม ถาพระมหากษตรยทรงโปรด คดนนกจะถกนาขนมาพจารณาใหมโดยคณะกรรมการรอฟนคด การรอฟนคดอาญาแตเดมจงมลกษณะคลายการอภยโทษและการลางมลทนผสมกน ในปจจบนการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมแตกตางจากวธการเดมไปบาง โดยจะตองดาเนนการผานทางกระทรวงยตธรรม แลวจงจะไปสการพจารณาของศาล ซงนบวาเปนวธการผสมระหวางวธการทางบรหารและทางตลาการ และยงคงรกษารองรอยเดมบางอยางไว คอยงเปนความกรณาทใหแกผตองคาพพากษาเพอประโยชนแหงความยตธรรม และจะกระทาไดเฉพาะเมอเปนคณแกผตองคาพพากษาเทานน1

1.1 เงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศฝรงเศสนน จะรอฟนเปนโทษแกจาเลยไมได2 คดทจะขอใหรอฟนจะตองเปนคดทมคาพพากษาวาจาเลยมความผด คดทศาลยกฟองจะขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหมไมได แตศาลฎกาฝรงเศสเคยวนจฉยวา คดทศาลยกฟองเพราะจาเลยมเหตตามกฎหมายทจะไมตองรบโทษนน (absolution) กอาจขอใหรอฟนขนพจารณาใหมได เพราะ จาเลยชอบทจะขอใหลบลางผลแหงคาพพากษาทวนจฉยวาเขาไมไดเปนผกระทาความผด ทงในแงกฎหมายและทางดานจตใจ3 คาพพากษาในคดทจะขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหม จะตองเปนคาพพากษาทถงทสดแลว คอไมอาจขอใหพจารณาใหมหรอไมอาจอทธรณฎกาไดอก แตคาพพากษาทใหลงโทษจาเลยแมวาจะไมอาจบงคบตามคาพพากษาไดแลว เพราะมการอภยโทษหรอนรโทษกรรมกยงอาจรองขอใหรอฟนขนพจารณาใหมได เพราะ การอภยโทษหรอนรโทษกรรมไมอาจจะทาใหคาพพากษาทผตองคาพพากษาวากระทาความผดไดลบลางไปไม จงไดมการขอรอฟนคดขนพจารณาใหมเพอใหคาพพากษาทตดสนวาผตองคาพพากษาเปนผกระทาความผดไดลบลางไป

1 โกเมน ภทรภรมย. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14 , ฉบบท 163. กนยายน 2534 , หนา 94. 2 เชน การรอฟนคดขนพจารณาเพอเอาโทษแกผทถกศาลปลอยตวไปโดยไมชอบ หรอถกลงโทษเบาไปโดยความหลงผดของศาล หรอจะรอฟนเพอเปนการเพมโทษแกจาเลย ในกรณดงกลาวไมสามารถนามารอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เปนตน 3 Crim, 28 nov. 1876, โกเมน ภทรภรมย. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14, ฉบบท 163. กนยายน 2534 , หนา 96.

DPU

28

การขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม จะกระทาไดเฉพาะในคดอาญาอกฤษโทษ หรอความผดอกฉกรรจ (คดทมโทษจาคกตงแตหาปขนไปจนถงประหารชวต)4 หรอ มธยโทษ หรอความผดปานกลาง (คดทมโทษจาคกกวาสองเดอนจนถงหาป ปรบเกนกวา 2,000 ฟรงคขนไป)เทานน5 สาหรบคดลหโทษหรอความผดเลกนอย6 ไมมความสาคญและไมเปนคดททาใหเสอมเสยถงชอเสยง ไมเปนคดทจะเอาไปพจารณาในการเพมโทษ กฎหมายจงไมใหนาคดลหโทษมารอฟนขนพจารณาใหม เงอนไขในการขอรอฟนขนพจารณาใหมมไดเพยงสกรณ คอ มาตรา 622 การรองขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหมเพอประโยชนของบคคลทถกพพากษาวาเปนผกระทาความผดอกฤษโทษหรอมธยโทษ อาจกระทาไดไมวาจะเปนคาพพากษาของศาลใด เมอ 1. กรณทผทถกอางวาไดถกฆาตายไปแลวยงมชวตอย ตามมาตรา 622-1 � ภายหลงทมคาพพากษาวาจาเลยไดกระทาผดฐานทาใหคนตาย (ฆาคนตายโดยเจตนา ทารายรางกายเปน

4 ในปจจบนไดมการเปลยนคาเงนจากฟรงคมาเปนเงนยโรซงจะมรายละเอยดดงน ความผดอกฉกรรจ ( La re�clusion ) หมายถง ความผดทมบทระวางโทษ ดงตอไปน

1. จาคกตลอดชวตหรอกกกนตลอดชวต 2. จาคกหรอกกกนสงสดไมเกน 30 ป 3. จาคกหรอกกกนสงสดไมเกน 20 ป 4. จาคกหรอกกกนสงสดไมเกน 15 ป

5 ความผดปานกลาง (L� emprisonnement) ไดแก ความผดทมโทษ ดงตอไปน 1. จาคก

2. ปรบ 3. Day – Fine

4. บรการสงคม 5. รบทรพยสนหรอจากดสทธ 6 ความผดลหโทษ

1. ความผดลหโทษชนท 1 มโทษปรบสงสดไมเกน 38 ยโร 2. ความผดลหโทษชนท 2 มโทษปรบสงสดไมเกน 150 ยโร

3. ความผดลหโทษชนท 3 มโทษปรบสงสดไมเกน 450 ยโร 4. ความผดลหโทษชนท 4 มโทษปรบสงสดไมเกน 750 ยโร 5. ความผดลหโทษชนท 5 มโทษปรบสงสดไมเกน 1,500 ยโร และอาจเพมโทษปรบไดถง

3,000 ยโร ในกรณทจาเลยไดกระทาความผดซ าหรอในกรณทมกฎหมายใหอานาจไว

DPU

29

เหตใหถงตาย ทาใหตายโดยประมาท) แลว ปรากฏพยานหลกฐานเพยงพอทจะแสดงใหเหนไดวา บคคลทอางวาไดถกทาใหตายไปแลวนนยงมชวตอย 2. กรณทมคาพพากษาขดแยงกน ตามมาตรา 622-2 � ภายหลงจากทมคาพพากษาใหลงโทษในความผดอกฤษโทษ หรอมธยโทษไปแลว ไดมคาพพากษาใหลงโทษจาเลยอกคนหนงในการกระทาอนเดยวกนนน และคาพพากษาทใหลงโทษทงสองฉบบนนขดแยงกน ซงความขดแยงกนเปนขอพสจนถงความบรสทธของผทถกลงโทษคนใดคนหนง 3. กรณทมคาพพากษาลงโทษฐานเบกความเทจแกพยาน ซงไดใหการเปนผลรายแก จาเลยตามมาตรา 622-3 � หลงจากทมคาพพากษาใหลงโทษจาเลยแลว พยานคนใดคนหนงทไดใหการในคดเปนผลรายแกจาเลย ไดถกศาลพพากษาลงโทษฐานเบกความเทจ7 4. กรณทม “ ขอเทจจรงใหม ” เกดขนตามมาตรา 622-4 � ภายหลงจากทมคาพพากษาวาจาเลยกระทาความผด แลวไดมขอเทจจรงใหมเพงเกดหรอปรากฏขน หรอพยานหลกฐานทไมไดปรากฏในการพจารณา ไดปรากฏขนในลกษณะทแสดงถงความบรสทธของผตองหาหรอจาเลย8

การรอฟนคดขนพจารณาใหมกรณทสนมกฎหมายเพมเตมขนภายหลงเมอป ค.ศ. 1895 แตเดมนนกรณทจะขอใหรอฟนคดนนมไดเพยง 3 กรณเทานน สาหรบกรณทสนเปนทเขาใจกนวา กฎหมายประสงควา ขอเทจจรงใหมจะตองแสดงความบรสทธของผตองคาพพากษาอยางแนชด หรออยางนอยกแสดงวานาจะบรสทธ ขอเทจจรงใหมนไมจาเปนตองเกดขนภายหลงคาพพากษา เพยงแตในขณะทมการพพากษานน ขอเทจจรงดงกลาวไมปรากฏ กเปนการเพยงพอทจะขอใหรอฟนคดได เชน ในคดฉอโกงซงศาลตดสนใหจาเลยมความผดฐานฉอโกง และพยานหลกฐานดงกลาวกใชยนยนความผดของจาเลย ตอมาไดมพยานหลกฐานใหมวาจาเลยมไดเปนผกระทาความผดกสามารถขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได แตถาพยานหลกฐานใหมนนไมสามารถจะพสจนถงความบรสทธของจาเลยไดกไมสามารถจะทาการรอฟนได

แตแนวคาวนจฉยของศาลฎกาฝรงเศสในระยะหลงๆ ไดตความกวางออกไปวาขอเทจจรงใหมนนเพยงแตทาใหเกดความสงสยตามสมควรวา ผตองคาพพากษาอาจจะเปนผ บรสทธ กขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหมได และแมแตขอเทจจรงทปรากฏอยแลวในขณะ

7 กรณเปนพยานเทจแตไมอาจรอฟนไดถาคดฐานฟองเทจนนจบลงดวยการยกฟอง( Crim.26 janv. 1994)

8 Code De Proce�dure Pe�nal. Editions Dalloz Paris, 2004, pp. 847 -848. แปลโดย อดม รฐอมฤต .

DPU

30

พพากษา ซงไดแปลความหมายไปในทางหนงแตตอมาไดมการแปลความหมายใหมภายหลงทไดมคาพพากษาแลวกถอเปนขอเทจจรงใหมดวย9 ตวอยางทศาลฎกาฝรงเศสเคยวนจฉยวาเปนขอเทจจรงใหม เชน คารบสารภาพของบคคลทสามวาตนเปนผกระทาผดไมใชจาเลยเปนผกระทา คารบสารภาพของพยานทไดเคยใหการเปนเทจในคดอนเปนเหตใหจาเลยถกศาลพพากษาลงโทษ แตรบสารภาพภายหลงทคดเบกความเทจขาดอายความแลว หรอในกรณทองคประกอบความผดขอใดขอหนงไมครบ เชน หลงจากไดมคาพพากษาใหเนรเทศแลว ปรากฏวามใบสตบตรซงแสดงวาผถกเนรเทศเปนคนฝรงเศส หรอการทพสจนไดในภายหลงวาผถกศาลพพากษาลงโทษไดกระทาผดในขณะวกลจรต เปนตน

1.2 ผมสทธและผมอานาจขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

ในประเทศฝรงเศสไดกาหนดใหบคคลดงตอไปนมสทธในการขอรอฟนคดขนพจารณาใหม สาหรบเงอนไขในสามกรณแรก10 คอ

1. รฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม 2. ผทถกศาลพพากษา หรอผแทนตามกฎหมายในกรณทผทถกศาลพพากษาบกพรองในความสามารถ 3. คสมรส บตร บดา มารดา ผรบมอบอานาจโดยทวไป หรอผทไดรบมอบอานาจเฉพาะของผทถกศาลพพากษาในกรณทผถกศาลพพากษาถงแกกรรมแลวหรอเปนบคคลสาบสญ

สวนเงอนไขของการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ในกรณทมพยานหลกฐานใหม เปนหนาทของรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมแตผเดยว ทจะมอานาจในการขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหม ซงกอนทจะขอใหรอฟนคดไดกจะตองผานการพจารณาของคณะกรรมการพเศษกอน

9 เชน ในคดทเภสชกรชอ Danval ตองคาพพากษาวาฆาภรรยาโดยการวางยาพษโดยใชสารหน ภรรยาของ Danval มอาการอยางผทตายโดยสารหน และจากการผาศพออกตรวจไดพบสารหนจานวนหนงในศพดวย และเปนทเชอกนในขณะนนวารางกายของมนษยโดยปกตจะไมรบสารหนไว ตอมาการคนควาทางวทยาศาสตรไดพสจนวาสารหนอาจมอยในรางกายมนษยได และยงกวานนไดมการพบอาการของโรคชนดใหมอยางหนงทแสดงอาการเชนเดยวกบการถกวางยาพษดวยสารหน จงไดมการ รอฟนคดของ Danval ขนพจารณาใหม และศาลฎกาไดพพากษาใหลบลางคาพพากษาเดม ( Crim. 28 de'c. 1932 ) ในทานองเดยวกน รายงานของผเชยวชาญฉบบหลงซงตรงขามกบฉบบแรกทศาลไดถอเปนหลกในการตดสนลงโทษจาเลยไปกถอเปนขอเทจจรงใหม ( Crim. 29 oct. 1898 ; Crim. 26 mars 1947 ) 10 โปรดดเงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในหนา 28 - 29 .

DPU

31

เมอรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมไดทาการสบสวนและพสจนแลว พรอมทงไดฟงความเหนจากคณะกรรมการ ซงประกอบดวยผพพากษาสามนายของศาลฎกาซงไดรบการแตงตงใหทาหนาทเปนรายปและอธบดในกระทรวงยตธรรมสามนาย ถารฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมเหนวา สมควรรบคารองขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหม ใหรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมสงสานวนการพจารณาไปยงอธบดอยการศาลฎกา เพอใหอธบดอยการศาลฎกาเสนอตอศาลฎกาแผนกคดอาญา การเสนอเรองขอใหรอฟนคด ไมวารฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมหรอคความจะเปนผเสนอ จะตองเสนอผานทางกระทรวงยตธรรมกอน และอธบดอยการประจาศาลฎกาจะเปนผ เสนอเรองตอศาลฎกา ( La Cour de cassation )

1.3 กระบวนวธการรองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

ในประเทศฝรงเศส เมอศาลฎกาแผนกคดอาญาไดรบคาขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไวแลว ในชนตนศาลจะตองสงรบหรอไมรบคาขอนน ถาสงไมรบกเปนทสด แตอาจมการยนคาขอใหมไดเมอมเหตทจะขอใหมขนอก ถาศาลสงรบคาขอ กจะวนจฉยตอไปวาสานวนคดทกระทรวงยตธรรมสงมานนจะตองทาการสอบสวนเพมเตมอกหรอไม ถาตองทาศาลอาจจะทาการสอบสวนเพมเตมเองหรอสงประเดนไปกได และเมอเหนวาสานวนนนเสรจสนแลว ศาลฎกากจะวนจฉยสงตอไป ในกรณทศาลฎกาเหนวาคาขอนนฟงไมขน กจะยกคาขอรอฟนคดนนเสย แตถาเหนวาคาขอนนฟงขน ศาลฎกาจะสงใหลบลางคาพพากษาเดม ตามปกต เมอศาลฎกาสงลบลางคาพพากษาเดมแลว จะสงใหยอนสงคดนนไปพจารณาใหมในศาลสายเดยวกนและลาดบชนเดยวกบศาล ซงเปนผทาคาพพากษาทถกสงลบลาง แตตองไมใชศาลเดมทคาพพากษาไดถกลบลางไปแลว ศาลททาการพจารณาใหมจะพพากษาอยางใดกได คอ อาจพพากษาวาจาเลยบรสทธหรอจะพพากษาลงโทษจาเลยกได แตถาพพากษาลงโทษ โทษทจะลงตองไมหนกกวาโทษในคาพพากษาเดม และนอกจากนน ถาจาเลยไดรบโทษมาบางแลวจากคาพพากษาในคราวแรกกจะคดหกใหดวย กรณทศาลฎกาสงลบลางคาพพากษาเดมแลวไมตองยอนสงไปใหพจารณาในศาลอนอยสามกรณคอ ก. เมอคดนนไมอาจมการพจารณาสบพยานได เชน เมอจาเลยตายแลว หรอวกลจรต หรอไมมตวจาเลยอยขณะพจารณา หรอจาเลยบางคนไมมา คดขาดอายความฟองรอง หรอายความลวงเลยการลงโทษ จาเลยมเหตทไมตองรบโทษหรอไมตองรบผดในทางอาญา

DPU

32

ข. ถาขณะทศาลฎกาลบลางคาพพากษาศาลเดม จาเลยยงมชวตและเปนปกตดอยแตมาตายหรอวกลจรตกอนทศาลทพพากษาคดใหมจะพพากษา ศาลฎกาจะเพกถอนการยอนสงนนเสย และวนจฉยขอเทจจรงเอง11 ค. ถาหากศาลฎกาสงลบลางคาพพากษาไปแลว ปรากฏวาไมเหลอขอเทจจรงใดทจะถอเปนความผดอกฤษโทษหรอมธยโทษได

1.4 ผลเมอมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

ตามมาตรา 624 แหงประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาฝรงเศส เมอมการขอใหรอฟนคดแลว ถาหากยงมไดมการบงคบตามคาพพากษา กใหรอการบงคบตามคาพพากษานนไวกอน แตถาไดมการเรมบงคบตามคาพพากษาไปแลว จะหยดการบงคบตามคาพพากษานนไวหรอไมกได อยในดลพนจของรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมหรอศาลฎกาแลวแตกรณ12 ผลของคาพพากษาคดทรอฟนขนพจารณาใหม 1. ผลยอนหลงหรอมการกลบคาพพากษา ถาศาลพพากษาวาจาเลยไมไดเปนผกระทาผด คาพพากษานนจะมผลยอนหลงไปเสมอนหนงวาจาเลยไมเคยตองคาพพากษาเลย ผลทกอยางทเกดจากคาพพากษาเดมจะถกลบลางหมดสนไป การบงคบตามคาพพากษาทรอไวไมอาจบงคบไดตอไป ถาควบคมตวอยกจะตองปลอยตวไป คาปรบและคาธรรมเนยมจะตองคนให คาเสยหายทไดชดใชแกผเสยหายในคดจะถกยกเลกไปแมวาจะไดพพากษาตางหากในคดแพงโดยศาลอนกตาม ถาหากไดจายคาเสยหายไปแลว กมสทธเรยกรองคนในฐานะลาภมควรไดจากผทไดรบไว อยางไรกตาม การมผลยอนหลงนอาจถกจากดถาไปกระทบกระเทอนถงสทธของบคคลทสาม เชน ถาคสมรสของผตองคาพพากษาไดฟองหยาเพราะเหตทผตองคาพพากษาถกจาคก และไดสมรสใหมแลว13 การหยาและการสมรสใหมจะไมมผลกระทบกระเทอน เพราะเหตทไดมการรอฟนคดและมคาพพากษาใหม14 หรอในกรณทผแทนโดยชอบธรรมไดทาสญญากบ

11 โกเมน ภทรภรมย. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14 , ฉบบท 163. กนยายน 2534 , หนา 99. 12 เรองเดยวกน, หนา 98 . 13 Code de Proce�dure Pe�nal . Editions Dalloz Paris 2004 , p .851. แปลโดย อดม รฐอมฤต 14 Crim.15janv. 2003 แปลโดย อดม รฐอมฤต .

DPU

33

บคคลภายนอกในระหวางทผตองคาพพากษาถกจากดสทธตามกฎหมาย กถอวาสญญานนมผลสมบรณ 2. การชดเชยความเสยหายแกผตองคาพพากษา เมอปรากฏวามความผดพลาดหรอความไมสมบรณในกระบวนการพจารณา ซงผตองคาพพากษาจะไดรบการชดเชยความเสยหายทงทางตวเงนและทางจตใจดงทบญญตไวใน( มาตรา 626 ซงไดมการแกไขในป 2003)15 เชน การเยยวยาทางดานจตใจ ไดแก ใหมการโฆษณาคาพพากษาใหม โดย ก. ปดประกาศโฆษณาคาพพากษาใหมในเมองทไดมคาพพากษาเดม ในเมองทมคาพพากษาใหม หรอในเมองทเกดเหต หรอในเมองทเปนภมลาเนาของผขอใหมการรอฟนคด และในเมองทเปนภมลาเนาครงสดทายของผถกพพากษาโดยผดหลง ในกรณทผนนถงแกกรรมแลว ข. มการโฆษณาในราชกจจานเบกษา ค. มการพมพโฆษณาคาพพากษาในหนงสอพมพรายวนหาฉบบ ตามทผขอเปนผเลอกโดยคาสงของศาล (คาใชจายในการโฆษณาดงกลาวรฐเปนผออกให) การชดเชยทเปนตวเงน มการจายเงนเปนคาเสยหายใหแกผทถกศาลพพากษาโดยไมเปนธรรมซงบคคลดงกลาวทไดรบความเสยหายมสทธทจะรองขอ โดยมการตงคณะกรรมการหรอผเชยวชาญขนมาเพอพจารณาคาเสยหายในกรณดงกลาวโดยเฉพาะ เมอมการพจารณาความเสยหายเรยบรอยแลว ผทมอานาจในการสงชดใชคาเสยหายใหแกผรองขอ คอ อธบดศาลอทธรณทมเขตอานาจอยในศาลนน ในกรณทมการรอฟนสาเรจการชดใชคาเสยหายเปนหนาทของรฐรวมตลอดไปถงคาธรรมเนยมตางๆในการดาเนนคดรอฟนทไดกระทามาตงแตตนดวย แตถาผขอรอฟนคดอาญาไมสาเรจ คาธรรมเนยมตางๆ จะตกเปนภาระของผขอรอฟนเอง ในกรณทบคคลผตองโทษดงกลาวถงแกกรรมแลว คสมรส ผสบสนดาน หรอบพการมสทธขอใหชดใชคาเสยหายทางดานตวเงนและทางดานจตใจได ถาพสจนไดวาตนไดรบความเสยหายจากการทผตองโทษไดรบโทษนน การยนคาขอจะยนคาขอในเวลาใดๆระหวางการพจารณาคดใหมกได คาพพากษาทแสดงวาจาเลยเปนผบรสทธและรฐจะตองจายคาทดแทนใหแกผ ทไดรบความเสยหายนน รฐอาจไลเบยทางแพงเอาจากคความ ผกลาวโทษ หรอผเปนพยานเทจ ซงทาใหจาเลยตองคาพพากษาลงโทษนนได16

15 Code De Proce�dure Pe�nal. Editions Dalloz Paris 2004, pp .854 – 855. แปลโดย อดม รฐอมฤต .

16 โกเมน ภทรภรมย. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14, ฉบบท 163. กนยายน 2534, หนา 100-101.

