29
: ภูมิศาสตร์กายภาพ เอกสารประกอบการเรียนรายวิชา ส30104 ภูมิศาสตร์ หน้า 82 บทที3 การเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก 1. ทวีปเลื่อน กระบวนการเคลื่อนตัวของเปลือกโลก 1.1 ทฤษฏีแผ่นเปลือกโลกเคลื่อนที1.2 กระบวนการเคลื่อนที่ของเปลือกโลก 1.3 โครงสร้างทางธรณีวิทยาของประเทศไทย 2. การเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก 2.1 การเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากธรรมชาติ - แรงจากภายในเปลือกโลก (Tectonics) - แรงจากภายนอกเปลือกโลก (gradational) 2.2 การเปลี่ยนแปลงที่เกิดจากการกระทาของมนุษย์ 3. การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของประเทศไทย 3.1 การแบ่งภาคทางภูมิศาสตร์ของประเทศไทย 3.2 โครงสร้างทางธรณีวิทยาภาคต่างๆของประเทศไทย 3.3 ปรากฏการณ์ทางภูมิศาสตร์ที่เกิดจากกระบวนการทับถมในประเทศไทย 3.4 ปรากฏการณ์ทางภูมิศาสตร์ที่เกิดจากกระบวนการกัดเซาะในประเทศไทย 4. การเปลี่ยนแปลงทางกายภาพของโลก 4.1 ปรากฏการณ์ทางภูมิศาสตร์ที่เกิดจากกระบวนการทับถม 4.2 ปรากฏการณ์ทางภูมิศาสตร์ที่เกิดจากกระบวนกัดเซาะ 4.3 ปรากฏการณ์ทางภูมิศาสตร์ที่เกิดจากการกระทาของคลื่น 4.4 ปรากฏการณ์ทางภูมิศาสตร์ที่เกิดจากกการกระทาในเปลือกโลก ผลการเรียนรู้ที่คาดหวัง ตระหนักถึงกระบวนการเปลี่ยนแปลงทางกายภาพที่ส่งผลต่อการเกิดภูมิสังคมใหม่ ของประเทศไทยและของโลก จุดประสงค์การเรียนรู1. อธิบายการกระบวนการเปลี่ยนแปลงของเปลือกโลก 2. วิเคราะห์การผันแปรของเปลือกโลกที่มีผลกระทบต่อมนุษย์และสภาพแวดล้อมได้ 3. เปรียบเทียบโครงสร้างทางธรณีวิทยาภาคต่างๆในประเทศไทยได้ 4. วิเคราะห์ปรากฏการณ์เฉพาะที่เกิดขึ้นในภาคต่าง ๆ ของประเทศไทยและของโลกได

ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

  • Upload
    others

  • View
    1

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 82

บทท 3 การเปลยนแปลงของเปลอกโลก 1. ทวปเลอน กระบวนการเคลอนตวของเปลอกโลก 1.1 ทฤษฏแผนเปลอกโลกเคลอนท 1.2 กระบวนการเคลอนทของเปลอกโลก 1.3 โครงสรางทางธรณวทยาของประเทศไทย

2. การเปลยนแปลงของเปลอกโลก 2.1 การเปลยนแปลงทเกดจากธรรมชาต - แรงจากภายในเปลอกโลก (Tectonics) - แรงจากภายนอกเปลอกโลก (gradational) 2.2 การเปลยนแปลงทเกดจากการกระท าของมนษย 3. การเปลยนแปลงทางกายภาพของประเทศไทย 3.1 การแบงภาคทางภมศาสตรของประเทศไทย 3.2 โครงสรางทางธรณวทยาภาคตางๆของประเทศไทย 3.3 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกระบวนการทบถมในประเทศไทย 3.4 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกระบวนการกดเซาะในประเทศไทย 4. การเปลยนแปลงทางกายภาพของโลก 4.1 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกระบวนการทบถม 4.2 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกระบวนกดเซาะ 4.3 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากการกระท าของคลน 4.4 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกการกระท าในเปลอกโลก ผลการเรยนรทคาดหวง ตระหนกถงกระบวนการเปลยนแปลงทางกายภาพทสงผลตอการเกดภมสงคมใหม ของประเทศไทยและของโลก จดประสงคการเรยนร 1. อธบายการกระบวนการเปลยนแปลงของเปลอกโลก 2. วเคราะหการผนแปรของเปลอกโลกทมผลกระทบตอมนษยและสภาพแวดลอมได 3. เปรยบเทยบโครงสรางทางธรณวทยาภาคตางๆในประเทศไทยได 4. วเคราะหปรากฏการณเฉพาะทเกดขนในภาคตาง ๆ ของประเทศไทยและของโลกได

Page 2: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 83

1. ทวปเลอน ( Continental Drift ) กระบวนการคด 1. กระบวนการทท าใหเปลอกโลกเปลยนแปลงมกวธ 2. การเปลยนแปลงของเปลอกโลกสงผลกระทบตอมนษยอยางไร 3. เพราะเหตใดเราจงมกพบแรมคาบรเวณทหนละลายดนตวออกมา

ค าศพททางภมศาสตรทส าคญ 1. Graben 2. erosion 3. Horst 4 . alluvial fan 5 . fault 6 . fold 7 . dike 8 . laccoliths 9. oxbow lake 10. pothole 11. dynamic 12. plate มผกลาววาโลกทเราอาศยอยเปน “พลวตร” (dynamic) ไมเคยหยดนง มการเคลอนไหวการเปลยนแปลงเกดขนอยตลอดเวลา..... จรงหรอ

การศกษาการเคลอนทของเปลอกโลกดวยทฤษฎเพลตเทคโทนคส ประกอบกบรองรอยทางธรณวทยาในอดตพบวา เมอ 200 ลานปกอน ทกทวปอยชดตดกนเปนแผนดนขนาดใหญเรยกวา “แพนเจย” (Pangaea) โดยมดนแดนทางตอนเหนอชอ “ลอเรเซย” (Lawresia) และดนแดนทางใตชอ “กอนดวานา” (Gonwana) ซงแบงแยกดวยทะเลเททส

Plate หมายถงแผนหรอจาน tectonics มาจากภาษากรก วา tekton แปลวา ชางไม Plate tectonics จงหมายถงชางแปรรปรางลกษณะวสดของโลก tectonics ในความหมายนหมายถง ลกษณะการเปลยนแปลงรปรางและการเกดขบวนการทางธรณวทยาบรเวณกวางในระดบมาตราสวนของโลก เมอ 200 ลานปกอน ทางตอนใตของทวปอเมรกาใต แอฟรกา อนเดย ออสเตรเลย เคยอยชดตดกบทวปแอนตารกตกในบรเวณขวใต ซงเปนเขตหนาวเยน โดยมหลกฐานเปนรองรอยของ ธารน าแขงในอดต ในขณะทตอนใตของทวปอเมรกาเหนอ ยโรป และเอเชย มหลกฐานบงชวาเคยเปนเขตรอนแถบศนยสตรมากอน เนองจากอดมสมบรณดวยถานหนและน ามน ซงเกดจากการทบถมของพชในอดต ประกอบกบหลกฐานทางฟอสซล

Page 3: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 84

นกธรณวทยาเชอวาเปลอกโลกมการเคลอนท ในป 1910 Alfred Wegener ไดสรางแผนทมหาทวปใหมเพยงแหงเดยว โดยอาศยรปรางแผนทของ Snider และตงชอวามหาทวปพนเจย ลอมรอบอยดวยมหาสมทรแพนธาลาสซา (Panthalassa) แลวจงแตกออกและเคลอนทไปอย ณ ต าแหนงทเหนอยในปจจบน ขณะเคลอนทกเกดเทอกเขาดานหนา การแตกแยกดานหลงเหมอนค าอธบายของ Taylor นอกจากนยงอธบายวารอยชนทวปทขาดหลนปรากฏเปนเกาะแกง หรอรอยฉกทพบเปนรองลกยงปรากฏอยบนพนมหาสมทร ขณะเดยวกบทมการแทรกดนขนมาของเปลอกโลก ทมมวลตงตนมาจากชนเนอโลก 1.1 ทฤษฎแผนเปลอกโลกเคลอนท (Plate Tectonics) การศกษาสภาพธรณวทยาของพนผวโลกท าใหยนยนไดวาผวโลกตอเนองลงไปถงดานลาง ไดเกดมการเคลอนทจรงๆ การเคลอนทมทงไปทางดานขางและขนลงตามแนวดง แตการแปรเปลยนของผวโลกตามทฤษฎการแยกตวของทวปกยงเปนทถกเถยงกนอยมากโดยมทงผทเหนดวยและผทคดคาน มผเสนอทฤษฎเกยวกบการแยกตวของพนมหาสมทร (Seafloor spreading) เชน B.C. Heezen, H.H. Hess และ R.S. Dietz เปนตน โดยทฤษฎนมใจความส าคญมาจากการแยกตวทพนมหาสมทรออกจากกนเปนแนวยาวโดยมวสดจากใตชนเปลอกโลกแทรกขนมา เยนตวแขงเกดเปนพนมหาสมทร ใหมแลวกแยกจากกนออกไปอกเรอยๆในทศทางตงฉากกบรอยแยกน วสดทแทรกขนมาท าใหเกดเปนโครงสรางเทอกเขากลางสมทร (Mid-Oceanic Ridge) การเคลอนทออกจากกนของพนมหาสมทรถกน าไปสมพนธกบลกษณะของเปลอกโลกบรเวณรองลกทพนมหาสมทร (Trench) แนวภเขาไฟรปโคง (Volcanic arcs) และเทอกเขาสงใกลขอบทวป ท าใหเกดเปนแนวคดตอเนองวาชนสวนบนของโลกนาจะมลกษณะเปนแผนประสานกนมทงสวนทเปนทวปและพนมหาสมทรมการเกดขนในบางสวนของแผนเปลอกโลเหมอน เปลอกไขแตกราวมแผนหลายแผนเรยงชดตดกนเรยกวา “เพลต” (Plate) ซงมอยประมาณ 20 เพลต

