บทท 1 ความรความเขาใจเกยวกบพนฐานของบคคล

ความหมายของบคคล

ความหมายจากรปศพท - โดยรปศพท “มนษย” มาจาก มน แปลวา ใจ คด ร กบค าวา อษย แปลวา สงกวา ดกวา มนษยจงแปลวา “ผ มจตใจสง”

- จากพจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542 มนษย คอ สตวทรจกใชเหตผล สตวทมจตใจสง

- มนษยแตกตางจากสตวชนดอนๆ คอ เปนสตวประเสรฐ มนษยเปนสตวโลกชนดเดยวทมสตปญญา รจกใชเหตผลและมจตใจสงกวา คน ซงไมมเหตผลและจตใจไมสงหรอมแตไมเพยงพออกดวย

ความหมายทางการพฒนาชมชน - มนษยเปนสตวทมลกษณะเหนอกวาสตวอนและมศกยภาพทจะพฒนาตนเอง กลม ชมชน สงคมระดบตางๆ ไดดวยกระบวนการพฒนาชมชนและเทคนควธการพฒนาชมชน

- สรปไดวา บคคล คอ มนษยแตละคน เปนสตวชนสงทแตกตางจากสตวอนๆ ทงทางดานรางกาย อารมณความรสก สตปญญา การด ารงชวตในสงคม ทกษะและศกยภาพทมคณภาพ สามารถน ามาใชพฒนาตนเอง บคคลอน ชมชน และสงคมระดบตางๆได

การก าเนดของจกรวาลและโลก

บคคลหรอมนษยแตละคนเปนสวนหนงของจกรวาลและโลก การก าเนดของจกรวาลและโลกเปนปรากฏการณของธรรมชาตทเกดขนมาเปนเวลายาวนานมาก

จกรวาลเกดขนจากความเปนหนงเดยว ซงเปนแรงอดและความหนาแนนอยางมหาศาล ตอมาอณหภมของเอกภพคอยๆเยนลงเปนล าดบจนเกดเปนอนภาคอะตอม ธาตและสารประกอบของสสารขนาดใหญ เกดเปนดวงดาวตางๆ จ านวนมากมายมหาศาล

โลกอยในกาแลกซทางชางเผอก แตชาวตะวนตกเรยกวากาแลกซทางน านม

ในกาแลกซทางชางเผอกมระบบส าคญ คอ ระบบสรยะ หรอ ระบบสรยจกรวาล เปนระบบทเกดขนจากกลมกาซและหมอกควนทเรยกวา เนบลา ซงเปนผลจากการระเบดของดวงดาวตางๆ ท าใหมวลสารสวนใหญกลายเปนดวงอาทตย สวนสสารและธาตหนกทเหลอกกลายเปนดาวเคราะหรวมทงโลก ดวงจนทร ดาวเคราะหนอย อกาบาตร และดาวหาง

การก าเนดของสงมชวต

อณหภมทพนผวเปลอกโลกคอยๆ เยนลง ท าใหสภาพทางกายภาพของโลกประกอบดวยดน น า และอากาศ จงเกดสงมชวต ระยะแรกเปนสตวเซลลเดยวอาศยอยในน า ตอมาไดเกดกระบวนการววฒนาการทางชววทยา กลายมาเปนพวกแบคทเรย สาหราย พชสเขยว และสตวหลากหลายชนด

สตวกระดสนหลงทเกดขนประเภทแรก คอ ปลา

ประมาณ 333 ลานปทผานมาไดเกดสตวเลอยคลานประเภทไดโนเสาร ซงเปนสตวครงบกครงน า นกรนแรก ตลอดจนสตวเลยงลกดวยนมคอ ไพรเมตส ซงเปนบรรพบรษของมนษย

การก าเนดของบคคลหรอมนษย

ความคดเหนเกยวกบการก าเนดของบคคลหรอมนษยแตกตางกนออกไปตามพนฐานของความเชอและการศกษาคนควา แบงเปน

การก าเนดของบคคลทางชววทยา การก าเนดของบคคลทางโบราณคด การก าเนดของบคคลตามความเชอทางศาสนา

