31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 1

วชา(วทยา)วาดวยศพทแพทยศาสตร(Medical Terminology)ค าศพทแพทยศาสตร

(Medical Terms)

ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 2

พจนานกรมและเอกสารทเกยวของ

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 3

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 4

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 5

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 6

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 7

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 8

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 9

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 10

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 11

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 12

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 13

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 14

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 15

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 16

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 17

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 18

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 19

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 20

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 21

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 22

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 23

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 24

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 25

ศพทแพทย : มองคประกอบ1. รากค า (root, stem)2. ค าเตมหนา (prefix)3. ค าเตมหลง (suffix)4. ค าสมาส และสนธ5. การเปลยนทายค าใหเปนพหพจน, บอกเพศและอน ๆ

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 26

รากค าไทย องกฤษ ลาตน กรก

กระดก bone os Osteonกลามเนอ muscle musculus Mys

ขอ joint articulus Arthron

เขา knee genu -

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 27

ไทย องกฤษ ลาตน กรกคอ neck cervix trachelosตบ liver jecur Hepar

ทวารหนก anus anus prokros

ล าไส intestine intestinus enteron

รากค า

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 28

ไทย องกฤษ ลาตน กรกลน tongue lingua glossaเลอด blood sanguis haima,

haimatosหนง skin cutis derma,

dermat

รากค า

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 29

การแปลงรากค าเปนศพทแพทยรากค า ศพทแพทย ค าแปล

abdomin- abdominal ทองadip- adiposis โรคอวนarthr- arthrocele ขอตอบวมchol- cholecyst ถงน าด

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 30

การแปลงรากค าเปนศพทแพทยรากค า ศพทแพทย ค าแปล

cut- subcutaneous ใตผวหนงgast- gestation การตงครรภlingr- sublingual ใตลน

ophthalm- exophthalmos ภาวะตาโปน

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 31

1. เปลยนสระทายค าเปน O หรอเตม O กอนตอดวย ค าเตมหลง

2. ตดสระตวสดทาย กอนตอดวย ค าเตมหลง ทเรมดวยสระ เชน fibro + oma เปน fibroma

3. เปลยนพยญชนะตวสดทาย เชน larynx + itis เปน laryngitis

ค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 32

1. ค ากรยา ใหกลายเปน1.1 ค านามของ บคคล หรอ สงทกระท า เชน conductor, gamete, zygote

1.2 ค านามของ ผล หรอ จดมงหมายของการกระท าเชน trauma, system, momentum

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 33

1.3 ค านามของ ผล หรอ จดมงหมายของการกระท า เชน trauma, system, momentum

1.4 คณศพท ซงแสดงถงความสมพนธเชน sympathetic, caustic

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 34

1.5 คณศพท ซงแสดงถงความสามารถ เชน osteoclast, arcuate

1.6 ค านาม หรอ คณศพท เชน osteoclast, arcuate

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 35

2. ค ากรยา หรอ ค านาม เปนค านาม ของสถานทหรอเครองมอ เชน vertebra, vestibule, manubrium, auditorium

3. ค ากรยา หรอ ค านาม เปนค าคณศพท แสดงถงสภาพ เชน fluid

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 36

4. ค านาม หรอ ค าคณศพท เปนค ากรยา ซงหมายถงการใชงาน เชน cauterize, integrate, regulate

5. ค าคณศพท เปน ค านาม แสดงคณภาพ เชน acidity, equality

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 37

6. ค านาม เปน ค านาม ทแสดงถงสงเลก ๆ (diminutives) เชน bacterium (little stick)

7. ค านาม เปน ค าคณศพท ซงแสดงถงความคลายคลง เชน dextrose

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 38

8. ค านาม เปน ค าคณศพท ซงแสดงถงความคลายคลง เชน colloid (glue – like)

9. ค านาม ซงบงบอกวาเปน ปรสต (หนอนพยาธ) เชน cestode, nematode

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 39

10. ค านามทเปนชออวยวะ แสดงถงการอกเสบ เชน otitis, hepatitis

11. รากค า แสดงถงความสมพนธกบรากค านน ๆเชน pepsin, keratin

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 40

12. รากค าแสดงถงพยาธสภาพ เชน tuberculosis, filariasis

13. รากค า แสดงถงเนองอกของอวยวะ หรอชนดของเนองอก เชน osteoma, lipoma

ตวอยางค าเตมหลง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 41

1. ค านามเชน –arium, -orium (aviary, dormitory)

2. ค าคณศพท เชน –abilis, -ibilis (-able, -ible)

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 42

ค าสวนใหญมไดมาจากรากค าเพยงค าเดยว มกเกดจากการผสมรากค าตงแต 2 ค าขนไป เชน osteotome = oste + tom.