ภาพจาก http//.www. pubs.usgs.gov/publications/ text/historical.html

Page 4: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 85

การเคลอนตวของเปลอกโลก( เพลทเทคโทนคส : Plate tectonics) เพลตแปซฟกเปนเพลตทใหญทสดและไมมเปลอกทวป มอาณาเขตหนงในสามของพนผวโลก เพลตทกเพลตเคลอนตวเปลยนแปลงขนาดและรปรางอยตลอดเวลา

การเคลอนตวของเพลต

1.2 กระบวนการเคลอนตวของเปลอกโลก เพลตประกอบดวยเปลอกทวปและเปลอกมหาสมทรวางตวอยบนแมนเทลชนบนสด ซงเปน

ของแขงในชนลโทสเฟยร ลอยอยบนหนหนดรอนในชนแอสทโนสเฟยรอกทหนง

กระบวนการธรณแปรสณฐาน

หนหนด (Magma) เปนวสดเนอออนเคลอนทหมนเวยนดวยการพาความรอนภายในโลก คลายการเคลอนตวของน าเดอดในกาตมน า การเคลอนตวของวสดในชนแอสทโนสเฟยรท าใหเกดการเคลอนตวเพลต เราเรยกกระบวนการเชนนวา “ธรณแปรสณฐาน” หรอ “เพลตเทคโทนคส” (Plate Tectonics)

Page 5: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 86

การพาความรอนจากภายในของโลกท าใหวสดในชนแอสทโนสเฟยร (Convection cell) ลอยตวดนพนมหาสมทรขนมากลายเปน “สนกลางมหาสมทร” (Mid-ocean ridge) หนหนดรอนหรอแมกมาซงโผลขนมาผลกพนมหาสมทรใหเคลอนทขยายตวออกทางขาง เนองจากเปลอกมหาสมทรมความหนาแนนมากกวาเปลอกทวป ดงนนเมอเปลอกมหาสมทรชนกบเปลอกทวป เปลอกมหาสมทรจะมดตวต าลงกลายเปน “เหวมหาสมทร” (Trench) และหลอม ละลายในแมนเทลอกครงหนง มวลหนหนดทเกดจากการรไซเคลของเปลอกมหาสมทรทจมตวลงเรยกวา“พลตอน”(Pluton) มความหนาแนนนอยกวาเปลอกทวป จงลอยตวแทรกขนมาเปนแนวภเขาไฟ เชน เทอกเขาแอนดสทางฝงตะวนตกของทวปอเมรกาใต

รอยตอของขอบเพลต (Plate boundaries) 1. เพลตแยกจากกน (Divergent) เมอแมกมาในชนแอสทโนสเฟยรดนตวขน ท าใหเพลตจะ

ขยายตวออกจากกน แนวเพลตแยกจากกนสวนมากเกดขนในบรเวณสนกลางมหาสมทร 2. เพลตชนกน (Convergent) เมอเพลตเคลอนทเขาชนกน เพลตทมความหนาแนนสงกวาจะ

มดตวลงและหลอมละลายในแมนเทล สวนเพลตทมความหนาแนนนอยกวาจะถกเกยสงขนกลายเปนเทอกเขา เชน เทอกเขาหมาลย เกดจากการชนกนของเพลตอนเดยและเพลตเอเชย เทอกเขาแอพพาเลเชยน เกดจากการชนกนของเพลตอเมรกาเหนอกบเพลตแอฟรกา 3. เพลตเฉอนกน (Transform fault) เปนรอยเลอนขนาดใหญ มกเกดขนในบรเวณเทอกเขากลางมหาสมทร แตบางครงกเกดขนบรเวณชายฝง เชน รอยเลอนแอนเดรยสท าใหเกดแผนดนไหวในรฐแคลฟอรเนย ประเทศสหรฐอเมรกา เกดจากการเคลอนทสวนกนของเพลตอเมรกาเหนอและเพลตแปซฟก

จาก The LESA Project

1.3. โครงสรางทางธรณวทยาของประเทศไทย ประเทศไทยประกอบดวยแผนเปลอกโลก (Plate) ขนาดเลกเปนรอยตะเขบเชอมตอ 2 แผนทแยกตวออจากแผนเปลอกโลกกอนดวานา หรอประเทศออสเตรเลยในปจจบนคอ 1. แผนเปลอกโลกฉาน – ไทย อยทางทศตะวนตกของไทยครอบคลมภาคเหนอ ภาคตะวนตก ภาคใตของไทย ครอบคลมดานตะวนออกของพมา และบรเวณประเทศมาเลเซย ตอนเหนอเกาะสมาตรา มหนตงแตมหายคพรแคมเบยน มหายคพาลโอโซอก มหายคมโซโซอกและมหายค

Page 6: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 87

ซโนโซอก 2. แผนเปลอกโลกอนโดจน อยทางทศตะวนออก ครอบคลม ภาคตะวนออกเฉยงเหนอ และภาคตะวนออกของไทย ประเทศลาวและกมพชา เวยดนาม รองรบดวยหนมหายคพาลโอโซอก มหายคมโซโซอกและมหายคซโนโซอกเปนสวนใหญ

ภาพจาก หนงสอธรณวทยาประเทศไทย กรมทรพยากรธรณ กระทรวงอตสาหกรรม เมอ 465 ลานปกอนดนแดนประเทศไทยยงแยกตวอยใน 2 อนทวปฉานไทย(สวนของ

ภาคเหนอลงไปถงภาคตะวนออกและภาคใต) และอนทวปอนโดจน (สวนของภาคอสาน) อนทวปทงสองขณะนนยงเปนสวนหนงของผนดนกานดวานา

465ลานป 400-300 ลานป

Page 7: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 88

ตอมาประมาณ 400-300 ลานปกอนดนแดนประเทศไทยทงสวนอนทวปฉานไทยและอน

ทวปอนโดจน ไดเคลอนทแยกตวออกจากผนแผนดนกอนดวานา แลวหมนตวตามเขมนาฬกาขนไปทางเหนอ

220 ลานป

เมอประมาณ 220 ลานปกอนอนทวปฉานไทยไดชนกบอนทวปอนโดจนรวมกนเปน อนทวปทเปนปจจบนเรยกวาคาบสมทรมลายแลวไปรวมกบจนตอนใตรวมกนเปนสวนหนงของทวปเอเชย จากนนประเทศไทยในคาบสมทรมลายไดเคลอนท มาอยในต าแหนงปจจบน การทแผนเปลอกโลกอนเดยเคลอนตวเขามาชนกบแผนเปลอกโลกยเรเซยในชวงยคเทอรเชยรท าใหชนหนของแนวสโขทย (Sukhothai Fold Belt) และชนหนแนวเลย-เพชรบรณ (Loei-Petchabun Fold Belt) ซงอยระหวางขอบรอยตอ ของแผนเปลอกโลกชาน -ไทยและอนโดจนเกดการคดโคงตว และพฒนาเกดแนวรอยเลอนท ส าคญในประเทศไทยหลายแนวดวยกน อาท รอยเลอนตามแนวระดบ (strike-slip fault) ในทศทางตะวนตกเฉยงเหนอ-ตะวนออกเฉยงใต เชน รอยเลอน แมปง รอยเลอนเจดยสามองค และในทศทางตะวนออกเฉยงเหนอ-ตะวนตกเฉยงใตเชน รอยเลอน อตรดตถ-นาน รอยเลอนระนอง รอยเลอนคลองมะรย เปนตน ( อานรายละเอยดเพมเตมท ธรณวทยาประเทศไทย ของกรมทรพยากรธรณ กระทรวงอตสาหกรรม ) ผลทเกดจากการเคลอนทของแผนเปลอกโลก

แผนเปลอกโลกมการเคลอนทเปนไปอยางชาๆ ดวยอตราเรวทต ามาก แตมแรงดนอยางมหาศาล ท าใหขอบอกดานหนงของแผนเปลอกโลกเคลอนทเขาไปชนกบขอบแผนเปลอกโลกอกแผนหนง เชน แผนออสเตรเลย เคลอนทเขาชนแผนยเรเซย การชนกนของแผนเปลอกโลกทงสองน ท าใหบางบรเวณเกดการเปลยนแปลง คอแผนออสเตรเลยมดตวเขาสใตแผนยเรเซย และมดหายไปในสวนแมนเทลของโลกทมความรอนสงจงท าใหเกดการหลอมตวของหนเปลอกโลก นอกจากนนการชนของแผนออสเตรเลยและแผนยเรเซยยงสงผลใหเปลอกโลกบางสวนถกดนตวขนกลายเปนภเขาสง เชน บรเวณเทอกเขาหมาลย ซงอยทางตอนเหนอของประเทศอนเดย 2. การเปลยนแปลงของเปลอกโลก การผนแปรของเปลอกโลกทงภายนอกและภายใน ประเดนควรคด a. ประโยชนจากภเขาไฟมอะไรบาง b. เราจะมวธเตอนภยจากแผนดนถลมไดอยางไร