DPU

34

เนองจากประเทศฝรงเศสเปนระบบกฎหมายแบบ Civil Law ดงนนการกาหนดใหมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ซงเปนการเยยวยาความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมจงไดมการบญญตไวชดเจน เชนในเรองของเงอนไข ในประเทศฝรงเศสจะ รอฟนไดเฉพาะคดทเปนคณแกจาเลยและจะตองเปนคดอาญาทถงทสดแลวเทานน ประกอบดวยกรณใดกรณหนงทบญญตไวในประมวลวธพจารณาความอาญา มาตรา 622 จงจะทาการรอฟนคดอาญาได สวนตวบคคลทมสทธและมอานาจทาการรอฟนกไดกาหนดไวอยางแนนอน ในประมวลวธพจารณาความอาญามาตรา 623 สวนในเรองของผล คอ จะมการกลบคาพพากษาและสามารถทจะเรยกคาทดแทนไดตามทบญญตไวในมาตรา 626 แหงประมวลวธพจารณาความอาญา 2 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศสหรฐอเมรกา ในประเทศสหรฐอเมรกาใชหลกคอมมอนลอว17 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมถอวาเปนการเยยวยาเมอกระบวนการยตธรรมเกดความผดพลาด (miscarriage of justice) ดงนน เมอเกดความไมยตธรรมขนในกระบวนการยตธรรมเปนเหตใหคนบรสทธ (innocent) ตองไดรบโทษทางอาญา จงจาเปนตองใหมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เพอแกไขปญหาดงกลาว

2.1 เงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เงอนไขในการนาคดอาญามาขอรอฟนขนพจารณาใหม ไดบญญตไวใน Federal Rules

of Criminal Procedure Rule 33 มได 2 กรณ คอ กรณทมการคนพบพยานหลกฐานใหม และ กรณเหตอน ๆ นอกจากกรณแรก

กรณแรก คอ การคนพบพยานหลกฐานใหม (newly discovered evidence) ไดแกกรณซงในแตละรฐสวนมากกไดบญญตเรองนไวใหเปนเหตในการรอฟนคดขนพจารณาใหม หรอเปน เหตทกาหนดไวเบองตนในการขอรอฟนคดอาญา18 และจะตองขอรอฟนภายหลงจากทศาลมคาสงถงทสดแลวไมเกน3ป19 เนองจากการใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมโดยอาศยเหตของการคนพบ

17 สมภพ โหตระกตย . “ การรอฟนคดขนพจารณาใหม (New trial )” วารสารกฎหมาย. ปท 2, ฉบบท 2. พฤษภาคม 2519, หนา 9-10. 18 http://www.totse.com/en/law/justice_for_all/crimpro3.htm 19 ttp://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=9th&navby=case&no=9856770&exact=1

DPU

35

พยานหลกฐานใหมเปนการเปดชองวางใหคความมเวลาตระเตรยมคด และพยานหลกฐานกอนทจะยนคาขอใหพจารณาคดใหมไดโดยงาย ศาลจงไดวางหลกเปนบรรทดฐานตลอดมาวา การขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมโดยอาศยเหตของการคนพบพยานหลกฐานใหม จะตองประกอบดวยหลกเกณฑดงตอไปน 1. พยานหลกฐานนนเปนพยานหลกฐานใหมจรง ซงไดคนพบหลงจากการพจารณาคด แลว20

2. การทไมไดคนพบกอนหนานน จาเลยไดใชความพยายามอยางเตมทแลว 3. พยานหลกฐานนนตองมใชเปนพยานหลกฐานทรบฟงไมได 4. ตองเปนพยานหลกฐานทเกยวของในประเดนแหงคด 5. ตองเปนพยานหลกฐานทสามารถพสจนถงความบรสทธของจาเลยได กลาวคอ มผล

ทอาจจะเปลยนแปลงผลของคดเดมได21 นอกจากนนเปนหนาทของจาเลยทจะตองแสดงใหเหนวา พยานหลกฐานทคนพบใหม

นน จาเลยไมทราบในระหวางทมการพจารณาคดและเปนพยานหลกฐานทเปนสาระสาคญ มใชเปนแตเพยงพยานเพมเตมโดยพยานหลกฐานดงกลาวมผลทาใหจาเลยพนผดได เชน พยานหลกฐานทไดจากการตรวจ DNA ในกระดก เสนผม หรอสวนตางๆของรางกาย ซงการตรวจ DNA ดงกลาวไดมการรบรองไวในรฐธรรมนญในเรองของสทธในการตอสคดอยางเปนธรรม (Fair trial) ดงนน การตรวจ DNAเพอจะพสจนถงความบรสทธของจาเลยนน จงสามารถทจะกระทาไดไมขดรฐธรรมนญ และยงถอไดวาเปนพยานหลกฐานใหม สามารถจะนามาขอรอฟนคดตอศาลได22 และ

ปจจบนไดมการเปลยนแปลงระยะเวลาในการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมตาม Rule 33 แตเดม เมอคนพบพยานหลกฐานใหมจะตองขอรอฟนภายในระยะเวลา 2 ป แตปจจบนไดเปลยนจากเปน 3 ปเมอคนพบพยานหลกฐานใหมหรอเมอศาลมคาพพากษาถงทสด ซงการแกไขระยะเวลาดงกลาวไดแกไขเมอวนท 1 ธนวาคม 1998 20 ถาเปนพยานหลกฐานทมมาตงแตตน ไมไดเกดขนใหม แตไมไดนามาอางในการพจารณาคด ไมถอวาเปนพยานหลกฐานใหม ; Davis V. Jellico Cmty. Hosp ., Inc ., 912 F .2d 129 , 135 ( 6 th Cir . 1990 ) หรอในกรณทความตายเกดจากคความอกฝายหนงทาใหบาดเจบ ไมถอวาเปนพยานหลกฐานใหม ; Strobl V. New York Mercantile Exch ., 590 F . Supp . 875, 878 (S.D.N.Y. 1984)

21 United States Code Annotated, Title 18 Federal Rules of Criminal Procedure Rule 32 to 42. pp. 244 – 245. 22 Christopher E. Smith. Criminal Procedure. Belmont : Thomson/Wadsworth, 2003, pp. 408-409.

DPU

36

การไมรวามพยานหลกฐานดงกลาวมไดเกดจากความผดของจาเลย กลาวอกนยหนง จาเลยมภาระการพสจนใหเปนไปตามหลกเกณฑขางตนนนเอง ศาลอาจสงใหรอฟนคดขนพจารณาใหม เพราะ

1. เหตบงเอญ (accident) 2. ความสาคญผด(mistake) 3. ตกใจ (surprise) 4. กลฉอฉล (fraud) 5. เมอพบพยานหลกฐานใหม แตหลกฐานทพบนนจะตองเปนสาระสาคญทจะทาให

ผลของคดเปลยนแปลงไปถามการรอฟนคดขนใหม23 และผขอจะตองพสจนวาตนไมทราบถงพยานหลกฐานทพบใหมนนจนกระทงการพจารณาคดไดเสรจสนไปแลว แตทงนจะตองปรากฏวาคความไดใชความระมดระวง โดยปราศจากความประมาทในการคนหาพยานหลกฐานดงกลาวนนดวย

23 เชน ในคดของ Terri Sehiavo ในคดน นาย Michael Sehiavo ไดยนคารองตอศาลขอใหศาลมคาสงใหถอดสายอาหารแก นาง Terri Sehiavo ซงเปนภรยา โดยศาลรบฟงคาพดของผปวยผานทางสาม โดยนาย Michael Sehiavo ไดเบกความตอศาลวา เมอนาง Terri Sehiavo ยงมชวตอยไดเคยบอกแกตนในครงทนาง Terri Sehiavo ไดไปเยยมยายของตนแลวเหนสภาพยายของตนทจะตองใสหลอดอาหารอนเปนสภาพทนาง Terri Sehiavo รสกวาทรมานมาก จงไดพดออกมาวา “ถาตนเองตองมสภาพเหมอนยายของตนใหชวยถอดสายอาหารออกไปเลยเพอใหตนพนทกข” จากคาพดของนาง Terri Sehiavo ในครงนนเปนเหตให นาย Michael Sehiavo สามของนาง Terri Sehiavo นามารองขอตอศาลเพอใหถอดสายอาหาร ตอมาศาลไดฟงพยานหลกฐานของนาย Michael Sehiavo ประกอบกบพยานหลกฐานทนาย Michael Sehiavo หามาซงเปนญาตและเปนบคคลทไปเยยมยายของ นาง Terri Sehiavo พรอมกน และเปนการเบกความในเวลาทใกลเคยงกนกบเวลาทนาย Michael Sehiavo กลาวอาง ตอมาศาลไดมคาพพากษาใหถอดสายอาหารออก ตอมาภายหลงจากทนาง Terri Sehiavo เสยชวตแลว พอของนาง Terri Sehiavo ไดมาขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม โดยมพยานหลกฐานใหมคอ Diane ซงเปนเพอนสนทกบนาง Terri Sehiavo โดย Diane ไดกลาววา “ตนไมเชอวานาง Terri Sehiavo จะพดกบ นาย Michael Sehiavo ผเปนสามเชนนน เพราะครงหนงตนและนาง Terri Sehiavo ไดคยกนเกยวกบคดของ Quinlan วาในคดดงกลาว พอ – แม ของ Quinlan ไดขอใหศาลพพากษาใหถอดสายใหอาหารแกลกตนโดยในคดดงกลาว นาง Terri Sehiavo ไมเหนดวย และนาง Terri Sehiavo ยงไดกลาวกบตนอกวา เธอทะเลาะกบสามเปนประจาและขอหยาหลายครง จงเปนเหตจงใจในการทสามจะใหการเชนนนเพอทจะให นาง Terri Sehiavo ตาย และอกกรณหนงถานาง Terri Sehiavo อยากจะตายจรงกควรจะไดมการทาหนงสอไวบาง ( แสดงความจานงวาอยากตาย ) จงไมนาเชอวา นาง Terri Sehiavo อยากตายจรง”

DPU

37

กรณทสอง เหตอน ๆ นอกจากกรณแรก24 1. ความไมยตธรรมหรอลาเอยงของลกขนหรอศาล ในกรณนศาลอาจอนญาตโดยไมตองอาศยเหตอนนอกจากเพอประโยชนแหงความยตธรรม ในกรณทศาลลงโทษหนกเกนสมควร แตไมเกนขอบเขตทกฎหมายกาหนดโดยไมมเจตนาทจรตหรออคต ไมเปนเหตใหรอฟนคดขนมาพจารณาใหมได เกยวกบการดาเนนการพจารณา จะขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหมไดเฉพาะในกรณทศาลใชดลพนจโดยมชอบ แตจาเลยในคดอาญาจะตองอยฟงการพจารณาโดยตลอด การทจาเลยไมอยในระหวางเวลาทศาลเลอกลกขนหรอฟงพยาน หรอทลกขนชขาดยอมเปนเหตใหขอรอฟนคดขนใหมได ในคดอกฉกรรจมหลกอยวานกโทษหรอทนายความของนกโทษนนจะสละสทธไมเขาฟงการพจารณาคดของตนไมได การทพยานไมมาใหการยอมไมเปนเหตใหขอรอฟนคดขนใหมได หากไดใชความพยายามจดการนาพยานมาใหถามและการทโจทกในคดอาญาไมเรยกพยานกไมเปนเหตใหขอรอฟนคดไดเชนเดยวกน การอนญาตใหรอฟนคดขนพจารณาใหม โดยอาศยเหตทมการกระทาผดพลาด(misconduct) นน อาจจะเกดจากผพพากษาซงนงพจารณาคด การเลอกและการสาบานตนของลกขนทพจารณาคด ทนายความของคความในคดอาญา บคคลภายนอกหรอพยานมหลกทวไปวา ผ พพากษาซงนงพจารณาคดจะตองใหความเปนธรรมแกคความทงสองฝาย ทนายความของคความฝายหนงจะตองไมกระทาการใดๆ ซงมลกษณะเปนการใชอทธพลครอบงา (influence) เพอใหลกขนชขาดเขาขางคความของตน หรอขดขวางมใหคความฝายตรงขามไดรบการพจารณาดวยความเปนธรรม ในบางรฐมกฎหมายหรอระเบยบปฏบตระบไวชดแจงวา การกระทาของคความอยางใดทถอวาเปนการกระทาผด ฯลฯ สทธในการใหรอฟนคดขนมาพจารณาใหม โดยอาศยเหตทกาหนดคาเสยหายผดพลาดอาจมไดทงทกาหนดมากเกนไปหรอนอยเกนไป มหลกอยวาจานวนคาเสยหายทกาหนดใหสาหรบการไดรบบาดเจบขนอยกบ (1) การใชดลพนจทถกตอง (sound discretion) ของลกขน และ (2) การใชดลพนจของผพพากษาซงนงพจารณาคาขอรบฟงพยานหลกฐานใหม กาหนดขอเทจจรงขนใหม หรอไมบงคบตามคาชขาดซงไมยตธรรมกได และในการทพจารณาเหนสมควรใหรอฟนคดขนมาพจารณาใหม เพราะเหตจานวนเงนทกาหนดตามคาพพากษานนเกนไปกวาขอเทจจรง ทวาเงนจานวนนนมากเกนไปจะตองชดแจงหรอเหนไดชด (plain or evident) หลายรฐมกฎหมายหรอระเบยบปฏบตกาหนดไวชดแจงวา ใหมการรอฟนคดขนมาพจารณาใหมไดในกรณทใชคาเสยหาย

24 John A. Glenn. American Jurisprudence Volume 58 . Bancroft-Whitnet Co, 1989, p.450.

DPU

38

ไมเพยงพอ ถาสามารถกาหนดจานวนคาเสยหายไดแนนอน แตลกขนกลบกาหนดผดไปจากนน ยอมเปนหนาทของศาลทจะตองสงใหรอฟนคดขนพจารณาใหม 2. การดาเนนกระบวนพจารณาผดพลาด เชนการละเวนใหพยานสาบาน หรอการทศาลละเมดไมปฏบตตามกฎของศาล 3. การขาดคณสมบตหรอการไรความสามารถของลกขน 4. การกระทาผดพลาด ซงเปนการกระทาของผพพากษา คณะลกขน ทนายความ คความ หรอของบคคลภายนอก หรอลกขนทาไมถกตองหรอการปฏบตตอลกขนไมถกตอง 5. การใชกฎหมายผดพลาด ซงเกดขนในระหวางกระบวนพจารณา โดยศาลไดใชขอกฎหมายผดพลาด เชน ใหคาแนะนาขอกฎหมายทผดพลาดแกลกขน หรอใหคาแนะนาในเรองการรบฟงพยานวา พยานใดรบฟงไดหรอไมไดผดพลาด ทาผดพลาดในขอกฎหมายระหวางการพจารณา เชน มคาสงผดพลาดในการรบหรอไมรบคาพยาน หรอทาผดพลาดในการสงหรอไมสง หรอพยานหลกฐานไมเพยงพอทลกขนจะชขาด หรอมคาสงประเมนคาเสยหายผดพลาดมากหรอนอยเกนไปไมเหมาะสมกบความเสยหาย เหตบงเอญผดพลาดหรอฉอฉล ขอผดพลาดในทางกฎหมายเปนเหตอยางหนงทกฎหมาย และระเบยบปฏบตของศาลกาหนดใหเปนเหตรอฟนคดขนพจารณาใหมได ขอผดพลาดในทางกฎหมายมความหมายรวมถงคาชขาดและคาสงของศาลทผดพลาด เชน ถาไมยอมรบพยานหลกฐานทนาจะพสจนขอเทจจรงทเปนประเดนสาคญ การยอมรบฟงพยานหลกฐานทไมนาเชอทงทมการคดคานในขณะนนแลว เปนตน ศาลจะตองมคาสงทถกตองวาจะใหลกขนทาอยางไรบาง คาสงนนจะตองไมมสาระหรอเนอความทขดกนในตว เขาใจยากหรอทาใหเขาใจเปนอยางอน 6. ความผดพลาดของคาวนจฉยของลกขน ซงเนองจากไมปฏบตตามหลกกฎหมายทศาลใหคาแนะนาไว หรอเนองจากพยานหลกฐานไมเพยงพอ

2.2 ผมสทธและผมอานาจขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

ในกรณทไมมกฎหมายจากดอานาจไว ศาลถอวาไดรบอานาจโดยปรยาย (by virtue of its inherent powers) ทจะระงบการบงคบคดและรอฟนคดขนใหมไดเอง25 เพอประโยชนของสาธารณชนศาลยอมใชอานาจในการตรวจตราขอผดพลาดในการใหความยตธรรม และยอมใหรอฟนคดขนใหมโดยไมตองมคาขอของผเสยหาย การใชอานาจของศาลในกรณเชนนมเงอนไขอยวา

25 ด § 61ใน American Jurisprudence. Second Editiom, Volume 58“New Trial” p. 136.

DPU

39

จะตองแจงใหคความทราบ และฟงขอเทจจรงและขอโตแยงจากคความดงกลาว กบจะตองประกอบดวยเหตผลไมกระทาตามอาเภอใจ และถอวาศาลจะตองกระทาภายในกาหนดเวลาทคความอาจขอตอศาลดวยอานาจทศาลจะอนญาตใหรอฟนคดขนพจารณาใหม ศาลเปนผสงเองโดยไมจากดเฉพาะในคดทศาลหรอคณะลกขนเปนฝายผดพลาด ศาลมอานาจสงไดทงในคดอาญาและคดแพง แตมขอแตกตางทสาคญอยอยางหนงคอในคดอาญาศาลจะตองไมทาใหจาเลยตองรบโทษเพมขน26 ดงนนอาจกลาวไดวาผมอานาจในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมคอผพพากษา ผมอานาจอกบคคลหนงคอพนกงานอยการ เพราะพนกงานอยการถอเปนตวแทนของรฐในการทจะดาเนนคดอาญา เชนคดระหวาง USA v ZUNO ARCE ตามคาพพากษาเมอวนท 19 เมษายน 2000 ในคดดงกลาวพนกงานอยการเปนผทาการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม โดยรายละเอยดของคดไดกลาวไววา พนกงานอยการเปนตวแทนของรฐเมอพนกงานอยการทาการรอฟนคด การกระทาของพนกงานอยการเปนการใชอานาจจงไมถอวาขดตอรฐธรรมนญ27 สวนในกรณของผมสทธในการรอฟนคดนน เปนสทธของผตองคาพพากษาหรอคความในคดนนๆ หรอผแทน หรอบคคลทไดรบมอบอานาจของบคคลนน เมอบคคลทเปนคความในคดไดรบความเสยหาย อนเนองมาจากความผดพลาดในกระบวนการยตธรรมทางอาญาหรอความไมสมบรณในการนาขอเทจจรงมาสศาล เชนความผดพลาดในการชงน าหนกพยาน หรอความผดพลาดในการพจารณาของลกขนหรอองคคณะของลกขนเปนตน เมอมความผดพลาดเกดขนในกระบวนการยตธรรมในประเทศสหรฐอเมรกาดวยเหตหนงเหตใด ยอมตองมการแกไขเกดขนตามมา เพราะในประเทศสหรฐอเมรกาการตอสคดกนระหวางคความ จะตองตอสกนอยางเปนธรรม (Fair Trial) ดงนนศาลจงจะตองใหความเปนธรรมตอคความทงสองฝาย เมอคความไมสามารถตอสคดไดดวยตนเองจงจาเปนจะตองมผแทนในการดาเนนการแทนบคคลดงกลาว เชน ในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม (New Trial) เมอผตองคาพพากษาเปนผเยาว และไมไดรบความเปนธรรมในการพจารณาคดอาญา ผแทนโดยชอบธรรมของผตองคาพพากษานนสามารถดาเนนการแทนผเยาวได28

26 สมภพ โหตระกตย. “ การรอฟนคดขนพจารณาใหม (New trial )” วารสารกฎหมาย. ปท 2, ฉบบท 2. พฤษภาคม 2519, หนา 8. 27 http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=9th&navby=case&no=9856770&exact=1 28 John N. Ferdico, J. Criminal Procedure For The Criminal Justice Professional. West Publishing Company ,1985 , p .217.

DPU

40

สวนในกรณทผตองคาพพากษาสามารถทจะสคดเองได ผตองคาพพากษาสามารถยนคารองตอศาลในเมอตนไมไดรบความเปนธรรม หรอจะสคดเองโดยการใชทนายความ (Lawyer)ในการทจะทาการรอฟนคดกยอมทาได โดยการทคความใหทนายความดาเนนการแทนตนในขนตอนของการพจารณาความ 2.3 กระบวนวธการรองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ในประเทศสหรฐอเมรกา ถาเปนคดทพจารณาเสรจสนแลว เปนอานาจของศาลเจาของคดเดมทจะสงใหรอฟนคดขนมาพจารณาใหมได แตถามการอทธรณทสมบรณแลวยอมมผลเปนการโอนคดไปยงศาลทมอานาจพจารณาอทธรณและเปนการตดอานาจศาลลางทพจารณาคดเสรจไปแลวในการรอฟนขนมาพจารณาใหม ในกรณทศาลอทธรณพพากษายน หรอไดพจารณาทบทวนคดทศาลลางพจารณามาแลว ศาลลางจะอนญาตใหรอฟนคดขนมาพจารณาใหมไดตอเมอไดรบอนญาตจากศาลอทธรณ ตามคอมมอนลอวมหลกอยวาในคดอาญา ศาลไมมอานาจอนญาตคาขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหม ถาคาพพากษาผดพลาดในขอกฎหมายผพพากษาจะตองเสนอแนะใหมการอภยโทษ แตถาผดพลาดในขอเทจจรง ทางแกคอออก writ of coram nobis (in the Queen’s Bench) ทงนเวนแตรฐธรรมนญของรฐจะมบทบญญตชดแจงวาใหมการรอฟนคดขนพจารณาใหมได นอกจากนยงมหลกตอไปอกวาในกรณทจาเลยในคดอาญาถกศาลพจารณาใหปลอยตวไปแลว รฐจะขอใหศาลรอฟนคดขนพจารณาใหมอกไมได เวนแตจะมกฎหมายใหอานาจไวซงสอดคลองกบบทบญญตของรฐธรรมนญทวา บคคลจะไมตองไดรบผลรายจากขอกลาวหาเดยวกนถงสองครง “subject for the same offense to be twice put in jeopardy of life of limb” วธพจารณา คาขอใหศาลรอฟนคดขนมาพจารณาใหมตองยนตอผพพากษาซงพจารณาคดนนมาแลวเพราะเปนผทราบเรองดซงเวนแตจะมกฎหมายกาหนดไวเปนอยางอน29 แตไมจาเปนตองยนคาขอตอผพพากษาคนเดมทกกรณไป อาจยนตอผพพากษาซงรบหนาทตอมากได อยางไรกดในการยนคาขอนถงแมจะไมมกฎหมาย หรอระเบยบวาจะตองบอกกลาวใหคความอกฝายหนงทราบ ในการปฏบตกสมควรกระทาเพอใหคความฝายตรงขามมโอกาสเขามาคดคานหรอดาเนนการอยางอนทจาเปนเพอประโยชนในทางคดแกฝายตน สวนผซงยนคาขอนนจะเปนแตเพยงผเสยหายฝายเดยวกได โดยไมใหคาพพากษากระทบเทอนถงคความอน หรอผเสยหายหลายรายจะ

29 สมภพ โหตระกตย. “ การรอฟนคดขนพจารณาใหม (New trial )” วารสารกฎหมาย. ปท 2, ฉบบท 2. พฤษภาคม 2519, หนา 12.