* จะเหนไดวา เมอรากค าทสองเรมตนดวยพยญชนะ มกนยมเตมตว o เขาไประหวางค า ทงสอง เพอใหงายแกการออกเสยง

ค าสมาส

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 43

เพอแสดงค าพหพจน, บอกเพศ หรออน ๆ

การเปลยนแปลงทายค า

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 44

เอกพจน พหพจน ตวอยางค า-a -s, mata Myoma

myomas, myomata

-a -ae Pila pilae

(a pilla)

-os , us -i Gyros gyri

Pilus pili (hair)

-um -a Ovum ova, datum data

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 45

รากค า องกฤษ ไทยacou-, acu- hear ไดยน

bar- weight น าหนกcalor- heat ความรอนchron- time เวลา

รากค าทใชบอย

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 46

รากค า องกฤษ ไทยesthe- feel รสกfract- Break แตก, แยกpseud false เทยมskin Skin (cutis-L) ผวหนง

รากค าทใชบอย

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 47

รากค า องกฤษ ไทยanus anus ทวารหนกtube tube ทอcolon Colon ล าไสใหญsten- narrow ตบแคบ

รากค าทใชบอย

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 48

รากค า องกฤษ ไทยurethra urethra ทอปสสาวะ

bile bile(bilis-L) น าดsole sole(planta-L) ฝาเทา

armpit armpit -axilla รกแร

รากค าทใชบอย

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 49

รากค า องกฤษ ไทยHead Head(caput) หวHeart Heart(cor) หวใจKnee Knee(genu) หวเขาEar Ear(auris-L) ห

รากค าทใชบอย

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 50

รากค า ศพทแพทย ไทยadeno- Adenoma เนองอกตอมAdip- Adiposis ไขมนมากเกนDerm- Dermatology ตจวทยาGest- Gestation การตงครรภ

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 51

รากค า ศพทแพทย ไทยArthr- arthrocoele ขอตอบวมchol- Cholecyst ถงน าดProct- proctoscope เครองสองในทวารหนก

Trache- tracheostomy การเจาะคอ

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 52

รากค า ศพทแพทย ไทยAngi- Angiitis หลอดเลอดแดงอกเสบ

kerat- Keratitis กระจกตาอกเสบ

ment- Mental -จตใจasthen- asthenia ไมมแรง

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 53

ค าเตมหนา(Prefix)อาจประกอบดวยอกษรตวเดยวหรอหลายตว เ ต ม ไป ข า งหน าค า ต า ง ๆ เพ อ แสดงความหมายทแตกตางจากค าเดม ค าเตมหนาสวมมากเปนบรพบท ซงหากมสระอยขางทาย กจะหลดออกไป เมอไปเตมอยหนาค าทเรมตนดวยสระ ยกเวนค าวา peri-

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 54

ค าเตมหนา ความหมาย ศพทแพทยA-, an Negative Afebrile ante- before antenatal

Co-,con- With,together Coincidenceect- Outside ectopic

ค าเตมหนา(Prefix)

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 55

ค าเตมหนา ความหมาย ศพทแพทยend-,endo inside endocarditis

ep-,epi Upon,after epidermiseu- Good,normal euthyroid

hemi-,semi half hemiplegia

ค าเตมหนา(Prefix)

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 56

ค าเตมหนา ความหมาย ศพทแพทยIso- Equal isometric ir- See in irradiation

meso- middle mesodermneo- new neoplasm

ค าเตมหนา(Prefix)

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 57

ค าเตมหนา ความหมาย ศพทแพทยOlig- Few,small oliguria

par-,para- Beside,beyond parathyroidper-,dia- through percutaneous

peri- around pericardium

ค าเตมหนา(Prefix)

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 58

ค าเตมหนา ความหมาย ศพทแพทยpoly-, Much, many polydipsia post- after postpartumre- Back,again,contrary recurrent

semi-,hemi half Semicoma,hemiplegia

ค าเตมหนา(Prefix)

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 59

ค าเตมหนา ความหมาย ศพทแพทยretro-, Backward,behind retrosternum

sym-,syn With,together Symbiosis,synchronus

super-,supra- Above,over Superficial,suprasternum

sub- Under,below subtotal

ค าเตมหนา(Prefix)

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 60

ค า องกฤษ ตวอยางSemi- half Semicircular canal

Primus- first primaryduo two duoparental

seconds second secondary

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 61

ค า องกฤษ ตวอยางTri- three tricephalus

tertius third tertiaryQuadric- four quintipara

pente five pentavaccine

31/01/58 ศ. นพ.อดลย วรยเวชกล ราชบณฑต 62

ค า องกฤษ ตวอยางsex six Sextuplethex six hexapodaocto eight octanedeca nine nonigravida