Page 8: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 89

การเปลยนแปลงของโลกทเกดขนรอบๆตวเรามปจจยทท าใหเปลยนแปลงซงเกดจากหลายสาเหตและมผลกระทบทงทางตรงและทางออม

2.1 การเปลยนแปลงทเกดจากการกระท าของธรรมชาต 1. แรงจากภายในเปลอกโลก(Tectonics) กระบวนการ เทคโทนก เกดการเปลยนแปลงอยางชาๆ เทคโทนก ม 2 กระบวนการคอ 1.1 ไดแอสโตรฟซม (diastrophism) เปนกระบวนการแตก หก โกง งอ บด ของเปลอกโลก เกดขนอยางชาๆ เกดจากการยดหดตวของเปลอกโลกทงหมด

1). การเลอนตวของเปลอกโลก (fault) ท าใหเกดรอยแตกราวทอยแนวตงเรยก รอยตอ (Joint) รอยแตกจะเหลอนอยเมอลงไปในระดบลก แรงกดทท าใหเปลอกโลกแตกและเลอนท าใหชนของหนเปลอกโลกสลบกน รอยเลอนขนาบหบเขาท 2 ขางสวนทยบลงเปนหบเขาเรยกวา “กราเบน” (graben) สวนทยกตวขน ขนาบทง 2 ขางดวยรอยเลอนสวนทดนตวสงขนเรยก“ฮอรส” (horst) 2.) การโกงตวของเปลอกโลก (fold) การบบอดท าใหเปลอกโลกโกง พบ งอ สวนทโคงขนเรยกประทนคว า (anticline) สวนทโกงเรยกประทนหงาย (syncline)

ภาพรอยคดโคง ภาพรอยเลอน 1.2 วอลคานสซม (volcanism) เปนกระบวนการของวตถละลายภายในโลกเคลอนท ท าใหเปลอกโลกสนเสทอน วตถละลายลนไหลออกมาทบถมภายนอกเปลอกโลกเชน หนละลายเคลอนทมายงเปลอกโลกดนออกมาเกดภเขาไฟระเบดพนลาวาออกมาหรอหนบะซอลตไหลออกมาดนตวแขงอยใตเปลอกโลกคลายก าแพงเรยก ไดค(dike) ถาดนตวออกมาเปนบรเวณกวางท าใหบรเวณนนถกยกตวดวยเรยก แลคโคลธส (laccoliths) หนละลายทดนตวถกยกตวแขงตวอยางชาๆใตเปลอกโลกท าใหหนชนทสมผสกบหนละลายไดรบความรอนและแรงบบกลายเปนหนแปร แรทอยในหนละลายตกผลกจงพบแรมคาในบรเวณทหนละลายดนตวขนมา แผนดนไหวเปนผลจากแรงภายในโลกท าใหเปลอกโลกสนเสทอน 1.) การเกดภเขาไฟ (Volcano) เกดจากหนหนดในชนแมนเทลซงอยใตผวโลก มความรอนและความดนสงมาก พยายามดนขนมาตามรอยแตกและแทรกตวขนมาสผวโลก โดยจะมแรปะทหรอระเบดเกดขนท าใหหนหนดไหลออกมาสผวโลก ทเรยกวาลาวา (Lava) ไหลมาจากทสง

Page 9: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 90

ลงสทต า นอกจากลาวาแลวยงมเถาถาน ฝนละออง เศษหน ไอน า กาซคารบอนไดออกไซด กาซไนโตรเจน และกาซซลเฟอรไดออกไซด

แนวรอยตอระหวางแผนเปลอกโลกจะเปนบรเวณทมโอกาสเกดภเขาไฟระเบดมากกวา บรเวณทอยถดเขาไปภายในแผนทวป

2.) การเกดแผนดนไหว ความรอนจากแกนโลกท าใหแผนเปลอกโลกเคลอนทและยงท าใหเปลอกโลกสวนลางขยายตวไดมากกวาผวบน เพราะทบรเวณผวโลกมอณหภมต ากวาแกนโลกมากและบรเวณผวโลกมการเปลยนแปลงอณหภมอยตลอดเวลาสงผลกระทบตอรอยแตกในชนหน และรอยตอระหวางแผนเปลอกโลกมการเคลอนทในลกษณะแยกหางออกจากกน เคลอนทเขาชนกน หรอสวนทางกน ท าใหเปลอกโลกเกดการเปลยนแปลงอยางฉบพลน ผลกระทบการเกดแผนดนไหวอยางรนแรง เกดการพงทลาย แผนดนถลม เกดคลนขนาดใหญในทะเล เกดความสญเสยจงมการคดเครองมอทใชในการตรวจสอบการเกดแผนดนไหว เรยกวาเครองวดความไหวสะเทอนหรอไซโมกราฟ (Seismograph) ก าหนดขนาด (magnitude) ของแผนดนไหวโดยใชหลกการจากผลบนทกของเครองวดความเคลอนไหวสะเทอนมาตรานมคาตงแต 0 - 9 รกเตอร

แตถาเปนมาตราเมอรคลลปรบปรงแลวจะวดความรนแรงของผลลพธทเกดขน โดยใชมาตรา 12 ระดบ

ตารางแสดง ระดบความรนแรงของแผนดนไหวทวดดวยมาตราเมอรคลล ปรบปรง

ระดบ ผลของแรงสนสะเทอน ระดบ ผลของแรงสนสะเทอน 1 2 3 4

คนรบความรสกไมได คนนงอยนง ๆ จะรสก

ของทแขวนอยจะแกวง คนทอยในอาคารสงจะรสก ถงแรงสนสะเทอน

เหมอนมรถบรรทกขนาดเลกแลนผานในระยะใกล ๆ

ประตหนาตางจะสน รถยนตจะสน แรง

7 8

คนยงเดนทรงตวอยได ของทวางไวจะตกจากชนวาง ระฆงใบใหญจะแกวงจนเกดเสยงดงเอง คนทขบรถอยจะควบคมรถ

ล าบาก อาคารบานเรอนทสรางไมแขงแรงจะ

พงทลายกงไมจะหก บนแผนดนจะมรอยแยกใหเหน

Page 10: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 91

5 6

สนเทยบไดกบรถบรรทกขนาดใหญแลนผานในระยะใกล ๆ

ของเหลวในภาชนะจะสนจนหก คนทนอนหลบในอาคารจะรสกตวจนตน

ประตจะปดเปดไปมา ทกคนจะรสกในแรงสนสะเทอนจน ตกใจและไมสามารถเดนไดมนคง

ระฆงใบเลกจะแกวงเกดเสยงดงเองได

9

10

11 12

คนจะแตกตนไปทว เขอนหรออางเกบน าอาจเสยหาย มแผนดนแยกจากกนใหเหน

อยางชดเจน ตกใหญ ๆ จะพงทลาย มการเลอนไหลของแผนดน น าจะกระฉอกออกจากแมน าล าธาร

และทะเลสาบ รางรถไฟจะบดงอ

วตถทตดอยกบพนดนทกอยางจะ พงทะลายยยอยยบ แทบไมมอะไรคงรปอย

2. แรงจากนอกเปลอกโลก เรยกวา “แรงกราเดชน”(gradational) สวนใหญเปนผล

มาจากพลงงานดวงอาทตย กระท าผานตวการตางๆ น า ลม ธารน าแขง ปฏกรยาทางเคม แมคคานคส และการกระท าของสงมชวตมกจะปรบใหผวโลกมระดบราบเรยบเสมอกน คอท าลายบรเวณทสงและทบถมบรเวณทต า การท าลายเรยก ดกราเดชน (degradation)คอการลดระดบแผนดน การทบถม เรยกวา อะกราเดชน (aggradation) เปนการทบถมเพมระดบ ตวกระท าทอยกบทอณหภม ความชน แบงเปนกลมใหญๆ 2 กลม 2.1 การกระท าทางกายภาพ (physical weathering) อณหภม ท าใหหนทมแรธาตตางชนดกนเกดการยดหดไมเหมอนกน ท าใหเนอหนแตกแยกจากกนและเนอหนดดรบความชนขยายตวไปบบอดสวนทรบความชนนอย พอฤดแลงจะคายความชนออกมาท าใหหนแตกแยกเนอหนเรมผผง น าแขง ในเขตหนาวมน าแทรกเมอน าแขงตวจะเกดแรงดนหรอการดดซบน า จะท าใหเกลอแรทละลายมากลบน าแทรกตามรอยตอของหน น าระเหยท าใหเกลอแรตกผลกมแรงดนท าใหขยายรอยตอรอยแยกของหน รากของพช รากพชจะชอนไชไปตามซอกหนและดนใหหนแตกแยกจากกน 2.2 โดยปฏกรยาเคม ( chemical weathering) การผพงยงกอใหเกดการเปลยนแปลงของเปลอกโลก เชน เมอฝนตกบรเวณภเขา น าฝนจะละลายแกสคารบอนไดออกไซดในอากาศท าใหน าฝนมสภาพเปนกรดคารบอนก เมอกรดนไหลซมตามรอยราวของหน โดยเฉพาะหนปนกจะละลายหรอท าปฏกรยากบแคลเซยมคารบอเนตในหนปน ไดสารละลายแคลเซยมไฮโดรเจนคารบอเนต เมอสารละลายนซมลงทางเพดานถ าแลวน าระเหยไปหมด จะเหลอตะกอนปนเกาะสะสมอยนานๆ ไป ตะกอนปนจะแขงตวเกดหนยอยทเพดานถ า แตถาสารละลายนหยดลงบนพนถ า แลวน าระเหยไปจนเหลอตะกอนปนเกาะสะสมอย เมอเวลาผานไปนาน ๆ กจะแขงตวเกดเปนหนงอก