DPU

41

รวมกนยนคาขอกได ฝายผซงไมไดเกยวของกบคดยอมไมมสทธขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหม เวนแตจะมกฎหมายใหอานาจ โดยปกตจะมกฎหมายหรอระเบยบปฏบตกาหนดระยะเวลายนคาขอใหศาลรอฟนคดขนพจารณาใหม แตมหลกทวไปวาจะตองยนภายหลงทลกขนชขาด หรอศาลหรอผชขาดมคาพพากษาหรอคาสงแลวและคาขอนจะตองทาเปนคารอง คอตองทาเปนหนงสอระบขอผดพลาดทคความถอเปนเหตขอรอฟนคดขนพจารณาใหม การพจารณาและสงคาขอใหศาลรอฟนคดขนพจารณาใหมจะตองดาเนนไปตามระเบยบปฏบตทกาหนดไวในกฎหมายหรอขอบงคบของศาลตามปกต คอ ศาลทพจารณาคดนน แมวาผ พพากษาจะมใชบคคลคนเดยวกตาม ในบางรฐมกฎหมายกาหนดวาการพจารณาคารองเกยวกบเรองนใหศาลพจารณาลบ แตคความซงเปนผยนคาขอมสทธเขาฟงการไตสวน ศาลจะสงยกคารองโดยไมไตสวนคารองเลยไมได ถาศาลสงยกคารองโดยไมไดไตสวนถอวาศาลสงผด(Remmer v US) ในบางรฐมกฎหมาย หรอวธพจารณาของศาลกาหนดระยะเวลาฟงคารองขอใหศาลรอฟนคดขนพจารณาใหม บางรฐกาหนดใหศาลตองพจารณาคารองภายในกาหนดเวลาของศาลทไดรบคารองนน และในกรณทไมมคาขอของคความ และไมมกฎหมายจากดอานาจไว ศาลมอานาจสงระงบการบงคบคดตามคาพพากษาเดมและอนญาตใหรอฟนคดขนพจารณาใหมได และในกรณทในคารองขอใหศาลพจารณาใหมไดระบเหตทแนนอนไวแลว ศาลอาจสงใหรอฟนคดขนพจารณาใหมโดยอาศยเหตอน นอกจากเหตทระบไวกได แตทงนจะตองบอกกลาวใหคความทราบและศาลจะตองสงโดยมเหตผลสมควรเพราะศาลมหนาทพจารณาวามความไมยตธรรมเกดขนหรอไม และการอนญาตใหรอฟนคดขนพจารณาใหมจะทาใหคความไดรบความเปนธรรมหรอไม ในการพจารณาอนญาตหรอไมอนญาตคาขอรอฟนคดขนพจารณาใหม เปนเรองทอยในดลพนจของศาล แตถาเปนเรองผดพลาดในขอกฎหมายทเกดขนระหวางการพจารณาแลวไมเปนเรองทอยในดลพนจของศาลนนเทานน แตอยในอานาจของศาลทมอานาจพจารณาอทธรณทจะพจารณาทบทวนไดดวย และแมจะถอวาศาลสงอนญาตหรอไมอนญาตคาขอจะเปนดลพนจทไมถกตอง คาสงนนยอมถกโตแยงได และเมอศาลมคาสงใหพจารณาคดนนใหมแลวคาสงนนยอมมผลเสมอนหนงวายงไมมการพจารณาคดในเรองนนมาเลย และทาใหคาพพากษาเดมสนผลไปในตวแตถาศาลสงไมอนญาต ใหถอวาคาพพากษานนถงทสดสาหรบคารองทานองนแลว เงอนไขในการอนญาตหรอไมอนญาตคาขอใหศาลรอฟนคดขนพจารณาใหม ในบางกรณศาลจะวางขอกาหนด หรอกาหนดเงอนไขเกยวกบคาสงอนญาตหรอไมอนญาตคาขอไวดวย บางรฐมขอกาหนด และเงอนไขดงกลาวไวในกฎหมายโดยใหศาลมอานาจสงการไดตามท

DPU

42

เหนสมควร ขอกาหนดหรอเงอนไขดงกลาวไดแก เรองการชาระคาธรรมเนยม หรอการปฏบตตามระเบยบของศาล เปนตน30 วธพจารณาในการรอฟนคดขนพจารณาใหม เมอศาลมคาสงอนญาตใหรอฟนคดขนพจารณาใหม การพจารณาคดขนตอไปอาจดาเนนการเหมอนกบคดใหมทกประการ มหลกทวไปอยวา คความจะอางผลของคดทพจารณามาแลวไมได แตในคดอาญาจาเลยอาจยอมใหศาลฟงพยานหลกฐานเอกสารหลกฐานทพจารณามาแลวได นอกจากนศาลจะตองพจารณาประเดนทพพาทหรอขอกลาวหาตางๆ ทกประเดนใหม เวนแตศาลจะจดใหพจารณาเฉพาะประเดนทศาลกาหนด

2.4 ผลเมอมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

วตถประสงคในการขอใหศาลรอฟนคดขนพจารณาใหมกเพอใหศาลแกไขขอผดพลาดโดยไมตองใหคความอทธรณ (State v Burm) คอไมตองการใหเสยคาใชจายในการอทธรณ หรอไดรบความไมสะดวกในการขอใหพจารณาทบทวนคด ในบางรฐการขอใหศาลรอฟนคดขนพจารณาใหมเปนเงอนไขกอนการใชสทธอทธรณ และในทางปฏบตเปนหนาทของทนายความทจะขอใหศาลทพจารณาคดแกไขขอผดพลาดทกอยางทเกดขน เกยวกบประเดนทขอใหทาใหถกตองโดยระบไวในคารอง อยางไรกด มปญหาวาในการรอฟนคดขนพจารณาใหมน ศาลจะตองพจารณาเฉพาะสวนใดสวนหนงของประเดน หรอพจารณาเฉพาะประเดนทไดมการพจารณามาแลว ในคดฟองจาเลยวาทาความผดฐานฆาคนตาย ลกขนจะตองพจารณาวาจาเลยไดกระทาความผดหรอไม และถาเปนผกระทาความผด สมควรลงโทษประหารชวตหรอจาคกตลอดชวต ปญหาทงสองนลกขนจะตองพจารณาชขาดตามลาดบ ศาลจงจะรบคาชขาด ศาลวนจฉยในคด Jones v people วาถาศาลอทธรณกลบคาพพากษาของศาลลาง เพราะเหตทศาลลางตดพยานทจะชวยใหจาเลยไดรบการลดหยอนผอนโทษ ศาลจะตองอนญาตใหรอฟนคดขนพจารณาใหมทงหมดไมจากดเฉพาะประเดนทศาลจะกาหนดโทษ และในคด Downer Southern Union Gas Co. โจทกฟองเรยกคาเสยหายในการทบตรตาย ภายหลงทเดกตายไปแลว บดามารดาเดกยอมใหศาลปลอยจาเลยเมอไดรบคารกษาพยาบาลและคาทาศพบตรแลวและเพอขอใหศาลมคาพพากษา โจทกไดพสจนวา (1) จาเลยไดรบการปลอยตวโดยกลฉอฉล (2) จาเลยเปนผประมาทและ (3) จานวนคาเสยหายศาล

30 เรองเดยวกน, หนา 13 .

DPU

43

พพากษาวาจาเลยมสทธขอใหศาลพจารณาใหมเฉพาะประเดนทสองและประเดนทสามเทานน สวนประเดนแรกคงใหเปนไปตามคาชขาดของลกขน31 เนองจาก ในประเทศสหรฐอเมรกาเปนระบบกฎหมาย Common Law การกาหนดกฎหมายในเรองการรอฟนคดอาญาขนพจารณาคดใหม จงขาดความชดเจนในบางเรอง เชน ในเรองของตวบคคลซงมไดมการกาหนดผมสทธและผมอานาจในการทจะขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไวแนนอน เพราะในประเทศดงกลาว เมอมคดเกดขนจงจะบญญตเปนกฎหมาย ดงนนผมสทธและผมอานาจจะตองเปนบคคลทไมขดรฐธรรมนญ กถอไดวาเปนบคคลททาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได สวนในเรองของเงอนไขในประเทศสหรฐอเมรกาจะรอฟนไดทงคดอาญาทถงทสดและไมถงทสด ถาประชาชนไมไดรบความเปนธรรมสามารถทจะรอฟนได แตการรอฟนจะรอฟนไดเฉพาะในแงทเปนคณกบจาเลยเทานน นอกจากนยงมการชดเชยแกผตองคาพพากษาเปนตวเงน อนเปนสงทรฐจะตองชดใชใหแกผตองคาพพากษา เพอจะชดเชยความเสยหายอนเกดแกประชาชนของตน เมอศกษาถงการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมของทงสองประเทศแลวจะพบวา ทงสองประเทศมขอทเหมอนกนและแตกตางกนดงน ในกรณทมความเหมอนกนคอ ทงสองประเทศถอวาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนการเยยวยาความเสยหายใหแกผตองคาพพากษา ซงบคคลดงกลาวมใชผกระทาความผดทแทจรง อนเปนเรองทเกยวกบสทธของบคคล โดยรฐจะตองคมครองและใหการชวยเหลอประชาชนในประเทศของตน เมอบคคลดงกลาวไดรบความเสยหายอนเกดจากความไมเปนธรรม และอกประการหนงทมความสาคญมากคอผลของการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ถาการรอฟนสาเรจจะทาใหเกดผลคอ ศาลจะมการกลบคาพพากษาเดม โดยจะมคาพพากษาใหมวาผ ตองคาพพากษามใชผกระทาความผด และการกลบคาพพากษาดงกลาวทาใหเกดผลคอ เมอผ ตองคาพพากษาไดรบโทษอยจะตองระงบการบงคบโทษทนท แตถาไดมการปรบกจะตองคนจานวนเงนทไดปรบไปแลวดวย สวนในกรณทมความแตกตางกนของทงสองประเทศในเรองของการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ไดแก 1.ในเรองของเงอนไข การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศสหรฐอเมรกา จะรอฟนไดทงในกรณคดอาญาถงทสดและไมถงทสด อนเกดจากการพจารณาทเกดความผดพลาดไมวาจะกรณใดๆ เชน ลกขนมาไมครบ หรอการใหคาแนะนาทางดานกฎหมายตอลกขนเกด

31 เรองเดยวกน, หนา 8 - 9.

DPU

44

ความผดพลาด หรอขอเทจจรงทเขามาในคดเกดความผดพลาดเปนตน ซงความผดพลาดดงกลาวในประเทศสหรฐอเมรกาสามารถทจะรอฟนได สวนในประเทศฝรงเศส จะตองเปนกรณทมคาพพากษาถงทสดแลวเทานนถงจะทาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได โดยประกอบดวยเงอนไขขอใดขอหนงทบญญตไวในประมวลวธพจารณาความอาญามาตรา 622 (1)- (4) 2.ในเรองของตวบคคลทจะทาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ในประเทศสหรฐอเมรกา บคคลทจะมารอฟนจะตองเปนบคคลทมสทธในการดาเนนคดอาญา เพราะตามกฎหมายอนเกยวกบการรอฟนคดอาญาผมสทธและผมอานาจทจะทาการรอฟนได สทธและอานาจของบคคลดงกลาวจะตองไมขดตอรฐธรรมนญ สวนในประเทศฝรงเศส ผมสทธและผมอานาจจะกาหนดไวอยางแนนอน เพราะในประเทศฝรงเศสใชระบบประมวลกฎหมาย ดงนนจงตองมการกาหนดเปนลายลกษณอกษร 3.ในเรองของคาทดแทน เมอคความรอฟนคดอาญาสาเรจกจะมการเปลยนแปลงคาพพากษา ในประเทศสหรฐอเมรกาการเรยกรองคาเสยหายจะเรยกรองมาในคารอง ศาลและคณะลกขนจะเปนผใชดลยพนจในการพจารณาและพพากษาถงความเสยหายนน สวนในประเทศฝรงเศส จะมการตงคณะกรรมการพจารณาความเสยหายไวเปนพเศษ เมอมการเรยกรองมาในคารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม และในประเทศดงกลาวการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนหนาทของรฐในการดาเนนการรอฟน ดงนนรฐจงมสทธทจะไลเบยเอากบผทเปนพยานเทจหรอเปนผทาพยานหลกฐานเทจ อนเปนเหตใหผตองคาพพากษาตองไดรบโทษ

DPU

บทท 4 วเคราะหสภาพปญหาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

ตามกฎหมายไทยและแนวทางแกไข ในปจจบน กฎหมายบญญตใหมการยนคารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได ทงนดวยเหตผลอนสาคญคอ “หากปรากฏหลกฐานขนใหมวาบคคลนนมไดเปนผกระทาความผด และกาหนดใหมสทธทจะรบคาทดแทน และไดรบบรรดาสทธทเสยไปเพราะผลแหงคาพพากษานนคน หากปรากฏตามคาพพากษาของศาลทพจารณาคดทรอฟนขนพจารณาใหมวา บคคลผนนมไดกระทาความผด” กรณดงกลาว เปนนโยบายของรฐทจะใหมการแกไขขอเทจจรงทเกดจากความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมทางอาญา อนทาใหศาลมคาพพากษาตดสนลงโทษจาเลยผบรสทธ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมมผลทาใหศาลสามารถกลบคาพพากษาเดม และผตองคาพพากษาจะไดรบคาทดแทนอนเปนการชดเชยความเสยหายทไดรบโทษตามคาพพากษา โดยคาทดแทนถอเปนวตถประสงคหลกทสาคญทสดของพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ.2526 อยางไรกตาม การรองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไมใชเรองทกระทาไดโดยงาย จะตองเปนเรองทมความมนใจอยางแทจรง หรอรกนทวไปวาตามคดนนไดมการตดสนผดพลาดอยางแทจรง มฉะนนแลวยอมไมอาจจะขอใหรอฟนได1 1. การรอฟนคดอาญาในประเทศไทยตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศไทย ถอวาเปนการเยยวยาความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมรปแบบหนง ซงถอไดวาเปนกฎหมายทมความพเศษในเรองหนง กลาวคอ โดยหลกเมอคดอาญาถงทสด หามคความนาคดนนมาฟองรองหรอดาเนนคดกนอกตอไป แตหลกกฎหมายดงกลาว ไมสามารถทจะนามาใชกบบคคลซงไดรบความเสยหายจากการดาเนนคดอาญาโดยไมเปนธรรม เพราะเหตอนเนองมาจากขอเทจจรงเกดความไมสมบรณ และผตองคาพพากษาถกลงโทษดวยขอเทจจรงดงกลาว ซงในความเปนจรงขอเทจจรงดงกลาวไมสามารถทจะ

1 จตต เจรญฉา. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14, ฉบบท 161. กรกฎาคม 2534, หนา 37 - 38.

DPU

46

นามาลงโทษจาเลยได ดงนนเมอเกดความไมยตธรรมขนจงไดมกฎหมายวาดวยการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เพอแกไขความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมทางอาญา 1.1 เงอนไขในการรอฟนขนพจารณาใหม เหตทจะมาขอใหศาลรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ในคดอาญาซงศาลมคาพพากษาถงทสด2 และใหลงโทษบคคลนนแลว3 มใชวาบคคลนนๆจะรองขอใหศาลรอฟนคดดงกลาวขนพจารณาใหมไดเสมอไป การทจะรองขอไดจะตองเขาหลกเกณฑตามทกฎหมายกาหนดไวดวย บคคลทไดรบโทษทางอาญานนรวมถงนตบคคลดวย หรอหลกเกณฑดงกลาวไดแกกรณใดกรณหนงดงตอไปน 1. เมอปรากฏวาพยานบคคลซงศาลไดอาศยเปนหลกในการพพากษาคดอนถงทสดนน ไดมคาพพากษาถงทสดในภายหลงแสดงคาเบกความของพยานนนเปนเทจ หรอไมถกตองตรงกบความจรง4

2 คาพพากษาของศาลยอมถงทสด หรอมสภาพเดดขาดทางกฎหมายในทางรปแบบในกรณดงตอไปน (1) เมอคาพพากษานนเปนคาพพากษาของศาลสงสด หรอเปนคาพพากษาของศาลฎกา (2) ถาคาพพากษานนมใชคาพพากษาของศาลฎกา คาพพากษานนยอมถงทสด ก. เมอลวงพนระยะเวลาทอาจอทธรณ หรอฎกาไดโดยไมมการอทธรณหรอฎกาคดคานคาพพากษานน หรอ ข. เมอมการสละสทธอทธรณหรอฎกา กลาวคอ เมอไดอทธรณหรอฎกาไวแลวแตตอมาไดมการถอนอทธรณหรอฎกานนเสย แตการทจาเลยไดยนคารองและใหถอยคาวาไมขออทธรณ คาพพากษาศาลชนตนไมถอวาเปนการสละสทธอทธรณ จาเลยยนอทธรณในภายหลงได ค. เมอมการยนอทธรณหรอฎกา แตอทธรณหรอฎกานนไมเปนอทธรณหรอฎกาทชอบดวยกฎหมาย ในกรณทมการยกอทธรณหรอฎกา คาพพากษาของศาลยอมถงทสดตงแตวนทศาลสงยกอทธรณหรอฎกา 3 โทษทศาลลงแกผเสยหายทจะนามาขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได จะตองเปนโทษตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 18 รวมตลอดไปถงวธการสาหรบเดกดวย โทษนอกเหนอจากนไมสามารถจะมาขอรอฟนได 4 พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 5 (1)

DPU

47

หลกเกณฑประการแรก กฎหมายบญญตไวชดเจนสามารถเขาใจไดโดยงาย ขอสาคญอยทวาพยานบคคลซงไดมคาพพากษาถงทสดในภายหลงแสดงวา คาเบกความของพยานนนเปนเทจหรอไมถกตองตรงกบความจรงนน จะตองเปนพยานบคคลซงศาลเชอถอและไดอาศยเปนหลกในการพพากษาลงโทษจาเลยในคดอนถงทสดทจะนามารองขอใหรอฟนคดขนพจารณาใหม จงจะเขาหลกเกณฑประการแรกน5 ดงนนถาเปนพยานเบกความเทจในขอปลกยอย หรอไมถกตองตรงกบความจรงในรายละเอยดทจะชใหเหนวาผขอรอฟนนนไมไดกระทาความผด ยอมไมอาจจะพพากษากลบคาพพากษาเดมได เชน ไดความวาเพยงแตใหการสองคราวขดกน ตองเปนเทจคราวหนงยอมจะยงไมพอทจะฟงวาคราวทฟองนเปนเทจ ดงนนจะนาเหตการณเชนนมารองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไมได จงเหนไดชดวากรณทจะขอรอฟนในปญหานได จะตองไดมการดาเนนคดกบพยานในเรองการเบกความเทจกอน จะขอรอฟนโดยไมมคาพพากษาศาลกอนวาพยานไดเบกความเทจยอมใชไมได และขอสาคญคาพพากษาทวนจฉยวาพยานเบกความเทจ หรอไมถกตองตรงกบความจรงนนจะตองถงทสดแลวมใชอยในระหวางอทธรณหรอฎกา หากยงอยในระหวางอทธรณหรอฎกา แลวมารองขอใหรอฟนกอนเพอรอคาพพากษาของศาลอทธรณหรอศาลฎกา เมอถงทสดแลวจงดาเนนคดรอฟนตอไปภายหลงยอมไมชอบ เพราะเปนการผดขนตอนของคารองขอรอฟน ดวยขาดองคประกอบของกฎหมายในมาตรา 5 (1) ทจะตองมคาพพากษาแสดงวาพยานเบกความเทจและคดถงทสดกอนจงจะรองรอฟนได6 ในขอนนบวามขนตอนการทางานอยางมาก และตองใชเวลาการทางานนานพอสมควร กลาวคอ ผทจะมารองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ตองฟองพยานฐานเบกความเทจเปนคดอาญากอน หรอฟองเพอแสดงใหเหนวาพยานทใหการไปในคดกอนนนไมถกตองตรงกบความจรง ในการฟองและพสจนคดฐานเบกความเทจน ตองใชความสามารถในการดาเนนคดและใชเวลาในการตอสคดอยางยาวนาน โดยอาจจะมการตอสคดกนถงอก 3 ศาล หรอ 6 ศาลแลวแตกรณ เชนนกวาจะมการรองขอใหรอฟนคดอาญากตองตอสคดกนเปนเวลานานมาก และเมอผานขนตอน

5 ชระ อเจรญ. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 8, ฉบบท 96. ธนวาคม 2528, หนา 22-23. 6 จตต เจรญฉา. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14 , ฉบบท 161. กรกฎาคม 2534, หนา 39 – 40.