การก าเนดของบคคลทางชววทยา

สงมชวตประเภทสตวเกดขนในโลกเปนครงแรก เมอประมาณ 3,600 ลานปทผานมา เปนสตวเซลลเดยว เกดใตมหาสมทรและคอยๆ แบงตวเปนสตวหลายเซลล ววฒนาการจากสตวน าเปนสตวครงบกครงน า เปนสตวบกแลวววฒนาการเปนสตวประเภทตางๆ รวมทงมนษยหรอบคคล โดยมนษยเกดขนบนโลกเมอประมาณ 1 – 2 ลานปทผานมาซงเกดจากโพรโทพลาซม รวมกนเปนเซลล เปนอวยวะตางๆ รวมกนเปนรางกาย มนษยเปนสตวชนดหนงในอาณาจกรสตว จดอยในไฟลม คอรดาตา เปนสตวทมกระดกสนหลง ชนเลอดอน เลยงลกดวยนม

มนษยเปนสตวทมลกษณะพเศษทสตวอนๆไมม คอ มสมองทมคณภาพ มมอและเทาทสามารถจบยดสงตางๆ ไดคลองแคลว มนคง สามารถสรางสรรคผลงานหรอวฒนธรรมเปนจ านวนมาก มนษยไดพฒนาความสามารถของตนมาโดยล าดบ

การก าเนดของบคคลทางโบราณคด

นกโบราณคดถอวามนษยโฮโมซาเปยนสเปนจดเรมตนของการแบงยคสมยทางโบราณคด คอ ยคหนแบงออกเปน 3 ยค คอ

ยคหนเกา ยคหนกลาง ยคหนใหม

ยคหนเกา มอายประมาณ 2.5 ลานป – 12,000 ลานปมาแลว เปนชวงยคน าแขง เปนยคทมนษยเกบของปา ลาสตวเปนอาหารโดยเฉพาะสตวขนาดใหญ เชน ชางแมมมอธ มา แรด ควาย อาศยเปนกลมขนาดเลกประมาณ 20 – 30 คน อพยพไปตามแหลงอาหารใชถ าและเพงผาเปนทพก ใชขวานมอ ใบหอก เครองมอใบมด ในตอนปลายของยครจกประดษฐหนาไมและลกดอกใช รจกตกแตงรางกายดวยเปลอกหอยและกระดกสตว รจกวาดภาพบนผนงถ า

ยคหนกลาง มอายประมาณ 12,000 ลานป – 10,000 ลานปมาแลว เนองจากสภาพภมอากาศรอนขนท าใหน าแขงละลาย ระดบน าทะเลสงขน มนษยยคนรจกใชทรพยากรธรรมชาตทหลากหลาย เรมน าพชมาทดลองปลกและน าสตวปามาเลยงใชงาน ใชเครองมอหนกะเทาะขนาดเลก และเครองมอทมดาม เชนเคยว รจกตงถนฐานแบบถาวร

ยคหนใหม มอายประมาณ 10,000 ป – 4,000 ปมาแลว เปนยคทมนษยรจกการเกษตรกรรมคอการเพาะปลกและเลยงสตว รจกใชเครองมอหนขด เชน ครก สาก มรการตโลหะ รจกท าคนไถและใชววไถนา ลอเลอน การทอผาลนนและขนสตว มการครอบครองทดนและรบมรดก เรมนบถอเทพและเทวหลายองค เปนชมชนเกษตรกรรมแบบถาวร เรยก การปฏวตเศรษฐกจในยคหนใหม

การก าเนดของบคคลตามความเชอทางศาสนา

ศาสนาพราหมณ เชอวา พระพรหมเปนผสรางทกสงทกอยางรวมทงมนษย

ศาสนาครสต เชอวา มนษยเกดจากการสรางของพระเจา คอพระยะโฮวา

ศาสนาอสลาม เชอวา พระเจาคอพระอลเลาะหเปนผสรางมนษย

ศาสนาพทธ พระพทธเจาศาสดาของศาสนาพทธ ทรงตรสวา การเกดเปนมนษย ตามนยอภธรรม จะเรมตนตงแตมปฏสนธ ซงเกดขนตอจากจตจตในมรณาสนนวถ

ธรรมชาตของบคคลตามความเชอของศาสนาพทธ

เวไนยสตว ซงสามารถใหการอบรมสงสอนและพฒนาได อเวไนยสตว เปนพวกบกพรองทงกายและจตใจ ไมสามารถอบรมและสงสอนได