Page 11: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 92

หนงอก หนยอย 2.3 ตวกระท าทเกดจากน า การกรอน พงทลาย (Weathering and mass wasting) การกระท าของกระแสน า ถอวาเปนกระบวนการจดระดบ

การไหลของกระแสน าในแมน าล าธารเปนสาเหตหนงทท าใหบรเวณรมฝงหรอตลงถกกดเซาะใหพงทลาย กระแสน าจะกดเซาะรมฝงน าใหพงทลายลงและพดพาเอาชนสวนตาง ๆ ทหลดออกมานใหเคลอนทไป เราเรยกกระบวนการทท าใหสารเปลอกโลกหลดไปนวา การกรอน

ตวกระท าทส าคญ แมน า น าทไหลผานรองน าเกดเปนรองลก ท าใหเกดการสกกรอน (erosion) การพาเคลอนท (transportation) และการตกตะกอนทบถม (deposition) การกระท าขนอยกบระยะของแมน ากบความลาดชนของพนท แมน าบนทสง น าจะกดเซาะเกดน าตก น าโจน และแกง แคนยอน น าทไหลผานหนทมความทนทานตางกน ทองน ามความชนและราบเรยบไมเทากน ตนน า หนทมความแขงทนตอการสกกรอน ท าใหเกดแกงและน าโจน ถาน าไหลเชยวและมความตางระดบมากเกดน าตก หากน าไหลแรงกดเซาะทองน าและฝงแมน าพรอมๆกน ถาเปนเขตแหงแลงกดเซาะทองน ามากกวาชายฝง ท าใหเกดหบเขาแคบๆคลายตว V เรยกหบเขารปตว V หรอโตรกเขา (แคนยอน) canyon

แกรนด แคนยอน และแมน าโคโรลาโด

ถาน าทไหลผานทองน าพดพาเอากรวด ทรายหยาบๆครดหมนไหลวนอยในแอง บนหนาหน กรวด ทรายจะเปนตวครด ถขด ส ท าใหเกดแองลก กวางมากขน เรยก รรปหมอหรอ กมภลกษณ (Pothole) จะเกดกบหนปน หรอหนทราย หนดนดาน มกจะพบบรเวณน าตก ธารน า

Page 12: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 93

รรปหมอ (Pothole)

คลนกดเซาะหนาผาชายฝงท าใหเกดสะพานหน

การกดกรอนทเกดจากน าฝนไหลแผกวาง เรยกการกดกรอนเปนแผน หากไหลอยางรนแรงเกดการกดกรอนเปนรองเรยก gully erosion การสะสมตวเนองจากน า น าจะพดพาตะกอนมาทงทบถมเปนดนตะกอนรปพด (alluvial fan)

ตะกอนน าพารปพด (alluvial fan)

หากแมน าไหลผานพนททมความตางระดบลาดชนนอย มกเรยกวา แมน าวยแก (Old age) จะเกดการกดเซาะดานขาง ไหลโคงตะวด ท าใหแมน าเปลยนทางเดนทงรองเกาเกดทะเลสาบรปแอกหรอทเรยกวา กด (oxbow lake)

Page 13: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 94

น าฝนทตกลงมาไหลกดเซาะพนทบรเวณทมหนฐานผานกระบวนการตางๆจนผเนาเปอย ปาไมปกคลมถกท าลายลงเกดการกดเซาะสกกรอนแนวดง ผวบนยงคงอย เกดภมประเทศเรยกวา เสาดน เชน ฮอมจอม จ.นาน แพะเมองผ จ.แพร ละล จ.สระแกว

ละล จ.สระแกว

กระแสลม

บรเวณทราบสง ทะเลทราย ภเขาสง ซงไดรบอทธพลจากกระแสลมทพดผานบรเวณเหลานอยเปนประจ านน กระแสลมกจะท าใหเปลอกโลกเกดการกรอน

จากแรงดงดดของโลก

โลกมแรงโนมถวงซงพยายามดงดดสงตางๆ ใหตกสทต าหรอตกสพนโลกตลอดเวลาดงนนสวนตาง ๆ ของเปลอกโลกจงถกโลกดงดดอยตลอดเวลา แรงดงดดของโลกจงเปนอกสาเหตหนงทชวยท าใหเปลอกโลกเกดการกรอนขน จากการกระท าของการเคลอนทของธารน าแขง

บรเวณทมอากาศหนาวจดกจะมหมะสะสมตวกนมากขนจนกลายเปนมวลน าแขงขนาดใหญและมน าหนกมากซงเรยกกนวา ธารน าแขง แรงดงดดของโลกจะพยายามดงธารน าแขงใหเคลอนทลงสทต า เมอธารน าแขงเคลอนทท าใหเกดการบด การกระแทกและการขดสกบหนทธารน าแขงเคลอนทผานไป จงท าใหเปลอกเกดการกรอนได

Page 14: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 95

ภาพ ธารน าแขง

จากการเปลยนแปลงของอณหภม การเปลยนแปลงของอณหภมกเปนอกสาเหตหนงทท าใหเกดการกรอน โดยการท าใหหน

ขยายตวและหดตว ถาการขยายตวของเนอหนชนในกบผวนอกไมเทากน อาจท าใหหนเกดการแตกราวได เชนในบรเวณทมอากาศหนาวจดในบางชวงเวลาน ามขงอยในรอยแตกในโพรงของกอนหนจะแขงตวและออกแรงดนหน จนท าใหเกดการแตกราว 2.2 การเปลยนแปลงทเกดจากการกระท าของมนษย การเปลยนแปลงของเปลอกโลกทเกดจากการกระท าของมนษย ไดแก 1. การตดไมท าลายปา เกดจากการกระท าเพอการด ารงชวตของมนษย โดยน ามาท าเปนทอยอาศย ท าอปกรณตาง ๆ ปาไมจงถกท าลายมากขน ท าใหฝนไมตกตามฤดกาล ดนขาดความชมชน หนาดนไมมพชปกคลมจะถกกระแสลม กระแสน า พดพาหนาดนไปไดงาย เกดการพงทลายของหนาดน เกดภาวะน าทวม เพราะพนดนดดซบน าไดนอย 2. การเกษตรกรรม การปลกพช การท าสวนท าไร ซงตองมการไถพรวน พลกหนาดน เพอปรบพนทใหเหมาะสมแกการเพาะปลก การขดรองน า เพอใชในการเกษตรกรรมท าใหพนดนเกดการทรดตว 3. การชลประทานการปรบเปลยนพนทเพอการกอสรางเขอนขนาดใหญ อางเกบน า ในบรเวทเปนภเขาตองมการท าลายปา 4. การท าเหมองแร ตองมการขดเจาะส ารวจหา แร แหลงเชอเพลง พนทบรเวณดงกลาวจะเกดการเปลยนแปลง 5. การท าอตสาหกรรมและการกอสราง มการขดเจาะหนาดนเพอวางรากฐานการกอสราง มการระเบดภเขา เพอน าหนมาใชในการกอสราง มการปรบพนทในการกอสรางโรงงาน

ผลทเกดจากการเปลยนแปลงของเปลอกโลก เมอภมประเทศเปลยนแปลงไป เชน เกดแผนดนไหวอยางรนแรง เกดภเขาไฟระเบด ผวโลก

บางสวนอาจแยกตวออก บางสวนอาจเกดการถลมถลายและยบตวลง หนหนดทไหลออกจากปลองภเขาไฟกจะเผาไหมสงตาง ๆ ทอยในบรเวณทหนหนดนนไหลผาน

ผลการศกษาทางธรณวทยาท าใหเราทราบวาโลกก าลงเปลยนแปลงตลอดเวลากอใหเกดความเดอดรอนแกมนษยและสงมชวตอนไดอยางรวดเรว เราจ าเปนตองศกษาและท าความเขาใจกบกระบวนการเปลยนแปลงของเปลอกโลกเพอจะไดเตรยมพรอมทจะรบการเปลยนแปลงของเปลอกโลกทจะเกดขนในอนาคต

Page 15: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 96

3. การเปลยนแปลงทางกายภาพของประเทศไทย

3.1 การแบงภาคทางภมศาสตรของประเทศไทย การแบงภาคทางภมศาสตรมจดประสงคเพอใหเกดความเขาใจในภมภาคหรอดนแดนนนๆ หลกเกณฑในการแบงภาคภมศาสตรของประเทศไทย การแบงภาคภมศาสตรของประเทศไทยตามคณะกรรมการภมศาสตรแหงชาต มหลกเกณฑ 3 ประการ

1. หลกเกณฑทางกายภาพ เปนหลกเกณฑทส าคญอนดบแรกในการพจารณาก าหนดเขตภมภาคใหตรงกบองคประกอบทางกายภาพทมอยในประเทศไทยคอ แบงพนดนทมลกษณะภมประเทศธรณวทยา ธรณสนฐานวทยา ภมอากาศ ดน พชพรรณธรรมชาต รวมทงระบบการระบายน าทมลกษณะคลายคลงกนหรอระบบเดยวกนใหอยในภมภาคเดยวกน เชน ลกษณะทางธรณวทยาทมการเปลยนแปลงสภาพของแผนดนรปรางทคลายคลงกนเชน การโคงงอของแผนธรณ การสกรอน ลกษณะธรณสนฐานทเปนหนอคน หนตะกอน หนแปร