DPU

48

ของการพสจน พยานหลกฐานเดมแลวกยงจะตองมาผานขนตอนของการรอฟนคดอาญาอก7 ดงนนเมอจะรองขอรอฟนคดอาญาอาจจะเปลยนใจไปกอนแลวกได8 2. เมอปรากฏวาพยานหลกฐานอนนอกจากพยานบคคลตาม (1) ซงศาลไดอาศยเปนหลกในการพจารณาพพากษาคดอนถงทสดนน ไดมคาพพากษาถงทสดในภายหลงแสดงวาเปนพยานหลกฐานปลอมหรอเปนเทจ หรอไมถกตองตรงกบความจรง9 หลกเกณฑประการทสอง มหลกเกณฑคลายกบประการแรกเพยงแตเปนพยานหลกฐานอนมใชพยานบคคลซงกไดแกพยานเอกสารหรอพยานวตถนนเอง10 ขนตอนทจะขอรอฟนไดในเรองนจะตองมการดาเนนคดเกยวกบการปลอมหรอเปนเทจจนถงทสดเสยกอนเชนเดยวกน คาวา

7 จากคากลาวของนายสวสด คาประกอบ ในรายงานการประชมสภาผแทนราษฎรเมอวนท 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 ซงไดกลาวไววา “…เมอพจารณาศาลชนตน ศาลอทธรณ แลวในทสดเมอศาลฎกาไดตดสนถง 3 ศาลแลวกเปนอนสนสดเพยงแคนน เราถอวาคาพพากษาของศาลฎกานนเปนทสดแลวเปนของทถกตอง แตเมอมกฎหมายฉบบนออกมาใหรอฟนไดใหมนน มนไมแค 3 ศาลเทานนครบ มนจะกลายเปนอก 4 ศาล รวมความคดอาญาทกคดทไปสศาลนนจะตองมการพจารณากนถง 7 ศาล กระผมขอย าทานประธานดวยความเคารพวาทาไมจง 7 ศาลครบ เมอศาลฎกาไดตดสนคดใดเสรจเดดขาดไปแลว จาเลยผทตองโทษโดยคาพพากษาของศาลฎกานน มสทธทจะยนคารองตอศาลชนตนเพอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมตามกฎเกณฑทไดวางไวอก 1 ศาลและเมอศาลชนตนไตสวนคารองของการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเสรจเดดขาดไปแลว ศาลชนตนจะวนจฉยชขาดไมได ศาลชนตนจะตองยนรวบรวมหลกฐานพยานในการยนคารองนนไปยงศาลอทธรณใหชขาด ศาลอทธรณตรวจสานวนเสรจเดดขาดแลวกชขาดลงมาเปน 2 ศาล เมอศาลอทธรณชขาดมาวาใหยกขนมาพจารณาใหมได กใหศาลชนตนเรมกระบวนพจารณาสบเสาะพยานหลกฐานกนใหมอกครงหนงกวาจะเสรจสนกเดอนกปครบเปนศาลท 3 เมอศาลชนตนวนจฉยพจารณาเสรจเดดขาดเปนศาลท 3 แลวตดสนไมไดครบตองสงไปใหศาลอทธรณหรอศาลฎกาแลวแตกรณเปนผวนจฉยชขาดพพากษาเปนศาลท 4 รวมความวาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนนจะตองพจารณาคดกนใหมอก 4 ศาล เดมนะ 3 ศาล เปน 7 ศาล” 8 คาพพากษาทแสดงวาคาเบกความของพยานเปนเทจ หรอไมถกตองตรงกบความจรงนนนาจะจากดเฉพาะทจะชใหเหนวาผนนมไดกระทาความผด เชน ความจรงพยานเหนเหตการณแตเบกความวาไมเหน ( ฎกาท 582, 583/2503 2503 ฎ. 627 ) หรอมความเหนอยางหนงแตเบกความวามความเหนอกอยางหนง ( ฎกาท 410/2474 15ธส. 465 ) หรอคนอนมาเบกความแทนพยานทรเหนซงไมไดมาเบกความวาไดรเหนตามทพยานไดรเหนมา ( ฎกาท 262, 263 / 246, 2 ธส. 454 , ท 561/2508 2508 ฎ. 777 ) เหลานเปนความผดฐานเบกความเทจ ซงเปนประเดนโดยตรงทจะชใหเหนวาผทขอรอฟนคดอาญานนไมไดเปนผกระทาความผด จงจะทาการขอรอฟนได 9 พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 5 ( 2 ) 10 ชระ อเจรญ. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 8, ฉบบท 96. ธนวาคม 2528 , หนา 23.

DPU

49

“ปลอมหรอเปนเทจ” ซงมใชปลอมแตอยางเดยว แมเอกสารนนจะไมปลอมแตเปนการทาพยานเทจดวยผมอานาจทาเอกสารนนแกเอกสารเอง จนเปนเอกสารเทจแตไมปลอม หากมคาพพากษาถงทสดชลงไปเชนน แมจะยกฟองในเรองปลอม เมอชลงไปในลกษณะของเอกสารเทจยอมนามาเปนเหตใหขอรอฟนคดอาญาได อยางไรกตาม คาพพากษาทถงทสดซงแสดงวาพยานหลกฐานปลอมหรอเปนเทจ จะตองเปนประเดนโดยตรง ทจะชใหเหนวาการปลอม หรอเปนเทจเปนเรองทผรอฟนคดไมมความ ผดในทางอาญา ถาไมใชประเดนโดยตรงทจะชใหเหนวาไมผดแลว จะนามาขอรอฟนคดขนพจารณาใหมไมได ทงนเนองจากเหตผลทมาจากมาตรา 13 วา ศาลในคดรอฟนนจะตองชลงไปวาบคคลผ ตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดในคดเดมมไดกระทาความผด จงจะพพากษายกคาพพากษาเดมและพพากษาใหมวาบคคลนนมไดกระทาความผดได ดงนน พยานปลอมหรอเปนเทจ หรอไมตรงตอความจรงจะตองเปนประเดนโดยตรงทจะชใหเหนวาผนนมไดกระทาผด จงจะนามาขอรอฟนคดได11 3. เมอปรากฏวามพยานหลกฐานใหมอนชดแจงและสาคญแกคดซงถาไดนามาสบในคดอนถงทสดนน จะแสดงวาบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดนน ไมไดกระทาความผด12 หลกเกณฑประการนนบวาเปนปญหาอยางมากวา “พยานหลกฐานใหมอนชดแจงและสาคญแกคด” หมายถงอะไร ในเรองนเหนวาเปนการยากทจะวางหลกเกณฑทแนนอนตายตว จะตองพจารณาจากขอเทจจรงเปนเรองๆไป ผทยนคารองโดยอางเหตนมกจะถกศาลสงยกคารองเสมอ โดยวนจฉยวาขอเทจจรงทผรองกลาวอางในคารองมใชพยานหลกฐานใหมอนชดแจงและสาคญแกคด เชน ในคดเดมอนถงทสดนนศาลไดพพากษาลงโทษนาย ก จาเลยวากระทาความผดตามฟองฐานฆานาย ข โดยเจตนา ตอมาตารวจจบนาย ค ไดเมอนาย ค ถกฟอง ศาลไดพพากษาคดถงทสดวานาย ค กระทาความผดตามฟองฐานฆานาย ข โดยเจตนา ปรากฏวานาย ก และนาย ค ไมไดรวมกนฆานาย ข กรณเชนนนาย ก หรอบคคลอนทมสทธยนคารองแทนนาย ก ไดตามกฎหมายมสทธยนคารองขอใหศาลรอฟนคดเดมอนถงทสดขนพจารณาพพากษาใหมไดโดยอางเหตในประการ

11 จตต เจรญฉา. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14, ฉบบท161. กรกฎาคม 2534 , หนา 40. 12 พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 5 ( 3 )

DPU

50

ดงกลาวได 13 หลกการขอรอฟนในขอนยอมเปนขอเทจจรงซงตรงกบคดน เพยงแตเปนกรณทศาลชนตน และศาลอทธรณพพากษายนตามกนมา โดยยกคารองเสยเทานน ทาใหคดถงทสดไมอาจจะฎกาตอมาได ศาลฎกาจงไมไดชประเดนลงไปวาขอเทจจรงตามทศาลชนตนและศาลอทธรณวนจฉยนนจะเปนหลกฐานใหมอนชดแจง และสาคญแกคดทจะฟงวาบคคลผตองรบโทษเปนผกระทาความผดหรอไม กรณอยางไรเรยกวาพยานหลกฐานใหมนนคงจะตองเทยบกบ คาวา “พยาน หลกฐานใหม” ในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 147 ซงบญญตวา “เมอมคาสงเดดขาดไมฟองคดแลว หามมใหมการสอบสวนเกยวกบบคคลนนในเรองเดยวกนนนอก เวนแตจะไดพยานหลกฐานใหมอนสาคญแกคดซงนาจะทาใหศาลลงโทษผตองหานนได” ในปญหาเรองพยานหลกฐานใหมน ศาสตราจารยคนง ฦาไชย ไดใหความเหนไววา “การใดจะเปนหลกฐานเดมหรอหลกฐานใหม นาจะพจารณาอานาจของพนกงานสอบสวนตามมาตรา 131 ซงบญญตวา “ ใหพนกงานสอบสวนรวบรวมพยานหลกฐานทกชนดเทาทสามารถจะทาได …….” กลาวคอ ถาในขณะทาการสอบสวนพนกงานสอบสวนไดพยายามรวบรวมพยานหลกฐานทกชนดเทาทสามารถทาไดแลว แตคงไดหลกฐานเพยงเทาทปรากฏ ดงน หากภายหลงคาสงเดดขาดไมฟองคด มพยานหลกฐานอกอยางหนงเกดขน พยานหลกฐานทปรากฏขน นาจะถอวาเปนพยานหลกฐานใหม” และอกตอนหนงวา “ แตถาพยานหลกฐานทงหมดปรากฏแกพนกงานสอบสวน ในขณะทาการสอบสวนแตเดมแลว หรอพนกงานสอบสวนอยในวสยทจะรวบรวมพยานหลกฐานอนสาคญชนใดไดขณะนน แตพนกงานสอบสวนคงสอบสวนมาแตเพยงบางสวน หรอไมรวบรวมจนถงทสด หากตอมาพนกงานอยการมคาสงเดดขาดไมฟองคด พนกงานสอบสวนไมมอานาจทจะนาพยานหลกฐานทเหลอ หรอทควรรวบรวมไวแตเดมมาถอเปนพยานหลกฐานใหม ” โดยไดยกอทาหรณวา “ ในคดฆาคนตาย เจาพนกงานเกบมดทใชฆาผตายในทเกดเหต มพยานบคคลหลายคนยนยนวา จาไดวามดของกลางเปนของผตองหา แตพนกงานอยการไมฟอง เพราะไมเชอวาเปนมดของผตองหา ดงน แมพนกงานสอบสวนจะสงมดของกลางไปพสจนลายนวมอวาเปนลายนวมอ

13 ชระ อเจรญ. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 8, ฉบบท 96.

ธนวาคม 2528, หนา 22 – 23 .

DPU

51

ของผตองหากตาม กไมถอวาผลการพสจนลายนวมอเปนหลกฐานใหม เพราะพนกงานสอบสวนอยในฐานะทจะทาการพสจนลายนวมอไดกอนแลว ในขณะทาการสอบสวนแตตน ” อยางไรกตาม หากยงจบตวผตองหาไมได แตอยการมคาสงไมฟองเพราะหลกฐานไมพอ ตอมาเมอจบผตองหาได ผตองหาใหการรบสารภาพและนาชทเกดเหตเปนทนาเชอวาเปนความจรง คารบสารภาพและชทเกดเหตนนยอมเปนพยานหลกฐานใหมอนสาคญ แกคดทศาลลงโทษได และพนกงานอยการยอมฟองได ในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมน จะตองไดความวาเปนพยานหลกฐานใหมในทานองเดยวกนดงกลาวนน ขอสาคญนอกจากจะตองไดความวาเปนพยานหลกฐานใหมแลว กฎหมายยงบญญตหลกเนนชดเพมเตมอกวาพยานหลกฐานใหมตอง “ชดแจงและสาคญแกคด” ซงขอนมความสาคญอยางมาก เพราะพยานหลกฐานใหมจะมลกษณะไมคลมเครอ ตองมความ “ชดแจง” ทเหนไดวาเปนพยานใหมจรงๆ ไมใชเปนพยานทรวามอยแลว แตไมนาเขาสบเอง ตอมาจะอางวาเปนพยานหลกฐานใหมนนไมได เพราะเหนพยานทมอยแลว ยอมไม “ ชดแจง ” เพยงพอทจะทาใหคดเชอถอได นอกจาก “ ชดแจง ” แลวยงตองมความ “ สาคญแกคด ซงถาไดนามาสบในคดอนถงทสดนน จะแสดงวาบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดนนมไดกระทาความผด ” ซงถอวาเปนเหตจงใจทขยายความสาคญของพยานหลกฐานใหมออกไป ดงนนถาเปนพยานหลกฐานใหมแตไมชดแจง หรอไมใชขอสาคญของคดยอมไมอาจจะยกเปนขออางขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได กรณจงเหนไดวาผขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนนมเงอนไขมาก ตองอาศยขนตอนและขอพจารณาทเครงครดและจากดมาก 1.2 ผมสทธและผมอานาจขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เนองจากตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2526 ไดบญญตคมครองสทธของผทจะมาขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไวในมาตรา 247 และไดบญญตเกยวกบรายละเอยดในการทบคคลดงกลาวจะมาขอรอฟนไวในพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 6 อนจะไดศกษาในรายละเอยดตอไป

DPU

52

1.2.1 ผมสทธขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม บคคลผมสทธจะยนคารองขอรอฟนไดนน ตามพระราชบญญตนไดกาหนดตวบคคลไวตามมาตรา 6 บญญตวา บคคลดงตอไปนมสทธยนคารอง (1) บคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสด (2) ผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาล กรณทบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดนนเปนผเยาว หรอคนไรความสามารถ (3) ผจดการหรอผแทนอนของนตบคคลในกรณทนตบคคลนนตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสด

(4) ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยา ของบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดซงถงแกความตายกอนทจะมการยนคารอง นอกจากนตามมาตรา 19 ยงบญญตวา เมอบคคลผตองรบโทษทางอาญาโดยคาพพากษาถงทสด ไดยนคารองแลวถงแกความตาย ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยาของผยนคารองนนจะดาเนนคดตางผตายตอไปได ในกรณทผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยาของบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดเปนผยนคารองตามมาตรา 6 (4) เมอผยนคารองนนถงแกความตาย ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยาของบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดซงยงมชวตอยจะดาเนนคดตางผตายตอไปกได บทมาตรานทาใหเหนไดวาเปนบทบญญตในเรองการรบมรดกความ ซงจาตองเอาประมวลกฎหมายวธพจารณาความแพง มาตรา 42 , 43 , 44 มาใชภายในกาหนดระยะเวลาหนงป ในการรบมรดกความ (5) ทนายความซงไดรบแตงตงจากผมสทธยนคารองขอรอฟนคดอาญา ขอใหพจารณาใหมตามมาตรา 6 (1) (2) (3) (4) 1.2.2 ผมอานาจขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศไทย บคคลผมสทธทจะยนคารองขอรอฟนไดนน ตามพระราชบญญตนไดกาหนดตวบคคลไวตามมาตรา 6 บญญตวา บคคลดงตอไปนมสทธยนคารอง… (5) พนกงานอยการ ในกรณท

DPU

53

พนกงานอยการมไดเปนโจทกในคดเดม14 นอกจากนตามบทบญญตแหงพระราชบญญตดงกลาว ใหสทธพนกงานอยการยนคารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมตามมาตรา 7 “ภายใตบงคบมาตรา 6 (5) พนกงานอยการในกรณทพนกงานอยการมไดเปนโจทกในคดเดม พนกงานอยการจะยนคารองเมอเหนสมควร หรอเมอบคคลตามทระบไวในมาตรา 6 (1) (2) (3) หรอ (4) รองขอกได และเพอประโยชนในการรวบรวมพยานหลกฐานใหพนกงานอยการ มอานาจเชนเดยวกบพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา” บทบญญตตามมาตราดงกลาวน เปนอานาจของพนกงานอยการในการยนคารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในกรณตอไปน ก) กรณทพนกงานอยการมไดเปนโจทกในคดเดม พนกงานอยการจะยนคารองเมอเหนสมควรกได ซงตามพระราชบญญตฉบบนใหอานาจในการยนคารองขอรอฟนไว ข) กรณเมอบคคลตามทระบไวในมาตรา 6 (1) ผตองรบโทษ (2) ผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลในกรณทบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสด เปนผเยาวหรอคนไรความสามารถ (3) ผจดการหรอผแทนอนของนตบคคลในกรณนตบคคลนนตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสด (4) ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยาของบคคลผตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดถงแกความตายกอนทจะมการยนคารอง รองขอใหพนกงานอยการเปนผยนคารองขอรอฟน พนกงานอยการมอานาจเชนเดยวกบพนกงานสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา เพอประโยชนในการรวบรวมพยานหลกฐาน ซงหมายความวาการรวบรวมพยานหลกฐานตางๆ ไมตองใหพนกงานสอบสวนดาเนนการ แตพนกงานอยการทาการสอบสวนเองได ซงเมอพนกงานอยการรวบรวมพยานหลกฐานแลว กเปนอานาจของพนกงานอยการทจะสงดาเนนคดรอฟนหรอไมกไดแลวแตดลพนจของพนกงานอยการ15

14 จากคากลาวของนายอครวทย สมาวงค ในรายงานการประชมสภาผแทนราษฎรเมอวนท 15 กรกฎาคม พ.ศ. 2525 ซงไดกลาวไววา ”… อยการจะยนคารองไดตามมาตรา 6 พนกงานอยการจะยนคารองขอรอฟนคดไดเฉพาะในกรณทพนกงานอยการมไดเปนโจทกแตคดเดม มาตรา 6 (5) ซงหมายความวาอยการนนจะยนคารองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได เฉพาะกรณทราษฎรเทานนเปนโจทกจงจะยนคารองได” 15 สพร อศรเสนา. การขอพจารณาคดใหม พรบ.รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม การทาหนงสอทลเกลาถวายฎกา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ, 2540 , หนา 108-109.

DPU

54

1.3 กระบวนวธการรองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เมอผรองไดยนคารองและศาลทาการไตสวนแลวสงรบคารองนนไวพจารณา กอนสบพยานผรองศาลตองแจงวนนดสบพยานผรองไปใหพนกงานอยการและโจทกในคดเดมทราบ ถาในชนแรกพนกงานอยการและโจทกในคดเดมยงมไดรบสาเนาคารองกใหสงสาเนาคารองไปใหดวย พนกงานอยการและโจทกในคดมสทธคดคานได และเมอศาลสบพยานผรองเสรจแลวพนกงานอยการหรอโจทกในคดเดมมสทธนาพยานของตนเขาสบได และหากศาลเหนสมควรเพอประโยชนแหงความยตธรรม จะเรยกพยานทผรองหรอพนกงานทผรองหรอพนกงานอยการหรอโจทกในคดเดมนาสบแลวมาสบเพมเตมหรอจะเรยกพยานอนมาสบกได ซงบญญตไวในมาตรา 12 แหงพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เมอการพจารณาคดทรอฟนขนพจารณาใหมเสรจแลว ถาคาพพากษานนเปนคาพพากษาของศาลชนตน ใหศาลชนตนทรบคารองดาเนนการพจารณาพพากษา ถาเหนวาบคคลผตองรบโทษในคดเดมเปนผกระทาความผดใหพพากษายกคารอง แตถาเหนวามไดกระทาความผด กใหพพากษายกคาพพากษาคดเดมและพพากษาใหมวา บคคลนนมไดกระทาความผด การทาคาพพากษาในคดรอฟน (1) ศาลททาคาพพากษาในคดรอฟนนนมใชเปนศาลชนตนซงทาการพจารณาคดเสมอไป ทงนเพราะมาตรา 13 ไดแยกระบศาลทจะทาคาพพากษาไวเปนสองกรณโดยใหดคาพพากษาในคดเดมเปนสาคญ กลาวคอถาคาพพากษาในคดเดมเปนคาพพากษาของศาลชนตนกใหศาลชนตนททาการพจารณาคดนนทาการพพากษาตอไป แตถาคาพพากษาถงทสดในคดเดมเปนคาพพากษาของศาลอทธรณหรอศาลฎกา ศาลชนตนทพจารณาคดรอฟนนนจะทาคาพพากษาไมได จะตองทาความเหนสงสานวนไปใหศาลอทธรณหรอศาลฎกา16เปนผทาคาพพากษาแลวแตกรณ การทาความเหนตามมาตรา 13 น ไมนาจะอยในบงคบแหงมาตรา 9 วรรคทาย ทใหผ พพากษาหรอตลาการศาลทหารคนเดยวทาได เพราะมาตรา 9 เปนบทบญญตในชนไตสวน แตมาตรา 13 นเปนเรองในชนพจารณาพพากษาคดซงแยกออกมาจากกนอยางชดแจง ทงการทาความเหนเชนนกไมอยในอานาจของผพพากษาคนเดยวตามมาตรา 21 และ 22 แหงพระธรรมนญ

16 อนงคาวาศาลอทธรณและศาลฎกาในคดรอฟนน หมายถง ศาลทหารกลางและศาลทหารสงสดดวย ดงนนถาศาลทพจารณาคดรอฟนนนเปนศาลทหารหรอศาลยตธรรมททาการพจารณาคดรอฟนในฐานะศาลทหารตามมาตรา 8 วรรคทาย การทาความเหนและสงสานวนไปยงศาลอทธรณ หรอศาลฎกาตามมาตรา 13 (2) น จงนาจะตองหมายถงการสงไปยงศาลทหารกลาง หรอศาลทหารสงสดแลวแตกรณ

DPU

55

ศาลยตธรรมดวย ดงนนจงนาจะตองทาโดยผพพากษาหรอตลาการศาลทหารทครบองคคณะของศาลนน (2) สาระสาคญของคาพพากษาในคดรอฟนนนยอมตองเปนไปตามมาตรา 13 และ 14 วาบคคลดงกลาวมใชผกระทาความผด17 กลาวคอถาศาลเหนวาบคคลผตองโทษในคดเดมเปนผกระทาผดจรง กตองพพากษายกคารองขอใหรอฟนเสย แมจะปรากฏเหตยกเวนโทษหรอลดหยอนอยางใดอยางหนงดวยกตาม แตถาเหนวาผตองโทษในคดเดมมไดกระทาผดกตองพพากษายกคาพพากษาเดมและพพากษาใหมวาบคคลนนมไดกระทาความผด ในกรณทศาลพพากษาวาผตองโทษในคดเดมไมมความผดนเอง ศาลจะตองดตอไปวาผ รองขอใหรอฟนไดขอคาทดแทนการทถกลงโทษไปในคดกอน หรอขอรบสทธอยางอนทเสยไปคนดวยหรอไม ถาไมมการขอมาศาลกจะไมกาหนดคาทดแทน หรอมคาสงเกยวกบการขอรบสทธคนให แตถามการขอมาศาลจะตองกาหนดหรอมคาสงในเรองดงกลาวใหดวย โดยถอหลกวาจะกาหนดใหไดไมเกนคาขอ และไมเกนขอบเขตทกาหนดไวในมาตรา 14 ดวย (3) คาทดแทนตามมาตรา 14 น ศาลจะกาหนดใหพนกงานอยการหรอโจทกในคดเดม หรอองคกรใดองคกรหนงเปนผรบผดชดใชใหผตองโทษไมได ในทางปฏบตศาลคงเพยงแตกาหนดจานวนคาทดแทนใหไวลอยๆเทานน สวนผทจะจายคาทดแทนนนยอมเปนไปตามทมาตรา 17 กาหนดไวแลววา ใหกระทรวงการคลงจายคาทดแทนตามจานวนทระบไวในคาพพากษานน ถาผมสทธไดรบคาทดแทนถงแกความตายกอนทจะไดรบคาทดแทน กใหกระทรวงการคลงจายคาทดแทนใหแกทายาท18 เมอศาลไดพพากษาอยางใดอยางหนงตามมาตรา 13 แลวพนกงานอยการผรองหรอโจทกในคดเดม ซงเปนคความมสทธอทธรณหรอฎกาได โดย (1) ถาคาพพากษานนเปนคาพพากษาของศาลชนตนกมสทธอทธรณตอศาลอทธรณ คาพพากษาของศาลอทธรณใหเปนทสด (2) ถาคาพพากษานนเปนของศาลอทธรณ กมสทธฎกาตอศาลฎกา (มาตรา 15) การรองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนน ผตองรบโทษอาญาคนหนงในคดหนงใหยนไดเพยงครงเดยว (มาตรา 18) ซงหมายความวาคารองในเรองนใหผตองรบโทษโดยคาพพากษาคนหนงในคดมสทธยนคารองไดเพยงครงเดยวเทานนถาหากยนแลวศาลสงยกคารอง เพราะคารองไมบรรยาย

17 ฎกาท 6883 / 2542 คาพพากษาศาลฎกาประจาป 2542 เลม 10. กรงเทพมหานคร : สถาบนพฒนาโครงการฝายวชาการกระทรวงยตธรรม, 2542, หนา 178-179. 18 จรญ ภกดธนากล. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม, ” ดลพาห. ปท 30, ฉบบท 2 , มนาคม – เมษายน 2526, หนา 53-54 .