ระดบสตปญญามนษยแบงไดเหมอนดอกบว 4 ประเภท 1. พวกทมสตปญญาเฉลยวฉลาดมาก 2. พวกทมสตปญญาเฉลยวฉลาด 3. พวกทมสตปญญาเฉลยวฉลาดในระดบปานกลาง 4. พวกโงเขลา

ธรรมชาตของบคคลตามความเชอของศาสนาพราหมณ

เชอวาพระพรหมก าหนดใหบคคลมภาระหนาทหรอความรบผดชอบแตกตางกนออกไป 4 จ าพวก หรอ 4 วรรณะ

1. กษตรย มหนาทเปนผปกครอง ปกปองศตร เปนวรรณะสงทสด 2. พราหมณ มหนาทประกอบพธทางศาสนา สงสอนใหความรแก

คนในสงคม 3. แพศย มหนาทดานเศรษฐกจ ธรกจการคาตางๆ 4. ศทร มหนาทเปนกรรมกรเปนผ รบใชบคคลอนๆ เปนวรรณะ

ต าสด

ธรรมชาตของบคคลตามความเชอของลทธขงจอ

เชอวา ธรรมชาตของมนษยในสงคมบคคลตองมความสมพนธกบบคคลอนๆ ไมสามารถด ารงชวตเพยงล าพงคนเดยวได เชน ความสมพนธระหวางกษตรย ขนนางกบประชาชน บดามารดากบบตร สามกบภรรยา ญาตพนองและเพอน

ธรรมชาตของบคคลตามความเชอของนกปรชญา ความเชอดงกลาวอาจแบงออกไดเปน 4 กลม

1. กลมจตนยม 2. กลมสจจนยม 3. กลมปฏบตนยม 4. กลมอตสภาวนยม

นกปรชญามความคดเหนเกยวกบธรรมชาตของมนษยเปน 2 แนวความคด

1. แนวความคดแบบวตถนยมหรอสสารนยม เชอวามนษยแตละคนเปนสสารทหยาบ จดมงหมายของชวตมนษยจงอยในชาตน เทานน

2. แนวความคดแบบจตนยม เชอวามนษยมความคดรเรมซงแตกตางไปจากสงมชวตอนๆ มการเรยนร มความรสกนกคด มเหตผล มอารมณ ดงนน ธรรมชาตของมนษย คอ จต ซงไมใชสสารนนมความเปนอมตะ ไมมการแตกสลาย และเปนตวตนทแทจรงของมนษย

ธรรมชาตของบคคลในแนวคดของนกสงคมวทยา

ธรรมชาตของมนษยแตละคน คอ มลกษณะเปนสตวสงคม ตองอยรวมกนเปนกลมและสงคม มการจดระเบยบทางสงคมขน ใชปฏบตรวมกน เชน บรรทดฐานทางสงคม

ธรรมชาตของบคคลในแนวคดของนกมานษยวทยา • ธรรมชาตของมนษยแตละคนเปนทงสตวโลกและสตววฒนธรรม มนษยสามารถสรางวฒนธรรมได เพราะมมนสมองทมคณภาพ มมอทมคณภาพ มภาษาใชทงภาษาพดและภาษาเขยน

ธรรมชาตของบคคลในแนวคดของนกรฐศาสตร ธรรมชาตของมนษยแตละคนนนมลกษณะเปนสตวการเมอง มระบบการเมอง สถาบนทางการเมองการปกครอง มการก าหนดรปแบบและวธการไดมาซงอ านาจ เชน การปกครองแบบประชาธปไตย หรอเผดจการ บคคลจงตองเกยวของกบการเมองตลอดชวต

• ธรรมชาตของบคคลในแนวคดของนกรฐศาสตร ธรรมชาตแลวมนษยแตละคนเปนทรพยากรในทางเศรษฐกจทส าคญทสด เพราะเปนทงผผลต ผบรโภค ผจ าหนาย เปนผไดรบผลประโยชนและผลกระทบจากกระบวนการทางเศรษฐกจโดยตรง จงมลกษณะเปนสตวเศรษฐกจ

ความแตกตางระหวางบคคล

ความแตกตางดานรางกาย บคคลมความแตกตางกนในเรอง เพศ อาย สผว ผม ขนาดของรางกายทงสวนสงและน าหนก เนองจากเปนผลของการถายทอดทางพนธกรรมและอาหารการกนทแตกตางกน