2. หลกเกณฑทางวฒนธรรม เปนหลกเกณฑส าคญอนดบสองในการพจารณา ไดแก ลกษณะของประชากร คอการตงถนฐาน จ านวนประชากร เชอชาตภาษา วฒนธรรม ขนบธรรมเนยมประเพณ สงคม เศรษฐกจ

3. หลกเกณฑทางเอกสารวชาการภมศาสตรและหลกฐานอยางอน เปนผลงานทมผเคยศกษาไว เชน แผนทของกรมแผนททหาร แผนทธรณวทยา แผนทกรมอตนยมวทยา แผนทปาไม แผนทประชากร ภาพถายทางอากาศและภาพถายจากดาวเทยม ต าราทเขยนขนโดยนกภมศาสตรไทยและตางประเทศ

ภมภาคทางภมศาสตรของประเทศไทย แบงโดยพจารณา ลกษณะภมประเทศทเดน ลกษณะดนฟาอากาศ เศรษฐกจ สงคมและวฒนธรรมตามคณะกรรมการภมศาสตรแหงชาตแบงออกเปน 6 ภาคคอ

1. ภาคเหนอ ม 9 จงหวด 2. ภาคตะวนตกม 5 จงหวด 3. ภาคใตม 14 จงหวด 4. ภาคตะวนออกเฉยงเหนอม 19 จงหวด 5. ภาคตะวนออก ม 7 จงหวด 6. ภาคกลาง ม 22 จงหวด

3.2 โครงสรางทางธรณวทยาภาคตางๆของประเทศไทย ประเดนชวนคด : การเปลยนทางกายภาพสงผลตอการตงถนฐาน สภาพเศรษฐกจและความเปนอยของคนในภาคตางๆอยางไร 1). ลกษณะทางธรณวทยาภาคเหนอ ภาคเหนอมลกษณะทางธรณวทยา มหนตงแตมหายคพรแคมเบรยน จนถงมหายคใหมทสด คอ มหายคซโนโซอก นอกจากนยงมทงหนชน หนอคน และหนแปรปรากฏอยในทตาง ๆง แสดงวาในอดต ภาคเหนอเคยมการเปลยนแปลงของเปลอกโลกทท าใหพนดนกลายเปนทะเล และทะเลกลาย เปนพนดนสลบกนไปมาหลายครงหลายหน เพราะหนแตละยคนนจะเกดไดตอเมอมการทบถมของโคลนตะกอน ในแองเปลอกโลกทเปนทะเลหรอแองแผนดนบนทวป ในระยะยาวเมอเปลอกโลกมการเคลอนไหวอดดนใหทะเลหรอแองแผนดนยกตวสงขน โคลนตะกอนทสะสมกนในแองเปลอกโลกกจะกลายสภาพเปนหนแขงในระยะเวลาตอมา

Page 16: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 97

การเคลอนไหวของเปลอกโลก บางครงยงท าใหเกดการไหลแทรกของหนละลายขนมาแขงตวขางบนกลายเปนหนอคน รวมทงท าใหหนทมอยเดมเปลยนสภาพกลายเปนหนแปร ภาคเหนอจงมทงหนตะกอน หนอคน และหนแปรทมอายตาง ๆกน หนเหลานมความแขงแกรงไมเทากน บางชนดสกกรอนผพงไดงาย บางชนดแขงแกรงทนทาน จงเกดเปนลกษณะภมประเทศแตกตางกน แนวทพบหนแกรนตสวนใหญเปนทวเขา ไดแก ทวเขาถนนธงชยกลาง ทวเขาถนนธงชยตะวนออก ทวเขาผปนน าตะวนตก และทวเขาแดนลาว ทวเขาเหลานมหนแกรนตเปนแกนอยภายใน จงเหนหนแกรนตโผลขนมาบนผวดนอยทวไป เปนหนแกรนตทเกดขนในยคไทรแอสสก ของมหายคมโซโซอก ภเขาหนแกรนตทเหนไดชดเจน เชน ดอยอนทนนท ดอยปย และดอยสเทพ ภเขาหนปน สวนใหญเปนหนปนทเกดขนในยคเพอรเมยนตอนปลายของมหายคพาลโอโซอก ซงเรยกวา หมหนราชบร อ าเภอปาย และอ าเภอเมอง จงหวดแมฮองสอน ระหวางอ าเภอเชยงดาว และอ าเภอฝาง ระหวางอ าเภอฮอด และอ าเภอดอยเตา จงหวดเชยงใหม รวมทงบรเวณระหวางจงหวดล าปาง และจงหวดแพร ตามบรเวณภเขาหนปนมถ าขนาดใหญเกดขน เนนหนบะซอลต ปรากฏอย 3 แหง ทอ าเภอแมทะเล อ าเภอสบปราบ จงหวดล าปาง และทอ าเภอเดนชย จงหวดแพร เปนหนบะซอลตทเกดขนในยคเทอรเซยร มภมประเทศเปนเนนเตย ๆ ยอดราบ จดวาเปนซากของภเขาไฟในอดต แองทราบ เปลอกโลกถกบบอดเปนทวเขาสงๆ ในขณะเดยวกนกมบรเวณบางสวนททรดตวลงกลายเปนแองแผนดนขนาดใหญและมการทบถมของตะกอน จนเกดเปนแองทราบในปจจบน(ภาคเหนอเรยกวาแองสลง) แองทราบซงมตะกอนทบถมในยคเทอรเซยร พบน ามนและลกไนตแทรกตวอยในแองแมเมาะในจงหวดล าปาง แองลในจงหวดล าพน แหลงน ามน ทแองฝาง ในจงหวดเชยงใหม ตะกอนยคเทอรเซยร มอายไมมากจงยงไมเปลยนสภาพเปนหนแขง ชนของกรวดทราย และดนเหนยวสลบกน งายตอการผพงท าลาย จนเกดเปนภมประเทศทเรยกวา “ฮอมจอม” คอ พนผวดนมรองน าเซาะมากมายกดเซาะกลายเปนแทงเสาดนโผลระเกะระกะ ฮอมจอมทขนชอมากไดแก “เสาดน” ในอ าเภอนานอยจงหวดนาน และ “แพะเมองผ” ในอ าเภอเมอง จงหวดแพร 2). ลกษณะธรณวทยาภาคตะวนตก ภาคตะวนตกตอนบนมเทอกเขาสงสลบซบซอนตอเนองในแนวเหนอ - ใตเทอกเขาถนนธงชย เขตจงหวดตากและกาญจนบร มหนแกรนตในยคครเตเชยสเปนแกนกลาง และมหนปนกลมหนราชบรยคเพอรเมยน และหนปนกลมทงสงยคออรโดวเชยนวางตวปดทบหนแกรนตทเกดในยคครเทเชยส และพบหนตะกอน หนแปรอนๆ

เทอกเขตะนาวศรเขตจงหวดราชบร เพชรบรและประจวบครขนธปกคลมดวยหนทราย หนโคลน หนดนดานยคคารบอนเฟอรรสและเพอรเมยนวางตวปดทบหนแกรนตในยคครเทเชยส หนบะซอลตพบท อ.บอพลอย จ.กาญจนบร ชายฝงทะเลตะวนออกของภาค บรเวณชะอ า อ.หวหน เปนหนแกรนตและหนไนสท าใหมหาดทราย

ทางตะวนออกของภาคเปนทราบมการตกตะกอนน าพาและตะกอนทะเลยคควอเทอรนาร

3). ลกษณะทางธรณวทยาภาคใต ภาคใตมหนแกรนตและกลมหนแกรนตมากเชนเทอกเขาภเกตมหนแกรนตรนใหม ในยค

ครเทเซยสถกปดทบดวนหนตะกอนยคคารบอนสเฟอรรสและเพอรเมยน มกลมหนแกงกระจาน กลม

Page 17: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 98

หนราชบร ท าใหมแรดบกและหาดทรายตามชายฝงดานทศตะวนตกและทศใตของเกาะซงมทรายขาวละเอยด เกดจากการสลายตวของหนแกรนต บรเวณพนทตงแตจงหวดสราษฏรธานลงไปทางใต เขตจงหวดพงงา กระบ ตรง จนถงสตล หมหนตะนาวศรและหมหนราชบรนน มหนปนปรากฏอยคอนขางมาก จงท าใหมภเขาหนปนกระจาย จงหวดพงงาทวเขานมหนสวนใหญอยในยคแคมเบรยนเรยกวาหมหนตะรเตา ประกอบดวยหนทรายและหนดนดานปนหนปน และมหนแกรนตรนใหมในยคครเทเซยสแทรกอย สวนทางจงหวดสราษฏรธาน นครศรธรรมราช พทลง สงขลา ปตตาน จนถงนราธวาส มตะกอนทบถมในยคควอเตอรนาร

การเคลอนไหวของเปลอกโลก ท าใหเกดแนวทวเขาเปนเหมอนกระดกสนหลงของคาบสมทร ไดแก ทวเขาตะนาวศร ทวเขาภเกต ทวเขานครศรธรรมราชและทวเขาสนกาลาคร ตอมา มการเคลอนไหวของเปลอกโลกอก ทท าใหเกดรอยเลอนขนาดใหญขนหลายแนว พนทบรเวณดานตะวนออกของคาบสมทรยกตวสงขน สวนดานตะวนตกทรดตวต าลง ท าใหเกดภมประเทศทแตกตางกน ระหวางชายฝงดานอาวไทย และดานทะเลอนดามน อยางเหนไดชด 4). ลกษณะทางธรณวทยาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