DPU

56

ใหเขาองคประกอบในเหตใดเหตหนงตามทระบไวในมาตรา 5 ผตองรบโทษจะยนใหมอกแมจะยกเหตตามมาตรา 5 ขอใดขอหนง กนาจะไมได เพราะถอวาศาลไดวนจฉยคารองนนแลว ทานองเดยวกบฟองทไมครบองคประกอบความผด และศาลพพากษายกฟองไปแลวโจทกจะนามาฟองใหมไมไดถอวาเปนฟองซา19

1.4 ผลของการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม

จากการรองขอใหมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม และในทสดปรากฏวาศาลไดเปลยนแปลงคาพพากษาใหมโดยพพากษาในคดหลงทขอรอฟนนนวาจาเลยมไดกระทาความผดตามฟอง การกาหนดคาทดแทนใหศาลกาหนดไดไมเกนจานวนตามคารองขอทระบไวในคารองตามมาตรา 8 ตามมาตรา 8 วรรคสอง…และถาผรองประสงคจะขอคาทดแทนเพอการทบคคลใดตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสด หรอขอรบสทธทบคคลนนเสยไป อนเปนผลโดยตรงจากคาพพากษานนคน ใหระบการขอคาทดแทนหรอขอรบสทธคนไวในคารองนนดวย คาขอคาทดแทนหรอขอรบสทธคนนนมใหเรยกคาธรรมเนยมศาล นอกจากนตามมาตรา 13 วรรคสอง ในกรณทมคาขอคาทดแทนหรอขอรบสทธคนตามมาตรา 8 วรรคสอง เมอศาลตาม (1) หรอ (2) พพากษาวาบคคลนนมไดกระทาความผด ใหศาลกาหนดคาทดแทนหรอมคาสงเกยวกบการขอสทธคนดวย สวนมาตรา 14 เปนหลกเกณฑในการกาหนดคาทดแทนโดยใหศาลเปนผกาหนด ดงน

1. กรณถาตองรบโทษรบทรพยสน ใหไดรบทรพยสนทถกรบนนคน เวนแต ก. ทรพยสนนนเปนทรพยสนทกฎหมายบญญตวาใหรบ ไมวาจะเปนของ

ผกระทาความผดและมผถกลงโทษตามคาพพากษาหรอไมกตาม ข. กรณถาไมสามารถคนทรพยสนทถกรบนนได ใหไดรบชดใชราคาของ

ทรพยสนนน โดยถอราคาขณะทศาลพพากษาคดรอฟนขนพจารณาใหม ค. ถาทรพยสนทถกรบเปนเงนใหไดรบเงนจานวนนนคน โดยศาลจะคด

ดอกเบยใหไดในอตรารอยละสบหาตอปของจานวนเงนนน นบแตวนรบจนถงวนทศาลเหนสมควรกาหนดกได 19 อาไพ วจตรเวชการ. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” บทบณฑตย. ปท41, ฉบบท 3-4. 2527, หนา 369-370.

DPU

57

2. ถาตองรบโทษปรบและไดชาระคาปรบตอศาลแลว ใหไดรบเงนคาปรบคน โดยศาลจะคดดอกเบยใหในอตรารอยละสบหาตอปของจานวนเงนคาปรบ นบตงแตวนชาระคาปรบจนถงวนทศาลเหนสมควรกาหนดกได 3. ถาตองโทษกกขงหรอกกขงแทนคาปรบหรอจาคก ใหไดรบคาทดแทนเปนเงนโดยคานวณจากวนทถกกกขง หรอถกจาคกในอตราทกาหนดไวสาหรบการกกขงแทนคาปรบตามประมวลกฎหมายอาญา 4. ถาตองรบโทษประหารชวตและถกประหารชวตแลว ใหกาหนดคาทดแทนเปนจานวนเงนไมเกนสองแสนบาท 5. ถาถกใชวธการสาหรบเดกและเยาวชนแทนการลงโทษอาญา ใหศาลกาหนดคาทดแทนใหตามทเหนสมควร 6. การสงใหไดรบสทธคนตามคาขอทระบไวในคารองตามมาตรา 8 ถาไมสามารถคนสทธอยางหนงอยางใดเชนวานนได ใหศาลกาหนดคาทดแทนเพอสทธนนใหตามทเหนสมควร20 ในการจายเงนคาทดแทนนน กระทรวงการคลงเปนผจายเงนคาทดแทนใหกบผรองขอรอฟน ถาผมสทธรบคาทดแทนถงแกความตายกอนทจะไดรบเงนคาทดแทนกจายใหกบทายาท การททายาทมสทธไดรบคาทดแทนจงอาจถอไดวาเปนมรดก ซงทายาททจะขอรบอาจตองรองขอตงผจดการมรดก กฎหมายมงในเรองการจายเงนคาทดแทนใหทายาท ดงนนทายาทตองเปนทายาทโดยธรรมหรอโดยพนยกรรม

เมอไดศกษาถงการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศไทยแลว จะพบวา พระราชบญญตดงกลาวบญญตขนเพอใชในการเยยวยาความเสยหายอนเกดขนเมอผตองคาพพากษาไดรบโทษโดยตนไมควรจะไดรบ ดงนนการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมจงเปนทางออกของกระบวนการยตธรรมทไมสมบรณ กลาวคอขอเทจจรงทนามาใชลงโทษจาเลยนนเกดความไมสมบรณ อนเนองมาจากขนตอนในการแสวงหาพยานหลกฐาน หรอการนาเสนอขอเทจจรงเกดความบกพรอง เชน พยานบคคลเบกความเทจ การจดทาเอกสารทเปนเทจหรอปลอมเพอปรกปราจาเลย เปนตน และเมอขอเทจจรงดงกลาวเขาสกระบวนการยตธรรมแลวเปนเหตใหจาเลยถกลงโทษ ดงนนทางแกคอการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เมอรอฟนคดอาญาสาเรจผลคอ ผตองโทษจะกลบคนสฐานะเดม กลาวคอ เมอจาเลยไดรบโทษปรบศาลกจะใหคนคาปรบนนพรอมทงดอกเบย หรอในกรณจาคกศาลกจะปลอยตวออกมาจากทคมขง และผตองโทษ

20 สพร อศรเสนา. การขอพจารณาคดใหม พรบ.รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม การทาหนงสอทลเกลาถวายฎกา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ, 2540, หนา 138-139.

DPU

58

สามารถขอคาทดแทนในความเสยหายดงกลาวได สงสาคญของพระราชบญญตนคอการกลบคาพพากษา โดยจะมการออกคาพพากษามาใหมวาจาเลยมไดเปนผกระทาความผด ผลของการกลบคาพพากษาถอไดวาเปนการเยยวยาแกผเสยหายทมไดกระทาความผดอยางแทจรง อยางไรกตาม เนองจากพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมของไทยไดกาหนดหลกเกณฑทจะขอรอฟนไวคอนขางจะจากดมาก เปนเหตใหการรอฟนนนเปนไปไดโดยยาก อนยงผลใหผตองคาพพากษาไมไดรบความเปนธรรมอยนนเอง เชนในเรองของเงอนไขในการทจะทาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม จะตองมการพสจนถงพยานหลกฐานในคดเดมวาเปนเทจหรอปลอมเสยกอน และการพสจนดงกลาวจะตองมคาพพากษาถงทสดวาพยานหลกฐานเดมนนเปนเทจหรอปลอมเสยกอน หรอเมอมพยานหลกฐานใหมวาจาเลยมไดเปนผกระทาความผด และพยานหลกฐานดงกลาว จะตองสาคญแกคดพอจะพสจนถงความบรสทธของผตองคาพพากษาไดดวยจงจะมาขอรอฟนได หรอในเรองของผมสทธและผมอานาจในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ซงถาผตองคาพพากษายงมชวตอยผตองคาพพากษาจะตองเปนผทใชสทธในการรอฟนเอง หรอในกรณพนกงานอยการจะรอฟนไดจะตองมใชคดทอยการเปนโจทกฟองในคดเดม สวนในเรองคาทดแทน จะตองทาการขอในคารองรอฟนถามไดขอมาตงแตตนจะทาการขอในภายหลงไมได เปนตน 2. วเคราะหสภาพปญหาตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 และแนวทางแกไข 2.1 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบเงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เนองจากวาคดทจะมาขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไดนน จะตองเปนคดอาญาทม คาพพากษาถงทสดแลว และผตองคาพพากษาจะตองไดรบโทษตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 18 กลาวคอ ถาศาลมคาพพากษาวาจาเลยเปนผกระทาความผด แตยกฟองดวยเหตอยางใดอยางหนง ถงแมวาคดจะถงทสดแลวกไมสามารถจะนาคดดงกลาวมารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได เชน ในกรณทศาลชนตนมคาพพากษาวา จาเลยกระทาความผด แตมเหตยกเวนโทษ (เปนคนวกลจรต หรอการสอบสวนมชอบ หรอคดขาดอายความ) ศาลจงพพากษายกฟอง ตอมาคดดงกลาวถงทสด จาเลยไมสามารถจะนาคดดงกลาวมาขอรอฟนวาตนมใชผกระทาความผดได เพราะ ในคดดงกลาวศาลไมไดพพากษาลงโทษจาเลยตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 18 ถงแมวาในคดดงกลาวจะถงทสดกตามกไมสามารถนามารอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได แตอยางไรกตาม

DPU

59

ถงแมวาศาลจะพพากษายกฟองจาเลย แตกยงมคาพพากษาวาจาเลยเปนผกระทาความผด ซงจาเลยมใชผกระทาความผดทแทจรง คาพพากษาดงกลาวจงเปนการกระทบตอชอเสยงของจาเลย และเปนการละเมดสทธเสรภาพของจาเลยดวย จากการศกษาพบวา ในประเทศฝรงเศสคดทจะขอใหรอฟนขนพจารณาใหมจะตองเปนคดทมคาพพากษาวาจาเลยมความผด แมคดทศาลยกฟองจะขอใหรอฟนขนพจารณาใหมไมได แตศาลฎกาฝรงเศสเคยวนจฉยวา คดทศาลยกฟองเพราะจาเลยมเหตตามกฎหมายทจะไมตองรบโทษนน (absolution) กอาจขอใหขอใหรอฟนขนพจารณาใหมได เพราะจาเลยชอบทจะขอใหลบลางผลแหงคาพพากษาทวนจฉยวาเขาไดกระทาความผด ทงในแงกฎหมายและทางดานจตใจ หรอคดทศาลพพากษาใหปลอยจาเลยผเยาวเพราะยงไมมความรบผดชอบนน กอาจรอฟนขอใหพจารณาใหมได เพราะคาพพากษาในลกษณะเชนนนเปนการแสดงวาผเยาวไดกระทาผด เนองจากในฝรงเศสถอวา เมอศาลมคาพพากษาทผดพลาดรฐกควรทจะเปนผนาคาพพากษาดงกลาวมาแกไขความไมถกตอง อนยงใหเกดความเปนธรรมตอผตองคาพพากษาในเมอบคคลดงกลาวมใชผกระทาความผดทแทจรง ผเขยนเหนดวยกบแนวความคดของศาลฝรงเศสทวา เมอผตองคาพพากษาไดรบความเสยหายจากคาพพากษาของศาลในเมอตนมใชผทกระทาความผดอยางแทจรง กสามารถขอความเปนธรรม โดยการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได ถงแมวาผตองคาพพากษาจะไมไดรบโทษทางอาญากตาม แตเมอศาลมคาพพากษาวาจาเลยเปนผกระทาความผดโดยทบคคลดงกลาวมใชผกระทาความผดทแทจรง บคคลดงกลาวจงชอบทจะขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เพราะการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนมาตรการเยยวยาความเสยหาย ดงนนเมอจาเลยเกดความเสยหายจงชอบทจะขอใหศาลกลบคาพพากษาได สาหรบประเทศไทย ควรจะมการปรบปรงในเรองเงอนไขในการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม21 ดงนนอาจกลาวไดวา ในกรณทศาลพพากษาวาผตองคาพพากษามความผด แตไมตองรบโทษนน จงไมสามารถทจะทาการขอรอฟนได ทงๆทการมคาพพากษาวาผตองคาพพากษาเปนผกระทาความผดนน ทาใหบคคลดงกลาวไดรบความเสยหายแกชอเสยง เมอคดถงทสดและผตองคาพพากษาไดรบความเสยหายจากคาพพากษาของศาล กไมสามารถทจะมาขอรอฟนได เพราะกฎหมายไมเปดชองใหกระทาได ดงนน ผเขยนเหนวา ในกรณดงกลาว ควรจะมการแกไขกฎหมายใหสอดคลองกบหลกของความเปนจรง เมอศาลมคา

21 จากรายงานการประชมคณะกรรมาธการพจารณารางรฐธรรมนญ ลงวนท 23 มถนายน พ.ศ. 2540 ไดในรายละเอยดเกยวกบรฐธรรมนญ มาตรา 246 ในเรองรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไววา ศาลจะตองมคาพพากษาลงโทษจาคกไปแลว แลวปรากฏวาเขาไมใชผกระทาความผด อยางนกตองรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม…

DPU

60

พพากษายกฟองจาเลย เทากบวาศาลมความประสงคทจะไมใหผตองคาพพากษาตองรบโทษ ดงนน เมอขอเทจจรงปรากฏวาจาเลยไมตองไดรบโทษ ผตองคาพพากษากควรจะขอรอฟนได เพราะตามหลกการแหงรฐธรรมนญมาตรา 3222 ทเปนไปตามหลกการทวา “ไมมความผดไมตองรบโทษ” ดงนน เมอผตองคาพพากษาไมตองรบโทษกไมควรทจะมคาพพากษาวาเขาเปนผกระทาความผด และตามรฐธรรมนญมาตรา 423 สทธและเสรภาพของบคคลยอมจะตองไดรบการคมครอง ถามการละเมดเกดขน รฐตองทาใหการละเมดนนหมดไป24 ดงนนรฐธรรมนญจงควรจะแกไขใหรวมไปถงในกรณทจาเลยไดรบความเสยหายอนเนองมาจากคาพพากษาของศาล ถงแมวาจะไมไดรบโทษทางอาญาตามมาตรา 18 กตาม เพอคนความเปนธรรมใหแกประชาชน และเปนการเยยวยาในความเสยหายทเกดขน อนจะถอไดวาเปนรฐธรรมนญเพอประชาชนอยางแทจรงสมดงหลกการและเจตนารมณแหงกฎหมาย 2.2 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบผมสทธขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ในประเทศไทย เมอพจารณาถงเงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมแลว จะพบวาการกาหนดเงอนไขในการขอรอฟนคดอาญานนมขอจากดอยมาก อนทาใหการรอฟนคดอาญาเปนไปไดยาก และเปนปญหาทสาคญประการหนงในพระราชบญญตฉบบน ดงนน ผเขยนจงขอนาเสนอสภาพปญหาอนสาคญอกประการหนงทเกยวกบพระราชบญญตน คอ ผมสทธทจะนาคดอาญามาขอรอฟนจะตองเปนบคคลทบญญตไวในมาตรา 6 (1)- (4) ผเขยนขอนาเสนอสภาพปญหาดงน

22 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 32 บญญตวา บคคลจะไมตองรบโทษอาญา เวนแตจะไดกระทาการอนกฎหมายทใชอยในเวลาทกระทานนบญญตเปนความผดและกาหนดโทษไว และโทษทจะลงแกบคคลนนจะหนกกวาโทษทกาหนดไวในกฎหมายทใชอยในเวลาทกระทาความผดมได 23 รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540 มาตรา 4 บญญตวา ศกดศรความเปนมนษย สทธ และเสรภาพของบคคล ยอมไดรบความคมครอง 24 มนตร รปสวรรณ. เจตนารมณรฐธรรมนญ. กรงเทพมหานคร: สานกพมพวญญชน, 2542, หนา 62 .

DPU

61

1.กรณตามมาตรา 6 (2) ในเรองการรอฟนคดโดยบคคลทบกพรองในเรองความสามารถ เนองจากวาตามมาตรา 6 (2)25 ไดบญญตคมครองสทธของผเยาว และคนไรความสามารถไวเทานน กลาวคอ ผตองขงทจะมผแทนตามทกฎหมายใหอานาจไวตามมาตรา 6 (2) คอผแทนของผเยาวอายไมเกน 20 ปบรบรณ กบผแทนของคนไรความสามารถเทานนเฉพาะบคคลดงกลาวเทานนทกฎหมายฉบบนคมครอง ถาผกระทาความผดเปนคนเสมอนไรความสามารถแมในขณะนนจะมผ พทกษอยกตาม แตผพทกษกไมสามารถทจะมาขอรอฟนคดแทนผเสมอนไรความสามารถได เพราะกฎหมายไมเปดชองใหกระทาได ดงนนถงแมวาเขาเงอนไขในการรอฟนคดอาญากตาม คอ เมอมคาพพากษาถงทสดวาผนนกระทาความผด และบคคลนนตองการจะรอฟนคดของตนขนพจารณาใหม ในกรณของคนเสมอนไรความสามารถถายงมชวตอย คนเสมอนไรความสามารถจะตองทาการยนคารองเอง หรอรองขอใหพนกงานอยการยนคารองใหเทานน บคคลอนนอกเหนอจากนจะมาขอยนคารองแทนคนเสมอนไรความสามารถไมได ถงแมวาบคคลดงกลาวจะถอวาบกพรองในเรองความสามารถกตาม แตรฐใหความคมครองเฉพาะผเยาวและคนไรความสามารถเทานน อนยงใหเกดความไมเปนธรรมแกบคคลดงกลาวอยางแทจรง ซงผเขยนเหนวาควรจะตองทาการแกไข ในประเทศฝรงเศส ไดมการบญญตคมครองสทธของบคคลทบกพรองในเรองความสามารถไว เชน ไดมการบญญตไวในมาตรา 623-2 �26 อนถอไดวามการคมครองสทธของบคคลทบกพรองในเรองความสามารถไวอยางเตมท กลาวคอ คมครองทงคนไรความสามารถและคนทเสมอนไรความสามารถ ทาใหเหนวา ความบกพรองในเรองความสามารถเปนสงสาคญ และมความจาเปนจะตองคมครองบคคลดงกลาวอยางเตมท เพราะการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนกฎหมายทใชในการเยยวยาความเสยหาย ดงนน เมอบคคลทมความบกพรองในเรองความ สามารถจะทาการรอฟน จงจาตองใหมผแทนของบคคลดงกลาวทาการรอฟนแทน อนเปนการใหความคมครองแกประชาชนของตนในการดาเนนคด

25 พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526…มาตรา 6 บญญตวา “บคคลดงตอไปนมสทธยนคารองขอรอฟนคดขนพจารณาใหม…(2) ผแทนโดยชอบธรรมหรอผอนบาลในกรณทบคคลผ ตองรบโทษอาญาโดยคาพพากษาถงทสดนนเปนผเยาว หรอคนไรความสามารถ” 26 วธพจารณาความอาญาประเทศฝรงเศส…มาตรา 623-2 � ผทถกศาลพพากษา หรอผแทนตามกฎหมายในกรณทผทถกศาลพพากษาบกพรองในความสามารถ

DPU

62

ผเขยนเหนวา แนวทางของประเทศฝรงเศสเปนแนวทางทมความเหมาะสม เพราะในประเทศดงกลาวถอเรองความบกพรองในเรองความสามารถของบคคลเปนเรองทมความสาคญ อนยงใหเกดความเปนธรรมตอผตองคาพพากษาอยางเสมอภาคทกคน โดยผทบกพรองในเรองความสามารถกจะใชสทธตอสคดของตน โดยผานทางผแทนไดอยางเตมทสมตามเจตนารมณของกฎหมายรอฟน ดงนน หลกเกณฑตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 6 (2) จงไมเหมาะสมและขาดความเปนธรรม ควรจะมการแกไขกฎหมายเพอใหเกดความเปนธรรมและมความเหมาะสมยงขน โดยควรใหมการบญญตกฎหมายใหครอบคลมไปถงการคมครองสทธของคนเสมอนไรความสามารถทจะมผแทนเปนผยนคารองขอรอฟนคดไดดวย 2. กรณตามมาตรา 6 (4)27 ซงตามพระราชบญญตฉบบนไดบญญตใหบคคลตามมาตรา 6 (4) สามารถจะทาการรอฟนไดในกรณทผตองขงถงแกความตายแลวเทานน แตเนองจากปจจบนในชวง 20 ปทผานมาน ประเทศไทยไดมการพฒนาทางดานเศรษฐกจและสงคมอยางรวดเรว โดยดาเนนการควบคไปกบโครงการวางแผนครอบครว จากผลดงกลาวทาใหสงคมไทยคอยๆ เปลยนจากสงคมเกษตรกรรมมาเปนสงคมอตสาหกรรม และเปลยนจากครอบครวขยายมาเปนครอบครวเดยว ผใหญมเวลาเลยงดลกหลานนอยลง แตสถานภาพของสตรหรอมารดาดกวาแตกอน เพราะมโอกาสในสงคมมากขน และภายในครอบครวกตองมการปรบตวในเรองชวตคมากขนดวย นอกจากนนพบวาการสมรสใหมเพมสงขน ลกหลานเลอกคครองไดเอง แทนทพอแมหรอผใหญจะจดการใหเหมอนในอดต ความเปลยนแปลงอนๆ เชน การเกดครวเรอนไรคมากขนคอมทงคนโสด มาย หยา แยกกนอย และครวเรอนโดดเดยวคอพวกทอยคนเดยว28 จากสภาพความเปนอยของครอบครวในปจจบนเนองดวยมการหยารางกนสง หรออยกนเปนโสดมากขนจงทาใหมาตรา 6 (4) ตามพระราชบญญตฉบบนไมสอดคลองกบสภาพสงคมและไมสอดคลองกบสภาพความเปนจรง กลาวคอ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนน บคคลทจะทาการรอฟนในกรณทผตองคาพพากษาถงแกความตายไปแลวไดนน จะตองเปนผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยาของบคคลผตองรบโทษอาญาเทานน อนเปนเหตใหคดของผตองขงไมไดรบความเปนธรรม เพราะในบางคดไมมบคคลทมสทธในการรอฟนเนองจากถกจากดไวโดยกฎหมายฉบบน ในกรณทผตองขงตายกอนยนคารองขอรอฟนคด ปรากฏวาในคดนนผตองขง

27 พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526…มาตรา 6 บญญตวา “บคคลดงตอไปนมสทธยนคารองขอรอฟนคดขนพจารณาใหม…(4) ผบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยาของบคคลผ ตองรบโทษอาญาโดย คาพพากษาถงทสดซงถงแกความตายกอนทจะมการยนคารอง 28 นงลกษณ เอมประดษฐ. รปแบบครอบครวไทยของสงคมสมยใหม:แนวโนมในอนาคต . กรงเทพมหานคร : สถาบนไทยคดศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2539 , หนา 182 .