ความแตกตางดานอารมณและความรสก เปนผลจากความผดปกตของรางกายและสภาพแวดลอม เชน การท างานของตอมไรทอและฮอรโมนในรางกาย การอบรมเลยงดของครอบครว การศกษาอบรม อทธพลของกลมเพอน ท าใหบางคนเปนผนยมรกรวมเพศ บางคนอารมณรอน ฉนเฉยวงาย หงดหงดงาย ไมมเหตผล แตบางคนอารมณเยน มเหตผล ราเรงแจมใส

ความแตกตางดานเชาวนปญญา เปนผลจากพนธกรรมทแตกตางกน คณภาพของสมองและสงแวดลอมทแตกตางกน เชน การศกษา การฝกอบรม การไดรบประสบการณทงจากครอบครว สถาบนการศกษา ดงนนบคคลจงมสตปญญา ความเฉลยวฉลาด ปฏภาณไหวพรบ ความสามารถในการแกไขปญหาเฉพาะหนา ไมเทากน

ความแตกตางดานความตองการ บคคลมความตองการทแตกตางกนทงประเภทของความตองการ ปรมาณ ระดบ และความสามารถในการไดรบการตอบสนองความตองการ เนองจากบคคลมความพรอมหรอขอจ ากดในเรองความตองการไมเทากน จงท าใหปรมาณและระดบความตองการของแตละบคคลไมเทากน

ความแตกตางดานประสทธภาพในการท างาน บคคลมประสทธภาพในการท างานไมเทากน เนองจากสมรรถนะ ความถนด ทกษะ ความชอบ ความพงพอใจแตกตางกน จงท าใหประเภทและระดบความส าเรจในการท างานไมเทากน

ความแตกตางดานบคลกภาพ บคคลมบคลกภาพเปนของตนเองและแตกตางไปจากบคคลอนๆ ทงการพด การเดน การนง การนอน การกน เนองจากไดรบการอบรมเลยงด การศกษา การฝกอบรมในดานตางๆ ทแตกตางกน

ความแตกตางดานสถานภาพและบทบาทในสงคม บคคลมสถานภาพ คอ ต าแหนง และบทบาท หรอหนาทแตกตางกนออกไป

ความแตกตางระหวางมนษยกบสตวอนๆ

รางกายของมนษยตงตรงกบพนโลก

- มนษยสามารถยนตวตรงและเดนดวยเทาเพยง 2 ขาง มอวางเปนอสระ

- ชวยใหมนษยเคลอนทหรอเปลยนอรยาบถของรางกายไดรวดเรว เชน การนง นอน ยน เดน หมนรอบตว กม เงย

• มอและนวของมนษยมคณภาพ ไมตดกนเปนพงผด นวทกนวงอและกระดกได

• ต าแหนงและคณภาพของดวงตา

มนษยมสมองทมคณภาพ มสวนประกอบของสมองทมคณภาพ ท าใหมนษยมความจ าไดดกวา เรวกวา นานกวา มเหตผลและเรยนรไดดกวาสตวอนๆ มขนาดใหญ มสดสวนสงสดคอเปน 1 ตอ 50 คอ มนษยทน าหนกตว 50 กโลกรม จะมสมอง 1 กโลกรม จงท าใหการท างานของสมองมนษยมคณภาพดกวาสตวอนๆ มความซบซอนมากกวาสมองของสตวอนๆ เนองจากสมองมนษยมความยนหรอคลนของมนสมองมากทสด ดงนนมนษยจงฉลาดทสด มเซลลประสาทมากทสดเมอเปรยบเทยบกบสตวอน ท าใหสมองมคณภาพดและสามารถพฒนาไดมากกวาสตวอนๆ

มนษยมความสามารถในการเรยนรมากกวาสตวอน มนษยมวฒนธรรม แตสตวอนไมมวฒนธรรม มนษยมภาษาทพฒนามากกวาสตวอน การสบพนธแตกตางกน มนษยมพฤตกรรมทปราศจากสญชาตญาณ มนษยตองพงพาอาศยผ อนเปนเวลานาน มนษยมความตองการแตกตางจากสตวอนๆ มนษยมความสามารถในการสรางและใชเทคโนโลย มนษยมความสามารถในการปรบสงแวดลอมมาตอบสนองความตองการของตนเองไดมากกวาสตวอนๆ

มนษยท าลายสงแวดลอมมากกวาสตวชนดอนๆ