พนทสวนใหญปกคลมดวยหนทราย ซงมอายตงแตตอนปลายยคไทแอสซกถงยคครเทเซยส – เทอรเชยร เรยกชอหนยคนวา หมหนโคราช ประกอบดวยหนทรายแปง หนทราย หนโคลนเปนสวนใหญ มชนของหนกรวดมน หนดนดาน และเกลอหน แทรกอยเปนตอน ๆ จากอายของหนท าใหทราบวาในตอนปลายมหายคมโซโซอกทราบสงโคราช มตะกอนทบถมซงบางชวเวลาแองแผนดนนไดยบจมลงเปนทะเลตนน าทะเลทขงอยในแองกเกดการระเหยตว กลายเปนชนของเกลอหนแทรกอยในชนหนชนดอนๆ หมหนโคราช มความหนาประมาณ 4,000 เมตรวางตวอยบนผวทเกดจากการผกรอนของหนมหายคพาลโอโซอก ตอนบนชนหนเอยงลาดสใจกลางแองโคราชและแองสกลนคร ตอนใตของทราบสงโคราชมหนบะซอลตยคควอเทอรนารไหลคลมกลมหนโคราช ทางตะวนตกเฉยงเหนอของจงหวดเลยมความซบซอนทางธรณมากมการแทรกตวของหนหนแกรตนตเปนหยอมๆ และมหนอคนภายนอกคอหนไรโอไลต หนแอนดไซด หนบะซอลตพขนมาเปนหยอมๆเปนลกษณะเนนภเขาไฟ

ตอนตนของมหายคซโนโซอก เกดการบบอดตวของเปลอกโลกจนเกดเปนทวเขาตาง ๆ ในภาคเหนอ ภาคตะวนตก และภาคใตของประเทศ แองแผนดนในภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เกดมรอยเลอนของเปลอกโลกขนตามบรเวณขอบทางดานตะวนตก และดานใตของแอง ท าใหบรเวณแองทงหมดยกตวสงขนจากทราบภาคกลาง และภาคตะวนออก และมทวเขาเปนแนวยาวเกดขนทขอบดานทศตะวนตก คอทวเขาเพชรบรณ ดงพญาเยน สนก าแพง และทวเขาพนมดงรก พรอมกนบรเวณตอนกลางของแองแผนดน เกดการโคงนน มทศทางจากทศตะวนตกเฉยงเหนอไปตะวนออกเฉยงใต แนวทโคงนนขนเปนสนนกคอ ทวเขาภพาน สวนแองทถกแบงออกเปน 2 สวน แองสกลนครและ แองโคราช ภมประเทศโดยทวไปเปนแองทราบขนาดใหญ ซงมทวเขากนเปนขอบอยทางดานทศตะวนตกและทศใต และเอยงลาดไปทางทศตะวนออกสแมน าโขง

5). ลกษณะทางธรณวทยาภาคตะวนออก ภาคตะวนออกเปนสวนหนงของแผนเปลอกโลก ชาน-ไทยและอนโดจน เชอมตามแนวระหวางจงหวดสระแกวและจนทบร หนมอายตงแตมหายคพรแคมเบยนจนถงตะกอนยคควอเตอรนาร หนมหายคพรแคมเบยนพบตอนกลางของภาค หนยคไทรแอสกพบหนอคนและหนชนเปนแนว

Page 18: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 99

จากสระแกวจนถงจนทบร หนแกรนต และหนแปรจ าพวก หนไนส และหนซสต ทางซกตะวนตกของภาคเขตจงหวดชลบร ระยอง และจนทบร ซกตะวนออกของภาคในเขตจงหวดปราจนบร จนทบร และจงหวดตราด เปนหนทรายและหนปน หนทรายแปง หนกรวดมน แทรกซอนขนมากบหนบะซอลต หนไรโอดลต และแอนดไซดเปนหยอมๆ เนอดนคอนขางละเอยดดนเหนยว ชายฝงจนทบรและตราดมหาดโคลนตมและหาดเลน มหนอคนพหนโอลวนและหนบะซอลต ซงเปนแหลงก าเนดของพลอยสตาง ๆ เชน ทบทม บษราคม ไพลน เขตอ าเภอขลง และอ าเภอโปงน ารอน จงหวดจนทบรและทอ าเภอบอไร จงหวดตราด 6). ลกษณะธรณวทยาภาคกลาง เปนทราบดนตะกอนทกวางทสดเกดจากการเลอนทรดตวของหนเปลอกโลกตอนปลายของยคครเทเชยสถงตนยคเทอรเชยร และมตะกอนจากการทบถมของธารน าพดพาจากทางภาคเหนอมาสะสมกนในแองแผนดนในยคควอเทอรนารประกอบดวยแองแผนดน 2 แองเรยกทราบลมภาคกลาง แองพษณโลก มตะกอนทบถมหนา 3,500 เมตร เรยกทราบลมภาคกลางตอนบนหรอ ทราบลมพษณโลกประกอบดวยทราบลมแมน าปง แมน ายมและแมน านาน แองเจาพระยา มตะกอนทบถมหนา 7,000 เมตร เรยกทราบลมภาคกลางตอนบน หรอทราบลมเจาพระยา ระหวางแองมสนนนขวางกน เปนภเขาโดดเตยๆวางตวแนวตะวนตกเฉยงเหนอ - ตะวนออกเฉยงใต จาก อ. ลาดยาว จ.นครสวรรค ถง อ.โคกส าโรง จ.ลพบรเปนหนปนกลมสระบรยคเพอรเมยน หนอคนประเภทแอนดไซต ไรโอไลตและหนแกรตนต ทางตะวนตกตอนบนของภาคเปนทวเขาหนตะกอนประเภทหนปนยคเพอรเมยน (หมหนราชบร) มหนแปร หนชนวน หนฟลไลต และหนควอตไซต ยคคารบอนฟอรส (หมหนตะนาวศร)มหนอคนแทรกซอนและหนอคนพโผลเปนหยอมๆ ตะวนตกตอนกลางแถบจงหวดก าแพงเพชร-อทยธานมหนแกรนตเปนฐานมหนแปรและหนไนส หนชสต หนควอรตไซตยคพรแคมเบรยน

ทางตะวนออกของภาคจงหวดพษณโลก ตอเพชรบรณเปนทวเขาหนกลมโคราชในมหายคมโซโซอกเปนหนทราย หนทรายแปง หนดนดาน หนกรวดมนคลายภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เขตเทอกเขาเพชรบรณ เทอกเขาดงพญาเยน จงหวดเพชรบรณตอสระบร ลพบร มหนอคนจ าพวกหนภเขาไฟชนดไรโอไลต แอนดไซต หนบะซอลตแทรกซอนขนเปนหยอมๆมแทงหนบะซอลตทเกดจากการปะทของภเขาไฟในอดตทเขานอย จ.เพชรบรณ

ตะกอนทบถมยคเทอรเชยรและควอเทอรนาร ในบรเวณทเคยเปนทะเลเกามากอนคอบรเวณสพรรณบร สระบร นครนายก พระนครศรอยธยา ดจากทดนชนลางมตะกอนและแรยปซม แรไพไรต เปลอกหอยทะเล

3.3 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดขนจากกระบวนการทบถมในประเทศไทย 1). สนทราย แนวสนทรายทเกดจากกระแสน าขนานชายฝง บรเวณนจะพบเปลอกหอยทกระแสน าพดพามาทบถมกน เปนแนวสนเปลอกหอย ทบรเวณใกลปากน า จ. เพชรบร มโคลนมาทบถมเปนสนแนวในทองถน จ. เพชรบร เรยกวา “กะซา” (สนเปลอกหอย)มการขดเปลอกหอยซงผกรอนจนปน มาท าเปนอาหารสตว แนวกระซามลกษณะเชนเดยวกบสนทราย บรเวณระหวางแนวกะซากบชายฝงเปนทลมชาวบานใชพนทนท านา 2). Sand spit ( สนทรายจะงอย) หรอสนทรายงอ (Hook) เปนสนทรายทมลกษณะแคบยาว ปลายหนงตดอยกบฝงอปลายหนงทโคงงอยนไปในทะเล ตอนปลายโคงเปนจะงอยตาม

Page 19: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 100

อทธพลของกระแสน าและคลน งอเขาหาฝง พบบรเวณชายฝงทมการทบถมหรอยกตว เชนทแหลมโพธ จ. ปตตาน แหลมหลวง จ. เพชรบร แหลมตะลมพก จ.นครศรธรรมราช