DPU

63

เปนโสด หรอแตงงานแลวแตหยารางกนและไมมผสบสนดาน บดามารดากเสยชวตแลว หรอไมทราบวามกฎหมายฉบบนอย จงไมไดมาขอรอฟนคดขนพจารณาใหม ปรากฏวาการตองคาพพากษาของบคคลดงกลาว เปนเหตใหบคคลบางคนตองเสยชอเสยงไปดวย เชนในกรณทจะตองใชนามสกลเดยวกน เปนตน แตบคคลดงกลาวไมสามารถทจะมาขอรอฟนคดได และโดยสภาพของผตองคาพพากษา เมอบคคลดงกลาวถกจากดสทธเสรภาพอยางใดอยางหนง เชน อยในเรอนจา โดยสภาพแลวจะเปนไปไดยากในการแสวงหาพยานหลกฐานใหม เพอใชในการรอฟนคดประกอบกบพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 6 (4) ไมสอดคลองกบรฐธรรมนญมาตรา 24729 ซงไดมการบญญตรบรองและคมครองสทธไวโดยชดแจง อยางไรกตาม ถงแมวารฐธรรมนญจะไดรบรองสทธไว แตกจะตองมาถกจากดสทธตามพระราช บญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมพ.ศ. 2526 อยนนเอง อนเปนเหตใหการรอฟนตามพระราชบญญตฉบบนเปนไปไดยาก และผตองคาพพากษามไดรบการคมครองอยางแทจรง จงควรจะตองทาการแกไข ในประเทศฝรงเศส บคคลทมสทธในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไดมการกาหนดไวในประมวลวธพจารณาความอาญามาตรา 623-3 �30 วา ถงแมวาผตองคาพพากษาจะยงมไดถงแกความตายกตาม คสมรส บตร บดา มารดา ผรบมอบอานาจโดยทวไปกสามารถทาการขอใหมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได อนจะเหนไดวากฎหมายฝรงเศสนนเปดกวาง เพอใหสอดคลองกบหลกการในเรองของการเยยวยาความเสยหายใหแกผตองคาพพากษา โดยใหสทธแกบคคลทอยใกลชดผตองคาพพากษา สามารถทจะขอรอฟนคดอาญาไดถงแมวาผตองคาพพากษาจะยงไมถงแกความตายกตาม และยงรวมตลอดไปถงผรบมอบอานาจโดยทวไปดวย ผเขยนมความเหนวา แนวทางของกฎหมายฝรงเศสคมครองบคคลทงขณะมชวตและไมมชวต รวมตลอดไปถงผทใกลชดกบบคคลดงกลาวดวย และบคคลทอยใกลชดกยงไดรบการคมครองถงแมวาผตองคาพพากษาจะยงไมถงแกความตายกตามซงแนวทางดงกลาวมความเหมาะสม

29 รฐธรรมนญมาตรา 247 บญญตวา “ บคคลใดตองโทษอาญาโดยคาพพากษาอนถงทสด บคคลนน ผมสวนไดเสย หรอพนกงานอยการ อาจรองขอใหมการรอฟนคดขนพจารณาใหมได และหากปรากฏตามคาพพากษาของศาลทรอฟนคดขนพจารณาใหมวา บคคลนนมไดเปนผกระทาความผด บคคลนนหรอทายาทยอมมสทธไดรบคาทดแทนและคาใชจายตามสมควร ตลอดจนบรรดาสทธทเสยไปเพราะผลแหงคาพพากษานนคน ทงนตามเงอนไขและวธการทกฎหมายบญญต” 30 ประมวลวธพจารณาความอาญาประเทศฝรงเศสมาตรา 623-3 � บญญตวา… “คสมรส บตร บดา มารดา ผรบมอบอานาจโดยทวไป หรอผทไดรบมอบอานาจเฉพาะของผทถกศาลพพากษาในกรณทผถกศาลพพากษาถงแกกรรมแลวหรอเปนบคคลสาบสญ”

DPU

64

อนถอไดวาเปนการคมครองสทธ และเปนการเยยวยาความเสยหายทเหมาะสมและเปนธรรม ดงนน ตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ.2526 ควรไดมการปรบปรงใหสอดคลองกบแนวคดของประเทศฝรงเศสและใหสอดคลองกบรฐธรรมนญ มาตรา 247 โดยใหมการกาหนดในเรองของการรบรองสทธของบคคลทจะมาขอรอฟน กลาวคอ ในเรองของบคคลทจะมาขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมนน ตามพระราชบญญตฉบบนไดกาหนดใหตวผตองขง พนกงานอยการ ผแทนโดยชอบธรรม และผอนบาล โดยบคคลดงกลาวสามารถจะขอรอฟนไดในกรณทผตองขงยงมชวตอย แตในกรณทผตองขงตายกอนยนคารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม บคคลซงจะมาขอรอฟนคดแทนผตองขง ไดแก บพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยา พนกงานอยการในกรณทบคคลตามมาตรา 6 (4) รองขอหรอเมอพนกงานอยการเหนเอง บคคลดงกลาวสามารถจะมาขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได การทบพการ ผสบสนดาน สามหรอภรยาจะรอฟนไดจะตองเปนในกรณทผตองขงถงแกความตายแลวเทานน บคคลดงกลาวถงจะเขามามบทบาท แตเนองจากสงคมไทยในปจจบนมการเปลยนแปลงไป สทธของผทจะมาขอรอฟนคดอาญาควรทจะสอดคลองกบความเปนจรงทจะนามาปรบใช และจะตองสอดคลองกบรฐธรรมนญ ดวยเหตดงกลาวพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมควรจะไดมการเปลยนแปลงในเรองดงกลาวใหทนสมยขนและปรบใชไดจรง ในกรณของผตองคาพพากษายงไมถงแกความตาย เมอคาพพากษาลงโทษมผลกระทบตอบคคลทใกลชด บคคลดงกลาวยอมสามารถขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได ถงแมวาผตองคาพพากษาจะยงไมถงแกความตายกตาม เพราะ หลกในเรองการรอฟนคดอาญา คอการเยยวยาและแกไขกระบวนการยตธรรมทเกดความไมสมบรณ ดงนนเมอบคคลใดบคคลหนงถกลงโทษโดยการจากดสทธเสรภาพของบคคลนน จงควรทจะใหบคคลตามมาตรา 6 (4) เขามาใชสทธแทนผตองคาพพากษานน ถงแมวาผตองคาพพากษาจะยงไมถงแกความตายกตาม เมอผตองขงตองถกจากดเสรภาพอย เพราะฉะนน การจะใหบคคลดงกลาวใชสทธในการเยยวยาตามวตถประสงคของพระราชบญญตฉบบนจงเปนไปไดยาก ดงนนควรจะใหบคคลทอยภายนอก และมความเกยวพนโดยตรงตามกฎหมายเขามามสวนในการใชสทธ หรอแทนผตองคาพพากษาได 2.3 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบผมอานาจขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ตามมาตรา 6 (5) ไดบญญตไววา บคคลดงตอไปนมสทธยนคารอง …(5) พนกงานอยการในกรณทพนกงานอยการมไดเปนโจทกในคดเดม และ

DPU

65

มาตรา 7 ภายใตบงคบตามมาตรา 6 (5) พนกงานอยการจะยนคารองเมอเหนสมควรหรอเมอบคคลตามทระบไวในมาตรา 6 (1) - (4) รองขอกได และเพอประโยชนในการรวบรวมพยาน หลกฐานใหพนกงานอยการ มอานาจเชนเดยวกบพนกงานสอบสวน ตามประมวลกฎหมายวธ พจารณาความอาญา จากบทบญญตตามมาตรา 6 (5) ประกอบกบมาตรา 7 จะเหนไดวาพนกงานอยการมอานาจในการรอฟนคดไดเองโดยมาตรา 6 (5) ไดใหอานาจไว เมอพนกงานอยการเหนสมควรทจะรอฟนในคดนน หรอในกรณทบคคลตามมาตรา 6 (1) - (4) รองขอใหพนกงานอยการทาการรอฟนแทนบคคลดงกลาว อยางไรกตาม อานาจของพนกงานอยการจะตองขนอยกบขอจากดตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมตามมาตรา 6 (5) ไดกาหนดจากดอานาจของพนกงานอยการไววา พนกงานอยการทจะนาคดมาขอรอฟนไดนนจะตองไมใชพนกงานอยการโจทกเดม ซงจากรายงานการประชมพบวา เพอกฎหมายฉบบน อยการจะยนไดในกรณใดคารองอยทมาตรา 6 พนกงานอยการจะยนคารองขอรอฟนคดไดเฉพาะในกรณทพนกงานอยการมไดเปนโจทกในคดเดม มาตรา 6 (5) ซงหมายความวาอยการนนจะยนคารองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได เฉพาะกรณทราษฎรเทานนเปนโจทกจงจะยนคารองได โดยมาตรา 7 ใหสทธพนกงานอยการเมอเหนสมควรเองหรอเมอบคคลตามมาตรา 6 (1) - (4) รองขอ พนกงานอยการกจะยนคารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม โดยมาตรา 18 เปนบทบญญตทกาหนดไววา การยนคารองขอใหรอฟนคดอาญานนใหกระทาไดเพยงครงเดยว แตมขอยกเวนซงคณะกรรมาธการฝายขางมากไดแกแลววา ในกรณทพนกงานอยการนนไมไดเปนโจทกในคดเดม คอในกรณราษฎรเปนโจทกเทานน ถาพนกงานอยการมารองขอใหรอฟนคดเอง โดยทผตองโทษหรอญาตพนองเขาไมไดรองขอแลวละก แลวเกดถกยกคารองไปกใหบคคลเหลานนสามารถยนคารองไดอกครงหนง เพราะวาเพอกนขอทอาจจะเกดขนไดวา เมอพนกงานอยการยงไมมพยานหลกฐานครบถวนกไปยนคารองในคดทราษฎรเปนโจทก และศาลกตดสนลงโทษจาเลยไปแลว ศาลคงยกคารองนน ซงแนนอนจะเปนผลเสยหายแกผตองรบโทษอาญาทจะถกตดสทธทจะไปหาพยานหลกฐานดวยตวเองมายน จงมขอยกเวนไวเพยงขอเดยวในกรณเชนน ซงคณะกรรมาธการฝายขางมากกเหนวาจะเปนกรณทจะใหความเปนธรรมแกผทตองรบโทษ แตในกรณอยางอนๆ ถาหากวาผตองรบโทษยนคารองเองแลว ไมมทางทจะมาขอรอฟนไดอกครงหนง31

31 รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ครงท 17/2525 (สมยสามญ) วนพฤหสบดท 15 กรกฎาคม พทธศกราช 2525 ณ ตกรฐสภา

DPU

66

จากการศกษาระบบการดาเนนคดอาญาของประเทศไทย เปนหลกการดาเนนคดอาญาโดยรฐ โดยหลกแลวการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมควรเปนเรองของรฐ เพราะรฐมหนาทในการอานวยความยตธรรมและอานวยความสะดวกใหแกประชาชน แตตามกฎหมายวาดวยการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในปจจบน สทธรองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนเรองของบคคลผตองคาพพากษานน พนกงานอยการมสทธรองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เฉพาะกรณทพนกงานอยการมไดเปนโจทกในคดเดมเทานน แตโดยทรฐธรรมนญกาหนดใหพนกงานอยการมหนาทตองรอฟนคดอาญา แตจนบดนกยงไมมการแกไขเพมเตมพระราชบญญตดงกลาวใหสอดคลองกบรฐธรรมนญแตอยางใด32 ทงๆทการดาเนนคดอาญาของพนกงานอยการเปนการกระทาในนามของรฐไมไดกระทาในนามสวนตว ในกรณทผตองขงเปนผขอรอฟนเอง เนองดวยตามความเปนจรงแลว เมอผตองขงถก พพากษาใหจาคกจะเกดภาวะอารมณทกดดน หดห ทอแท และ ขาดความเปนตวของตวเอง ซงโดยสภาพของผตองขง33 ประกอบกบเจาหนาทในกระบวนการยตธรรมกจะมองผตองขงเปนคนไมด เพราะบคคลดงกลาวกระทาความผดยากแกการทจะใหอภย ดงนนเมอสภาพของผตองขง

32 คณต ณ นคร. กฎหมายวธพจารณาความอาญา. กรงเทพมหานคร: สานกพมพวญญชน, 2546, หนา 486 . 33 กลาวคอ นกโทษเดดขาดคอนกโทษทมคาพพากษาถงทสดแลว โดยปกตหมายถงนกโทษททราบผลการพจารณาโทษของศาลฎกาแลว หรอหากศาลชนตนพพากษาแลว แตไมมคความฝายใดอทธรณฎกาหรอฎกาภายใน 30 วน ถอวาคดนนสนสด ศาลจะออกใบแดงแจงโทษใหจาเลย แสดงวาผนนเปนนกโทษเดดขาดแลว ไมวาจะเปนนกโทษประเภทใด กาวแรกทเหยยบยางเขามาในเรอนจา เขากจะไดสมผสกบกฎวนยอนเสมอน “กฎเหลก” ของทางเรอนจานกทบนอยบนทองฟาเหนอกาแพงของเรอนจาเทานนทมอสรเสรบนไปไหนๆไดตามชอบใจ สวนสภาพชวตของผตองขงนนถาจะเปรยบกคงเหมอนนกในกรงเหลกเสยมากกวา ผตองขงใหมทกคนจะไดรบการตรวจคนรางกายอยางละเอยด กฎของทางเรอนจามวาหามนาสงของมคา เงนทอง หรอเครองใชอนใดทไมจาเปนเขาไปในเรอนจา รวมทงการหามศสตราอาวธของมคมทกชนด สรา ยาเสพยตด ของทหามนาเขานจะคนใหแกญาต หรอไมเชนนนทางเรอนจาจะเกบรกษาไวและคนใหเมอผตองขงพนโทษแลว ของทอนญาตใหผตองขงนาตดตวเขาไปได คอ ของใชสวนตวพวกสบ แปรงสฟน ยาสฟน และเสอผาไมมากชดนก หลงจากการตรวจคน ตรวจรางกายแลว จะมการสอบประวตเพอทาทะเบยนประวต พมพลายนวมอและถายรป แลวใหปฏบตตามคาสงของผบงคบบญชา ใหเจาพนกงานตรวจจดหมายทกครงกอนทจะนาเขาหรอนาออกจากเรอนจา ใหคดอยเสมอวาสถานทแหงนเปนทอยของคนมกรรม ใหคดอยเสมอวาเมอชดใชกรรมหมดแลวจะไมกลบมาชดใชกรรมอกทกวนหลงจากเลกงานแลวใหอาบนากอนรบประทานอาหารมอเยนและใหเกบสงของตางๆ ของตนไวใหเรยบรอยเมอตนนอนเปนตน อรสม สทธสาคร. คก:ชวตในพนธนาการ. กรงเทพมหานคร:สานกพมพสารคด, 2540, หนา 47-49 .

DPU

67

เปนเชนทไดกลาวมาขางตนแลว บคคลดงกลาวจะใชสทธตามทกฎหมายไดใหสทธในการขอรอฟนดวยตวของผตองคาพพากษาเองยอมเปนไปไดยาก ในประเทศฝรงเศส การดาเนนคดอาญาใชระบบการดาเนนคดอาญาโดยรฐ พนกงานอยการจะเปนผฟองคดอาญาเองทงหมด ราษฎรจะมาฟองคดอาญาเองไมได และการฟองคดอาญาโดยพนกงานอยการของฝรงเศสนนถอวาเปนการดาเนนคดโดยองคกรอยการ พนกงานอยการสามารถจะปฏบตหนาทแทนกนได โดยมรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมเปนผบงคบบญชาและมอานาจสงสด ดงนน ถงแมวาจะถอวาอยการเปนอนหนงอนเดยวกนกตาม34 แตกยงไมถอวาเมอพนกงานอยการเปนบคคลทฟองรองดาเนนคดกบผตองคาพพากษาแลว องคกรอยการจะไมสามารถทาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมใหแกผตองคาพพากษาไดเลย เพราะไดใหอานาจรฐมนตร วาการกระทรวงยตธรรมเปนผมอานาจในการยนคารองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ดงนนอาจกลาวไดวา ถงแมวาในประเทศฝรงเศสจะมการฟองรองดาเนนคดโดยพนกงานอยการกตาม แตกไมหามองคกรอยการในการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาคดใหม เพราะในประเทศฝรงเศสเปนการดาเนนคดอาญาโดยรฐ ดงนนการรอฟนคดอาญากควรจะเปนหนาทของรฐในการทจะทาการรอฟนคดขนพจารณาใหม เมอพนกงานอยการเปนผฟองรองดาเนนคดอาญาตอศาล แตผทมอานาจในการขอใหรอฟนคดไดนนคอรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรม ซงเปนผบงคบบญชาของพนกงานอยการ การทรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมเปนผมอานาจในการรอฟนนน เพราะรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมเปนผตรวจสอบและกลนกรองหลกฐานกอนจะทาการรอฟนคดอาญาอกชนหนง และยงจะถอไดวาเปนการถวงดลอานาจของพนกงานอยการทฟองรองดาเนนคดอาญาตอจาเลย การทจะตรวจสอบคาพพากษาของศาลนนจะใหพนกงานอยการโดยทวไปทาการตรวจสอบนนยอมไมเหมาะสม ผเขยนเหนวา ระบบการดาเนนคดอาญาของประเทศฝรงเศสคลายคลงกบการดาเนนคดอาญาของไทย กลาวคอ เปนการดาเนนคดอาญาโดยรฐเชนเดยวกน แตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศฝรงเศสสามารถจะรอฟนคดอาญาโดยองคกรอยการได โดยใหอานาจรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมเปนผดาเนนการรอฟนแทนผตองคาพพากษา ซงผเขยนเหนวามความเหมาะสม เพราะในประเทศดงกลาวการฟองรองดาเนนคดอาญากระทาโดยพนกงานอยการ ดงนน เมอจะรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมกควรจะใหอานาจตอองคกรอยการในการรอฟน โดยในประเทศดงกลาว การมอบอานาจใหแกรฐมนตรวาการกระทรวงยตธรรมถอไดวาเปนการ

34 โกเมน ภทรภรมย. อยการฝรงเศส. กรงเทพมหานคร : กองทนสวสดการศนยบรการเอกสารและวชาการกรมอยการ, หนา 64-65.

DPU

68

ถวงดลอานาจภายในองคกรอยการ ดงนน เมอประเทศไทยใชระบบการดาเนนคดอาญาโดยรฐเชนเดยวกบประเทศฝรงเศส การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมควรจะเปนหนาทของรฐในการทจะทาการขอรอฟน โดยบคคลผมสทธจะขอรอฟนไดนนจะตองมายนคารองตออยการสงสดกอน เพราะอยการสงสด มอานาจในการสงใหพนกงานอยการกระทาการตรวจสอบพยานหลกฐานดงกลาวได โดยทตนเปนผตรวจสอบความถกตองอกครงหนง ซงอยการสงสดเปนองคกรในกระบวนการยตธรรมและเปนผทมความรความสามารถ จงเปนบคคลทเหมาะสมในการทจะทาคารองขอรอฟนคดอาญา และยงเปนเจาหนาทของรฐในการแสวงหาความจรงทงเปนคณและเปนโทษแกจาเลย รวมตลอดไปถงมอานาจในการสบสวนสอบสวนตามพระราชบญญตฉบบนดวย ซงไดบญญตใหอานาจไวในมาตรา 735 ใหมหนาทเชนเดยวกบพนกงานสอบสวนทสามารถทาการตรวจสอบสานวนกอนทจะทาการรอฟนอกชนหนงกอนได อนจะทาใหคารองขอรอฟนนนมความสมบรณและไมถกยกคารองอยางทแลวๆมา แตเมออานาจของพนกงานอยการถกจากดโดยมาตรา 6 (5) จงเปนเหตใหกฎหมายฉบบนขาดความเปนธรรมตอประชาชน ดงนนตามมาตรา 6 (5) ควรทจะมการแกไขเพอใหกฎหมายฉบบนบงคบใชไดอยางแทจรง เมอพนกงานอยการไมไดกระทาการฟองรองโดยสวนตว องคกรอยการกชอบทจะนาคดอาญาทถงทสดแลวมาขอรอฟนดาเนนคดใหมได เพอสทธของผตองคาพพากษาอนจะถอไดวาเปนการเยยวยาโดยองคกรของรฐอยางแทจรง และสอดคลองกบรฐธรรมนญทไดบญญตรบรองสทธในการรอฟนคดไว 2.4 วเคราะหกฎหมายเกยวกบกระบวนวธการรองขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เนองจากการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมจะตองเปนคดทถงทสดแลว และจะตองประกอบไปดวยเงอนไขขอใดขอหนงตามมาตรา 5 (1) - (3) แหงพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 จงจะขอใหศาลทาการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได ซงตามมาตรา 5 (1) - (2) จะตองมการพสจนถงพยานหลกฐานเดมวาเทจหรอปลอมเปนอกคดหนงเสยกอน และการพสจนดงกลาวจะตองมคาพพากษาถงทสดวา พยานหลกฐานทนามาลงโทษจาเลยนนเทจหรอปลอม จงจะนามาขอรอฟนได ซงขนตอนดงกลาวจะใชเวลาในการพจารณามาก กลาวคอ จะตองมการเรมพจารณาถงพยานหลกฐานชนเดมกนใหมตงแตศาลชนตน ศาลอทธรณ จนถงศาลฎกา ซงในขนตอนดงกลาวอาจจะใชเวลาเปนหลายเดอนหรออาจจะหลายป ซงการบญญตกฎหมายดงกลาว ไมสอดคลองกบหลกการของพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจาณาใหม

35 พระราชบญญตการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 7

DPU

69

พ.ศ. 2526 เพราะการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนกฎหมายพเศษเพอใชในการเยยวยาใหแกผตองคาพพากษา เมอบคคลดงกลาวมใชผทกระทาความผดอยางแทจรง บคคลนนจงไมควรเปนผ ตองคาพพากษาวากระทาความผด ดงนนการเยยวยาจงตองใชเวลาใหนอยทสดและเหมาะสมทสด อนเปนสงทรฐจะตองเขามามสวนรวม ในการเยยวยาดงกลาวใหแกประชาชนของตนคนสฐานะเดมใหเรวทสด จากการศกษาพบวา ในประเทศฝรงเศสการจะพสจนถงพยานหลกฐานเดมนนเพยงแตไดมคาพพากษาลงโทษฐานเบกความเทจแกพยาน ซงไดใหการเปนผลรายแกจาเลยกสามารถจะนามาเปนเงอนไขในการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได การทจะพสจนพยานหลกฐานเดมนนขอเพยงมคาพพากษาลงโทษผทใหการเทจกถอวาเพยงพอแลว ตามทไดบญญตไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา 622-3 �36 โดยไมจาตองพสจนจนมคาพพากษาถงทสดวาเปนพยานหลกฐานเทจ ซงการบญญตเงอนไขไวเชนนน อนเนองมาจากการดาเนนคดอาญาฟองรองกนในศาลเปนการดาเนนคดอาญาโดยรฐ ดงนนกอนทจะมการฟองรองดาเนนคดตอผกระทาความผด จะตองมการตรวจสอบความถกตองโดยพนกงานอยการมากอนอกขนตอนหนง ถงจะมการฟองรองดาเนนคดตอผกระทาความผดได อนจะถอไดวาเปนการบญญตกฎหมายใหสอดคลองกบหลกกฎหมายในเรองรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เพอใชในการเยยวยาความเสยหายใหแกผตองคาพพากษาอยางแทจรง ดงนน ผเขยนเหนดวยกบแนวความคดของระบบกฎหมายฝรงเศสทวา การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนเรองของการเยยวยาความเสยหาย เงอนไขทจะมารอฟนควรจะใหความเปนธรรมและรวดเรวแกประชาชน ดงนน ในประเทศฝรงเศสจงไดมการบญญตกฎหมายไวเพยงวา พยานคนใดคนหนงทไดใหการในคดเปนผลรายแกจาเลย ไดถกศาลพพากษาลงโทษฐานเบกความเทจกสามารถทจะนามาเปนเงอนไขในการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได ซงจะมความรวดเรวในการดาเนนคดอาญา สาหรบประเทศไทย ควรจะมการปรบปรงในเรองของเงอนไขในการรอฟนคดตามมาตรา 5 (1) - (2) เพราะเงอนไขทไดบญญตไวในมาตรา 5 (1) - (2) ไมสอดคลองกบหลกการในการรางกฎหมายฉบบนเลย การพสจนพยานหลกฐานเดมวาเทจหรอปลอมนน ตองมการพสจนจนมคาพพากษาถงทสดวาพยานหลกฐานดงกลาวเทจหรอปลอม ซง

36 ประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาฝรงเศส มาตรา 622-3 � การรองขอใหรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเพอประโยชนของบคคลทถกพพากษาวาเปนผกระทาความผดอกฤษโทษหรอมธยโทษ อาจกระทาไดไมวาจะเปนคาพพากษาของศาลใด เมอ … 3. กรณทมคาพพากษาลงโทษฐานเบกความเทจแกพยาน ซงไดใหการเปนผลรายแกจาเลย หลงจากทมคาพพากษาใหลงโทษจาเลยแลว พยานคนใดคนหนงทไดใหการในคดเปนผลรายแกจาเลย ไดถกศาลพพากษาลงโทษฐานเบกความเทจ

DPU

70

ตองใชเวลานานในการผานขนตอนของศาลแตละศาล และยงจะตองมคาพพากษาถงทสดรบรองพยานหลกฐานนนดวยแลวยงจะตองใชเวลามากขนไปอก ดงนน การยนพสจนวาพยานหลกฐานเดมเทจหรอปลอมนน ควรจะไปยนตอศาลฎกาโดยตรงเพยงศาลเดยว ใหศาลฎกาเปนผตดสนชขาด คาพพากษาของศาลฎกาใหเปนทสด เพอเปนการลดขนตอนในการดาเนนคด จะทาใหใชเวลานอยลงอนเปนการเยยวยาแกผเสยหายไดทนทวงท โดยทผเสยหายจะไดรบผลกระทบนอยทสด และยงใหเกดความเปนธรรมแกผตองคาพพากษา เพราะศาลฎกาเปนศาลสงจงเหมาะสมในการพจารณาประเดนดงกลาวมากทสด 2.5 วเคราะหสภาพปญหาเกยวกบผลเมอมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ถาพจารณาโทษอาญาตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 18 แลว จะเหนไดวาเปนการตดหรอจากดเสรภาพของผกระทาความผดโดยคาพพากษาของศาล กลาวคอ โทษประหารชวตตาม (1) เปนการตดเสรภาพในการมชวตของผกระทาความผดจากสงคมโดยสนเชง (2) และ (3) เปนการจากดเสรภาพของผกระทาความผดในกาหนดเวลาทกฎหมายและศาลกาหนด โดยโทษจาคกเปนตวหลก สวนโทษกกขงเปนตวเสรม หรอผอนหนกเปนเบาตาม (4) และ (5) เปนโทษอปกรณ คอ ตดเสรภาพในทรพยสนของผกระทาความผดดวยการใหนาเงนมาชาระคาปรบตอศาล หรอใหทรพยสนทใชในการกระทาความผดตกเปนของแผนดน ในเรองคาทดแทนนนตามพระราชบญญตฉบบนไดบญญตไวในมาตรา 1437 อนถอไดวาเมอกระบวนการยตธรรมเกดความไมสมบรณเปนเหตใหบคคลใดบคคลหนงเกดความเสยหาย

37 พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาคดใหม พ.ศ. 2526 มาตรา 14 บญญตวา “การกาหนดคาทดแทนใหกาหนดไดไมเกนจานวนตามคาขอทระบในคารองตามมาตรา 8 และตามหลกเกณฑดงน (1) ถาตองรบทรพยสน ใหไดรบทรพยสนทถกรบนนคน เวนแตทรพยสนนนเปนทรพยสนทกฎหมายบญญตวาใหรบ ไมวาเปนของผกระทาความผดและมผถกลงโทษตามคาพพากษาหรอไม ถาไมสามารถคนทรพยสนทถกรบนนได ใหไดรบชดใชราคาของทรพยสนทถกรบนน โดยถอราคาในขณะทศาลพพากษาคดรอฟนขนพจารณาใหม และถาทรพยสนทถกรบเปนเงน ใหไดรบเงนจานวนนนคนโดยศาลจะคดดอกเบยใหในอตรารอยละสบหาตอปของจานวนเงนนน นบแตวนรบจนถงวนทศาลเหนสมควรกาหนดกได (2) ถาตองรบโทษปรบและไดชาระคาปรบตอศาลแลว ใหไดรบเงนคาปรบคนโดยศาลจะคดดอกเบยใหในอตรารอยละสบหาตอปของจานวนเงนคาปรบนบตงแตวนชาระคาปรบจนถงวนทศาลเหนสมควรกาหนดกได

DPU

71

ถงแมวาความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรมดงกลาวไมไดเกดขนจากรฐโดยตรงกตาม แตรฐกจะตองรบผดชอบถงความเสยหายดงกลาว เพราะรฐไมสามารถรกษาความสงบใหแกบคคลในประเทศของตนได จากหลกการดงกลาวจงไดมการกาหนดในเรองคาทดแทนซงเปนการเยยวยาความเสยหายใหแกผตองคาพพากษา ในทางอาชญาวทยาถอวาโทษจาคกเปนโทษททรมานทสด เพราะโทษประหารชวตเจบปวดเพยงแปลบเดยวแลวกหายตายไปเลย38 เชน รบทรพยกใหคนทรพยนน หรอในกรณทประหารชวตกใหกาหนดคาทดแทนไมเกน 200,000 บาท เปนตน แตตามพระราชบญญตฉบบนไมไดครอบคลมถงบคคลซงตองรบโทษทางอาญาประเภทอน หรอในกรณรบโทษจาคกแลวตามพระราชบญญตนไดกาหนดคาทดแทน คอ คดตามวนทบคคลดงกลาวจะตองตดคกโดยใชอตรากกขงแทนคาปรบ ซงในปจจบนคดเปนวนละ 200 บาท39 อนเปนการเยยวยาในเรองคาทดแทนไวในบางกรณเทานน ซงจะเปนการเยยวยาอนเนองมาจากผลโดยตรงจากการทผตองคาพพากษาไดรบโทษเทานน แตอยางไรกดในกรณทผตองขงเกดเสยแขนขาหรอพการ ไมวาในกรณใดๆกตามในระหวางจาคก หรอในกรณทตายโดยเหตอนทมไดตายโดยการประหารชวต หรอการเสยหายแกชอเสยงจะทดแทนอยางไร ตามพระราชบญญตฉบบนไมไดครอบคลมไปถง เพราะกฎหมายไมเปดชองใหกระทาได ซงคาทดแทนรฐจะชดใชใหเฉพาะตามมาตรา 14 (1) - (5) เทานน อยางไรกด การทรฐจะกาหนดคาทดแทนใหนนผตองขงจะตองขอมาตามคารองดวย กลาวคอ คความจะตองขอมาในคารองขอรอฟนวาตนมความประสงคจะขอคาทดแทนเมอตนมไดเปนผกระทาความผด ถาผตองขงมไดขอมากบคารองศาลจะพพากษาใหคาทดแทนไมได เพราะคา

(3) ถาตองรบโทษกกขงหรอกกขงแทนคาปรบหรอจาคก ใหไดรบคาทดแทนเปนเงนโดยคานวณจากวนทถกกกขงหรอถกจาคกในอตราทกาหนดไวสาหรบการกกขงแทนคาปรบตามประมวลกฎหมายอาญา (4) ถาตองรบโทษประหารชวตและถกประหารชวตแลว ใหกาหนดคาทดแทนเปนจานวนเงนไมเกนสองแสนบาท (5) ถาถกใชวธการสาหรบเดกและเยาวชนแทนการลงโทษอาญา ใหศาลกาหนดคาทดแทนใหตามทเหนสมควร การสงใหไดรบสทธคนตามคาขอทระบไวในคารองตามมาตรา 8 ถาไมสามารถคนสทธอยางหนงอยางใดเชนวานนได ใหศาลกาหนดคาทดแทนเพอสทธนนใหตามทเหนสมควร” 38 สมพร พรหมหตาธร. การเปรยบเทยบคดอาญา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตธรรม, 2539, หนา 1 – 2. 39 ไกรฤกษ เกษมสนต. “ การทางานบรการสงคมหลกเลยงการกกขงแทนคาปรบทางเลอกใหมของคนยากจน ” รพ 54 . 2544, หนา 15.

DPU

72

ทดแทนทศาลจะตองจายใหแกผตองขงนนเปนเงนของรฐ ดงนนเมอคความไมขอมารฐจะกาหนดและจายใหแกผตองขงไมได ในประเทศฝรงเศส การทดแทนความเสยหายใหแกผตองคาพพากษาไดระบไวในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาฝรงเศส มาตรา 626 การชดเชยความเสยหายเปนการชดเชยโดยรฐ เมอมการขอรอฟนคดอาญาจะมการจดตงคณะกรรมการ เพอทจะพจารณาความเสยหายอนเกดแตความไมสมบรณของกระบวนการยตธรรมนน จะเยยวยาจากความเสยหายเปนกรณไป แตละบคคลจะมความเสยหายแตกตางกน ทาใหคาทดแทนถงแมวาจะเปนกรณเดยวกน แตอาจจะเกดความแตกตางกนในสวนของคาทดแทนได โดยจะมการตงคณะกรรมการในการพจารณาความเสยหายใหแกผตองคาพพากษา เมอรฐไดจายคาทดแทนใหแกผตองคาพพากษาแลวรฐกสามารถทจะดาเนนการไลเบยเอาจากคความผกลาวโทษผตองคาพพากษาเปนคดแพงได หรอเปนพยานเทจททาใหจาเลยตองคาพพากษาลงโทษนน โดยทผตองคาพพากษาไมจาตองดาเนนการในการฟองรองตอผกระทาความผดดวยตวเอง และการขอคาชดเชยในการรอฟนคดอาญานนกไมจาเปนตองขอมาพรอมกบคารองกได ดงนนคาทดแทนสามารถขอเวลาใดกไดกอนทศาลจะมคาพพากษา และการชดเชยความเสยหายใหแกผเสยหายดงกลาวในประเทศฝรงเศสยงมทงการชดเชยทางดานตวเงนและทางดานจตใจ เชน การใหโฆษณาในหนงสอพมพ40 และการโฆษณาในหนงสอพมพดงกลาวรฐจะเปนผออกคาใชจาย ซงถงแมวาจะไมสามารถจะชดเชยใหแกผตองคาพพากษาไดทงหมด แตรฐกพยายามทจะชดเชยความเสยหายใหแกผเสยหายใหได มากทสด ผเขยนเหนวา การชดเชยความเสยหายในประเทศฝรงเศสเปนการชดเชยความเสยหายทไมมการกาหนดไวโดยแนนอน อนเนองมาจากในประเทศดงกลาวการพจารณาคาทดแทนจะพจารณาเปนรายกรณไป ซงจะพจารณาตามความเสยหายของแตละบคคลเปนหลก และ การขอคาทดแทนกไมจาตองขอมากบคาขอรอฟนกได ซงผเขยนเหนดวยกบแนวความคดในเรองคาทดแทนตามระบบของฝรงเศส จงควรนามาปรบใชในเรองคาทดแทนตามพระราชบญญตการรอฟนคด อาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 โดยจะตองมการแกไขมาตรา 14 โดยควรจะใหมการตงคณะกรรมการพจารณาในเรองคาทดแทนเปนรายกรณไป เพราะแตละบคคลจะไดรบความเสยหายไมเทาเทยมกน จงตองถอวาคาทดแทนในกรณดงกลาวเปนเรองทมความเฉพาะและเปนพเศษ อนจะยงผลใหในบางกรณทไมไดบญญตไวในมาตรา 14 แหงพระราชบญญตดงกลาวไดรบการชดเชย

40 โกเมน ภทรภรมย. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ” วารสารอยการ. ปท 14, ฉบบท 163. กนยายน 2534 , หนา 100-101.

DPU

73

ไปดวย เชน ในกรณเสยชอเสยง หรอในกรณทเกดทพพลภาพขนในระหวางถกคมขง เปนตน ดงนนเมอมการตงคณะกรรมการพจารณาในเรองคาทดแทนแกผตองคาพพากษาไวเปนพเศษ โดยควรจะระบเปนอตราในการชดเชยขนตาไววา ในการชดเชยในแตละเรองนนควรจะไมตากวาเทาใด และเมอคณะกรรมการจะกาหนดคาทดแทนกไมควรจะตากวาทกฎหมายกาหนด อนเปนการควบ คมดลยพนจในการพจารณาการกาหนดความเสยหายอกทางหนง และการชดเชยความเสยหายนนเมอการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนการเยยวยาความเสยหายอนเปนการเยยวยาทมความสาคญและมขนตอนพเศษ เพราะการจะขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไดในกรณทมคาพพากษาถงทสดแลวเทานน ดงนนการรอฟนจงเปนการแกไขความไมสมบรณของกระบวนการยตธรรม การขอคาทดแทนถอวาเปนการชดเชยความเสยหายใหแกผตองคาพพากษา และการขอคาชดเชยความเสยหายกควรจะขอเวลาใดกไดกอนทศาลจะมคาพพากษา รวมตลอดไปถงแมกระทงผมสทธหรอผมอานาจในการรอฟนคดอาญา ถงแมจะไมไดขอคาทดแทนมาในคารองขอรอฟนคดกตาม รฐกควรทจะกาหนดคาทดแทนใหแกผเสยหายดงกลาวดวย อนจะถอไดวาเปนการเยยวยาใหแกผตองคาพพากษาอยางแทจรง การชดเชยควรจะใหมการชดเชยทงทางดานตวเงนและทางดานจตใจ โดยรฐจะเปนผ ไลเบยและดาเนนคดอาญาแกผททาใหผตองคาพพากษาเกดความเสยหายเอง โดยผตองคาพพากษาไมจาตองไปฟองรองดาเนนคดเอง ซงรฐจะตองเขามาควบคมดแลอนจะยงใหผตองคาพพากษาเสยหายนอยทสด และเกดความเปนธรรมมากทสด

DPU

บทท 5 บทสรปและขอเสนอแนะ

1. บทสรป

ปจจบนทวโลกไดมการแกไขปญหา โดยใหมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เพอคนความเปนธรรมใหแกผตองคาพพากษา และถอวาเปนการเยยวยาความเสยหายอนเกดกบผตองคาพพากษาดวย การรอฟนคดอาญาในประเทศไทยนน จะตองเปนการรอฟนคดอาญาทเปนคณแกผตองขงเทานน แตในตางประเทศมทงการรอฟนคดอาญาทงเปนคณแกผตองคาพพากษาและเปนโทษแกผตองคาพพากษา อยางไรกตามกอนป พ.ศ.2526 ประเทศไทยเรายงไมมกฎหมายรอฟนคดอาญาเกดขน ดงนนการทจะเยยวยาตอผตองขงโดยทบคคลนนมไดกระทาความผด คอ การขออภยโทษ อยางไรกตามการเยยวยาดงกลาวหาอาจคนความเปนธรรมอยางแทจรงแกผตองขงไม เพราะไมวาจะไดรบการอภยโทษไปแลวกตาม กยงถอวาผตองขงกระทาความผดอยนนเอง ทงทบคคลดงกลาวมไดเปนผกระทาความผดแตตองถกคมขง ซงเปนการจากดสทธเสรภาพของบคคลดงกลาว ผตองขงบางรายถงกบตองเสยชวตในระหวางคมขงโดยไมรสาเหต หรอในบางรายตองเสยชอเสยงโดยไมสามารถจะเรยกรองกลบคนมาได จนกระทงในปพ.ศ.2526 ไดมพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ.2526 ขน ซงตามเนอหาของกฎหมายฉบบนมวตถประสงคเปนการคนความเปนธรรม และกาหนดวธการเยยวยาตอผตองขงทมไดกระทาความผดทแทจรง การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม โดยอาศยแนวความคดจากตางประเทศทวา เมอกระบวนการยตธรรมขาดความสมบรณในขนตอนการพสจนพยานหลกฐานทใชลงโทษผกระทาความผด จนเมอคดอาญานนถงทสดเปนเหตใหผตองคาพพากษาตองไดรบโทษจากการพสจนพยานหลกฐานทไมสมบรณดงกลาว ดงนนรฐจงตระหนกถงความไมสมบรณดงกลาว อนทาใหเกดความไมเปนธรรมตอผตองคาพพากษา รฐจงไดออกมาตรการเยยวยาความเสยหายใหแกผตองคาพพากษาทตรงตอวตถประสงคดงกลาวมากทสด คอการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม อนจะมผลทาใหเมอมการรอฟนสาเรจจะทาใหมการกลบคาพพากษา และไดรบคาทดแทนในความเสยหายดงกลาวดวย เชนเดยวกบประเทศอน ๆ ประเทศไทยไดมการบญญตคมครองสทธดงกลาวทงยงไดรบรองสทธนไวในรฐธรรมนญอกดวย พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 เปนการใหรายละเอยดในขนตอนการทาการรอฟนคดอนเปนกฎหมายทมความพเศษ กลาวคอ โดยหลกของการดาเนน

DPU

75

คดอาญา เมอศาลมคาพพากษาถงทสดคดดงกลาวจะนามาวากลาวกนอกไมได แตกเปนทยอมรบกนของนานาอารยประเทศวา เมอมความไมสมบรณในกระบวนการยตธรรม อนเนองมา จากขอเทจจรงทนามาพจารณาขาดความสมบรณ เปนพยานหลกฐานปลอมหรอพยานหลกฐานเทจ เชน การปลอมเอกสาร การ ”ปน” พยานบคคล การทาพยานวตถปลอม เปนตน ซงสงเหลานเมอนามาสกระบวนการยตธรรมแลว ไมสามารถจะแยกออกไดวาสงเหลานนเปนพยานหลกฐานเทจ หรอเปนพยานหลกฐานทถกตองแทจรง จงตองมมาตรการในการแกไขนนกคอการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ถงแมวาเมอมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมแลวจะกระทบตอหลกความศกดสทธแหงคาพพากษากตาม แตเพอประโยชนสวนรวมจงมความจาเปนทจะตองใหมการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม จากการศกษาในเรองการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในตางประเทศจะพบวา การรอฟนคดอาญาในประเทศฝรงเศสมความใกลเคยงกบการรอฟนคดอาญาในประทศไทย เพราะเปนประเทศทใชวธการดาเนนคดอาญาโดยรฐเชนเดยวกน ดงนน หากประเทศไทยจะมการแกไขปรบปรงพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ.2526 กควรจะปรบปรงใหคลายคลงกบกฎหมายในเรองดงกลาวของประเทศฝรงเศส เพราะในประเทศฝรงเศสมการใชกฎหมายรอฟนกอนประเทศไทย และมการตรากฎหมายไวชดเจนแนนอน สวนในประเทศสหรฐอเมรกาไมควรจะนามาปรบใชกบพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ.2526 เพราะเนองจากเงอนไขในการรอฟนคดอาญาของประเทศสหรฐอเมรกามการบญญตไวคอนขางกวางจนเกนไป อนเนองมาจากการตอสคดในประเทศดงกลาวมการตอสคดอาญาอยางเปนธรรม (Fair trial) ซงจะมการตรวจสอบในทกขนตอน ซงโดยหลกแลวการทจะนาคดอาญามารอฟนไดนนจะตองไมอาจจะแกไขดวยวธการอนได แตการรอฟนคดอาญาในประเทศสหรฐอเมรกาในบางรฐถอวา การรอฟนเปนขนตอนกอนทจะมการอทธรณ ดงนนผเขยนจงเหนวาหลกการของประเทศดงกลาว ไมควรจะนามาปรบใชกบพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมในประเทศไทย เมอศกษาจากสภาพปญหาแลวพบวา ตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ.2526 นน ยงมปญหาการบงคบใชเพอยงใหเกดประโยชนตอประชาชน หรอประโยชนตามเจตนารมณของกฎหมายอยางแทจรง ดวยปญหาการบงคบใชกฎหมายดงกลาว ตงแตวนท 8 เมษายน พ.ศ. 2526 จนถงปจจบนยงไมเคยมการทาการแกไขเลย อนทาใหพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 บางประเดนไมสอดคลองกบรฐธรรมนญฉบบปจจบน โดยพระราชบญญตฉบบดงกลาว ไดมการกาหนดเงอนไขในการรอฟนคดอาญาไวคอนขางจากด โดยมไดสอดคลองกบหลกความเปนจรงวาสามารถจะบงคบใชไดจรง

DPU

76

หรอไม เปนเหตใหพระราชบญญตฉบบนไมบรรลเจตนารมณในการทจะคนความเปนธรรมใหแกผ ตองคาพพากษา 2. ขอเสนอแนะ พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 ควรจะมการปรบปรง ใหมความทนสมยและสอดคลองกบสภาพสงคมไทยในปจจบนโดยการแกหลกกฎหมาย อยางไรกตามการแกหลกกฎหมายตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526 นน เมอแกไขแลวจะตองคานงดวยวาการรอฟนคดอาญาไปแลวนนจะตองเปนธรรมแกผตองคาพพากษา และไมเปดชองใหผทกระทาความผดจรงรอดพนจากความผดทตนกระทาไดโดยงาย เชน การเปดชองใหแกผทกระทาความผดทาพยานหลกฐานเทจ หรอสรางพยานหลกฐานใหมเพอใหตนพนผด และจะตองมการกลนกรองพยานหลกฐานอยางละเอยดรอบคอบ ในการพจารณาพยานหลกฐานททาการรอฟน อนจะเปนการตดปญหาในเรองของการทาพยานหลกฐานเทจของผไมบรสทธเพอจะทาใหตนหลดพนจากความผด ไมตองรบโทษอกตอไป เมอศกษาแลวพบวามปญหาอยหลายประการ ซงทาใหการรอฟนคดอาญาเปนไปไดโดยยาก เพราะหลกเกณฑตามพระราชบญญตฉบบนมขอจากดมากจนเกนไป ทาใหไมสามารถจะรอฟนคดได เมอกฎหมายฉบบนขาดความเหมาะสมในการบงคบใชกควรจะทาการแกไขเพมเตมในบางประเดน เพอใหเกดความยตธรรมในกระบวนการพจารณาอนเปนการคนความเปนธรรมใหแกผบรสทธ ดงน 1. ในเรองของเงอนไขในการรอฟนคด ควรจะมการแกไขในสวนของคดทจะนามาขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมใหครอบคลมไปถงคดทศาลมคาพพากษาวา จาเลยเปนผกระทาความผด แตมเหตยกเวนโทษจงพพากษายกฟอง เมอคดอาญาดงกลาวถงทสดแลวผตองคาพพากษาสามารถขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมได ถาพสจนไดวาตนเปนผบรสทธ เพราะการทศาลมคาพพากษาวาบคคลดงกลาวเปนผกระทาความผดโดยทเขามใชผกระทาความผดทแทจรง ถอไดวาคาพพากษาของศาลละเมดตอสทธของผตองคาพพากษา ดงนน เมอผตองคาพพากษามขอเทจจรงขนใหม และขอเทจจรงดงกลาวจะตองพสจนถงความบรสทธของจาเลยได ภายหลงทมคาพพากษาถงทสดแลวจาเลยชอบทจะขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม เพอลบลางคาพพากษาเดมทพพากษาวาตนเปนผกระทาผดได 2. ในกรณผมสทธ ควรจะหมายรวมถงผแทนตามกฎหมายของคนเสมอนไรความ

DPU

77

สามารถ หรอผมสวนไดเสยทไดรบความเสยหาย เนองจากคาพพากษาทลงโทษผตองคาพพากษา แตบคคลดงกลาว เมอมาใชสทธแทนผตองคาพพากษาจะตองพสจนใหไดวาตนเปนผใกลชดกบผ ตองคาพพากษา และมสวนไดเสยถงจะมสทธในการขอรอฟน และการใชสทธของบคคลดงกลาวกควรจะใชสทธแทนผตองคาพพากษาได ถงแมวาผตองคาพพากษาจะยงไมถงแกความตายกตาม เพราะเมอผตองคาพพากษาไดรบโทษแตผตองคาพพากษามใชผทไดรบความเสยหายแตเพยงผเดยว ในบางกรณผทอยใกลชดกบผตองคาพพากษากอาจจะไดรบความเสยหายตามไปดวย ดงนนกฎหมายในเรองรอฟนเปนกฎหมายทมวตถประสงคในการเยยวยาความเสยหาย การเยยวยาจงไมควรจะเยยวยาเฉพาะผตองคาพพากษาเทานน ควรจะรวมตลอดไปถงผทอยใกลชดดวย 3. ในกรณของผมอานาจในการรอฟนคดอาญา ควรจะมการแกไขใหสอดคลองกบหลกความเปนจรง กลาวคอ เมอพนกงานอยการเปนผฟองรองดาเนนคด การขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมจะกระทาโดยองคกรอยการไมไดเลย ดงนน ควรจะตองแกไขบทบญญตดงกลาวใหอยการสงสด เปนผมอานาจทาการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมไดถงแมวาในคดเดมพนกงานอยการจะเปนผฟองรองดาเนนคดแกจาเลยกตาม เพราะการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนกฎหมายพเศษ ดงนนจงตองอาศยผมความรเฉพาะดานในการทาการขอรอฟน เพอไมใหศาลยกคารองขอรอฟน 4. ในเรองของกระบวนวธการขอรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม ควรจะมการแกไขในสวนของขนตอนในการพสจนพยานเดมวา พยานหลกฐานดงกลาวเปนหลกฐานเทจหรอปลอมซงในการพสจนหลกฐานดงกลาว ควรจะพสจนเพยงศาลเดยวไมควรจะพจารณาถง 3 ศาล และควรจะใหศาลฎกาเปนศาลทพจารณาเพยงศาลเดยวและคาพพากษาใหเปนทสด เพราะการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหมเปนการเยยวยาความเสยหายทเกดขนกบผตองคาพพากษา โดยการนาคาพพากษาเดมมาทบทวนใหม ดงนนเมอคาพพากษาเดมเปนคาพพากษาถงทสด การทจะทบทวนคาพพากษากควรจะใหศาลสงเปนผทบทวน 5. ในเรองของคาทดแทน เนองจากตามพระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณา ใหม พ.ศ. 2526 บญญตไวไมครอบคลมหรอคอนขางจะจากด อนจะเปนการชดเชยในกรณทไดรบความเสยหายจากคาพพากษาโดยตรงเทานน จงควรจะแกไขโดยใหมการจดตงคณะกรรมการพจารณาความเสยหายไวโดยเฉพาะ เนองจากวาความเสยหายในแตละเรองของแตละบคคลไมเทาเทยมกน ดงนน การชดเชยความเสยหายกไมสมควรจะกาหนดไวแนนอน การเยยวยาควรจะเยยวยาใหสอดคลองกบความเปนจรง

DPU

79

บรรณานกรม

ภาษาไทย

หนงสอ

กตตพงษ กตยารกษ. มาตรฐานองคการสหประชาชาตวาดวยกระบวนการยตธรรมทางอาญา. กรงเทพมหานคร : โรงพมพเดอนตลา, 2547. โกเมน ภทรภรมย. อยการฝรงเศส. กรงเทพมหานคร : : ศรสมบตการพมพ, 2536. คณต ณ นคร. กฎหมายวธพจารณาความอาญา. พมพครงท 6. กรงเทพมหานคร: สานกพมพ วญญชน, 2546. ธานนทร กรยวชยร. ศาลกบพยานบคคล. กรงเทพมหานคร : นาอกษรการพมพ, 2521. นงลกษณ เอมประดษฐ. รปแบบครอบครวไทยของสงคมสมยใหม:แนวโนมในอนาคต. กรงเทพมหานคร: สถาบนไทยคดศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2539. มนตร รปสวรรณ. เจตนารมณรฐธรรมนญ. กรงเทพมหานคร: สานกพมพวญญชน, 2542. สมพร พรหมหตาธร. การเปรยบเทยบคดอาญา . กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตธรรม, 2539. . คดวสามญฆาตกรรม . กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตธรรม, 2545. สพร อศรเสนา. การขอพจารณาคดใหม พรบ.รอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม การทาหนงสอทล- เกลาถวายฎกา. กรงเทพมหานคร : สานกพมพนตบรรณการ, 2540. อรสม สทธสาคร. คก : ชวตในพนธนาการ . กรงเทพมหานคร : สานกพมพสารคด, 2540.

วารสาร

กมล พชรวนช. “ระบบอยการของสหรฐอเมรกา.” วารสารอยการ. ปท 14, กนยายน 2521. ไกรฤกษ เกษมสนต . “การทางานบรการสงคมหลกเลยงการกกขงแทนคาปรบทางเลอกใหมของ คนยากจน” รพ 54 . 2544 . โกเมน ภทรภรมย. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม.” วารสารอยการ. ปท 14, กนยายน 2534.

DPU

80

เกยรตขจร วจนะสวสด . “บทบาทของอยการในการควบคมอานาจตารวจในสหรฐอเมรกา.” วารสารอยการ. กนยายน 2521. จรญ ภกดธนากล. “ ตลาการกบกระบวนการยตธรรม.” ดลพาห. ปท 44, มกราคม- มนาคม 2540. . “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม. ” ดลพาห. ปท 30, มนาคม – เมษายน 2526. จตต เจรญฉา. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม. ” วารสารอยการ. ปท 14, กรกฎาคม 2534. ชาญชย แสวงศกด. “การไมยอมฟองคดอาจมใชดลพนจ.” วารสารกฎหมายปกครอง. ธนวาคม 2526. ชระ อเจรญ. “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม. ” วารสารอยการ. ปท 8, ธนวาคม 2528. วระพงษ บญโญภาส. “กระบวนการยตธรรมทางอาญาในประเทศองกฤษและสหรฐอเมรกา.” วารสารกฎหมายจฬาลงกรณ. ปท5, 2523. สมภพ โหตระกตย. “ การรอฟนคดขนพจารณาใหม (New trial).” วารสารกฎหมาย. ปท 2, พฤษภาคม 2519. อาไพ วจตรเวชการ. “การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม” บทบณฑตย. ปท41, 2527.

เอกสารอนๆ

คาพพากษาศาลฎกาประจาป 2542 เลม 10. กรงเทพมหานคร : สถาบนพฒนาโครงการฝายวชาการ กระทรวงยตธรรม, 2542. รวมงานวจยของ ประธาน วฒนวาณชย . "สทธของผตองขงในประเทศไทย.” สถาบนไทยคด ศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตรและมลนธโครงการตารา สมาคมสงคมศาสตร และมนษยศาสตร . มกราคม 2529. รายงานการประชมคณะกรรมาธการพจารณารางรฐธรรมนญ ลงวนท 23 มถนายน พ.ศ. 2540. รายงานการประชมสภาผแทนราษฎร ครงท 17/2525 (สมยสามญ) วนพฤหสบดท 15 กรกฎาคม พทธศกราช 2525 ณ ตกรฐสภา

DPU

81

วทยานพนธ นพพร โพธรงสยากร. “การใชดลพนจของศาลในการลงโทษ.” วทยานพนธปรญญานตศาสตร

มหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2524. พรศกด พลสมบตนนท. “ อานาจดาเนนคดอาญาโดยรฐและผเสยหาย.” วทยานพนธปรญญา นตศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย , 2545. วรจต แสงสข. “มาตรการกลนกรองมลคดอาญากอนการพจารณาของศาล.” วทยานพนธปรญญา

นตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2529. สตยา อรณธาร. “อานาจของอยการเกยวกบการสอบสวนคดอาญา.” วทยานพนธปรญญา น

ตศาสตรมหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2520. สนทด สจรต . “ การรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม. ” วทยานพนธปรญญานตศาสตร

มหาบณฑต จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2527. เสวก ภาศกด. “สทธไดรบคาตอบแทนจากรฐของผเสยหายในคดอาญาตามมาตรา 245 ของ รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540. ” วทยานพนธปรญญานตศาสตร มหาบณฑต มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2543.

กฎหมาย รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540. พระราชบญญตการรอฟนคดอาญาขนพจารณาใหม พ.ศ. 2526. ภาษาองกฤษ

Books

Andrew Sanders Rich and Young. Criminal Justice . Butterworth: London,1994. Burns, Edward McNall. Western Civilizations . Sixth Edition. New York : W. W. Norton & Company, Inc.,1963. Christopher Hibbert. The Root of Evil A Social History of Crime and Punishment. Minerva Press,1968. Code de Proce�dure Pe�nal . Editions Dalloz Paris,2004 .

DPU

82

Frank W. Miller. Prosecution : The Decision to Charge a Suspect with a Crime. U.S.A.: Brown &CO. (Canada) Ltd.,1974. J.C. Smith. Criminal Evidence. London : Sweet & Maxwell,1995. John A. Glenn. American Jurisprudence Volume 58 . Bancroft-Whitnet Co., 1989. Joseph . F . Sheley. Understanding Crime : Concept , Issues , Decisions. Belmont , California : Wadsworth Publishing Company Inc., 1979 . Stephen Schafer. Restitution to Victim of Crime. London : Stevens & Sons 1960. Sutherland and Cressey. Principles of Criminology. Philadelphia: Lippincott, 1960. Corpus Juris Secundun : a contemporary statement of American law as derived from reported cases and legislation (v.1-v.56) . St. Paul (MN) : West ,1985. United States Code Annotated , Title 18 Federal Rules of Criminal Procedure Rule 32

to 42. St.Paul,Minn.:West Publishing Co.,1976.

Web site

http://canada.justice.gc.ca/en/news/nr/2000/doc 25319.html http://caselaw.lp.findlaw.com/scripts/getcase.pl?court=9th&navby=case&no=9856770&exact=1 http://www.law.ku.edu/research/frcriVll.htm

http://www.legifrance.gouv.fr/WAspad/RechercheSimpleArticleCode http://www.totse.com/en/law/justice_for_all/crimpro3.htm

DPU

84

United States Code Annotated, Title 18 Federal Rules of Criminal Procedure

Rule 33. New Trial (a) Defandant ’s Motion. Upon the defandant ’s Motion , the court may vacate any judgment and grant a new trial if the interrst of justice so requires. If the case was tried without a jury, the court may take additional testimony any and enter a new judgment. (b) Time to File. (1) Newly Discovered Evidence. Any motion for a new trial grounded on newly discovered evidence must be filed within 3 years after the verdict or finding of guilty. If an appeal is pending, the court may not grant a motion for a new trial until the appellate court remands the case. (2) Other Grounds. Any motion for a new trial grounded on any reason other than newly discovered evidence must be filed within 7 days after the verdict or finding of guilty, or within such further time as the court sets during the 7 - days period.1

§ 61 Generally, a trial court has the power , where is more than one issue of fact in a case and such issues are distinct and separate in their nature , to order a new trial of one issue and to refuse it as to others. An issue, once correctly determined, need not be tried again even though justice demands that another distinct issue, because erroneously determined must again be passed on by a jury. Thus, a court may properly separate damage issues from liability issues for purposes of limiting new trials where retrial of the entire case is not warranted. In many jurisdictions this procedure is authorized by statute, rules of practice, or rulers of court, but even in the absence of a statute so providing, when manifest justice demands it and it is clear that the course can be pursued without confusion, inconvenience, or prejudice to the right of any party, a new trial may, according to the majority view, be limited to a particular severable question.2

1 http://www.law.ku.edu/research/frcriVll.htm 2 John A. Glenn. American Jurisprudence Volume 58 . Bancroft-Whitnet Co, 1989, p.136.

DPU

85

CODE DE PROCEDURE PENALE (Partie Législative)

Article 622

La révision d'une décision pénale définitive peut être demandée au bénéfice de toute personne reconnue coupable d'un crime ou d'un délit lorsque : 1º Après une condamnation pour homicide, sont représentées des pièces propres à faire naître de suffisants indices sur l'existence de la prétendue victime de l'homicide ; 2º Après une condamnation pour crime ou délit, un nouvel arrêt ou jugement a condamné pour le même fait un autre accusé ou prévenu et que, les deux condamnations ne pouvant se concilier, leur contradiction est la preuve de l'innocence de l'un ou de l'autre condamné ; 3º Un des témoins entendus a été, postérieurement à la condamnation, poursuivi et condamné pour faux témoignage contre l'accusé ou le prévenu ; le témoin ainsi condamné ne peut pas être entendu dans les nouveaux débats ; 4º Après une condamnation, vient à se produire ou à se révéler un fait nouveau ou un élément inconnu de la juridiction au jour du procès, de nature à faire naître un doute sur la culpabilité du condamné.

Article 623

La révision peut être demandée : 1º Par le ministre de la justice ; 2º Par le condamné ou, en cas d'incapacité, par son représentant légal ; 3º Après la mort ou l'absence déclarée du condamné, par son conjoint, ses enfants, ses parents, ses légataires universels ou à titre universel ou par ceux qui en ont reçu de lui la mission expresse. La demande en révision est adressée à une commission composée de cinq magistrats de la Cour de cassation, désignés par l'assemblée générale de cette juridiction et dont l'un, choisi parmi les membres de la chambre criminelle, en assure la présidence. Cinq magistrats suppléants sont désignés selon les mêmes formes. Les fonctions du ministère public sont exercées par le parquet

DPU

86

général de la Cour de cassation. Après avoir procédé, directement ou par commission rogatoire, à toutes recherches, auditions, confrontations et vérifications utiles et recueilli les observations écrites ou orales du requérant ou de son avocat et celles du ministère public, cette commission saisit la chambre criminelle, qui statue comme cour de révision, des demandes qui lui paraissent pouvoir être admises. La commission statue par une décision motivée qui n'est susceptible d'aucun recours ; cette décision, sur demande du requérant ou de son avocat, est rendue en séance publique. La commission prend en compte, dans le cas où la requête est fondée sur le dernier alinéa (4º) de l'article 622, l'ensemble des faits nouveaux ou éléments inconnus sur lesquels ont pu s'appuyer une ou des requêtes précédemment rejetées.

Article 624

La commission saisie d'une demande de révision peut, à tout moment, ordonner la suspension de l'exécution de la condamnation. Il en est de même pour la cour de révision lorsqu'elle est saisie.

Article 625

Si la cour de révision estime que l'affaire n'est pas en état, elle procède comme il est dit à l'avant-dernier alinéa de l'article 623. Lorsque l'affaire est en état, la cour l'examine au fond et statue, par arrêt motivé non susceptible de voie de recours, à l'issue d'une audience publique au cours de laquelle sont recueillies les observations orales ou écrites du requérant ou de son avocat, celles du ministère public ainsi que, si elle intervient à l'instance, après en avoir été dûment avisée, celles de la partie civile constituée au procès dont la révision est demandée ou de son avocat. Elle rejette la demande si elle l'estime mal fondée. Si, au contraire, elle l'estime fondée, elle annule la condamnation prononcée. Elle apprécie s'il est possible de procéder à de nouveaux débats contradictoires. Dans l'affirmative, elle

DPU

87

renvoie les accusés ou prévenus devant une juridiction de même ordre et de même degré, mais autre que celle dont émane la décision annulée. S'il y a impossibilité de procéder à de nouveaux débats, notamment en cas d'amnistie, de décès, de démence, de contumace ou de défaut d'un ou plusieurs condamnés, d'irresponsabilité pénale ou d'excusabilité, en cas de prescription de l'action ou de la peine, la cour de révision, après l'avoir expressément constatée, statue au fond en présence des parties civiles, s'il y en a au procès, et des curateurs nommés par elle à la mémoire de chacun des morts ; en ce cas, elle annule seulement celles des condamnations qui lui paraissent non justifiées et décharge, s'il y a lieu, la mémoire des morts. Si l'impossiblité de procéder à de nouveaux débats ne se révèle qu'après l'arrêt de la cour de révision annulant l'arrêt ou le jugement de condamnation et prononçant le renvoi, la cour, sur la réquisition du ministère public, rapporte la désignation par elle faite de la juridiction de renvoi et statue comme il est dit à l'alinéa précédent. Si l'annulation du jugement ou de l'arrêt à l'égard d'un condamné vivant ne laisse rien subsister à sa charge qui puisse être qualifié crime ou délit, aucun renvoi n'est prononcé. L'annulation de la condamnation entraîne la suppression de la fiche du casier judiciaire.

Article 626

Sans préjudice des dispositions des deuxième et troisième alinéas de l'article L. 781-1 du code de l'organisation judiciaire, un condamné reconnu innocent en application du présent titre a droit à réparation intégrale du préjudice matériel et moral que lui a causé la condamnation. Toutefois, aucune réparation n'est due lorsque la personne a été condamnée pour des faits dont elle s'est librement et volontairement accusée ou laissé accuser à tort en vue de faire échapper l'auteur des faits aux poursuites. Peut également demander une réparation, dans les mêmes conditions, toute personne justifiant du préjudice que lui a causé la condamnation. A la demande de l'intéressé, le préjudice est évalué par expertise contradictoire réalisée dans les conditions des articles 156 et suivants.

DPU

88

La réparation est allouée par le premier président de la cour d'appel dans le ressort de laquelle réside l'intéressé et suivant la procédure prévue par les articles 149-2 à 149-4. Si la personne en fait la demande, la réparation peut également être allouée par la décision d'où résulte son innocence. Devant la cour d'assises, la réparation est allouée par la cour statuant, comme en matière civile, sans l'assistance des jurés. Cette réparation est à la charge de l'Etat, sauf son recours contre la partie civile, le dénonciateur ou le faux témoin par la faute desquels la condamnation a été prononcée. Elle est payée comme frais de justice criminelle, correctionnelle et de police. Si le demandeur le requiert, l'arrêt ou le jugement de révision d'où résulte l'innocence du condamné est affiché dans la ville où a été prononcée la condamnation, dans la commune du lieu où le crime ou le délit a été commis, dans celle du domicile des demandeurs en révision, dans celles du lieu de naissance et du dernier domicile de la victime de l'erreur judiciaire, si elle est décédée ; dans les mêmes conditions, il est ordonné qu'il soit inséré au Journal officiel et publié par extraits dans cinq journaux au choix de la juridiction qui a prononcé la décision. Les frais de la publicité ci-dessus prévue sont à la charge du Trésor.

DPU

89

ประวตผเขยน

ชอ นางสาวพชญา เหลองรตนเจรญ เกดเมอวนท 30 กรกฎาคม พ.ศ. 2518 ทกรงเทพมหานคร วฒการศกษา มธยมศกษาตอนตน จากโรงเรยนฤทธณรงครอน มธยมศกษาตอนปลาย จากโรงเรยนสวนอนนต นตศาสตรบณฑต จากมหาวทยาลยรามคาแหง ปการศกษา 2540

เขาศกษาระดบนตศาสตรมหาบณฑตทมหาวทยาลยธรกจบณฑตย ปการศกษา 2545

การทางาน ประกอบอาชพทนายความ

DPU