3). สนทรายปดอาว (Baymouth Bar) เปนสนทรายทโคงงอจดชายฝงปดลอมอาว เกดเปนทะเลสาบภายในขน เมอทะลสาบตนเขน บางแหงเปนแองน า เชน บรเวณ สามรอยยอด จ.ประจวบครขนธ 4). สนทรายบรรจบเกาะ (Tombolo) เปนสนทรายทงอกจากชายฝงทงสองขางไปเชอมตอเกาะ ท าใหเกาะมลกษณะเปนแหลมยนออกไป เชนบรเวณเขาเตาหวหน จ.ประจวบครขนธ สนนษฐานวาเขาเตาเปนเกาะอยชายฝง และมสนทรายทงสองดานงอกไปชนเกาะ มพนทเปนทะเลภายในอยหลงเกาะ ตอมาพนทตนเขนปจจบนเปนอาวเกบน าเขาเตา 4). ลานโคลน ( Mud Flat ) บรเวณอาวทมน าทะเลขนลง น าตะกอนแขวนลอยทมาจากล าน าพดพาตะกอนมาตกเปนชน ๆ เมออาวตนเขนมาก ๆ จะกลายเปนลานโคลน และจะโผลขนมาเมอน าลด เวลาน าทะเลขนพนทจมอยใตน า เชน บรเวณ ต. บางขนไทร ต.แหลมผกเบย จ.เพชรบร เปนแหลงทมหอยแคลง 5). หนงอก หนยอย (Stalagmite and stalactite) เกดจากน าละลายหนปนไหลยอลงมาจากเพดานถ า เรยกวาหนยอย และมสวนทน าหยดลงมาจากเพดานถ าสพนจะเกดหนงอกขนมา เมอหนงอกและหนยอยชนกนจะเรยกวา เสาหน (column) อาจมการตกผลกเปนแคลไซต 3.4 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกระบวนการกดเซาะในประเทศไทย

Page 20: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 101

สะพานหนธรรมชาต เกาะตะรเตา

1). สะพานหนธรรมชาต (Natural bridge) ทเกดจากการกรอน การกดเซาะของน าทะเลทเกาะตะรเตา จ.สตล และ บานฝงแดง อ. เมอง จ.ชมพร 2). ภมประเทศแบบคาสต (Krast topography) ลกษณะภมประเทศทหนในพนทเปนหนปน โดโลไมต หนเกลอระเหย ยปซมและเกลอหน ทละลายและชะละลายได น าจะละลายหนออกมาไปมากจนเปนตะปมตะปา มถ าและธารน าใตดน

3). หลมยบ (Sinkhole) เปนลกษณะภมประเทศหนปนลกษณะเปนแองกนกะทะ จะพบบรเวณทเปนหนปน เมอฝนตกลงมาน าจะไหลจากทสงสทขงในแองชวเวลาไมนาน น าจะซมหายไปหมด หลมยบเกดขนเนองจากโพรงใตดนในบรเวณหนปนขยายกวางขน ท าใหบางสวนของเพดานโพรงรบน าหนกเบองบนไมไหวเกดการทรดแอนเปนหลมเปนแอง พบทราชบร กาญจนบร เขานางพนธรตน จ. เพชรบร ทะเลบน จ.สตล พงงา กระบ ยะลา

Page 21: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 102

4). หลมจม ภมประเทศภเขาหนปน เกดจากหลมยบทกนของหลมไดยบพงลงไปในโพรงขางใต เรยกวาหลมจม มกจะมน าขงอยในฤดฝน หรอบางสวนมการอดตนจะมน าขงถาวรมลกษณะเปนหนองน า เชน จอมบง จ.ราชบร และเกรงกระเวย จ.กาญจนบร ทจอมบงน าละลายหนปนจนเกดรรวน าแหงหมด เมอประมาณ 20 กวาปจงมการใชพนทเปนทท านา 5). หลมเปด คอหลมจมหลาย ๆ หลมตอเนองกนเปนแนวล าล าใตดน มผนงหลมชน จะพบล าธารโผลจากผนงของหลมไหลผานไปตามแนวยาวของหลมและมดไปยงผนงอกดาน 6). หวยมด (Lost stream) คอ ล าธารทไหลในบรเวณหนปนอาจไหลไปบรเวณหลมยบหรอหลมจม ลงไปไหลอยใตดน บางแหงจะไหลอยใตดนหลายกโลเมตรแลวไหลออกมาทผวดนอก หรอไหลออกมาตามรมตลงของแมน าสายใหญเปนน าตกเชน น าตกไทรโยค จ.กาญจนบร หรออาจลอดเขาไปใตภเขา เชน ถ าลอดถามน าจากบรเวณหนปนโผลผดเปนล าธารเรยก “หวยผด” 7). Pothole กมภลกษณ คอ รหรอโพรงรกลมในหน มกพบในหนดนดาน บรเวณแกง หรอฐานน าตกทมกระแสน าวน หรอทองธารน า องคประกอบทท าใหเกดรรปหมอหรอกมภลกษณ คอ ทองธารทมหนทราย หนดนดานทแขง มน าไหลผานทรนแรง และ กอนกรวดทเปนหนทแขงกวาหนทองน า โดย กอนกรวดทหมนเวยนอยางรวดเรวในกระแสน าวนเคลอนทหมนวนเปนรอบหลม เสมอนเครองมอเจาะหนหลมถกครด ขดสผวผนงภายในโดยรอบใหใหญขนและลกจนเปนหลมกนหลมจะกวางกวาปากหลม พบมากทางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เชน แมน าโขง แกงตะนะ แกงสะพอ หรอบอหนทรายทตงอยบนพนราบไหลเนน อ.โกสมพสย จ.มหาสารคราม แกงกะเบา จ. มกดาหาร รรปหมอเปนตวชวาบรเวณใดเคยเปนทองน า หรอเปนน าตก หรอ บรเวณทล าน ามาบรรจบกน 8). ออบ ออบเปนโกรกธารน า ซงธารน าทมอยกอน ตอมาเมอแผนดนยกตวกยงคงรกษารองน าเดมไว เนองจากน าไหลกดเซาะบรเวณพนทซงเปนภเขาอยางรวดเรว ท าใหเกดหบเขาทมความลกชนมากเชนออบหลวง ล าน าแมแจมมรองน าไหลผานซอกเขาแคบ ๆ หรอโกรกธาร โดยตดขามสนเขาหนแกรนต หนไนส ทขวางอย การกดเซาะนเกดรวดเรวทนกบอตราการยกตว

หลมยบ

Page 22: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 103

ออบหลวง จ.เชยงใหม

ลานหนแตกทภหนรองกลา 9). ลานหนแตก ทอทยานภหนรองกลา อ. นครไทย จ.พษณโลก เกดจากแรงอดดนตวของเปลอกโลกจงหวะทมแรงถอยตวเนอหนตงเกดการฉกแยกตวจากกน (Joint)ในเนอหน และเกดการเคลอนไหวและแตกออกเปนหบเขา ขณะเดยวกนกเกดการกรอนและผพงในทางลกลงตามรอยแตกแยกของหนทรายโดยมน าและการเปลยนแปลงของอากาศ ฝนและแสงแดดเปนหลก 10). ลานหนปม เกดจากหนทรายถกน ากดกรอนและผพงตามรอยแตกของพนผว

ลานหนปม

Page 23: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 104

11). หนอหนทราย (stack rock) หรอเสาเฉลยง หนหนอ เกดจากหนทรายทมสวนประกอบตางกน มตะกอนดนเหนยวปนเมอถกน าจะชะลางไดงาย ท าใหเกดรอยกว เนองจากการสกกรอนไมเทากน บางกรณเกดจากหนทรายบรสทธเมอถกน าเกดการเปลยนแปลงทางเคม เนอเมดทรายเชอมกนเปนหนแขงเกดบรเวณผวหนาของหนทราย ท าใหสวนหนาทนตอการสกกรอน บรเวณใกลเคยงสกกรอนถกฝนชะลาง ไปกอนสวนบนทแขงจงเหมอนหมวกก าบงหนดานลาง จงเกดเปนแทง เชนทปาหนงาม อ.เทพสถต จ.ชยภม ภผาเทบ จ.มกดาหาร ภพระบาท อ.บานผอ จ.อดรธาน ผาแตม จ.อบลราชธาน

หนอหนทราย เสาหนเฉลยง ท จ.อบลราชธาน ภผาเทบ จ.มกดาหาร 12). ภเขาหนทราย หรอเขายอดปาน ยอดราบเกอบเรยบ พบบรเวณทเปนหนทราย เกดจากการยกตวของบรเวณนน การสกกรอนของน าด าเนนไปพรอมๆกน เชนภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ภกระดง ภหลวง ภเรอ จ.เลย จ. เพชรบรณ

ภผาจต อทยานแหงชาตน าหนาว จ.เพชรบรณ

13). เขาสนอโต (cuesta) เกดจากการยกตวของเปลอกโลกไมสม าเสมอ ดานหนงยกตวสงกวาอกดานหนง ดานทสงกวาจะมการสกกรอนมากกวา ท าใหมความชน สวนอกดานมความลาดมากกวารปรางคลายมดอโต พบมากบรเวณทเปนหนทรายทางตะวนตกและทางใตของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เชน บรเวณอางเกบน าล าตะคอง อ.ปากชอง จ.นครราชสมา และ เขาอโต จ .ปราจนบร 14). กด หรอทะเลสาบรปแอก (oxbow lake) หรอบงโคง เกดจากแมน าลดทางเดน ตดสวนของล าน าทโคงมาก พบทล าน าช ล าน ามล ใน จ. รอยเอด มหาสารคราม อบลราชธาน 15). เสาดน เปนการกดเซาะจากรองน า เกดจากหน กรวด ทราย และดนทยงไมแขงตวเปนหน กลมตะกอนเหลาน สวนมากเกดจากการกดเซาะผพงของหนแลวถกพดพามาสะสมตวในพนทใหมโดยน า ตอมาตะกอนทมาสะสมตวในพนทใหมมการผพงสกกรอนเกดขนอกโดยน าฝนและ

Page 24: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 105

น าหลากในพนท เมอน าซมลงไปตามรอยแตก รอยแยกและตามชองของตะกอนทจบตวกนยงไมแนน ท าใหตะกอนหลดหายไปจากทเดมตามแนวทน าไหล การกดเซาะของทางน าจะเกดทงในแนวราบและแนวดง ท าใหพนทเหลานนมลกษณะเปนรวเปนรอง เปนแทงเสาหลากหลายรปแบบ การกดเซาะจากรองน า (gully erosion) เชน ผาชอ อ าเภอจอมทอง จงหวดเชยงใหม เสาดนนานอย จงหวดนาน แพะเมองผ จงหวดแพร โปงยบ จงหวดราชบร

ละล จ. สระแกว

16). ชะวากทะเล เปนชายฝงยบตว ทางดานทะเลอนดามนบรเวณปากแมน าจะกวางกวาปกตเชนแมน ากระบร จ. ระนอง ปากแมน ากวางถง 4.5 กโลเมตร ปรากฏการณทเกดจากการเยนตวของลาวา 17). เสาหน columnar joint มลกษณะเปนรปหกเหลยม เปนหนอคนชนด บะซอลต ทลาวาเยนตวและเกดการหดตว ในประเทศไทยพบหลายแหงเชนทวดแสนตม อ.เขาสมง จ.ตราด เขาปราสาท อ.วเชยรบร จ. เพชรบรณ ภองคาร อ.เมอง จ.บรรมย 4. การเปลยนแปลงทางกายภาพของโลก 4.1 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกระบวนการทบถม 1). อะทอลล (Atoll) เกดจากการทบถมของปะการงรอบเกาะ เปนหาดปะการงและเทอกปะการง มลกษณะเปนวงกลม วงร หรอรปเกอกมา มชองตดทะเล ตรงกลางเปนแองน า

Page 25: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 106

4.2 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากกระบวนการกดเซาะ 1). ทราบสงรปโตะ (Mesa) เปนทราบสงทเกดจากแมน าการกดเซาะหนบรเวณท

ถกกดเซาะกวางขนท าใหเกดเปนทราบสงรปโตะ เชน โมนเมนต รฐแอรโซนา ประเทศสหรฐอเมรกา ถาถกกดเซาะไปเรอยท าให เมซามขนาดเลกลงเรยกวาเนนยอดปานหรอ บวท (butte)

Monument Valley

2). แคนยอน (Canyon) เปนหบผาชน หรอหบเขาลกทเกดจาก แมน าไหลกนเซาะผานทราบสงอยางรวดเรว รนแรงเปนเวลาหลายลานปผานหนทราย หนปน หนดนดาน

แกรนดแคนยอน รฐแอรโซนา สหรฐอเมรกา

3). เซรก (Cirque) หบเขาครงวงกลม เกดจากการกระท าของธารน าแขงกดเซาะบรเวณใกลยอดเขา เกดหบเขาครงวงกลม ถาภเขามเซรก ทงสองดานท าใหตรงกลางทเหลออยเปนภเขารปสนมดหรอ อาเรท (knife edge ridge)

หบเขาครงวงกลมหบเขาครงวงกลม เซรก(Cirque )

Page 26: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 107

4). ฮอรน (Horn) คอภเขาทยอดแหลมหรอภเขารปปรามดทเกดจากธารน าแขงครดจนเกดหบเขาเซรกลอมรอบ

ภเขา Mont Blanc ภเขารปสนมด แมทเทอฮอรน The Matterhorn ประเทศสวสเซอรแลนดภเขารปปรามด 5). ธารน าแขง (Glacier) คอมวลน าแขงขนาดใหญ เกดบนแผนดนโดยการอดตวและตกผลกใหมของหมะ และเคลอนทอยางชาๆลงมาตามไหลเขา เชงเขา 6). ฟยอรด (Fjord) คอลกษณะชายฝงทเวาแหวงเปนหบเขาลกทเกดจากการกระท าของ ธารน าแขง และเกดการทรดตวของชายฝง ท าใหน าทะเลทวมเขาไปในหบเขา ลกล าเขาไปในทวปอยระหวางทสง เปนหบเขาธารน าแขงหรอหบเขารปตวย

ฟยอรด ประเทศ นอรเว

7). Kettle lake แองทะเลสาบทเกดจากธารน าแขงกดเซาะ

Page 27: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 108

4.3 ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากการกระท าของคลน หนาผาทะเล (Sea cliff) เกดจากคลนซดเขาฝง ท าใหฝงสกกรอน ฐานของผาเปนหนไมแขงจะเกดโพรงหนชายทะเล หรอมรอยแตกราว หนาผาบางตอนทหนแขงแกรง ยงคงเหลอยนล าไปในทะเล สวนทเปนโพรงโดยน าทะเลกดเซาะทะลเกดเปนสะพานหนธรรมชาต หากสวนทกดเซาะกดขาดจากกนจะเกดเปนเกาะหนโดง

หนาผาทะเลเกดโพรงหน Notch –sea

กระบวนการกดเซาะ เกาะโดง 4.4. ปรากฏการณทางภมศาสตรทเกดจากการกระท าในเปลอกโลก

Page 28: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 109

กยเซอรท Yellowstone National ParkWyoming กยเซอรทเกาะเหนอ นวซแลนด

1). กยเซอร (Geyser) คอน าพรอนทมก าลงอดดนของน าแรงมากจนพงสงเปนพกๆ เชน น าพรอนในประเทศไอซแลนด หรอทเยลโลวสโตน ประเทศสหรฐอเมรกา

2). พโคลน (Mud pot) พน ารอนทประกอบดวยโคลนเดอดทพมาจากภายใตพนโลกมกม

ก ามะถนปนอยและมหลายส เชนทเกาะเหนอ ประเทศนวซแลนด

พโคลน

3). แทงหนบะซอลต (Columns of basalt) เกดจากแมกมาหนอคนดนตวพนผวโลกและเมอกระทบกบอากาศผวโลกเกดการหดตวอยางรวดเรวท าใหเกดแนวแตกเปนแทงยาวคลายเสา มกเปน

รป หกเหลยม

Page 29: ภูมิศาสตร์กายภาพ บท ...social/files/59_1_doc_s30104_3.pdf · ภาพจาก หนังสือธรณีวิทยาประเทศไทย

: ภมศาสตรกายภาพ

เอกสารประกอบการเรยนรายวชา ส30104 ภมศาสตร หนา 110

////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////////

บรรณานกรม

กรมทรพยากรธรณ กระทรวงอตสาหกรรม.(2544 ).ธรณวทยาประเทศไทย. กรงเทพมหานคร,กองธรณวทยา. กว วรกวน.หนแปร. (2532).เอกสารประกอบการอบรมเชงปฏบตการ เรองภมศาสตรกายภาพ ประเทศไทย. ภาควชาภมศาสตร คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ ประสานมตร, 6-12 เมษายน. คณะอนกรรมการจดท าพจนานกรมธรณวทยา.(2530). พจนานกรมศพทธรณวทยา.

กรงเทพมหานคร: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ประเสรฐ วทยารฐ (ม.ป.ป.) ภมศาสตรกายภาพประเทศไทย. กรงเทพฯ : ส านกพมพอกษรเจรญทศนจ ากด ปญญา จารศรและคณะ.(2545). ธรณวทยากายภาพ. กรงเทพมหานคร: พลสเพรส จ ากด. นอม งามนสย และคณะ.(2527). ภมศาสตรกายภาพ เลม 2 .กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช. พจนานกรมธรณวทยา, คณะอนกรรมการจดท า.( 2530). พจนานกรมศพทธรณวทยา.

กรงเทพมหานคร : จฬาลงกรณมหาวทยาลย. มชย วรสายณห และคณะ. (2527). ภมศาสตรกายภาพ เลม1. กรงเทพมหานคร : ไทยวฒนาพานช. ราชบณฑตยสถาน.(2544). พจนานกรมศพทธรณวทยา ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพมหานคร

: หจก.นนทชย. ราชบณฑตยสถาน.(2539). พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2535. กรงเทพมหานคร: อกษรเจรญทศนจ ากด. ราชบณฑตยสถาน.(2539). พจนานกรมศพทภมศาสตร ฉบบราชบณฑตยสถาน. กรงเทพมหานคร: หางหนสวนจ ากด.นนทชย. สมาคมภมศาสตรแหงประเทศไทย. (2545).ธรณวทยานาร.กรงเทพมหานคร: ทซจ พรนตงจ ากด. เสรวฒน สมนทรปญญา.(2543). โลกและหน. กรงเทพฯ: สวรยาสาสน. Allison A. Mead , DeGaetano T. Arthur and Pasachoff M .Jay.(2006). EarthScience. Orlando: Holt,RinehartandWinston,. Fam Valentine and Bunnett R.(2004). Interactive Geography. Singapore: SNP Panpac,Pte. Lutgens K. Frederick and Rarbuck J .Edward.(2003). ESSENTIALS OF GEOLOGY. New Jersey :Prentice-Hall. Thompsom R. Grabam and Turk Jonatban.(2007).Earth Sciente and the Environment, fourth edition.Thomsom Leaning. Belmont. http:// www.arch.hku.hk/ ~cmhui/teach/65156-7a.htm http:// www.earthdayenergyfast.org/ http//: www.earthdayenergyfast.org/ http://www.dnp.go.th/research/Knowledge/type%20of%20forest.html http: // www.lesaproject.com